Divers Antwerpen - 40

België

Oekraïne Oezbekistan Oeganda

Van Afghanistan tot Zwitserland

Divers

Antwerpen

Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn

donderdag 24 september 2009 www.gva.be

Oekraïne

Oezbekistan

Oeganda

“Met Nieuwjaar

“Vlaanderen lijkt

“Verlichte bussen

blz. 2-3-4-5

blz. 6-7

blz. 8

Oksana Senyszack

strooien kinderen graantjes in de woonkamer”

Raisa en Inna

wel een kleine Sovjet-Unie”

Teksten: Liesbeth Baeten,Dominique Piedfort, Stijn Janssen Coördinatie: Kris Vanmarsenille Foto’s: Wim Hendrix, Patrick De Roo, Thomas Legrève, Reporters, Reuters, AP, EPA, GPD, GVA

Justine Nakiwala

zijn zo mooi.

Die ga ik missen”

Eindredactie: Carine Tollenaere

.DIVERS ANTWERPEN

donderdag 4 september 009

Algemeen

Grensland MM OekraĂŻne, in het oosten van

364-"/% 10-&/

-VUTL -WJW

%O JTU FS

6[IIPSPE

$IFSOPCZM

;IZUPNZS

$IFNJIJW

,JFW

,IBSLJW

0 & , 3 " * / & %OJQSP $IFSOJWUTJ

-VIBOTL %OJQSPQFUSPWTL %POFUTL

,JSPWPISBE -% "7*&

Na Rusland grootste land van Europa

LN

8*5 364-"/%

,SZWZZ 3JI

.0

OekraĂŻne

Europa, betekent letterlijk grensland en ligt in wijzerzin tussen Wit-Rusland, Rusland, Zee van Azov, Zwarte Zee, MoldaviĂŤ, RoemeniĂŤ, Hongarije, Slowakije en Polen. Het is het grootste land dat volledig op grondgebied van Europa ligt.

MM De hoofdstad en tevens grootste stad is Kiev. OekraĂŻne bestaat uit 24 oblasten (provincies), een autonome republiekKrim en

30&.&/*&

.ZLPMBZJW

;BQPSJ[I[IZB

#FSEZBOTL

,IFSTPO

;FF WBO "[PW

,FSDI

0EFTTB 3FOJ

4FCBTUPQPM 4JNGFSPQPM ÂĽ (3"1)*$ /&84

364-"/%

*[NBZJM %F ,SJN :BMUB

; 8 " 3 5 & ; & &

twee steden met speciale status: naast hoofdstad Kiev is dat ook Sebastopol, ook de thuishaven van de Russische vloot van de Zwarte Zee. MM De moderne geschiedenis van OekraĂŻne begint als centrum van het eerste Oost-Slavische rijk. Deze staat, bekend als het Kievse Rijk, is van de 9de tot de 13de eeuw de machtigste regio in Europa. Interne verzwakking en invasie door de Mongolen zet de toon voor de daaropvolgende eeuwen. Het rijk wordt ingelijfd bij Litouwen en later bij de

Pools-Litouwse Gemenebest.

Tijdens deze periode groeit het OekraĂŻense nationalisme. Dat resulteert in de helft van de 17de eeuw in een nieuwe staat die meer dan een eeuw standhoudt voor die wordt opgeslokt door het Russische Rijk.

MM Na de Oktoberrevolutie in 1917 speelt OekraĂŻne het opnieuw klaar om enkele jaren onafhankelijkheid te vrijwaren voor het brutaal in het kamp van de Sovjet-Unie wordt geduwd.

Tot tweemaal toe wordt een kunstmatige hongersnood ge-

“Werken aan een icoon geeft me evenwicht� “Kleurrijke composities, bevolkt door in zichzelf gekeerde figuren die weemoedig naar de wereld kijken.� Zo omschrijft Nadia Senyczak (53) haar schilderijen. Ze maakt ook sculpturen, folkart en iconen.

Werk dat haar OekraĂŻense wortels toont.

Nadia Senyczak: “Volkskunst is te mooi om verloren te laten gaan.�

Nadia werd geboren in BelgiĂŤ uit OekraĂŻnse ouders. Als tiener volgde ze kunstonderwijs.

Later kwam ze naar de academie in Antwerpen.

“Ik heb altijd een gewone job gehad, maar ik zou niet zonder schilderen kunnenâ€?, vertelt ze. “Mijn meest recente passie is het ‘icoon achter glas’. Een techniek waar je aan de achterzijde van een stuk glas een afbeelding maakt. Als het klaar is, draai je het om en kader je het in.â€? “In vergelijking met een schilderij werk je dus andersom: beginnend bij het aflijnen van je tekening en de details. Maak je een foutje, dan blijf je dat zien. Het vraagt bijgevolg wel wat technische vaardigheid die je niet op een, twee, drie onder de knie hebt.â€? “Ik heb het geleerd van een OekraĂŻense kunstenares. In BelgiĂŤ is het quasi onbekend. Bij het maken zoek ik naar een evenwicht met mijn persoonlijke, niet-traditionele godsdienstbeleving. Ik portretteer de elementen die mij na aan het hart liggen.â€?

Nadia toont een werk van de heilige Barbara. “Met haar voel ik me verbonden omdat ze hier de patroonheilige van de mijnwerkers is - mijn vader werkte in de mijn - en in OekraĂŻne is ze de patrones van de vrouwelijkheid. Een dubbele verbondenheid dus.â€? “Werken aan zo een icoon brengt me helemaal tot rust. Ik zet Bach op en dan bereik ik de toestand van evenwicht die ik in mijn andere schilderijen heb willen tonen. Het is een soort van reiniging. Ik ben heel dankbaar dat ik het ontdekt heb.â€?

MM

“Traditionele klederdracht doet me niets.

Het is te popperig�

M

nadia senyczak

“Naast iconen ben ik ook helemaal gek op volkskunst. In principe mag die van overal komen, maar door mijn ouders en mijn reizen naar OekraĂŻne heb ik daar natuurlijk een voorkeur voor. De bloemen, de natuur en de kleuren vind je heel sterk terug in mijn werk.â€? “Onlangs gaf ik bijvoorbeeld een workshop waarbij we eitjes schilderden. Deze techniek gaat terug naar de gewoonte om bij Pasen kunstig beschilderde eitjes te laten zegenen in de kerk om ze nadien aan vrienden en familie cadeau te geven, of zelfs aan de persoon waarop je verliefd bent.â€? “Traditionele klederdrachten is dan weer iets dat me niet raakt. Daarvoor ben ik te modern geworden. Het is te popperig.â€? “Naast het werk dat ik maak, voel ik de laatste tijd ook meer de drang om de volkskunst door te geven aan anderen. Het is te mooi om verloren te laten gaan.â€?

Meer werk van Nadia vind je via www.nadiasenyczak.be

i

DIVERS ANTWERPEN.

donderdag 24 september 2009

bruikt om het land vleugellam te maken. Hierbij laten ruim 8 miljoen mensen het leven.

MM In de Tweede Wereldoorlog vermoorden Sovjet- en Duitse troepen nog eens 7 Ă 8 miljoen OekraĂŻners.

MM Uiteindelijke onafhankelijkheid wordt bereikt bij het uiteenvallen van de Sovjet-Unie in 1991. Toch blijft democratie door hardnekkige corruptie in eerste instantie een verre droom.

MM In het najaar van 2004 brengen ernstig vervalste

presidentsverkiezingingen de vredevolle Oranje Revolutie op de been. Volgens die verkiezingen is toenmalig eerste minister Viktor Janoekovitsj verkozen als president. Reformist Viktor Joesjtsjenko daagt de resultaten uit, met enorme steun van het volk. Het dwingt de autoriteiten om nieuwe verkiezingen te organiseren en internationale controle toe te laten. Joesjtsjenko krijgt gelijk van het Hooggerechtshof en wordt president met Joelia Timosjenko als eerste minister

aan zijn zijde.

MM Door interne moeilijkheden komt rivaal Viktor Janoekovitsj weer even op de stoel van eerste minister in 2006.

MM Vervroegde verkiezingen in de lente van 2007 veranderen de pionnen weer in het voordeel van Timosjenko. Dit is de situatie tot op heden. Republiek OekraĂŻne kent een semipresidentieel, semiparlementair systeem met scheiding van de machten.

MM Op Rusland na onderhoudt het land het grootste leger van Europa.

Viktor Joesjtsjenko en Joelia Timosjenko.

Mis

13u

Recept

Varenyky

M M Elke zondag om 13.00 is er in

de Sint-Andrieskerk een Griekskatholieke misviering waar veel OekraĂŻners naartoe gaan.

Talen

OekraĂŻens is geen Russisch 0 In tegenstelling tot wat veel men-

sen denken zijn Russisch en OekraĂŻens twee verschillende talen.

Beide talen kennen naamvallen en een soortgelijke grammatica.

Er zijn echter grote verschillen qua woordenschat.

Borduurwerk

Patronen onthullen regio 0 Traditioneel OekraĂŻens borduur-

werk is regiogebonden. Iemand die de patronen en kleuren kent, kan je dus vertellen waar het is gemaakt.

Hoofdstad

Kiev of Kyiv 0 De hoofdstad van OekraĂŻne

wordt vaak aangeduid als Kiev.

Dat is de Russische naam. In het OekraĂŻens heet de stad Kyiv.

De kathedraal van de heilige Sint-Michael in Kiev.

Tanja met een schotel varenyky.

Als varenyky op tafel komt, is het feest. Je kan het vergelijken met ravioli in de vorm van halve maantjes.

M

IngrediĂŤnten

MM1/4 l lauw water MM 1 ei MM bloem MM 5 Ă 6 aardappelen MM ui MM kaas, spekjes, kool...

MM zure room MM peper MM zout

Bereiding Deeg Maak het deeg met een kwart li-

De bergen op het Krimschiereiland in het zuiden van OekraĂŻne.

516

OekraĂŻners wonen in Antwerpen

ter lauw water, een eitje, een beetje zout en voldoende bloem om een zachte, niet-klevende massa te maken. Rol het dun uit op het met bloem bestrooide aanrecht. Steek rondjes met een glas. Schik een lepeltje vulling in het midden en plooi in de helft. Druk de kantjes aan.

Vulling Het mooie aan varenyky is dat je eindeloos kan variĂŤren met de vulling. Een veel voorkomende variĂŤteit wordt gemaakt met puree van 5 Ă 6 aardappelen waar je uitjes en kaas aan toevoegt. Peper en zout naar smaak.

Andere ideeĂŤn: met spekjes, kool, krieken... Het kan dus zowel zout als zoet. Vergeet vooral niet de zure room als topping!

BELLEN NAAR HET BUITENLAND

BEL DE HELE WERELD ROND TEGEN EXTREEM LAGE TARIEVEN

VANAF

â‚Ź0,12

â‚Ź0

*

ORTEL ORTEL** NAAR

PER MIN.

7DULHYHQ SHU VHSWHPEHU ‡ 7DULHYHQ ]LMQ LQFO %7: ‡ 9RRU HHQ RYHU]LFKW YDQ DOOH WDULHYHQ JDDW X QDDU ZZZ RUWHOPRELOH EH (HQPDOLJH FRQQHFWLHNRVW YRRU RQGHUOLQJ JUDWLV EHOOHQ LV Ą SHU RSURHS ‡ 0D[LPDOH JHVSUHNVWLMG YRRU RQGHUOLQJ JUDWLV EHOOHQ LV PLQXWHQ ‡ 2QGHUOLQJ JUDWLV EHOOHQ JHOGW DOOHHQ ELQQHQ %HOJLs

www.ortelmobile.be

connecting the world

.DIVERS ANTWERPEN

donderdag 2 september 2009

Tien voor taal

Gedicht in het Oekraïens (Oekraïens)

(Oekraïens, fonetisch) Siyem, siyem, posivayem, Z Novym Rokom vas vitayem, Na sjtastja, na zdorovja Na Novyj Rik! Sjtsjob van vrodylo krasjtsje jak torik.

Konopli pid steljoe, A ljon do kolina, Sjtsjob vam, hospodari, Holova ne bolila!

(Nederlandse vertaling)

We zaaien, zaaien...

Onze gelukwensen voor het nieuwe jaar!

Op het geluk, de gezondheid, Dat de oogst beter moge worden dan het afgelopen jaar, de hennep tot aan het plafond, het vlas tot aan de knieën.

En dat jullie, beste gastheer en gastvrouw, Er geen hoofdpijn aan over houden...

“Met Nieuwjaar strooien kinderen graantjes in de woonkamer” Beëdigd vertaalster Oksana Senyszack (40), jongste uit een Oekraïense familie van vijf, werd geboren in België, groeide op rond de Limburgse mijnen en verhuisde naar Antwerpen om te studeren.

Jaren leefde ze meer tussen Belgen dan tussen Oekraïners.

Tot het IJzeren Gordijn viel en ze voor het eerst voet op Oekraïnse bodem zette.

“Tijdens de Tweede Wereldoorlog hebben mijn ouders Oekraïne verlaten. Ze zijn nooit meer teruggekeerd”, vertelt Oksana.

“In 1947 zijn ze in België terechtgekomen en hebben ze hier een leven opgebouwd. Als je in die tijd twee jaar in de mijn werkte, kreeg je een verblijfsvergunning. Na de oorlog was er trouwens een grote, levendige Oekraïense gemeenschap met kerk en ontmoetingshuis, danslessen en een school voor de kinderen. Dat heeft ervoor gezorgd dat ik onze taal en tradities van jongsaf heb meegekregen.”

“Hoewel het thuisland van mijn ouders altijd aanwezig was en we af en toe een brief kregen van een familielid, bleef Oekraïne iets abstracts.

Dat was het gevolg van het IJzeren Gordijn. We konden er immers nooit zelf heen.”

M

MM

“Het thuisland van mijn ouders bleef iets abstracts.

Een gevolg van het IJzeren Gordijn” oksana senyszack vertaler-tolk

Oksana Senyszack: “In de Oekraïense straten hoorde ik plots overal de taal die ik op school had geleerd.”

“Later verhuisde ik naar Antwerpen om vertaler-tolk RussischEngels te studeren. Oekraïns werd niet aangeboden, maar ik kon het voldoende om mijn kennis via zelfstudie uit te breiden. Ik ging toen bijna uitsluitend om met Belgen. Toch had ik de drang om naar Oekraïne te gaan.”

“Op het moment dat de SovjetUnie uit elkaar viel en reizen mogelijk werd, ben ik naar daar gegaan. Het was augustus 1991. Ik weet nog hoe

raar ik de straten vond, en het hotel.

Tegelijk was dit het land waar mijn ouders vandaan kwamen. De taal die ik op school had geleerd, hoorde ik plots overal rond mij. Het is ook tijdens deze reis dat ik mijn man heb leren kennen. Tot 1994 hebben we heen en weer gereisd. Dan is hij hierheen verhuisd en zijn we getrouwd.”

MM

“Nieuwjaar valt bij ons twee weken later dan in België” oksana senyszack vertaler-tolk

“Ondertussen kwam ik door mijn job als vertaler-tolk steeds meer in contact met Oekraïners die iets te vertalen hadden. Velen onder hen waren tijdens de immigratiegolf in de jaren 1990 naar België gekomen.

We geraakten aan de praat en een en ander leidde tot het oprichten van een vzw waar onze kinderen de taal en cultuur kunnen leren.”

“Via de ereconsul van Oekraïne, Christian Stoop, kregen we een gebouw van de stad. We zijn dan gestart met vijf kinderen. Ondertussen zijn het er ongeveer dertig. Door deze lessen kunnen mijn kinderen bijvoorbeeld alles zelf lezen tijdens de jaarlijkse vakantie in Oekraïne.”

Als Belgisch-Oekraïense is Oksana het meest gehecht aan de feesten. “Feesten als Kerstmis en Pasen zijn gemakkelijk om door te geven aan mijn kinderen. Dat vind ik belangrijk. We praten en zingen heel veel in deze periode en zitten samen aan tafel.”

“Nieuwjaar valt voor ons twee weken later dan in België. Nieuwjaar is op 14 januari. Het moment voor kinderen om te gaan ‘zaaien’ bij grootouders en vrienden. Ik heb het zelf nooit gedaan, maar krijg nu kinderen over de vloer die dan graantjes in de woonkamer strooien. Ze wensen je daarmee ‘een goede oogst’.

Dat vind ik echt ontroerend.”

DIVERS ANTWERPEN.

donderdag 24 september 2009

Cijfers

Vrouw wordt twaalf jaar ouder dan man MM Officieel: Oekraïne MM Hoofdstad: Kiev MM Oppervlakte: 603.550 km² MM Aantal inwoners:

45,7 miljoen MM Levensverwachting: 62,4 jaar (mannen), 74,5 jaar (vrouwen) MM Talen: Oekraïens (67%) (officiële taal), Russisch (24%), an-

dere 9% (incl. kleine Roemeense, Poolse en Hongaarssprekende gemeenschappen) MM Religie: Oekraïns orthodox Kyiv Patriarchaat (50,4%), Oekraïens orthodox - Moskou Patriarchaat (26,1%), Oekraïens Grieks katholiek (8%), Oekraïens autocephaal orthodox (7,2%), rooms-katholiek (2,2%), protestants (2,2%), Joods (0,6%), andere (3,2%) MM Munteenheid: hryvnia MM Telefooncode: +380 MM Internetcode: .ua MM Bevolkingssamenstelling:

Tsjernobyl vandaag dagtrip voor toeristen De ramp Tsjernobyl (Tsjornobyl in het Oekraïns), eens een snel groeiend stadje aan de rivier Pripjat in het noorden van Oekraïne, werd wereldwijd bekend door een ongeluk in de nabijgelegen kerncentrale.

Op 26 april 1986 - toen Tsjernobyl nog een deel van de Sovjet-Unie was - liep een proef in kernreactor 4 faliekant af. De reactor ontplofte en er kwamen grote hoeveelheden radioactieve stoffen vrij.

31 mensen lieten daarbij het leven.

In de volgende tien dagen werden ongeveer 135.000 mensen in een straal van 30 km rond de reactor naar veiliger oorden gebracht.

Enkele duizenden weigerden te vertrekken. De gevolgen voor de wereldgezondheid waren en zijn nog steeds aanzienlijk. Anno 2009 is het nog steeds verboden te wonen in deze zogenaamde vervreemdingszone (Oekraïens: Zona Vidtsjoezjennja).

Europa De wolk met radioactief materiaal die door de ontploffing was vrijgekomen, werd door de wind naar het noorden en het noordwesten gedreven. De eerste tien dagen na het ongeluk kwamen de meeste stofdeeltjes door neerslag vrij.

Opmerkelijk was dat de eerste melding van het ongeluk niet van de sovjetautoriteiten kwam, maar van onderzoekers in Zweden. Zij merkten de radioactieve neerslag op. Rond 2 mei bereikte de radioactieve wolk ook België en Nederland. Door tegenstrijdige berichtgeving over de ramp was het voor

de omliggende landen ontzettend moeilijk om accuraat te reageren.

Tsjernobyl vandaag Rond de radioactieve overblijfselen van kernreactor 4 werd na de ramp een omhulsel van staal en beton geplaatst om de straling in te dijken en de wereld te beschermen voor erger leed. Bijna 20 jaar werd het onderhoud hieraan met mondjesmaat uitgevoerd, met ernstige verwaarlozing tot gevolg. In 2006 ging milieuorganisatie Greenpeace aan de alarmbel hangen. Midden 2007 won het Franse Novarka-consortium (samenwerking tussen Franse, Duitse en Oekraïense bouwbedrijven) de aanbesteding om een nieuwe sarcofaag te bouwen. Het omhulsel (150m-257m-105m) zou op enkele honderden meter van de reactor gebouwd worden en nadien - volgens de planning medio 2012 via een rolsysteem op zijn plaats worden geschoven. Ook Europa zou bijdragen aan deze definitieve bergplaats.

Leven na de ramp Doordat er in de omgeving van Tsjernobyl en Prypjat nauwelijks nog mensen wonen, heeft de natuur er in de afgelopen kwarteeuw vrij spel gehad. In die tijd is de stad weer veroverd en worden er meer en meer diersoorten gesignaleerd. Wie nieuwsgierig is, kan tegenwoordig een dagtrip naar Tsjernobyl boeken.

Je bezoekt het gebied, de verlaten dorpjes, reactor 4 en het zogenaamde ‘Red Forest’. Tijdens en na de trip worden uitgebreide stralingsmetingen gedaan.

Oekraïens (77,8%), Russisch (17,3%), Wit-Russisch (0,6%), Moldavisch (0,5%), KrimTataren (0,5%), Bulgaars (0,4%), Hongaars (0,3%), Roemeens (0,3%), Pools (0,3%), Joods (0,2%), andere (1,8%) MM Volkslied: Sjtsje ne vmerla Oekrajiny MM Export: ijzerhoudende en niet-ijzerhoudende metalen, brandstof en petroleumproducten, chemicaliën, machines en transportuitrusting, voeding MM Plaats op de lijst van de rijkste landen: 76/177

“Het wegennet lijkt wel een pretpark” Elke zaterdag volgen een 30-tal kinderen van Oekraïense oorsprong in Antwerpen-Noord Oekraïense taal en cultuur. Wij spraken met enkelen van hen.

Julian (12) “Ik ben hier geboren, maar wij gaan heel vaak op vakantie in Oekraïne. Het leukste daar vind ik de kleine dorpjes naast de steden. Het is er heel rustig en ik kan er goed spelen. Op school doe ik graag wiskunde en biologie, maar wat ik later wil worden, weet ik nog niet.”

Michaël (13) Michaël gaat één keer per jaar met zijn familie naar Oekraïne.

“We blijven altijd eerst een tijd bij oma en opa. Dat is heel anders dan in België. Er is veel meer natuur en we mogen er bijvoorbeeld op de koeien letten. In België volg ik nu Latijn-wiskunde, maar ik denk dat ik Latijn ga laten vallen. Ik doe liever wiskunde.

papa’s familie woont in de stad, maar mama’s familie woont op het platteland. Daar zijn geen normale toiletten en elektriciteit. Water komt uit een put, je eet wat er op tafel komt.

Ik vind het best plezant, behalve als ik ziek ben of zo. De wegen zijn er ook niet goed. Er zijn zoveel hobbels dat het wel een pretpark lijkt.”

Zoriana (15) en Jaryna (6) Zussen Zoriana en Jaryna zijn geboren in België en zijn nog nooit in Oekraïne geweest. “Mama is Oekraiens maar onze familie woont in Polen”, vertelt Zoriana. “We gaan wel altijd naar een Oekraïns zomerkamp in de Ardennen waar we leren over dansen en liederen. En we komen elke zaterdag naar de Oekraïense school in Antwerpen. Ik vind het belangrijk om te leren over onze cultuur.”

Julian, Marta en Solomiya, Micheël, Zoriana en Jaryna.

Marta (11) en Solomiya (13) Marta en Solomiya zijn al 9 jaar vriendinnen. Ze leerden elkaar kennen in de Oekraïense kerk.

Beiden gaan elk jaar met vakantie naar Oekraïne. Marta, die er ook geboren is en als baby naar België verhuisde, brengt de zomer door met familie en vrienden. “Met bijna 20 mensen gaan we op trektocht met de kajak. We doen alles zelf op die tochten: houthakken, vuur maken, eten koken.”

Solomiya bezoekt familie. “Mijn

Het kasteel van Jalta op het Oekraïens schiereiland Krim lijkt op een plaatje uit een sprookjesboek.

.DIVERS ANTWERPEN

donderdag 24 september 2009

Toen en nu

Bondgenoot van VS en NAVO

,";"$)45"/

0&;#&,*45"/

"SBM NFFS

MM Na de Russische Revolutie was 4BSZHBNZTI /VLVT NFFS

6SHBODI

Oezbekistan

/BNBOHBO

5BTILFOU

"N

'FSHBOB 7BMMFJ

"ZEBSNFFS

%B V SZB

Land van Russen en Centraal-Aziaten

,*3(*;*&

#VYPSP

LN

563,.&/*45"/ *3"/ ÂĽ (3"1)*$ /&84

/BWPJZ

+J[[BY

4BNBSRBOE 2BSTIJ

"OEJKPO 'BSHPOB

5"%;+*,*45"/

5FSNJ[ "'()"/*45"/

er in het toenmalige Turkestan fel verzet tegen het Rode Leger.

Toch was de sovjetrepubliek Oezbekistan in 1924 een feit.

MM De Sovjets zorgden vooral voor milieuterreur, zoals de uitdroging van het Aralmeer als gevolg van overvloedige irrigatie.

MM In 1991 verwierf het land onafhankelijkheid. Dat ging gepaard met moslimterrorisme, schending van de mensenrechten en

een uitgeholde democratie.

MM President Islom Karimov leidt het land met harde hand, maar wordt de hand boven het hoofd gehouden door de VS en de NAVO omdat hij een bondgenoot is in de strijd tegen de Taliban in buurland Afghanistan.

MM Ondanks de problemen en de bittere armoede wordt Oezbekistan steeds populairder bij avontuurlijk ingestelde reizigers. Zij bezoeken graag sprookjessteden zoals Samarkand, aan de historische zijderoute die Europa met China verbond.

Lange tijd leken ze onvindbaar. Uiteindelijk vonden we toch enkele Oezbeken langs de Schelde.

Meer zelfs, we kwamen niet alleen ex-Sovjetrussen op het spoor met heimwee naar het goede, oude communisme. Ook Zoegra Oemarova stond ons graag te woord, een autochtone Centraal-Aziatische moslima voor wie integratie geen hol begrip is.

“Vlaanderen lijkt wel een kleine Sovjet-Unie�

Op het Sint-Jansplein vind je niet alleen Portugese cafĂŠs terug. Naaiatelier en stoffenwinkel Interconfex maakt er kleren op maat voor grote namen zoals Paul Smith of Ann Demeulemeester, al kent deze haute couture eigenlijk een Oezbeekse signatuur.

Tijdens de middagpauze zitten we bij Interconfex aan tafel met Raisa Baskakova en Inna Sarsatskich.

Beiden streken tien jaar geleden in ons land neer.

Hoe komen Oezbeekse naaisters op het Sint-Jansplein terecht? “Puur toeval. In Oezbekistan hadden we weinig kennis over de Europese systemen waarmee vluchtelingen te maken krijgen�, zegt Raisa. “Toen Oezbekistan onafhankelijk werd, kreeg het land vele problemen. Niet alleen economische.

Het land grenst aan Afghanistan.

Het was daar voor ons een beetje te gevaarlijk.�

Dat gevaar ontstond niet alleen door de oorlog tegen terrorisme.

Raisa en Inna waren er als Russen niet langer gewenst. Die situatie was misschien een beetje te vergelijken met het lot van de Belgen in het pas onafhankelijke Congo. “De Russische mensen kregen de schuld van de Oezbeekse problemen�, meldt Inna. “Het land had ook te kampen met moslimgeweld. Die etnische conflicten waren voor ons heel erg. Mijn familie heeft nooit in Rusland gewoond.

Mijn moeder en grootmoeder zijn in Oezbekistan geboren. Dat is nooit een probleem geweest. Tot de Sovjet-Unie in elkaar stortte.

Plotseling werd zelfs onze Russische taal een probleem.�

De dames spreken intussen al een knap mondje Nederlands. “Vind je dat echt?â€?, vraagt Inna. “Ik doe mijn best, maar wie hier komt wonen, heeft het niet gemakkelijk om snel de taal te leren. Mijn zoon trok naar de universiteit, mijn dochter koos voor een turncarrière. Dan moet je geld verdienen. Zo is er vaak te weinig tijd om een cursus te volgen, want het werk gaat voor.â€?

Tijd om andere Russen te ontM

MM

“Wat er zo speciaal is aan Oezbekistan?

Alles! Het blijft mijn vaderland�

Naaiatelier

Interconfex, Sint-Jansplein 13-14 Antwerpen.

Zaterdag 26 september van 10u tot 17u open tijdens de Vakmansroute.

inna sarsatskich naaister

moeten is er gelukkig wel. “Het is hier een kleine Sovjet-Unie�, lacht Inna. “En deze keer zonder problemen.�

Raisa zorgt zelf voor de conclusie. “Onder de Sovjet-Unie hadden wij het beter. Mocht die nog bestaan, we zouden nooit naar hier zijn gekomen. Daar ben ik honderd procent zeker van. Ik had niets tegen het communisme. OkĂŠ, misschien vind je in de winkels nu meer producten terug.

Maar er was vroeger genoeg werk- en woongelegenheid. Dat is nu wel een probleem.�

De dames keren niet meer vaak terug naar hun thuisland. De redenen zijn uiteenlopend. “Ik heb intussen de Belgische nationaliteit. Om naar Oezbekistan te kunnen reizen, heb ik ontzettend veel papieren nodig. En dat kost veel geld�, vertelt Raisa.

Haar vriendin betreurt die situatie.

Want wanneer we haar vragen wat er zo speciaal is aan Oezbekistan, antwoordt Inna: “Alles is speciaal. Het blijft toch je vaderland.�

Raisa Baskakova en Inna Sarsatskich in het naaiatelier van Interconfex.

DIVERS ANTWERPEN.

donderdag 24 september 2009

Bekende Oezbeken DjamoliDine abDoujapaRov

Cijfers

Oezbekistan heeft enkele knappe atleten in huis. Op de jongste Olympische Spelen verzamelde het land vooral medailles in judo, boksen en ritmische gymnastiek.

MM De bekendste atleet op we-

reldvlak is wellicht de bokser Ruslan Chagaev, die in 2008 de WBA-wereldtitel bij de zwaargewichten behaalde.

MM Djamolidine Abdoujaparov is bij ons beter bekend. De sprinter maakte tussen 1990 en

Ruslan Chagaev

Gekke Abdou

1997 het peloton onveilig. Het vierkanten, zwijgzame mannetje spurtte als een bizon, maar trok nooit aan de remmen.

Dat zorgde voor een spectaculaire valpartij op de Champs Elysées tijdens de Tour van 1991. Toch veroverde hij dat jaar de groene

trui. Ook in 1993 en 1994 won hij het puntenklassement.

Gekke Abdou verliet drie jaar later met stille trom het peloton na een dopingschandaal. Het was een publiek geheim dat de Oezbeek graag aan het spul zat.

“Met Tasjkent bedoel ik Antwerpen” In Antwerpen zouden enkel Russische Oezbeken wonen en niet de autochtone Centraal-Aziatische moslims.

Dat is buiten Zoegra Oemarova gerekend. Aan de Muggenberglei in Deurne voelt zij zich helemaal thuis.

“Ik leef al bijna tien jaar in Antwerpen. Eerst woonde ik in Hoboken, de jongste drie jaar in Deurne”, vertelt Zoegra.

“Dit is echt mijn stad geworden.

Ik arriveerde hier na mijn vertrek uit Oezbekistan. Daarna moest ik even in Kortrijk gaan wonen, maar ik moest terug naar Antwerpen.

Wanneer ik ergens op bezoek ben en ik wil naar huis, zeg ik altijd: ‘Ik ga terug naar Tasjkent.’ De mensen kijken dan vreemd op, maar daarmee bedoel ik Antwerpen, mijn nieuwe thuis.” (lacht) “Echt, ik ben hier heel graag.

Wanneer ik op vakantie ben, mis ik dit land en deze stad. Ik heb hier een fijne job en toffe collega’s in het Middelheimziekenhuis, bij de logistieke dienst van de spoedafdeling. Mijn kinderen zitten nu op de universiteit. Ik ben dus een heel trotse moeder.”

Zoegra doet haar verhaal in een woonkamer waar je nauwelijks wat meubilair ziet. Tapijten vullen de

“De politieke toestand is niet goed in Oezbekistan, maar het land is zo mooi en het kent nog echte seizoenen” ZOEGRA OEMAROVA

MM Hoofdstad: Tasjkent MM Oppervlakte: 447.400 km² MM Inwoners: 27.606.007 MM Bevolkingssamenstelling:

76% Oezbeken, 6 % Russen, 4,8% Tadzjieken, 1,6% Tataren, 1% Kirgiezen (de 2,5% Karalpakken worden sinds de onafhankelijkheid bij de Oezbeken gerekend) MM Gemiddelde leeftijd: 21,8 jaar MM Levensverwachting: 64 jaar

( Tien voor taal

MM Religie: 88% moslim (soen-

nitisch), 9% oosters-orthodox MM Taal: Oezbeeks (74,3%), Russisch (4,2%), Perzisch (Tadzjieks, 4,4%) MM Munteenheid: sum MM Regeringsvorm: republiek MM Nationale feestdag: 1 september MM Internetcode: .uz MM Telefooncode: 998 MM Plaats op de lijst van rijkste landen: 113/177

“Niet praten, lekker eten!”

Huis.

Yu. Moeder.

Auu. Vader.

Dada.

Auto.

Macynia.

M

MM

Kwart leeft onder armoedegrens

Meisje.

Koiz.

Zoon.

Orgul.

Dank u.

Rachmat.

Graag gedaan.

Marchamat.

Oké.

Chob.

Zoegra Oemarova: “België zie ik als een nieuw huis. En in een huis moet je respect hebben voor de eigenaars.”

ruimte die we op blote voeten betreden. Typisch Oezbeeks?

“Ik ben een echte Oezbeekse moslim, dat klopt. Ik probeer wel een zo intelligent mogelijke mentaliteit te hebben. Ook mijn volk kende problemen met maatschappelijke aanvaarding. Dat gold niet alleen voor de Russen. Daarom besloot ik het land te verlaten.”

“Eén keer per jaar keer ik terug.

De politieke toestand is er niet goed, maar het land is zo mooi. Je hebt er historische steden zoals Buhkara waar je gebouwen kan zien van duizenden jaren oud. En Oezbekistan heeft nog echte seizoenen: de winter is heel koud met veel sneeuw en de

zomer heel warm. De zon schijnt er maandenlang! Dat is hier toch een beetje anders.” (lacht) “Ach, ik heb me intussen wel aangepast. Ook aan de mentaliteit hier.

Jullie zijn afstandelijk, zonder brutaal te zijn. Dat respecteer ik. Waar ik niet tegen kan, is het dumpen van vuilnis op alle mogelijk plekken. Zeker niet als het door nieuwkomers gebeurt. Ik vind dat iedereen zich moet aanpassen.”

“Wij zijn gekomen als gasten. Dat moet zo blijven.Het nieuwe land zie ik als een nieuw huis. En in een huis moet je respect hebben voor de eigenaars. Dat probeer ik als moslim te doen. Ik ben niet voor die hoofddoeken, nee. Ik heb een beetje schrik van radicale moslims. Soms ben ik zelfs kwaad op moslims die ik hier bezig zie. Trouwen, kindjes krijgen, een groot gezin stichten, dat is allemaal heel mooi. Maar je mag de opvoeding van die kinderen niet uit het oog verliezen. Ik heb mijn kinderen alleen grootgebracht. Ik moest vaak streng zijn, maar ze zitten nu wel op de universiteit.Onderwijs is zo belangrijk.”

“Je moet als ouder aanwezig zijn.

Opvoeden is niet je kinderen kleren van Nike schenken en ze op straat laten rondlopen want daar komen problemen van. ”

Welkom.

Guschkelabsis.

306 Oezbeken wonen in Antwerpen

De familie Astafiev bij de plov.

Dé interviewervaring van het jaar is te danken aan de familie Astafiev. Extreem gastvrij en supervriendelijk.

M De familie Astafiev is afkomstig van de Oezbeekse hoofdstad Tasjkent en woont al tien jaar lang in Antwerpen. Moeder Lidia spreekt behoorlijk Nederlands, een afspraak was vlug gemaakt. “Kom om 17u maar naar de Osystraat”, meldde Lidia. ”Kom binnen, je bent net op tijd voor het eten”, roept zoon Andrei wanneer ik in de Antwerpse Atheneumbuurt de trap oploop. De fotograaf zit al achter een goed gevulde rijstschotel. Zijn rood aangelopen gezicht verraadt dat de fles wodka niet onaangeroerd bleef.

“Niet praten, lekker eten en drinken!”, roept vader Igor als de fotograaf en ik overleggen. Meteen wordt mijn glas gevuld en ploft er plov in mijn bord. Het nationale Oezbeekse gerecht waarbij peuzelen verplicht is. De lamsbout is sappig en is vergezeld van rijst en look.

De vader begint te vertellen over etnische conflicten en Oezbeekse onafhankelijkheid terwijl een of ander Oezbeekse tv-zender opstaat. Nochtans wappert een klein Russisch vlaggetje in de woonkamer.

“Niet opschrijven, kerel! Oezbekistan is een mooi land, je moet er een positief verhaal van maken. Hier nog wat wodka”, lacht hij luid.

De zoon heeft het naar zijn zin op de school in Merksem. De Astafievs zijn erg tevreden over het onderwijs en de sociale zekerheid in ons land.

Met een promofolder over Oezbekistan en een goed gevulde maag neem ik afscheid van de familie Astafiev. Buiten duizelt het even. De wodka heeft net iets te rijkelijk gevloeid.

.DIVERS ANTWERPEN

donderdag 24 september 2009

$

Toen en nu

Oeganda 35 procent leeft onder armoedegrens

Berggorilla’s

MM De autoriteiten hebben de

leefgebieden van de berggorilla’s goed beschermd. Toeristen worden met mondjesmaat toegelaten. Naar schatting leven wereldwijd maar 674 berggorilla’s.

MM De bevolking heeft geleden onder

" "

"

"

Zwaar verleden

# #

Arabische slavenhandelaren en Britse kolonialisten. Ook na de onafhankelijkheid in 1962 bleef er politiek wanbeheer. In 36 jaar waren er acht regeringswissels. Drieste hoogtepunt was het regime van generaal Idi Amin.

Oeganda is nu min of meer stabiel.

" #

#

levensverwachting de laagste ter wereld: 37 jaar. Een gevolg van aids.

Vandaag wordt het land geprezen voor zijn aidspreventie.

MM Eind jaren 1990 was de gemiddelde

het hele jaar een aangenaam klimaat. Wordt ook omschreven als “de parel van Afrika� wegens de prachtige vulkanen, uitgestrekte savannes, besneeuwde bergtoppen en tropische regenwouden.

MM Centraal-Afrikaans land. Heeft

Aids

Parel van Afrika

CORRECT PROPORTIONS

"

!

"#

Cijfers

“Een verlichte bus!

Fantastisch!�

MM Hoofdstad: Kampala MM Aantal inwoners:

32,3 miljoen MM Bevolkingssamenstelling: mix van Afrikaanse volkeren MM Oppervlakte: 241.038 km² MM Talen: Engels, Swahili MM Godsdienst: katholicisme (42%), protestantisme (42%), islam (12%) MM Munt: Oegandese shilling MM Levensverwachting: 52 jaar MM Economie: meer dan 80% leeft van landbouw. De voornaamste exportproducten: koffie, thee, vis en bloemen.

BelgiĂŤ behoort tot de grootste handelspartners.

Nog slechts een paar maanden blijft Justine Nakiwala in Antwerpen. Haar geboorteland Oeganda roept harder dan ooit.

Niet alleen haar familie, de bananen met kip en de eeuwige zomer lokken.

Er is ook haar ‘heilige plicht’, de strijd tegen aids in haar land.

Slechts op het allerlaatste nippertje konden we Justine, een van de slechts vijftig Antwerpse Oegandezen, strikken.

De dynamische Justine reist dan ook de halve wereld af. Ze is nog maar net terug uit ItaliĂŤ of ze vertrekt overmorgen al terug naar de Oegandese hoofdstad Kampala. Daarna gaat ze op missie in Tanzania.

Twee jaar geleden arriveerde de Afrikaanse in Brussel om aan de VUB haar master in de moleculaire biologie te behalen. Het voorbije jaar werkte ze in het Tropisch Instituut aan haar thesis. Eenmaal terug in Oeganda wil ze aan de slag in het onderzoek naar aids. “Het valt nauwelijks te beschrijven wat aids in mijn land heeft aangericht. Elke familie kent een aantal slachtoffers. We hebben bijna een volledige generatie aan de ziekte verloren. Gelukkig is Oeganda een van de landen waar het bestrijden van aids zeer ernstig genomen wordt. Naast het behandelen van de slachtoffers doet het land erg veel aan voorlichting en preventie. Daarmee wordt de ziekte uit zijn taboesfeer gehaald.

Vandaag wordt er openlijk over gesproken. Met al dat werk worM

den flink wat resultaten geboekt. Het aantal aidspatiÍnten is de jongste jaren sterk gedaald.�

Toen Justine in 2007 voor het eerst in Brussel landde, was het nacht. Ze keek zich de ogen uit. “Het was wonderlijk om Brussel zo stralend verlicht te zien. Dat is een groot verschil met onze hoofdstad. Daar branden alleen lichten in het centrum, in de buitenwijken is het stikdonker. Een verlichte bus is zo mooi! Dat zal ik zeker missen.� (lacht) In Antwerpen verblijft Justine in een internationaal studentencentrum aan de Molenstraat. Ze vond het bizar dat ze met haar moeizaam verworven Franse woordenschat in deze stad niets kon aanvangen. “Als je hier Frans spreekt, weigeren de mensen je te helpen. Heeft dat te maken met het feit dat jullie, Vlamingen, problemen hebben met de Walen? Ik heb een paar zinnen Nederlands moeten leren om contact te krijgen: dank u, tot morgen... (lacht uitbundig) Voor een Oegandees is dat helemaal niet vanzelfsprekend.�

Introvert maar erg vriendelijk, zo omschrijft Justine de Vlamingen. “Toch ben ik er niet ĂŠĂŠn keer in geslaagd bij iemand thuis op bezoek te gaan. Dat vinden we in Afrika de normaalste zaak van de wereld.â€? “Wat ik ook erg mis, is het religieuze gevoel. De meeste Oegande-

Recept

Matoke Het nationale gerecht van Oeganda is matoke of groene banaan.

Het zou een van de oudste gerechten ter wereld zijn en volgens een Afrikaanse legende zou het door Kintu, de eerste man op aarde, zijn geĂŻntroduceerd.

M

IngrediĂŤnten (voor 2 personen)

MM 350 gr runderlappen in blok-

Justine Nakiwala: “Als je in Antwerpen Frans spreekt, weigeren de mensen je te helpen.�

49

Oegandezen wonen in Antwerpen

MM

“Ik heb nooit gedacht dat ik zoiets als mosselen zou kunnen eten.

Ik heb mijn ogen dichtgedaan en ze smaakten heerlijk� justine nakiwala studente

zen hebben een zeer sterk geloof.

Ook ik vind erg veel steun bij ‘mijn god’. Gelukkig heb ik hier een kerk gevonden, the Antwerp Christian Fellowship in de Lange Lozanastraat, waar niet alleen Afrikanen elkaar ontmoeten. Ook veel Belgen zijn lid van de gemeenschap. Op momenten

dat ik mijn land erg miste, vond ik er vaak troost.�

Haar meest bijzondere ervaring? “Mosselen�, gruwt ze. “Ik had nooit gedacht dat ik ooit van mijn leven iets dergelijks zou kunnen eten. Maar ik heb mijn ogen dichtgedaan en ze smaakten heerlijk.�

Beruchte Oegandees

Afrika. Zijn schrikbewind eiste zeker 300.000 levens. Deze gewezen bokskampioen bracht het tot onderbevelhebber van het leger en greep in 1971 de macht. Hij benoemde

Bereiding

De avond tevoren: verhit olie in een pan en bak de blokjes vlees.

Kruid met peper en zout. Doe de versnipperde ui en fijngehakte peper samen met de kerrie en koriander bij het vlees en bak even mee.

Voeg wat water toe en laat dit ongeveer 2 uur stoven. Laat het vlees afkoelen als het gaar is en zet het een nacht in de koelkast.

Meng nadien de plakjes banaan, het citroensap en de spinazie door het vleesmengsel. Verwarm de oven op 175 graden. Doe alles in een ingevette ovenschaal en zet het 20 minuten in de oven. Bestrooi voor het opdienen met wat kokos.

Serveer met rijst.

Volgende week:

De slager van Afrika De bekendste, of beter de beruchtste, Oegandees is en blijft Idi Amin, ook de slager van Afrika genoemd en nog steeds de beruchtste dictator van het moderne

jes gesneden MM 1 ui MM 1 groen pepertje MM 1 tl koriander MM 1 tl kerriepoeder MM 2 bakbananen in plakjes MM 1 el citroensap MM 100 gr spinazie MM 2 el geraspte kokos MM olie MM peper MM zout

zichzelf niet alleen tot president van Oeganda, maar kroonde zich ook tot ‘koning van Schotland’ en ‘overwinnaar van het Britse Imperium’. Zijn extravagante gedrag baarde veel op-

zien in het buitenland. Zo ging het gerucht dat hij enkele hoofden van zijn vermoorde tegenstanders in de vriezer bewaarde om op tafel te zetten als er gasten kwamen eten.

Oostenrijk Pakistan