Divers Antwerpen - 43

België

Van Afghanistan tot Zwitserland

Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn

donderdag 15 oktober 2009 www.gva.be

Polen

Divers

Antwerpen

Polen

“Polen met een

“Ook de Poolse

blz. 2

blz. 6

OCMW-uitkering zijn zeldzaam”

werknemers voelen de crisis”

Teksten: Karin Vanheusden, Jan Martynowski Coördinatie: Kris Vanmarsenille Eindredactie: Carine Tollenaere Foto’s: Jan Van der Perre, Bert Hulselmans, Dirk Kerstens, Thomas Legrève, Wim Hendrix, Stefaan Van Hul, Jozef Croughs, Bob Van Mol, Dirk Van de Velde, Reuters, GPD, EPA, GVA

.DIVERS ANTWERPEN

donderdag 15 oktober 009

Toen en nu #"-5*4$)& ;&&

LN

364-"/%

6TULB (EZOJB

4XJOPVKTDJF ,PMPCS[FH

7J

0

-

&

#JBMZTUPL /BSFX

#VH

/

8BSTDIBV

JTTF

-PE[

U 7JT

/F

0EF S

8BSUB

VMB

# VH

-VCMJO

3BEPN

8SPDMBX

$[FTUPDIPXB ,BUPXJDF

B

4

3[FT[PX ,SBLPX

4-07",*+&

O

54+&$)*&

ÂĽ (3"1)*$ /&84

In BelgiĂŤ leven ongeveer 100.000 Polen, van wie vermoedelijk 25.000 in Antwerpen.

De Poolse migratie naar BelgiĂŤ gaat tot 220 jaar terug, maar de eerste grote migratiegolf kwam pas na de Eerste Wereldoorlog op gang.

Waclaw Styranka zet de migratiestromen op een rijtje.

1

1P[OBO

TUV

MB

S

%6*45-"/%

EF

Het land van de duizend meren

/PUFD

0

Polen

#ZEHPT[D[

Rzeczpospolita Polska MM Heeft een woelige geschie-

(EBOTL 1JTB

4[D[FDJO

-*5068&/

,BMJOJOHSBE 0CMBTU

8*5 364-"/%

#PSOIPMN

%&/&."3,&/

0&,3"*/&

denis en steeds verschuivende grenzen.

MM Opgericht in 966 toen Mieszko I zich tot het christendom bekeerde.

MM Na de unie met Litouwen in 1386 is het qua oppervlakte het grootste rijk in Europa. Het strekt zich uit van de Oostzee tot aan de Zwarte Zee. MM Het koninkrijk wordt van 1772 tot 1795 verdeeld tussen

Rusland, Oostenrijk en Pruisen en werd pas in 1918 weer onafhankelijk.

MM Polen wordt tijdens de Tweede Wereldoorlog geannexeerd door de Sovjet-unie en Duitsland, daarna geheel door Duitsland.

MM Kreeg na de oorlog als compensatie een deel van Duitsland, maar moest ook een stuk in het oosten afstaan aan de Sovjet-Unie. Het land verschoof dus naar het westen.

MM Na de communistische

“Wie waren eerst?

De Belgen of de Polen?�

MM

“Polen zijn mensen die willen werken.

Je zal zelden Polen tegenkomen die een OCMWuitkering krijgen�

WaclaW Styranka zakenman

“De Eerste Poolse Pantserdivisie onder leiding van generaal Maczek is van levensbelang geweest voor de bevrijding van Antwerpen�, zegt Waclaw Styranka, zakenman maar ook reservecommandant in het Belgisch leger.

Waclaw Styranka, 55 jaar geleden geboren in het Limburgse Eisden, woont sinds jaren in het Antwerpse Kapellen. Hij is ondernemer, actief in de bouwsector, maar is ook gefascineerd door het leger. Hij is commandant in het reserveleger en tot voor kort was hij voorzitter van het Verbond van Poolse OudStrijders en Veteranen van de Eerste Pantserdivisie van generaal Maczek. “Maczek en zijn Eerste Pantserdivisie zijn van levensbelang geweest voor de bevrijding. Hij heeft Linkeroever ‘uitgekuist’ voor de Geallieerden waardoor er een doorgang naar de haven van Antwerpen is vrijgemaakt. Later heeft hij onder meer ook Willebroek, Wilrijk, Merksem, Merksplas, Beerse, Turnhout, Rijkevorsel en Baarle-Hertog... bevrijd.�

Voor Waclaw Styranka was het evident dat hij naast zijn beroepsleven in het leger actief zou blijven. “Als je hebt meegemaakt wat het betekent te moeten vechten voor waarden als democratie en vrijheid, dan is het evident dat het leger je na aan het hart ligt.�

Na hun deportatie zijn de ouders van Waclaw niet meer teruggekeerd naar Polen. “Tsjechen, Hongaren, Litouwers en Polen werden tijdens de Tweede Wereldoorlog verplicht om

overheersing vinden er in augustus 1989 de eerste vrije verkiezingen achter het IJzeren Gordijn plaats. Die worden gewonnen door vakbondsleider Lech Wałęsa.

MM Het land telt 38 miljoen inwoners.

MM Is een republiek, met als president Lech Aleksander Kaczyński.

MM 89,8% is rooms-katholiek, 1,3% orthodox, 0,3% protestants.

MM Is een snelle economische groeier: +5,8% in 2008.

M

De ouders van Waclaw Styranka zijn na hun deportatie tijdens de Tweede Wereldoorlog nooit naar Polen teruggekeerd.

in Duitsland te werken. Terugkeren was voor de meesten geen optie. Hun land werd onder de voet gelopen door Sovjets, wat een onmiddellijke deportatie naar SiberiĂŤ kon inhouden.â€? “Net als zo veel andere Polen is mijn vader in Limburg terechtgekomen. Anderen belandden in WalloniĂŤ, Zweden, Engeland, Nederland...

Het aantal Poolse uitwijkelingen na de Tweede Wereldoorlog wordt geschat op 2 miljoen.� “Mijn vader kreeg het ‘voorrecht’ om in de mijn te werken. De waarheid is dat hij geen keuze had. Later waren er de mijnscholen. Op mijn 14de kwamen ze vragen of ik in de mijn kwam werken, maar ik ben pas na mijn legerdienst naar de mijn gegaan. Pas later ben ik naar Antwerpen uitgeweken.�

Napoleon “De eerste migratie van Polen in BelgiĂŤ gaat echter veel langer terug. “In Brussel woont er al 220 jaar een familie Radzickid’Ostrowiec. In 1830, met de Belgische opstand, wilde de Russische tsaar het Poolse leger naar Brussel sturen om tegen de opstandige

Belgen te vechten, maar daar hebben de Polen van afgezien. De veiligheidsdienst van koning Leopold I heeft de Poolse generaal Jan Skrzynecki, die de Poolse opstand of de Novemberopstand in Warschau leidde, aangesteld als eerste stafchef van het leger. �

Na de Eerste Wereldoorlog is er sprake van een eerste massale migratie van Polen. “In navolging van de Poolse ingenieurs die in 1896 door de eigenaars van de mijnen in de Borinage naar hier zijn gehaald, zijn in de jaren 1920 zo’n 4.000 Poolse mijnwerkers naar mijnen in Limburg, Luik en de Borinage getrokken. In de jaren 1930-’40 is een volgende golf naar hier gekomen.�

In de jaren 1980-’82, met de staat van beleg in Polen, is de volgende grote exodus vanuit Polen op gang gekomen. “Men spreekt over 4 miljoen uitwijkelingen op een bevolking van 36 miljoen Polen. De meesten kwamen naar hier met een toeristenvisum. Niet alleen arbeiders, ook hoogopgeleiden, rechters en advocaten die hier wat extra centen kwamen verdienen.

Sommigen zijn gebleven, een minderheid is teruggekeerd.â€? “Deze economische migranten mogen zich sinds mei 2009 in BelgiĂŤ vestigen als EU-burgers. Van 2006 tot mei 2009 konden Polen alleen in knelpuntberoepen of als zelfstandige officieel tewerkgesteld worden. Men verwachtte een zondvloed van inwijkelingen, maar die is uitgebleven.

Hoe dan ook, Polen zijn mensen die willen werken. Je zal zelden Polen tegenkomen die een OCMW-uitkering krijgen.�

Chassidische Joden komen uit Polen In Antwerpen wonen ongeveer 20.000 Joden. Een groot deel van hen is uit Rusland en Polen afkomstig.

De eerste migratiegolf is begonnen rond 1880, ten tijde van het Russische tsarenrijk. In die tijd werden er geregeld pogroms tegen de Polen opgezet.

Deze anti-Joodse klopjachten, waaraan zowel politie als burgers deelnamen, deden duizenden Poolse Joden op de vlucht slaan.

De Antwerpse Joodse gemeenschap groeide heel snel: van 15.691 in 1885 tot 47.935 in 1913. De meesten hadden bestemming VS, maar de Amerikanen werden veel kieskeuriger over wie ‛binnen mocht’. Vele Joden bleven in Antwerpen. De allereerste Antwerpse synagoge is in 1893 gebouwd in de Bouwmeesterstraat.

Na een terugval tijdens de Eerste Wereldoorlog stroomt het aantal Joden na 1918 weer toe. De meesten komen uit Polen en zijn slachtoffer van de Russische pogroms. Net voor het begin van de Tweede Wereldoorlog telt Antwerpen ruim 70.000 Joden, na de oorlog een goede 12.000. De gemeenschap dikte na de bevrijding weer aan, met veel Joden uit Polen, RoemeniĂŤ en Hongarije. Een groot deel van hen was chassidim, een ultraorthodoxe stroming binnen het Jodendom.

Het chassidisme is ontstaan in Polen, begin 18de eeuw. De Joden met hun zwarte hoeden, lange zwarte jassen en pijpenkrullen zijn een opvallende verschijning in het straatbeeld. Hun kledij is dezelfde als die van het 18de-eeuwse Polen.

Zo willen ze vermijden dat het verschil tussen rijk en arm te zien is.

Een op de drie Joden is chassidisch.

M

DIVERS ANTWERPEN.

donderdag 15 oktober 2009

Recept

Pierogi ruskie

IngrediĂŤnten

MM Dit deeggerecht bestaat in

MM 300 gram bloem MM 1 ei MM een halve theelepel zout MM 12 tassen warm water MM zure room

verschillende variĂŤteiten.De ‘pierogi ruskie’ zijn gevuld met aardappel, ui en witte kaas, maar er zijn ook recepten met zoete kaas, gehakt, appel, enzovoort.

MM Pierogi werden vroeger alleen gegeten bij feestmaaltijden, maar tegenwoordig ook als voorgerecht, hoofdgerecht of nagerecht. In Krakau vindt er elk jaar een Pierogi-festival plaats.

Bereiding meng je de bloem, het zout en het water. Klop het ei en voeg het toe, net als een halve kop zure room.

Kneed tot het deeg niet meer plakt. Laat het zeker een halfuur afkoelen.

MM Schil de aardappelen en kook ze goed zacht.

MM Snij de ui fijn en fruit hem. Meng met de kaas en de aardappelen en voeg peper en zout toe. Laat het mengsel afkoelen.

Voor de vulling:

MM 1 kg aardappelen MM 250 gram witte kaas MM 4 uien MM zout MM peper

“Het is erg moeilijk om een tweede keer van nul te beginnen� “Je moet echt wel een sterke persoonlijkheid hebben om in een ander land helemaal opnieuw van nul te beginnen.

Ik heb het geluk gehad dat mijn man mij gesteund heeft.

Als ik twee verdiepingen naar beneden zakte, duwde hij me er weer vier omhoog.�

Het kan niet anders dan dat Marzena Jusza (35) met haar enthousiasme ook haar cursisten ‘besmet’.

Ze is energiek, gezwind en zet haar woorden niet alleen met haar handen, maar ook met haar sprekende ogen kracht bij. Die aangeboren geestdrift komt haar goed van pas bij de dienst inburgering, waar ze Poolse nieuwkomers in het kader van hun inburgeringscursus les geeft in maatschappelijke oriĂŤntatie. In het Pools, maar ze geeft ook les aan Nederlandstaligen en Engelstaligen. “Ik doe mijn werk bij inburgering heel graag. Ik heb het allemaal zelf meegemaakt en ik denk dat ik het daarom goed kan overbrengen. Polen zijn EU-burgers, dus rechthebbenden. Er is geen verplichting om de inburgeringscursus te volgen, maar Polen schrijven zich wel massaal in. Ze willen echt weten wat hun rechten en plichten zijn. Polen willen vooral werken. Maar ik weet ook hoe moeilijk het is om je, na 20 tegenslagen, een 21ste keer opnieuw te motiveren. Ik probeer te helpen.â€?

Marzena is geboren in Koszalin, in het noorden van Polen. Ze heeft aan de universiteit van Lodz kinderpedagogie gestudeerd, met specialisatie zwakbegaafden en gehandicapten. Tijdens een vakantie in Antwerpen in 1997 leerde ze haar man kennen. Twee jaar reden ze beurtelings 1.500 km met de auto om het weekend samen door te brengen. In 1999 is het paar getrouwd. Sindsdien verblijft Marzena hier permanent.

Hoewel.

M

Marzena en haar dochter Emma.

BEL DE HELE WERELD ROND TEGEN EXTREEM LAGE TARIEVEN www.ortelmobile.be

MM Rol het deeg op een plank

MM Om het deeg te bereiden,

Voor de deegflappen:

MM

“Poolse vrouwen willen iedereen gelukkig maken en leggen zichzelf heel hoge eisen op� marzena jusza lerares

“In het begin miste ik mijn familie, mijn vrienden en vriendinnen heel erg. Omdat de telefoonrekening zo hoog opliep, hebben we afgesproken om ĂŠĂŠn keer per maand een weekend in Polen door te brengen.

Nu gaan we nog om de drie maanden mijn ouders en vrienden opzoeken.

Mijn dochter is 10. Ze is het al haar hele leven gewoon om 10 Ă 12 uur in de auto te zitten. Geen probleem.

Trouwens, de beste vrienden van mijn man wonen ook in Polen.�

Pas toen ze in BelgiĂŤ was, is Marzena taalcursussen beginnen volgen.

Nederlands, Duits, Italiaans. “Ik heb 7 jaar les gegeven op de Poolse school, maar dat was deeltijds. Om de tijd te doden, heb ik met enkele andere mensen in 2003 de vzw Polonia opgericht. We organiseerden Nederlandse taallessen voor kinderen, uitstappen naar het theater, informatieavonden. Intussen bestaat de vzw niet meer, maar ik heb veel bijgeleerd in die periode.� “Bijvoorbeeld dat de Poolse gemeenschap niet alleen uit poetsvrouwen en bouwvakkers bestaat.

In de jaren 1980 misschien wel, maar intussen is dat veranderd, en vind je Polen in banken, bij de vakbonden, in de verpleging.� “Trouwens, die Poolse poetsvrouwen verdienen veel respect. Het is vreselijk moeilijk om in een vreemd

(met bloem op tegen het plakken). Maak met een glas cirkels in het uitgestreken deeg. Leg op elk cirkeltje vulling en vouw dan dicht. Druk met een vork de randen opeen zodat ze goed vast zitten. Maak van het overgebleven deeg nieuwe cirkels.

MM Kook de pierogi in een grote pot water. Ze zijn klaar wanneer ze beginnen drijven.

MM Dien op met gebakken ui en eventueel munt en zure room. Je kan ze nadien ook bakken voor een knapperig effect. Smakelijk!

land helemaal opnieuw te moeten starten. Je moet eerst de taal leren, je integreren, voor een tweede keer netwerken en een carrière uitbouwen. Dat is niet evident, en je botst geregeld op een muur. Je moet echt sterk in je schoenen staan om niet bij de pakken te blijven zitten. Want intussen moet er brood op de plank komen en moet je er op uit om geld te verdienen. Veel vrouwen, sommigen hoogopgeleid, geven het op en menen dat ze geen andere job aankunnen.â€? “Ik ken dat gevoel. Ook ik was ooit ten einde raad. Ik wilde een job bij de Aldi aanvaarden. Ik kijk niet neer op zo’n job, maar toen mijn man me vroeg of ik echt vijf jaar universiteit had gedaan om rekken te vullen, moest ik hem toch gelijk geven. Het is heel belangrijk iemand te hebben die je steunt, maar niet iedereen heeft zo veel geluk als ik. Ik kan altijd op mijn man rekenen. Hij is een geweldige vriend, man en papa.â€? “Poolse vrouwen zijn over het algemeen heel goed georganiseerd.

Ze doen meer voor het huishouden en de kinderen dan hun mannen.

Ze willen iedereen gelukkig maken en leggen zichzelf daarom zeer hoge eisen op. Spijtig genoeg hebben ze van zichzelf niet altijd zo’n hoge dunk.�

Polen zijn over het algemeen heel trots op hun land. Ook Marzena. “Ik ben fier op mijn afkomst en op mijn opvoeding. Maar ik ben ook heel blij dat ik hier woon. Ik zie het als een rijkdom dat ik zowel de Belgische als de Poolse cultuur in mij draag.

Naar mijn gevoel heb ik het beste van beide werelden mee.�

Dochter Emma is hier geboren, maar spreekt Pools. “Elke vakantie brengt ze in Polen door om haar taal te verbeteren. Ze kan ook Pools schrijven en lezen. Ik vind het heel belangrijk dat ze tweetalig is.�

-50% POLEN

â‚Ź0,12

â‚Ź0,32

â‚Ź0,06

â‚Ź0,16

VAST

MOBIEL

â‚Ź0

ORTEL ORTEL** NAAR

23 %29(167$$1'( %(67(00,1* (/.( '$* 9$1$) + 727 +

$FWLH JHOGLJ YDQ WRW HQ PHW ‡ 9RRU HHQ RYHU]LFKW YDQ DOOH WDULHYHQ HQ YRRU PHHU LQIRUPDWLH JDDW X QDDU ZZZ RUWHOPRELOH EH (HQPDOLJH FRQQHFWLHNRVW $FWLH JHOGLJ YDQ WRW HQ PHW ‡ 9RRU HHQ RYHU]LFKW YDQ DOOH WDULHYHQ HQ YRRU PHHU LQIRUPDWLH JDDW X QDDU ZZZ RUWHOPRELOH EH (HQPDOLJH FRQQHFWLHNRVW YRRU RQGHUOLQJ JUDWLV EHOOHQ LV Ą SHU RSURHS ‡ 0D[LPDOH JHVSUHNVWLMG YRRU RQGHUOLQJ JUDWLV EHOOHQ LV PLQXWHQ ‡ 2QGHUOLQJ JUDWLV EHOOHQ JHOGW DOOHHQ ELQQHQ %HOJLs HVSUHNVWLMG YRRU RQGHUOLQJ JUDWLV EHOOHQ LV PLQXWHQ ‡ 2QGHUOLQJ JUDWLV EHOOHQ JHOGW DOOHHQ ELQQHQ %HOJLs

connecting the world

.DIVERS ANTWERPEN

donderdag 15 oktober 2009

Winkels

Polskie Delicatesy

ten en typische Poolse bakkerijen. Specialiteiten die je in de winkels vindt zijn pierogi (gevuld deeggerecht), golabki (koolbladeren gevuld met vlees), bigos (koolgerecht met spek), sernik (pudding) en paczki (donuts). Maar verder ook Pools brood, Poolse vleeswaren, Pools bier, witte kaas, frisdranken en sapjes, conserven, ijs, salades, gebak, noten en chocolade.

MM Eigenlijk vind je er echt alle mogelijke producten, maar dan in het Pools. Babyvoeding bijvoorbeeld, Nan van Nestlé,

Er zijn 25.000 Polen in Antwerpen, dus zijn er ook heel wat Poolse winkels. In Brussel en Limburg vind je Poolse restaurants.

In Antwerpen niet. Enkel pizzeria Avanti in de stationsbuurt wordt uitgebaat door een Pool.

MM In de winkels met ‘Polskie Delicatesy’ vind je de echte Poolse specialiteiten, vers en voorverpakt. Er bestaan diverse groothandels in Poolse producMM

maar import vanuit Polen. En heel veel merken Pools bier of piwo: Lech, Zywiec, Warka, Bisou, Tyskie, Zubr, Debowe, ...

Of Pools vlees, vers en voorverpakt. Kielbasa of Poolse gerookte worst is veruit het bekendst. En dan vooral de kielbasa Krakowska: 80% varkensvlees, 20 % spek.

MM Ook het Pools brood is populair: uienbrood, rozijnenbrood, komijnbrood, zonnebloembrood en vele zuurdere varianten.

MM In Poolse winkels vind je ook alle Poolse magazines, kranten en boeken.

517 leerlingen tussen 7 en 18 jaar volgen in de Poolse school Generaal Stanislaw Maczek in Antwerpen gemiddeld 4 uur per week taal, geschiedenis of aardrijkskunde.

“Po Polsku, oczywiscie” (In het Pools, natuurlijk!)

“Amper een kwart keert terug naar Polen” “Onze school barst stilaan uit zijn voegen. Dit schooljaar zijn we met vier eerste klasjes van telkens 25 leerlingen gestart. We willen de Antwerpse schepen voor Onderwijs Robert Voorhamme voorstellen om Poolse lessen in te passen in het reguliere onderwijs.”

Monica Pruska is sinds 10 jaar directrice van de Poolse school, die elke woensdag en zaterdag onderdak vindt in het Sint-Jan-Berchmanscollege in de Antwerpse Jodenstraat.

De Poolse school werd opgericht op vraag van de Poolse gemeenschap, in het bijzonder van de Poolse consul en priester. Het is een van de ankerpunten binnen de Poolse gemeenschap en er is een nauwe samenwerking met het CLB, PINA, de dienst inburgering en de scholen.

M

“Door de massale, economische migratie eind jaren 1990 werd de Poolse gemeenschap in Antwerpen almaar groter. Sommigen verbleven hier enkele maanden, anderen soms jaren. Hun kinderen, die meestal hier zijn geboren, hebben nog steeds voeling met de Poolse taal of cultuur. In de lessen proberen wij hun wereldbeeld te verrijken. Ze leren een taal, waardoor ze zichzelf alleen maar verbeteren.”

Poolse kinderen krijgen na schooltijd nog wekelijks vier uur les over Polen. In het Pools, natuurlijk!

De school, die in 1997 met zo’n 60 leerlingen in een lokaaltje in het Poolse consulaat in Antwerpen van start is gegaan, werd in 2000 officieel naar Stanislaw Maczek genoemd.

Deze Poolse generaal heeft met zijn Eerste Pantserdivisie in september 1944 heel wat steden in Nederland, Frankijk en België bevrijd.

“Soms merk ik aan het gebrek aan historische kennis van de Poolse geschiedenis dat de leerlingen meer Vlaming dan Pool zijn. Als ik hun vraag wat er 65 jaar geleden in hun land is gebeurd, vragen ze me: ‘In welk land? België of Polen?’ De jongste leerlingen zijn bijna allemaal in België geboren.”

“Deze lessen zijn natuurlijk niet verplicht. Ouders willen heel graag dat hun kinderen Pools leren en kennismaken met de culturele tradities van Polen. Het is best zwaar voor de leerlingen, want na hun gewone lessen moeten ze nog eens gemiddeld 4 uur per week naar de Poolse

school. Alle leerlingen gaan overdag naar Belgische scholen, velen in het Sint-Jan-Berchmanscollege.

Maar de meesten komen graag, ze zijn best fier dat ze goed Pools leren spreken.”

Monica Pruska werkt samen met elf leerkrachten. Allemaal jonge, hoogopgeleide vrouwen, van wie de meesten getrouwd zijn met een Belg.

“Het lessenpakket taal, geschiedenis en aardrijkskunde is een verkort programma voor kinderen van Poolse migranten. Deze school is een van de 65 extraterritoriale Poolse scholen wereldwijd. Alle lessen zijn conform het Poolse leerplan en alles wordt betaald door de Poolse overheid, die ook de leerboeken levert.

In principe kunnen onze leerlingen rechtstreeks vanuit deze school op hetzelfde niveau instappen in het onderwijs in Polen.“ Volgens directrice Pruska is 80% van de leerlingen in België vanwege

“Het is interessant om de geschiedenis van je land te leren” Rafal Szczesny (14), Artur Poplawski en Kajetan Szyszka (15) zijn dikke vrienden. De drie jongens zijn zeven jaar geleden naar België verhuisd. Ze lopen school in Boom, Wilrijk en Hemiksem, maar kennen elkaar vooral van de Poolse school.

“Het is natuurlijk niet altijd even leuk, maar nee, wij voelen ons zeker niet verplicht door onze ouders om naar de Poolse school te komen”, zegt Artur. “Het is interesM

sant om de geschiedenis van je land beter te leren kennen. Ook voor de taallessen, maar zolang is het voor ons nu ook niet geleden dat we nog in Polen woonden.”

“Zeker weet ik het nog niet, maar stel dat ik later verder wil studeren in Polen, dan kan ik daar perfect instappen”, zegt Rafael. “En dat is ideaal, want dan verlies ik geen tijd.”

De jongens zijn vorig jaar begonnen met hun schoolblad Gazetka Szkolna. Artikels schrijven, foto’s

nemen, de pagina’s opmaken, fotokopies maken, ze doen het allemaal zelf. “Vorig jaar hebben we eerst een website van onze school gemaakt. Nu het schoolkrantje, dat maandelijks veschijnt. Eigenlijk willen we nog meer pagina’s maken en nog veel meer over muziek en film schrijven, maar dat vraagt natuurlijk veel tijd.”

Directrice Pruska is trots op haar leerlingen. “Hoewel ze veel werk hebben en het veel inzet vergt, doen

ze dit prima”, zegt ze. “Dankzij activiteiten zoals deze kan ik de leerlingen ook beter motiveren om elke week Poolse les te volgen. Dankzij de Poolse taal kunnen ze nog zo veel andere leuke dingen doen. Ik wil niet zozeer de nadruk leggen op de Poolse identiteit, wel op de internationale identiteit. En intussen hebben deze een alternatief. Ze hoeven niet op café te gaan of op straat rond te hangen.”

i

www.szolapolska.eu

de economische migratie van hun ouders. “Amper 25% keert definitief terug. De meesten blijven omdat de kinderen niet willen vertrekken.

Maar er zijn er ook die tot drie keer terugkeren. Als ze hier wat geld hebben verdiend, keren ze terug in de hoop dat de situatie ginds al wat is verbeterd. Heel vaak komen ze een tweede, soms zelfs een derde keer terug. Hun kinderen zien we hier telkens opnieuw opduiken. Voor hen is het niet gemakkelijk om voortdurend te switchen tussen het Vlaamse en het Poolse onderwijssysteem.”

“De meeste Poolse migranten doen het redelijk goed. Een kleine minderheid heeft serieuze financiële en sociale problemen.Deze mensen hebben geen of slecht werk en leven in een lamentabele woning.

Vooral voor de kinderen is dat heel hard, want de meesten doen het vanwege hun taalachterstand niet zo goed op school. Ik vraag me soms af of die mensen niet beter definitief

DIVERS ANTWERPEN.5

donderdag 15 oktober 2009

Enkele adresjes MM Zakopane

Statiestraat 150, Berchem Carnotstraat 68, Antwerpen

MM Poolse delicatessen Rarytas

Langeleemstraat 109, Berchem Carnotstraat 135, Antwerpen MM Mala Polska

Langeleemstraat 122, Berchem

MM Kruidenier/beenhouwerij

Provinciestraat 164, Antwerpen MM Ogólnospożywczy

Verschillende soorten kielbasa.

Provinciestraat, 145, Antwerpen MM Shop Kruidenierswinkel

Gemeentestraat 3, Antwerpen

“Hier krijgen we respect” hetzelfde. De anderen van onze klas zijn Afrikanen en Marokkanen. Dat valt wel mee, maar ik zou het toch toffer vinden als er ook Belgen en andere Polen in mijn klas zouden zitten.”

Aleksandra tolkt voor haar ouders, voor wie het Nederlands nog niet zo vlot. “Wij werken allebei en hebben weinig tijd om Nederlandse les te volgen”, verontschuldigt Maria M Hoewel de ouders van Maria zich. “Maar in januari ga ik er wel al 16 jaar geleden naar Antwer- mee beginnen. Ik ben ingeschreven pen zijn gemigreerd, was het voor in het Huis van het Nederlands.”

Piotr (39), Maria (40) en de dochters Aleksandra (18) en Claudia M M (17) toch een hele stap om een nieuw leven in Antwerpen op te bouwen.

“We vonden het best wel leuk en spannend om naar Antwerpen te verhuizen”, vertelt Aleksandra, die al een aardig mondje Neder- maria sadowski lands spreekt. “Maar we schrok- poetsvrouw ken wel van de vele verschillende culturen in de stad. Dat is wel een Toen Maria en Piotr in Antwerpen beetje moeilijk. In Polen spreekt aankwamen, zijn ze al vlug beginnen iedereen dezelfde taal, deelt ie- werken. “Ik in de schoonmaak”, zegt dereen dezelfde cultuur.” ze. “Ik heb ooit in een kapsalon geIn Polen was Aleksandra een werkt, en ook bij mensen thuis. Er goede student. In haar laatstejaar werd veel van mij geprofiteerd. Ik in de Middenschool in Borgerhout werkte heel hard, maar ik moest aldoet ze het ook heel goed. tijd nog sneller, nog harder werken.

“Mijn zus en ik hebben eerst een Ik heb veel gehuild, maar ik kon mijn jaartje in de OKAN-klas gezeten, job niet opgeven want we hadden het onthaalklasje voor andersta- het geld nodig. Ik werk nu nog altijd lige nieuwkomers. Dat was echt als poetsvrouw, maar via dienstenleuk. Nadien ben ik onmiddellijk cheques. Dat is echt prima. De menin het tweede jaar mogen starten sen waar ik nu werk, zijn zo lief. Zij omdat mijn Nederlands al zo vlot hebben wel respect voor mij.” was.”

Piotr en Maria volgen een inbur“Ik ben nu de enige Poolse in geringscursus. “Dat is fantastisch”, mijn klas, en voor Claudia is dat zegt Piotr. “Je leert er alles wat je De familie Sadowski is vier jaar geleden vanuit Plock, een stadje in MiddenPolen, naar Antwerpen gemigreerd. “In Polen was het te moeilijk geworden.

Geen werk, te lage lonen”, vertelt vader Piotr (39), die nu als parkeerwachter in Antwerpen werkt.

“Ik denk niet dat het nog veel beter wordt in Polen”

naar Polen terugkeren.”

De Poolse school krijgt almaar meer leerlingen.

Het wordt ook altijd moeilijker om lessen te organiseren voor zowel nieuwkomers die het Pools nog zeer goed spreken als voor leerlingen die hier zijn geboren en dus amper Pools kennen. De Poolse ambassadeur Slawomir Czarlewski wil met schepen voor Onderwijs Robert Voorhamme praten over de mogelijkheid om Poolse lessen in te passen in het gewone onderwijs.”

Directrice Monica Pruska doet ook een warme oproep aan de ouders van de Poolse kinderen. “Ik weet dat mensen het heel druk hebben.

Toch vraag ik de ouders om nog meer betrokkenheid te tonen. Dat contact is heel positief voor de verdere ontwikkeling van hun kinderen. Onze oudervereniging telt slechts zes leden. We hebben veel meer volk nodig voor de organisatie van naschoolse activiteiten.”

5.776 nen Polen worpen in Antwe

moet weten. Over verzekeringen bijvoorbeeld, dat is echt interessant. Vooral omdat die lessen in het Pools zijn.”

“In Polen was ik agent. Ik zou die job ook graag in België uitoefenen.

Ik maak wel kans, denk ik. Mijn enige probleem is de taal. Ik moet dringend Nederlands leren.”

De familie Sadowska is enkele weken geleden voor een bezoekje naar Polen gereisd. “Dat doen we vaak. Nu was er een trouwfeest in de familie”, zegt Aleksandra.

“Ja, ik mis Polen wel. Ik heb een beetje moeite met al die verschillende nationaliteiten, culturen en talen hier. Of ik later terugga? Misschien, ik weet het niet. Dat hangt ook af van mijn vriend Arek. Hij woont sinds vier maanden bij ons in Antwerpen. Hij komt uit dezelfde stad als ik en onze ouders zijn vrienden. Op dit moment zit hij zonder werk. Het interimkantoor blijft maar herhalen dat hij nog even moet wachten. Het is crisis, hé.”

Piotr en Maria knikken resoluut nee als het over terugkeren naar Polen gaat. “Nee, nee, hier is het beter”, zegt Maria. “Ik hoop dat we ons hier definitief kunnen vestigen zodra we ons certificaat van inburgering krijgen. Ik denk niet dat het ooit veel beter wordt in Polen. Wij moeten ons leven hier verder opbouwen.”

Deze nieuwe Antwerpenaren krijgen van ons een sim-pakket van Ortel Mobile om naar familie en vrienden in het thuisland te bellen.

(

Tien voor taal

Hallo.

Cześć.

Hoe gaat het?

Jak się masz?

Hoe heet je?

Jak masz na imię?

Excuseer.

Przepraszam.

Waar is het toilet?

Gdzie jest toaleta?

Alstublieft.

Proszę.

Bedankt.

Dziękuję.

Proost.

Na zdrowie.

i

De familie Sadowska is vier jaar geleden uit Polen gemigreerd.

“Hopelijk kunnen we onze job houden”, zeggen ze.

Goedendag.

Dzień dobry.

Goedenavond .

Dobry wieczór.

Tot ziens.

Do widzenia.

Ik spreek geen Pools.

Nie mówię po polsku.

Ja. Tak. Nee. Nie.

.DIVERS ANTWERPEN

donderdag 15 oktober 2009

Website

Media

Drie Poolse publicaties In België, en dus ook in Antwerpen, komen drie Poolse publicaties uit voor de Poolse gemeenschap in België.

MM PoPolsku, letterlijk ‘op zijn

Pools’, is dé gratis tweewekelijkse krant voor Polen in Europa. De krant wordt in België op 25.000 exemplaren verdeeld op 200 locaties, waaronder de luchthaven van Zaventem, uitzendbureaus, Poolse winkels en restaurants. In de krant vind

je een mix van nieuws uit Polen, Nederland, België en de rest van de wereld. Ongeveer 70% van het nieuws komt uit Polen en de rest van de wereld, 30% uit België. Er zijn verschillende rubrieken, zoals sport, cultuur, reportage, interviews, horoscoop en evenementen.

Popolsku heeft ook een uitgebreide website.

i

www.popolsku.eu

MM Gazetka is een gratis maga-

zine op 15.000 exemplaren.

Hierin vind je artikels over verzekeringen, cultuur, psychologie, gezondheid, werk, toerisme... Zelfs Belgische recepten als konijn in het bier en met pruimen. Ook Gazetka heeft een uitgebreide website.

i

Antwerpiapolska MM Antwerpiapolska

is een informatieve website in het Pools en in het Nederlands.

Net als de Poolse kranten richt de website zich tot Polen.

MM Je vindt er informatie over legaal werken in België, Nederlandse taallessen, maar ook adresjes van Poolse winkels, cafés, restaurants en kerken in Antwerpen en elders in België.

MM Verder ook informatie

www.gazetka.be

MM PoloniaNet is een magazine

én een erg toegankelijke website in het Pools, Nederlands, Engels en Frans. In het magazine vind je ook enkele artikels in het Nederlands.

i

www.polonianet.be

over België, de geschiedenis, de bestuurlijke indeling, de geografie, etc.

MM Op de website kan je ook zoekertjes plaatsen voor auto’s die je wil verkopen, adressen van Poolse artsen, advocaten, online woordenboeken, een tv-gids van de Belgische én de Poolse televisie, Poolse en Vlaamse recepten, etc.

i

www.antwerpiapolska. be

“Ook de Poolse werknemers voelen de crisis”

In mei van dit jaar is de Belgische arbeidsmarkt volledig opengesteld voor werknemers uit Polen, maar het aantal Polen in Antwerpen is niet spectaculair toegenomen. Wel zijn velen die al jaren zwart werk deden, ‘geregulariseerd’. De meeste Poolse mannen worden tewerkgesteld in de bouw-, metaal- en transportsector, de Poolse vrouwen veeleer in schoonmaak, verzorging en administratie.

Sinds enkele jaren loopt bij het ACV het project Poolshoogte, dat zich specifiek toespitst op Oost-Europese werknemers.

Aldona Kuczynska (34) is syndicaal verantwoordelijke voor grensarbeiders uit Oosten Centraal-Europa.

Aldona Kuczynska is syndicaal verantwoordelijke voor werknemers uit Oost- en Centraal-Europa.

“Ik hou van uitdagingen”, zegt Aldona een aantal keer een beetje verontschuldigend, alsof ze haar passie voor de arbeids- en de sociale wetgeving wil verantwoorden.

Aldona werkte bij een Pools softwarebedrijf in de buurt van haar geboortestad Opole. Een zevental jaar geleden nam ze verlof zonder wedde om in België haar kans te wagen. In haar job kon ze nauwelijks doorgroeien. En tijdens een vakantie had ze België een super tof gevonden. Ze had zich meteen ingeschreven voor een cursus Nederlands aan de UIA. “Via Erasmus heb ik een opleiding journalistiek gevolgd en heb ik een tijdje stage gelopen op de redactie economie van Gazet van Antwerpen. Uit die tijd dateren mijn eerste contacten met de vakbond. Als een van de dertig vrijwilligers heb ik enkele keren getolkt tijdens infosessies van ACV Centrale Bouw en Industrie Antwerpen over arbeidswetgeving. Die sessies waren bedoeld voor Poolse werknemers en daar heb ik de smaak te pakken gekregen.”

“Nadien ben ik een cursus sociale wetgeving gaan volgen en ik heb onder andere vijf bijdragen geleverd voor de Pools-Belgische krant PoloniaNet. Intussen ben ik goed op de hoogte, maar het heeft veel studie en opzoekingswerk gevergd.”

M

“In mei 2004 is Polen toegetreden tot de EU. In tegenstelling tot Nederland en Duitsland bijvoorbeeld, heeft België een overgangsperiode afgedwongen zodat de arbeidsmarkt niet onmiddellijk volledig is opengesteld. Met andere woorden, arbeiders uit Oost- en CentraalEuropa konden na 2004 niet op eigen initiatief aan het werk. In het begin konden alleen zelfstandigen officieel werken; vanaf 2006 ook mensen in de knelpuntberoepen (in Vlaanderen 113 beroepen) en de werkende echtgenotes van die laatste werknemers. Die konden onder andere in de schoonmaaksector terecht. Door al die nieuwe regelingen zijn de Poolse werknemers bijzonder slecht geïnformeerd over hun rechten en plichten. Daardoor is een en ander geregeld misgelopen.”

MM

“De vakbond heeft in Polen een totaal andere betekenis” aldona kuczynska syndicaal verantwoordelijke

Nochtans hebben de Poolse arbeiders altijd staan trappelen om te werken. Tachtig procent van de sinds 2006

De clichés over Poolse werknemers kloppen: velen vinden werken in de tuinbouw, in de bouw of in de schoonmaaksector.

DIVERS ANTWERPEN.

donderdag 15 oktober 2009

Kerk

Poolse Katholieke Missie MM De Poolse Katholieke Mis-

sie (Polska Misja Katolicka) in België is gesticht in 1926. De vooroorlogse Poolse gemeenschap in België stond bekend als een van de best georganiseerde ter wereld. Overal waar Polen woonden, werden al snel culturele en sportieve verenigingen opgericht, alsook kerken.

MM Polen is een uiterst katholiek land, maar het aantal kerkgangers neemt gestaag af, al

uitgereikte arbeidskaarten is bestemd voor Polen. Intussen, sinds mei 2009, is de Belgische arbeidsmarkt volledig opengesteld. “Dat heeft niet meteen voor een nieuwe instroom van Polen gezorgd, maar er zijn wel erg veel werknemers komen bovendrijven die al jaren illegaal tewerkgesteld waren. Vroeger kon het lang duren vooraleer een Pool zijn arbeidskaart kreeg, nu vergt dat maar enkele dagen.”

“Grootste struikelblok voor de Poolse arbeiders blijft de taal. De problematiek draait vooral rond kinderbijslag, belastingen, ziekteverzekering, arbeidsongevallen en kraamgeld. Veel is geregeld volgens Europese verordeningen, maar de toepassingen zijn nog heel recent en voor een deel nog onduidelijk.

Mijn nieuwe collega en ik zoeken alles uit, sturen mensen door en bemiddelen met de diensten. In samenwerking met de juridische dienst heb ik onlangs een brochure rond kinderbijslag gemaakt.

Opgesteld in het Pools en het Nederlands.”

Aldona, die ook in Gent eenmaal per week een zitdag voor Poolse werknemers heeft, schrijft nog geregeld artikels in het Pools-Belgische Gazetka. “Ik ben eigenlijk een propagandist. Ik wil de Polen informeren over hun rechten en plichten en over de vakbond, want in Polen heeft dat een totaal andere betekenis.”

De crisis laat zich uiteraard ook onder de Poolse werknemers voelen. “De meesten vinden wel werk. Een Pool is iemand die graag en hard werkt. Naast de bouw-, metaal- en transportsector vinden steeds meer mannen werk in de vleesverwerking, tuinbouw, hout en textiel. Maar de crisis slaat ook in Polen genadeloos toe. Ook al zijn sommigen ontgoocheld over hun leven hier, terugkeren is niet echt een optie. Integendeel, in Polen iets opstarten of er een job zoeken is vandaag even moeilijk als in België van nul starten.”

Aldona is mama van Jakob (21 maanden) en Julia (4). Haar man werkt als adviseur voor zelfstandigen. Hoe zij naar België kijkt? “Ik hou van België en Antwerpen. Ik voel me hier langer hoe meer thuis, maar Polen blijft mijn land.

Ik mis Polen. De natuur, de mensen...

Mijn kinderen zullen perfect tweetalig zijn. Aan hen de keuze waar ze later willen leven.”

ACV-Antwerpen, Nationalestraat 111 (gebouw C gelijkvloers).

Tel. 03-222.71.50

i

moet daar onmiddellijk aan worden toegevoegd dat het aantal nog altijd hoog ligt. In 1998 ging nog meer dan de helft (!) van de rooms-katholieken naar de kerk.

Dit daalde naar 46 % in 2006, 44% in 2007 en 38% in 2008. In totaal gaat 34% van de Polen op zondag naar de kerk. Dat is veel meer dan in andere landen.

MM“Ik ben hier sinds 1984”, zegt pastoor Ryszard Kurowski, al heel die tijd ‘herder’ van de Poolse gemeenschap. “De kerk aan

de Frankrijklei wordt momenteel gerenoveerd. Daarom vinden onze eucharistievieringen plaats in de kerk Sint-Theresia in Berchem. Elke zaterdag en zondag zijn er verschillende diensten.

Het kan gebeuren dat ik tot 1.000 gelovigen mag begroeten. Vooral met feestdagen zoals Kerst en Pasen komen de Polen in grote getale naar de kerk.”

Poolse kerk, Sint-Theresia, Grote Steenweg 650, Berchem, 03-233.87.93.

Vieringen op zaterdag om 18u, zondag om 9u en 13u.

i

“Polen zijn technisch zeer goed geschoold” Grapjes over Poolse poetsvrouwen zijn in België nooit ver weg.

Bij Link2Europe spelen ze daar handig op in: het uitzendbureau heeft een speciale dienst voor Poolse poetsvrouwen.

Het kantoortje van Link2Europe in Antwerpen ziet er heel gewoon uit, de invulling is iets minder alledaags: de Poolse dames Kamila en Monika helpen er landgenoten aan een baan. De mannen als uitzendkracht, de vrouwen als poetsvrouw via het systeem van dienstencheques.

Kamila is verantwoordelijk voor de dames. “We doen alles voor hen”, vertelt Kamila. “We zorgen voor de sociale zekerheid, en zorgen dat hun bankrekening en al hun papieren in orde zijn. Het is niet gemakkelijk om alles zelf te regelen als je hier net bent aangekomen.”

Vele vrouwen die als poetshulp werken, zijn meegekomen toen hun man in België een job vond.

Ze spreken dikwijls geen Nederlands of Engels.

“Daarom ga ik altijd een keer met hen mee naar de klant”, vertelt Kamila. “Ze krijgen een uitleg en weten dus wat er van hen wordt verwacht. Ze krijgen ook een taM

Bekende Polen

Lech Wałęsa MM Lech

Monica en Kamila van het uitzendbureau Link2Europe: “Ook al heb je een universitair diploma behaald in Polen, als je de taal niet spreekt, kan je hier niet veel doen.”

kenlijst mee. Daarop staat wat ze precies moeten doen. We geven zelfs een papier mee met hun bestemming voor de buschauffeur. We leggen hen wel uit hoe ze op hun bestemming geraken, maar als je nog maar pas in een vreemd land bent, is het niet zo gek dat je dat vergeet.”

MM

“Zonder taal geen job” monika bediende uitzendbureau

De ‘poetsvrouwentak’ van Link2Europe is actief sinds juni dit jaar. Momenteel helpt de dienst 31 vrouwen aan werk.

Poolse poetsvrouwen, is dat niet verschrikkelijk cliché? “Misschien wel”, zegt Monika. “Maar al heb je een universitair diploma behaald

in Polen, als je de taal niet spreekt kan je hier niet veel doen. Zonder taal geen job. Ik ben hier 4,5 jaar.

Voor ik hier aan de slag kon, heb ik ook eerst in een bakkerij gewerkt.

Via Link2Europe, ja.”

Het bedrijfje haalt al enkele jaren mannelijke arbeiders naar ons land via een bureau in Polen. “Het zijn technische goed geschoolde mensen. Je vindt er ook nog veel mensen die knelpuntberoepen uitoefenen”, zegt Igor van Assche, hoofd van Link2Europe.

“Je moet ze natuurlijk ook kunnen overtuigen om naar België te komen en niet naar Nederland of Engeland bijvoorbeeld. Polen gaan waar het goed gaat. Dus zorgen wij bijvoorbeeld ook voor huisvesting. We huren ook appartementen waarin deze mensen kunnen wonen.”

i

www.link2europe.be

Wałęsa zal voor eeuwig bekend blijven als de oprichter van de onafhankelijke vakbond Solidarność (Pools voor ‘solidariteit’). De in 1943 geboren vakbondsleider belandde in 1981 in de cel en Solidarność werd verboden. In 1982 werd Wałęsa vrijgelaten, in 1983 kreeg hij de Nobelprijs voor de Vrede en in 1989 de Europese Mensenrechtenprijs van de Raad van Europa. Na nieuwe stakingen in 1988 werden Wałęsa en de zijnen door de regering uitgenodigd voor een rondetafelconferentie. In 1989 kwam een akkoord tot stand dat tot een deling van de macht moest leiden. In 1990 werd Wałęsa bij de eerste directe presidentsverkiezingen sinds de omwenteling gekozen tot president van Polen. Hij werd niet herkozen in 1995 en verliet na een ruzie in 2006 Solidarność.

Copernicus (1473-1543) MM Coperni-

cus werd in 1473 geboren als Niklaus Koppernigk in Thorn (nu Toruń). Hij studeerde theologie, klassieke talen en astrologie-astronomie aan de universiteit van Krakau. Naast zijn hoofdstudie rechten legde Copernicus zich ook toe op de wiskunde en astronomie.

Hij wordt beschouwd als de grondlegger van de heliocentrische theorie,die stelt dat de zon in het midden van het zonnestelsel staat en de planeten er omheen draaien.

Johannes Paulus II (1920-2005)

MM Johannes

Paulus II werd geboren als Karol Józef Wojtyła in Wadowice bij Krakau.

Een jaar na de Tweede Wereldoorlog werd hij tot priester gewijd. Hij voltooide zijn studie terwijl hij verbleef in het Belgisch Pauselijk College. In 1948 behaalde hij zijn doctoraat in de theologie in Rome. In 1967 werd hij kardinaal, in 1978 paus.

.DIVERS ANTWERPEN

donderdag 15 oktober 2009

FC Polonia

Polen voetballen in Wommelgem MM Polen die dat willen, kun-

nen in Antwerpen in een eigen voetbalploeg spelen. FC Polonia speelt in de tweede reeks van de KVV en werkt zijn wedstrijden af in Wommelgem.

MM “De ploeg bestaat al sinds 1989”, vertelt mede-oprichter Leszek Ceglowski, die zelf al 24 jaar in ons land woont.

“In principe spelen er alleen Polen, maar er doen ook mensen van andere origine mee.”

MM “Het is de bedoeling de

Poolse jeugd te verzamelen en samen iets te doen. We stimuleren de jongeren om aan sport te doen en niet de hele tijd achter computer en televisie door te brengen.

En voorlopig draait het goed, want de club groeit steeds verder.” Dat klopt: Polonia telt al vier ploegen. Eentje voor de veteranen, een A-ploeg, sinds een jaar een team scholieren en sinds dit seizoen doen er ook miniemen mee.

“Plezante mensen in een mooie stad” Het voetbal bracht Stani Gzil over het IJzeren Gordijn naar ons land, de Antwerpenaren hielden hem hier. “Ik ben heel content dat ik hier leef”, zegt hij.

MM

Een fiere Antwerpenaar én trots op ‘zijn’ stad Krakau in Polen, dat is ex-voetballer Stani Gzil.

“Antwerpenaren zijn schitterende gasten”

Dertig jaar geleden werd het Belgisch voetbal plotseling overspoeld door een golf Poolse voetballers.

Dat waren geen tweederangsbuitenlanders zoals vandaag te dikwijls het geval is, maar echte toppers: Lato en Lubanski bij Lokeren, Tomaszewski bij Beerschot. En Stanislaw ‘Stani’ Gzil natuurlijk, een grote naam in het Poolse voetbal toen hij in 1979 zijn ploeg Górnik Zabrze verliet voor het Antwerpse Beerschot. Daarna voetbalde hij nog voor Berchem Sport en Westerlo.

Als trainer was hij onder meer actief bij Germinal Ekeren, Beveren en Cappellen.

M

stani gzil ex-voetballer

M U had het zo naar uw zin dat u

hier bent gebleven?

Ik woon hier met mijn Poolse vrouw.

Ik heb twee zonen en ik heb kleinkinderen. Mijn leven speelt zich in Antwerpen af. Mijn vrouw Kaziniera heeft het hier geweldig naar haar zin. Het leven is plezant. Weet je, ik heb twee steden in mijn leven. Dat zijn Antwerpen en Krakau, de stad waar ik geboren ben.

M Wat was uw eerste indruk van

M Reist u vaak naar Polen?

Ik bezoek Polen een of twee keer per jaar. Dan ga ik naar vrienden of familie in Warschau of Krakau. Of ik bezoek mijn broer.

Antwerpen?

Ik vond het meteen een hele mooie en gezellige stad waar altijd iets te doen was. Ik vond de Antwerpenaren ook meteen heel sociaal. Het zijn schitterende gasten. Ze zijn vriendelijk en gezellig. Het zijn echte bourgondiërs. Ze willen lekker eten en plezier maken, en toch zijn het harde werkers. Ik heb hier veel vrienden gemaakt.

M Neemt u dan iets van hier mee naar Polen?

M Toen u hier aankwam, was Po-

len nog een communistisch land.

Hoe groot was het verschil met België?

De levenskwaliteit hier was goed, maar ik was natuurlijk een profvoetballer. Ik had een goed leven in België, maar in Polen mocht ik zeker ook niet klagen. Voor de gewone man was dat natuurlijk een ander verhaal.

Voetbal bracht Gzil in Antwerpen. Kleine foto: Gzil (rechts) in duel met Millecamps in 1983.

In Poolse winkels vind je alles wat je nodig hebt, hoor. (lacht) België is natuurlijk het land van de chocolade, dus neem ik die mee. Logisch, want in de Poolse cultuur ga je nooit met lege handen op bezoek.

M Welke Antwerpse plekjes laat u

Poolse bezoekers zien?

De Groenplaats, de kathedraal, het Rubenshuis, de haven, de klassiekers waar jij je vrienden ook naartoe zou nemen. Plaatsen waar iedereen wil komen. En dan een simpel pintje drinken op een terrasje en een wandelingetje maken.

M Welke plekken in Polen mogen

Belgen zeker niet vergeten?

Polen is een prachtig land. Je kan er zien wat je wil. In de winter kan je gaan skiën in Zakopane. Hou je van cultuur, dan kan je naar Krakau of Gdansk, twee oude, klassieke steden. In Krakau staat zelfs de oudste universiteit van Europa. Je kan ook naar Poznan of Warschau natuurlijk. En als je van de natuur houdt, ga dan naar Puszcza, waar je gigantische bossen en bizons vindt. En zo kan ik nog wel een tijdje doorgaan.

M U klinkt even enthousiast over

Belgen als over Polen. Wat kunnen zij van elkaar opsteken?

Dat is moeilijk te zeggen. Elke mens kan van een ander leren. Ik hoop dat mensen elkaar goede dingen leren, in het bijzonder vriendschap, eerlijkheid, gastvrijheid, plezier maken en met elkaar samenleven.

M Werd u hier geconfronteerd met

vooroordelen?

Ik heb er nooit last van gehad, nee.

Vergeet ook niet dat Polen een Europees land is. Ik heb hier veel sympathie gekregen, en ik heb dat zeker terugbetaald. Anders had ik hier niet zo veel vrienden kunnen maken.

M U voelt zich hier helemaal thuis.

Ik ben heel content dat ik hier dit prachtig leven mag leiden, ja. Ik ben gelukkig hier én ik ben gelukkig in Polen. Zorg maar dat dit een mooi artikel wordt, zo mooi als Antwerpen zelf.

Volgende week: Portugal Roemenië