België Turkije
Van Afghanistan tot Zwitserland
Bijlagereeks over de 160 verschillende nationaliteiten die in Antwerpen vertegenwoordigd zijn
donderdag 17 december 2009 www.gva.be
Turkije
Divers
Antwerpen
“Terugkeren? Onze kinderen en
kleinkinderen hebben ons hier nodig”
blz. 2
“Ik laat me inspireren
door de draaiende derwisjen” blz. 5
“Ik wil reclame maken voor mijn moederland” Teksten: Karin Vanheusden, Dominique Piedfort Coördinatie: Kris Vanmarsenille Foto’s: Arlette Stubbe, Ludo Mariën, Bert Hulselmans, Patrick De Roo, Dirk Kerstens, Thomas Legrève, GVA
Eindredactie: Carine Tollenaere
blz. 6
.DIVERS ANTWERPEN
donderdag 17 december 009
Feiten
Seculier land
“Ik heb er nooit aan gedacht om terug te gaan naar Turkijeâ€?, zegt Muhterem TĂźrkmen (61). Hij was 18 toen hij in augustus 1969 na vijftien nachten rijden in Antwerpen arriveerde, samen met negentig maten uit Emirdag.
*3"/
Turkije
AnatoliĂŤ genoemd. MM 2de eeuw voor Christus: AnatoliĂŤ is de eerste provincie van het Romeinse Rijk. Velen bekeren zich tot het christendom. MM 400 na christus: AnatoliĂŤ wordt deel van het Byzantijnse Rijk met Constantinopel, het huidige Istanboel, als hoofdstad. MM 400-1000: begin van de hellenisering. Het gebied wordt Grieksta-
Seltsjoeken valt uiteen in verschil- kant van de Duitsers. Grieken, Arlende Beyliks, waaronder dat van meniĂŤrs en AssyriĂŤrs worden geOsman I, de stichter van het Ottodwongen te verhuizen. Veel Armemaanse Rijk. +& * 3 (&03(*& *TUBOCVM ;8"35& ;&& MM 1453: 200 jaar na de (" #PTQPSVT "3.&/*& 4BNTVO stichting van het Otto5SBC[PO maanse Rijk veroveren de ,PDBFMJ *[NJU
#VSTB #BMJLFTJS "OLBSB &S[VSVN Turken Constantinopel, 4JWBT 7BO &TLJTFIJS 5 6 3 , * + & &VGSBBU NFFS de nieuwe hoofdstad van .BOJTB B ,BZTFSJ J M P 5JHSJT U *[NJS ,POZB 7BO het rijk. Het Ottomaanse OB ,BISBNBONBSBT %JZBSCBLJS " 4BOMJVSGB .FSTJO "EBOB rijk breidt zich uit over gro"OUBMZB *DFM
*3", (B[JBOUFQ te delen van het $:1364 "OUBLZB Midden-Oosten, de Balkan en Noord-Afrika. .*%%&-"/ 4:3*& %4& MM Eerste Wereldoorlog: ;&& de Ottomanen kiezen de LN
ÂĽ (3"1)*$ /&84
MM Voor de Turken werd Turkije
lig, uitgezonderd de Koerden en de ArmeniĂŤrs. MM De Turken nu stammen af van de Oghuz-stammen, die vanuit CentraalAziĂŤ naar AnatoliĂŤ zijn getrokken. MM 1071: Alp Arslan, de Seltsjoekse leider, verslaat de Byzantijnse keizer Romanus IV. Het Seltsjoeks sultanaat rond Konya wordt gesticht. MM 1204: na de verovering van Constantinopel door de kruisvaarders dringen de Turken heel AnatoliĂŤ binnen. Het rijk van de
#6 -
AtatĂźrk schaft Arabisch af
“Alle Turken van Berchem komen uit Emirdag�
De familie TĂźrkmen met Muhterem (61) en Huseyin (52) tussen enkelen van hun kinderen en kleinkinderen. “Terugkeren naar Turkije? Hier is ons leven, de kinderen hebben ons nodig.â€?
“Volgende week wordt mijn zesde kleinkind geboren en er is nog eentje op komstâ€?, lacht Huriye TĂźrkmen (56). “Teruggaan naar Turkije zit er voorlopig niet in. Mijn kinderen hebben mij hier nog te veel nodig.â€?
De familie TĂźrkmen is bekend in Berchem. “Achttien jaar ben ik voorzitter van de Berchemse moskeevereniging Selmiye geweestâ€?, zegt Mutherem, die nu nog heel actief is in de seniorenraad. “Ik heb altijd klaargestaan om mensen te helpen, en was altijd overal bij betrokken. Ik ben ook heel vertrouwd met het Antwerpse verenigingsleven. Dus zorg ik voor de contacten. Tja, iedereen kent me.â€? Muhterem herinnert zich nog de dag dat hij in BelgiĂŤ aankwam. Ze waren met zijn negentig. “In die tijd kwamen we illegaal. Dus moesten we ’s nachts rijden. We hebben er vijftien dagen over gedaan. Mijn vader had me verteld dat er veel werk was in BelgiĂŤ. Zijn broers woonden en werkten al in Brussel. Dus ging ik. Ik was nog zo jong en dacht niet verder na. Het was een hachelijke trip.â€? Muhterem heeft eerst bij familie M
in Brussel gewoond en is toen naar Terwijl hij vertelt, schudt zijn Antwerpen getrokken. Hij werkte vrouw Huriye haar hoofd. “Hoezo, een tijdje bij Bayer, en nadien bijna het was moeilijk? Je had een dak 30 jaar bij een Portugese wijnhan- boven je hoofd, je had een job en delaar. genoeg te eten. Wat wilde je nog “Het was niet gemakkelijk. Voor- meer?â€? al de taal vonden we lastig. Als de meestergast iets zei, begrepen we M M hem niet. In die tijd waren er nog geen lessen Nederlands, en er was niemand die het ons kon leren. Als we naar de winkel gingen, namen we een ei of een brood mee. We lieten dat dan zien, om duidelijk te maken wat we wilden kopen.â€? “Ik heb eerst jaren met een arbeidskaart B gewerkt. Bij dezelfde werkgever, in dezelfde sector, dat was verplicht. Pas na drie jaar kreeg ik arbeidskaart A en mocht ik alle jobs aannemen. Dat was de tijd dat de bazen aan de deur kwamen bellen om te vragen of je in de bouw muhterem tĂźrkmen wilde werken. Ik heb dat nooit gedaan.â€? Na drie jaar in BelgiĂŤ is Muhte“De eerste jaren verdiende ik 35 rem met Huriye getrouwd. “Ik was frank (0,75 euro) per uur, dat is zeventien toen ik mijn eerste doch2.696 frank (67 euro) in twee we- ter Ece kreeg. En ik zat hier, in Antken. Later 75 frank (1,85 euro) per werpen. Maar er waren nog Turkse uur, en dan 95 frank (2,35 euro). vrouwen. En later zijn mijn moeder Ook in die tijd was dat maar een en vader gekomen. En nog famikarig loon, maar ik was content. lie van Muhterem. Echt vreemd Elke maand kon ik geld naar Tur- voelden we ons niet, nee. Zowat kije sturen.â€? alle Turken van Berchem zijn van
“Voor een Turks trouwfeest vraag je zo’n 1.000 gasten. Je kan niet anders. Als je je kennissen niet uitnodigt, kunnen ze je dat kwalijk nemen�
hetzelfde Emirdag afkomstig. Je komt dus geregeld bekende gezichten tegen. Net zoals vroeger in ons dorp koken de vrouwen geregeld samen of wij helpen elkaar om speciale gerechten voor feesten klaar te maken.â€? De vier kinderen TĂźrkmen zijn allemaal goed terechtgekomen. Geen uitval in het onderwijs, geen drugs, geen straatcriminaliteit.En allemaal een goede job. “Mijn vrouw heeft altijd goed voor de kinderen gezorgd. Ze was er altijd als ze thuiskwamen. Ze heeft de kinderen ook altijd naar school gebracht. In Borgerhout. En als het oudercontact was, gingen we meestal allebeiâ€?, zegt Muhterem. “Nee, ik heb de kinderen nooit gepusht of gedwongen om te studeren. Dat is niet goed. Dan keren ze zich tegen jou of ze doen van alles achter je rug. Ik ben altijd open geweest tegenover mijn kinderen. Maar tegenwoordig is het heel moeilijk om werk te vinden. Hoe zal het onze kleinkinderen vergaan? Daar maken wij ons zorgen over. We proberen onze kinderen zo veel mogelijk te helpen. Dat zijn we hun verplicht.â€? Binnenkort trouwt de laatste TĂźrkmen. Met iemand uit Turkije?
12.799 Turken wonen in Antwerpen
“Nee, nee, dat willen wij niet�, zeggen Muhterem en Huriye fel. “Dat is niet goed. Ze kennen elkaar amper, trouwen en na een halfjaar is het gedaan. Als je trouwt, doe je dat voor het leven. Zo zien wij dat.� Alleszins, als zoon Yusuf trouwt, worden noch kosten, noch moeite gespaard. “Voor een Turks trouwfeest vraag je om en bij de 1.000 gasten. Voor mijn zoon Oguz waren er dat zelfs 1.300. Dat kost geld, ja, heel veel geld. Je kan niet anders. Als je je kennissen niet uitnodigt, kunnen ze je dat kwalijk nemen. Ach, het zijn de mooiste dagen uit je leven. Voor jezelf als ouder, en ook voor je kinderen.�
DIVERS ANTWERPEN.
donderdag 17 december 2009
Cijfers niërs worden vermoord. Nog altijd is er discussie of het om uitlokking of om volkerenmoord gaat. MM 1923: na de Eerste Wereldoorlog verzetten de Ottomanen zich met leider Mustafa Kemal Atatürk tegen de indeling van het Ottomaanse Rijk. Atatürk sticht de Republiek Turkije. Turkije wordt seculier. Het schrift verandert van Arabisch naar Latijn, de hoofddoek wordt op openbare plaatsen verboden. MM 1952: Turkije treedt toe tot de NAVO.
MM1974: de Turken vallen Cyprus
binnen, wat leidt tot een scheiding tussen Grieks en Turks Cyprus. MM 1989: begin van separatistische strijd van de Koerden in Oost-Turkije. De PKK voert jarenlang guerrilla, maar de strijd is geluwd sinds leider Öcalan is opgepakt. MM 2003: begin van het bewind van de AKP van premier Recep Tayyip Erdogan. MM 2005: begin onderhandelingen toetreding EU.
Bijna iedereen moslim
Koerden (18%) MM Religies: moslims (99,8%) , christenen (0,2%) MM Oppervlakte: 783.562 km² MM Levensverwachting: mannen 70 jaar, vrouwen 73 jaar MM Aantal inwoners: 76,8 miljoen MM Munteenheid: Turkse lira MM Landcode internet: .tr MM Landcode telefoon: 90 MM Export: apparatuur, voeding, textiel, metaalproducten MM Plaats op lijst rijkste landen: 84/167
MM Officieel: Republiek Turkije
- Türkiye Cumhurityeti MM Hoofdstad: Ankara MM Regeringsvorm: republiek MM Staatshoofd: president Abdullah Gül MM Regeringshoofd: premier Recep Tayyip Erdogan MM Talen: Turks (officieel), Koerdisch MM Bevolking: Turken (75%),
Premier Erdogan.
Antwerpen telt dertig Turkse verenigingen De Unie van Turkse Verenigingen of Türk Dernekler Birligi, is een platform dat in 1993 is opgericht. De unie is intussen erkend als koepelorganisatie. De hoofdzetel is in Antwerpen gevestigd, een tweede afdeling vind je in Brussel. Binnenkort wordt in Genk een derde afdeling opgericht. In totaal is een honderdtal verenigingen aangesloten bij de unie. “Zo’n 95% van de bestaande Turkse verenigingen is aangesloten bij de unie”, zegt Selamet Belkiran. “In Antwerpen zijn er dat in totaal een dertigtal. De organisatie telt 7 werknemers, die instaan voor de dagelijkse werking. De federatie treedt op als spreekbuis voor de gemeenschap en wil ook een stem hebben in het beleid, onder meer inzake discriminatie, racisme en tewerkstelling. Verder ondersteuM
De tweede migratiegolf was die van de gezinshereniging. Vrouwen en kinderen voegden zich bij hun mannen die sinds de jaren 60 als gastarbeiders in België verbleven.
Turken migreren naar dezelfde Antwerpse wijken In de stad Antwerpen leven ongeveer 12.000 Turken. Ze leven verspreid over de stad, met concentraties in de wijken Berchem, Hoboken, Antwerpen-Zuid en Antwerpen-Noord.
De Turkse migratie naar België is eind jaren 1950, begin jaren 1960 op gang gekomen. De meeste Turken in België zijn afkomstig van de Anatolische provincies. De eerste golf migranten betrof vooral mannelijke, laaggeschoolde arbeidskrachten die eerst in de Limburgse mijnen terechtkwamen, later in de wegen- en woningbouw, de tuinbouw, herstelwerkzaamheden, auto-industrie, horeca... De tweede migratiegolf is die van de gezinshereniging. Vrouwen en kinderen voegden zich bij hun mannen, die hier sinds de jaren 1960 hun boterham verdienden. Na de officiele migratiestop in 1974 is de huwelijksmigratie op gang gekomen. “De trend om een huwelijkspartner uit het land van herkomst te kiezen, is aan het keren. De jongste jaren is duidelijk geworden dat veel van die huwelijken stranden”, zegt Selamet Belkiran van de Unie van Turkse Verenigingen. M
Herkomst migranten De meeste Turken in België en ook in Antwerpen komen uit Midden-Anatolië. “Vooral uit de cen-
traal gelegen provincie Afyon”, vervolgt Selamet Belkiran . “Het provinciestadje Emirdag is het prototype van een migratiestad. Sinds de jaren 1960 is het blijven leeglopen. Ongeveer 80% van de Gentse Turken komt uit Emirdag, net als de meerderheid van de Berchemse Turken en van de Turkse gemeenschap van Schaarbeek en SintJoost-ten-Node.” Door die massale emigratie ligt de bevolkingsaangroei in Emirdag veel lager dan in de rest van Turkije. Emirdag telt ongeveer 22.000 inwoners. In de zomer wordt het stadje letterlijk overspoeld door Europese Turken die er hun vakantie vieren. Op piekmomenten zou Emirdag ’s zomers tot 100.000 inwoners tellen. “Op het Antwerpse Zuid, rond de
Lange Achteromstraat 32 2018 Antwerpen, 03-289.91.13 info@utvweb.be www.utvweb.be
nen wij verenigingen met informatie, vorming, begeleiding, dienstverlening, toeleiding naar zorg, VDAB, de arbeidsmarkt... In Antwerpen is er een tiental Turkse moskeeën. Een van de twee enige erkende moskeeën is het Turkse Mehmet Akif in de Dendermondestraat, waar wekelijks 600 moslims samenkomen.
Brederodestraat, heb je een tweede Turkse as in Antwerpen. Hier vind je voornamelijk mensen uit de provincies Sivaç, Corum. In AntwerpenNoord wonen de Turken van de provincies Konya en Yosgat, en in Hoboken huizen vele Turken van Kirsehir en K. Maras. Een minderheid is van Izmir, Istanboel en Ankara.” “Uiteraard is die opdeling in wijken niet strikt te nemen. Dat mensen uit eenzelfde streek in eenzelfde buurt gaan wonen, is vooral historisch gegroeid. In de jaren 1960 zochten de eerste migranten uit eenzelfde stad elkaar op. Uit heimwee, maar ook omdat ze de taal en gewoonten niet kenden. In die tijd was er geen sprake van een beleid rond taalverwerving en inburgering, dus overleefden ze zo.”
EINDEJAARSPROMO! www.ortelmobile.be
Unie van Turkse Verenigingen
€0,17
TURKIJE
€0,28
€0,12
€0,20
VAST
MOBIEL
OP BOVENSTAANDE BESTEMMINGEN ELKE DAG VANAF 18:00H TOT 06:00H*
* Actie geldig van 01/12/2009 tot 15/01/2010 . Voor een overzicht van alle tarieven en voor meer informatie over onze actie gaat u naar www.ortelmobile.be ** Eenmalige connectiekost voor onderling gratis bellen is €0,15 . Maximale gesprekstijd voor onderling gratis bellen is 10 minuten . Onderling gratis bellen geldt alleen binnen België
connecting the world
.DIVERS ANTWERPEN
donderdag 17 december 2009
Winkels
Een wandeling door Klein Istanboel
Truva: Turkse broodjes uit Troje MM Op nummer 20 bevindt zich
MM Turkse kappers, dito tapij-
tenwinkels, naar kebab geurende snackbars of bakkerijen gevuld met de gekende, platte broden. Heeft de Brederodestraat niets anders in petto? Toch wel...
Speciale broodjes van Truva.
broodjeszaak Truva, genoemd naar de historische stad Troje die in het huidige Turkije lag. Het is niet zomaar een zaak waar je de zoveelste smos met kaas kan krijgen. “Ik verkoop hier speciale broodjes die een beetje Turks en een beetje Belgisch zijn”, meldt zaakvoerder Enver Akkaya. Op de menukaart ontdek je bijvoor-
beeld een broodje Ankara, belegd met fetakaas, olijven en basilicum. “De meeste klanten zijn Belgen, want Turken zijn niet zo vertrouwd met belegde broodjes. Daarom ben ik ook begonnen met mezzeschotels. Die kan je voor nieuwjaar bestellen”, geeft Enver handig mee. Truva pakt nog bewust uit met een assortiment Belgische kazen. “En bij onze charcuterieschotel hoort ook varkensvlees. Het heeft voor mij allemaal met integratie te maken. Je eigen cultuur moet je
koesteren. Maar Antwerpen is een mooie stad die volop in beweging is. Daaraan moet je zoveel mogelijk meewerken”, besluit Enver Akkay. Truva, Brederodestraat 20, 03/294.93.99.
i
MeMegam Super Market: 70% Turks Een wandeling door Megam Super Market levert fijne MM
“Ik kijk liever naar De Slimste Me dan naar de Turkse televisie” Jonge Turken als Bilal Dariyeri en zijn kompanen zetten alles op alles om hun schaapjes op het droge te krijgen. Hun bedrijf Hubis, bestaande uit een strijkatelier en uitzendbureau voor poetshulp draait prima, maar alles kan beter. Daarom hebben ze ook een meubel- en elektronicazaak opgestart en overwegen ze een nieuwe vestiging van Hubis te openen. “Wij respecteren onze klanten en proberen tegemoet te komen aan hun noden en vragen. De zaken gaan goed, maar dat gebeurt niet vanzelf. Wij werken permanent en keihard aan onze dienstverlening die top moet zijn.”
Bilal Dariyeri was amper vijf maanden toen hij uit het Turkse Konya naar Antwerpen migreerde. Zijn vader was in de Limburgse mijnen aan de slag geweest, maar hij viel al gauw zonder werk. Ondanks de financieel niet zo rooskleurige situatie groeide Bilal, zijn drie broers en zusje zonder al te veel zorgen op aan het Antwerpse Stuivenbergplein. Maar op de schoolbanken ging het minder vlot. MM
“In het begin hadden de klanten argwaan” bilal dariyeri ondernemer
“Mijn vader heeft ons nochtans altijd gestimuleerd, gedwongen zelfs, om op school ons best te doen. Hij heeft zelf altijd willen studeren, maar hij moest als zesjarig herdertje met een kudde van200 schapen de bergen in. In zijn ogen was studeren, of met je neus in de boeken zitten, luxueus in vergelijking met het harde leven van een arbeider of boer in Turkije. Helaas hadden mijn ouders niet voldoende kennis van de systemen en structuren in België en liep onze schoolcarrière voor ons allen mis.”
“Ik heb geluk gehad. Ik ben blijven weigeren, ondanks het aandringen van mijn leerkrachten, om over te schakelen naar het beroeps. Ik heb handel gevolgd, en dat heeft me na een stage een job opgeleverd bij het UTV, de Unie van Turkse Verenigingen. Ik heb daar enkele jaren gewerkt, maar intussen had ik in bijberoep en met een kompaan een industrieel schoonmaakbedrijf opgestart dat werkte met dienstencheques.” De start was moeilijk, maar in 2006 heeft Hubis een flinke groeispurt gemaakt. “We hebben nu 45 poetsvrouwen in dienst, vorig jaar waren dat er nog maar 18. In het strijkatelier werken nog eens vier strijksters. We verdubbelden ten opzichte van vorig jaar ons klantenbestand. Dat gebeurt natuurlijk niet vanzelf. Wij werken keihard voor een optimale kwaliteit en dienstverlening. Ons streefdoel is de strijk van onze klanten op 48 uur klaar te hebben. We willen ook zelf voeling houden met onze klanten en zijn voortdurend zelf aanwezig in de zaak.” “We overwegen nu een nieuwe vestiging op te starten. Want zo gaat dat in zaken: als je blijft stilstaan, ga je achteruit, en dat willen we niet.” De meeste werknemers van Hubis zijn mensen van allochtone afkomst. “Wij kijken natuurlijk naar de capaciteiten van de mensen, en vooral naar hun motivatie. Want wij geloven dat gelukkige, gemotvieerde werkkrachten beter presteren en betrouwbaarder zijn.” “Het opzet van het hele dienstenchequesysteem is enerzijds het zwartwerk bannen, anderzijds moeilijk te werk te stellen mensen aan een job helpen. De meeste van onze werknemers hebben bij de
Bilal Dariyeri in zijn strijkatelier Hubis in Merksem.
VDAB een opleiding schoonmaaktechnieken gevolgd. Wij staan altijd klaar voor hen, op welk vlak ook. “ Sinds anderhalf jaar zit Bilal met twee zakenpartners ook in Happy Living, een elektro- en meubelzaak. “Ik heb het gevoel dat er zowel onder de jonge allochtone als autochtone ondernemers enorm veel potentieel zit. Als anderen zien en horen dat je
goed bezig bent, komen de voorstellen vanzelf naar je toe. Een dag heeft 24 uur, en die moet je zo goed mogelijk proberen te gebruiken.” Bilal heeft een dochtertje van drie jaar. Ze wordt in het Nederlands en in het Turks opgevoed. “Mijn vrouw en ik zijn hier opgegroeid. Dus wij spreken Nederlands. Maar toch vinden wij het ook belangrijk om onze dochter de normen en de waarden
van de Turkse cultuur mee te geven. Uiteraard groeit ze op in de Vlaamse samenleving en zal ze later zelf haar keuzes maken. Zij zal zich net als ik vooral Antwerpenaar en wereldburger voelen.” “Onlangs was er die enquête van de Universiteit Hasselt en het Steunpunt Gelijke Kansenbeleid waaruit bleek dat Turken en Marokkanen zich maar weinig Belg of Vlaming
DIVERS ANTWERPEN.
donderdag 17 december 2009
ontdekkingen op. Nescafé of Devos-Lemmens is er best verkrijgbaar, maar naast elk product vind je een resem Turkse varianten terug. Zo leer je dat Turken liever mayonaise van Tamek lusten. De diepvriesmaaltijden komen van Anur, van Iglo is geen sprake. En bij de pasta heerst het merk Ankara. Tussen de rekken vallen vooral de grote hoeveelheden bonen, noten, worsten en yoghurt op.
ns
MM “70 % van wat je hier kan ko-
pen, is Turks”, weet zaakvoerder Mazlum Bildirici. “Alle producten komen vanuit Turkije in Duitsland terecht en worden daarna over heel Europa getransporteerd. En dus ook naar Antwerpen. De Antwerpse Turken komen hier vooral linzen, rijst, bonen en worst kopen.” Megam Super Market, Brederodestraat 32/34. 03/238.93.07.
i
Baklava uit Gaziantep MM Op het einde van de straat valt
het fraai ingericht Cavuszade op. In de etalage tref je de ene baklavaschotel naast de andere aan. “Onze familie woont nog niet zo lang in Antwerpen”, vertelt Furkan Bayer. “We zijn afkomstig uit het Nederlandse Middelburg. We hadden gehoord dat deze buurt klein Istanboel werd genoemd. En een speciaalzaak voor baklava was hier nog niet. Baklava is af-
komstig uit de Turkse stad Gaziantep. Je hebt zeer veel verschillende soorten, met telkens een andere naam. Die verkopen we hier.” Waarop hij even naar de etalage wandelt. “Kijk, dat is Sarmasi, die vooral bestaat uit pistache en dit is Kuru, baklava zonder room. De zaak is nog niet zo lang open, maar we zijn tevreden. Vooral het Suikerfeest was een succes.” Cavuszade, Brederodestraat 131, 03/298.32.33, www.cavuszade.be
i
“De draaiende derwisjen inspireren mij” Hubis Hubis 03-325.04.00 info@hubis
Happy Living
03-644.08.10
Fadime Tezerdi met een van haar vrolijke, kleurrijke ontwerpen.
Hoewel haar moeder het helemaal niet zag zitten, gaf Fadime haar leven al vlug een artistieke wending. Op haar 18de ging ze als danseres aan de slag bij Dirk Opstaele. Nu heeft ze haar kledinglijn Tezerdi.
Fadime Tezerdi, haar man Benjamin en de zesjarige Kubra zijn afgelopen zomer verhuisd naar hun droomwoning. Een huis in wording nog, maar prachtig. Met een gigantische tuin, een groot achterhuis en een... voorhuis. “In dit voorste gedeelte wil ik ooit een eigen winkel openen, boven is mijn atelier. Ik wil nu al elke zaterdag enkele uurtjes opendeur houden en mijn stukken verkopen. Ik wil geen dure kledinglijn. Ik wil gemakkelijke, vlotte kleding die betaalbaar is.” Als kind al zat Fadime altijd met M
voelen. Ik vraag me af hoe ze tot die constatering zijn gekomen. Ik ben enorm begaan met Antwerpen. Ik ken veel meer van de sociale en politieke systemen dan veel autochtone Vlamingen. Ik kijk liever n aar De Pappenheimers en De Slimste Mens dan naar de Turkse televisie. Ik voel mij dus op en top Belg, maar ik heb wel Turkse roots en ik zal die nooit ontkennen.”
rokjes, broekjes en bloesjes in haar hoofd. Ze tekende haar eigen modelletjes, die haar moeder dan naaide. “Maar snit en naad gaan volgen, oh nee. Dat kon niet. Ik zou en moest een degelijk diploma halen. Maar ik heb in het middelbaar toch voor een muzische vorming gekozen. En op mijn 18de heb ik dan meegedaan aan audities voor dansprojecten van Dirk Opstael. Ik vond dat ik nog tijd genoeg had om te studeren. Ik heb vervolgens vier jaar meegedanst in zijn voorstellingen. Een hele leuke tijd. Daarna ben ik coördinatrice geworden van de Kunstbende, een wedstrijd voor kunstzinnige jongeren. Intussen had ik me ingeschreven voor een opleiding theaterkostuum.” De kriebels om kleding te maken, zijn bij Fadime nooit weggeweest. Na de geboorte van haar dochtertje Kubra is ze die droom beginnen waarmaken.
“Ik wilde een eigen atelier. Via het participatiefonds heb ik geïnvesteerd in machines en stoffen. Samenwerken met grote ateliers in binnenland, of erger nog in het buitenland, zie ik niet zitten. Ik wil alles onder controle hebben. Daarom wil ik niet afhankelijk zijn van een winkel. Ik ben ook helemaal niet de persoon die zichzelf kan verkopen. Laat mij maar in mijn atelier tussen de stoffen zitten.” Cirkelrok Fadime ontwerpt en maakt kinderkleding, maar ook kleren voor vrouwen en mannen. Haar kleurrijk en zwierige ontwerpen zijn te koop in Talent in de Buurt, een kleinschalige organisatie die jonge ontwerpers uit het Antwerpse een forum geeft. “De sfeer van mijn kleren is inderdaad vrolijk en speels. Eén van mijn vaste stukken is de cirkelrok. Die maak ik in
alle kleuren en maten. Het model is geïnspireerd op de draaiende derwisjen. Al van kleinsaf aan ben ik geïntrigeerd door die dans, de kostuums. Voor mij dragen de derwisjen de allermooiste outfits ter wereld.” “Bij Talent in de Buurt voel ik me heel goed. Het kleinschalige, het alternatieve ligt me wel. En mijn stijl spreekt het publiek blijkbaar aan, want mijn stukken vliegen de deur uit. Als de verbouwing van ons huis wil vlotten, hoop ik hier snel te kunnen openen.” Fadime’s ouders hadden vroeger een Turks restaurant, zodat Fadime goed gekend is in de Turkse gemeenschap. “Ik ken veel mensen, maar echt actief in verenigingen ben ik niet meer. Ik heb mijn werk, mijn gezin. Toch wil ik Kubra ook van de Turkse cultuur meegeven, en dat krijgt ze vast van mijn moeder, die met haar alleen Turks spreekt.”
i
www.talentindebuurt.be
Mystieke soefibroederschap De derwisjen zijn geestelijken die een belofte van armoede hebben afgelegd. Darvesh is een Turks woord dat van het Perzisch is afgeleid. Het betekent ’bedelaar’. De derwisjen vormen een tak van het soefisme, een mystieke broederschap binnen de islam. Soefi’s geloven dat God aanwezig is in alles dat bestaat: mens, dier en ding.
De draaiende derwisjen vinden hun oorsprong bij de volgelingen van Jalal ad-Din Rumi, de leider van de soefi-gemeenschap in het middeleeuwse Konya. Hij wordt ook Mevlana genoemd. De derwisjen draaien in een enkele richting, om in extase te geraken waardoor ze in contact komen met God.
De derwisjen draaien in één enkele richting.
.DIVERS ANTWERPEN
donderdag 17 december 2009
Sport
FC Anadolu meer dan een voetbalclub De omgeving van de Brederodestraat wordt in de stad wel eens omschreven als klein Turkije. Maar van een probleembuurt is zelden sprake. Dat is een beetje te danken aan FC Anadolu, meer dan enkel een voetbalclub. MM “In 2004 is Anadolu in de
Broederminstraat begonnen als een gewone jongeren-
vereniging, een jaar later hebben we een zaalvoetbalclub gesticht. Intussen spelen we ook veldvoetbal”, vertelt sterkhouder Ozturk Aynan. “Dat voetballen combineren we met verscheidene uitstappen: een theaterbezoek, een citytrip naar Istanboel of een uitstap naar Center Parcs. Daarmee bereiken we nu een vijftigtal Turkse jongeren. Onze voetbalploeg heeft dus zeker maatschappelijk be-
lang.” MM De oprichting van Anadolu kwam er inderdaad niet zomaar. “We wilden de Turkse jongeren van de straat weghouden. Een tijd geleden kwam je in de buurt van de Brederodestraat veel hangjongeren tegen. Op elke hoek van de straat stond wel een klein groepje. Niet dat die jongeren iets verkeerd deden, maar dat mocht anders. Nu is dat fel verbeterd. In de
Broederminstraat hebben we ook een lokaal waar we samen naar de wedstrijden van Galatasaray of Fenerbahce kunnen kijken. Zo blijven de jongeren uit de andere cafés weg.” MM Los van het succes van FC Anadolu hebben de Turkse jongeren in de stad een betere reputatie dan de Marokkaanse. Een hol vooroordeel of schuilt er een grond van waarheid in?
“In mijn vaderland reclame maken voor mijn moederland” R. Kan Albay heeft op enkele maanden tijd Albanees moeten leren voor zijn rol van maffiabaas in de film Dossier K. Maar deze sympathieke Antwerpse Turk is veel meer dan acteur. “In februari komt Coma, mijn nieuwste film uit. Een Turks-Vlaams verhaal. Wat ik zou willen? Hier in mijn ‘vaderland’ reclame maken voor mijn ‘moederland’.”
R. Kan Albay, de artiestennaam van de 34-jarige Erkan Altunbay, schittert als de Albanese clanbaas Shehu in de film Dossier K. Het filmwereldje heeft voor deze Antwerpse Turk maar weinig geheimen. Bijna vijf jaar geleden ging zijn eerste film Toothpick op het Antwerps Filmfestival in wereldpremière. En na The Flemish Vampire komt in februari het familiedrama Coma in de zalen. “Aan Toothpick, de verfilming van het waargebeurde verhaal van de moord op een portier, heb ik mijn rol in Dossier K te danken. Tijdens de productie van Toothpick hebben wij onze stoute schoenen aangetrokken en zijn we voor advies bij Jan Verheyen geweest. Hij was zo sympathiek ons te helpen. Hij heeft zelfs de film tijdens de première ingeleid. En voilà, het contact was gelegd.” Een leven als regisseur-acteur was niet de droom van de ouders van Erkan. “Ik ben opgegroeid op ’t Zuid. Als M
14-jarige speelde ik amateurtoneel, en verslond ik Turkse films. In Turkije gaan jaarlijks 230 films in première.” “Op mijn 18de zijn we naar Burcht verhuisd. Daar zijn we een pizzazaak begonnen. Niet veel later ben ik op kot gegaan in de Huigstraat. Intussen deed ik alsof ik chemie studeerde. Mijn broer Erol studeerde camera aan de Academie. Toen hij een kortfilm moest maken, en hij mijn hulp vroeg, heb ik pas echt ontdekt wat ik wilde doen in mijn leven: films maken.” MM
“Niemand geloofde dat ik het zou maken in de filmwereld” R. KAn acteur, regisseur, producent
De lowbudgetfilms financierden R. Kan en zijn broer zelf. “Volhouden is altijd de boodschap geweest. We hebben maandenlang dubbele shifts gedraaid om onze droom te kunnen realiseren. Intussen hebben we toch al wat bereikt.”
“Mijn ouders hebben mij altijd gesteund, maar vanuit de Turkse gemeenschap werd er heel argwanend naar ons gekeken. Niemand geloofde dat ik het zou maken in dat wereldje. Met deze rol in Dossier K heb ik het gevoel dat alles nu nog moet beginnen.” R. Kan speelde als acteur al gastrollen in de tv-series Emma, Witse en de Neveneffecten. Of hij verder wil als acteur of als regisseur? “Acteur, ja. Maar ik ben ook regisseur en producent. Ik heb een eigen productiehuis waarmee ik ook bedrijfsfilms maak. Het is niet evident, maar ik blijf ervoor gaan. Ik wil nog langspeelfilms maken, dat is mijn leven. En ik hoef niet in een Porche rond te rijden. Met een break-even ben ik al content.” “Een rolmodel voor de jongeren? Zo heb ik het nog niet bekeken. Ik heb wel de indruk dat sommigen het te snel opgeven. Ik heb heel veel van mezelf moeten investeren: financieel, maar ook energie en moed. Aan het einde van de rit heb ik mensen die me hebben geholpen vaak moeten bedanken. Mijn droom? België en Belgen mijn prachtige moederland leren kennen. Akkoord, ik ben Belg, Antwerpenaar, maar ook Turk. Ik ben ongelooflijk fier op Turkije, en zijn ongelooflijk rijke geschiedenis.”
“Vroeger was een vreemdeling hier gewoon een vreemdeling”, weet Aynan. “Maar die opmerking hoor ik de jongste tijd zelf vaak. Integratie is gewoon enorm belangrijk. Ik voetbal zelf nog bij een ploeg uit Brasschaat. Na de match pak ik gewoon samen met de groep een pintje. Gewoon door zoiets te doen, krijg je al een opmerking als: ‘Amai, ik wist niet dat de Turken zo waren’.”
DIVERS ANTWERPEN.7
donderdag 17 december 2009
MM Integratie gaat natuurlijk
wel verder. Een relatie beginnen met een Vlaams meisje bijvoorbeeld. “Vroeger was daar geen sprake van. Toen zat alles bij ons onder één cultuur. Stilaan zie je dat veranderen. Ik behoor nu tot de derde generatie, mijn vrouw is ook Turks, maar wie weet voor wie mijn kinderen later zullen kiezen?” MM Ozturk stipt wel aan dat
de toenadering van beide kanten moet komen. “Er is nog een reden waarom wij onze voetbalclub hebben opgericht en liever voor Fenerbache supporteren. Ik heb vele Turkse talenten gekend die geen kans kregen bij Germinal Beerschot of Antwerp, ook daarom dus. En op school had ik liever wat meer over het Ottomaanse Rijk geleerd, het ging altijd maar over Keizer Karel!” (lacht)
“Ik ben een halfbloed en dat speel ik uit” Ik probeer dat te combineren met de house waarmee ik ben opgegroeid, wat de cirkel voor mij rond maakt.”
Als deejay is hij bekend van Borsbeek tot Berlijn, maar in de eigen Turkse gemeenschap blijkt Merdan Taplak een nobele onbekende. “Turkse jongeren luisteren vooral naar flauwe popmuziek, denk aan de plaatselijke Bart Kaell.”
Merdan Taplak groeide op in Mortsel als kind van een Turkse vader en een Belgische moeder. Momenteel woont hij al een tijdje in de Diamantstraat, op een steenworp van het hart van de Turkse gemeenschap in Antwerpen. “Je ziet absoluut niet dat ik een M
Turk ben. Dat heeft zijn voor- en nadelen. Soms vragen ze mij waar mijn artiestennaam vandaan komt. Dan moet ik antwoorden dat het mijn echte Turkse naam is.” Balkan “Dat dubbele ervaar ik ook in Turkije. Ik voel me er heel hard thuis. Alles is er erg herkenbaar. Toch is er altijd die afstand omdat ik de taal niet spreek. Met die situatie heb ik vrede genomen. Ik probeer vooral het voordeel te zien van het feit dat ik een halfbloed ben. Dat profiel speel ik heel
Deejay Merdan Taplan: “Je ziet niet dat ik een Turk ben.”
hard uit.” Vooral op muzikaal vlak laat Merdan zijn Turkse komaf gelden. Zijn deejayset steekt niet voor niets vol met Balkanbeats. “Bij ons thuis stond er altijd Turkse muziek op. Daarin ben ik dieper gaan graven. Zo probeer ik Ottomaanse muziek te samplen. Die zoektocht naar het muzikale verleden is voor mij enorm boeiend.
Hadisé Merdan Taplak is bekender bij Vlaamse tieners dan onder de Turkse leeftijdsgenoten. “Turkse tieners hechten zeer veel belang aan de muziek die ze thuis meekrijgen. Ze luisteren vooral naar Turkse popmuziek. Denk dan niet aan Hadisé, veeleer aan een plaatselijke Bart Kaëll.” “Ik wil niet veralgemenen. Maar ik merk soms dat de moderne, elektronische Balkanmuziek die ik draai niet in de smaak valt bij de Turkse jongeren. Daaraan heb ik een hekel. Ik vind dat die gemeenschap niet te star mag kijken. Je moet je gezichtsveld durven opentrekken.” Merdan Taplak Orkestar, zaterdag 20 februari om 20.30u in de Roma in Borgerhout. www.deroma.be www.myspace.com/merdantaplakorkestar
i i i
“Eindelijk bereiken we de jonge generatie” Als artistiek leider van het festival 0090 probeert Mesut Arslan een staalkaart te presenteren van hedendaagse Turkse kunstenaars. Als er één iemand een beeld kan schetsen van cultuurbeleving door Antwerpse Turken, is hij het wel.
“Bij de oprichting van het festival hebben we bewust gekozen voor hedendaagse kunsten, weg van het klassieke. Het Vlaamse theaterpubliek en de critici waren meteen mee. Maar voor de Turkse mensen hier vormde het festival een probleem”, vertelt Mesut. “Het was te alternatief en te abstract. Ik zag daarin de kloof die al vijftig jaar bestaat tussen Vlamingen en de toenmalige gastarbeiders.” “Vlaanderen is veel te laat in actie geschoten. Ineens werd van alles voor de migranten gedaan, maar toen waren de getto’s al lang gevormd. Bijna iedereen heeft zijn café, zijn bakker of is aan het werk zonder Nederlands te moeten praten. De mensen daaruit krijgen richting hedendaagse kunsten, is niet gemakkelijk. Toch merken we na vijf jaar 0090 een kentering, zeker bij de jongerengeneratie. De verhouding tussen Vlaamse en Turkse bezoekers is nu eindelijk M
R. Kan: “Velen geven het al te snel op. Volhouden is de boodschap.”
Mesut Arslan: “Vlaanderen is veel te laat in actie geschoten.”
50/50. De afgelopen editie bereikten we 7.000 mensen, terwijl we met 1.500 bezoekers gestart waren.” Naaischool Dat is een mooi resultaat. Maar in de meeste Antwerpse cultuurhuizen hoor je vaak dat het allochtone publiek onvoldoende wordt bereikt. “Vijf jaar geleden zat ik in een debat met de toenmalige minister van Cultuur Bert Anciaux”, zegt Mesut. “Die lanceerde toen verplichte quota. Van de VRT tot elk theaterhuis, overal moest er een minimum aantal allochtonen aan de slag.” “Maar zo werkt het niet. Ik heb toen het voorbeeld gegeven van een Turks
meisje, het eerste dat in vijftig jaar aan de Academie in de Beeldende Kunsten was afgestudeerd. Ze werd eerst naar de naaischool gestuurd, waarna haar talent werd ontdekt en ze uiteindelijk op de Academie belandde. Deze mensen bereik je niet via grote campagnes. Dat meisje staat symbool voor alle Turken, Marokkanen of Afrikanen die rechtstreeks gestimuleerd moeten worden. Positieve discriminatie bestaat sowieso. Trek dat voor mijn part gerust verder door. Zolang er maar meer allochtonen op de conservatoria of de universiteiten terechtkomen. www.0090.be
.DIVERS ANTWERPEN
donderdag 17 december 2009
Recept
Patlican dolma Gevulde aubergines
Ingrediënten M M M M M M M M M
4 aubergines 2 uien 2 teentjes knoflook 4 tomaten 4 Spaanse pepers sap van 1 citroen 1 kopje olijfolie 1 lepel paprikapoeder 2,5 dl groentebouillon
M M M
1 theelepel tijm 1 bosje peterselie peper en zout
Bereiding Spoel de aubergines af onder koud stromend water en dep ze droog. Schil reepjes van de aubergines af, en snijd ze in de lengte doormidden. Steek de aubergines een aantal keer in met een mes, en wrijf ze in met zout. Na 10 minuten de aubergines af-
spoelen met koud water, en droogdeppen. Besprenkel ze met citroensap en laat dit 10 minuten trekken. Verhit de olijfolie, fruit hierin de knoflook en bak de aubergines. Haal de aubergines uit de pan en zet ze weg. Snijd de ui in halve ringen en fruit ze in de overgebleven olijfolie. Bestrooi de uien met peper, zout en paprikapoeder. Vul de aubergines met de uien en leg ze in een ingevette ovenschaal. Ontvel de tomaten, snijd ze in plakjes en leg ze over de aubergines.
Halveer de Spaanse pepers en ontdoe ze van de zaden en zaadlijsten. Snijd de pepers klein en leg ze over de tomaten. Giet hier de bouillon over. Bestrooi dit alles met tijm, peper en
“De gezondheid van Öcalan is de gezondheid van de Koerden” In Antwerpen wonen naar schatting 4.000 Koerden. Vooral uit Turkije, maar ook uit Irak, Iran en Syrië. Zij hebben geen contacten met de Turkse gemeenschap. “Wij hebben niets tegen de Turken, maar het contact is moeilijk”, zegt Mazlum Kiliç van het Koerdistan Centrum. “Het is sinds enkele weken weer zeer onrustig in Oost-Turkije”, zegt Mazlum Kiliç. “Helaas pikken de westerse media daar maar weinig van op. Hier in Antwerpen voelen we ons veilig. Juist omdat we een beetje georganiseerd zijn.”
“De gezondheid van onze leider Öcalan is de gezondheid van de Koerden”, zegt Mazlum Kiliç, sinds vijf jaar vrijwilliger in het Koerdistan Centrum in de Antwerpse Pothoekstraat. “Wij doen dus alles om hem te steunen. Levend of dood, hij zal altijd onze leider blijven. Öcalan heeft enorm veel voor de Koerden gedaan. Hij zit al meer dan elf jaar in de gevangenis, en sinds kort is hij weer overgeplaatst. Omdat zijn levensomstandigheden nu opnieuw ronduit ellendig zijn, komen de Koerden weer in opstand. Met dagelijkse rellen tot gevolg.” Het portret van Abdullah Öcalan hangt in drievoud in het lokaal van het Koerdistan Centrum, naast jonge martelaren van de Koerdische vrijheidsstrijd. “Die en die zijn familie van mij”, zegt Mazlum. In zijn geboortestad Karakoçan in Oost-Turkije is Mazlums vader voorzitter van de grootste Koerdische partij DTP (Partij van de M
Democratische Gemeenschap) geweest en hij zit nog steeds in het bestuur van de partij. De hoogste Turkse rechtbank heeft pas DTP, met twee verkozenen in het parlement, verboden, vanwege banden met de PKK. Zowel nationale als internationale media hebben fel gereageerd.”
niet. Mensen worden opgepakt, gefolterd, vermoord. Nog altijd betalen veel Koerdische vluchtelingen tot 6.000 euro aan mensensmokkelaars om in Europa te geraken.” “Of ik me thuis voel in Antwerpen? Zou jij je thuis voelen in mijn geboortestad Karakoçan? Dit land is niet het land van mijn ouders of grootouders. MM De Koerden hebben geen keuze, ze moeten hun geboorteland ontvluchten. In Antwerpen voelen we ons relatief veilig, hoewel de ruiten van ons lokaal al wel eens sneuvelen. Laatst zijn ook de ruiten van een Koerdische bakker ingeslagen. Als je niet bij een bepaalde groep of organisatie bemazlum kiliç hoort, loop je gevaar.” Contacten met de Turkse gemeenMazlum is op zijn veertiende met schap zijn er niet. “Nee, dat kan niet. zijn zus uit Karakoçan gevlucht. Een Er zijn wel losse contacten met Turhelse tocht, die hem veel geld heeft ken die de Koerden een warm hart gekost. Maar Mazlum praat niet toedragen, maar de Turkse organisagraag over zichzelf. Hij heeft het lie- ties spuwen ons uit, net als de Turkse ver over de Koerdische zaak. overheid. Via ons centrum organise“Een leven als Koerd is een leven in ren we geregeld feesten, wij hebben gevaar, of je nu politiek actief bent of een eigen voetbalclub, een folkoregroep, een muziekgroep. We worden financieel gesteund door de stad Antwerpen. Hoe dan ook, het leven van de Koerden in Koerdistan Antwerpen is niet Centrum vzw gemakkelijk. WeiPothoekstraat 113 ni- gen hebben Antwerpen
“Leven als Koerd is leven in gevaar, of je nu politiek actief bent of niet”
Vereniging Tel. 0484-71.42.24
werk, en de bezorgdheid over het thuisfront maakt deel uit van ons dagelijks leven.” “Via de Koerdische satellietzender Roj-TV die vanuit Denemarken uitzendt en zijn kantoren in Denderleeuw heeft, volgen we de situatie op de voet. Helaas zijn de westerse media maar matig geïnteresseerd in de Koerden. Twee weken geleden hebben wij met 300 mensen betoogd in Antwerpen. Er was geen pers te bespeuren.”
i
Deze nieuwe Antwerpenaar krijgt een sim-pakket van Ortel Mobile.
30 miljoen Koerden
MM De Koerden, ruim 30 mil-
joen mensen, leven verspreid over Turkije, Syrië, Irak, Iran, de vroegere Sovjet-Unie en Europa. Ze hebben hun eigen taal en cultuur, maar hebben geen eigen land. Met de opdeling van het Ottomaanse Rijk, begin 20ste eeuw, was een ruime vorm van autonomie voor de Koerden afgesproken. Door de opstand van de Turkse patriotten onder leiding van Kemal Atatürk is daar niets van terechtgekomen. In de Vrede van Lausanne, die in 1923 de grenzen van Turkije heeft vastgelegd, wordt niet gesproken over de Koerden. Kemal Atatürk en zijn opvolgers stonden voor een sterk nationalistische Turkse staat, waar alleen Turken woonden. Dit heeft tot onderdrukking van de Koerden en de Armeniërs geleid. Tot in de jaren 90 was de Koerdische taal bij wet verboden. Sinds het repressieve beleid van generaal Evren eind jaren 1970 voert de Koerdische afscheidingsbeweging PKK strijd voor een onafhankelijk Koerdistan. Zowel aan Turkse als aan Koerdische zijde vielen sindsdien vele slachtoffers. De Koerdische leider Abdullah Öcalan werd in 1999 gearresteerd en ter dood veroordeeld. Onder druk van de EU werd zijn straf omgezet in levenslang. In Irak zijn de Koerden in de jaren 80 door Saddam Hoessein zwaar aangepakt. Het dorpje Halabja staat symbool voor massamoord door gifgasaanvallen.
zout. Zet de schaal 20-25 minuten in een voorverwarmde oven van 180 graden. Bestrooi de aubergines als laatste met vers gehakte peterselie.
Gastronomie
Rijke keuken en uitstekende wijn MM Turkije kent een zeer rijke
keuken. Naast de meze (warme en koude voorgerechten) staat de Turkse keuken bekend voor zijn kebaps (lamsvlees), dolma’s (gevulde paprika’s, aubergines, wijnbladeren, tomaten of mosselen), gözleme (Turkse pannenkoek gevuld met feta, aardappel of gehakt), salades en de baclava’s (bladerdeeg met gemalen pistachenoten). MM Een typisch Turkse specialiteit is lokum of Turks fruit, Turkish Delight. Een superzoete lekkernij gemaakt van suiker, kokos, gelei, fruitjus en soms nootjes. MM Turkije is al van oudsher een uitstekend wijnland. Al sinds twee eeuwen voor Christus wordt er volop wijn verbouwd en gedronken. Onder invloed van de islam is de Turkse wijncultuur flink teruggedrongen, totdat de wijnbouwers onder Atatürk een inhaalbeweging konden maken. Yakut van het wijnhuis Kavaklidere en de Doluci Antik uit de Doluca-wijnkelders zijn aanraders. MM Lekker Antwerpen organiseert een Turkse wandeling door de Turkse buurt, met bezoek aan winkels, kapper en moskee en een culinaire afsluiter. www.lekkerantwerpen.be M Antwerpen telt enkele heel aangename Turkse eethuisjes.
i i i i
Kumpir Billy, Cogelsplein 29, Deurne, 0479-63.77.81 Mevlana, Lange Stuivenbergstraat 42-46, Antwerpen,03-235.93.59 Muro, Verschansingstraat 61,Antwerpen, 03-237.43.65 Beyti Lokanta, Brederodestraat 153, Antwerpen.
Volgende week geen Divers Antwerpen Op 31 december: Trinidad & Tobago Tsjaad Tsjechië