Bouwbedrijf november 2015 by Embuild

bouwbedrijf maandblad van en voor de aannemer | november 2015

Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel Afgiftekantoor Gent X â&#x20AC;&#x201C; â&#x201A;Ź6

>19

DOSSIER Recyclage

Naar een kringloopeconomie > 10

Bijkomende uren Flexibel en voordelig

> 32

Kilometerheffing Wat zal ze u kosten?

> 58

Ledenvoordelen Uw lidmaatschap brengt op

Meer wit. Meer licht. Meer business.

Exclusieve voorstelling van het nieuwe VELUX dakvenster in wit geverfd hout. • In uw buurt • Unieke ervaring • Gezellige lunch

Ontdek alle data op

roadshow-belgium.be

Schrijf u nu in !

EDITO BOUWBELANGEN

Een krachtig antwoord van de regering

oals de traditie het eist, heeft de eerste minister het politieke jaar geopend met zijn State of the Union. Het was een belangrijk moment voor de Confederatie. Het werd duidelijk dat ons maandenlange intense lobbywerk in de strijd tegen de unfaire buitenlandse concurrentie vruchten afwerpt.

DOSSIER

Uit de verklaringen van Charles Michel en uit de keuzes die de federale begroting maakt, blijkt dat de regering erkent dat onze aannemers met enorme moeilijkheden te kampen hebben. Ze bevestigt dat onze vraag om de loonkosten in de Belgische bouw te verlagen, legitiem is. En het blijft niet bij een loutere beginselverklaring. De federale regering zal € 600 miljoen per jaar uittrekken voor een specifieke lastenverlaging in onze sector. Het spreekt voor zich dat we verheugd zijn over deze beslissing van de regering. Bovendien wil ze snel overgaan tot overleg met de bouw over de manier waarop de specifieke lastenverlaging doorgevoerd zal worden. Dat overleg is nodig, want er vallen heel wat zaken te regelen en enkele ernstige moeilijkheden liggen op het pad van de vooruitgang.

€ 600 miljoen per jaar voor een specifieke lastenverlaging in onze sector

Dan is er de vraag wanneer de lastenverlaging van kracht zal worden. Beseft de regering ten volle hoe urgent deze maatregelen zijn? We mogen geen moment langer dralen met de verlaging van € 6. Bovendien moet ze in één keer doorgevoerd worden. Alleen dan is ze voor ons concurrentievermogen een schokgolf met voldoende kracht om het tij te keren, om opnieuw banen te scheppen in bouwbedrijven en om de terugverdieneffecten te creëren die de lastenverlaging deels zullen financieren.

SECTOR & BEROEPEN

De eerste is de financiering. De sector dringt aan op een lastenverlaging met € 6 per uur. Met € 600 miljoen kunnen we nauwelijks de helft daarvan financieren. We zullen dus op zoek moeten gaan naar bijkomende middelen. De Confederatie heeft onlangs een uitgewerkt voorstel aan de regering overhandigd dat als inspiratiebron zal dienen.

Ten slotte wijzen we op een derde moeilijkheid. De Europese Commissie moet instemmen met het juridische kader van deze specifieke lastenverlaging. Het is allesbehalve het kleinste obstakel. Maar op dit punt heeft Marianne Thyssen, de Europese commissaris bevoegd voor dit dossier, een verklaring afgelegd die hoop geeft. Volgens haar zal het probleem van de unfaire concurrentie niet opgelost worden door initiatieven op Europees niveau, maar wel degelijk door een nationale verlaging van de loonlasten.

PROJECTEN & BEDRIJVEN

Robert de Mûelenaere Gedelegeerd bestuurder Confederatie Bouw bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

IN DIT NUMMER

bouwbedrijf maandblad van en voor de aannemer | november 2015

Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel Afgiftekantoor Gent X – €6

>19

DOSSIER Recyclage

Bijkomende uren Flexibel en voordelig

> 32

Kilometerheffing Wat zal ze u kosten?

> 58

Contacten Bouwbedrijf is het maandblad van de vzw Confederatie Bouw, Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel Verantwoordelijke uitgever: Filip Coveliers, Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel Afgiftekantoor: Gent X Redactie: fax 02 545 59 02 Peter Graller – tel. 02 545 57 30 peter.graller@confederatiebouw.be Franstalige uitgave: Construction Druk: Drukkerij Geers Volgens concept van: Roularta Realisatie: EQUINOX Graphic Design Copyright coverfoto: © Shutterstock Reacties - vragen: communicatie@confederatiebouw.be

Naar een kringloopeconomie > 10

BOUWBELANGEN

Ledenvoordelen Uw lidmaatschap brengt op

Met de medewerking van: • de studiediensten van de Confederatie Bouw Secretariaat: Sonia Massart, tel.02 545 56 34 - fax 02 545 59 09 sonia.massart@confederatiebouw.be • Vlaamse Confederatie Bouw Secretariaat: Johan Walewijns, tel. 02 545 57 49 - fax 02 545 59 07 johan.walewijns@confederatiebouw.be • Confederatie Bouw Brussel-Hoofdstad Secretariaat: Morgane Cendoya, tel. 02 545 58 29 - fax 02 545 59 06 morgane.cendoya@confederatiebouw.be • Confédération Construction Wallonne Secretariaat: Catherine Houtart tel. 02 545 56 68 - fax 02 545 59 05 catherine.houtart@confederatiebouw.be Abonnementen: Claude Bernaerts, tel. 02 545 56 88 - fax 02 545 59 00 claude.bernaerts@confederatiebouw.be Reclame: Kristel Dekempeneer, tel. 02 545 56 99 - fax 02 545 59 08, kristel.dekempeneer@confederatiebouw.be of kde@confederatiebouw.be. Prijs jaarabonnement Leden van de Confederatie Bouw: begrepen in het lidgeld Niet-leden: € 137,80 (BTW en portkosten inbegrepen) Buitenland: € 300 (BTW en portkosten inbegrepen)

10 Bijkomende uren

Met de bijkomende uren bouw kun je arbeiders langer dan een normale werkdag laten werken, en gemiddeld toch minder betalen per uur. Voor de arbeider zelf valt zulk uur nog voordeliger uit. We geven uitleg bij een systeem dat nog te weinig gebruikt wordt.

INLEIDING 03 Edito Robert de Mûelenaere: “De regering ziet in dat de bouw een specifiek beleid nodig heeft.”

09 Regionaal standpunt Marc Dillen: “Vlaanderen moet dringend nieuwbouw stimuleren.”

BOUWBELANGEN 10 Bijkomende uren Zeer voordelig systeem voor een flexibele werkdag.

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers De vzw Confederatie Bouw wil met deze publicatie gepaste, betrouwbare, volledige en exacte informatie brengen. Ze kan echter niet aansprakelijk worden gesteld indien ze hierin tekortschiet. Alle elementen van deze publicatie zijn beschermd door het auteursrecht van de vzw Confederatie Bouw. Overname van artikelen, geheel of gedeeltelijk, is slechts toegelaten mits voorafgaande toestemming en uitdrukkelijke vermelding van de bron. Vanaf nu wordt Bouwbedrijf gedrukt op papier geproduceerd met hout uit duurzaam beheerde bossen. De duurzaamheid wordt gegarandeerd door de internationale organisatie Forest Stewardship Council (FSC), die niet alleen het bos controleert maar de hele handelsketen tot aan de drukker.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

12 Schenkbelasting Sterk verlaagd voor vastgoed, met extra stimulans voor renovaties.

14 Vrachtbrief Ook aannemers moeten hem soms bijhebben.

16 Btw en renovaties Kunt u de hogere tarieven op renovaties ontlopen?

Stappen richting circulaire economie België presteert erg goed als het aankomt op de recyclage van bouwafval. Maar het hergebruik is doorgaans eerder laagwaardig, en een aantal afvalstromen worden nauwelijks gerecycleerd. Toch wil Vlaanderen naar een kringloopeconomie evolueren.

17 Winteropleidingen

DOSSIER 19 Inleiding Waarom een dossier over recyclage?

20 De problematiek Er is nog vooruitgang mogelijk.

22 In de praktijk B.U.D.S verdient aan recyclage.

Kilometerheffing

Sint-Pauluskathedraal in Luik

De kogel is door de kerk: vanaf 1 april 2016 moeten zwaardere vrachtwagens op een aantal grote wegen kilometerheffing betalen. Dit artikel vertelt wat de aannemers te wachten staat en wat ze moeten doen. De boetes zijn alvast gepeperd.

In Luik wordt op dit moment druk gewerkt aan de restauratie van een deel van de kloostergang bij de Sint-Pauluskathedraal. Een kolfje naar de hand van ons lid Thiran! De ervaring van deze firma kwam van pas, want het monument had meer dan één verrassing in petto.

SECTOR & BEROEPEN 31 Track-and-trace

PROJECTEN & BEDRIJVEN 52 Erfgoed restaureren

Zichtbare en verborgen voordelen.

32 Kilometerheffing Wat ze u gaat kosten.

35 EPB in Brussel Beperkte veranderingen in 2016.

Alle hens aan dek in Luik.

54 Wedstrijd voor de leden Met een zeer aangename hoofdprijs.

58 Ledenvoordelen Uw lidmaatschap van de Confederatie brengt op.

36 Eisen aan ventilatie Ze staan in een nieuwe STS.

60 Bouwmarkt

38 Bouwfin

Assetmanagement met RAM – Module met vijf vensters van Locasix – Lichtgewicht groendak van Knauf

De waardebepaling van een bouwbedrijf.

24 Toekomstvisie Vlaanderen wil naar een groene kringloopeconomie.

Tracimat is maar een voorbeeld van de initiatieven.

28 Waar geraak ik het kwijt? Enkele voorbeelden van recyclagecircuits.

29 Hoogwaardige toepassing Een zeer clever idee van Carmans.

44 100 jaar oud Verjaardagsfeest én beroepsactie in één.

46 Kort Winter Training Day in Brussel – Bouwbarometer van FABA.

MARKANT 62 Cijfer van de maand

De verwachte groei in 2015 en 2016.

62 T.Palm

Al vijftig jaar aan de slag.

62 Jongeren beloond

Prijs voor toekomstige schrijnwerkers.

48 WTCB Tien Normen-antennes voor kmo’s. bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

PROJECTEN & BEDRIJVEN

26 Wat doet de Confederatie?

40 VCB visierapport De presentatie was een spetterende show.

SECTOR & BEROEPEN

Het ideale moment voor de opleiding van al uw personeel.

PROJECTEN & BEDRIJVEN

DOSSIER

SECTOR & BEROEPEN

BOUWBELANGEN

DOSSIER

PRIKBORD 18 en 19 november 2015

De Confederatie op Builty Op 18 en 19 november heeft in Tour & Taxis in Brussel de bouwbeurs Builty plaats. De Confederatie is aanwezig met drie zeer interessante lezingen over bouwteams, het vervoer van grond en het potentieel van 3D-scanning en –printing in de bouw. Samenwerken in bouwteam: lessons learned Dit colloquium heeft plaats op woensdag 18 november van 16.00 tot 19.00 u. Het wordt georganiseerd door de Vlaamse Confederatie Bouw, Bouwunie, NAV en ORI. Het sluit aan op het IWT-project Werken in bouwteam. Een innovatief bouwproces. Programma: - 16.00 u.: Onthaal. - 16.30 u.: Inleiding. - 16.40 u.: Alliance Contracting: goede afspraken voor een optimaal resultaat. Annick Deswaef (adviesbureau Consensa) bespreekt hoe je de samenwerking in een bouwteam opzet en hoe je ontsporingen vermijdt. - 17.10 u.: Werken in bouwteam: wat is de bewegingsruimte voor de verschillende partijen binnen de bestaande wetgeving? door Christophe Lenders (GSJ Advocaten). - 17.40 u.: Werken in bouwteam in de sociale woningbouw: ervaringen en toekomstperspectieven door Koen Spitaels (afdelingshoofd projectrealisatie Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen). - 18.10 u.: Panelgesprek met Steven Van Garsse en vertegenwoordigers van de Vlaamse Confederatie Bouw, Bouwunie, NAV en ORI. - 18.55 u.: Slotbeschouwingen. - 19.00 u.: walking dinner. 3D-scannen, -frezen en –printen: mogelijkheden voor de restauratiesector en toepassingen in de bouwsector Op 19 november 2015 organiseren de Confederatie Bouw en het WTCB op Builty een colloquium over 3D-technieken. Het vindt plaats van 18.30 tot 20.00 u.

Met technieken voor 3D-vormgeving kunnen we tegenwoordig snel complexe vormen met een hoge kwaliteit construeren. De erfgoedsector is ideaal als proeftuin en innovatielaboratorium voor deze technologie. De bouwmaterialen zijn er divers, de vormen ingewikkeld en de oplages doorgaans klein. Maar 3D heeft ook potentieel buiten de erfgoedsector. Het draagt bij aan een nieuwe bouwbenadering waarin gepersonaliseerd design op maat de gebruikelijke standaardmaten, -vormen en –materialen vervangt. Programma: - 18.45 u.: Verwelkoming door Robert de Mûelenaere (gedelegeerd bestuurder Confederatie Bouw). - 19.00 u.: 3D-scannen, -frezen en –printen: in de restauratie, ook in de bouw? door Michael de Bouw (projectleider Laboratorium Renovatie van het WTCB). - 19.30 u.: Gebruik van CAD en 3D-freestechnieken bij de restauratie van Antwerpen Centraal door Sander Peters (projectleider bij Verstraete&Vanhecke). - 20.00 u.: demonstratie 3D-printing, gevolgd door een receptie. Short & Sharp: Hergebruik van uitgegraven grond in de drie gewesten Aan welke regelgeving moet u zich houden als u uitgegraven gronden opnieuw wil gebruiken in een van de drie gewesten? Welke verantwoordelijkheid draagt u en welke normen moet u dan naleven? Welke formaliteiten moet u vervullen, en kunt u de gronden over de gewestgrenzen heen vervoeren en hergebruiken? Over deze vragen organiseren de Confederatie Bouw en Grondbank vzw op Builty een bondige maar informatieve lezing op donderdag 19 november van 16.00 tot 16.30 u.

INFO

Schrijf u in voor deze colloquia op www.confederatiebouw.be. Het programma staat ook op www.builty.be.

De winsten die je haalt uit track-and-trace Het project Triple T organiseert infosessies over de besparingen door het gebruik van track-and-trace in bouwbedrijven. Een deel van de winst is evident en onmiddellijk zichtbaar, maar er vallen ook aanzienlijke en minder zichtbare winsten te boeken. Een tip van de sluier wordt opgelicht op blz. 31 in dit nummer van Bouwbedrijf. De volgende sessies zijn gepland: - 26 november: in Bouwpunt Vandergucht, Eurolaan 3, 9140 Temse. - 1 december: in Bouwpunt André Celis, Kolonel Begaultlaan 83, 3012 Wilsele.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

- 3 december: in Bouwpunt Jorissen, Vrijheidsweg 11, 3700 Tongeren - 10 december: in Ottevaere, Meersbloem-Leupegem 21, 9700 Oudenaarde. INFO

Inschrijven kan via de Agenda van www.confederatiebouw.be. Triple T is een project van de Vlaamse Confederatie Bouw, het WTCB en Bouwunie. Het krijgt de steun van het IWT.

EEN DAG OM ONZE NIEUWIGHEDEN EN HANDIGE TIPS & TRICKS TE ONTDEKKEN Neem deel aan onze praktijk opleidingen

VELUX opleidingen, een ideale tool, voor de uitbreiding van uw activiteit Schrijf u in voor één van onze modules: Basiskennis Uitgebreide kennis INTEGRA® oplossingen (elektrisch & op zonne-energie) Vervanging van vensters en beglazingen Oplossingen voor platte daken

VELUX opleidingscentrum

PROGRAMMA EN INSCHRIJVINGEN OP pro.velux.be

Gratis – Exclusief voor professionelen - Geeft recht op opleidingspremies bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

CITROËN MAAKT UW WERK

MAKKELIJKER DE BEDRIJFSVOERTUIGEN VAN CITROËN. ONTWORPEN ZODAT U KAN WERKEN IN DE BESTE OMSTANDIGHEDEN. Bij Citroën zijn onze voertuigen aangepast aan uw behoeften. Zo bestaat ons gamma uit bedrijfsvoertuigen van alle lengtes en volumes. Ze zijn volledig moduleerbaar en aanpasbaar om u nog beter te helpen bij uw werk. Bovendien vindt u sowieso een model dat past binnen uw budget.

KORTINGEN TOT EN MET 46 %

Contactpersoon : Bartje Van Gastel GSM: 0499/34.36.99 - Fax: 03/870.98.93 E-mail: bartje.vangastel@citroen.com

Zie voorwaarden bij Citroën Antwerpen

ANTWERPEN

www.citroenantwerpen.be

CITROËN MAAKT UW WERK Y

CITROËN MAAKT UW WERK

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

citroen.be

REGIONAAL STANDPUNT BOUWBELANGEN

Vlaamse regering moet dringend nieuwbouw stimuleren

DOSSIER

Volgens recente cijfers van de notarissen is het aantal transacties op de vastgoedmarkt sterk toegenomen en stegen ook de prijzen licht. Maar de schaduwzijde van deze cijfers bleef onvermeld: het gaat niet goed met de bouw van nieuwe woningen. Vergeleken met het gemiddelde aantal toegekende vergunningen sinds 2008 werden in het eerste semester van 2015 in Vlaanderen 7 % minder flats en maar liefst 20 % minder huizen vergund. De leeftijd waarop mensen kunnen lenen stijgt bovendien: voorheen waren 43 % van de ontleners 18 tot 34 jaar oud, nu nog maar 35 %. Gezinnen worden op dit moment geconfronteerd met een dubbel probleem: zij hebben hogere bouwkosten omwille van de almaar strengere energie-eisen en tegelijk moeten zij van de banken meer eigen inbreng leveren. Betere energieprestaties leiden tot permanent lagere energiefacturen maar banken houden hiermee meestal geen rekening. Daardoor komt de financiering van nieuwbouw vaak in het gedrang, vooral dan bij jongeren. De vermindering van de woonbonus heeft dit probleem alleen maar versterkt.

Wij vragen dan ook aan de Vlaamse overheid de middelen die zijn vrijgekomen door de hervorming van de woonbonus aan te wenden om in Vlaanderen het aanbod aan woningen te verhogen en tegelijk de kwaliteit van het woningenpark te verbeteren. Concreet vragen wij dat zij zou tussenkomen in een deel van de eigen inbreng die gezinnen momenteel moeten leveren v贸贸r ze een hypothecaire lening kunnen afsluiten. We stellen gelukkig een toenemende bereidheid vast om op dit voorstel in te gaan. We gaan ook na op welke manier de Vlaamse overheid samen met de federale overheid ervoor kan zorgen dat private initiatiefnemers aan een lager btw-tarief kunnen bouwen voor gezinnen die het niet breed hebben.

Marc Dillen, directeur-generaal Vlaamse Confederatie Bouw bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

PROJECTEN & BEDRIJVEN

Het recente succes van de CBO (Constructieve Benadering Overheidsopdrachten) waarbij aannemers niet alleen instaan voor het ontwerp en de uitvoering maar ook terreinen inbrengen, heeft alvast duidelijk gemaakt dat private partijen wel degelijk bereid zijn op vrijwillige wijze mee te werken aan een ruim woonaanbod voor alle Vlamingen.

SECTOR & BEROEPEN

Gebruik de vrijgekomen middelen van de woonbonus om het aanbod te verhogen en de kwaliteit te verbeteren

De woningbouw verkeert in een crisis. Maar tegelijk komen er voortdurend meer gezinnen bij. Bij een ongewijzigd beleid dreigen steeds dezelfde verouderde, energieverslindende woningen gekocht en verkocht te worden tegen steeds hogere prijzen. Stijgende prijzen en een stijgend aantal transacties op de vastgoedmarkt zijn geen goed teken als daartegenover geen kwaliteitsverbetering staat.

Bijkomende uren bouw

Langere werkdagen die u niet op kosten jagen Is een achturendag soms te kort? Geen probleem. Met de bijkomende uren bouw kunt u bouwvakkers langere werkdagen en –weken laten maken zonder explosie van de loonkosten. Dat komt door de voordelige fiscale behandeling die ze krijgen. Een behandeling die voor de bouwvakkers zelfs zéér voordelig uitvalt.

r bestaan verschillende stelsels die flexibele arbeidsuren mogelijk maken in onze sector, maar bijzonder interessant voor een aannemer zijn de bijkomende uren bouw. Dankzij dit stelsel kunnen bouwarbeiders (paritair comité 124) tot 9 uur per dag en tot 45 uur per week werken. Ook op zaterdag kan een bouwvakker deze uren presteren. Ter herinnering: normaal gezien werken bouwvakkers 8 uur per dag tussen 06.00 en 19.00 u. Ze werken 40 uur per week, van maandag tot vrijdag. Ze werken niet ‘s nachts, niet op zaterdag en niet op zon- en feestdagen.

Verwar de bijkomende uren bouw niet met overuren. Het stelsel van de bijkomende uren bouw is verschillend. Het wordt afgelijnd door koninklijk besluit 213. Daarom hoor je vaak de uitdrukking “bijkomende uren KB 213” gebruiken. WANNEER MAG HET? Bijkomende uren bouw kunnen in periodes van intense activiteit. Dat zijn periodes waarin een aannemer zijn mensen normaal gezien overuren zou laten presteren omwille van een “buitengewone vermeerdering van het werk”. Bijkomende uren bouw kunnen ook in de zomer. In de praktijk is dat de periode waarin we de zomertijd hanteren. WAT STAAT ER TEGENOVER Voor bijkomende uren gepresteerd in de week kan de arbeider kiezen: recuperatie of 20 % bijkomend loon. “In de week” betekent hier van maandag tot vrijdag. Voor een bijkomend uur bouw op een zaterdag krijgt een arbeider altijd een bijkomend loon van 50 %, of hij deze uren nu recupereert of niet. Hij krijgt dat bijkomende loon ook als hij met het zaterdagwerk erbij niet meer dan 40 uur heeft gewerkt in die week. AANTAL UREN GELIMITEERD Een bouwvakker kan niet meer dan 130 bijkomende uren KB 213 presteren in een

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

Tot 9 uur per dag en 45 uur per week, en ook op zaterdag kalenderjaar. Anders gezegd: de fiscus geeft de belastingvoordelen aan maximaal 130 bijkomende uren per kalenderjaar. Sinds april 2014 is dat maximum opgetrokken tot 180 uren, maar alleen als de uren boven de 130 gepresteerd werden op bouwplaatsen met elektronische registratie van de aanwezigen. Hoe je dit moet tellen staat uitgelegd in de handige FAQ in Bouwbedrijf van oktober 2014. EN ZATERDAGEN? Van deze 180 uren mogen er niet meer dan 96 gepresteerd zijn op een zaterdag. Op zaterdagen moet ook voldaan zijn aan minstens één van de volgende voorwaarden:

- de werken kunnen op geen enkel ander ogenblik uitgevoerd worden; - de gelijktijdige uitvoering van bouwactiviteiten en andere activiteiten op

nu gerecupereerd wordt of niet. Als een arbeider er 50 presteert, waarvan 20 met recuperatie, dan staat de teller van de bijkomende uren bouw op 50. COMBINEREN MET OVERUREN Een aannemer mag dezelfde bouwvakker bijkomende uren bouw en overuren laten werken. Maar hij kan niet op dezelfde dag bijkomende uren KB 213 laten presteren omwille van “een periode van intense activiteit” en overuren omwille van een “buitengewone vermeerdering van het werk”. Behalve in eerder zeldzame omstandigheden kun je dus geen werkdag hebben die bestaat uit 8 normale uren, 1 bijkomend uur en 1 overuur.

De niet gerecupereerde overuren en niet gerecupereerde bijkomende uren bouw mogen samen nooit boven de 180 uit-

Is er geen syndicale delegatie? Dan kun je autonoom beslissen om tot 130 bijkomende uren per jaar te gaan dezelfde plaats houdt risico’s in voor de veiligheid en/of gezondheid van de werknemers of derden; - de werken zijn om technische redenen niet combineerbaar met andere activiteiten.

komen in één kalenderjaar. Een bouwvakker kan vanzelfsprekend recuperatie nemen om deze limiet te vermijden. Maar opnieuw verandert zulke recuperatie niets aan de teller van de bijkomende uren bouw.

RECUPEREREN OF NIET? Als een bouwvakker alleen bijkomende uren bouw presteert in een kalenderjaar, en dus geen overuren, dan hoeft hij geen van deze uren te recupereren. Merk wel op dat elk uur KB 213 op de teller komt, of het

IN HET SYSTEEM STAPPEN Een aannemer die zijn mensen tot 130 bijkomende uren bouw wil laten presteren, heeft vooraf de toestemming nodig van een meerderheid in de vakbondsafvaardiging. Is deze laatste er niet, dan beslist

BOUWBELANGEN

de aannemer autonoom. Hij moet wel de voorzitter van het paritair comité op de hoogte brengen. Ook als de aannemer tot 180 bijkomende uren bouw wil gaan, is de toestemming nodig van een meerderheid in de vakbondsafvaardiging. Is die er niet, dan ondertekent de aannemer met minstens één arbeider een protocol van toetreding tot de regeling. Ook de gewestelijke vakbondssecretarissen moeten dit protocol ondertekenen. Neem hiervoor contact op met uw lokale confederatie. Het protocol van toetreding is één jaar geldig. Behalve in geval van protest wordt het stilzwijgend vernieuwd.

Maar let op: werken op zaterdag gebeurt altijd met vrijwillige instemming van de arbeider. Deze instemming moet opgetekend staan in een schriftelijk akkoord. Het moet uiterlijk bij de aanvang van de werken gesloten worden, en het moet op de bouwplaats bewaard worden. UURREGELINGEN AANPASSEN De uurregelingen die in de onderneming van kracht zijn, moeten desnoods aangepast worden om 9 arbeidsuren per dag en prestaties op zaterdag toe te staan. Voor de aanpassing van het arbeidsreglement moet een aannemer de gewone procedures volgen. n

OOK OP ZATERDAG – Maar dan is er altijd een bijkomend loon, recuperatie of niet.

Voordelig! De werkgever hoeft de bedrijfsvoorheffing voor de bijkomende uren bouw niet volledig te storten aan de fiscus. Daardoor is dit stelsel voordelig, ondanks de toeslagen op het loon. Voorbeeld: een niet gerecupereerd bijkomend uur gepresteerd in de week. De toeslag bedraagt 20 %. Maar de werkgever stort niet de volledige bedrijfsvoorheffing voor dit uur. 32,19 % van het bruto loon voor dit uur hoeft hij niet te storten en mag hij houden. Opgelet: het gaat hier om 32,19 % van het “normale” bruto loon, niet van het bruto loon vermeerderd met de toeslag.

SECTOR & BEROEPEN

De gemiddelde kosten per gewerkt uur dalen als je bijkomende uren bouw laat presteren

DOSSIER

Als een aannemer ten slotte zijn mensen op ook zaterdag bijkomende uren wil laten presteren, moet hij dezelfde procedure volgen als voor het plafond van 180 uren.

Wat kost een werkuur gemiddeld in een maand met bijkomende uren bouw? Minder dan in een maand zonder bijkomende uren bouw. Dat berekende de studiedienst van de Confederatie. Het verschil is soms klein, maar het is er. De gedetailleerde berekening vindt u in de brochure Arbeidstijdorganisatie van de Confederatie. Ze vertrekt van een typische bouwvakker, die alleen uren KB 213 presteert (en dus geen overuren) en ook niet op zaterdagen werkt. Voor de arbeiders is een bijkomend uur bouw nog voordeliger. Zij krijgen een belastingvermindering gelijk aan 66,81 % van het normale bruto loon voor een gewerkt uur. Netto stijgt het loon voor het bijkomende uur met veel meer dan 20 %. De stijging kan in de praktijk zelfs naar 100 % gaan. Als het bijkomende uur bouw gepresteerd werd op een zaterdag, is er een toeslag van 50 %. In dat geval hoeft de werkgever 41,25 % van het bruto loon niet door te storten als bedrijfsvoorheffing. De werknemer krijgt een voordeel van 57,75 % van het bruto loon. Opnieuw moet je de deze voordelen berekenen vertrekkende van het normale bruto loon, en dus niet van het bruto loon plus de toeslag.

philippe.stienon@confederatiebouw.be - marleen.porre@confederatiebouw.be. Uitgebreide informatie over de bijkomende uren bouw staat in de brochure Arbeidstijdorganisatie van de Confederatie. U kunt deze bestellen in de E-shop van www.confederatiebouw.be. Leden krijgen een forse korting. Ook de modeldocumenten om in dit stelsel te stappen staan op onze website. Achtereenvolgens klikken op Personeelsbeheer – Arbeidsvoorwaarden – Arbeidsduur – Arbeidsregeling aanpassen - Bijkomende uren.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

PROJECTEN & BEDRIJVEN

INFO

De nieuwe Vlaamse schenkbelasting

Vastgoed schenken is nu goedkoper, groener en eenvoudiger Vlaanderen heeft de schenkingsrechten op onroerende goederen vereenvoudigd en verlaagd. Bovendien is er een bijkomende verlaging als de ontvanger energiebesparende investeringen doet in de woning of deze verhuurt.

aar eerst een opmerking vooraf: alleen de schenkbelasting voor onroerende goederen is hervormd. Aan de schenking van roerende goederen – geld, juwelen enzovoort – verandert niets. Deze tarieven werden in 2004 al verlaagd, wat het aantal schenkingen fors deed toenemen. Maar de tarieven voor onroerende goederen liet de regering toen onveranderd. Tot voor kort was er dus maar één afwijkend en lager tarief

goederen tussen de generaties en vooral de schenkingen “buiten de rechte lijn”. Dat laatste wordt overduidelijk als je een blik op de nieuwe tarieven werpt.

De oude tarieven staan in de tabellen 1 en 2, de nieuwe in tabel 3. De nieuwe tarieven zijn niet alleen lager. Het valt ook onmiddellijk op dat de tariefstructuur veel eenvoudiger is. Er blijven niet meer dan vier tarieven over en niet meer dan twee tariefcategorieën (soorten begiftigden).

TARIEVEN VEEL LAGER De verschillen tussen de nieuwe en de huidige tarieven zijn groot. Als ouders aan een kind een woning met een marktwaarde van € 220 000 schenken, dan bedraagt de schenkbelasting sinds 1 juli € 10 800. Vroeger was dat € 21 225, bijna het dub-

ENERGIEBESPARENDE WERKEN De Vlaamse regering heeft bovendien een bijkomende tariefverlaging doorgevoerd voor wie een geschonken woning laat renoveren en daardoor de energie-efficiëntie verbetert. De begiftigde krijgt dan een deel van de betaalde schenkbelasting terug.

Schenkbelasting voor niet-verwanten daalt al snel met € 100 000 of meer voor onroerende goederen, namelijk voor schenkingen van bouwgrond. De voorwaarde is dan wel dat de hoofdverblijfplaats van de begiftigde binnen de vijf jaar op de bouwgrond staat. Deze specifieke uitzondering geldt sinds 1 januari 2003. Nu heeft de Vlaamse regering ook de tarieven van de schenkbelasting op onroerende goederen aangepast. Daarmee werkt ze de ongelijke behandeling van roerend en onroerend goed weg. Bovendien stimuleert ze zo schenkingen van onroerende

Schijf

Rechte lijn en partners

0 tot € 12 500

€ 12 500 tot € 25 000

€ 25 000 tot € 50 000

€ 50 000 tot € 100 000

€ 100 000 tot € 150 000

10 %

€ 150 000 tot € 200 000

14 %

€ 200 000 tot € 250 000

18 %

€ 250 000 tot € 500 000

24 %

Meer dan € 500 000

30 %

TABEL 1 – Tot 30 juni was dit de schenkbelasting bij schenkingen tussen partners of in rechte lijn.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

Dit verlaagde tarief komt met enkele voorwaarden. De begiftigde moet de renovatiewerken binnen de vijf jaar na de schenking laten uitvoeren. Het moet gaan om werken die omschreven worden in het Energiebesluit van 19 november 2010. Alleen deze geven recht op de bijkomende tariefverlaging. Bovendien moeten ze minstens € 10 000 exclusief btw kosten. De bijkomende tariefverlaging leidt tot de tarieven die in tabel 4 staan.

bele. Maar stel dat dezelfde woning door een broer aan zijn zus geschonken wordt, dus “buiten de rechte lijn”. Vroeger moest je dan een schenkbelasting van € 102 375 betalen. Met de nieuwe tarieven wordt dat € 29 000. Het verschil is nog groter voor schenkingen tussen niet-verwanten. Voor de woning in het voorbeeld is er een daling van € 134 125 naar € 29 000.

Schijf

Broers en zussen

Ooms/tantes/neven/ nichten

Anderen

0 tot € 12 500

20 %

25 %

30 %

€ 12 500 tot € 25 000

25 %

30 %

35 %

€ 25 000 tot € 75 000

35 %

40 %

50 %

€ 75 000 tot € 175 000

50 %

55 %

65 %

> € 175 000

65 %

70 %

80 %

TABEL 2 – Tot 30 juni waren was dit de schenkbelasting in de andere gevallen.

Eengemaakte schijven

Rechte lijn en partners

Niet rechte lijn

0 tot € 150 000

10 %

€ 150 000 tot € 250 000

20 %

€ 250 000 tot € 450 000

18 %

30 %

Boven € 450 000

27 %

40 %

TABEL 3 – De nieuw tarieven vanaf 1 juli 2015. De eenvoudige structuur valt onmiddellijk op.

Tarief rechte lijn en partners

Tarief niet rechte lijn

0 tot € 150 000

€ 150 000 tot € 250 000

17 %

€ 250 000 tot € 450 000

12 %

24 %

Boven € 450 000

18 %

31 %

TABEL 4 – De tarieven van de schenkbelasting met energierenovatie.

Energiebesparende werken na de schenking geven recht op een bijkomende verlaging Oude schenkbelasting

Nieuwe schenkbelasting met renovatie

Broers/zussen: € 121 875

€ 35 000

€ 30 500

Ooms/tantes/neven/nichten: € 134 375

€ 35 000

€ 30 500

Anderen: € 158 125

€ 35 000

€ 30 500

TABEL 5 – Een woning van € 250 000 wordt “niet in rechte lijn” geschonken. De tabel vergelijkt de schenkbelasting in de drie relevante situaties: het oude tarief, het nieuwe tarief en het nieuwe tarief met energierenovatie.

Hoe werkt dit in de praktijk? Na de registratie van de schenkingsakte wordt eerst het gewone tarief geheven. Wanneer aan de voorwaarden van het verlaagde tarief voldaan is, wordt het verschil teruggegeven tussen de schenkbelasting aan het gewone tarief en de schenkbelasting aan het verlaagde tarief met energierenovatie.

VOOR WELKE WERKEN? Het plaatsen van hoogrendementsbeglazing, een warmtepomp, een zonneboiler, dakisolatie, zoldervloerisolatie, vloerisolatie en buitenmuurisolatie. Dit zijn enkele voorbeelden van werken die recht kunnen geven op het verlaagde tarief. De aannemer die de werken heeft uitgevoerd, moet een attest opstellen. Daarin bevestigt hij dat zijn facturen betrekking hebben op één of meer van de vermelde werken.

Je kunt de terugbetaling alleen bekomen als je de facturen kunt voorleggen ten laatste zes maanden nadat de termijn van vijf jaar verstreken is. KWALITEITSVOLLE WONINGEN VERHUREN De begiftigde kan dezelfde teruggave ook krijgen als hij binnen de drie jaar na de schenking een geregistreerde huurovereenkomst van minstens negen jaar afsluit. ALLEEN IN VLAANDEREN? De verlaagde tarieven voor gerenoveerde of verhuurde goederen gelden alleen als deze in het Vlaams gewest liggen. Dat is trouwens ook zo voor het verlaagde tarief op de schenking van bouwgrond. De nieuwe tarieven zonder verhuring of energierenovatie, kunnen wél gelden voor onroerende goederen in Brussel of Wallonië, maar alleen als de schenker zijn fiscale woonplaats in Vlaanderen heeft.

INFO NAMEN – Een woning in Wallonië? Als de schenker zijn fiscale woonplaats in Vlaanderen heeft, geldt het nieuwe verlaagde tarief. Maar men kan niet profiteren van de bijkomende verlaging bij renovaties.

marleen.porre@confederatiebouw.be

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

PROJECTEN & BEDRIJVEN

Het bijzonder verlaagd tarief voor schenkingen van bouwgronden (met de daaraan verbonden voorwaarden) is niet gewijzigd. Het blijft bestaan tot de geplande einddatum van 31 december 2019. De looptijd van dit bijzondere tarief werd onlangs verlengd. n

SECTOR & BEROEPEN

VOORBEELD Een dochter krijgt van één van haar ouders een woning met een marktwaarde van € 250 000. Vroeger zou de schenkbelasting € 26 625 geweest zijn (zie tabel 1). Sinds

Bijzonder verlaagd tarief voor schenkingen van bouwgronden is ongewijzigd gebleven

Als deze woning van € 250 000 wordt geschonken tussen broers of zussen of tussen verdere verwanten, ontstaat de situatie in tabel 5. De extra verlaagde schenkbelasting bedraagt € 30 500, de normale nieuwe schenkbelasting € 35 000. Dat levert dus een teruggave van € 4 500 op.

DOSSIER

Nieuwe schenkbelasting

1 juli 2015 bedraagt de schenkbelasting € 13 500 (zie tabel 3). Maar als ze de woning laat renoveren en energiezuinig maken, bedraagt de schenkbelasting € 10 500 (tabel 4). De dochter zal € 3 000 kunnen terugkrijgen.

BOUWBELANGEN

Eengemaakte schijven

De vrachtbrief

Ook de aannemer moet hem (soms) gebruiken Wie “vrachtbrief” zegt, denkt op de eerste plaats aan de transportsector. Maar in principe moet ook een bouwbedrijf dit document gebruiken als het iets vervoert voor rekening van derden. Vervoer voor eigen rekening is vrijgesteld, maar de regels hierop zijn strikt.

n België is het gebruik van de vrachtbrief verplicht bij vervoer voor rekening van derden. De Belgische wetgever heeft het gebruik opgelegd van een model van CMR-vrachtbrief (meer over CMR staat in de kadertekst). Belgische ondernemingen moeten dit model gebruiken zowel voor nationaal als voor internationaal vervoer. U kunt de Belgische CMR-vrachtbrief krijgen bij Febetra (de Koninklijke Federatie van Belgische Transporteurs en Logistieke Dienstverleners), Transport en logistiek Vlaanderen (het vroegere SAV) en UPTR (de Unie van Professionele Transporteurs en Logistieke ondernemers). U kunt hem ook krijgen bij een erkende drukker. DE BASISREGELS De CMR-vrachtbrief vermeldt een aantal essentiële gegevens voor het vervoer: de afzender (leverancier), de vervoerder, de geadresseerde, de aard van de goederen, het aantal colli’s en het gewicht, de uiterlijke staat van de goederen, bijzondere instructies enzovoort. De CMR-vrachtbrief is een essentieel bewijsstuk om de aansprakelijkheid te bepalen in geval van schade of verlies.

De CMR-vrachtbrief moet altijd in ten minste drie originele exemplaren volgens het standaardmodel worden opgemaakt. Het eerste (rode) exemplaar is bestemd voor de afzender, het tweede (blauwe) voor de geadresseerde en het derde (groene)

OPGELET - Ook de reglementering op de vervoersvergunningen is van toepassing als u vervoer voor rekening van derden verricht.

voor de vervoerder. Het tweede en derde exemplaar moeten in het voertuig aanwezig zijn en moeten worden vertoond op elk verzoek van de diensten die de controle uitvoeren (in de praktijk de politie en de douane). De vervoerende onderneming moet het derde exemplaar van de CMR-vrachtbrief minstens vijf jaar bewaren vanaf de datum van het vervoer. Door de fiscale wetgeving in dit land wordt dat in de praktijk min-

stens zeven jaar. Vrachtbrieven dienen immers als bewijs voor de belastingen en de btw. VRIJSTELLINGEN De regelgeving bepaalt een aantal gevallen waarin de CMR-vrachtbrief niet opgemaakt hoeft te worden. Het hoeft bijvoorbeeld niet wanneer het nuttige laadvermogen van het voertuig onder de 500 kg blijft. Bedoeld is het gewicht waarmee het voertuig geladen mag worden.

WAT IS EEN VRACHTBRIEF? De vrachtbrief is een document dat wordt opgemaakt bij het vervoer van goederen en waarbij de vervoerder overeenkomt met de afzender (de verlader) om een bepaalde lading in ontvangst te nemen en te vervoeren naar een adres om ze af te leveren bij een geadresseerde. Op de vrachtbrief staan de gegevens die nodig zijn om de vervoerovereenkomst uit te voeren. Het document moet steeds aanwezig zijn in het voertuig tijdens het transport van de goederen. De vervoerder moet

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

het kunnen voorleggen bij iedere controle door de politie of de douane. De regelgeving op de vrachtbrief vindt zijn oorsprong in het Verdrag betreffende de overeenkomst tot internationaal vervoer van goederen over de weg (afgekort het CMR-verdrag). Dit internationale verdrag werd geratificeerd door een groot aantal landen, waarbij alle landen in Europa.

Deze uitzondering geldt enkel voor binnenlands vervoer. Als u de landsgrenzen overschrijdt, moet u wel een vrachtbrief opmaken.

Het bewijs dat u voldoet aan het voorgaande kunt u leveren aan de hand van facturen, leveringsbonnen enzovoort. En nogmaals: er moet aan alle vijf deze voorwaarden tegelijk voldaan zijn. Anders gaat het om een transport voor rekening van derden en moet er een CMR-vrachtbrief opgemaakt worden. In de vierde voorwaarde is sprake van transport met een huurvoertuig. Dit is onderworpen aan een aantal bijkomende voorwaarden. Je mag het voertuig bijvoor-

Merk overigens op dat de reglementering op de vervoersvergunningen van toepassing is als u vervoer voor rekening van derden verricht! BEDRIJVENGROEPEN Grotere bouwondernemingen bestaan soms uit verschillende entiteiten die deel uitmaken van de groep. Het kan dan voorkomen dat een andere vennootschap in deze groep de goederen vervoert. Als deze andere vennootschap een afzonderlijke juridische entiteit is, dan is er géén sprake van vervoer voor eigen rekening. Er moet een vrachtbrief opgemaakt worden. KORTE AFSTANDEN Soms ligt er minder dan 50 km tussen de eerste laadplaats en de laatste losplaats. Als bij dergelijk vervoer de Belgische grenzen niet overschreven worden, mag u een “vrachtbrief voor het vervoer over korte afstand (50 km en minder)” gebruiken. n

SECTOR & BEROEPEN

INFO johan.berghmans@confederatiebouw.be. Om de CMR-vrachtbrief te krijgen, zie onder meer www.febetra.be – www.transportenlogistiekvlaanderen.be – www.uptr.be.

DOSSIER

Belangrijk voor een aannemer is dat er ook bij vervoer voor eigen rekening geen vrachtbrief hoeft te zijn. Maar wat is “vervoer voor eigen rekening”? De wet is daarover duidelijk. Het gaat om elk vervoer met een motorvoertuig van zaken over de weg dat voldoet aan alle vijf de volgende voorwaarden: - de vervoerde goederen zijn eigendom van de onderneming of zijn door haar verkocht of gekocht, verhuurd of gehuurd, voortgebracht, gedolven, bewerkt of hersteld; - het doel van het vervoer is de goederen naar de onderneming te brengen of deze vanuit de onderneming te verzenden, ofwel deze te verplaatsen binnen of buiten de onderneming voor haar eigen behoeften; - de motorvoertuigen gebruikt voor dit

vervoer worden bestuurd door personeel dat in dienst is van de onderneming; - de voertuigen die de goederen vervoeren zijn eigendom van de onderneming, zijn door haar op krediet gekocht of zijn door haar gehuurd; - voor de onderneming is het vervoer niet meer dan een secundaire activiteit die aansluit bij haar algemene werkzaamheden.

beeld niet samen met een bijrijder huren bij het verhuurbedrijf. Bovendien moet het voertuig uitsluitend ter beschikking staan van de onderneming die het huurt. De volledige lijst van voorwaarden staat in richtlijn 2006/1/EG van het Europees Parlement en de Raad van 18 januari 2006 betreffende het gebruik van gehuurde voertuigen zonder bestuurder voor het vervoer van goederen over de weg.

BOUWBELANGEN

De CMR-vrachtbrief is een essentieel bewijsmiddel om de aansprakelijkheid te bepalen in geval van schade of verlies

HEBT DE STENEN EN DE MORTEL, WIJ HEBBEN DE GROND!

TE KOOP bouwgrond voor aannemers en investeerders

600 percelen beschikbaar over heel Vlaanderen!

gvg-wg-gdv-gvkr-vv

Ontdek ons aanbod op www.danneels.be of bel ons T. 050 47 10 10 (West- & Oost-Vl.) T. 015 308 100 (Vl-Brab. & Antw.) GRONDONTWIKKELING

WONINGBOUW

BOUWGROND

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

PROJECTEN & BEDRIJVEN

Realiseer uw projectwoningen op onze bouwrijpe kavels

Renovaties van bestaande woningen

Snel nog factureren om te profiteren van het verlaagde btw-tarief? Vanaf volgend jaar moet een woning minstens tien jaar oud zijn vóór renovatiewerken het verlaagde btw-tarief van 6 % genieten. Nu is dat slechts vijf jaar. Voor woningen tussen de vijf en de tien jaar oud geldt vanaf volgend jaar dus een btw-tarief van 21 %. Kunt u vooruit factureren en uw klanten nog laten profiteren van de verlaagde btw? Volgens de letter van de wet is dat niet uitgesloten. Maar een controleur zou misbruik kunnen vermoeden als u overdrijft. Helaas is de grens tussen wat mag en niet mag vrij vaag.

anaf volgend jaar zal er ministens tien jaar moeten liggen tussen de eerste ingebruikname van de woning en de eerste factuur die de aannemer opmaakt voor de werken. Anders moet 21 % btw betaald worden op renovaties en verbouwingen.

Werken beëindigd in 2015 - Factuur opgemaakt in 2015: 6 % btw als de woning ouder is dan 5 jaar. - Factuur opgemaakt in 2016: 6 % btw als de woning ouder is dan 5 jaar, maar let op! Dan moet de factuur ten laatste op 15 januari 2016 opgemaakt zijn.

Men kan de eerste ingebruikname onder meer bewijzen met de datum van de inschrijving in het bevolkingsregister, de facturen van water en elektriciteit of de datum van de verhuis. Maar de btwadministratie is soepel op dit punt. Men hoeft niet van dag tot dag te tellen. Een ingebruikname in de loop van het tiende jaar volstaat. Concreet: voor werken die volgend jaar uitgevoerd worden, moet de woning vóór 2007 in gebruik genomen zijn. Deze soepelheid bestaat nu trouwens ook. Tot nu toe volstond een ingebruikname in de loop het vijfde jaar. Voor werken uitgevoerd in 2015 is dus een ingebruikname vóór 2011 vereist.

Werken beëindigd in 2016 - Factuur opgemaakt in 2015: 6 % als de woning ouder is dan 5 jaar – Maar wees hiermee voorzichtig! - Betaling ontvangen in 2015 maar vóór de factuur opgemaakt is: 6 % op het in 2015 betaalde bedrag. - Factuur opgemaakt in 2016: 6 % als de woning ouder is dan 10 jaar. FACTURATIE VAN VOORSCHOTTEN Kunt u de 21 % omzeilen door dit jaar facturen op te maken voor werken die pas zullen starten in 2016? Nieuw zou zulke werkwijze niet zijn. Aannemers pasten ze in het verleden massaal toe wanneer een tariefverlaging ten einde liep. Maar de vraag is: kan het allemaal zomaar?

WAT BEPAALT HET BTW-TARIEF? Spelen geen rol: de datum waarop de werken starten, de datum waarop het contract gesloten wordt of de datum waarop de eventuele bouwvergunning afgeleverd wordt. Het is niet omdat één van deze gebeurtenissen plaatsvond in 2015 dat men alle werken, ook deze uitgevoerd in 2016, nog kan factureren aan 6 %.

Om te bepalen welk tarief van toepassing is moet men kijken naar de datum van het belastbaar feit en naar de eventuele andere oorzaken die btw opeisbaar maken. Deze twee technisch termen geven aan wanneer de btw aan de overheid moet gestort worden. Doen ze zich voor in 2015 dan geldt de ouderdomsvoorwaarde van vijf jaar. Situeren ze zich in 2016 dan zal de nieuwe ouderdomsvereiste van tien jaar gelden. Wat dit betekent, zie je aan de volgende voorbeelden.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

In principe mogen voorschotfacturen. Maar er schuilt een addertje onder het gras. Er staat tegenwoordig in het btwwetboek een specifieke antimisbruikbepaling. Eenvoudig gesteld komt het hier op neer: voorschotfacturen die alleen maar opgemaakt worden om te ontsnappen aan de btw van 21 % zou men kunnen beschouwen als misbruik. En als een btwcontroleur misbruik vaststelt, zal hij het tarief van 6 % niet aanvaarden.

NIEUWE KETEL - Vanaf volgend jaar geldt een btw van 6 % op renovatiewerken pas als de woning vóór 2007 in gebruik genomen is.

Let er dus op dat de voorschotten die u vraagt normale proporties hebben. De Confederatie raadt aan om niet te veel af te wijken van uw normale facturatiegewoonten. Stel dat u al jaren een voorschot van 10 % vóór de start van de werken vraagt, en de rest factureert nadat de werken voltooid zijn. Dan lijkt het niet

BOUWBELANGEN

TWEE VERHELDERENDE VOORBEELDEN verstandig om veel af te wijken van deze gewoonte. Het zou buiten de “normale proporties” zijn om plots een voorschot van 100 % te vragen voor alle werken die u volgend jaar gaat uitvoeren aan woningen tussen de vijf en de tien jaar.

- Factuur in 2015 voor werken uitgevoerd in 2015: 6 % btw. - Factuur in 2015 voor werken uit te voeren in 2016: 6 % btw. - Factuur in 2016 voor werken uitgevoerd in 2016: 21 % btw. In het tweede geval gaat het om een voorschotfactuur. In principe kan men deze opmaken met 6 % btw. Maar let op: de administratie kan oordelen dat u misbruik pleegt als u plots een veel hoger voorschot vraagt dan normaal uw gewoonte is. In de tekst staat meer uitleg. Een aannemer sluit in 2015 een overeenkomst voor de aanleg van een terras bij een woning. Deze is zeven jaar geleden in gebruik genomen. Maar stel nu dat de werken pas in 2016 starten. - Factuur in 2015 voor werken uit te voeren in 2016: 6 % btw. - Factuur in 2016 voor werken uitgevoerd in 2016: 21 % btw. Opnieuw is het eerste geval een voorschotfactuur. Zoals opgemerkt kan de administratie weigeren de verlaagde btw te aanvaarden als ze misbruik bespeurt.

DOSSIER

SPEELT U BANK? Soms maakt een aannemer een voorschotfactuur op in 2015 maar komt hij met de klant overeen dat de betaling kan wachten tot de werken uitgevoerd zijn. Let daarmee op. U moet deze factuur opnemen in uw btw-aangifte van de maand januari 2016. U moet dan de btw op die factuur aan de schatkist storten terwijl uw klant nog niet betaald heeft. Probeer deze voorfinanciering te vermijden! n

Een aannemer sluit in 2015 een overeenkomst voor de aanleg van een terras bij een woning. Deze is zeven jaar geleden in gebruik genomen. De aannemer voert de werken uit in 2015 en 2016.

INFO Nog vragen? Stel ze aan marleen.porre@confederatiebouw.be. In een later nummer van Bouwbedrijf komen we terug op de kwestie van het belastbare feit en de oorzaken die de btw opeisbaar maken.

Winteropleidingen met financiële steun SECTOR & BEROEPEN

Gebruik de winter om uw arbeiders bij te scholen De winter is een uitstekend moment om uw arbeiders opleiding aan te bieden. Door het slechte weer kunnen ze vaak niet werken. Maar slecht weer laat zich niet plannen, terwijl je dat wel moet doen met opleidingen. Het zeer voordelige systeem van de winteropleidingen is een uitweg uit het dilemma.

De werkgever betaalt geen loon tijdens de opleiding. Bovendien betaalt fvb Constructiv een deel van de opleidingskosten. Voor een theoretische opleiding is de bijdrage € 5 per opleidingsuur en per arbeider, voor een praktische opleiding € 10. Ook voor de arbeider is het systeem voordelig. Bovenop de werkloosheidspremie van de RVA krijgt hij een premie van € 36 per dag én een aanvullende vergoeding bouw van fbz Constructiv (het Fonds voor Bestaanszekerheid). De winteropleidingen kunnen worden gecombineerd met de kmo-portefeuille. n

PROJECTEN & BEDRIJVEN

Het weer tijdens een winteropleiding speelt namelijk geen rol. U kunt van dit systeem gebruik maken als u voldoet aan de volgende voorwaarden. - De winteropleiding wordt opgenomen in het bedrijfsopleidingsplan. - De arbeiders worden in tijdelijke werkloosheid wegens weerverlet geplaatst volgens de regels van de RVA. - De opleiding vindt bij voorkeur plaats bij één van de excellente opleidingspartners van fvb Constructiv (het Fonds voor Vakopleiding). Onder meer de Confederatie is zulke partner, net als FEMA (de federatie van handelaren in bouwmaterialen). - De opleiding vindt plaats op een weekdag tussen 1 december 2015 en 31 maart 2016. Een opleidingsdag duurt minstens acht uur. - De arbeider volgt niet meer dan 160 uur opleiding in deze periode.

VOORDELIG VOOR IEDEREEN

INFO

Uw lokale confederatie weet alles over de winteropleidingen. Ze helpt u met de formaliteiten, het organiseren van de opleiding enzovoort. Telefoonnummers en adressen vindt u op www.confederatiebouw.be. Ook op www.constructiv.be staat informatie over de winteropleidingen.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

PUBLIREPORTAGE

Vita VAPZ Als u als zelfstandige met pensioen gaat, dan weet u dat u een grote stap terug zal moeten zetten op financieel vlak, als u enkel rekent op het wettelijk pensioen. Dit pensioen bedraagt ongeveer de helft van het pensioen van een loontrekkende. Wil u dus een appeltje voor de dorst aanleggen, dan moet u nu actie ondernemen.

Zelfstandig? Werk aan uw pensioen! Vita VAPZ, een tak 21-levensverzekering, van Federale Verzekering werd speciaal ontworpen voor de zelfstandige die een gezond extra pensioen wil opbouwen. 5 beenharde redenen om niet langer te twijfelen.

Fiscale¹ & sociale voordelen: tot 64% van de gestorte premies Met Vita VAPZ bouwt u, op basis van uw beroepsactiviteiten, een bijkomend pensioen op. Het maximum dat gespaard kan worden bedraagt 8,17 % van uw jaarlijks inkomen van 3 jaar geleden, met een bovengrens van € 3 027,09 in 2015. Zelfstandigen die bijdragen betalen voor hun sociaal statuut als zelfstandige en geen achterstanden hebben, kunnen deze premies volledig fiscaal inbrengen. Bovendien leidt het betalen van premie in de Vita VAPZ onrechtstreeks tot een lagere sociale bijdrage. Hierdoor situeert uw werkelijke besparing zich gemakkelijk rond de 50 à 60% en zal uw nettokost van de premie slechts 40% bedragen.

Mooi en gewaarborgd rendement Elk jaar geniet u een performant en gewaarborgd rendement. Dit rendement wordt verhoogd met een eventuele winstdeelname, afhankelijk van de resultaten van de maatschappij, de beslissingen van de Raad van Bestuur en van de economische context. Als onderlinge verzekeraar hoeven wij geen externe aandeelhouders te vergoeden. Hierdoor kunnen wij winst-

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

deelnames toekennen die tot de hoogste op de markt behoren. In 2014 bedroeg het totaalrendement van Vita VAPZ 3,40 %².

Optimale flexibiliteit Om een extra pensioen van € 1 000 per maand opzij te zetten, dient u tegen uw pensioendatum ongeveer € 200 000 te sparen. Dat is niet niks. Vooral aan het begin van uw carrière is dat misschien niet altijd mogelijk. Toch is het belangrijk zo vroeg mogelijk te starten. Dat kan in alle flexibiliteit. En gaat het eens een jaar wat moeizamer, dan kunt u steeds een lagere premie storten.

ruggengraat en een gezonde politiek. Want uiteindelijk draait het om één ding: uw centen. Federale Verzekering is een onderlinge verzekeraar. Er zijn dus geen externe aandeelhouders die hun deel van de winst opeisen. Wij delen onze winst met onze verzekerden³. Het belang van de klant, de verzekerde en zijn pensioen staan voorop.

¹ Het fiscale beheer hangt af van de individuele situatie van de klant en kan later onderhevig zijn aan aanpassingen. ² Rendementen uit het verleden zijn noch een garantie noch een beperking voor de toekomst.

In alle veiligheid, ook voor uw familie

³ De restorno’s en winstdeelnames evolueren met de tijd in functie van de resultaten van de onderneming en de econo-

Als zelfstandige moet u sparen voor uw pensioen, maar wat als het fout gaat? Wat als uw familie alleen verder moet? Dan zijn er financiële middelen nodig om verder te leven en de belangrijke kosten te dekken. U kunt een bijkomende overlijdensbescherming inbouwen die toelaat om uw familie een belangrijk bedrag na te laten mocht u vroegtijdig overlijden. Ook voor u is het een hele geruststelling dat het niet nog zwaarder wordt voor uw naasten als u iets zou overkomen.

mische conjunctuur. Ze zijn niet gewaarborgd in de toe-

Bij een maatschappij met een sterke ruggengraat

Redactie: Federale Verzekering

Uw pensioen is voor later. U kiest dan ook beter een partner die er op dat moment ook nog voor u zal zijn, met een sterke

komst en variëren voor elk product. De regels inzake de toekenning van de winstdeelnames of restorno’s zijn vastgesteld in de statuten van elkeen van de ondernemingen van de groep Federale Verzekering. De statuten kunnen worden geraadpleegd op www.federale.be.

www.federale.be

Dossier Recyclage

Stappen naar een kringloopeconomie

In BelgiĂŤ wordt 85 % of meer van het bouwen sloopafval gerecycleerd. Dat is beter dan Europa vooropstelt. Alles in orde dus? Toch niet. Er

De problematiek Jeroen Vrijders (WTCB) duidt de knelpunten

blijven immers afvalstromen over die we niet of nauwelijks recycleren.

De toekomstvisie van Vlaanderen

En wat we met al dat gerecycleerde materiaal doen, is voorlopig eerder laagwaardig. Slechte wil is daarmee niet mee gemoeid. Zo maken

De aannemers

de regelgeving en de juridische aspecten hoogwaardig hergebruik

B.U.D.S. recycleert en verdient eraan

De Blueblocks van Carmans

soms moeilijk. En voor sommige afvalstromen is het niet evident om een recyclagecircuit op te zetten dat economisch haalbaar is voor aannemers en afvalverwerkers. Kortom, verdere stappen zetten zal

Wat doen we er aan? Projecten van de Vlaamse Confederatie Bouw

niet eenvoudig zijn. Toch wil Vlaanderen in het midden van deze eeuw

Recyclage-opties

gearriveerd zijn bij een groene kringloopeconomie. Is dat realistisch? Met dit dossier gaan we op zoek naar een antwoord.

Meer dan 90 % recyclage in de bouw

Kunnen we nog meer recycleren en hergebruiken? Ons land recycleert meer dan 90 % van het bouwen sloopafval. Toch blijven er uitdagingen. Er zijn nog vele afvalstromen waarvan de recyclage moeizaam verloopt of in de kinderschoenen staat. Voor de grootste fractie, het steenachtige afval, wordt ook gezocht naar meer hoogwaardige toepassingen. Hoe staat het dus met de recyclage in de bouw? We vroegen het aan Jeroen Vrijders van de afdeling Duurzame Ontwikkeling & Renovatie van het WTCB. In een ideale wereld zou recyclage niet nodig zijn. Er bestaat sinds 2008 een Europese kaderrichtlijn Afval, en die stelt dat we eerst en vooral afval moeten proberen te vermijden. Kan dat niet, dan liefst de materialen hergebruiken of voorbereiden daarop. Pas dan komt recyclage, gevolgd door verbranding. De allerlaatste uitweg is storten. Voorlopig is het potentieel van hergebruik in de bouwsector evenwel beperkt, stelt Jeroen Vrijders. Jeroen Vrijders: “Het roept bijvoorbeeld juridische vragen op. Onder welke omstandigheden kan een bouwproduct door hergebruik een tweede leven krijgen? Wordt het een afvalstof, kan het opnieuw een product worden? Bouwproducten moeten in vele gevallen voldoen aan normen en regelgeving, maar deze zijn vaak niet aangepast aan hergebruik. Er is ook een technisch dilemma. Hoe kan een aannemer kwaliteitsgaranties bieden bij hergebruik? En is het zinvol als er intussen nieuwe en betere alternatieven bestaan? Maar er bestaan zeker nichemarkten voor hergebruik. En bij het ontwikkelen en gebruiken van nieuwe bouwmaterialen en –producten zouden we meer aandacht moeten schenken aan de latere demontage en het eventuele hergebruik.” REGELGEVING Op dit moment zet de bouw vooral in op recyclage. Zeker voor de steenachtige fracties staat deze intussen op een zeer hoog niveau. Regelgeving speelde daarin een belangrijke rol: door het

In de materialenkringloop zullen de aannemers een prominente rol spelen uitwerken van een milieu-hygiënisch en technisch kader werd het inzetten van gerecycleerd bouwen sloopafval mogelijk. Technische bepalingen in standaardbestekken, certificatiereglementen en normen openden een markt voor de toepassing van gerecycleerde materialen, vooral beton-, mengpuin- en asfaltgranulaten. Jeroen Vrijders: “Maar goede regelgeving vergt een afweging van de gevolgen. Gebruik van gerecycleerde granulaten vermindert de behoefte aan primaire grondstoffen. Maar de milieu-impact daalt niet noodzakelijk. Op dat punt spelen de context en de hele levenscyclus mee, vooral de parameter transport. Puin en granulaten over lange afstanden over de weg vervoeren, gaat dan ten

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

koste van de milieuwinst. Bovendien kan regelgeving de kosten opdrijven. De markt bepaalt dus mee of de keuze voor gerecycleerde granulaten geschikt is.”

Technisch dilemma: hoe bied je kwaliteitsgaranties bij hergebruik? VAN LAAG- NAAR HOOGWAARDIG Tot nu toen zijn gerecycleerde granulaten vaak gebruikt voor ophogingen, onderfunderingen en funderingen in wegenwerken. De toepassing na recyclage is dus meestal laagwaardiger dan de oorspronkelijke toepassing. Dit stelt twee problemen. Ten eerste is niet gegarandeerd dat de afzetmarkt groot genoeg blijft. Ten tweede vraagt de authentieke materialenkringloop die het beleid vooropstelt, hoogwaardige toepassingen.

Gezien de grote hoeveelheden steenachtig afval die we produceren, blijft de zoektocht naar hoogwaardig hergebruik van betongranulaten en ander afval dus een belangrijke uitdaging. Sommige aannemers hebben al producten ontwikkeld (zie blz. 29) maar de grote doorbraak is er toch nog niet.

Het regelgevende milieuhygiënische en technische kader maakte het gebruik van gerecycleerd afval mogelijk Jeroen Vrijders: “Wel zijn de normen in de voorbije jaren al beter afgestemd op gerecycleerde grondstoffen. Volgens de Belgische betonnorm NBN B15-001 (2012) mag nu 20 % gerecycleerd betongranulaat worden gebruikt in beton van sterkteklasse C25/30 en omgevingsklasse E0 of EI (binnenomgeving). Wellicht gaat de volgende betonnorm nog een stap verder. De nieuwe Europese norm bevatte alvast een informatieve aanzet. Tevens

BOUWBELANGEN

wordt er met de sector en de certificatie- en keuringsinstellingen gewerkt aan een kwaliteitskader om voldoende garanties te bieden.” SELECTIEF SLOPEN Hoogwaardige toepassing van bouwafval kan alleen als het van goede kwaliteit is. Net zoals het afval op de bouwplaats wordt sloopafval liefst aan de bron – dus tijdens de sloopfase – zoveel mogelijk gescheiden. Selectief slopen raakt in Vlaanderen

Volgens Statistics Belgium, de statistische dienst van de FOD Economie, produceerde de bouw in 2012 ongeveer 24,6 miljoen ton afval. Dat was toen 37 % van de totale afvalproductie in ons land. Waaruit bestaat bouwafval? Een rapport van de Vlaamse Openbare Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) uit 2005 suggereert de samenstelling. Het steenachtige afval (beton, metselwerk en asfalt) is goed voor meer dan 90 % van het totaalgewicht. De niet-steenachtige fractie bestaat in ongeveer gelijke mate uit keramisch afval en uit “andere fracties”. Keramisch afval wordt gevormd door tegels, toiletpotten, wastafels en dergelijke; onder de andere fracties vallen onder meer houtafval, gips, metalen, kunststoffen en bitumineus afval.

DOSSIER

Blijft de afzetmarkt groot genoeg voor laagwaardige gerecycleerde materialen?

TONNEN AFVAL

We recycleren 85 tot 90 % van al het bouwafval. Dat wordt vooral verklaard door de zeer hoge recyclagepercentages van de steenachtige fractie. In gewicht uitgedrukt komt iets minder dan de helft van dit afval van de afbraak van gebouwen. Ruwweg een kwart komt van renovaties. Het aandeel van de wegenbouw ligt in de buurt van de 20 %.

Een sloopinventaris is nog niet verplicht in de andere gewesten, maar deze moedigen selectief slopen wel aan. In Wallonië is in het nieuwe standaardbestek voor gebouwen de mogelijkheid opgenomen om een afvalstoffeninventaris op te maken vóór de sloopwerken. Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft een gids voor de selectieve sloop opgesteld.

In de materialenkringloop zullen de aannemers een prominente rol spelen, want een goed afvalbeheer op de bouwplaats is cruciaal. De praktische uitdagingen kunnen evenwel aanzienlijk zijn. Soms ontbreekt de plaats om het gescheiden afval tijdelijk op te slaan. Om correct te scheiden is ook voldoende kennis nodig. Een ander probleem is dat afval soms materialen bevat die selectief slopen moeilijk maken, bijvoorbeeld lijmresten, spuitisolatie en samengestelde materialen. Kortom, er is mankracht en tijd nodig, en die zijn niet gratis.

Om verwarring te vermijden: asbest is een geval apart. De regelgeving op het verwijderen van asbest is een onderdeel van de fede-

Selectief slopen is de eerste stap rale arbeids- en welzijnswetgeving. In heel België is de opmaak van een asbestinventaris dus verplicht bij afbraakwerken.

Info: www.wtcb.be. Lijsten met erkende ophalers en verwerkers vindt u bij OVAM (www.ovam.be) en Leefmilieu Brussel (www.leefmilieu.brussels). Voor gerecycleerde granulaten kunnen de certificatie-instellingen u zeggen welke bedrijven over de nodige markeringen en certificaten beschikken. In samenwerking met de Confederatie Bouw Brussel – Hoofdstad en het WTCB maakt Leefmilieu Brussel een overzicht van recycleurs voor de verschillende afvalstromen. Het wordt tegen het einde van het jaar verwacht.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

PROJECTEN & BEDRIJVEN

ANDERE FRACTIES Er wordt in Europa en ook in België meer en meer ingezet op de circulaire economie. Kort samengevat betekent dit dat beton in beton zal gerecycleerd moeten worden, baksteen in baksteen enzovoort. We zullen ook de minder belangrijke fracties in toenemende mate moeten recycleren. Individuele producenten en groepen van producenten leveren intussen inspanningen om te komen tot een gesloten kringloop voor materialen als dakbitumen, gips en gipskarton, verpakkingsafval, PVC ramen, vlakglas, isolatie en cellenbeton.

Jeroen Vrijders: “Stel dat je voor een bepaalde afvalfractie € 35 per ton betaalt als je ze gescheiden afvoert. Wanneer dezelfde afvalstroom in het gemengde afval wordt verwerkt, zou de kostprijs € 50 per ton zijn. Dekt die € 15 verschil alle kosten die een aannemer moet maken om de afvalfractie aan de bron te scheiden en recycleerbaar te maken? Vele producenten van materialen leveren inspanningen om deze operatie rendabel of toch rendabeler te maken.” ■

SECTOR & BEROEPEN

langzaamaan meer en meer ingeburgerd, onder meer door de verplichting een sloopinventaris op te stellen bij de afbraak van niet-woongebouwen groter dan duizend kubieke meter. Dergelijke inventaris leidt niet automatisch tot selectief slopen – dat is namelijk niet verplicht. Maar het valt te verwachten dat de selectieve sloop sterk bevorderd zal worden door de veranderingen in het Eenheidsreglement en de komst van Tracimat, de sloopbeheerorganisatie opgezet door de Vlaamse Confederatie Bouw (zie blz. 26).

De realiteit op de werkvloer

“Afvalbeheer levert ook financiële voordelen op” Veel bouwbedrijven zijn begaan met het milieu, maar hebben nog geen doorgedreven afvalbeheer. Een opvallende uitzondering is B.U.D.S (Brussel), een firma met vijftig werknemers. Sinds ze haar milieubeheer op een nieuwe leest geschoeid heeft, zet ze betere resultaten neer. Dat vertelde onze een tevreden Maxime de Roissart (milieu- en kwaliteitscoördinator B.U.D.S.) Maxime de Roissart: “Wij gaan op dat gebied zeer ver. Het is verplicht om sommige afvalstromen te scheiden, maar wij hebben dat proces verder verfijnd. We scheiden metaal niet alleen van de andere stromen, de metalen zelf scheiden we ook in deelcategorieën: zink, aluminium, koper, elektrische kabels ... Daarna verkopen we ze aan recyclagebedrijven zodat ze hergebruikt kunnen worden. Gemengd afval gaat hier de deur niet uit – wij scheiden stroomopwaarts al meer dan de regelgeving oplegt.” IS DAT SCHEIDEN EFFICIËNT? Maxime de Roissart: “Zeker, maar je moet alle betrokkenen bewustmaken, op kantoor, op de bouwplaats en in de werkplaats. En vergeet de aankoopdienst niet! De resultaten blijken uit een blik op onze statistieken. In 2009 produceerden we 1 400 ton ongevaarlijk afval. In 2014 was nog 700 B.U.D.S. – “We proberen zoveel mogelijk fracties te recycleren.” ton, een vermindering met 50 % in amper vijf jaar. Daardoor betalen we vanzelfsprekend minder voor het kan recupereren we oude stukken: gietijzeren radiatoren, het ophalen en behandelen. In 2009 kostte ons ongevaarlijk afval parket, mooie cementtegels … We maken die schoon in onze ons € 27 000. Vorig jaar was dat nog € 15 000. Maar om dat resultaat te bereiken volstond het loutere scheiden van afval niet. werkplaatsen tot ze opnieuw klaar zijn voor onze klanten die renoveren. Het kost ons minder dan nieuwe spullen en vooral: we gaan We hebben onszelf ook een zekere discipline moeten opleggen verspilling tegen en vermijden grondstoffengebruik. Hergebruik op de bouwplaats zelf is moelijker. Doorgaans weten klanten vrij nauwkeurig wat ze willen, en doorgaans horen oude bouwelementen daar niet bij. Daar willen ze van af.”

Steeds meer klanten willen producten met een lage milieu-impact over de hele levenscyclus - de afvalfase inbegrepen

stroomopwaarts en stroomafwaarts van de bouwplaats, door producten aan te kopen die weinig afval genereren, door resten van bouwmaterialen en –producten te recupereren enzovoort.”

GAAT HET U ALLEEN OM HET MILIEU, OF SPELEN ER OOK COMMERCIËLE MOTIEVEN MEE? Maxime de Roissart: “Er bestaat zeker vraag naar onze aanpak. Twee trends stuwen die dynamiek. Ten eerste willen meer en meer klanten duurzame producten met een lage milieu-impact over hun hele levenscyclus, tot en met het moment dat ze afval worden. Ten tweede hebben we ook klanten die expliciet een onderneming zoeken met een ethische benadering. Wij mogen het label van Ecodynamische onderneming van het Brussels Gewest dragen. Dat stelt hen gerust wat betreft onze vaardigheid op het vlak milieubeheer, en bij dat laatste hoort een goed afvalbeheer.”

WELKE VOORDELEN BIEDT EEN GOED AFVALBEHEER? Maxime de Roissart: “De voordelen zijn op de eerste plaats financieel. Meer scheiden betekent minder kosten. We zijn ook nogal dynamisch als het op recupereren aankomt. Soms bieden we afbraakmaterialen in goede staat aan op het internet. Als

HEEFT RECYCLEREN OOK NADELEN? Maxime de Roissart: “Een nadeel vormen in het begin vooral de slechte gewoonten die soms nogal hardnekkig zijn. Het was ook niet evident om alle kanalen voor het ophalen van afval te achterhalen, zeker niet als je méér wil dan alleen maar ophalen en ook

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

BOUWBELANGEN

op zoek bent naar herwaardering en een positieve milieu-impact. Maar het is interessant dat het ons gelukt is en dat we nu tegelijk het milieu en centen sparen.” “Moeilijker was de omgang met gevaarlijk afval. Dat konden we zelf niet afvoeren. Dus moesten we voor de kleinste hoeveelheid een transporteur of ophaler inschakelen die erkend is door het Gewest. Maar dat probleem is nu opgelost. We hebben tegenwoordig een andere milieuvergunning, en daardoor kunnen we dit afval opslaan en scheiden op onze eigen bedrijfssite – vanzelfsprekend op aangepaste, beveiligde plaatsen. Een ophaler moet nu pas komen als de vaten en containers vol zijn. Een grote hoeveelheid gevaarlijk afval in één keer laten ophalen is financieel altijd voordeliger, omdat je iedere keer vaste kosten hebt. Maar merk opnieuw op dat we door ons aankoopbeleid tegenwoordig ook minder gevaarlijk afval produceren.”

BESTAAN ER GENOEG OPHAAL- EN RECYCLAGEKANALEN? Maxime de Roissart: “Ja, maar in het begin is het nieuw en komt het nogal restrictief over. We hebben ons op de tast een weg moeten banen. We zijn een bouwbedrijf en het milieu is ons vak niet. We hebben dus eerst de normen bestudeerd. Daarna hebben we de interne opvolging moeten opzetten. Het is belangrijk om goed op de hoogte te zijn van de regelgeving en de wetten. Je moet liefst anticiperen en niet ondergaan.”

DOSSIER

BEGRIJPT U DAT RECYCLAGE SOMMIGE BOUWBEDRIJVEN EERDER KOUD LAAT? Maxime de Roissart: “Ik vind het moeilijk te begrijpen. Wij boeken op twee fronten positieve resultaten. Een container gemengd afval laten ophalen is duurder dan een container gescheiden afval. En daarnaast zijn ook onze bouwplaatsen netter. Ik zie dus alleen maar voordelen, niet alleen financieel maar ook wat betreft de tevredenheid van de klant.” MAXIME DE ROISSART – “Je moet een globale visie hebben om een milieubeleid in een onderneming op te zetten.”

HEEFT UW AFVALBEHEER GEVOLGEN VOOR UW PERSONEEL? Maxime de Roissart: “Tot bijkomende banen heeft het niet geleid. Er waren wel enkele aanpassing nodig. We hebben een milieuteam opgericht in de onderneming, het Green Team met daarin bedienden en werfleiders. Voor onze arbeiders hebben we geregeld opleidingen georganiseerd toen we ons afvalbeheerplan activeerden. Daarnaast is het evident dat iedereen polyvalent moet zijn in een kleine onderneming zoals de onze. Onze jurist staat ook in voor het vastgoedbeheer en voor het definiëren en coördineren van goede praktijken op het vlak van kwaliteit en milieu.”

INFO www.buds.be

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

PROJECTEN & BEDRIJVEN

VRAAGT AFVALBEHEER NIET TE VEEL VAN EEN KLEINE ONDERNEMING? Maxime de Roissart: “Ik denk van niet, maar je moet veeleisende doelstellingen willen stellen. Zodra je die in daden hebt omgezet, wordt het stapje voor stapje een vrij goed geoliede machine. De grootste obstakels in het begin zijn het opzetten van milieubeleid die naam waardig, en de tijd die je moet stoppen in een interne audit. Dat vraagt vaak heel wat administratief werk. Wij hebben dat label van Ecodynamische onderneming. Maar daarvoor hebben we een lijvig dossier van 150 bladzijden moeten indienen met een analyse en duidelijk omschreven milieuactieplannen.”

HOE LANG HEBT U MOETEN WACHT VÓÓR U DE EERSTE RESULTATEN ZAG? Maxime de Roissart: “Niet meer dan twee jaar. Dan zagen we de eerste effecten en konden we ze in cijfers beginnen om te zetten. Globaal bekeken bespaart ons milieubeleid ons € 90 000 tot € 100 000 per jaar, de verschillende milieupremies inbegrepen. Dat is een som geld die je niet kunt negeren.” ■

SECTOR & BEROEPEN

“Je schrijft je eigen milieubijbel waarnaar je elke dag verwijst. Wij gaan daarin ver. Maar je kunt ook een basis-milieubeheer opzetten en je beperken tot het essentiële, dus afval scheiden in een vijftiental fracties. Dan is het allemaal heel doenbaar. Ik kan me trouwens niet voorstellen dat een firma dat niet wil doen. Het is economisch gezien zinloos om alles in de container met gemengd afval te gooien. Dat is incoherent en veel duurder. Maar je mag het niet laten bij het afvalbeheer alleen. Milieubeheer vraagt een globale visie. Het gaat ook om energie- en watergebruik, mobiliteit, overlast van bouwplaatsen, lucht- en bodemverontreiniging …”

Beleidsprogramma 2020 - 2050

Van recyclage naar materiaalbewust bouwen in kringlopen Tegen 2020 moet recyclage onderdeel zijn van een breder geheel, het materiaalbewuste bouwen. En tegen 2050 moeten we zelfs een groene kringloopeconomie in de bouw hebben. Dat staat in het voorstel van beleidsprogramma dat de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) opstelde. Welke richting moet het materialengebruik in de bouwsector inslaan? Op die vraag probeert OVAM een antwoord te formuleren in Materiaalbewust bouwen in kringlopen. Dit voorstel van beleidsprogramma kwam tot stand na intensief denkwerk van OVAM en in overleg met alle betrokkenen. In de inleiding noemt minister van Leefmilieu, Natuur en Cultuur Joke Schauvliege de tekst “hét Vlaamse referentiedocument om de noodzakelijke versnelling in het duurzame materialenbeheer in de bouwsector te realiseren.” Het basisidee is ongeveer dat we in het bouwproces ook stroomopwaarts de gepaste maatregelen moeten nemen. We niet mogen blijven stilstaan bij de laatste stap – wat je eigenlijk doet als je je concentreert op sloop en de recyclage van afval. MATERIAALBEWUST (VER)BOUWEN Het eerste doel dat het beleidsprogramma stelt is materiaalbewust (ver)bouwen. De streefdatum is ruwweg 2020. Materiaalbewust (ver)bouwen houdt in dat we niet alleen voor het bouwen maar ook voor het produceren van bouwmaterialen zo weinig mogelijk primaire grondstoffen gebruiken. Om de materiaalkringloop zo goed mogelijk te sluiten moeten we de juiste materialen op de juiste plaats toepassen met de juiste bouwtechnieken. Het gebruik van gevaarlijke stoffen moet zoveel mogelijk en liefst helemaal vermeden worden.

Ook de conceptfase is belangrijk. Het ontwerp moet toestaan dat we de materialen en gebouwonderdelen zo vlot mogelijk kunnen terugwinnen. In het ideale geval is het zelfs niet nodig om iets terug te winnen, maar is het gebouw zo opgevat dat het aanpasbaar is en de evolutie van de maatschappelijke noden kan volgen. VIJF PROJECTEN Het voorgaande is eerder een lijst van goede bedoelingen dan een programma. Materiaalbewust bouwen in kringlopen stelt dus dat

ROZE BRIL – De kringloop sluiten klinkt mooi, maar dan mogen we ons niet alleen concentreren op sloop en recyclage. Er zijn maatregelen stroomopwaarts nodig.

- Milieuprestatievoorschriften uitwerken voor milieuverantwoord materiaalgebruik in gebouwen. - Meer selectief slopen. - De kwaliteit van de gerecycleerde granulaten verhogen met een

Vlaanderen wil streven naar een Materialenpeil of M-peil, naar analogie met het E-peil het beleid zich moet concentreren op vijf cruciale domeinen. Dat zijn selectief slopen en ontmantelen, het opzetten van kringlopen voor de steenachtige fracties, idem voor de niet-steenachtige fracties, de materiaalprestaties van gebouwen en ten slotte dynamisch (ver) bouwen. Dit alles moet gebeuren in een partnership met de bouwsector. Het programma Materiaalbewust bouwen in kringlopen stelt voor om in deze domeinen vijf concrete projecten op te zetten.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

beheersysteem (zie ook het artikel over Tracimat op blz. 26). - De steenachtige fracties hoogwaardiger gebruiken. - De materiaalkringloop van enkele specifieke bouwafvalstromen beter sluiten. Nu is de opmaak van een sloopinventaris verplicht bij de afbraak van een niet-woongebouw van 1000 kubieke meter of meer. Deze

BOUWBELANGEN

verplichting zal in de toekomst uitgebreid worden tot andere types van gebouwen en tot infrastructuur en wegen. Maar wanneer dat zal gebeuren laat het beleidsprogramma open.

Om milieuprestatievoorschriften zinvol te maken, moeten de materiaalprestaties gemeten en zo nodig verbeterd worden. Dit maakt het mogelijk om al bij het ontwerp duurzame keuzes te maken. De milieu-impact tijdens de hele levensloop van een constructie moet daarbij de leidraad zijn (zie ook het interview met To Simons van CeDuBo in Bouwbedrijf van februari 2015, blz. 22-23). Vlaanderen wil streven naar een Materialenpeil of M-peil, naar analogie met het E-peil. DYNAMISCH (VER)BOUWEN Eén van de vijf cruciale domeinen is dynamisch bouwen, ook

De weg die Vlaanderen wil inslaan, wordt mee bepaald door een aantal Europese initiatieven. Zo is er bijvoorbeeld de Roadmap to a Resource Efficient Europe van de Europese Commissie uit 2011, vrij vertaald: het Stappenplan naar efficiënt grondstoffengebruik in Europa. Het idee is om de economische groei los te koppelen van het grondstoffengebruik. Wonen is één van de sectoren die prioriteit krijgen. Daarnaast is er de Europese kaderrichtlijn Afvalstoffen. Deze legt een minimumdoelstelling op: 70 % van de afvalstoffen moet ofwel hergebruikt ofwel gerecycleerd worden. Vlaanderen haalt deze doelstelling al lang. Europa heeft ook een normatief kader ontwikkeld om de duurzaamheid van constructies in te schatten, en er bestaat een specifieke Europese normering voor het gebruik van gevaarlijke stoffen in de bouw (met aspecten zoals de impact op selectief slopen en het hergebruik van granulaten).

DOSSIER

Het sluiten van materiaalkringlopen houdt in dat we zo weinig mogelijk storten, al is OVAM realistisch: soms zullen we niet anders kunnen, omdat het afval verontreinigd is of gevaarlijke stoffen zoals asbest en teer bevat. Voor een aantal nietsteenachtige fracties kan de kringloop al geheel of gedeeltelijk gesloten worden, maar er stellen zich nog logistieke problemen en de samenwerking in deze keten kan nog beter. Een specifiek aandachtspunt zijn samengestelde bouwproducten (composieten), die bijvoorbeeld bestaan uit lagen van verschillende materialen. Deze vallen moeilijk te recycleren.

EUROPA

Ten slotte is er de Verordening Bouwproducten (2011). Deze legt een harmonisatie vast van de criteria voor een CE-label en neemt daarin het aspect duurzaamheid op. OVAM oordeelt overigens dat men nog meer duurzaamheidscriteria in het CE-label zou moeten opnemen.

Joke Schauvliege

wel veranderingsgericht bouwen genoemd. Dit is een vrij nieuw concept in Vlaanderen. Het betekent bijvoorbeeld dat een woning kan mee-evolueren met de gezinssamenstelling en een kantoor-

De juiste materialen op de juiste plaats toepassen met de juiste bouwtechnieken

In opdracht van OVAM is er ook een methode ontwikkeld om de milieu-gerelateerde materiaalimpact (MGM) van gebouwelementen te bepalen. Deze is gebaseerd op een levenscyclusanalyse. Er bestaat sinds 2012 een databank van de milieuprofielen van 115 gebouwelementen. In de komende jaren zal deze methodiek verder verfijnd worden tot een instrument voor opdrachtgevers, aannemers en architecten. ■ Info: www.ovam.be

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

PROJECTEN & BEDRIJVEN

gebouw met de behoeften van de gebruikers. Op dit ogenblik ontbreken er nog concrete en stimulerende voorbeelden, ook al omdat er voorlopig weinig vraag bestaat. Dynamisch verbouwen slaat vanzelfsprekend niet alleen op de materiaalkeuze, maar ook op de conceptuele keuzes die men maakt: het ontwerp, de manier waarop materialen gecombineerd worden tot bouwelement … Verwante begrippen zijn design for adaptability (aanpasbare constructies ontwerpen) en design for dismantling/disassembly (demonteerbaar ontwerpen).

WAT IS ER AL GEBEURD? Het beleidsprogramma Materiaalbewust bouwen in kringlopen dateert van 2014 en veel tijd heeft de overheid dus nog niet gehad om deze visie in regelgeving om te zetten. Maar een eerste stap is toch gezet. In juli keurde een ministerieel besluit een wijziging goed van het Eenheidsreglement voor gerecycleerde granulaten uit 2011. Deze wijzing zet de deur open voor de oprichting van sloopbeheerorganisaties zoals Tracimat. Deze kunnen een belangrijke rol spelen in de kwaliteitsbewaking van slooppuin, en dus ook in hoogwaardig hergebruik (zie blz. 26).

SECTOR & BEROEPEN

“Hét Vlaamse referentiedocument om de noodzakelijke versnelling in het duurzame materialenbeheer in de bouwsector te realiseren”

Beleid en praktijk

Wat doet de Confederatie voor u? Als Vlaanderen goed scoort voor recyclage en het nog beter gaat doen in de toekomst, dan is dat mee te danken aan de Vlaamse Confederatie Bouw en Caso, de slopers in de Confederatie. De VCB werkt constructief mee aan het regelgevende werk op dit gebied en houdt daarbij de belangen van de bouw in het oog. Daarnaast werkt ze mee aan projecten die recyclage en hoogwaardig hergebruik onderzoeken en bevorderen. En ten slotte is de VCB één van de drijvende krachten achter de nv Tracimat, de organisatie die voor bouwen sloopafval gaat doen wat de Grondbank gedaan heeft voor grondverzet. Een kort overzicht.

Tracimat Voor hoogwaardige toepassing moet gerecycleerd bouwen sloopafval een goede kwaliteit hebben. En even belangrijk: gebruikers van dit recyclagemateriaal moeten vertrouwen hebben in die kwaliteit. Het zijn twee van de redenen waarom de VCB de vzw Tracimat heeft opgericht. Het Eenheidsreglement voor gerecycleerde granulaten legt de regels vast waaraan de brekers en de granulaten moeten voldoen. Het gaat onder meer om regels op de acceptatie van puin door de breker, de interne en externe controles op de granulaten enzovoort. In juni van vorig jaar is er een belangrijke wijziging aangebracht in het Eenheidsreglement. Deze creëerde de verplichting dat brekers bij de acceptatie het onderscheid moeten maken tussen puin met een hoog milieurisico-profiel (HMRP) en een laag milieurisico-profiel (LMRP). Het Eenheidsreglement stelt wel dat men dit onderscheid pas dient te maken vanaf zes maanden na de erkenning van een sloopbeheerorganisatie. Tracimat heeft nog geen erkenning, maar heeft de ambitie om de eerste ESBO in Vlaanderen te worden. Uit een sloopattest van Tracimat kan de breker afleiden of hij het sloopafval mag accepteren als afval met een laag milieurisico-profiel. LMRP-puin met een biedt vanzelfsprekend meer kansen op hoogwaardig hergebruik. Het feit dat het sloopafval een attest van een erkende organisatie heeft, zal het vertrouwen verhogen – niet alleen in de kwaliteit van het afval, maar ook in de kwaliteit van de sloper.

De procedures voor sloopbeheerorganisaties staan nog niet op punt. Tracimat werkt deze op dit ogenblik uit in overleg met alle betrokkenen: op de eerste plaats OVAM, maar ook de slopers, de brekers, deskundigen, controleorganisaties zoals Copro en Certipro enzovoort. Maar essentieel voor een sloopattest van Tracimat zal zijn dat de sloopinventaris – die verplicht is voor niet-woongebouwen met een volume van duizend kubieke meter of meer – ook effectief opgesteld wordt en gehanteerd wordt tijdens de sloop. Bovendien moet deze sloopinventaris, die in het Tracimatsysteem de naam sloopopvolgingsplan krijgt, opgesteld zijn volgens de procedures van Tracimat. Het hele proces wordt gecontroleerd door de organisatie, onder meer met tussentijdse controles op de bouwplaatsen. Meer werk voor de sloper wellicht, maar hij heeft meer informatie en loopt een lager risico. Op dit ogenblik concentreert Tracimat zich op de steenachtige fractie, die in gewicht uitgedrukt verreweg het grootste deel van het bouwen sloopafval representeert. Maar het is mogelijk dat het werkingsveld van deze organisatie in de toekomst wordt uitgebreid tot andere soorten afval. ■

INFO

annelies.vandeneynde@vcb.be

MILIEUPROFIEL – Zodra Tracimat een erkenning heeft gekregen, zullen brekers het onderscheid moeten maken tussen puin met een hoog milieurisico-profiel (HMRP) en een laag milieurisicoprofiel (LMRP). Dat laatste biedt veel meer kans op hoogwaardig hergebruik.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

BOUWBELANGEN

Grondbank: oplossingen voor praktische problemen bij grondwerken Grondbank vzw werd in 1996 opgericht onder impuls van de VCB. In 2002 werd ze een erkende bodembeheerorganisatie. Grondbank ondersteunt iedereen die betrokken is bij grondverzet, vanaf het ontwerp tot bij de oplevering. Grondbank heeft een aantal klassieke taken zoals het conform verklaren van technische verslagen, het afleveren van bodembeheerrapporten en de certificatie van tussentijdse opslagplaatsen en centra voor grondreiniging. Maar daarnaast is Grondbank ook een kenniscentrum dat oplossingen zoekt voor praktische problemen bij grondwerken. Grondbank reduceert het risico op milieuschade bij grondverzet tot een minimum, dankzij de krachtige databank, de doorgedreven projectondersteuning en –opvolging, het advies op maat en de controles

en keuringen. Wie werkt met Grondbank houdt de risico’s op verontreiniging rigoureus onder controle. Maar verdwijnen zullen deze nooit en daarom heeft Grondbank een collectieve verzekeringspolis ontwikkeld voor de aangesloten aannemers, vervoerders, TOP’s en CGR’s. Deze is nauwkeurig afgestemd op de zeer specifieke risico’s die met grondverzet gepaard gaan. In de raad van bestuur van Grondbank zetelen vertegenwoordigers van de Confederatie Bouw, ORI (de brancheorganisatie van advies- en engineeringbureaus), Vlawebo en Copro. ■ Info: www.grondbank.be

DOSSIER

Immoterrae: milieupartner voor bouwen vastgoedprojecten Ook Immoterrae nv werd opgericht door de VCB. Deze organisatie komt ter hulp indien u de risico’s en kosten van een mogelijke bodemverontreiniging wil kennen bij een bouwproject of bij de aankoop of verkoop van een terrein. Immoterrae kan de haalbaarheid en rendabiliteit van het project helpen vrijwaren. Projectontwikkelaars en overheden doen al sinds 2011 een beroep op zijn multidisciplinaire expertise. Immoterrae analyseert de bestaande bodemgegevens van

uw terrein en schetst de milieutechnische, juridische en financiële gevolgen voor een project. Het zoekt oplossingen en doet aanbevelingen voor het best mogelijke project. Immoterrae ontwikkelde gerichte instrumenten, zoals een verzekering om een vastgoedproject te beschermen tegen onder meer onbekende verontreiniging, asbestrisico’s enzovoort. ■ Info: www.immoterrae.be

De bedoeling van dit project is de ontwikkeling van een waardeketen. Daarin wordt betonpuin afkomstig van de sloop gerecycleerd tot volwaardige grondstof voor hoogwaardige toepassingen in de bouw. Recybet wil daartoe een nieuw businessmodel voorstellen, dat gericht is op het sluiten van de materiaalkringlopen in betonbouw. Dit model moet economisch en technologisch haalbaar zijn en identificeert de noodzakelijke aanpassingen in het productieproces. Recybet bekijkt ook de impact op regelgeving, het marktpotentieel, de nodige competentieontwikkeling en het effect op de tewerkstelling. Uiteindelijk moet de evolutie naar een kringloopmodel de

SECTOR & BEROEPEN

Doorgedreven selectief slopen met Recybet economische slagkracht op de markt verscherpen voor alle betrokkenen in de waardeketen. Recybet is een samenwerking van Seveton, Chapyt, Adams Polendam, Holcim België, Naessens Willy Industriebouw, WTCB, KULeuven en de Vlaamse Confederatie Bouw. Het krijgt de steun van het Agentschap Ondernemen. ■ Info: www.agentschapondernemen.be – www.wtcb.be. Of nog beter: gebruik een zoekmachine voor de zoektermen “recybet wtcb” of “recybet agentschap”

Hiser: efficiënt recycleren en herwinnen PROJECTEN & BEDRIJVEN

De VCB is ook een partner van Hiser, een Europees project. Dat onderzoekt hoe we waardevolle materialen in complex bouwen sloopafval efficiënt kunnen recycleren en herwinnen. Concreet gaat het om topics zoals slim slopen, automatisch sorteren en recycleren, automatische kwaliteitsbewaking, de geïntegreerde inschatting van economische en milieuaspecten en ten slotte aanbevelingen op het vlak van beleid en normen. Hiser gaat op zoek naar nieuwe methoden en tools die op

elkaar afgestemd zijn. Daarbij ligt de nadruk op geavanceerde technologieën voor de productie van zeer zuivere gerecycleerde grondstoffen, die dan de andere grondstoffen in bouwproducten deels kunnen vervangen. Het project focust op vier stromen: hout, baksteen, gips en beton. Van Vlaamse zijde is ook de VITO een partner van Hiser. ■ Info: www.hiserproject.eu

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

Bestaande circuits voor recyclage

Waar kunt u met specifiek afval terecht? Voor een aantal afvalstromen bestaan er al enige tijd circuits waar een aannemer met zijn bouwafval terecht kan. We geven een kort overzicht. Maar hou in het achterhoofd dat het startpunt altijd is dat het afval gescheiden wordt op de bouwplaats. GIPS- EN GIPSKARTON Volgens de Belgisch-Luxemburgse Gipsvereniging (BLGV) bestaat 10 % van het bouwen werfafval uit gips. De producenten van deze bouwmaterialen hebben in 2009 al een vrijwillige samenwerkingsovereenkomst gesloten met de Vlaamse overheid, met concrete verbintenissen tot recyclage-inspanningen. De BLGV heeft een brochure opgesteld met nuttige informatie over wat recycleerbaar is en wat niet. Na wat zoekwerk vindt u deze onder meer op de website van OVAM. Een andere mogelijkheid is googlen op “BLGV

recyclage gips”. Niet gerecycleerd worden onder meer gipsplaten met aluminium-, lood-, vinyl- of laminaatbekleding, gipsplaten met isolatiemateriaal, cementplaten, pleister met kalk en pleister gebonden met paardenhaar. Wel gerecycleerd worden naast de standaard gipsplaten ook blokken en tegels, gipsplaten met glasen houtvezels …

CELLENBETON Er bestaan al enkele recyclage-initiatieven, maar nog geen grootschalig georganiseerd inzamelsysteem. Sommige bouwhandelaars hebben bigbags voor deze afvalstroom.

deponeren in big bags. Voor dakafval werkt de firma samen met de afvalinzamelaars en de afbraaksector. Voor recyclage van grote projecten (meer dan 1 500 vierkante meter) kan een aannemer rechtstreeks contact opnemen via recyclage@derbigum.com. Derbigum gebruikt recyclagemateriaal in nieuwe producten als het voldoende zuiver is.

DAKBITUMEN De bekende producent Derbigum heeft een systeem opgezet voor de recyclage van snijafval en dakafval. Snijafval kun je (ongeacht het merk) bij een aantal handelaren in bouwmaterialen gratis

Info: www.blgv.be

Info: www.derbigum.com

RECYCLEERSYSTEEM VOOR KUNSTSTOF DAKBANEN BEVAD (de Belgische Vereniging van Aannemers van Dichtingswerken in de Confederatie) ondersteunt Roofcollect. Dat is een systeem voor de betaalbare recyclage van thermoplastische dakbedekking.

schoon, maar oude dakbanen moeten schoongemaakt worden. Vergeet ook niet om tijdig de order tot ophalen te geven: tussen order en ophalen liggen minstens drie weken. De factuur krijgt u binnen de twee weken na het ophalen. Op www.roofcollect.com regelt u het ophalen van gevulde big bags en koopt u eventueel de lege. Voor u opdracht geeft krijgt u altijd de totale kosten in beeld. Daarna bevestigt u de opdracht en maakt

Roofcollect werd uitgewerkt door de ROOFING – Sommige fabrikanten hebben een Europese vereniging van fabrikanten recyclagesysteem opgezet. van afdichtingsmembranen ESWA. Het systeem richt zich op de eerste plaats op snijafval. Daarvan produceren België en Luxemburg samen u deze definitief. ongeveer twintig ton per jaar. Renovatie levert relatief veel minder op, onder meer omdat vakbekwaam aangebrachte Het bestellen en afvoeren kost € 12 per big bag (prijzen 2014). dakbanen al snel een levensduur van twintig jaar hebben. Daarboven op komen de recyclingkosten. Voor één big bag – die tot 1000 kg kan bevatten - bedragen die € 99. Hoe meer big Het systeem zit heel eenvoudig in mekaar. Het afval wordt bags u laat ophalen, hoe goedkoper. Voor vier of meer big bags verzameld in big bags die – ondanks hun naam – weinig zakt de prijs naar € 55 per stuk. Recyclage van dakbanen kost plaats innemen en gemakkelijk te verplaatsen zijn. U kunt ze dus geld – maar minder dan wanneer u het afvoert met het aanschaffen bij Roofcollect of uw eigen big bags gebruiken. De ongesorteerde bouwafval. prijzen voor het ophalen liggen vast en hangen niet af van de INFO plaats waar ze opgehaald moeten worden. www.confederatiebouw.be/bevad - bevad@confederatieEnige zorg op de bouwplaats is wel noodzakelijk. Het ingezabouw.be. Zie ook www.roofcollect.com. melde afval mag niet verontreinigd zijn. Snijafval is meestal

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

Blueblocks, een hoogwaardige toepassing van gerecycleerde materialen

BOUWBELANGEN

Carmans Aannemingen en Grondreiniging

Ons lid Carmans (Lummen) is een pionier. Eerst op het vlak van breekinstallaties, grondstabilisatie en biologische en fysicochemische grondreiniging. Nu ook op het vlak van de circulaire economie. Met zijn Blueblocks illustreert Carmans dat deze ook in de bouw perfect kan.

“Een goede kwaliteit is van primordiaal belang” Blueblocks zijn zeer flexibel toepasbaar. Je kunt ze gebruiken voor de aanleg van scheidingswanden, hallen en geluidsmuren en van open overslagplaatsen. Met hun ronde noppen zijn de Blueblocks gemakkelijk te plaatsen. Dankzij de gepatenteerde schanskorven rond de blokken kun je de wanden aanvullen als je op zoek bent naar specifieke visuele en akoestische kwaliteiten. Greenville (het Center of Cleantech in Houthalen) kreeg het eerste exemplaar. Maar ook architecten zijn geïnteresseerd. Stefan Carmans overweegt de Blueblocks te gebruiken voor zijn nieuw kantoorgebouw.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

PROJECTEN & BEDRIJVEN

KWALITEITSCONTROLE CRUCIAAL Stefan Carmans: “We hebben uitdrukkelijk gestreefd naar een eindproduct en niet naar een half afgewerkt product of een toevoegstof. BLUEBLOCKS IN DE PRAKTIJK – De toepassingen zijn zeer divers: scheidingswanden, We kunnen dan ook zelf de proeven hallen en geluidsmuren, open overslagplaatsen … uitvoeren. We gieten niet in mallen maar persen onze blokken. DaarECONOMISCH RENDABEL door liggen de kwaliteitseisen veel hoger. Een kwaliteitsverCarmans streefde niet alleen naar een minimale milieu-impact. antwoordelijke controleert continu de kwaliteit. Om met innovatieve producten en procedés succes te boeken is het trouwens Het product moest bovendien technisch op punt staan, gemakkelijk te gebruiken zijn en een economische meerwaarde opleveren. van primordiaal belang de kwaliteit hoog te houden en te laten Hij noemde de blokken Blueblocks omdat ze beantwoorden aan waarborgen. Niemand wil nadien betonrot. Maar tegelijk moet alle kenmerken van de blauwe economie. In een blauwe economie de overheid openstaan voor innovatie. We hebben niets uitgevonden. Heel veel is mogelijk door op de juiste plaats de juiste is duurzaamheid het resultaat van een productieproces dat net zo technieken te gebruiken. En die kunnen uit heel andere sectoren geïntegreerd is als een ecosysteem. komen, zoals de chemie. ■ Stefan Carmans: “Blueblocks zijn ecologisch verantwoord. Maar ze zijn ook betaalbaar en ze worden op economisch rendabele INFO wijze geproduceerd. Behalve de groenestroomcertificaten hebben we geen subsidies gekregen. Door deze onafhankelijkheid konden www.carmans.be we zeer snel werken. In amper een jaar tijd stond onze blokkenmachine op punt.”

SECTOR & BEROEPEN

Stefan Carmans: “Al vijftien jaar lang zijn we bezig met het opzetten van een materialenkringloop. Onze grondstoffen halen we uit allerhande afvalstromen, niet alleen uit sloop maar bijvoorbeeld ook uit uitgegraven grond. We streven ernaar om deze weer op te waarderen tot hoogwaardige bouwmaterialen. De aarde is een gesloten systeem. Dat willen we in ons productieproces maximaal navolgen.”

Alles werd uit de kast gehaald om de ecologische voetafdruk minimaal te houden. De productie-eenheid ligt vlakbij het Albertkanaal en het vervoer van grondstoffen en eindproducten kan dus over het water. Alle installaties staan op een terrein van veertien hectare. Het transport is sterk gereduceerd en dat leidt tot een veel lagere CO2-uitstoot.

DOSSIER

Blueblocks zijn megabetonblokken die volledig uit hernieuwbare materialen bestaan en bovendien helemaal met hernieuwbare energie worden geproduceerd. Zelfs bij minder zonnig weer produceren de zonnepanelen op de bedrijfsgebouwen voldoende energie om het productieproces te voeden. Bovendien plant de firma ook nog eens drie windmolens, vertelt gedelegeerd bestuurder Stefan Carmans.

Bouwen zit in ons DNA Dat merkt u ook aan onze service

Om als bouwondernemer opdrachten binnen te halen, moet u weten welke risico’s u kunt nemen. Federale Verzekering werd meer dan 100 jaar geleden opgericht door aannemers en kent dus die risico’s en weet hoe ze te verzekeren. Meer veiligheid, minder ongevallen, minder schade en bijgevolg meer winst. Winst die we met u delen*.

Bel gerust uw persoonlijke adviseur voor een afspraak op

Meer info: www.federale.be De verzekeraar die zijn winst met u deelt bouwbedrijf - november 2015 * De restorno’s en evolueren met de tijd in functie van de resultaten van de onderneming en de economische conjunctuur. Ze zijn niet gewaarborgd in de toekomst en variëren 30winstdeelnames www.confederatiebouw.be voor elk product. De regels inzake de toekenning van de winstdeelnames of restorno’s zijn vastgesteld in de statuten van elkeen van de ondernemingen van de groep Federale Verzekering. De statuten kunnen worden geraadpleegd op www.federale.be.

BOUWBELANGEN

Ondernemingsbeheer

Het rendement opdrijven met track-and-trace Als het correct gebruikt wordt, kan een track-and-trace-systeem aanzienlijke besparingen opleveren voor een onderneming. Soms op plaatsen waar je het niet verwacht.

Verschillende verzekeringsmaatschappijen vragen lagere premies als het track-andtrace-systeem uitgerust is met TT1-4-alarmen die in directe verbinding staan met een erkende meldkamer (Security Monitoring Centres of SMC). Dankzij deze alarmen kan de politie een voertuig lokaliseren, terughalen of stilleggen.

Triple T organiseert infosessies over de zichtbare en minder zichtbare besparingen door track-and-trace. De datums vindt u in de rubriek Prikbord vooraan in dit nummer. Triple T is een project van de Vlaamse Confederatie Bouw, het WTCB en Bouwunie. Het krijgt de steun van het IWT.

WINST – Deze tool berekent een deel van de besparingen die track-and-trace u oplevert. Daarbovenop komen dan nog de verborgen besparingen.

KOSTEN/BATENMODEL Het project Triple T heeft een kosten/ batenmodel ontwikkeld. Daarmee kan een aannemer de besparingen op loon- en brandstofkosten berekenen aan de hand van gegevens als het aantal personen per wagen en de vaste en periodieke kosten. De verborgen besparingen geeft deze tool niet, maar daarover hoort u meer op de infosessies (zie kader). n

hoeveelheid materiaal en de inzet van materieel en toestellen. Maar ook de gewerkte en gereisde tijd zijn van vitaal belang. Track-and-trace kan deze correct registreren. De combinatie met andere informatie staat een onderneming toe om de kostenelementen nog beter te berekenen en te verfijnen met het oog op de toekomst. Dat kan het verschil uitmaken tussen een verloren en een binnengehaald project, nu concurrentie en prijsdruk voortdurend groter worden. Deze informatie is van kritiek belang voor de continuïteit van de onderneming en de werkzekerheid van het personeel.

PROJECTEN & BEDRIJVEN

WAAR ZIT DE WINST? De praktijk in bouwbedrijven leert dat de meeste winst in de eerste twee aspecten zit: de reis- en de werktijden die nauwkeuriger bijgehouden worden. Kleinere besparingen zijn mogelijk op het vlak van de brandstofkosten en verzekeringen. Het brandstofverbruik van een voertuig wordt in belangrijke mate bepaald door het rijgedrag. Met track-and-trace kun je dat analyseren. Als de werknemers de liters erdoor jagen, kan de firma bijsturen. Daarmee win je gemiddeld 10 % op de brandstofkosten, met uitschieters tot 20 %. Dat blijkt uit onafhankelijk internationaal onderzoek.

INFOSESSIES OVER DE BESPARINGEN

INFO peter.vandamme@confederatiebouw.be. De tool vindt u op www.triple-t.be. Klikken op BEREKEN UW WINST.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

SECTOR & BEROEPEN

INTERN EN EXTERN Op zoek naar rendement kijken bedrijven vaak eerst naar hun bouwplaatsen – de buitendienst. Maar met track-and-trace kun je ook op intern, administratief vlak besparen. De meetbare besparingen situeren zich op verschillende vlakken: - het verschil tussen de reële en de aangegeven reistijd; - het verschil tussen de reëel gewerkte en de uitbetaalde tijd; - de administratieve verwerking van de urenstaten en de berekening van de mobiliteitsvergoeding; - minder administratieve afhandeling met papieren werkbonnen; - Brandstof en verzekering.

BETERE NACALCULATIE Maar zoals opgemerkt zijn er ook minder zichtbare besparingen mogelijk. Dat blijkt uit de nacalculatie. Het fundament van een nacalculatie is de correcte terugkoppeling tussen informatie en bouwproject. Het gaat dan om zaken als de gebruikte

DOSSIER

et als andere informaticasystemen vraagt track-and-trace investeringen en die moeten renderen. Maar hoeveel geld kun je ermee uitsparen? Sommige winsten door track-and-trace vallen gemakkelijk te becijferen. Maar er bestaan ook verborgen besparingen die een minstens even groot aandeel hebben.

Kilometerheffing vanaf 1 april 2016

Betaalt u straks om de weg te gebruiken? Vanaf 1 april 2016 voeren de gewesten een kilometerheffing in. Ze geldt voor voertuigen die goederen vervoeren met een MTM (maximaal toegelaten massa) zwaarder dan 3,5 ton. Wat gaat dat u kosten? En op welke wegen betaalt u?

e kilometerheffing wordt niet geheven op het hele Vlaamse wegennet. Ze zal voornamelijk van toepassing zijn op autosnelwegen en enkele belangrijke hoofdassen. Bij deze laatste onder meer de “grote steenwegen” N1 tot N9 met uitzondering van enkele stukken dicht bij steden. Je zult ook moeten betalen op de N50 Brugge – Kortrijk, de N70 Gent – Antwerpen enzovoort. Bij de havengebieden zijn enkele belangrijke verkeerswegen vrijgesteld. Wallonië heeft een gelijkaardige aanpak als Vlaanderen, maar het Brussels gewest is een buitenbeentje. Daar wordt tol geheven op het hele wegennet: autosnelwegen, gewestwegen én gemeentewegen. Een overzicht van de situatie in de drie gewesten vindt u in de downloads op www.viapass.be. De invoering van de kilometerheffing komt met compensaties. Het Eurovignet wordt afgeschaft in België. Daarnaast zal de verkeersbelasting veranderen. Voor goederenvervoer tussen de 3,5 en 12 ton wordt ze afgeschaft. Zwaardere voertuigen zullen het Europese minimum moeten betalen. Veel aannemers zijn trouwens op pad met een lichte vrachtwagen met een MTM onder de 3,5 ton. Zij hoeven geen kilometerheffing te betalen. VERSCHILLENDE TARIEVEN De kilometerheffing wordt in heel het land ingevoerd maar niet iedereen betaalt overal evenveel. De grootte is afhankelijk van het soort weg, de MTM en de Euro-emissieklasse van het voertuig (zie de tabellen). Er zijn opvallende verschillen tussen de gewesten. Zo betaalt u in Vlaanderen en Wallonië dezelfde vergoeding, maar in Wallonië wordt daarop btw geheven en in Vlaanderen niet. Dat heeft te maken met het feit dat de Waalse autosnelwegen beheerd worden door Sofico, de Waalse maatschappij voor de aanvullende financiering van infrastructuur. In het Brussels gewest zijn de tarieven

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

Ter compensatie wordt de verkeersbelasting verlaagd voor de autosnelwegen gelijk aan die van Vlaanderen en Wallonië, maar rijden op de andere wegen kost meer. ON BOARD UNIT VERPLICHT Iedere binnen- en buitenlandse vrachtwagen zal uitgerust moeten zijn met een OBU (On Board Unit). Dat is een soort boordcomputer die je aansluit op de sigarettenaansteker en die je op de vooruit kunt bevestigen met zuignappen. Aan de hand van satellieten registreert de OBU welke afstand op welke weg wordt afgelegd. Hij zendt die gegevens met gsm-technologie naar het verwerkingscentrum, waar ze zullen dienen om de facturen op te maken. BETALING Betaling met krediet- en tankkaarten en voorafbetaling behoren tot de mogelijkEmissieklasse

3,5 – 12 ton

heden. De organisatie die het geld int, kan een gegarandeerd betaalmiddel eisen. Dat is een betaalmiddel waarmee deze dienstverlener de kilometerheffing “op eerste verzoek kan innen”, “zonder verdere toelating van de houder van het voertuig” en “zonder dat deze de betaling kan annuleren”, aldus het decreet. EEN OBU AFHALEN Maar hoe krijgt u zo’n OBU nu te pakken? De gemakkelijkste manier is surfen naar www.satellic.be, de website van de uitbater van het kilometerheffingssysteem. Klik op registreren en u komt terecht op het Road User Portal. U kunt een OBU bestellen, waarna het bedrijf de unit per post opstuurt. Voor een OBU vraagt Satellic een waarborg van € 135. Wanneer u de OBU in originele en ongeschonden staat terug 12 – 32 ton

>32 ton

Euronorm 0-1-2

€ 0,146

€ 0,196

€ 0,20

Euronorm 3

€ 0,126

€ 0,176

€ 0,18

Euronorm 4

€ 0,095

€ 0,145

€ 0,149

Euronorm 5-6

€ 0,074

€ 0,124

€ 0,128

TARIEVEN – Dit zijn de tarieven van de kilometerheffing in Vlaanderen en Wallonië, en op de autosnelwegen in het Brussels gewest. In Wallonië komt bij deze bedragen ook nog de btw.

€ 1000 boete per drie uur overtreding 3,5 – 12 ton

12 – 32 ton

Euronorm 0-1-2

Emissieklasse

€ 0,188

€ 0,263

>32 ton € 0,292

Euronorm 3

€ 0,163

€ 0,238

€ 0,267

Euronorm 4

€ 0,132

€ 0,207

€ 0,236

Euronorm 5

€ 0,109

€ 0,184

€ 0,213

Euronorm 6

€ 0,099

€ 0,174

€ 0,203

BRUSSEL – In het Brussels gewest betaal je niet alleen op autosnelwegen maar op het hele wegennet. Dit zijn de tarieven op de gewesten gemeentewegen.

BOUWBELANGEN DOSSIER

CONTROLE – Het ziet er naar uit dat ze vrij strikt zal zijn.

inlevert, krijgt u dat bedrag terug. Op deze website moet u ook uw bedrijf registeren en de nummerplaat van een voertuig koppelen aan een OBU. Elk bedrijf krijgt een gepersonaliseerde en beveiligde

Het ziet er overigens naar uit u vrij strikt gecontroleerd gaat worden. In Vlaanderen komen er alvast 21 vaste controleposten die de nummerplaten scannen. Bovendien zullen er ook 13 flexibele controleposten zijn en 63 controleurs-politieagenten. Deze

CALL CENTER Nog vragen? Sinds 1 oktober 2015 is er een Satellic Call Center. Het helpt u met de registratie op de Road User Portal en met de installatie van een OBU. Het Call Center is in België en in de buurlanden

Niet voor lichte vrachtwagens onder de 3,5 ton zone. Op het portaal kunt u de gereden routes controleren. Er is een calculator om de heffing te berekenen.

CONTROLE EN BOETES De overheden zullen nauwgezet controleren of een voertuig met een werkende OBU rondrijdt. Wanneer het normaal gezien groene lichtje van de OBU bijvoor-

In Vlaanderen betaal je hoofdzakelijk op de autosnelwegen en de grote steenwegen laatsten zullen zich voornamelijk concentreren op buitenlandse voertuigen, zodat boetes meteen geïnd kunnen worden. INVESTERING IN WEGENNET De Vlaamse regering zal de inkomsten uit de kilometerheffing gebruiken om de autosnelwegen en het primaire netwerk

gratis bereikbaar op 00800-72 83 55 42 (00800-SATELLIC) en vanuit de andere Europese landen op +32 78 15 15 15. U kunt ook een e-mail sturen naar support@ satellic.be. n Info: www.satellic.be - www.viapass.be.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

PROJECTEN & BEDRIJVEN

U kunt een OBU ook afhalen in één van de servicepunten die op verschillende plaatsen in het binnenland en aan de landsgrenzen te vinden zijn. De adressen staan op www.satellic.be (naar beneden scrollen). In een servicepunt is een fasttrack-registratie mogelijk. De boorddocumenten van het voertuig scannen, gegevens invoeren met het touchscreen van de tolterminal, de waarborg betalen en u krijgt een OBU. Achteraf moet u wel weer naar het Road User Portal gaan en een volledige registratie doen. Aan servicepunten kan slechts één OBU per keer worden afgehaald. Sattelic heeft beloofd dat het ongeveer 130 servicepunten zal inrichten in België en het buitenland, maar die zijn er nog niet allemaal.

SECTOR SECTOR&&BEROEPEN BEROEPEN

wagen met daarin een OBU die eigenlijk gekoppeld is aan een andere – lichtere? – vrachtwagen. Per drie uur dat u in overtreding bent, krijgt u een boete van € 1000.

te verbeteren. Volgens schattingen zou het gaan om een bedrag van ongeveer € 100 miljoen. Maar dat wil niet zeggen dat onze wegen € 100 miljoen meer zullen krijgen. De voorbije jaren ging er namelijk ook € 100 miljoen van het FFEU (Fonds voor Eenmalige Investeringsuitgaven) naar de aanpak van gevaarlijke verkeerspunten. De huidige regering besliste echter om die centen grotendeels in te zetten voor andere investeringen, zoals de nieuwe sluis in Terneuzen. Tot slot zullen de gemeentelijke uitgaven voor mobiliteit in de volgende twee jaar dalen met maar liefst € 213 miljoen. Voor de wegenbouw zijn dat sombere vooruitzichten.

beeld rood wordt, moet u meteen contact opnemen met de klantendienst, anders riskeert u een boete. De klantendienst is 7/7 en 24/24 bereikbaar en zal u doorverwijzen naar het dichtstbijzijnde servicepunt. Je mag ook niet rondrijden met een vracht-

Bent u klaar voor de nieuwe kilometerheffing? Vanaf 1 april 2016 zullen alle binnen- en buitenlandse eigenaars van vrachtwagens van meer dan 3,5 ton een kilometerheffing betalen in BelgiĂŤ. Op die manier betaalt iedereen een faire bijdrage voor het weggebruik.

Om gebruik te maken van eender welke Belgische weg moeten al deze vrachtwagens uitgerust zijn met een OBU (On Board Unit). Die registreert de gekozen route, de gereden kilometers en het bedrag dat gefactureerd zal worden.

Registeer u vandaag nog op Satellic.be en bestel uw OBU! 34

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

BOUWBELANGEN

EPB-regelgeving

Opnieuw een (kleine) wijziging in Brussel Sinds 1 januari 2015 worden in het Brussels gewest zware eisen gesteld aan de energieprestaties van nieuwe gebouwen en bij ingrijpende renovaties. Maar geen twee projecten zijn hetzelfde, en het bleek moeilijk om gemeenschappelijke regels op te leggen aan alle constructies. Daarom is de EPB-regelgeving is Brussel lichtjes gewijzigd.

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest nam de concrete eisen op in EPB 2015. Maar voor bepaalde categorieën zijn ze niet genoeg aan de realiteit aangepast. Ze vormen ernstige problemen voor sommige constructies. Om enkele voorbeelden te geven: scholen en kantoorgebouwen zullen vaak moeite hebben om de eisen aan de netto koelingsbehoefte te halen. Voor flatgebouwen is in bepaalde gevallen het primaire energiegebruik een struikelblok.

PROBLEEM EN OPLOSSING Leefmilieu Brussel en het kabinet van minister van Leefmilieu Céline Frémault hebben daarom overleg georganiseerd met de Brusselse bouwsector in de brede zin van het woord. Het resultaat was een voorstel met een oplossing die in twee etappes uitgevoerd zal worden. De bouwsector ging unaniem akkoord. Het voorstel wil een aantal wijzigingen aanbrengen in de EPB-regelgeving in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

Men zal beginnen met correcties op het vlak van de koeling en het risico op oververhitting in scholen en kantoren. De eisen hiervoor worden opgeschort. De maatre-

gel is tijdelijk, tot de berekeningsmethode verbeterd is. Vervolgens gaat men ook de manier aanpassen waarop rekening wordt gehouden met de compactheid van een gebouw in de berekening van de primaire energiebehoefte. Deze wijzigingen moeten het voor een groter aantal gebouwen mogelijk maken om de eisen te halen die opgelegd worden door de EPB-regelgeving in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De problematiek kwam overigens aan bod op een seminarie van de Cel Energie-Leefmilieu van de Confederatie Bouw Brussel-Hoofdstad, waaraan een vijftigtal aannemers deelnamen en dat plaatsvond in oktober. n

INFO De Cel Energie-Leefmilieu van de Confederatie Bouw Brussel – Hoofdstad beantwoordt al uw vragen over de lokale EPB-regelgeving. Stuur een e-mail naar celine.deschryver@confederatiebouw.be. Deze Cel organiseert regelmatig infoavonden en seminaries over bouw en milieu. Op 17 november is er bijvoorbeeld een over asbest, op 3 december over labels en certificering voor duurzaam bouwen.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

PROJECTEN & BEDRIJVEN

Daarnaast bestaan er gebouweigenschappen die men op een andere manier zou moeten berekenen om tot een correct resultaat te komen. Dat is onder meer het geval voor het risico op oververhitting in scholen en kantoren.

EPB – De wijzigingen moeten de regelgeving beter doen aansluiten op de realiteit in de hoofdstad.

SECTOR SECTOR&&BEROEPEN BEROEPEN

NORMEN HALEN EPB 2015 legt eisen op aan vier gebouwkenmerken en maakt een onderscheid tussen twee categorieën van gebouwen: woongebouwen enerzijds en scholen en kantoren anderzijds. De vier kenmerken zijn de netto verwarmingsbehoefte, de netto koelingsbehoefte (maar dit geldt alleen voor scholen en kantoren), het primaire energiegebruik en het risico op oververhitting. Vanaf 2018 moet daar als vijfde kenmerk de luchtdichtheid bijkomen. Deze zal vanaf dan de fameuze 0,6 moeten halen.

DOSSIER

n de praktijk blijken sommige gebouwen kenmerken te hebben die het moeilijk maken om de normen te halen die EPB 2015 oplegt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Het komt zelfs voor dat in hetzelfde gebouw grote variaties bestaan, door de aard van het gebouw zelf maar ook door het gebruik dat ervan wordt gemaakt.

Vanaf 1 januari 2016

Naar hogere kwaliteit ventilatie in Vlaamse woningen Vanaf volgend jaar neemt de Vlaamse overheid initiatieven die de kwaliteit van ventilatieinstallaties verhogen in nieuwe woningen en appartementen en bij een ingrijpende energierenovatie met bouwaanvraag. Zo zal er bij de start van de werken een duidelijk voorontwerp van de ventilatie moeten zijn. Op die manier weet de opdrachtgever wat hij kan verwachten. Aan het einde van de werken moet er een prestatieverslag opgesteld worden. De Vlaamse Confederatie Bouw, Fedelec en ICS gaat opleidingen organiseren voor aannemers en installateurs die de verplichte rapportering zelf willen uitvoeren.

en goed werkende basisventilatie is niet meer weg te denken uit een hedendaagse nieuwbouw of bij een grondige renovatie. Ze verbetert de luchtkwaliteit en is goed voor de gezondheid van de bewoners. Ze verkleint de kans op CO-vergiftiging, onaangename geurtjes of allergieën. En aangezien ze condensatie en schimmelvorming tegengaat, is ze ook voor de woning zelf gezond. Maar dan moet het wel een goede ventilatie-installatie zijn. En op dat punt knelt regelmatig het schoentje. Er worden nog te vaak fouten gemaakt bij het ontwerpen, installeren en afstellen van ventilatieinstallaties. Dat blijkt onder meer uit de boetes die uitgedeeld worden omdat een woning niet voldoet aan de EPBeisen. In 84 % van de gevallen is er dan een probleem met de ventilatie. Voor de Vlaamse overheid was het dus tijd voor een kwaliteitskader. Daarvoor ontwikkelde een werkgroep de Technische Specificatie STS-P 73-1: Systemen voor basisventilatie in residentiële toepassingen (zie kader voor meer informatie over STS). Deze kan worden toegepast op nieuwe woningen en appartementen en bij energierenovaties met een bouwaanvraag. WAT STAAT ER IN? STS-P 73-1 beschrijft op welke wijze de prestaties van een ventilatie-installatie

GELUIDSCOMFORT? – Met zulke roosters? Het kwaliteitskader zal ook dit in het oog houden, maar niet meteen. Wellicht zal het vanaf 2017 zijn.

kunnen worden beschreven. Het gaat om het ontwerp, de componenten, de uitvoering, het onderhoud, de documentatie, de meetinstrumenten en de prestatieverslaggeving. Concreet worden bijvoorbeeld volgende aspecten beschreven - het ventilatievoorontwerp. Het moet alle betrokkenen voldoende zicht geven op de keuzes en hun mogelijke gevolgen; - de mechanische debieten. De gemeten debieten moeten conform zijn met de geëiste minimumdebieten en de ontwerpdebieten. Een balansventilatie (“systeem D”) moet bovendien een balans creëren tussen de gemeten totale afvoeren toevoerdebieten; - de doorstroomopeningen. Er moeten

bijvoorbeeld adequate doorstroomopeningen zijn tussen ruimten met luchttoevoer en ruimten met luchtafvoer; - de regelbare openingen voor toe- en afvoer. De geïnstalleerde capaciteit moet toestaan om de geëiste minimumdebieten en de ontwerpdebieten te halen. Worden ook nagekeken: de regelbaarheid, de regendichtheid, houden ze ongedierte buiten? enzovoort. Daarnaast – maar dit wordt in een latere fase ingevoerd - de akoestische prestaties en het risico op klachten over thermisch comfort. VANAF WANNEER? De invoering van STS-P 73-1 verloopt in twee fasen. De eerste fase start met de

Coördinator Voorontwerper Opstellen voorontwerp voor de EPBstartverklaring

Ontwerper

Mechanische ventilatie

Bevestiging van de ontwerpspecificaties van de ventilatie-installatie

Opmaken verslag van de mechanische aspecten.

Natuurlijke toevoer

DEELTAKEN – Een dossier bevat zes deeltaken. Deze kunnen door één of meer gekwalificeerde verslaggevers opgesteld worden.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

Natuurlijke afvoer

Opmaken verslag met Opmaken verslag met karakteristieken van de karakteristieken van de natuurlijke toevoer natuurlijke afvoer

Doorstroom-openingen Opmaken verslag met karakteristieken van de doorstroomopeningen

Een Spécification Technique / Technische Specificatie is bij uitstek geschikt voor een kwaliteitskader. Ze beschrijft hoe men een product kan voorschrijven, keuren en verwerken voor een specifieke toepassing. Er staat ook in hoe men de uitvoering kan beoordelen. Eventueel kunnen er ontwerpgegevens in opgenomen zijn. Wat een STS niet doet, is de ontwerpers, kopers en verkopers van hun aansprakelijkheid ontslaan. Ze vormt ook geen waarborg door de overheid of door de opstellers van de STS. Interessant is dat een STS een federaal en dus geen Vlaams of Waals document is. Het valt onder de verantwoordelijkheid van de FOD Economie. Mochten ook Wallonië of Brussel een kwaliteitskader voor ventilatie willen invoeren, dan kunnen ze verwijzen naar de nieuwe STS-P 73-1. Dit vermijdt dat ieder gewest het warm water opnieuw probeert uit te vinden. Er bestaan al verschillende STS, onder meer voor houtskeletbouw, houten buitenschrijnwerk, poorten, na-isolatie van spouwmuren en luchtdichtheidstesten. U vindt alle STS op www.economie.fgov.be, de website van de FOD Economie.

Wanneer de tweede fase van start gaat, staat nog niet vast als we dit schrijven. Wellicht wordt het 2017. Vanaf dan zullen ook de aspecten van kracht worden die niet rechtstreeks met de EPB-regelgeving te maken hebben, zoals akoestiek en onderhoud.

De verslagen van de deeltaken komen allemaal in het dossier terecht. Dit moet men voor elke individuele wooneenheid opstellen. Daarna maakt men het over aan een erkende kwaliteitsorganisatie, die een controle op de juistheid van het dossier uitvoert. Op dit ogenblik bestaat er voor STS-P 73-1 in ons land één dergelijke organisatie, BCCA (de Belgian Construc-

IN HET KADER STAPPEN Om verslaggever van een deeltaak te kunnen zijn, moet men eerst slagen voor het examen van deze deeltaak. Ter voorbereiding van deze examens zullen de VCB, Fedelec en ICS samen een opleiding organiseren in samenwerking met BCQS (de Belgian Construction Quality Society). Twee opmerkingen nog: ook de coördinator moet slagen voor een examen, en de verslaggevers voorontwerp en ontwerp moeten dezelfde kennis hebben. Voor deze twee deeltaken is er dus maar één examen. n

INFO Nog vragen over dit kwaliteitskader? Stel ze aan de energieconsulenten van de VCB. Stuur een e-mail naar energieconsulent@vcb.be. In samenwerking met de lokale confederaties zullen in de loop van 2016 infosessies georganiseerd worden.

SECTOR SECTOR&&BEROEPEN BEROEPEN

Er ligt doorgaans een hele tijd tussen de bouwaanvraag en de installatie van de ventilatie. Voor de meeste installateurs zal dit nieuwe kwaliteitskader dus pas gevolgen hebben vanaf het najaar van 2016.

VERSLAGGEVING Essentieel in het kwaliteitskader is de verslaggeving. Er zijn zes deeltaken (zie tabel). De verslaggever moet gekwalificeerd zijn. Installateurs en aannemers zijn niet verplicht om kwalificaties te behalen, maar ze kunnen het vanzelfsprekend wel doen. Vooral de laatste vier deeltaken in de tabel zijn interessant voor aannemers of installateurs die hun klanten een totaalpakket van diensten willen aanbieden.

COÖRDINATIE De aanpak van de rapportering is zo flexibel mogelijk gehouden. Eén persoon kan de rapporten voor de zes deeltaken opstellen. Maar men kan voor verschillende deeltaken ook verschillende verslaggevers aanduiden. Per dossier mogen er niet meer dan zes verslaggevers zijn. Er moet een coördinator aangeduid zijn die de administratie beheert, maar dit kan één van de andere personen zijn. De coördinator heeft enkel een administratieve functie en neemt dus geen verantwoordelijkheid. Hij of zij legt vast wie het verslag van welk onderdeel maakt en staat in voor de volledigheid van het prestatieverslag en de correcte betaling.

DOSSIER

bouwaanvragen ingediend vanaf 1 januari 2016. Vanaf dan zal er een ventilatievoorontwerp nodig zijn bij de EPB-startverklaring. Er moet ook een prestatieverslag van de installatie opgesteld worden. Dit prestatieverslag omvat alle karakteristieken die je nu al moet ingeven in de EPB-software.

tion Certification Association). Voor elk dossier moet men de kwaliteitsorganisatie betalen. Na overleg tussen alle betrokkenen is het uitgangspunt dat één op de tien dossiers aan een desktop controle onderworpen zal worden. Daarnaast zal één op de tien dossiers ter plaatse gecontroleerd worden.

BOUWBELANGEN

WAT IS EEN STS?

ENERGIECONSULENTEN VCB Hebt u vragen over de trends in de energiebesparende technieken of over de meest recente energiezuinige bouwtech-

nologieën? Dan bent u aan het goede adres bij Liesbeth Lemmens en Steven Uzar, de twee energieconsulenten van

PROJECTEN & BEDRIJVEN

Liesbeth en Steven hebben een antwoord op al uw vragen over energie de Vlaamse Confederatie Bouw. Zij geven u gratis advies en begeleiding. één adres:

energieconsulent@vcb.be

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

Bouwbedrijf verkopen of overlaten

Wat is uw firma waard? Voor elke aannemer komt er een moment waarop hij aan stoppen begint te denken. Maar wat moet hij dan doen? In dit artikel bekijken we één essentieel aspect, de waardebepaling van zijn onderneming. Vindt u het allemaal erg ingewikkeld? Doe dan een beroep op Bouwfin, het project van de Vlaamse Confederatie Bouw en Deloitte Fiduciaire.

en bouwbedrijf verkopen of overlaten. Heel wat aannemers denken er liefst nog niet aan. Is een bouwbedrijf tegenwoordig nog verkoopbaar? Zullen de kinderen het willen overnemen? En vooral: hoe bepaal je eigenlijk de waarde van het bedrijf? Eén ding staat vast: de voorbereiding is cruciaal, of de firma nu in de familie blijft of niet. Dat geldt voor alle ondernemingen, maar zeker voor de bouw. Dat blijkt uit de ervaringen met waardebepalingen. De principes van zulke waardebepaling zijn gelijklopend voor bouwen andere bedrijven. Maar voor een aannemer zijn er een aantal specifieke aandachtspunten. Hun belang wordt duidelijk na een korte blik op de algemene principes.

en contra’s. Maar het is belangrijk dat de balans de berekeningen accuraat weerspiegelt. Daarom is het noodzakelijk om tijdens de voorbereiding van een verkoop de rapportering onder de loep te nemen.

de klanten? Werkt de firma met voorschotten? Kan ze alle vorderingen nog innen? Let daarbij ook op intercompany vorderingen, de vorderingen op verbonden ondernemingen.

Niet alleen aan de voorraad maar ook aan de handelsvorderingen – de niet betaalde facturen, zeg maar – moet de nodige aandacht besteed worden. Wat is de gemiddelde betalingstermijn van

Het is mogelijk dat aan passiefzijde een correctie van de voorziening nodig is. Een extra voorziening kan bijvoorbeeld toegevoegd worden als het eigen vastgoed toe is aan sanering of renovatie. Idem voor een

Bouwfin licht uw bedrijf kosteloos door

SUBSTANTIËLE WAARDE Er bestaan verschillende manieren om de waarde van een onderneming te beschrijven. Een eerste vertrekt van de activa en passiva: wat bezit de onderneming en welke waarde heeft het, hoeveel schulden heeft ze enzovoort.

Deze methode berekent wat in vakjargon de substantiële waarde of ook het gecorrigeerde eigen vermogen heet. Ze waardeert activa en passiva aan de marktwaarde en behandelt ze als elementen van een balans. Bij de activa bijvoorbeeld de eigen gebouwen en de opslagplaatsen, waarvan de marktwaarde doorgaans na een schatting bepaald wordt. Een belangrijke activapost is verder de voorraad: producten, materialen, grondstoffen. Meestal is er ook een orderboekje en een aanzienlijk aandeel werken in uitvoering. Hoe kun je die waarderen? De verschillende methodes hebben allemaal hun pro’s

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

OPVOLGING – Zelfs als een firma in de familie blijft, is het belangrijk om te weten wat het waard is.

Doe mee aan Bouwfin als het onderwerp van dit artikel u nauw aan het hart ligt, maar u met vragen blijft zitten over de financiële aspecten. U krijgt een kosteloze doorlichting van uw bedrijf: strategie, personeel, rapportering, het financiële en juridische aspect. Uw Bouwfin-partners zijn volstrekt betrouwbaar en kennen de bouw door en door. Het is immers een project van de Vlaamse Confederatie Bouw in samenwerking met Deloitte Fiduciaire. Deelname is gratis. Een doorlichting bestaat uit twee gesprekken en leidt niet tot verdere verplichtingen ten aanzien van onze partner. Een vierhonderdtal bedrijven deden al een beroep op onze dienstverlening. 84 % gaat aan de slag met de aanbevelingen die ze kregen. INFO

Geïnteresseerd? Stuur een mail naar Freija.jongbloet@vcb.be . Zij vertelt u alles over Bouwfin. Deelname is gratis.

rechtszaak waaruit een schadevergoeding kan volgen.

Ruwweg komt het hier op neer: men kijkt naar de inkomsten en naar wat men daarvan overhoudt na de nodige uitgaven

De zo berekende toekomstige vrije operationele cashflows moeten nog geactualiseerd worden naar vandaag. Dan heeft men een maat voor de ondernemingswaarde. Maar dit is nog niet de waarde die de aandeelhouders kunnen bekomen.

Een waardebepaling kan statisch of dynamisch zijn Daarvoor moet men ook er ook de eventueel overtollige cash bijtellen en de interest-dragende schulden in mindering brengen. Per saldo is dit de netto kaspositie. DE MULTIPLE METHODE Je kunt de rendementswaarde ook met een soort vuistregel bepalen, de multiplemethode. In de bouw vertrekt men daarvoor meestal van de operationele cashflow, of in het Engels de EBITDA. Deze afkorting slaat op de inkomsten vóór

MAAK UZELF MISBAAR Vergeet ook dit niet: net als in andere ondernemingen draait het in bouwbedrijven rond de mens. Niet alleen het personeel met zijn technische ervaring, leeftijd en anciënniteit, maar ook de bedrijfsleider. Hij hoort een rechter- en linkerhand te hebben die samen met hem het bedrijf runnen. Een aannemer die zijn firma wil klaarmaken voor de verkoop, mag niet onmisbaar zijn. Hij maakt er best geen onemanshow van. n

INFO www.vcb.be/bouwfin

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

PROJECTEN & BEDRIJVEN

en investeringen. Iets preciezer geformuleerd: men berekent de opbrengsten op het niveau van de vrije operationele cash flow. Dat is de bedrijfswinst aangevuld met de niet-kaskosten zoals afschrijvingen. De vrije operationele cash flow houdt ook rekening met de investeringen die noodzakelijk zijn om de onderneming te doen draaien en met eventuele verwachte schommelingen in de behoefte aan bedrijfskapitaal. Meestal gaat men enkele jaren terug in de tijd en probeert men dan een schatting te maken van de nabije

EENVOUDIG EN TRANSPARANT Een goede waardering van een onderneming is een stevige tool. Ze creëert duidelijkheid over de waarde-creërende elementen van de onderneming, hetzij in de balans, hetzij in het rendement – en bij voorkeur in beide. Het is doorgaans een goed idee om het eenvoudig te houden in de balans en een transparante kostenstructuur naar boven te brengen, en voornamelijk een solide recurrente cashflow te genereren als basis voor de toekomst.

SECTOR SECTOR&&BEROEPEN BEROEPEN

RENDEMENTSWAARDE Een waardebepaling op basis van activa en passiva is eerder statisch, een momentopname. Een tweede methode geeft de dynamiek van de onderneming beter weer. Zij vertrekt van de opbrengsten en de waarde die deze genereren.

toekomst. Het is belangrijk dat daarbij het effectieve rendement naar boven komt. Dat vraagt onder meer de normalisering van éénmalige of niet beroepsmatige kosten en opbrengsten. Maar: hoe minder normalisaties, hoe minder discussies in een latere fase. Dat leert de ervaring.

WAT MET HET VASTGOED? In bouwfirma’s vormt het vastgoed vaak een aanzienlijk deel van de waarde. Als het een doorslaggevende rol speelt, stijgt de substantiële waarde tot boven de rendementswaarde. Dat is verre van ideaal voor een overnemer. Het is immers niet met gebouwen maar met de toekomstige cashflows dat hij leningen en interesten moet afbetalen. In zulke geval wordt het vastgoed vóór de overname vaak ondergebracht in een afzonderlijke vastgoedvennootschap en (eventueel deels) terug gehuurd. Bij een grotere rendementswaarde kan een belangrijke vastgoedwaarde wel een troef zijn. De overnemer kan dan met het vastgoed een deel van de overname financieren. Men kan financieren op een langere termijn en het vastgoed kan eventueel als waarborg dienen.

DOSSIER

In bouwfirma’s vormt het vastgoed vaak een aanzienlijk deel van de waarde. Dat kan een nadeel zijn

aftrek van interest, belastingen en afschrijvingen op activa. De EBITDA wordt dan vermenigvuldigd met een factor, de zgn. multiple. Men vindt de multiple bijvoorbeeld door gelijkaardige transacties in de bouw te analyseren. Het resultaat is weer een ondernemingswaarde waarbij men de netto kaspositie nog in rekening moet brengen. Dit is niet de enige multiplemethode, maar ze illustreert het principe.

BOUWBELANGEN

BOUWFIN IS ER NOG ALTIJD VOOR U!

VCB-visierapport 2015

Scenario’s voor de technologische (r)evolutie Op dinsdag 29 september stelde de Vlaamse Confederatie Bouw haar visierapport 2015 voor in Le Plaza in Brussel. Traditiegetrouw was het weer een stimulerende multimedia-avond, vlekkeloos in goede banen geleid door presentator Wim De Vilder van het VRT-journaal. Het rapport kreeg als titel Doorbraken – Scenario’s voor de technologische (r)evolutie en dat was meteen ook het thema van de ontmoeting. Eregast was Annemie Turtelboom, Vlaams viceminister-president en minister van Begroting, Financiën en Energie.

e officiële aftrap van de avond werd gegeven door Jef Lembrechts (voorzitter VCB) die de prioriteiten van de Vlaamse Confederatie Bouw toelichtte. Hij benadrukt dat de VCB wil verdergaan met het constructieve overleg dat ze in de afgelopen 25 jaar opgebouwd heeft. Het VBOC (Vlaams Bouwoverlegcomité) daarvan een goed voorbeeld. Het is het oudste overlegorgaan in Vlaanderen tussen werkgevers, werknemers en regering. Jef Lembrechts: “De basis van dat overleg is gedegen studiewerk, waarvan het visie-

rapport 2015 weer een voorbeeld is. Tegelijk wil ik als voorzitter rekening houden met de sterk gewijzigde economische en politieke context. Ten gevolge van de zesde staatshervorming heeft het Vlaams sociaal overleg aan belang gewonnen. Wij moeten daarin onze stem kunnen laten horen.” Het is een prioriteit voor de VCB om de leden te begeleiden op nieuwe markten, onder meer op het vlak van renovaties, compacter bouwen en de toepassing van de bouwteamformule. WIM DE VILDER – De ceremoniemeester van de avond.

Annemie Turtelboom

“Ik pleit voor een totaalaanpak van renovaties” Annemie Turtelboom had speciaal voor de VCB een moment gereserveerd in haar agenda. Op de presentatie van het visierapport legde Jef Lembrechts (voorzitter VCB) de hoofdbekommernissen van de bouw voor aan de Vlaamse viceminister-president en minister van Begroting, Financiën en Energie. Vlaanderen moet blijven investeren en nieuwbouw moet betaalbaar blijven. Een doelgroepenkorting moet ook de jongeren in bouwbedrijven kansen geven. De oneerlijke concurrentie door buitenlandse bedrijven blijft een enorm probleem. En we moeten de bestaande woningen in een hoger tempo renoveren, mét eisen aan de energieprestaties. Annemie Turtelboom: “Wat betreft renovaties pleit ik voor een totaalaanpak per woning en een wijkaanpak. Een langetermijnvisie tot aan 2050 is belangrijk. Daarbinnen moeten we de gelegenheden uitbuiten die van een renovatie een natuurlijke beslissing maken, bijvoorbeeld wanneer een gezin een bestaande woning koopt. We moeten wel oppassen met sancties als een bestaande woning niet aan de eisen voldoet. We mogen geen gezinnen uit hun huis beginnen te zetten.”

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

Op dit moment heeft Vlaanderen een systeem van premies voor energiebesparende ingrepen, gecombineerd met goedkope energieleningen. De minister maakte bekend dat het budget voor zulke leningen in 2016 wordt opgetrokken van de huidige € 30 miljoen naar € 55 miljoen. De minister is daarnaast druk bezig met het uitwerken van een verzameling maatregelen. Annemie Turtelboom: “Binnenkort moet een nieuw premiesysteem klaar zijn voor de politieke besluitvorming. Ik acht het overigens mogelijk dat een eventuele geleidelijke verlaging van de premies gezinnen zal aanzetten om snel nog te renoveren, vóór de premies daadwerkelijk dalen. In het najaar zullen we ook het concept van de woningpas (een soort identiteitskaart die de toestand van de woning beschrijft) concreet uitwerken. De Thomas More hogeschool ontwikkelt een instrument dat banken moet overtuigen van de terugverdieneffecten van energiezuinige ingrepen. De schenkbelasting op onroerende goederen hebben we intussen al sterk verlaagd, maar het effect daarvan zal wellicht pas in december duidelijk worden.”

BOUWBELANGEN

Jef Lembrechts: “We moeten hen tijdig voorbereiden op deze evoluties, die het bouwproces plots grondig kunnen veranderen. Onze beroepsorganisatie moet daarop alert reageren, zodat onze leden de trein niet missen. We moeten creatief leren omgaan met de budgettaire beperkingen van de overheden en gaan dus meedenken over alternatieve financieringstechnieken zoals PPS en ESCO’s (Energy Service Companies). Tevens zoeken wij naar instrumenten om de kennis die de VCB op al die terreinen heeft verworven, zoveel mogelijk beschikbaar te maken voor de leden en in de beroepsorganisatie. Nieuwe markten creëren nieuwe opleidingsbehoeften. Vanuit de VCB wil ik de rol van de lokale bouwconfederaties als verstrekkers van opleidingen versterken.”

JEF LEMBRECHTS – “We zoeken naar instrumenten om de kennis binnen de VCB zoveel mogelijk beschikbaar te maken voor de leden.”

SECTOR SECTOR&&BEROEPEN BEROEPEN

Dat vraagt wel doorbraken in onze sector en het visierapport schetst daarvoor een aantal scenario’s. Maar dat vraagt ook dat de overheid een aantal obstakels uit de weg ruimt. Zo bestaan er nog te veel regeltjes die dichter wonen moeilijk of onmogelijk maken.

DOSSIER

MAATSCHAPPELIJK BELANG Marc Dillen (directeur-generaal VCB) vertelde daarna waarom het visierapport 2015 de nadruk legt op het maatschappelijk belang van de bouw-, energie- en milieucluster. Dat heeft te maken met de langetermijnvisie op Vlaanderen die de regering geformuleerd heeft. Daarin komen vanzelfsprekend de uitdagingen aan bod en steeds opnieuw blijkt dat de bouw een belangrijke bijdrage zal leveren aan de oplossingen.

ANNEMIE TURTELBOOM – “We hebben de schenkbelasting verlaagd, maar het effect daarvan zal wellicht pas in december duidelijk worden.”

Marc Dillen: “Op sommige plaatsen is een derde bouwlaag verboden of mag je niet meer dan vijfentwintig woningen op een hectare optrekken. Daarvan moet men afzien. En tegelijk moeten we de woonuitbreidingsgebieden blijven benutten.”

DE STEM VAN HET VOLK Een aantal kwesties werd aan het publiek voorgelegd, dat dankzij een clevere app met zijn smartphone kon stemmen. Wat blijkt? De aannemers zijn grote voorstanders energiezuinig bouwen. Zeventig procent vond dat de overheid het maximale E-peil verder moet verlagen voor

PROJECTEN & BEDRIJVEN

Jammer genoeg wordt onze sector geconfronteerd met een groot banenverlies. Dat heeft ook te maken met de dalende overheidsinvesteringen, vooral dan door de lokale besturen. De Vlaamse regering doet wat ze kan. Maar andere financieringsmechanismen kunnen kansen bieden, bijvoorbeeld de kilometerheffing voor vrachtwagens.

MARC DILLEN – “Er bestaan nog te veel regeltjes die een goede invulling van de ruimte bemoeilijken.”

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

JONGE VLAAMSE AANNEMERS – De laureaten van dit jaar. Helemaal links Dries D’hoore, gevolgd door Tom Meeus (Federale Verzekering), Jef Lembrechts en Annemie Turtelboom. Dan weer vier laureaten: Carl Van Rooy, Joris Verschueren, Bertrand Schrevens en Steven Lisens.

nieuwbouw. Zestig proces vond wel dat ze tegelijk gezinnen moet steunen die moeite hebben om de eigen financiële inbreng op te hoesten. Zeventig procent oordeelde dat er al op de korte termijn verplichtingen moeten komen voor renovaties van woningen. Een kleine veertig procent van de stemmers dacht dat in de komende vijf jaar de meest significante doorbraken met energie te maken zouden hebben. Mobiliteit, hergebruik en ICT kregen elk iets minder dan twintig procent van de stemmen. Slechts zes procent verwachtte een significante doorbraak op het vlak van de ruimtelijke ordening. In de bijna energieneutrale woning van 2021 zal hernieuwbare energie een grote rol spelen. Maar welke technologie heeft het grootste ontwikkelingspotentieel? Voor 38 % zijn dat pv-panelen in combinatie met huisbatterijen. Op een gedeelde tweede plaats komen de warmtepompen (24 %) en warmtenetten (22 %).

Geothermie kreeg 15 % van de stemmen. Minder dan één procent geloofde dat het verder ontwikkelen van gewone pv-panelen nog iets zal opleveren. Tijdens de presentatie werden de interviews afgewisseld met pittige reportages over de doorbraken waaraan onze aannemers nu al werken. Carmans liet zien hoe hij gerecycleerde granulaten een hoogwaardige toepassing geeft, MonaVisa vertelde meer over technieken om plafonds te construeren en Bostoen lichtte een nieuw energie- en ruimtezuinig verkavelingsconcept toe. Er waren daarnaast reportages over Leuven Klimaatneutraal en over slimme gebouwen en diepe geothermie met EEG en de VITO. JONGE VLAAMSE AANNEMERS Een hoogtepunt van de avond was ook dit jaar de huldiging van de Jonge Vlaamse Aannemers. Het is al de tiende keer dat de VCB hen samen met Federale Verzekering een prijs toekent. Het gaat om een beeld van kunstenares Mie Bogaerts, geïnspi-

reerd door het thema ‘doorbraak door samenwerking’. CEO Tom Meeus van Federale Verzekering deelde de prijzen uit. De winnaars worden in nauw overleg met de lokale confederaties bouw gekozen. Ze steken boven het maaiveld uit door hun prestaties als jonge bedrijfsleiders maar ook door hun inzet voor de beroepsorganisatie. In de categorie Algemene Bouw ging de onderscheiding naar Dries D’hoore, zaakvoerder van D’hoore Construct Algemene Bouwonderneming en van DS Construct bvba. De eerste firma is gegroeid uit de overname van Bouwonderneming Deschrijver bvba, de tweede is vastgoedgericht. Dries is ook bestuurder van Jongbouw West-Vlaanderen, de club van Jonge WestVlaamse aannemers in de Confederatie. In de categorie Infrastructuur waren de winnaars Carl Van Rooy en Steven Lisens. Deze laatste staat mee in voor dagelijks management van Baldewijns gronden wegenwerken, een pionier in het gebruik van gps-gestuurde machines. Carl Van Rooy is bedrijfsleider van Van Rooy ABK, een relatief jonge firma die zich toelegt op betonkelders, betonwerken en gepolierde betonvloeren. De onderscheiding in de categorie Afwerking werd weggekaapt door Bertrand Schrevens en de broers Dennis en Joris Verschueren. Bertrand Schrevens is gedelegeerd bestuurder van NV Kulapro, gespecialiseerd in interieurinrichtingen. Dennis en Joris Verschueren leiden Aluminiumconstructie Verschueren, een familiebedrijf met intussen 45 jaar op de teller. In 2012 nam het zijn intrek in een fonkelnieuw bedrijfsgebouw met showroom, in de kmo-zone Heihoek te SintNiklaas. n

INFO PUBLIEK – De zaal was tot de nok gevuld. Hier ziet u Tom Meeus, Johan Willemen, Jean Biesmans, Dirk De Nul, Rob Lenaers en Dirk Cordeel.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

www.vcb.be

THE TOUGH FINNISH FOOTWEAR WAAROM SIEVI VEILIGHEIDSSCHOENEN: 100 % productie in Finland

STAR ROLLER XL速

Comfortabel Soepel Licht Ergonomisch Uniek Geen vermoeide voeten Geen last van zweten

DE STAR ROLLER速 GAAT OOK DE ZWAARSTE UITDAGINGEN NIET UIT DE WEG. De vernieuwde FlexStep速 zool behoudt zijn flexibiliteit nog beter, ook in vorstomstandigheden, waardoor de zool meer grip biedt. Extra veiligheid bieden de reflectoren, waarmee u ook in het donker gezien wordt. De metaalvrije teenbescherming, de dikke voering en de warme inlegzolen van de Star Roller houden uw voeten warm. De stalen tussenzool biedt de beste bescherming tegen indringing van scherpe voorwerpen.

Safety & Functional Footwear bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

Golinvaux werd honderd

Feest voor leerlingen en vaklui – met politieke boodschap Onlangs vierde bouwonderneming Golinvaux haar honderdste verjaardag. De firma maakte er een feest van voor meer dan achthonderd leerlingen uit de streek. Maar ook de problemen in onze sector werden aangeklaagd voor een publiek met daarin talrijke politici.

915-2015. Al een eeuw lang timmert de firma Golinvaux aan de weg– of in dit geval, aan daken op een ontelbaar aantal plaatsen in België en Frankrijk. Het grootste deel van tijd is ze niet aan de slag op gewone bouwplaatsen, maar renoveert en restaureert ze – doorgaans beschermd – erfgoed. In de loop der jaren heeft ze een bijzondere en eerder zeldzame vakkennis opgedaan. Die wil bedrijfsleider Colette Golinvaux niet verloren laten gaan maar doorgeven. Daarom moest het verjaardagsfeest ook een feest voor jongeren worden. Golinvaux inviteerde dus achthonderd leerlingen uit het tweede jaar secundair onderwijs van de Aarlense scholen. Colette Golinvaux: “Om ze kennis te laten met het vak en het artisanale vakmanschap van onze mensen. Het doorgeven van kennis, maar ook van sociale vaardigheden, is een manier van leven.”

voor een ruimere visie. Colette Golinvaux is ook voorzitter van de Confederatie, en onze relatie met de jongeren is één van haar stokpaardjes. Ze is er van overtuigd dat de bouw alleen maar nieuwe werkkrachten kan aantrekken als jongeren meer informatie krijgen over onze sector. Die boodschap richtte ze op het verjaardagsfeest ook tot de politieke en de economische wereld. Colette Golinvaux: “Jongeren voelen zich wel degelijk aangetrokken tot onze bouwvakken. Maar we moeten de middelen hebben om de arbeiders in onze bedrijven werk te geven.” Deze oproep ging niet onopgemerkt voorbij, want er waren nogal wat politici aanwezig op de academische zitting die volgde op het bouwplaatsbezoek, onder andere Willy Borsus, federaal minister van Kmo en Zelfstandigen. Ook de Confe-

deratie was van de partij: we zagen onder meer Robert de Mûelenaere (gedelegeerd bestuurder), François Cloos (directeur Confederatie Bouw Luxemburg) en een hele reeks mandaathouders. UNFAIRE CONCURRENTIE Een eeuw oud, op naar de volgende honderd jaar? De firma Golinvaux heeft de toekomst in het vizier. Maar op dit moment is de toestand allesbehalve rooskleurig voor de aannemers. Elke dag moeten ze worstelen met de problemen veroorzaakt door de weinig hoopgevende conjunctuur en door de concurrentie van buitenlandse ondernemingen, die nu eens legaal, dan weer illegaal, maar nagenoeg altijd unfair is.

Colette Golinvaux: “We hebben de indruk dat we getuige zijn van de ontmanteling van onze economie en van de verworvenheden van onze sociale zekerheid. Nage-

FASCINERENDE BOUWVAKKEN Plaats van de ontmoeting was de SintMartinuskerk in Aarlen, een bouwplaats van de firma. De jongeren ontdekten er een aantal bouwvakken waarvan het brede publiek vaak nauwelijks beseft dat ze bestaan, zoals meester-glazenmaker, steenhouwer of ijzerwerker. Ze beklommen de steigers om van nabij te zien hoe de sacristie en de noordwestelijke zijbeuk van de Sint-Martinuskerk gerestaureerd worden. Er was ook een fototentoonstelling georganiseerd, waar ze meer konden leren over de geschiedenis van het familiebedrijf Golinvaux in de afgelopen eeuw. Het was erg stimulerend om vast te stellen hoe enthousiast de leerlingen reageerden.

Colette Golinvaux: “We hadden een bezoek van een uur gepland. Maar ze zijn twee uur langer gebleven, zo gefascineerd waren ze. Ik denk dat ze dit bezoek en onze ontvangst erg geapprecieerd hebben.” Het evenement stond overigens symbool

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

ENTHOUSIAST JONGEREN – De leerlingen van het tweede jaar secundair van de Aarlense scholen ontmoeten de ambachtslui die erfgoed restaureren.

BOUWBELANGEN

noeg elke dag horen we dat een collegaaannemer in de problemen zit.” Sinds 2010 is ook Nicolas Sacré betrokken bij het beheer van het familiebedrijf. Hij is een vertegenwoordiger van de vierde generatie in de firma. Voor Colette Golinvaux is het een genoegen om haar zoon aan haar zijde te hebben, maar gezien de onzekere toekomst maakt het haar ook ongerust. Het optimisme dat zo kenmerkend is voor kmo’s wordt zwaar op de proef gesteld.

HOUDING VAN DE REGERING Het feit dat kmo’s honderd jaar kunnen worden, bewijst nog maar eens welke prominente rol kleine en middelgrote ondernemingen spelen in het economische weefsel van dit land. Ze vormen een toegevoegde waarde en verlenen stabiliteit, met positieve gevolgen voor het sociale leven. Minister Borsus erkende dat volmondig.

de bouwsector verdient onze bijzondere aandacht omdat hij zo arbeidsintensief is.” In 2014 telde ons land niet minder dan 97 542 bouwbedrijven. Samen hadden ze een zakencijfer van € 56,6 miljard, goed voor 5,7 % van het Belgische bbp. Iets meer dan 27 000 van de aannemers heeft personeel in dienst. Willy Borsus: “De regering heeft een rondetafelconferentie georganiseerd over de sociale dumping in de bouw. De sociale partners zijn het eens geraakt over veertig maatregelen, die opgesomd staan in een Plan voor Eerlijke Concurrentie. Ondanks de economische moeilijkheden en de vrees

voor banenverlies blijf ik optimistisch. Uw sector heeft een hoog groeipotentieel. Op dit moment is de bouw bezig aan meer dan 50 000 woon- en niet-woongebouwen. Daarbovenop zijn 30 000 renovaties aan de gang.” Robert de Mûelenaere merkte op dat innovatie en adaptatie belangrijk zijn voor het overleven van bouwkmo’s. De firma Golinvaux illustreert dat. Robert de Mûelenaere: “Ze absorbeerde niet alleen de kennis van haar voorgangers maar innoveerde ook, en al innoverende was ze vóór op haar tijd.” n

RIJK PALMARES

Een waardebepaling kan statisch of dynamisch zijn

PROJECTEN & BEDRIJVEN

Als ons erfgoed nog in relatief goede toestand is, dan is dat ook dankzij de vakkennis van firma’s als Golinvaux. Een (heel) kleine greep uit de gebouwen die het bedrijf restaureerde of renoveerde in zijn honderdjarige bestaan: het belfort van Namen, de toren van de Johannes de Doperkerk in Namen, het belfort van Bergen, de kapel in het klooster van Floreffe, de molens van Beez, de Koninklijke Schouwburg van Bergen, het kasteel van Baelen, het Art Nouveau-museum in Aarlen, het kasteel van Corroy-le-Château …

INFO www.golinvaux.be SINT-MARTINUSKERK - De bouwplaats waar de jongeren op bezoek kwamen.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

SECTOR SECTOR&&BEROEPEN BEROEPEN

Willy Borsus: “De noden van kmo’s staan centraal in het beleid van de regering. We moeten de stoutmoedigheid ondersteunen van de mensen die het risico namen om hun eigen baas te worden en die heel vaak ook banen creëren. En

TOEKOMST – Nicolas Sacré is aan de slag bij Golinvaux sinds 2010. Hij vertegenwoordigt de vierde generatie in dit familiebedrijf. Naast hem zit Colette Golinvaux.

DOSSIER

Colette Golinvaux: “Bouwvakken zijn waardige beroepen, en hetzelfde moet gelden voor het statuut van de mensen die deze vakken uitoefenen. Het gaat om de toekomst van ons erfgoed, onze samenleving en onze beschaving.”

11 januari 2016

Een hele dag kosteloze opleidingen in het Koning Boudewijnstadion De Confederatie Bouw Brussel – Vlaams-Brabant organiseert voor de tweede keer haar Winter Training Day. Dat is een dag helemaal gewijd aan opleidingen voor bouwarbeiders en aannemers. Hij is kosteloos en vindt plaats op 11 januari 2016 in het Koning Boudewijnstadion. De Bouwacademie van de CB Brussel – Vlaams Brabant gaat voor arbeiders en aannemers een brede waaier van opleidingen samenstellen. Een deel is theoretisch, een ander deel praktisch van aard. Iedere aannemer kan deelnemen of zijn mensen inschrijven, onafhankelijk van zijn activiteit en specialisaties.

Bijzonder dit jaar is het grote aantal workshops, praktische opleidingen voor arbeiders. Voor ieder bouwvak is er wel een workshop: luchtdichtheid (met een blower door test en thermografie), het plaatsen van grote tegels, gevelisolatie, gelijmd metselwerk, kalkhennep, domotica, pleisteren met leem en kalk enzovoort.

NIEUW: WORKSHOPS Het Koning Boudewijnstadion is het zenuwcentrum van de Winter Training Day, maar een deel van de activiteiten vindt plaats in Bruxelles Formation in Neder-Over-Heembeek. Er rijden shuttles tussen de twee sites.

In het stadion op de Heizel vind je dan weer de opleidingen over veiligheid, management, de bouwmarkt enzovoort. Aan bod komen onder andere: VCA, werken op hoogte, ergonomie, Building Information Modeling … Kortom: kaderlid, bedrijfsleider, bediende, arbeider – voor elk wat wils! n

INFO

Voor arbeiders van paritair comité 124 of 149.01 en voor bedienden van paritair comité 200 is de Winter Training Day gratis. Nog vragen? Stel ze aan ikram.ouadrassi@confederatiebouw.be.

Enqûete FABA

Woonbarometer meet de bouwlust van de Belgen tes, verstedelijking, ruimtelijke ordening, fiscaliteit … het lijstje is verre van volledig.

De eerste Woonbarometer is een feit. Hij onderzoekt wat er leeft in ons land als het aankomt op woningen, zowel nieuwbouw als renovaties. De Woonbarometer is een initiatief van FABA (de federatie van de algemene aannemers in de Confederatie). Hoe voelen de Belgen zich over hun huisvesting? Zullen ze morgen de woning van hun dromen nog kunnen bouwen of renoveren? Waar zullen ze het geld halen om dat te doen? Welk beleid lijkt hen het meest gepast op federaal en gewestelijk niveau om hen te helpen? Kennen ze de overheidsmaatregelen die hen steunen en die hen aanzetten om te bouwen of te renoveren? Het klimaat waarin de burger bouwt is in de voorbije jaren flink veranderd. De factoren die meespelen hebben veel dimensies, die sterk uiteenlopende gevolgen kunnen hebben voor kandidaat-bouwers en mensen met renovatieplannen: regelgeving, fiscale incentives, energie- en milieunormen, hypotheekren-

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

ACCURAAT BEELD Om een accuraat beeld te krijgen van wat er leeft in België als het aankomt op woningen, heeft de Federatie van Algemene Bouwaannemers (FABA) een Woonbarometer ontwikkeld. U vindt hem op www.handenafvanmijnbaksteen.be. Hij moet als referentiekader dienen voor de sector. Hij onderzoekt onder andere het vertrouwen in een bouw- of renovatieproject, de kennis over de EPB-regelgeving, de impact van een hypothecaire lening op het gezinsleven, de mening over de gewestelijke en federale fiscaliteit: woonbonus, premies enzovoort.

Wie deelneemt aan de enquête, neemt meteen ook deel aan een wedstrijd en maakt kans op een cheque van € 5000. De resultaten van de enquête zullen onthuld worden op de website in de vorm van een barometer die voor iedereen toegankelijk is. n INFO

www.handenafvanmijnbaksteen.be

Schrijf u gratis in op www.bouwacademie.net

ONTDEK HET NIEUWE

BEZOEK DE WEBSITE

W W W. P O RTA A L D U U R Z A A M B O U W E N . B E De zoekfunctie voor professionelen in de b o u w d i e d e b o u w w e r k e n va n m o r g e n ontwerpen en bouwen

ÂŠ Blondel. Foto Y. Glavie

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

WTCB

Tien Normen-Antennes om de kmo’s te informeren over de bestaande en toekomstige normen Vele ondernemingen en studiebureaus denken nog onvoldoende na over de nieuwe Europese normen, aangezien het gebruik van de Belgische normen vooralsnog toegelaten blijft. Het is echter noodzakelijk om zich voor te bereiden op de verplichte vervanging van de Belgische normen door hun Europese tegenhangers. De Normen-Antennes (NA) van het WTCB werden in het leven geroepen om de bouw-kmo’s te informeren over de normen die van kracht zijn in hun respectievelijke vakgebieden. De acht bestaande Normen-Antennes kregen er recentelijk twee zusterantennes bij: de NA Toleranties en uitzicht en de NA Bouwdetails.

pdat een bouwproduct vrij zou kunnen circuleren binnen de Europese Unie – evenals in IJsland, Noorwegen en Liechtenstein – werd in de jaren ’90 de CE-markering ingevoerd. Deze markering heeft tot doel om de Europese markt te uniformiseren, maar om ze te verkrijgen, moet het bouwproduct wel beantwoorden aan een reeks Europese normen. De Europese Unie (EU) heeft het Europees Comité voor Normalisatie (CEN) de opdracht gegeven om een aantal normen uit te werken die toelaten om de CE-markering te ontvangen. De fabrikanten mogen dus enkel een CE-markering op hun producten aanbrengen wanneer deze voldoen aan een Europese technische beoordeling, gebaseerd op een document dat opgesteld werd door de European Organisation for Technical Assessments (EOTA). Tot zover de schildering van de context … NORMEN-ANTENNES De Europese normalisering is een goede zaak, voor zover de eindgebruikers – in ons geval de Belgische kmo’s – hieromtrent tijdig ingelicht en ook begeleid worden. Het is om deze reden dat het WTCB een aantal Normen-Antennes gecreëerd heeft, met de steun van de afdeling competitiviteit van de Federale Overheidsdienst Economie, K.M.O., Middenstand en Energie. De NA hebben tot taak om de Belgische bouwsector – en de kmo’s in het bijzonder – te informeren over de reeds bestaande en in voorbereiding zijnde productnormen, rekennormen en proefnormen en dit, zowel op nationaal als op Europees niveau.

Tot voor kort was de actieradius van de Normen-Antennes beperkt tot de volgende acht domeinen: 1. brandpreventie 2. akoestiek 3. energie en binnenklimaat

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

4. beton, mortel, granulaten 5. de constructieve Eurocodes 6. H2O en daken 7. manueel bediende en aangedreven gevelelementen 8. afwerkingen. Hier werden recentelijk twee nieuwe domeinen aan toegevoegd: 9. toleranties en uitzicht (Eye Precision) 10. bouwdetails (Smart Connect).

DE KMO’S ONDERSTEUNEN OP TECHNOLOGISCH VLAK De Normen-Antennes zijn er ook om te antwoorden op de technische vragen die hen voorgeschoteld worden door de kmo’s. Dit gebeurt voornamelijk per e-mail, via het hiertoe bestemde formulier dat beschikbaar is op de website www.normen.be. Een rechtstreeks telefonisch contact behoort eveneens tot de mogelijkheden.

Laatstgenoemde Normen-Antennes (9 en 10) zullen hierna wat nader toegelicht worden. Hun hoofddoelstelling bestaat erin om het gebruik van de nieuwe normatieve documenten te vergemakkelijken. Dit gebeurt in eerste instantie door de kmo’s te informeren over hun verschijning en door het geven van concrete toepassingsvoorbeelden.

De bouw-kmo’s – en dan vooral de zkmo’s – hebben dikwijls moeite met de alsmaar toenemende complexiteit van de normatieve documenten en de overvloed aan informatie die verwerkt moet worden met het oog op de overgang naar de eenheidsmarkt. Ze hebben slechts weinig tijd en middelen ter beschikking om deze nieuwe voorschriften, proefmethoden, rekentools en productgerelateerde eisen onder de knie te krijgen. Vandaar dat ze sterk gebaat kunnen zijn bij de snelle antwoorden die de Normen-Antennes hen kunnen bieden.

De voornaamste bestaansreden van de Normen-Antennes ligt in de verduidelijking van de technische inhoud van de normen. Zijn er concrete vragen? Dan stellen de Normen-Antennes alles in het werk om hierop te antwoorden. Verder publiceren ze artikels, nemen ze deel aan conferenties, organiseren ze opleidingen en zorgen ze ervoor dat hun website op regelmatige tijdstippen geüpdatet wordt. De website www.normen.be bestaat uit tien afzonderlijke luiken en vormt een nuttige bron van informatie over de normen die van kracht zijn, de normen die in voorbereiding zijn en de status van de verschillende documenten. Hij bevat eveneens een aantal lexicons, antwoorden op vaak gestelde vragen, links naar referentiedocumenten en zelfs diverse rekenmodules waarmee de normen stap voor stap toegepast kunnen worden. Deze informatie wordt bovendien regelmatig geactualiseerd.

VIA HET WTCB WORDT DE STEM VAN DE BELGISCHE AANNEMERS GEHOORD Een laatste taak van de Normen-Antennes bestaat erin de opstelling van de (Belgische of – via het CEN – Europese) normen die van belang zijn voor de Belgische bouw-kmo’s van dichtbij te volgen, zodat eventuele hiaten en tegenstrijdigheden tijdig gesignaleerd kunnen worden. Ze zijn actief binnen de Belgische spiegelcommissies, waardoor ze erover kunnen waken dat de normen in overeenstemming zijn met de Belgische bouwpraktijken en – indien nodig – de Europese en Belgische normcommissies binnen een wetenschappelijk objectief kader kunnen bijsturen, onder meer door de nadruk te leggen op de pragmatische kant van de zaak: de opgestelde normen moeten gebruiksvriendelijk blijven. Het WTCB fungeert als sectorale operator binnen diverse NBN-normalisatiecommissies. n

WTCB

De Normen-Antenne Bouwdetails heeft zich onder meer tot doel gesteld om een specifieke webruimte te creëren met als oogmerk om de professioneel te helpen bij de goede integratie van de criteria uit de normen en reglementeringen in zijn bouwdetails. Dit onderwerp leidt niet zelden tot discussies. Dit geldt niet alleen bij een traditionele bouwwijze, maar des te meer wanneer het gaat om geprefabriceerde of aanpasbare en moduleerbare constructies, twee bouwwijzen die kunnen rekenen op een groeiend succes.

BOUWDETAILS – Deze Normen-Antenne heeft als taak een specifieke webruimte te creëren ter ondersteuning van de bouwprofessionelen.

tot de realisatie en het uiteindelijke gebruik ervan • alle betrokkenen te overtuigen van de noodzaak om naar deze normen te verwijzen in de contractuele documenten en ook toe te passen op de bouwplaats • de verschillende partijen bewust te maken van de cruciale rol die ze te spelen hebben bij de uitwerking van een bouwdetail, teneinde te komen tot een resultaat dat beantwoordt aan alle gestelde eisen.

Het probleem ligt erin dat deze normen vooralsnog onvoldoende toegepast worden op het niveau van de bouwknopen. Bij tal van kmo’s zijn ze bovendien niet gekend. De normen zijn moeilijk toepasbaar ter hoogte van de aansluitingen, d.w.z. de plaatsen waar de verschillende bouwelementen met elkaar in contact komen. Het is echter ook hier dat de moeilijkheden zich concentreren. De bouwprofessionelen die betrokken zijn bij de uitvoering van deze verbindingen en die de aansluitingen moeten verzekeren, moeten zich hiervan terdege bewust zijn. Dit geldt evenzeer voor de ontwerper die deze aansluitingen goed moet bestuderen en integreren in zijn uitvoeringsplans.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

PROJECTEN & BEDRIJVEN

WTCB-CONTACT – De WTCB-Contact van januari 2015 was volledig gewijd aan bouwdetails.

BOUWKNOPEN EN BOUWDETAILS Men vergeet vaak dat bouwknopen plaatsen zijn waar de moeilijkheden samenkomen. Dit geldt des te meer naarmate de aan onze gebouwen gestelde prestatie-eisen strenger en talrijker worden en bovendien soms met elkaar in tegenspraak zijn. Deze eisen maken echter het voorwerp uit van normen en/of reglementeringen. Denken we hierbij bijvoor-

beeld maar even aan: • de norm NBN EN 14383 met betrekking tot de veiligheid van woningen • de norm ISO 21542 met betrekking tot de toegankelijkheid van gebouwen • de norm NBN B 62-002 met betrekking tot de thermische isolatie van wanden.

SECTOR SECTOR&&BEROEPEN BEROEPEN

Om de bouwprofessionelen hieromtrent te informeren, heeft het WTCB, met de steun van de FOD Economie, de Normen-Antenne Bouwdetails in het leven geroepen. Deze heeft de volgende doelen voor ogen: • te informeren over de normen en reglementen die van toepassing zijn op het gebied van bouwdetails • te helpen bij de interpretatie en de toepassing van deze normen tijdens elke fase van het uitvoeringsproces van een detail, d.w.z. vanaf het ontwerp

DOSSIER

Eén op tien van de technische vragen die voorgelegd worden aan het WTCB heeft te maken met bouwdetails, d.w.z. met de aansluiting tussen verschillende elementen. De aannemers, architecten, studiebureaus, fabrikanten ... moeten dan ook kunnen beschikken over duidelijke ontwerprichtlijnen en praktische aanbevelingen voor de uitvoering en het onderhoud ervan.

BOUWBELANGEN

Een Normen-Antenne gewijd aan bouwdetails

WTCB

De aansluitingen tussen de verschillende bouwelementen zijn zeer belangrijk omdat ze de globale gebouwprestaties gedurende de volledige gebruiksduur sterk ten goede kunnen komen: vermindering van de energiefactuur, van de onderhoudskosten, van de renovatie- en ontmantelingskosten ... Om in de bouw te komen tot goede globale prestaties dient men met andere woorden de nodige aandacht te besteden aan de details. PROJECTEN Eén van de eerste verwezenlijkingen van deze nieuwe NA was de publicatie in januari 2015 van een speciale uitgave van het magazine WTCB-Contact, die volledig gewijd was aan bouwdetails (zie de mei 2015-uitgave van Bouwbedrijf, p. 42 en volgende).

In dit magazine werd er een kwalitatieve beoordeling voor de verschillende behandelde thema’s voorgesteld: het energetische aspect, toegankelijkheid, akoestische isolatie, brandveiligheid en koudebruggen. De webruimte van de NA Bouwdetails is in volle evolutie en zal weldra een databank kunnen presenteren met talloze bouwdetails en een zoekmotor waarmee het mogelijk moet worden om snel het gewenste detail te vinden (aan de hand van criteria zoals de ligging, de opbouw van de samenstellende wanden en/of de prestaties). De website van deze NA houdt

TOLERANTIE EN UITZICHT – Het WTCB riep deze NA in het leven met de steun van de FOD Economie om oeverloze discussies op de bouwplaats te vermijden.

de referentienormen bij en wordt aangevuld met een groeiend aantal goedgekeurde en becommentarieerde typedetails waarop de prestaties (brand, toegankelijkheid, thermische isolatie, ...) aangegeven

zijn volgens de van kracht zijnde normen en regelgevingen en rekening houdend de kwalitatieve beoordeling die ontwikkeld werd door het WTCB. n

Een Normen-Antenne gewijd aan toleranties en uitzicht De Normen-Antenne Tolerantie en uitzicht heeft zichzelf tot taak gesteld om de bouwprofessionelen te informeren over de evolutie van de normen met betrekking tot bouwtoleranties en het uitzicht van bouwwerken. Het gaat hier om twee thema’s die vaak het onderwerp vormen van de vragen die het WTCB voorgelegd krijgt. De Normen-Antenne Tolerantie en uitzicht moet een einde maken aan de vaak steriele en oeverloze discussies op de bouwplaats, meer bepaald dankzij precieze, op de normen gebaseerde antwoorden.

it de WTCB-statistieken blijkt dat 11 % van de vragen en problemen die voorgelegd worden aan de ingenieurs van het departement Technisch advies en consultancy te maken heeft met bouwtoleranties en het uitzicht van bouwwerken. Er zijn verschillende redenen voor dit hoge cijfer: te hoge verwachtingen, onrealis-

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

tische of onduidelijke eisen, een weinig verzorgde uitvoering ... EISEN DIE NIET ALTIJD GEGROND, MAAR WEL ALTIJD KOSTELIJK ZIJN De Europese normalisering is een goede De nieuwe reglementeringen en de alsmaar hogere verwachtingen van de bouwheren – zowel op functioneel als op

esthetisch vlak – hebben tot gevolg dat het aantal eisen dat gesteld wordt aan onze gebouwen onophoudelijk toeneemt. Dit geldt eveneens voor de toleranties en het uitzicht. De desbetreffende discussies zijn vaak subjectief en beperken zich meestal tot het louter beoordelen of het bouwwerk al

WTCB

EEN ONBETWISTBAAR REFERENTIEKADER Het is van groot belang dat alle betrokken partijen dezelfde taal spreken en de geschikte terminologie gebruiken, zodanig dat er geen misverstanden kunnen ontstaan. Dé referentienorm in deze context is de norm ISO 1803. Men dient eveneens gebruik te maken van geschikte controle-instrumenten en -methodologieën en dit, rekening houdend met de aanbevelingen uit de normen van de reeks NBN ISO 7976. De productgerelateerde

toleranties zijn gewoonlijk opgenomen in de betreffende productnormen of de PTV (Technische Voorschriften). Deze moeten echter toegepast worden op bouwwerken die gewoonlijk uit meerdere elementen bestaan waarop verschillende toleranties van toepassing kunnen zijn en dit, met de aanbevelingen uit de normen van de reeks NBN ISO 3443 in het achterhoofd. PROJECTEN In afwachting van de verdere ontwikkeling van haar eigen website, kan men via de tab NA Toleranties en uitzicht op www.normen.be momenteel reeds een lange lijst relevante publicaties consulteren: een dertigtal Technische Voorlichtingen van het WTCB, 24 WTCB-Dossiers, 14 Infofiches en een honderdtal Europese en Belgische normen.

Inmiddels werden alle artikels van WTCBContact nr. 25 (1/2010) aangaande “Toleranties in de bouw” geactualiseerd en wordt er werk gemaakt van steekkaarten die een antwoord bieden op veel voorkomende discussies, waarbij de overeenstemmende normen worden geïnterpreteerd en omgezet naar praktijkgerichte informatie. n

SECTOR SECTOR&&BEROEPEN BEROEPEN

Om oeverloze discussies op te bouwplaats te vermijden, heeft het WTCB de NormenAntenne Toleranties en uitzicht in het leven geroepen, die de financiële steun van de FOD Economie geniet. Ze staat niet alleen ten dienste van voorschrijvers en ontwerpers, maar ook van algemene en ruwbouwaannemers, afbouwaannemers, producenten en verdelers. Ze heeft als oogmerk om: • te informeren over de normen en evalu-

PROJECTEN & BEDRIJVEN

Contactgegevens van de NormenAntennes Bouwdetails en Tolerantie en uitzicht: Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) Lombardstraat 42 1000 Brussel Tel. 02/502.66.90 Fax: 02/502.81.80

DOSSIER

EEN NORMEN-ANTENNE OM AAN TE GEVEN OP WELKE NORMEN MEN ZICH MOET BEROEPEN EN HOE ZE TE INTERPRETEREN Deze vaststelling is gelukkig geen fataliteit. Want, hoewel ze niet gekend zijn door een groot aantal bouwprofessionelen, bestaan er wel degelijk referentienormen die men kan gebruiken om te oordelen of een eis al dan niet gegrond is. Aan de hand van deze documenten kan men vaak de uiteindelijke maatafwijkingen voorspellen en bijgevolg ook de afmetingen van de verschillende elementen dienovereenkomstig aanpassen of, indien nodig, strengere toleranties opleggen. Het spreekt voor zich dat er bij de oplevering minder conflicten zullen ontstaan wanneer de tijdens de verschillende bouwfasen te respecteren toleranties vanaf het ontwerp in aanmerking genomen werden en ook tijdens elke uitvoeringsfase gecontroleerd werden.

atiecriteria die van toepassing zijn op het vlak van bouwtoleranties en het uitzicht van gebouwen • te helpen bij de interpretatie en toepassing van deze normen tijdens alle fasen van het bouwproces, vanaf het ontwerp tot de uitvoering en de oplevering • alle betrokkenen te overtuigen van het belang om naar deze normen te verwijzen in de contractuele documenten en deze ook toe te passen op de bouwplaats, teneinde op een objectieve manier een oordeel te kunnen vellen over het eindresultaat • haar doelgroep beter bewust te maken van de cruciale rol die ze te spelen heeft bij het beantwoorden aan de wensen van de bouwheer.

BOUWBELANGEN

dan niet aanvaardbaar lijkt. Dit gebeurt in de regel echter zonder controle van de verschillende uitvoeringsfasen en zonder normatieve referenties. De tijdsverliezen die gepaard gaan met deze geschillen en de eventuele rechtstreekse kosten die aangegaan moeten worden voor het herstellen van het bouwwerk of voor het toekennen van waardeverminderingen, kunnen de ondernemingen duur komen te staan. We kunnen ervan uitgaan dat de technische kwaliteitsgebreken, gelinkt aan de toleranties en het uitzicht, de Belgische aannemers op jaarbasis tussen de 190 en 290 miljoen euro kosten.

EISEN – Het aantal eisen dat gesteld wordt aan onze gebouwen neemt onophoudelijk toe, vooral op het vlak van de toleranties en het uitzicht.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

De kathedraal van Luik

Restauratie, mét verrassingen In Luik wordt op dit moment druk gewerkt aan de restauratie van een deel van de kloostergang bij de Sint-Pauluskathedraal. Die werd een eeuw of vijf geleden voltooid, en een getrouwe restauratie vraagt een aanzienlijke hoeveelheid knowhow. Een kolfje naar de hand van ons lid Thiran, met andere woorden. De ervaring van deze firma kwam van pas, want het monument had meer dan één verrassing in petto.

KLOOSTERGANG – De uitbreiding van het museum met de kerkschatten zal gehuisvest worden in het gerestaureerde gedeelte.

uik staat bekend als een stad vol feesten en folklore. Maar de vurige stede kan ook pronken met opmerkelijk erfgoed, zoals het paleis van

de Prins-bisschoppen en de Sint-Pauluskathedraal, pal in het stadscentrum. De bouw van deze kerk begon in de der-

STEENHOUWEN – Een deel van de tufstenen werd schoongemaakt, andere moesten vervangen worden door nieuwe exemplaren.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

tiende eeuw en eindigde drie eeuwen later. Toen ze in de negentiende eeuw tot kathedraal verheven werd, onderging ze een ingrijpende restauratie. Sindsdien sloegen het klimaat en de vervuiling hard toe en een restauratie drong zich op. De werken begonnen in augustus 2014 en zijn normaal gezien nu in november klaar. Het grootste deel van de restauratie werd uitgevoerd aan één van de drie gangen van de kloostergang. In de twee andere is het museum gevestigd dat de kerkschatten tentoonstelt. Dat moest open blijven tijdens de werken. Het is één van de aspecten die deze opdracht typeren, maar voor Luc Huybrechts (directeur-generaal Thiran) was het niets om je druk over te maken. Luc Huybrechts: “Op het merendeel van onze bouwplaatsen moeten we de site delen met anderen. We doen niet alleen restauraties. We komen zoiets ook tegen als we in een ziekenhuis of een rust- en verzorgingscentrum een uitbreiding moeten bouwen of een renovatie uitvoeren. Je moet dus een aanpak vinden die de andere

Sébastien Dumortier: “Omdat tufsteen relatief zacht is, was de lijst zwaar bescha-

Sébastien Dumortier: “Om barsten weer op te vullen bestaan er specifieke restauratieproducten. Het is een zeer vloeibare minerale specie op basis van kalk. We hebben deze boven in het metselwerk gegoten en de zwaartekracht zijn werk laten doen. Injecteren onder druk is ook een mogelijkheid.” DAK EN GEBINTE Herstelde stenen vormen vanzelfsprekend

Publiekstrekker Deze bouwplaats was één van de grote publiekstrekkers in de streek van Luik op de Open Wervendag van de Confederatie. Meer dan 700 bezoekers kwamen de werken bewonderen en pikten ook een bezoekje mee aan het museum met de kerkschatten.

met JM Tong & Fils hebben we ons dan afgevraagd hoe we de constructie in evenwicht konden houden terwijl we stukken van het gebinte vervingen. We hebben uiteindelijk een stutbalk aangebracht en het geheel ondersteund met riemen. Dat was het eenvoudigste, en ook het beste geschikt voor de krappe ruimte die we hebben. Het was onmogelijk om een kraan binnen te rijden. We moesten een oplossing hebben die je door niet meer dan twee, maximaal drie mensen kunt laten toepassen.”

DOSSIER

STEENHOUWER De opdracht begon met een studie van de staat van het gebouw, die twee jaar duurde. Conclusie: het dak en het gebinte moesten vervangen worden. Maar toen deze verwijderd waren, begonnen intrigerende verrassingen op te duiken, die de restauratie veel complexer maakten dan verwacht. Een voorbeeld werd geleverd door de lijst net onder het dak, vertelde ons werfleider Sébastien Dumortier. Daar lag zulke dikke laag vervuiling op dat men het soort steen niet correct geïdentificeerd had. Bij nader inzien bleek het tufsteen te zijn.

Om al dat werk niet verloren te laten gaan en om het resultaat te beschermen werden de tufstenen geïmpregneerd met ethylsilicaat, een transparant product dat een hard oppervlak creëert en tientallen jaren lang iedere porositeit voor water verwijdert. Vocht had overigens ook barsten veroorzaakt op een aantal plaatsen, wat de stabiliteit ondermijnde. Vóór men verder ging met de restauratiewerken, werd het gebouw daar waar nodig gestabiliseerd.

BOUWBELANGEN

bezigheden op de site zo weinig mogelijk hindert terwijl je toch je werk kunt doen. Dat is een uitdaging, maar de manier waarop we daarmee omgaan is één van onze sterke punten.”

Aangezien het ging om een restauratie en niet om een renovatie, moesten de originele materialen zoveel mogelijk gerespecteerd worden – het gaat ten slotte om erfgoed. Het nieuwe hout in het gebinte is dus ook eik.

THIRAN – Luc Huybrechts (directeur-generaal) en Jonathan Dumortier (werfleider).

digd door insijpelend water. We moesten dus een identieke kopie maken van de moulures, maar ook passtukken invoegen en complete stenen vervangen.”

Sébastien Dumortier: “Hij heeft er een laag van verschillende millimeter moeten afhalen. Jonathan heeft ook een mal op maat van de originele stenen gemaakt. Daarmee kon hij nieuwe stenen houwen. De afwerking gebeurde met schuurpapier met een fijne korrel.”

Sébastien Dumortier: “We ontdekten dat de uiteinden van sommige balken, die we niet konden zien omdat ze in het metselwerk zaten, volledig rot waren. Samen

Zodra de werken aan de Sint-Pauluskathedraal voorbij zijn, wordt de bouwplaats omgetoverd tot twee nieuwe tentoonstellingszalen. Ze zullen het museum met de kerkschatten heel wat meer ruimte geven. n

INFO www.thiran.be

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

PROJECTEN & BEDRIJVEN

Daarvoor moest de firma een beroep doen op een bijzondere bouwvakker: de steenhouwer. Het was ons lid Jonathan Rigot die zijn werktuigen bij elkaar zocht en aan de slag ging. Eerste stap: de stenen schoonmaken.

nog geen restauratie. De grootste uitdaging was in feite het gebinte van het dak. De toestand daarvan was zeer nauwkeurig onderzocht, maar toch stond men verschillende keren voor verrassingen naarmate de werken opschoten. Het originele gebinte bestond uit massieve eiken balken. Die weerstaan de tand des tijds goed, maar vijf eeuwen – dat bleek toch te veel te zijn. De aannemer die instond voor de werken aan het gebinte was opnieuw een lid van onze beroepsorganisatie, de firma JM Tong & Fils.

Luc Huybrechts: “De firma is zelfs opgericht om restauraties uit te voeren. Bij de oprichting in 1796 voerde ze alleen maar zulke werken uit. In de loop der jaren kwamen daar andere werken bij, maar restauraties blijven één van de meest belangrijke competenties van onze knowhow. We zijn het altijd blijven doen en het blijft zichtbaar in ons zakencijfer.”

SECTOR SECTOR&&BEROEPEN BEROEPEN

THIRAN Een restauratie is altijd een avontuur. Maar bang is de firma Thiran daar niet van. Ze is meer dan twee eeuwen oud en dus zelf een beetje een monument, levend erfgoed van de bouw.

WEDSTRIJD Surf naar www.testjebouwkennis.be en vul daar de antwoorden in op de onderstaande vragen. WIN ÉÉN VAN DE 3 hhp ANDUMEDIC’S

CONFEDERATIE BOUW 1 Een aannemer vervoert met zijn Smart – handig in de stad! –een cv-ketel voor een collega-aannemer. a b c

Hij hoeft geen vrachtbrief te hebben. Sorry, maar hij vervoert voor rekening van derden. Hij moet een normale laadbrief hebben. Ja, hij vervoert voor derden, maar ’t is maar 10 km. Hij gebruikt de vrachtbrief voor vervoer over korte afstanden.

2 Hoeveel bouwen sloopafval produceerde de bouw in 2012? a b c

In gewicht uitgedrukt ongeveer 37 % van de totale afvalproductie in ons land. In volume uitgedrukt ongeveer 37 % van de totale afvalproductie in ons land. In gewicht uitgedrukt net iets meer dan de industrie.

3 Ligt de nieuwe schenkbelasting op onroerend goed lager dan de oude? a b c

Ja, en niet weinig! Mmm. Laten we zeggen: een beetje. Ja, maar alleen als je in het geschonken goed binnen de vijf jaar energiebesparende investeringen doet.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

hhp 1 Hoeveel infraroodlampen zijn er in de Andumedic3 Home? a b c

4 6 3

2 Hoe heet de buikgordel die extra impulsen aan buik en romp geeft? a b c

Power Andullator Belly Andullator Belt Andullator

3 Hoeveel andullatoren bevat de Andumedic met alle opties? a b c

21 19 15

TEST JE BOUWKENNIS! De Confederatie Bouw organiseert samen met hhp en SiteManager de 2de editie van de wedstrijd: ‘Test je bouwkennis’ met als hoofdprijs een hhp ANDUMEDIC. De wedstrijd begint op 1/09/2015 en eindigt op 15/02/2016. Gedurende deze periode kunnen de deelnemers hun bouwkennis testen door het beantwoorden van vragen waarbij men punten verzamelt die kans geven op talrijke prijzen. Om deel te nemen surf naar www.testjebouwkennis.be EN TAL VAN ANDERE PRIJZEN Code NO

586

Brandsto Cheque f

In samenwerkin g met Confed eratie Bouw

The Sum Of

euro - 1.5 00

586/001

pay

duizendvijfh onderd Uitbetaling in fuel vouchers met

een waarde

van €10

signa ture

GO vouc her:

Professional

0000 0/007

FAMILY+

Geldig t.e.m. Valable jusqu’au Instructie kassa: Ctac : lees barcode kaart in -> geef kaart terug aan klant Ptac : verwerk betaling Instructions caisse : Ctac : scannez le code-barres -> remettez la carte au client Ptac : traitez le paiement

ONZE SPONSORS: WWW.ONLINEBOUWMARKT.BE

Intelligente Mobiliteit

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

GESCHENKKAART CARTE-CADEAU

Startwaarde / Valeur de départ btw TVA

WEDSTRIJD

TEST JE BOUWKENNIS! SPONSORS

De firma hhp is pionier in de ontwikkeling van selfcare-producten gebaseerd op andullatie. Andullatietherapie is een combinatie van mechanisch geïnduceerde vibraties en infraroodwarmte. Ze wordt zeer succesvol ingezet voor pijnverlichting, sportrecuperatie en relaxatie. Concreet neemt de gebruiker plaats op een ergonomische matras waarbinnen zgn. ‘andullatoren’ specifieke vibraties voortbrengen, regelbaar in functie van de individuele behoefte. Eén of meer dagelijkse sessies van ca. 15 minuten volstaan voor voelbare resultaten. SiteManager is een nieuwe tool in webdesign. Bespaar tot 3-4 uur per dag bij het bouwen van professionele websites voor je klanten. Het allesomvattende cloudplatform bevat applicaties voor designers, ontwikkelaars en webmasters die naadloos met elkaar samenwerken. Met het innovatieve SiteManager platform worden op een eenvoudige manier moderne websites gebouwd voor de bouwsector. Reeds tientallen leden van de Confederatie Bouw gingen u voor. Productinfo voor de bouw? Vind ze in een handomdraai! U bent aannemer en u wilt bijblijven in uw vakgebied? U wenst informatie te krijgen en de laatste nieuwigheden van topkwaliteit in de bouw te ontdekken? Wacht niet langer en surf naar www.onlinebouwmarkt.be De recentste producten voor uw activiteit liggen voortaan binnen klikbereik. Ikzoekeenvakman.be Deze site is bestemd voor de particulier. Hij kan op ikzoekeenvakman.be niet alleen per specialisatie een lijst van geregistreerde vaklui vinden, maar ook meer uitleg over bouwen en verbouwen, de bouwpremies per gewest, fiscale voordelen, wat te doen in geval van bouwgeschillen, nuttige links enzovoort Canon helpt je je verhaal te vertellen, je herinneringen vast te leggen en je creatieve ideeën tot leven te brengen. Medewerkers belonen, professionele relaties versterken, klanten aan uw merk binden? Met ColliShop Professional geniet u een brede waaier aan mogelijkheden. In zijn lange bestaan heeft Dewalt een goede naam als ontwerper, ontwikkelaar en producent van duurzame en professionele stationaire machines opgebouwd. Europcar is de belangrijkste internationale autoverhuurder van Europese oorsprong. De onderneming beschikt momenteel over een netwerk van 27 agentschappen verspreid over het hele land. Federale Verzekering biedt een volledige waaier aan van verzekeringen en financiële producten voor ondernemingen, zelfstandigen en particulieren. Graphius is een drukkerij met een grote productiesite in Gent en een afdeling in Brussel. Met meer dan 60 recente Heidelberg druktorens en een volledig geïntegreerde boekbinderij is het Graphius productieapparaat een van de meest uitgebreide op de Europese markt. Als startende zelfstandige en/of werkgever wordt u begeleid door GROUP S met een complete dienstverlening, van het ondernemingsloket Formalis en het sociaal verzekeringsfonds tot het sociaal secretariaat. Met de professionele Drive-In beantwoordt Makro 100% aan uw wensen en behoeften. Op één adres vindt u alles wat u nodig hebt voor uw bouw-, renovatie- en tuinprojecten. En u profiteert van lage prijzen plús een professionele korting. Zo wint u tijd en geld. Meclean is producent en importeur van professionele reinigingsmachines. Door zijn duurzame producten en vernieuwende uitvindingen is Meclean één van de snelst groeiende bedrijven in zijn branche. Als producent van een totaalassortiment biedt Metabo het gehele spectrum van handgeleid, semi-stationair en stationair elektrisch gereedschap aan. Voor zijn klanten betekent dit zorgvuldig op elkaar afgestemde productgroepen met de spreekwoordelijke Metabo-kwaliteit voor alle toepassingsgebieden. OTTO Office biedt ondernemingen een uitgebreid aanbod van kantoorartikelen, kantooruitrusting en –inrichting aan via een uitgebreide catalogus en webshop. Met zijn eigen cloud-gebaseerde dienst track-and-trace levert RAM oplossingen voor ritregistratie van voertuigen en tijdregistratie van personen, mobiliteitsvergoeding in de bouw en daarnaast temperatuurregistratie in koelwagens, fleet management, materiaalbeheer, meting van rijgedrag … Het kiezen van het schoeisel dat het beste past bij uw werk en uw werkomstandigheden is een belangrijke factor voor veiligheid, comfort en welzijn op het werk. Als grootste fabrikant van veiligheids- en beroepsschoeisel in Noord-Europa werkt Sievi voortdurend aan betere, meer geavanceerde eigenschappen voor zijn schoenenassortiment. Sortimo is uitgegroeid tot specialist in op maat gemaakte bedrijfswageninrichtingen. De wereldwijde markten technologieleider biedt branchegerichte oplossingen aan voor intelligente mobiliteit voor toepassing in service, het midden- en kleinbedrijf en dit in tal van sectoren. Stanley is trots op zijn reputatie van uitmuntendheid. Wij leggen ons onverdroten toe op het uittesten, ontwerpen en verbeteren van onze producten om de kwaliteit en maximale werking ervan te garanderen. Meer dan een eeuw na zijn geboorte richt Texaco zich op de toekomst, zonder evenwel zijn herkomst te vergeten. Producten als Euro XL en Diesel XL demonstreren de constante toewijding van Texaco aan kwaliteit en blijvende prestaties. Ook op de wegen in de Benelux is de Texaco-ster inmiddels een bekende met meer dan 600 stations.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

RUGPIJN? SPIERPIJN?

Verminder uw pijn in slechts 15 minuten

150.000 tevreden gebruikers

MEDISCH GECERTIFICEERD PRODUCT

ANDUMEDIC 3 ®

2000 kinesitherapeuten

Made in Germany

“Waar een wil is, is een weg.”

Serge Renard rugpatiënt

‘Waar een wil is, is een weg’. Als iemand dit spreekwoord prachtig incarneert, dan is het wel Serge Renard. Na een turbulente jeugd waarin hij quasi volledig op zichzelf aangewezen was, startte hij een traiteurszaak die jammer genoeg op de fles ging. Daarna ging Serge in de bouwsector en slaagde er na 5 jaar keihard werken in zijn schulden

aan de bank terug te betalen. In 1980 richtte hij zijn eigen bouwbedrijf op, en zeven jaar later zijn vastgoedkantoor CV Gent-Eurimmo, gespecialiseerd in projectontwikkeling en studentenflats. Als je vanaf je negende constant zware arbeid verricht, dan is het niet verwonderlijk dat je last van je rug krijgt. Op een dag zat Serge gehurkt in

zijn moestuin te wieden en kon plots niet meer recht. Specialisten, kinés, spuitjes en pillen: het kon allemaal niet baten. Een bezoek aan de bouwbeurs daarentegen bracht een onverwachte oplossing. Serge testte er de Andumedic uit en ervoer onmiddellijke pijnverlichting. Sindsdien is Serge een vaste andullatiegebruiker en functioneert weer helemaal normaal.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be Meer info? Bel 055 23 23 23 of surf naar www.hhp.be

LEDENKORTING SUPER PROMO voor de maand november voor de leden van de Confederatie Bouw die nog niet in het bezit zijn van een Texaco tankkaart: Met de Texaco ‘go the easy way’ tankkaart kan u tanken bij 1.500 service stations in Belgie, Nederland, Luxemburg en Frankrijk.

Als lid van de Confederatie Bouw wordt u de Texaco tankkaart GRATIS aangeboden.

LEDENKORTING U geniet van een unieke korting op de officiële prijs, BTW inbegrepen, in België van • 14 eurocent/liter diesel en benzine bij 2 Texaco stations naar keuze* (uitgezonderd autostradestations) • 12 eurocent/liter diesel en benzine in gans België (uitgezonderd autostradestations) Indien de prijs aan de pomp nog lager is dan deze, geniet u steeds de laagste prijs. Bovendien kan u uw brandstofuitgaven on-line beheren, via de webtool kan u zelf kaarten aanmaken, blokkeren, kaartlimieten wijzigen, transactiedetails consulteren, en zoveel meer. U tankt vandaag, de transactie gaat morgen van uw bankrekening en u ontvangt maandelijks een overzichtelijke factuur. De Texaco ‘go the easy way’ tankkaart is de tankkaart op maat van uw bedrijf. *de lijst van de Texaco service stations kan u vinden via www.gotexaco.be Interesse? Stuur een mail naar www.texcard@efr-group.com met de volgende gegevens: • Naam bedrijf • BTW nummer • Adres • telefoonnummer • Aantal personenwagens/bestelwagens/vrachtwagens • Geschat jaarlijks verbruik Wij sturen u de nodige besteldocumenten per mail toe die u ons ondertekend voor akkoord weerstuurt, zodanig dat u snel uw Texaco tankkaarten kan gebruiken. Deze offerte is geldig tot 30/11/15 en blijft ondergeschikt aan de getekende overeenkomst alsook aan de goedkeuring van onze dienst Credit. 58

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

LEDENKORTING PROMO van de maand november

ARBEIDSREGLEMENT arbeiders De Confederatie Bouw heeft een nieuwe versie uitgebracht van haar arbeidsreglement. De nieuwe editie bevat enkele toevoegingen, zoals een clausule aanwezigheidsregistratie, de nieuwe opzeggingstermijnen, nieuwe klachtenprocedure psychosociale belasting, controle arbeidsongeschiktheid, … De wet verplicht elke werkgever een arbeidsreglement op te stellen, ongeacht het aantal tewerkgestelde werknemers. Het is een document dat de arbeider verplicht moet ontvangen bij zijn aanwerving.

LEDENKORTING Speciale verkoopprijs enkel voor de maand november. Ledenprijs voor deze publicatie: € 8, (exclusief BTW) Niet-ledenprijs voor deze publicatie: € 25, (exclusief BTW)

Deze uitgave kan besteld worden via de website www.confederatiebouw.be/ e-shop/publicaties/sociaal-juridisch/type-contracten en nuttige documenten.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

Bouwmarkt Nu ook assetmanagement met RAM RAM Mobile Data biedt nu ook geautomatiseerde assetmanagement aan. Daarmee kun je niet alleen voertuigen, rollend materieel en personen opvolgen maar ook al het andere materieel: slijpschijven, trilplaten, boormachines, containers enzovoort. De lokalisatie en automatische inventarisatie van materieel kan op veel fronten aanzienlijke besparingen opleveren. Je krijgt permanent een overzicht in realtime van alle assets, wat de inventarisering zeer eenvoudig maakt. Hoe werkt het? Een zendertje op de materialen communiceert met alle ontvangststations die zich in de

De zendertjes hebben een batterijduur van vijf tot tien jaar. Zelfs wanneer een voertuig met een ontvangststation voorbij rijdt aan een asset, wordt het signaal opgepikt en geactualiseerd. Als de batterij bijna leeg is, krijgt de gebruiker een verwittiging dat de zender aan vervanging toe is. De kosten? Minder dan € 1 per maand per zendertje. Inbegrepen zijn alle bijkomende communicatieberichten via de provider. n buurt bevinden. Deze kunnen worden aangesloten op de track-and-trace blackbox in een voertuig, maar kunnen geïnstalleerd worden op werven of in depots.

Meer weten? www.track-and-trace.be/ materiaalbeheer/

Bewoonbare module met vijf vensters Locasix, de firma die onder meer bekend is voor zijn modulaire verblijven, tijdelijke sanitaire voorzieningen en generatoren, heeft een nieuwe bewoonbare module opgenomen in het gamma DMAX. Opvallend: ze is uitgerust met vijf grote vensters. Dat maakt ze ideaal voor het gebruik door cameramensen of een jury, tijdens een sportevenement, kortom voor alle situaties waarin het belangrijk is dat je een ruim zicht hebt op de buitenwereld. Je kunt deze modules vanzelfsprekend stapelen, en ze hebben twee deuren aan de achterkant die

je kunt bereiken met een trap aan de linkerof aan de rechterkant, naar keuze. De buitenafmetingen van het grondvlak zijn zes bij drie meter. De blinden worden met de hand geopend en gesloten, de verwarming en de airconditioning zijn in de module geïntegreerd. De isolatie – vaak een zwak punt van zulke modules – presteert goed door het polyurethaanschuim dat in de wanden geïnjecteerd werd. In de vensters zit bovendien dubbel glas. n Meer weten? www.locasix.be

Urbanscape: lichtgewicht groendak van Knauf Urbanscape, het innovatieve groendaksysteem van Knauf, effent de weg naar de brede toepassing van extensieve groendaken. Het weegt niet meer dan 60 kg per vierkante meter en daardoor kun je het op bijna alle gebouwen installeren, wat ook de structuur van het dak is, staal, beton of hout. Het ecologisch rotswolsubstraat heeft een hoge waterbuffercapaciteit en de plaatsing vraagt maar enkele uren. Bovendien kan elk project met de Urbanscape Performance Evaluation Tool continu gemonitord worden en dat is een wereldprimeur.

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

Urbanscape bestaat uit verschillende lagen. De eerste is een vegetatielaag van vetkruid met een maximale dikte van 8 cm. Het gepatenteerd rotswolsubstraat absorbeert twee keer meer water dan substraten in andere groendaken en is acht keer lichter. De open structuur staat garant voor een goede water- en wortelverdeling en groei. Zwarte noppenplaten uit HDPE met aangehecht geotextiel staan in voor de drainage ende beluchting van het wortelsysteem van de planten. Het wortelwerend doek ten slotte van gerecycleerd zwart LD poly-

ethyleen voorkomt wortelpenetratie in het dak. n Meer weten? www.knauf.be

www.onlinebouwmarkt.be

BOUWBELANGEN

Bellus keramische lei: Superlichtgewicht Supermooi Superfijn.

Er bestaat geen lichtere of dunnere keramische lei dan de Bellus van Wienerberger. Ideaal dus om oude leien of pannen te vervangen. Maar ook voor een nieuwbouw zijn deze keramische leien uiterst geschikt. Want dankzij hun slanke, hedendaagse lijn oogt uw dak heel strak.

Bellus-Bouwbedrijf-140x210-zonderbol-NL.indd 1

DOSSIER

Ontdek Bellus in onze showrooms in Londerzeel of Kortrijk. Of vraag uw brochure aan via info@koramic.com.

02/03/15 09:56

stelt voor:

Surf en ontdek onze nieuwe homepage!

U bent aannemer en u wilt bij blijven in uw vakgebied? U wenst informatie te krijgen en de laatste nieuwigheden van topkwaliteit in de bouw te ontdekken? Wacht niet langer en surf naar www.onlinebouwmarkt.be De recentste producten voor uw activiteit liggen voortaan binnen klikbereik.

PROJECTEN & BEDRIJVEN

WWW.ONLINEBOUWMARKT.BE

SECTOR SECTOR&&BEROEPEN BEROEPEN

Productinfo voor de bouw? Vind het nu gauw!

Vind ons leuk op Facebook! http://www.facebook.com/ BouwmarktMarcheDeLaConstruction

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

MARKANT

1,2 %

Wellicht zal het de Belgische economie het jaar 2015 afsluiten met een bruto binnenlands product dat 1,2 % hoger ligt dan in 2014. Dat staat in de vooruitzichten die het Federaal Planbureau in september publiceerde. Ook in 2016 verwacht het Planbureau dat onze economie zal groeien, en wel met 1,3 %. De groei krijgt een duwtje in de rug van de bedrijfsinvesteringen. In 2014 namen deze 2,6 % toe. Dit jaar wordt een stijging van 2,8 % verwacht en volgend jaar 2,9 %. Het gaat om percentages na zuivering voor enkele uitzonderlijke aankopen. De overheidsinvesteringen zullen bekeken over heel 2015 een sterke toename van 7,2 % laten optekenen. Dat komt in belangrijke mate door de scholenbouw. Maar in 2016 zouden de overheidsinvesteringen dan weer een nulgroei kennen. n

Jonge Antwerpse schrijnwerkers gelauwerd

GROEPSFOTO – De winnaars onder de leerling-schrijnwerkers in het Antwerpse.

Hoe motiveer je jongeren om een bouwvak te kiezen in de school? Bijvoorbeeld door te laten zien dat onze sector een warm hart heeft en hun keuze waardeert. Daarom organiseerde Koninklijke Vereniging van Aannemers-Schrijnwerkers van Antwerpen een prijsuitreiking voor de leerling-schrijnwerkers in

de streek. Plaats van het feest: houthandel Martens in Schoten, die achteraf ook een receptie aanbood. Een vijftigtal leerlingen mochten een prijs in ontvangst nemen. Ze zaten allemaal in het laatste jaar van de afdeling schrijnwerkerij en kregen een gereedschapskoffertje. n

1965 – 2015: T.Palm is 50 jaar oud Ons lid de woningbouwer T.Palm viert dit jaar zijn vijftigste verjaardag. De firma werd door Toussaint Palm opgericht in het Waalse Theux, maar is al een hele tijd actief in heel het land. Ze geeft werk aan meer dan 550 mensen en haalt een zakencijfer van € 80 miljoen. In de afgelopen halve eeuw trok T.Palm niet minder dan 14 000 gebouwen op. Nieuwbouw is goed voor 60 % van het zakencijfer, maar de firma construeert ook industriegebouwen, renoveert en doet aan projectontwikkeling. De geschiedenis van T.Palm illustreert mooi de opmerkelijke ontwikkeling die de woningbouwers doorgemaakt hebben sinds 1965. Ver weg is de sleutel-op-de-deurwoning op basis van standaardplannen. Tegenwoordig werkt T.Palm nauw samen met de architect van de klant en levert voor ieder project een oplossing op maat af. De firma is nu al klaar voor de bijna energieneutrale woningen die na 2020 de norm zullen zijn. Ze was trouwens bij de allereerste woningbouwers

bouwbedrijf - november 2015

www.confederatiebouw.be

die BEN woningen konden aanbieden. Op dit ogenblik introduceert T.Palm de cultuur uit de publieke sector met openbare aanbestedingen in de onderneming. Die is bij T.Palm nog niet sterk aanwezig, maar creëert de mogelijkheid om nieuwe opportuniteiten in de projectontwikkeling te grijpen. Het hele jaar lang organiseert T.Palm activiteiten die zijn verjaardag luister bijzetten, met onder meer feestelijke opendeurdagen voor de nieuwe en oude klanten. Iedere klant die dit jaar een studieopdracht ondertekent, neemt automatisch deel aan een wedstrijd. De winnaar betaalt zijn woning aan de tarieven van 1965, het geboortejaar van het bedrijf. n INFO

www.tpalm.be

The New H350

vanaf € 20.799* excl. BTW Huidig aanbod met standaard 3 jaar garantie zonder kilometerbeperking.

De H350 is verkrijgbaar als bestelwagen, als bus en als chassis cabine.

New H350 Van 2.5 CRDi Travel 5,5M (Diesel 150pk) Standaarduitrusting

Elektrisch verstelbaar en verwarmde buitenspiegels - Achteruitrijcamera in binnenspiegel - Manuele airconditioning - Gekoeld handschoenkastje - Radio CD/MP3 met USB-aansluiting - Telefoonvoorbereiding met Bluetooth® - Cruise control - Centrale deurvergrendeling met afstandsbediening - Achterwielaandrijving 3 jaar garantie zonder kilometerbeperking inclusief

8810

0,00 EUR/SMS verzonden/ontvangen

Prijzen exclusief BTW, aanbod enkel geldig voor professionele klanten

Korting excl. BTW(2)

€ 29.710 - € 5.951

Huidig aanbod excl. BTW(3)

€ 23.759

Aanbevolen catalogusprijs(1) excl. BTW

(L/100KM): 8,5 • CO2 (G/KM): 222

Sms-actie geldig van 01/10/2015 t.e.m. 31/12/2015. * Prijs Voor een nieuwe H350 Chassis Cabine 2,5 CRDi Company SWB (Diesel 150pk). Aanbevolen catalogusprijs(1) € 25.999 - € 5.200 korting(2) = € 20.799 huidig aanbod(3). (1) Door invoerder aanbevolen verkoopsprijs, (2) & (3) Prijzen exclusief BTW, aanbod enkel geldig voor professionele klanten van 01/10/2015 t.e.m. 31/12/2015, tenzij eerdere uitputting van voorraad. Adverteerder: Korean Motor Company nv - Pierstraat 229, 2550 Kontich - BTW BE 0404.273.333 RPR Antwerpen - DEXIA IBAN BE36 5503 3947 0081 - BIC: GKCCBEBB. Niet contractuele foto. Milieu-informatie: (K.B. 19/3/2004): hyundai.be