Stichting SCN Plek om aan dromen te bouwen Roeland Kok in gesprek met Marleen van der Werff 76
vliegwiel
vrijplaats
plek verbeteren
In een leegstaand pand van het Alfa-College, aan de rand van de woonwijk Vinkhuizen, bevindt zich sinds 2013 het Technisch & Creatief Jeugdcentrum Stichting SCN. Roeland Kok, oprichter van Stichting SCN: “We willen jongeren een avontuurlijke plek bieden om zich te kunnen ontwikkelen op sociaal, intermenselijk gebied. Een plek waar je aan dromen kunt bouwen.� 77
En daar is volop belangstelling voor. Op dit moment zijn er 850 jongeren lid. Elke week komen daar drie à vier nieuwe jongeren bij. Inmiddels is Stichting SCN gestopt met flyeren, anders kunnen ze de instroom van jongeren niet aan. Roeland: ”We hebben blijkbaar een gat in de markt gevonden. We werken zelfgestuurd en los van subsidies. Misschien maakt dat wel het verschil.”
Niet subsidie-gestuurd maar wensgestuurd Stichting SCN vond haar oorsprong in 2008. Op 60 m2, op een boot die ze voor weinig geld konden huren. Ze haalden afgedankte technische materialen en gereedschappen in huis en lieten jongeren daarmee hun gang gaan. “We merkten direct dat dit aansloeg: er kwamen steeds meer jongeren bij. Algauw hadden we een grotere ruimte nodig. Er zijn wel andere jeugdcentra die zich richten op techniek en creativiteit, maar die zijn praktisch altijd subsidieafhankelijk geweest. We vonden dat je dit terugziet in het landschap van jeugdwerk. Het miste wat pit, we verlangden terug naar de tijd dat jongeren zelf aan het roer stonden, hun eigen hutten bouwden. Niet subsidie-gestuurd maar ‘wens-gestuurd’. Dat vormde voor ons de aanleiding om zelf te beginnen.”
Kerstlampjes om je thuis te voelen Stichting SCN wil jongeren een alternatief bieden. Veel jongeren hebben moeite om mee te komen in het hedendaagse systeem. Een deel van de jongeren voelt zich hier niet in thuis. Roeland: “Sommigen van hen zijn ongelukkig op school, voelen zich onzeker. Naast school is er voetbal,
78
maar dat past ook niet bij iedereen. Dan is er vaak weinig voor hen wat het leven een beetje leuker maakt.” Bij Stichting SCN vinden deze jongeren dat wel. Ze kunnen er hun gang gaan. Een deel komt vanuit inhoudelijke interesse binnen, anderen komen gewoon met vrienden mee, voor de gezelligheid. Daarom hangt de stichting bijvoorbeeld overal in het gebouw kerstlampjes op. Maar ook jongeren die probleemloos door het leven gaan, vinden hun plek bij Stichting SCN. Roeland: “Een van de dingen waar we goed in zijn, is de jongeren helpen hun eigen kwaliteiten te ontdekken. Zo zijn er al heel wat technische talentjes ‘ontdekt’ bij ons. De jongeren die hier komen, hebben er vaak zoveel plezier in dat ze als vrijwilliger aan de slag gaan. Maar de echte talenten vertrekken. Naar het westen van het land of naar andere landen. We zijn er al een aantal kwijt geraakt aan Silicon Valley, Japan, Nieuw Zeeland en andere landen. Naast techniek leren de jongeren hier sociale vaardigheden. Dat ontbreekt vaak bij techneuten. Zo geven we deze jongeren wat extra’s mee.”
Robots, skelters, games, muziek en televisieprogramma’s maken De activiteiten bedenken en organiseren de jongeren zelf. In meer of mindere mate worden ze hierin begeleid door vrijwilligers. Roeland: “Jongeren kunnen hun eigen televisie maken en opnemen. We noemen dit: iSCN/tv. Eens in de twee weken maken ze radio die ze online uitzenden. Er is een jongen van vijftien die zelf een webserver heeft gebouwd. Ze leren programmeren, websites bouwen, computers beveiligen en zelf games bouwen. Ze maken robots, 3D printers, elektrische skelters en
79
bijvoorbeeld een hoverkraft: een voertuig dat ook in het water kan. Zelfs de batterijen maken ze zelf. Verder is er een security team van jongeren. Zij kwamen zelf met het idee. Aan het einde van de dag controleren ze of de ramen dicht zijn of de brandblusser op de goede plek staat en of het plein veilig genoeg is voor de jongeren om met de skelters te kunnen rijden. De jongeren zijn dan ook hartstikke trots. Het is prachtig om te zien hoe ieder samenwerkt en dingen over zichzelf ontdekt die hij of zij nog niet wist. Er was een jongetje dat een kastanjeboompje heeft geplant. Hij wilde dat Stichting SCN nog bestond als dit boompje groot en sterk was.”
80
“ We werken zelfgestuurd en los van subsidies. Misschien maakt dat wel het verschil.”
De wereld als speeltuin waarin je zelf de regels maakt Niet alleen de activiteiten bedenken de jongeren zelf, ook maken ze zelf, samen met de begeleiders, de regels. “De jongeren leren hier dat de wereld een speeltuin is waar je invloed op hebt. Daarmee geef je ze vertrouwen. Je merkt dit terug in de sfeer, de saamhorigheid, het feit dat je bijna alles zelf moet uitvinden en improviseren. Er zijn hier regels en die vormen we met elkaar. Ook de verschillende leeftijden werken prima samen. Kruimeltje leert van Willie Wortel en andersom. Op zaterdagen koken we samen. We hebben de jongeren geleerd om budget inkopen te doen. De jongen die nu kookt is 14 jaar en kan voor 50 euro 100 monden voeden. Hij doet zelf de inkopen en wordt geholpen door vier andere jongeren in de keuken. Zo vormen we een echt mini-maatschappijtje met eigen omgangsvormen, normen en waarden.” Het idee van zelfsturing heeft Stichting SCN overal in doorgevoerd. Zo bepalen ouders en jongeren zelf wat ze aan abonnementskosten betalen. Ze kunnen voor 20 euro per jaar lid worden, maar mogen ook 40 of 50 euro betalen waarvoor ze precies hetzelfde krijgen. Omdat er zelfs mensen zijn die 100 euro betalen, ligt het gemiddelde nu op 50 euro. Roeland: “Wij bemoeien ons hier niet tegenaan: het is aan mensen zelf om dit in te schatten.”
Jonge vrijwilligers Er zijn zo’n honderd vrijwilligers actief bij Stichting SCN. Zo’n driekwart daarvan is jonger dan 25 jaar. Vrijwilligers bepalen zelf of ze een afdeling willen begeleiden en welke activiteiten ze begeleiden. Roeland: “Vrijwilligers kloppen vaak bij ons aan doordat vrienden enthousiaste verhalen
vertellen. Een deel komt bij ons binnen via de doorgroeiende bezoekersgroep.” Het volledige gebouw wordt grotendeels onderhouden door vrijwilligers. Stichting SCN werkt veel samen met Jong Goud, een onderdeel van de MJD (een lokale welzijnsorganisatie) dat vrijwilligerswerk door jongeren stimuleert. In 2012 heeft Stichting SCN de ‘Jong Goud Award’ gewonnen voor de organisatie die het beste vrijwilligersbeleid heeft voor jongeren. Roeland: “We doen aan actieve werving van vrijwilligers. Zo staan we op Bevrijdingsdag, Kidspiration en andere plekken met een oude SRV-wagen om ons werk te promoten.”
Samenwerkingspartners en hulpbronnen Stichting SCN wordt, naast natuurlijk alle vrijwilligers, geholpen door een aantal samenwerkingspartners. Roeland: “Enorm geholpen zijn we door het Alfa-College. Zij hebben de afgelopen jaren een belangrijke rol gespeeld in onze locatievoorziening. Ze investeerden in Stichting SCN door voor langere tijd een dag mankracht per week beschikbaar te stellen. Het is ook een wederzijds belang. Er is een meetbare doorstroom van SCN’ers naar het technisch onderwijs. Op vrijdagen komen hier per dagdeel vijftig tot tachtig Alfa-College leerlingen om ICT-projecten uit te voeren. Ook de banden met de gemeente worden steeds beter. Verschillende raadsleden en wethouders zijn al eens langs geweest en dat is een goede zaak. Een deel van onze motivatie is ontstaan uit het ‘op eigen wijze’ kunnen vormen tot wie we nu zijn. Juist het ontbreken van subsidies heeft ons inventief en zelfbewust gemaakt. We zijn grotendeels op eigen kracht groot geworden,
81
maar dat was natuurlijk niet in deze mate mogelijk zonder steun van de bedrijven en organisaties die ons in de afgelopen jaren hebben gesteund.”
Stichting SCN in de toekomst Stichting SCN is financieel onafhankelijk in de zin dat de lopende kosten worden betaald uit het ledengeld. Om de huisvesting voor de langere termijn zeker te stellen wordt gewerkt aan een bijzondere constructie. “Om op termijn meer inkomsten te genereren, zijn we onder andere bezig met het opzetten van een adoptiesysteem. Hierbij kunnen leden, ouders, particulieren en bedrijven vierkante meters van het gebouw van Stichting SCN adopteren. Dit adoptiesysteem gaat onderdeel zijn van het ‘Vrienden van SCN’-project en wordt uitgevoerd onder Stichting Landelijke Federatie SCN. We dromen erover ons pand in een ‘earthship’ te veranderen: 200 kuub aan autobanden als bouwmateriaal, volledig selfsustainable. Duurzaamheid is nu het spelletje van volwassenen, maar het is uiteindelijk de wereld van de jongeren. Zij moeten er later ook nog in leven.” Over het algemeen is Roeland tevreden over hoe Stichting SCN ervoor staat. Hij ziet de toekomst positief tegemoet: “Als ik zie hoeveel jongeren hun tijd en enthousiasme in een mooiere wereld steken, dan komt het helemaal goed met de toekomst. Hier groeien mensen op die snappen waar de wereld over gaat. Het voor elkaar zorgen en geduld voor elkaar hebben, is een veel grotere kracht dan het najagen van je eigen geluk. Je ziet dit dwars door de jongeren en hun verschillende afkomst heen. Als ze hier zijn, begrijpen ze elkaar. Het is hun kleine maatschappijtje waar ze hun masker thuis kunnen laten. Zolang we alles maar oprecht doen en ook de jongeren en ouders geloven in wat ze doen, moet het goed komen met Stichting SCN. En met de wereld!” Interview met Roeland Kok - Technisch Creatief Jeugdcentrum SCN www.stichting-scn.nl Tekst: Marleen van der Werff Foto’s: Roeland Kok
82
CLG Groningen beschouwt Impact Stichting SCN vervult een belangrijke behoefte onder jongeren, getuige de fors stijgende bezoekersaantallen. De stichting vormt een community waar jongeren zich op sociaal-emotioneel en technisch gebied kunnen ontwikkelen. Maatschappelijk gezien is dit van toegevoegde waarde: veel jongeren hebben moeite om een plek in de samenleving te vinden waar zij zich thuis voelen. De instroom van technische studenten waaraan Stichting SCN bijdraagt, zorgt voor een kleiner tekort van geschoolde technici in Nederland. Tot slot geeft de stichting door haar intrek in een oud schoolgebouw een leegstaand pand een nieuwe invulling. Succesfactoren Opvallend en typerend aan Stichting SCN is haar filosofie die ze overal in doorvoert. De stichting werkt vanuit de overtuiging dat jongeren zichzelf mogen zijn en zich in vrijheid moeten kunnen ontwikkelen. Waarden als vertrouwen, gelijkwaardigheid en verantwoordelijkheid blijken inspirerend te werken onder de jongeren die de stichting bezoeken. Een andere succesfactor is de onafhankelijkheid van de stichting ten opzichte van subsidieverstrekkers. De stichting functioneert vrijwel zonder overheidssubsidie en kan zich daardoor goed aan haar eigen basisprincipes houden. Uitdaging Het waarborgen van de huisvesting op langere termijn, is een uitdaging die Stichting SCN al voor zichzelf heeft geformuleerd. Hiervoor loopt op dit moment een mooi experiment met de ‘adoptieregeling’ waarbij leden een stukje gebouw kunnen ‘adopteren’. Het behouden van hun sterke filosofie en eigenheid, ook op de langere termijn als de stichting blijft groeien, zou een andere uitdaging kunnen zijn.
83