60.
maandag 22 juni 2009
Overheidsdiensten in de kijker
Binnenste Buiten
M M In de reeks Binnenstebuiten nemen we een overheidsdienst on-
der de loep. We gaan op zoek naar mensen, verhalen en anekdotes. Vandaag is de afdeling Kust van het agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust aan de beurt.
Oostende 0 Met 100 mensen in de weer om onze kust te ontwikkelen en te beschermen
De afdeling Kust is een entiteit van het agentschap voor Maritieme Dienstverlening en Kust en stelt ruim honderd mensen tewerk. Bij het uittekenen van hun projecten wordt gestreefd naar een evenwicht tussen kustveiligheid en recreatie. Afdeling kust Samenleven met de zee M M De afdeling Kust mag dan
nauwelijks zichtbaar zijn aan de kust – het merendeel van het werk wordt verricht achter de tekentafels in het hoofdbureau in Oostende - toch kennen de medewerkers hun werkterrein - de Vlaamse zee en de 67 kilometer kuststrook die eraan vasthangt - als geen ander. M M Zo maken de medewerkers van de Vlaamse Hydrografie aan de hand van peilingen zeer gedetailleerde zeekaarten waarop onder meer alle zandbanken minutieus staan aangegeven. Het zijn onmisbare instrumenten voor loodsen om schepen veilig de havens in te brengen. De dienst is ook gespecialiseerd in het lokaliseren van scheepswrakken. M M De weerkundigen van het Oceanografisch Meteorologisch Station (OMS) maken elke dag een zeer betrouwbaar ‘Kustweerbericht’ voor de scheepvaart. Tegelijkertijd wordt ook voor de duizenden toeristen een zeer bruikbare versie gedistilleerd. M M De activiteiten van het team Ontwikkeling Kust vallen allicht het meest op. Ieder jaar laat de dienst kwetsbare zones aan de Vlaamse stranden opspuiten met nieuw zand. Twee vliegen in een klap: de kustlijn wordt beschermd tegen gevaarlijke stormen en de toerist kan genieten van een groot en proper strand. M M Het team Ontwikkeling Kust beheert de vier jachthavens aan de kust. Niet voor de mooie ogen van de Onassissen van deze wereld maar om ‘Jan met een boot’ zijn sport te laten beoefenen.
“De zwakke plekken van de kust zijn bekend” “Vroeger was de zee onze vijand waartegen we moesten vechten.”, zegt Tina Mertens, projectingenieur bij het team Ontwikkeling Kust. “Vandaag streven we naar een samenleven met de zee.” Elk jaar wordt voor het onderhoud van de zeewering duizenden kubieke meter strand opgespoten. Niet alleen om de zonnebader bij een nieuwe zomer een vers en proper zandbed aan te bieden maar ook om een natuurlijke barrière te maken tussen de zee en de bewoonde wereld. 0 “Om ons te beschermen te-
gen het geweld van de zee werd vroeger uitsluitend harde zeewering - dijken en strandhoof-
den - aangelegd”, vertelt Tina Mertens. “Onze dijken zijn meer dan honderd jaar oud en hebben zeker hun nut bewezen. Zonder dijken hadden we wellicht niet aan de kust kunnen wonen. Maar sinds de jaren zeventig is daarin een ommekeer gekomen. Vandaag willen we de natuur respecteren. Het strand en de duinen worden ingezet als natuurlijke ‘zachte’ zeewering.” Strand hervoeden Het strand vormt een eerste natuurlijke buffer tussen de zee en het hinterland. Maar elk jaar knaagt de zee aan dit zandtapijt. “Vooral tijdens de winter verdwijnt er zand in de zee”, zegt Tina Mertens. “De krachtige winden nemen het zand mee de zee in. In de zomer komt er wel een gedeelte terug maar niet overal voldoende om het strand te herstellen. Daarom is het nodig dat we het strand ‘hervoeden’ met nieuw zand.”
Profiel Vorig jaar liet de afdeling Kust maar liefst 550.000 kubieke meter zand aanrukken om de stranden te herstellen. In de toekomst zal er nog veel meer zand nodig zijn om de hele kust te beschermen. Het meest geschikte zand vindt men 20 kilometer ver in zee en wordt met boten aangevoerd. “Niet iedereen is tevreden met het nieuwe zand. Toeristen klagen wel eens dat het te grof is. Maar wij moeten ervoor zorgen dat het blijft liggen.” Eenmaal aan land wordt het nieuwe zand niet zomaar lukraak over het oude strand gespoten. “We leggen het zand in een af hellend profiel”, zegt Tina Mer-
tens. “Als een strand afhelt, wordt het water gestaag ondieper zodat ook de golven geleidelijk aan kleiner worden. Een hoog strand houdt het water tegen en een mooie helling breekt de golven. Hierdoor zal er bij een storm niet veel water meer over de dijken slaan.” Zwakke plekken De afdeling Kust kent vandaag perfect de zwakke plekken langs de Vlaamse kuststrook. “Zo dient bijvoorbeeld elk punt dat uit de kuststrook vooruitspringt extra beschermd te worden”, zegt Tina Mertens. “Oostende centrum, maar ook de strook tussen Raversijde en Mariakerke, is zo’n kwetsbare zone. Bijna iedere kustgemeente kent een aantal zwakke plaatsen. In totaal vormt ongeveer een derde van de kust een gevaarzone. Ook de havengebieden zijn kritiek omdat ze vaak te laag gelegen zijn. Hier kunnen we door bijvoorbeeld de bouw van muurtjes rondom de havengeul de veiligheid al veel verhogen. De meest kritieke badzones pakken we nu al jaarlijks aan, vaak met kleine hoeveelhe-
“Geen Monaco in “Natuurlijk hebben een aantal prominente Belgen een jacht aan onze kust”, zegt Steve Timmermans, expert Jacht- en Vissershavens. “Maar Monacotoestanden tref je hier niet aan. Integendeel, we ijveren ervoor dat ook Jan met de pet zijn hobby hier kan beoefenen.” 0 “In Monaco liggen de miljonairs
Steve Timmermans aan de jachthaven van Oostende. foto geert de rycke
met hun boten van meer dan 30 meter lang”, zegt Steve Timmermans. “Voor dergelijke jachten is onze haveninfrastructuur te klein. Hier kunnen maar boten van maximum 15 meter terecht. Bovendien hebben we ook die ambitie niet. We mikken op de actieve beoefenaars van watersport en willen dat er effectief gevaren wordt. Dat is belangrijker dan te
kunnen uitpakken met vier mastodonten die nauwelijks uitvaren.”
Clubs Het team Ontwikkeling Kust beheert de vier jachthavens die onze Vlaamse kust rijk is: Nieuwpoort, Blankenberge, Oostende en Zeebrugge. “Wij zorgen ervoor dat de havens toegankelijk zijn en laten daarvoor jaarlijks baggerwerken uitvoeren”, zegt Steve Timmermans. “Ook moeten de havens veilig zijn voor overstromingen vanuit zee. Daarom moeten de oevers goed onderhouden worden. We maken de havens ook toegankelijk voor andersvaliden. In plaats van trappen leggen we hellingen naar de steigers aan.” De exploitatie van de havens is dan weer in handen van jachtclubs. “Die
.61
maandag 22 juni 2009
“Het weer is hier duidelijk anders dan in de Kempen”
den zand, hoewel we liever een groot werk zouden doen. We doen dit in hoofdzaak voor de veiligheid van de kustbewoner. Maar je creëert hierdoor natuurlijk ook een mooi strand voor de toeristen. Dat noem je een win-winsituatie.” Om de hele kust een hoger beschermingsniveau te geven, moet de volgende jaren nog veel werk verricht worden. Temeer omdat er rekening wordt gehouden met een stijgende zeespiegel. Afdeling Kust wenst deze werken in de periode 2010-2015 uit te voeren.”
“Natuurlijk heeft de kust recht op een eigen weerbericht”, zegt Guido Dumon, directeur van de Vlaamse Hydrografie, kordaat. “Het weer aan zee is toch duidelijk anders dan in de Kempen of de Ardennen.” 0 Elke dag leveren de medewer-
MM
Superstorm!?
M M Het is even schrikken als
Tina Mertens op de trappen van de nieuw aangelegde dijk van Oostende. #
je terechtkomt op de website van afdeling Kust. Onmiddellijk word je gewaarschuwd voor een superstorm: 4000 mensen zouden in Vlaanderen door het water verzwolgen worden. Tina Mertens stelt ons gerust. “Niemand die vandaag leeft, heeft al zo’n superstorm meegemaakt. Misschien heeft er zich ooit één in de middeleeuwen voorgedaan. Bij zo’n superstorm stijgt het zeeniveau tot meer dan 3 meter en krijg je golven van enkele meters hoog. We gebruiken die superstorm als voorbeeld omdat we op het ergst denkbare voorbereid willen zijn. Maar natuurlijk blijven we ook realistisch. Je kan moeilijk over heel de kust een metershoge muur bouwen. Voor ons is de referentie de storm van 1953 – nog net geen superstorm - die toen zeer lelijk heeft huisgehouden in Nederland. Maar ook in Oostende zijn toen doden gevallen.”
Foto geert de rycke
onze jachthavens.” zorgen voor het sanitair en de aanwezigheid van onder meer elektriciteit en water aan de ligplaatsen. Het leven op een jachthaven is een echt clubgebeuren met eigen wedstrijden en jeugdopleidingen. De leden hangen erg sterk aan elkaar.”
plaatsen uit te breiden, maar dat zal pas tegen 2020 gerealiseerd zijn. De andere havens liggen te zeer ingesloten en kunnen nog maar zeer beperkt uitbreiden.”
Wachtlijst
Steve en zijn medewerkers beheren niet alleen de havens maar zorgen ook voor het onderhoud van de wegen, fiets- en wandelpaden. “Jachthavens zijn er niet alleen voor booteigenaars, ze vormen ook een belangrijke toeristische troef voor een kustgemeente”, zegt Steve Timmermans. “Elk seizoen trekken ze duizenden bezoekers aan die naar het binnenof uitvaren van de boten komen kijken. Ze worden dan ook in elke toeristische brochure vermeld.”
De vier jachthavens zijn samen goed voor 3.500 ligplaatsen. Nieuwpoort is met zijn bijna 2.000 ligplaatsen veruit de grootste. “Dat aantal is onvoldoende om aan alle aanvragen voor ligplaatsen te kunnen voldoen”, zegt Steve Timmermans. “Daarom zijn de jachtclubs genoodzaakt te werken met wachtlijsten. Ondanks de economische crisis zijn onze havens voor 100 procent bezet. Er zijn wel concrete plannen om Nieuwpoort met 600
Troef
Nieuwe veerboten
De twee veerboten in Nieuwpoort en Oostende die de voetganger of fietser van de ene naar de andere kant van de vaargeul brengen, vallen ook onder de verantwoordelijkheid van het team Ontwikkeling Kust. Vandaag gebeurt het overzetten nog door kleine bootjes die per vaarbeurt maar 10 personen kunnen meenemen. Tegen het seizoen 2010 moeten ze vervangen zijn door boten met een capaciteit van 50 personen en 20 fietsers. Daarvoor is ook de bouw van nieuwe aanlegsteigers nodig. De veerboten maken deel uit van zeer populaire fietsroutes. De veerdiensten blijven gratis. teksten: stijn janssen
kers van het Oceanografisch Meteorologisch Station (OMS) een uiterst betrouwbaar kustweerbericht af, hoofdzakelijk bestemd voor de scheepvaart van en naar zee. In een moeite door wordt ook voor de zonneklopper op het strand een internetversie geleverd. “Er is zelfs een verschil in het weer tussen de west- en de oostkust”, beweert Guido Dumon. “Hoe dichter je bij de Franse kust komt, hoe meer kans je hebt op zonneschijn. Dat komt door de nabijheid van Engeland. Die aanwezigheid werkt als een ‘paraplu’ die de regenbuien tegenhoudt.” Frisse lucht Maar hoe sterk verschilt het weer in De Panne met dat van Zichen-Zussen-Bolder? “Globaal gezien is er meer zon aan de kust,” zegt Guido Dumon. “Toch zijn in de zomer de temperaturen hier iets lager. Zit je in Brussel te puffen op de trein dan geniet je bij je aankomst in Oostende van frisse lucht. In de winter is het klimaat dan weer wat milder, met minder sneeuw en vorst. Er staat dan ook meer wind wat zorgt voor een heldere lucht met minder bewolking. In de zomer is er soms een zeemist. Vooral de zeebries is moeilijk te voorspellen. Om die als meteoroloog te kunnen inschatten, moet je jaren studeren.” Om zijn weersvoorspellingen aan de kust te kunnen doen, kan de meteorologische dienst rekenen op een eigen meetnet dat is uitgezet in volle zee. “Het bestaat uit meetpalen en boeien die ons iedere dag een schat aan informatie doorseinen”, zegt Guido Dumon. “We hebben kleine
Guido Dumon. Foto geert de rycke
gele boeien die meedeinen op de golven, de sensoren daarin spelen gegevens door over golfhoogten en stroomrichtingen. De meetpalen bezorgen ons inlichtingen over de windrichting, de temperatuur van het water en de lucht. We voegen die samen met de gegevens van de klassieke weerbronnen en krijgen zo een eigen weerbericht.” Scheepvaart De gegevens die Dumon en zijn medewerkers verzamelen, zijn vooral van groot belang voor de professionele scheepvaart. “Langs de kust varen constant schepen af en aan naar Antwerpen”, zegt Dumon. “Voor de loodsen is het belangrijk om te weten wanneer het hoogwater is of hoe sterk de golven zijn. Daarmee kunnen ze het ideale tijdstip bepalen voor de doorsteek naar de haven.” Het kustweerbericht bestaat al bijna een kwarteeuw. In die 25 jaar zijn Dumon geen opmerkelijke weerfenomenen opgevallen, mogelijk veroorzaakt door de opwarming van de aarde. “De ijskappen smelten fenomenaal maar dat heeft alsnog geen versnelde invloed op de stijging van onze zeespiegel. Onze prognoses voor de kustbescherming gaan al tot 2050 en die situatie is controleerbaar. Maar hoe de toestand over 150 jaar gaat zijn, weten we ook niet”.
Kustweerbericht Boekje met op internet getijtafels Elke dag distilleren de weerkundigen van de Vlaamse Hydrografie uit het weerbericht voor de scheepvaart een praktisch weerbericht voor de toeristen. Als je surft naar www.kustweerbericht.be krijg je in vier talen informatie over het Vlaamse strandweer: over de temperatuur van het zeewater, de windkracht, de UV-index of de kans op regen. Het weerbericht is niet alleen nuttig voor zonnekloppers maar ook voor surfers, zeilers en hobbyvissers. Driemaal per dag wordt het geactualiseerd. De voorspellers wagen zich ook aan een weerprognose voor de komende vijf dagen. MM
Een erg bruikbaar boekje dat de Vlaamse Hydrografie jaarlijks uitbrengt, bevat de Getijtafels voor vier kustgemeenten: Nieuwpoort, Oostende, Blankenberge en Zeebrugge. Daarin wordt per dag aangeven wanneer het eb of vloed wordt. Handig om je activiteiten aan het strand te plannen. Wandelaars hebben graag een breed strand bij eb. Joggers lopen liever op hard strand tussen eb en vloed. Kinderen bouwen graag een zandkasteel als het hoogwater nog moet komen. Maar wil je je kinderen beter in het oog houden, dan is een klein strand bij vloed veiliger. MM
40
dinsdag 23 juni 2009
Overheidsdiensten in de kijker
Binnenste Buiten
M M In de reeks Binnenstebuiten nemen we een overheidsdienst on-
der de loep. We gaan op zoek naar mensen, verhalen en anekdotes. Deze week is Toerisme Vlaanderen aan de beurt. Vandaag nemen we u mee naar de kust.
Toerisme Vlaanderen0 De kust moet voor iedereen zijn
Een van de troeven van Vlaanderen is natuurlijk de kust. Het lijkt niet moeilijk om er toeristen heen te lokken, maar het is wel een kunst om het evenwicht te bewaern tussen cultuur en natuur, activiteiten voor jong en oud.
De kust “We moeten blijven investeren” De kusttoerist staat er zelden of nooit bij stil, maar achter zijn vakantie schuilt soms een heus Kustactieplan of investeringen in Toeristisch Recreatieve Projecten. U zegt? Gelukkig lopen er bij Toerisme Vlaanderen enkele personen rond die één en ander in simpele mensentaal kunnen uitleggen.
ten kritisch. De kust mag niet verouderen en moet blijven voldoen aan een bepaalde kwaliteit. Bedenk ook dat er trends zijn in de manier waarop mensen hun vakantie doorbrengen. Wie niets doet en teert op het succes, gaat meestal achteruit. Dus moeten we in de kust blijven investeren, blijven innoveren ook.
M Waarom een Kustactieplan. Er
Els Brouwers: Dat is niet altijd simpel, nee. Vaak is de mentaliteit: iedere kustplaats voor zich. Terwijl het de bedoeling is om ‘bovenlokale’ projecten te ondersteunen die interessant kunnen zijn voor de hele kust.
“We hebben pas een nieuw kampeerautoterrein gebouwd in Westende. Op reis met de mobilhome, dat is echt een trend.”
M Kunt u een voorbeeld geven van
i
komt zo toch ook al volk genoeg?
Greet Vandenrijt: De kust zit natuurlijk vol op piekmomenten wanneer de zon schijnt. Maar dat mag ons niet in slaap wiegen. Voor de toeristische sector is het belangrijk dat je over het hele jaar een spreiding kent. Bovendien zijn de toeris-
M Gaat dat niet moeilijk met al die
plaatselijke overheden?
zo’n Toeristisch Recreatief Project?
35.000 mobilhomes DieDerik De Bruycker Toerisme Vlaanderen MM
www.campersite.be /staanpl/staanplaatsen.php
De vernieuwde pier van Blankenberge. foTo PeTer maenhoudT
Greet Vandenrijt: We werken op verschillende terreinen. Het kan om vernieuwing van het openbaar domein gaan, zoals de pier van Blankenberge. Of denk aan de herinrichting van oude pleinen waar daarna allerlei evenementen kunnen plaatsvinden. De vernieuwing van de casino’s van Oostende en Koksijde is nog een voorbeeld van een groot project. En wat op stapel staat, is de vernieuwing van het bezoekerscentrum van het Zwin. We zien dat de bezoekersaantallen daar achteruitgaan. Het Zwin moet daarom een nieuwe dynamiek krijgen. Diederik De Bruycker: Die projecten hangen meestal samen met overheidssubsidies waarbij Toerisme Vlaanderen meer ondersteunend werkt. Maar we lanceren ook eigen projecten. Zo hebben we pas een nieuw kampeerautoterrein gebouwd in Westende.
Ook kansarmen krijgen kans
“Sommige mensen hebben de zee nooit gezien” Vakantie is er voor iedereen. Daarom moeten ook mensen met een handicap en kansarmen hun weg naar de kust kunnen vinden. Toerisme Vlaanderen doet er alles aan om die betrachting voor elkaar te krijgen. “We vinden het belangrijk dat iedereen naar de kust kan blijven gaan, daarom moeten we zorgen voor een grote toegankelijkheid.” Greet Vandenrijt: Er is niet alleen een vergrijzing van de maatschappij, de kust is so-
wieso populair bij senioren. Dus moet de infrastructuur erg toegankelijk zijn. Niet te veel trappen bij de toegang naar het strand bijvoorbeeld. Ook de hotels moeten over een aangepaste accommodatie beschikken met de nodige liften. Daarop werken we sterk via het toekennen van subsidies of het uitreiken van toegankelijkheidslabels. En er is het project ‘Zon, zee, zorgeloos’ dat op minder mobiele mensen is gericht. Daarbij zijn strandmatten voorzien voor rol-
stoelen of aangepast sanitair op het strand. Op verschillende punten zijn er ook strandrolstoelen te huur waarmee je tot bij het water kan geraken. Dat is niet alleen interessant voor mensen met een handicap of voor senioren, maar ook voor een moeder met een kinderwagen of voor een vader die strandstoelen en speelgoed moet sjouwen. M Een belangrijk luik richt zich tot kansarmen. Marianne Schapmans (coördinator Steunpunt Vakantiepartici-
Een strandrolstoel. foTo manehoudT
Marianne Schapmans. foTo lebeau
Op reis met de mobilhome, dat is echt een trend. Er zijn nu 35.000 geregistreerde mobilhomes in Belgie, die moeten ergens naartoe. Dus hebben we ingespeeld op die nieuwe trend. Tegelijk maken we komaf met een factor als wildparkeren en doen we aan milieuzorg. Want op zo’n terrein zijn speciale voorzieningen, bijvoorbeeld voor het lozen van afvalwater. Els Brouwers: Knelpunten proberen op te lossen waar ter plaatse weinig of niets aan wordt gedaan, is voor ons inderdaad erg belangrijk. M Lijkt niet simpel. Op de toerist die
in Knokke of Blankenberge zit, valt toch geen duidelijk etiket te plakken?
Greet Vandenrijt: Kwaliteit en vernieuwing zijn belangrijke aspecten. Maar je mag de beleving niet uit het oog
patie): Klopt, gezinnen die in armoede leven, willen ook graag op vakantie. Daarom hebben we een aanbod ontwikkeld dat zich naar kansarmen richt in heel Vlaanderen. Daarbij vragen we aan de toeristische partners, bijvoorbeeld de uitbaters van logies en attracties, om hun tarieven te verlagen voor deze doelgroep. We rekenen daarvoor op hun sociaal engagement. Er zijn voor hen meerdere argumenten om hieraan deel te nemen. Want iets verhuren aan een lager tarief is nog altijd beter dan een tijdelijke leegstand. Het is ook een beetje klantenbinding. Als die mensen een fijne tijd beleven, komen ze misschien wel te-
41
dinsdag 23 juni 2009
KUSTTOERIST GEEFT 65 EURO PER DAG UIT Waaraan wordt dat geld besteed? (in euro)
1
1
7
2 40%
28
Duidelijke boodschap aan jongeren: Kust ze!
27 Logies: €28 (42%) Eten en drinken: €27 (41%) Attracties en ontspanning: €2 (2%) Shopping: €7 (11%) Transport ter plaatse: €1 (2%) Andere uitgaven: €1 (1%) Bron: Toerisme Vlaanderen en Westtoer, Kustonderzoek 2005
HERKOMST VAN KUSTTOERISTEN in commerciële overnachtingen
21,6%
17,6% 6,8%
22,7%
12,6%
11,0% 3,6% 3,9%
verliezen. Mensen willen aan de kust iets meemaken. En die beleving moet er zijn voor een heel breed publiek. Want de ene wil cultuur, de andere wil gewoon naar het strand. Op al die wensen proberen we in te spelen. Zo zijn er investeringen geweest op het vlak van fiets- en wandelnetwerken. Of we ondersteunen evenementen als Beaufort 03 (kunst in openlucht, red.), dat toch een ander publiek naar de kust brengt. We mikken ook op de jeugd. Want de kust heeft een wat oud imago. Daarom gaan er subsidies naar verblijfscentra voor jongeren, gecombineerd met de beleving van kustfestivalletjes of het actieve strandgebeuren. M En wat met de kust wanneer het
Greet Vandenrijt. Foto philippe leBeau
rug wanneer het wat beter met hen gaat. M Hoe verloopt dat project?
We hebben aan een aantal mensen gevraagd hoe belangrijk het is om op vakantie te kunnen gaan. Het bleek niet zo evident voor die mensen om ergens naartoe te gaan. We komen vaak mensen tegen die nog nooit de zee hebben gezien. Mensen die niet eens zo ver van de zee wonen, in Oost- of West-Vlaanderen bijvoorbeeld. We zorgen er dan voor dat ze een daguitstap of een korte vakantie kunnen beleven. M Hoe geraakt Toerisme Vlaande-
ren tot bij die mensen?
weer niet meezit?
Diederik De Bruycker: Daarom zijn er veel investeringen gebeurd op het
We werken samen met zo’n 1.100 lokale organisaties die actief zijn rond armoedebestrijding en OCMW’s. Zij selecteren die mensen en doen de aanvraag voor een verblijf op maat. Het is een discreet initiatief, dat is erg belangrijk. De bedoeling is dat niemand in het hotel ziet dat die mensen minder hebben betaald. Vaak weet enkel de administratie van het hotel dat. Die mensen worden niet anders behandeld. Ze kunnen zich in dat toeristisch verhaal perfect integreren. M Wat als zo’n gezin op de dijk dure
mosselen wil gaan eten? De lokale organisaties begeleiden hun mensen in een spaar-
Antwerpen: 1.887.293 Limburg: 727.605 Oost-Vlaanderen: 1.350.500 Vlaams-Brabant: 1.177.684 West-Vlaanderen: 422.785 Brussel: 388.280 Wallonië: 2.436.716 Buitenland: 2.313.174
17,6% 6,8% 12,6% 11,0% 3,9% 3,6% 22,7% 21,6%
Bron: Toerisme Vlaanderen en Westtoer, Kustonderzoek 2005
MM
“De ene wil cultuur, de andere gewoon strand. Op al die wensen proberen we in te spelen.” greet vandenrijt
vlak van ‘all weather-infrastructuur’. Denk aan SeaSens in Oostende, een relaxruimte ingericht in de laadruimte van een vrachtschip. Nog in Oostende was er de renovatie en de opening van het Fort Napoleon. En in Oostduinkerke kwam er een uitbreiding van het Visserijmuseum. De kust is meer dan het strand alleen.
plan en bereiden hen voor. Sommige gezinnen moeten heel lang sparen voor een kustvakantie die drie dagen duurt. We geven wel tickets mee voor de kusttram, want gewoon het openbaar vervoer nemen is voor hen niet vanzelfsprekend. Zij krijgen via ons ook kortingen bij grote attracties zoals Plopsaland of voor een boottocht op zee. De dienst bestaat nu sinds 2001. De zee is bij deze kansarmen zeer geliefd. Het strand en het water is voor hen al genoeg. Consumeren hoeft daar even niet.
i
www.toegankelijkreizen.be, www.vakantieparticipatie.be of bel gratis 1700
Strandfestival in Zeebrugge. Foto Belga
Ook jongeren moeten hun weg vinden naar de Vlaamse kust. Vandaar de campagne ‘Kust Ze’ waarbij vier muziekfestivals als lokmiddel dienen. Pieter Koten, regiomanager Kust bij Westtoer, geeft een woordje uitleg. 0 De vier festivals zijn ‘Dranouter
aan zee’, dat in april al in De Panne passeerde. ‘Woosha’ heeft van 15 tot 18 juli op het sportstrand van Oostende plaats. Van 14 tot 16 augustus staan de spots op ‘Polé Polé Beach’ in Zeebrugge. ‘Leffingeleuren’ sluit van 18 tot 20 september in Middelkerke het seizoen af. Pieter Koten: De festivalorganisatoren zijn zelf naar Westtoer gekomen. Het is echt een overkoepelende campagne geworden. Toerisme Vlaanderen heeft hiervoor subsidies gegeven in het kader van het Kustactieplan. Maar we willen meer dan alleen die festivals promoten. Vandaar de oprichting van de website www. kustze.be. Die moet een soort platform zijn waar jongeren alle nodige informatie over de kust kunnen vinden. De informatie is gericht naar alles wat jongeren kan interesseren: allerlei andere evenementen, watersport, noem maar op. Daarnaast communiceren we ook via de sociale media die nu zeer in trek zijn bij jongeren zoals Facebook en Netlog. M Met uiteraard als doel om zoveel
mogelijk jongeren met hun tentje naar de kust te lokken.
Pieter Koten: Ja, aan die jongeren bieden we pakketjes aan met logeermogelijkheden. Dan gaat het vooral om campings of jeugdherbergen. Dat is een aspect dat we aan het ontwikkelen zijn. Het is nog een beetje te vroeg om dat nu al te evalueren. Ik heb wel gezien dat er bij ‘Dranouter aan zee’ meer jongeren waren dan tijdens de vorige edities. Ook omdat de festivalorganisatoren worden gestimuleerd om groepen te boeken die jongeren fel aanspreken. Daarom staat Daan bijvoorbeeld op ‘Woosha’. En de media zijn nu mee. We hebben dankzij ‘Kust Ze’ een contract kunnen afsluiten met Studio Brussel. Dat was vroeger nooit gelukt. Er is voor jongeren altijd wel veel te doen geweest aan de kust. Het probleem was dat bijna niemand het wist.’Kust Ze’ heeft duidelijk een nieuwe dynamiek teweeggebracht. Dat was erg belangrijk. Daarom betrekken we er alle kustgemeenten bij. M Dus de tijd van de kustshows met
Vlaamse vedetten is voorbij?
Pieter Koten: Die zijn er nog natuurlijk. Maar het is wel aan het veranderen. Zo pakt het muziekcafé Charlatan uit Gent nu ook uit met een beachvariant in Middelkerke. De kust wordt blijkbaar aantrekkelijker voor die initiatieven. Natuurlijk moeten we het evenwicht bewaren. Er moeten voldoende gezinnen en ouderen naar de kust willen komen. Maar ik denk dat zo’n evenwicht perfect mogelijk is.
i
www.kustze.be
46.
woensdag 24 juni 2009
Overheidsdiensten in de kijker
Binnenste Buiten
M M In de reeks Binnenstebuiten nemen we een overheidsdienst on-
der de loep. We gaan op zoek naar mensen, verhalen en anekdotes. Deze week is Toerisme Vlaanderen aan de beurt. Vandaag leren we hoe de dienst buitenlanders naar onze regio lokt.
Promotie0 Zowel aandacht voor zakenlui als toeristen van ver en dichtbij
Toerisme Vlaanderen probeert zo veel mogelijk buitenlanders naar onze regio te lokken. Daarvoor zijn er de kantoren in het buitenland, de persdienst en de dienst die zakenlui moet aantrekken.
Nederlanders kennen ons al, nu nog de Chinezen “Leuk, lekker, hartstikke gezellig!” Wie deze kreten ergens op een Vlaams terras opvangt, herkent de buren meteen. Misschien is het team van Dirk Mertens wel verantwoordelijk voor die Hollandse invasie. Hij is in Den Haag de directeur van de Nederlandse afdeling van Toerisme Vlaanderen.
“Het is een droomjob”, zegt Mertens. Vlaanderen verkoopt zichzelf. Je moet het alleen goed en origineel verpakken.” M Vlaanderen promoten in Neder-
land, komt daar een speciale tactiek bij kijken?
We richten ons op drie doelgroepen. De consument is altijd onze eindklant. Ook de Nederland-
se media vormen voor ons een erg goede partner. En de touroperators of reisorganisatoren zien we als een belangrijke derde partij. Vlaanderen promoten is marketing, dat is een vak. Dat betekent dat we Vlaanderen zeer belevings- en klantgericht in de markt zetten. M Met succes?
We doen het erg goed. De cijfers van de overnachtingen door Nederlanders zijn alweer gestegen. Het ging om 3.550.000 overnachtingen in 2008. 27% van alle buitenlandse overnachtingen komt uit Nederland. Daar reken ik dagtoerisme niet eens bij. En het gaat enkel om officieel geregistreerde, commerciële overnachtingen. M Vreemd dat jullie in Den Haag zit-
ten. Dat ligt toch vlakbij de Nederlandse kust. Om daar dan de Vlaamse kust te gaan promoten…
Je mag de aantrekkingskracht van onze kust niet onderschatten. Onze locatie is trouwens op zich niet zo belangrijk. De tijd dat mensen ons kan-
MM
“Flikken heeft voor de promotie van Gent heel wat betekend in Nederland.” dirk mertens
toor bezochten, is stilaan voorbij. Er is een andere manier van communiceren gekomen. Goed, je kan onze kust niet vergelijken met de Nederlandse. Onze kust heeft een specifieke ambiance, Bourgondisch genieten, weet je wel… Of denk aan de tram die de hele kustlijn verbindt. In Nederland gaat het meer om aparte badplaatsjes waar alles zich vooral rond strandpaviljoenen afspeelt. Bij ons is er veel meer ambiance op de dijk en daarachter. Het is dezelfde zee, maar een andere kust. Daarom spelen wij vooral in op die onderscheidende elementen. M U haalde dat Bourgondische ge-
nieten net even aan. Daarop ligt wellicht de focus.
Klopt, dat is de saus waarmee we onze communicatie telkens overgieten. Elke dag moet ik horen hoe Bourgondisch wij wel zijn. Eens de grens over, voelen de Nederlanders dat het hier allemaal wat rustiger, gezelliger en bezadigder is. Wij kunnen genieten van het goede leven zonder daar spijt van te hebben. Dat bewondert de Nederlander in ons. Wij zijn graag gezien in Nederland. M Zetten jullie soms minder voor de
hand liggende regio’s in de kijker? De Voerstreek bijvoorbeeld. Flikkendag in Gent. De tv-serie heeft veel Nederlanders naar Vlaanderen gelokt. foto belga
Absoluut. Alle Vlaamse regio’s en aspecten kan je in Nederland verkopen. De manier waarop is heel belangrijk. Vaak is een thematische invalshoek
efficiënter. Uitpakken met de naam van een onbekende regio, dat zegt niets. Wel wanneer je uitpakt met: ‘kom fietsen en wandelen in het groen van de Voerstreek’. Zo kan je pakweg ook het Meetjesland verkopen. Zoiets pakken we echt erg marketinggericht aan. M Uw baan is de jongste tijd overge-
nomen door tv. Niet alleen door Vlaanderen Vakantieland. Een reeks als Flikken promoot duidelijk Gent. Voel je die impact?
Zeker. Flikken heeft voor Gent heel wat betekend in Nederland. Die stad staat daar nu definitief op de kaart. Belangrijk is dat zo’n serie op een Nederlandse zender verschijnt. Flikken heeft bijvoorbeeld veel meer impact dan De smaak van De Keyser dat enkel op één te zien was. MM
“We worden door de Nederlanders echt omard.” dirk mertens
M Zijn de seizoenen belangrijk?
De Nederlanders weten natuurlijk dat het weer hier niet anders is. Seizoenen zijn belangrijk omdat je dan op specifieke zaken kan inspelen. Een stad als Brugge kan in de winter bijvoorbeeld wel wat extra publiek hebben. En de zomer blijft belangrijk voor de kust. Maar Vlaanderen blijft een bestemming waar de Nederlander het hele jaar door naartoe kan, vooral omdat het zo dichtbij is en dus niet te duur. Daarom hebben we van de crisis niet zo veel last. Al voelen we dat wel in het zakentoerisme. M Hebben jullie momenteel specifie-
ke prioriteiten?
We doen het goed. Er zijn al ontzettend veel overnachtingen en we groeien nog elk jaar. Onze betrachting is om het beter te blijven doen. Bij dat succes
.47
woensdag 24 juni 2009
$ # ! $ ! ( !% $ " $ ' % " # $! %! # $ ! ' # &&# &$% #! ! # $ # ! !
Hoe promoot je Vlaanderen in Vlaanderen?
M Maar er zijn er al zoveel!
Ja, dat hoor ik wel vaker van vrienden. Helaas kan ik ze niet tegenhouden. (lacht) Even serieus, sinds 1994
#
"
" "
% $#
! #
!
" ! %& %"
" "
! $ (
De Vlaming warm maken voor een vakantie in eigen regio. Dat probeert Heidi Vandenbussche te doen door vooral zoveel mogelijk binnenlandse pers in te schakelen. Wat is haar geheime tactiek?
Heidi Vandenbussche: Via perswerking probeer ik het verblijfstoerisme op zoveel mogelijke manieren in de kijker te zetten. Dus organiseer ik persreizen waarbij de journalisten zelf een overnachting kunnen meemaken om daarna erover te kunnen schrijven. Want we merken altijd dat de mensen zelf willen beleven wat de journalist heeft ervaren. Het ruime aanbod verblijfstoerisme wordt gepromoot via de brochure Vlaanderen Vakantieland en de website www. vlaanderen-vakantieland.be M Jullie worden wellicht flink gehol-
pen door het gelijknamige tv-programma op EĂŠn?
Er is inderdaad een samenwerking tussen Toerisme Vlaanderen en de VRT rond het tv-programma. Maar dat we dezelfde naam dragen, is soms ook verwarrend voor de consument. M Veel journalisten zijn gewend aan
persreizen naar exotische bestemmingen. Hoe krijg je ze warm voor een tripje naar de Vlaamse kust?
We pakken niet alleen uit met de kust. We hebben nog de Limburgse Kempen, het Scheldeland en de Leie-
Het zakelijk toerisme in Vlaanderen is goed voor 20% van het totale aantal toeristen. Brussel is de derde belangrijkste vergaderstad ter wereld. MM
De zakenwereld ontdekt Vlaanderen
& $%$%
is het aantal verblijfstoeristen vanuit Nederland met 64% gestegen. En dat blijft maar doorgaan. We hebben nog nooit een daling gekend. Daar zit natuurlijk veel herhaalbezoek bij. Nederlanders komen meerdere keren naar Vlaanderen. Dus moet je telkens op zoek naar andere invalshoeken. En dat werkt. Ik voel het. We worden door de Nederlanders echt omarmd.
20%
&$%
moet je trouwens niet alle pluimen op de hoed van Toerisme Vlaanderen steken. Er zijn zoveel factoren die een rol spelen. We gaan wel verder op de ingeslagen weg om sterke merken als Antwerpen nog beter te verkopen.
Cijfer
Vlaanderen en Brussel promoten als een prima plek voor zakelijk toerisme. Dat doet het Belgian Convention Bureau for Flanders & Brussels. MICE-manager Jan Wittouck heeft een klare kijk op dat lokken via beurzen en congressen.
En nee, dat heeft niets met muizen te maken. MICE staat voor Meetings, Incentives, Conventions en Exhibitions. Jan Wittouck: “De Meetings-Industry is macro-economisch een uiterst belangrijke sector voor Vlaanderen en Brussel. Het zakelijk toerisme in Vlaanderen is goed voor 20%. Maar hoe stedelijker je die percentages bekijkt, hoe groter de impact. Wellicht belangrijker is de vaststelling dat een MICE-toerist maar liefst driemaal zoveel besteedt als een vrijetijdstoerist. En dat MICE in Vlaanderen wel degelijk een rol te spelen heeft, toont het belang van Brussel aan als vergaderstad. Onze hoofdstad is de derde belangrijkste vergaderstad ter wereld voor ‘association congressen’. M Hoe goed scoort Antwerpen bij
de MICE organisatoren?
Heidi Vandenbussche: “We werken meer rond thema’s in plaats van een bepaalde streek in de kijker te zetten.� Foto PhilliPPe lebeau
streek en de kunststeden. Al werken we meer rond belevingsthema’s in plaats van een bepaalde streek in de kijker te zetten. Denk aan de campagne Bubbelen en Babbelen die een aantal arrangementen rond wellness en champagne aanbood. Momenteel werken we rond Leven in de brouwerij. We koppelen logies en bierproeven, bijvoorbeeld een bezoek aan een brouwerij. Je merkt het, we zoeken dus wel de originele dingen op.�
In Antwerpen zijn MICE en individueel zakentoerisme goed voor meer dan de helft van de overnachtingen. Ik verwacht veel van de renovatie van de Elisabethzaal die moet uitgroeien tot een concert- en congrescentrum. De bereikbaarheid met de trein tussen Brussels Airport en Antwerpen zal in de nabije toekomst sterk verbeteren. De combinatie van een goede bereikbaarheid en een uitstekende vergaderinfrastructuur met logies op wandelafstand zullen Antwerpen tot een topbestemming in Europa maken. Daarin spelen de toeristische aspecten van de stad natuurlijk een hoofdrol. De promotie van een bestemming gebeurt in samenwerking met de lokale congresbureaus. Ook voor Antwerpen worden grote inspanningen geleverd om de stad in de kijker te plaatsen.
“Brugge slaat aan in China� Hoe haal je buitenlanders uit andere continenten naar Vlaanderen? Gorik Kayaert van Toerisme Vlaanderen weet dat. Gorik Kayaert: Ik werk voor de dienst Intercontinentale Markten. We ondersteunen onze kantoren in de Verenigde Staten,
Japan, China en India. We werken ook op Rusland en de rest van de wereld en mikken dus op verschillende landen met verschillende culturen. De focus ligt vooral op de toeristisch sector van die landen. Bij die mensen moeten we onze bestemmingen beter bekendmaken. Daarom worden touroperators uit-
genodigd om bijboorbeeld onze kunststeden te bezoeken. We nodigen ook buitenlandse journalisten uit waarvoor we een arrangement uitwerken zodat die met mooie artikels naar huis kunnen gaan.� M En hoe zit het met de belangstelling vanuit dat verre buitenland? In China zijn we nog maar twee
jaar actief. De naam Vlaanderen is er zo goed als onbekend. En wat de bekendheid van BelgiĂŤ betreft stopt het bij Brussel, Manneken Pis, bier en chocolade. M Wat zijn de meest geliefde plaatsen? Dat verschilt per land. Brussel blijft zijn belangstelling behou-
den. Maar andere kunststeden zoals Antwerpen, Gent en Brugge scoren ook goed bij de nieuwe markten van Rusland, India en China. We merken iets meer belangstelling voor Brugge, maar toch is de stad nog redelijk onbekend. Ik vind dat vreemd, want Vlamingen denken dat Brugge wereldberoemd is.
46.
donderdag 25 juni 2009
Overheidsdiensten in de kijker
Binnenste Buiten
M M In de reeks Binnenstebuiten nemen we een overheidsdienst on-
der de loep. We gaan op zoek naar mensen, verhalen en anekdotes. Deze week lichten we Toerisme Vlaanderen door. Vandaag hebben we het over de opleiding van de gidsen.
Opleiding en vorming0 Toerisme Vlaanderen stelt hoge eisen aan gidsen
Toeristen lokken is een ding, ze veilig en wel langs de mooiste en meest interessante bezienswaardigheden van Vlaanderen leiden is wat anders. Toerisme Vlaanderen zorgt voor goed opgeleide gidsen.
De GIDS “Meer dan een wandelende encyclopedie” Gidsen en opleidingen in cijfers M M 3.200 erkende gidsen in
Vlaanderen M M 2.155 erkende reisleiders in Vlaanderen M M Gidsen met een bestemming in de provincie Antwerpen: 921 M M Gidsen met bestemming stad Antwerpen: 425.
M M Gidsen in Vlaanderen: 1. 581
mannen, 1.619 vrouwen M M Gemiddelde leeftijd van de mannen: 63 jaar, vrouwen: 58 jaar M M Aantal reisleiders in Vlaanderen: 1.199 mannen, 956 vrouwen M M Gemiddelde leeftijd mannen: 53 jaar, vrouwen 46 jaar.
MM
“Een gids moet over mensenkennis en een flinke dosis relativeringsvermogen beschikken” Jos Van Dooren docent gidsenopleiding
Jos Van Dooren op stap met een groep zeer geïnteresseerde toeristen.
Jos Van Dooren (56) is coördinator en docent gidsenopleiding aan het Provinciaal Instituut voor Volwassenenonderwijs in Antwerpen.
Die opleiding is zwaarder dan wat de meeste mensen denken en eist meer dan alleen feitelijke kennis: mensenkennis en de dagdagelijkse praktijk zijn minstens even belangrijk. Vierhonderdveertig. Dat is het aantal uren dat een gids les moet volgen alvorens zijn felbegeerde certificaat in handen te krijgen. “Die uren zijn wel verdeeld over twee jaar,” zegt Jos. “Maar dan nog, is het altijd een hele bedoening om
dat rond te krijgen in die tijd.” Tijdens het eerste jaar doen de kandidaat-gidsen vooral algemene kennis op. Zo krijgen ze vakken als algemene en politieke geschiedenis, natuur en landschapsleven en kunst - en cultuurbeschouwing. Daarnaast krijgen ze nog tachtig uur praktijk en veertig uur ‘voorbereidingsproces’, waarin ze onder andere oefenen in de heuristiek of bronnenleer.” In het tweede jaar – dat veel praktischer is – worden de aspirant-gidsen verder getraind, op specifieke ‘bestemmingen’. “In het tweede jaar kiezen de studenten een specialisatie. Die is niet elk jaar hetzelfde. Zo hebben we vorig jaar Mechelen gehad, en dit jaar was het Antwerpen, net zoals volgend
Vlaanderen én toeristen stellen hoge eisen Katrien Van Ginderachter is het diensthoofd Vorming bij Toerisme Vlaanderen. Zij heeft de kwaliteitsgarantie voor gidsen- en reisleiders mee vorm gegeven.
“Je kan in Vlaanderen op verschillende plaatsen en bij verschillende organisaties een opleiding tot gids of reisleider volgen. Omdat die opleidingen erg divers zijn, was er vooral afstemming nodig. Samen met het departement Onderwijs en de belangrijkste opleidingsorganisaties hebben we in 2006 een modulair opleidingstraject uitgewerkt. De opleiding
tot gids of reisleider in een Centrum voor Volwassenenonderwijs (CVO) in een Syntracentrum of bij een socio-culturele organisatie zal dus vergelijkbaar zijn. Karavaan bijvoorbeeld vormt reisleiders voor Joker-reizen en het Centrum voor Natuur en Milieueducatie leidt natuurgidsen op.” “De opleiding wil cursisten een brede basiskennis geven over kunst, cultuur, natuur en geschiedenis. De aankomende gidsen en reisleiders oefenen ook essentiële communicatieve en leiderschapsvaardigheden. In het tweede deel van de opleiding kiest de cursist dan een specialisatie gids of reisleider. “
Kwaliteit gegarandeerd
“Het unieke aan dit verhaal is dat CVO’s, Syntra’s en socio-culturele organisaties een opleiding aanbieden volgens een gemeenschappelijk opleidingsprofiel maar dat elke partner eigen accenten kan leggen. Toerisme Vlaanderen ondersteunt de verschillende opleidingspartners en de gidsen en reisleiders om permanente kwaliteitsverbetering na te streven. We ontwikkelen bijvoorbeeld syllabi voor docenten, organiseren info- en vormingsessies, creëren overlegfora, enz.” Van Ginderachter: “Alleen als een opleiding geregistreerd is bij Toeris-
me Vlaanderen krijgen de gidsen en reisleiders die slagen een erkenning van Toerisme Vlaanderen. Zo’n geregistreerde opleiding volgt dus het genoemde opleidingsprofiel, zorgt voor een evaluatie van alle competenties, trekt geschikte docenten aan èn analyseert of er wel vraag is vanuit de sector naar het typegids of reisleider van de opleiding. Het zou verloren moeite zijn mensen op te leiden als expert van het Meetjesland, als er voor volgend jaar niemand een gids voor het Meetjesland nodig heeft. Er moet altijd een evenwicht zijn tussen vraag en aanbod.” Toerisme Vlaanderen reikt vanaf
2010 ook een ‘excellentielabel’ of ‘toerismelabel’ uit aan opleidingen die het extra goed doen. Van Ginderachter: “Die gaan wij belonen. We denken daarbij aan een financiële ondersteuning. In het najaar start een proefproject voor dit label, vanaf volgend jaar zou het operationeel moeten zijn. Ons uiteindelijke doel is dat alle opleidingen zo goed worden dat ze over een aantal jaar in aanmerking komen voor dit label. Erkenning Als een gids of reisleider afstudeert, krijgt hij of zij een certificaat van de opleidingsorganisatie en een erkenning van Toerisme Vlaande-
.47
donderdag 25 juni 2009
Cijfer van de dag
440
M M Zoveel uren les moet je vol vol-
gen om je certificaat van er erkende gids in Vlaanderen in handen te krijgen. De uren worden gespreid over twee jaar.
Opleidingen voor gidsen en reisleiders in provincie Er zijn 16 opleidingscentra in Vlaanderen waar je een ba basisopleiding gids/reisleider kan volgen en een specialiteit tot gids of reisleider. Zes er ervan liggen in Antwerpen. M M PCVO Antwerpen
Brialmontlei 45 2018 Antwerpen www.pcvoa.be Tel. : 03 286 41 60
M M CVO Turnhout 1
Boomgaardstraat 56 2300 Turnhout www.cvoturnhout.be Tel: 014 47 05 11 M M Syntra Antwerpen en
Vlaams-Brabant Campus Kempen Kempenlaan 36 2300 Turnhout Tel.: 014 41 40 21 www.syntra-ab.be
M M Karavaan (basisopleiding Foto Jos van dooren
jaar. Ze worden in tweehonderd uur opgeleid tot erkende gidsen, die kunnen putten uit een groot arsenaal aan feiten, weetjes en opmerkelijkheden uit de geschiedenis en huidige situatie van de stad.” Vermoeidheid Het certificaat van het PCVO is ook erkend door Toerisme Vlaanderen. “Dat is een kwaliteitslabel dat de aanvrager van een gids de garantie biedt een onderlegde en geschoolde gids te krijgen,” zegt Jos. “Je bent dan ook zeker dat je een geschikt persoon krijgt. Want niet iedereen is gemaakt om te gidsen: we filteren er op voorhand al een heleboel mensen uit. Zo moet je een goede stem hebben, die zowel binnen als buiten een goed en ver bereik heeft. Je moet te-
gen de vermoeidheid kunnen, want gidsen is wel degelijk heel vermoeiend: veel rondwandelen en ondertussen met een luide stem praten en nadenken, je groep in de gaten houden. Daarnaast moet je over een flinke dosis mensenkennis en relativeringsvermogen beschikken. Je moet je groep in de hand kunnen houden en kunnen verdragen dat mensen misschien eens ongeïnteresseerd wegkijken. Het is aan jou om dan de rondleiding zo boeiend mogelijk te maken!” Dat je soms ook stalen zenuwen moet hebben, bewijst een anekdote, die Jos niet gauw zal vergeten. “Tijdens een examen moest een student in Antwerpen een groep gidsen. Plots kwam er een man langs
ren in de vorm van een ‘meertalige gids- en reisleiderskaart.’ “Die is vijf jaar geldig,” zegt Van Ginderachter. “Wat een stimulans wil zijn voor de gidsen of reisleiders om hun competenties te blijven uitdiepen. Ze kunnen hun erkenning laten hernieuwen als ze actief blijven als gids en reisleider, bijscholing volgen en de deontologische code onderschrijven. Die is opgesteld in overleg met gidsen en reisleiders, beroepsorganisaties en opdrachtgevers.
muleren organisaties bijvoorbeeld om te werken met erkende gidsen en reisleiders. Vanaf januari 2010 treedt dit systeem van erkenning in werking”.
Van Ginderachter: “Toerisme Vlaanderen, maar vooral de toerist zelf, stelt hoge eisen aan gidsen en reisleiders. We ondersteunen erkende gidsen en reisleiders daarom door bijscholing te organiseren en door de erkenning als een kwaliteitslabel te promoten. Wij sti-
Geen politieman Toerisme Vlaanderen heeft niet de bedoeling om politieman te spelen. Het wil een stimulator zijn van kwaliteit voor opleidingen en voor gidsen en reisleiders. Van Ginderachter: “Laten we vooral het uitgangspunt van dit hele verhaal niet vergeten en dat is de toerist. Uiteindelijk willen we er via deze kwaliteitsmechanismen voor zorgen dat de toerist beter bediend wordt, dat hij tevreden huiswaarts keert en als het over gidsen in Vlaanderen gaat, liefst ook opnieuw op vakantie gaat in Vlaanderen”
die riep: ‘Deze vrouw is de grootste leugenaar van de hele stad! En jullie geloven haar zomaar?!’ Ik wist niet waar ik het had, maar de student in kwestie heeft dat zeer goed opgelost. Ze is kalm gebleven en daarna, toen we de bewuste man tegen het lijf liepen, heeft ze met een glimlach gereageerd toen bleek dat hij gewoon de flauwe plezante had uitgehangen. Dat is er niet veel gegeven.” De meerwaarde van een certificaat van Toerisme Vlaanderen is ook dat je een bewijs krijgt dat je die opleiding genoten hebt. En toeristische diensten in heel Vlaanderen zullen enkel werken met gidsen die in het bezit zijn van zo’n certificaat. De kwaliteit van de gids is ook beter en de opleiding biedt verschillende
taalmodules, zodat je je talenkennis kan aanscherpen. Volgens Jos is er nog een belangrijke reden waarom een erkend certificaat voordelig is: zonder het bewijs dat je een gids van Toerisme Vlaanderen bent, kan je bepaalde gebouwen in de steden niet binnen. “Iedereen kan in principe gidsen. Je moet gewoon een groepje mensen zoeken dat naar je uitleg wil luisteren. En veel mensen kennen ook veel van de stad. Maar het zijn geen erkende gidsen. En die mogen bijvoorbeeld in Mechelen de Romboutstoren niet in. Alweer zorgt het certificaat hier voor een kwaliteitslabel en voor de garantie dat de informatie die je krijgt juist, objectief en kwalitatief is.” Marjorie BloMMe
Katrien Van Ginderachter. Foto philippe lebeau
gids/reisleider & opleidingen reisleider) Geerdegemvaart 96 2800 Mechelen www.karavaan.be Tel. : 015 40 75 80 M M CVO HIK (Hoger Instituut
der Kempen) Kleinhoefstraat 4 2440 Geel www.hik.be Tel.: 014 59 21 95 en 014 56 23 22
M M Centrum voor Natuur- en
Milieu-educatie (CVN) Landelijk secretariaat : Appelmansstraat 12/6 2018 Antwerpen Tel.: 03 226 02 91 www.c-v-n.be
12.
vrijdag 26 juni 2009
Overheidsdiensten in de kijker
Binnenste Buiten
M M In de reeks Binnenstebuiten nemen we een overheidsdienst on-
der de loep. We gaan op zoek naar mensen, verhalen en anekdotes. Deze week is Toerisme Vlaanderen aan de beurt, en vandaag hebben we het over de controle op hotels en campings.
Controle0 Op inspectietocht op camping Floreal Club in Kasterlee
Toerisme Vlaanderen is ook verantwoordelijk voor de kwaliteit van hotels en campings. Inspecteurs doen hun ronde en kennen kwaliteitslabels en sterren toe. Zo weet de toerist altijd waar hij aan toe is.
inspectie
“Wij staan de uitbaters bij met raad en daad” Gazet van Antwerpen ging dag op stap met een inspecteur openluchtrecreatieve verblijven van Toerisme Vlaanderen.
Het regent pijpenstelen als ik arriveer op het terrein van Floreal Club Kempen in Kasterlee. Joris Janssens, inspecteur bij Toerisme Vlaanderen, wacht me op onder zijn paraplu. “Onmisbaar bij deze job,” zegt hij. We wandelen naar de cafetaria, waar we met een warme kop koffie, wachten tot de bui overgaat. Elke week bezoekt Joris twee tot drie campings, vakantieparken, kampeerautoterreinen of verblijfparken. “Het is hard werken, maar enorm leerzaam en interessant,”
zegt Joris. Terwijl we bediend worden in de cafetaria zie ik zijn geoefend oog al op van alles letten. “Het bordje ‘open’ hangt er wel, maar eigenlijk gaan ze pas over een dik uur open.” Joris toont een inspectiefiche. Daarop staan alle criteria waaraan een camping moet voldoen en alles waar inspecteurs op letten. Gelukkig voor de uitbaters komt een inspectie alleen bij een klacht onverwacht. Meestal komt er een inspectie na een vergunningsaanvraag, wanneer de uitbater veranderingen op zijn terrein heeft aangebracht en daar een wijziging van de vergunning voor nodig heeft. Streng onderzoek Bij een vergunningsaanvraag moet de uitbater onder andere een plat-
tegrond van het terrein, een attest van brandveiligheid, een bewijs van goed en zedelijk gedrag, een EHBO-diploma en het huishoudelijk reglement van het terrein voegen. Een maand later komt een inspecteur langs. Hij kijkt naar de layout van het terrein, naar de tentenweide en of er voldoende ruimte is voor sport en spel. “Minstens 5% van het hele terrein moet voorbehouden zijn voor recreatie,” zegt Joris. En dat is in Club Floreal het geval: er zijn tennisvelden, petanquebanen en een grote speeltuin voor de kinderen. Over het sanitair blok van Floreal Club Kempen is Joris op het eerste gezicht ook tevreden: “Het is schoon, er staan emmertjes in de vrouwentoiletten en de douches zien er goed uit. In het toilet voor
Toerisme Vlaanderen in 2020 Hoe zal het toerisme in Vlaanderen er in 2020 uitzien? Volgens Toerisme Vlaanderen ligt die datum nog te ver om concrete uitspraken over te doen. Een paar aanzetten willen ze wel geven. 0 Toerisme Vlaanderen zal niet
stilzitten, de komende jaren. In de eerste plaats wil het Vlaanderen internationaal bekender en aantrekkelijker maken. “Voor toeristen uit het buitenland moet Vlaanderen dé citytrip-bestemming worden,” zegt Lea Winkeler, woordvoerder van Toerisme Vlaanderen. Met begeleiding en informatie over de buitenlandse ‘markten’ wil Toerisme Vlaanderen ervoor zorgen dat steeds meer hotels, campings en
gastenverblijven weten hoe ze buitenlandse toeristen moeten aantrekken. Volgens Winkeler kan er nog wat geschaafd worden aan de zogenaamde ‘gastvrijheidskunde’ in Vlaanderen. “Daarmee bedoel ik niet dat het toeristisch gevormd personeel ondermaats presteert. Maar toeristen komen niet alleen in contact met deze goed voorbereide mensen. Ze ontmoeten ook het personeel van cafés en restaurants, taxichauffeurs, winkelpersoneel,… die zouden allemaal ambassadeurs van bestemming Vlaanderen kunnen zijn.” Ook op cultuur wil Toerisme Vlaanderen extra inzetten. Winkeler: “We verkopen Vlaanderen in het buitenland als een cultuurbestemming. Tot tien jaar geleden legden
we de nadruk op de klassieken: erfgoed, monumenten, Rubens, de Vlaamse Primitieven. Maar de laatste jaren spelen we meer in op hedendaagse beleving van onze steden: gastronomie, lifestyle, mode, shoppen, festivals en hedendaagse architectuur.” Tenslotte wordt de kaart van het zakelijke toerisme nog meer getrokken. Toerisme Vlaanderen wil Vlaanderen en vooral Brussel naar voren schuiven als een topbestemming voor zakelijk toerisme en internationale congressen. Winkeler: “Toerisme Vlaanderen pleit daar al lang voor, maar dat vraagt middelen natuurlijk. We zullen in ieder geval met man en macht ook deze zakelijke kant van Vlaanderen uitspelen.”
Joris Janssens slaat een praatje met de gasten van Floreal Club Kempen: Luc Vleugels, Gerda Broeckx en hondje Ozzy. foto hilde van geirt
de mindervaliden staat de handgreep echter in de foute hoek op de deur gemonteerd. Het toilet zelf is niet hoog genoeg en er is geen handgreep voorzien aan de rechterkant van het toilet. “Maar dat zijn geen grote tekorten,” zegt Joris. “Het zijn allemaal dingen die snel kunnen worden aangepast.” We wandelen verder en Joris inspecteert streng de tuinhuisjes. Ook de berghokken en plastic boxen bedoeld voor het opbergen van gasflessen ontsnappen niet aan zijn alziend oog. Joris controleert ook de algemene voorzieningen. Is er een campingwinkel met basisproducten? Is er een restaurant? Kun je met kredietkaarten betalen? Is er een fietsenstalling of een autowasplaats? “Alle data uit deze inspectiefiche worden uit-
eindelijk in een computersysteem ingebracht en verwerkt. Op basis van die gegevens gaan wij onze classificatie bepalen,” zegt Joris. “En op basis van die classificaties gaan we sterren uitdelen.” Realistisch beeld? Maar krijgen inspecteurs wel een realistisch beeld van de zaak als ze de controles aangekondigd uitvoeren? Kan een uitbater niet nog snel, in twee weken tijd, werken uitvoeren om de zaak in orde te krijgen? “Meestal verschilt wat wij zien niet zo heel erg van de realiteit,” zegt Joris. “Echt grote tekorten of heel veel tekorten kunnen niet zomaar in twee weken worden opgelost. We zijn trouwens ook vaak al op voorhand op de hoogte van de bedrijvigheid van de uitbater. Vaak krijgen we
Nieuw logiesdecreet van kracht in 2010 M M Met het nieuwe logiesde-
creet wil de Vlaamse overheid vanaf 2010 de hele sector in één decreet gieten. Alle overnachtingsmogelijkheden worden op die manier in de wetgeving ondergebracht. M M Het nieuwe decreet toeristische logies omvat vijf categorieën: hotels, gastenkamers, vakantielogies, vakantiewoningen en openluchtrecreatieve terreinen. M M Voor elke categorie zijn er aangepaste voorwaarden en normen om de uitbaatvergunning te kunnen verkrijgen. Logies die geen exploitatiever-
gunning nodig hebben (bijvoorbeeld kleine B&B’s met maximum twee kamers en voor maximum acht toeristen) zullen een meldingsplicht hebben. M M Toerisme Vlaanderen behandelt vandaag bijna 1.300 hoteldossiers en bijna 255 campingdossiers in Vlaanderen. M M Met het nieuwe decreet zal de classicifactie van kampeerterreinen, kampeerverblijfparken, vakantieparken en kampeerautoterreinen veranderen. Terwijl er vroeger misschien vaker op de kwantiteit werd gelet, zal nu worden gefocust op kwaliteit.
i
http://iv.vlaanderen.be
.13
vrijdag 26 juni 2009
Strijd om de sterren Wanneer krijgen uitbaters een ster? En hoe wordt bepaald aan welke zaak een of meerdere sterren worden uitgereikt?
bij Toerisme Vlaanderen meldingen van kampeerders die zeggen dat de uitbater hen plots brieven begint te MM
“Zo’n camping kun je vergelijken met een Gallisch dorpje met aan de leiding een hoofdman� joris janssens inspecteur
schrijven waarin staat dat ze hun overtredingen in orde moeten brengen. Zo’n camping kun je het best vergelijken met een Gallisch dorpje, met aan de leiding ervan een hoofdman,
de uitbater, die het zowat alleen voor het zeggen heeft.â€? Luisterend oor Tenslotte wil Joris er nog op wijzen dat de inspecteurs van Toerisme Vlaanderen ook een adviserende rol vervullen. “Wij bieden een luisterend oor tijdens de inspecties. Voor kampeerders, die vaak niet op de hoogte zijn van de kampeerwetgeving, zijn we vaak hĂŠt aanspreekpunt bij klachten en ontevredenheid. Maar we staan ook de uitbaters met raad en daad bij. Zo ontstaat er een wisselwerking tussen de twee: enerzijds wordt de inspecteur door de kampeeruitbater en kampeerder gezien als een boeman, anderzijds biedt hij advies en ondersteuning en zoekt hij mee naar een passende oplossing voor beide partijen.â€?
“Wat we promoten, moet kwaliteit zijnâ€?, zegt inspecteur Joris Janssens. “Hotels, campings en reisbureaus moeten aan een aantal belangrijke voorwaarden voldoen om van Toerisme Vlaanderen een vergunning te krijgen. Deze eisen liggen vast in bepaalde regels. De kwaliteitscontrole en de toekenning van vergunningen en sterren valt onder de afdeling Kwaliteitszorg.â€? Veeleisend “Om sterren uit te reiken, hebben wij een aantal classificatienormen. Dat zijn eisen waaraan campings moeten voldoen: het terrein, parkeerplaatsen, sanitaire voorzieningen, winkeltje, animatie enz. We letten ook op het onderhoud: alle eenheden bestemd voor verhuur en alle faciliteiten van het domein moeten voldoende onderhouden en schoon zijn.â€? Op basis van deze classificatienormen krijgen de campings sterren; van ĂŠĂŠn ster (basiskwaliteit) tot vijf sterren (topkwaliteit). Het toekennen van sterren is er voor de bescherming van de consument: hij moet kunnen rekenen op een objectief en eerlijk oordeel. Het is ook een motivatie voor de uitbaters om hun bedrijf regelmatig te vernieuwen en marktgericht uit te bouwen. Tips en premies Uitbaters kunnen ook tips krijgen om de kwaliteit van hun zaak te verbeteren. Er bestaat ook een premiebesluit, dat bepaalt dat uitbaters over een periode van twee jaar tot maximaal 60.000 euro premie kunnen krijgen voor de verbetering van hun zaak. Deze premie bedraagt 30% van de kostprijs van de aankopen en van het uitgevoerde werk. Uitbaters die oog hebben voor bedrijfsinterne milieuzorg, krijgen 10% extra, weliswaar binnen de maximumpremie van 60.000 euro.
/ %-+# "--*%(!# +
/ %-+# "--*%(!# +
Fons Van Bael op zijn camping Lilse Bergen. Al drie jaar op rij verdient hij een Groene Sleutel. Foto mia uydens
Duurzaamheid boven
De campagne start op 27 juni op Radio 2 en MNM waar radiospotjes dagelijks in drie verschillende versies te horen zullen zijn. Op de website www.ikkenmijnwereld.be vind je meer info over duurzaam reizen. En er is ook een wedstrijd: als je de vragen goed beantwoordt ĂŠn de schiftingsvraag juist hebt, maak je kans op een korte duurzame vakantie in Vlaanderen, in een verblijf met een Groene Sleutel.â€? De Groene Sleutel De Groene Sleutel is een internationaal ecolabel dat wordt uitgereikt aan logies die hun zaak op een milieuvriendelijke en duurzame manier uitbaten. Het garandeert de toerist dat zijn hotel, B&B of kampeerterrein rekening houdt met de ecologische voorwaarden van het label. “De meeste voorwaarden gaan over energie-, waterof afvalbesparing,â€? zegt Griet Geudens. “In verblijven met een Groene Sleutel kan je rekenen op onder andere duurzame mobiliteit, vlotte bereikbaarheid, groenonderhoud en
(, %+
&)#'!+ $ ',# ) *$ '
( # % ,( *#+&
(, %+ &)#'!+ $ ',# ) *$ ' ( # % ,( *#+&
Camping Lilse Bergen krijgt derde keer op rij Groene Sleutel Uitbater Fons Van Bael is maar wat trots. En terecht: zijn camping Lilse Bergen in Lille, hartje Kempen, is voor de derde keer de trotse eigenaar van het ecolabel De Groene Sleutel. “Wij ondernemen al jaren milieuvriendelijke acties en zetten ons al jaren in voor duurzaam beheer van deze camping. Vroeger was alles elektrisch hier. Nu draait alles op mazout. Door de verwarming beter te controleren en detectoren voor het licht te plaatsen, besparen we veel energie. Het waterverbruik is fors gedaald door alle kranen op een maximum van zes liter water per minuut in te stellen, de douches elektronisch te laten besturen en de mensen met betaalkaarten te laten douchen. Zo had ik in ĂŠĂŠn jaar tijd 30% minder waterverbruik! Onze administratie gebruikt alleen maar gerecycleerd papier. En wij waren ook de eerste camping in BelgiĂŤ waar gescheiden afvalophaling gebeurde. De klant betaalt enkel voor het restafval, de andere ophalingen zijn gratis.â€?
i
Meer info op www.groenesleutel. be. Daar vind je ook de verblijven die een Groene Sleutel hebben ontvangen en die hebben deelgenomen aan het voorbereidende begeleidingsprogramma.
( &$ &&# ! $
$! %! # $ ' % " #
het gebruik van streekproducten bij het bereiden van het eten.�
“Ik ken mijn wereld is een campagne van Toerisme Vlaanderen om mensen wakker te schudden en hen de kans te geven meer over duurzaam toerisme en duurzaam reizen te weten te komen,� zegt Griet Geudens van Toerisme Vlaanderen.
" $ !% $
"#
#! ! # $ #
&
&
&
$ "
! %
!'
#)! !" $ $ ' * ! ! *