Heat+ februari 2020

Informatieblad Techlink voor installatiebedrijven speciale technieken

FEBRUARI 2020 DRIEMAANDELIJKS LEDENBLAD

by Techlink

by Tech

Energietransitie biedt kansen Boilers: met of zonder sanitair expansievat?

Schrijf je nu in!

Techlink Awards Night

OM TE VERWARMEN ZIJN ER ORIGINELE COMBINATIES...

EN IS ER DE PERFECTE COMBINATIE.

Stookolieketel

Minder uitgeven om zich beter te verwarmen: het zal ook uw klanten zeker interesseren. Adviseer hen een hoogrendementsketel op stookolie om zich tegelijk voordelig en duurzaam te verwarmen. Want moderne stookolie-installaties zijn zuiniger en kunnen perfect gecombineerd worden met hernieuwbare energieĂŤn.

Ze zijn zelfs klaar voor de koolstofneutrale brandstoffen die binnenkort beschikbaar zijn. Meer informatie ontdekt u in onze gidsen op www.informazout.be/nl/faq/gidsen.

Thermisch zonnepaneel

Warm voor de toekomst

EDITO

Vinger aan de pols Ik wil van dit eerste nummer van 2020 gebruik maken om u mijn beste wensen voor het nieuwe jaar over te maken voor een goede gezondheid en voorspoed aan u, aan uw familie en aan al wie u dierbaar is. Daarnaast wil ik mijn waardering uitdrukken voor alle mandatarissen van Techlink die vorig jaar actief geweest zijn in onze ver­ schillende bestuursorganen, sectorcomités en werkgroepen, zodat standpunten be­ paald konden worden om de belangen van onze installateurs te verdedigen. Ik vergeet hierbij zeker niet om ook het personeel van Techlink te bedanken voor hun dyna­ mische inzet.

Digitalisering (denk aan BIM) en andere technologische ontwikkelingen volgen elkaar in snel tempo op en hebben verstrekkende gevolgen voor de markt, de positie van bedrijven en de bedrijfsvoering. In dit kader weet Techlink graag wat onder haar leden leeft en hoe ze de toekomst zien. Om die reden werd be­ slist om voor de tweede maal een grootschalige enquête (zie pagina 6) te voeren bij onze 3300 leden. Zo houden we de vinger aan de pols van de installatie­ sector. Met de resultaten in de hand kan Techlink nog meer inspelen op uw ver­ wachtingen. Het laat ons toe u diensten en informatie op maat aan te bieden. Zo kunnen onze gedrukte en elektronische media afgestemd worden op uw behoeften.

Karl Neyrinck

Onder onze leden zijn er heel wat familiebedrijven maar we weten er te weinig van hoe het is om als familie samen te werken. Met ons bezoek aan lidbedrijf Peytier bvba (zie pagina 16) willen we daar verandering in brengen. Samenwerking tussen vader en zoon, het is niet voor iedereen weggelegd. Maar duidelijk wél voor vader en zoon Peytier.

Tot slot doet het mij plezier om te melden dat de derde editie van Install Day (zie pagina 34) opnieuw een schot in de roos was. Er waren maar liefst 3300 bezoekers aanwezig!

Karl Neyrinck VOORZITTER TECHLINK NATIONAAL

COLOFON Confederatie Bouw Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel confederatiebouw.be BTW: BE 406 479 092

Techlink vzw Joseph Chantraineplantsoen 1 • 3070 Kortenberg T. +32 2 896 96 10 info@techlink.be • www.techlink.be

Redactie Dirk De Wolf dirk.dewolf@confederatiebouw.be T. +32 2 545 59 48

Verantwoordelijke uitgever Filip Coveliers, directeur communicatie filip.coveliers@confederatiebouw.be

Director General Kris Van Dingenen kris.vandingenen@techlink.be

Vertaling André Verkaeren

Periodiciteit • Oplage 4x per jaar • 3500 Nederlandstalig, 1500 Franstalig

Publiciteit Inge De Ridder T. +32 53 80 87 47 inge.deridder@confederatiebouw.be

Vormgeving Nikka Cuypers nikka.cuypers@confederatiebouw.be Drukwerk Graphius februari 2020 •

by Techlink

by Techlink

3

Bi-injection technology



Ultra dunne universele douchesifon

Hoog debiet 33L/min

Universeel Aanpasbaar aan alle standaard douchetubs

ULTRA COMPACT

66MM

QU’EST-CE QUE LA TECHNOLOGIE QU’EST-CE WAT IS DE QUE LA TECHNOLOGIE TECHNOLOGIE ?

WAT IS DE

Stopt slechte geuren

? ?

Nazicht

TECHNOLOGIE ?

Volledig toegankelijke afvoer na verwijdering deksel

De bi-injection technologie HAUT DÉBIT assuré !

HAUT DÉBIT assuré Gegarandeerd HOOG! DEBIET! Gegarandeerd HOOG DEBIET!

De elastomeren dichtingen zijn geïnjecteerd op het zelfde moment als de overige componenten van de sifon: 100% : STOP à toute remontée d’odeur !

ZÉRO encrassement • De verbindingen zijn 100% dicht: de dichtingen zijnÉtanchéité altijd correct geplaatst Étanchéité 100% :STOP STOPslechte à toute geuren! remontée d’odeur !

ZÉROverloren encrassement 100% waterdicht: GEEN achterblijvend vuil geplaatste dichtingen • Gedaan met en slecht

QU’EST-CE QUE LA TECHNOLOGIE QU’EST-CE WAT IS DE QUE LA TECHNOLOGIE TECHNOLOGIE ?

WAT IS DE

100% waterdicht: STOP slechte geuren!

GEEN achterblijvend vuil

? ?

TECHNOLOGIE ?

HAUT DÉBIT assuré !

ZÉRO encrassement

Étanchéité 100% : STOP à toute remontée d’odeur !

HAUT DÉBIT assuré Gegarandeerd HOOG! DEBIET!

encrassementvuil GEEN ZÉRO achterblijvend

Étanchéité 100% :STOP STOPslechte à toute geuren! remontée d’odeur !

100% waterdicht:

Gegarandeerd HOOG DEBIET!

GEEN achterblijvend vuil

100% waterdicht: STOP slechte geuren!

w w w.nicoll.be

INHOUD

10

22

48

Techlink Awards Night

Boilers: met of zonder sanitair expansievat?

Ventilatieverslaggeving

Op 5 juni 2020 vindt de derde editie van de Nacht van de Technieken plaats. De formule en het concept werden aangepast om betekenis te geven aan deze bijeenkomst van installatieprofessionals en om het centrale thema “de energietransitie” prominent op de voorgrond te plaatsen.

3

Edito: Vinger aan de pols

6

Enquête: Installateurs zijn alert voor de energietransitie

10

Save the date: Techlink Awards

Wanneer men opteert voor een sanitairwarmwaterproductie met accumulatie, wordt er in de installatie vaak een expansievat geplaatst. Hoewel deze praktijk in België courant toegepast wordt, is dit niet verplicht. Wat is het nut van dit vat en welke impact kan het hebben op de hygiënische waterkwaliteit?

Sinds 1 januari 2016 moet de ventilatieinstallatie van vergunningsplichtige residentiële nieuwbouw en ingrijpende energetische renovaties in Vlaanderen uitgevoerd worden volgens het Kwaliteitskader Ventilatie.

Ventilatieverslaggeving, 4 jaar na de invoering, eenvoudig of te complex?

28

48

het PC 124

Vlaamse woningen

32

54

Actualiteit: Overurenregeling in

Opleiding: Cursus TV270 van drie uren.

34

Dossier: Ventilatieverslaggeving in

Vraag en antwoord: Vraag in verband met een nieuwe stookplaats van meer dan 100 kW

56

Night

Install Day: Derde editie

12

36

Actualiteit: Techbim nu open-source

Opleiding: Driedaagse trainingsproject voor schoorsteenvegers

40

58

Wetgeving: F-gassenverordening: Waar gaan we naartoe?

16

Interview: Dubbelinterview vader en zoon Peytier

18

Actualiteit: Slimme besturingen van verwarmingssystemen

22

Dossier: Moet men voor een boiler een sanitair expansievat voorzien?

Slagkracht: Keuzetool en projectresultaten

42

Actualiteit: Doe een beroep op

Sectorraad “HVAC & Sanitair”

60

Kort

alternatieve geschillenbeslechting!

62

44

Advisor Olivier Linder

Event: INTERCLIMA

46

De medewerker: Technical

64

Productnews

Actualiteit: Automatische lekdetectiesystemen slaan alarm bij waterlekken februari 2020 •

by Techlink

by Techlink

5

Enquête

Installateurs zijn alert voor de energietransitie Techlink hield voor de tweede keer een grootschalig onderzoek bij onze 3300 leden. Dit om meer te weten over hoe jullie, installateurs in elektrotechniek, verwarming en klimatisatie, denken over de belangrijkste ontwikkelingen en tendensen in de installatiesector. Wie de krant openslaat of het nieuws kijkt, kan er niet meer om heen: de energietransitie is volop bezig en niet te stoppen.

In dit artikel leest u de belangrijkste bevindingen over dit thema.

Aandacht voor de energietransitie

De energietransitie heeft de installatiesec­ tor grondig veranderd. Om gebouwen, residentieel of industrieel, toekomstbe­ stendig te maken, zullen ze in de eerste plaats duurzaam moeten zijn. Het doet het belang van HVAC-technieken stij­ gen. Klanten willen advies, willen weten wat de energietransitie voor hun situa­ tie betekent en welke keuze de beste is.

Dat merkt de hedendaagse installateur ook aan de vragen die hij/zij krijgt over energie besparen, duurzaam verwarmen, warmtepomp, waterstof, …

Uit onze enquête (zie grafiek 1) blijkt dat een meerderheid van de bevraagde HVAC/S installateurs reeds kennis heeft gemaakt met nieuwe technieken zoals warmtepompen (28%), ventilatiesyste­ men (22%) of zonneboilers (11%). Maar het zijn de klassieke verwarmings- en sa­ nitaire installaties die erbovenuit steken als we informeren naar de belangrijkste activiteit van de installateurs.

‘We stellen vast dat steeds meer installa­ tiebedrijven zich ook gaan specialiseren in hernieuwbare energietechnieken en zo inspelen op de veranderende marktvraag.

Dat is ook niet verwonderlijk. De over­ heid die steeds strengere energie-eisen oplegt in nieuwbouw en renovatie doet de vraag naar hernieuwbare energietech­ nieken stijgen. De energietransitie heeft

6

by Techlink

• februari 2020

Grafiek 1:

DUID DE DRIE INSTALLATIES AAN DIE U HET VAAKST INSTALLEERT. 80% 59% 37% 28% 22% 17% 11% 11% 7% 7% 6% 2% 2% 0%

10%

20%

30%

condensatie gasketel + hernieuwbare energie Sanitair condensatie stookolieketel + hernieuwbare energie warmtepompen

40%

50%

60%

70%

80%

90%

Ventilatie

PV-panelen

elektriciteitsinstallaties LS

koeling

zonneboilers

Domotica

overige

beveiliging

100%

elektriciteitsinstallaties MS/HS

trisch (54%) is voor HVAC/S installa­ effect op het keuzeproces van consu­ menten en daarmee ook op de dagelijk­ teurs. Deze raken steeds meer ingebur­ se werkzaamheden van de HVAC/S in­ gerd door de trend naar groene warmte.

GrafiekDe 2: BENT U DOOR DE TOEGENOMEN AANDACHT VOOR stallateur. moderne installateur moet Condensatie gasketel staat op de twee­ DE ENERGIETRANSITIE VAN PLAN ANDERE PRODUCTEN TE GAAN gaske­ de plaats (40%) en condensatie dus van vele markten thuis zijn. Niet JA, WELKEenergie INSTALLATIES? tel + ZO hernieuwbare (PV-panelen, hetINSTALLEREN minst van dezeDAN van U deMOMENTEEL hernieuwba­ DOET? re energie. zonneboiler, …) (35%) vervolledigd de 54% 40% top 3. De stijgende groei van warmte­ 35% pompen zal zich de komende jaren door­ Wat zijn de nieuwe energie-efficiënte op­ 29% zou ad­ lossingen die u in de toekomst zetten. Een belangrijke uitdaging is ech­ 25% viseren? Uit onze enquête (zie grafiek 2) ter dat er verschillende warmtepompen 19% blijkt dat dit 15% de warmtepomp elek­ zijn met elk hun eigen techniek en (on) 13% 13% 13% 12%

0%

10%

20%

30%

40%

condensatie gasketel + hernieuwbare energie Sanitair condensatie stookolieketel + hernieuwbare energie

50%

60%

70%

80%

90%

Ventilatie

PV-panelen

elektriciteitsinstallaties LS

koeling

zonneboilers

Domotica

overige

beveiliging

100%

elektriciteitsinstallaties MS/HS

warmtepompen

Grafiek 2: BENT U DOOR DE TOEGENOMEN AANDACHT VOOR

DE ENERGIETRANSITIE VAN PLAN ANDERE PRODUCTEN TE GAAN INSTALLEREN DAN U MOMENTEEL DOET? ZO JA, WELKE INSTALLATIES? 54% 40% 35% 29% 25% 19% 15% 13% 13% 13% 12% 12% 10% 8%

mogelijkheden. Bijvoorbeeld geothermi­ sche warmtepompen met verticaal capta­ tienet kunnen het bijkomende voordeel van passieve koeling bieden. Voor projec­ ten waarbij er een gelijktij­dige vraag naar warmte en koeling is, kan een multi-­pipe warmtepomp de oplossing zijn.

Merk op! HVAC/S installateurs gaan zich ook meer richten op PV-panelen (29%) en zonneboilers (25%). De trend richting multidisciplinariteit valt hier­ mee niet te ontkennen. Het onderscheid tussen elektrotechnieken en HVAC/S vervaagt, waardoor er steeds meer vraag is naar “totaalinstallateurs” die klanten volledig kan ontzorgen’, legt commer­ cieel directeur Jan Lhoëst uit.

Stellingen

Er werden een vijftal stellingen voorge­ legd om de toekomstvisie met betrek­ king tot de energietransitie te peilen.

Hieronder lichten we de resultaten toe.

1

Installatiebedrijven zullen

in de toe­komst steeds meer evolueren van onderaannemer naar spelbepaler in het bouwproces (eerst de technieken, daarna het gebouw er omheen).

59% van onze leden (HVAC/S en elek­ tro) is het eens met bovenstaande stel­ ling. ‘Vroeger bouwde men de buiten­ kant en moest u ook nog iets met de binnenkant. Het installatiestuk kwam pas op het einde. Dat zie je nu com­ pleet omdraaien: de gebruikstoepassin­ gen van een bouwwerk komen centraal te staan. De binnenkant is waar alles nu om draait. Waar voorheen het instal­ latiebedrijf de focus legde op ontwerp en installatie, staat comfort en service vandaag meer centraal. Steeds meer in­ stallatiebedrijven positioneren zich als

0%

10%

20%

30%

40%

50%

80%

90%

100%

Gaswarmtepomp

Batterijopslag

Condensatie gasketel

Overige

Micro-WKK

Condensatie gasketel + hernieuwbare energie (PV-panelen, zonneboiler, …)

Gaswarmtepomp

Brandstofcel

Condensatie stookolieketel

Condensatie stookolieketel + hernieuwbare energie (PV-panelen, zonneboiler, …)

PV-panelen

Gebouwbeheerssysteem

technisch dienstverlener in plaats van uitsluitend als installateur’, zegt Jan. Mijn bedrijf zal zich in de

komende jaren steeds meer als adviseur gaan profileren wat betreft de energietransitie.

Een ruime meerderheid (66%) van onze leden kan zich vinden in bovenstaande stelling.

‘Dit is allicht de grootste transformatie die onze sector te wachten staat. Instal­ lateurs moeten hun defensieve rol op­ geven en op de voorgrond treden als adviseur en informatieverstrekker voor consumenten en andere partijen. Er is duidelijk nood aan een objectieve advi­ seur die duidelijk kan uitleggen wat de verschillende (on)mogelijkheden zijn op het gebied van energiebesparing’, aldus Jan.

3

70%

warmtepomp elektrisch

Zonneboiler

2

60%

Mijn bedrijf biedt over 5 jaar

vooral totaaloplossingen aan in plaats van losse producten.

De energietranistie draait steeds meer om fullservice. 58% van onze leden zal over 5 jaar vooral totaaloplossingen aan­

bieden. ‘Door de nieuwe gebouwinstal­ laties hebben consumenten tegenwoor­ dig altijd en overal een overzicht en controle over prestaties, comfort, veilig­ heid en kosten: dat is de toekomst voor de installatiesector. De installateur kan in de toekomst de zakelijke opdracht­ gever en consument volledig ontzorgen: van advies en uitvoering van de werk­ zaamheden tot en met beheer en onder­ houd’, verduidelijkt Jan.

4

Door de toenemende aandacht voor de energietransitie zal mijn bedrijf veel meer gaan samenwerken met andere partijen.

69% van onze leden is ervan overtuigd dat ze in de nabije toekomst zullen sa­ menwerken met andere partijen (colle­ ga-installateur, bouwbedrijven, netbe­ heerder of energieleverancier). Op dat moment zijn installateurs de verbinden­ de schakel tussen al deze partijen. Door het tekort aan technisch personeel en de toenemende techniciteit van het in­ stallatieberoep zien meer leden zich ge­ noodzaakt om hun krachten te bunde­ len. Samen opdrachten uitvoeren heeft ››› februari 2020 •

by Techlink

by Techlink

7

Enquête

››› als voordeel dat de risico’s worden ge­

spreid en er efficiënter gewerkt wordt.

Daarnaast kunnen ze hun aanbod beter afstemmen op de vraag inzake fullservice voor de klant.

5

Over 5 jaar zal de

energietransitie zich vooral uiten in samenwerkende bedrijven die een systeemoplossing aanbieden.

‘Het staat vast dat kennis van alleen warmte- en elektrotechniek niet genoeg zal zijn. Verstand hebben van ICT en data wordt ook heel belangrijk. Levens­ lang leren zal nodig zijn om bij te blij­ ven met de slimme technieken. Het is belangrijk dat installatiebedrijven inte­ grale systeemoplossingen omarmen. Uit onze enquête blijkt dat 68% van onze leden beseffen dat dit de toekomst zal zijn’, duidt Jan.

Slot

Europa is een voortrekker met de “Green Deal” die dit jaar in een binden­ de klimaatwet wordt gegoten. Dit om klimaatneutraliteit tegen 2050 te berei­ ken. Dit groene pact voor Europa heeft ook maatregelen die de installatiesector aanbelangen, o.a.: • Een initiatief om vanaf 2020 een re­ novatiegolf op gang te brengen voor zowel publieke als private gebouwen waarbij installatietechnieken een be­ langrijke rol spelen.

• Doelstelling van 1 miljoen laadpalen voor elektrische voertuigen in de EU tegen 2050 biedt markt voor installa­ tie en onderhoud.

• Evaluatie van de energiebelastings­ richtlijn om competitie van her­ nieuwbare energie te stimuleren.

Installatietechnieken zijn onmisbaar voor het realiseren van deze maatschap­ pelijke doelstellingen. De ambitie van Europa zal gepaard gaan met belang­ rijke investeringen in de energietransi­ tie die eveneens een belangrijke impuls zullen betekenen voor onze installatie­ sector.

8

by Techlink

• februari 2020

Stelling 1: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE Stelling 1: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE

STELLING: “Installatiebedrijven zullen in de toekomst steeds meer

STELLING: “Installatiebedrijven zullenUinHET de toekomst steeds Stelling 1: DUID AAN IN WELKE MATE EENSinBENT METmeer VOLGENDE evolueren van onderaannemer naar spelbepaler het bouwproces Stelling 1: DUID AAN IN WELKE MATE UinHET EENSinBENT METmeer VOLGENDE evolueren van onderaannemer naar spelbepaler het bouwproces STELLING: “Installatiebedrijven zullen de toekomst steeds (eerst de technieken, gebouw erEENS omheen).”

Stelling 1: DUID AAN INdaarna WELKEhet MATE UinHET BENT METmeer VOLGENDE STELLING: “Installatiebedrijven zullen deertoekomst steeds (eerst de technieken, daarna het gebouw omheen).” evolueren van onderaannemer naar spelbepaler in het bouwproces STELLING: “Installatiebedrijven zullen in deertoekomst steeds meer evolueren van onderaannemer naar spelbepaler in het bouwproces (eerst de technieken, daarna het gebouw omheen).”

59% evolueren van onderaannemer naar spelbepaler in het bouwproces (eerst de technieken, daarna het gebouw er omheen).”

59% (eerst de technieken, daarna het gebouw er omheen).”

60%59% 70% 60%59% 70%

0% 0%

10% 10%

20% 20%

30% 30%

40% 40%

50% 50%

80% 80%

90% 90%

100% 100%

0% 0% 0%

10% 10% 10%

20% 20% 20%

30% 30% 30%

40% 40% 40%

50% 50% 50%

60%59% 70% 60% 70% 60% 70%

80% 80% 80%

90% 90% 90%

100% 100% 100%

0% 0%

10% 10%

20% 20%

30% 30%

40% 40%

50% 50%

60% 60%

70% 66% 70%

80% 80%

90% 90%

100% 100%

0% 0% 0%

10% 10% 10%

20% 20% 20%

30% 30% 30%

40% 40% 40%

50% 50% 50%

60% 60% 60%

70% 70% 70%

80% 80% 80%

90% 90% 90%

100% 100% 100%

0% 0%

10% 10%

20% 20%

30% 30%

40% 40%

50% 50%

60%58% 70% 60%58% 70%

80% 80%

90% 90%

100% 100%

0% 0% 0%

10% 10% 10%

20% 20% 20%

30% 30% 30%

40% 40% 40%

50% 50% 50%

80% 80% 80%

90% 90% 90%

100% 100% 100%

Stelling 2: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE Stelling 2: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE STELLING: “Mijn bedrijf zal zich in de komende jaren steeds meer als STELLING: “MijnAAN bedrijf zal zich MATE in de komende jaren steeds als Stelling 2: gaan DUID IN WELKE U HET EENS BENT METmeer VOLGENDE adviseur profileren wat betreft de energietransitie.”

Stelling 2: gaan DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT METmeer VOLGENDE adviseur profileren wat betreft energietransitie.”

STELLING: “Mijn bedrijf zal zich in dede komende jaren steeds als Stelling 2: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT METmeer VOLGENDE STELLING: “Mijn bedrijf zal zich in dede komende jaren steeds als adviseur gaan profileren wat betreft energietransitie.”

66% STELLING: “Mijn bedrijf zal zich in dede komende jaren steeds meer als adviseur gaan profileren wat betreft energietransitie.”

66% adviseur gaan profileren wat betreft de energietransitie.”

66% 66%

Stelling 3: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE Stelling 3: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE STELLING: “Mijn bedrijf biedt over 5 jaar vooral totaaloplossingen aan STELLING: “MijnAAN bedrijf biedt over 5 jaar vooral totaaloplossingen aan Stelling 3: van DUID IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE in plaats losse producten.”

Stelling 3: van DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE in plaats losse producten.”

STELLING: “Mijn bedrijf biedt over 5 jaar vooral totaaloplossingen aan Stelling 3: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE STELLING: “Mijn bedrijf biedt over 5 jaar vooral totaaloplossingen aan in plaats van losse producten.”

STELLING: “Mijn bedrijf biedt over 5 jaar vooral58% totaaloplossingen aan in plaats van losse producten.”

58% in plaats van losse producten.”

60%58% 70% 60% 70% 60% 70%

Stelling 4: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE Stelling 4: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE

STELLING: “Door de toenemende aandacht voor de energietransitie zal

STELLING: “Door de toenemende aandacht voor deBENT energietransitie zal Stelling 4: DUID INgaan WELKE MATE U HETmet EENS MET VOLGENDE mijn bedrijf veelAAN meer samenwerken andere partijen.”

Stelling 4: DUID INgaan WELKE MATE U HETmet EENS MET VOLGENDE mijn bedrijf veelAAN meer samenwerken andere partijen.”

STELLING: “Door de toenemende aandacht voor deBENT energietransitie zal Stelling 4: DUID AAN IN WELKE MATE U HET voor EENS MET VOLGENDE STELLING: “Door de toenemende aandacht deBENT energietransitie zal mijn bedrijf veel meer gaan samenwerken met andere partijen.”

69% STELLING: de toenemende aandachtmet voorandere de energietransitie zal mijn bedrijf“Door veel meer gaan samenwerken partijen.”

69% mijn bedrijf veel meer gaan samenwerken met andere partijen.”

69%

0% 0%

10% 10%

20% 20%

30% 30%

40% 40%

50% 50%

60% 60%

70%69% 80% 70% 80%

90% 90%

100% 100%

0% 0% 0%

10% 10% 10%

20% 20% 20%

30% 30% 30%

40% 40% 40%

50% 50% 50%

60% 60% 60%

70% 70% 70%

90% 90% 90%

100% 100% 100%

0% 0%

10% 10%

20% 20%

30% 30%

40% 40%

50% 50%

60% 60%

70%68% 80% 70% 80%

90% 90%

100% 100%

0% 0% 0%

10% 10% 10%

20% 20% 20%

30% 30% 30%

40% 40% 40%

50% 50% 50%

60% 60% 60%

70% 70% 70%

90% 90% 90%

100% 100% 100%

69%

80% 80% 80%

Stelling 5: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE Stelling 5: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE STELLING: “Over 5 jaar zal de energietransitie zich vooral uiten in STELLING: “OverAAN 5 jaar de energietransitie zich vooral uiten in Stelling 5: DUID INzal WELKE U HET EENS BENT MET VOLGENDE samenwerkende bedrijven die MATE een systeemoplossing aanbieden.”

Stelling 5: DUID INzal WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE samenwerkende die een systeemoplossing aanbieden.”

STELLING: “OverAAN 5bedrijven jaar de energietransitie zich vooral uiten in Stelling 5: DUID INzal WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE STELLING: “OverAAN 5bedrijven jaar de energietransitie zich vooral uiten in samenwerkende die een systeemoplossing aanbieden.”

68% STELLING: “Over 5bedrijven jaar zal de energietransitie zich vooral uiten in samenwerkende die een systeemoplossing aanbieden.”

68% samenwerkende bedrijven die een systeemoplossing aanbieden.”

‘De energietransitie is niet te stoppen.

Installateurs zijn vragende partij voor een duidelijk en ambitieus Belgisch be­ leidskader om in te werken. Alleen dan zullen de (economische) kansen die de energietransitie met zich meebrengt, op­

68% 68%

80% 80% 80%

timaal benut kunnen worden. We heb­ ben geen marionetten nodig, maar ster­ ke beleidsmakers die duidelijke keuzes maken en bereid zijn om de bakens te verzetten’, besluit Jan Lhoëst.

Kg

Heat+-185x130mm.indd 1

30/01/2020 08:38

Save the date

Nieuwe naam luidt nieuw tijdperk in Op 5 juni 2020 vindt de derde editie van de Nacht van de Technieken plaats.

Omdat deze naam niet langer de lading dekt, ziet de naam "Techlink Awards Night" het licht.

Het evenement bij uitstek om te "netwerken" voor alle leden van onze federatie. Techlink heeft dit jaar een niet te missen avond voor u in petto! U komt toch ook?

Zoals u dagelijks merkt, is iedereen nu bezig met de klimaatverandering en met milieube­ houd. Dit jaar werd gesleuteld aan de formule en het concept van de Nacht van de Technieken om betekenis te geven aan deze belangrij­ ke bijeenkomst van installatie­professionals en om het centrale thema “de energietransitie” prominent op de voorgrond te plaatsen.

worden om een toelichtend dossier in te dienen om hun project voor te stellen.

‘Deze Awards staan symbool voor de ultieme erkenning van onze professionals. De prijzen worden uitgereikt aan vernieuwers die op zoek zijn naar milieuvriendelijke en duurzame op­ lossingen’, aldus commercieel directeur Jan Lhoëst.

Als installateur speelt u een crúciale rol bij deze transitie en een voortrekkersrol bij de bewustwording van uw klanten. Tijdens dit evenement geeft Techlink u de mogelijkheid om de inspanningen van uw bedrijf in de context van de energietransitie in de kijker te zetten.

Ga met ons op avontuur in de bossen…

Techlink Awards

Een jury, bestaande uit voor­ aanstaande deskundigen uit onze sector, zal Awards toekennen aan bedrij­ ven die vooraf een aan­ vraag hebben ingediend, binnen een gekozen ca­ tegorie. We hebben drie verschillende categorieën bepaald voor onze Tech­ link Awards. Binnenkort zullen de aangesloten bedrij­ ven die dat wensen, uitgenodigd

10

by Techlink

• februari 2020

Dit jaar vindt in het Dolce-hotel van Terhulpen de Techlink Awards Night plaats. Dit ho­ tel ligt in een groene omgeving, in het hart van het Zoniën­woud, waar u de mogelijkheid hebt om te verblijven. De dag na deze avond, die "op zijn minst verrassend" belooft te worden, kunt u een bezoek brengen aan mythische plaatsen in de buurt; of gewoonweg genieten van de vele diensten die dit prachtige hotel­ complex te bieden heeft.

Inschrijven op onze site

Binnenkort ontvangen onze leden een uit­ nodiging om zich voor dit evenement in te schrijven. Het hele Techlink team heeft voor u een originele Techlink Awards Night in petto, met onverwachte wendingen!

Schrijf je snel in, de plaatsen zijn immers be­ perkt!

PRAKTISCH DATUM: Vrijdag 5 juni 2020

LOCATIE: DOLCE-HOTEL TERHULPEN Brusselsesteenweg 135 1310 Terhulpen

PRAKTISCH: U kunt parkeren op de hotelparking.

U hebt de mogelijkheid om een kamer te boeken.

PROGRAMMA: • 18.00 u: onthaal • 18.30 u: voorstelling en uitreiking van de Awards in het Dolce-hotel • 20.00 u: diner en gala-avond

INSCHRIJVEN: www.techlink.be vanaf ontvangst van de uitnodiging.

GREEN SOLUTIONS FOR A BETTER CLIMATE. Verwarming, klimatisatie, koeling Chauffage, climatisation, refrigeration

INSTALL P STAND 1 RO 328

Watervoorziening & drukverhoging Distribution d‘eau & surpression

Ontdek wat Wilo voor u kan doen.

Découvrez ce que Wilo peut faire pour vous.

Vuil- en afvalwater Eaux usées et chargées

www.wilo.be

Wetgeving

F-gassenverordening: Waar gaan we naartoe?

In Power+ nr. 2/2019 (p. 6-8) hadden we het reeds over de nieuwe regelgeving rond F-gassen. De F-gassenverordening verbiedt sinds 1 januari 2020 het gebruik (=bijvullen) van koelmiddelen met een GWP van 2500 of meer.

Bovendien werden er nieuwe verplichtingen geïntroduceerd voor het onderhoud en de etikettering van koel- en airconditioningsinstallaties. Dit leidt tot uitdagingen. In dit vervolgartikel geven we enkele nieuwe inzichten.

De geleidelijk dalende beschikbaarheid van F-gassen is een actueel probleem dat exploitanten van koelsystemen voor een grote uitdaging plaatst. Zij weten immers niet altijd zeker welke bestaan­ de koelunits en chillers ze nog mogen

12

by Techlink

• februari 2020

gebruiken na 2020. Met de inwerking­ treding van de F-gassenverordening zijn exploitanten van koelsystemen, af­ hankelijk van type koelmiddel en hoe­ veelheid, verplicht om regelmatig lek­ dichtheidscontroles uit te voeren.

Koelmiddelen met een GWP > 2500 gaan er sowieso uit. Koelmiddelen met een GWP < 2500 en > 150 zijn een goede tussenoplossing, maar aangeraden wordt om voor nieuwe koelinstallaties te kiezen voor installaties met een koudemiddel

OVERZICHT VAN DE COURANTSTE KOUDEMIDDELEN Koudemiddel

Type

GWP

R23 R507A R404A

HFK HFK HFK

14.800 3.985 3.922

R410A R407F R407C R134a R449A R448A R449C R452B R32 R513A R450A R454B R454A

HFK HFK HFK HFK HFO + HFK HFO + HFK HFO + HFK HFO + HFK HFK HFO + HFK HFO + HFK HFO HFO + HFK

2.088 1.825 1.774 1.430 1.397 1.387 1.251 698 675 631 605 466 239

R455A R1234ze R1234yf R290 (Propaan) R744 (CO2) R717 (NH3)

HFO + HFK HFO HFO Natuurlijk Natuurlijk Natuurlijk

148 7 4 3 1 0

met een GWP < 150. Dat zou de meest toekomstbestendige oplossing zijn. Met deze “phase down” wordt tegelijk bewust een schaarste van koelmiddelen met een hoge GWP gecreëerd, waardoor de prijs hiervan de hoogte ingaat. Die zijn dan dus niet alleen ecologisch maar ook eco­ nomisch minder interessant.

Conclusie: Een hoge GWP-waarde in combinatie met een groot volume aan koelmiddel leidt tot meer ton CO2-equi­ valent en dus tot strengere voorwaarden => kiezen voor lage GWP koelmiddelen én een beperkte hoeveelheid koelmiddel (door slim ontwerp).

Lekdichtheidscontroles

De F-gassenverordening legt een erken­ ningsverplichting op voor koeltechnici

Uitfasering GWP > 2.500

Tussenoplossing GWP > 150

Langetermijnoplossing GWP < 150

en koeltechnische bedrijven die koel­ middelen willen bijvullen of aftappen, of koelinstallaties willen controleren op hun lekdichtheid. Die erkenning wordt door alle gewesten apart georganiseerd.

Men kan opteren om een permanent lekkagedetectiesysteem te installeren dat de exploitant voor elke lek­ kage waar­ schuwt. Vanaf zodra een koel­installatie 500 ton CO2-equivalenten of meer aan F-gassen bevat, is men trouwens verplicht een lekkagedetectie­systeem te installeren dat voor elke lek­kage waarschuwt.

Indien zo’n lekdetectiesysteem aanwezig is: • Mag frequentie van verplichte lek­ dichtheidscontrole worden gehal­ veerd;

WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN GEREGENEREERDE, GERECYCLEERDE EN TERUGGEWONNEN KOUDEMIDDELEN? In een notendop, gerecycleerd gas heeft een zeer elementair reinigingsproces ondergaan en wordt op het teruggewonnen gas toegepast voor de verwijdering van niet-condenseerbare stoffen, olie, waterdamp en deeltjes, terwijl het geregenereerd gas is herwerkt om de gelijkwaardige prestaties van een nieuw gewonnen gas te waarborgen. Het regenereren wordt over het algemeen uitgevoerd door gasproducenten, terwijl erkende koeltechnische bedrijven, indien de terugwinning op de juiste wijze plaatsvindt, zelf recycleren m.b.v. filters en drogers en het verkregen product vervolgens opslaan in een daarvoor bestemde cilinder.

Let bij het terugwinnen van zeotropische mengsels goed op, aangezien de samenstellende gassen na terugwinning mogelijk niet meer de beoogde samenstelling hebben. Dit geldt vooral na een lekkage. Hoe groter de glide van het zeo­tropische mengsel, hoe groter de kans dat het gas niet in de juiste samenstelling wordt teruggewonnen.

Het resultaat hiervan is natuurlijk dat het teruggewonnen koudemiddel niet naar behoren presteert. Dit kan ernstige gevolgen hebben voor de efficiëntie en in extreme gevallen zelfs leiden tot veiligheids­problemen.

• Mits 12-maandelijkse controle op goede werking van het lekdetectiesys­ teem.

Vanaf dat een installatie 5 ton CO2equuivalenten aan F-gas bevat, moet een register (logboek) bijgehouden worden, waarin onder meer wordt genoteerd: hoeveelheid en type F-gas in de installa­ tie, toegevoegde/verwijderde hoeveelhe­ den koelmiddel, uitgevoerde werkzaam­ heden, resultaten lekdichtheidscontroles en datum, identiteit onderneming van uitgevoerde werkzaamheden, etc.

Te overwegen oplossingen

De beste langetermijnoplossing is om systemen geschikt te maken voor lage GWP-varianten of deze zo snel mogelijk ››› te vervangen. Dat is echter niet al februari 2020 •

by Techlink

by Techlink

13

Wetgeving

Grafiek 2:

PHASE DOWN MECHANISME VOLGENS DE F-GASSENVERORDENING. Deze figuur geeft het stappenplan weer van de maximale hoeveelheid F-gassen die in de EU op de markt mogen worden gebracht.

100%

››› tijd praktisch en/of financieel mogelijk

90%

op de korte termijn.

Het is daarom essentieel dat exploitan­ ten de beste praktijken in acht nemen bij het terugwinnen van gassen als zij deze na 2020 willen aanbieden of zelf hergebruiken, dus wanneer het verbod op het gebruik van nieuwe gassen met een GWP > 2500 van kracht wordt.

Sowieso wordt aangeraden koelinstalla­ ties goed te onderhouden en regelmatig te controleren op lekdichteid. Een lek­ dichte, goed werkende installatie heeft immers geen duur, schaars koelmiddel nodig en werkt bovendien energetisch efficiënter dan een lekkende installatie.

Men moet er ook over waken dat wan­ neer een koelinstallatie definitief bui­ ten dienst wordt gesteld, men alvorens de installatie wordt ontmanteld, het koelmiddel zorgvuldig laat terugwin­ nen door een erkend koeltechnicus. In de praktijk wordt vastgesteld dat nog te vaak koelmiddel weglekt in de afvalfase.

BESA National Conference & Awards

Op 21 november 2019 vond de Buil­ ding Engineering Services Association

14

by Techlink

• februari 2020

100% = 183 Mton CO2-equivalent

Als kortetermijnmaatregel is het tot 1 ja­ nuari 2030 toegestaan om teruggewon­ nen gas (met een GWP-waarde > 2500) nog te gebruiken, mits het desbetreffende product is gerecycleerd of geregenereerd uit hetzelfde systeem­ type (stationaire koel-, klimaatregelings- en warmtepom­ papparatuur bin­nen de werkingssfeer van de F-gasverordening). Op dezelfde wijze waarop gerecycleerd R22 werd gebruikt om de mensen na de beginperiode van het verbod op HCFK's te controleren, is gerecycleerd of geregenereerd R404A of R507A van cru­ciaal belang als exploitan­ ten het effect van de prijsstijgingen van de laatste tijd willen beperken. In tegen­ stelling tot geregenereerde mag gerecy­ cleerd R404A en R507A alleen worden gebruikt door de onderneming die de te­ rugwinning ervan heeft uitgevoerd in het kader van het onderhoud of de service of de onderneming waarvoor de terugwin­ ning is uitgevoerd in het kader van het onderhoud of de service.

93%

80% 70% 60%

63%

50%

45%

40% 30%

31%

20%

24%

21%

10% 0%

2016

2018

2021

(BESA) in Londen plaats. Graeme Fox, het hoofd van het belangrijkste F-gasre­ gister van de Britse industrie, Refcom, had de implicaties voor systeemont­ werp en onderhoud in overweging ge­ nomen en keek vooruit naar de diep­ gaande impact van de uitfasering van F-gassen op productselectie en prijs.

We vroegen Graeme naar welke alter­ natieven er zijn?

‘Dit is één van de problemen waar ex­ ploitanten mee worden geconfronteerd, te veel keuze en te weinig duidelijkheid over wat voor welk systeem het beste is.

Een slecht presterend systeem vanwege een verkeerde keuze van koudemiddel is op de middellange tot lange termijn veel slechter voor het milieu dan een in­ stallatie met het juiste product, zelfs als dat een hoger GWP heeft, aangezien de hedendaagse koudemiddelen nu gro­ tendeels goed en efficiënt worden op­ genomen. Deze Total Equivalent War­ ming Impact of TEWI-beoordeling is wat we nu al jarenlang bepleiten als de oplossing voor de langere termijn in plaats van simplistisch te kijken naar het theoretisch potentieelcijfer voor de op­ warming van de aarde, het GWP. Dus ik vrees dat de vraag “welke alternatie­ ven zijn er?” niet eenvoudig te beant­ woorden is. Voor de langere termijn be­ staat er nog steeds ernstige bezorgdheid over een breder gebruik van hoger ont­ vlambare producten, zoals koolwater­ stoffen (KW - bijvoorbeeld propaan), aangezien het gebruik ervan in aircon­

2024

2027

2030

ditioningsystemen tevens ATEX-goed­ gekeurde elektrische fittingen vereist in de ruimten waar het leidingwerk door­ heen loopt en vooral de ruimte waar het airco-systeem is geïnstalleerd.’

Implicaties voor eindgebruikers

Eindgebruikers die niet door inclusieve servicecontracten worden beschermd, dienen ook dringend naar hun syste­ men te kijken, met hun dienstverle­ ners in gesprek te gaan over eventuele opties en een planning te maken voor de vervanging van hun apparatuur die gebruikmaakt van gassen met een hoog GWP of de bestaande installaties ge­ schikt maken voor lage GWP-varian­ ten. Dit vraagt om deskundig advies, omdat er geen “one size fits all”-alter­ natief voorhanden is. Verschillende sys­ temen vereisen verschillende te instal­ leren of plaatsvervangende onderdelen, dus zijn goed advies en gedegen plan­ ning essentieel om deze systemen de komende maanden en jaren operatio­ neel te houden. De prijs van HFK-kou­ demiddelen zal niet snel dalen!

MEER INFO? Neem een kijkje op de website van de Vlaamse Overheid: www.lne.be/f-gassen.

De voertuiginrichting voor meer productiviteit.

Kom ons bezoeken op BATIBOUW, stand 3130 in paleis 3.

Ma imaal gebruik van de laadruimte.

Montage en service in heel de Belux !

Vrijblijvende demonstratie met offerte op maat.

Gratis Tel.: 0800 857 59

[ Gebruik van de volledige ruimte van uw voertuig ] [ Flexibele indeling van legborden volgens de contouren van het voertuig ] [ Compacte zijprofielen voor meer plaats op de bodem ] info@sortimo.be

mySortimo.be

EXPLORIA: dé EPB-kampioen!

Warmtepompboiler Explorer V4 270 L

&

Warmtepomp Loria Solo

Combineer het beste van 2 werelden: CV en SWW-productie apart Dé energiezuinige oplossing voor grotere warmwaterbehoeften BADKAMERRADIATOREN

ELEKTRISCHE VERWARMING

Garantie op optimale E-punten: E-peil < 30 Snelle en eenvoudige montage WARMTEPOMPEN

Atlantic Belgium SA NV - Oude Vijverweg 6, 1653 Dworp Tel: 02 357 28 28 - Website: www.atlantic-wpac.be - Support: sav.belgium@groupe-atlantic.com

WARMTEPOMPBOILERS

ELEKTRISCHE BOILERS

Interview

Dubbelinterview vader en zoon Peytier Je hebt er veel in de HVAC/S sector: familiebedrijven. Van klein tot groot. Zij vormen de ruggengraat van onze economie. Familiebedrijven kijken naar de lange termijn.

Continuïteit is voor hen erg belangrijk. Een familiebedrijf heeft een duidelijke identiteit en de werknemers zijn vaak erg trots dat ze er deel van uitmaken. Als je tot “de familie” behoort, ga je niet snel weg. Dan kan het gebeuren dat hele families in dienst zijn bij een familiebedrijf. Hoe is het om als familie samen te ondernemen?

Heat+ ging langs bij Loodgieterij Peytier bvba. Zaakvoerder Dirk Peytier die ook actief betrokken is bij Techlink en Nicolas Peytier, die sinds 8 maanden ­ werkzaam is in het bedrijf, staan ons te woord.

In het familiebedrijf valt de appel niet ver van de boom. Vader en zoon Peytier zijn als twee druppels water. Zeker wie ze naast elkaar zet, ziet louter overeen­ komsten. In uiterlijk en in voorkomen.

‘Het karakter van mijn zoon is een mix van mij en mijn vrouw (Sonia). Qua ka­ rakter lijkt mijn dochter (Charlotte), die ook binnen het bedrijf werkt, het meest op mij. Mijn jongste zoon (Noah) is pas 12 jaar maar je ziet de ondernemings­ spirit al in hem’, lacht Dirk.

Familiale waarden

‘Wie denkt aan Peytier denkt aan fami­ lie, waar je als klant deel van uitmaakt.

Respect, vriendelijkheid en eerlijkheid zijn dan ook belangrijke waarden voor ons’, steekt Dirk van wal. ‘De kracht van een familiebedrijf zit hem voornamelijk in de gezellige sfeer en persoonlijke aan­ pak. Mijn deur staat letterlijk en figuur­ lijk altijd open voor mijn werknemers en dat appreciëren ze. Er is een open en correcte communicatie naar elkaar toe.

Niemand wordt afgerekend op een af­ wijkende mening. Wij proberen samen vooruit te gaan door naar elkaar te luis­ teren zonder te denken dat ik de waar­ heid bezit. Samen staan we sterk en de­ len we onze (praktijk) kennis en visie.

16

by Techlink

• november 2019

Enkel op deze manier kan men tot een gemeenschappelijk project komen.’

Nicolas vult aan: ‘Open communicatie draagt bij aan een positief werkklimaat en geeft zelfvertrouwen aan onze werk­ nemers zodat ze de zin hebben om er elke dag weer samen tegenaan te gaan.

Solospelers passen niet binnen ons team.

Alleen via hecht samenspel komen we tot de beste resultaten. En er mag al eens gelachen worden!’

Uitdagingen

Wat waren de laatste jaren de groot­ ste uitdagingen? Dirk: ‘In onze sector is het moeilijk om personeel te vinden, het wordt een echt knelpuntberoep. Wij vragen eerst aan onze werknemers of ze niet iemand kennen. Daarnaast zoeken we met enige creativiteit ook andere mensen die kunnen passen binnen ons

“

We zijn meer vrienden dan vader en zoon en kunnen sowieso alles met elkaar bespreken.

Nicolas Peytier

”

bedrijf. Het karakter en ingesteldheid van de persoon is doorslaggevend. Ken­ nis kan men altijd opdoen. Een mooi voorbeeld hiervan is Veronique. Zij had een vetbetaalde job als ex-trader bij een multinational, maar na een aantal jaar hield ze het pendelen niet meer uit. Zij heeft gekozen voor een job die dichter bij huis ligt zodat ze meer kan genieten van haar gezin. Ik ga regelmatig in ge­ sprek met onze werknemers om te we­ ten wat hun noden zijn zodat we hierop kunnen inspelen. Voorbeelden hiervan zijn de flexibele werktijden en opleidin­ gen die we aanbieden. Als werknemers het gevoel hebben dat ze gewaardeerd worden, gaan ze niet snel weg.’

Nicolas: ‘Door nieuwe technologische ontwikkelingen en de energietransitie, staan veel installateurs voor de uitdaging om zichzelf “future proof ” om te scho­ len én constant bij te blijven. Je kunt de energietransitie zien als een bedreiging, maar je kunt het ook gebruiken om nieuwe kansen of opportuniteiten te cre­ ëren.’ Dirk vult aan: ‘Wie niet evolueert, zal verdwijnen. Aanpassen is de bood­ schap! Voor een klein installatiebedrijf zal het niet evident zijn maar mijn bood­ schap is: “Kies 1 techniek, verdiep u erin en wees één van de beste! Onderscheid u op service en niet op prijs.” Om pro-ac­ tief in te spelen op de uitdagingen die de energietransitie met zich meebrengt, besloten we om de Techlink Masterclas­ ses innovatie en groei te volgen. In deze Masterclasses kregen we onder andere

OVER PEYTIER BVBA: Loodgieterij Peytier, gevestigd in Grimbergen, werd in 1995 opgericht. ‘Onze onderneming richt zich op het plaatsen, onderhouden en depanneren van sanitair-, chauffage-, airco- en koel-installaties.

Lekopzoeken, waterbehandeling en verzachting, ontstoppingen, het onderhouden en ledigen van uw septische put behoren eveneens tot onze diensten. Ook doen wij de nodige schoorsteeninspecties voor het omschakelen van Type A naar Type C‘, zegt zaakvoerder Dirk Peytier.

meer inzicht op alle aspecten van inno­ vatie waardoor we het innovatieproces heel planmatig maar ook praktisch kun­ nen aansturen en realiseren binnen onze onderneming.’

One Happy Family: Nicolas, Charlotte, Noah en Dirk.

van de klant is, hoe leuker ik het vind.

Naarmate de markt evolueert, groeien wij mee en blijven we onszelf constant in vraag stellen. Ik maak deel uit van vier technische comités (WTCB, ATG, Cer­ ga en de drie gewesten) en merk dat de regelgeving en normeringen binnen de HVAC/S sector streeds strikter en com­ plexer worden. De wetgeving nauwgezet opvolgen, is de boodschap.’

Nicolas is gepassioneerd door koeling en warmtepompen en ook op dat vlak ver­ andert er veel: ‘Installaties met een kou­ demiddel dat een GWP-waarde boven de 2.500 heeft, mogen sinds 2020 alleen nog worden bijgevuld met gerecycleerd of geregenereerd koudemiddel. Dit leidt tot uitdagingen.’

‘Klantvriendelijkheid en een goede dienstverlening dragen we hoog in het vaandel. Het is daarbij cruciaal om de zorgen van de klant weg te nemen. De klant vraagt steeds meer naar comfort.

Denk aan een warmteregelingssysteem waarmee je de centrale verwarming in elke kamer apart kan regelen vanop af­ stand. Ideaal als je bijvoorbeeld wat later thuis zal zijn dan verwacht en de verwar­ ming wat langer uit wil laten. We houden de razendsnelle technologische evolutie nauwlettend in de gaten’, vertelt Nicolas.

Ondernemen

Opvolging

Het leukste/moeilijkste aan onderne­ men? Dirk: ‘Mijn job is mijn hobby.

Ik amuseer me op mijn werk en dat is veel waard. Hoe moeilijker de opdracht

‘Ik denk zeker dat het de wens van ie­ dere vader met een familiebedrijf is dat één van zijn kinderen, op termijn, het bedrijf overneemt maar ik heb Nicolas

alle vrijheid gegeven om zijn eigen keuze te maken. Alles kan en niets moet. Ik wil voor mijn kinderen maar één ding: dat ze gelukkig zijn’, vertelt Dirk. Nicolas kan dit enkel maar bevestigen: ‘Ik was al vroeg geïnteresseerd in de wereld van de HVAC/S, meer bepaald in koeltechnie­ ken. Mijn vader heeft me zeker nooit ge­ pusht om in zijn voetsporen te treden.’

Hoe verloopt de vader-zoon samenwer­ king? ‘Goed. Niet elke dag even goed, maar goed’, glimlacht Dirk. ‘Ja, die sa­ menwerking is wel goed”, beaamt Nico­ las. ‘Door mijn zoon heb ik geleerd om wat rustiger te worden.’ (algemeen ge­ lach)

Wijze raad

‘Jongeren die kiezen voor onze sector zullen later wellicht niet om werk ver­ legen zitten want de markt schreeuwt om bekwame installateurs. Jonge instal­ lateurs geef ik de raad om levenslang te leren, te streven naar deskundige dienst­ verlening waarbij je kwaliteit aflevert en beseft dat het altijd beter kan: groener, sneller, efficiënter, … . Maar je moet vooral veel plezier hebben in jouw werk’, besluit Dirk.

Actualiteit

Spaar geld uit en ontzie het milieu door uw verwarming slim te sturen Velen van ons brengen het grootste deel van ons dagelijks leven door in gebouwen. Voor een goede warmtevoorziening hebben we meestal het hele jaar door een bepaalde binnentemperatuur nodig. Dit kan duur worden in koude landen als Noorwegen, niet alleen voor de gezinseconomie maar ook voor het milieu.

Dit kan echter veranderen met nieuwe, slimme besturingen van verwarmingssystemen.

Heat+ heeft blijvende aandacht voor recente ontwikkelingen en internationaal onderzoek met betrekking tot hernieuwbare energie.

In dit kader hebben we aan John Clauß - onderzoekswetenschapper bij de SINTEF-gemeenschap in Trondheim, Noors Instituut voor Architectuur, Materialen en Constructies - gevraagd om dit artikel te schrijven. Zijn bijdrage verscheen reeds op NTNU TechZone en is gebaseerd op twee wetenschappelijke artikelen:

• “Predictive rule-based control to activate the energy flexibility of Norwegian residential buildings: Case of an air-source heat pump and direct electric heating” door J. Clauß, S. Stinner, I. Sartori, L. Georges

• "Evaluation Method for the Hourly Average CO2eq. Intensity of the Electricity Mix and Its Application to the Demand Response of Residential Heating" door J. Clauß, S. Stinner, C. Solli, K.B. Lindberg, H. Madsen, L. Georges

Het verwarmingssysteem van een ge­ bouw levert warmte aan de ruimtes en verwarmt het warme water, zodat we een warme douche kunnen nemen. Het meest voorkomende verwarmingssys­ teem in Noorse woongebouwen bestaat uit elektrische radiatoren voor ruimte­ verwarming en een verwarmingselement met elektrische weerstand voor het ver­ warmen van sanitair warm water. Dit is vooral te wijten aan het feit dat elektrici­ teit in het verleden goedkoper was.

18

by Techlink

• februari 2020

Hoe werkt de verwarming dan?

De laatste jaren is er steeds meer aan­ dacht voor lucht-luchtwarmtepompen als verwarmingssysteem voor woonge­ bouwen. In principe werkt een warm­ tepomp net als uw koelkast, maar dan andersom. In plaats van warmte af te voeren om het voedsel koud te hou­ den, voegt een warmtepomp warmte toe aan ruimtes om ze op te warmen.

Een lucht/water­-warmtepomp levert

meestal warmte aan een wateropslag­ tank. Deze tank kan worden aangeslo­ ten op een vloerverwarmingssysteem dat de ruimtes van warmte voorziet.

Dit type warmtepomp heeft doorgaans een rendement (COP) van ongeveer 2 tot 5, afhankelijk van de buitenlucht­ temperatuur, terwijl elektrische directe verwarmingstoestellen altijd een COP van ongeveer 1 hebben. Een COP van 3 betekent bijvoorbeeld dat voor elke 1 kWh elektriciteit die u aan uw ›››

Buderus.

Uw warmtepomp-expert.

herm t a g Lo AR: L P W este de b atert-w luch epomp t warm markt! e op d

www.buderus.be Een uitgebreide test in een onafhankelijk testlaboratorium in Milaan toont aan dat de Logatherm WPL 6 ART(S) en WPL 8 ART(S) veruit het beste scoren op energie-efficiĂŤntie voor waterverwarming.

Actualiteit

“

In het beste geval kunt u geld uitsparen en het milieu ontzien door elektriciteit te verbruiken op tijdstippen met lage elektriciteitsprijzen of op tijdstippen met weinig CO2eq.-intensiteit.

John Clauß

„

››› warmte­pomp levert, deze in 3 kWh warmte voorziet.

Energiebesparing door een flexibele werking van het verwarmingssysteem

De kamertemperaturen worden meest­ al zo geregeld dat een constant tempe­ ratuurinstelpunt van 21 °C wordt aan­ gehouden. Het laten schommelen van het instelpunt tussen bijvoorbeeld 20 °C en 23 °C is echter voldoende om het verwarmingssysteem flexibeler te laten werken. Elk gebouw dat warmte kan opslaan, kan worden gebruikt voor de verschuiving van energieverbruik, ook wel belastingverschuiving genoemd. Be­ lastingverschuiving kan gebeuren met geavanceerde besturingssystemen zo­ als besturingssystemen die werken met een voorspellend model of die gebaseerd zijn op voorspellende regels. Door actief te variëren met de instelpunten voor de temperatuur van de verwarming, kunnen deze besturingssystemen gebruikmaken van schommelende elektriciteitsprijzen of een tijdsafhankelijke CO2eq.-intensi­ teit als stuursignaal. De CO2eq.-intensiteit van de elektriciteitsmix geeft een indica­ tie van de fractie van hernieuwbare ener­ gie in de mix. Een lage intensiteit wijst erop dat elektriciteit uit hernieuwbare energiebronnen wordt geproduceerd.

20

by Techlink

• februari 2020

Hoewel het grootste deel van de elek­ triciteit in Noorwegen wordt opgewekt uit waterkracht, varieert de CO2eq.-in­ tensiteit op uurbasis. Dit komt omdat Noorwegen ook veel elektriciteit impor­ teert, vooral 's nachts. De geïmporteer­ de elektriciteit wordt meestal opgewekt met brandstoffen die koolstofintensiever zijn, bijvoorbeeld aardgas. Zo neemt de CO2eq.-intensiteit in Noorwegen toe.

Besturing met een voorspellend model en besturing gebaseerd op voorspellende regels kunnen de werking van het ver­ warmingssysteem afdwingen op tijdstip­ pen waarop stroom goedkoop is of wan­ neer er weinig CO2eq.-intensiteit in de elektriciteitsmix zit.

Maximaliseren van kosten- en emissiebesparingen

Met sturing op basis van een voorspel­ lend model kunnen kosten- en emissie­ besparingen gemaximaliseerd worden door de tijdperiode voor het verwar­ mingssysteem op elk uur aan te passen, wanneer bekend is dat stroom veel zal kosten of dat er een hoge CO2eq.-inten­ siteit zal zijn, zodat het verwarming op deze tijdstippen kan vermijden. Stu­ ring gebaseerd op voorspellende regels is een klein beetje minder flexibel omdat het op basis van vooraf bepaalde regels

temperatuurinstelpunten laat schom­ melen. Hier moet zorgvuldig over na­ gedacht worden om de gewenste resul­ taten te bereiken. Dit soort besturing is geavanceerder dan sturing op basis van een voorspellend model en kan gemak­ kelijker in woongebouwen worden toe­ gepast.

In ons project werken we aan besturin­ gen op basis van voorspellende regels die gebaseerd zijn op tijdsafhankelijke elek­ triciteitsprijzen en CO2eq.-intensiteit.

Hiervoor passen we een simulatie van de gebouwprestaties toe met behulp van de IDA ICE softwaretool (IDA Indoor Climate and Energy). Hier kunnen we een gedetailleerd model van een warm­ tepompsysteem toepassen en de effecten van deze besturingen bestuderen. Verder hebben we een methode ontwikkeld om de CO2eq.-intensiteit per uur te bereke­ nen, zodat we weten wanneer een ver­ warmingssysteem het beste kan worden aangestuurd. De toepassing van dit soort besturingen kan werkelijkheid worden zodra er slimme meters in gebouwen zijn geïnstalleerd.

Als we deze doelen bereiken, kunnen eige­naars van een huis zowel geld uitspa­ ren als het milieu ontzien zonder daad­ werkelijk iets te hoeven doen.

Warmtepompen ENERGIEMANAGEMENT BESPAART VEEL ENERGIE + EFFECTIEVERE WERKING INSTALLATIES

Made in Sweden

Met • Energiemanagement en gebouwbeheer in één • Energiebesparing bij scholen ca. 21%, bij kantoren ca. 33% en bij ziekenhuizen ca. 25% • Eenvoudige intuïtieve bediening, geen scholing nodig • Ter plaatse of op afstand met smartphone, tablet of pc • Effectievere werking technische installaties • Hoger comfort • Terugverdientijd 1 - 2 jaar

Met CTC warmtepompen

kiest u voor de beste oplossing!

Kieback&Peter Belgium Tel.: +32 (0)54 56 90 37 info@kieback-peter.be www.kieback-peter.be

- Stilste werking - Eenvoudigste bediening - Meest sanitair comfort - Makkelijkste aansluiting - Beste resultaten in EPB - Uitstekende service www.ctcbenelux.com - info@ctcbenelux.com

Dossier

Moet men voor een boiler een sanitair expansievat voorzien?

Wanneer men kiest voor een sanitairwarmwaterproductie met opslag of accumulatie, wordt er in de installatie vaak een expansievat geplaatst. De plaatsing van een sanitair expansievat is niet verplicht maar kan aangewezen zijn. Wat is het nut van dit vat en welke impact kan het hebben op de hygiënische waterkwaliteit?

Types sanitairwarmwaterproductie

We onderscheiden twee types sanitair­ warmwaterproductie: 1| productie in doorstroom, waarbij

het warme water ogenblikkelijk aan­ gemaakt wordt en niet opgeslagen wordt.

We willen erop wijzen dat veiligheids­ groepen zowel deze twee onderdelen, als de afsluitkraan (nr. 2) omvatten.

2| productie met opslag of accumulatie. Dergelijke installaties zijn

Bij gebrek aan andere voorzieningen ter beperking van de drukverhogingen in de boiler, kan de uitzetting van het water aanleiding geven tot kleine waterverlie­ zen ter hoogte van het veiligheidsventiel.

Na verloop van tijd kan het zelfs gebeu­ ren dat dit ventiel zich niet meer volle­ dig sluit omwille van de kalkafzettingen.

Deze situatie kan ertoe leiden dat er ter hoogte van het ventiel continu water verloren gaat.

voorzien van een geïntegreerde of af­ zonderlijke opslagtank, waardoor ze een lager vermogen vergen om een­ zelfde verbruik te dekken.

Water dat opwarmt, zet uit

In aanwezigheid van een opslagvat voor sanitair warm water (SWW) dient men rekening te houden met de uitzetting die het water bij zijn opwarming zal onder­ gaan. Zo neemt een watervolume van 100 liter met 1,7 liter toe wanneer het van 10 naar 60 °C opgewarmd wordt.

Als deze uitzetting verhinderd wordt, zal de waterdruk in de installatie toenemen, waardoor deze beschadigd kan raken.

Bijgevolg moet men de nodige voorzie­ ningen treffen om de uitzetting van het water op te vangen.

Maatregelen ter behoud van een aanvaardbare druk

Het veiligheidsventiel (zie afbeeldingen 1 tot 4, nr. 4) is ontworpen om automa­ tisch kleine waterhoeveelheden af te voe­ ren om te vermijden dat de vooraf be­ paalde veiligheidsdruk in de installatie overschreden zou worden. De ventielen voor sanitaire installaties worden in de

22

fabriek doorgaans afgesteld op een waar­ de van 6 of 7 bar. Dit ventiel moet op de koudwatertoevoer van de boiler geplaatst worden en moet zich stroomafwaarts van de terugslagklep bevinden (nr. 3).

by Techlink

• februari 2020

Om dergelijke incidentele en zelfs con­ tinue waterverliezen ter hoogte van het

veiligheidsventiel te vermijden, kan men een expansievat voorzien om de uitzet­ ting van het water op te vangen. Wan­ neer dit vat correct gedimensioneerd en onderhouden wordt (zie kader), opent het veiligheidsventiel zich in principe enkel bij problemen (abnormale over­ verhitting, defect expansievat,...).

Eventuele impact van het expansievat op de hygiënische waterkwaliteit

Wanneer sanitair water stagneert bij een temperatuur tussen 25 en 50 °C, zou de kwaliteit ervan kunnen verslechteren.

Dergelijke omstandigheden zijn immers bevorderlijk voor de ontwikkeling van de legionella bacterie. Bij een “traditioneel”, op de koudwatertoevoer van de boiler geplaatst expansievat (zie afbeelding 1) kan warm water dat afkomstig is van het onderste deel van de boiler soms terug­ stromen naar het vat en/of kan het water in dit vat kritieke temperaturen bereiken

CONTROLE VAN DE INSTALLATIE In principe zou een halfjaarlijkse inspectie van de installatie het mogelijk moeten maken om het risico op abnormale waterverliezen ter hoogte van het veiligheidsventiel te beperken (zie de norm NBN EN 806-5). We willen er bovendien op wijzen dat eventuele waterverliezen ter hoogte van dit ventiel zichtbaar moeten zijn (zie de norm NBN EN 806-2 en afbeeldingen 1 tot 4). Indien de installatie uitgerust is met een expansievat, bestaat de controle er onder meer in om jaarlijks de voordruk van het vat te meten.

Dit is nodig omdat de druk in het vat na verloop van tijd kan verminderen omwille van de progressieve diffusie van het gas doorheen het membraan.

De controle van het expansievat beperkt zich dus niet tot een sondering ervan met behulp van een metalen object.

AFBEELDING 1 Installatie met een traditioneel expansievat dat op koudwatertoevoer geplaatst is (niet-aanbevolen optie).

AFBEELDING 2 Installatie met een doorstroomvat dat op de koudwatertoevoer geplaatst is.

ten gevolge van de omgeving (bv. een stookplaats waarin de temperatuur kan oplopen tot meer dan 30 °C). Vermits het water in dit type vat vrijwel nooit ververst wordt, zijn alle voorwaarden die aanleiding kunnen geven tot een snelle

ontwikkeling van de legionella pneum­ ophila-bacterie verenigd.

Als men ervoor opteert om een expan­ sievat te plaatsen, gaat de voorkeur uit naar het gebruik van een doorstroomvat.

Hierbij treedt er een zekere watercircu­ latie op telkens wanneer het water door­ heen de op het vat aangesloten leiding stroomt. Dit vermindert het risico op een langdurige waterstagnatie.

Voor of na de boiler?

Bij de meeste installaties die voorzien zijn van een doorstroomvat, wordt dit vat tussen de terugslagklep en de boiler geplaatst (op de koudwatertoevoer; zie afbeelding 2).

Om de mogelijke impact van een expan­ sievat op de hygiënische kwaliteit van het sanitaire water verder te beperken, geniet het tegenwoordig de voorkeur februari 2020 •

by Techlink

by Techlink

›››

23

Dossier

AFBEELDING 3 Installatie met een doorstroomvat dat op de warmwatervertrekleiding geplaatst is (te verkiezen optie).

››› om dit vat na de boiler te plaatsen (op de warmwatervertrekleiding; zie afbeelding 3) of op de eventuele destratifica­ tielus. Dit impliceert dat het membraan van het vat bestand moet zijn tegen hoge temperaturen.

24

by Techlink

• februari 2020

Volgens nagenoeg alle aanbevelingen ter beperking van de legionellabacterie zou de temperatuur waarop het warme water geproduceerd en verdeeld wordt, immers minstens 60 °C moeten bedragen.

AFBEELDING 4 Installatie met een doorstroomvat dat op de warmwatervertrekleiding geplaatst is (te verkiezen optie).

›››

Duurzame universele veiligheidsgroep Art. 526554 • Gemakkelijk te monteren door de compacte afmetingen, zowel horizontaal als verticaal • Aflaat van het expansievat is onnodig bij onderhoud of herstel • De veiligheidsklep is vervangbaar zonder de hele groep te demonteren • Zeer goed bestand tegen vuil, kalk, chloor en stoom door het gebruik van kwalitatief en hoogwaardig materiaal • Belgaqua gekeurd • Conform aan EN 1717 en EN 1487

www.caleffi.com

CALEFFI_185x130_serie5265_HEAT+_NL.indd 1

23-1-2020 13:56:47

MultiSkin,

Ook de betrouwbaarste koppelingen moet blijven evolueren

Pers PPSU

De 3de generatie perskoppelingen + Multiprofiel koppeling: compatibel met TH, U en H profielen + Verbeterde doorlaat + Afneembare Visu-Control® ring + Beschermdoppen

Push PPSU

Pers Messing

Alsembergsesteenweg 454 – B-1653 DWORP - info@comap.be – www.comap.be - tel 02 371 01 67

Half page SKin- NL.indd 1

17/01/2019 18:01:39

Dossier STRATIFICATIE?

››› Bij een kringvormig verdeelcircuit, wat

meestal het geval is in grotere centrale­ warmwaterproductie-installaties moet men er bovendien voor zorgen dat de temperatuur nergens onder de 55 °C zakt. We willen hierbij nog opmerken dat de expansievaten die voldoen aan de productnorm NBN EN 13831, ont­ worpen zijn om weerstand te bieden aan temperaturen tot 70 °C.

Dimensionering

Voor de dimensionering van sanitai­ re expansievaten reikt de Duitse norm DIN 4807-5 een dimensioneringsme­ thode aan. Het WTCB stelt een tool ter beschikking die deze berekening kan vergemakkelijken.

De dimensionering verloopt in drie stappen: 1| Invoering van de algemene gegevens van de installatie, zoals de wa­ Schermafbeelding van de rekentool.

26

by Techlink

• februari 2020

Stratificatie of gelaagdheid is een fenomeen waarbij er waterlagen met verschillende temperaturen ontstaan. Het lichtere warme water vormt m.a.w. lagen bovenop het zwaardere koude water. In een gelaagde boiler wordt dit natuurlijke fenomeen benut (door de ingang van het koude water onderaan de boiler te voorzien en de uitgang van het warme water bovenaan) om de hoeveelheden warm water die bij een hogere temperatuur afgetapt kunnen worden, te vergroten. De destratificatiepomp heeft tot doel om deze gelaagdheid regelmatig te doorbreken ter beperking van het risico op legionellaontwikkeling in het onderste deel van de boiler.

terinhoud van de boiler en de instel­ temperatuur van het sanitaire warme water; 2| Theoretische berekening van het volume (bruto-inhoud) van het ex­

pansievat;

3| Keuze van het sanitaire expansievat (model) uit een lijst van op de Bel­

gische markt beschikbare producten.

Nadat men de rekentool gedownload

heeft op de website van het WTCB, moet deze geopend worden met Microsoft Of­ fice Excel. Hierbij moet men eventuele wijzigingen toestaan en de macro’s in­ schakelen om de tool te kunnen gebrui­ ken. De toepassing van het rekenblad wordt beschreven in de handleiding.

BRON: Gebaseerd op het artikel “Boilers: met of zonder sanitair expansievat?” van V. Jadinon, ing., senior hoofdadviseur, afdeling Technisch advies en consultancy, WTCB.

UW SPECIALIST VOOR BEHANDELING VAN VERWARMINGSWATER JUDO maakt de behandeling van verwarmingswater zo eenvoudig mogelijk voor u.

Naast efficiente behandelingsproducten hebben wij ook een ruim assortiment aan werktuigen.

Een groot voordeel: alle producten voldoen aan alle normen en richtlijnen. Zo staat u altijd aan de veilige kant.

JUDO HEIFI-FÜL PLUS

JUDO MAFI

✓ Ingebouwde veiligheid: scheidt drinkwater en niet drinkwater tot vloeistoffen categorie 4

✓ Effectief: vangt magnetische en niet magnetische vuilonderdeeltjes op

bijvulstation met BA terugslagklep en drukregelaar

Magneetfilter met ontluchter

✓ Eenvoudige montage: door geintegreerde kranen op de in-en uitgang

JUDO HEIFI-FÜL PLUS

✓ Correcte en constante vuldruk: door geintegreerde drukregelaar instelbaar tussen 0.75 en 5 bar

✓ Intelligent: herinnert u met een App aan de spoeling ✓ Praktisch: maximale veiligheid voor uw installatie zonder blokkeringen JUDO MAFI

JUDO HEIFI-Blok bijvulstation PURE

JUDO HEIFI-PURE & CLEAN Het universele waterbehandelingssysteem

Demeniralisatie station voor permanente montage op verwarmingsinstallatie's

✓ Normgericht verwarmingswater: met gedeminiraliseerd water

✓ Normgericht verwarmingswater: met gedeminiraliseerd water ✓ Zeker: overzicht via capaciteitsmeting en geleidbaarheidsmeting ✓ Zichtbaar: programmeerbaar via LCD-scherm. Capaciteit en geleidbaarheid afleesbaar

✓ Economisch: behandeld water in gesloten kringen ✓ Zeker: toezicht via druk en geleidbaarheid

JUDO HEIFI-Blok bijvulstation PURE

JUDO HEIFI-AIR-FREE

Efficient ontluchtingssysteem voor verwarmings en koelinstallatie's ✓ Verminderd kosten: bespaart op wachttijden en herstellingskosten ✓ Intelligent: geintegreerde meetapparatuur ✓ Energiebesparend: ECO-modus om energie te besparen

JUDO HEIFI-AIR-FREE

JUDO HEIFI-PURE &CLEAN – mobiel

JUDO JMHB-RO

Mobiel station omgekeerde osmose voor de vulling van verwarmingskringen ✓ Kwalitatief vulwater: met behandeld water ✓ Performantie: snelle ingebruikname door een mobiel station klaar voor gebruik ✓ Eenvoudig: geen regeneratie of vervanging van hars nodig

JUDO JMHB-RO

JUDO Wasseraufbereitung GmbH Filiaal BeNeLux · Laarbeeklaan 72 A1 · 1090 Brussel Tel. 02 460 12 88 · Fax 02 461 18 85 · e-mail: info.benelux@judo.eu

Actualiteit

Overurenregeling in het PC 124 De regels inzake arbeidsduur/arbeidsorganisatie zijn zeer uiteenlopend en geven vaak aanleiding tot verwarring. Installatiebedrijven die hun werknemers overuren willen laten presteren worden dan ook geconfronteerd met een kluwen aan verschillende systemen met elk hun eigen toepassingsvoorwaarden en kenmerken.

In het kader van dit artikel laat Lucine Albertian, advisor bij Techlink, haar licht schijnen over de overurenregeling in het PC 124.

In Heat+ nr. 1/2018 (p. 20-29) hebben we reeds een uitgebreid artikel (Over­ uren: betalen of recupereren?) gepubli­ ceerd over de verschillende soorten over­ uren die al dan niet specifiek zijn voor de bouwsector. Hieronder vindt u een korte samenvatting van de belangrijkste pun­ ten die toen besproken zijn.

• Tellen niet mee voor de interne grens.

KB 213

NADELEN KB 213

VOORDELEN KB 213

• Per week mogen er niet meer dan 5 overuren worden gepresteerd op weekdagen.

Deze regeling werd specifiek uitgewerkt voor de bouwsector om de flexibiliteit binnen ondernemingen de vergroten, maar heeft toch een aantal beperkingen waar u zeker rekening mee moet houden.

• Per jaar kunnen uw werknemers 180 overuren presteren in dit kader; • De werknemers hebben de keuze om deze overuren te recupereren of uit­ betaald te krijgen. Indien ze kiezen voor recuperatie, is er geen overuren­

28

by Techlink

• februari 2020

toeslag verschuldigd. Kiest de werkne­ mer voor uitbetaling, dan dient er een toeslag van slechts 20% te worden be­ taald (terwijl de toeslag voor overuren die niet onder KB 213 vallen 50% be­ draagt);

overuren dienen wel te worden uitbetaald met 50% overurentoeslag, dus zijn deze uren voor de werkgevers duurder dan de overuren in het kader van KB 213.

Een belangrijke formaliteit om vrijwilli­ ge overuren in te voeren in uw onderne­ ming is de verklaring die de werknemers elke 6 maanden dienen te ondertekenen. ›››

• Per dag mag er slecht 1 overuur wor­ den gepresteerd in het kader van KB 213.

Vrijwillige overuren

Dit is een vrij nieuw concept dat werd ingevoerd in de wet werkbaar en wend­ baar werk. Op jaarbasis mogen de werk­ nemers 120 vrijwillige overuren preste­ ren die ze niet moeten recupereren! Deze

TIP!

Een model van deze verklaring kan u bij Techlink opvragen.

Actualiteit

EEN OVERZICHT VAN DE OVERURENSYSTEMEN IN HET PC 124 De bouwsector heeft enkele specifieke reglementeringen om de arbeidstijd aan te passen aan de noden van uw onderneming. Deze tabel geeft een overzicht van de gevallen waarin de arbeidstijd overschreden mag worden.

Aantal op jaarbasis

Referteperiode

Max. arbeidsduur per dag

Max. arbeidsduur per week

Recuperatie of uitbetaling

Vrijwillige overuren

120 uur

1 januari tot 31 december

11 uur

50 uur

Uitbetaling

KB 213

180 uur

1 januari tot 31 december

9 uur

45 uur

Eenmalige keuze van de werknemer tussen uitbetaling of recuperatie

Indien recuperatie: geen overloon Indien uitbetaling: overloon van 20%

Buitengewone vermeerdering van werk of onvoorziene noodzakelijkheid

143 uur

1 juli tot 30 juni

11 uur

50 uur

Eenmalige keuze van de werknemer tussen uitbetaling of recuperatie

50% voor weekdagen 100% voor zon& feestdagen

Werken om het hoofd te bieden aan een dreigend of voorgekomen ongeval

Geen beperking

1 juli tot 30 juni

Geen beperking

Geen beperking

Recuperatie

50% voor weekdagen 100% voor zon& feestdagen

Overloon: - Vanaf -%

o Er dient steeds een toeslag van 50% te worden betaald; o Al deze overuren komen in het “potje” van de interne grens te zit­ ten en dienen dus allemaal te wor­ den gerecupereerd!

Fiscaal voordeel

›››

Andere soorten overuren

Indien er binnen uw onderneming nood is aan meer overuren kan u bovenop de 2 bovenvermelde soorten overuren nog beroep doen op: • Overuren in het kader van buitenge­ wone vermeerdering van werk of on­ voorziene noodzakelijkheid: o In dit kader kunnen er 143 over­ uren worden gepresteerd waarbij de werknemers de keuze hebben tussen uitbetaling en recuperatie; o Ongeacht de keuze van de werkne­

30

by Techlink

• februari 2020

mer dient er een toeslag van 50% te worden betaald; o Indien de werknemer kiest voor uitbetaling, tellen deze uren niet mee voor de berekening van de in­ terne grens.

• Overuren om het hoofd te bieden aan een dreigend of voorgekomen onge­ val: o Voor deze overuren is er geen be­ perking qua aantal uren die per dag of per week mogen gepres­ teerd worden;

Sinds enkele jaren heeft de overheid het fiscaal voordeel ingevoerd om het preste­ ren van overuren aantrekkelijker te ma­ ken en het zwartwerk in de sector op die manier te verminderen.

In het verleden waren de eerste 130 over­ uren, ongeacht hun soort, fiscaal voorde­ lig. Dit aantal kon worden opgetrokken naar 180 als u elektronische aanwezig­ heidsregistratie toepaste. Sinds vorig jaar werd deze vereiste van aanwezigheidsre­ gistratie geschrapt en vallen dus de eerste 180 gepresteerde overuren per jaar onder het fiscaal voordelig regime.

VRAGEN? Mail ze naar lucine.albertian@techlink.be.

BRANDWEREND AFDICHTEN (NIET) VOOR IEDEREEN WEGGELEGD Elektriciteit- en sanitaire leidingen, die door een brand compartimentswand of vloer toegepast worden, dienen correct afgedicht te worden. Toch is het niet altijd even duidelijk welke wet of regelgeving er van toepassing is en hoe u deze correct dient uit te voeren. Het is bijgevolg een must om u goed te laten informeren voor aanvang van uw werkzaamheden. Voor een persoonlijke en op maat geleverde oplossing is het daarom aangewezen contact op te nemen bij een erkend fabrikant (leden PFPA).

000568-ADVERT

Soudal, lid van PFPA, is ĂŠĂŠn van deze fabrikanten waar u terecht kan voor een persoonlijke oplossing met bijhorend advies voor het correct brandwerend afdichten. Door een uitbreiding van haar brandwerend assortiment is Soudal meer dan ooit in staat u bij te staan in het brandwerend afdichten van elektriciteit- en sanitaire leidingen.

Opleiding

Cursus TV 270 van 3 uren Techlink organiseert een cursus over het ontwerp en de dimensionering van installaties voor gravitaire hemelwaterafvoer voor gebouwen. De inhoud van de cursus is gebaseerd op de Technische Voorlichting 270 van het WTCB die een rekenmethode voorstelt die getoetst werd aan de Belgische praktijk.

Lesgever is Mevrouw Liesbeth Vos van het WTCB.

De cursus omvat, behalve een theore­ tisch luik, een aantal praktische voor­ beelden om het ontwerpen en dimen­ sioneren van hemelwaterafvoer onder vrij verval toe te lichten. Op die manier wordt verduidelijkt hoe de informatie uit de TV 270 wordt toegepast. Daarnaast wordt aan de hand van deze voorbeel­ den ook een berekeningstool voor gravi­ taire hemelwaterafvoer gedemonstreerd die door het WTCB wordt uitgewerkt.

Programma

Het programma is van toepassing op gra­ vitaire hemelwaterafvoerinstallaties voor zowel hellende daken als platte daken met een beperkte oppervlakte en omvat: • ontwerpaanbevelingen voor hemel­ waterafvoer; • de dimensionering van goten en hun afvoeropeningen, van afvoeropening­ en op platte daken, van standleidin­ gen en collectoren; • de toelichting van het principe van noodafvoeren op platte daken.

32

by Techlink

• februari 2020

DATA EN PLAATS 22 april 2020 bij de Confederatie Bouw West-Vlaanderen

29 april 2020 bij de Confederatie Bouw Limburg

BEZOEK ONZE STAND OP BATIBOUW VAN 29 / 2 / 2020 TM 8 / 3 / 2020 STAND 107 PALEIS 07

INSTALLPRO OP 6 / 3 / 2020 STAND 1429 PALEIS 1

een geniaal idee nodig? zet je even

onze 30 verkooppunten vind je op www.desco.be

Install day

Derde editie van Install Day De derde editie van Install Day vond 22 november jongstleden plaats in Brussels Kart Expo. Deze ‘hoogmis voor de installateur’, een initiatief van Techlink en praktisch mogelijk gemaakt door de Confederatie Bouw, was opnieuw een schot in de roos.

Er waren dit jaar meer dan 3000 bezoekers. Reden te meer om volgend jaar een vierde editie te organiseren. Noteer alvast 20 november 2020 in uw agenda.

Een dag voor én door professionals uit de installatiesector. Dat is het doel van Install Day. Elektricien, CV-installateur of loodgieter. Vroeger waren het allemaal compleet verschillende beroepen, maar door nieuwe technologieën groeien ze steeds en meer naar elkaar toe. Techlink en Confederatie Bouw zijn zich bewust van deze ontwikkeling en zetten daarom als eerste één vakbeurs voor alle installa­ tietechnieken op poten.

‘In tegenstelling tot heel wat ande­ re beurzen in de sector is het concept van Install Day grensoverschrijdend.

Wij mikken niet op één product of één techniek. We slaan een brug tus­ sen de HVACS en de elektrosector’, legt commercieel directeur Jan Lhoëst uit.

‘Voor ons is het bieden van informa­ tie en kennis een belangrijke pijler van onze dienstverlening. Dit bleek ook uit het uitgebreid programma van semina­ ries rond energietransitie met presenta­ ties van Departement Omgeving, Leef­ milieu Brussel, WTCB, Volta, Gas.be, Informazout, Cedicol en Organisatie Duurzame Energie.’

3300 bezoekers

Install Day lokte niet minder dan 3300 installateurs en elektrotechnici naar de hallen van Brussels Kart Expo in Groot-Bijgaarden. Meer dan 180 fabri­ kanten tekenden present om hun pro­ ducten en nieuwigheden voor te stellen.

Zo kwam je te weten wat er in jouw sec­ tor leeft.

Netwerken

‘Wie er dit jaar ook weer bij was, kon ge­ nieten van een uitgebreid aanbod aan ca­ tering. Bovendien was dit alles gratis. Het was een gezellig samenzijn met alle colle­ ga’s uit de sanitair-, HVAC- en elektro­ sector. Het vormde een ideaal moment om te netwerken, nieuwe oplossingen te ontdekken en kennis op te doen binnen ons vakgebied’, aldus ­Lhoëst.

IN CIJFERS In totaal zakten

3300 bezoekers af naar Brussels Kart Expo.

185 In totaal stelden

BEZOEKERSPROFIEL IN CIJFERS Op Install Day ontmoet u mensen uit de hele installatiesector. Om u een idee te geven van de bezoekersprofielen hebben we dit samengevat in onderstaande grafiek. Deze cijfers werden opgesteld op basis van de registratiegegevens.

Bezoekers vs. beroepen

fabrikanten op Install Day hun nieuwste producten voor.

9300 m²

oppervlakte verdeeld over twee hallen en 2 tenten. De oppervlakte wordt uitgebreid met 1600 m² voor de volgende editie.

Electrotechniek

25% Sales, communicatie & marketing

10%

Architect 1%

Andere

9%

34

by Techlink

• februari 2020

0

De toegang tot de beurs bedroeg Centrale verwarming & sanitair

Ingenieur 1%

54%

euro

Ook onze volgende editie op 20 november 2020 zal volledig gratis zijn.

De presentaties kan men downloaden op de website van Install Day: www.installday.be/ nl-be/Seminaries

februari 2020 â&#x20AC;˘

by Techlink

by Techlink

35

Actualiteit

Techbim nu open-source Techlink lanceerde op de beurs Install Day 2018 samen met IFMA Belgium (International Facility Management Association, Belgium Chapter), ORI (Organisatie van Advies- en Ingenieursbureaus), alsook met steun van de Confederatie Bouw en het WTCB, het standaardisatie-initiatief Techbim.

Dit betekende een grote stap vooruit voor de integratie van technische installaties binnen een BIM-context. Techlink is een voortrekker als het gaat over BIM.

BIM

Er bestaat geen eenduidige definitie.

Maar onder BIM verstaan we door­ gaans Building Information Modeling of Building Information Model. Het is een digitaal model, dat een virtuele weerga­ ve vormt van het bouwwerk. Geometrie en informatie worden hierbij aan elkaar gekoppeld. Een BIM-model is opge­ bouwd uit meerdere objecten (ramen, deuren, muren, ...) met telkens de bij­ horende informatie, zoals de technische eigenschappen van het object en de re­ laties met andere objecten.

BIM betekent een ingrijpende vernieu­ wing van het bouwproces met nieuwe sleutelbegrippen zoals samenwerking i.p.v. concurrentie, openheid i.p.v. af­ scherming van knowhow. De imple­ mentatie van BIM vereist een goede samenwerking binnen de eigen organi­ satie, een optimale samenwerking met andere partijen in de keten en resulteert in een kostenbesparing door een effici­ ëntere werkvoorbereiding, calculatie en uitvoering.

Problemen die vroeger pas opdoken op de bouwplaats kan je nu vaak al detec­ teren in de planningsfase. Je kan met BIM ook nagaan of in een project de gewenste kwaliteit wordt gehaald. Wan­ neer verschillende bouwpartners het ge­ bruiken, is BIM ook ideaal om misver­ standen en communicatieproblemen te voorkomen.

Door het toenemend gebruik van BIM door de verschillende actoren in het bouwproces groeide ook de noodzaak tot standaardisatie.

36

by Techlink

• februari 2020

Vooruitblik

Uit rondvraag bij onze leden blijkt dat een meerderheid ervan overtuigd is dat BIM op korte termijn een grote opmars zal kennen binnen de installatiesector.

Dit antwoord wijst erop dat de onder­ nemingen in onze sector toch genood­ zaakt zullen zijn BIM in de toekomst te implementeren, zo niet dreigen ze hun concurrentiële positie te verliezen.

Geïnteresseerden in BIM willen voor­ al kennis opdoen via ervaringen uit de praktijk. Daarnaast worden ontwikke­ lingen op het gebied van open standaar­ den en inzicht in de toegepaste software aangehaald. “Soft skills” die relevant zijn voor het samenwerken in BIM worden ook steeds belangrijker.

TIP!

Medewerkers vertrouwd maken met BIM via opleidingen is noodzakelijk om een goede start met BIM te kunnen maken!

Techbim Content vanaf nu open-source

Tijdens de beurs Digital Construction Brussels op 24 oktober 2019 kondigde Kris Van Dingenen, Director General van Techlink, aan dat de Techbim Con­ tent vanaf nu open-source ter beschik­ king staat voor alle BIM-gebruikers.

‘Door het open-sourcen realiseren we een open speelveld voor Belgische par­ tijen die elkaar nu kunnen aanspreken en vinden rond een sectorstandaard inzake BIM voor technische installa­ ties. Applicatiebouwers kunnen einde­ lijk software ontwikkelen waarmee ze de hele sector kunnen bedienen. Fabri­ kanten kunnen nu ook de data van hun producten specifiëren en structureren volgens de Techbim Content waardoor de BIM-gebruikers deze makkelijk kun­ nen gebruiken in de generieke objecten van de sector. Fabrikanten zoals Daikin, Niko, Grada, Tolemail, Jaga, Interalu, Henrad, Stelrad en B.E.G. kunnen van­ daag al productgegevens conform Tech­ bim aanleveren of zullen dit op korte termijn doen. Welkom in de open digi­ tale wereld!’, legt Kris uit.

Iedere BIM gebruiker (in Autodesk Re­ vit) kan toegang krijgen tot de generieke bibliotheek en ook meewerken aan het uitbouwen van deze bibliotheek. Dat al ›››

Dit jaar is onze e-commerce 366 dagen op 366 geopend

Wij weten net als u dat tijd geld is, en dat uw klanten verwachten dat u op elk moment beschikbaar bent. Daarom kunt u met ons E-commerce platform niet enkel de producten die u wenst opzoeken en bestellen, maar ook uw bestellingen en historieken beheren en opvolgen.

Meer info over onze verschillende diensten op www.facq.be

Actualiteit

VOORDELEN VOOR DE BIM GEBRUIKERS?

››› les in het Frans en het Nederlands. ‘Het

spreekt voor zich dat deze objecten­ bibliotheek nog zal uitgebreid worden in functie van de noden van de BIMusers, zegt Kris.

Een open ecosysteem

De BIM gebruiker kiest de Product Data van om het even welke bron hij/ zij mee wenst te werken en injecteert het in een generiek object van de Techbim Bibliotheek met de hulp van de BIM applicaties die hij/zij verkiest. Dit wordt geïllustreerd door onderstaande figuur (3 levels).

3 NIVEAU’S:

1

BIM Data Level - Dataleverancier • Generiek: wordt door derden voorzien (Partners), bv. certifi­ caten.

• Specifiek: wordt door de fabri­ kant voorzien, bv. afmetingen van product.

2

BIM Content Level - Contentleverancier

BIM data level (L1)

- Contentbouwer • Generiek • Specifiek: Specifieke Object­ geometrieën (SOg) of Speci­ fieke Objecten (SO) voor het invullen van aspecten die niet zijn – of niet kunnen worden – opgenomen in de Generieke versie.

• Ze kunnen gratis de Techbimbibliotheek gebruiken (open-source); • Ze bepalen samen de evolutie van de bibliotheek; • BIM modellen kunnen vlot uitgewisseld worden tussen gebruikers van dezelfde BIM modelling software (via IFC indien verschillende BIM modelling software gebruikt wordt); • Ze kunnen die BIM applicaties gebruiken die ze voor hun project het meest geschikt achten; • Ze kunnen Product data uitwisselen zonder aan functionaliteit in te boeten; • Wanneer de uitvoering klaar is, beschikken ze over een digitaal as built dossier; • Ze kunnen BIM modellen maken van bestaande installaties t.b.v. onderhoud en uitbating; • Ze kunnen ongelimiteerd simulaties uitvoeren op bestaande installaties om tot de meest optimale renovatie te komen.

3

BIM Application Level - Applicatieleverancier - Applicatieontwikkelaar • Configurator voor maatwerk­ producten • Productselectie • Berekenen van prestaties van producten • Verhogen modelleergemak • Bestelproces automatiseren • Rapporten genereren • …

MEER INFO?Voor meer informatie over Techbim kan u contact opnemen met Kris Van Dingenen via kris.vandingenen@techlink.be.

Neem ook een kijkje op www.techbim.be.

Techdat

...

...

BIM content level (L2)

BIM application level (L3)

38

by Techlink

...

• februari 2020

Stap binnen in de

Smart World van Testo Bezoek onze stand 1226 op vrijdag 6 maart en ontdek onze promoties:

www.testo.com/nl-BE/batibouw

testo februari.indd 1

31/01/2020 8:57:59

HET GRENSVERLEGGENDE PP BINNENRIOLERINGSYSTEEM INSTALLATIEGEMAK | GELUIDSARM | HOGE STIJFHEID

Een compleet assortiment: www.pipelife.be

Slagkracht

Projectresultaten van “Slagkracht voor de vernieuwende installateur” Graphique 1:

PROGRÈS DES CONNAISSANCES APRÈS FORMATION Het Slagkracht-project liep eind 2019LA ten einde en werd

op 22 november 2019 afgesloten met een aangepast event tijdens Install Day. Op het event werden de keuzetool en projectresultaten voorgesteld. In twee jaar tijd slaagde het project erin om ruim 2300 Vlaamse installateurs en installatiebedrijven te bereiken.

Les personnes ayant répondu aux questions devaient évaluer elles-mêmes leurs connaissances en s’attribuant une note comprise entre 0 (pas de connaissances) et 5 (expert). Ces graphiques illustrent la progression des connaissances avant et après la formation. Une augmentation de 1/5 signifie que le candidat a progressé de 1 échelon sur 5 dans son niveau de connaissances.

3%

Het doel van het Slagkracht-project was om de installateur via opleidingen en (technische) ondersteuning het nodige 30% vertrouwen te geven om warmtepom­ pen en (kleine) WKK's aan te kunnen bieden aan hun klanten. Na een reeks bezoeken aan demosites volgden tal van UNE POMPE À CHALEUR opleidingsreeksen over heel Vlaanderen.

taanbod meer toekomstgericht in het kader van de energietransitie.

3%

Keuzetool

‘De tool (te 14% raadplegen op: www.kiesjeverwarming.be) is bedoeld om een • De verhoogde inzet van warmtepom­ gids te zijn voor de installateur. Hij of pen en (µ)WKK in combinatie met zij moet in een handomdraai kunnen 53% andere technieken draagt bij aan een nagaan wat de beste oplossing is voor stabiel en betrouwbaar elektriciteits­ zijn klant: een30% hybride ketel, een mi­ UNE INSTALLATION DE net, wat een positieve impact heeft op cro-wkk, een warmtepomp of een com­ (MICRO-)COGÉNÉRATION binatie van verschillende technieken. De de Vlaamse economie.

42% tool gaat zelfs verder dan dat. De instal­ De brede impact van Slagkracht kwam lateur moet ook nagaan of er voldoende • De verhoogde inzet van warmtepom­ tot uiting op een aantal verschillende pen en (µ)WKK als duurzame warm­ ruimte is om te kunnen boren of om een vlakken: tevoorziening heeft heel wat exter­ horizontaal captatieveld aan te leggen. Je • De installateur die warmtepompen en ne maatschappelijkeUne baten (minder ontdekt dus of het zinnig is om met de Une augmentation de 3/5 augmentation de 2/5 Une augmentation de 1/5 Pas d’augmentation (µ)WKK opneemt in zijn aanbod ver­ CO2 en andere emissies, faciliteren klant over deze technologieën te praten. hoogt zijn omzet, maakt zijn produc­ hernieuwbare energie, …).

Het is dus geen dimensioneringstool die 25%

Grafiek 1:

TOEGENOMEN KENNIS NA VOLGEN OPLEIDING Deelnemers aan de bevraging dienden hun kennis in te schatten door zichzelf een score toe te kennen van 0 (geen kennis) tot 5 (expert). In deze grafieken wordt de toename in kennis getoond voor en na de opleiding. Toename met 1/5 betekent dat de kandidaat 1 kennisniveau op 5 omhoog gegaan is.

3%

3%

14%

25%

30%

53% WP

WKK

30%

42%

geen toename

40

by Techlink

• februari 2020

toename met 1/5

toename met 2/5

toename met 3/5

Jan Caerels (COGEN lesgever micro-wkk) stelde de projectresultaten voor op Install Day. Sinds 6/01/2020 is Jan werkzaam bij Techlink als Technology & Innovation Manager.

SLAGKRACHT VOOR DE VERNIEUWENDE INSTALLATEUR je vertelt welk toestel, van welk merk en met welk vermogen je moet plaatsen. Je kan deze tool wel gebruiken voor op­ maak van een offerte of voor of zelfs tij­ dens een klantengesprek’, zegt project­ leider Lenn Coussement.

Resultaten

SAMENVATTING

• Mails verstuurd naar meer dan 7000 contacten.

• Bereikte installateurs met diverse in­ fosessies: 77.

• Bereikte installateurs met demosites: 185 unieke installateurs bezochten minstens één van onze 17 georgani­ seerde demosessies.

• Bereikte installateurs met events: on­ geveer 2000. Er werd deelgenomen aan volgende events of er werden vol­ gende events georganiseerd: Install Day (met inbegrip slotevenement), Warmtepompsymposium, Pixii ex­ pert day, Intersolution, WKK ont­ moetingsdag en Desco beurs.

• Bereikte installateurs met opleidin­ gen: 239 unieke installateurs volgden 1 van onze 10 opleidingsreeksen.

• Cursus ontwikkeld die te downloa­ den is op www.vernieuwende-instal­ lateur.be/documenten.

“

Gebrek aan kennis en ervaring zijn vaak een barrière om nieuwe technieken op grote schaal te ontplooien.

”

Lenn Coussement

TOELICHTING

De reacties op het project waren positief.

‘Ongeveer alle installateurs die we na af­ loop van de opleiding bevraagden zien zichzelf in de toekomst warmtepompen installeren’, gaat Lenn verder, ‘en ook wat WKK betreft zien we de drempel bij verschillende installateurs verlagen. De bevraging toonde ook aan dat de mees­ te installateurs hun kennis verhoogd is (Grafiek 1).

VRAGEN? Stuur ze naar sandra.mertens@techlink.be. Neem ook een kijkje op www.vernieuwende-installateur.be

“Slagkracht voor de vernieuwende installateur” was een initiatief van Techlink, het Warmtepompplatform en COGEN Vlaanderen, en werd gesubsidieerd door VLAIO. Het tweejarig project concentreerde zich rond een vierdelige lessenreeks over warmtepompen en warmte-krachtkoppeling, maar nodigde de installateur HVAC in de kantlijn daarvan ook uit op infosessies en installatiebezoeken.

De bijhorende website biedt extra informatie en diverse werkinstrumenten. Industrieel ingenieur Lenn Coussement trad vanwege Techlink op als projectleider. Bio-ingenieur Jan Caerels (COGEN Vlaanderen) nam de lessen inzake microWKK’s voor zijn rekening.

Burgerlijk ingenieur Maarten Soubron, ten slotte, zaakvoerder van studiebureau Thermiek en gastdocent thermodynamica aan de KU Leuven, informeerde installateurs over de warmtepomptechniek.

februari 2020 •

by Techlink

by Techlink

41

Actualiteit

Doe een beroep op alternatieve geschillenbeslechting!

Bij geschillen tussen consumenten en ondernemingen (B2C) en tussen ondernemingen onderling (B2B) probeert men nog te weinig het geschil in der minne te regelen.

Men kiest eerder voor de rechtbank of men laat de zaak vallen. Men moet echter niet aarzelen om in de eerste fase een beroep te doen op een derde die een procedure kan voeren om het probleem op een alternatieve manier (via bemiddeling, verzoening, arbitrage of ombudsman) op te lossen.

Wat is het voordeel van alternatieve geschillenbeslechting (Alternative Dispute Resolution, ADR)?

In vergelijking met de rechtbank biedt deze aanpak heel wat voordelen: 1 het gaat veel sneller; 2 de partijen hebben de macht om een door hen aanvaardbare oplossing te vinden; 3 de kosten zijn beperkter (sommige instanties brengen helemaal geen kos­ ten in rekening, en bij tussenkomst van een erkend bemiddelaar zijn de honoraria in principe in gelijke delen verdeeld); 4 de vertrouwelijkheid wordt gegaran­ deerd (terwijl in de rechtbank de de­ batten publiek zijn); 5 de relaties tussen de partijen kunnen gehandhaafd worden (bij een akkoord is er geen winnaar of verliezer, enkel twee winnaars).

(van het Wetboek voor Economisch Recht) werd omgezet en is gebaseerd op criteria. Een officiële lijst van deze en­ titeiten is gepubliceerd op de site van de FOD Economie en van de Europe­ se Commissie. De consumentenom­ budsdienst is één van deze entiteiten en verstrekt informatie inzake regeling via minnelijke schikking, maar staat ook in voor de behandeling van klachten waar­ voor er nog geen gekwalificeerde enti­ teit is. Kwalificatie en audit (= checken van het naleven van criteria op termijn) vallen onder de bevoegdheid van FOD Economie.

Voor geschillen tussen ondernemingen onderling (B2B) zijn er minder mogelijk­ heden en geen wettelijke verplichtingen.

Er bestaat wel arbitrage of er zijn erkende bemiddelaars, die aan criteria inzake be­ voegdheden en permanente opleidingen moeten voldoen. Het toezicht op de na­ leving van deze criteria valt onder de be­ voegdheid van de FOD Justitie. Ze zijn

B2C vs B2B

Voor geschillen tussen consumenten en ondernemingen (B2C) worden de vereni­ gingen/ordes die de professionelen ver­ tegenwoordigen … aangemoedigd om “een entiteit” op te richten om consu­ mentengeschillen te behandelen. Denk aan de Verzoeningscommissie Bouw.

Het gaat om gekwalificeerde entiteiten die aan duidelijke criteria moeten vol­ doen. De kwalificatie vloeit voort uit een Europese Richtlijn die in Boek XVI

42

by Techlink

• februari 2020

TIP! Communiceer met elkaar!

TIP!

Neem in de algemene voorwaarden vormen van bemiddeling op om mogelijke geschillen op te lossen.

meestal betalend, maar efficiënt (70 à 80% kans op succes), sneller en ze laten toe tot een door partijen gevonden oplos­ sing te komen (win-winsituatie). Indien nuttig kunnen partijen deze oplossing (= bemiddelingsakkoord) ook door een rechter laten erkennen, zodat deze dezelf­ de juridische waarde heeft als een vonnis.

Belmed

Belmed is een online tool die informa­ tie inzake regeling per minnelijke schik­ king geeft maar ook de mogelijkheid aanbiedt om een neutrale en bevoegde derde te vinden om een geschikte oplos­ sing te vinden. Belmed dekt zowel B2C als B2B, dankzij partners die een keuze maken voor een bepaalde sector, mate­ rie, B2C- en/of B2B-geschillen, geogra­ fisch gebied en taal(talen). De aanvrager kan deze tool gebruiken om aanvragen te ontvangen en te behandelen in alle vei­ ligheid.

MEER INFO? Neem een kijkje op de website van de FOD Economie: www.belmed.fgov.be.

Het belang van digitalisering voor vakmannen Digitalisering staat op de agenda van veel bedrijven, maar niet elke vakman loopt er warm voor. Nochtans bestaan er vandaag de dag digitale oplossingen voor elke vakman, vooral voor het vereenvoudigen van administratie. Ze zijn simpel in gebruik, en maken het werk een pak makkelijker. Bovendien helpen ze moderne vakmannen concurrentieel te blijven.

Meer klanten in minder tijd met digitale offertes

Handige digitale werkbonnen

De offerte is een krachtig gereedschap in de

De traditionele werkbon heeft kunnen genieten

kist van vakmannen. Beschouw ze gerust als

van een digitale make-over. Dat werd ook tijd.

het ­ultieme visitekaartje: een correct geprijsde,

De slordige papieren werkbon is ondertussen

heldere offerte in mensentaal wekt het

bijna prehistorisch, maar heel wat vakmannen

vertrouwen van een potentiële klant.

gebruiken nog de combinatie van een mobiele

Digitaal factureren brengt geld op

printer met Excel of een op maat gemaakt Onderschat echter de eventuele negatieve

programma.

impact van een offerte niet: na een teleurstellende offerte keert de aanvrager

Tegenwoordig kan dat beter. Op digitale

waarschijnlijk nooit naar jouw zaak terug.

werkbonnen kan je nog steeds gewerkte uren, afgelegde kilometers en materialen kwijt, maar ook eventuele extra informatie zoals notities of

Tot slot: digitaal factureren. Dat fenomeen is

foto’s. Allemaal op een tablet of smartphone.

heel populair bij de overheid en grote bedrijven, maar werkt ook heel efficiënt voor kleinere

Digitale werkbonnen kunnen op verschillende

bedrijven en vakmannen. De factuur komt altijd

manieren worden ingezet. Bij een interventie

aan, er komt amper nog handmatig werk bij

zal je als vakman bijvoorbeeld vaak beginnen

kijken, en de verwerking lukt veel sneller.

met een lege werkbon. Ter plekke bij de klant wordt dan alle nodige info toegevoegd tijdens

Er zijn nog voordelen verbonden aan digitaal

of vlak na de klus. Daarna kan de klant de

factureren. Zo wordt je vaker tijdig en correct

bon ondertekenen, en wordt de bon in enkele

betaald, door de online betaalopties die de

seconden naar kantoor gestuurd.

meeste facturatiesoftware biedt. Laatbetalers vang je dan weer op met automatische

De werkbon kan al helemaal zijn voorbereid op

betaalherinneringen.

kantoor, zoals wanneer er wordt vertrokken van Het maken en versturen van offertes is er

een goedgekeurde offerte. In dat geval zal de

Wil je al je uitstaande of betaalde facturen zien,

dankzij digitalisering gelukkig lichtjaren op

werkbon meestal een pak meer details bevatten,

dan kan dat doorgaans in een overzicht. Dat

vooruit gegaan. Sjablonen in eigen huisstijl

en moet de werkbon hoogstens nog worden

werkt een pak sneller dan zoeken in e-mails of

maken, artikel­lijsten en algemene voorwaarden

aangepast en ondertekend.

mappen.

brieven, je kan het allemaal met offertesoftware.

Digitale werkbonnen zijn heel wat minder slordig

Ook je boekhouder zal altijd voor elektronisch

De truc is dat je al die onderdelen maar één

en veel professioneler dan de vorige generaties.

factureren kiezen. Wat hij of zij vooral zal

keer moet maken.

Hij is altijd leesbaar, wie hem ook invult, en

appreciëren, is dat jij je facturen overzichtelijk

moet nooit achteraf nog worden gekopieerd of

en automatisch doorstuurt. Zo wordt het

overgetypt om de factuur op te stellen.

boekhoudwerk gespreid, in plaats van de

toevoegen, 6%-btw-attest, begeleidende

Eens de offerte is verzonden, kan de klant meteen online ondertekenen. Via de klassieke

klassieke pieken op het einde van het kwartaal.

post duurt dat dagen, online niet meer dan

Vergeet niet: hoe nauwkeuriger de werkbon, hoe

enkele minuten. Zo bespaart een vakman veel

beter voor het bedrijf. Wie graag correct betaald

En omdat je veel minder moet investeren in

tijd met digitale offertes die bovendien vaker dan

wordt voor geleverde diensten, springt dus best

papier, postzegels, inkt, een printer en vooral

ooit ­weten te overtuigen.

niet al te slordig om met werkbonnen.

tijd, kost een elektronische factuur ook veel minder geld. Onderzoek toont zelfs aan dat een papieren factuur tot bijna 4x zo duur is.

Klaar om je administratie te digitaliseren? Probeer het zelf even uit op www.teamleader.be

Event

INTERCLIMA: trends in de richting van multi-energieneutrale oplossingen INTERCLIMA 2019 - dat plaatsvond van 5 tot 8 november 2019 in Parijs-Noord Villepinte - bood een unieke gelegenheid om alle stakeholders op het gebied van klimaattechniek te ontmoeten. Deze Franse installatiebeurs richtte zich voornamelijk op warmtepomptechnologie en installatieconcepten.

De technische ontwikkelin­ gen in HVAC-systemen en -producten (verwarming, ventilatie, airconditioning) en in systemen en producten voor de productie van SWW (sanitair warm water) zijn de afgelopen twee jaar vooral gedreven door drie factoren:

1

De evolutie van de Europe­ se richtlijnen en verorde­ ningen (richtlijn inza­ ke ecologisch ontwerp, richtlijn inzake energie-­ etikettering, richtlijn ­inzake energieprestaties van gebouwen, verordening betreffende gefluoreerde broeikasgassen).

2

De afstemming ervan op de Franse context (arti­ kel CH35 en toekomstig RE2020).

44

by Techlink

• februari 2020

3

Grotere zorg voor een goede luchtkwaliteit ­binnenshuis.

Thermodynamica

Op INTERCLIMA 2019 werd de ontwikkeling van thermodynamische oplos­ singen gekenmerkt door een verhoogde dynamiek, terwijl bij de verwarmingsketels nog maar een tragere ontwikke­ ling te zien was. Thermo­ dynamica bereikt hogere seizoensgebonden rendemen­ ten dan ketels, biedt gratis warmteterugwinningsopties en maakt een overvloedige warmwaterproductie moge­ lijk.

Franse fabrikanten zijn duidelijk van plan om op termijn de ketels in stook­ ruimten te vervangen door thermodynamische oplossin­ gen. Deze technologie biedt

een optimaal antwoord op de veranderende behoeften van nieuwe collectieve wo­ ningen.

Activiteiten

INTERCLIMA organiseer­ de verschillende activiteiten,

zoals een "Food Court" om te eten, conferenties, een inno­ vatiewereld, het "Air Quality" dorp, een ruimte om zaken te doen enz. Kortom, alles om een aangename, informatieve en constructieve dag door te brengen!

OVER INTERCLIMA: INTERCLIMA is de beurs voor technische apparatuur ten behoeve van zuinigere en comfortabelere gebouwen.

Ontwerpers en installateurs in de sector vinden er oplossingen op het gebied van energie-efficiëntie, het gebruik van hernieuwbare energie, comfort en digitale oplossingen voor alle gebouwen. Op deze beurs staan de belangrijkste productgroepen uit onze sector: verwarming, SWW, airconditioning, koeling, ventilatie, luchtkwaliteit, pompen, kranen, waterbehandeling, technische oplossingen, enz.

HEEFT JOUW KLANT GEEN AARDGAS? Propaangas van Antargaz vormt de oplossing!

Laat jouw klanten genieten van alle comfort van gas dankzij propaangas in een tank boven of onder de grond.

Propaangas biedt exact hetzelfde comfort als aardgas en stoot minder roetdeeltjes, CO2 en NOx uit dan andere fossiele brandstoffen.

EPURE DYNAMICS Voor schone en gezonde lucht Ons Epure filter in combinatie met CIAT comfort unit biedt hoogrenderende luchtzuivering voor een schone en gezonde werkomgeving. Het verlaagt de concentratie fijnstof tot onder de door de WHO aanbevolen limiet (10 ug / m3).

switchtotherealwork.com

Optimale luchtreiniging voor de volledige ruimte

EfficiĂŤnte luchtfiltratie van fijnstof tot 2.5 Âľm

Continue bewaking van de luchtkwaliteit

ciat.be

Actualiteit

Automatische lekdetectiesystemen slaan alarm bij waterlekken Snel en eenvoudig opsporen van lekken in de waterleiding kan grote schade en kosten vermijden. Er zijn verschillende systemen op de markt die het waterverbruik in gebouwen monitoren en in het geval van een lek alarm slaan.

Toepassingen in grote gebouwen

Met het oog op duurzaamheid worden grote (administratieve) gebouwen tegen­ woordig vaak voorzien van een lekdetec­ tiesysteem op de (hoofd)waterleiding en in de sanitaire blokken.

Hiervoor bestaan er speciale elektroni­ sche modules, die meestal gekoppeld worden aan het gebouwbeheersysteem.

Deze modules volgen op een intelligente wijze continu het waterverbruik op en sturen deze data door naar de gebruiker of beheerder, die deze ter plaatse in het gebouw en/of vanop afstand kan opvol­ gen. Sommige systemen laten toe om zelf parameters voor het waterverbruik in te stellen (vb. maximaal dagelijks of wekelijks verbruik, maximale duur van continu debiet of al dan niet openstel­ len van een bepaalde leiding voor een bepaalde periode). Bij een mogelijk lek­ probleem slaat de module op verschil­ lende manieren alarm (vb. per mail, sms, sirene …) en onderneemt het zelf de nodige acties (vb. automatisch afslui­ ten van de watertoevoer of de gebruiker direct in contact brengen met mogelijke herstellers en/of verzekeraars) om water­ schade te beperken.

46

by Techlink

• februari 2020

Voor sanitaire blokken bestaan er af­ sluitkranen met bewegingssensor of timer­module, die in de toevoerleiding naar de verschillende sanitaire blokken geplaatst worden en die de watertoevoer afsluiten zolang er niemand aanwezig is.

Indien hieraan ook een watermeter en lek­ detectiekit gekoppeld worden, kan de bijhorende elektronische module de kraan sturen, het waterverbruik en de alarmen van de lekdetectiekit registreren en alle verbruiksgegevens koppelen met een gebouwbeheersysteem.

Daarnaast kan men in grote gebouwen, waar slechts een klein lek reeds zeer veel schade en kosten kan veroorzaken (vb. datacenters, laboratoria, technische ver­ diepingen van ziekenhuizen), ook ge­ bruikmaken van speciale lekdetectie­ kabels. Deze worden geplaatst onder computervloeren, onder en rond wa­ terverbruikende installaties of rondom waterleidingen. Ze zijn verbonden met verschillende types alarmmodules voor verschillende toepassingen. Met deze kabels kan men niet alleen een lek de­ tecteren, maar ook heel precies de loca­ tie van het lek identificeren. Dit systeem gaat gepaard met een grotere investe­ ringskost.

Toepassingen in woonhuizen

Voor woonhuizen zijn er verschillende eenvoudigere (en goedkopere) systemen op de markt.

Zo is het ook hier mogelijk om een spe­ ciale meter op de waterleiding te plaat­ sen, die constant het waterverbruik opvolgt. Een centrale server kan via in­ ternet in contact staan met de meter en zo alle data verzamelen en weergeven via een app op smartphone of compu­ ter. Soms kan de gebruiker een aantal parameters zelf instellen en bij sommige systemen worden ook andere parameters dan waterverbruik (vb. watertempera­ tuur) opgevolgd. Bij onregelmatigheden zal de centrale automatisch de gebruiker op verschillende manieren verwittigen en kan het systeem eventueel de water­ toevoer automatisch afsluiten. Vermits deze meters echter eenvoudiger zijn dan voor grotere gebouwen en meestal geen gebruik maken van ingewikkelde lekde­ tectiealgoritmes, maar slechts gebaseerd zijn op een overschrijding van een maxi­ mumverbruik, is de kans op valse alar­ men groter, kan er slechts een indicatie van een mogelijk lek gegeven worden en zijn deze systemen meestal niet in staat om kleinere lekken te detecteren.

Andere systemen maken gebruik van kleine draadloze sensoren, die geplaatst worden op risicovolle plaatsen in een gebouw (vb. naast de (af )wasmachine).

Deze sensoren detecteren water in geval van overstroming, maar kunnen soms ook andere parameters, zoals water- en omgevingstemperatuur en vochtigheid binnen een ruimte, opvolgen. De sen­ soren communiceren via wifi of ether­ net met een centrale in het gebouw en/ of zijn via een app op de smartphone of via een website op te volgen. Soms kun­ nen per sensor limieten ingesteld wor­ den. In geval van overstroming en/of bij een te lage temperatuur of een te hoge

of te lage vochtigheid worden er verschil­ lende waarschuwingen verstuurd (naar vooraf geïdentificeerde personen). Vaak kan de centrale automatisch de hoofd­ kraan van de waterleiding afsluiten. In andere gevallen is dit manueel mogelijk vanop afstand. Dankzij connectie met andere domotica kan de watertoevoer bijkomend automatisch (gedeeltelijk) af­ gesloten worden bij afwezigheid van de gebruikers van het gebouw.

Tot slot bestaat er ook nog een speci­ale toevoerkraan die gekoppeld wordt aan een individueel toilet. Deze kraan kan een lek aan het ventiel herkennen en dit

afsluiten. De gebruiker kan het toilet niet meer gebruiken, tenzij na een druk op een speciale knop. Daarna sluit de kraan opnieuw tot na reparatie. Men plaatst de kraan langs de rand of aan de bodem van het toiletreservoir. Ze kan echter niet ge­ bruikt worden bij een wandcloset met ingebouwd reservoir.

BRON: WTCB, het artikel werd opgesteld in het kader van de technology watch C-WATCH (www.c-watch.be). Dit artikel kan geenszins gezien worden als een kwaliteitsoordeel/ standpunt van WTCB.

OPROEP TOT HET INDIENEN VAN EEN PROJECT Techlink plaatst haar leden graag in de kijker. Dit blijkt ook uit deze editie van Heat+.

Heeft jouw bedrijf onlangs een interessant project uitgevoerd in het kader van de energietransitie: innovatie, verduurzamen en digitalisatie? Neem dan vrijblijvend contact op met onze redacteur Dirk De Wolf (dirk.dewolf@confederatiebouw.be).

Dit project laat je toe om als bedrijf via een andere invalshoek in het nieuws te komen.

Dossier

Ventilatieverslaggeving in Vlaamse woningen Sinds 1 januari 2016 moet de ventilatie-installatie van vergunningsplichtige residentiële nieuwbouw en ingrijpende energetische renovaties in Vlaanderen uitgevoerd worden volgens het Kwaliteitskader Ventilatie. In dit artikel worden de wettelijke verplichtingen besproken en geven we enkele praktijktips voor installateurs. Ventilatieverslaggeving, 4 jaar na de invoering, eenvoudig of te complex?

Wat is een STS?

De STS (Spécifications Techniques uni­ fiées - eengemaakte Technische Specifi­ caties) zijn referentiedocumenten met als doel bij te dragen aan de realisatie van bouwwerken volgens de regels van de kunst en goed vakmanschap. Deze referentiedocumenten, met normatief en/of duidend karakter, zijn in de eer­ ste plaats bestemd voor de cliënten, zijn­ de de voorschrijvers en ontwerpers en, rechtstreeks of onrechtstreeks, de bouw­ heer die dankzij de STS op neutrale wij­ ze gebruiksgeschikte producten en syste­ men kan (laten) voorschrijven. Wat een STS niet doet, is de ontwerpers, kopers en verkopers van hun aansprakelijkheid ontslaan. Ze vormt ook geen waarborg door de overheid of door de opstellers van de STS. De STS-P beschrijven de prestatiecrite­ ria waarvoor eisen kunnen worden ge­ steld aan het ontwerp, de componenten, de uitvoering, het onderhoud, de docu­ mentatie, de meetinstrumenten en de prestatieverslaggeving. Zo beschrijft de

STS-P 73 (Systemen voor basisventilatie in residentiële toepassingen) op welke wijze de prestaties van een ventilatie-in­ stallatie kunnen worden beschreven.

Een STS bevindt zich op federaal niveau onder de verantwoordelijkheid van de FOD Economie. In Vlaanderen wordt binnen het wettelijk verplicht Kwali­ teitskader Ventilatie verwezen naar de STS-P 73. Mocht Wallonië of Brussel een kwaliteitskader voor ventilatie wil­ len invoeren, dan kunnen ze eveneens verwijzen naar de STS-P 73-1. Dit ver­ mijdt dat ieder gewest het warm water opnieuw probeert uit te vinden.

STS-P 73-1

De STS-P 73-1 beschrijft prestatiecrite­ ria voor de meting en prestatie van ven­ tilatiesystemen in woningen en woon­ gebouwen. De STS bevat geen eisen op zich, zo wordt bijvoorbeeld niet opge­ legd welk prestatieniveau moet worden behaald voor een bepaald criterium. De eisen kunnen in een ander kader worden vastgelegd, zoals bijvoorbeeld in Vlaan­

Techlink volgt de evoluties inzake (residentiële) ventilatiesystemen op. Dat merk je aan volgende initiatieven:

1 2

Vanaf er sprake was van het ontwikkelen van het Kwaliteitskader, heeft Techlink onmiddellijk een werkgroep Residentiële Ventilatie opgericht.

Techlink neemt actief deel aan de vergaderingen die georganiseerd worden door het BCCA. Zo kan Techlink de belangen van de leden inzake ventilatie beter verdedigen.

48

by Techlink

• februari 2020

TIP! Meer weten over het Kwaliteitskader Ventilatie en de STS-P 73-1: www.ikventileerverstandig.be

deren binnen het verplichte Kwaliteits­ kader of vrijwillig in een privaatrechte­ lijk document zoals een lastenboek. In Vlaanderen worden momenteel enkel de EPB-gerelateerde criteria verplicht binnen het Kwaliteitskader, maar daar­ naast kunnen vrijwillig dus ook andere criteria worden vastgelegd zoals bijvoor­ beeld het akoestisch comfort of thermi­ sche isolatie van de kanalen. De STS be­ vat eveneens geen oplossingen hoe men iets kan realiseren. Concrete richtlijnen voor het realiseren van een ventilatie-in­ stallatie worden beschreven in de Tech­ nische Voorlichting nr. 258 (Praktische gids voor de basisventilatiesystemen voor woongebouwen) ondersteund door de OPTIVENT berekeningstool van het WTCB. De STS-P 73-1 is wel een middel om toe te laten de prestaties van de ventila­ tie-installatie vast te leggen aan de hand van een bepaalde klasse of vaste waarde afhankelijk van het criterium. De opge­ stelde prestaties kunnen dan na de in­ dienststelling van de installaties wor­ ›››

Ons D-systeem apporteert verse lucht en verjaagt vervuilde lucht.

Het D-systeem van Itho Daalderop: gecontroleerde ventilatie.

Ons systeem van mechanische ventilatie voert verse lucht van buiten aan en voert vervuilde lucht, vocht en CO2 af. Gecontroleerd, energiezuinig en geluidsarm.

Itho Daalderop: uw garantie op verse lucht.

Ontdek het gamma op www.ithodaalderop-ventilation.be

Dossier

De ventilatieontwerpspecificaties (VOS)

››› den afgetoetst. Door het vastleggen van de prestaties kan de bouwheer bewuste keuzes maken (bv. een verhoogd akoes­ tisch comfort) en kan de installateur zijn prijs verantwoorden. Het is dus in eer­ ste instantie een tool om de kwaliteit van ventilatie-installaties te verbeteren door de bouwheer en de installateur dezelfde taal te laten spreken.

Kwaliteitskader Ventilatie

In de Vlaamse regelgeving is bepaald dat het ventilatievoorontwerp (VVO) en het ventilatieprestatieverslag (VPV) moeten tot stand komen onder bewaking van een Kwaliteitskader: • VVO bij de EPB-startverklaring. Dit is een schets waarop alle ventilatie­ componenten zijn aangeduid.

• VPV bij de indiening van de EPB-aan­ gifte na de uitvoering van de werken.

Dit verslag laat toe te controleren of de ventilatie-installatie voldoet aan de prestaties vastgelegd in de ventila­ tieontwerpspecificaties (VOS). In de praktijk is het wenselijk dat de instal­ lateur zich bekwaamt tot verslaggever mechanische installatie zodat hij bin­ nen het Kwaliteitskader een erkend meetrapport kan afleveren.

Het Kwaliteitskader moet ervoor zorgen dat de gerapporteerde meetresultaten betrouwbaar zijn. Hiervoor is een inte­ grale aanpak nodig waarbij er heel wat zaken moeten afgesproken worden, bv. inhoud van de opleiding, niveau van de examens, manier van controleren, speci­ ficaties voor meettoestellen, … .

BCCA vzw heeft zich sinds 2013 geën­ gageerd om in nauw overleg met de sec­ tor een Kwaliteitskader uit te werken.

Het is zeker van belang dat in dit Kwa­ liteitskader ook de stem van de installa­ teurs gehoord wordt en zij nemen ook actief deel aan de vergaderingen. In deze vergaderingen geeft BCCA feedback over de werking van het kader en wordt de aanpak afgetoetst.

Zo is het op uitdrukkelijke vraag van de installateurs mogelijk dat een installateur de meetresultaten rapporteert zonder de

50

by Techlink

• februari 2020

verplichting om de rapportering van de andere aspecten te doen (bv. de spleten onder de deur te meten). Dit zorgt er­ voor dat het ventilatieprestatieverslag op een snellere en goedkopere manier tot stand kan komen: de installatie moet niet nog eens extra opgemeten worden.

Anderzijds werd er dan wel geëist dat er voldoende controles zouden uitgevoerd worden, niet enkel op papier maar ook op de werf, tijdens en net na de metin­ gen. De handhaving wordt nog regel­ matig bijgestuurd op basis van concrete cases die zich voordoen, maar telkens in overleg met de verschillende belangheb­ bende partijen.

Een goede voorbereiding = de helft van het werk

Zoals hierboven al aangegeven moeten de ventilatiedebieten opgemeten worden bij oplevering van de ventilatie-installa­ tie. Om te vermijden dat de meting en afstelling een tijdrovende klus wordt, is een goed ontwerp belangrijk (zie WTCB TV 258) en wordt er best rekening ge­ houden bij de plaatsing van de installa­ tie dat deze ook achteraf zal moeten af­ gesteld worden.

Het Kwaliteitskader probeert daaraan te­ gemoet te komen door in het VVO te eisen dat de plaats van de groep, de kana­ len en de ventielen op een plan worden aangeduid. Hierdoor is bovendien de bouwheer voorafgaand aan de werken al op de hoogte van de geplande installatie.

Overleg door de installateur met bouw­ heer en/of architect is essentieel om de kans op problemen te vermijden. Door­ heen het ganse bouwproject worden beslissingen genomen met potentiële impact op de ventilatie installatie: vol­ doende ruimte voor de unit(s) en de ka­ nalen moet reeds bij aanvang voorzien worden; de afstelling van het systeem ge­ beurt vaak pas bij afwerking van de wo­ ning. Een kwalitatieve ventilatie-installa­ tie omvat veel aspecten (kijk zeker ook eens in de technische voorlichting) en niet al deze elementen worden afgedekt door het huidige Kwaliteitskader.

De bereikbaarheid van de unit en de ventielen is essentieel om op een vlotte

legt alle prestatie-eisen van de ventilatie-installatie vast, zoals beschreven in de eengemaakte Technische specificaties STS P 73-1. Dit document wordt aan de installateur bezorgd voor het opmaken van zijn prijsofferte.

In deze fase is communicatie tussen de installateur en de verslaggever noodzakelijk.

In het Ventilatieprestatieverslag (VPV) moet het volgende zeker staan: • Gegevens van het ventilatie­ toestel (merk en type) + de lengte en type van toevoerroosters; • Gemeten mechanische ventilatie­debieten (= de effectieve debieten van toevoer en afvoer gemeten door de erkende ventilatieprestatieverslaggever); • Behaald (on)balans van de gemeten debieten bij warmteterugwinning (= de balans tussen toevoer en afvoer); • Zomer-bypass (= ja of nee?); • vermogen van de ventilatie-unit (= het energieverbruik van uw toestel); • Doorstroomopeningen (= dit zijn de afmetingen van de spleten onder de binnendeuren).

wijze te kunnen komen tot het VPV. De eenvoudigste manier om het debiet van een ventiel op te meten is met behulp van een debietmeter met een conus. Het nauwkeurigste resultaat wordt bekomen als deze conus gecentreerd over het ven­ tiel kan geplaatst worden. Daarom wor­ den de ventielen best voldoende ver van hoeken en wanden geplaatst. Dit komt ook de verspreiding van de lucht in de ruimte ten goede.

Ook de unit wordt best op een gemak­ kelijk bereikbaar plaats opgesteld. Vaak is het nodig om instellingen op de unit te doen om het systeem correct in te ›››

63 Profi-air 63 is een luchtverdeelsysteem voor ventilatiesystemen van residentiĂŤle gebouwen. Het is geschikt voor zowel systeem C als systeem D. Het modulaire systeem zorgt voor een flexibele oplossing voor elke situatie.

Slechts 4 onderdelen luchtverdeelkast (Luchtdichtheid klasse D) leiding (antistatische en antibacteriĂŤle coating) o-ring ventielaansluitsstuk

luchtverdeelkast

leiding

www.begetube.com

o-ring

ventielaansluitstuk

Ventilatie

Dossier

Figuur 1

››› stellen. Het is belangrijk dat er voldoen­

de ruimte rond de unit is om de filters uit de unit te halen of bij later onder­ houd demontage van de ventilatoren en warmtewisselaar toe te laten. Het is ook handig als de unit wordt aangesloten met een stekker en dat er dus een stop­ contact in de buurt van de unit is. De eenvoudigste vermogensmeters werken immers met een stekker en stopcontact.

Dit is bovendien handig als de unit voor onderhoud moet worden uitgeschakeld.

Praktische uitdagingen bij het meten van debieten

Het WTCB heeft in 2014 een artikel (“Mechanische-ventilatiedebieten opme­ ten” van S. Caillou) gepubliceerd waarin de voor- en nadelen van een aantal meet­ methodes worden beschreven.

Soms komt de ventilatieverslaggever pas ter plaatse als de installatie is afgewerkt en wordt op dat moment geconfronteerd met een situatie waarin het niet evident is om het debiet van een ventiel te me­ ten. Als het debiet op geen enkele ma­ nier kan gemeten worden moet er 0m³/h gerapporteerd worden. Om te vermijden dat er al te snel een onmeetbaar ventiel gerapporteerd wordt, werkt BCCA vzw een gids uit waarin een aantal praktische uitdagingen worden uitgeklaard.

In het voorbeeld ontbreekt de aanslag om de conus van de debietmeter tegen te plaatsen. In het document wordt dan uitgelegd dat het niet toegestaan is om de conus over het ventiel te schuiven.

Dit debiet kan gemeten worden door het ventiel te demonteren, een aanslag (bv. houten plaat) monteren en dan het ven­ tiel terugplaatsen. (Zie figuur 1).

52

by Techlink

• februari 2020

Een andere oplossing bestaat erin om moeilijk bereikbare ventielen te demon­ teren, en via een flexibele slang te verbin­ den met een bak waarop de conus van de debietmeter kan geplaatst worden zoals op de foto’s. (Zie figuur 2 op p. 53) Met een beperkte extra uitrusting kun­ nen op deze manier de meeste ventielen wel opgemeten worden.

Onder bepaalde voorwaarden mogen ventielen achteraf weggewerkt worden.

De debieten van deze ventielen moeten echter wel opgemeten worden. In deze gevallen moet de installatie dus afgesteld en opgemeten worden op moment dat alle ventielen nog bereikbaar zijn: enkel op deze manier kan de volledige installa­ tie correct afgesteld worden. Als achter­ af een ventiel wordt bijgeregeld, kan dit immers een effect hebben op de debieten van de andere ventielen van de installa­ tie. In zulke gevallen moet de meting op dat moment aangemeld worden voor het Kwaliteitskader en moet ook de volledi­ ge meting goed gedocumenteerd worden.

Om achteraf alle twijfels over de metin­ gen uit te sluiten is het aanbevolen om fo­ to’s van de ventielen en de situatie op mo­ ment van opmeten bij te houden, zeker in het geval van weggewerkte ventielen.

Aandacht voor meetapparatuur

Vanuit de wetgeving is het verplicht om correct werkende en gekalibreerde meet­ toestellen te gebruiken. De STS-P 73-1 laat meetmethodes toe met een meetfout tot 15%. De meest gangbare toestellen op de markt hebben gelukkig een kleine­ re foutenmarge, maar dit geldt niet voor alle toestellen.

Het is aangeraden om bij aankoop van meettoestellen (debietmeter of vermo­ gensmeter) de vereisten te vermelden en zeker te vermelden dat het toestel voor het kwaliteitskader ventilatie zal ge­ bruikt worden. Fabrikanten en verdelers kunnen u zo adviseren bij de keuze van een geschikt meettoestel. Meettoestellen moeten met de nodige zorg behandeld worden. Bewaar het meettoestel op con­ stante temperatuur, vermijd schokken tijdens transport, controleer de batterij (voorzie een reservebatterij), controleer of het toestel niet beschadigd is voor u een meting uitvoert en laat het toestel op de omgevingstemperatuur komen voor u de meting start.

Effect van het kwaliteitskader

In december 2019 heeft BCCA vzw een online enquête uitgevoerd bij de gebrui­ kers van de webapplicatie en de stake­ holders. We geven hier een aantal van de belangrijkste en meest in het oog sprin­ gende resultaten van deze marktbevra­ ging.

Volgens de meeste respondenten is er een merkbare verbetering van de algemene kwaliteit van de ventilatie-installaties, zie figuur 3 op p. 53.

De rapportering wordt door een vrij groot aantal betrokkenen als redelijk complex ervaren. Het is inderdaad niet evident om tot een volledige rapporte­ ring van de ventilatie-installatie te ko­ men: het voorontwerp wordt immers reeds bij de startverklaring geëist en de meting van de debieten kan pas gebeu­ ren als de volledige installatie is afge­ werkt. Bovendien is de verantwoorde­ lijkheid voor de verschillende aspecten gespreid over verschillende partijen: de

Figuur 2

1

2

3

4

5

6

Figuur 3

Figuur 4

InIn welke welke mate mate heeft heeft het het kwaliteitskader kwaliteitskader dede kwaliteit kwaliteit van van dede ventilatie ventilatie installaties installaties inin dede afgelopen afgelopen 3 jaren 3 jaren verbeterd? verbeterd? geen geen verbetering verbetering zeer kleine zeer kleine verbetering verbetering

zeer zeer grote grote verbetering verbetering

Welke Welke niet-EPB-gerelateerde niet-EPB-gerelateerde aspecten aspecten uituit STS-P STS-P 73-1 73-1 zou zou u graag u graag behandeld behandeld zien zien binnen binnen het het kwaliteitskader kwaliteitskader van van BCCA BCCA vzw? vzw?

44% 44%

Luchtkwaliteit Luchtkwaliteit

6% 6% 8% 8%

43% 43%

Filters Filters

14% 14%

EnergieEnergiezuinigheid zuinigheid

34% 34%

44% 44%

12% 12%

45% 45%

12% 12%

52% 52% 11% 11%

Opvolging Opvolging van van behaalde debieten behaalde debieten

35% 35%

50% 50%

15% 15%

Toegankelijkheid Toegankelijkheid voor inspectie voor inspectie

35% 35%

51% 51%

15% 15%

significante significante verbetering verbetering

De belangrijkste drivers voor de vastge­ stelde kwaliteitsverbetering zijn de ver­ plichte debietmetingen, het verplichte

12% 12%

35% 35%

Reinheid Reinheid

installateur van de ventilatie-unit is in de meeste gevallen niet betrokken bij de plaatsing van de binnendeuren. Deze laatste zijn wel belangrijk voor de door­ stroming van de lucht door de woning.

37% 37%

40% 40%

Akoestische Akoestische prestaties prestaties

38% 38% gemiddelde gemiddelde verbetering verbetering

48% 48%

Onderhoud Onderhoud

51% 51%

25% 25% verplicht verplicht

VPV, het VVO en de werfcontroles.

Er is ook gevraagd naar welke niet-EPB gerelateerde aspecten men graag behan­ deld zou zien binnen het BCCA Kwali­ teitskader (figuur 4). Zoals uit de grafiek blijkt zijn er tal van aspecten die men of­ wel verplicht ofwel als optioneel wenst te zien binnen een Kwaliteitskader.

57% 57% optioneel optioneel

14% 14%

18% 18%

niet behandeld niet behandeld

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met dr. ir. Maarten De Strycker (Principal Coordinator Building performances bij BCCA) en Romy Van Gaever (Project Manager bij het WTCB).

februari 2020 •

by Techlink

by Techlink

53

Vraag en antwoord

Vraag in verband met een nieuwe stookplaats van meer dan 100 kW We kregen van een lidbedrijf een vraag in verband met de ventilatie van stookplaatsen van meer dan 100 kW volgens de nieuwe normen NBN B 61.001 en NBN B 61.002.

1 2

WAT IS DE LUCHTTOEVOER EN WAT ZIJN DE CRITERIA OM TE BEPALEN OF DEZE NOG ALTIJD VOLDOET AAN DE NIEUWE NORMEN? HET KEURINGSORGANISME HEEFT NOG GEEN DUIDELIJK STANDPUNT INGENOMEN OVER DE INTERPRETATIE VAN DE NIEUWE NORMEN EN BIJGEVOLG WERD DE KEURING VOLGENS DE BEKENDE REGELS UITGEVOERD. WAT GEBEURT ER INDIEN DOOR DE SITUATIE TER PLEKKE GEEN AANPASSINGEN MOGELIJK ZIJN?

De algemene mening is dat er een be­ paalde logica gevolgd moet worden en dat de klok voor lopende projecten niet teruggedraaid kan worden.

• Een al bestaande norm blijft van toe­ passing zelfs indien er in de loop van

de tijd wijzigingen aangebracht wor­ den.

• Een project dat in uitvoering is en waarvoor een geldende bouwvergun­ ning bestaat, voldoet normaal gezien aan de bestaande normen op het mo­ ment dat de werken starten en zou niet aangepast moeten worden aan een nieuwe standaard .

• Het risico bij aanpassing is dat in ex­ treme gevallen eventueel een nieuwe bouwvergunning moet aangevraagd worden wat een niet in te schatten financieel risico meebrengt en voor grote vertragingen kan zorgen.

Er is momenteel onduidelijkheid over de praktische toepassing van de nieuwe normen op de werkvloer. Het valt nog af te wachten hoe de keuringsinstellingen

de nieuwe normen gaan interpreteren.

Volgens de verkregen informatie wordt er op dit moment bij controle nog geen rekening gehouden met de nieuwe nor­ men. Hierdoor zijn er drie standaardsi­ tuaties mogelijk: 1| Een oude niet conforme stookplaats.

• Deze moet in orde gebracht wor­ den volgens de recentste versie van de normen.

• Indien er gevaar voor gezondheid van personen bestaat, moet het mogelijk zijn het/de stooktoe­ stel(len) stil te leggen (dit is al het geval in Brussel).

2| Een oude maar in het verleden conforme stookplaats.

• Tot hiertoe was het zo dat de norm die van toepassing was op het ogenblik van indienststelling ver­ der van toepassing blijft. ­Vandaar zijn er geen wijzigingen nodig.

3| Een nieuwe stookplaats of ­vernieuwing van een bestaande stookplaats waar de werken pas starten.

• Een nieuwe stookplaats moet aan de nieuwe normen voldoen.

@WTCB

• Voor het vernieuwen (renovatie) van een bestaande stookplaats zijn er uitzonderingen mogelijk. Deze zijn in “Bijlage C” verduidelijkt.

54

VRAGEN ?

Stuur ze naar sandra.mertens@techlink.be

by Techlink

• februari 2020

CHEMINÉES • SCHOORSTENEN

De Oplossing k j i l e k a z d o o n die is …

12°

Minder pollutie • Voorkomt condensvorming • Bespaart de brandstoffen

11°

22°

17°

23°

19°

•

39, rue Trixhay - 4020 WANDRE • Tel. 04 362 65 34 www.colli-net.com • info@colli-net.com

53084 Techlink HEAT adv 90x270mm BE-NL.indd 1

27-01-20 10:30

Opleiding

Driedaagse trainingsproject voor schoorsteenvegers Het sectorcomité schoorsteenvegers organiseert een opleiding in samenwerking met de nationale federatie van Duitse schoorsteenvegers (Zentraler Innungs Verband Schornsteinfeger). Deze opleiding, aangeboden door Techlink, is ontwikkeld door het opleidingscentrum voor schoorsteenvegermeester in Dülmen.

Inhoud

De opleiding omvat theore­ tische kennis met betrekking tot het werk van de schoor­ steenveger, procedures en risico’s. Denk hierbij aan ­“verwarming met hout en het meten van de houtvochtig­ heid”. Technische middelen en speciale gevallen (bijvoor­ beeld asbest) komen ook aan bod.

Deze driedaagse training om­ vat een presentatie en cursus­ materiaal in het Neder­lands voor elke deelnemer. Gespecia­ liseerde sprekers zijn geduren­ de de hele opleiding, beschik­ baar voor de deelnemers voor vragen en theoretische uitleg, alsook voor ondersteuning ­tijdens praktische oefeningen.

PRAKTISCH DATUM: Van woensdag 22 april om 13u tot vrijdag 24 april 12u (16u cursus)

PLAATS: Berufsfortbildungsstätte Dülmen des Schornsteinfegerhandwerks e.V. Akademie - Umwelt und Energie, Raumhygiene und Brandschutz Kompetenzzentrum für Lüftung und Hygiene Alter Ostdamm 1, 48249 Dülmen

PRIJS: € 799,-p.p. (excl. B.T.W.)

56

by Techlink

• februari 2020

Deze prijs is inclusief: ∙ Theoretische en praktische opleiding, onder toezicht van gespecialiseerde instructeurs; ∙ Cursusmateriaal in het Nederlands voor elke deelnemer; ∙ Koffiepauzes tijdens de 3 dagen; en ∙ Lunch.

Deze prijs is exclusief de accommodatie en de avondmaaltijden. Elke deelnemer moet er dus voor zorgen dat hij of zij deze individueel boekt.

INSCHRIJVEN VIA TECHLINK: events@techlink.be www.techlink.be/nl/agenda

BLAUWE LIJN Eurolyzer STx Inruilactie

Uw oude rookgasanalyser is tot € 250 waard!

Koop tussen 1 januari en 31 maart 2020 een Eurolyzer STx actieset, ruil uw oude rookgasmeter in, ongeacht het merk, en krijg tot € 250,- retour!

De Eurolyzer STx set wordt geleverd inclusief accessoires, Sortimo draagkoffer, KWSe kaibratiecertificaat en 7 jaar garantie.

euro-index.be/STx-inruilactie

6 maart 2020 BRUSSELS EXPO

HAL 1 - STAND 1330

Sectorraad

Techlink: uw belangen, onze zorg!

De installatiebranche is heel divers en omvat heel wat verschillende specialisaties en deelsectoren. Om te komen tot standpunten over bepaalde deelsectoren, baseert de Raad van Bestuur van Techlink zich op de mening van de leden die actief zijn in deze deelsectoren via de respectieve Sectorraad en Sectorcomités. Tijdens de laatste sectorraad “HVAC & Sanitair” kwamen volgende vakgebonden materies aan bod:

NIEUW EPB IN WALLONIË

Wallonië werkt momenteel aan de herziening van zijn EPB-reglementering inzake stooktoestellen. De door Europa opgelegde termijn is 10/05/2020.

Techlink bereidt zich samen met ATTB-Cedicol-Bouwunie voor op een eventueel overleg met de administratie en stelt hiertoe een lijst op van opmerkingen TETRA-PROJECT en eisen. De belangrijkste eis van de sector is “SCOOLS”: DUURZAME om de technische eisen en administratieve KOELSYSTEMEN processen in de drie regio's zoveel mogelijk Tijdens de 2e bijeenkomst rond dit te harmoniseren.

Alleen Brussel is EPB BRUSSEL project werden de resultaten van momenteel up-to-date De besprekingen over nieuwe verschillende meetcampagnes in reële situaties met de Europese eisen. formulieren voor de rapportage (residentieel) becommentarieerd. Techlink heeft van het onderhoud van stooktoestellen a) een document aangeleverd dat en de digitalisering ervan vorderen de comfortzonetemperatuur en -vochtigheid redelijk goed. Er werden in dit proces definieert. Dit zou moeten helpen om de IT-specialisten betrokken die de praktische instellingen te corrigeren en het resultaat toepasbaarheid van de digitalisering te verbeteren; en b) gevraagd om in elke bewaken. De vaststelling is dat de meetsituatie dezelfde grootheden door bedrijven gebruikte software (T° RV%) te bemeten om geavanceerder is dan de administratie de resultaten te kunnen denkt. Techlink blijft actief vergelijken deelnemen om het belang van de installateur te vrijwaren.

WIL U DE VOLGENDE KEER OOK GRAAG AANWEZIG ZIJN OP ONZE SECTORRAAD? Of wil u een bepaald probleem dringend eens onder de aandacht brengen? Neem dan contact op met onze accountmanager Sandra Mertens (02 896 96 18 of sandra.mertens@techlink.be). Ze helpt je graag verder.

58

by Techlink

• februari 2020

Adviseer voortaan propaan.

Downlo ad de info broch ure voor p artner s op www.p rimag az.be/ partne rs.

Comfort van gas, waar je maar wil.

Propaangas van Primagaz is een veilige, voordelige en eenvoudige energieoplossing voor woningen die niet aansluitbaar zijn op het aardgasnetwerk. Je klanten hebben de keuze tussen een bovengrondse of een ondergrondse tank. En met biopropaan bied je een prachtig alternatief voor de meest milieubewuste klant.

Primagaz biedt je advies en technische ondersteuning. Of het nu gaat om een professioneel of huishoudelijk project, één of meerdere wooneenheden, we helpen je graag verder.

Ontdek alle voordelen van een partnership met Primagaz op www.primagaz.be/partners. primagaz.be

PZ-409-Ad-Tipgevers-Heat+-N.indd 1

08/07/2019 10:14

De Metabo SDS-max hamers.

Actie: estering Zekere inv van zaamheid n de duur -hamers. ertuigd va Wij zijn ov Brushless SDS-max ers ter e m uw ha nie ze onze op de r.** rlenen wij Daarom ve n garantie van 3 jaa e ee introducti

Service Gratis Full,00 m ervice.co me tab o-s t.w.vrat.ie€tot9319 -12-2019 op

en nen 4 wek ers, die bin den.

-max ham treerd wor m geregis shless SDS Metabo Bru w.metabo-service.co de nieuwe ww geldt voor 2-2019 bij Dit aanbod van aankoop tot 31-1 na de datum

bij regist

ll Se rvic e Gra ti s Fu ,00 . .v t.w € 99

Kort

Techlink Luxemburg had een casino avond Op 15 november 2019 werden de Techlink leden van de provincie Luxemburg ontvangen in Hotel Restaurant Le Florentin. Deze locatie ligt in het hart van Florenville en is de ideale uitvalsbasis om de Ardennen en de Gaumestreek te verkennen. Na het gastronomisch diner volgde een gezellige casino avond. Eerst keken de leden nog even de kat uit de boom, maar toen iedereen het ging proberen waren alle casinotafels dik bezet!

Techlink Namen gaat van start Op 3 oktober 2019 werd Techlink Namen opgericht. De werkzaamheden van de provinciale afdeling werden op 29 november 2019 geopend met de toespraak van Benoît Tasiaux (presi­ dent). Nadien maakte iedereen gebruik van de gelegenheid om bij te praten met oude bekenden en nieuwe contac­ ten te leggen.

Techlink Antwerpen organiseert een infosessie Cybercrime Veilig op het Internet, zo zou je de infosessie kunnen omschrijven. Maar, het is een enorm groot vakgebied. Op het programma staat: Wat is DarkWeb? Hoe herken je een valse mail?

Wat is Internet Of Things en waarom moeten we er bang van zijn? De infosessie is niet technisch diepgaand en vindt plaats op dinsdag 10 maart 2020 vanaf 18u30 te DESCO Wijnegem (Blijkhoevelaan 2, 2110 Wijnegem).

60

by Techlink

• februari 2020

Zuiver CV-water VERLENG DE LEVENSDUUR VA N U W C V - I N S TA L L AT I E

BWT HFK VULKOFFER

Voorkomen is beter dan genezen, dit geldt zeker ook in CV-waterbehandeling.

De kwaliteit van CV-water is belangrijk om de levensduur en goede werking van de installatie te blijven garanderen. Geleidbaarheid, pH en zuurstof zijn de drie belangrijkste parameters om rekening mee te houden. Grote en kleine installaties hebben belang bij de juiste waterkwaliteit. In deze vulkoffer kan u kiezen tussen 2 types patronen: demineralisatie of onthard. Informeer u bij BWT voor advies op maat van uw project.

bwt.be

De medewerker

OLIVIER LINDER

> Geboren op

16 september 1974

> Sterrenbeeld: Maagd > Functie: Technical Advisor > In dienst sinds 1 juli 2019 > Lievelingseten: Gerijpt vlees > Favoriete film: Les Secrets des All Blacks - 15 leรงons de leadership (James Kerr)

>

62

by Techlink

โ ข februari 2020

Leden van Techlink kunnen met hun elektrotechnische vragen bij Olivier terecht.

Contacteer hem via 02 896 96 22 of olivier.linder@techlink.be.

De werknemers van Techlink staan dagelijks voor jou op de barricaden.

Ze vertegenwoordigen onze sector in heel wat vergaderingen, beantwoorden al jouw vragen en doen zoveel meer. Toch verschuilt zich achter de façade ook gewoon een mens met zorgen en dromen.

TECHNICAL ADVISOR OLIVIER LINDER

“

Stimuleer mensen om te groeien én elkaar te versterken

Je vindt hem in quasi iedere vriendengroep. Die ene die het heerlijk vindt om eens flink uit te pakken met koken en je dan ook de meest fantastische maaltijden voorschotelt. Oli­ vier is zo iemand. ‘Toen ik alleen ging wonen ben ik begon­ nen Thais te leren koken. Mensen denken dat Thais koken ingewikkeld is maar het tegendeel is waar. Met wat basis­ kennis over de ingrediënten tovert u snel heer­lijke ­Thaise gerechten op tafel. Daarna ben ik mij meer gaan verdiepen in de Italiaanse en Franse keuken. Koken werkt enorm ont­ spannend en geeft me veel voldoening om elke keer een tip­ top gerecht op tafel te zetten. Daarom deel ik dus de vol­ gende visie: “Koken vereist een licht hoofd, een gulle geest en een breed hart". Ik ervaar steeds meer het plezier om met eten te experimenteren totdat de perfecte smaak is gevon­ den. Bij mij thuis brengt koken steeds gezelligheid.’

In de loop der jaren heeft Olivier heel wat chefs tegen het lijf gelopen en kreeg hij zelfs de kans bij één van hen om de evenementen te ondersteunen. Denk bijvoorbeeld aan “Dinner in the Sky” waarbij je op een spectaculaire manier de Brusselse haute cuisine leert te ontdekken op 50 meter hoogte. ‘Het is leerrijk om te zien hoe je een keuken moet managen. Een chef-kok is iemand die een goede controle moet hebben over het keukenteam om daarna de gasten een goede service te verlenen. De uitdaging bestaat er bo­ vendien in om de zin om te groeien te kunnen overdragen aan het personeel’, zegt Olivier.

Brusselse folklore

De in Brussel geboren en getogen Olivier is zeer actief in de Brusselse folkklore. Hij zet zich onder meer in voor de “Konink­lijk Werk der Wiegjes Prinses Paola”. ‘Dit is een filan­tropische samenwerking die begon sinds 1876. De

”

vere­niging heeft als doel hulp te bieden aan minder begun­ stigde kinderen en jeugd. Het is één van de oudste tradities uit Brussel. Elk jaar met carnaval wordt er een inzameling van fondsen gedaan; dan trekken de leden van de vzw ver­ kleed met hun traditionele kleding en kostuums naar grote Brusselse restaurants om geld in te zamelen bij de klanten.

De vereniging neemt vreugde en liefdadigheid tot leuze’, aldus Olivier.

Contactuele vaardigheden

Olivier heeft al heel wat watertjes doorzwommen. In zijn carrière werkte hij onder andere als projectleider in de tele­ comsector voor projecten in verschillende landen, als com­ mercieel medewerker in de vermogenelektronica, verant­ woordelijke voor de naverkoopdienst voor een fabrikant in de vermogenelektronica. ‘De rode draad doorheen mijn car­ rière is mijn vermogen om vlot en op gepaste wijze contact te leggen en te onderhouden met het team en/of klant. Ik leer graag bij hoe je een klimaat schept waarin mensen hun com­ petenties en talenten kunnen ontplooien’, legt Olivier uit.

‘Een inspiratiebron voor het managen van een groep in de sport of in het bedrijfsleven is het boek “Les Secrets des All Blacks - 15 leçons de leadership”. Het is verassend om te lezen dat de eerste kwaliteit van de legendarische New Zealand All Blacks nederigheid is. Dit boek is zowel in­ telligent als inzichtelijk: de perfecte praktische gids voor effec­tief leiderschap. Een must om te lezen. Mijn les hier­ uit en motto: “Kia urupū tātou; kaua e taukumekume” dat wil zeggen: Laten we verenigd zijn, laten we niet toegeven aan tegenstrijdige spanningen, wat ik op mijn eigen manier vertaalde door: stimuleer mensen om te groeien én elkaar te versterken!’

februari 2020 •

by Techlink

by Techlink

63

Productnews

Strategisch partnership tussen de families Swerts en De Neef

De familieholding van Vic Swerts kondigt opnieuw een duurzame investering aan. De holding neemt een strategi­ sche participatie in De Neef Chemical Processing (DNCP), de vooraanstaande marktspeler in de Benelux op gebied van zuivering en herwinning van organische grondstoffen. “It’s a waste to waste your waste”. Het is het motto waarmee De Neef Chemical Processing op de bedrijfssites in Kallo en Heist-Op-Den-Berg zich richt op de zuivering en revalorisa­ tie van organische solventen en speciale chemicaliën uit de chemische en farmaceutische industrie. Dit leidde tot een wereldprimeur in de farmaceutische sector, nl. hergebruik in medicijnen, in samenwerking met Janssen Pharmaceutica.

Circulaire economie op zijn best. De families De Neef en Swerts gaan een partnership aan met als doel DNCP verder te professionaliseren en zowel nationaal als internationaal uit te bouwen. Vic Swerts: “Deze investering onderstreept niet alleen onze ambitie om te blijven groeien, maar ook om dat op een verantwoorde en duurzame manier te doen.

We willen via deze strategische samenwerking onze rol in de circulaire economie versterken en zullen daar ook in de toe­ komst in blijven investeren. Soudal investeerde de afgelopen jaren in een zonnepanelenpark in Turnhout en heeft net een vergunning verkregen om een windturbine te bouwen.” www.soudal.com

parking, waar plaats is voor alle professionals van de regio.

Een Sanicenter openen in Oostende is geen toevallige beslis­ sing. De nieuwe locatie dekt immers de hele Belgische kust af. Tijdens het tweede kwartaal van 2020 opent in Oostende een Project Center. Dit nieuwe FACQ-project biedt een uitgelezen ontmoetingsplaats voor promotoren en aannemers uit de regio die werken aan grote vastgoedprojecten. Specifie­ ke teams zullen er klaar staan voor onder meer professionals uit de medische sector om in te spelen op de behoeften van personen met beperkte mobiliteit of de noden van zieken­ huizen. www.facq.be

Nieuw gamma condensatiegaswandketels ILEA van ACV

ACV, de bekende Belgische producent van verwarmings­ ketels, lanceert een gamma condensatiegaswandketels onder de (mooie) naam ILEA. Die ketels zijn heel compact, gebruiksvriendelijk, betrouwbaar, connecteerbaar, comfortabel én betaal­ baar. Ze zijn geschikt voor verwarming alleen (ILEA Solo) of voor verwarming én warm water (ILEA en ILEA Excellence), en zowel voor nieuwbouw en renovatie als voor woningen, apparte­ mentsgebouwen en andere grote projecten. Het nieuwe gamma is de vrucht van een doorgedreven samenwerking tussen professionele installa­ teurs en onderhoudsspecia­ listen van verwarmingsketels.

Dit leidde tot toestellen die zowel voor de particulier als voor de installateur bijzonder gebruiksvriendelijk zijn. www.acv.com

FACQ opent nieuw Sanicenter in Oostende

Begin dit jaar opende Facq een Sanicenter in Oostende als vervanging voor dat van Oudenburg dat op 27 december de deuren sloot. Het Sanicenter van Oostende komt tegemoet aan de vraag van professionals naar een brede waaier aan sanitair- en verwarmingsoplossingen. Het gebouw bevindt zich in Zandvoorde, op slechts 4 km van Oostende. Het Sanicenter is vlot bereikbaar via de autosnelweg - de uitrit ligt op slechts een paar honderd meter - en dankzij de ruime

64

by Techlink

• februari 2020

Innovaties voor een gezond binnenklimaat richting Batibouw 2020

Wil je afrekenen met je oververhitte woning in de zomer?

En jouw binnenklimaat optimaliseren? Dat is noodzakelijk.

Een compact balansventilatietoestel, een elektronisch ge­ stuurd ventilatierooster, een ventilatiewarmtepomp als eerste stap naar verduurzaming. Dat zijn maar enkele van Duco’s nieuwigheden binnen het zonwering- en ventilatiegamma

UW VOERTUIG BESCHERMT U. MAAR WIE BESCHERMT UW VOERTUIG? De Omnium van Federale Verzekering: de verzekering die uw voertuig beschermt.

NU

3 MAAND GRATIS *

U bent de gelukkige (toekomstige) eigenaar van een nieuwe bestel- of vrachtwagen? U koos voor zo wat alle opties voor uw veiligheid? Heel goed! U bent helemaal beschermd. Maar... wat met uw nieuwe voertuig? Bescherm het tegen materiële schade met onze verzekering Omnium, de onmisbare bescherming voor nieuwe voertuigen. Geniet van een dienstverlening op maat en ontdek het plezier van het rijden zonder zorgen...

Bereken uw premie op federale.be/3maandgratis * Korting geldig vanaf het eerste jaar van de overeenkomst onderschreven tijdens de actie, rechtstreeks verwerkt in de berekening van de premie en pro rata herberekend bij verzekeringsduur van minder dan één jaar. Meer info en voorwaarden van onze actie op federale.be/3maandgratis.

Federale Verzekering – Stoofstraat 12 – 1000 Brussel www.federale.be Coöperatieve Vennootschap voor Verzekering tegen Ongevallen, Brand, Burgerlijke Aansprakelijkheid en Diverse Risico’s CV. Financieel rekeningnummer: BIC: BBRUBEBB IBAN: BE31 3100 0723 3155 - RPR Brussel BTW BE 0403.257.506.

De verzekeraar die zijn winst met u deelt

Auto 2020 camionette 186 x 128.indd 2

27/01/2020 10:15:23

INSTALLATEURS IN CENTRALE VERWARMING LIGGEN ONS NAUW AAN HET HART!

www.DELTA-T.be

Productnews

richting Batibouw 2020 (Paleis 12). ‘Zonaal ventileren = Geluid reduceren’. Met deze slogan trekt Duco richting Batibouw. Want Duco’s ventilatiesystemen zijn al lang geen gewone ventilatiesystemen meer. Zonaal en dus per ruimte ventileren, naargelang de nood, staat voorop. Slimme zo­ nesturing op basis van CO2 - en vochtmeting verbetert het akoestisch comfort. En is energiebesparend. Een ding staat vast: Duco biedt een toekomstperspectief in elk bouwpro­ ject. En dat op korte en lange termijn. Wandel mee richting de woning van de toekomst in Paleis 12. www.duco.eu

Wilo-Rexa MINI3: Drainage van huizen en terreinen zonder compromissen

Het draineren van huizen en terreinen moet zonder compro­ missen gebeuren - dat geldt voor zowel efficiëntie, als presta­ ties en betrouwbaarheid. De nieuwe Wilo-Rexa MINI3 sluit geen compromissen bij deze veeleisende drainagetoepassing, of het nu gaat om afvalwater, rioolwater, in huis, in de tuin of bij een uitgraving. Regenwater, grond­ water en rioolwater zien we steeds vaker bij huizen en op terreinen. Vanaf nu kunnen deze betrouwbaar en efficiënt worden afge­ voerd met de Wilo-Rexa MINI3. Dankzij de geoptimaliseerde hydraulica levert de afvalwaterpomp maximale efficiëntie en heeft tegelijkertijd minimale onderhouds­ vereisten: "Met de Wilo-Rexa MINI3 zijn aanzienlijk langere periodes tussen onderhoudsbeurten mogelijk. Dit dankzij de oliekamer met twee olieafdichtingen en mechanische afdichting, plus de robuuste met rubber beklede kabelaansluitingen", vertelt Olivier Armbruster, productmanager bij Wilo. "Daarnaast kost onderhoud minder tijd dankzij de directe toegang tot zowel de afdichtingskamer als de pomp­ behuizing." Vanaf heden zal de nieuwe Wilo-Rexa MINI3 de gamma’s Wilo-Drain TC40 en STS40 vervangen. www.wilo.be

Complete Caleffi servicekoffer met 58 koppelingen

Caleffi heeft een servicekoffer samengesteld met daarin een assortiment van de meest voorkomende DARCAL-koppelin­ gen. De Caleffi servicekoffer in het kort: Koppelingen voor

66

by Techlink

• februari 2020

elk type buis en voor elke wand­ dikte; complete koffer met 58 koppelingen; DARCAL-koppe­ lingen serie 681 met zelfaan­ passende diameter voor enkel- en meerlagige kunststofbuis; koppelingen serie 437 voor koperbuis en stalen precisiebuis, met O-ring dichting; koppeling met buitendraad (942550), dubbele koppeling (940450) en T-koppeling (946500). www.caleffi.com

Wacht niet langer om uw oude ketel te vervangen

Je oude verwar­ mingsketel laten vervangen is een slimme keuze. Je wint zo niet alleen aan comfort, maar bespaart tegelij­ kertijd ook op de energiefactuur en reduceert de CO2-uitstoot van je woning. Sector organisatie Gas.be maakt de ver­ vangingsoperatie bovendien extra aan­ trekkelijk met twee mogelijke premies: 1) de Viervang­ premie: de ver­ vangingspremie is minstens € 500 als de oude ketel van vóór 2000 dateert en de nieuwe ketel door een gecertificeerd installateur wordt geplaatst. De financiële aanmoediging van Gas.be is overigens perfect combineerbaar met lokale premies en premies van je distributienetbeheerder. De vervangpremie is overigens ook geldig voor het vervangen van een warmwatertoestel of een individuele ruimteverwarming op gas. Dan ontvang je een tussenkomst van respectief € 200 of € 150.

2) de Schoorsteenpremie: de renovatie is nodig wanneer energiezuinige condensatieketels op het rookkanaal worden aangesloten. Gas.be heeft € 300 veil per aangesloten conden­ satieketel. Je voordeel? Een besparing van € 350 per jaar per appartement en een reductie van de CO2-uitstoot met 30%.

De Schoorsteenpremie is overigens perfect combineerbaar met de Viervangpremie van Gas.be. Welke motivatie heb je nog nodig om je oude verwarming te vervangen? www.gas.be - premie.gas.be

Mogen wij een beroep doen

op jouw schouders?

Ben jij het sterke HVAC-installatiebedrijf dat wij zoeken?

Essent is een top 5 energieleverancier in België. Steeds meer klanten kiezen ervoor om ook hun ketelonderhoud door ons te laten regelen.

We zijn dringend op zoek naar extra partners die met ons willen samenwerken voor ketelonderhoud.

Beantwoordt jouw bedrijf aan dit profiel?

• Kwaliteit en service staan voorop.

• Je werkt met minstens 3 techniekers, gecertifieerd voor residentiële gas- en mazoutketels.

Heb je interesse in: • Een partnership met wederzijds respect?

• Een samenwerking met behoud van jouw werkwijze en je eigen systemen?

• Een correcte verloning?

• Regiobepaling in onderling overleg?

Laat het ons weten!

NEEM CONTACT OP Via e-mail smartenergy@essent.be

Via telefoon 02 302 20 05

Bezoek onze website ketelonderhoud.essent.be

Renoveren wordt beloond

MET DE VIERVANG + SCHOONSTEENPREMIE

Ken jij de viervangpremie al voor het vervangen van een oude gasketel? En de schoonsteenpremie voor de renovatie van collectieve schoorstenen?

VIERVANGPREMIE

SCHOONSTEENPREMIE

 Min. €500 voor verwarming en/of €200 voor sanitair water

 €300/aangesloten gascondensatieketel  Max. €15.000 voor hetzelfde appartementsgebouw  Besparing van €350/jaar/appartement*  Tot 30% minder CO2/jaar*  Combineerbaar met de viervangpremie

 -30% tot -48% CO2/jaar*  €440 tot €700 besparing/jaar*  Perfect combineerbaar met hernieuwbare energie

Informatie en voorwaarden op premie.gas.be

* Cijfers en waarden zijn inschattingen op basis van doorsneegebruik.

GAS-9131-advertentie-premies-samen-NL-050220-b.indd 1

05/02/2020 11:1