Divers Antwerpen - 19

België Griekenland Ghana

Van Afghanistan tot Zwitserland

Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn

donderdag 12 februari 2009 www.gva.be

Divers

Antwerpen

Ghana

Griekenland

“De meeste

“Tijdens de

blz. 2

blz. 8

Audrey Boamah

Ghanezen hebben een krasje op hun wang”

Konstantina Glannakodymos

tweede nationale feestdag durven we wel eens met borden gooien”

.DIVERS ANTWERPEN

donderdag 1 februari 009

Bevolking

Hoogvliegers

BURKINA FASO

Bolgatanga

Wa BENIN

Kofi Annan Voormalig secretaris-generaal van de Verenigde Naties (19962006). Kofi betekent vrijdag, omdat hij werd geboren op een vrijdag. In 2001 kreeg Kofi Annan de Nobelprijs voor de Vrede.

Tamale

IVOORKUST

Ghana

G H A N A

TOGO

Sunyani

Kumasi

Land op de nulmeridiaan

Kaye Styles Belgische rapper met Ghanese roots. In 2006 deed hij mee aan Eurosong.

Ho Awaso Obuasi

Koforidua

Accra

© GRAPHIC NEWS

Cape Coast Sekondi-Takoradi

Tema

75 km

“Ik herken Ghanezen direct” Toen Audrey Boamah (29) als veertienjarig meisje naar Antwerpen kwam, waren er nog niet zoveel Ghanezen in de stad.

Ondertussen vormen ze zo ongeveer de grootste groep Afrikanen in Antwerpen. “Ik herken ze vaak direct op straat of in de tram”, vertelt Audrey.

“En niet alleen omdat ze vaak een merktekentje op hun gezicht hebben.”

Zelf heeft Audrey geen merkteken in haar gezicht.

“Gelukkig maar. Ik had dat toch jammer gevonden.

Maar veel Ghanezen hebben dat wel. Meestal een krasje op hun wang.”

En toch herkent ze haar landgenoten ook zonder dat krasje. “Ik zie dat gewoon.

Maar ik spreek ze bijna nooit aan. Ik ken genoeg mensen hier, maar het is wel grappig dat ik soms op de tram ineens gesprekken hoor in mijn moedertaal.”

Audrey werkt bij kinderopvang Elief in Berchem.

Toen Audrey vijf jaar was, vertrok haar moeder naar België. “Ze had een Belgische man. Mijn broers en ik konden niet meteen mee. Dus werden we bij andere familie ondergebracht.

Dat was heel erg moeilijk.”

Op haar veertiende kreeg Audrey telefoon van haar moeder. “Ze wilde ons ophalen en ons ook naar België brengen. Ik was dolblij. Eindelijk weer bij mama zijn.”

Audrey kwam in Wilrijk terecht.

“In december kwamen we aan. IJskoud was het. Ik vond het raar om te zien dat de huizen hier niet geverfd waren in vrolijke kleuren. En in WilM

rijk stonden ook geen mangobomen, bananenplanten of palmbomen in de tuin.”

Na haar middelbare school volgde Audrey een opleiding kinderverzorging. Sinds een jaar werkt ze bij kinderdagverblijf Elief in Berchem. “Ik heb collega’s uit onder andere Suriname, Turkije, Kaapverdië, België en Guatemala. Er hangt een hele toffe sfeer. Met al die culturen is Elief een afspiegeling van Antwerpen zelf.”

Ook de kindjes hebben verschillende culturele achtergronden. “Het is grappig om te merken dat die kleintjes vaak zoeken naar een leidster die

het meest op hun mama lijkt. Afrikaanse kindjes komen vaak naar mij, en Turkse kindjes naar mijn Turkse collega.”

Audrey heeft ook twee kindjes, samen met haar Ghanese vriend Abdul Saleem Senanu, die bij Antwerp heeft gevoetbald. Hun oudste dochtertje Jasmine is drie jaar, zoontje Jasin anderhalf. “Ze hebben allebei ook een Ghanese naam: Akua en Kofi.

Akua omdat Jasmine op woensdag is geboren, en Kofi omdat Jasin op vrijdag is geboren.”

Vijf jaar geleden is Audrey eens met haar hele familie naar Ghana

geweest. “Mijn neefje en nichtje zijn hier geboren en hadden Ghana nog nooit gezien. Ze waren enorm uitgelaten. Ze hadden niet verwacht dat Ghana zo mooi was.”

Ook Audrey ontdekte dingen van haar land die ze niet wist. “Toen we naar het strand reden, zag ik dat doodskisten langs de weg werden verkocht. Geen gewone kisten, maar hele mooie exemplaren in bijzondere vormen. Een vis bijvoorbeeld, voor iemand die visser geweest is. Ik ken zelfs een Belg die zo’n kist naar België wil halen om hier tentoon te stellen.”

DIVERS ANTWERPEN.

donderdag 12 februari 2009

Recept

Ghanese pindasoep met kip

MM Bereiding

Was de kip, dep droog en bestrooi met zout. Kook de pepers (en de tomaten als ze vers zijn). Maak een marinade met gember, knoflook en een halve ui door die ingrediënten met een mixer fijn te malen. Marineer de kip ermee en zet op het vuur.

Voeg wat water toe en laat 5-10 minuten sudderen. Doe ui erbij en ook de (fijngemalen) pepers en tomaten. Laat tien minuten pruttelen. Los de pindapasta op in water (steeds een beetje water erbij, kneden) tot een vloeibare massa en giet bij de kip. Laat doorkoken tot de olie komt bovendrijven. Serveer met rijst of gekookte yam (grote wortels die je moet schillen en ongeveer 20 minuten koken tot je er met een vork in kunt prikken.)

MM Ingrediënten MM Kip of ander vlees MM 250 g pure pindapasta (die maak je door

gepelde pinda’s zonder vliesje te roosteren in de pan en die dan fijn te malen. Je kunt ook pindakaas gebruiken maar dat is zoeter) MM 1 blik tomaten (of verse tomaten) MM 2 rode pepers MM 2 kleine uien MM 3 tenen knoflook MM 2 blokjes verse gember MM zout

“Ik heb iets met Antoon Van Dijck” Nana Dankwa leert kinderen en volwassenen Afrikaanse kunstvormen

( Tien voor taal Goedemorgen!

Maakye!

Goud en hout MM Officieel: Republic of Ghana MM Hoofdstad: Accra MM Oppervlakte: 239.460 km² MM Aantal inwoners:

23,4 miljoen

MM Levensverwachting: 58,6

(mannen) en 60,3 (vrouwen)

MM Talen: Asante (45,3%), Ewe

Hoe gaat het met u?

En met de kinderen?

Woho te sen?

Na mmofra no nso ee.

Als het koud is, dan droom ik van vakantie.

Se awo no ba a, na meresoso dae wo ewia ne mu.

In België heb je schilders, muzikanten en plastische kunstenaars, maar Nana Dankwa (45) is dat allemaal tegelijk. Al een jaar of twintig trekt hij naar scholen in heel Vlaanderen om met kinderen maskers of sculpturen te maken, muren te beschilderen of een dorp na te bouwen in klei.

Kunt u een goed restaurant in de buurt aanbevelen?

Wo betumi akyere me bea wo didi wo mantem ha?

Het gebeurt wel dat Nana in Antwerpen over straat loopt en enthousiast begroet wordt door iemand die als kind ooit in een van zijn workshops zat. ”Eén keer was dat een politieagent”, lacht Nana. ”Ken je de liedjes nog die je me toen geleerd hebt, vroeg hij. En zo stonden we samen te zingen op straat.”

Nana studeerde aan de Universiteit van Science and Technology in Kumasi, bij de faculteit Fine Arts. ”Toen ik nog klein was, wilde ik al kunstenaar worden. Eén van mijn voorouders was goudsmid voor een Ashanti-koning. Misschien zit dat artistieke in mijn bloed. Het verhaal ging dat die overgrootvader op de duur rijker was dan de koning.”

M

Als ik tijd had, zou ik alle talen van de wereld willen leren spreken.

Se mewo bre a, anka mesua wiase kasaa nyinaa.

Ik ben allergisch voor varkensvlees.

Mehonam ne prekonam nnye.

MM

“Ik mis mijn land niet.

Ghana zit in mijn huis en in mijn hart. ” NaNa DaNkwa Kunstenaar

Nana Dankwa met zijn djembés.

Toch waren Nana’s ouders niet zo enthousiast over zijn artistieke plannen. ”Ze hadden liever dat ik voor advocaat of dokter zou studeren. Ik maakte vooral abstracte kunst en ik was geïnteresseerd in het surrealisme. In het christelijke Ghana wordt dat als duivelskunst gezien. Een prof van de universiteit zag wel iets in mijn werk. Hij ging met mijn ouders en zo kon ik toch de richting doen die ik wilde.”

Tijdens zijn opleiding leerde Nana over grote meesters als Pieter Paul Rubens en Antoon Van Dijck. ”Die laatste fascineerde me.

Zijn werk is heel verfijnd, maar ik wist niet dat het Vlamingen waren, Antwerpenaars zelf. Ik dacht dat ze uit Engeland kwamen.”

Toen Nana later in Antwerpen woonde, kwam hij het werk van de beroemde meesters weer tegen. ”In 1999 was het Antoon Van Dyck-jaar.

Van toenmalig schepen van Cultuur Eric Antonis, die ik op een gelegenheid was tegengekomen, kreeg ik kaartjes voor de Van Dyck-tentoonstelling die toen in Antwerpen liep.

Dat vond ik wel toevallig. Later was ik eens aan het schilderen op de Grote Markt toen iemand me vertelde dat ik recht voor het geboortehuis van Antoon Van Dyck stond.”

In zijn huis in Antwerpen-Noord, waar Nana woont met zijn vrouw en hun drie kinderen, heeft hij beneden een atelier ingericht. Hij werkt er aan zijn schilderijen, zijn potten, zijn kunstwerken en zijn maskers.

Er staan ook twee grote djembés. ”In Ghana specialiseren we ons niet zoals hier. Iedereen leert alles. Al die kunstvormen maken deel uit van onze cultuur. Die geef ik door aan mijn kinderen. Deze zomer gaan we voor het eerst met z’n allen naar Ghana. Zij zijn er nog nooit geweest.”

Dansen is nog zoiets dat alle Ghanezen van kleins af meekrijgen. ”Daarom kan iedereen goed dansen. Van gewone peuters tot de president.”

Van muziek tot dans, keramiek en schilderen: kunst is voor Nana’s grote levensmissie. ”Ik ben hier omdat ik Belgen wil laten kennismaken met de Afrikaanse cultuur. Daarom mis ik mijn land ook niet. Ghana zit in mijn huis en in mijn hart.”

Zet muziek op, dan kunnen we dansen.

Fa nyom no si so na yensa.

De laatste keer dat ik mijn verjaardag vierde, is drie jaar geleden.

Nfie miensa nie na medi mawoda a mekae wo mabrabo mu.

Eet smakelijk!

Mensa wo mu!

(12,7%), Fante (9,9%), Boron (4,6%), Dagomba (4,3%), Dangme (4,3%), Dagarte (3,7%), Akyem (3,4%), Ga (3,4%), Akuapem (2,9%), overig (36,1%).

MM Godsdiensten: christenen (68,8%), moslims (15,9%), traditioneel (8,5%), geen (6,1%), overig (0,7%).

MM Munteenheid: cedi MM Telefoon landencode: +233 MM Internet landencode: .gh MM Bevolkingssamenstelling: Akan (45,3%), Mole-Dagbon (15,2%), Ewe (11,7%), GaDangme (7,3%), Guan (4%), Gurma (3,6%), Grusi (2,6%), Mande-Busanga (1%), overig (9,2%).

MM Export: goud, hout, cacao MM Plaats op de lijst van rijkste landen: 135/177

1.060

Ghanezen

wonen in Antwerpen

Slavenhandel Rond de zeventiende eeuw

stichtte koning Osei Tutu I het Ashantirijk op de plaats waar nu het huidige Ghana ligt.

De hoofdstad was Kumasi.

De Europeanen noemden het gebied Goudkust. Portugezen, Nederlanders en Britten overheersten het land, van waaruit veel slaven naar plantages in Zuid-Amerika zijn verscheept.

Op 6 maart 1957 - als eerste gekolonialiseerde land in Afrika - werd Ghana onafhankelijk. Kwame N’krumah werd de eerste minister-president.

Op 4 juni 1979 pleegde het leger onder leiding van Jerry Rawlings een staatsgreep. De democratie werd hersteld in 1992, toen Rawlings de eerste gekozen president werd.

Ghana heeft net spannende verkiezingen achter de rug.

John Atta Mills haalde het net van Nana Akuffo Addo van de regeringspartij. Hij volgde dus onlangs de vorige president John Agyekum Kufuor op.

.DIVERS ANTWERPEN

donderdag 12 februari 2009

Weetjes

Afgedankte tv’s naar Ghana Via de haven van Antwerpen zouden veel containers met afgedankte computers en televisietoestellen naar Ghana vertrekken. Daar worden kinderen ingezet om de elektronica uit elkaar te halen. Behoorlijk ongezond werk. De douane en de federale milieu-inspectie erkennen dat er veel e-waste

naar Ghana wordt verscheept en zien het als een belangrijk probleem. Rudi Daems van Groen! bracht onlangs een werkbezoek aan Ghana en wil het thema nu op de agenda zetten.

Voor de Belgische havens zijn er maar twee federale en twee Vlaamse milieuinspecteurs die samen met de douane instaan voor de controle op verscheping van illegale containers.

Sugar Jackson ontbindt schijnhuwelijk Ook de bekende Antwerpse bokser Sugar Jackson heeft Ghanese roots. Hij kwam laatst in het nieuws omdat hij een schijnhuwelijk gesloten zou hebben met een vrouw uit Ghana. Toen hij op bezoek was in zijn moederland, had zijn moeder hem min of meer gedwongen om met een weduwe met zes kinderen te trouwen.

De bokskampioen bleek te goeder trouw en werd niet vervolgd door de dienst Vreemdelingenzaken. In mei 2008 liet hij het huwelijk ontbinden. “Hij wilde helpen omdat hij worstelde met een schuldgevoel ten opzichte van de familie die hem in leven heeft gehouden”, reageerde mentor Carl Huybrechts onlangs in onze krant.

Sugar Jackson gaf de weduwe uiteindelijk 20.000 euro om haar te helpen.

“Een Ghanees wil er goed uitzien op zondag” Frank Acquah Amishadai is priester in de Ghanese pinksterkerk in Hoboken. Iedere week komen er op meerdere plekken in Antwerpen Ghanezen samen om te bidden. Er zijn bijna tien Ghanese kerken in Antwerpen, denkt Frank Acquah Amishadai (42).

De mannen netjes in pak, de vrouwen in kleurrijke Ghanese jurken. In de kerk aan de SintBernardsesteenweg zien alle kerkgangers er picobello uit.

“Zondag is een belangrijke dag voor ons”, vertelt priester Frank Acquah. “Als je in Ghana bent, zie je iedereen in mooie kleren naar de kerk lopen. Zondag is de dag van de heer, dus wil iedereen er goed uitzien.”

Zelf groeide Frank op in Accra, maar zijn moeder komt uit Akropong.

Niet toevallig kwamen daar rond 1800 de eerste Zwitserse missionarissen terecht. “Een van mijn voorouders was de eerste zwarte op het seminarie. Een grootoom werd ook pastoor. Het zit dus in de familie.”

Toch was Frank eigenlijk helemaal niet van plan om pastoor te worden.

“Ik wilde politicus worden. Daarom heb ik in Cape Coast ook politieke wetenschappen gestudeerd. Jerry Rawlings was toen nog aan de macht, na zijn militaire coup van 1979. In de beginjaren had iedereen hoge verwachtingen. Hij werd Junior Jesus genoemd en we dachten dat hij ons land zou redden. Tot er mensen verdwenen en de pers gecensureerd werd. Ik verzette me samen met andere studenten tegen het regime van Rawlings, en dat was gevaarlijk.

Tegenstanders werden opgepakt en gevangen gezet en ook hun families werden geviseerd. In die periode ben ik naar België gevlucht.”

Frank woonde eerst in Geel en werkte als magazijnier in Turnhout.

Daarna woonde hij nog een tijdje in Brussel, waar hij bij een chemisch M

bedrijf werkte. “Ik was in 2001 van plan om uit België weg te gaan om te studeren, toen ze me in de kerk vroegen om priester te worden. Dat was een eer en het voelde goed op dat moment. Dus ben ik de bijbelschool gaan doen in Ghana. Daarna werd ik in Antwerpen ingezegend als pastoor.”

De kerk zat eerst in de Lange Scholiersstraat, maar inussen komen de jongeren daar samen. “Wij zitten nu in Hoboken, aan de Sint-Bernardsesteenweg, in een oude garage.”

Veel geld heeft de kerk niet. Het is altijd een beetje improviseren. Frank wordt ook allesbehalve rijk van zijn job. Hij verdient nog geen 700 euro per maand. “Mijn vrouw werkt wel voltijds. Anders is het moeilijk rondkomen voor een gezin met twee kinderen.”

Sfeer Frank zou het een goed idee vinden als leegstaande kerken gebruikt zouden worden door Afrikaanse gelovigen. “Die garages waar wij in zitten, zijn vaak in slechte staat. In de Lange Scholiersstraat lekt het. En mooi zijn die panden ook niet. Dan heeft een echte kerk meer sfeer.”

Veel kerken in België lopen ook leeg omdat het praktiserend aantal gelovigen blijft dalen. “Misschien omdat jullie kerk minder levendig is.

Bij ons wordt er livemuziek gespeeld, gezongen en gedanst.”

Iedereen is welkom, benadrukt Frank. “We bidden ook iedere week voor België, de politici, de politie en alle andere mensen die iets met ons tweede moederland te maken hebben.”

DIVERS ANTWERPEN.

donderdag 12 februari 2009

Ghanezen zijn goede voetballers In 2008 was Ghana gastland voor de Africa Cup. Voetbal is enorm populair in Ghana. De grote ster van het nationale team, The Black Stars, is Michael Essien, die bij Chelsea speelt. In België zijn er ook Ghanese voetballers.

Nana Asare bijvoorbeeld speelt voor KV Mechelen.

Solomon verkoopt Ghanese ingrediënten Met twee winkeltjes in Antwerpen is Agyin Solomon (46) waarschijnlijk de belangrijkste leverancier van Ghanese producten in de stad. ”Iedere week worden er verse producten aangevlogen”, vertelt hij trots.

De yam (een grote bruine wortelvormige aardappel) en bakbananen komen met het vliegtuig uit Ghana. Houdbare producten, zoals de maggiblokjes en de Milocacaopoeder, kunnen Antwerpen ook per schip bereiken. En dan heb je ook nog het zoete, witte Ghanese brood. “Dat wordt in Brussel gebakken. En in Amsterdam”, verM

Frank Acquah (midden) trouwt een Ghanees koppel in de kerk aan de Sint-Bernardsesteenweg. Er wordt ook gezongen en gedanst.

telt Agyin. “Dus dat haal ik daar vandaan.”

Ghanezen die het eten van thuis missen, kunnen voor alles dus terecht in de winkels van Agyin in de Muizenstraat en de Dambruggestraat. Aygin komt uit Accra en heeft zijn zaak al veertien jaar. “Ik verkoop niet alleen Ghanese producten, maar ook spullen en etenswaren uit andere Afrikaanse landen als Uganda, Nigeria of Kameroen.”

Typisch Ghanees is wel de palmnotensoep uit blik. Die laat Aygin zelf maken in zijn fabriekje in Ghana.

M King Solomon Trading M Dambruggestraat 17 M Muizenstraat 22

Agyin Solomon.

”Ik betaal nu de studie van mijn zusje” Toen Lord Mensah nog op de basisschool zat, volgde hij les op stoeltjes onder een boom. Hij komt uit een klein dorpje in Ghana, zonder stromend water en elektriciteit. Nu promoveert Lord in Antwerpen en werkt hij achter zijn computer met economische modellen.

Zijn ouders hebben nooit leren lezen en schrijven, maar zelf heeft Lord Mensah wél het geluk gehad dat hij naar school kon. ”Ik ben naar de beste middelbare school van het land geweest”, vertelt hij trots. ”Een kostschool in Cape Coast. Mijn oom betaalde een deel van het schoolgeld. Mijn ouders een ander stukje. En ik betaalde ook mee. Op mijn vijftiende ben ik in de vakanties in de diamantmijnen gaan werken om geld te verdienen.”

Zijn jongere broers zijn niet naar school geweest. Zijn zusje is nu wel aan het studeren. “Ik betaal haar schoolgeld. Iedere maand maak ik zestig tot zeventig euro over.”

Inmiddels is er water en elektriciteit in zijn dorp Takrowase. Maar toen Lord klein was, was dat nog niet zo. “Tv hadden we dus niet.

Water moesten we gaan halen in de rivier en de wc was in het veld”, vertelt hij. “We woonden met de hele familie in een compound, zo’n verzameling lemen hutten.

We voetbalden af en toe tegen de buren van het volgende huis. In al die huizen wonen namelijk hele families bij elkaar.”

Van zijn oma kreeg Lord een kip als huisdier, net als alle andere M

kleinkinderen. “Niet voor de gezelligheid, maar om uit te testen of ik verantwoordelijkheidsgevoel had.

Als je de kip haar eieren laat uitbroeden, denk je meer na over de toekomst dan als je de eieren meteen opeet.”

Na zijn middelbare school studeerde Lord wiskunde op de universiteit van Kumasi, waar hij daarna ook kon blijven werken. “Op internet zag ik de vacature voor dit promotieproject in Antwerpen. Ik heb gesolliciteerd en heb daarna telefonisch nog een sollicitatiegesprek gevoerd.” Voordat hij echt vertrok, ging hij eerst nog langs de chief, het dorpshoofd. “Dat is de gewoonte. Als ik terugkom in Ghana, moet ik hem ook eerst gaan groeten. Ik zal ook een paar echt Belgische biertjes voor hem meenemen als cadeautje.”

Lord Mensah promoveert op toegepaste economie. “De sfeer op de universiteit is wel heel anders dan in Ghana. Daar hebben collega’s veel meer contact met elkaar en helpen ze elkaar meer, ook met persoonlijke problemen. Hier werkt iedereen heel zelfstandig, in zijn eigen kamer.”

Lord is in Antwerpen al best veel Ghanezen tegengekomen. “Zelfs mensen uit mijn dorp.” In Antwerpen is Lord - Heer - nu niet echt een gangbare naam, maar de mensen uit zijn dorp stellen zich daar geen vragen bij. “Ik ben vernoemd naar een kennis van mijn vader die heel rijk was. Dat gebeurt bij ons vaker. Omdat ik nu in Europa ben, zijn er ook ouders die hun zoon weer naar mij hebben vernoemd. In Takrowase lopen nu drie kleine Lordjes rond.”

Na zijn promotie over 3,5 jaar

Lord Mensah.

wil Lord samen met zijn Ghanese vrouw Sefam, dochtertje Lakeisha (1,5 jaar) en tegen die tijd ook een tweede kindje, terug naar Ghana.

“Veel Ghanezen in Antwerpen begrijpen dat niet. Maar ik wil iets betekenen voor mijn land. Er is nog veel armoede in Ghana. Hopelijk gaat de nieuwe regering verder met de hervormingen die al een beetje op gang gekomen waren. Zelf heb ik de ambitie om met mijn eigen geld een vzw op te starten om talentvolle kinderen uit mijn dorp te laten studeren.

Ik wil hen dezelfde kansen geven als ik heb gehad.”

.DIVERS ANTWERPEN

donderdag 12 februari 2009

Weetjes

Paard van Troje inspireert computerfreaks MM Weinig Europese landen hebben zo’n rij-

Griekenland Oudste democratie ter wereld

ke geschiedenis als Griekenland. Tot 1000 voor Christus regeren leiders van verschillende afkomst het land. De Griekse cultuur, die zich rond de hoofdstad Athene concentreert, bereikt een hoogtepunt in de 5de eeuw voor Christus. Griekenland wordt onafhankelijk in 1829. In 1967 volgt een militaire staatsgreep. De democratische republiek komt er in 1974. Sinds 1981 is het land lid van de Europese Unie.

MM Het paard van Troje is een van de bekendste verhalen uit de Griekse geschiede-

“Het gezin is heilig” Manolis Glezos (50) en Patrice Mileos (45) openden nog maar pas het Griekse café Ora Ellados (Het Griekse Uurtje).

“Het leven lacht ons toe”, begint Patrice haar verhaal. “Ik droomde van een eigen zaak op de plaats waar mijn vader vroeger zijn winkel had. Papa was eigenaar van de allereerste Griekse kruidenierszaak in Antwerpen. Ik was 2 jaar toen ik met de familie vanuit Piraeus naar hier verhuisde.”

“Ik heb altijd in de Oudemanstraat gewoond. Je vindt hier alle nationaliteiten. De buurt leeft dag en nacht. Voorheen hadden Manolis en ik de Griekse taverne Nefeli in de Ernest Van Dijckkaai.

Die zaak konden we voor een interessante prijs overlaten. Met die centjes kochten we dit pand. Vorige week was het zover: de opening van onze nieuwe zaak.”

De liefde bracht Manolis naar Antwerpen. “Ik leerde mijn eerste echtgenote kennen toen ze op vakantie was in Athene. Ik kon haar overtuigen bij mij in Griekenland te blijven. We woonden 5 jaar in Athene. Het verlangen naar België werd haar te groot. We vertrokken naar Antwerpen.”

“Mijn vrouw schonk mij twee schatten van kinderen. Agelos is nu 24, Nouchy 20. Ons huwelijk liep op de klippen. Een paar jaar later leerde ik mijn huidig vrouwtje Patrice kennen. Ook Patrice heeft een scheiding achter de rug. Ze is de trotse moeder van 2 kinderen: Geert (24) en Eefje (23).

“Patrice groeide tweetalig op”, vertelt Manolis.” Voor mij was het in het begin best moeilijk. Ik had mijn middelbare studies beëindigd in Athene. Maar als je geen letter Nederlands spreekt, helpt je dat niet veel verder. Wanneer ik naar de winkel ging, werd ik vaak nagewezen omdat ik geen Nederlands kon.

In die tijd werd ik ook vaak geweigerd in discotheken. Zo krijg je in het begin een verkeerd beeld van de mensen. Ik besloot Nederlands te leren en volgde enkele jaren avondonderwijs. Het is je plicht als buitenlander de taal van de mensen te spreken. Als ze horen dat je echt een inspanning doet om je goed uit te drukken, verdwijnen al die vooroordelen. Antwerpenaars zijn warme mensen. Velen zijn oprecht geïnteresseerd in onze cultuur.”

Is er dan niets dat Manolis en Patrice missen? “Soms hebben we heimwee naar de familie in GrieM

rond Athene. Na Athene zijn Kallithea en Peristeri de grootste steden.

MM Er zijn 13 regio’s die op hun beurt verdeeld zijn in 51 departementen. Die zijn opgesplitst in 900 stedelijke en 133 landelijke gemeenten.

MM De verkeersregels en verkeersborden zijn nagenoeg dezelfde als bij ons. De jongste decennia wordt er hard gewerkt om het wegennet uit te breiden. Op de ringweg rond Athene en de snelweg die het noorden met het zuiden verbindt, wordt tol geheven.

MM In Antwerpen wonen 255 Grieken.

“Ik hou van Antwerpen” Dimitris Venetsanos (49) doopte zijn restaurant To Limani. Dit Griekse woord betekent ‘de haven’. De naam is een eerbetoon aan de stad die hij in zijn hart heeft gesloten.

RESTAURANT To Limani Oude Korenmarkt 44a Antwerpen 03.225.50.55 www.tolimani.be

“De meeste namen van Griekse restaurants verwijzen naar steden in Griekenland.

Ik wilde een originele naam, een naam die naar Griekenland en Antwerpen verwijst.”

Dankzij de scheepvaart geraakten de beroemde Griekse gerechten verspreid over de hele wereld.

Grieken zijn altijd een volk geweest van reders en handelaars. Het hart van Antwerpen is toch de haven.

Beide elementen wilde ik verwerken in de naam van mijn restaurant. Zo kwam ik terecht bij To Limani.” Het restaurant staat garant voor puur mediterraan eetplezier in het hartje van Antwerpen.

To Limani bestaat nu vier jaar.

“Voorheen werkte ik in verscheidene horecazaken aan de De Keyserlei. Het was altijd mijn droom om ooit een eigen zaak te starten in Antwerpen. Toen ik genoeg had gespaard en de mogelijkheid zich aanbood om dit pand in de Oude Korenmarkt uit te baten, twijfelde ik geen seconde.”

Dimitris was twintig jaar toen hij in België aankwam. “Ik volgde mijn hart”, vertelt hij. “Ik ontmoette mijn eerste vrouw in Griekenland. Een Vlaams meisje op reis in Korinthe. We werden verliefd.

Ze kon me overtuigen mee te gaan naar Antwerpen. Jammer genoeg hield het huwelijk niet stand. Ze schonk mij wel een prachtige zoon, Alexandros. Hij is nu 20 en is afgestudeerd als burgerlijk ingenieur.

Daar ben ik best fier op. Wat later vond ik mijn tweede liefde, Milla (40). Met haar heb ik nog twee dochters. Hoewel ze beiden nog jong zijn, hoop ik toch dat de meisjes in de voetsporen van papa zulM

Manolis Glezos en Patrice Mileos in hun nieuwe café.

kenland. We proberen ieder jaar onze families in Athene en Piraeus te bezoeken. Daar genieten we ook maximaal van de zon, de zee, het strand en het lekkere eten. De Griekse gastvrijheid is ongeëvenaard. Bij elk bezoek hoort een warm onthaal, gevolgd door een overvloedige maaltijd.”

“Ken je de film My Big Fat Greek Wedding? Zo gaat het er bij ons echt aan toe. Iedereen moet wijken voor de familie. Het gezin is heilig. Respect voor traditie en cultuur staan voorop”, zegt Patrice.

Café Ora Ellados, Oudemanstraat 28, 2000 Antwerpen.

i

Colofon Teksten: Maaike Floor, Marc De Swert, Patrick Van Dyck Eindredactie: Carine Tollenaere Coördinatie: Kris Vanmarsenille Foto’s: Jan Van der Perre, Bert Hulselmans, Patrick De Roo, Karel Hemerijckx, Wim Hendrix, Belga, EPA, AFP M M M M

nis. Het reusachtige houten paard, een list van Odysseus, wordt achtergelaten voor de poorten van de stad Troje. De Trojanen trappen in de list en halen het paard binnen de stadsmuren. ’s Nachts komen de Griekse soldaten uit het paard om de stadspoorten te openen voor hun kompanen. Historici twijfelen aan de echtheid van het verhaal. In de computerwereld is een ‘Trojan Horse’ een virus of programma dat zich ongewenst installeert op een computer.

MM Twee derde van de Grieken woont in stedelijke gebieden. Een vierde van hen in of

Dimitris Venetsanos: “Ik begin de crisis toch te voelen. De winter is meestal een kalme periode, maar de jongste maanden is het toch wel zeer rustig. Ik denk dat de mensen minder vaak uit eten gaan.”

len treden en de zaak verder willen zetten. We zullen wel zien welk plan God voor hen heeft uitgetekend.”

“Antwerpen is een fijne stad”, gaat Dimi verder. “De mensen zijn vriendelijk, de stad is proper en verzorgd en ik heb hier een heleboel vrienden.” Wanneer het woord ‘vrienden’ valt, wordt het plotseling stil.

Dimitris pinkt een traan weg. “Een paar jaar geleden heb ik mijn vader verloren. Hij was mijn beste vriend.

Papa woonde bij ons in. Dat is typisch Grieks. We sturen onze ouders niet naar een tehuis. De kinderen nemen de zorg op zich. Mijn vader is in mijn MM

“Mijn papa was mijn beste vriend.

Hij woonde bij ons in. Hij is in mijn armen gestorven, hier in de zaak.”

Dimitris Venetsanos restauranthouder

armen gestorven, hier in de zaak. Hij werd onwel en kreeg een hartaanval.

Alle hulp kwam te laat.”

Na een lange stilte gaat Dimitri verder. “Vandaag is het niet altijd gemakkelijk. Ik begin de crisis toch te voelen. De winter is meestal een kalme periode, maar de jongste maanden is het toch wel zeer rustig. Ik denk dat de mensen minder vaak uit eten gaan. Ze letten meer op hun centen. Gelukkig heb ik mijn vaste klanten.”

Onder die vaste klanten telt Dimitris heel wat bekende Vlamingen.

Toch heeft hij liever niet dat we vermelden wie er allemaal over de vloer komt. “Die mensen houden van de rust. Je moet de namen van die mensen niet in de krant schrijven. Ik doe alleen maar mijn best. Iedereen doet trouwens zijn best.” Die bescheidenheid siert Dimitris. ”Noteer zeker dat ik enorm van Antwerpen hou”, zegt hij. ”Deze stad heeft mij veel gegeven. Laten we klinken op de toekomst. Het komt allemaal wel goed.” Wanneer hij ons een glas Metaxa aanbiedt, roept hij: “Giasou.” (proost!)

DIVERS ANTWERPEN.

donderdag 12 februari 2009

Uniek

Cijfers

Authentiek maar onbekend

Bijna 15.000 km kustlijn

Minder bekende plekken, maar absoluut de moeite waard.

MM Officieel: Griekse Republiek MM Hoofdstad: Athene MM Oppervlakte: 131.957 km2 MM Aantal inwoners:

MM Zagorochoria in Epirus:

prachtige streek in de bergen met zeer pittoreske dorpjes.

MM Elafonisos: in het zuidwesten van Kreta. Wit strand, blauwe zee, geen woningen.

MM Paxos: klein eilandje ten zuiden van Korfu.

11 miljoen MM Grenst aan: Bulgarije, Albanië, Macedonië en Turkije MM Kustlijn: 14.880 km MM Grootste eilanden: Kreta, Euboea, Lesbos en Rodos MM Taal: Grieks

BULGARIJE

MACEDONIE

MM Munteenheid: euro MM Religie: 98% Grieks-orthodox MM Levensverwachting: 79 jaar,

een van de hoogste in Europa MM Volkslied: Ymnos eis tin Elephterian MM Nationale feestdag: 25 maart MM Telefoon landencode: + 30 MM Internet landencode: .gr MM Bekendste drank: ouzo (tussen 40 en 44° alcoholpercentage) MM Export: olijven, olijfolie, wijn, tabak en fruit, textiel MM Plaats op lijst rijkste landen: 24/177

Alexandroupolis

Kavala Thessaloniki

ALBANIE

Florina Larisa Ioannina Volos

Korfu

Limnos

EGEISCH E Z EE

Preveza

IONISCHE ZEE Cephalonia Zakynthos

Lamia

TURKIJE

Lesvos

Athene Chios

Patra Corinthe

Pirgos Kalamata

Samos

Naxos

Piraeus

Kos

GRIEKENLAN D

Rhodos

Chania KRETA

© GRAPHIC NEWS

Rhodos Heraklion

MIDDELLANDSE ZEE

100km

Voetballen bij Vremde maar fan van Panatinaikos Ioannis ’Jani’ Koulouris woont al 18 jaar in Antwerpen.

Hoewel hij zich een echte Vlaming voelt, klopt zijn hart toch nog net iets sneller wanneer hij het Griekse volkslied hoort.

Ioannis is een vurige fan van Panatinaikos Athene.

Momenteel speelt ‘Jani’ bij het elftal van Sporting Vremde. Beide ploegen spelen in groen-wit. Ioannis kan zelfs met zijn truitje van Vremde gaan supporteren voor Panatinaikos.

Ioannis was acht jaar toen hij met vader en moeder terechtkwam in België. Vader was zeeman en werd het lange reizen moe. Op aanraden van zijn broer vertrok het ganse gezin naar België. Via omzwervingen langs Brussel en Gent, kwam de familie Koulouris in Antwerpen terecht.

“Ik herinner mij nog goed de dag dat we hier aankwamen. Alles was nieuw. Het was koud en ik verstond niemand. Omdat ik de taal niet sprak, moest ik het tweede leerjaar overdoen. Gelukkig was er een lieve juffrouw die mijn Nederlands bijspijkerde tijdens de vakantie.”

“Jullie onderschatten hoe moeilijk het is om Nederlands te leren.

Als kleine jongen die aarzelend Nederlands sprak, werd ik soms nagekeken alsof er iets met mij scheelde. Wie zich niet netjes kan uitdrukken,wordt vaak niet voor vol aanzien. Daarom deze gouden raad: leer zo vlug mogelijk de taal.

Zo kan je een groter netwerk opbouwen en kom je los van je kleine wereldje.”

“Ik vind het helemaal niet erg dat er in Antwerpen geen echte Griekse kring is. Zo ben je verplicht om je horizon te verruimen. Taal is de sleutel tot integratie. Ik vond na mijn studies dan ook heel vlug werk als mecanicien.”

“Ik woon zeer graag in Antwerpen. Toch moet er mij iets van het hart. Waarom moet alles zo snel gaan? Waarom willen mensen steeds meer? Wanneer roept er eens iemand: ’Stop!’ De levensstanM

MM

“Waar we wonen, is minder belangrijk.

Zolang we maar gelukkig zijn.” ioannis koulouris mechanicien

daard in Vlaanderen is veel hoger dan in Griekenland. Maar Vlamingen vergeten soms te leven. In Griekenland start de dag pas om 7 uur ’s avonds. Hier begint de dag om 7 uur ‘s morgens en puffen de meeste mensen uitgeput neer in hun zetel om 8 uur ’s avonds. Vlamingen worden geleefd. Als ik in Griekenland ben, draag ik nooit een uurwerk. Ik leef daar op het ritme van de zon.”

“Ik erger mij ook als Jani weer eens te laat is”, vertelt Jess. “En dan hebben we soms woorden. Eigenlijk ben ik jaloers op zijn manier van denken, maar het lukt mij nog niet op zijn ritme te leven.”

Jani droomt nog steeds van een definitieve terugkeer naar Griekenland. ”Niet nu, pas als ik veertig jaar ben. En als Jess mee wil. Zij werkt als kapster. Ik begrijp dat het voor haar niet gemakkelijk is om het werk op te geven en de familie achter te laten. We zien wel. Eerst willen we trouwen en kindjes krijgen. Waar we dan wonen, is minder belangrijk. Zolang we maar gelukkig zijn.”

Ioannis Koulouris: “Hier voel ik me Vlaming.”

Grieken genieten van het leven, zelfs tijdens verplichte legerdienst “Omdat ik er nog steeds van droom om samen met mijn verloofde Jess naar Griekenland terug te keren en ons in Korfu te vestigen, “In Griekenland bestaat de wilde ik absoluut mijn legerdienst dienstplicht nog”, vertelt Ioannis doen.”

Koulouris. Die bedraagt een jaar “Ik verbleef zes maanden aan voor Grieken die in Griekenland de Turkse grens. Echt veel actie wonen en zes maanden voor Grie- heb ik daar niet gezien. Toen ik ken die in het buitenland verblij- vertrok woog ik 61 kilogram, toen ven. Wie weigert zijn dienstplicht ik terugkwam 75. Zelfs tijdens de te doen, wordt beschouwd als een legerdienst blijven Grieken echte deserteur en mag zich niet in Grie- Grieken. Genieten van het leven kenland vestigen.” staat voorop.”

M M Een paar jaar geleden kreeg

Ioannis zijn oproepingsbrief voor het leger in de bus.

.DIVERS ANTWERPEN

donderdag 12 februari 2009

Recept

Recept

Youvarlakia

Arnaki frikasse (lamsfricassee)

MM Gehaktrijstballetjes

in citroensaus

(voor 6 personen) MM Ingrediënten

500 g gehakt ½ kop boter ¼ kop rijst 1 ei 1 middelmatige ui in stukjes Gehakte peterselie Peper Zout

(

Tien voor taal

Wil je met mij de zorba dansen?

Thelis na xorepsis syrtaki mazimou?

Ocharme toch!

Kaimenoula (meisje) i (jongen) Verdomme.

Gamoto.

Dat meisje zie ik wel zitten.

Afto to koritsi to goestaro.

Jij gaat wat meemaken.

Tha dis ti tha pathis.

Vrouw/Man. Gyneka/Andras.

Dommerik!

Malaka! (wordt heel vaak gezegd in Griekenland) Ik zie je graag.

S’agapao.

Nog vele jaren!

Xronia polla.

Smakelijk eten!

Kali orexi!

Volgende week: Guatemala Guinee Guinee-Bissau Groenland

Voor de saus: 2 eitjes en 2 citroenen opkloppen

(voor 5 personen)

MM Bereiding

MM Ingrediënten

Alle ingrediënten mengen en goed kneden. Vorm er bouletjes van. In een half met zout water gevulde pot laten koken. Gooi de bouletjes er een voor een in. Laat ongeveer een halfuutje sudderen. Voeg de opgeklopte saus erbij.

1 kg lamsschouder 300 g jonge ajuintje in stukjes 3 kroppen sla dille in stukjes ½ kop boter 2 citroenen 2 eitjes Zout Peper

Grieks bloed en zuiderse passie

Snij vlees in stukjes. Was het. Vlees en ajuintje even aanbakken en goed mengen. Doe boter, dille, zout en peper erbij. Laat sudderen, maar laat het vlees niet bruinen. Voeg twee tassen water toe en laat sudderen. Intussen sla wassen en in grote stukken snijden. Laat die enkele minuten koken in gezouten water en laat uitlekken. Als het lam klaar is, voeg de sla erbij en laat 10 minuten sudderen. Voeg er de saus op basis van opgeklopte eitjes met de citroen aan toe.

GRIEKS HUIS Ontmoetingscentrum Vlasmarkt 28 2000 Antwerpen Tel: 03-231.87.22

Hoewel Konstantina ‘Nadia’ Glannakodymos (24) hier geboren is, voelt ze zich op en top Griekse. Dat trotse gevoel wil ze overbrengen op iedereen die geïnteresseerd is in de Griekse cultuur.

Andreas Protogeros.

“Hier ga ik nooit meer weg”

De wieg van Nadia heeft altijd In België gestaan.

“Mama en papa kwamen hier heel toevallig terecht. Ze vertrokken uit Griekenland en wilden een reis maken naar België, Nederland en Luxemburg. Toen ze terug wilden keren, stelden ze vast dat hun geld op was.”

Nadia’s ouders wisten dat er een Griekse familie woonde in Dendermonde. Ze stelden voor om te helpen in het restaurant om zo wat geld te sparen om terug te keren naar Griekenland. Mama en papa zijn nog steeds aan het sparen.”

“Ik werd hier geboren. Mijn ouders openden café Athene op de Sint-Paulusplaats. Ik werk in Het Grieks Huis. We geven er Griekse les, er zijn optredens met Griekse muziek, we organiseren themaavonden en er worden lessen Griekse dans gegeven. Deze activiteiten kennen heel wat bijval. Vele Antwerpenaars dragen de Griekse cultuur in hun hart. Vooral op onze twee nationale feestdagen kan je hier over de koppen lopen.”

“Op 28 oktober vieren we Ochidag. ‘Ochi’ betekent ‘nee’. Wij herdenken dan de dag waarop Ioannis Metaxas in 1940 ‘ochi’ (=nee) zei tegen het ultimatum van Benito Mussolini om het Italiaanse leger toegang te verlenen tot het Griekse grondgebied. De tweede nationale feestdag vieren we op 25 maart. Die dag noemen we Epanastasi. Het is de dag van de opstand tegen de Turken in 1821. Op die twee dagen durven we nog wel eens met borden te gooien (petame ta piata). Ik vind het belangrijk dat de Griekse gemeenschap in Antwerpen onze feestdagen op de traditionele manier blijft vieren.”

“Als ik op stap ga, kan je me meestal vinden in de karaokebars in de buurt van de Grote Markt. Samen met mijn Antwerpse vrienden ga ik ook wel eens naar De Negen Vaten of naar De Vuile Was. Discotheken spreken mij niet echt aan.

Wat ik wel mis in Antwerpen zijn de zon, de zee en het strand. Ieder jaar ga ik minstens twee keer op reis naar Griekenland. Het is hier zo koud. Ik heb die portie zon echt

MM Bereiding

Het Grieks Huis in de Vlasmarkt is dé ontmoetingsplaats voor Grieken en iedereen die Griekenland een warm hart toedraagt.

MM

M

Konstantina Glannakodymos(24) met haar jongste danseresje Eleni Kyriakopoulo (8).

nodig om hier te overwinteren.”

“Ik ga zeker in Antwerpen blijven wonen. Ik hou van de stad en vind voldoening in mijn werk. Tijdens het toeristisch seizoen is het niet altijd prettig werken. Vooral Duitse en Engelse toeristen doen wel eens vervelend. Te veel lawaai en domme opmerkingen. Maar goed, dat waait wel over.”

“Alle energie leg ik in mijn dans. Ik dans al vanaf mijn negende folkloristische Griekse dansen. Die oude traditie wil ik doorgeven. Mijn jongste leerling is Eleni. Zij is acht en al helemaal in de ban van die sierlijke bewegingen. Traditie en cultuur zijn voor mij zeer belangrijk. Ook al ben

ik Vlaming, ik wil het Griekse gevoel toch doorgeven aan iedereen die geïnteresseerd is in de Griekse cultuur.”

MM

“Tijdens de tweede nationale feestdag durven we nog wel eens met borden gooien.”

Konstantina GlannaKodymos

Uitbater is Andreas Protogeros (45). “Toen ik 20 was, werkte ik in een hotel in Lamia. Daar ontmoette ik mijn Belgische vriendin Ann. Zij werkte er als reisbegeleidster. Het was liefde op het eerste gezicht. Toen ze me voorstelde om een jaar naar België te komen, aarzelde ik geen seconde.

Intussen ben ik hier 25 jaar en ik ga nooit meer terug.”

“In het begin werkte ik in een taxfreeshop in de haven. De zaken gingen goed. Ik had vlug een spaarcent en droomde van een eigen zaak. Zo kwam ik toevallig in het Grieks Huis terecht. Ik werkte keihard en het leven lachte mij toe. Antwerpen is als een grabbelton: het heeft voor iedereen wat te bieden maar je moet durven.”

Andreas verstaat Nederlands maar spreekt het niet. “Ik heb het opgegeven om de taal te leren. De meeste Antwerpenaars spreken goed Engels. Die taal is gemakkelijker en iedereen verstaat mij.”

Andreas is ook eigenaar van restaurant Olympia in de Hoogstraat. De klanten kennen hem en hij neemt de tijd om met iedereen een praatje te slaan. “Hier zitten niet enkel Grieken. De meeste klanten willen hun vakantiegevoel wat langer vasthouden. De sfeer is Grieks, de polsslag mediterraan. Enkel het weer in Griekenland is beter. De rest is beter in Antwerpen. De levensstandaard is hoger, de mensen zijn tevreden en er is werk voor iedereen.”

“Ik ben hier perfect gelukkig. Mijn vrouw schonk mij twee schatten: Giorgos (18) en Xenia (17). Zij worden tweetalig opgevoed.”

Restaurant Olympia, Hoogstraat 34, Antwerpen, 03-231.18.11

i