WOENSDAG 20 oktober 2010
De van Antwerpen
Afleve ring 90
www.gva.be
re War ans m Borg
Warre Borgmans (54)
“Ik ben alles nogal snel beu” “Een warme vriend, een attente man, een fantastische vader, een filosoof, een meester-verteller, de beste acteur van allemaal.” Warre Borgmans wordt ongemakkelijk van zoveel lof. De geboren Mortselaar die zijn hart aan Antwerpen heeft verpand, staat al dertig jaar met wel duizend poten in het vak. Als acteur in theater, film of op tv, als verteller in muzikale of poëtische, programma’s en in hoorspelen of als stem in films. “Het is de verleiding van de afleiding die ik nodig heb. Ik ben alles nogal snel beu.” Teksten: Karin Vanheusden, Dominique Piedfort Coördinatie: Kris Vanmarsenille Foto’s: Sarah Van den Elsken, Koen Broos, Willy Wtterwulghe, Jan Van der Perre, Thomas Legrève, Bert Hulselmans, GVA
Eindredactie: Carine Tollenaere
.
woensdag 0 oktober 010
De van Antwerpen
“Als ik het ergens goed heb, dan blijf ik” “Ik ben nooit uit Antwerpen weggeweest en zie me dat ook niet gauw doen. Ik ben een honkvast iemand. Als ik het ergens goed heb, dan blijf ik”, zegt Warre Borgmans. Als we samen zijn carrière overlopen, intussen goed voor 30 jaar plezier, wuift hij de indrukwekkende verscheidenheid van deze lange lijst weg: “Ach, het is maar wat het is.”
1956
1978
1980
1986
1996
Mortsel
Toneelklas Dora
De Witte Kraai
Othello
Gebroeders Grimm
Warre Borgmans is geboren in 1956 in Mortsel, Oude God. Als kind doorloopt hij het hele parcours van de muziekacademie: voordracht, bewegingsleer, de toneelklas. Zijn ouders hebben een chémiserie.
Warre studeert af in de Toneelklas van Dora van der Groen aan het Koninklijk Conservatorium in Antwerpen. Hij zit in de klas van Vic De Wachter en Dimitri Dupont.
Samen met Lucas Vandervost, Johan Van Assche, Luc Perceval en Sam Bogaerts richt hij Het Gezelschap van de Witte Kraai op, dat later is overgegaan in De Tijd. Om den brode ondertekent hij een seizoenscontract bij de KNS, later het Reizend Volkstheater.
In 1986 krijgt hij de Oscar De Gruyter-prijs voor zijn vertolking van Jago in Othello, een productie van de Blauwe Maandag Cie. Voor De Tijd speelt hij Don Carlos, Lulu en De Fantasten waarvoor hij de Louis D’Or-prijs krijgt.
Sinds begin jaren 1980 speelt Warre mee in tv-series. Met Bart Peeters is hij te zien in de Dozen en in 1996 schittert hij met Lucas Vandeneynde als de gebroeders Grimm in de jeugdserie Kulderzipken. Daarna als co in Windkracht 10 en als Jacques Van de Vijver in de Jos Bosmanshow in het Peulengaleis.
Trix, Lennert en Julie Borgmans:
“Leer neen zeggen, zeggen we hem dan”
EchtgEnotE trix: “Warre is een hele emotionele mens. Hij kan tot tranen toe ontroerd geraken door de puurheid van mensen. En hoewel hij heel intens leeft en het zeer druk heeft, is hij een innemende en attente man en een goede vader voor zijn twee kinderen. Misschien was hij er door zijn drukke agenda vaak niet, maar als hij er is, is hij de grote animator.” “Ik zou willen dat hij trotser was en dat hij meer zou kunnen genieten van de dingen waarin hij goed is. Ik vind dat hij soms te weinig plezier beleeft, omdat hij in zijn gedachten alweer met het volgende bezig is. Hij worstelt te veel met dingen...” “Aan zee kan hij wel genieten. Zwemmen geeft hem super veel energie. Hij is lid van de Deurnese IJsberen in het Boekenbergpark. Hoewel Warre meer een bruine beer is, want als het te koud wordt, geeft hij verstek.
Zoon LEnnErt (18): “Pluk de dag,zeg ik hem dikwijls, je moet meer genieten van de tijd die je hebt. Maar ik ben ook heel trots. Omdat hij mensen hard kan doen lachen, en dat vind ik heel belangrijk. De voorstelling Schone Woorden ben ik heel dikwijls gaan bekijken. Samen met de zoon van gitarist Jokke Schreurs, sinds mijn zesde mijn vriend. Ik vind dat een fantastisch stuk. Op vlak van humor zitten wij helemaal op hetzelfde niveau. Met de films La Grande Vadrouille van Louis de Funès en The Court Jester van Danny Kaye kunnen wij ons geweldig amuseren. Ik heb hem ook altijd een rare gevonden. Laatst zaten we samen met de buren te eten en dan begint hij plotseling met mij te walsen of een epos uit te beelden. Raar toch, maar dat trekje herken ik in mezelf. Soms noem ik hem ook zuurpruim, als hij te veel in zichzelf gekeerd is. Hij is soms heel moe en moet dan nog veel studeren. Leer neen zeggen, zeg ik dan. Je doet te veel. Ik doe het te graag, ik kan niet anders, zegt hij dan.”
.
woensdag 20 oktober 2010
De van Antwerpen “Mijn ouders hadden een chémiserie in Mortsel. En ik, ik wilde in het theater. Van kleinsaf. Vooral uit ijdelheid, denk ik, aandachttrekkerij. Voor mijn ouders stond theater nochtans heel ver van hun wereld. Ze hebben dus wakker gelegen van mijn keuze. Ze waren bang van de hardheid en de concurrentie in het vak. Helaas zijn ze te vroeg overleden. Ik had graag gehad dat ze hadden kunnen zien dat het nog allemaal goed is gekomen.” 0 Aan het Conservatorium in Antwerpen zat je in de eerste toneelklas van Dora van der Groen. Heeft dat indruk gemaakt?
Dora was op dat moment op het toppunt van haar roem. Iedereen kende haar. Niet dat iedereen fan van haar was, maar ze was toen al een grote madame. Ik kwam pas uit mijn puberteit en was enorm nieuwsgierig naar die toneelopleiding. Het was een tijd van vrijgevochtenheid en pseudo-wildheid. Dora gaf haar lessen een hele speciale insteek. Ze is een exuberante, wilde, maar ook heel lieve vrouw. Ze ging helemaal voor haar zaak: ze choqueerde, wrikte dingen in ons los. Ik herinner me dat we rond de oudheid werkten. ‘Je moet die woorden beitelen in de ruimte’, riep ze. We begrepen er niets van, maar ze maakte wel iets los. 0 Na je studies stond je met generatiegenoten Lucas Vandervorst, Johan Van Assche, Luc Perceval en Sam Bogaerts aan de wieg van de Witte Kraai, een Antwerps intiatief dat begin jaren 1980 meesurfte op de vernieuwende Vlaamse Golf.
Oh, maar wij waren maar een heel klein golfje. De grote golf was al gepasseerd, met de oprichting van de Internationale Nieuwe Scène met Jan Decleir. Maar goed, wij verkeerden in die tijd in een vlaag van jeugdige overmoed en ijdelheid en we meenden dat we iets konden. Dus wilden we een nieuw gezelschap stichten. Eigenlijk was het maar het zoveelste conglomeraat van mensen dat behalve op de toneelschool ook daarbuiten veel persoonlijke contacten had. Iedereen had zijn ei te leg-
gen, iedereen had zijn ambitie. Ik ben altijd meer een figuur geweest die zich liever aansluit bij anderen dan leiding te nemen. Daarom was ik zo blij dat Lucas Vandervorst en Sam Bogaerts mij mee in bad namen. Zij wisten erg goed wat ze wilden, ik wilde vooral lekker spelen. 0 Jullie zorgden voor een nieuwe wind, ook in Nederland.
Ach, wij hadden een bepaalde stijl die toen eventjes heel origineel was, maar eigenlijk ook heel gewoon. Ik behoed mij ervoor ons project te overroepen of te onderschatten. Wij waren tussen 20 en 30 jaar en heel avontuurlijk. We hadden geen aura en ook geen middelen. We deden alles zelf: van organisatie tot afbraak. We ontdeden de stukken van hun stof, speelden puur vanuit onszelf, vanuit onze tics, altijd met de achterliggende behoefte onszelf verder te ontplooien. Een beetje zoals de hippies, recht vanuit de buik. We waren anarchistisch en gekant tegen de misvormingen van de grote, ernstige theaters. We begrepen bijvoorbeeld niet hoe de structuur van de Antwerpse KNS kon werken. Met aan de ene kant een technische ploeg die afhing van ’t stad en de vakbonden, en aan de andere kant de acteurs van het gezelschap. En aan de top een consensus figuur, politiek aangesteld en geprangd tussen stad en acteurs. We begrepen dat niet. Maar om toch iets te verdienen, waren we verplicht geregeld op een ander te gaan: bij de KNS, Malpertuis, het Reizend Volkstheater. 0 Als we je curriculum overlopen, valt op hoe kleurrijk je palet is. Behalve theater speel je mee in films en tv-series, maak je hoorspelen en luistercd’s, trek je rond met je eigen muzikale poëzieprogramma’s...
Ach, als je niet echt slecht bent en je kan het volhouden, dan draai je in alles mee. Ik ben geen initiatiefnemer, de dingen komen meestal op mij af. Zonder ankerpunten zou ik het veel moeilijker hebben. Ik vind het leuk om je wagentje ergens aan te hangen. Theater alleen zou me niet kunnen bevredigen, ik ben al-
les nogal snel beu. En wat je ook doet, het draait allemaal om dezelfde taal: je doet een beroep op je emotie en je probeert de anderen iets te doen ervaren. Ooit zal die curiositeit naar andere dingen wel stoppen. Met het ouder worden, ondervind ik dat die versplintering ook heel vermoeiend is. MM
“Wij, acteurs, kunnen ons niet permitteren dingen te maken die de mensen niet begrijpen” warre borgmans
0 Je relativeert gemakkelijk.
Dat heb ik heel erg in mij. Wat er tot nu toe op mij af is gekomen, is altijd mooi gelukt. Ik weet ook wel dat ik iets kan en dat mensen beseffen dat het in orde komt als ze met iets naar mij komen. Dat is een verworvenheid. Sinds een jaar of tien weet ik dat ik op mijn bescheiden manier een voorstelling kan maken. Dat is fijn. Maar ik ben geen groot theatermaker, echt niet. Maar het is leuk om te ontdekken dat ik ook zelf voorstellingen kan maken. 0 Voorstellingen zoals Schone Woorden, Mozart, Eindelijk Hamlet, waarin je persoonlijke anekdotes combineert met bestaande tekst?
Inderdaad. De eerste voorstelling Schone woorden is heel toevallig ontstaan uit een voordracht van een half uur die ik op vraag van Agalev met Jokke Schreurs heb gemaakt. Ik heb altijd bewondering gehad voor mensen zoals Toon Hermans of Wim Helsen.Maar ik wist dus niet dat ik dat ook kon. Ik had ook niet de ambitie om alleen op een podium te gaan staan en iets over mezelf te vertellen. Maar een leuk programma met poëtische teksten werkt. Ik heb het nodige enthousiasme en slaag erin de schoonheid van de taal naar bo-
ven te laten komen. Naast die mooie, goed geformuleerde zinnen van grote schrijvers, kon ik mijn meer banale anekdotes vertellen. Een leuke combinatie. Eerst een schoon diamantje presenteren, en dan vertellen dat ik ook een steentje heb dat daar een beetje op lijkt. Ik heb nooit geweten dat mijn familie, mijn onooglijke, totaal niet spectaculaire leefwereld grond kan zijn van een avond vertellen. 0 Je agenda staat volgeboekt. Word je onrustig van leegte?
Niet meer, maar dat is lang wel zo geweest. Ik ben een onstuimig iemand. Niet alleen om artistieke redenen, ook uit onzekerheid. Ik werk graag, en ik werk graag hard. In het gewone leven kom ik gauw in een sleur. Het is de verleiding van de afleiding. Elke nieuwe voorstelling, elk nieuw project betekent nieuwe mensen leren kennen, nieuwe sferen. Elke nieuwe tekst is een nieuwe ontdekking waarbij je op zoek gaat naar de gelaagdheid en je ook botst met je eigen beperkingen. Het is soms wel best een zware opgave. Door ouder te worden, leer ik heel erg genieten van de lege momenten. Dat was ooit anders. Ik heb niet meer voortdurend het gevoel dat ik mijn stem moet laten horen. Ik besef dat alles verder draait, of ik eraan deelneem of niet. Het is cliché, maar de kers op de taart is voor mij aan zee zitten en naar de golfslag luisteren. 0 Je woont al jaren in Antwerpen. Wat zegt de stad jou?
Ik ben nooit uit Antwerpen weggeweest, en ik woon nu toch al bijna 20 jaar in Deurne. Ik ben heel honkvast: als ik het ergens goed vind, blijf ik. Met het gevaar dat ik nergens nog naartoe ga of nieuwe dingen ontdek. Ik settel mij graag. Ik hoor mensen graag over hun reizen of trips vertellen, maar voor mij hoeft dat niet. Ik maak me direct zorgen: ze gaan mijn koffer stelen, ik zal mijn ticket niet vinden...Neen, ik vind het hier prima, en ik ben verknocht aan een aantal plaatsen. 0 Welke?
Vlakbij de deur: Boekenbergpark, maar ook de mooie Dageraadplaats,
de fenomenale Roma - die een Nobelprijs mag krijgen - het bankje aan de Schelde in de bocht vlakbij het Noordkasteel, de Fnac, het Paleis, waar ik zo graag werk, de Kringwinkel of de Vinyl in de Aalmoezenierstraat, waar ik verrassende dingen ontdek van oude muzikanten als Bert Kaempfert of Neil Diamond. Ik ben vergroeid met deze stad. Ik vind het ook heel knap dat er zo veel mensen zijn die initiatief nemen om de stad nog meer op te krikken. Een goed draaiende economie geeft ook acteurs werk. Dat houdt ook een verplichting in, vind ik. Wij, acteurs, kunnen ons niet permitteren dingen te maken die de mensen niet begrijpen. Ik ben van mening dat wij ons vakmanschap moeten inzetten. Onlangs heb ik een voordracht gegeven op een avond van de GIMV (gewestelijke investeringsmaatschappij, red.) met vooral grijzende mannen in zwarte maatpakken. Een moeilijk publiek, maar ik doe dit omdat ik er als acteur ook van kan leren. En het brengt geld op natuurlijk. Als acteur ben je gebonden aan een cao, een normaal loon dus. En soms is dat te weinig, omdat de inzet heel groot kan zijn. Ik doe ook reclame. Sommige acteurs doen dat niet omdat ze zich dan een verrader voelen. Voor mij is dat gewoon geld, een opdracht als een ander. 0 Heb je moeite met ouder worden?
Een beetje wel. Het besef dat de tijd vóór mij korter is dan die achter mij doet toch wel wat met een mens. Ik denk ook vaker na over welke kansen ik niet heb gegrepen. Zoals mensen begeleiden, theaterregie. Ik heb die kansen wel gehad, maar ik heb geweigerd erop in te gaan. Of een ander privéleven, in een ander continent. Ouder worden is ook een confrontatie aangaan met je beperkingen, je mankementen…Ik doe dit al dertig jaar, maar het blijft raar om jezelf iemand anders te zien en horen spelen. Dertig jaar in een fantasie, anders dan jezelf...Maar juist dat is de essentie van spelen: altijd iemand anders zijn. En ik ben niet direct van plan om hiermee te stoppen.
1998 1999
2000
2003
2010
Prima La Musica
Blinker
Jokke Schreurs
Het Eiland
Het Lortcher-Syndroom
Vanaf het einde van de jaren 1990 begint hij als ‘verteller’ ook samen te werken met muzikanten zoals in Haydn met Prima La Musica, Peer Gynt voor Jeugd & Muziek en Peter en de Wolf met het Syrinxensemble.
In de drie verfilmingen van de Blinker-boeken van Marc De Bel speelt Warre de rol van Paps, samen met zijn dochter Julie. In het theaterstuk Nonkel Eddy staat hij voor het eerst samen met zijn neef Dimitri Leue op de planken. Dit is het begin van een hele reeks jeugdtheaterstukken in HETPALEIS. Hij spreekt de stem in van o.a. Woody in Toy Story en van Nigel in Finding Nemo.
Samen met gitarist Jokke Schreurs maakt hij de voorstelling Schone Woorden. Later maakt hij de eigen productie wolfGANG, met het Fidelio-strijkorkest, en zijn theatermonoloog Eindelijk Hamlet. Hij acteert in diverse hoorspelen als De Mestkever, De Vlo en de Professor, De Nachtgaal, De Wilde Zwanen (Het Geluidshuis).
Behalve in Team Spirit speelt hij mee in de films Buitenspel, De Hel van Tanger en Windkracht 10, Pauline en Paulette. Op tv is hij te zien in Raf en Ronny, Stille Waters, Nefast voor de Feestvreugde, Matroesjka’s, Oud België en als ceo Rik Nallaerts in Het Eiland.
Tijdens de Zomer van Antwerpen speelt en zingt Warre Frans Laermans in Dwaallicht van Willem Elsschot, Rudy Trouvé zorgt voor de muziek. Eind dit jaar gaat Het LortcherSyndroom in première, dat volgend jaar toert door Vlaanderen. Warre en Dimitri gaan op zoek naar wat hen scheidt en bindt.
Dochter Julie (20): “Soms zegt hij: Julie, je zal je niet vervelen als je één activiteit minder doet, hoor. Dat moet ik dan van hem horen! Ik begrijp wel dat hij zo hard werkt. Als je zoveel kansen krijgt om zoveel mooie dingen te doen, dan doe je dat toch gewoon. En ook al zegt hij soms: Julie, het is te veel, dan weet ik dat hij het zo wil, hij kan immers niet zonder.” “Samenwerken met hem, zoals ook in de voorstelling De Blinde Koning, is tof, maar ook heel gewoon. Ik maak geen onderscheid tussen hem als papa of als acteur. Binnenkort ga ik stage lopen bij Rataplan, bij zijn nieuwe productie Het Lortcher-syndroom. (Julie is bezig met een bachelor Spaans en theater-film-literatuurwetenschappen en begint met een master Meertalige professionele communicatie, red.). Daar ben ik benieuwd naar.” “Groene jongen? Toen hij ons vroeger naar school bracht, raapte hij al het afval op dat hij in het park tegenkwam. Mijn broer en ik vonden dat kei-genant, want die andere papa’s stonden daar niet met een zak vol afval. Nu ben ik daar trots op want hij heeft gelijk.”
.
woensdag 20 oktober 2010
De van Antwerpen
De gener van War Borgman luc perceval, Thalia TheaTer, hamburg
johan van assche, De TijD, anTwerpen
00 “Warre leerde ik in 1977 kennen. Hij was medestudent aan het conservatorium van Antwerpen, bij Dora van der Groen. Als studenten deelden we, letterlijk, lief en leed; er ontstond een diepe vriendschap. Een paar jaren nadat we waren afgestudeerd, deed ik één van mijn eerste regies met Warre in de hoofdrol: Jago in Othello. Het beste wat ik hem ooit zag spelen. Een ‘dansante entertainer’ met een heel kwaadaardige humor. Ondanks de lof die Warre bij pers en publiek oogstte, en de Oscar de Gruyter-prijs die hij voor zijn vertolking kreeg, leidde deze productie tot een heftig artistiek meningsverschil. Onze vriendschap kreeg behoorlijke deuken, en we besloten dat het beter was om ieder zijn eigen weg te gaan. Een pijnlijke breuk.” H“Het wederzijdse respect en de vriendschap leken verloren. Toch zijn we mekaar steeds blijven volgen, en met groot plezier herinner ik mij Warre als enthousiaste
00 Johan Van Assche is behalve acteur en regisseur ook zakelijk leider van De Tijd. De kiem van dit theatergezelschap uit Antwerpen ligt bij Het Gezelschap van de Witte Kraai. Een collectief dat in 1980 werd gesticht door exstudenten van het Conservatorium, onder wie Warre Borgmans, Luk Perceval, Lucas Vandervost en… Johan Van Assche. “I“Ik ken Warre dus al een eeuwigheid. Zeg maar dat hij al heel lang één van mijn beste vrienden is. Ik ken Warre als een heel sociaal iemand. Hij praat heel gemakkelijk met mensen, onderhoudt hen graag. Al is hij naar mijn aanvoelen een stuk minder de fratsenmaker op feestjes. Dat was vroeger helemaal anders. Toen sloof hij zich uit om die rol waar te maken. (lacht) Op feestjes hoeft hij nu niet meer het hoge woord te voeren. Hij werkt natuurlijk keihard en is zeer professioneel. Vandaar misschien dat hij privé nu wat ernstiger is geworden.”
“Warre is op de eerste plaats een soulmate”
“Minder de fratsenmaker van vroeger”
toeschouwer van de Blauwe Maandag Cie. Om het leed van de breuk te verzachten, besloten we jaren later om opnieuw samen te werken. Pinokkio in het NTG en de onvergetelijke Wilde Lea bij de Blauwe Maandag Cie. Vooral het succes van de laatste productie heeft ons het plezier om samen theater te maken, teruggeschonken. Warre groeide uit tot de acteur met de twee gezichten. De onverbeterlijke clown of de tirannieke patriarch. Dat bijzondere aan Warre Borgmans, zijn schaduwzijde, heb ik altijd zeer bewonderd. Sinds ik naar Duitsland vertrokken ben, zijn we mekaar uit het oog verloren - hoe kan het ook anders. Maar ik weet zeker, als we mekaar morgen weerzien dat er heel veel emoties, heel veel mooie en trieste herinneringen naar boven komen. Warre is op de eerste plaats een ‘soulmate’, ondanks onze totaal uiteenlopende wegen.”
In het seizoen 2006-2007 was Warre nog te zien in de productie Husbands & Wives van De Tijd. Daarna viel die samenwerking wat stil. “Het wordt steeds moeilijker om opnieuw met hem samen te werken. Laat ik het zo zeggen: ‘Wij zien niet zo ver vooruit als hij.’ En momenteel zit hij in een bepaald sjabloon waarvoor men hem blijft vragen. Ik begrijp zijn keuze. Het grote publiek ziet liever dingen om te lachen. Dus qua werkgelegenheid is het een genre dat meer overlevingskansen biedt. Al kan Warre het ernstige genre zeker aan. Daarom heb ik hem altijd gevraagd als regisseur bij De Tijd. Alleen denk ik dat hij er nu wat minder vertrouwen in heeft, en dat hij er daarom wat voor terugdeinst.”
Warre Borgmans stond mee a Gezelschap van de Witte Kra groepje jonge acteurs waaruit la Maandag Cie zouden groeien. W jaren 1980 aan bij Johan Van As Luc Perceval, die een jaar na he Conservatorium. Hun eigenzinn theatertaal was voelbaar tot in N geleden, maar zijn generatiegen Ivo Van Hove, Johan Van Assch Luc Perceval zijn Warre nog lan
5
4 2
1
3
Enkele beelden uit de carrière van Warre. 1. Warre en wolfGANG & het Fidelio-strijkorkest, 2007. 2. Als co Jean-Louis Dejonghe in de tv-serie Windkracht 10, 1997. 3. Als Jacques Vandevijver in de Jo de Witte Kraai, 1982. 6. Als paps in Blinker, 1999. 7. Dwaallicht van Willem Elsschot met Rudy Trouvé en co, 2010. 8. Als Geert in de tv-serie Team Spirit, 2003. 9. Als Jack in Oud België met Stany Crets en Pe De Minnaar met Het Gezelschap van de Witte Kraai, 1980. 13. Met Jokke Schreurs met Schone Woorden, 2004.
.
woensdag 20 oktober 2010
De van Antwerpen
ratie rre ns
aan de wieg van Het aai, een wild, anarchistisch ater De Tijd en de Blauwe Warre sloot zich begin ssche, Lucas Vandervost en em afstudeerden aan het nige interpretatie van de Nederland. Het is al even noten en eerste spitsbroeders he, Lucas Vandervost en ng niet vergeten.
6
Ivo van hove, Toneelgroep, amsTerdam
lucas vandervosT, de TIjd, anTwerpen
00 Ivo Van Hove, directeur van Toneelgroep Amsterdam, windt er geen doekjes om. “Binnen zijn generatie vind ik Warre Borgmans de allerbeste acteur. Hij kan alles. Ik weet dat hij voor het grote publiek bekendstaat als een komisch acteur. Maar ik heb Warre leren kennen als een heel levenslustig iemand die een donker kantje heeft. Hij is daarom ook perfect als tragediespeler. Bovendien kan hij een tekst brengen zoals niemand anders dat kan. Het is gewoon een gigantisch talent.” Van Hove wil zelfs een pleidooi houden. “Ik vind dat het grote theater Warre wat aan het verliezen is. Iets wat ik heel spijtig vind. Weet je, voor De Tijd regisseerde ik hem ooit in Don Carlos van Schiller. Warre vertolkte op fenomenale wijze de rol van Filips II, een zestigjarige man. Hij was niet ge ge-
00 Lucas Vandervost is als acteur-regisseur en artistiek leider de sterkhouder van De Tijd. Hij kan zich de eerste ontmoeting met Warre nog goed herinneren. “I“Ik heb Warre voor de eerste keer ontmoet in 1975. Bij de toelatingsproeven zaten we met heel veel jongeren te wachten in de gang tot het aan ons was. Warre zat naast mij, want achteraf blijkt altijd dat toeval niet bestaat. In zijn zenuwachtigheid was Warre de hele gang aan het animeren. Ik weet nog wat ik toen dacht: als dat soort gasten meedoet, maak ik geen schijn van kans. (lacht) Goed, we waren samen geslaagd en het klikte direct. Dus gingen we zelf wat maken. We hebben Het Gezelschap van De Witte Kraai opgericht, dat is later De Tijd geworden. Dat is nog altijd mijn wereld, Warre is intussen andere, grotere
“De allerbeste binnen zijn generatie”
7
schminkt, alleen zijn hoofd was wat geschoren. Ik geloof dat hij toen een jaar of 30 was. Ik herinner me nog goed de reacties van het publiek in Nederland: wie is toch die fantastische, oude acteur die we nog niet kenden? Het is een anekdote die het multitalent Warre typeert.” IvVan Hove regisseerde Warre in het theater een laatste keer in 1994 voor de tragedie Rijkemanshuis van Het Zuidelijk Toneel. “De jongste jaren heeft Warre voor een carrière gekozen die ook buiten het toneel ligt. Maar tussen ons blijft er een groot vertrouwen bestaan. In 2007 mocht ik een Vlaamse acteur casten voor mijn speelfim Amsterdam. Ik heb niet getwijfeld en koos meteen voor Warre. De eerste dag op de set leek het alsof onze samenwerking nooit was gestopt. Dat was een heel mooi moment.”
“Onze wegen komen ooit nog samen”
9
dingen gaan doen. Dat verbaast me niet. Of hij bij De Tijd nu speelde in iets van Woody Allen of in iets van Beckett, hij kon daar altijd iets aparts mee doen. Hij blijft natuurlijk een komiek, dat is gewoon zo aangeboren.” ”“Door elk onze eigen weg te gaan, zien we elkaar nog maar twee keer per jaar. Tijdens een lange wandeling kletsen we dan bij. Meestal ontdekken we dat we nog altijd dezelfde humor hebben in het omgaan met elkaar. De nostalgie is natuurlijk alleen maar toegenomen. Ik zou daarom niet weten waarom we niet meer met elkaar zouden kunnen samenwerken. Het doet zich inderdaad niet meer voor. Dat heeft meer te maken met de drukte waarin we ons allebei bevinden. Maar onze wegen komen sowieso ooit nog samen. Dat kan bijna niet anders.”
11 13
8
10
12
os Bosmansshow in het Peulengaleis, 1999. 4. Als Baron von Münchhausen voor KIDconcerten met deFilharomnie, 2010. 5. Promotiefoto met Sam Bogaerts en Lucas Vandervost voor het Gezelschap van eter Van den Begin, 2010. 10. Met Vic De Wachter en Lucas Vandervost in Bal van de Pompiers met De Tijd, 2001. 11. Met Tom Ternest in Mijn Grafschrift van De Tijd, 2004. 12. Met Lucas Vandervost in
.
woensdag 20 oktober 2010
De van Antwerpen Collega’s over Warre Borgmans
“Solo is Warre pas helemaal zichzelf geworden” 0 “Het is niet omdat Warre al 1.000 jaar mijn schoonbroer is - onze vrouwen zijn zussen - dat ik zeg dat hij de strafste en veelzijdigste acteur van Vlaanderen is. Pardon, van de hele Benelux. Het is niet voor niks dat ze hem de Louis D’Or-prijs, de belangrijkste Nederlandse theaterprijs, hebben gegeven.” “Ik heb hem voor het eerst bezig gezien in het schooltoneel van Sint-Gabriël in Boechout - ik zat toen nog op Pius X - in een stuk van Godfried Bomans. Toen al viel hij me op. Het verwonderde mij dan ook niet om hem later met Lucas Vandervorst, Johan Van Assche, Sam Bogaerts en Luc Perceval, die de anarchistische Witte Kraai hebben opgericht, bezig te zien. Dat was de voorloper van De Tijd en de Blauwe Maandag Cie. Het was fantastisch wat die mannen deden: hele wilde dingen, maar ook klassieke voorstellingen, zoals Othello. Daarvoor heeft hij overigens een prijs gekregen voor zijn vertolking van Jago. Ik herinner me ook Sam Bogaerts’ heel bijzondere bewerking van The Lover/De Minnaar van Harold Pinter. In het stuk
blijkt de minnaar van de vrouw haar eigen man te zijn. In de versie van Sam Bogaerts gaat het om een homoseksuele relatie. Zowel Warre als Lucas Vandervorst zijn zo heteroseksueel als een duivenkot. Dus vroeg ik me af of ik de bedscène van mijn toekomstige schoonbroer met een andere man wel wílde zien. Het stuk was verbluffend. Er was geen bedscène, wel een schaakscène: nog veel confronterender dan wilde seks.” “Ik ben Warre blijven volgen in theater, in film, en op televisie. Zijn rol van topchef Raf Nallaert in Het Eiland was geweldig. Middenin die zotte bende zette hij een jonge George Bush neer: schitterend. Even onvergetelijk als Jacques Vandevijver in de Jos Bosmans-show natuurlijk.” “Op een van die zatte momenten heb ik het er met hem al over gehad: hoe frustrerend het voor hem moet zijn maar zo goed te kunnen zijn als de auteur van het stuk. Warre is pas zichzelf geworden sinds hij solovoorstellingen is beginnen spelen. Met zijn eigen grappen, zijn eigen teksten. En pas op, ik noem hem geen stand-upco-
median, want ik ben geen fan van die te bart peeters dikke en schreeuartiest werige reltrappers of kale nerds. Neen, schoonbroer van warre als Warre alleen op 50 jaar een podium staat, doet hij dat als een Robert De Niro goes comedy: qua acting zeer hoogstaand, qua humor geniaal.” “Bovenal is Warre iemand die van het gewone leven houdt, in zijn wijk, in zijn stad, met zijn familie, met zijn gezin. Hij is heel graag gewoon vader van zijn kinderen, gewoon man van zijn vrouw. Warre is niet gegroeid in een artiestengezin, en daarom heeft hij de greep op de werkelijkheid nooit verloren.”
“Hij is een beetje een filosoof” 0 “Ik heb Warre leren kennen via De Blauwe Maandag Compagnie, waar we samen in Wilde Lea stonden. Ik heb vooral intens met hem samengewerkt in Kulderzipken, waarin we de gebroeders Grimm vertolkten. Ik had dan altijd het gevoel dat ik hem al jarenlang kende. Dat had vooral te maken met de manier waarop hij naar de wereld kijkt.” “Warre is een beetje een filosoof. En net als ik,
bezit hij daarbij die verwondering. Daarom zijn onze ontmoetingen altijd zo hartelijk. Het zijn heel mooie momenten.” “Ook als acteur heb ik zeer veel respect voor Warre. Hij is zeer begenadigd. Juist zijn gevoeligheden richting de mensen en de wereld maken hem als acteur zo goed.” “Warre heeft een onnavolgbare humor. Zelfs een slechte dag kan hij met een kwinkslag teniet-
doen. Hij is een geboren komiek, al zie ik hem nóg liever in een dramatische rol. Voor mij heeft hij de allure van een Charlie Chaplin; de humor en de tragiek zodanig bespelen dat je er tranen van in de ogen krijgt!”
Lucas vandeneynde acteur 51 jaar
“Hij heeft de onbeholpenheid van Louis de Funès” 0 “Ik wilde clown worden, maar door Warre is het theater geworden. Hij heeft me geleerd dat toneelspelen magischer is dan artiest zijn in een circus. In het theater zie je niet alleen trucs, maar is er ook emotioneel iets met je gebeurd. Je bent bang geweest, maar achteraf zie je op de scène dat het maar een pluchen beer was. Je bent verdrietig geweest omdat er iemand is doodgegaan, maar achteraf loop je in de coulissen diezelfde actrice springlevend tegen het lijf.” “Een van de eerste voorstellingen die ik heb gezien en waarin Warre meespeelde, was De Kleine Prins van Denemarken. Maar toen ik 10-12 jaar was, heb ik hem ook bezig gezien bij het Zuidelijk Toneel en de Blauwe Maandag. Ik was niet mee, begreep er niks van, maar ik voelde wel de emotie. En dat was dus bepalend om voor theater te kiezen.” “Warre is mijn grote voorbeeld, en zal dat ook blijven. Die bewondering - hij is een onvoorstelbare meester-verteller - zal nooit afnemen, integendeel. Hij is bijzonder komisch. Hij heeft de juiste timing en de onbeholpenheid van een Louis de Funès, die hij zo bewondert. Hij is een schitterend acteur, heel oprecht. Geen karakteracteur die altijd voor dezelfde rol wordt ge-
vraagd, maar een compleet acteur die zowel de baas, de ondergeschikte of de verkrachter kan spelen. Ik zie hem het liefst gelukkig. In zijn eigen monoloog spettert het spelplezier tot in de zaal en dat is zo fijn om mee te maken.” “Hij zal dit allemaal niet graag horen, want hij wordt ongemakkelijk als hij wordt bestoefd. Dat heeft hij van zijn vader, mijn grootvader, de beste kleermaker én voetballer van Mortsel. Tegelijk weet hij heel goed wat hij kan én dat hij iets kan. Tegelijk beseft hij dat goed zijn ook heel erg relatief is. Ik herinner me wat hij na een opname zei aan Pieter Embrechts toen die net was afgestudeerd van Studio Herman Teirlinck: “Dit is het dus, hé Pieter. Beter zal het nooit zijn. Dit is hetgeen je de volgende 40 jaar zal blijven doen.” Hij relativeert, en dat maakt hem ook zo beminnelijk. Daarom is het ook zo fijn dat we al zo dikwijls hebben samengewerkt: op de scène geeft hij zich totaal en is hij vriendelijk tegen iedereen. Het gebeurt dan ook geregeld dat hij tussendoor even moet gaan liggen, uitrusten. Hij gebruikt immers dubbel zoveel energie: om zijn rol als acteur te spelen, maar ook als entertainer van de hele productieploeg.” “Dit najaar staan we voor het eerst met zijn
tweeën op de plandimitri ken met Leue Het Lortcher-synacteur en neefje van warre droom. 36 jaar Een fictief verhaal, maar een verhaal dat heel dicht bij ons staat. Daarom is het voor ons zo’n belangrijke voorstelling. Het stuk gaat over ons genetisch materiaal. Het is een zoektocht naar wat ons bindt. Het gaat over mensen, over communicatie, over verliefd worden en over onze grote angst, Alzheimer, dat als een zwaard van Damocles boven onze familie hangt. Daarom is deze voorstelling voor ons zo belangrijk. Ik hoop dat zoiets zich nog vaak zal voordoen. Mijn broer Kristoff en ik zijn trouwens bezig met een nieuw filmproject, waarin een vaderfiguur meespeelt. Wie is geknipt voor die rol, denk je?”
“Hij is een ongelooflijk geestige mens” 0 “We wonen in elkaars buurt en onze kinderen hebben schoolgelopen in hetzelfde buurtschooltje. Maar behalve wat ‘ouderklap’ over de kinderen kenden wij elkaar niet. Totdat hij me vroeg - hij had me eens zien optreden tijdens een schoolfeest - om hem te begeleiden tijdens een voordracht. Binnen de kortste keren was Schone Woorden geboren, een bijna drie uur durende voorstelling waarmee we jarenlang hebben getoerd.” “Het ging allemaal als vanzelf. We reageerden op een bijna organische manier op elkaar, een perfecte match. Avond na avond waren we met zijn tweeën de baan op. In sommige opzichten waren we soms intiemer dan in een huwelijk. We zijn dan ook twee mensen die kunnen zwijgen en die niet voortdurend lege momenten willen volbabbelen. Onze persoonlijke leefwerelden liggen redelijk dicht bij elkaar, dus heel veel din-
gen moesten niet meer worden uitgelegd en wederzijds was er voldoende vertrouwen om elkaar af en toe gerust te laten. En professioneel liggen we, technisch gesproken dan, ver genoeg van elkaar om ons niet te moeien. Ik niet met zijn acteren, hij niet met mijn gitaar.” “Ik heb Warre ook leren kennen als een perfectionist. Alles kon altijd beter: na 150 voorstellingen vroeg hij zich achteraf toch weer altijd af of dit niet wat langzamer moest en dat niet wat overdreven was. Voor elke voorstelling was hij zenuwachtig, ik ook. Als je dat kwijt bent, kan je er volgens mij beter een punt achter zetten.” “Heel bijzonder aan Warre is, vind ik, dat je niet kan zien dat hij aan het acteren is. Ik heb al met heel wat acteurs gewerkt, maar dat spontane heb ik nog maar zelden meegemaakt.” “Warre is ook iemand die zijn plaats kent. Het
is niet omdat hij graag voor een publiek staat, Jokke dat hij conschreurs stant alle pugitarist blieke ruimte 50 jaar wil innemen. Als we bijvoorbeeld over politiek praten, waarin ik veel actiever ben dan hij, zal hij niet met zijn eigen mening uitpakken, maar veeleer vragen naar die van mij.” “En tot slot: Warre is een ongelooflijk geestige mens. Hoe dikwijls ik met mijn hoofd op mijn stuur heb gelegen...”
.
woensdag 20 oktober 2010
De van Antwerpen Topfiguren uit de sector Warre Borgmans is een veelzijdig acteur, met wie iedereen graag samenwerkt. We vroegen Barbara Wijckmans, Koen Brandt en Michael De Cock waarom.
Barbara Wijckmans HETPALEIS
Koen Brandt Het Geluidshuis
Michael De Cock ’t Arsenaal
“Ik heb het voorrecht om Warre Borgmans al sinds het begin van de jaren 1970 te kennen”, vertelt Barbara Wyckmans, directeur van het Antwerpse theaterhuis HETPALEIS.
“Hij kan voor de vuist weg een verhaal op een heel plezante manier brengen, zodat de mensen aan zijn lippen blijven hangen. Dat is weinig mensen gegeven”, zegt Koen Brandt van Het Geluidshuis.
“Warre is een goed acteur, maar vooral een meesterlijk verteller. Niemand in Vlaanderen kan dat beter dan hij”, zegt Michael De Cock, regisseur en directeur van ’t Arsenaal.
0 “Hij liep toen school aan het SintGabriëlinstituut in Boechout. Ik hielp daar wat mee bij het schooltoneel. Ik probeerde bijvoorbeeld die nerveuze jongens wat stil te houden in de coulissen. Ik herinner me nog dat twee jonge kerels erg rustig bleven. Dat waren Herman Mariën en Warre Borgmans. Ik dacht daarom dat ze maar een klein rolletje hadden. Maar het waren de hoofdrolspelers in het stuk Bloed en Tranen.” Warre had toen al die ernst in zijn aanpak, in combinatie met humor en plezier maken. Op 17-jarige leeftijd etaleerde hij tijdens die voorstelling een groot vakmanschap. Ook in De Blinde Koning (recente voorstelling van HETPALEIS, red.) was hij weer meesterlijk. Ik hoop daarom nog altijd dat hij De Apologie van Socrates onder handen gaat nemen. Want Warre kan alles aan. Bovendien neemt hij ook een kinderpubliek heel serieus. Dat bewees hij zowel in de tv-serie Kulderzipken als in Armandus de zoveelste van HETPALEIS. Het is een kwaliteit die ik enorm op prijs stel. Ik vind wel dat hij als regisseur te bescheiden blijft. In 1995 zag ik van hem Uit liefde voor Marie Salat, gebaseerd op een brievenroman over de liefde tussen twee gehuwde buurvrouwen. Dat was zo mooi. Ik kon haast niet geloven dat dit het werk was van een mannelijke regisseur.” “En als mens is Warre gewoon een zeer aangenaam persoon om bij ons in huis te hebben. Hij heeft altijd voor iedereen een attentie klaar, ook voor de mensen die voor de kostuums zorgen of het eten bereiden. Pas op, tegelijk is hij erg streng voor iedereen wanneer er iets misloopt bij een voorstelling. Dan is hij de eerste om te zeggen dat het morgen beter moet. Want Warre vindt terecht dat de ernst van het vak bewaard moet blijven. Om al die redenen is en blijft hij altijd welkom in HETPALEIS.”
0 Componist-regisseur Koen Brandt schreef onder meer de muziek voor de tv-serie Van Vlees en Bloed en is medeoprichter van het vroegere The Chain Gang, nu Het Geluidshuis. Behalve producent van reclamespots is Het Geluidshuis ook expert in het hoorspel, zowel voor kinderen als voor volwassenen. “We benutten alle mogelijke moderne middelen om het hoorspel opnieuw leven in te blazen. We merken dat de publieke belangstelling stilaan groeit.” “Ik werk graag met Warre samen in een hoorspel. Warre is iemand die tegelijk speler en commentator kan zijn. Als verteller is hij een buitenstaander. Hij vertelt een verhaal dat hij niet heeft beleefd, maar tegelijk kan hij zich perfect verplaatsen in de toeschouwer. Gevolg daarvan is dat het publiek met gemak een uur aan zijn lippen hangt. Nu, je kan wel een aantal technieken onder de knie krijgen, maar Warre heeft dat schijnbaar van nature.” “En hoewel hij geen instrument bespeelt, heeft hij wel de muzikaliteit in zich. Muziek is behalve de melodie immers ook timing, het fraseren, het leggen van accenten, om tot een nog mooiere zegging te komen. De timing van Warre zit perfect. Ook in zijn muzikale voorstellingen of met opnames voor ons jongste hoorspel De Reisgenoot pakt hij de muziek direct vast en tilt daardoor zichzelf en het geheel tot een veel hoger niveau.” “Het is dan ook heerlijk werken met hem: meestal zit het al van de eerste take juist, zodat er nog maar weinig montage moet gebeuren. Hoewel soms... Warre laat heel graag pauzes om de tekst te laten doordringen. Op een podium werkt dat meestal beter dan in een hoorspel, waar je die pauzes soms moet wegnemen.” “Warre is een harde werker en zit in met de dingen die hij maakt. Af en toe leidt dat tot strubbelingen omdat hij nog wil doorgaan wanneer hij meent dat het nog beter kan. Maar zoals ik al zei: bij de eerste take is het meestal al perfect.”
0 “Onze paden hebben zich al vaker gekruist, en dat zullen ze blijven doen. Ik heb hem begin jaren 1990 dikwijls als acteur bezig gezien, zoals in de eerste versie van de De Fantasten in regie van Lucas Vandervost. Maar ook als regisseur van Raket naar de Maan bijvoorbeeld. Intussen hebben we een aantal keer samengewerkt voor de opnames van luistercd’s. En afgelopen zomer heb ik samen met hem voor Theater aan Zee in Oostende Vliegen tot de Hemel (een bewerking van de verhalen van Ovidius, samen Frank Vaganée en het Brussels Jazz Orchestre) gespeeld.” “Warre is fantastisch om mee te werken: hij is een prima acteur die zijn tekst op een heel virtuoze manier kan brengen. Meer nog dan acteur is hij een meesterlijk verteller. Níemand in Vlaanderen kan beter vertellen dan hij. Schone Woorden, een monoloog die hij samen met gitarist Jokke Schreurs heeft gemaakt, is een perfecte onemanshow. Een stuk dat eerst een half uurtje duurde, maar amper drie dagen later een voorstelling van bijna drie uur was. Het is een genre dat je niet meer vaak tegenkomt, maar Warre doet dat schitterend. Anders dan een acteur die in de huid kruipt van een personage richt hij zich als verteller rechtstreeks tot het publiek. Het is dan van levensbelang op het juiste moment de juiste accenten te leggen, en de manier waarop hij dat doet is geniaal.” “Het publiek ziet misschien vooral de ‘lichtheid’ van Warre, het komische. Nochtans verbergt dat het serieuze, donkere kantje van hem. Ik ken Warre vooral als een heel ernstige en een heel intelligente man, en dat is ver weg van de clownsrol die hem soms wordt toegedicht. Wij hebben een relatie opgebouwd waarin ik geneigd ben hem dingen toe te vertrouwen, waarover ik doorgaans heel voorzichtig ben. Als regisseur heb je geregeld je bedenkingen en twijfels, maar om acteurs juist niet aan het twijfelen te brengen, zwijg je daar best over. Bij Warre niet. Hij kan goed luisteren en geeft me geregeld goede raad. Hij is dan ook een beetje mijn klankbord. Hij weet mij bijvoorbeeld precies te adviseren over welke acteurs ik zou kunnen engageren voor een bepaald stuk.”
“Op zijn 17de al een vakman”
“Hij heeft de perfecte timing”
“Ook wel mijn klankbord”
.
woensdag 20 oktober 2010
De van Antwerpen 00
“Rust vinden in de behoefte aan afwisseling” WARRE BORGMANS ACTEUR
van Warre Borgmans 0 “Mijn droom is meer rust te vinden. Ik probeer altijd een open boek te zijn, zonder verborgen kantjes. Dat is mijn levensverhaal. Maar ik heb gemerkt dat dat zijn prijs heeft. Ik ben zelden vooringenomen naar mensen toe. Ik raak snel geïnspireerd door mensen, zeg maar. Sommigen noemen dat rap content zijn. Maar voor mij heeft elke mens zijn verhaal. Een verhaal van diep verdriet en intense vreugde. En de ene kan dat al wat beter verpakken dan de andere. Sommigen hebben het lef hier open in te zijn, anderen blijven altijd in de anonimiteit en krijgen nooit de appreciatie die ze verdienen. Die staan letterlijk nooit in de schijnwerpers. Ik vind dat heel spijtig. Ik voel me nogal gemakkelijk verantwoorde-
lijk om die mensen het gevoel te geven dat ze moeten missen... En ja, dat wordt soms wat veel. Het schept verplichtingen en verwachtingen die wel eens verder gaan dan mijn behoefte. Het is mijn droom hierin een beetje meer rust te vinden. En ook rust te vinden in de behoefte aan afwisseling. Ik ben 30 jaar met drie à vier dingen tegelijk bezig. Veel van die zaken zijn gelukt, maar ik heb ook mislukkingen gekend. Met het ouder worden hoop ik die mislukkingen tot een minimum te beperken.” “En ten slotte - ik ben er niet dagelijks mee bezig, maar omdat je het mij vraagt - af en toe fantaseer ik wel eens over een toneelproductie of een film met gelijkgestemden. En naar die
mensen zou ik niet lang moeten zoeken. Zo’n productie zou alle kanten kunnen uitgaan. Een heel ernstige productie, aangrijpend, over de dingen des levens, een die door merg en been gaat. Dat je als een ander mens de zaal uitgaat. Een beetje wat ik verwacht van Het Lortcher-Syndroom, een stuk geschreven door Dimitri - hij blijft mij verbazen: na het sprookje, het liefdesverhaal, het Indiase epos en Shakespeare schrijft hij dit. In dit stuk staan we voor het eerst alleen op het podium. Een zoektocht tussen vader en zoon, tussen twee broers, maar ook een verhaal over Alzheimer. Een ziekte waarop we ons, zo vrees ik, kunnen verheugen, want het zit in de familie. Of moet ik het een lichte vorm van
krankzinnigheid noemen?” “Het zou evengoed iets komisch kunnen zijn. Humor is iets waaraan ikzelf - en ik denk iedereen - heel veel behoefte heb. Toegankelijke humor, maar ook van enig niveau: over de tragiek van het leven, maar zo gebracht dat ik bomvolle zalen heel hard zou kunnen doen lachen en dat het publiek met krampen naar huis zou gaan... Met zo’n productie zou ik graag rondreizen. Ik bedoel niet alleen van Tongeren tot Roeselare, maar in Avignon en op tournee door de VS. En dat zou dan eventueel de proloog kunnen zijn van een volgende productie die ik graag zou doen met mijn dochter Julie en mijn zoon Lennert.”
Volgende week DEEL 91: Cyriel Van Tilborgh, Wim Pas en Erwin Joos over Willem Elsschot Genootschap, Red Star Line en Stichting Eugeen Van Mieghem