Bouwbedrijf maart 2020

Bouwbedrijf

maandblad van en voor de aannemer • uitgave van de Confederatie Bouw • Lombardstraat 34 - 42 • 1000 Brussel

CYBERCRIMINALITEIT

Pas op voor gijzelsoftware

BOUWRADAR

Financiering vinden

CONSTRUCTIV

De ConstruBus is vertrokken

DOSSIER 2020-2029

Wat brengt het volgende decennium ons? /confederatie.bouw @Confedbouw

www .confederatiebouw.be

Confederatie Bouw - Confédération Construction

MAART 2020 AFGIFTEKANTOOR GENT X – €6

HET IS HET MOMENT OM UW

COMFORTZONE TE VERGROTEN

CITROËN BERLINGO VAN

CITROËN JUMPY

CITROËN JUMPER

CITROËN PRO GAMMA VERLENGING VAN DE SALONCONDITIES

14.900€ voordeel en 50% op alle opties

Tot

(1)

(4)

business.citroen.be BERLINGO VAN JUMPY JUMPER 5,2 – 7,8L/100 KM 137 – 177G CO2/KM (WLTP) 6,0 – 8,0L/100 KM 159 – 210 G CO2/KM (WLTP) 8,2 – 14,8L/100 KM 215 – 387G CO2/KM (WLTP) Citroën verkiest Total. Milieu-informatie (KB 19/03/2004): citroen.be. Contacteer uw verkooppunt voor alle informatie over de fiscaliteit van uw voertuig. (1) Maximum voordeel, alle premies inbegrepen alsook de volgende voorwaardelijke premies : EcoTech premie(2), stockpremie(3), geldig bij aankoop van een nieuwe CITROËN Jumper Bestelwagen Driver 35 L3H2 2.2 BlueHDi 165 S&S. Het maximum voordeel mag volgens model en afwerking veranderen.(2) CITROËN biedt u een EcoTech premie van 1.400€ ZBTW aan voor de overname en de recyclage van uw oude voertuig bij aankoop van een nieuwe CITROËN Jumper bedrijfswagen. Het voertuig moet volledig zijn en minimum 6 maanden ingeschreven zijn op naam van de koper van het nieuwe voertuig. (3) CITROËN biedt u een stockpremie van 1.300€ ZBTW bij aankoop van een nieuwe CITROËN Jumper in stock besteld en geleverd vóór 29/02/2020. (4) CITROËN biedt u 50% korting op alle opties. Aanbiedingen voorbehouden aan bezitters van een ondernemingsnummer en geldig van 01/02/2020 t.e.m. 29/02/2020. Deze aanbiedingen gelden zolang de voorraad strekt. V.U.: A-L Brochard, Citroën Belux, Bourgetlaan 20 – 1130 Brussel. KBO BE0448.813.060. IBAN BE55 4829 0520 2144. Tel. 02/206.68.00.

Y

F

Y

EDITO

Take the future into your hands

O

p 5 maart organiseert uw beroepsorganisatie haar traditionele BouwForum. U merkt het: dit jaar geven we niet meer het startschot van Batibouw, aangezien de professionele dagen van deze bouwbeurs afgeschaft zijn. Maar dat is slechts een detail, want onze sector heeft andere katten te geselen. De omstandigheden vereisen meer dan ooit dat we voorlopers zijn, dat we ons lot in eigen handen nemen. De slogan van het BouwForum, Take the future into your hands, slaat de nagel op de kop.

“We moeten oppassen dat de sector binnenkort niet dobbert op golven gemaakt door anderen.”

Big Data. Smart systems, smart buildings en smart cities. Ontzorging van de klant. Digitalisering en technologieën zoals robots, drones, virtual reality en 3D-scanning. Nieuwe communicatieplatformen en BIM. Modulair bouwen, kringloopeconomie, de klimaatuitdaging.

Lean management en de war for talent, die ons dwingt om een vooruitstreven personeelsbeleid te ontwikkelen. Ik zou het lijstje nog veel langer kunnen maken, maar het is tijd voor de fundamentele vraag: welke plaats zullen bouwbedrijven nog hebben in deze evolutie over tien, twintig, dertig jaar?

De bouw bewijst keer op keer dat hij een enorm aanpassingsvermogen heeft. Maar we moeten oppassen dat we binnenkort niet dobberen op golven gemaakt door anderen: de technologiereuzen, de fabrikanten van toestellen en producten, de analisten van de Big Data.

De boodschap van het BouwForum is dat het niet zover hoeft te komen. Het werpt een blik op de toekomst die niet alleen waarschuwt, maar ook prikkelt en stimuleert. Het bewijst dat onze ondernemers de capaciteit en de creativiteit hebben om technologieën te integreren, nieuwe businessmodellen te ontwikkelen en geïntegreerde diensten aan te bieden. We kunnen het, inspelen op de veranderingen waarmee de samenleving en de andere spelers in de bouwketen ons confronteren. En zoals het WTCB en het OCW op het BouwForum zullen aantonen: technologie is daarbij geen bedreiging maar een kans.

Kortom, ik heb er vertrouwen in – maar dan moeten we met zijn allen de kansen grijpen, want business as usual is geen langetermijnstrategie meer. U staat daarbij vanzelfsprekend niet alleen. De Confederatie Bouw, Constructiv, het WTCB en het OCW zullen er alles aan doen om u te doen slagen. Maar ze hebben niet de pretentie dat ze u kunnen vervangen of het in uw plaats kunnen doen. De toekomst van de bouw ligt in uw handen.

Paul Depreter Voorzitter Confederatie Bouw maart 2020 • Bouwbedrijf 3

INHOUD

17 Dossier: Wat brengt ons het volgende decennium?

In het vorige nummer van Bouwbedrijf blikten we terug op 2010-2019. Nu werpen we een blik vooruit op het komende decennium. Wat staat de bouw te wachten?

10 Cybercriminaliteit

Er is een opstoot van aanvallen op computersystemen van bedrijven en organisaties. Stiekem een gijzelvirus installeren is daarbij een veelgebruikte techniek. We leggen uit wat u kunt doen.

4 Bouwbedrijf • maart 2020

30 Financiering vinden

Er bestaan meer manieren dan u denkt om geld voor een investering te vinden. Geïnteresseerd in financiering en optimaal bedrijfsbeheer? Neem dan contact op met BouwRadar.

40 100 jaar oud en weer nieuw Drinkwatermaatschappij SWDE renoveert haar installaties in La Louvière. Daarbij ook een honderdjarige bakstenen watertoren. Een lid van de Confederatie klaarde de klus in een recordtijd.

Bouwbedrijf

maandblad van en voor de aannemer • uitgave van de Confederatie Bouw • Lombardstraat 34 - 42 • 1000 Brussel

MAART 2020 AFGIFTEKANTOOR GENT X – €6

CYBERCRIMINALITEIT

Pas op voor gijzelsoftware

BOUWRADAR

Financiering vinden

CONSTRUCTIV

De ConstruBus is vertrokken

DOSSIER 2020-2029

Wat brengt het volgende decennium ons? /confederatie.bouw @Confedbouw

www .confederatiebouw.be

Confederatie Bouw - Confédération Construction

3 Edito Paul Depreter over het BouwForum 2020.

9 Regionaal standpunt Marc Dillen evalueert de ontmoeting tussen bouw en regering.

9 Prikbord Het Energiecongres van de VCB.

BOUWBELANGEN

10 Gijzelvirussen Hackers liggen op de loer.

13 Detacheringen Nederland heeft nu ook zijn Limosa.

14 Nachtarbeid Het kan ook in de bouw.

DOSSIER

17 Het komende decennium Vooruitblik op 2020-2029.

18 Overheidsinvesteringen Wat verwacht Belfius?

20 Arbeidsmarkt Bouwonderwijs moet meer leerlingen aantrekken.

22 Digitalisering Ondersteuning voor kmo's blijft nodig.

24 Vastgoed Minder eigenaars, denkt ING. 26 Uitdagingen De visies van de gewesten.

SECTOR & BEROEPEN

29 Vergunning bronbemaling Moet sneller gaan.

30 BouwRadar Creatief financieren.

CONTACTEN Bouwbedrijf is het maandblad van de vzw ­Confederatie Bouw, Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel Verantwoordelijke uitgever: Filip Coveliers, Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel Afgiftekantoor: Gent X Redactie: Peter Graller, Marc Guéret, tel. 02 545 57 30 – fax 02 545 59 02 peter.graller@confederatiebouw.be Vormgeving: Nikka Cuypers nikka.cuypers@confederatiebouw.be Abder-Razzaaq Boujdaini abder-razzaaq.boujdaini@cnc.be Franstalige uitgave: Construction Druk: Graphius

Reacties - vragen: communicatie@confederatiebouw.be Met de medewerking van: • de studiediensten van de Confederatie Bouw Morgane Halleux, tel.02 545 56 33 - fax 02 545 59 09 morgane.halleux@confederatiebouw.be • Vlaamse Confederatie Bouw Johan Walewijns, tel. 02 545 57 49 - fax 02 545 59 07 johan.walewijns@confederatiebouw.be • Confederatie Bouw Brussel-Hoofdstad Morgane Cendoya, tel. 02 545 58 29 - fax 02 545 59 06 morgane.cendoya@confederatiebouw.be • Confédération Construction Wallonne Catherine Houtart tel. 02 545 56 68 - fax 02 545 59 05 catherine.houtart@confederatiebouw.be

31 ConstruBus Innovatieve promotie voor de bouw.

32 Bouw ontmoet regering Uitgebreid verslag.

40 WTCB • James Bond en de nieuwe technologieën.

• De nieuwe TV 271 over de uitvoering van metselwerk.

PROJECTEN & BEDRIJVEN

40 Watertoren Zware middelen om een eeuwling op te frissen.

42 Ledenvoordeel Profiteer van uw lidmaatschap.

45 Bouwmarkt • Baanbrekende baksteen van Vandersanden.

• Wienerberger heeft nieuwe gevelsteen.

• Matexpo verhuist Demo Days naar Henegouwen.

46 Markant

Per binnenschip

Levering materialen in Brussel.

Maandcijfer

De vacatures.

Abonnementen: Claude Bernaerts, tel. 02 545 56 88 - fax 02 545 59 00 claude.bernaerts@confederatiebouw.be Reclame: Kristel Dekempeneer, tel. 02 545 56 99 - fax 02 545 59 08, kristel.dekempeneer@confederatiebouw.be of kde@confederatiebouw.be.

Prijs jaarabonnement Leden van de Confederatie Bouw: begrepen in het lidgeld Niet-leden: € 137,80 (incl. BTW en ­portkosten) / buitenland: € 300 (incl. BTW en portkosten)

Lid van de Unie van de Uitgevers van de Periodieke Pers De vzw Confederatie Bouw wil met deze publicatie gepaste, betrouwbare, volledige en exacte informatie brengen. Ze kan echter niet aansprakelijk worden gesteld indien ze hierin tekortschiet. Alle elementen van deze publicatie zijn beschermd door het auteursrecht van de vzw Confederatie Bouw. Overname van artikelen, geheel of gedeeltelijk, is slechts toegelaten mits voorafgaande toestemming en uitdrukkelijke vermelding van de bron.

Vanaf nu wordt B­ ouwbedrijf gedrukt op papier geproduceerd met hout uit duurzaam beheerde bossen. De­­duur­­zaamheid wordt gegarandeerd door de internationale organisatie Forest Stewardship Council (FSC), die niet alleen het bos controleert maar de hele handelsketen tot aan de drukker.

5 maart 2020 • Bouwbedrijf bouwbedrijf - februari 2016 5 www.confederatiebouw.be

24 MAART 2020 IN LAMOT

Energiecongres Vlaamse Confederatie Bouw Op 24 maart organiseert de VCB haar intussen traditionele Energiecongres. Dit jaar ligt de nadruk op het ontwerpproces, lokale energiegemeenschappen en ten slotte op een aspect dat vaak te weinig aandacht krijgt: de milieu-impact die gepaard gaan met de productie van bouwmaterialen.

MATERIALEN EN ENERGIE

De energetische totaalprestaties en de milieu-impact van een gebouw worden niet alleen bepaald door het operationele energieverbruik maar ook door het M-peil, de energie die nodig was voor de productie van de materialen.

Laetitia Delem (WTCB), prof. Marijke Steeman (UGent) en Steven Van de Brande (Durabrik) gaan dieper in op dit aspect. Ze vergelijken de impact van verschillende bouwmaterialen, bespreken de levenscyclusanalyse (LCA) en analyseren de verhouding tussen E- en M-peil. Een belangrijke vraag is welk van deze twee de efficiëntste weg creëert om de milieuimpact te minimaliseren.

HET ONTWERP VAN HET GEBOUW

In deze sessie komen naast het S-peil ook slimme gebouwen en wijken en de Europese Smart Readiness Indicator aan bod. Bij de sprekers onder meer Stijn Verbeke (VITO) en prof. Hugo Hens (KU Leuven). Deze sessie wordt gemodereerd door prof. Wim Boydens (UGent).

CONNECTIVITEIT EN LOKALE ENERGIEGEMEENSCHAPPEN

Het Energiecongres 2020 vindt plaats in Lamot in Mechelen. Net als in de voorgaande jaren is het een verplichte belevenis voor iedereen die betrokken is bij bouwprojecten.

Aangezien een zeer ruim publiek aangesproken wordt, is het ook een excellent netwerkmoment voor alle belanghebbenden uit de private en de overheidssector.

Programma

Het congres begint om 13.30 u. en wordt ingeleid door Jef Lembrechts (voorzitter VCB), Marc Dillen (directeurgeneraal VCB), Luc Peeters (administrateur-generaal Vlaams Energieagentschap) en Pieterjan Renier (CEO van de Vlaamse Energieregulator VREG). Daarna kunnen de aanwezigen deelnemen aan een van de drie gelijktijdige sessies.

6 Bouwbedrijf • maart 2020

De derde sessie is gewijd aan Local Energy Communities.

Een dergelijke LEC is een groep actoren die samen investeren in een energieproject en die als één entiteit functioneren ten opzichte van de grote energiebedrijven. De actoren kunnen gezinnen zijn maar ook kmo's, gemeenten enzovoort.

In Vlaanderen staan LECs nog in de kinderschoenen. Er bestaat bijvoorbeeld nog geen stabiel wettelijk kader voor.

De sprekers zijn Hilde Derde (Metha advocaten), Didier Van Overloop (VREG) en Frederick Loeckx (Flux50). Deze sessie wordt gemodereerd door prof. Lieve Helsen (KU Leuven – EnergyVille).

Slot

Na afloop van de sessies worden de belangrijkste resultaten aan het hele publiek voorgesteld. Dan volgt een slotdebat met een panel met daarin onder meer Marc Dillen, Frederik Loeckx (Flux50) en Kurt Vanderhispallie (Fluvius).

Het publiek krijgt vanzelfsprekend de gelegenheid om vragen te stellen.

•

INFO: Voor meer informatie en inschrijving: zie www.vcb.be.

Vragen: tim.vanhelden@vcb.be.

Veilig bouwen: eerst denken, en dan doen!

mee op safetymypriority.be UwDoe engagement is belangrijk. Doe mee en signeer het charter op safetymypriority.be cfb-safety-adv-A4 .indd 1

29/01/19 11:00

Passaqua, de waterpasserende kleiklinker

Passaqua, de waterpasserende kleiklinker

Passaqua met slimme afstandshouders. Kiezen voor Passaqua is de eenvoudigste

Passaqua Doris

oplossing om natuurlijke infiltratie van het regenwater in de bodem toe te laten. Passaqua is een hoogwaardige strengpers kleiklinker met afstandhouders voor voegen van 6 mm breed.

De kleiklinker zelf laat het water niet door, maar laat het “passeren” via de bredere voegen.

Hierdoor blijft de grondwatervoorraad beter op peil en wordt het overstromingsrisico ingeperkt.

Passaqua Lotis

Van terras tot openbare ruimte. Passaqua is bijzonder geschikt voor verhardingen van openbare ruimtes zoals parkings, pleinen, voet- en fietspaden, verharde evacuatiewegen voor de brandweer en ook voor terrassen en opritten. Net zoals onze standaard kleiklinkers, heeft Passaqua een authentieke uitstraling en wordt hij met de jaren mooier. Passaqua is in 4 kleuren beschikbaar.

Passaqua Magma

Passaqua Eros

Bezoek onze showrooms in Kortrijk of Londerzeel info@wienerberger.be - www.wienerberger.be

REGIONAAL STANDPUNT

Positief meewerken aan uitdagingen van Vlaamse regering

D

e nieuwe Vlaamse regering stelt hoge verwachtingen in het overleg met de bouwsector. Dat bleek duidelijk op haar eerste overlegvergadering met de bouw. De VCB is daar positief op ingegaan. Want de uitdagingen die de regering voor zichzelf stelt, zijn grotendeels dezelfde als die voor de bouw.

“De bouw kan als technologie-integrator een vooraanstaande rol spelen in de innovatieve kennisregio die Vlaanderen wil zijn.”

Op het vlak van energie en klimaat koestert minister-president Jan Jambon de ambitie om de renovatiegraad en de hernieuwbare energieproductie te verhogen, de bouwshift te realiseren en ons beter voor te bereiden op de klimaatverandering. De regering beloofde om het ruimtelijk beleid in co-creatie met de bouwsector tot stand te laten komen. Dat is positief. Minder positief was de intentie om de bouwschileis te verstrengen. Volgens ons zijn digitale tools en innovatieve installatietechnieken geschikter om de CO2-uitstoot te reduceren dan zo’n verdere verstrenging.

Minister-president Jambon wil Vlaanderen ook laten doorstoten tot de top vijf van innovatieve kennisregio’s in Europa. Om dit te verwezenlijken wil hij inzetten op slimme steden en slimmere infrastructuur en op de toepassing van nieuwe technologieën zoals AI en BIM. De VCB heeft duidelijk gemaakt dat de bouw als technologieintegrator daarin een vooraanstaande rol kan vervullen. In dit verband pleitte de VCB onder meer voor open merkonafhankelijke standaarden voor slimme gebouwen. Ook energieprestatiecontracten moeten open staan voor Vlaamse installatiebedrijven.

Maar er is meer. Vlaanderen is nu al een internationale koploper op het vlak van circulaire economie. Waarom dat dan niet ruimer wereldkundig maken, samen met de Vlaamse regering? En waarom dan niet verder inzetten op een hoogstaande standaard voor sloopbeheersing én -opvolging?

Een derde uitdaging waarvoor de minister-president op de bouw rekent, is haar capaciteit om met haar arbeiders, technici en ingenieurs mede de ambities van de nieuwe regering waar te maken. De Vlaamse regering wil daartoe bijdragen met nieuwe initiatieven op het vlak van duaal leren en met een nieuw actieplan voor STEM (Science, Technology, Engineering and Mathematics) en door een ruimere groep van mensen zonder werk aan te spreken.

De VCB heeft daarbij gepleit voor meer samenwerking tussen de VDAB en andere aanbieders van bouwopleidingen. Wij toonden ons ook enthousiast over de invoering van duaal leren in het hoger onderwijs vanaf 2022. Maar tegelijk moeten de formaliteiten van het Vlaams Opleidingsverlof voor de bouwbedrijven eenvoudiger worden.

Marc Dillen Directeur-generaal Vlaamse Confederatie Bouw maart 2020 • Bouwbedrijf 9

CYBERCRIMINALITEIT

Laat u niet gijzelen Cybercriminelen mikken niet alleen op grote prooien De recente cyberaanvallen op de computersystemen van onder meer het beursgenoteerde bedrijf Picanol en de gemeente Willebroek hebben het probleem van ransom(soft)ware ook in België onder de schijnwerpers gezet.

T

egenwoordig steken cybercriminelen minder dan vroeger hun energie in het aanvallen van grote aantallen kwetsbare gebruikers, maar zoeken ze grote doelwitten, ie in staat zijn hoge losgelden te betalen.

Weefgetouwenfabrikant Picanol telt ongeveer 1500 medewerkers en een ander slachtoffer van een cyberaantal, het Zaventemse Asco, heeft er duizend.

Maar ook de bouwsector en zelfs kleine bedrijven zijn niet veilig. Zo wierpen cybercriminelen begin dit jaar het Gentse bouwhandelbedrijf Bouwpunt OVB – dat een vijftiental werknemers telt – tijdelijk terug naar het papieren tijdperk.

Wat is ransomware?

Ransomware is een vorm van kwaadaardige software. Hij wordt net als andere computervirussen op een computersysteem geïnstalleerd zonder toestemming van de eigenaar. Hij blokkeert de werking van programma's en de toegang tot databestanden. Meestal gebeurt dit door encryptie van de data.

10 Bouwbedrijf • maart 2020

Ze zijn dan nog altijd aanwezig op de computer, maar door de versleuteling onleesbaar gemaakt.

De eigenaars ontvangen dan een bericht over de situatie, met het 'verzoek' om losgeld (Engels: ransom) te betalen, in de vorm van bitcoins. Het gebruik van bitcoins maakt het onmogelijk om het traject van het geld te volgen. Wie betaalt ontvangt dan – in de meeste gevallen – een sleutel om de gecodeerde bestanden weer leesbaar te maken. Maar ook daarmee blijft hij kwetsbaar voor latere, nieuwe aanvallen.

Dekmantel

Het gebruik van ransomware kan ook een dekmantel zijn om waardevolle bedrijfsgegevens te bemachtigen. De hoogte van het losgeld kan sterk variëren. De aanvallers trachten in te schatten hoeveel het snelle herstel van hun gegevens en systemen een bedrijf waard is en hoeveel geld het kan ophoesten. Bij kleine bedrijven kan het op die manier beperkt blijven tot enkele honderden

euro, bij grote ondernemingen kan het oplopen tot honderdduizenden.

Hoeveel slachtoffers de cijfercriminelen maken is onzeker. Ze vallen niet alleen bedrijven aan, maar ook particulieren. Die zijn zelden geneigd dergelijke aanvallen door te geven. Soms is het voor hen eenvoudiger hun computersysteem vanaf een blanco schijf te herinstalleren. Ook bedrijven zijn niet altijd happig om een (geslaagde) cyberaanval kenbaar te maken, omdat dit hun imago bij hun klanten en medewerkers zou kunnen beschadigen.

Want als hun bedrijfsgegevens kwetsbaar zijn, waarom zou het dan anders zijn met hun klantengegevens of de per-

soneelsdossiers voor verloning, sociale zekerheid en medische toestand?

Preventieve bescherming

Zoals er al programma's bestaan tegen gewone computervirussen, tegen ongewenste advertenties en tegen spionagesoftware, zijn er ook al specifieke afweerprogramma's ontwikkeld tegen ransomware. Windows 10 is standaard uitgerust met Windows Defender Antivirus, dat ook ransomware aanpakt.

Verder bestaan er onder meer Acronis Ransomware Protection, Kasperski Anti-Ransomware en McAfee Ransomware Interceptor. Absolute permanente veiligheid bieden deze niet. De criminelen zoeken constant nieuwe methoden om deze digitale branddeuren te omzeilen, net zoals antivirusspecialisten constant afweermiddelen ontwikkelen voor nieuwe bedreigingen. Daarom ook komt het erop aan geïnstalleerde afweerprogramma's automatisch te laten actualiseren.

Een goede preventieve aanpak omvat verder het uitvoeren van een aantal routinematige handelingen. In de eerste

plaats moet u op de hoede zijn voor e-berichten van onbekende adressen en onverwachte berichten met vreemde bijlagen. Zelfs het aanklikken van een hyperlink is riskant, want ook het bezoeken van een geïnfecteerde website kan ransomware in het systeem gooien.

Daarom komt er erop aan dergelijke mails en hun bijlagen meteen te verwijderen, op dezelfde manier als u een gewone mail vernietigt.

Overigens zijn veel dergelijke kwaadaardige berichten slecht vermomd: de naam van de ondertekenaar is dikwijls een heel andere dan deze die voorkomt in het e-adres en de broncode van de hyperlinks oogt heel anders dan de naam van het bedrijf dat het bericht ogenschijnlijk uitstuurt.

kan u bijna alle gegevens recupereren.

Alleen de informatie die is ingevoerd na het maken van de laatste back-up blijft dan verloren.

Handig is ook de beschikking over een (eventueel oudere) computer, die niet met de andere computers noch met internet is verbonden. Voor omvangrijke bedrijven volstaat dit echter niet.

Zij doen er beter aan gespecialiseerde business anti-ransomware installeren en een automatische regelmatige back-upen recoveryprocedure. Dit gebeurt best onder leiding van een interne of externe specialist. Een specialist kan ook de interne organisatie van de computer zo aanpassen dat bijvoorbeeld geen actieve acties kunnen worden gestart vanuit bepaalde mappen.

Back-up

Ketting

Het is ook belangrijk regelmatig een back-up (reservekopie) te maken van gegevens en systemen. Die reservekopie kan in de cloud staan, of op een na het back-uppen losgekoppelde externe harde schijf. Als u dan zou worden getroffen door een cyberaanvallen

Een ketting is zo sterk als haar zwakste schakel. Een foutieve handeling van één enkele medewerker kan een heel bedrijf compromitteren. Via een veiligheidsplan en trainingen kunnen bedrijven de verantwoordelijkheidszin van hun personeelsleden versterken. Ze ››› maart 2020 • Bouwbedrijf 11

CYBERCRIMINALITEIT ››› kunnen bijvoorbeeld ook de bevoegd-

heid om nieuwe software te installeren of bestaande te wijzigen beperken tot één of een beperkt aantal medewerkers.

Wat na een (geslaagde) aanval?

De overheid maakt werkt van de weerbaarheid van de inwoners, organisaties en bedrijven tegen cyberaanvallen. België heeft in dit kader het Federal Cyber Emergency Team (Cert) en het Centrum voor Cybersecurity België (CCB) opgericht. Wie getroffen is door ransomware kan dit melden bij zowel de lokale politie als bij Cert.

Vlaanderen heeft een jaarlijks bud-

get van € 20 miljoen uitgetrokken voor de strijd tegen cybercriminaliteit. Dat geld gaat gedeeltelijk naar bewustmaking en opleidingen, maar vooral naar het ontwikkelen van oplossing voor cybersecurity. Dat geld gaat voornamelijk naar universiteiten en hogescholen. Het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen (VLAIO) leidt in opdracht van de overheid experten op. Het Vlaams Parlement doet voor zijn eigen cyberveiligheid een beroep op zogenaamde ethische hackers. Wat de overheid niet wil is optreden als een soort verzekeraar tegen cyberaanvallen. Dergelijke verzeke-

ringen bestaan wel. In Vlaanderen zou ongeveer 12 % van de bedrijven er één hebben afgesloten.

Op gezamenlijk initiatief van de politiediensten en de privésector kwam No More Ransom tot stand, dat de versleutelingscodes van de criminelen tracht te ontcijferen en die gevonden oplossingen stelselmatig online beschikbaar stelt. Die mag u gebruiken zonder losgeld.

•

INFO: www.confederatiebouw.be Naar het ledengedeelte gaan en dan klikken op Bedrijfsbeheer en daarna op Cybersecurity

Voilà. Vorig jaar

12 696 ‘TOPPERS!’

gerekruteerd in Brussel.

De meest geschikte kandidaten voor jouw bedrijf vind je via Select Actiris.

Rekruteer nu ook toppers op www.selectactiris.brussels.

Helpt werkgevers werk geven.

B2B_Annonce 210x140.indd 1

12 Bouwbedrijf • maart 2020

Met de steun van het Europees Sociaal Fonds

7/02/20 11:12

DETACHERING

Nederland heeft nu ook zijn Limosa Bouwbedrijven die werknemers naar Nederland detacheren, zijn vanaf 1 maart 2020 verplicht om een melding te doen aan een digitaal loket. Hetzelfde geldt voor zelfstandigen die in Nederland gaan werken. Het gaat om de Nederlandse versie van onze Limosa.

VCB HELPT U Op www.postedworkers. nl staat een grote hoeveel informatie over de nieuwe Nederlandse meldingsplicht, onder meer een checklist van documenten en een stappenplan voor de registratie.

Als u nog vragen hebt, is uw lokale confederatie uw eerste aanspreekpunt.

De VCB heeft een project opgezet om Vlaamse aannemers die in het buitenland werken bij te staan. Aarzel niet en stuur een e-mail naar joeri. vanmeenen@vcb.be.

D

e melding moet gebeuren op de website www.postedworkers.nl. In Nederland wordt de Engelse uitdrukking posted worker vaak gebruikt wanneer het over gedetacheerden gaat.

De verplichting gaat in op 1 maart 2020. Ze is het gevolg van de WagwEU, de Wet arbeidsvoorwaarden gedetacheerde werknemers in de Europese Unie. In Frankrijk, Luxemburg en Duitsland was een dergelijke melding al langer verplicht.

Werkgevers

Gaat het om werknemers die gedetacheerd worden naar Nederland, dan moet de Belgisch werkgever de melding doen. De melder moet een hele reeks gegevens over zijn persoonlijke identiteit en zijn onderneming opgeven. Verder: een aantal gegevens over de klant of opdrachtgever en over het project, met de vermoedelijke start- en einddatum van de werkzaamheden.

Ten slotte moet vanzelfsprekend ook de identiteit van de werknemer opgegeven worden en of er een A1 voor hem bestaat, samen met zaken als de

vermoedelijke periode waarin hij in Nederland zal werken.

De opdrachtgever in Nederland controleert de melding en kan deze eventueel afkeuren, bijvoorbeeld omdat de start- en einddatum van de werken niet correct zijn. Het is dan aan de melder om een nieuwe, gecorrigeerde aangifte te doen.

Als een Belgisch bouwbedrijf een ander bouwbedrijf (of een zelfstandige) inschakelt om als zijn onderaannemer in Nederland te werken, dan moet deze onderaannemer zijn personeel (of zichzelf ) melden. De controle van deze melding wordt uitgevoerd door het Belgische bouwbedrijf dat de onderaannemer inschakelt.

Contactpersoon

De melder moet ook een contactpersoon opgeven en het adres in Nederland waar deze bereikbaar is. Deze contactpersoon is het aanspreekpunt voor de inspectie van het Nederlandse ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW). Deze contactpersoon mag een gedetacheerde werknemer zijn.

Zelfstandigen

Ook zelfstandige bouwaannemers moeten de melding doen vanaf 1 maart 2020 wanneer ze voor een opdrachtgever in Nederland werken. Ook in dit geval wordt gevraagd naar de identiteit van de zelfstandige, een aantal bedrijfsgegevens en informatie over de klant, het project en of er een A1-verklaring is.

Boete!

Wanneer de melding niet gebeurd of fout is, riskeert de Belgische werkgever of zelfstandige een boete.

In het geval van gedetacheerde werknemers moeten op de werkplek verschillende documenten aanwezig zijn, onder mee de arbeidsovereenkomst en een gedetailleerd loonbriefje. De volledige lijst van deze documenten vindt u in de FAQs op www.postedworkers.nl.

•

INFO : De adressen van de lokale confederaties staan op www.confederatiebouw.be.

Zie ook www.postedworkers.nl

maart 2020 • Bouwbedrijf 13

NACHTWERK

De procedures wanneer u 's nachts moet laten werken Om de steeds dwingender termijnen te halen, zijn aannemers regelmatig verplicht om nachtwerk te vragen van hun arbeiders. In principe mag dat niet, maar afwijkingen zijn toegestaan. We leggen kort uit hoe u daarop een beroep kunt doen.

W

at betreft nachtwerk vertrekt de arbeidswet van een principieel verbod: in de regel wordt 's nachts niet gewerkt.

Nachtarbeid is gedefinieerd als gewoonlijke prestaties tussen 20.00 en 06.00 u., behalve wanneer deze prestaties: • uitsluitend geleverd worden tussen 06.00 u. en de middernacht die daarop volgt; • het gaat om prestaties die gewoonlijk vanaf 05.00 u. beginnen.

Een "gewoonlijke" werkdag van 14 Bouwbedrijf • maart 2020

14.00 tot 22.00 omvat volgens deze definitie dus geen nachtwerk. Hetzelfde geldt voor een werkdag van 05.00 tot 13.00 u.

In de praktijk vallen dus hoofdzakelijk de gewoonlijke prestaties tussen middernacht en 05.00 u. 's ochtends onder nachtwerk.

Uitzonderingen

Verschillende afwijkingen van dit principe maken het mogelijk om 's nachts te werken. Sommige sectoren hebben het recht op een automatische afwijking, maar de bouwsector niet.

Toch is nachtarbeid in bouwbedrij-

ven toegestaan, onder meer door het koninklijk besluit van 20 mei 1998. Dit staat nachtarbeid in bouwbedrijven toe in de volgende situaties: • werken van aanleg, onderhoud en herstelling van wegen, spoor¬lijnen, tunnels, bruggen, havens en luchthavens evenals het aan¬brengen van signalisatie en leggen van kabels indien de uitvoering van deze werken noodzakelijk 's nachts moet gebeuren omwille van: - de noodwendigheden verbonden aan het weg-, spoor-, lucht- of scheepvaartverkeer;

- veiligheids- en gezondheidsredenen van de werknemers of derden; • werken die op geen ander ogenblik van de dag kunnen worden uitgevoerd daar de gelijktijdige uitvoering van bouwactiviteiten en andere activiteiten op dezelfde plaats zware risico's inhoudt voor de veiligheid en gezondheid van werknemers of derden; • werken die om technische redenen, voortvloeiend uit de aard van de gebruikte materialen en/of technieken, niet mogen worden onderbroken;

het arbeidsreglement staan.

Marginaal of gelegenheidsnachtwerk

Men heeft het over "marginaal nachtwerk" wanneer het werkrooster prestaties omvat tussen 20.00 en 06.00 u. maar niet tussen middernacht en 05.00 u. 's ochtends.

Als werknemers slechts occasioneel prestaties leveren tussen middernacht en 05.00 u. heeft men het over "gelegenheidsnachtwerk".

In deze gevallen is de procedure om nachtwerk in te voeren vrij eenvoudig.

Het volstaat om het arbeidsreglement te wijzigen. Maar let op: ook voor het wij-

• baggerwerken.

Het is ook mogelijk van het verbod op nachtarbeid af te wijken op grond van de wet van 17 maart 1987 en de collectieve arbeidsover¬eenkomst nr.

42, die gaat over de nieuwe arbeidsregelingen in ondernemingen.

Het principe is: 's nachts wordt niet gewerkt

Wat moet u doen?

Welke procedures de werkgever moet volgen, hangt af van de concrete situatie.

Dwingt overmacht de onderneming 's nachts te werken? Dan hoeft de werkgever geen bijzondere formaliteiten te vervullen. De nachtelijke prestaties worden beschouwd als overuren die vanwege de overmacht 's nachts gepresteerd moeten worden.

Maar opgelet: wanneer de geleverde arbeidsprestaties niet opgenomen zijn in het arbeidsreglement, moet de inspectie altijd op de hoogte gebracht worden. Dat moet gebeuren ten laatste de avond vóór het nachtwerk. Als dat onmogelijk is, moet het gebeuren in de volgende 24 uur.

In alle andere gevallen mag een onderneming niet automatisch 's nachts laten werken, ook niet wanneer ze voldoet aan de voorwaarden voor een afwijking. Eerst moet het arbeidsreglement aangepast worden. De arbeidswet bepaalt immers dat het verboden is te werken buiten de werkroosters die in

zigen van een arbeidsreglement bestaan procedures, en die moeten vanzelfsprekend gevolgd worden.

Structureel nachtwerk

Gaat het om structureel nachtwerk, dan is een procedure ingewikkelder. Men heeft het over structureel nachtwerk wanneer de arbeidsregeling gewoonlijk prestaties omvat in de nachtperiode, dus tussen middernacht en 05.00 u. 's ochtends.

VOORAFGAAND OVERLEG

Vóór de werkgever begint aan de eigenlijke procedure om dergelijke werkroosters in te voeren, moet hij overleg plegen met de syndicale afvaardiging. Als er geen afvaardiging is, moet hij rechtstreeks met de werknemers overleggen. De volgende punten moeten besproken worden:

• de naleving van collectieve arbeidsovereenkomst nr. 46; • de aangepaste veiligheidsmaatregelen; • de mogelijkheden voor kinderopvang; • de gelijke behandeling van mannen en vrouwen wat betreft het loon; • het aantal betrokken werknemers.

EIGENLIJKE PROCEDURE

Bestaat er een syndicale afvaardiging in de onderneming? Dat moet voor de introductie van structureel nachtwerk een cao op ondernemingsniveau gesloten worden met alle organisaties in de afvaardiging.

Deze cao moet worden neergelegd bij de griffie van de dienst Collectieve Arbeidsbetrekkingen van de FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (WASO). De bepalingen van die nieuwe cao worden automatisch in het arbeidsreglement van de onderneming ingevoerd. In dit geval hoeft de procedure om het arbeidsreglement te wijzingen dus niet gevolgd te worden.

Als er geen syndicale afvaardiging is, dan moet de werkgever na het overleg met de werknemers de normale procedure voor een wijziging van het arbeidsreglement volgen.

Nieuwe arbeidsregelingen

Een werkgever kan ook afwijken van het verbod op nachtarbeid door een beroep te doen op de zgn. nieuwe arbeidsregelingen. Hij moet dan vanzelfsprekend de procedures respecteren die daarmee gepaard gaan.

En wat kost het?

Bouwvakarbeiders die nachtarbeid presteren, hebben het recht op een loonsupplement van 25 % voor alle prestaties tussen 22.00 u. en 06.00 u., zowel bij structureel als gelegenheidsnachtwerk.

•

INFO : philippe.stienon@confederatiebouw.be.

maart 2020 • Bouwbedrijf 15

PUBLIREPORTAGE

Eenvoud in uw verzekeringen?

Build-Safe is er voor u!

Korting

-10%

*

“De bouw”… die is volop in beweging, en dat voelt u alle dagen. De sector groeit, de orderboekjes staan vol. Goed nieuws! Maar er zijn ook andere zaken om mee rekening te houden: nieuwe bouwtechnieken, de digitalisering, veranderende wetgeving, heel wat administratie, … Genoeg in elk geval om u niet nog eens met uw verzekeringen bezig te houden.

Daarom ontwikkelde Federale Verzekering Build-Safe, het verzekeringspakket op maat van bouwbedrijven tot 5 werknemers. Zo hebt u uw handen vrij om in alle gerustheid te bouwen aan uw bedrijf en aan het huis van uw klant!

Wat is Build-Safe?

Wat zijn de voordelen voor u?

Met Build-Safe kiest u zelf à la carte uw verzekeringen die u in uw Build-Safe-pakket wil opnemen. Op deze manier geniet u van een bescherming op maat van uw bedrijf.

Bovenop onze concurrentiële premies, geniet u zo van een bijkomende pakketkorting van 10%*!

Met Build-Safe geniet u dus niet enkel van een verlaagd tarief van -10%, maar krijgt u ook een flexibel verzekeringspakket. U kiest enkel die verzekeringen die samen uw bedrijf optimaal verzekeren. U breidt uit of legt zich toe op een andere activiteit? Dan kunt u uw Build-Safe eenvoudig laten aanpassen… en dit zonder uw korting te verliezen!

Uit welke verzekeringen kunt u kiezen? Onze verzekering B.A. Bouwwerken en/of de verzekering Arbeidsongevallen vormen de hoeksteen van het pakket, één van deze verzekering moet onderschreven worden. Verder kunt u kiezen uit B.A. Motorrijtuigen, Machinebreuk, Construct-10 – Abonnementspolis, de verzekering Alle Bouwplaats Risico’s – Abonnementspolis, de brandverzekering Multirisk Handel/KMO of Woning, Ongevallenverzekering 24u/24.

In totaal moet u aan minstens 3 verschillende verzekeringen komen om te kunnen genieten van het Build-Safe voordeel.

Vraag nu uw kortingsbon aan.

Zo kunt u genieten van uw Build-Safe-korting!

Ga naar go.federale.be/build-safe-confed Daar bovenop zorgen wij voor administratieve eenvoud. U krijgt de nodige tools in handen om het overzicht op uw verzekeringen te bewaren, schadegevallen op te volgen, … en dit zowel met de Build-Safe verzekeringsmap als met het online Build-Safe dossier op My FEDERALE. En u kunt te allen tijde beroep

doen op 1 centraal aanspreekpunt, onze regionale verzekeringsadviseur die u ter plaatse bijstaat en advies verleent. U kunt bijkomend altijd terecht bij ons Info Center.

Wij kennen ook de risico’s die u – als bouwondernemer – loopt. U kunt dus gerust rekenen op de meer dan 100 jaar ervaring van Federale Verzekering in het verzekeren van bouwrisico’s.

En last but not least kunt u meegenieten van onze restorno’s**. Want wij zijn een coöperatieve en onderlinge verzekeraar, en hebben dus geen externe aandeelhouders.

Onze klanten delen dus mee in onze winst!

In 2019 verdeelden wij zo meer dan e 13 miljoen onder onze klanten.

Redactie: Federale Verzekering Als lid van de Confederatie Bouw, krijgt u – bovenop de Build-Safe-korting – een werfradio cadeau*!

go.federale.be/build-safe-confed *Actievoorwaarden op go.federale.be/build-safe-confed **De restorno’s evolueren in de tijd afhankelijk van de resultaten en de toekomstvooruitzichten van de verzekeringsmaatschappij, van haar rendabiliteit, van de economische conjunctuur en van de toestand van de financiële markten ten opzichte van de verbintenissen van de ondernemingen die deel uitmaken van de Groep Federale Verzekering, zoals omschreven op www.federale.be. De toekenning van restorno’s in de toekomst is niet gewaarborgd. De restorno’s variëren per categorie en per type producten. De regels met betrekking tot hun toekenning worden bepaald in de statuten van de ondernemingen die deel uitmaken van de Groep Federale Verzekering. De statuten kunnen geraadpleegd worden op www.federale.be.

DOSSIER 2020-2029

Wat brengt ons het komende decennium?

Op 1 januari begon een nieuw decennium. Wat zal het ons brengen?

Voorspellen is altijd moeilijk, zeker wanneer het de toekomst betreft, zei Nobelprijswinnaar Niels Bohr ooit ironisch. Maar dit dossier doet toch een poging om de grote lijnen te ontdekken. Het bespreekt onder meer de overheidsinvesteringen en het eeuwige probleem van de openstaande vacatures. Maar het werpt ook een blik op de digitale transitie en de vastgoedmarkt. Met dank aan de experts die we mochten interviewen, trouwens. Ook zij hebben geen kristallen bol, maar beter advies zult u niet snel vinden.

maart 2020 • Bouwbedrijf 17

OVERHEIDSINVESTERINGEN

Politieke wil om overheidsinvesteringen op te krikken op alle bestuursniveaus Waaraan mogen we ons het komende decennium verwachten op het vlak van overheidsinvesteringen? We vroegen dit aan Arnaud Dessoy, die hiervoor bevoegd is binnen de studiedienst van de bank Belfius.

"O

ndanks de beperkingen bestaat er op alle bestuursniveaus een duidelijke politieke wil om de overheidsinvesteringen op te krikken," geeft Dessoy aan. "Het is alom geweten dat België al sinds de jaren tachtig gebukt gaat onder een schrijnend gebrek aan overheidsinvesteringen. Zelfs wanneer je er rekening mee houdt dat die investeringen als percentage van het bruto binnenlands product bbp (bruto binnenlands product) in de periode 2010-2019 een lichtjes stijgende trend vertoonden, toch bleven ze ver onder het Europees gemiddelde."

"In 2017 bijvoorbeeld, ging het om 9,7 miljard euro of 2,2 % van het bbp. Dat jaar lag het Europees gemiddelde tussen 3 en 3,5%. Ons investeringsniveau ligt onvoldoende hoog om de slijtage van onze infrastructuur te compenseren," stelt Dessoy. "Waarschijnlijk kunnen we de noodzakelijke inhaalbeweging maken door het opleggen van en vasthouden aan een minimale jaarlijkse investeringsnorm voor alle bestuursniveaus samen." De Confederatie Bouw heeft hierop overigens al herhaaldelijk aangedrongen.

Dessoy preciseert de onderlinge verdeling van deze inspanningen. "35 tot 18 Bouwbedrijf • maart 2020

40 % van de middelen zijn afkomstig van de lokale besturen, 55 % van de gewesten en gemeenschappen en minder dan 10 % van het federale niveau.

Dat is de huidige verhouding en zou ze ook de komende tien jaar moeten blijven."

Gemeenten

Heeft de verwachte piek in lokale investeringen zich voorgedaan in de aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen van oktober 2018?

"Zowat 20% minder dan tijdens eerdere gemeenteraadsverkiezingen. Vroeger had de Europese statistische dienst Eurostat geen goed beeld van de lokale investeringen. Maar sinds 2012 zijn de Europese budgettaire controles veel strenger. In België moeten de lokale overheden die regels sinds 2014 toepassen."

"Europa heeft België ook opgedragen een pact voor interne stabiliteit te hebben om de tekorten te beheersen en het Waalse gewest heeft de investeringsmogelijkheden begrensd. Dergelijke maatregelen hebben een verlaging van de lokale investeringen in de hand gewerkt. De Waalse situatie verschilt een beetje van de Vlaamse. In Vlaanderen moeten de gemeentelijke begrotin-

gen niet elk jaar in evenwicht zijn, maar per legislatuur van zes jaar."

Versoepeling van de Europese regels

Verwacht u tijdens het komende decennium meer zulke ingrepen in de regelgeving?

"Europa houdt rekening met de problematiek van de onderinvesteringen en zal wellicht bepaalde regels versoepelen," klinkt het genuanceerde antwoord. "De Europese Commissie gaat binnenkort de bestaande aanpak doorlichten. Het Waalse gewest heeft al lessen getrokken uit de beperkingen die het heeft opgelegd en heeft deze al versoepeld. Dat is in beide gevallen goed nieuws voor de gemeenten die met grote uitdagingen te maken krijgen, in veel gevallen in de bouwsector, voor investeringen in de energietransitie, de modernisering en renovatie van gebouwen en het onderhoud van wegen." Van de lokale investeringen is 70% bestemd voor infrastructuur. Dessoy ziet dit percentage niet veranderen gedurende de komende tien jaar.

Pensioenkosten

Ook de stijgende pensioenkosten kunnen tijdens het komende decen-

nium een hindernis vormen voor lokale overheidsinvesteringen. Een studie van Belfius wees uit dat de pensioenmassa tijdens de huidige legislatuur met 27% zal toenemen, terwijl de sociale bijdragen vanuit de lonen dan met slechts 4,6% zullen verhogen.

"Als gevolg daarvan zal driekwart van de Belgische gemeenten te maken krijgen met forse pensioenkosten. De impact daarvan zal toenemen in de loop van de legislatuur. De oorzaak daarvan is dat in de gemeentelijke administraties contractuele medewerkers der meerderheid zijn gaan vormen. Hun statutaire collega's maken minder dan 40% van het totale aantal uit, maar met hun bedragen moeten wel de lonen van de gepensioneerde statutairen worden betaald."

Vlaanderen springt bij

Wanneer die bijdragen onvoldoende groot zijn moeten de gemeenten een zogenaamde responsabiliseringsbijdrage betalen. "Deze bijdragen zullen exponentieel stijgen. Voor sommige grote steden zullen ze jaarlijks 5 tot 10 miljoen euro extra kosten met zich meenemen. In Vlaanderen neemt de gewestelijke overheid vanaf 2020 de helft van deze extra kosten op zich. Hierdoor

vergroot de financiële speelruimte in de meerjarenplannen van de Vlaamse gemeenten en OCMW's in 2020-2025 met 2 miljard euro. Daardoor kan de hausse in gemeentelijke investeringen zich in het noorden van het land tijdens de komende jaren blijven doorzetten."

Gewesten

Ook de gewesten zijn zich bewust van de jarenlange onderinvesteringen.

"Ze pakken dit probleem aan en leggen een duidelijke wil aan de dag om de publieke investeringen aan te zwengelen. Wallonië bevestigt dit met het Waals Investeringsplan 2019-20024, het Infrastructuurplan en het Ziekenhuisplan. Vlaanderen en Brussel gaan eveneens veel investeren in mobiliteit.

Het treffendste voorbeeld daarvan is het Oosterweelproject, de sluiting van de Antwerpse Ring. Om aan de Europese beperkingen te ontsnappen hebben ze deze investeringskosten uit hun begroting voor 2020 gelicht en rekenen ze erop dat Europa dit accepteert."

Federaal niveau

Dessoy oordeelt streng over het federale beleid. "Al is het federale deel slechts goed voor 10% van heel het nationale investeringsvolume, toch

zijn de federale inspanningen veel te beperkt in verhouding tot de noden.

Kijk maar naar de verloedering van onze musea, gevangenissen, gerechtshoven en brandweerkazernes. Investeringen dringen zich op!"

Het Nationaal Pact voor Strategische Investeringen bepleit de injectie van 150 miljard euro in de Belgische Economie in de periode tot 2030. Is dit de oplossing?

"Dit pact gaat uit van de vaststelling dat België dringend investeringen nodig heeft. Het streeft ernaar strategische investeringen in diverse economische sleuteldomeinen te versterken en te versneller: digitalisering, cybersecurity, gezondheidszorg, energie, mobiliteit…

Daarin hebben zowel de ondernemingen als de overheid een cruciale rol te spelen. Het achterliggende idee is echter top-down. Concrete projecten op het terrein zijn er vooralsnog niet."

"Investeren is een topprioriteit om onze economie te stimuleren en haar performanter te maken. Alle niveaus zijn zich hiervan bewust, zelfs het Europese niveau. De welvaart van morgen wordt vandaag gesmeed," besluit Dessoy.

•

ENERGIE-EFFICIËNTERE OVERHEIDSGEBOUWEN DANKZIJN EPC

"Driekwart van de gemeenten zal moeten afrekenen met forse pensioenkosten."

Er bestaan verschillende formules om de overheidsinspanningen voor investeringen te verzachten. Een voorbeeld zijn publiek-private samenwerkingsprojecten, waarover we al een dossier publiceerden in het december 2019/januari 2020-nummer van Bouwbedrijf. Een ander voorbeeld zijn de Energieprestatiecontracten (EPC). Die zijn erg interessant wanneer de eisen voor energieefficiëntie ter sprake komen.

"Investeringen in energie-efficiëntie lenen passen goed bij formules met een derde-betaler," zegt Dessoy. "Die derde-betaler is dan een energy service company (ESCO). Door de ondertekening van een EPC verbindt deze zich ertoe de nodige investeringskosten op zich te nemen in plaats van de overheid waarmee ze samenwerkt. Ze recupereert haar kosten in de loop der jaren, via de door de betrokken overheid gerealiseerde besparingen. Op zeker ogenblik stoppen die betalingen en komen de efficiëntiewinsten de overheid zelf ten goede."

maart 2020 • Bouwbedrijf 19

KNELPUNTBEROEPEN

Bouwonderwijs moet meer leerlingen aantrekken Het wegwerken van het nijpend tekort aan arbeidskrachten is een van de grootste, zoniet de grootste uitdaging waarmee de bouwsector de komende zes jaar te maken krijgt. Bouwbedrijf sprak over de aanpak van dit probleem met Jan Vochten, directeur van het sociale departement van de Confederatie Bouw en met Bruno Vandenwijngaert, CEO van Constructiv.

"I

k vind niet het profiel dat ik nodig heb," "de sector telt te weinig jonge mensen" of "de opleidingen zijn niet aangepast aan de huidige bouwplaatsen," zijn veelgehoorde opmerkingen bij de bouwondernemingen. Volgens de recentste cijfers telden de regionale tewerkstellingsdiensten in 2019 15 913 vacatures. Op het einde van het jaar waren 3.784 ervan nog niet ingevuld. In werkelijkheid gaat het om veel hogere cijfers, want niet alle vacatures passeren langs de tewerkstellingsdiensten. Het Belgische statistiekbureau Statbel schat dat het er in het derde kwart van 2019 wel 13 782 waren.

Specifiek de bouwsector telt in België 26 zogenaamde knelpuntberoepen (voor arbeiders). Die omschrijving verwijst naar beroepen waarvoor er een kwantitatief tekort aan arbeidsplaatsen bestaat. De sector heet ook 33 'kritische' functies, beroepen waarvoor het tekort van kwalitatieve aard is. Bij de bouw specifieke bediendenfuncties zijn er negen knelpuntberoepen.

De Confederatie en Constructiv zijn 20 Bouwbedrijf • maart 2020

zich erg bewust van de rekruteringsproblemen. Ze gaan hand in hand met hun partners in de sector samenwerken om ze op te lossen. "De komende jaren willen we de instroom verhogen van én leerlingen in de bouwopleidingen en van werknemers in de bouwsector," verklaart Vandenwijngaert. "We hebben hiervoor al verschillende maatregelen genomen."

Duaal leren

Een eerste maatregel betreft duaal leren. Die formule heeft haar degelijkheid al bewezen in Zwitserland en Duitsland. "Constructiv heeft hiervoor in 2018 tien coaches in dienst genomen. Ze bezoeken scholen en bedrijven om jongeren hierin bij te staan, om hen een geslaagd traject te helpen afleggen.

Op deze manier voelen de ondernemers zich ondersteund in hun inzet om jongeren op te leiden, zegt Vandenwijngaert. "Een coach moet samen met de school en de onderneming het parcours van de leerling uitstippelen. Deze sectorale steun is erg belangrijk om de jonge deelnemers een stevig kader te

bieden."

De ondersteuning van duaal leren maakt overigens deels uit van sectorakkoord CP124 2017-2018. Naast de coaches bestaat deze ondersteuning uit een reeks premies die elk jaar worden uitgereikt aan jongeren die met deze opleiding starten. "Ze ontvangen er ook één wanneer ze na die opleiding definitief in de sector aan het werk gaan. En ook de bouwbedrijven krijgen een premie," legt Vochten uit.

Samenwerking met scholen

Een tweede maatregel zijn de samenwerkingsovereenkomst met de scholen, opgenomen in sectorakkoord CP124 2019-2020. "Vanuit de Confederatie zijn we door heel het land getrokken om de noden van de bedrijven te leren kennen, het niveau van de lesgevers in de scholen en de beroepen die er niet worden onderwezen. Met in het achterhoofd deze vraag: wat kunnen we doen?," vertelt Vochten. "We stelden daarbij vast dat het op het getouw zetten van een soort eigen koepel voor bouwonderwijs onbetaalbaar zou zijn."

Wil je jongeren warm maken, dan moet je ook de ouders overtuigen.

andere afwerkingsberoepen, een derde schrijnwerkerij… Hiervoor bestaat al een federaal kader. Nu is het aan de afzonderlijke gewesten om elk hun eigen plan uit te werken." Vochten is er stellig van overtuigd dat het bouwonderwijs met steun uit de sector echt kan worden opgewaardeerd.

Promotiecampagne

Gelukkig was het alternatief al opgenomen in het sectorakkoord. "We gaan de scholen die bereid zijn tot samenwerking met de bouwsector vragen om aan kwalitatieve en kwantitatieve criteria te beantwoorden. Slagen ze daarin, dan krijgen ze financiële en technische steun. Dit partnerschap staat open voor alle scholen, vanaf de tweede graad, met inbegrip van de scholen die nieuwe studierichtingen bouw willen aanbieden. We moeten hoe dan ook vermijden dat elke school elke richting en elk beroep aanbiedt," geeft Vandenwijngaert aan. "Het geniet de voorkeur dat de ene school ruwbouw aanbiedt, de

De derde maatregel heeft alles te maken met het imago van de sector.

"We gaan onderzoeken of het wenselijk is om samen met al onze partners een promotiecampagne te voeren om jongeren aan te trekken," aldus de Constructiv-topman. Hij denkt daarbij aan langetermijncampagnes met meetbare streefdoelen. "Met een duurtijd van minstens tien jaar," voegt Vochten eraan toe. "Maar opgelet, we moeten ons niet alleen tot de jeugd richten.

Om jonge medewerkers aan te trekken komt het er net zo goed op aan ook hun ouders te overtuigen, want zij nemen de beslissingen. Helaas kampen we nog altijd met de slechte reputatie van de sector, als die van de laatste keuze.

Die moeten we absoluut kwijtraken.

We mogen ook geen krachten verspillen door afzonderlijke initiatieven te ontplooien, maar moeten samenwerken voor een gezamenlijk doel," onderstreept hij.

Peters-mentoren

Ve r d e r w i j z e n Vo c h t e n e n Vandenwijngaert op twee andere initiatieven. "Constructiv, het WTCB en Cevora hebben de opdracht gekregen om ons de vaardigheden te bezorgen die we als sector over tien jaar nodig hebben. Daarbij horen alvast digitale vaardigheden," stelt Vochten. "In de bedrijfswereld is het concept mentorschap niet nieuw," zegt Vandenwijngaert. "We willen dit systeem van peterschap handhaven, zodat de meest ervaren medewerkers hun deskundigheid kunnen doorgeven aan nieuwkomers."

Hopelijk brengt dit geheel van maatregelen in de toekomst soelaas voor het grote tekort aan kwalitatieve arbeidskrachten waarmee de bouwsector te maken heeft. ›››

•

maart 2020 • Bouwbedrijf 21

DIGITALISERING

Kmo's hebben hulp nodig bij integratie nieuwe technieken Tijdens het voorbije decennium heeft de bouwsector zich al sterk gedigitaliseerd. Maar nu is het tijd om een versnelling hoger te schakelen. Bouwbedrijf sprak hierover met Thomas Scorier, zaakvoerder van de kmo TS Construct en lid van het Visiecomité van het WTCB.

Welke rol speelt dit comité?

"We proberen vooruit te kijken naar de toekomstige ontwikkelingen en te anticiperen op de evolutie van de bouwsector. Daarbij zoeken we ook ideeën buiten de sector zelf, in bijvoorbeeld de chemie en de biotechnologie, maar net zo goed in de sociale wetenschappen. Dat gebeurt vandaag nog veel te weinig."

"Het Visiecomité bestaat uit leden met uiteenlopende achtergronden. Uit de bouwsector zelf zijn er innovatiemanagers van grote bedrijven, onderzoekers gespecialiseerd in digitalisering, BIM-managers, mensen van de Vereniging der Belgische Aannemers van Werken van Burgerlijke Bouwkunde (VBA) binnen de Confederatie Bouw, afgevaardigden van de Confederatie zelf en van studiebureaus en zaakvoerders van kmo's, zoals ik. We komen vijf of zes keer per jaar samen."

Denken jullie dat andere sectoren meer innovatiegericht zijn dan wij?

"We zijn volop aan het digitaliseren, maar hebben nog niet hetzelfde niveau bereikt als de automobielsector, de logistiek of de farmaceutische sector.

Het grote verschil is dat die sectoren 22 Bouwbedrijf • maart 2020

volgens ketensystemen kunnen werken, met sterk repetitieve handelingen. De bouwsector kan dit niet. Wij moeten maatwerk leveren. Gebouwen kunnen wel 1 500 verschillende bouwelementen hebben. Elk gebouw is anders. Dit maakt het erg moeilijk om 'op maat' te digitaliseren."

"Kijk alleen maar naar het grote aantal isolatiematerialen op de markt. Het ligt niet voor de hand om al hun eigenschappen in een systematische gegevensbank te integreren. Wanneer een schakel hapert, raakt heel het systeem geblokkeerd."

"Maar zelfs zonder die complexiteit lopen we wat achter. Gelukkig zijn wel al goed en wel van start gegaan en zit-

"Bouwberoepen zullen evolueren"

ten we nu volop in de digitalisering. Ik durf zelfs zeggen dat we snel vooruitgang boeken. Ik ben ervan overtuigd dat de verdere evolutie even snel zal verlopen als die van de smartphone.

In mijn dagelijks werk als baas van een kmo zie ik geen papieren plannen meer.

Alles is beschikbaar via software, ook de maquettes van de architecten. Dat ervaren we meer en meer als vanzelfsprekend. Briefpost wordt overbodig."

Hoe ziet U BIM, robots, 3D-prining zich verder ontwikkelen in de jaren twintig?

"Met BIM zal het erg snel gaan, daar twijfelt niemand aan. De architecten hebben het opgestart en er aanvankelijk veel geld mee verloren. Maar daarna was deze trein ook vertrokken. Geloof vooral niet dat BIM alleen de grote bedrijven raakt. De kleintjes hebben er net zo goed alle belang bij om het te gebruiken. In de vulgarisatie ervan voor kmo's moet het WTCB een belangrijke rol spelen. Ook het gebruik van drones neemt snel toe. Dat kan nog belangrijker worden – bijvoorbeeld voor het transport van materialen – zodra de wetgeving terzake op punt is gesteld.

Vandaag blijft het niet meer bij het

Thomas Scorier

"Voorrang voor stages op alle niveaus" aftasten van de mogelijkheden. In het Franse departement Ardèche bijvoorbeeld, is men er, door het inzetten van drones en 3D-camera's, in geslaagd een 3D-kopie op ware schaal te maken van de Chauvetgrot met haar unieke schilderingen uit de Steentijd."

"Het gebruik, in het kader van de robotisering, van exoskeletten om de fysieke belasting van arbeiders te beperken, kan me minder overtuigen. Maar robots voor de industriële fabricage van bouwmaterialen, dat wel. Het gebruik van robots op bouwplaatsen zie ik echter niet zitten. Dat denk ik overigens ook van 3D-prints. Die techniek is wel al geschikt om in fabrieken kleine volumes te maken. Maar een volledige woning printen? Dat betwijfel ik. Als er op de bouwplaats vier personen nodig zijn om de printer te bedienen, is dit dan voldoende rendabel?"

"Ik wil ook wat zeggen over speciale technieken. In de toekomst zullen zonnepanelen sowieso veel vermogen hebben. Ook de wegenbouw zie ik evolueren, maar wellicht trager. In het wegdek aangebrachte, intelligente systemen, zullen de zonne-energie absorberen en overbrengen op voertuigen,

die daarmee kunnen rijden. Dat zal meer dan tien jaar vergen, maar het komt er zeker."

Brengen nieuwe technieken ook nieuwe bouwberoepen met zich mee?

"Ik zou niet gewagen van nieuwe, maar van aangepaste beroepen. Een schrijnwerker zal niet uitsluitend meer schijnwerk moeten maken, maar ook computerprogramma's gebruiken, plannen tekenen… Die zal bouwberoepen waardevol maken, wat primordiaal is om ze te behouden en om, met het tekort aan arbeidskrachten op de achtergrond, jonge nieuwe collega's aan te trekken. Het niveau van de opleidingen zal heel belangrijk zijn. Opleidingen moeten open staan voor nieuwe technologieën en voor het gebruik van nieuwe producten."

Ligt dit niveau vandaag voldoende hoog?

"Het gaat de goede richting uit.

Maar de opleidingen beantwoorden niet meer aan de beroepseisen van de sector. Bij de generaties Y en Z ligt de focus niet meer op topprestaties. Ik vermoed dat andere kmo-leiders hetzelfde verhaal vertellen. Ik ben van mening dat

stages voorrang moeten krijgen, vanaf de start van een opleiding en op alle niveaus. België kampt met een tekort van 3.500 ingenieurs bouwkunde."

Is de bouwsector klaar voor dit alles?

"Ja. Er is overigens geen keuze. We mogen de digitale trein niet missen.

Heel wat kleine bedrijven zijn afkering van veranderingen. We moeten hen glashelder bewijzen dat deze trein vlot zal rijden, door hen bij de hand te nemen tot op het perron. Essentieel is dat we alle nieuwe technologieën vulgariseren. Zowel het WTCB als de Confederatie Bouw moeten hierin het voortouw nemen."

"Ondernemers moeten strategisch denken. Wanneer ik al een zekere leeftijd heb bereikt, ga ik geen BIM-opleiding meer volgen. Jongeren zullen het in mijn plaats doen. We moeten op hen steunen. Maar goede voorbeelden moeten ook top-down worden gegeven.

Wanneer een manager zich de routine oplegt om BIM onder de knie te krijgen, zullen andere medewerkers dat gemakkelijker ook doen."

•

maart 2020 • Bouwbedrijf 23

VASTGOED L'EXPERTE

ING-studie: in nabije toekomst minder woningbezit en huisvesting in nieuwe woningen Hoe zal de markt voor woonvastgoed de komende tien jaar evolueren? Blijft de huurmarkt de komende tien jaar toegankelijk? De bank ING publiceerde hierover een studie, gebaseerd op een bevraging van vastgoedprofessionals en aannemers. We namen ze voor U door.

V

olgens de ondervraagde specialisten zullen zowel het bezit van een eigen woning als de toegankelijkheid van de woonmarkt achteruitgaan.

Een eerste vaststelling is dat de extreem lage rentevoeten op hypothecaire leningen het de afgelopen toen jaar veel gemakkelijker maakten om een woning te verwerven.

Dit had vooral een positief effect op bestaande woningen in Vlaanderen, minder op die van nieuwe woningen in

Grafiek 1

zowel Vlaanderen als Wallonië.

Volgens ING zal dit niet blijven duren. "De toezichthouders hebben almaar meer oog voor het risico van rentedalingen voor de financiële sector.

Daarom lijkt deze tendens ten einde te lopen," zegt ING-economist Julien Manceaux. "Bovendien zal woningbezit de komende jaren geen fiscale aanmoedigingen meer krijgen. De gewesten hebben de woonbonus al afgeschaft. Het bezit van een eigen woning zal gevoelig verminderen."

VOORUITZICHT VAN DE VASTGOEDPROFESSIONALS OVER HET PERCENTAGE EIGENAARSMEER SEGMENT

TOTAAL

Bron: Ipsos voor ING

›››

Nieuwbouwwoningen

65,4

64,2

61,0

65,9

69,8

30

28

20

32

36

23

15 55

14

48

14

9

49

59

Gemiddeld %

Tegenwoordig heeft 72% van de gezinnen een eigen woning

Meer dan 72% Hetzelfde als vandaag (=72%)

66 Minder dan 72 %

Totaal (n=244)

Grafiek 2

Ontwikkelaar van residentieel vastgoed

Hoofdaannemer (n=59)

Vastgoedmakelaar (n=5+6))

Vastgoedinvesteerders (n=69)

BETAALBAARHEID NU

24 Bouwbedrijf • maart februari 2020 2020 TOTAAL

SEGMENT

De uitgevoerde bevraging bevestigt deze trend. 55% van de respondenten verwacht dat het eigen woningbezit, dat nu 72% bedraagt, de komende tien jaar zal afnemen. Bij de aannemers leeft deze overtuiging het sterkst (66%).

Volgens 74% van de ondervraagden is de hogere drempel om in de markt te stappen de belangrijkste oorzaak voor de terugval van het aantal eigenaars.

Maar het is niet de enige oorzaak. Ook de demografische evolutie (50%) en de gewijzigde voorkeuren van de consumenten (47%) worden vermeld als mogelijke oorzaken voor de terugval van het verwerven van een eigen woning in de komende jaren.

Volgens een meerderheid (53%) van bouw- en vastgoedbedrijven denken hun klanten dat nieuwbouwwoningen nog betaalbaar zijn. Maar de overgrote meerderheid (72%) van de geïnterviewden verwacht wel dat dit geen vijf jaar meer zo zal blijven.

De ING-studie vermeldt drie factoren die het verwerven van een eigen nieuwbouwwoning gaan afremmen. Het zwaarst (35%) zullen de grondprijzen doorwegen, gevolgd door de strengere duurzaamheidseisen (33%). Pas daarna volgen puur economische aspecten, zoals de interestvoeten (19%) en de alge-

Ontwikkelaar van residentieel vanvastgoed residentieel vastgoed

Totaal (n=244) (n=244)

Grafiek 2 Grafiek 2

Hoofdaannemer aannemer (n=59) (n=59)

Vastgoedmakelaar makelaar (n=5+6)) (n=5+6))

BETAALBAARHEID NU BETAALBAARHEID NU SEGMENT SEGMENT

TOTAAL TOTAAL

53 53

Kan de bouw van kleinere woningen – wat de financiële drempel verlaagt – een oplossing vormen? De overgrote meerderheid van de ondervraagden denkt dat de bewoonbare oppervlakte van appartementen de komende vijf jaar zal verminderen: 73% in Vlaanderen en 57% in Wallonië. Slechts een handvol van hen verwacht zich aan een toename van de oppervlakte: 9% in Vlaanderen en 13% in Wallonië. Deze evolutie zou in principe de druk op de betaalbaarheid moeten verlagen, terwijl de prijzen per vierkante meter toenemen. Toch is het niet zeker dat ook de kleinste woongelegenheden beter betaalbaar worden.

"De verdichting van de bewoning in de zones waar de arbeidsplaatsen zijn geconcentreerd wordt dikwijls gekenmerkt door kleinere woongelegenheden, mits de lokale reglementen dit toelaten.

In Vlaanderen zien we al een dergelijke verdichting rondom de steden. De voorgenomen betonstop kan deze trend alleen maar versterken," legt Manceaux uit.

Over de betonstop gaf de bevraging ›››

56 56

38 38

55 55

57 57

32 32

50 50

53 53

TOP 2 : TOP 2 : AKKOORD AKKOORD

4 4

5 5

7 7

Tout à fait Tout à fait d'accord d'accord Akkoord Akkoord

Bron: Bron: Ipsos Ipsos voor voor ING ING

25 25 25 25

27 27

21 21 1 1

22

13 13

Grafiek 3 Grafiek 3

Ontwikkelaar Ontwikkelaar van residentieel vanvastgoed residentieel vastgoed (n=63) (n=63)

Akkoord of Akkoord of niet akkoord niet akkoord

35 35

13 13

22 Total Total (n=253) (n=253)

2 2

37 37

25 25

23 23

18 18 2 2

19 19 1 1

20 20

HoofdHoofdaannemer aannemer (n=60) (n=60)

Niet akkoord Niet akkoord Helemaal niet Helemaal niet akkoord akkoord

BOT 2 : 2: NIETBOT AKKOORD NIET AKKOORD

20 20

VastgoedVastgoedmakelaar makelaar (n= 60) (n= 60)

VastgoedVastgoedinvesteerders investeerders (n= 70) (n= 70)

BETAALBAARHEID IN DE TOEKOMST BETAALBAARHEID IN DE TOEKOMST

SEGMENT SEGMENT

TOTAAL TOTAAL

2 2

Bron: Bron: Ipsos Ipsos voor voor ING ING

Compacter wonen

5 5

48 48

2 2

3 3

4 4 Beter betaalbaar Beter betaalbaar Minder betaalbaar Minder betaalbaar Geen verschil Geen verschil Weet ik niet Weet ik niet

72 72

75 75

73 73

68 68

70 70

26 26

25 25

25 25

27 27 2 2

26 26

VastgoedAgent VastgoedAgent makelaar makelaar (n= 60) (n= 60)

VastgoedInvestisseur VastgoedInvestisseur investeerders investeerders (n= 70) (n= 70)

Total Total Total (n=253) Total (n=253)

GRAFIEK 4

Ontwikkelaar HoofdPromoteur Entrepreneur Ontwikkelaar HoofdPromoteur van residentieel Entrepreneur aannemer vanvastgoed residentieel aannemer (n=60) vastgoed (n=60) (n=63) (n=63)

WAT ZIJN DE BELANGRIJKSTE UITDAGINGEN VOOR DE BOUWSECTOR? Algemene aannemers (n=60)

Bron: Ipsos voor ING

mene economische toestand (12%).

De grote meerderheid (81%) van de ondervraagden verwacht dat de grondprijzen zullen stijgen. Dat zal de betaalbaarheid van een nieuwbouw duidelijk verminderen. Begunstigt deze evolutie de secundaire woonmarkt? Niet noodzakelijk, meent Manceaux. "Wanneer we vandaag de prijzen van een nieuwe woning vergelijken met die van een bestaande, te renoveren woning, dan is het prijsverschil, werken inbegrepen, verwaarloosbaar, mits het niveau van energie-efficiëntie gelijkaardig is," onderstreept hij. "Bovendien lijdt het geen twijfel dat de energie-eisen voor bestaande gebouwen zullen verstrengen."

60 60

5 5

Sinds zes of zeven jaar groeit het woningaanbod sneller dan het aantal huishoudens

Vastgoedinvesteerders investeerders (n=69) (n=69)

Goede en betaalbare arbeidskrachten vinden

5 17

Administratieve vertragingen

5 17

Kosteneffciënte projecten vinden

27

Trouver des projets rentables

5 10

Fiscaliteit

5 18

Financiële voorwaarden

10 Geen grote uitdaging

1

2

32

47 25

23 38

30

28

47 37 4

22 40

5

3,6

25 28

45

3

4,2

3,7

12

3,3

8

3,1

10 3 2,6

Grote uitdaging

februari maart 2020 • Bouwbedrijf 25

GEWESTELIJKE UITDAGINGEN

›››

een verrassend resultaat. De respondenten staan eerder verrassend ten opzichte van de betonstop als beleidskeuze. 45% is voor en 27% heeft geen mening, slechts 26% is ronduit tegen.

ING probeerde ook uit te vissen of de Belgen bereid zijn om kleiner te wonen wanneer dit zou impliceren dat ze niet meer dan tien minuten van winkels, scholen en dienstverleningen vandaan wonen. Die vraag leverde erg verdeelde antwoorden op. De toekomst lijkt op dit vlak nog vrij onzeker. Maar de helft van de antwoorden toont een bereidheid om woonruimte in te leveren om dit comfort dichter in de buurt te hebben.

Huishoudens

Volgens de studie zal het aantal huishoudens in de periode 2019-2028 met 372.000 toenemen. Het verschil tussen de bouw van nieuwe, duurdere woningen en het aantal huishoudens zal toenemen, rekening houdend met de vergrijzing van de bevolking. Verder zal het groeiritme van het woonpatrimonium op lange termijn niet kunnen standhouden.

"Sinds zes of zeven jaar groeit het woningaanbod sneller dan het aantal huishoudens. Dat dit gegeven geen neerwaartse druk uitoefent op de prijzen heeft te maken met de leegstand die er op sommige plaatsen is gekomen. Het gaat hier dan om plaatsen die minder aantrekkelijk zijn als woon- of werkomgeving, terwijl de woonverdichting zich op de aantrekkelijkste plaatsen doorzet.

In de aantrekkelijkste steden is er geen overschot.

Uitdagingen voor de bouwsector

De studie bestrijkt ook de belangrijkste uitdagingen die de bouwsector moet aangaan. Voor de aannemers komt het er in de eerste plaats op aan bekwame en betaalbare medewerkers te vinden (47%). Hun tweede zorg zijn de wachttijden voor het verkrijgen van bouwvergunningen (30%) en de derde bestaat uit het vinden van geschikte bouwgronden (25%).

•

26 Bouwbedrijf • maart maart2020 2020

Knelpuntberoepen regionale prioriteit De drie gewestconfederaties zijn het roerend eens over de drie uitdagingen die in de komende tien jaar een prioriteit zijn voor de bouwsector. Zowel de VCB als de CCW en de CBBH vinden dat het tekort aan geschikte arbeidskrachten de meeste aandacht verdient.

D

e Waalse Confederatie Bouw wil dit probleem op drie manieren aanpakken. In de eerste plaats en op de korte termijn moet de bouwsector zijn imago verbeteren. "We moeten in elk geval jongeren aanzetten om voor een technisch beroep te kiezen," onderstreept CCW-directeur Francis Carnoy. Hij schuift nog twee andere maatregelen naar voor. "We moeten ook dringend de werkzoekenden activeren. Wallonië telt er 190 000."

Tewerkstelling opkrikken

Daarom wil de CCW haar banden met de Forem en de Ifapme verstevigen.

Op de middellange termijn stelt ze ook een derde maatregel voor. "We moeten de tewerkstellingsgraad van zowel de autochtone bevolking als die van de nieuwkomers verhogen, in Wallonië en in heel België. Want het aantrekken van jongeren naar de sector zal niet volstaan, dat moeten we goed voor ogen houden."

Het tekort aan geschikte arbeidskrachten staat ook helemaal bovenaan de lijst van de Confederatie Bouw Brussel-Hoofdstad. "We koesteren hoge verwachtingen van onze toekomstige Opleidings- en Tewerkstellingspool (PFE). Die wordt weldra op stapel gezet in Schaarbeek. De vraag ernaar ging uit van de bouwsector. Hij moet opleidingen verstrekken aan jongeren en aan werklozen die zich naar onze sector wil-

len heroriënteren," geeft CCBH-directeur Jean-Christophe Vanderhaegen mee. "Aan werkgevers moet de PFE de mogelijkheid bieden om de vaardigheden van hun medewerkers aan te scherpen."

De oplossing van het tekort aan arbeidskrachten staat ook bij de Vlaamse Confederatie Bouw bovenaan de prioriteitenlijst. "De Vlaamse bouw kampt met een structureel tekort aan arbeidskrachten. Uit de nieuwste knelpuntberoepenlijst van de VDAB blijkt dat nog altijd een veertigtal van de 188 knelpuntberoepen met de bouw te maken hebben. Opvallend is dat twee beroepen uit de top tien van die lijst bediendefuncties zijn: werfleider en calculator. De VCB start op 12 mei met een imagocampagne. Via een webplatform en de sociale media wil de VCB in het bijzonder bij jongeren de innovatieve kracht en het maatschappelijke belang van de bouw ruim kenbaar maken," verklaart Marc Dillen, directeur-generaal van de VCB.

Tweede prioriteit

De VCB ziet de digitalisering als de tweede belangrijkste uitdaging. De Vlaamse bouw profileert zich dus steeds meer als een innoverende technologieintegrator en heeft daarvoor steeds meer slimme talenten nodig uit diverse disciplines.

"De digitalisering was twee jaar gele-

belangrijkste

den nog een voorrecht van enkele voorlopers. Maar intussen is uit een enquête van de VCB gebleken dat steeds meer bouwbedrijven kunnen omgaan met e-facturatie, het werfdossier via een tablet op de bouwplaats beschikbaar stellen en gebruik maken van BIM (Building Information Modelling).

Eerst virtueel bouwen en daarna het virtuele model omzetten in de realiteit wordt de toekomst, met als sluitstuk de creatie van een Digital Twin, de virtuele tweeling van een bestaande constructie."

Voor de CCW en CBBH is de tweede prioriteit het klimaatprobleem.

"We moeten hier preventief optreden, in het bijzonder door het isoleren van gebouwen om de CO2-uitstoot te verminderen. Maar tegelijk moeten we ook curatief werken, ons aanpassen aan de onvermijdelijke opwarming van de aarde. We moeten de bebouwde omgeving – gebouwen en infrastructuur, samen met hun uitrusting – aanpassen een de klimaatverandering. We moeten het volbouwen tegenhouden van de zones die onverhard en rijk aan biodiversiteit moeten blijven," legt Carnoy uit.

"Vastgoedontwikkelaars moeten nieuwe woonformules bouwen, dichter en op kleinere percelen bouwen."

Renovatie van de bebouwde omgeving

"Koolstofneutraal worden vraagt een tweesporenbeleid," meent Vanderhaegen, "gericht op de mobiliteit en de

bebouwde omgeving. In het Brusselse gewest is de renovatie van de bebouwde omgeving belangrijker dan de mobiliteit. Er zijn al verschillende plannen voorgesteld en er is al veel gepraat. Maar concreet: hoe houden we dit betaalbaar?

Door innovatie! We hebben overleg gepleegd met Alain Maron, de Brusselse minister voor Milieu. We hopen dat er concrete stappen voorwaarts gezet zullen worden, meer bepaald met de uitvoering van de Allianties Werkgelegenheid-Leefmilieu voor energetische renovatie."

Derde prioriteit

De herwaardering van de infrastructuur is de derde prioriteit van de CCW. "Ik had hier eigenlijk de digitalisering moeten vermelden, maar dit lijkt me een meer universeel onderwerp. Daarom opteer ik voor de herwaardering van de openbare infrastructuur in Wallonië: scholen, zwembaden, autowegen, spoorwegen… het hele plaatje! Het gaat hier niet alleen over aantallen en volumes maar ook over kwaliteit, en dit is een grote uitdaging voor de Waalse regering," aldus Carnoy.

De Brusselse Confederatie beschouwt de verdere digitalisering wel als derde uitdaging. "Men spreekt er veel over.

We hebben er een hackathon en de Summer University 'Smart Buildings for Smart Cities' aan gewijd," verklaart Vanderhaegen. "We moeten dit spoor verder volgen, maar voor onze bedrijven

is het voorlopig weinig tastbaar. Ik heb de indruk dat men op de korte termijn overschat hoe moeilijk digitaliseren is, maar op de lange termijn onderschat hoe belangrijk het is. Digitalisering is onmisbaar voor de gezondheid van bouwbedrijven, zowel wat betreft de vereenvoudiging van de administratie als voor het beheer van de bouwprojecten."

Klimaat en milieu

Voor de VCB vormen klimaat en milieu de derde prioriteit. "Tijdens onze recente ontmoeting met de Vlaamse regering onderscheidde minister-president Jan Jambon daarin de volgende uitdagingen: de ambitie om de renovatiegraad en de productie van hernieuwbare energie te verhogen en de bouwshift te realiseren maar ook de evolutie richting circulair en modulair bouwen en de wil om ons beter voor te bereiden op de klimaatverandering. Deze uitdagingen zijn ook die van de VCB. De digitalisering wordt trouwens een belangrijk hulpmiddel om die uitdagingen aan te gaan. De VCB heeft er benadrukt dat Vlaanderen internationaal koploper is op het vlak van circulair bouwen en de minister-president uitgenodigd om hierover samen te brainstormen. Wat ook het imago van de bouwsector ten goede komt," besluit Dillen.

•

maart 2020 • Bouwbedrijf 27

UW VOERTUIG BESCHERMT U. MAAR WIE BESCHERMT UW VOERTUIG?

De Omnium van Federale Verzekering: de verzekering die uw voertuig beschermt.

U bent de gelukkige (toekomstige) eigenaar van een nieuwe bestel- of vrachtwagen? U koos voor zo wat alle opties voor uw veiligheid? Heel goed! U bent helemaal beschermd. Maar... wat met uw nieuwe voertuig? Bescherm het tegen materiële schade met onze verzekering Omnium, de onmisbare bescherming voor nieuwe voertuigen. Geniet van een dienstverlening op maat en ontdek het plezier van het rijden zonder zorgen...

NU

3 MAAND GRATIS *

Bereken uw premie op federale.be/3maandgratis De verzekeraar die zijn winst met u deelt

* Korting geldig vanaf het eerste jaar van de overeenkomst onderschreven tijdens de actie, rechtstreeks verwerkt in de berekening van de premie en pro rata herberekend bij verzekeringsduur van minder dan één jaar. Meer info en voorwaarden van onze actie op federale.be/3maandgratis.

Federale Verzekering – Stoofstraat 12 – 1000 Brussel www.federale.be Coöperatieve Vennootschap voor Verzekering tegen Ongevallen, Brand, Burgerlijke Aansprakelijkheid en Diverse Risico’s CV. Financieel rekeningnummer: BIC: BBRUBEBB IBAN: BE31 3100 0723 3155 - RPR Brussel BTW BE 0403.257.506.

OMGEVINGSVERGUNNING

Confederatie vraagt minister om laattijdige vergunning bronbemaling op te lossen Bij bouwprojecten zou de opdrachtgever zélf de vergunning voor bronbemaling moeten aanvragen.

De Vlaamse Confederatie Bouw, de Beroepsvereniging Bronbemalingsbedrijven in de Confederatie (BVBB) en de FABA hebben daarover een brief geschreven naar de Vlaamse minister van Omgeving Zuhal Demir.

I

n de huidige regelgeving is het de opdrachtgever die de bouw van een constructie meldt of er de omgevingsvergunning voor aanvraagt.

Als vervolgens voor de werken een melding moet gedaan worden of een vergunning aangevraagd, wordt dit doorgaans gedaan door de aannemer.

Dat lijkt misschien logisch maar het leidt in de praktijk tot grote vertragingen, zeker wanneer er bronbemaling nodig is.

Voor grotere bouwwerkzaamheden is in dat geval een omgevingsvergunning klasse 2 vereist. In sommige gevallen wordt dat zelfs klasse 1. De samenstelling van een vergunningsof meldingsdossier vereist heel wat onderzoek en vaak worden bijzondere vergunningsvoorwaarden opgelegd.

De hele procedure voor het verkrijgen van de vergunning kan bij een klasse 3-melding soms in een maand afgehandeld worden, maar in het geval van klasse 1 en 2 kan ze ook vier maanden of meer duren. Dergelijke vertragingen kosten onze bedrijven handenvol geld.

Oplossing

Het zou veel beter zijn mocht de opdrachtgever meteen een grondige voorstudie laten uitvoeren, en niet alleen de omgevingsvergunning voor de constructie maar ook die voor de bemaling aanvragen. De aannemer

OPLEIDINGEN De BVBB organiseert regelmatig infosessies over bronbemaling, onder meer in de lokale confederaties.

Tecno Bouw organiseert daarnaast opleidingen tot boormeester bronbemaling. Het theoretische deel neem twee dagen in beslag. In 2020 zijn er nog sessies gepland in de weken van 20-27 maart, 4-11 september en 4–11 december.

Kandidaten moeten daarnaast een aanvullende praktijkdag volgen.

Hieraan kunnen niet meer dan vier cursisten tegelijk deelnemen.

Ten slotte organiseert Tecno Bouw ook een opleiding bemaling voor algemene aannemers, architecten, werfleiders, ploegbazen, studiebureaus enzovoort.

kan dan bij de start van de werken een voorafmelding doen.

De Beroepsvereniging Bronbemalingsbedrijven en de FABA hebben met de steun van de Vlaamse Confederatie Bouw een brief met dit voorstel naar minister Zuhal Demir gestuurd.

Daarin vragen ze om hiervoor een wettelijk kader uit te werken. Zoals Bart Cloet (voorzitter BVBB) opmerkt: starten zonder vergunning is onmogelijk.

Bart Cloet: "Temeer omdat de Vlaamse Milieumaatschappij almaar strenger toeziet op onze bedrijven. Het gevolg is dat aannemers en bronbemalers die zich aan de regels houden, economische verliezen leiden. We proberen daarom architecten, bouwheren en studiebureaus warm te maken voor een grondige studie vooraf.”

Kosten eerlijk verdeeld

Deze oplossing maakt het niet alleen mogelijk dat bouwprojecten sneller beginnen. Ook de kosten zullen eerlijker verdeeld worden, aldus Johan Franceus (gedelegeerd bestuurder Wyckaert).

Johan Franceus: "Het zou logisch zijn dat de bouwheer die kosten betaalt. Nu worden ze doorgeschoven naar de algemene aannemer omdat de hij de bemalingsvergunning aanvraagt.

Maar als een goede bemalingsstudie ontbreekt, is het voor ons moeilijk om het exacte bedrag te bepalen. Nochtans willen veel opdrachtgevers een forfaitair contract afsluiten om verrassingen te vermijden.”

INFO : www.tecnobouw.be.

maart 2020 • Bouwbedrijf 29

BOUWRADAR

Hoe kun je toegang krijgen tot geld?

De bank heeft zonet een financiering geweigerd aan een klein bouwbedrijf. Wat nu? Wat kan de bedrijfsleider doen? BouwRadar, het project van de VCB dat bouwbedrijven helpt hun beheer te optimaliseren, analyseerde voor u enkele opties.

L

aten we even een concrete case nemen. Een schildersbedrijf heeft een half jaar geleden een lening van de bank gekregen om een hangar te financieren. Deze is een onderdeel van de groeistrategie van de onderneming.

Maar de werken blijken omvangrijker dan oorspronkelijk gepland, en dus wil de zaakvoerder nog € 40 000 extra lenen. Dat geld moet deels dienen als werkkapitaal, om een bijkomende werknemer te financieren, en deels om de inrichting van de hangar af te werken.

De bank gaat niet volledig in op deze vraag, met als argument het beperkte eigen vermogen van de onderneming.

HOE KAN DIE ZAAKVOERDER TOCH DIE € 40.000 VERZAMELEN?

Er bestaan meer mogelijkheden dan doorgaans wordt gedacht.

Financieringsmix

Er kan een mix gemaakt worden van de volgende financieringsbronnen: 1) € 20 000 cofinanciering van PMV/z; 2) € 5 000 via een win-winlening of uit eigen middelen; 3) € 15 000 van de bank.

De cofinanciering door PMV/z bestaat uit een achtergestelde lening.

Het minimumbedrag is € 7 500. De interest bedraagt 3 % maar de ontlener kan in het eerste jaar een vrijstelling krijgen van terugbetaling. Dat geeft hem ademruimte. Intussen kan de bijkomende arbeider de extra omzet genereren die nodig is om de lening terug te betalen.

PMV/z vraagt wel een eigen inbreng van minimum een kwart van het geleende bedrag, in onze case dus € 5000. Deze eigen inbreng kan verschillende vormen aannemen: • een volstorting in geld van het geheel of een gedeelte van het nog niet-volstortte deel van het kapitaal gevraagd bij de oprichting van de nv of de bvba; • een kapitaalsverhoging volstort in geld; • een achtergesteld voorschot in geld van de vennoten (geblokkeerd voor de volledige duur van de cofinanciering); • een win-winlening voor zover deze achtergesteld is. Bovendien moet deze win-winlening volledig terug-

betaald worden nadat de cofinanciering volledig terugbetaald is.

Indien u over één van deze vier puntjes een vraag hebt, stelt u deze best aan uw boekhouder of financieel adviseur.

(3) kan een deel van mix zijn in deze case omdat de bank wel een deel van de gevraagde € 40 000 wil lenen. Voor dit bedrag kan de zaakvoerder trouwens nog een beroep doen op de waarborgregeling van PMV/z.

•

MEER INFO

Hebt u vragen over gelijkaardige cases? Bel dan het nummer 0800/20 555 van het Vlaams Agentschap Innoveren en Ondernemen (Vlaio). U kunt ook het contactformulier invullen op www.vlaio.be/nl/contact.

Op website van Vlaio loon het de moeite om bovenaan te klikken op Subsidies & financiering en vervolgens daar vlak onder op Subsidiedatabank. Wanneer u dan klikt op Financieren, vindt u meer informatie over cofinanciering, de win-winlening en de waarborgregeling van PMV/z.

Na een 1000-tal begeleidingen loopt het project BouwRadar af. Wilt u er nog bij zijn? Informatie krijgen of inschrijven kan nog via www.bouwradarvcb.be Wie eerst de informatie aanlevert heeft zijn plaats verzilverd.

Steenweg op Gierle 100 2300 Turnhout Duboisstraat 50 2060 Antwerpen

Met onze ruime ervaring bieden wij gedegen juridisch advies en bijstand.

Wij zijn gespecialiseerd in de volgende rechtsdomeinen:    

bouw en aanneming vastgoedrecht handels- en ondernemingsrecht contractenrecht

Bezoek onze website of neem contact op voor meer informatie.

30 Bouwbedrijf • maart 2020

T: +32 (0)497 30 60 73 E: kantoor@vanostaeyen.eu www.vanostaeyen.eu

CONSTRUCTIV

ConstruBus: innovatieve promotie voor de bouwsector Op 15 januari mocht Natacha Jérouville officieel de sleutels in ontvangst nemen van de ConstruBus. Als (uittredend) voorzitter van Constructiv had zij het initiatief voor dit project genomen. Sindsdien rijdt de ConstruBus over de Belgische wegen om VCA-veiligheidsexamens af te nemen. Ze voert ook promotie voor de sector.

C

onstructiv en de sectorpartners trokken het initiatief voor de ConstruBus op gang in 2018. Geen twee jaar later was het voertuig kant en klaar, net zoals de bus van een wielerploeg, maar dan in de kleuren van de bouwsector en met de slogan "De bouw, veel uitdagingen, veel kansen!"

Om in heel België bij te dragen aan het vernieuwende en dynamische imago van de sector is de bus uitgerust is met de nieuwste technologieën (computers, schermen, virtual reality-brillen… ).

VCA-examens

"Het doel van de ConstruBus is tweeledig," stelt Bruno Vandenwijngaert, CEO van Constructiv.

"Eerst is er de organisatie van VCA-veiligheidsexamens en de promotie van de bouwsector. Constructiv en de hele sector ondersteunen de scholen op het vlak van vorming. De ConstruBus is hiervoor ingericht als een examencentrum voor de VCA-basistests veiligheid.

Wie slaagt in dit examen bevestigt hiermee dat hij of zij in staat is op een volledig veilige manier te werken op een bouwplaats. Vroeger moest een externe examinator zich met zijn paperassen

De ConstruBus startklaar om heel België te doorkruisen.

naar de klaslokalen begeven om daar de examens af te nemen. Dankzij de ConstruBus kunnen we de leerlingen ontmoeten. Ze komen hun examen in de bus afleggen."

Op basis van de cijfers van de voorbije jaren streeft Constructiv ernaar in 20192020 met behulp van de ConstruBus 300 VCAexamens af te nemen.

Natacha Jérouville neemt de sleutels van de ConstruBus in ontvangst.

Vandenwijngaert onderstreept dat ook arbeiders die al voor een onderneming werken, het certificaat dat de kwaliteit van de arbeidsprestaties verhoogt kunnen behalen.

Promotie van de bouwsector

Het tweede doel van de ConstruBus is de promotie

van de bouwsector. "We zetten de ConstruBus ook in tijdens manifestaties georganiseerd door Constructiv en haar partners.

Daarbij bijvoorbeeld de Open Wervendag van de Confederatie Bouw, die plaatsvindt in mei."

Veelzijdig

De bus is modulair ontworpen. "Ze kan worden omgevormd tot vergaderof ontmoetingsruimte.

Dit biedt de adviseurs de mogelijkheid om informatiesessies te organiseren over vormingsactiviteiten voor, de toegang tot en het welzijn op het werk in de bouw." Daarenboven is de ConstruBus een ecologisch verantwoord voertuig. Bij de keuze ervan is rekening gehouden met de evolutie van de milieuvereisten in de grote steden.

•

maart 2020 • Bouwbedrijf 31

OVERLEG MET DE REGERING

Een blik op de uitgebreide delegatie van de bouwsector op het recentste VBOC.

VBOC focust op klimaat, innovatie en uitvoeringscapaciteit Op 10 februari vergaderde het Vlaams Bouwoverlegcomité (VBOC). De Vlaamse regering was vertegenwoordigd door minister-president Jan Jambon en de ministers Hilde Crevits, Zuhal Demir, Matthias Diependaele, Lydia Peeters en Ben Weyts.

V

oor de bouw nam een ruime delegatie van de Vlaamse Confederatie Bouw deel, naast vertegenwoordigers van Bouwunie, ORI, de BVS (Beroepsvereniging van de Vastgoedsector) en de sectorale vakbonden.

De minister-president zag voor de verdere werking van het VBOC drie hoofdthema’s: energie en klimaat, innovatie en digitalisering, arbeidsmarkt en capaciteitsopbouw. Hij vroeg de medewerking van de sector voor de verhoging van de renovatiegraad, de 32 Bouwbedrijf • maart 2020

realisatie van de bouwshift en de ambitie om tot de top-5 van innovatie regio’s te behoren, onder meer op het vlak van slimme steden, slimme infra en de toepassing van BIM (Building Information Modelling). Hij wil ook samen met de sector een routeplan naar circulaire en modulaire gebouwen uitwerken. De VCB antwoordde dat de Vlaamse bouw op het vlak van circulair bouwen tot de wereldtop behoort. Sector en overheid zouden dit gezamenlijk duidelijker moeten uitbrengen.

Investeringen opvolgen

De regering kon nog geen cijfers geven over de benutting van het investeringsbudget van 2019 en evenmin details geven over het investeringsbudget van 2020. Daarvoor had het VBOC in de maand maart moeten plaatsvinden. Maar de regering bevestigde het hoge investeringsritme van de vorige regering te kunnen aanhouden. Zo wordt voor sociale woningbouw € 4,2 miljard uitgetrokken.

De komende vijf jaar kent de regering aan de Vlaamse gemeenten veel

extra middelen toe maar zij kan daar geen investeringsverplichting aan koppelen. Dat idee is gesneuveld tijdens de regeringsonderhandelingen. Hen motiveren tot meer investeringen kan wel. Bovendien kan de regering het uitgavenbeleid van de gemeenten beter dan voorheen opvolgen dankzij de gegevens in de BCC (Beheers- en Beleidscyclus). Volgens hun huidige meerjarenplanning zouden de investeringen van gemeenten stijgen.

Binnen het GIP (Geïntegreerd Investeringsprogramma) zullen wegen- en waterbouwers hun specifieke investeringsbudgetten kunnen terugvinden.

Het GIP biedt het voordeel dat gemeenten hun investeringen hierop zullen kunnen afstemmen. Vanuit de VCB wordt opgemerkt dat de waterbouwinvesteringen niet in het gedrang mogen komen. Voor het onderhoud van de waterwegen zou jaarlijks € 200 miljoen moeten worden vrijgemaakt in plaats van € 80 miljoen nu. Investeringen in waterbouw zullen bovendien bijdragen tot een goede waterhuishouding.

PPS toepassen

De VCB heeft naar de timing voor de eerstvolgende oproep voor stads-

vernieuwingsprojecten gevraagd. Deze oproep zou ook het aspect van smart cities.

De toepassing van PPS zal voornamelijk gebeuren in de domeinen onderwijs en infrastructuur. De Vlaamse regering zal zich daarbij houden aan het PPS-charter dat de vorige regering met de VCB afsloot. Daartoe behoort het principe dat niet-geselecteerde kandidaten voor hun inspanningen degelijk moeten worden vergoed. Dat is bijvoorbeeld van belang als in het nieuwe PPS-programma voor scholenbouw de ontwerpopdracht wordt uitgebreid.

Voor de uitrol van PPS-projecten komt er een nieuwe ondersteuningsentiteit in uitvoering van art. 7 van het decreet op de grote werken. Deze entiteit vervangt het Vlaams kenniscentrum PPS.

“Door de sterke wisselwerking tussen overheidsbeslissingen en bouwsector is het belangrijk gebleken over een dergelijk overleg op Vlaams niveau te beschikken. Met de nieuwe uitdagingen op maatschappelijk vlak is dit overleg nog meer noodzakelijk."

Kwaliteitsvol water tegen 2027

voor investeringen.

Op de vraag van minister Demir naar suggesties voor de realisatie van deze uitdaging verwees ORI (de federatie van raadgevende ingenieurs) naar de € 3 miljard in portefeuille bij Aquafin terwijl de gemeentelijke investeringen tegenvallen, naar het belang om de doorlooptijd van projecten in te korten, naar de noodzakelijke koppeling van ›››

Het blijft de bedoeling van de Vlaamse regering tegen 2027 de kwaliteitsdoelstellingen van de Europese kaderrichtlijn Water te bereiken. Maar de investeringen hiervoor zullen nog na 2027 lopen. De VMM (Vlaamse Milieumaatschappij) zal erop toezien dat de gemeenten de inkomsten van de saneringsbijdrage voldoende benutten

JEF LEMBRECHTS (VOORZITTER VAN DE VLAAMSE CONFEDERATIE BOUW)

De ministers op het VBOC. Het was de eerste keer dat de nieuwe Vlaamse regering overlegde met de sector.

maart 2020 • Bouwbedrijf 33

OVERLEG MET DE REGERING

“In ons regeerakkoord zijn heel wat ambitieuze doelstellingen opgenomen op het vlak van investeringen, klimaat en tewerkstelling. Een beleid op maat van de bouwsector is een cruciale hoeksteen om dit te realiseren.”

JAN JAMBON (VLAAMS MINISTER-PRESIDENT)

››› hemelwater- en droogteplannen en naar

het belang van ontharding, met name op bedrijventerreinen. De Vlaamse regering van haar kant maakte melding van de stroomgebiedbeheerplannen van de derde generatie en van het nakende droogteplan. De VCB verwees nog naar de code van goede praktijk rond bronbemaling. Het komt erop aan bij bronbemaling water op het juiste moment op te pompen en niet systematisch voor infiltratie te kiezen.

van een project ook al de vergunning voor de bronbemaling zou aanvragen.

Maar de vertegenwoordiger van BVS verzette zich daartegen. Wel is er blijkbaar consensus mogelijk om al bij de vergunningsaanvraag van een project maximaal studiewerk over het op te pompen water te laten uitvoeren.

Voorts meldde de VCB nog dat tussen centrumsteden en randgemeenten vaak een tegengestelde visie op de bouwshift bestaat. Volgens minister Demir werd hierover al overleg gepleegd met de VVSG (Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten). Vooral kleinere gemeenten moeten hierin worden ondersteund.

Samenwerken rond sociale woningbouw

De VCB stelde dat de gedwongen toepassing van het bestek van de VMSW (Vlaamse Maatschappij voor Sociaal Wonen) tot te dure projecten leidt waardoor de sociale verhuurkantoren de woningen niet meer aan hun doelpubliek kunnen verhuren. De rege-

Co-creatief werken aan verdichting

De sector sprak zijn tevredenheid uit over de voortzetting van het zogenaamde Bouwagenda-overleg en vroeg en kreeg een nauwe betrokkenheid bij de uitvoering van het instrumentendecreet en van de beleidskaders verbonden met het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen (BRV). In dit forum vindt een rechtstreeks overleg plaats tussen het departement Omgeving, de VCB, Bouwunie en de BVS (Beroepsvereniging van de Vastgoedsector).

De VCB beklemtoonde dat de omgevingsvergunning geen permis unique is. Naast de vergunning voor het project zijn vaak nog aparte vergunningen nodig voor bijvoorbeeld bronbemaling en elektriciteitscabines. De VCB suggereerde dat de opdrachtgever bij de aanvraag voor de vergunning 34 Bouwbedrijf • maart 2020

“Door de vele innovaties in de bouwsector zijn er enorme mogelijkheden voor hooggeschoolde profielen.

Via het Vlaamse Agentschap Innoveren en Ondernemen zal ik dan ook verschillende initiatieven nemen om de toepassing van nieuwe digitale technieken in de bouwsector aan te moedigen.”

HILDE CREVITS (MINISTER VAN WERK, ECONOMIE EN INNOVATIE)

ring vroeg naar concrete voorbeelden.

De toepassing van dit bestek past vaak ook moeilijk bij een overkoepelend stadsvernieuwingsproject.

Voor de formule van de CBO (Constructieve Benadering Overheidsopdrachten) komen er jaarlijkse oproepen. Via SVK Pro wil de overheid private partijen, zoals ontwikkelaars, stimuleren om woningen te bouwen die ze voor een lange periode verhuren aan een sociaal verhuurkantoor. De formule van de SVK Pro heeft weinig succes en wordt geëvalueerd. Een knelpunt bij de SVK Pro is dat de prijzen op het Vlaamse niveau verschillen van de prijzen die de lokale maatschappijen hanteren. De Vlaamse regering moet op dit vlak meer aansturen. De Vlaamse regering verwees in dit verband naar de voorgenomen fusies van sociale huisvestingsmaatschappijen en sociale verhuurkantoren op gemeentelijk vlak.

Energiezuinigere nieuwbouw en renovaties De VCB pleitte er uitdrukkelijk voor om het S-peil nog niet in 2021 te verstrengen, omdat deze verstrenging uiteindelijk tot meer CO2-uitstoot zal leiden. De klemtoon moet integendeel op de monitoring van de effectieve energiebehoefte liggen. Minister Demir verwees naar de evaluatie van het S-peil door het VEA (Vlaams Energieagentschap).

De VCB heeft gepleit voor overleg met de banken over de financiering van woningrenovaties. De Vlaamse regering zou gezinnen ertoe moeten verplichten om te renoveren na een overdracht van eigendom. Dat principe werd niet opgenomen in het Vlaams regeerakkoord. Minister Diependaele verwees naar onderzoek van de KU Leuven dat zo’n verplichting niet nodig is voor de middenklasse omdat die effectief werk maakt van de nodige renovaties. Vooral minder begoede gezinnen laten te weinig renovatiewerken uitvoeren. De Vlaamse regering wil het systeem van

“We willen nog meer vakmannen en vakvrouwen vormen. De uitbreiding van duaal leren biedt uitgelezen kansen voor de bouwsector.

Er komt ook een nieuw STEMactieplan 2020-2030 dat de lat nog hoger zal leggen."

BEN WEYTS (MINISTER VAN ONDERWIJS)

de energieleningen uitbreiden en de energiepremies van Fluvius en de renovatiepremies integreren. Maar de VCB beklemtoonde dat een uitbreiding van de energieleningen niet volstaat. Daarnaast is het belangrijk om naar de banken toe te werken met borgstellingen.

De VCB merkte nog op dat de Nationale Bank ten onrechte blijft wijzen op overgewaardeerd vastgoed.

Maar volgens minister Diependaele is met de volledige afschaffing van de woonbonus een belangrijke kostenverhogende factor verdwenen.

Innoveren in energiebesparing

De Vlaamse regering blijft achter het ESCO-charter staan dat de VCB en het Vlaams Energiebedrijf onder de vorige regering uitgewerkt hebben. De VCB meldde wel dat energieprestatiecontracten zo opgesteld moeten worden dat ook Vlaamse installatiebedrijven hierbij aan bod kunnen komen. Vooral het gebrek aan zekerheid en de hoge drempel speelt de Vlaamse installatiebedrijven parten.

Bij de uitbouw van smart buildings heeft de VCB de noodzaak van open standaarden kunnen verduidelijken en op dit vlak gepleit voor een werkgroep.

In vergelijking met nu moet meer worden geïnvesteerd in het onderhoud en de monitoring van gebouwen. Een belangrijk en innovatief hulpmiddel

voor continuïteit en bijsturing op dit vlak is de uitwerking van een digitale tweeling.

Bij de uitbouw van lokale energiegemeenschappen is het volgens de VCB belangrijk te voorzien in voldoende private inbreng.

Betere opvolging van slooppuin

Voorts heeft de VCB gepleit voor één standaard voor het sloopopvolgingsplan en het belang van de opvolging van die plannen beklemtoond. In 90 % van de sloopdossiers voor gebouwen wordt asbest vermeld. Bij infrastructuur is dat 50 %. Minister Demir verwees naar verder onderzoek hierover bij OVAM (de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij).

Wat betreft de problematiek van stikstof die in Nederland de bouw lam legde, beaamde minister Demir de geringe bijdrage van de bouwsector tot de stikstofemissies in Vlaanderen.

Samen werken aan innovatie Op het vlak van innovatie verwees de VCB naar de verplichte toepassing van BIM (Building Information Modelling) in een aantal landen. De Vlaamse regering vroeg de VCB op basis hiervan een aantal cases met gebruik van BIM naar voor te brengen. Nog een vraag was of omgevingsdossiers in BIM kunnen worden ingediend en dan niet tot een tweedimensionaal document moeten worden samengedrukt.

Minister Crevits drong aan op de integratie van innovaties in de lerende netwerken die VCB, NAV en Bouwunie samen met bouwbedrijven willen opzetten in opvolging van BRICS.

Voldoende bouwcapaciteit garanderen

De Vlaamse regering uitte tenslotte haar bezorgdheid over het vinden van de nodige arbeidskrachten voor de uitvoering van haar projecten. Zij wil meewerken aan de uitbouw van excellente bouwscholen. Minister Weyts

“Investeren in je huis is investeren in je eigen toekomst en in je portemonnee.

Daarom gaan we gezinnen stimuleren door de renteloze renovatieleningen uit te breiden vanaf 2021, door de renovatie van asbesthoudende daken extra te stimuleren én door eenvoud te brengen in het landschap vol energie- en renovatiepremies."

ZUHAL DEMIR (MINISTER VAN OMGEVING)

verwees hiervoor naar de steunprogramma Innovet.

De VDAB moet als regisseur extra opleidingen mogelijk maken voor beroepen waarvoor nog geen opleidingen bestaan, weliswaar met aandacht voor complementariteit. De VCB heeft de Vlaamse regering ondersteund in haar intentie om tegen 2022 duaal leren in te voeren in het hoger onderwijs.

Samen met Constructiv wordt verder onderhandeld over een administratieve vereenvoudiging van het Vlaams Opleidingsverlof. Het systeem is nu voor de bouwbedrijven zo ingewikkeld dat heel wat bouwbedrijven hiervoor afhaken.

Tot slot werd vanuit de sector nog gepleit voor een administratieve vereenvoudiging, volgens het principe dat voor bijkomende verplichting een andere verplichting afgeschaft moet worden. De minister-president vroeg aan de sector een concrete lijst van voorbeelden van administratieve overlast te bezorgen.

•

INFO : gerrit.degoignies@confederatiebouw.be. maart 2020 • Bouwbedrijf 35

WTCB

James Bond en de nieuwe technologieën

W

ie herinnert zich niet het succes van de ‘roadshow’ die het WTCB in 2015 volgens een gelijkaardige formule organiseerde? Voor dit evenement, met vertoningen van de nieuwste James Bond-film in verschillende Belgische steden, hadden zich bijna tienduizend aannemers ingeschreven. Gespreid over een dertigtal avonden, hadden ze het genoegen om zich in het gezelschap van de beroemdste geheim agent ter wereld vertrouwd te maken met de rijke inhoud van de nieuwe website www.wtcb.be.

Het WTCB rolt de rode loper dus opnieuw uit, deze keer met ‘Nieuwe technologieën’ als thema en ‘No time to die’, de allernieuwste James Bond, waarvan de bioscoopuitgave voorzien is op 8 april, als film.

Een exoskelet kan een handeling die zich bij verschillende taken herhaalt (afbraak van een betegeling, schilderwerken ...), aanleren en de vereiste fysieke ondersteuning aanreiken om deze handeling steeds weer perfect uit te voeren 36 Bouwbedrijf • maart 2020

(© foto: WTCB)

Zou dit de titel van de laatste film van de beroemde serie zijn? Bijna! Het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) nodigt u uit om de gloednieuwe James Bond te komen bekijken tijdens één van de sessies van een ‘roadshow’ die door het hele land georganiseerd wordt. Naast de vertoning van de film omvat het programma een buffetreceptie waarbij de aannemers de kans krijgen om een blik te werpen op de nieuwe technologieën die hen interesseren, deze te laten uitleggen en vervolgens hun demonstratie bij te wonen, in de loop van een bezoek aan de verschillende stands die ter plaatse tijdens de receptie opgesteld zijn. Veel plezier dus met James... en aarzel niet om voortaan een beroep te doen op deze nieuwe technologieën die uw werkzaamheden zeker zullen vergemakkelijken!

‘NO TIME TO DIE’: WAAR EN WANNEER? Het onthaal voor elke sessie start om 18u15.

STAD

DATUM

BIOSCOOP

Brussel dinsdag 5/05/2020 Kinepolis woensdag 6/05/2020

VLAANDEREN

Antwerpen maandag 8/06/2020 Kinepolis dinsdag 9/06/2020 woensdag 10/06/2020 donderdag 11/06/2020 Brugge maandag 18/05/2020 dinsdag 19/05/2020 maandag 25/05/2020 Kinepolis dinsdag 26/05/2020 Gent donderdag 7/05/2020 Kinepolis maandag 11/05/2020 dinsdag 12/05/2020 woensdag 13/05/2020 Hasselt maandag 20/04/2020 dinsdag 21/04/2020 Kinepolis Leuven maandag 27/04/2020 Kinepolis dinsdag 28/04/2020 Kortrijk woensdag 27/05/2020 Kinepolis donderdag 28/05/2020 Sint-Niklaas donderdag 4/06/2020 Sinescoop Turnhout dinsdag 2/06/2020 UGC

WALLONIË

Eigenbrakel woensdag 3/06/2020 Kinepolis Charleroi donderdag 23/04/2020 Cinepoint Libramont donderdag 14/05/2020 Cinepoint Luik woensdag 29/04/2020 Kinepolis maandag 4/05/2020 Namen woensdag 20/05/2020 Acinapolis

Nieuwe technologieën: blijf op de hoogte!

Elk tijdperk heeft zijn nieuwe technologieën... En in elk tijdperk zijn de winnaars diegenen die op de trein durven te springen vooraleer het te laat is: ‘No time to die!’. De technologische vooruitgang is niet meer te stuiten. Dit geldt ook voor

de bouw. De toekomst ligt in de handen van diegenen die de nieuwe technologieën omarmen. Elke bouwplaats is uniek en de nieuwe technologieën stellen ons vandaag de dag in staat om unieke prototypes te bouwen met behulp van industriële processen. Ook de bedrijfsorganisatie en de manier waarop de verschillende spelers

samenwerken om de faalkosten te verminderen en de kwaliteit en de deadlines te verbeteren, hebben een aantal grondige wijzigingen ondergaan. Zo bestaan er tegenwoordig nieuwe oplossingen op maat van elk bouwberoep: het volstaat om ze te ontdekken en ze in te voeren!

Demo’s op het scherm en op de stands

De exoskelettechnologie, die door sommige bedrijven al met succes toegepast wordt, zal op de betreffende stand concreet gedemonstreerd worden. Zoals u zal zien, kan dit hulpmiddel bijvoorbeeld zorgen voor de moeiteloze verlading van zware volumes met een geschatte levensduur van tien jaar en dit, tegen een zeer redelijke kostprijs.

Er zal ook een stand gewijd zijn aan de laserscanner. Hier zullen de supernauwkeurige 3D-plannen gepresenteerd worden die de scanner u aan de hand van een geschikte software kan leveren. Een andere technologie is de fotogrammetrie. Deze is veel voordeliger en zal u al voldoende precisie bieden voor vele toepassingen!

De technologische innovatie kan soms ook te maken hebben met de organisatie van het bedrijf. Deze kan bijvoorbeeld gestimuleerd worden door de CPROsoftware die zowel de opstelling van de prijsofferte als de facturatie een stuk gemakkelijker kan maken.

Ten slotte is er nog de ‘mobiele hub’ van het WTCB, een demonstratietrailer die naar de bouwplaats kan komen voor het demonstreren van nieuwe technologieën, zoals drones, 3D-scanning of een exoskelet. Deze zal binnenkort operationeel zijn.

Twee inkomtickets per bedrijf

Zoals u misschien al wel gemerkt zal hebben via het schrijven dat u ontvangen heeft of binnenkort zult ontvangen van het WTCB, krijgt iedere aannemer die aangesloten is bij het Centrum een uitnodiging om deze ‘James Bond’-avond door te brengen met de persoon van zijn of haar keuze, waarbij iedere gast uiteraard toegang heeft tot alle geplande activiteiten.

Dit evenement zal doorgaan in een 15-tal bioscopen, verspreid over het hele land. Voor wat de data en de tijdstippen betreft, verwijzen we naar het bijgevoegde kader. En mocht de voor uw regio voorgestelde datum u niet schikken, weet dan dat uw dubbele uitnodiging ook geldig is voor de voorstellingen in de andere steden

•

maart 2020 • Bouwbedrijf 37

WTCB

De nieuwe TV 271 over de uitvoering van metselwerk Metselwerk is een uiterst belangrijke activiteit in de bouwsector en, in tegenstelling tot wat men zou kunnen denken, is deze activiteit technologisch gezien voortdurend in ontwikkeling. Het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) wilde daarom de kennis van de hierbij betrokken bouwprofessionelen enigszins opfrissen door hen een gloednieuwe Technische Voorlichting (TV), gewijd aan de uitvoering van metselwerk, aan te bieden.

Deze TV, die het nummer 271 draagt, werd opgesteld door een werkgroep, opgericht binnen het Technisch Comité Ruwbouw en algemene aanneming.

D

e TV 271 ‘Uitvoering van metselwerk’ kan beschouwd worden als een zeer complete leidraad voor de goede uitvoering waarin alle technieken, methoden en knepen van het vak op gedetailleerde wijze beschreven worden over bijna 150 pagina’s vol met foto’s, illustraties, grafieken en diverse schema’s, aangevuld met een reeks nuttige bijlagen.

Dit nieuwe referentiedocument is gewijd aan de uitvoering van dragend en niet-dragend metselwerk, met inbegrip van spouwmuren. Voor wat het opvoegen van metselwerk betreft, dient men er de TV nr. 208 op na te slaan. Voor wat de referentiedetails voor spouwmuren betreft, geldt de TV nr. 264 als referentie.

Deze nieuwe Technische Voorlichting van het WTCB vormt een aanvulling op de nationale bijlage van het deel ‘uitvoering’ van de Eurocode 6 (NBN EN 1996-2 ANB) en op de STS 22 ‘Metselwerk voor laagbouw’.

38 Bouwbedrijf • maart 2020

Deze laatste geven een samenvatting van de specificaties en eisen die in België gebruikelijk zijn voor dergelijke werkzaamheden. De norm NBN EN 15318 gaat op zijn beurt dieper in op niet-dragende binnenwanden uit gipsblokken.

Toepassingsgebied

De informatie uit de TV 271 heeft betrekking op metselwerk dat opgebouwd is uit baksteen, uit kalkzandsteen, uit granulaatbeton, uit geautoclaveerd cellenbeton, uit natuursteen of uit kunststeen, evenals op metselwerk uit gipsblokken.

Deze publicatie is bestemd voor gekwalificeerde aannemers van metselwerken. Ze stelt beproefde technische oplossingen voor, die opgesteld werden in samenspraak met de sector, maar geenszins exhaustief zijn. Dit betekent dat alternatieve uitvoeringen in geen geval uitgesloten zijn. Zo komen bouwwerken uit droog gestapelde ele-

menten niet aan bod in deze nieuwe TV, die zowel handelt over decoratief (zichtbaar metselwerk waarvan het esthetische uitzicht belangrijk is, bv. een gevelmuur) als over niet-decoratief metselwerk (al dan niet zichtbaar metselwerk waarvan het esthetische uitzicht niet belangrijk is, bv. in een garage).

Materiaalspecificaties

De metselstenen, de stelproducten, het metselwerktoebehoren, de isoleren-

Foto: BBF

HOE KAN MEN DE TV 271 VERKRIJGEN? • U kan de Technische Voorlichting nr. 271 met behulp van uw toegangscodes downloaden via de website www.wtcb.be.

• Het is eveneens mogelijk om een gedrukt exemplaar te bestellen bij de dienst Publicaties van het WTCB, Lozenberg 7, B-1932 Sint-StevensWoluwe (tel.: 02/716.42.11, fax: 02/725.32.12, e-mail: publ@bbri.be).

Enkel gedateerde en ondertekende bestellingen per fax, per post of per e-mail zullen behandeld worden.

• De prijs van de 143 pagina’s tellende gedrukte versie bedraagt 22,26 euro (BTW inbegrepen) voor aannemers en het onderwijs. Voor andere bouwprofessionelen en overheidsdiensten bedraagt de prijs 29,68 euro, inclusief BTW. Voor andere organisaties, particulieren en aanvragen uit het buitenland bedraagt de prijs 37,1 euro (BTW inbegrepen).

gezondheid en milieu, gebruiksveiligheid en bescherming tegen lawaai aan bod. Er wordt ook dieper ingegaan op de onderwerpen energiezuinigheid en thermische isolatie, duurzaamheid en gebruiksgeschiktheid, zonder de milieuaspecten te vergeten. de bouwblokken voor EPB-bouwknopen, geprefabriceerd metselwerk, de isolatiematerialen voor spouwmuren, de afdichtingsmembranen en de chemischeverankeringsproducten worden allemaal besproken en becommentarieerd in dit document.

Eisen en prestaties van metselwerk

Ook dit hoofdstuk van de TV is zeer uitgebreid. Zo komen achtereenvolgens de thema’s mechanische sterkte en stabiliteit, brandveiligheid, hygiëne,

Materiaalkeuze

De metser moet zijn keuze maken uit een breed gamma van metselstenen.

De TV 271 komt dan ook als geroepen om de aannemer bij te staan in zijn beslissingsproces. De materiaalkeuze dient te gebeuren in functie van de blootstellingsklasse. Men dient eveneens te opteren voor een bepaalde voegdikte en de dimensionale toleranties van de metselstenen te kennen. In de TV wordt ook dieper ingegaan op de geschikte keuze van de mortel en van de bestanddelen van op de bouwplaats

TOTSTANDKOMING VAN DE PUBLICATIE De nieuwe TV 271 genoot enerzijds de steun van het Agentschap Innoveren & Ondernemen in het kader van het traject ‘Metselwerk’, geleid door het WTCB, in samenwerking met de Federatie van Algemene Bouwaannemers (FABA), en anderzijds van de NormenAntenne Eurocodes van het WTCB, gesubsidieerd door de Federale Overheidsdienst Economie, KMO, Middenstand en Energie.

gedoseerde mortels. De materiaalkeuze ter beperking van het risico op uitbloeiingen in baksteenmetselwerk komt eveneens aan bod.

Uitvoering

Het transport, de opslag en de verlading van de materialen moeten gebeuren volgens bepaalde regels die in de TV uit de doeken gedaan worden. Dit geldt evenzeer voor de inontvangstname van de partijen, de plaatsingstechnieken, de voorbereiding van de mortels en de verwerking, rekening houdend met de verbindingen, de spouwmuren, de muurafdekkingen en de bewegingsvoegen. Een hele klus!

Ten slotte specificeert de TV 271 ook de uitvoeringstoleranties aan de hand van verschillende criteria, waaronder de stabiliteit, de functionaliteit en – last but not least – de esthetiek.

•

maart 2020 • Bouwbedrijf 39

Met een metalen manipulatiestructuur aan de hijskraan werd het bestaande metalen torendak met een gewicht van 20 ton in één stuk verwijderd.

PROJECT

Honderdjarige watertoren weer als nieuw Drinkwatermaatschappij Société wallonne des Eaux (SWDE) is al enkele jaren bezig met de renovatie van haar installaties in La Louvière. Een van die werken is de renovatie van een honderdjarige watertoren (gebouwd in 1920) van Tierne du Bouillon, uitgevoerd door ons lid Socogetra/Bagetra, een onderdeel van de groep Besix.

D

eze renovatie moest de bakstenen watertoren met een inhoud van 800 m³ in regel brengen met de huidige Waalse normen van Belgaqua, de federatie van Belgische publieke drinkwatermaatschappijen. Op dezelfde site bevindt zich nog een andere, meer recente watertoren. Die is volledig in beton opgetrokken en heeft (voorlopig) geen renovatie nodig.

Socogetra/Bagetra zette zware middelen in om de eeuweling in een recordtijd op te frissen. "We hadden daarvoor 45 40 Bouwbedrijf • maart 2020

zomerdagen de tijd gekregen," blik werfleider Jean-François Bourlard terug.

Zandstralen

In april 2019 begon studiebureau Exas de plannen op te stellen. Begin augustus 2019 gingen de werken op de bouwplaats van start. "We begonnen met de 'zachte' werken." Eerst hebben we de bakstenen gezandstraald. Een aantal ervan

De hijskraan met een draagvermogen van 400 ton tilde de 20 cm dikke betonvloer op de toren.

stuk hadden kunnen wegnemen. Maar de operatie is perfect verlopen," onderstreept Bourlard.

Predal

Projectleider Jean-François Bourlard (links) en werfleider Jacques Watiaux (rechts).

De nieuwe kuip is van staal, met een mantel in epoxy.

Ze werd geleverd als bouwpakket en met vijzels op haar definitieve plaats geïnstalleerd.

Intussen hadden de betonneerders in een bekisting op de grond een predal van 50 ton gestort. Zo konden ze de tijd voor het bekisten en het drogen van het beton beperkt houden. "Anticiperen was hier het toverwoord. Daarna hebben we die 20 cm dikke vloer met de zware hijskraan op de watertoren gelegd. Daar hebben we hem 20 cm opgehoogd met gepolierd beton, zodat hij in staat zou zijn de nieuwe kuip te torsen."

De nieuwe kuip werd geleverd als bouwpakket. Ze is van staal, met een mantel in epoxy. Een Franse onderaannemer stond in voor de plaatsing. Hij vijzelde de onderdelen op en assembleerde ze in de toren. Om alle niveaus van de kuip te kunnen bereiken is er ook een nieuwe trap aangebracht, in inox.

"De laatste fase bestond uit het plaatsen van nieuw, metalen dak. Dit werd, dakdichting inbegrepen, op de grond geassembleerd en in één stuk bovenop de toren getild. Dat was de beste manier om de watertoren zo snel mogelijk weer in gebruik te kunnen nemen."

Krappe bouwplaats

moesten we vervangen. Daarna hebben we een waterafstotende bescherming aangebracht. Half september pakten we met de gefaseerde ontmanteling van de eigenlijke constructie de echte uitdagingen aan."

Eerst moest de SWDE al het water uit de toren laten weglopen. "Dat ging vrij vlug. Het water ging niet verloren, maar werd via een bypass afgevoerd naar andere watertorens in de streek, zodat het uiteindelijk in de leidingen terechtkwam. De waterdistributie kwam dan ook nooit in het gedrang."

Hijsjuk

De eerste challenge was het opstellen van een hijskraan van 400 ton in een smalle woonstraat naast de watertoren. "Daarvoor moesten we de omgeving gedurende enkele uren volledig afsluiten. Door gebruik te maken van een metalen manipulatiestructuur konden we het bestaande metalen torendak met een gewicht van 20 ton in één keer losmaken en verwijderen.

We hebben het in één stuk op de grond gezet, om het daar verder te ontmantelen."

Daarna demonteerden de medewerkers van Socogetra/ Bagetra op dezelfde manier de oude kuip, eveneens van metaal en met een gewicht van 42 ton. "Op de grond hebben we haar in kleine stukken gesneden. Ze was erg verroest, van de oorspronkelijke dikte van 15 mm was slechts zowat 10 mm overgebleven. Ik zou nooit geloofd hebben dat we deze kuip in een

Naast de zware hijskraan en manipulatiesysteem was er nog een ander kenmerkend aspect aan dit project: binnen de watertoren werden er nauwelijks werken uitgevoerd. "Op die manier schoten de werken vlugger op en bleef de toren minder lang buiten gebruik. We hebben de bakstenen langs de binnenkant dan ook niet afgedekt, bewapend of gerenoveerd."

"Het kwam er ook op aan erg zuinig om de springen met de beschikbare buitenruimte. Ik moest puzzelen om én voldoende ruimte te verkrijgen om de predal te storten én 13 m diameter voor het oude dak én 16 m voor het nieuwe én de nodige manoeuvreerruimte voor de ontmantelings- en assemblagewerken. De voorbereiding van de bouwplaats was dan ook erg belangrijk."

Uitstekende coördinatie

Einde januari waren de isolatiewerken aan het dak bezig.

De afdekking in geprepatineerd zink moest nog worden geplaatst. De kleppen stonden al openen en het water in de 7m hoge nieuwe kuip bereikte al een hoogte van 3 m. Einde februari moeten de laatste werken achter de rug liggen.

"Bij het begin van deze opdracht waren enkele dingen nog onzeker. Zou het ons bijvoorbeeld lukken de oude kuip en het oude dak in één stuk weg te nemen? Dankzij een strikte coördinatie konden we alle mogelijke problemen beheersen.

Er is niks gevallen, niemand raakte gewond en de bouwheer is uiterst tevreden. Ik wil al onze teams en alle anderen die aan deze geslaagde renovatie hebben meegewerkt hiervoor feliciteren," geeft Bourlard nog mee.

•

maart 2020 • Bouwbedrijf 41

LEDENVOORDELEN MAART

Speciale condities voor leden Confederatie Bouw!

Voordelen van de Go Tankkaart Tanken op 1.200 stations: Texaco, Esso, Q8, Maes, Octa+ en G&V Speciale condities voor leden Confederatie Bouw 24/7 inzicht in al uw tankkaarten en transacties Transparante facturen en overzichtsrapporten Met handige gratis GO tankkaart app

Meer weten?

Wij denken graag mee over de beste oplossing voor uw bedrijf.

Contacteer ons op 03 304 85 26 of via gocard.be@eurogarages.com

www.GoTankkaart.be 0055 Adv NL 195x135.indd 42 Bouwbedrijf • maart12020

25-10-19 14:11

Een volledig geactualiseerd Technisch Woordenboek voor het Bouwbedrijf Zoekt u een hulpmiddel om vakspecifieke woorden uit de bouwsector te vertalen van het Nederlands naar het Frans of omgekeerd? Dan is het Nieuw Technisch Woordenboek voor het Bouwbedrijf (N-F, F-N) iets voor u. Dit elektronisch vertaalwoordenboek bundelt maar liefst 40.000 trefwoorden en meer dan 100.000 onderliggende termen en begrippen.

De auteur, Tom Venstermans actualiseerde het Technisch Woordenboek van zijn grootvader Jan Venstermans. Daarbij moderniseerde hij de terminologie en voegde hij onder andere 5.000 nieuwe trefwoorden toe. Hiervoor baseerde hij zich op honderden publicaties, zoals Technische Voorlichtingen, onderzoeksrapporten en publicaties van universiteiten. Hij werkte maar liefst 3 jaar aan dit omvangrijke naslagwerk, met ondersteuning van vertalers en tolken uit de sector.

Dit handige vertaalwoordenboek is essentieel voor de bouwprofessional. U vindt er moeiteloos de passende terminologie en bijhorende vertalingen in.

Leden van de Confederatie genieten een jaar lang een voorkeurtarief van € 75 (excl. btw).

Niet-leden betalen €

99 (excl. btw).

Betalen kan vlot via de webshop van de Confederatie Bouw.

Vanaf 5 exemplaren hebt u recht op een korting

Na betaling kan u meteen deze bijbel downloaden en het kruim eruit halen voor een jaar vanaf de aankoopdatum. Gedurende die tijd zult u ook genieten van de automatische updates voor het woordenboek. Na het verstrijken van die twaalf maanden kan het abonnement gemakkelijk verlengd worden.

maart 2020 • Bouwbedrijf 43

16.000

BOUWMARKT

Matexpo verhuist Demo Days naar Henegouwen

Lineair uitzicht typeert nieuwe gevelsteen van

Wienerberger

De tweede Demo Days van Matexpo zullen niet plaatsvinden in de oude zandgroeve van Eigenbrakel, maar op industrieterrein ‘Polaris’ in Beloeil en Péruwelz.

Organisator Matexpo heeft hiervoor 5 en 6 september 2020 vastgeprikt.

Polaris is een nieuw aangelegde industriezone, vlakbij afrit 29 van de E42. Ze is een toonbeeld van de industriezone van de toekomst, met ruimte voor voetgangers en fietsers, plaats voor windmolens en, met het oog op een minimale mobiliteitsimpact op de omgeving, een

vlotte verbinding met hoofdwegen en een snelweg.

Net als grote Broer Matexpo zet Demo Days in op mobiliteit en duurzaam materiaalgebruik. De exposanten demonstreren er hun modernste technieken en allernieuwste machines: hybride, elektrisch, motoren met een bijzonder laag verbruik, 3D en lasertechnologie. Op Polaris beschikken ze over een ruimte van meer dan 20 hectare. Dat is aanzienlijk meer dan tijdens de eerste Demo Days, in 2018.

Wienerberger heeft zijn nieuwe gevelsteencollectie Elignia gedoopt. Ze is verkrijgbaar in wit- en grijstinten. Die moeten een harmonisch effect tot stand brengen. Dit komt vooral van pas in architectuur die gebruik maakt van verschillende bouwmaterialen.

Het langwerpige formaat (288 x 90 x 48 mm) geeft Elignia een lineair karakter en legt in de ermee opgetrokken gevels het accent op horizontaliteit in het lijnenspel. Dit effect manifesteert zich nog sterker wanneer de stenen met een fijne voeg worden

www.demodays2020.be

Baksteengevels beschermd tegen vervuiling en vergipsing Met zijn geïmpregneerde bakstenen biedt steenbakker Vandersanden (Bilzen) als eerste baksteenproducent een grootschalige oplossing tegen zoutuitbloeiingen op en vergipsing van de gevel. Dit zorgt tegelijk voor een betere bescherming tegen vervuiling en vergemakkelijkt een eventuele reiniging.

Impregneren bestond al langer voor dakpannen, maar nog niet voor bakstenen. Vandersanden ontwikkelde dit proces in samenwerking met de KU Leuven. In 2017 installeerde het bedrijf de eerste geautomatiseerde impregneerlijn in Spouwen. Daarna volgden andere

locaties in België en Nederland. Nu is ook de laatste fabriek ermee uitgerust. Dit vergde een investering van 35 miljoen euro.

De afwerking, na het bakproces, met een speciale coating maakt de bakstenen waterafstotend en houdt zo de gevels langdurig mooi. De indringdiepte van het product bedraagt 5 tot 15 mm. Het impregneermiddel bevat geen giftige stoffen of stoffen die de baksteen kunnen schaden. Het heeft ook geen effect op het uitzicht van de stenen.

www.vandersanden.com

gecombineerd. De licht generfde structuur geeft extra karakter.

Wienerberger biedt de Elignia collectie aan in Arctica Wit, Nordica Wit, Nebula Grijs en Magma Grijs.

www.wienerberger.be

maart 2020 • Bouwbedrijf 45

MARKANT

BPC laat Brusselse bouwmaterialen per binnenschip leveren Op 24 leverde bouwmaterialenfabrikant Xella ongeveer 1.250 ton paletten met kalksteenblokken aan bouwbedrijf BPC, voor het Park West-project in de Europese wijk van Brussel.

Het transport vond, op de zogenaamde 'laatste kilometer' na, plaats met binnenschepen, van de Schelde in Brucht tot in de haven van Brussel. Deze ecologisch verantwoorde levering, het equivalent van vijftig geladen vrachtwagens, was mogelijk dankzij BCCC. BCCC is een logistiek platform waarlangs materialen op een zo efficiënt mogelijke manier worden doorgevoerd (meer hierover in het vorige nummer van Bouwbedrijf, december 2019-januari 2020).

"De beschikbaarheid van een grote opslagruimte

met leveringen op afroep maakt het mogelijk om de vervoerkosten te verminderen. Daarnaast vergemakkelijkt het voor BCCC ontwikkelde IT-platform het materiaalbeheer op de bouwplaats" verklaart Thibaut Mahieu (BPC), projectleider voor Park West. "Verder past BCCC in het streven van BPC om de ecologische impact van zijn activiteiten te verminderen en de beheerprocessen van zijn bouwplaatsen te verbeteren."

De permanente verbetering van onze logistiek stelt ons in staat om de uitdagingen op het vlak van leefmilieu, economie en mobiliteit te counteren," voegt JeanChristophe Vanderhaegen, directeur-generaal van de Confederatie Bouw BrusselHoofdstad, eraan toe

Meer dan

13 000

In het derde kwartaal van 2019 hadden alle Belgische ondernemingen samen 140 948 vacatures, 1980 meer dan in het tweede kwartaal. Dat blijkt uit de driemaandelijkse enquête van de FOD Economie. De bouwsector had 13 782 vacatures in het derde kwartaal, een toename van 401 vergeleken met een kwartaal eerder.

80,3 % van de bouwvacatures was voor een vaste arbeidsplaats en 19,7 % voor een tijdelijke betrekking. Voor alle ondernemingen samen bedroeg dat laatste percentage 15 %.

46 Bouwbedrijf • maart 2020

Zondag 17 mei 2020

een initiatief van

SCHRIJF IN Bedrijven én w erven vóór

20 maart 202 0 o p e nw e r ve n d a g. b e

BOUWFORUM

Take the future into your hands DO 5 MAART 2020 Auditorium 2000 • Heizel • Brussel Van 15u00 tot 18u30

In samenwerking met

www.bouwforumconstruction.be Met dank aan onze sponsors

fuel card smart & easy