Bouwbedrijf maart 2019

maandblad van en voor de aannemer • uitgave van de Confederatie Bouw • Lombardstraat 34 - 42 • 1000 Brussel

Bouwbedrijf

MAART 2019 AFGIFTEKANTOOR GENT X – €6

DOSSIER

VERKIEZINGEN

Beste politici, dit heeft de bouw nodig

BONUSSEN EN ­PREMIES

Interessante prikkels voor uw personeel

INVESTERINGS­ AFTREK

Buitenkans voor ­bouwbedrijven

ONDERNEMINGS­ STRATEGIE

BouwRadar helpt ze kosteloos opstellen

/confederatie.bouw @Confedbouw

www .confederatiebouw.be

Confederatie Bouw - Confédération Construction

Echte specialisten gebruiken biodegradeerbare ontkistingsolie.

Draag zorg voor het milieu, gebruik biologisch afbreekbare ontkistingsolie “Biologisch afbreekbare smeermiddelen� zijn producten die door hun samenstelling makkelijker door microorganismen in het milieu worden afgebroken. U kunt ze best gebruiken in toepassingen van verloren smering en in toepassingen met een verhoogd risico voor het milieu. Ontkistingsolie kan bij gebruik in het milieu terechtkomen en zo schade veroorzaken aan fauna en flora. Met biologisch afbreekbare ontkistingsolie kunt u de schade beperken en draagt u extra zorg voor het milieu.

Een boodschap van www.valorlub.be

Valorlub is een initiatief van het bedrijfsleven met de steun van de drie regionale overheden.

EDITO

Keuze laten tussen wagenof bouwbudget

M

aar liefst 8 op de 10 woningen in ons land zijn vóór 1985 gebouwd. In totaal gaat het om 5 miljoen woningen die qua energie allesbehalve duurzaam zijn: ze zijn verantwoordelijk voor 40 % van alle uitgestoten broeikasgassen in ons land. Onze sector mag niet blind zijn voor deze realiteit. Meer nog, de bouw kan hier heel wat aan veranderen. Hoe? Door meer energiezuinige nieuwbouw op te leveren, maar uiteraard ook door bestaande panden grondig te renoveren.

Het bouwbudget moet fiscaal even voordelig zijn voor werkgever en werknemer als een bedrijfswagen.

Alleen zitten we met een probleem. Heel wat economische prognoses tonen aan dat de koopkracht van de mensen en de inkomsten van de staat in het komend decennium maar beperkt zullen stijgen. Vanwege deze voorspelde lage groei zullen de bouwsector en de overheid creatief moeten zijn. Zelf schuiven we een ambi­tieus renovatieplan naar voren, waarbij per jaar 2,5 % van de bestaande woningen gerenoveerd moeten worden. Daarnaast garanderen we dat de bouwkosten tot 10 tot 15 % goedkoper zullen worden zonder dat dit de bouwbedrijven één eurocent kost, maar puur dankzij de digitalisering in onze sector.

Uiteraard verwachten we ook dat de overheid een duit in het zakje doet. Zo stelt de Confederatie Bouw voor om het stelsel van de bedrijfswagens open te trekken naar een wagen- of bouwbudget. Werknemers die in hun verloningpakket recht hebben op een bedrijfswagen kunnen dan zelf de keuze maken. Ofwel houden ze of krijgen ze een bedrijfswagen, ofwel krijgen ze een bouwbudget dat ze integraal moeten gebruiken voor het energiezuinig bouwen of renoveren van een woning.

Dat bouwbudget moet fiscaal even voordelig zijn voor werkgever en werknemer als een bedrijfswagen. Dat spreekt voor zich.

Deze maatregel alleen zal natuurlijk niet volstaan om ons woningpark een energievriendelijke boost te geven. Daarom willen we ook het verlaagd btw-tarief van 6 % voor de sloop en heropbouw van woningen en gebouwen in heel België invoeren en dat tarief dus niet langer beperken tot 32 stedelijke gebieden zoals nu het geval is. De Confederatie Bouw is ook een fervent pleitbezorger van meer harmonisering in de vastgoedfiscaliteit. De fiscale druk op het rendement van huurvastgoed ligt nu voor een particulier héél wat hoger dan de fiscale druk op veilige roerende beleggingen. Dat zet een rem op investeringen in vastgoed.

U merkt het, de bouwsector is een sector die oplossingen aanreikt om een prangend probleem, in dit geval de klimaatverandering, mee te helpen aanpakken. We zijn een sector van doeners, handen uit de mouwen. Op die manier bouwen we mee aan een betere samenleving.

Robert de Mûelenaere Gedelegeerd bestuurder maart 2019 • Bouwbedrijf 3

INHOUD

19 Verkiezingen

In dit dossier stellen we de memorandums van de Confederatie aan de politieke partijen voor.

Samen vormen ze een stevig verlanglijstje – maar we zijn dan ook sector die bijzonder aandacht verdient.

12 Bonussen en premies

Het loonoverleg loopt niet goed. Maar er bestaan ook andere manieren om uw mensen een financieel extraatje te geven. De bonus van cao 90 krijgt zelfs een fiscale voorkeursbehandeling.

4 Bouwbedrijf • maart 2019

37 Ondernemings­ strategie

Een doel voor ogen hebben, en weten hoe je daar geraakt.

Dat is de kern van een ondernemingsstrategie.

BouwRadar helpt u om er een te definiëren – en doet dat gratis.

44 Enterprise Resource Planning

Vicky Dethier van het gelijknamige bouwbedrijf vertelt over de voordelen van ERP, en legt uit waarom de digitalisering van kleinere bedrijven wel eens vlotter zou kunnen verlopen dan u denkt.

maandblad van en voor de aannemer • uitgave van de Confederatie Bouw • Lombardstraat 34 - 42 • 1000 Brussel

Bouwbedrijf

14 Investeringsaftrek Profiteer ervan nu het nog kan!

17 Vestigingswet Doe alsof ze nog bestaat. .

MAART 2019 AFGIFTEKANTOOR GENT X – €6

DOSSIER

VERKIEZINGEN

Beste politici, dit heeft de bouw nodig

DOSSIER

BONUSSEN EN PREMIES

Interessante prikkels voor uw personeel

INVESTERINGS­ AFTREK

Buitenkans voor bouwbedrijven

ONDERNEMINGS­ STRATEGIE

BouwRadar helpt ze kosteloos opstellen

/confederatie.bouw @Confedbouw

www .confederatiebouw.be

Confederatie Bouw - Confédération Construction

INLEIDING

3 Edito Robert de Mûelenaere over het bouwbudget als element van een salarispakket.

6 Prikbord Energiecongres van de VCB. 9 Regionaal standpunt De Brusselse aannemers willen dat de politiek ophoudt met knoeien.

BOUWBELANGEN

10 Groei in 2019 De conjunctuurvooruitzichten.

12 Bonussen en premies Interessante mogelijkheden.

CONTACTEN Bouwbedrijf is het maandblad van de vzw ­Confederatie Bouw, Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel Verantwoordelijke uitgever: Filip Coveliers, Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel Afgiftekantoor: Gent X Redactie: Peter Graller en Marc Guéret tel. 02 545 57 30 – fax 02 545 59 02 peter.graller@confederatiebouw.be Vormgeving: Nikka Cuypers nikka.cuypers@confederatiebouw.be Abder-Razzaaq Boujdaini abder-razzaaq.boujdaini@cnc.be Franstalige uitgave: Construction Druk: Graphius

19 Inleiding De memorandums van de Confederatie.

20 Robert de Mûelenaere We hebben een langetermijnvisie nodig.

21 Zwaargewicht Waarom de bouw zo belangrijk is.

22 Investeringen Een topprioriteit.

24 Slagkracht Maak onze sector competitiever.

25 Wetten en regels Liefst coherent, effectief en eenvoudig toe te passen.

28 Regionaal Gewestelijke accenten 29 Vooruitstrevend Maatregelen voor kwaliteit en innovatie.

SECTOR & BEROEPEN

32 Over de grens VCB steunt aannemers die internationaliseren.

34 Aanwerven Eenvoudiger voor sommige niet-EU burgers.

Reacties - vragen: communicatie@confederatiebouw.be Met de medewerking van: • de studiediensten van de Confederatie Bouw Morgane Halleux, tel.02 545 56 33 - fax 02 545 59 09 morgane.halleux@confederatiebouw.be • Vlaamse Confederatie Bouw Johan Walewijns, tel. 02 545 57 49 - fax 02 545 59 07 johan.walewijns@confederatiebouw.be • Confederatie Bouw Brussel-Hoofdstad Morgane Cendoya, tel. 02 545 58 29 - fax 02 545 59 06 morgane.cendoya@confederatiebouw.be • Confédération Construction Wallonne Catherine Houtart tel. 02 545 56 68 - fax 02 545 59 05 catherine.houtart@confederatiebouw.be

36 Nieuw EPC Moet renovaties stimuleren.

37 BouwRadar Een strategie opstellen.

38 De risico’s van asbest Een schrijnwerker getuigt.

40 WTCB Alles wat u moet weten over het BIM-protocol.

PROJECTEN & BEDRIJVEN

44 Digitalisering Wat ERP-software voor uw onderneming kan doen.

46 Ledenvoordeel Laat uw lidmaatschap renderen.

48 Kringloopbouwen en recyclage

Workshops voor aannemers.

49 Bouwmarkt • Design Award voor Argenta Invisidoor S • MAN krijgt prijs voor populaire lichte vrachtwagen • Milieubeheersysteem van Sievi is conform ISO 14001 50 Markant • Cijfer van de maand Faillissementen Brussel is helaas negatieve uitschieter.

• Zwembaden Vorig jaar was er groei.

Abonnementen: Claude Bernaerts, tel. 02 545 56 88 - fax 02 545 59 00 claude.bernaerts@confederatiebouw.be Reclame: Kristel Dekempeneer, tel. 02 545 56 99 - fax 02 545 59 08, kristel.dekempeneer@confederatiebouw.be of kde@confederatiebouw.be.

Prijs jaarabonnement Leden van de Confederatie Bouw: begrepen in het lidgeld Niet-leden: € 137,80 (incl. BTW en ­portkosten) / buitenland: € 300 (incl. BTW en portkosten)

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers De vzw Confederatie Bouw wil met deze publicatie gepaste, betrouwbare, volledige en exacte informatie brengen. Ze kan echter niet aansprakelijk worden gesteld indien ze hierin tekortschiet. Alle elementen van deze publicatie zijn beschermd door het auteursrecht van de vzw Confederatie Bouw. Overname van artikelen, geheel of gedeeltelijk, is slechts toegelaten mits voorafgaande toestemming en uitdrukkelijke vermelding van de bron.

Vanaf nu wordt B­ ouwbedrijf gedrukt op papier geproduceerd met hout uit duurzaam beheerde bossen. De­­duur­­zaamheid wordt gegarandeerd door de internationale organisatie Forest Stewardship Council (FSC), die niet alleen het bos controleert maar de hele handelsketen tot aan de drukker.

5 maart 2019 • Bouwbedrijf bouwbedrijf - februari 2016 5 www.confederatiebouw.be

Veilig bouwen: eerst denken, en dan doen!

Doe mee op safetymypriority.be

PRIKBORD

28 maart 2019

Energiecongres van de Vlaamse Confederatie Bouw Op 28 maart vindt het Energiecongres van de VCB weer plaats. Het is de elfde keer al, en ook dit jaar is het programma zeer veelbelovend. Het thema is de energietransitie en de focus ligt onder meer op de integratie van gebouwschil en energievoorziening.

De deelnemers aan het Energiecongres zullen verwelkomd worden door enkele gezaghebbende stemmen, niet alleen Luc Peeters (administrateur-generaal Vlaams Energieagentschap) maar ook Ronnie Belmans van Energyville en Vlaams minister van Energie Lydia Peeters, die toelichting zal geven bij het energiebeleid.

Drie parallelle sessies

Daarna kunnen de aanwezigen deelnemen aan één van drie sessies die gelijktijdig plaatsvinden. Ze zijn respectievelijk gewijd aan:  de optimalisatie van de gebouwschil: slimme gevelelementen, het verschil tussen werkelijk en berekend verbruik …  Groene en hernieuwbare energie; de optimalisatie in het gebouw: BIM, de overdracht van groene warmte …  de optimalisatie tussen gebouwen: de Local Energy Communities of “lokale energiegemeenschappen” (zie kader).

De besluiten van de sessies worden gepresenteerd in een plenaire sessie en dan volgt het slotdebat. De aanwezigen krijgen uiteraard de kans om vragen te stellen. Een netwerkmoment sluit het congres af.

ENErgIEtraNsItIE IN DE Bouw Innovatie schuilt in integratie van schil & energievoorziening ontdek laatste trends en vooruitstrevende cases

IN LOCAL ENERGY COMMUNITIES IS DE AANNEMER EEN ENERGIESPELER Aannemers krijgen stilaan de sleutels in handen om een energiespeler te worden. De integratie van woningen en gebouwen in lokale energienetten staat in de steigers.

TEASER_Finaal.indd 1

INFO: Inschrijven kan op www.vcb.be/ energiecongres.

Nog vragen? Stel ze aan tim.vanhelden@vcb.be.

Individuele gebouwen kunnen we intussen energie-efficiënt maken, met isolatie en hernieuwbare energie.

Nu is het tijd om het individuele te overstijgen. Ook in Vlaanderen wordt gewerkt aan de eerste slimme wijken en bedrijventerreinen.

Steeds meer woningen en gebouwen produceren zelf energie. Performante batterijen doen hun intrede. Elektri­ sche wagens kunnen geladen worden met de zonnepanelen op de woning, maar ze kunnen met hun krachtige batterijen ook energie leveren. De uitdaging is dus: hoe gebruiken we de lokale productie en de lokale opslag van energie zo efficiënt mogelijk?

Hoe creëren we een optimaal lokaal energienetwerk?

Aannemers kunnen nu al hun stem laten horen in deze discussie, want de verkavelingen en bouwplannen liggen nu al op de tekentafel. De eer­ ste proefprojecten worden in Vlaan­ deren opgezet. Hieruit blijkt dat het 05-02-2019 lokaal gebruiken van hernieuwbare energie een stimulans is om nog meer in hernieuwbare energie te gaan investeren. De bouwsector staat dus voor een volgende grote (r)Evolutie, mee gedreven door de onvermijdelijke opkomst van de EV, de elektrische voertuigen.

De VCB roept de overheid op om deze (r)Evolutie alle kansen te geven. Er is flexibelere regelgeving nodig, zodat hernieuwbare energiegemeenschap­ pen zo snel mogelijk geïmplemen­ teerd kunnen worden. Op het Ener­ giecongres zullen beleidsmakers op het Vlaamse en gemeentelijke niveau daarover ideeën kunnen uitwisselen met de bouwsector.

maart 2019 • Bouwbedrijf 7

15:26:13

Zondag 19 mei 2019

een initiatief van

SCHRIJF IN Bedrijven én w erven vóór

22 maart 201 9 o p e nw e r ve n d a g. b e

REGIONAAL STANDPUNT

Wat wij verwachten van de politieke wereld

C

ollega’s, we staan voor belangrijke verkiezingen. Traditiegetrouw maken we dan onze eisen en aanbevelingen over aan de politieke wereld.

CO2-taks, kilometerheffing, taks op het innemen van het publieke domein … Het woord taks stimuleert duidelijk de verbeelding. Maar waarvoor dienen deze taksen? Voor de samenleving of om wetten en beleidsbeslissingen zo ingewikkeld te maken dat ze het land en het Brussels gewest verlammen?

Als aannemers hun bedrijf zouden managen zoals sommigen het land leiden, dan zouden ze meteen failliet gaan.

De belastingen nemen al jaren toe, de regeringen volgen elkaar op en schakelen steeds meer politieke experts in. Maar toch is de staatskas leger en leger. Wij aannemers zijn niet tegen belastingen, integendeel. Maar dan ten dienste van de burger en de gemeenschap, en niet van een kwistige overheid.

Beste politicus, als u ooit een gebrek aan informatie of constructieve ideeën hebt, als u het systeem minder complex wilt maken, dan staan de mensen van de Confederatie Bouw Brussel-Hoofdstad klaar. Ze beschikken over de knowhow, het dynamisme en de creativiteit om u bij staan wanneer u de broodnodige veranderingen wilt doorvoeren. Hun advies is doeltreffend, want deze mensen zijn de stem van de bouw. Ze kennen de bouwberoepen en -noden perfect; ze anticiperen op veranderingen; ze hebben een toekomstvisie op de bouwvakken van nu en van morgen; en dit alles zetten ze om in positieve oplossingen.

De bouw deelt zijn oplossingen graag met u. We hebben er meer dan één. Onze sector verdient een centrale plaats in het beleid. Hij is rechtstreeks of onrechtstreeks goed voor 20 % van het bbp.

Te veel bouwbedrijven zagen in de voorbije jaren hun winstmarge wegsmelten. Welke andere ondernemer durft nog zo veel risico’s nemen voor een bruto winstmarge rond de 4 % zonder zijn goede intenties voor de burger en de lokale werkgelegenheid te verliezen? Welke sector blijft zo positief en geëngageerd hoewel hij geconfronteerd wordt met zo veel unfaire concurrentie en zo veel restricties en verplichtingen, die dan ook nog eens verschillen van gewest tot gewest?

Ja, we hebben er genoeg van. Van de onverteerbare administratieve lasagne, van dat gepraat over een zogenaamd vooruitstrevend beleid door mensen die zich zonder steekhoudende resultaten genesteld hebben in de macht.

Als aannemers hun bedrijf zouden managen zoals sommigen het land leiden, dan zouden ze meteen failliet gaan. Tegen de sanctie van de staat zou geen beroep bestaan. Politiek zou geen beroep maar een engagement moeten zijn. En precies dat engagement verwachten de aannemers van u.

Marc Ruebens Voorzitter Confederatie Bouw Brussel-Hoofdstad maart 2019 • Bouwbedrijf 9

ECONOMISCHE VOORUITZICHTEN

De bouw mag dit jaar

1,5 tot 2 % groei verwachten

Alles wijst erop dat de sector ook in 2019 groei zal kennen.

Maar het zal hoogstwaarschijnlijk minder zijn dan de 2 tot 2,5 % waarmee we 2018 afgesloten hebben.

D

e Belgische economie in zijn geheel maakte vorig jaar een groeivertraging door. In 2017 steeg ons bbp nog met 1,7 %, maar in 2018 bleef het bij 1,4 %. Ongeveer hetzelfde cijfer wordt verwacht in 2019.

De bouw zal dus een beetje meer groeien dan de economie in zijn geheel.

Het vertrouwen blijft op peil bij de aannemers. In de laatste maanden van 2018 lag het aandeel optimistische aannemers boven het aantal pessimisten.

Dat komt niet zo vaak voor, maar het heeft wellicht ook te maken met het goed gevulde orderboekje van de bouwbedrijven. Dat bevat nu gemiddeld voor meer dan zes maanden activiteit, het beste resultaat van de voorbije tien jaar.

De werkgelegenheid doet het ook niet slecht. Tussen 1 oktober 2017 en 30 september 2018 kwamen er een kleine 3 000 arbeidsplaatsen bij in de bouw, 1 800 werknemers en 1 100 zelfstandigen. Maar het gebrek aan geschikte mensen begint onrustwekkend te worden. Aan het einde van het derde kwartaal van 2018 waren er maar liefst 16 500 openstaande bouwvacatures. Dat remt het potentieel van onze bedrijven af.

10 Bouwbedrijf • maart 2019

Woningen

In 2018 werden in ons land naar schatting 59 000 wooneenheden vergund. Dat is 15 % meer dan in 2017.

Maar deze toename was geheel voor rekening van Vlaanderen, waar er zelfs een groei van 25 % was. In Wallonië was er een daling van 5 % en in Brussel van 25 %.

De toegenomen vergunningen lijken dus slechts zwak gelinkt aan de algemene economische toestand. De verklaring is eerder het EPB-effect in Vlaanderen.

Aan het einde van 2017 hebben veel Vlaamse aspirant-bouwers nog snel een bouwvergunning aangevraagd, om de strengere EBP-eisen van 2018 te vermijden. Dit was gunstig voor de woningproductie in 2018. Verwacht wordt dat dit positieve effect zal doorwerken in 2019, zij het in mindere mate.

Ons woningenbestand groeit structureel en bestaande woningen worden voortdurend verbeterd, onder meer wat betreft hun energieprestaties. Dat is gunstig voor de renovaties. Het volume van alle woningbouwwerken samen nam in 2018 toe met 3 tot 3,5 %. In 2019 wordt een groei van 1,5 tot 2 % verwacht.

Niet-woningbouw

De renovaties van niet-woongebouwen profiteerden in 2018 van een structurele dynamiek, die te maken heeft met de groei en de verbetering van het niet-residentiële gebouwenbestand. Dit compenseerde in zekere mate de afname van de vraag naar nieuwe niet-woongebouwen. Deze afname treft gelukkig vooral gebouwen met weinig werk per volume-eenheid. Bij gebouwen die meer werk per volume-eenheid genereren, zoals kantoorgebouwen, lijkt er in 2018 eerder een toename van de vraag te zijn.

“Willen we de samenleving zuiniger en milieuvriendelijker maken, dan moet ook onze sector zijn verantwoordelijkheid opnemen.”

ROBERT DE MÛELENAERE

Door het orderboek verzekerde activiteitsduur 6,9

6,4

VERONTRUSTEND: DE STIJGENDE MATERIAALPRIJZEN

maanden

5,9

In 2018 stegen de materiaalprijzen met 5,6 %. Dat dreef de bouwkosten op met 3,6 %, meer dan de inflatie.

5,4

4,9

4,4 01/2015

07/2015

01/2016

07/2016

01/2017

07/2017

01/2018

07/2018

01/2019

Robert de Mûelenaere: “Dat laatste is ongebruikelijk. We zijn bezorgd over die opvallende stijging van de materiaalkosten en volgen de zaak van nabij op. Vanwaar komt die stijging? Is ze gerechtvaardigd?”

Bron: NBB in samenwerking met de Confederatie Bouw

NAAR EEN ZUINIGERE SAMENLEVING

In 2018 was er een daling met 2 tot 2,5 % van de activiteit in de nietwoningbouw. In 2019 zal er wellicht opnieuw een groei van 1 tot 1,5 % zijn.

Burgerlijke bouwkunde

De burgerlijke bouwkunde kreeg in 2018 een duw in de rug, enerzijds door de gemeenteraadsverkiezingen en anderzijds doordat er intenser gewerkt werd aan de Brusselse metro.

Na gemeenteraadsverkiezingen is er traditioneel een terugval. Maar andere investeringen zullen de burgerlijke bouwkunde in 2019 ondersteunen: het GEN, de tramwerken in Luik, Oosterweel. Een stijging van 2 % is aannemelijk.

Besluit

De bouw zit in een gunstige fase.

In 2019 wordt een globale groei van 1,5 tot 2 % verwacht. Maar deze groei is kwetsbaar, onder meer omdat hij samenhangt met eenmalige effecten: het Vlaamse EPB-effect in de woningbouw, de Luikse tram, de Brusselse metro … De aannemers blijven in ieder geval vol vertrouwen en zijn van plan om ook in 2019 aan te werven.

•

Naar aanleiding van Batibouw organiseerde de Confederatie haar traditionele persconferentie.

Gedelegeerd bestuurder Robert de Mûelenaere maakte van de gelegenheid gebruik om een aantal maatregelen voor te stellen die de samenleving zuiniger zullen maken en de CO2-uitstoot zullen terugdringen.

•

Laat mensen kiezen tussen een wagen- en een bouwbudget (zie ook de Edito op blz. 3).

•

Een verlaagde btw van 6 % op vernieuwbouw in heel het land, en niet alleen in de 32 stadsgebieden die nu gedefinieerd zijn.

•

De milieuvriendelijke hypothecaire lening, die bij de berekening van de interest rekening houdt met de energieprestaties van het eigendom.

Robert de Mûelenaere: “We richten ons met deze drie maatregelen tot de overheid en tot de banken.

Maar ook de bouw moet zijn verantwoordelijkheid nemen.

We hebben nog heel wat werk te doen. De vijf en een half miljoen woningen in ons land zijn goed voor 40 % van de Belgische uitstoot van broeikasgassen.”

De Confederatie staat klaar om mee te werken aan een actieplan om de overheidsgebouwen op alle bestuursniveaus energiezuinig te renoveren. Daarnaast moet het tempo van de energiezuinige woningrenovaties sterk stijgen.

Nu halen we 0,6 % van het woningenbestand per jaar. Dat moet opgetrokken worden naar 2,5 % aldus de Mûelenaere.

Digitalisering De digitalisering van de bouw is een tweede hoofdpunt voor de beroepsorganisatie. Door te digitaliseren, kunnen aannemers de kosten immers verminderen.

Robert de Mûelenaere: “Deze evolutie kan onze sector jaarlijks € 5 miljard doen besparen. Er bestaan tegenwoordig nieuwe mogelijkheden en nieuwe tools om de kosten te drukken. Het bekendste voorbeeld is Building Information Modeling of BIM. Dat is een meerdimensionaal model van een bouwproject dat alle informatie integreert en waarmee men kan onderzoeken waar besparingen mogelijk zijn. De Confederatie heeft zich geëngageerd.

We zullen de bouwbedrijven begeleiden bij hun transitie naar deze en andere nieuwe technologieën.”

maart 2019 • Bouwbedrijf 11

WERKNEMERS MOTIVEREN

Winstpremie of resultaatsgebonden bonus? Aan u de keuze!

Wanneer we dit schrijven, verloopt het loonoverleg niet bepaald vlot. Maar er bestaan andere manieren om uw werknemers een financieel voordeel te geven: de winstpremie en de resultaatsgebonden bonus. Interessant voor uw onderneming? We schetsen de grote lijnen.

E

en winstpremie is een manier om een deel van de winst van een boekjaar aan werknemers toe te kennen. Deze premie is een collectief instrument. Hij moet toegekend worden aan alle werknemers in het bedrijf. Men kan hem dus niet gebruiken om bepaalde mensen te belonen.

Dat wil niet zeggen dat iedereen dezelfde premie moet krijgen. Er bestaan twee mogelijkheden: enerzijds de identieke premie en anderzijds de “gecategoriseerde” winstpremie.

De winstpremie komt bovenop het loon, en mag dat loon niet vervangen, zelfs niet deels. Hij mag trouwens ook niet in de plaats komen van andere premies, voordelen van alle aard en dergelijke. Bovendien mag het totale bedrag uitgedeeld als winstpremie niet groter zijn dan 30 % van de totale bruto loonmassa in de onderneming. Verplicht is de winstpremie vanzelfsprekend niet.

Identieke premie

Bij een identieke premie krijgt iedereen ofwel hetzelfde bedrag, ofwel hetzelfde percentage van zijn verloning.

De toepassing van deze premie is eenvoudig, en de procedure om hem in te voeren is dat ook. Een beslissing met een gewone meerderheid in de algemene vergadering volstaat. Dat kan een gewone of een buitengewone algemene 12 Bouwbedrijf • maart 2019

vergadering zijn. De beslissing moet opgenomen worden in de notulen, samen met een aantal verplichte vermeldingen.

Daarbij onder meer het bedrag of het percentage van de identieke premie.

Bij een gelijk percentage moeten de notulen vermelden hoe het loon berekend wordt. Bij een identiek bedrag moet vermeld worden hoe dat berekend wordt voor werknemers die geen volledig jaar gepresteerd hebben. Men kan werknemers uitsluiten die onvoldoende anciënniteit hebben. Maar iemand die één jaar of meer anciënniteit heeft kan nooit uitgesloten worden.

Gecategoriseerde premie

Men kan het premiebedrag ook laten afhangen van een aantal objectieve criteria: de anciënniteit, de graad, de functie, de weddeschaal, het vergoedingsniveau of het vormingsniveau. In dat geval gaat het om een gecategoriseerde premie en is de procedure omslachtiger. In ondernemingen met een syndicale afvaardiging moet er cao op bedrijfsniveau voor afgesloten worden. In ondernemingen zonder afvaardiging kan de werkgever kiezen: een cao op bedrijfsniveau of een toetredingsacte.

In de acte of de cao moeten de objectieve criteria en de verdeelsleutel van de premies staan, aangevuld met een aan-

tal verplichte vermeldingen, vergelijkbaar met die voor een identieke premie.

Inhoudingen

De winstpremie gaat van de bedrijfswinst na belastingen af. Er wordt een solidariteitsbijdrage van 13,07 % ingehouden ten laste van de werknemer. En ten slotte wordt er een met de inkomstenbelasting gelijkgestelde belasting van 7 % geheven.

De bonus van cao 90

In cao 90 staat er een tweede manier om werknemers een financieel voordeel te geven: de niet-recurrente resultaatsgebonden bonus. Deze wordt toegekend wanneer bepaalde doelstellingen gehaald worden. Vanzelfsprekend is de werkgever niet verplicht om deze bonus in te voeren.

Doelstellingen

In tegenstelling tot de winstpremie hoeft men deze niet-recurrente resultaatsgebonden bonus niet aan alle werknemers toe te kennen. Maar het blijft een collectief voordeel, toegekend aan een onderneming, een groep ondernemingen of een goed gedefinieerde groep werknemers die bepaalde resultaten bereiken. Men mag geen individuele doelstellingen vastleggen.

De criteria hiervoor moeten voor-

af bepaald worden en objectief zijn.

Voorbeelden zijn een verhoging van de omzet, een vermindering van de ongevallen, het behalen van een certificaat enzovoort. Ook deze bonus komt bovenop het loon. Hij mag niet in de plaats komen van loon, premies, voordelen van alle aard enzovoort.

Voor hen kan de werkgever een minimumanciënniteit definiëren die ze moeten halen, maar deze mag niet langer zijn dan de helft van de referentie­periode.

De werkgever kan werknemers uitsluiten die hun ontslag indienen of om dringende redenen ontslagen worden.

WASO. Gaat het om een toetredingsacte, dan controleert het bevoegde paritaire comité of de acte vormelijk en inhoudelijk in orde is. Het zal bijvoorbeeld onderzoeken of er sprake is van discriminatie.

Periode

In de praktijk

Heeft uw bedrijf een syndicale delegatie? Dat moet u het bonusplan daarmee bespreken en vastleggen in een bedrijfscao. In ondernemingen zonder syndicale delegatie moet het plan opgenomen zijn in een bedrijfs-cao of een toetredingsacte. Sinds 1 januari 2019 is het zowel voor de toetredingsacte als voor de bedrijfscao verplicht om de modellen te gebruiken die horen bij cao 90/3.

De bedrijfs-cao of de toetredingsacte moeten gedeponeerd worden op de griffie van de federale overheidsdienst

Tot een bedrag van € 3 383 krijgt deze bonus een gunstige fiscale en sociale behandeling. De werkgever moet enkel een bijzondere sociale bijdrage van 33 % betalen op het als bonus uitgekeerde bedrag. Een solidariteitsbijdrage van 13,07 % wordt ingehouden ten laste van de werknemer. Op wat dan voor hem overblijft, hoeft hij geen belastingen betalen.

Het deel van de bonus boven de € 3 383 is onderworpen aan de normale belastingen en sociale bijdragen.

Voor dit voordeel moet men een referentieperiode definiëren, die niet korter dan drie maanden mag zijn. De berekening gebeurt prorata temporis van de effectieve of gelijkgestelde prestaties in deze periode. Alleen ouderschaps­ verlof, jaarlijkse vakanties en feestdagen worden in dit geval als gelijkgesteld beschouwd. Ziekte, tijdelijke werkloosheid en dergelijk zijn uitgesloten.

Soms zijn werknemers niet gedurende de hele referentieperiode in dienst.

Inhoudingen

Netto en bruto

Winstpremie, resultaatsgebonden bonus, gewone premie … Wat heeft de beste verhouding tussen de kosten voor de werkgever en de opbrengst voor de werknemer? In de tabel vindt u een vergelijking voor de bouwbedienden (PC 200) en de bouwarbeiders (PC 124).

•

INFO: Uw lokale confederatie bouw is uw eerste aanspreekpunt. Voor de adressen zie www.confederatiebouw.be.

Winstpremie

Bonus cao 90

Gewone premie bedienden (PC 200)

Gewone premie arbeiders (PC 124)

€ 1 000

€ 1 000

€ 1 000

€ 1 000

29 % vennootschapsbelasting

33 % bijzondere sociale bijdrage (*)

27,13 % patronale bijdragen

32,70 % en 13,27 % + 9,12 % zegels

Bruto voor werknemer

€ 710,00

€ 751,88

€ 786,60

€ 629,85

Sociale bijdragen

13,07 %

13,07 %

13,07 %

13,07 % (op 108 % van het loon)

Belastbaar bedrag werknemer

€ 617,20

€ 653,61

€ 683,79

€ 540,98

Belastingen

7%

0%

Marginaal tarief (50 %)

Marginaal tarief (45 %)

Netto werknemer

€ 574,00

€ 653,61

€ 341,89

€ 297,54 € (**)

Totale kosten werkgever Inhoudingen

(*) De werkgever betaalt deze 33 % op de uitgekeerde bonus, dus in dit voorbeeld op € 751,88. Het resultaat is € 1000. (**) Dit bedrag houdt geen rekening met het vakantiegeld en de getrouwheidszegels. Houdt men hiermee wel rekening,

CAO 90 OF WINSTPREMIE? Beiden zijn veel voordeliger dan een gewone premie. De winstpremie is de eenvoudigste manier om werknemers een extraatje te geven. Maar de werknemer houdt er minder aan over dan aan de resultaatsgebonden bonus. Cao 90 biedt meer mogelijkheden, maar gaat gepaard met een ingewikkeldere procedure.

Als u nog vragen hebt, staan de lokale confederaties klaar om u te helpen. Zij beschikken over circulaires van de studiedienst met alle nodig details.

dan is het bedrag gelijkaardig aan dat van de bedienden.

maart 2019 • Bouwbedrijf 13

20 % INVESTERINGSAFTREK

2019 is een excellent jaar om te investeren Kleine vennootschappen en zelfstandigen hebben een mooie kans om investeringen te doen. Er geldt voor hen namelijk een fors verhoogde investeringsaftrek van 20 %. Maar ze moeten zich wel haasten, want de verhoging is tijdelijk. Aan het einde van dit jaar loopt ze af.

H

et basispercentage voor de investeringsaftrek bedraagt 3,5 %. Maar om investeringen door kleinere ondernemingen te stimuleren, heeft de regering de investeringsaftrek voor hen opgetrokken tot 20 % procent. Dit volgde op een eerdere verhoging tot 8 %.

Er ontstaat in de praktijk een aanzienlijk fiscaal voordeel. Een kmo betaalt dit jaar 20 % vennootschapsbelasting op de eerste € 100 000 winst, plus een crisisbijdrage van 2 %.

Maar als ze een machine van € 50 000 aankoopt, mag ze € 10 000 aftrekken van de belastbare winst. Ze zal dus € 2040 minder belastingen moeten betalen.

De voorwaarde is wel dat de aankoop gebeurt in 2019, want de hoge investeringsaftrek van 20 % is een tijdelijke maatregel. Hij geldt alleen voor investeringen gedaan tussen 1 januari 2018 en 31 december 2019. Wie een investering wil doen, wacht best niet te lang.

De regering mikte met deze maatregel expliciet op de kleinere ondernemingen. Het tarief geldt dus alleen in de personenbelasting voor eenmans­ zaken en in de vennootschapsbelasting van kleine vennootschappen. Sinds begin 2016 zijn dat vennootschappen die maximaal één van de volgende criteria overschrijden: ∙ gemiddeld over een jaar 50 personeelsleden; ∙ jaaromzet exclusief btw: € 9 miljoen; ∙ balanstotaal: € 4,5 miljoen.

Wat komt in aanmerking?

In het algemeen komen investeringen in aanmerking voor een investeringsaftrek wanneer het gaat om materiële vaste activa die in nieuwe staat verkregen of tot stand gebracht zijn, of om nieuwe immateriële vaste activa. Deze activa mogen in 14 Bouwbedrijf • maart 2019

België uitsluitend voor de beroepswerkzaamheid gebruikt worden. Men moet ze minstens over drie jaar kunnen afschrijven. Leasing komt ook in aanmerking.

Onder meer de volgende investeringen komen niet in aanmerking voor de investeringsaftrek: ∙ activa die niet uitsluitend voor het beroep gebruikt worden of die niet rechtstreeks verband houden met de bestaande of geplande economische activiteit; ∙ de bijkomende lasten, als deze niet samen worden afgeschreven met de activa waarop ze betrekking hebben; ∙ personenwagens en wagens voor dubbel gebruik (zowel persoonlijk als voor het beroep); ∙ activa die men niet kan afschrijven of die afgeschreven worden over minder dan 3 belastbare tijdperken.

Andere kansen

Deze 20 % is niet de enige verhoogde investeringsaftrek die intussen bestaat. En bovendien kan men tegenwoordig in sommige gevallen de aftrek spreiden over verschillende jaren, in de plaats van de eenmalige aftrek die in principe de norm is.

Dadelijk geven we een overzicht van de investeringsaftrekken die afwijken van de basisaftrek van 3,5 %. Het systeem is vrij complex, omdat de percentages afhangen van het soort investering en omdat er een verschil gemaakt wordt tussen zelfstandigen, kleine vennootschappen en de andere vennootschappen. We beginnen met de zelfstandigen – de “natuurlijke personen” – die de aftrek doen in hun personenbelasting.

NATUURLIJKE PERSONEN

1) Digitale investeringen, octrooien, milieu-

vriendelijke investeringen voor onderzoek en ontwikkeling en energie­besparende investeringen: ∙ 13,5 % als de investering gebeurde vóór 2018; ∙ 20 % voor investeringen in 2018 of 2019.

2) Beveiliging: 20,5 %.

3) andere investeringen: ∙ 8 % als de investering gebeurde vóór 2018; ∙ 20 % voor investeringen in 2018 of 2019.

ALLE VENNOOTSCHAPPEN:

1) Octrooien, energiebesparende investeringen en milieuvriendelijke investeringen voor onderzoek en ontwikkeling: 13,5 %;

2) Investeringen in het hergebruik van verpakkingen van dranken en goederen: 3 %.

KLEINE VENNOOTSCHAPPEN:

1) Digitale investeringen: 13,5 %; 2) Beveiliging: 20,5 %; 3) Andere investeringen ∙ 8 % als de investering gebeurde vóór 2018; ∙ 20 % voor investeringen in 2018 of 2019.

Gespreide aftrek

In bepaalde gevallen kan een onderneming de investeringsaftrek spreiden over de afschrijvingsperiode van de investering. Zelfstandigen en alle vennootschappen kunnen dat voor

milieuvriendelijke investeringen voor onderzoek en ontwikkeling die ze deden in het belastbaar tijdperk verbonden met aanslagjaar 2019. De gespreide aftrek bedraagt dan 20,5 % van de afschrijvingen.

Natuurlijke personen kunnen dat voor alle investeringen die ze gedaan hebben in dat belastbaar tijdperk verbonden aan aanslagjaar 2019 als ze minder dan 20 werknemers in dienst hebben op de eerste dag van dat belastbaar tijdperk. In dat geval bedraagt de aftrek 10,5 % van de afschrijvingen .

•

INFO: Nog vragen? Stel ze aan marleen.porre@confederatiebouw.be Interessant is ook financien.belgium.be, de website van de FOD Financiën. Achtereenvolgens klikken op Ondernemingen – Internationaal – Buitenlandse investeerders – Investeringsaftrek.

Building the future.

Waarom circulair bouwen?

30/04

Boom

maart 2019 • Bouwbedrijf 15

ADVERTORIAL

GEZOCHT: GEMOTIVEERDE JONGERE ZONDER ERVARING Waarom ervaring geen vereiste meer is dankzij de First Stage Joëlle De Grox is HR-verantwoordelijke bij Auto5. Net als veel andere werkgevers heeft ook zij de droomkandidaat voor ogen wanneer ze rekruteert: een gemotiveerde jongere met praktijkervaring. Al is het voor schoolverlaters onmogelijk om ervaring te hebben. Dankzij Select Actiris vond ze een oplossing voor die eeuwige spreidstand.

Jong en onervaren

Carrière lanceren

“Laten we eerlijk zijn,” vertelt Joëlle. “Iedereen wil mensen met ervaring aannemen. Zo weet je dat je nieuwe wer krachten meteen inzetbaar zijn.” Mohamed Oufkir, 21 jaar en kersvers automechanieker bij Auto5, herkent het probleem: “Terwijl ik net van school kwam! Ik kon dus helemaal geen ervaring hebben.”

“Dankzij die First Stage was mijn carrière gelanceerd,” vertelt Mohamed. “Ik kon zes maanden ervaring opdoen nadat ik afstudeerde, en daarna werd ik meteen vast aangenomen.” Ook Joëlle blikt tevreden terug: “En zo hebben wij een jonge, gemotiveerde werknemer erbij met de praktijkervaring die we zoeken!”

De oplossing kwam er dankzij Select Actiris. “Select Actiris is een vaste partner voor ons wanneer we rekruteren,” vertelt Joëlle. “Soms zoeken we met hen op korte tijd heel wat mensen die meteen inzetbaar zijn. Net voor de grote vakantie bijvoorbeeld, wanneer mensen hun auto nog eens willen laten onderhouden voor de lange rit naar hun vakantiebestemming.”

Tijd om te rijpen “Maar wanneer we nieuwe werknemers zoeken die we op lange termijn kunnen inzetten, heeft Select Actiris een andere maatregel waarmee we kunnen rekruteren: de First Stage. Zo is ook Mohamed bij ons terechtgekomen.”

Die First Stage blijkt de ideale manier voor Joëlle om de ploeg duurzaam te versterken. “Met de First Stage kunnen we jonge mensen met weinig ervaring aannemen, die we dan helemaal kunnen vormen naar onze manier van werken bij Auto5. De loonkosten tijdens zo’n First Stage zijn bovendien beperkt, zodat de jongeren de tijd krijgen om zich te integreren en zich het vak eigen te maken.”

VERTROUW OP DE EXPERTISE VAN SELECT ACTIRIS OM TE REKRUTEREN Net als Joëlle het ideale profiel rekruteren in Brussel?

Perfect mogelijk met Select Actiris. Select Actiris combineert een grondige selectie met opleidingen en premies om ook voor jouw vacature de ideale kandidaat te vinden. Surf snel naar select.actiris.brussels en vraag raad aan je persoonlijke werkgeversconsultant.

Met de steun van het Europees sociaal fonds

WERKEN IN WALLONIË EN BRUSSEL

Registreer de bewijzen van uw beroepsvaardigheden in de KBO Vlaanderen heeft de vestigingsreglementering afgeschaft. Dat kan in de toekomst leiden tot problemen voor Vlaamse aannemers die in Wallonië of Brussel willen werken. Voor de veiligheid zet u best al uw ondernemersvaardigheden in de KBO.

D

e afschaffing van de vestigingswet in Vlaanderen heeft een ongemakkelijke situatie doen ontstaan. In Wallonië en Brussel worden nu hogere eisen gesteld aan aannemers dan in Vlaanderen.

Een onderneming opgericht na 1 januari 2019 en gevestigd in Vlaanderen mag in Vlaanderen bouwwerken uitvoeren zonder enig bewijs dat ze daarvoor de vaardigheden in huis heeft.

Een bestaande bouwonderneming in Vlaanderen mag na 1 januari 2019 met nieuwe activiteiten beginnen zonder enige bewijs van vaardigheid voor te leggen.

Diploma’s, praktijkervaring, certificaten … Allemaal niet meer nodig in Vlaanderen.

Iedereen kan bouwen!

Voorzorgsmaatregel

Juridische schemerzone

Maar kan iedereen ook bouwen in Wallonië en Brussel? Niemand houdt een in Vlaanderen gevestigde aannemer tegen om in die twee gewesten te gaan werken. Maar zoals de zaken er nu voorstaan, zal dat wel in een juridische schemerzone zijn. Het is voorlopig onbekend hoe een rechter zal reageren wanneer er een betwisting ontstaat over het afgeleverde werk.

Het is mogelijk dat hij zal onderzoeken of de Vlaamse aannemer de beroepsvaar-

digheden had die vereist zijn in Brussel of Wallonië.

OVER WELKE BEWIJZEN EN VAARDIGHEDEN GAAT HET? In het algemeen kan de beroepsvaardigheid bewezen worden aan de hand van een diploma gelinkt aan de activiteit, een praktijkervaring in die activiteit of een getuigschrift van de centrale examencommissie.

De beroepsvaardigheid ruwbouw kan onder andere bewezen worden met een diploma beroeps-secundair onderwijs met de vermelding “afdeling bouw”, een diploma technisch bouwkundig ingenieur of een getuigschrift van leertijd voor het beroep van metselaar-betonwerker, afgeleverd door een opleidingscentrum van de middenstand enzovoort.

De Confederatie raadt dus aan voorzorgsmaatregelen te nemen. Laat uw beroepsvaardigheden registreren in de Kruispuntbank van Ondernemingen, zoals u dat best ook al deed in het verleden.

Formalis, het ondernemingsloket van de bouwsector, doet dat voor u aan de hand van de bewijzen die u kunt voorleggen. Brussel en Wallonië zullen dan in de KBO kunnen zien of u voldoet aan de lokale reglementering.

Er bestaan verschillende situaties: ∙ U voldeed in 2018 aan de vestigingsreglementering en al uw beroepsvaardigheden staan in de KBO. Dan hoeft u niets te doen. ∙ U begint in 2019 met een nieuwe activiteit.

Laat, als u dat kunt, in de KBO opnemen dat u de daaraan gelinkte beroepsvaardigheid hebt bewezen, ook al is dat niet meer verplicht voor een Vlaamse onderneming.

Ook starters zetten best zo veel mogelijk vaardigheden in de KBO, maar als lezer van Bouwbedrijf bent u wellicht geen starter.

•

INFO: Formalis, het ondernemingsloket van de bouwsector, zet u op weg.

Zie www.formalis.be

maart 2019 • Bouwbedrijf 17

Eenvoud in uw verzekeringen?

Build-Safe is er voor u!

PUBLIREPORTAGE

Korting

-10%

*

“De bouw”… die is volop in beweging, en dat voelt u alle dagen. De sector groeit, de orderboekjes staan vol. Goed nieuws! Maar er zijn ook andere zaken om mee rekening te houden: nieuwe bouwtechnieken, de digitalisering, veranderende wetgeving, heel wat administratie, … Genoeg in elk geval om u niet nog eens met uw verzekeringen bezig te houden.

Daarom ontwikkelde Federale Verzekering Build-Safe, het verzekeringspakket op maat van bouwbedrijven tot 5 werknemers. Zo hebt u uw handen vrij om in alle gerustheid te bouwen aan uw bedrijf en aan het huis van uw klant!

Wat is Build-Safe?

Wat zijn de voordelen voor u?

Met Build-Safe kiest u zelf à la carte uw verzekeringen die u in uw Build-Safe-pakket wil opnemen. Op deze manier geniet u van een bescherming op maat van uw bedrijf.

Bovenop onze concurrentiële premies, geniet u zo van een bijkomende pakketkorting van 10%*!

Met Build-Safe geniet u dus niet enkel van een verlaagd tarief van -10%, maar krijgt u ook een flexibel verzekeringspakket. U kiest enkel die verzekeringen die samen uw bedrijf optimaal verzekeren. U breidt uit of legt zich toe op een andere activiteit? Dan kunt u uw Build-Safe eenvoudig laten aanpassen… en dit zonder uw korting te verliezen!

Uit welke verzekeringen kunt u kiezen? Onze verzekering B.A. Bouwwerken en/of de verzekering Arbeidsongevallen vormen de hoeksteen van het pakket, één van deze verzekering moet onderschreven worden. Verder kunt u kiezen uit B.A. Motorrijtuigen, Machinebreuk, Construct-10 – Abonnementspolis, de verzekering Alle Bouwplaats Risico’s – Abonnementspolis, de brandverzekering Multirisk Handel/KMO of Woning, Ongevallenverzekering 24u/24.

In totaal moet u aan minstens 3 verschillende verzekeringen komen om te kunnen genieten van het Build-Safe voordeel.

Vraag nu uw kortingsbon aan, voor 30/06/2019! Zo kunt u genieten van uw Build-Safe-korting!

Ga naar go.federale.be/build-safe-confed

Daar bovenop zorgen wij voor administratieve eenvoud. U krijgt de nodige tools in handen om het overzicht op uw verzekeringen te bewaren, schadegevallen op te volgen, … en dit zowel met de Build-Safe verzekeringsmap als met het online Build-Safe dossier op My FEDERALE. En u kunt te allen tijde beroep

doen op 1 centraal aanspreekpunt, onze regionale verzekeringsadviseur die u ter plaatse bijstaat en advies verleent. U kunt bijkomend altijd terecht bij ons Info Center.

Wij kennen ook de risico’s die u – als bouwondernemer – loopt. U kunt dus gerust rekenen op de meer dan 100 jaar ervaring van Federale Verzekering in het verzekeren van bouwrisico’s.

En last but not least kunt u meegenieten van onze restorno’s**. Want wij zijn een coöperatieve en onderlinge verzekeraar, en hebben dus geen externe aandeelhouders. Onze klanten delen dus mee in onze winst! In 2018 verdeelden wij zo bijna e 13 miljoen onder onze klanten.

Redactie: Federale Verzekering

Als lid van de Confederatie Bouw, krijgt u – bovenop de Build-Safe-korting – een werfradio cadeau*!

go.federale.be/build-safe-confed *Actievoorwaarden op go.federale.be/build-safe-confed **De restorno’s evolueren in de tijd afhankelijk van de resultaten en de toekomstvooruitzichten van de verzekeringsmaatschappij, van haar rendabiliteit, van de economische conjunctuur en van de toestand van de financiële markten ten opzichte van de verbintenissen van de ondernemingen die deel uitmaken van de Groep Federale Verzekering, zoals omschreven op www.federale.be. De toekenning van restorno’s in de toekomst is niet gewaarborgd. De restorno’s variëren per categorie en per type producten. De regels met betrekking tot hun toekenning worden bepaald in de statuten van de ondernemingen die deel uitmaken van de Groep Federale Verzekering. De statuten kunnen geraadpleegd worden op www.federale.be.

DOSSIER

verkiezingen

Beste politici, dit heeft de bouw nodig Binnenkort staan we voor belangrijke verkiezingen.

Na een moeilijke periode heeft de bouw het in de afgelopen jaren niet slecht gedaan. Aannemers zijn weer volop op zoek naar personeel. Dat is goed nieuws voor de samenleving. Niet alleen op economisch gebied trouwens, want er bestaan massa andere uitdagingen en problemen die alleen opgelost kunnen worden in samenwerking met onze sector: klimaatverandering, vergrijzing, scholenbouw, kwaliteitsvolle infrastructuur ‌ Maar het beleid moet wel meewillen, natuurlijk. Anders kunnen we onze rol niet spelen. De Confederatie heeft in haar memorandums netjes opgetekend wat de volgende regeringen moeten doen. Dit dossier vat onze eisenbundels samen.

maart 2019 • Bouwbedrijf 19

ROBERT DE MÛELENAERE

R

obert de Mûelenaere: “Een cynicus zou misschien zeggen: er staat niets nieuws in uw memoranda. Maar onze bedrijven kunnen zich dat gemakkelijke cynisme niet permitteren. We hopen dat de politieke wereld de drie fundamenten onder onze concrete eisen ziet. Eén: onze aannemers hebben behoefte aan een langetermijnvisie, met maatregelen die hen de kans geven om te groeien. Twee: we zijn een sector die men op eigen risico negeert. Er valt nauwelijks een ingreep te bedenken die de welvaart en het welzijn in de samenleving verhoogt en die men kan realiseren zonder de actieve betrokkenheid van onze bouw. En drie: we zijn een unieke maar ook een com-

“Men moet ook inzien dat het op een aantal domeinen erg snel aan het gaan is. De bouw innoveert volop, er is de klimaatuitdaging, de demografische evolutie … We verwachten dat de nieuwe regeringen in dit land onze sense of urgency delen en niet wachten om de gepaste maatregelen te nemen. Heel belangrijk op dat vlak zijn natuurlijk de overheidsinvesteringen, die dringend moeten opgetrokken worden. Anders komt onze toekomst in gevaar.”

Heeft de Confederatie al reacties gekregen?

Robert de Mûelenaere: “Deze memoranda zijn vanzelfsprekend geen one

“De bouw heeft een langetermijnvisie nodig” De Confederatie heeft haar memorandums aan de politieke partijen overgemaakt. Het is een traditie, in de aanloop naar de verkiezingen.

Maar waartoe dient het allemaal? We vroegen het aan Robert de Mûelenaere (gedelegeerd bestuurder Confederatie).

plexe sector die een specifieke benadering nodig heeft.”

Ontbreekt dat langetermijnden­ ken in de politieke wereld?

Robert de Mûelenaere: “We moeten helaas vaststellen dat Vlaanderen de vestigingswet afgeschaft heeft. Dergelijke divergerende trends baren ons inderdaad zorgen op de langere termijn. Onze aannemers werken over de gewestgrenzen heen en willen zoveel mogelijk uniformiteit. Dat maken we ook duidelijk met onze memoranda.

De natio­nale Confederatie en de Brusselse, Vlaamse en Waalse gewestcon20 Bouwbedrijf • maart 2019

federaties spreken met één stem. Wat overigens niet uitsluit dat ze eigen accenten leggen waar het nodig is.”

Wat moet de nieuwe federale rege­ ring op de korte termijn doen?

Robert de Mûelenaere: “Op de eerste plaats moet ze een aantal belangrijke engagementen van de regering Michel in daden omzetten. Ik heb het in Bouwbedrijf al gehad over de jobsdeal, maar er zijn ook andere initiatieven zoals de nieuwe vennootschapswet.

De Confederatie vraagt dus dat er snel klaarheid komt over dergelijke dossiers.”

shot dat wij één keer om de vier jaar afvuren, om dan rustig het antwoord af te wachten. Wij zijn permanent bezig met het verdedigen van de belangen van onze leden, op alle beleidsniveaus en in alle relevante overlegorganen.

Dat houdt in dat we over verschillende van onze eisen al met de politieke wereld overlegd hebben. Maar verkiezingen zijn vanzelfsprekend een cruciaal moment. Ze bepalen hoe het politieke landschap er de komende jaren zal uitzien. Op ons BouwForum kunnen de partijen bewijzen dat ze begrepen hebben hoe groot de inzet is.”

•

VERKIEZINGEN IN MEI 2019

Een bouwvriendelijk beleid is essentieel voor de samenleving De nationale Confederatie en onze gewestconfederatie hebben hun memoranda naar de politieke partijen gestuurd. Ze weten meteen wat doen na de verkiezingen in mei. De memoranda bevatten een lange lijst van vragen en eisen. We zijn dan ook een sector van groot maatschappelijk belang.

R

echtstreeks geeft de bouw werk aan bijna 280 000 mensen, en onrechtstreeks nog eens bijna evenveel in bouwgerelateerde sectoren. Meer dan 17 % van de werkgelegenheid in de privésector hangt af van de bouwactiviteit.

U en uw collega’s creëren ieder jaar bijna € 21 miljard toegevoegde waarde, op een jaarlijkse omzet van ongeveer € 68 miljard. Daarmee bent u goed voor 5,3 % van het bruto binnenlands product. Als we dit schrijven mogen we ervan uitgaan dat de bouwsector vorig jaar met maar liefst 3,5 % groeide – meer dan het dubbel van de algemene Belgische groei. Na het aanzienlijke banenverlies in de periode 2012-2015 begon u in 2016 weer aan te werven.

Gevaren

Het lijkt dus weer goed te gaan met de bouw, maar de regering mag niet op haar lauweren rusten. Algemeen wordt verwacht dat onze groei in 2019 zal afnemen tot 1,5 tot 2 %. Bovendien zijn we een bijzondere sector met zeer specifieke kenmerken. Hoewel er vanzelfsprekend ook grote bouwbedrijven bestaan, bestaat de bouw grotendeels uit kleine ondernemingen

en zelfstandigen. Meer dan 90 % van onze bedrijven telt minder dan twintig werknemers. Ongeveer 70 % van de werkgevers in onze sector heeft zelfs minder dan vijf mensen in dienst.

Tegelijk wordt de omgeving waarin aannemers opereren steeds complexer, niet alleen op technisch maar ook op economisch, juridisch en sociaal vlak.

Een kmo heeft beperkte middelen om de talrijke uitdagingen aan te gaan.

Gezien het grote economische belang van onze bedrijven is het duidelijk dat de bouw bijzondere aandacht nodig heeft.

Alle beslissingen van

onze beleidsmakers moeten daarmee rekening houden, zéker wanneer ze een invloed hebben op de administratieve verplichtingen en de financiën van onze aannemers. Zij verwachten dat het beleid hun ondernemerschap ondersteunt, dat het de voorwaarden schept voor investering en groei.

Dat moet vanzelfsprekend in overleg gebeuren.

De Vlaamse Confederatie Bouw wil bijvoorbeeld van dichtbij betrokken worden bij de Vlaamse adviesraden en de werking van entiteiten zoals de OVAM, MOW (Mobiliteit en Openbare Werken),

Aquafin, VEA (Vlaams Energieagentschap) …

Centraal in de samenleving

Ten slotte nog dit: ook de samenleving in haar geheel zal gebaat zijn met een bouwvriendelijk beleid.

Een gezonde bouwsector is van fundamenteel belang voor het welzijn van alle burgers. Huisvesting, mobiliteit, scholen, cultuurcentra, energie … Ze steunen op het werk van aannemers.

Zij zijn het die een kwalitatief hoogstaande leefomgeving creëren, met sociale woningen, infrastructuur, hernieuwbare energie en een gezond leefmilieu.

•

maart 2019 • Bouwbedrijf 21

INVESTERINGEN EN ENERGIE

Gezond financieel klimaat Twee onderwerpen krijgen een prominente plaats in de memoranda van de Confederatie: de overheidsinvesteringen en energie. Niet toevallig, want ze zijn van uiterst groot belang voor de toekomst van onze ondernemingen én van de samenleving.

D

e trieste cijfers zijn bekend: de overheidsinvesteringen in ons land bedragen slechts 2,2 % van ons bbp. Het gemiddelde in de EU is 2,7 %. Frankrijk en Nederland halen zelfs 3,4 %. De waarde van bruggen, wegen, infrastructuur, kortom van onze publieke netto-voorraad aan kapitaalgoederen neemt al decennia nauwelijks of niet toe. Toch vormen zij de fundamenten van onze toekoms­tige productiviteit en welvaart. De lage Belgische investeringen brengen die in gevaar.

Norm

Om de achterstand in te halen, pleit de Confederatie voor een norm voor de overheidsinvesteringen, uitgedrukt als een percentage van het bbp.

De Commissie Bouw van de Centrale Raad voor het Bedrijfsleven beveelt aan 22 Bouwbedrijf • maart 2019

dat de publieke kapitaalgoederen ieder jaar met 1 % zouden moeten groeien.

De norm voor de Belgische overheden samen zou dus boven de 3 % moeten liggen.

Ook de Waalse Confederatie Bouw (CCW) dringt aan op overheidsinvesteringen, maar voegt daar eigen accenten aan toe. Ook de kmo’s moeten hun kans krijgen om overheidsopdrachten binnen te halen. Bij de toepassing van PPS en andere alternatieve financieringen moet de economische efficiëntie voorop staan. Ook voor de private partners moet er voldoende toegevoegde waarde in zitten. Bovendien mogen ze niet in de plaats van de reguliere budgetten komen, maar moeten ze deze aanvullen.

De Vlaamse regering beweert dat Vlaanderen het al goed doet. De over-

heden daar zouden samen al 3 % van het Vlaamse (en dus niet het Belgische) bbp investeren. Maar tegelijk moet de regering toegeven dat het vroeger meer was. De Vlaamse Confederatie Bouw vindt dus dat er meer ambitie nodig is, en vraagt het cijfer snel stijgt naar 5 % van het Vlaamse bbp.

Projecten genoeg

Waar moet dat geld naar toe gaan?

Aan projecten is er geen gebrek. Zo vraagt de Confederatie dat de volgende regering het Nationaal Investeringspact begint uit te voeren (zie Bouwbedrijf van november 2018). De CCW dringt aan op uitvoering van de grote regionale en gemeentelijke investeringsprogramma’s.

De VCB gaat iets meer in detail, en wil dat de nieuwe Vlaamse regering volop investeert in ziekenhuizen, woon-

KORT SAMENGEVAT  Een investeringsnorm voor de overheidsinvesteringen.  Uitvoering van het Nationaal Investeringspact en van de programma’s in de gewesten.  Kmo’s moeten kansen krijgen op overheidsopdrachten.  PPS en andere alternatieve financieringen kunnen de reguliere budgetten aanvullen, maar niet vervangen.

voor de 5 miljoen bestaande woningen.

Het ritme van de energetische renovaties moet sterk opgetrokken worden.

De VCB beveelt 2,5 % per jaar aan. De CCW focust op de vernieuwingsgraad, die naar 3 % zou moeten gaan.

De Confederatie pleit voor de veralgemening van het verlaagde btw-tarief van 6 % voor sloop gevolgd door heropbouw tot woning. Enerzijds moet het tarief gelden in heel het land, en niet alleen in de 32 stadsgebieden die nu gedefinieerd zijn. Anderzijds moet de maatregel uitgebreid worden tot koopwoningen die opgetrokken worden na de sloop.

Ook voor bestaande gebouwen moet er een energieprestatie-eis komen, en elke overdracht van eigendom zou binnen een bepaalde periode gevolgd moeten worden door een grondige renovatie.

Vijf jaar lijkt een goede termijn.

In het algemeen bestaat er behoefte aan een vastgoedfiscaliteit die energiebesparende en milieuvriendelijke werken stimuleert. Deze fiscale maatregelen

(PPS) of het systeem van de derde-betaler (ESCO). Om de initiatieven aantrekkelijk te maken voor een dergelijke financiering moet men projecten bundelen, zodat de nodige kritische massa bereikt wordt. De CCW wijst er wel op dat de belangen van alle betrokkenen – dus ook de bouwbedrijven – gerespecteerd moeten worden in dergelijke initiatieven. De VCB vraagt daarnaast een beleid gericht op niet-woongebouwen in privéhanden, zoals kantoren en industriële gebouwen.

Betaalbaar blijven

Heel belangrijk voor de Confederatie: de energieprestatie-eisen mogen woningen niet onbetaalbaar maken. De CCW is tegen eisen die voorbij het economische optimum gaan. Voor de VCB mag het S-peil, de eis opgelegd aan de gebouwschil, niet strenger worden dan S31 voor nieuwbouw. Bovendien moet dat S-peil grondig geëvalueerd worden. Het mag niet de enige maatstaf zijn, want technische ingrepen kunnen efficiënter zijn.

voor een gezonde sector zorgcentra, scholen en stadsvernieuwing.

Voor de zorgsector moeten nieuwe financieringsmechanismen opgestart worden.

Voor de scholen is een nieuw investeringsprogramma nodig, want het aantal leerlingen in het secundair onderwijs gaat binnenkort stijgen. Niet alleen de centrumsteden maar ook kleinere stadsen dorpscentra moeten profiteren van investeringen in stadsvernieuwing. Een multifunctionele invulling, met scholen en zorgvoorzieningen en dergelijke, is daarbij een belangrijk uitgangspunt.

Energie

Ons gebouwenbestand moet dringend veel energiezuiniger worden. Het is immers een van de grootste producenten van broeikasgassen. De energieprestatieeisen voor nieuwbouw zijn al vrij strikt.

Maar er is nog geen goede oplossing

moet toegespitst zijn op nieuwbouw en renovatie, eerder dan op de aankoop van een bestaande woning. Mogelijkheden zijn bijvoorbeeld een selectieve verlaging van de registratierechten (bijvoorbeeld 4 % lager dan het standaardtarief ), een extra korting op de schenkingsrechten na een grondige renovatie, tijdelijke vrijstelling van de onroerende voorheffing … Onze Vlaamse gewestconfederatie vindt dat er een energiebonus moet komen in plaats van de woonbonus, beperkt tot nieuwbouw en grondige energetische renovaties.

Niet-woongebouwen

Daarnaast is er nood aan een goed gefinancierd actieplan voor openbare gebouwen. Voor dat laatste moet men ook denken aan alternatieve financieringen zoals publiek-private samenwerking

 Ons woningen- en gebouwenbestand versneld energiezuinig maken.  Realistische energieprestatie-eisen die woningen niet te duur maken voor gezinnen.  Een belastingstelsel dat energiebesparende ingrepen stimuleert.  Actieplannen voor niet-woongebouwen, die ook een beroep durven doen op alternatieve financiering.

De CBBH dringt aan op een EPB 2.0, die de procedures vereenvoudigt en technologische innovaties sneller opneemt.

Woningrenovaties moeten zo veel mogelijk gepaard gaan met de installatie van hernieuwbare energie. Maar voor hernieuwbare energie in het algemeen moet er een eenvoudige en stabiele reglementaire omgeving komen volgens de CCW.

Steun voor gezinnen

Gezinnen die willen lenen, moeten kunnen rekenen op ondersteuning. Bij de beoordeling van gevraagde leningen moet bijvoorbeeld rekening gehouden worden met de lagere energiefactuur van zuinige woningen. Een ander denkspoor is een kredietverzekering door de overheid. Bovendien zou deze moeten onderzoeken welk potentieel alternatieve financieringen hebben.

De investeringen in huurwoningen moeten bevorderd worden, onder meer door de verlaging van de personenbelasting op inkomsten uit vastgoed.

•

maart 2019 • Bouwbedrijf 23

CONCURRENTIEVERMOGEN EN ARBEID

Faire competitie en flexibele werkorganisatie VEILIGHEID Zoals u elders in dit Bouwbedrijf kunt lezen, is de Confederatie begonnen met een grote veiligheidscampagne. Doel: België zo snel mogelijk naar de top 5 brengen van landen in de EU met de veiligste bouwsector.

Belgische bouwbedrijven zitten tussen hamer en aambeeld.

Ze moeten afrekenen met hoge loonkosten en een weinig flexibele arbeidsorganisatie. Tegelijk moeten ze opboksen tegen buitenlandse ondernemingen die goedkopere arbeidskrachten detacheren naar onze bouwplaatsen. Ons concurrentievermogen moet veiliggesteld worden.

D

at laatste vraagt zeker een beter toezicht op de detacheringen.

Men moet consequent nagaan of de buitenlandse ondernemingen inderdaad de wet- en regelgeving respecteren. De nieuwe loonregels voor gedetacheerden moeten onverwijld in Belgisch recht omgezet worden. Zij moeten volgens de aangepaste Europese richtlijn nu een normaal loon krijgen in plaats van het minimumloon.

In het algemeen moet de strijd tegen de sociale fraude beter aangepakt worden.

Niet alleen de detachering veroorzaak unfaire concurrentie. Er is bijvoorbeeld ook het feit dat men nu onbelast kan bijverdien met klussen voor particulieren. De impact hiervan op de bouw moet grondig onderzocht worden. Bovendien moeten de onderhoudswerken aan woningen geschrapt 24 Bouwbedrijf • maart 2019

worden uit de lijst van werken die toegestaan zijn in de deeleconomie.

Kosten onder controle

Ook de kosten voor onze bedrijven moeten onder controle blijven, op de eerste plaats de loonkosten. Er is een vermindering van de sociale lasten goedgekeurd voor de periode 20182020. Deze moet uitgevoerd worden, ook door de komende regering.

De Confederatie wil daarnaast niet dat er een eenheidsstatuut komt dat arbeiders en bedienden op alle vlakken gelijkstelt. Dat zou zeer duur uitvallen voor onze aannemers. De discriminatie die nog zou bestaan, kan op een andere manier weggewerkt worden.

In het algemeen vraagt de Confederatie dat de volgende regeringen géén beslissingen nemen die de bouwkosten opdrijven. Als de kilometerheffing uit-

Dit doel zal moeilijk te bereiken zijn zonder de medewerking van de federale en gewestelijke overheden. In haar memorandums vraagt de Confederatie dan ook dat de aanbestedende overheden meer betrokken worden bij de veiligheid op de bouwplaats.

In het onderwijs horen van in het begin veiligheidsopleidingen thuis, tot en met het hoger onderwijs.

gebreid wordt door de gewesten, mag dit geen verkapte kostenverhoging worden voor bouwbedrijven. Belangrijk is ook dat de herzieningsformules correct zijn.

Arbeid

Er bestaan in de bouw al een aantal systemen die de arbeidsorganisatie in bouwbedrijven flexibeler maken. Maar zij volstaan niet. Daarom vraagt de Confederatie dat de komende regering de jobsdeal trouw uitvoert, in overleg met de Gewesten en de sociale partners.

De bestaande systemen zijn trouwens vaak te ingewikkeld. Een voorbeeld is de zogenaamde interne limiet, die bepaalt of overuren gerecupereerd moeten worden. Die berekening moet vereenvoudigd en gestandaardiseerd worden.

Daarnaast moeten er meer overuren vallen onder het gunstige belastingstelsel.

•

JURIDISCH EN ADMINISTRATIEF

Wetten en regels die ons niet tegenwerken Het Belgische rechtskader voor onze bedrijven is complex en onevenwichtig. En dat terwijl ze behoefte hebben aan rechtszekerheid en een doeltreffende regelgeving. Bovendien moeten de administratieve lasten dringend verder dalen.

E

en pijnpunt zijn bijvoorbeeld de onrechtmatige bedingen in contracten tussen bedrijven.

Iets kan onrechtmatig zijn in overeenkomsten met consumenten, maar niet tussen bedrijven onderling. In dat geval is de economische realiteit complexer en de contractuele vrijheid groter. Er moet dus een duidelijk onderscheid gemaakt worden tussen beide soorten overeenkomsten. In een aantal recente initiatieven is dat niet gebeurd.

Dan zijn er ook de voorschotten.

Het klopt dat daarmee soms fraudeleuze praktijken gepleegd worden. Deze moeten aangepakt worden. Maar men mag aannemers het recht niet ontnemen om een voorschot te vragen.

Voor het vrijgeven van borgtochten moet een maximumtermijn gedefinieerd worden. Bovendien moet de verplichte legalisering van de handtekeningen afgeschaft worden die nu geëist wordt voor het vrijgeven. De strijd

tegen frauduleuze praktijken waarvan bedrijven het slachtoffer zijn, moet opgedreven worden.

Overheidsopdrachten

Bij overheidsopdrachten moet grondig onderzocht worden of offertes abnormaal lage prijzen bevatten.

De Confederatie pleit zelfs voor een nieuw strafbaar feit: het gunnen van een opdracht aan een onderneming die haar sociale of fiscale verplichtingen niet nakomt en daardoor een abnormaal lage offerte kan indienen.

De kwaliteit van de bestekken moet hoger liggen en er moeten objectief gerechtvaardigde selectiecriteria opgesteld worden. Wanneer de prijs het enige criterium is, moeten aannemers te horen krijgen welke bedragen de verschillende inschrijvers ingediend hebben. Bij onderhandelingsprocedures moeten de inschrijvers meer bescherming krijgen. De procedure

moet transparanter worden en een vergoeding voor de studiekosten van bedrijven die uitgesloten worden, moet mogelijk zijn.

De aanvangsdatum van de werken moet vastgesteld worden in onderling overleg tussen de onderneming en de aanbestedende overheid. Ten slotte is er nog de trend om de garantietermijn van één jaar te verlengen via de bestekken. Dat is onaanvaardbaar!

Vereenvoudiging

De Confederatie vraagt dat de administratieve lasten verder verlaagd worden, onder meer door de promotie van de e-factuur. De lasten verbonden met de werkmelding en de elektronische aanwezigheidsregistratie moeten verminderd worden. Het moet mogelijk worden om borgtochten vrij te geven langs elektronische weg.

Het is tijd om het C3-formulier te digitaliseren, en een aantal procedures en verplichtingen moeten vereenvoudigd worden. Een voorbeeld is de aanvraag van het verlaagde btw-tarief.

Een ander heeft te maken met de documenten die bouwbedrijven moeten bijhouden op de bouwplaats. Dat moet simpeler kunnen.

Brussel heeft een zeer specifieke eis: schaf de administratieve rompslomp af voor kleine bouwplaatsen die geen reële impact hebben op de leefbaarheid van de openbare weg. maart 2019 • Bouwbedrijf 25

VLAANDEREN – WALLONIË – BRUSSEL

De eigen accenten van de gewesten Een flink deel van de bevoegdheden die van belang zijn voor bouw, vallen nu onder de gewesten. Ze leggen hun eigen accenten in hun memorandums.

I

n het voorgaande hebben we belicht wat op enkele details na gemeenschappelijk was aan de nationale en de gewestelijke memorandums van de Confederatie. Hier concentreren we ons op de bevoegdheidsdomeinen die toekomen aan de gewesten, of in het geval van onderwijs, de gemeenschappen. Maar ook in dit geval zijn er overeenkomsten – wat logisch is, want aannemers worden in heel het land met gelijkaardige problemen geconfronteerd.

Instroom en onderwijs

Om te kunnen werken moet onze sector natuurlijk ook werkvolk vinden. Dat is een groeiend probleem in alle gewesten, en het wordt alleen erger doordat het onderwijs er niet in slaagt om genoeg geschikte mensen te vormen.

In Vlaanderen bestaat er nu een systeem van duaal leren, maar het slaat niet aan. De VCB vraagt dat de overheid in samenwerking met de bouw de oorzaak zoekt. Ze pleit daarnaast voor de introductie van duaal leren in het hoger bouwonderwijs.

Voor de CCW is de herwaardering van de technische bouwberoepen in de ogen van de jongeren dringend nodig. De Forem (de Waalse VDAB), het beroepsopleidingscentrum Ifapme voor de kmo’s en het onderwijs moeten deze beroepen promoten bij de jongeren en initiatieven in die richting steunen. Duaal leren (alternance) moet gepromoot worden. Bovendien is een vereenvoudiging van het onderwijs- en opleidingslandschap noodzakelijk. Het 28 Bouwbedrijf • maart 2019

aanbod moet transparanter worden en meer zichtbaarheid krijgen.

Gezien de krappe arbeidsmarkt voor onze sector, vraagt de CCW ook bijkomende inspanningen om werkzoekenden te activeren en op te leiden.

Ze moeten meer naar onze bedrijven begeleid worden. Dat kan met gerichte opleidingen die werken en leren combineren.

De CBBH wil nog een stap verder gaan dan duaal leren, en vraagt triaal leren. Dat combineert de praktijk in een bedrijf niet alleen met theoretische lessen maar ook met praktijklessen gegeven in een opleidingscentrum beheerd door beroepsverenigingen in de bouw.

De bouwrichtingen in het technisch en beroepsonderwijs moeten beter gaan inspelen op de specifieke kenmerken van de Brusselse bevolking en op de specifieke noden van de Brusselse ondernemingen zoals tweetaligheid.

Ruimtelijk beleid

Hoog op de agenda in Vlaanderen staat tegenwoordig de betonstop. Vanaf 2040 mag bebouwing geen bijkomende ruimte meer innemen. Maar de VCB vraagt van de komende regering dat het ruimtelijk beleid realistisch blijft. Ze pleit voor geleidelijkheid en tegen een bruuske ommekeer.

Het beleid moet bovendien rekening houden met de bevolkingsgroei en de gezinsverdunning, die bijkomende woningen nodig maken. Bij de invoering van de betonstop moet Vlaanderen de eigendomsrechten respecteren en de

budgettaire gevolgen van de verdichting correct inschatten. De VCB is ook tegen een heffing op het ruimtelijk rendement. Dat rendement neemt bijvoorbeeld toe op plaatsen waar men meer bouwlagen toestaat. Maar het kan niet dat de overheid daarop een soort belasting gaat heffen. Ten slotte vraagt de VCB betere en snellere statistieken over bouwvergunningen.

Ook in Wallonië bestaan er plannen om een betonstop in te voeren. Voor de CCW is dat een kans om stads- en dorpskernen te herwaarderen. Maar daarvoor moet dan wel geld uitgetrokken worden, net als voor de sanering van oude industriële sites, voor restauraties van erfgoed enzovoort. De termijnen voor het verlenen van vergunningen moeten korter en de CCW protesteert ook tegen excessieve stedenbouwkundige lasten.

In haar memorandum gaat de VCB daarnaast dieper in op ruimte voor bedrijvigheid. De Vlaamse regering moet een betere verweving van wonen en werken mogelijk maken. Maar daarnaast blijven extra bedrijventerreinen nodig. De VCB vraagt op dat vlak de herbevestiging van de zgn. ijzeren voorraad. Het gaat om minstens 1400 hectare onmiddellijk ontwikkelbare terreinen, aangevuld met een buffer van 1400 hectare die al de nodige bestemming gekregen heeft.

Kringloopbouwen

De Waalse en de Vlaamse Confederatie bouw zijn het met elkaar eens dat

de materialenkringlopen in de bouw nog beter gesloten moeten worden.

Vlaanderen is intussen een internationale voorloper in de kringloopeconomie. De VCB vraagt dat de Vlaamse regering deze positie verder versterkt.

Daarnaast is nog meer preventieve werking nodig. Dit vraagt initiatieven die bouwprojecten beschouwen als materialenbanken voor morgen. Andere mogelijkheden zijn een label voor kringloopgebouwen.

Gelijkaardige geluiden horen we bij de CCW. Ze is bereid om in samenwerking met het Waals Gewest kwaliteitsen duurzaamheidscriteria te promoten voor bouwproducten en -systemen in overheidsopdrachten. Ook de Waalse bouw staat overigens al ver op het vlak van hergebruik en herwaardering van bouwafval. De CCW merkt wel op dat er voor sommige bouwproducten niet genoeg Waalse leveranciers bestaan.

Men moet de lacunes opsporen en dichten om het economische weefsel te versterken en de nood aan import te verminderen.

Mobiliteit

U merkt het: op vele punten zijn de eisenbundels van onze gewestfederaties gelijklopend. Maar er bestaan ook verschillen tussen de gewesten. Zo legt het memorandum van de VCB meer de nadruk op de mobiliteit. De VCB stelt vast dat het maatschappelijk draagvlak voor investeringen in mobiliteit vaak ontbreekt. Daarom moet de benadering minder top-down worden. Bovendien moet de Vlaamse samenwerking met Infrabel en de NMBS intensiever worden. Van de 51 prioriteiten in de Vlaamse Spoorstrategie werden slechts 11 projecten gekozen voor cofinanciering. En bij amper 5 daarvan is sprake van effectieve uitvoering.

De visie op de mobiliteit moet vertrekken van een ruime netwerkbenadering in plaats van strikte concentratie rond spoorwegstations. Dat zou namelijk grote delen van Vlaanderen van verdere ontwikkeling uitsluiten.

Minstens 75 % van de inkomsten uit de kilometerheffing moeten naar investeringen in transportinfrastructuur.

Sociale clausules

In Brussel en Wallonië liggen de sociale clausules bij overheidsopdrachten gevoelig. Deze kunnen onder meer opleggen dat de aannemer die de opdracht krijgt, stageplaatsen creëert in de onderneming. De clausules moeten vervangen worden tot maatregelen die werklozen en jongeren naar onze bedrijven toe leiden.

Water

Een belangrijk punt voor de VCB is water. Vlaanderen haalt een zuiveringsgraad van amper 83 %. Ook de zuiverheid van onze waterlopen scoort slecht.

De komende Vlaamse regering moet zo snel mogelijk de nodige investeringen en knelpunten in kaart brengen. Eén van die knelpunten is trouwens dat de saneringsbijdrage in onvoldoende mate naar de investeringen gaat. Bovendien moet Vlaanderen woonkernen beter beschermen tegen de wateroverlast die gepaard gaat met de klimaatverandering. Daarnaast moet het Sigma-plan volledig afgewerkt worden.

•

maart 2019 • Bouwbedrijf 29

KWALITEIT EN INNOVATIE

Ondersteun de vooruitgang en de overlevingskansen van ondernemingen Onze sector innoveert volop. Dat doet niet alleen de productiviteit stijgen, maar ook de kwaliteit. Innovatie en kwaliteit zijn dus twee belangrijke aandachtspunten in de memorandums van de nationale en de gewestconfederaties.

D

e bouw is bezig met een geavanceerd proces van digitalisering. Maar zonder een overheid die meewerkt, zal dit niet slagen. Op de korte termijn moet Building Information Modeling (BIM) beter geïntegreerd worden in overheidsopdrachten. Bovendien moet de wetgeving op drones minder strikt worden. Op dit moment vormt zij een hinderpaal voor veelbelovende toepassingen van drones

KWALITEIT De overlevingskansen van begin­ nende ondernemingen vergroten, en de kwaliteit van hun werk in zekere mate garanderen. Dat waren twee van de doelstellingen van de vestigingsreglementering.

Maar Vlaanderen heeft deze nu afgeschaft. De Confederatie en haar gewestconfederaties betreuren dat, en vragen dat de juridische gevol­ gen snel verduidelijkt worden.

De CCW en de CBBH benadrukken dat er geen discriminatie mag ont­ staan tussen aannemers gevestigd in Vlaanderen en de anderen.

De Confederatie wil geen afschaf­ fing maar een herwaardering van de erkenningsregeling voor aanne­ mers in heel het land. De Vlaamse regering geeft als argument voor de afschaffing dat de klemtoon moet liggen op levenslang leren, en niet alleen op de startfase van een onderneming. Maar de VCB wijst er op de regering daarvoor dan ook de middelen moet vrijmaken.

30 Bouwbedrijf • maart 2019

in de bouw. In het algemeen zou de overheid een strategie moeten opstellen die specifiek gericht is op het stimuleren van de digitale transitie van onze sector.

Volgens de VCB gaat er nog te weinig innovatiesteun naar de bouw vergeleken met de andere sectoren. Ook als opdrachtgever kan de Vlaamse overheid de innovatie in onze sector stimuleren.

Maar dat vraagt dan wel dat de laagste prijs niet het enige criterium is voor overheidsopdrachten.

De CCW wil dat alle ondernemingen, ook de kleinere, van het innovatieproces kunnen profiteren. Onderzoek en ontwikkeling moeten daarop gericht zijn, een vraag waarbij de CBBH zich aansluit. Verdere ondersteuning van de digitalisering van de kmo’s en de micro-

ondernemingen in onze sector blijft nodig. Daarvoor is begeleiding nodig, maar ook opleiding van werknemers en werkzoekenden.

De Confederatie Bouw BrusselHoofdstad heeft een specifieke vraag: de oprichting van een platform voor alle actoren die betrokken zijn bij Smart Buildings for Smart Cities.

Vooral in Vlaanderen ondergaat de bouw ook een andere, minder opvallende maar daarom niet minder interessante transitie. Nu er verdichting op het menu staat, is er steeds meer belangstelling voor groen in de bebouwde omgeving. Volgens de VCB moet de Vlaamse regering de vergroening van de bouwsector stimuleren met haar investeringsstrategie.

•

Porotherm Dryfix Plug & Spray

Sneller, beter en efficiënter bouwen Wienerberger introduceert met Porotherm Dryfix een baanbrekende techniek voor bouwen met PLS lijmstenen. Met de Porotherm Dryfix extra spuitbus kan het voortaan nog sneller, beter en efficiënter.

BEZOEK ONS OP BATIBOUW STAND 309, HAL 5

Drie maal tijdswinst Jelle Bekaert ziet nog voordelen: “In de overgang naar de winter kan het plots gaan vriezen en dan worden de werken stilgelegd. Nu kan er tot -5°C verder gewerkt worden. Met warme handschoenen natuurlijk.”

“Bij de opstart moet geen lijm meer gemaakt worden. Geen rolbakken die steeds opnieuw gevuld moeten worden. Dat betekent een behoorlijke tijdswinst en ook werkcomfort. Moet er even gepauzeerd worden, even de spuitmond reinigen met Dryfix cleaner en je doet gewoon verder, zonder tijdverlies. Plug & Spray…”

Aannemer Jelle Bekaert (Algemene Bouwwerken Jelle Bekaert)

En er is nog tijdswinst, zegt Jelle Bekaert: “Geen afwas meer op het einde van de dag en minder materiaal op te bergen. Afwassen doen we alleen nog thuis, na het avondeten.”

Geïnteresseerd om een gecertificeerde Porotherm Dryfix aannemer te worden? Voor meer info contacteer ons: T 056/24 96 27, opleidingen@wienerberger.com

www.porotherm.be

BOUWEN AAN INTERNATIONALISERING

Laat de kansen in het buitenland niet liggen!

Slechts een relatief klein deel van de Belgische bouwbedrijven waagt zich in het buitenland. Nochtans is diversificatie door internationalisering een troef. Met haar project Bouwen aan internationalisering staat de Vlaamse Confederatie Bouw aannemers bij die de stap willen zetten.

I

n oktober 2018 heeft de Vlaamse Confederatie Bouw een enquête georganiseerd onder de leden. Zijn ze al actief in het buitenland? Hebben ze plannen om de grens over te trekken?

83 aannemers reageerden. 45 van hen zijn al aan de slag in het buitenland.

Daarnaast waren er 11 bouwbedrijven die al vrij concrete plannen hadden of die overwogen om de stap te zetten, zonder daarom meteen concrete plannen te hebben.

Waarom steken de 27 overige bedrijven de grens niet over? De voornaamste redenen zijn: ze weten niet goed of ze met hun activiteiten een kans maken op de buitenlandse markt, en ze vrezen de administratieve formaliteiten.

Vooral binnen Europa

Het overgrote deel van de ondernemingen die in het buitenland werken, doet dit vanuit de Belgische vestiging.

Slechts een kleine minderheid is actief vanuit een buitenlands filiaal.

29 aannemer zijn aan de slag in Frankrijk, 23 in Nederland en 15 in Luxemburg. Verderop in de top 5 staan Duitsland (9) en het Verenigd Koninkrijk/Ierland (6). Scandinavië (4), ZuidEuropa (3), Centraal-Europa (2) en Zwitserland/Oostenrijk (2) zijn minder populair.

Slechts 10 bedrijven wagen zich bui32 Bouwbedrijf • maart 2019

ten Europa, voornamelijk in Afrika en het Midden-Oosten.

Voor- en nadelen

Doet werken in het buitenland de omzet stijgen? Van de respondenten die deze vraag beantwoordden, denkt 41 % van wel. 20 % meent dat de omzet minstens gelijk blijft.

De helft van de aannemers die in het buitenland werken, heeft problemen met lokale arbeidsrechtelijke regels zoals de voorafgaande melding en het bijhouden van sociale documenten. Op plaats twee staan de controles van de bevoegde arbeidsinspectie. Slechts een kleine groep van 16 % heeft al een boete gekregen in het buitenland.

Eén derde verklaart dat actief zijn in het buitenland hen nog geen problemen heeft opgeleverd.

De VCB is het centrale contactpunt voor leden-aannemers die in het buitenland willen werken.

Ondersteuning nodig?

Aan welke vorm van ondersteuning hebben bedrijven die in het buitenland werken of willen werken behoefte? De meest voorkomende antwoorden zijn: praktijkgetuigenissen van Belgische aannemers actief in het buitenland, gerichte contacten met buitenlandse private investeerders en ontwikkelaars, B2B-contacten met mogelijke buitenlandse partners en ten slotte advies op maat bij de oprichting van een buitenlands filiaal of het aangaan van joint ventures. Handelsmissies naar Frankrijk en Nederland wekken het meeste belangstelling bij de respondenten.

Nieuw project

Conclusie: er bestaat bij aannemers interesse om in het buitenland te werken, maar er zijn ook obstakels. Daarom heeft de Vlaamse Confederatie Bouw het project Bouwen aan internationalisering opgezet. Doel: Vlaamse bouwbedrijven met potentieel aansporen om meer actief te zijn in het buitenland.

Dit project loopt van 3 september 2018 tot 2 september 2020 en krijgt financiële steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO).

De VCB maakt al geruime tijd bouwbedrijven wegwijs die plannen maken om buiten de landsgrenzen activiteiten te ontplooien. Uit de enquête en

Een link met het buitenland leidt tot nieuwe kansen en innovatie. de ervaring die intussen verzameld is, kan opgemaakt worden dat minder dan 10 % van de Vlaamse aannemers de stap naar het buitenland al gezet hebben.

Nochtans is dergelijke internationa­ lisering een troef. Zeker in een sector als de Vlaamse bouw, die gekenmerkt wordt door stabiliteit en sterke economische resultaten. Een link met het buitenland leidt immers tot nieuwe kansen en innovatie, en is essentieel om ook in de toekomst de concurrentiepositie van de sector te bestendigen.

Sensibilisering

berichten in de BouwFlash. Gerichte buitenlandse events zullen de internationalisering stimuleren. Uit de resultaten van de enquête zijn een aantal behoeften naar voor gekomen. De VCB zal daarmee rekening zal houden in de dienstverlening voor de leden en bij de organisatie van events.

VCB als draaischijf

De VCB is het centrale contactpunt voor de leden van de Confederatie en faciliteert de uitbouw van hun internationale bouwactiviteiten. Dit gebeurt vanzelfsprekend in overleg met de overheden, de andere stakeholders en spelers zoals Flanders Investment and Trade (FIT).

In de laatste vier maanden van 2018 alleen al heeft de VCB honderd keer informatie, advies en ondersteuning gegeven over werken in het buitenland.

Deze ervaring zal zeker aan bod komen in de communicatie en de contactmomenten. Zo stelt uw beroepsorganisatie systematisch uitgebreide informatienota’s ter beschikking over de administratieve verplichtingen in verschillende landen. De leden-aannemers kunnen contact opnemen met de VCB-helpdesk als ze meer informatie nodig hebben.

In het voorjaar staan twee infomomenten voor aannemers gepland over het exportplan van FIT, aangevuld met een praktijkgetuigenis van een bouwonderneming.

•

INFO: Hebt u vragen over internationalisering?

Stuur een e-mail naar joeri.vanmeenen@vcb.be of bel naar 02 545 57 33.

Bouwen aan internationalisering is mogelijk dankzij de steun van het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling.

Het EFRO-project zet voornamelijk in op de sensibilisering van de leden van de Confederatie Bouw. Events en inspiratiemomenten maken bedrijven warm voor het buitenland. Aannemers zullen leren van elkaars ervaringen en van de expertise van bouwbedrijven die de stap al gezet hebben.

Daarnaast rolt de VCB een globale communicatiecampagne uit, onder andere met artikels in Bouwbedrijf en maart 2019 • Bouwbedrijf 33

KRAPPE ARBEIDSMARKT Onder meer voor de knelpuntberoepen monteur centrale verwarming en sanitair installateur is geen onderzoek van de arbeidsmarkt meer nodig als men mensen van buiten de EU wil aantrekken.

Middengeschoolden van buiten de EU aantrekken is simpeler geworden Vindt u geen middengeschoolde werknemers meer? Het is gemakkelijker geworden om dergelijke profielen van buiten de EU aan te trekken. Bovendien kunnen aannemers nu in één keer een gecombineerde verblijfs- en arbeidsvergunning aanvragen.

We leggen de procedure kort uit.

D

at aannemers gemakkelijker middengeschoolden van buiten de EU kunnen aantrekken, heeft twee redenen. In het Vlaamse gewest is voor de tewerkstelling van dergelijke mensen in bepaalde knelpuntberoepen geen onderzoek van de arbeidsmarkt meer nodig. Onder meer dankzij de Vlaamse Confederatie Bouw staat op die lijst nu een hele reeks bouwberoepen, zoals monteur centrale verwarming, kraanbestuurder, residentieel 34 Bouwbedrijf • maart 2019

elektrotechnisch installateur, sanitair installateur en bestuurder bouwplaatsmachines.

Daarnaast is er een administratieve vereenvoudiging voor aanvragen van toelating tot arbeid in het algemeen.

Vroeger moesten arbeidskrachten van buiten de EU een aparte verblijfs- en arbeidsvergunning hebben. Maar sinds 3 januari 2019 bestaat er een gecombineerde vergunning voor een tewerkstelling van meer dan 90 dagen. De

arbeidskaart C is afgeschaft, maar de al afgeleverde arbeidskaarten C blijven geldig tot de vervaldatum. Dat laatste geldt overigens ook voor arbeidskaarten B. Opgelet: een toelating tot arbeid voor een tewerkstelling in een knelpuntberoep van de ministeriële lijst wordt enkel toegekend aan een Belgische werkgever. Er kan dus nooit een toelating tot arbeid toegekend worden voor een tewerkstelling in een knelpuntberoep via een detachering, noch

via een tewerkstelling bij een buitenlandse onderneming (zelfs met een Belgisch ondernemingsnummer) rechtstreeks in België.

Voor wie is de gecombineerde vergunning belangrijk?

De gecombineerde vergunning is relevant voor aannemers die iemand van buiten de EU willen tewerkstellen voor een periode van meer dan 90 dagen. Ze moet dus niet aangevraagd worden voor onderdanen uit andere EU-lidstaten. Voor hen geldt een andere regeling. Ze moet ook niet aangevraagd worden voor arbeidskrachten die naar hier gedetacheerd worden door een onderneming uit een andere lidstaat van de EU.

Waar aanvragen?

De gecombineerde vergunning is gedigitaliseerd. De Dienst Vreemdelingenzaken levert ze af. Het is de werkgever die ze aanvraagt. Hij moet dat doen vóór de tewerkstelling. De aanvraag moet gebeuren bij de gewestelijke dienst Economische Migratie. Welk gewest bevoegd is, Vlaanderen of Brussel, wordt als volgt bepaald: ∙ het gewest waarin de vestigingseenheid ligt waar de buitenlandse werk-

nemer werkt of hoofdzakelijk werkt;

∙ als er geen plaats is waar de arbeids-

kracht hoofdzakelijk werkt: het gewest waarin de maatschappelijke zetel van de onderneming ligt; ∙ als de werkgever geen vestiging of maatschappelijke zetel in België heeft: het gewest waar de buitenlandse arbeidskracht werkt.

De gewestelijk dienst moet na 10 dagen laten weten of de aanvraag ontvankelijk is. Daarna krijgt hij 120 dagen om een beslissing te nemen.

Voor Vlaanderen moet de aanvraag gebeuren bij het centraal kantoor van de Vlaamse dienst Economische Migratie in Brussel. Het kan niet meer bij een provinciaal kantoor. Merk trouwens op dat de voorwaarden verbonden aan verblijfsvergunningen en arbeidskaarten niet helemaal dezelfde zijn in het Brusselse en het Vlaamse gewest.

Documenten

De werkgever moet een aantal documenten kunnen voorleggen bij de aanvraag van een gecombineerde vergunning, zoals een paspoort en een bewijs van voldoende bestaansmiddelen van de werknemer. De arbeidsovereenkomst kan als bewijs voor dat

laatste dienen. Daarnaast: een bewijs dat de werknemer geen strafblad heeft, een bewijs dat hij een ziekteverzekering heeft die alle risico’s in België voor hemzelf en zijn familieleden dekt enzovoort.

Voor een toelating voor een tewerkstelling in een knelpuntberoep moet ook een fotokopie van het identiteitsbewijs van de Belgische werkgever toegevoegd worden.

Minder dan 90 dagen

Voor grensarbeiders en wanneer de tewerkstelling minder dan 90 dagen duurt, blijft de oude procedure van toepassing. De procedure tot gecombineerde vergunning is dan niet van toepassing. De werkgever moet dus bij het bevoegde gewest een arbeidskaart en een verblijfsvergunning aanvragen. De arbeidsvergunning vraagt hij voor zichzelf aan, de arbeidskaart voor zijn werknemer. Als de arbeidsvergunning wordt toegekend aan de werkgever, dan wordt de arbeidskaart daarna automatisch aan de werknemer toegekend.

•

INFO: joeri.vanmeenen@confederatiebouw.be.

Zie ook www.werk.be In het zoekvenster “gecombineerde vergunning”intikken. maart 2019 • Bouwbedrijf 35

MEER EN BETERE INFORMATIE

Vernieuwd EPC stimuleert grondige renovaties Het vernieuwde energieprestatiecertificaat is begin dit jaar van start gegaan.

Het doel: burgers beter uitleggen hoe het zit met de energieprestaties van bestaande woningen. Dat moet hun aanzetten om energierenovaties te laten doen.

H

et energieprestatiecertificaat (EPC) geeft aan hoe energiezuinig een woning is. Sinds 2008 is het verplicht bij het verkopen of verhuren van een woning. Begin dit jaar kreeg het EPC een make-over. De scores zijn nu duidelijker, met een label dat gaat van A+ tot F. Bovendien zegt het certificaat meteen hoe de woning een betere score kan halen.

Energetische renovaties

Met het vernieuwde EPC wil het Vlaams Energieagentschap niet alleen beter sensibiliseren en informeren. Het wil de mensen ook aanzetten tot een grondige energetische renovatie van hun woning. Dergelijke ingreep verlaagt de energiefactuur, verhoogt het comfort en doet de waarde van de woning stijgen.

Het EPC zegt nu wat goed en minder goed is aan de woning. Het doet aanbevelingen en reikt tips en tricks aan om een doordachte renovatie te plannen.

Voor eengezinswoningen geeft het vernieuwde EPC bovendien een raming van de bijhorende kosten – al adviseren we de consument toch om het ook even aan een aannemer te vragen …

De vernieuwing van het EPC sluit aan de op de ambitie van de Vlaamse regering om tegen 2050 alle huizen en appartementen in Vlaanderen even energiezuinig te maken als een nieuwbouwwoning van vandaag.

Bonus bij verkoop

Interessant: een goed EPC heeft een impact op de verkoopprijs. Dat blijkt uit onderzoek van de KU Leuven in opdracht van het Vlaams Energieagentschap. Woningen met een B-label wer36 Bouwbedrijf • maart 2019

den in de afgelopen acht jaar gemiddeld 10,9 % duurder verkocht dan woningen met een E-label. Woningen met een F-label zijn dan weer gemiddeld 4,6 % goedkoper dan woningen met een E-label.

Het onderzoek stelde daarnaast vast dat woningen met een goede score sneller verkocht worden. Een B-woningen staat gemiddeld 25 dagen minder te koop dan een E-woning. Volgens de bankenfederatie Febelfin maakt een goed EPC het trouwens gemakkelijker om een hypothecaire lening vast te krijgen.

Limburg aan de top

Sinds begin dit jaar zijn al EPC’s ingediend voor 3288 eengezinswonin-

gen en 1904 appartementen. Eengezinswoningen presteren niet zo goed. 36 % krijgt slechts een F-label. De appartementen doen het wat beter: 34 % heeft een B-label en 27 % een C-label.

Bij eengezinswoningen zijn er zeer weinig verschillen per provincie. Het gemiddelde is overal E. Maar bij de appartementen staat Limburg bovenaan, met gemiddeld een C-label. Antwerpen en Vlaams-Brabant bengelen onderaan met gemiddeld een D.

•

INFO: Nog vragen? Stel ze aan tim.vanhelden@confederatiebouw.be.

Tim is de energiespecialist van de Vlaamse Confederatie Bouw. Zie ook www.energiesparen.be/epc.

BOUWRADAR DENKT MET U MEE!

Het bedrijfsdoel, en hoe er te geraken Zoals iedere zeiler weet, kunnen de wind en de golven vertragingen en koerswijzigingen veroorzaken. Geen probleem, de schipper kan bijsturen. Maar dan moet hij weten hoe. En vooral: dan moet hij weten waar hij naar toe vaart. In bouwbedrijven is het niet anders.

W

ie gaat zeilen, kiest een bestemming en stippelt de weg daarnaartoe uit.

Vertaald naar de bouw wordt dat: er moet een doel zijn, en een strategie om dat doel te bereiken. Maar BouwRadar, het project van de VCB dat aannemers gratis bedrijfsadvies geeft, stelt vast dat bouwbedrijven vaak niet goed weten waar ze naar toe zeilen.

Het gevolg: ze maken geen vooruitgang, dobberen rond, en worden soms door de stroming naar stevige stormen gestuwd.

Voorbeeld

BouwRadar werd nog niet zo lang geleden met een concreet voorbeeld geconfronteerd. Het betrof een ambitieuze firma gespecialiseerd in een aantal specifieke bouwelementen voor de B2B-markt.

Uit de gesprekken met BouwRadar kwam naar voor dat het bedrijf binnen de twee jaar naar een omzet van € 18 miljoen wilde toegroeien. Het probleem was evenwel dat

een dergelijke omzet ongeveer overeenkomt met het verwachte verzadigingspunt in de streek waarin het bedrijf actief is. Was die € 18 miljoen dus de eindbestemming?

Nee, de onderneming wilde daarna verder blijven groeien.

Maar met welk doel? En hoe?

Strategische analyse

Er waren verschillende mogelijkheden. Het bedrijf kon in een grotere regio gaan werken. Maar het kon ook zijn productaanbod uitbreiden en andere marktsegmenten aanboren.

Voor de juiste keuze was een strategische analyse nodig. BouwRadar heeft dan een begeleiding door Deloitte aangeraden. Samen met het managementteam werden de Belgische- en Nederlandse bouwmarkt geanalyseerd. Maar ook de grootste concurrenten werden besproken, met hun activiteiten en financiële prestaties. De analyse ging daarnaast dieper in op de interne bedrijfsprocessen, want ook daar kun-

nen knelpunten zitten.

Duidelijke conclusie

Zo ontstond een duidelijk beeld van de markt en van de interne organisatie.

Op basis daarvan kon men een solide analyse maken van de geografische uitbreiding en de verruiming van het productaanbod, en de voor- en nadelen van beide opties in kaart brengen.

Wat bleek? Geografische uitbreiding zou misschien de samenwerking met een partner vereisen. Bij een

uitbreiding van het aanbod moest een diffuus verhaal op de markt vermeden worden.

Dankzij de kosteloze begeleiding door BouwRadar heeft deze onderneming nu een duidelijke waardepropositie, en kan het de lijn van het cost leadership in alle activiteiten doortrekken.

•

INFO: Ook zin om uw bestemming te bepalen? Schrijf nu in voor de kosteloze begeleiding via www.BouwRadar-vcb.be/aanmelding of vraag meer info aan bij freija.jongbloet@vcb.be

BOUWRADAR IS ER KOSTELOOS VOOR U BouwRadar is een project van de VCB dat u bijstaat als u vragen hebt over bedrijfsbeheer in de ruime zin van het woord.

Wekt dit artikel uw interesse op? Neem dan contact op met de coördinator van BouwRadar, Freija Jongbloet of meld u aan op www.bouwradar-vcb.be Deze dienstverlening wordt gesubsidieerd door het Agentschap Innoveren en Ondernemen. U krijgt dus geen extra factuur.

INFO: freija.jongbloet@vcb.be of 0473 90 43 20

maart 2019 • Bouwbedrijf 37

SCHRIJNWERKER WILLY SIMOENS OVER ASBEST

“We weten nooit vooraf waar we dat spul overal gaan tegenkomen” Asbest zit overal, en nagenoeg alle aannemers worden er ooit mee geconfronteerd.

Nu de asbestcampagne van Fedris en Constructiv bezig is, praten we met enkele beroepen over hun asbest-ervaringen. Vandaag: Willy Simoens, voorzitter van de Vlaamse schrijnwerkers.

W

illy Simoens: “Wij kunnen asbest tegenkomen op veel plaatsen. Soms werd het verwerkt in gevelbekledingen. Het spul zat ook in sommige kits: lijm, afdichtingsproducten … Asbest werd vroeger gezien als een wondermiddel. Goed voor alles: brandwerend, isolerend, tegen optrekkend vocht …”

Kunt u een concreet voorbeeld geven?

Willy Simoens: “Glasal. Dat zijn panelen van geëmailleerd asbestcement die aan het einde van de jaren 1950 op de markt gebracht werden door Eternit.

Ze werden regelmatig gebruikt aan de buitenkant van Brusselse gebouwen.

En nu kun je dat bijna niet meer geloven, maar er werden ook keukens van

gemaakt tot einde jaren 1970, begin jaren 1980. Ander voorbeeld: asbesthoudende platen die binnenshuis gebruikt werden als lambrisering om een vochtige muur te maskeren. Als de muur tegen vocht behandeld is, vragen consumenten soms aan schrijnwerkers om de platen te verwijderen en nieuwe lambrisering te plaatsen.”

Hoe vaak vinden schrijnwerkers asbest?

Willy Simoens:“Nog te veel mensen hebben geen besef van de risico’s van asbest.

Dat geldt helaas ook voor sommige aannemers.”

Willy Simoens: “Ik heb daarover geen objectieve cijfers, en voor zover mij bekend bestaan die ook niet. Minder dan dakwerkers en minder dan installateurs van sanitair, denk ik.”

Is de campagne van Fedris en Constructiv nuttig?

Willy Simoens: “Absoluut! Nog te veel mensen hebben geen besef van de risico’s van asbest. Dat geldt zéker voor de consument, maar helaas ook voor sommige aannemers. Het grote probleem is dat je het asbesthoudende materiaal vaak pas opmerkt tijdens de werken. Er bestaat dus altijd een risico dat je zonder het te beseffen asbesthoudende materiaal breekt of doorboort, waardoor er asbestvezels vrijkomen.”

Hoe gaan jullie te werk?

Willy Simoens: “Als er een asbestin38 Bouwbedrijf • maart 2019

ventaris is, moet de opdrachtgever de schrijnwerker op de hoogte brengen. Als er grote hoeveelheden asbest verwijderd moeten worden, dan moet de schrijnwerker aangeven dat hij dat niet zelf kan doen. Dat is werk voor een gespecialiseerde firma, die daarvoor apart een prijs opmaakt.

En wat gebeurt er dan?

Willy Simoens: “Dan zegt de opdrachtgever soms: ‘Voor die prijs doe ik het wel zelf!’ Dat is niet zo verstandig.

Niet voor hemzelf maar ook niet voor ons. We hebben er geen flauw idee van of de omgeving na de zogezegde verwijdering voldoende veilig is en welke risico’s er nog overblijven.”

“Ik geef een voorbeeld: asbestvezels

Tot eind jaren 1970, begin jaren 1980 werden er nog keukens gemaakt van geëmailleerde asbesthoudende platen. die puur door ouderdom vrijkomen.

Tussen een asbesthoudende lambrisering en een muur kan asbesthoudend stof liggen. Is dat blijven liggen na de verwijdering van de plaat? En dan heb ik het nog niet over het stof geproduceerd door een particulier die begint te breken.”

Wat doen jullie wanneer jul­ lie het asbest zelf ontdekken?

Willy Simoens: “Ik raad schrijnwerkers aan om de code van goede praktijk

voor de dakwerkers als inspiratiebron te nemen. Als het blijft bij de zogenoemde ‘eenvoudige handelingen’ die geen risico’s veroorzaken, dan kunnen onze mensen dat doen na het volgen van de juiste opleiding. Maar gaat het verder, met breekwerk, zichtbare vezels, beschadigingen, stof enzovoort, dan moeten we de opdrachtgever vragen om een gespecialiseerde firma in te schakelen.”

“Om eerlijk te zijn: onder de schrijnwerkers zijn er ook cowboys die zich daarvan niets aantrekken. De bouw is zeer competitief, en sommige aannemers doen alles om de prijzen te drukken. Het zou goed zijn mochten er premies of subsidies voor de verwijdering komen, want een sanering volgens de regels van de kunst kost inderdaad geld.”

•

uw springplank naar zorgeloos ondernemen U start of heeft een bedrijf? Vertrouw dan op Formalis:

in samenwerking met

• bij de afhandeling van al uw administratieve formaliteiten; • voor de inschrijving en wijzigingen in de Kruispuntbank van Ondernemingen; • voor onze expertise en kennis van de ondernemerschap.

Meer info via formalis.be

maart 2019 • Bouwbedrijf 39

WTCB

Het BIM-protocol:

de onmisbare basisovereenkomst Het WTCB heeft enkele maanden geleden de monografie ‘Belgisch BIM-protocol’ gepubliceerd, die onder meer voorgesteld werd tijdens het salon Digital Construction Days in Brussel. Om consequent te blijven met deze digitale benadering bestaat deze publicatie overigens enkel in digitaal formaat. Ze is online en gratis consulteerbaar via de website www.bimportal.be die gecreëerd werd door het WTCB en uitsluitend gewijd is aan BIM. En laat u niet imponeren door de woorden ‘BIM-protocol’: deze voor niet-ingewijden vooralsnog mysterieuze term betekent in feite de basisovereenkomst tussen de partners, d.w.z. de hoeksteen voor iedereen die een bouwwerk wil optrekken, renoveren of onderhouden met behulp van BIM.

De hoofdkarakteristiek van BIM: iedereen samen!

Gedaan met ieder voor zich ... (foto Shutterstock)

40 Bouwbedrijf • maart 2019

Een digitaal model bevat alle informatie over alle aspecten van het bouwwerk, terwijl een klassieke maquette er enkel een 3D-weerganve van geeft. (foto: WTCB)

A

lvorens te beginnen over het protocol, geven we eerst een woordje uitleg over BIM zelf, omdat deze term voor sommigen ook niet helemaal duidelijk is. Maar niet voor lang meer ...

Wat is BIM?

BIM (Building Information Model of Modelling) is de kunst van het bouwen zonder de klassieke plannen en maquettes, maar wel met behulp van een interactief digitaal 3D-model, dat in feite een digitale, virtuele en volledige weergave van het project vormt.

Alle actoren die betrokken zijn bij het project vullen het geleidelijk aan door er de informatie die voor hen belangrijk is aan toe te voegen en dit, in een overeengekomen taal. Zodoende is het digitale model door iedereen leesbaar en blijft het transparant gedurende de volledige duur van het project (en zelfs erna, tijdens de exploitatie en het onderhoud van het bouwwerk).

Ook het beheer van deze massa aan informatie wordt aangeduid als BIM, nu echter in de betekenis van Building Information Management.

Wat een gemak om permanent te weten wat elk van de beroepstakken – waarmee men over een gedeelde communicatie-interface beschikt – doet of wil doen! Alle tegenstrijdigheden of anomalieën worden onmiddellijk gedetecteerd en gemeld, wat de kwaliteit en de doeltreffendheid van het bouwproces aanzienlijk verbetert. Wanneer men bouwt met BIM is het niet langer op de bouwplaats dat men merkt dat er kleine – of soms grote – problemen zijn

Het Belgische BIM-protocol reikt een referentieovereenkomst aan, die aanpasbaar is aan de specifieke kenmerken van elk project.

die opgelost moeten worden. Bij BIM zegt het model dit allemaal nog voor de werkzaamheden van start gaan. Het aantal fouten op de bouwplaats wordt hierdoor dus sterk ingeperkt.

Een droom die werkelijkheid wordt voor vele aannemers! Dit verklaart waarom het gebruik van BIM aan een sterke opmars bezig is. In België zijn er al verschillende bedrijven die bouwen met BIM, soms omwille van hun eigen kwaliteitsstreven, soms op vraag van de bouwheer zelf.

Zei u 'BIM-protocol'?

Indien u het vraagt aan de WTCBexperten, dan zullen zij u zeggen dat de beste manier om BIM toe te passen

erin bestaat om deze methode vanaf het begin van het project in te voeren. Het is niet verboden om de BIM-methode toe te passen op een project dat al bezig is, maar in het ideale geval zou dit zo vroeg mogelijk moeten gebeuren, dus vanaf de voorontwerpfase.

En het is hier dat het begrip ‘protocol’ zijn intrede doet. De Fransen hebben het eerder over een ‘overeenkomst’ (convention), in die zin dat het een verbintenisdocument is. Alvorens men van start gaat met een BIM-proces, zouden er immers best een aantal afspraken vastgelegd worden omtrent de manier van werken, omtrent wie verantwoordelijk is voor welke informatie en omtrent het tijdstip waarop deze informatie overgemaakt moet worden. Dit bindende document, dat aan de eisen van de bouwheer voldoet, is het BIM-protocol. Het Belgische BIM-protocol telt een kleine veertig pagina’s en bevat eisen van het type ‘Controleer de tegenstrijdigheden en de mogelijke conflicten tussen de verschillende disciplines’ (bv. een balk die een ventilatiekanaal doorboort) of ‘Integreer de planning in het model’.

Om te komen tot een dergelijk BIM-protocol, dient men eerst en vooral goed te weten wat de bouwheer precies wil. Deze heeft niet noodzakelijk ervaring met de BIM-werkwijze en heeft vaak behoefte aan een ‘BIMadviseur’ om hem hierbij te helpen.

De wensen van de bouwheer kunnen zodoende op een beknopte manier samengevat worden in een korter document dat voorafgaat aan het eigenlijke protocol. In het digitale bouwjargon ››› maart 2019 • Bouwbedrijf 41

WTCB ››› De samenwerkingsvorm zal verschillen naargelang het een traditioneel of een geïntegreerd contract betreft.

Enkel in het laatste geval wordt het protocol opgesteld in samenspraak met het ontwerpteam, de uitvoerende partners en de exploitant van het gebouw.

42 Bouwbedrijf • maart 2019

wordt dit document aangeduid als het ‘BIM-visiedocument’.

En waarom een ‘Belgisch’ BIMprotocol? In een aantal ons omringende landen waar het gebruik van BIM reeds goed ingeburgerd is, bestaan er BIMreferentieprotocollen. Het Belgische BIM-protocol is hierop geïnspireerd, maar werd wel aangepast aan de Belgische bouwsector. De auteurs van dit document sluiten overigens niet uit dat er op een dag een vereenvoudigde versie van het protocol opgesteld kan worden ter bestemming van de Belgische kmo’s en zko’s die met BIM willen werken.

Het Belgische BIM-protocol kan met andere woorden beschouwd worden als een referentiedocument. Door gebruik te maken van deze algemene template met bijhorende handleiding kan elk project starten vanaf dezelfde basis. De template is in feite een typedocument dat aangepast kan worden aan de bijzonderheden van het project (in Word); de handleiding bevat uitleg over en aanbevelingen voor de opstelling van het protocol (pdf-document)

Het BIM-protocol zet een proces in gang

Eens het protocol aangepast en aanvaard is, wordt het in principe niet meer gewijzigd. Het is een soort van handvest dat opgesteld wordt zonder dat de aannemer hier per se zeggenschap over heeft. Alles hangt af van het markttype dat de partijen verenigt. Bij een traditionele contractvorm worden de uitvoerende partners pas in een later stadium bij de werken betrokken, zodat ze niet deelnemen aan de opstelling van het protocol. In het geval van een geïntegreerde contractvorm, zoals Design & Build, Design Build (Finance) Maintain, Bouwteam ..., nemen alle partners deel aan de uitwerking ervan. De aannemer heeft daarentegen sowieso inspraak in het BIM-uitvoeringsplan, een document dat weldra ter beschikking gesteld zal worden op de website www.bimportal.be.

De term ‘uitvoeringsplan’ kan tot

verwarring leiden: het gaat hier immers niet om een bestek, noch om een uitvoeringsplan van de werken op de bouwplaats. Het BIM-uitvoeringsplan is veeleer een document ter aanvulling op het BIM-protocol, dat omschrijft hoe de afspraken uit het BIM-protocol in de praktijk uitgevoerd moeten worden. Het is een evolutief document dat de samenwerking tussen de projectpartners regelt.

Het gaat hier met andere woorden om een plan voor de toepassing van het BIM-protocol dat tot doel heeft om de hierin opgetekende doelstellingen in de praktijk te brengen: met welke softwareprogramma’s zal er gewerkt worden? welke status hebben de uitgewisselde documenten? De aannemer kan rechtstreeks bijdragen aan de opstelling van het BIM-uitvoeringsplan door mogelijke aanpassingen voor te stellen op basis van zijn ervaring.

Belangrijk weetje: zowel in het Belgische BIM-protocol als in het BIM-uitvoeringsplan wordt er een onderscheid gemaakt tussen de traditionele contractvorm, waarbij de aannemers pas in een later stadium van het project betrokken worden, en de geïntegreerde contractvorm, waarbij de aannemers vanaf het begin meespelen (zoals bij sleutel-op-de-deurprojecten).

Waar moet men beginnen?

Zoals men kan zien, vergt BIM een grote werkdiscipline en een zekere kennis die niet noodzakelijk aangeboren is. Men moet ook een specifieke woordenschat beheersen. In de monografie ‘Belgisch BIM-protocol’ worden er een tiental pagina’s gewijd louter en alleen aan het ‘BIM-woordenboek’.

Met de opkomst van BIM zijn er ook een aantal nieuwe competenties verschenen. Ten slotte bestaan er verschillende classificatiesystemen die evenzeer het voorwerp uitmaken van een recente WTCB-publicatie en waaruit men een keuze moet maken opdat de informatie op eenduidige manier geklasseerd zou worden en alle betrokkenen deze

HOE KAN MEN HET ‘BELGISCH BIM-PROTOCOL’ VERKRIJGEN? Het ‘Belgisch BIM-protocol’ (nationaal referentieprotocol voor gebouwen, versie 2, oktober 2018) kan gratis gedownload worden via de website www.bimportal.be.

Dit document bevat een handleiding voor het gebruik van het protocol met uitleg over: • de termen en definities • de situering van het protocol • de projectinformatie • de BIM-doelstellingen en BIMtoepassingen • de uit te wisselen informatie • het BIM-proces en informatiebeheer • een overzicht van de BIMgerelateerde taken en verantwoordelijkheden • de ondertekening van het BIMprotocol (model).

zou kunnen terugvinden in het digitale model.

Kortom, zelf met de beste wil van de wereld, is het moeilijk om zonder voorbereiding aan de slag te gaan met BIM. Er is een voorafgaandelijke opleiding nodig! Maar waar kan men een dergelijke opleiding vinden? Het WTCB heeft dit – voorlopig althans – nog niet voorzien in zijn traditionele wintercursussen. Wat nu? Hoewel er op de WTCB-website en op de website www. bimportal.be een schat aan informatie over dit onderwerp te vinden is, gaat er niets boven een gemoedelijk leerproces.

Daarom worden er in de kamers van de Confederatie Bouw en de gewestconfederaties informatiesessies ingericht, in samenwerking met het WTCB. En ook via Constructiv en de VDAB worden er BIM-gerelateerde opleidingen verstrekt.

Bouwen aan morgen begint immers vandaag!

•

maart 2019 • Bouwbedrijf 43

ERP-SOFTWARE IN ONZE SECTOR

Het Ursulinen-project in Hasselt. Vicky Dethier:“Toen wij er een jaar of elf geleden begonnen te digitaliseren, lag het tempo laag in de bouw. Maar nu zitten we op het punt van nu of nooit.”(Foto Bouwbedrijf Dethier)

“Een investering die zichzelf terugverdient” Steeds meer aannemers gebruiken software voor ERP of Enterprise Resource Planning.

Dat is een verstandige beslissing volgens Vicky Dethier van het gelijknamige bouwbedrijf.

Het wordt veel duidelijker waar de winsten en verliezen zitten in projecten.

En ERP is er zeker niet alleen voor de groten.

DE DIGITS ZITTEN OVERAL ERP is niet het enige voorbeeld van digitalisering bij Bouwbedrijf Dethier. De onderneming werkt ook met BIM en doet vrijwel exclusief aan e-facturatie. Tablets zijn standaard op de bouwplaatsen. Voor de werf- en veilig­ heidsverslagen is er Aproplan en ArchiSnapper. Slack – een soort professionele WhatsApp - wordt gebruikt voor de interne communicatie. Dethier bouwt lean, een proces dat ondersteund wordt door de tool KYP. Maar de onderneming hoopt dat de innovatie daarmee niet afgerond is. Ze blijft ideeën verzamelen bij haar mensen en elders, laat het personeel daarover stem­ men, stelt prioriteiten … en doet dat vanzelfsprekend met een digitale tool, Trello.

44 Bouwbedrijf • maart 2019

V

icky Dethier is gedelegeerd bestuurder van Bouwbedrijf Dethier (Alken), net als haar broer Kevin. De onderneming is al meer dan tien jaar geleden begonnen met digitalisering. De inspanningen werden een jaar geleden nog beloond met een Digital Construction Award. ERP is zogezegd software voor de ondersteuning van alle processen in een bedrijf. Maar “alle processen” … Wat betekent dat?

Vicky Dethier: “ERP is voor mij een database voor het bedrijf waarin alle gegevens verzameld en aan elkaar gelinkt zijn. Niet alleen financiële gegevens maar ook de voor- en nacalculatie, de tijdsregistratie, het voorraadbeheer, de mobiliteit … Het voordeel is dat al deze gegevens gecentraliseerd zijn. Je werkt niet met verschillende systemen waartussen je dan gegevens manueel moet overbrengen, iets wat vaak tot fouten leidt. Bovendien zijn de data altijd up-to-date. Er is maar één waarheid.”

51 sociale woningen in Sledderlo (Genk). Digitale tools bouwen niet, maar ze helpen met de processen daarrond.

En daardoor kan er meer aandacht gaan naar het bouwen zelf. (foto Bouwbedrijf Dethier)

Dankzij ERP heeft Bouwbedrijf Dethier een beter zicht op het verloop van projecten. Men kan bijvoorbeeld onderzoeken of de winst inderdaad gehaald wordt waar iedereen denkt dat ze zit.

Vicky Dethier: “Je kunt bijsturen en het de volgende keer beter doen. Vroeger wisten we aan het einde van de rit alleen of een project winstgevend was. Maar waarom was het winstgevend? Neem de logistiek. We weten nu of we bepaald materieel zoals kranen en stroomgroepen beter kunnen kopen dan huren – of omgekeerd.”

Persoonlijke instelling

Het bedrijf werkt voor het ERP-systeem met twee providers: KPD, en daarnaast MIRA. Deze laatste tool dient specifiek voor het beheer van voorraden en materieel. Werfleiders moesten toegang hebben tot deze data maar KPD bleek voor het bedrijf minder geschikt.

Vicky Dethier heeft een master Kennistechnologie gehaald aan de universiteit van Maastricht, een diploma dat hier erkend wordt als een master Informatica. Daarna studeerde ze nog bedrijfsbeleid. Maar het was niet deze achtergrond die de doorslag gaf in het digitaliseringsproces van de onderneming.

Vicky Dethier: “Het heeft meer te maken met de persoonlijke instelling: analytisch denken, vooruitstrevend zijn, niet bang zijn van technologie. Digitale tools zijn een hulpmiddel.

Ze bouwen niet. Maar ze helpen wel met de processen daarrond, en daardoor kan er meer aandacht gaan naar het bouwen zelf. En dat is uiteindelijk waarvoor de klant wil betalen.”

Betalen – het woord is gevallen. Is ERP duur?

Vicky Dethier: “Dankzij ERP kunnen wij nu werken met een minimum aan personeel met typisch administratieve taken. Op een totaal van 130 mensen heb ik twee mensen voor de boekhouding, één voor de personeelsadministratie en ten slotte een receptioniste, die zich ook bezighoudt met administratieve taken voor onze projectontwikkeling. Dat is dus erg efficiënt. ERP is een investering die zichzelf terugverdient wanneer je ze ten volle benut. Doe je dat niet, dan is het wel duur.”

Familiaal en flexibel

Voor wie met ERP wil beginnen, heeft Vicky Dethier een advies: probeer het niet meteen op alle domeinen toe te passen, maar begin met de eerste stap.

Vicky Dethier: “Bij ons was dat de voorcalculatie. Daarna kun je de volgende stappen zetten: uitvoering, nacalculatie, boekhouding, logistiek beheer … Eens je vertrokken bent, gaat het snel. Dat is goed, want de introductie mag niet te lang duren. Een bedrijf dat te lang op twee sporen rijdt, dat leidt tot frustraties.”

Is ERP ook iets voor kleinere bouwbedrijven?

Vicky Dethier: “Zeker. Daar kan het zelfs nog sneller gaan, omdat minder mensen overtuigd moeten worden. Een kleinere organisatie sleept minder bagage uit het verleden mee.

Ook een familiebedrijf zijn, is een voordeel. Dat zien we in onze onderneming. Kevin en ik kunnen zeer snel beslissingen nemen. Maar belangrijk is wel dat je iemand in huis hebt met de nodige capaciteiten, die een mandaat heeft van de leiding en die de nodige tijd krijgt.”

Geen maatwerk!

Heel wat aannemers vragen zich af of ERP-systemen kunnen inspelen op hun specifieke behoeften. Voor hen heeft Vicky Dethier een interessante stelling: blijf weg van maatwerk.

Vicky Dethier: “Ik geloof daar niet in. Zoek het meest geschikte systeem en pas dan de werkwijze in de onderneming eventueel aan waar het nog nodig is. Maatwerk is zeer duur, en daar komen nog voortdurend ontwikkelingskosten bij. Bij een standaardpakket wordt de evolutie gedreven door de kennis van alle aannemers die het gebruiken. En bovendien betalen die allemaal mee.”

Aandacht is wel nodig voor de zogenaamde lock-in. Eens een bedrijf een systeem gebruikt, is het niet eenvoudig om over te schakelen op een ander. Een dergelijke verandering moet zeer zorgvuldig voorbereid en begeleid worden.

Nu of nooit

Vicky Dethier: “De Confederatie Bouw Limburg is heel goed bezig. Haar initiatieven maken aannemers ervan bewust dat het hard aan het gaan is, dat het tijd is om op de kar te springen. Toen wij er een jaar of elf geleden begonnen te digitaliseren, lag het tempo laag in de bouw. Maar nu zitten we op het punt van nu of nooit.”

•

INFO: www.bouwbedrijf-dethier.be. maart 2019 • Bouwbedrijf 45

LEDENKORTINGEN MAART

RAM track-and-trace

Automatisatie mobiliteit, rit- en aanwezigheidsregistratie in de bouw

t Koppel me bestaande systemen!

Samenwerking met de Confederatie Bouw sinds 2005 • Fleetmanagement • Materieelbeheer • Mobiliteitsvergoeding en urenregistratie • Checkinatwork aanwezigheidsregistratie

RAM Mobile Data NV Woluwelaan 148-150 1831 Diegem T 02 715 2511 Superpromo Bouwbedrijf 2018 - nov. 2018.indd 1

46 Bouwbedrijf • maart 2019

www.ram.be

13-11-2018 11:06:29

Een volledig geactualiseerd Technisch Woordenboek voor het Bouwbedrijf Zoekt u een hulpmiddel om vakspecifieke woorden uit de bouwsector te vertalen van het Nederlands naar het Frans of omgekeerd? Dan is het Nieuw Technisch Woordenboek voor het Bouwbedrijf (N-F, F-N) iets voor u. Dit elektronisch vertaalwoordenboek bundelt maar liefst 40.000 trefwoorden en meer dan 100.000 onderliggende termen en begrippen.

De auteur, Tom Venstermans actualiseerde het Technisch Woordenboek van zijn grootvader Jan Venstermans. Daarbij moderniseerde hij de terminologie en voegde hij onder andere 5.000 nieuwe trefwoorden toe. Hiervoor baseerde hij zich op honderden publicaties, zoals Technis­ che Voorlichtingen, onderzoeksrapporten en publicaties van universiteiten. Hij werkte maar

liefst 3 jaar aan dit omvangrijke naslagwerk, met ondersteuning van vertalers en tolken uit de sector.

Dit handige vertaalwoordenboek is essentieel voor de bouwprofessional. U vindt er moe­ iteloos de passende terminologie en bijho­ rende vertalingen in.

Leden van de Confederatie genieten een jaar lang een voorkeurtarief van € 75 (excl. btw).

Niet-leden betalen € 99 (excl. btw).

Betalen kan vlot via de webshop van de Confederatie Bouw.

Vanaf 5 exemplaren hebt u recht op een korting.

Na betaling kan u meteen deze bijbel downloaden en het kruim eruit halen voor een jaar vanaf de aankoopdatum. Gedurende die tijd zult u ook genieten van de automatische updates voor het woordenboek. Na het verstrijken van die twaalf maanden kan het abonnement gemakkelijk verlengd worden.

maart 2019 • Bouwbedrijf 47

RE C2

We kunnen de afvalstromen beter beheren De bouwsector doet grote inspanningen om zijn afvalberg te verkleinen. Er wordt vooruitgang geboekt, maar aannemers zitten nog altijd met vragen. Dat bleek op twee workshops van RE C².

RE C² = HERGEBRUIK, HERWINNING EN RECYCLAGE

RE C² begeleidt bedrijven op weg naar hergebruik, herwinning en recyclage van hun afval. Dit Europese interregionale project heeft drie grote doelstellingen: • de hoeveelheid afval die niet wordt hergebruikt verminderen; • daarbij optimaal gebruik maken van plaatselijke middelen en knowhow; • en de economische ontwikkeling van grensgebieden.

D

Aannemers in overleg. Ze hebben grote behoefte aan concrete oplossingen.

eze workshops vonden plaats in december 2018 in Oostende en tijdens de bouwbeurs Batimoi op 25 januari 2019 in Marcheen-Famenne. Ze werden beiden georganiseerd in samenwerking met de Waalse Confederatie Bouw (CCW) en waren gewijd aan afvalbeheer.

Een kleine enquête wees uit dat de vraag naar dergelijke workshops groot is. Aannemers weten dat afval een probleem is en zijn geïnteresseerd in oplossingen. Maar daarvoor zal innovatie en informatie nodig zijn. Daarnaast blijken workshops goede gelegenheden te zijn om tot een (begin van) partnership te komen.

moeten we minstens de helft van al ons afval hergebruiken; vanaf 2025 wordt storten verboden en in 2030 moeten we maar liefst 70 % van al ons afval hergebruiken of recyclen.

Ook andere oplossingen zoals Clean Site Plus van VAL-I-PAC trokken de aandacht van aannemers. Clean Site is een systeem dat plastics op bouwplaatsen selectief verzamelt en recycleert.

Oostende

Marche-en-Famenne

In Oostende stelde Renasci zijn Smart Chain Processing Technology voor.

Dat is een innovatieve manier om afval zoveel mogelijk om te zeten in energie en grondstoffen zonder restafval.

De ontwikkeling van dit procedé werd onder meer gemotiveerd door de afvalrichtlijn van de Europese Unie. In 2020 48 Bouwbedrijf • maart 2019

De nadruk ligt vooral op lokale initia­ tieven en de ontwikkeling van korte circuits. RE C² organiseert talrijke ac– tiviteiten zoals collectieve en indivi­ duele coaching, werkgroepen die oplossingen zoeken, bedrijfsbezoeken en ontmoetingen tussen bedrijven.

Naast de Vlaamse Confederatie Bouw neemt ook de Waalse Confederatie Bouw (CCW) deel aan dit project, samen met een hele reeks andere partners in Wallonië, Vlaanderen en Frankrijk.

De tweede workshop kreeg als werktitel “Tien valkuilen bij het afvalbeheer”. Er werden verschillende cases voorgesteld, onder meer over grensoverschrijdende afvaltransporten. Over dat topic bleken nogal wat vragen te leven. Zo zijn aannemers niet altijd op de hoogte van de wetgeving.

Op workshops als deze kunnen knelpunten geïdentificeerd worden, maar kunnen aannemers ook van elkaar leren.

•

INFO: Wilt ook u de afvalberg verminderen?

Wilt u aan één van de informatieve workshops deelnemen? Surf dan naar www.rec2.eu en hou de website in het oog.

BOUWMARKT

Milieubeheersysteem van Sievi is conform ISO 14001 Sievi, de Noord-Europese fabrikant van veiligheidsschoenen, introduceerde als eerste in Europa een milieubeheersysteem conform de ISO 14001-norm, dat werd gecontroleerd en goedgekeurd door het Finse Normalisatie Instituut. Het doel van dit systeem is om de klanttevredenheid, een schoon en gezond milieu en een optimaal gebruik van grondstoffen, water en

energie te waarborgen. Daarnaast beoogt het emissies en afval te minimaliseren en gebruik en recycling van hernieuwbare natuurlijke hulpbronnen te bevorderen.

Dankzij dit milieubeheersysteem weten de klanten van Sievi dat de impact op het milieu over de hele lijn minimaal was.

www.sievi.com

MAN TGE wint Fastest Growing Van-award In het kader van het Salon Auto/Moto/Van dat in januari 2019 plaatsvond, heeft de MAN TGEbestelwagen, voor de gelegenheid voorgesteld in de elektrisch aangedreven e-TGE-variant, de Fastest Growing Van-award gewonnen.

Deze prijs wordt uitgereikt aan het merk dat de sterkste groei van het marktaandeel op de markt van de lichte bedrijfsvoertuigen wist te realiseren. Deze beloning bevestigt dat de MAN TGE, de jongste telg uit de MAN-familie, heel snel een plaats kon veroveren op de bestelwagenmarkt. Het Most Loved Van-initiatief wordt getrokken door Febiac en TransportMedia, ter ondersteuning van de sector van de lichte bedrijfsvoertuigen. De winnaars werden bekendgemaakt tijdens een gala-avond, georganiseerd in Paleis 12.

www.man.be

Argenta Invisidoor S wint iF Design Award 2019 De Invisidoor S is pas gelanceerd en heeft al zijn eerste internationale award beet: de iF Design Award, een van de belangrijkste designprijzen. Het is een nieuw schuifdeursysteem met een deurblad dat in hetzelfde vlak als de wand valt.

Dit nieuwe schuifdeursysteem dankt deze award aan zijn technische vernuft en esthe-

tische innovatie. De 67-koppige iF Design Award-jury, bestaande uit onafhankelijke experts wereldwijd, was onder de indruk van deze twee aspecten. Het innovatieve zit hem in het feit dat het deurblad van de Invisidoor S (met de "S" van "Slide") in gesloten stand perfect in hetzelfde vlak van de wand valt waarin die ingewerkt zit. Zo is die

volledig onzichtbaar aan één kant van de muur, wat zelfs een handgreep overbodig maakt. Bij het openen schuift het deurblad weg in de wand: een plaatsbesparende eigenschap die ook alle andere Argentapocketdeuren typeert.

www.argentalu.com februari 2018 • Bouwbedrijf 49

MARKANT BEZOEKERSPROFIEL INSTALL DAY

20 % MEER ZWEMBADEN BIJ PARTICULIEREN IN 2018 De cijfers zijn binnen: vorig jaar hebben onze zwembadbouwers 2 400 zwembaden aangelegd bij particulieren. Een toename van 20 %, want in 2017 waren het er nog 2 000.

Volgens de groepering van de zwembadbouwers in de Confede­ ratie, een onderdeel van FABA, zat er in de voorbije jaren vooral groei in de kleinere zwembaden. Maar deze zijn wel luxueuzer en beter uitgerust dan vroeger en bovendien stijgt de vraag naar binnenzwem­ baden merkelijk. Het valt daarnaast op dat de klanten steeds meer belang hechten aan goede energieprestaties en een laag verbruik.

Het woord zwembad doet denken aan vakantie en warme zomerdagen. Dat is merkbaar aan de orderboeken van de zwem­ badbouwers. Over het algemeen hebben ze het bijzonder druk in de zomermaanden. Het gebeurt zelfs dat ze niet kunnen volgen in de lente en de zomer, aldus Patrice Dresse (algemeen directeur van de groepering).

Het loont de moeite om al in het begin van de winter te begin­ nen met de planning van een zwembad. Dan kan de tuin aangelegd worden in het geschikte seizoen en worden de termijnen gehaald.

Bovendien kan de klant zijn eerste duikje wagen vanaf het begin van de zomer, in het decor van een prachtige tuin.

Patrice Dresse: “Net zoals in de rest van de bouw gaat bij zwem­ baden niets boven een professionele vakman. Hij staat garant voor voorbeeldig werk, met een gedetailleerde beschrijving en een vaste prijs, met een onderhoudsdienst en service na verkoop.”

1 815

Vorig jaar gingen 1 815 bouwondernemingen failliet, 3,6 % meer dan in 2017. Maar deze toename is geheel te wijten aan het Brussels gewest, waar er 28,3 % meer faillissementen waren: 531 in 2018 tegen 414 in 2017.

De andere gewesten konden betere cijfers voorleggen.

In Wallonië gingen vorig jaar 516 bouwbedrijven failliet.

In 2017 waren er dat nog 525, een daling met 1,7 %.

In Vlaanderen waren de cijfers respectievelijk 768 (vorig jaar) en 813 (in 2017), een daling met 5,5 %.

Kijken we naar alle ondernemingen samen, dan zien we in Brussel opnieuw een stijging in 2018, met 14,9 %.

En opnieuw was er een daling in Wallonië (min 8 %) en Vlaanderen (min 5,8 %). In 2018 werden in heel België 9 878 ondernemingen failliet verklaard.

50 Bouwbedrijf • maart 2019

De enige concurrent van onze fluisterstille warmtepompen is uw kat die spint.

Luid en duidelijke info nodig?

Ga naar www.ithodaalderop-hps.be en ontdek alle voordelen van onze uiterst energiezuinige en lage geluidsniveau warmtepompen. Geschikt voor zowel all-electric (dus zonder cv-ketel) als hybride (met cv-ketel).

Heating systems with a future

Logamax Plus GB192iT Logamax Plus GBH192iT

Een optimaal woonklimaat in elke betekenis van het woord.

Luxe-appartementencomplex La Rive / La Réserve II in Knokke.

De La Rive luxe-appartementen in Knokke vroegen om een verwarmingsoplossing die aan heel wat criteria moet beantwoorden. De bergingen zijn klein en dus moest er uitgekeken worden naar een kant-en-klare oplossing in een compacte, allesomvattende opstelling. Bovendien moest die er ook nog eens mooi en modern uitzien. Daarnaast was er door de vele badkamers en de ruimbemeten sanitaire toestellen een maximaal sanitair warmwatervermogen nodig.

Het resultaat Systeem op maat voor de klant Condensatie gaswandketels met hoog rendement en laag energieverbruik Verwarmingsondersteuning op maat via Logasol SKN 4.0 zonnecollectoren Extra warmwaterboost dankzij stratificatieboiler Blijvende technische ondersteuning door Buderus Service

www.buderus.be

Voordelen in één oogopslag Compacte uitvoering in een uniek design Ingebouwde pompgroepen Efficiënt door groot modulatiebereik en modulerende cv-pomp Compatibele aansluitingen voor snelle montage Makkelijk onderhoud: alle componenten zijn via de voorzijde bereikbaar