Heat+ september 2021 by Embuild

Informatieblad Techlink voor installatiebedrijven speciale technieken

SEPTEMBER 2021 DRIEMAANDELIJKS LEDENBLAD

by Techlink

by Tech

Dossier

Normalisatieproces

Project Controlling

Breng buiten binnen.

Alle dagen verse lucht dankzij gecontroleerde ventilatie. Ons D-systeem van mechanische ventilatie voert frisse lucht van buiten aan en voert vervuilde lucht, warmte, vocht en CO2 af. Gecontroleerd, energiezuinig en geluidsarm. Itho Daalderop: uw garantie op verse lucht. Ontdek het gamma op www.ithodaalderop.be

EDITO

De toekomst van de installatiesector De transitie naar slimme geïntegreerde technieken is hoe langer hoe meer dagelijkse realiteit. Onze sector is de motor van de energietransitie. Techlink wil daarom een baken van advies en vertrouwen zijn voor de installateurs en hen begeleiden in de enorme transitie waar ze voorstaan. Toekomststudie LINK2030 (zie pagina 7) toont onze ambitie en het engagement om de leiding te nemen in de energietransitie waarbij we naar duurzame oplossingen streven.

Karl Neyrinck

Techlink is een federatie die alle technieken en installatiebedrijven verbindt, versterkt en vertegenwoordigt. De tijd dat de elektricien, CV-installateur en loodgieter elk apart hun ding kwamen doen, is voorgoed voorbij. De grensvervaging tussen de verschillende beroepstakken zet zich voort. Installateurs gaan zich meer en meer diversifiëren. Daarnaast is er ook aandacht voor het “Ecosysteem” – de wisselwerking tussen fabrikanten, distributeurs, installateurs en bedrijven voor technisch onderhoud en energiebeheer – dat de komende jaren zal veranderen. Om de uitdagingen van de toekomst aan te gaan is samenwerking binnen én buiten onze sector noodzakelijk. De maatschappelijke trends – zoals het veranderende klantenprofiel, de evolutie naar andere bedrijfsmodellen en de “war for talent” – en technische ontwikkelingen gaan zo snel, de vragen worden zo complex, data spelen een steeds grotere rol dat u niet alles alleen kunt. Zowel politiek, onderwijs als het bedrijfsleven moeten meer met elkaar samen werken om het tekort aan goed opgeleide werknemers aan te pakken. Er is aansluiting van het onderwijs op de arbeidsmarkt nodig. Dit kan verbeterd worden via duaal leren. Daarnaast kan Techlink helpen om het imago van de sector te verbeteren door het genereren van meer (positieve) aandacht in de media. Onze beurs Install Day is daarbij de gelegenheid om jonge professionals te enthousiasmeren. Karl Neyrinck VOORZITTER TECHLINK NATIONAAL

COLOFON Confederatie Bouw Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel confederatiebouw.be BTW: BE 406 479 092

Techlink vzw Joseph Chantraineplantsoen 1 • 3070 Kortenberg T. +32 2 896 96 10 info@techlink.be • www.techlink.be

Verantwoordelijke uitgever Dirk De Wolf dirk.dewolf@techlink.be

Director General Kris Van Dingenen kris.vandingenen@techlink.be

Periodiciteit • Oplage 4x per jaar • 3000 Nederlandstalig, 2000 Franstalig

Publiciteit Inge De Ridder T. +32 53 80 87 47 inge.deridder@techlink.be

Vertaling André Verkaeren, Metaphrasis bvba Vormgeving Nikka Cuypers nikka.cuypers@confederatiebouw.be Drukwerk Graphius Surf naar www.techlink.be/fr/magazine om de Franse versie te downloaden.

september 2021 •

by Techlink

Ventilatie

Ultra compacte en uiterst modulaire luchtverdeelkast voor de aansluiting van verschillende soorten ventilatiekanalen o.a. rond en ovalduct.

BE TU

GE BE

TU BE GE

TU BE

Adapter ovalduct M naar 3 x ø63

BEGETUBE N.V.

Kontichsesteenweg 53 - 55 B-2630 Aartselaar t + 32 3 870 71 40 f + 32 3 877 55 75

www.begetube.com

INHOUD

Nederland

Aken Aken

Kelmis

EUPEN

Eupen

Vennbahn

Verviers

België Duitsland

ST. VITH

Malmedy

Vielsalm

MALMEDY

St. Vith

Luxemburg

Project Controlling

Normalisatieproces

Projecten worden complexer en klanten kostenbewuster. Hoe kunt u de vinger aan de pols houden? Via de juiste project rapportering houdt u één en ander tijdig onder controle, zowel op financieel als niet-financieel vlak.

De “installateur van de toekomst” zal meer en meer totaaloplossingen moeten aanbieden waardoor hij niet alleen installateur, maar ook adviseur wordt. Normalisatiecommissies zoals BBRI/E166 zijn hierdoor uiterst belangrijk voor de sector van de technische installatiebedrijven.

installatiesector

Pauwels

legionellabeheersmaatregelen

Edito: De toekomst van de

Toekomststudie: LINK2030

Bedrijfsvoering: Projecten op basis van risicobeheersing, rapportering en feedback loop

Interview: Afscheid van Willy

Actualiteit: Het integreren van verschillende energiesystemen

Event: Open Wervendag volledig digitaal

Duitstalige Belgische installateurs Als Belgische beroepsfederatie vertegenwoordigt Techlink het volledige spectrum van installatietechnieken in de Vlaamse, de Franse en de Duitstalige Gemeenschap. Wist u trouwens dat Techlink talrijke Duitstalige leden heeft?

Dossier: Alternatieve

Actualiteit: Rekentool Cpro 3.0

Technologie: Campagne AI

Actualiteit: Pellets: een brandstof

tussen controleren en motiveren

Verwarming”

van installateurs

zomaar

Event: WPP Symposium

Account Manager Inge De Ridder

Bedrijfsvoering: Balans vinden

Wetgeving: De aansprakelijkheid

Actualiteit: EU-pakket “Fit for 55” Technologie: Hoe cyberveiligheid aanpakken als installatiebedrijf?

Actualiteit: Premie sturing

Event: Scholenwedstrijd “Sanitair &

Dossier: Een norm ontstaat niet

Onderzoeksproject: Heat4Cool

Actualiteit: Renovatieverplichting

om over na te denken

Interview: Duitstalige Belgische installateurs gespot

Sectorraad “HVAC & Sanitair” De medewerker: Commercial

Productnews

voor niet-residentiële gebouwen

elektrische warmte

september 2021 •

by Techlink

LINK 2030 Toekomstvisie op het Ecosysteem van de multifunctionele installaties

Wil je meer weten over de impact van de energietransitie op jouw werk?

Surf naar www.link2030.be Download het rapport van onze toekomstvisie en bekijk onze webinar!

Toekomststudie

LINK2030: Impact van de energietransitie op onze sector De klimaatuitdagingen zorgen ervoor dat we anders en slimmer met energie moeten omgaan. De energietransitie is dus noodzakelijk en zal voor ingrijpende veranderingen én kansen zorgen in onze sector. Omdat ook de samenwerking tussen fabrikanten, distributeurs, installateurs en onderhoudsbedrijven onvermijdelijk evolueert doorheen deze transitie, hebben de Federatie van Elektriciteit en Elektronica (F.E.E.) en Techlink de krachten gebundeld in een toekomststudie: LINK2030. Op 18 juni 2021 werd deze studie exclusief voorgesteld aan de leden in een online webinar.

Het Europese beleidskader van de Green Deal vormt de grote drijfveer om tot deze studie te komen. De belangrijkste beleidsdomeinen die uitgetekend worden zijn het Clean Energy Package, de Circulaire Economie en de Renovatiegolf. LINK2030 is bedoeld als leidraad en inspiratie voor de politiek (Europees, federaal en regionaal), het onderwijs, de wetenschap, en alle partners in sectoren zoals de bouw, industrie, water en energie. Beide federaties formuleren beleidsaanbevelingen en willen tegelijk inspelen op de marktopportuniteiten om de dienstverlening naar hun leden te verbeteren. Daarnaast roepen ze de beleidsmakers en de bredere sector op om samen de energietransitie op kruissnelheid te brengen. Moderator Hanne Decoutere ging in gesprek met Eric Piers, Gedelegeerd Bestuurder F.E.E., en Director General Kris Van Dingenen over hoe we samen deze energietransitie zullen aanpakken. LINK2030 toont dat ons Ecosysteem echt verandert en eigenlijk al is veranderd. Als installateur speelt u immers een sleutelrol in de energietransitie, in die mate zelfs dat het woord installateur de lading niet meer zal dekken, u zal immers meer en meer ageren als totaaladviseur. De kennis die is gebundeld in LINK2030 helpt u om deze omslag mee te realiseren. Om slagkrachtig te blijven

in een sector in verandering, zal u moeten anticiperen op nieuwe trends, technologieën, wetgeving, enz.

Wat betekent LINK2030 voor de installateur?

- Investeer in samen werking. De

technologische innovaties verbinden alles en iedereen aan elkaar. Het leveren van bijkomende diensten gebaseerd op data afkomstig van de installatie (via IoT, big data, AI, …) wordt belangrijker dan de eigenlijke installatie zelf. De complexiteit neemt dus toe waardoor u niet alles zelf kunt doen en dan zullen strategische samenwerkingsverbanden cruciaal worden.

- Installateur is in toenemende mate spelbepaler. Comfort, duur-

zaamheid en service staan centraal voor de klant. Als installateur bent

u het best geplaatst om advies te geven over welke (totaal)oplossingen voldoen aan de wensen van de klant. ICT is daarbij de component die alle technische oplossingen verbindt. Kortom, wij installeren geen techniek maar comfort. - Investeer in opleiding en ontwikkeling. Als toekomstgerichte werkge-

ver is het belangrijk om in te zetten op technische, digitale en soft (communicatie) skills. Heb oog voor de wensen van professionals van deze tijd, denk aan: het geven van verantwoordelijkheid, ontwikkelingsmogelijkheden en aandacht voor de werk-privébalans. De “war for talent” zet zich immers onvermijdelijk voort, aandacht voor menselijk kapitaal wordt alsmaar belangrijker om de uitdagingen van vandaag en morgen te realiseren. september 2021 •

by Techlink

Bedrijfsvoering

Succesvolle projecten op rapportering en degelijke Het uitvoeren van projecten hoort nu eenmaal bij het DNA van een installatiebedrijf. Maar tegelijkertijd houden projecten op zich de nodige onzekerheid in. Het specifieke karakter van elk individueel project maakt het moeilijk om op voorhand te bepalen welke koers zal worden gevaren. Neem daarbij het feit dat klanten veeleisender worden alsook kostenbewuster handelen, maakt dat projecten uitvoeren geen koud kunstje is. Integendeel, het vereist ondersteuning door de juiste mensen, juiste systemen, juiste processen én de juiste informatie. Vandaar het toenemend belang van een correct beheer van projecten, zowel op financieel als niet-financieel vlak.

STAP 1: De “GO - NO GO” beslissing

STRATEGISCHE KEUZES EN PROJECTMARGE Wanneer een mogelijk project zich aanbiedt tot het bedrijf, is de eerste beslissing dat er moet genomen worden de “GO - NO GO” beslissing. Willen we als bedrijf onze schouders achter dit project zetten of niet? De eerste overweging is of het project in lijn is met de strategie van het bedrijf: is dit ons type van project, klant of markt? Indien het antwoord hier positief is, dan moet men over gaan tot een degelijke risico-inschatting van het project: Wat is de mogelijke financiële impact van het project en welk risico willen we hiervoor aangaan? De manier om deze vraag te beantwoorden is om de evaluatie te vertalen in een overkoepelend projectbudget: welk budget kan/moet er afgesproken worden met de klant, welke scope en timing kunnen er gehanteerd worden, wat zijn de verbonden kasstromen, en misschien nog belangrijker: wat is de verwachte marge die het bedrijf op dit project kan halen? VERLEDEN VS. TOEKOMSTINFORMATIE IN KADER VAN RISICOBEHEERSING Om deze vragen te beantwoorden, moet men een goed zicht hebben op enerzijds het verleden van projecten binnen het

by Techlink

• september 2021

bedrijf, en anderzijds een goede inschatting kunnen maken van de toekomst. Met betrekking tot het verleden spelen de recente kosten (bv. standaardtarieven), operationele (bv. werktijden) en boekhoudkundige (bv. betalingsgedrag) informatie hierbij een rol. Met betrekking tot de toekomst moet een betrouwbaar budget kunnen neergelegd worden. Dit kan men doen als de kosten “drivers” van een bepaald project duidelijk zijn: zijn dit de uren van onze mensen, onderaannemers of eerder uren van gebruikt materieel die een doorslag zullen geven? Kunnen alle gebruikte materialen doorgerekend worden of niet? Spelen er nog andere zaken? Het is belangrijk om deze goed te kennen, zodat je tijdens de bespreking over het mogelijke project, met de juiste sturingsinformatie in gedachten aan tafel zit.

STAP 2: Het project in uitvoering

HET PROJECT BENADEREN VANUIT ÉÉN VERHAAL Een project in uitvoering wordt vanuit meerdere invalshoeken opgevolgd, namelijk vanuit enerzijds het operationele en anderzijds vanuit het financiële. De focus van de project manager of werfleider ligt op de operationele uit-

voering. Hoe zit het met de planning van de onderaannemers? Zijn de bestellingen tijdig gemaakt? Halen we de oplevertijd? De financieel verantwoordelijke volgt eerder de kasstromen op en ziet de correcte en tijdige uitfacturatie van de prestaties na. Daarnaast evalueert hij ook de cost-to-complete en projectmarge. Beide invalshoeken moeten echter één verhaal brengen en een positieve wisselwerking teweegbrengen. Het bundelen van het boekhoudkundig resultaat en het operationeel project resultaat is hierbij een absolute must. De kunst bestaat erin om altijd de variantie te kunnen verklaren en onder controle te houden. Wanneer de aansluiting tussen een beide een feit is, zal de financiële projectrapportering als enige waarheid gelden zodat het gesprek tussen zaakvoerder, projectmanager en financiële mensen zal leiden tot de juiste acties en aansturing van de projecten.

HET PROJECTRESULTAAT: NOOD AAN DAGELIJKSE OPVOLGING ÉN MAANDELIJKSE AFSLUITCIJFERS Eenmaal een project opgestart is, is het belangrijk om deze op korte termijn op te volgen. Enerzijds zal er de noodzaak zijn om bepaalde cijfers “live”, zijnde dagelijks, op te volgen, afhankelijk van ›››

basis van risicobeheersing, feedback loop VAN DATA NAAR ACTIES IN 7 STAPPEN

07 Define actions

01 Data registration

Het is belangrijk dat een bedrijf een solide proces heeft om van data naar acties te gaan. Binnen het Strategy & Performance team van Deloitte Private, wordt er een framework gebruikt om dit te doen in 7 stappen. Binnen deze stappen is het belangrijk aandacht te hebben voor de data registratieprocessen, alsook voor de datakwaliteit. Met betrekking tot de data aggregatie is het afhankelijk van de hoeveelheid data alsook wat er mee moet gebeuren om al dan niet na te denken over een data warehouse. Het doel moet zijn om een correct overzicht te hebben van de kosten en omzet gegenereerd door het project en nog belangrijker, om ervan te leren als organisatie.

de grootte van het project. Dan denken we aan het aantal arbeiders die momenteel op een project werken, of de bestellingen alsook leveringen op tijd op locatie zijn zodat er effectief verder kan gewerkt worden, alsook zo efficiënt mogelijk zonder wachttijden. Anderzijds is het belangrijk om ook de (financiële) projectresultaten te hebben, bij voorkeur op een maandelijkse basis. Het project moet eigenlijk virtueel stilgelegd worden, zodat er een foto kan gemaakt worden van de huidige financiële status van het project. Maar om deze foto te maken, staat de financieel verantwoordelijke voor tal van uitdagingen. Zo kunnen de projecten over meerdere maanden lopen, worden niet alle kosten integraal doorgerekend naar de projecten en is de bepaling van de werken in uitvoering ook geen simpele oefening. Door het optimaliseren van de data registratie (wie geeft welke informatie op welk moment via welk systeem in?) alsook de financiële afsluitprocessen kunnen deze uitdagingen structureel aangepakt worden. Op die manier kan de automatisering van een aantal manuele stappen risico’s op fouten beperken en tijdswinst genereren. De opmaak van

02 Data gathering & aggregation

03 Data quality check

06 Share insights

05 Analysis & interpretation

een afsluitkalender en checklist zorgen er dan weer voor dat alle betrokkenen doorheen het proces op elkaar zijn afgestemd. Op deze manier kan er op tijd periodieke financiële staten opgemaakt worden, waardoor het project tijdig kan bijgestuurd of besproken worden, met de klant waar nodig.

ANALYSE TOOLS EN VISUALISATIES ONDERSTEUNEN EEN DYNAMISCH GESPREK Wanneer er tussentijdse projectresultaten worden besproken door project managers en financieel verantwoordelijken kent dat een dynamisch verloop. Hedendaagse tools kunnen de cijfers, grafieken en analyses van die vergadering ondersteunen. Het filteren, details achter kosten en opbrengsten naar voorbrengen, een spontane en rechtstreekse what-if analyse tijdens de vergadering uit te voeren… leiden ertoe dat er onmiddellijk actie wordt ondernomen, ondersteund op een meer en meer kwantitatieve wijze. Bepaalde tools zoals o.a. PowerBI of Qlik Sense kunnen degelijke KPIs & opvolgmaatstaven (typisch

04 Reporting

voorgesteld in een “dashboard”) eenvoudig en recurrent reproduceren.

FEEDBACK LOOP – BELANG VAN COMMUNICATIE! In het algemeen zijn bedrijven al vaak goed in het rapporteren van de cijfers op de gewenste timing, alsook in het analyseren en interpreteren van de cijfers. Maar waar het vaak stopt en dan ook het schoentje knelt, is het definiëren van acties alsook aanpassingen die er moeten gebeuren doorheen de organisatie. Welke zaken moeten er teruggekoppeld worden naar de studiedienst, zodat zij vanaf morgen reeds een beter budget kunnen neerleggen? Welke data registraties moeten beter gebeuren, zodat er een beter zicht is op wat wel of niet kan gefactureerd worden? Welke opvolging moet er sneller en accurater gebeuren, zodat de terugkoppeling met de klant vroeger kan gebeuren? Het gaat erom dat de zaken gecommuniceerd worden en gedeeld worden binnen de organisatie. Niet alleen naar alle interne betrokkenen van het project, maar ook daarbuiten, naar de volledige organisatie toe. Enkel zo kan een organisatie leren en dus bijgevolg ook vooruit ››› gaan in plaats van stilstaan. september 2021 •

by Techlink

Bedrijfsvoering

Voorbeeld Management dashboard

Goede projectrapportering brengt de risico's en knipperlichten naar boven.

›››

STAP 3: Het project afsluiten

DE NACALCULATIE Na oplevering van het project wordt de rekening gemaakt en geëvalueerd. Wat is de finale projectmarge? Waar zijn we afgeweken van het budget? Om die vragen te beantwoorden wordt er een projectnacalculatie opgemaakt. Hier worden de gefactureerde omzet en gemaakte kosten tegenover elkaar geplaatst. Hoe transparanter de opbouw van deze kosten en opbrengsten (bv. uurprestaties, verbruikte materialen, meerwerken, …), hoe sterker de analyses en conclusies zullen zijn. DOEN WE DIT PROJECT MORGEN OPNIEUW? Naast de project specifieke conclusies

by Techlink

• september 2021

wil het management vooral inzicht krijgen in de algemene lessons learned. Wat zijn de structurele werkpunten? Wat zijn foute veronderstellingen? Wat is de productiviteit van mijn teams? Welke onderaannemers presteren naar behoren en welke niet? Die inzichten komen naar boven door over de projecten heen naar de diverse projectparameters te kijken. Vanuit een overkoepelende exceptierapportering kunnen knipperlichten tijdig vastgesteld worden en de nodige acties ondernomen worden door het management. Degelijk financieel beheer binnen een projectomgeving wordt ondersteund door een goede projectrapportering. Dit omvat een specifiek dashboard per verantwoordelijkheidslijn, per projectfase en knipperlichten die de risico’s in kaart

brengen. De verschillende invalshoeken moeten één integraal verhaal brengen en zorgen dat de neuzen binnen de organisatie in dezelfde richting staan.

Auteur: Celine Rolly, Manager Strategy & Performance bij Deloitte Private

Ondersteuning door: Ulrike Debels, Director Strategy & Performance bij Deloitte Private

BRENG BUITEN BINNEN WIST JE DAT...

de binnenlucht tot 5x meer vervuild is dan de buitenlucht?

We inspire at www.duco.eu

Heat+-185x130mm.indd 9

16/07/2021 09:09

Bij SOVAC hebt u nog meer troeven in handen! Vanaf nu vindt u alle wisselstukken voor gaswandketels van de bekende merken bij uw vertrouwde leverancier: SOVAC. Geen onnodige verplaatsingen meer, u vindt voortaan alles op hetzelfde adres. SOVAC, het ruimste aanbod onderdelen en gereedschap voor installateurs en depanneurs verwarming.

SOVAC

V. Marchandstraat 17, 3090 Overijse Tel.: 02/672 20 62 | Fax: 02/673 93 92 E-mail: info@sovac.be | www.sovac.be

Bedrijfsvoering

Balans vinden tussen controleren en motiveren Projecten worden gekenmerkt door dynamiek en onzekerheid. Deze dynamiek en onzekerheid binnen grote projecten zorgen ervoor dat er een toenemende behoefte is aan project controlling. Eens een (installatie)bedrijf in expansie een bepaalde schaalgrootte heeft, is het niet meer mogelijk voor een zaakvoerder om alles, zoals voorheen, zelf te overzien. Op dat moment wordt er best een controlling structuur opgezet om het geheel te kunnen beheersen. De basis van project controlling is een betrouwbare en overzichtelijke projectrapportering. We hadden een gesprek met Véronique De Coninck, Project Controller bij lidbedrijf Celcio – gespecialiseerd in centrale verwarming, ventilatie, sanitair, en airconditioning dat eveneens een onafhankelijke oplossing biedt voor automatisatie en gebouwenbeheer. Celcio werkt zowel voor publieke als private spelers en kan op meer dan 40 jaar ervaring bogen. Wat doet een Project Controller precies?

Hoewel er vaak naar controleren wordt verwezen wanneer een Project Controller ter sprake komt, heeft de functie bij Celcio voornamelijk als doel mensen – met name de projectleiders – te motiveren tot het behalen van onze bedrijfsdoelstelling. Binnen onze projectomgeving is dit: on time en binnen budget het “desired level of quality” behalen. Hiertoe werken we met zelfsturende teams onder leiding van een projectleider. Elk project heeft een gedetailleerde calculatie (via meetstaatposten), waarbij de kosten uitgesplitst zijn in arbeid, materiaal, onderaanneming en materieel. Afhankelijk van verschillende factoren, heeft elk project een bepaalde doelstelling qua contributie (tot de dekking van de vaste kosten) en winstmarge.

by Techlink

• september 2021

De Project Controller staat mee aan de wieg van elk project, van bij de voorbereiding van de calculatie. Tijdens, en na de uitvoering, houdt de Project Controller nauwgezet de tussentijdse vorderingen, de min- en meerwerken en de uitvoeringstermijn van het project mee in de gaten. Maandelijks maakt de Project Controller een periodiek rapport op, dat een overzicht geeft van enerzijds de vorderingen en anderzijds de gemaakte kosten op elk project, wat de projectleider inzicht geeft in het financieel aspect van zijn project. In essentie komt het erop neer erover te waken dat vorderingen en kosten zo goed mogelijk in evenwicht zijn. Is de discrepantie te groot dan is het de bedoeling dat de projectleider bijstuurt waar mogelijk. Bij Celcio combineert de Project Controller trouwens de functie met personeelsbeleid. Momenteel proberen we

dan ook de oefening te maken om het verloningspakket meer te diversifiëren – zo kunnen we qua motivatie van sleutelpersonen (zowel in projectleiding als in uitvoering) in de toekomst mogelijks nog een stap verder gaan. Welke vaardigheden zijn nodig om succesvol te zijn als Project Controller? Goede communicatievaardigheden

zijn belangrijk, voornamelijk met de projectleiding. De projectleider moet immers de nodige input leveren zodat er enerzijds tijdig kan gevorderd worden en anderzijds de gemaakte kosten zo actueel als mogelijk kunnen worden bijgehouden. Kerntaak van de projectleider is echter zijn/haar project binnen de vooropgestelde termijn op correcte manier op te leveren, waardoor deze eerder administratieve taken er soms bij in schieten. Projectleider daar voldoende op attent maken én houden, betrokkenheid van de projectleider bij

nen zien. De controlling functie is eerder proactief vooruit kijken (in tegenstelling tot een boekhouder die achteraf registreert). Wat is naast de financiële opvolging belangrijk voor Celcio?

Naast de financiële indicatoren is dat on time het “desired level of quality” behalen.

Véronique in “overleg” met projectleider Luc Vlaeminck.

het project in zijn geheel (= ook de financiële kant) bekomen, is van belang. Kritisch denken, analytische mindset.

De grotere lijnen van een project kun-

Wij vinden het daarnaast – in onze groeiende organisatie – belangrijk dat management en projectleiding over de correcte info beschikt om te kunnen bijsturen, maar ook dat er aan de werknemers de tools en de “goesting” wordt meegegeven tot zelfsturing. Een werknemer die zich mee ondernemer voelt binnen het bedrijf en de bedrijfscultuur, daar streven we naar.

OPROEP TOT HET INDIENEN VAN EEN PROJECT Techlink plaatst haar leden graag in de kijker. Dit blijkt ook uit deze editie van Heat+. Heeft jouw bedrijf onlangs een interessant project uitgevoerd in het kader van de energietransitie: innovatie, verduurzamen en digitalisatie? Neem dan vrijblijvend contact op met onze redacteur Dirk De Wolf (dirk.dewolf@techlink.be).

september 2021 •

by Techlink

Wetgeving

De aansprakelijkheid van installateurs bij de uitvoering van werken Zowel tijdens als na de uitvoering van hun werken, kunnen installateurs verantwoordelijk gesteld worden voor fouten of gebreken waardoor schade wordt veroorzaakt. Vaak staan installateurs niet (voldoende) stil bij de aansprakelijkheid die hen boven het hoofd hangt. In deze bijdrage wordt stilgestaan bij enkele belangrijke zaken op basis waarvan de aansprakelijkheid van een installateur in het gedrang kan komen alsook bij de wijze waarop men zich hiertegen desgevallend kan indekken.

by Techlink

• september 2021

De correcte en conforme uitvoering van de werken

In de eerste plaats dient de installateur zijn werken correct en conform uit te voeren. Hoewel de begrippen “correct” en “conform” gelijkaardig lijken, hebben ze een niet te onderschatten onderscheiden draagwijdte. Het vereiste dat de installateur zijn werken correct moet uitvoeren, houdt in dat hij ze moet uitvoeren met inachtneming van de zogenaamde regels van de kunst. Dit betreft het geheel van algemeen aanvaarde technische normen, regels en richtlijnen die aangeven hoe een bepaald werk op technisch vlak moet worden uitgevoerd. Deze regels van de kunst moeten altijd worden nageleefd, zelfs wanneer dit niet uitdrukkelijk voorge-

schreven is in het contract en/of het lastenboek. Wanneer een installateur de regels van de kunst niet naleeft of verkeerd toepast en er daardoor schade ontstaat, is hij daarvoor aansprakelijk. Daarnaast moeten de werken ook conform zijn met hetgeen er werd besteld. Wanneer men een werk uitvoert dat op technisch vlak voldoet aan alle toepasselijke normen en richtlijnen, maar dat niet overeenstemt met hetgeen de klant had gevraagd, dan begaat de installateur een contractuele wanprestatie. Het is daarom van belang om erop toe te zien dat de bepalingen van het contract, het lastenboek, alsook de specifieke instructies van de klant en/of diens architect duidelijk zijn, gekend zijn en alleszins strikt worden nageleefd. Indien de eisen of instructies van de klant evenwel in strijd zijn met de vereisten voor een correcte uitvoering, dan is de installateur verplicht om zijn klant te wijzen op de risico’s die deze werkwijze met zich meebrengt. Wenst de klant deze uitvoering toch voort te zetten, dan moet de installateur een uitdrukkelijk voorbehoud formuleren voor de eventuele schade die hieruit zou kunnen voortkomen of zal hij zelfs de uitvoering van de werken moeten weigeren (bv. wanneer de uitvoering een groot risico op ernstige schade zou inhouden).

De aansprakelijkheid voor gebrekkig materiaal

De installateur is niet enkel verantwoordelijk voor de werken die hij uitvoert maar ook voor het materiaal dat hij daarbij gebruikt. Doorgaans wordt in de rechtspraak aangenomen dat op dit punt een resultaatsverbintenis rust op de installateur. Dit betekent dat wanneer gebrekkig materiaal wordt gebruikt, de aansprakelijkheid van de installateur automatisch in het gedrang komt tenzij hij kan aantonen dat hij geen kennis had of kon hebben van het gebrek. Wat dit laatste betreft, wordt doorgaans aangenomen dat geen vermoeden van kennis van het gebrek op de gespecialiseerde aannemer/installateur rust, in tegenstelling tot wat wel het geval is voor de gespecialiseerde verkoper.

De tijdige uitvoering van de werken

Verder dient de installateur zijn werken tijdig uit te voeren. Wanneer het contract voorziet in een specifieke uitvoeringstermijn, zal de installateur zijn werken vanzelfsprekend moeten afronden binnen deze termijn. Bepaalt het contract geen termijn, dan zal de installateur zijn werken moeten uitvoeren binnen een redelijke termijn. Of de werken al dan niet tijdig zijn afgerond, wordt in de regel beoordeeld bij de (voorlopige) oplevering. Het tijdig uitvoeren van de werken wordt eveneens aanzien als een resultaatsverbintenis. De installateur zal aldus bij laattijdige uitvoering enkel bevrijd zijn van aansprakelijkheid indien hij kan aantonen dat het overschrijden van de uitvoeringstermijn niet aan hemzelf te wijten is, maar aan overmacht of een vreemde oorzaak. Dit laatste zal bijvoorbeeld het geval zijn wanneer de klant meerwerken bestelt. In dat geval is het belangrijk om de klant op voorhand in te lichten over het gevolg van dit meerwerk en om hiervoor een termijnverlenging te vragen. Weersomstandigheden geven daarentegen slechts aanleiding tot een termijnverlenging wanneer ze uitzonderlijk en niet voorzienbaar zijn en als ze de voortzetting van het werk tijdelijk onmogelijk maken. Dienaangaande is het echter wel mogelijk om in het contract een afwijkende regeling te voorzien.

De informatie- en waarschuwingsplicht

De verplichting tot informatie en waarschuwingen vindt haar grondslag in het principe dat een installateur geen loutere (slaafse) uitvoerder van de werken is, maar een specialist met specifieke kennis over de werken die hij uitvoert. Aldus is de installateur verplicht om de overige bouwpartners te informeren over de werken die hij uitvoert en de wijze waarop dit dient te gebeuren. Daarnaast dient hij de klant ook te waarschuwen voor de eventuele nadelige gevolgen van bepaalde keuzes die deze wenst te maken én dient de installateur te wijzen op eventuele fouten die hij zou vaststellen ››› september 2021 •

by Techlink

Wetgeving

››› in de plannen, het bestek of de instructies van de klant, de hoofdaannemer of de architect. Een gespecialiseerde installateur kan zich dus niet verschuilen achter de fouten van anderen indien hij ze zelf had kunnen – of moeten – opmerken. Hoe streng deze verplichting wordt beoordeeld, hangt voornamelijk af van de technische kennis en bekwaamheid van zowel de installateur als de klant. Wanneer een installateur werken uitvoert die behoren tot zijn specialisatie, wordt van hem een grotere kennis verwacht en zal deze verplichting strenger worden ingevuld. Aan de andere kant zal deze verplichting minder hard doorwegen wanneer de klant zelf een specialist ter zake is of wanneer hij door een dergelijke specialist wordt bijgestaan.

De aansprakelijkheid voor de onderaannemers

Wanneer een installateur een deel van zijn opdracht uitbesteedt aan een onderaannemer, blijft hij tegenover zijn eigen opdrachtgever aansprakelijk voor de fouten van zijn onderaannemer. De installateur kan zich dus niet verschuilen achter het feit dat hij deze fouten niet persoonlijk heeft begaan. Wordt een installateur aansprakelijk gesteld voor fouten van zijn onderaannemer, dan zal hij deze onderaannemer op zijn beurt aansprakelijk kunnen stellen voor alle schade waarvoor hijzelf door zijn opdrachtgever aansprakelijk wordt gesteld. Een goede onderaannemingsovereenkomst is daarbij wel van belang om discussies zoveel als mogelijk te beperken.

De aansprakelijkheid na de (voorlopige) oplevering

Na afronding van de werken en aanvaarding ervan door de klant, is de installateur bevrijd van zijn aansprakelijkheid voor zichtbare gebreken, met uitzondering van gebreken waarvoor de klant een uitdrukkelijk voorbehoud heeft gemaakt. Na de aanvaarding blijft de installateur echter aansprakelijk voor (i) verborgen gebreken en (ii) gebreken die

by Techlink

• september 2021

de stabiliteit of de stevigheid van het gebouw of een belangrijk deel ervan in het gedrang brengen.

zich van elke mogelijke verantwoordelijkheid bevrijdt voor de werken die men uitvoert.

Dat fouten van een installateur de stabiliteit van een gebouw (of een belangrijk deel ervan) in het gedrang brengen, zal niet vaak voorkomen, maar is wel mogelijk. Wanneer een installatie bijvoorbeeld lekken vertoont en er hierdoor vocht in de muren of de funderingen van een gebouw kan trekken, aanvaardt de rechtspraak dat de stabiliteit van het gebouw hierdoor op termijn in het gedrang kan komen. Ook wanneer bijvoorbeeld ingevolge een fout van de installateur de stabiliteit van een installatie van grotere omvang (bv. liften) in het gedrang komt, kan de tienjarige aansprakelijkheid voor stabiliteitsbedreigende gebreken ingeroepen worden.

Daarnaast is ook de hoedanigheid van de klant voor wie men de werken uitvoert van belang. Is de klant een consument, dan gelden bijkomende beperkingen. Zo zal een installateur tegenover een consument naast zijn aansprakelijkheid voor opzettelijke fouten bijvoorbeeld ook zijn aansprakelijkheid voor zware fouten niet kunnen uitsluiten. Of een fout voldoende zwaar is om onder deze uitzondering te vallen, wordt beoordeeld door de rechter.

Daarnaast blijft de installateur ook aansprakelijk voor alle verborgen gebreken die te wijten zijn aan zijn fout. Daartoe is wel vereist dat een vordering in rechte tegen de installateur wordt ingesteld binnen een redelijke termijn nadat het gebrek ontdekt werd of kon worden.

De contractuele beperking van de aansprakelijkheid

Hoewel de aansprakelijkheid van een installateur op allerhande wijzen in het gedrang kan komen, bestaan er ook verschillende mogelijkheden om deze aansprakelijkheid contractueel te beperken of zelfs uit te sluiten. In welke mate een installateur zijn aansprakelijkheid kan moduleren, hangt af van een aantal factoren. Voor bepaalde zaken kan de installateur zijn aansprakelijkheid nooit uitsluiten of beperken. Zo wordt algemeen aanvaard dat de tienjarige aansprakelijkheid voor stabiliteitsbedreigende gebreken van openbare orde is en dat het dus niet mogelijk is om deze uit te sluiten of te beperken. Daarnaast kan men zich evenmin bevrijden voor opzettelijke fouten en mag een aansprakelijkheidsbeperking niet zo ver gaan dat de overeenkomst er volledig door wordt uitgehold. Dit laatste is bijvoorbeeld het geval indien men

Besluit

Doorheen het bouwproces kan u op verschillende gronden aansprakelijk worden gesteld, zowel voor het werk dat u heeft uitgevoerd, het materiaal dat u heeft gebruikt, de informatie die u (niet) heeft verstrekt alsmede voor de fouten van onderaannemers. Vaak zal het mogelijk zijn om deze aansprakelijkheid contractueel te moduleren, te beperken of zelfs gedeeltelijk uit te sluiten. Wanneer u echter werkt in rechtstreekse opdracht van een consument, zal het minder eenvoudig zijn om uw aansprakelijkheid te moduleren. Kijk daarom zeker goed na dat uw contractuele voorwaarden voorzien in een optimale bescherming en dat u voor het overige voldoende verzekerd bent.

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met de experten van advocatenkantoor Schoups: Dimitri Verhoeven en

Robbe Pelgrims

Spaar je

RIJK 1

REGISTREER

ONTVANG

SPAAR

DUBBELE PUNTEN* & talloze andere voordelen!

voor prachtige COOLBLUE geschenken

Scan QR of bezoek wiloxperts.be

* in oktober en november 2021 Surf naar www.wiloxperts.be voor de deelnemende producten

Actualiteit

EU-plan voor een groene transitie De Europese Commissie heeft op 14 juli een pakket voorstellen uitgebracht die betrekking hebben op het klimaat-, energie-, grondgebruik-, vervoers- en belastingbeleid van de EU. Met dit “Fit for 55”-pakket wil de Europese Commissie (EC) haar beleid doen rijmen met de ambitie om de netto-uitstoot van broeikasgassen tegen 2030 met ten minste 55% te verminderen ten opzichte van 1990. Deze wetgevingsinstrumenten moeten er dus voor zorgen dat de, in de Europese klimaatwet overeengekomen streefcijfers, bereikt worden. Hieronder een korte samenvatting van twee belangrijke initiatieven voor onze sector. De wetsvoorstellen van het “Fit for 55”-pakket bestrijken zowat de hele Europese economie en moeten invulling geven aan de Europese Green Deal. Commissievoorzitter Ursula von der Leyen sprak van “een van de meest ambitieuze hervormingen van het EU-beleid ooit”.

een omschakeling van warmtevoorziening op basis van fossiele brandstoffen naar hernieuwbare bronnen absoluut noodzakelijk.

Volgens de EC is een beleid dat gericht is op een hogere energie-efficiëntie en

1. De herziening van de richtlijn inzake hernieuwbare energie

De installatiesector zal aanzienlijk worden beïnvloed door dit wetgevingspakket, met name door:

2. De herziening van de richtlijn energie-efficiëntie.

Herziening richtlijn hernieuwbare energie

Versnelling van overgang naar een groener energiesysteem door de aanscherping van de richtlijn hernieuwbare energie. Het pakket dankt zijn naam aan de EU-doelstelling om de broeikasgasuitstoot tegen 2030 met minstens 55% te ›››

HERNIEUWBARE ENERGIE IN DE ENERGIEMIX VAN DE EU

19,7%

Huidig aandeel hernieuwbare energie (in 2019)

32%

Huidig EU-doel voor 2030

40%

Nieuw EU-doel voor 2030

by Techlink

• september 2021

Topniveau meetinstrumenten en gereedschap voor airco, warmtepompen en koeltechnische installaties. EURO-INDEX is nu ook verdeler van Fieldpiece, het koeltechnische topmerk uit de VS. Ook voor onderhoud en kalibratie van deze meetinstrumenten kunt u bij ons terecht!  Digitale manifolds  Recovery units  Vacuümpompen  Weegschalen  Lekdetectoren en vacuümmeters  Meting van temperatuur, druk, relatieve luchtvochtigheid  Draadloze uitlezing en rapportage met de Job Link® app

Boek een demo voor 30-9-2021 en maak kans op 1 van de 5 werfradio's Mail naar sales@euro-index.be of bel 02 757 92 44

www.euro-index.be

Actualiteit

HERZIENING VAN DE RICHTLIJN ENERGIE-EFFICIËNTIE

17,0-17,4%

Huidige besparing in het primaire en eindenergieverbruik dankzij energie-efficiëntie (in 2019)

32,5%

Huidig niet-bindend EU-streefcijfer voor 2030 (ten opzichte van de prognoses van 2007)

36-39%

Nieuw bindend EU-streefcijfer voor 2030 voor het primaire en eindenergieverbruik

››› verminderen ten opzichte van 1990, een doelstelling die juridisch bindend is via de Europese klimaatwet.

In 2018 heeft de EU een streefcijfer van 32% vastgesteld voor het aandeel hernieuwbare energie in de energiemix tegen 2030, tegenover ongeveer 20% in 2019. Het nieuwe voorstel van de Europese Commissie is een aandeel van 40% van onze energie uit hernieuwbare bronnen tegen 2030. Specifieke streefcijfers voor hernieuwbare energie in belangrijke sectoren: • Verwarming en koeling: jaarlijkse bindende toename van 1,1 procentpunt hernieuwbare energiebronnen op nationaal niveau • Stadsverwarming: indicatief streefcijfer van 2,1 procentpunten hernieuwbare energie en afvalwarmte en -koude en koeling • Vervoer: nieuw streefcijfer van 13% broeikasgasintensiteit in vervoer • Industrie: nieuw indicatief streefcijfer van 1,1 procentpunt jaarlijkse toename van het gebruik van hernieuwbare energie

by Techlink

• september 2021

• Gebouwen: nieuw streefcijfer voor een aandeel van ten minste 49% hernieuwbare energie in het energieverbruik

wordt in de nabije toekomst minder vrijblijvend

Richtlijn energie-efficiëntie

• De installatiesector vormt de ruggengraat van de energietransitie. De rol van technische installaties wordt alsmaar belangrijker voor de gebouwde omgeving

• Nieuwe oplossingen vinden om het energiegebruik in huishoudens en bedrijven te verlagen

• De rol van de consument staat centraal in de energietransitie; hij wordt enerzijds geconfronteerd met nieuwe uitdagingen & verplichtingen, welke anderzijds ook nieuwe mogelijkheden bieden, en dit individueel of in een energiegemeenschap

De richtlijn energie-efficiëntie is de stimulans om het energiegebruik met 32% te doen dalen. Voor de bouwen installatiesector betekent dit:

• Het lanceren van incentives voor fabrikanten om te innoveren en nieuwe technieken te introduceren • Meer investeren in de bouwen installatiesector en gelijktijdig meer jobs creëren • Meer duidelijkheid verschaffen in de energierekeningen van consumenten zodat zij ontdekken hoe ze efficiënter hun energie gebruiken

• Aandacht voor (green) skills bij installateurs was belangrijk en wordt alsmaar belangrijker • Deze wetgevingsvoorstellen zullen nu door het Europees Parlement en de Raad worden bestudeerd en besproken. In ieder geval zal deze wetgeving voor onze sector zowel kansen als uitdagingen inhouden.

Tot slot

Technology & Innovation Manager Jan Caerels vat samen: • De aandacht voor duurzaamheid

BRONNEN: www.vleva.eu, LINK2030

ADVERTORIAL

Ben jij al Best Water Pro? Waterb ehandelings spe cialis t BW T s telt vernieuwd loyaliteit sprogr amm a voor Met het loyaliteitsprogramma Best Water Pro zorgt waterbehandelingsspecialist BWT voor een nieuwe invulling van zijn partnerprogramma. Zo worden partner-installateurs nog meer beloond voor hun trouw aan BWT!

Welkom in het nieuwe Best Water Pro-programma!

REGISTREER & MONITOR JE GEPLAATSTE TOESTELLEN ONLINE

SPAAR PARELS BIJ ELKE AANKOOP & RUIL ZE IN VOOR GESCHENKEN

DEEL IN EXPERTISE EN WORD OOK ZELF EXPERT IN WATERBEHANDELING

Registreer je geplaatste BWT-producten eenvoudig online op de vernieuwde website pro.bwt.com via de productcode die terug te vinden is op de verpakking van de aangekochte apparaten. Facturen opsturen hoeft dus niet meer!

Om je te bedanken voor je keuze voor de waterbehandelingsoplossingen van BWT, beloont BWT de aankoop van elk toestel (ook filters!) met loyaliteitspunten die de toepasselijke naam ‘Parels’ krijgen.

Als Best Water Pro-Partner kan je op het nieuwe Pro Portal pro.bwt.com alle nodige achtergrondinformatie en documentatie raadplegen, downloaden of in gedrukte versie aanvragen.

Als de eindklant dit toestaat kan je de geregistreerde toestellen op afstand monitoren of bekijk de gegevens online alvorens onderhoud of herstellingen uit te voeren, kwestie van optimaal te zijn voorbereid.

Via het vernieuwde Pro Portal op pro.bwt.com kan je vanaf nu ook makkelijk checken hoeveel Parels je al verzameld hebt, en beslissen tegen welk geschenk je je gespaarde Parels wil inruilen..

Ook vind je er tal van tips & tricks en instructievideo’s voor een geslaagde plaatsing of herstelling. Of je kan er je inschrijven voor de BWT-webinars en opleidingen.

REGISTREER JE VANDAAG NOG! 1. Surf naar de vernieuwde BWT Pro Portalportaalwebsite op https://pro.bwt.com en klik op ‘aanmelden’. 2. Als je een bestaande BWT partner bent, herkent het systeem je direct via je bwt-nummer. Je dient je account éénmalig aan te maken, daarna heb je altijd toegang tot het portaal. 3. Geniet van alle voordelen die het nieuwe Best Water Pro-programma je te bieden heeft.

BWT Belgium NV Leuvensesteenweg 633 1930 Zaventem +32 2 758 03 10 bwt@bwt.be

bwt.com

Technologie

Hoe cyberveiligheid aanpakken als installatiebedrijf? In de installatiesector wordt cyberveiligheid voor bedrijven steeds belangrijker, aangezien zij voor de dagelijkse bedrijfsvoering (denk aan cloudapplicaties) steeds meer afhankelijk zijn van het internet. Er gaat echter maar weinig aandacht naar cyberveiligheid bij kmo’s, terwijl de risico’s toch aanzienlijk zijn. Het is dus hoog tijd om in uw bedrijf stil te staan bij het niveau van informatiebeveiliging. We hebben allemaal een brandverzekering, onze bedrijfsgebouwen zijn fysiek beveiligd tegen ongewenste bezoekers, onze bedrijfsgeheimen bewaren we in een kluis, ... maar vreemd genoeg trekken bedrijven die lijn niet door naar hun databeleid. Bij het runnen van een installatiebedrijf komt zoveel kijken dat de meeste bedrijfsleiders niet staan te springen om zich ook nog eens te verdiepen in informatica en cyberveiligheid. Doordat cyberveiligheid geen hoofdprioriteit is bij kmo’s worden ze gezien als de ideale target voor hackers omdat ze minder geavanceerde IT-infrastructuur en tekort aan getraind personeel hebben. Bedrijven kunnen op verschillende manieren het slachtoffer worden van cybercriminaliteit.

systemen die via het Internet of Things (IoT) op afstand zijn aan te sturen en met elkaar communiceren, zorgt dat ook het aantal kwetsbaarheden binnen slimme gebouwen toeneemt. De installateur zal zijn klant steeds meer moeten kunnen informeren over de ICT-component van een apparaat.

Tools

Om kmo’s op weg te helpen naar een betere cyberveiligheid, stelt de Cyber Security Coalition via zijn website verschillende tools gratis ter beschikking.

We stellen er hieronder drie voor die een eerste aanzet kunnen geven naar een betere bescherming van de bedrijfsgegevens.

KMO SECURITY SCAN Deze scan is een test bedoeld voor zelfstandigen, vrije beroepen en kmo’s met een beperkt computernetwerk. Aan de hand van tien vragen, kan u nagaan hoe goed de bestanden en computerinfrastructuur van uw bedrijf beveiligd zijn. Na de veiligheidsscan krijgt u een aantal praktische tips die u alvast op weg

In de augustus-editie van Power+ 2020 (blz. 42-45) gingen we reeds dieper in op de cyberrisico’s (phishing, hacking, DDoS, ransomware en CEO fraude) en de mogelijke voorzorgsmaatregelen die u als bedrijf kan nemen. MERK OP! Niet alleen pc’s en tablets kunnen gehackt worden, maar ook digitale aansturingssystemen (o.a. domotica) en het werken in de cloud zijn kwetsbaar voor dit soort van criminele aanvallen. Van verwarming (slimme thermostaat) tot alarmsystemen en toegangsbeheerssystemen: de blijvende groei van slimme

by Techlink

• september 2021

De Cyber Security Coalition is een uniek partnerschap waarbij spelers uit de academische wereld, openbare instanties en de private sector de krachten bundelen in de strijd tegen cybercriminaliteit. Hun missie is om de Belgische cyberveiligheid weerbaarder te maken door een sterk ecosysteem voor cyberbeveiliging op nationaal niveau uit te bouwen.

MEER INFO: www.cybersecuritycoalition.be

kunnen helpen naar een betere beveiliging.

CYBER SECURITY KIT De Cyber Security KIT werd samengesteld door de Cyber Security Coalition en het Centrum voor Cybersecurity België. Met deze KIT willen ze in de eerste plaats kmo’s helpen hun werknemers te sensibiliseren over cyberveiligheid. Vijf thema’s worden behandelt: • Hoe kan u uw paswoorden versterken? • Hoe herkent u phishing e-mails? • Hoe wapent u zich tegen social engineering? • Hoe behandelen uw medewerkers de persoonlijke gegevens van uw klanten? • Hoe ook van thuis uit veilig werken? INTERACTIEVE E-LEARNING ROND CYBERVEILIGHEID Via een laagdrempelige interactieve e-learning kan u de medewerkers van uw organisatie sensibiliseren rond cyberveiligheid. De medewerkers kunnen zelf kiezen wanneer en op welke manier (laptop, smartphone) ze de e-learning afwerken. De eerste sessie is gewijd aan “Veilig thuiswerken”, maar in de toekomst worden nog andere onderwerpen toegevoegd. Deze e-learning is helemaal gratis.

Helpen normen?

De cyberaanval op Belnet legt nog maar

eens de kwetsbaarheid van bedrijven en organisaties bloot. Naast het feit dat u dan als organisatie het vertrouwen van de klant verliest, kan dit ook tot serieuze financiële schade leiden. Hoe kan u zich daartegen wapenen? Helpen normen daarbij? Johan Haelterman, Voorzitter van het Directiecomité van het Bureau voor Normalisatie (NBN), is het best geplaatst om ons hierop te antwoorden: ‘Hoe een organisatie met informatie omgaat, heeft een grote invloed op haar succes. Zo zijn de vertrouwelijkheid van persoonsgegevens, de beschikbaarheid van IT-systemen en de juistheid van de financiële informatie cruciale elementen voor elk type organisatie: groot of klein, bedrijf of overheid. Om op een doeltreffende manier uw informatiebeveiliging te organiseren kan u gebruik maken van de ISO 27001, voluit “ISO/IEC 27001: Informat ion technology — Security techniques — Information Security Management Systems — Requirements”. Deze geeft een set van eisen rond informatiebeveiliging binnen een organisatie. Het doel: de vertrouwelijkheid, beschikbaarheid en integriteit van alle gegevens binnen uw organisatie beschermen. De implementatie van een ISO 27001 is vrijwillig (tenzij het contractueel verplicht is). U kan bijvoorbeeld gerust de norm deels toepassen. De ISO 27001 is ech-

“

De investering in een goede beveiliging van uw gegevens en uw systemen weegt niet op tegen de kost van een aanval.

”

PEPIJN ACCOU

ter ook certificeerbaar, waardoor u aan uw partners kan bewijzen dat u de volledige norm correct toepast. Interessant om weten, ook kmo's kunnen de ISO 27001 toepassen. Zo heeft NBN in 2019 het ISO 27001 certificaat gehaald.’

Getuigenis van EEG Group

Het is voor lidbedrijf EEG Group belangrijk om te investeren in verbeterde IT-security. IT-manager Pepijn Accou getuigt: ‘Enerzijds willen we bij blijven met de nieuwste technologieën: cybercriminelen zitten niet stil en vinden steeds nieuwe manieren om beveiligingsmechanismen te omzeilen. Dus is het aan ons als IT-dienst om te zorgen dat we hen steeds een stapje voor blijven. Anderzijds willen we het onze ››› september 2021 •

by Techlink

KWALITEITSVOLLE PRAKTIJKGERICHTE KORTE BIJSCHOLINGEN Inschrijven = plaats reserveren (tot cursus VOLZET is)

Topkwaliteit! N Nieuw w! Uw w WP--

adp@adp-bijscholingen.be

Ma Di Ma Wo Ma Wo Vr Vr Di Do Ma vragDien Wo Vr

een

06/09/2021 STOOM (voor energiecentrale uitbaters) 07/09/2021 Certificatietraject voor Koelmannen 20/09/2021 Actualisatie Event 22/09/2021 AED Airco-Energie-deskundige 27/09/2021 Warmtepompen Theorie & Praktijk 29/09/2021 Praktijkgerichte Industriële Akoestiek 01/10/2021 BA-4 BA-5 22/10/2021 HVAC van A tot Z 26/10/2021 Koeltechnische Specialisatie Ontwerpen 04/11/2021 Moderne visie op Vacuümtechniek 08/11/2021 Veilige Datanetwerken + DICOM op pgelos st met t: 09/11/2021 Waterhydraulisch inregelen HVAC-installaties 12/01/2022 CO2 als koelmiddel 14/01/2022 NH3 - Veilig werken met ammoniak 17/03/2022 Basisconcepten Koeltechniek

Starrt op doo 14 maaart 2013:

Prraktijkg e Cursu us www.ADP-Bijscholingen.be overr Warm mtepom mpen bijj: Inhoud engerichte Aanmelden: www w.adp-bijscho olingen.be. En

(m modulair)

vervolg g tot ce ertifice ering ko oeltech hnicus met: m www.123ko oelcerttificatie.be

of email naar: info o@123ko oelcertifficatie.b be

Klein in afmeting, groot in prestatie !

HomeGUARD ProSeries WaterMax Leess detailinhoud van cursuss Warmtepompen op ww ww.adp‐bijsscholingen.be De nieuwe generatie waterontharders

Valeco Water Quality Rue des Foudriers, 26 B-7822 Ghislenghien info@valeco.be | Tel: +32(0)68.57.20.71 | www.valeco.be

The right solution for your water

Technologie

››› medewerkers ook wat makkelijker ma-

ken om hun werk vlot en toch veilig uit te voeren.’

STEUNMAATREGELEN VOOR INVESTERINGEN IN CYBERVEILIGHEID

EEG Group werkt al jaren samen met hun vaste IT-partner Savaco en dit omwille van drie belangrijke redenen: ‘Expertise, flexibiliteit, en wat voor ons heel belangrijk is, vertrouwen. We vinden het cruciaal om een langetermijnrelatie te kunnen opbouwen, niet alleen met onze klanten, maar ook met leveranciers’, vertelt Pepijn.

Door de huidige coronacrisis zijn bedrijven financieel nog minder bestendig geworden tegen cyberaanvallen. Gelukkig ondersteunen de drie gewesten hun kmo’s die werk willen maken van cyberveiligheid.

IT-security gaat ook verder dan enkel beveiliging. Pepijn geeft daarom graag nog een tip mee: ‘U moet er echt wel rekening mee houden dat u ooit wel een aanval zal meemaken. De kans op een cyberaanval op nul brengen, kan niet. En zo’n security-aanval komt nooit gelegen. Daarom denkt u best ook verder na over wat u zal doen in geval van een security breach. Belangrijk hierbij is dat u de mogelijke impact van een aanval beperkt. Dat kan u doen door uw netwerk te segmenteren, zodat virussen of cryptolockers niet zomaar over het hele bedrijf kunnen verspreiden, maar beperkt blijven tot één compartiment in uw netwerk. Daarnaast is een goede back-up van uw bestanden essentieel om snel te kunnen recupereren na een aanval.’

“

Installateurs moeten in een meer digitaliserende wereld niet aarzelen om samenwerking met experts op te zoeken.

”

YANNICK SCHEELEN EN TIMON VAN DER STRAETEN

• In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kunnen bedrijven aanspraak maken op de “Premie voor consultancy” wanneer ze werk willen maken van IT-beveiliging.

MEER INFO: www.economie-werk.brussels/premie-consultancy

• In Vlaanderen is er de kmo-portefeuille waarbij u financiële steun krijgt voor de aankoop van diensten die de kwaliteit van uw onderneming verbeteren. Kleine ondernemingen genieten 30% steun, een middelgrote onderneming 20% steun. Het maximale steunplafond per jaar is € 7500.

MEER INFO: www.vlaio.be/nl/subsidies-financiering/kmo-portefeuille

• Wallonië heeft de “chèques-entreprises”. Kmo’s kunnen aanspraak maken op zo’n cheque voor investeringen in cyberveiligheid. Daarmee wordt tot 75% terugbetaald van een investering van maximaal € 60.000, gespreid over drie jaar.

MEER INFO: www.cheques-entreprises.be

Interview met experten

De experts van EY geven dagelijks kmo’s de nodige bouwstenen in handen om hun cyberveiligheid maturiteit te verhogen. We gaan hierna in gesprek met Yannick Scheelen, Senior Manager – Cybersecurity & Privacy, en Timon Van Der Straeten, Senior Consultant – Cyber Security Engineer. Wat zijn voor de meeste kmo’s de grootste misverstanden over cyberveiligheid?

Vaak zien we dat kmo’s cyberveiligheid zien als een onnodige kost om een risico weg te werken die volgens hen opgevangen kan worden door andere dienstleveranciers of door de IT-organisaties waarop de kmo vertrouwt. Echter zien cybercriminelen kmo’s vaak als een gemakkelijk doelwit. De kmo heeft zelf een verantwoordelijkheid om hun processen en technologieën te beveiligen en om hun werknemers op te leiden over cyberrisico’s. Het is overigens net zo dat grotere organisaties meer inzetten op de cyberveiligheid van hun derde partij-

en en toeleveranciers. Wanneer de kmo hier niet aan kan voldoen betekent dit vaak dat een nieuw contract niet aan de orde is vooraleer aan deze eisen worden voldaan. De meerderheid onder de kmo’s ziet cyberveiligheid dan ook als een kost zonder voldoende return of investment. We merken helaas dat wanneer een bedrijf dan uiteindelijk slachtoffer wordt van een cyberaanval, de schade en bijhorende kosten een veelvoud bedragen van de oorspronkelijke investering die gemaakt kon worden om de organisatie beter te beveiligen. De vraag is niet langer of er een aanval zal plaatsvinden, maar wanneer. Hoe staat de informatiebeveiliging van kmo’s er volgens jullie voor?

Er is nog veel werk aan de winkel. We zien dat kmo’s zich vaak meer focussen op de operationele groei van de business, eerder dan op het cyberveilig opereren van die business. Kmo’s vertrouwen ook veel op hun IT-dienstenleveranciers of ››› september 2021 •

by Techlink

Technologie

›››

derde partijen en hebben niet altijd de juiste kennis in huis om een antwoord te bieden aan het complexe risicolandschap. Althans vormt informatiebeveiliging een cruciale bouwsteen in het digitale groeitraject van elke kmo. Het is een bepalende factor om de relatie met bestaande klanten te versterken, het vertrouwen van nieuwe klanten te winnen en gemoedsrust binnen het bedrijf te creëren. Bedrijven die cyberbeveiliging vanaf de start en gedurende de hele levenscyclus van elk technologische initiatief omarmen, effenen het pad naar een succesvolle toekomst. Los van sectorale en wettelijke aspecten stellen bedrijven in het algemeen hogere eisen aan hun leveranciers op het vlak van cyberveiligheid. Wanneer een kmo het slachtoffer wordt van een grote cyberaanval dan heeft dat ongetwijfeld een negatieve impact op de reputatie en verzwakt dit hun positie in de markt. Door te investeren in cyberveiligheid maakt de kmo zich robuuster tegen aanvallen en onderscheidt het zich ook meer van de concurrentie. Het geeft klanten vertrouwen in de manier waarop er met hun data wordt omgegaan op het vlak van veiligheid en privacy. Maar het verhoogt ook de kwaliteit en continuïteit van de dienstverlening en daardoor het aanzien van uw bedrijf in de markt. Cyberveiligheid is dus een belangrijke groeifactor voor uw succes. We zien bij onze klanten dat ze deze groeifactor willen benutten, maar vaak niet weten hoe ze hieraan moeten beginnen. Daarom is het belangrijk om goede ondersteuning te vragen en te bieden bij het uitbouwen van een informatiebeveiligingstraject op maat van de kmo. Stelling: Cyberveiligheid is een zaak waar alleen maar de (externe) IT verantwoordelijke mee bezig is.

Jammer genoeg zien we dat deze stelling in realiteit vaak correct is. Het is zo dat cyberveiligheid en IT hand-inhand met elkaar gaan, maar alle andere bedrijfstakken en processen mogen daarbij niet in de schaduw komen te staan. Beter zou zijn dat cyberveilig-

by Techlink

• september 2021

heid ingewerkt zit doorheen de hele werking van het bedrijf. Het is namelijk de verantwoordelijkheid van de leidinggevenden om hun processen cyberveilig te opereren, ondersteund door een robuust technologisch landschap, maar evenzeer met efficiënte processen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan phishing aanvallen waarbij ook niet-IT’ers een doelwit zijn, of klanten van de kmo die eisen dat de digitale dienstverlening voldoet aan alle relevante wetgevingen (zoals de GDPR) en verwachtingen. De (externe) IT-verantwoordelijke speelt daarin een cruciale rol, maar kan die rol enkel voldoende invullen als er de nodige middelen en steun ter beschikking worden gesteld. Stelling: Mensen zijn de zwakste schakel in cyberveiligheid.

Het is een oude zegswijze die nog steeds zeer accuraat blijkt te zijn. Allerhande tools en apparaten zijn voorhanden om het aspect cyberveiligheid te vergemakkelijken en te automatiseren. Echter is het steeds de mens die deze apparaten beheert die de keuzes maakt hoe streng deze beveiligingsmechanismen moeten optreden. We zien dat organisaties er regelmatig van uitgaan dat ze al hun medewerkers kunnen vertrouwen en daarom bepaalde beveiligingsmaatregelen niet nemen, of dat de beveilig ingsmaatregelen onvoldoende worden geïmplementeerd waardoor fouten nog gemaakt kunnen worden. Het is zo dat de cyberaanvallen met de grootste impact vaak van binnenuit de organisatie worden gelanceerd.

Criminelen richten hun pijlen dan ook vooral op de werknemers van het bedrijf. Bij zowat 44% van deze cyberaanvallen gaat het over phishing. Mensen vormen nog al te vaak de zwakste schakel en zetten de poort voor cybercriminelen soms wagenwijd open. Nu werknemers omwille van de coronacrisis vaker thuiswerken, verslapt bovendien de aandacht in de “veilige” thuisomgeving. Zo nam het aantal phishingaanvallen tijdens de eerste lockdown met maar liefst 667% toe. Ook het zogeheten “whale phishing”, waarbij criminelen een e-mail of WhatsAppbericht naar directieleden versturen voor financieel gewin, stijgt. Trapt u in de val, dan maakt u voor u het weet geld over naar deze criminelen of hebben ze vrij spel en toegang tot cruciale bedrijfsinformatie en -systemen, met vaak grote financiële verliezen tot gevolg. Wat is voor jullie essentieel bij cyberveiligheid? (Technologie, de medewerker, processen, interne organisatie, …)

EY ziet cyberveiligheid binnen een organisatie als een ketting waarbij elke schakel van groot belang is om het volledige proces te beveiligen. Dit betreft dus zowel een noodzaak om de juiste technologieën, processen en mensen te hebben om de kmo te beveiligen. De kmo moet daarom cyberveiligheid integraal deel laten uitmaken van het digitaal transformatietraject en extern advies in huis halen wanneer ze niet zeker zijn dat de juiste inspanningen zijn geleverd.

Van Oirschot De nieuwe en verbeterde webshop

www.vanoirschot.be

App store

Google Play

Webshop

Bij Van Oirschot vinden ze het belangrijk om te blijven innoveren op digitaal vlak. De integratie van handige tools en het met elkaar verbinden van verschillende systemen maakt het voor alle partijen gemakkelijker om te werken. We geven hieronder een overzicht van onze belangrijkste nieuwe functionaliteiten die op onze webshop zijn toegevoegd voor professionele installateurs.

Digitaal sterk

Offerte-tool voor de eindklant Ook een nieuwe functionaliteit die is toegevoegd aan onze webshop is de optie om offertes voor eindklanten te creëren vanuit de winkelwagen. Je zal een gepersonaliseerde offerte in pdf kunnen opstellen voor jouw eindklant, snel en gemakkelijk te downloaden. Je zal hier onder meer een eigen logo, extra kostposten en zelfs een eventuele korting voor jouw klant kunnen toevoegen. En dit met een duidelijk zicht op je eigen marge!

Ketel- en warmtepompkiezer Deze handige nieuwe tool laat toe om de juiste ketel of warmtepomp te selecteren voor een project op basis van een nauwkeurige warmteverliesberekening, inclusief een gedetailleerd rapport.

Nieuwe Tool

Zelf bestellingen afroepen Via het overzicht van de bestellingen in jouw account open je de “afroepbestelling” die je op datum wil zetten. In deze bestelling vind je dan een nieuwe knop om jouw bestelling af te roepen.

Fitting Selector Nog nooit was het bestellen van fittingen zo snel en gemakkelijk als met de nieuwe Van Oirschot Fitting Selector. Bestel in één klap alle fittingen uit een gamma door gebruik te maken van onze overzichtelijke bestelmatrix!

Nieuwe Tool

Vul de aantallen in die je wenst af te roepen van deze bestelling en klik op “Afroep afronden”. Vervolgens kom je in het “check-out” scherm terecht waar je de datum en een eventuele “extra” referentie kan opgeven. Zodra je op verzenden klikt, wordt jouw aanvraag voor levering naar Van Oirschot gestuurd en wordt deze verwerkt door onze dienst Order Entry.

www.vanoirschot.be

Actualiteit

Premie sturing elektrische warmte en verlenging warmtepompboilerpremie Na het verlies van de terugdraaiende teller keurde de Vlaamse Regering op 9 juli premies goed voor investeringen die het eigenverbruik stimuleren. Daarbij werd een nieuwe premie voor slimme sturing uitgewerkt en werd de warmtepompboilerpremie verlengd tot 2024. Op 14 juli legde de minister nadere regels en technische voorwaarden vast in een ministerieel besluit voor deze premie. De regelgeving gaat in 10 dagen na publicatie van het besluit in het Belgisch Staatsblad. We vatten de premies en hun voorwaarden hieronder samen.

Premie sturing elektrische warmte

De premie voor toestellen om accumulatieverwarming, elektrische boilers, warmtepompboiler en warmtepompen automatisch aan te sturen werd finaal goedgekeurd. Deze premie bedraagt maximum 50% van de factuur, met een maximumbedrag van € 400. Hierbij wordt een accumulatieverwarming gedefinieerd als een elektrisch verwarmingstoestel voor ruimteverwarming dat voorzien is van warmteopslag in keramisch materiaal.

by Techlink

• september 2021

zonderlijke meting van de decentrale elektriciteitsproductie-installatie op regelmatige tijdsintervallen die korter dan of gelijk zijn aan vijf minuten; • communicatie met een gebruikerspoort van digitale meter;

De premie kan zowel voor woongebouwen (appartementen en woningen) en niet-woongebouwen worden aangevraagd. Per EAN-code kan maximaal één premie worden toegekend.

het te besturen toestel wijzigt. Het sturingsapparaat moet volgende acties kunnen: • gedwongen het afgenomen elektrisch vermogen verlagen of gedwongen uitschakelen;

Een niet-limitatieve lijst met sturingsapparaten die in aanmerking komen voor deze premie kan u consulteren op: maakjemeterslim.be/ #premie-sew

• gedwongen het afgenomen elektrisch vermogen verhogen of gedwongen in werking treden;

• internetconnectiviteit;

Het sturingsapparaat meet het energieverbruik van de accumulatieverwarming, elektrische boiler, warmtepompboiler of warmtepomp op regelmatige tijdsintervallen die korter dan of gelijk zijn aan vijf minuten.

Het sturingsapparaat moet door een aannemer of installateur worden geplaatst.

De premie kan online via Fluvius (www.fluvius.be) worden aangevraagd.

Voorwaarden

Het sturingsapparaat moet controlesignalen sturen naar de elektrische warmte-installatie (de accumulatieverwarming, elektrische boiler, warmtepompboiler of warmtepomp) waarbij het opgenomen elektrisch vermogen van

Het sturingsapparaat of geheel van apparaten bevat minstens één van de volgende functionaliteiten: • communicatie met PV-omvormer of een af-

• meting van het totaalverbruik op regelmatige tijdsintervallen die korter dan of gelijk zijn aan vijf minuten;

• draadloze langeafstand communicatie;

Verlenging warmtepompboilerpremie tot 2024

De premie voor de plaatsing van een nieuwe warmtepompboiler werd verlengd tot en met 31 december 2024. De basispremie is € 300 en is hoger voor beschermde afnemers en afnemers met exclusief nacht.

ILEA De betrouwbare en intuïtieve wandcondensatieketel op gas

Compact en licht Intuïtief en geconnecteerd Gemakkelijk te installeren Gemakkelijk te onderhouden Dubbele productie: sanitair warm water en verwarming

Stabiliteit van de warmwatertemperatuur

Ontvang een korting van € 100 bij aankoop van een Ilea-ketel! Vraag uw cheque aan op www.acv.com

ILEA 18/25

12,3 l / mn

ILEA 22/30

15,2 l / mn

ILEA 25/35

17,9 l / mn

ILEA EXCELLENCE HE 22/30

18,3 l / mn

ILEA EXCELLENCE 25/30

20,3 l / mn

COMBI 18/25 kW | 22/30 | kW | 25/35 kW EXCELLENCE 22/30 kW | 25/35 kW

www.acv.com

JA AR

ANT

Interview

Willy Pauwels:

Elk lid is even belangrijk! Per 1 juni 2021 nam Willy Pauwels (63 jaar), Teamleader Legal Department en voormalig General Director van Techlink (voorheen: Fedelec), na een carrière van 43 jaar (waarvan 35 jaar bij Fedelec en 3 jaar bij Techlink) afscheid van de installatiesector. In dit artikel een afscheidsinterview met Willy, die een spilfiguur was voor onze beroepsfederatie, over het verleden en de toekomst.

Wie de loopbaan van Willy overziet, kan niet anders dan concluderen dat deze zich laat kenmerken door stabiliteit en samenwerking. Met zijn professionaliteit en warme persoonlijkheid heeft hij altijd al zijn kennis, energie en netwerk voor onze beroepsfederatie ingezet.

Fedelec

Hoe ben je indertijd bij Fedelec – beroepsfederatie voor elektrotechnische ondernemers – terechtgekomen, en waarom?

Heel toevallig. Na mijn studies heb ik 4 jaar gewerkt bij een studiebureau. De zaakvoerders hielden het echter voor bekeken. Gelukkig had ik tijdens mijn job contacten opgebouwd met de Confederatie Bouw. Via een examen waarvoor ik geslaagd was, kon ik beginnen bij een interne federatie (federatie van elektriciens, later: Fedelec), wat eigenlijk een verassing was, want de bedoeling was werk te vinden bij een lidbedrijf. Mijn taak bestond erin om het Fonds voor bestaanszekerheid verder te ontwikkelen. Na een positieve evaluatie was ik meteen verkocht. Ik combineerde deze taak dan met andere taken zoals sociale

Willy Pauwels bij zijn afscheid. Hij is voor altijd aan ons ge”TECH”linked!

by Techlink

• september 2021

Door elkaar menselijk en met respect te behandelen, verbetert de sfeer en de bereidheid elkaar te helpen als dat nodig is. Mensen voelen dat ook aan en dan zijn ze meestal vlotter in de omgang.

Techlink

Daniël Verbessem en Willy Pauwels

wetgeving, HR, personeelsadministratie, opvolgen paritair comité 149.01, enz. Levenslang leren is hierbij belangrijk om deze taken aan te pakken en maakt ons wendbaar. Na 10 jaar volgde ik onze toenmalige directeur Daniël Verbessem op. Wat is je het meest bijgebleven? ORGANISATIE

Toen ik begon was Fedelec één van de kleinere organisaties (ongeveer 480 leden vooral uit de regio’s Antwerpen, Brussel en Luik) binnen Confederatie Bouw met een beperkt werkingsbudget (pakweg 3 personeelsleden) die uitgroeide naar een federatie van zo’n 1600 leden met 9 personeelsleden. De provinciale afdelingen werden ook verder uitgebouwd of opgericht waar ze nog niet bestonden. Dit hebben we bewerkstelligd door een efficiënte dienstverlening en lokale netwerking. Daarbij was ik zelf veel aanwezig op lokaal niveau en bij de lidbedrijven. FONDS VOOR BESTAANSZEKERHEID

Het Fonds voor bestaanszekerheid voor de sector van de elektriciens staat in voor het uitkeren van een aantal aanvullende vergoedingen aan de arbeiders uit de sec-

“

We zijn één grote familie die elkaar helpt!

”

tor in bepaalde omstandigheden: tijdelijke werkloosheid, volledige werkloosheid na ontslag, tijdskrediet, SWT, ziekte, syndicale vorming, … Samen met de andere sectororganisaties hebben we dit Fonds voor bestaanszekerheid verder geüniformiseerd en dit op drie vlakken: 1. Solidariseren van het betalen van de eindejaarspremies via het Fonds voor bestaanszekerheid. 2. Oprichten van de 2e pensioenpijler. 3. Uitbouwen van Volta. PROFESSIONELE RELATIES

Als je al zo lang meedraait als ik, ken je de grootouders en ouders van sommige leden. Je ziet familiebedrijven groeien en maakt de generatieoverdracht mee. Familiebedrijven zitten vol kennis, zijn maatschappelijk betrokken en hechten veel waarde aan stabiliteit en presteren op de lange termijn. Ze willen op een gezonde en verantwoorde manier groeien met aandacht voor het familiegevoel buiten en binnen hun onderneming. Om te groeien heb je goed geschoold personeel nodig die de nieuwe technieken correct kunnen uitvoeren en daar wringt steeds meer het schoentje. Als federatie ondernemen we hieromtrent acties om beleidsmakers te overtuigen van de noodzaak om de opleidingsmethodieken te herzien. Ik had ook altijd een goede persoonlijke werkrelatie met de bestuurders. Wederzijds vertrouwen, respect en waardering zijn hierbij belangrijk. Dit zorgde ervoor dat ik mij goed voelde binnen de organisatie en dan ga je niet zomaar weg, ook al heb ik verschillende aanbiedingen gekregen. Het gras is niet altijd groener aan de overkant.

Op 1 januari 2018 smolten ICS – beroepsfederatie voor Installateurs Centrale verwarming en Sanitair – en Fedelec samen tot Techlink. Hoe kijk je daarop terug?

De trend richting multidisciplinariteit valt niet te ontkennen. Zo neemt het aantal bedrijven dat zich zowel op de elektro-, als de HVAC- en de sanitairmarkt stort, steeds toe. De fusie was een logische evolutie. We hebben deze stap dus gezet zodat we in de toekomst nog relevanter kunnen zijn: ten eerste de kracht van het getal: Techlink verenigt bijna 3.300 installatiebedrijven, waardoor we incontournable zijn in onze sector. Ten tweede staan we steviger in de realiteit. We leven vandaag in een andere wereld dan in 1960, toen Fedelec het levenslicht zag. Onze sectoren lopen steeds meer in elkaar over. De klant eist geïntegreerde systemen en wij moeten hier als installatiesector een antwoord op bieden. Door de fusie spreken we met één stem. Dit neemt echter niet weg dat we nog steeds oog hebben voor de finesses van elk vakgebied. Twee jaar geleden heeft Kris Van Dingenen jou opgevolgd als Algemeen Directeur. Hoe verliep de overgang?

In het kader van het strategisch plan om de technische installatiebedrijven te verenigen in één grote federatie, heb ik 7 jaar geleden besloten, in samenspraak met de Raad van Bestuur, om een opvolger te zoeken. Ik kwam uit bij Kris Van Dingenen die ik al kende sinds 1996 bij het Vlaams Elektro Innovatiecentrum (VEI), ondertussen Volta. Kris bracht ook heel wat kennis op technisch vlak met zich mee wat mooi meegenomen was. De overgang is prima verlopen wat ik enkel maar kan toejuichen. Kris is een bruggenbouwer, een verbinder die de consensus zoekt in een discussie, en ie ››› september 2021 •

by Techlink

Interview

“

Installatie techniek wordt steeds belangrijker in het ontwerpen bouwproces.

”

Willy Pauwels samen met zijn echtgenote Valérie op de Nacht van de Technieken 2019.

››› mand die hard werkt om resultaat te be-

halen. Ik laat Techlink in goeie handen achter! Is het verhaal van Techlink in een definitieve plooi gevallen?

Nog niet maar we zijn op de goede weg. We evolueerden van een verenigingsorganisatie met als belangrijkste taak: belangenbehartiging - waarbij het als installateur hoorde zich aan te sluiten bij een organisatie - naar een ledenorganisatie met als belangrijkste taak: belangenbehartiging én dienstverlening waarbij een lid een return on investment verwacht. Techlink wil nu de volgende stap zetten naar een sectororganisatie. Door een antwoord te bieden op de uitdagingen van morgen (door een snel veranderende samenleving), helpt Techlink de sector en haar leden te groeien en groeit Techlink vanzelf mee. Techlink heeft extra gespecialiseerde medewerkers aangetrokken zodat we onze (technische) dienstverlening nog beter kunnen vervullen. Hiermee zijn we gewapend om de objectieven te realiseren die we beogen om de belangen van onze leden krachtdadiger te verdedigen (in de pers én de politiek). Bovendien maken we deel uit van een groter geheel, de Confederatie Bouw, die over een zeer uitgebreide studiedienst beschikt. Hierdoor kunnen we onze leden op een gerichte manier adviseren zodat zij op de hoogte zijn van de meest recente reglementeringen en zich geen kopzorgen hoeven te maken of ze ja dan neen in orde zijn met de recentste richtlijnen.

by Techlink

• september 2021

Waar ben je als Teamleader Legal Department het meest trots op?

Enerzijds mijn goede verstandhouding met de vakbonden. Ik probeer steeds inventief te zijn en te zoeken naar oplossingen. Dat is vooral nodig tijdens de sectorale onderhandelingen waarbij de sociale partners collectieve arbeidsovereenkomsten (cao’s) onderhandelen. Dat zijn steeds cruciale gesprekken voor werknemers én werkgevers, want de cao bepaalt de belangrijkste loon- en arbeidsvoorwaarden voor de komende twee jaar. Onze standpunten komen tot stand in nauw overleg met onze achterban en we koppelen voortdurend terug, zowel voorafgaand aan de sectorale onderhandelingen als tijdens de gesprekken. Deze onderhandelingen zijn geen zwart-wit verhaal, je dient steeds te zoeken naar compromissen op het terrein tussen werknemers en werkgevers. Anderzijds een aantal moeilijke dossiers die we tot een goed einde gebracht hebben en waarvoor we in bepaalde gevallen zelfs naar de Raad van State getrokken zijn. Zo bekwamen we indertijd de vrijstelling van sociale bijdragen op de mobiliteitsvergoedingen en de terugvordering van boetes voor het zogezegd niet in orde zijn met de vereisten inzake sectorale opleidingsinspanningen. We hielpen ook heel veel individuele lidbedrijven die met problemen te kampen hadden.

Toekomst

Hoe zie je de toekomst van de installatiesector?

Onze sector is in volle beweging. Klanten verwachten dat de technische instal-

laties voldoen aan hun verwachtingen op het vlak van comfort, rationeel energiegebruik en veiligheid. De verschillende technieken moeten op elkaar afgestemd worden. Vandaag streeft men dan ook meer en meer naar een integratie waarbij elektriciteit, verwarming, sanitair en ventilatie allemaal centraal aangestuurd worden. Het aandeel van de installatietechniek in het totale bouwproces zal enkel maar toenemen omdat de hoeveelheid techniek in de gebouwen toeneemt. De noodzaak om te verduurzamen biedt volop kansen voor installatiebedrijven. Energietransitie is een hot topic! Tot slot: hoe ziet jouw toekomst eruit?

Ik ga zeker niet stilzitten tijdens mijn pensioen dat zit niet in mijn genen. (lacht) Ik heb diverse hobby’s waar ik me graag mee bezighoud. Ik ben een fervente vliegvisser. Een heel ontspannende hobby omdat je in de natuur vertoeft maar die ook veel techniciteit vergt. De mogelijkheden om aan vliegvissen te doen, in ons eigen land of daarbuiten, zijn legio. Daarnaast maak ik, samen met mijn echtgenote Valérie, graag wandelingen, fietstochten en hou van reizen. Tuinieren is ook nog één van mijn passies. Met een goed onderhouden tuin vang je twee vliegen in één klap: je tuin ziet er mooi uit en het is goed voor je fysieke conditie. (lacht)

MAANDAG 14:53

U COMBINEERT OOK SERVICE EN EXPERTISE?

Dirk Maes

Dag mr. De Smet, ik ben klant van uw verwarmingsbedrijf en ik heb een vraag voor u. Piet De Smet

Hoe kan ik u helpen? Dirk Maes

We willen onze mazoutketel vervangen en zoeken een energiezuinige oplossing. Piet De Smet

Ik bespreek het graag met jullie. Wanneer past het?

VRAAG DAN HET MAZOUTEXPERTLABEL AAN https://pro.informazout.be/nl/mazoutexpert

Het MazoutExpert-label, dat is… Een garantie voor kwaliteit • Uw vakkennis is uw trots • U engageert zich om de beste service te bieden Een gratis label • Uw ervaring en deskundigheid worden in de verf gezet • Een erkenning van uw uitmuntende klantenservice Een betere visibiliteit • Imago versterkend • Klanten vinden gemakkelijk de weg naar u dankzij de adressengids op www.informazout.be

Actualiteit

Het integreren van verschillende energiesystemen Onder energietransitie verstaan we de structurele overgang van het huidige energiesysteem dat gebaseerd is op fossiele brandstoffen naar een systeem dat gebaseerd is op energieopwekking via hernieuwbare energiebronnen. Dit wordt ondersteund door verschillende instrumenten zoals elektriciteit, warmte, flexibiliteit, opslag, vraagsturing, digitale meters, tarieven, enz. Hoe mixen we die instrumenten het best voor de energietransitie?

Duurzame energiebronnen zijn energiebronnen die er altijd zullen zijn, zoals waterkracht, bio-energie, windenergie en zonne-energie. Drijvende kracht achter de meeste duurzame energiebronnen op aarde is de zonnestraling die de aarde bereikt.

hoe kunnen de verschillende vormen van energieverbruik via duurzame bronnen worden ingevuld, en welke keuzes moeten daarin gemaakt worden? Hierover zijn nog heel wat onduidelijkheden waarvoor federale en regionale politieke keuzes nodig zijn.

De uitdaging van de energietransitie is:

De Europese Unie wil in 2050 klimaat-

by Techlink

• september 2021

neutraal zijn en vanaf dat moment niet meer bijdragen aan de opwarming van de aarde. De “Green Deal” geeft aan hoe Europa dit doel gaat bereiken. De concrete uitwerking hiervan is volop aan de gang.

Beleidslijnen

Federaal energieminister Tinne Van der Straeten gaf op het webinar van ODE ›››

Wallfix OLI 120 plus 2.0 inbouwspoelsysteem uit stock leverbaar 1

1. voorgemonteerde constructie compatibel voor alle hang wc’s 2. instelbare dual flush 3. corrosiebestendige profielen met poederlak 4. regelbare hoogte en inbouwdiepte 5. verstelbare uitloopbocht 6. geïsoleerd tegen condensatie 7. voetsteunen met anti-afglijmechanisme 8. ruwbouwbescherming tegen vocht en vuil 9. eenvoudig onderhoud via afdekplaat

gebruiker  stil  feilloze werking  stevig  waterbesparend  ruime keuze

architect 400 kg draagkracht  betrouwbare kwaliteit  mooi design  technische documentatie  BIM ready 

installateur toegankelijk  snelle installatie door 1 persoon  uit stock leverbaar  regelbaar  onderdelen in stock 

 



10 jaar garantie

voetsteunen met geluidsisolatie Fast fit Silent – klasse 1 volgens NF

bekijk hier onze Oli folder

badkamers

verwarming

Oli by desco Aalst Aartselaar Antwerpen Braine l’Alleud Brugge Châtelineau Diest Dison Forest | Vorst Gembloux Gent Habay Ieper Kuurne Liège Lier Lummen Malmedy Marche-en-Famenne Mechelen Mons Namur | Jambes

Temse

Tournai

Turnhout

Wemmel

Wijnegem

Zaventem

Zele

www.desco.be

technieken

Actualiteit

››› Vlaanderen (ODE Debat: Hoe mixen

we het energiesysteem?) haar visie op de energietransitie. ‘Mijn beleid moet saai zijn. Vanuit allerlei lokale hoeken wordt het voortouw genomen om ambitieuze energieprojecten op poten te zetten. De energietransitie zal dáár plaatsvinden. Wij moeten de onzekerheden wegwerken en de onderliggende techniciteit op orde krijgen. Het is belangrijk om nu uit te maken welke weg we zullen volgen richting 2050 en daar niet meer van af te wijken.’ Een belangrijke factor daarin is bevoorradingszekerheid. Zo zal er volgens de minister ook een – beperkte – plaats zijn voor flexibele gascentrales. ‘Tegelijk moeten we veel investeren in energie opslag, zelfconsumptie, ... .’ Volgens Van der Straeten hangt het klimaatbeleid samen met het relancebeleid na de coronacrisis. Eén van de belangrijke pijlers van die “groene relance” zal waterstof (H2) zijn, met name om de industrie in ons land te verduurzamen. ‘Sterke industriële clusters in ons land zullen de grondstof leveren van de energietransitie. Door ze te vergroenen kunnen we ze daarbij helpen. Daarnaast zullen we sterk inzetten op offshore windenergie, ook vanuit andere landen. Zo moet een onderzeese elektriciteitskabel in 2030 Deense windenergie naar ons land brengen.’

kaar altijd graag over de technische aspecten. Maar we mogen niet vergeten dat het om mensen gaat. De energietransitie betekent een gigantische investering in comfort, gezondheid en levenskwaliteit. We kijken ook naar de betaalbaarheid. Het parlement nam al een resolutie aan over de vereenvoudiging van de elektriciteitsfactuur. Maar we moeten de kosten ook onder controle houden. Een mogelijkheid is bijvoorbeeld lokale energiegemeenschappen. Wat alleszins vaststaat: we moeten het samen doen.’ Techlink benadrukt hierbij dat lokale energiegemeenschappen die de uitdagingen rond energie-opslag en Demand Side Management (DSM) helpen faciliteren rond zon- en windenergie, biomassa en biomethaan de volgende stap zijn. Consumenten worden zo betrokken bij het gebeuren en gestimuleerd om energie efficiënt te gebruiken of te stockeren op momenten van zon en wind.

Enkele uitspraken uit het debat

De deelnemers: - Jurgen Van Ryckeghem, onderzoeker aan de UGent en docent aan de opleiding Energiemanagement van Howest - Joannes Laveyne, doctoraatsonderzoeker aan het Elektrisch Energie laboratorium UGent

Techlink’s standpunt rond het actuele H2-debat blijft ongewijzigd: H2 is een energiedrager en geen energiebron. En een energiedrager die je ook kunt opslaan. H2 zelf is dus slechts een middel, maar wel een middel dat schoon is op voorwaarde dat het met duurzame bronnen gemaakt wordt. Bij H2 is het overduidelijk dat de factor omzettingsefficiëntie zowel economisch als ecologisch niet mag verwaarloosd worden (“’t Is groen, dus stook maar op?”). Gebruik dit product dus enkel wanneer er geen efficiëntere alternatieven mogelijk zijn.

- Annelies Delnooz, projectmanager bij VITO/EnergyVille

Van der Straeten had het ook over het sociale aspect van de energietransitie. ‘Energie-experten hebben het onder el-

by Techlink

• september 2021

- Ivan Verhaert, hoofddocent energiesystemen en toegepaste thermodynamica aan de UAntwerpen - Margot De Pauw, onderzoeksmedewerker bij Thomas More Dirk Van Evercooren, algemeen directeur bij ODE en moderator van het debat, vat enkele opvallende uitspraken/ conclusies voor ons samen: Naast duurzaam zal ook digitaal een

cruciaal woord zijn in de energietransitie. Een doorgedreven digitalisering

is een noodzakelijke hefboom voor een geslaagde energietransitie.

Verwarmen met fossiele brandstoffen zal op een gegeven moment niet meer mogelijk zijn. Daarom is het belangrijk dat we nu al signalen hierover geven en stimuleren om in verwarming met lage temperatuurafgifte te investeren of deze investering minstens voor te bereiden, ook bij renovatie.

Het gebrek aan ervaring en kennis rond technieken zoals warmtepompen is nog een probleem. Vaak vallen installateurs toch terug op fossiele stooktechnieken, omdat dit meer vertrouwd terrein is. We moeten dus volop investeren in bijscholing en jongeren warm maken voor moderne en milieuvriendelijke technieken.

Er is groeipotentieel voor energiegemeenschappen en energiedelen. Daar is men momenteel het kader voor aan het schetsen op basis van het Europese Clean Energy Package. Echter, dat kader moet steunen op een sluitend juridisch kader op natio naal niveau. Deze bezorgdheid werd ook opgepikt door minister Van der Straeten.

Tot slot

Met het klimaatakkoord is er geen discussie meer over het doel. Maar de grote vraag is hoe het energiesysteem er uiteindelijk uit zal zien. Een volledig duurzaam energiesysteem kent niet één oplossing maar een samenhangende integratie van oplossingen waarin, veel meer dan we gewend zijn, energie wordt omgezet in verschillende energiedragers. Het toekomstig energiesysteem moet voldoen aan dezelfde hoge standaarden m.b.t. stabiliteit, veiligheid en betaalbaarheid als vandaag het geval is. Om de klimaatdoelstellingen te behalen, komen daar nog eisen bij om de benodigde energie te voorzien vanuit duurzame bronnen. Dit vraagt om een flexibel en robuust, hybride energiesysteem.

HVAC-oplossingen Rookgasafvoer Dakkappen

Opsinox is een erkende Belgische speler in de productie van innovatieve kwaliteitsoplossingen voor rookgasafvoer en HVACtoepassingen. Wij zijn een familiebedrijf met een geschiedenis en ervaring van meer dan 60 jaar. Je kan bij ons terecht voor inox schouwen: diverse CLV systemen, enkel- of dubbelwandige inox buizen, concentrische rookafvoerkanalen en dakkappen. Naast de diverse standaardassortimenten, bieden wij ook de mogelijkheid tot maatwerk. Opsinox in drie woorden? Kwalitatief, innovatief èn Belgisch. NIEUW IN ONS AANBOD Op aanvraag van onze klant, verzorgen wij ook de plaatsing van onze CLV producten.

CONTACTEER ONS VOOR MEER INFORMATIE PRONOX NV Industrieterrein “De Prijkels” Venecoweg 22, B-9810 Nazareth (België) +32 (0)9 381 09 40 - info@opsinox.com W W W.O P S I N OX .C O M

Event

Open Wervendag volledig digitaal Vanaf zondag 30 mei tot het einde van juni vond de 14e editie van Open Wervendag plaats. Als gevolg van het coronavirus werd het een volledig digitale editie. Met Open Wervendag wil de Confederatie Bouw aantonen dat niet alleen de digitalisering en industrialisering tot in de bouwsector zijn doorgesijpeld, maar ook het milieubewustzijn. De bouwbedrijven lieten zich niet afschrikken door de digitale versie en gaven online een kijkje achter de schermen. 124 werven uit heel het land staan centraal: 73 in Vlaanderen, 30 in Wallonië en 21 in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. De start op zondag 30 mei was een hoogtepunt. Ondanks het mooie weer – een nadeel voor online events – brachten maar liefst 30.000 mensen een bezoek aan de website: www.openwervendag.be.

Oog voor duurzaamheid

‘Eén iets dat we uit de coronapandemie hebben geleerd, is dat de transitie naar een circulaire economie essentieel is als we in de toekomst bestand willen zijn tegen crisissen. Steeds meer leden passen het circulaire gedachtengoed nauwlettend toe. In een ideale situatie moet een gebouw bijvoorbeeld onderhoudsvriendelijk ontworpen worden, in zijn geheel herbruikbaar zijn en zelfvoorzienend zijn op het gebied van energie’, zegt Director General Kris Van Dingenen.

Enkele projecten uitgelicht

Van klimaatplafonds tot 3D-scans en circulaire technieken, de renovatie van het WTCB gebouw maakt gebruik van de nieuwste innovaties. In Deurne is er een nieuw zwembadcomplex voor Sportoase in de maak. Lidbedrijf EEG Group staat in voor uitvoering van de technieken elektriciteit, HVAC, sanitair en ventilatie. Dit Design & Build project werd volle dig ontworpen vanuit een BIM-aanpak door het Concept Engineering Team van EEG. Duurzaamheid is een belangrijk aspect in de constructie van het sportcomplex. Zo werd er rekening gehou-

by Techlink

• september 2021

den met energieopwekking, warmterecuperatie, beperken van verliezen door verdamping, water(her)gebruik, optimalisatie van kunst- en daglicht en het meten en bijsturen van energie-, luchten waterstromen. In de november-editie van Heat+ volgt er een verslag van het project waarbij we dieper ingaan op de technieken die zich in het gebouw schuilhouden.

Lidbedrijf VMA zorgt voor alle technieken in het ZIN-project te Brussel-Noord. ZIN is een gedurfd project wat betreft de architectuur, het ontwerp en de impact op het milieu: het zal bijna energieneutraal zijn. Ook in dit project is een belangrijke plaats ingeruimd voor circulariteit. Een groot deel van het gebouw zal behouden blijven en de gesloopte elementen zullen een tweede leven krijgen.

Voor mij is de service een bepalende facqtor. Philippe

Wij zorgen voor professionals Bij Facq nemen we dienstverlening erg serieus. Je offertes en bestellingen worden nauwgezet opgevolgd en we doen er ook alles aan om je het leven makkelijker te maken. Een voorbeeld? Vanop je smartphone kan je de beschikbaarheid van producten snel nagaan dankzij ons ons e-commerce platform of via onze app. En natuurlijk kan je onze verkopers ook altijd om advies vragen! Hulp nodig om een project te realiseren? We sturen je een gedetailleerde offerte met de producten die beantwoorden aan je lastenboek. En aangezien producten en technieken steeds evolueren, organiseren we regelmatig workshops zodat je up to date blijft en de vertegenwoordigers van de verschillende merken kan ontmoeten. Meer info op www.facq.be

EEN PRO AAN UW ZIJDE

Event

Scholenwedstrijd “Sanitair & Verwarming” bestaat 15 jaar Op 1 oktober 2020 werd het officieel startschot gegeven van de scholenwedstrijd “Sanitair & Verwarming”. Terug alle negen scholen in West-Vlaanderen namen deel. Op 11 juni 2021 vond in de namiddag de online prijsuitreiking plaats waarbij de scholen vol spanning meekeken vanuit hun school. Dit initiatief van de Confederatie Bouw West-Vlaanderen en Techlink is ondertussen alom bekend.

De installateurs sanitair en centrale verwarming hebben het al jaren moeilijk om hun vacatures in te vullen. Ook in de huidige coronatijd blijven de installateurs nood hebben aan geschoolde arbeidskrachten voor hun sector. ‘Onze sector bestaat voornamelijk uit kleine ondernemingen. Zij zoeken nieuwe geschoolde werkkrachten, die op de hoogte zijn van de hedendaagse technologieën en talrijke verplichtingen. Jongeren met interesse voor techniek en zin in een praktijkgerichte opleiding zitten dus goed in het technisch onderwijs. Hen wacht zeker en vast een uitdagende job

“

”

PHILIPPE WARLOP

by Techlink

De afdeling Techlink van de Confederatie Bouw West-Vlaanderen is zich terdege bewust van de problematiek en promoot het beroep van installateur sanitair-CV al 15 jaar via een unieke scholenwedstrijd. Er moeten meer jongeren de weg vinden naar de technische school en dan vooral naar de opleiding tot installateur. ‘Deze scholenwedstrijd is een voorbeeld van wat Techlink voor de sector kan en

wil betekenen. We hopen dat initiatieven zoals deze scholenwedstrijd bijdragen om de instroom in onze attractieve sector te vergroten’, zegt Director General Kris Van Dingenen.

Synergie tussen onderwijs en industrie

Bij de scholenwedstrijd staat de samenwerking tussen school en ondernemingswereld centraal. Het contact tussen de installateurs met de scholen is immers essentieel. Bij de evaluaties in de scholen geeft de vakjury – installateurs van het inrichtend comité – graag haar praktische kennis door aan de leer-

EEN PLUIM

De doelstelling van de scholenwedstrijd was van in het begin een synergie te creëren tussen het technisch onderwijs in het vak.

met toekomst en werkzekerheid!’, aldus Philippe Warlop, voorzitter van het inrichtend comité.

• september 2021

Ons artikel zou onvolledig zijn indien wij niet onze vrijwilligers een pluim bezorgen voor het werk dat door hen gepresteerd wordt met betrekking tot de Scholenwedstrijd in West-Vlaanderen. Binnen het bestuur van de Techlinkwerkgroep Sanitair & HVAC werd een werkgroep opgericht die als inrichtend comité de scholenwedstrijd coördineert. Deze werkgroep bestaat uit: Hans Dhaens, Gregory Naessens, Jean-Claude Seys, Dirk Snick, Jan-Pieter Somers, Philippe Warlop, Jo Desutter (Katholiek Onderwijs), Chris Vanderghinste (De Watergroep), Sammy Decoene (RTC West-Vlaanderen) en Gerd Decoene (Confederatie Bouw). Ze offeren heel wat van hun vrije tijd op om deze wedstrijd in goede banen te leiden. Bedankt jongens, vrijwilligerswerk vraagt moeite maar geeft voldoening als alles op wieltjes loopt. Daarenboven is werken aan de vorming en toekomst van onze opvolgers dubbel verheugend als er resultaat uit voort vloeit.

De gemaakte installaties worden op het einde van het schooljaar dan uitvoerig getest en gecontroleerd door de jury, maar ook de parate vakkennis en technische vaardigheden van de leerlingen worden meteen gecheckt tijdens deze eindjurering.

lingen aan te trekken tot de opleiding van installateur sanitair-CV.’

Opdracht

krachten en leerlingen. Ook het contact tussen de scholen wordt hierdoor bevorderd. De leerkrachten overleggen met elkaar, van een heuse “strijd” om laureaat te worden is geen sprake. De bedoeling is voornamelijk dat de scholen een praktijkgerichte installatie kunnen maken, waarbij telkens een aantal regels van goed vakmanschap opgezocht en toegepast worden. Dit jaar werd ervoor gekozen om iedereen tot winnaar uit te roepen. Bovendien beschikken de scholen ondertussen over uitgebouwde ateliers en didactisch materiaal om praktijkgerichte

opleidingen te geven aan de toekomstige installateurs. Dit is ook voor een stuk te danken aan deze wedstrijd, want de scholen krijgen een deel van materialen nodig voor de installaties gratis ter beschikking van hun “peter-groothandel”. Philippe Warlop: ‘Ik ben verheugd om de goede samenwerking die we dit jaar met Regionaal Technologisch Centrum (RTC) West-Vlaanderen – verbindt het onderwijs met het bedrijfsleven – hebben aangevat. Samen met het RTC willen we de scholenwedstrijd nog meer in de kijker plaatsen met het oog op een breder draagvlak en vooral om meer leer-

Omwille van de coronacrisis vanaf maart 2020 werd het verdere verloop van de scholenwedstrijd “Sanitair & Verwarming” stopgezet tijdens het vorige schooljaar. Het was toen niet meer mogelijk om de opdracht verder af te werken. De opdracht van vorig schooljaar werd dit schooljaar verder afgewerkt door de negen West-Vlaamse scholen uit het BSO- en BUSO-onderwijs. Het gaat over een huishoudelijke binneninstallatie met sanitair warm water via zonneboiler en CV-installatie.

Trouwe steun vanuit de sector

Dergelijk initiatief is uiteraard enkel mogelijk dankzij de inzet van de West-Vlaamse werkgroep en steun vanuit diverse bedrijven en organisaties. Zo zijn er zeven peter-groothandelaars, die via ››› september 2021 •

by Techlink

Event

››› het peterschap over een school de nodi-

ge materialen voor de installatie gratis ter beschikking stellen: dat zijn in dit geval de firma’s Alsan, Desco, Facq, Sanicomfort, Sax, Omni-Term en Van M arcke.

“

De betrachting om het elke dag beter te doen, meer van ons vak te begrijpen, is wat alle stielmannen betrachten. DIRK SNICK

”

De 15e verjaardag werd gevierd met een extra beloning voor de negen scholen. Dankzij de medewerking van RTC West-Vlaanderen, Confederatie Bouw West-Vlaanderen (afdeling Techlink) en Viega werd in april 2021 aan elke school een persmachine aangevuld met een uitgebreid pakket persfittingen overhandigd. De leerkrachten kregen alvast korte “train the trainer” opleiding van Viega, zodat ze in hun school aan de slag kunnen met deze materialen.

by Techlink

• september 2021

Daarnaast kunnen de inrichters ook nog rekenen op de financiële ondersteuning door Techlink, Confederatie Bouw West-Vlaanderen, De Watergroep, Itho Daalderop, Vaillant, RIDGID, RTC West-Vlaanderen, Buderus, Rothenber-

ger, Radson en DYKA. De scholen kregen ook heel wat waardevolle materiaalpaketten van Euro Index, Wilo, Comap, Watts Benelux, Viega Belgium, Nicoll, Oventrop, SISTEMA Niron, Nathan Systems en Fernox.

CHEMINÉES • SCHOORSTENEN

Een bouwproject in een aardgasloze regio?

De Oplossing k j i l e k a z d o o n die is …

Met het Primagaz propaannetwerk sta je sterk!

Primagaz biedt via het propaannetwerk een budget- en klantvriendelijke oplossing voor aardgasloze terreinen.

Minder pollutie • Voorkomt condensvorming • Bespaart de brandstoffen •

Interesse? Meer over onze propaannetwerken vind je op www.primagaz.be/propaannetwerk

39, rue Trixhay - 4020 WANDRE • Tel. 04 362 65 34 www.colli-net.com • info@colli-net.com

PZ-519-PubliAdv-B90x270-Heat-NLFR.indd 1

27/01/2021 16:19

Dossier

Een norm ontstaat niet zomaar In de vorige editie van Heat+ stond er een artikel over de “Intrekking van de normen NBN B 61-001:2019 en NBN B 61-002:2019”, waarbij er gewag werd gemaakt dat op een later tijdstip een nieuwe versie van de norm(en) zal worden gepubliceerd. Maar hoe komt zo’n nieuwe norm tot stand? En welke rol speelt Techlink hierbij?

Tot er een nieuwe norm is, hebben de stakeholders er gezamenlijk mee ingestemd om als “codes van goede praktijk” de technische documenten NBN/DTD B 61-001:2021 en NBN/DTD B 61-002:2021 toe te passen, waaraan Techlink actief heeft meegewerkt aan de ontwikkeling. Voor veel mensen klinkt dit als Chinees. Maar Kurt Van Campenhout spreekt de termen uit alsof hij er ’s morgens zijn boterhammen mee belegt. Onze Technical Sector Manager HVAC weet dat NBN staat voor Norme Belge/Belgische norm, 61-001/61-002 het unieke kengetal is en 2021 het jaar van publicatie. Kurt is sinds 17 december 2020 voorzitter voor de normalisatiecommissie BBRI/E166. Één van zijn eerste taken is, in samenwerking met de betrokken sectorfederaties en -partners, de normen af te stemmen naar de noden binnen de sector. Als Kurt ons niet kan uitleggen hoe een norm tot stand komt, dan kan niemand het.

Bureau voor Normalisatie (NBN)

Maar eerst hadden we een gesprek met Johan Haelterman, Voorzitter directiecomité van het NBN. Hoe kunnen normen helpen bij het implementeren van de Sustainable Development Goals (SDG’s)?

Er is geen handleiding of een praktische houvast hoe de SDG’s moeten worden geïmplementeerd, wat voor vele ondernemingen een barrière vormt om aan de SDG’s te werken. Sectorfederaties, zoals Techlink, trachten hier oplossingen te bieden op sectorniveau. Ook het NBN, als lid van ISO, heeft een aantal stappen gezet om de implementatie van de SDG’s te ondersteunen. Normen bieden "best practices" in een groot aantal domeinen uit de

by Techlink

• september 2021

technologie en industrie. ISO heeft reeds in 2018 een uitgebreide oefening gemaakt door een koppeling te voorzien tussen elke SDG en de normen, waardoor normen een handige tool worden om de SDG’s te implementeren. Hierbij twee voorbeelden:

SDG 13: KLIMAATACTIE

ISO-normen spelen een voorname rol in de klimaatagenda. Ze helpen onder meer bij klimaatobservatie, berekeningen van broeikasgassen en het bepalen van een slim ecologisch beleid. De ISO-serie 14000 levert bijvoorbeeld praktische info over hoe je als organisatie de ecologische impact van je activiteiten beperkt: van afvalbeheer tot energieverbruik.

SDG 7: BETAALBARE EN DUURZAME ENERGIE

Hernieuwbare energie en energie-efficiëntie vormen het onderwerp van meer dan 200 ISO-normen. De meest gekende is daarbij ISO 50001: dé maatstaf voor een duurzaam energiemanagementsysteem.

NBN heeft zelfs een brochure ontwikkeld waarin wordt toegelicht hoe normen kunnen bijdragen aan de implementatie van de SDG’s. Dit is te raadplegen op onze website (www.nbn. be/nl/sdg). Vormt de verwijzing naar normen in de Europese regelgeving een uitdaging voor het NBN?

Eerst en vooral is het belangrijk te stellen dat een norm op zich geen verplichtend karakter heeft. In principe wordt een norm op vrijwillige basis toegepast. Hierbij wordt de norm als een "best practice" beschouwd. Overheden kunnen de overeenstemming met een norm echter als een wettelijke vereiste vastleggen, dit doorgaans in verband met veiligheids- of gezondheidsvoorschriften. Hierdoor krijgt de norm een verplichtend karakter.

“

Graag reiken we de hand uit naar Techlink om te zien hoe we nog beter kunnen samenwerken en communiceren. JOHAN HAELTERMAN

”

WAT ZIJN NORMEN? 1 Een norm is een afspraak over een product, dienst of proces. 2 Normen komen tot stand binnen de industrie of dienstensectoren. 3 Inspraak van stakeholders: overheden, sectorfederaties, bedrijven, enz. 4 Normen worden regelmatig herzien en geactualiseerd. 5 Normen weerspiegelen goed vakmanschap. 6 Een norm is geen wet. 7 Normen worden vrijwillig toegepast. Normen worden slechts verplicht wanneer er naar wordt verwezen in wetgeving en contracten of in het kader van certificatie.

EUROPESE REGELGEVING: Binnen de normencollectie van het

NBN zijn er in totaal 3.800 normen in uiteenlopende domeinen die een verplichtend karakter krijgen omdat ze als basis dienen voor bijvoorbeeld de CE-markering. De CE-markering op het product geeft aan dat een product voldoet aan een aantal minimumvereisten bepaald door Europese regelgeving. Deze minimumvereisten worden vastgelegd in Europese normen. Indien het product niet conform is met deze voorschriften, mag dit ook niet op de Europese markt worden verkocht. Dit geldt voor onder andere machines, gastoestellen, speelgoed, liften, cosmetica, medische hulpmiddelen, bouwmaterialen, persoonlijke beschermingsmiddelen. Referenties naar Europese normen in het kader van Europese regelgeving vindt men terug in de Official Journal of the European Union (OJEU). BELGISCHE REGELGEVING: De Belgische wetgever (inclusief, Vlaamse, Waalse en Brusselse regelgeving) verwijst naar meer dan 800 Belgische, Europese (EN) of globale (ISO) normen. Probleem hierbij is dat de wetgever in België het NBN niet op de hoogte brengt wanneer haar wetgeving naar normen verwijst. NBN heeft dit opgelost door op automatische wijze het staatsblad te screenen op verwijzingen naar normen. De output wordt weergegeven in een Excel bestand dat men kan terugvinden op www.nbn.be/nl/het-belang-van-normen/ normen-en-regelgeving. Hierdoor wordt het voor de gebruiker makkelijk om te kijken of een norm een verplichtend karakter heeft. ›››

september 2021 •

by Techlink

Dossier

›››

Zou het niet beter zijn om de EU-normen als standaard in België over te nemen zonder extra nationale bijlagen uit te werken?

Op welke manier worden de externe medewerkers en experten die hun tijd, ervaring en advies verlenen, vergoed?

Voor een aantal normen (vooral bouwsector) is het belangrijk Experten die meeschrijven aan normen worden niet vergoed om rekening te houden met regionale of nationale verschillen voor hun werk. Het kan vreemd klinken, maar experten bein klimaat, geologie, cultuur, bouwtraditie, bouwtypologietalen een bijdrage om mee te schrijven aan een nieuwe norm ën, kwaliteitsbeleid en wetgeving. Bijvoorbeeld: mochten er en wel om volgende redenen: geen nationale bijlagen zijn dan zou De kost van het normontwikkede berekening voor een dakbelasting lingsproces wordt niet volledig in Portugal en Finland dezelfde zijn, gedekt door de verkoop van norwetende dat er in Finland gemiddeld men, en wordt gecompenseerd door meer sneeuw valt dan in Portugal. Meer dan een lidmaatschapsbijdrage aan de Deze situatie zou betekenen dat de 2700 Belgische normencommissie. kost van een bouwwerk in Portugal onnodig hoger zou uitvallen (zwaarexperten zetten zich dere constructie), of dat anderzijds Bedrijven die meeschrijven aan in om normen te de bouwwerken in Finland niet veinieuwe normen hebben ook een ontwikkelen voor lig zouden zijn (te lichte construccompetitief voordeel, dat vertaald tie). wordt in een financiële waarde: bedrijven en de

“

Het normalisatiesysteem biedt dus de mogelijkheid deze regionale verschillen vast te leggen in nationale bijlagen. Daarnaast bevatten deze bijlagen verschillende uitbreidingen en toelichtingen die verband houden met eigen nationale normen en regelgeving.

JOHAN HAELTERMAN

We spelen graag in op de vragen van sectorfederaties of andere spelers om samen beter te communiceren over het gebruik of de ontwikkeling van normen. Ook werken we met federaties samen om commerciële en exclusieve acties uit te werken waarbij leden van een federatie een voordeel genieten, o.a. op het gebruik van het online platform myNBN. Ook via het "Education-portaal" slaan we een brug tussen de werkgevers en het onderwijs. Hierbij hebben studenten gratis toegang tot meer dan 40.000 NBN-normen in een virtuele leeszaal. We doen dit voor universiteiten en hogescholen en sinds twee jaar ook via het “Smartschool-portaal” voor het secundair onderwijs. Dit is ons inziens cruciaal om studenten klaar te maken voor de arbeidsmarkt. Om al deze initiatieven te vertalen naar één specifieke sector is er meer overleg nodig om te zien hoe we elkaar kunnen versterken, en wat de precieze behoeften zijn binnen één welbepaalde sector. Graag reiken we de hand uit naar Techlink om te zien hoe we nog beter kunnen samenwerken en communiceren. Het uiteindelijk doel hierbij is dat we bedrijven, hun diensten en producten competitiever, beter en veiliger maken.

by Techlink

• september 2021

”

maatschappij.

Hoe proberen jullie de communicatie met de actoren zoals Techlink te verbeteren? Techlink speelt namelijk een belangrijke rol in de verduidelijking van de normen naar de werkvloer toe.

a Wanneer men aan een norm meeschrijft kan men de inhoud van de norm beïnvloeden.

b Als men lid is van een normencommissie kan men de ontwikkeling van nieuwe normen van dichtbij opvolgen, en heeft men dus toegang tot strategische informatie. c

Men heeft de mogelijkheid om een professioneel netwerk verder uit te bouwen.

Het is ook zo dat het lidmaatschap van een normencommissie in een aantal gevallen gratis of goedkoper is wanneer men lid is van een sectorfederatie, maar hier zijn geen éénduidige regels rond. De keuze ligt hier bij de sectorale operatoren. Daarnaast ondersteunt het NBN alle Belgische experten in de normontwikkeling zo optimaal mogelijk door o.a. een gratis opleiding over normalisatie. Uiteraard staan wij steeds open voor nieuwe ideeën over hoe we onze experten zo goed mogelijk kunnen ondersteunen.

Normen ontwikkelen

Volgens het NBN komt een nieuwe norm in vier grote stappen tot stand.

VOORSTEL:

Op vraag van bedrijven of sectoren dient het NBN bij het Comité Européen de Normalisation (CEN) of ISO (International Organisation for Standardisation) een voorstel in voor een norm in een specifiek domein. Na goedkeuring wordt het voorstel toegewezen aan een normcommissie, ook wel Technische Commissie of TC genoemd. In die commissies maken alle belanghebbende partijen afspraken over de ›››

Word een installateur van de toekomst. Voor de toekomst van onze Blauwe Planeet. Warmtepompen zijn de verwarmingssystemen van de toekomst. Om installateurs te ondersteunen bij deze ingrijpende technologische overgang, biedt Buderus installateurs, die willen starten met het installeren van warmtepompen, het Heat pump development plan aan. Schrijf u in en geniet van de vele voordelen. Meer informatie : hpplan.buderus.be

Schrijf u in & geniet van onze voordelen :

hpplan.buderus.be

Dossier

VOORSTEL

›››

Op vraag van bedrijven of sectoren dient het Belgische Bureau voor Normalisatie (NBN) specifieke kenmerken vereisten een voorstel in bij het en Comité Européen de Normalisation (CEN) dienst. of de International Organisation of Standardisation (ISO).

NORMONTWERP Als het voorstel wordt goedgekeurd, werkt een Technisch Comité een van een product, proces of ontwerp uit. Dit in samenspraak met nationale instellingen, zoals het NBN.

NORMONTWERP:

De normcommissie werkt een normontwerp uit in samenspraak met de nationale normalisatie-instellingen. Voor België is dit het NBN samen met zijn sectorale operatoren. Ook experten, deskundigen die meewerken aan de herwerking van bestaande en uitwerking van nieuwe normen, worden gevraagd om een bijdrage te leveren.

OPENBAAR ONDERZOEK:

Elk land dat lid is van CEN of ISO onderwerpt het normontwerp aan een openbaar onderzoek. Nadat alle opmerkingen zijn bekeken, wordt het aangepaste normontwerp goedgekeurd en volgt de publicatie van de norm.

De norm wordt gepubliceerd en is beschikbaar. PUBLICATIE:

Welke instellingen zijn bij het normalisatieproces betrokken?

De meeste normen worden ontwikkeld op internationaal n iveau. Het NBN coördineert de Belgische deelname en brengt experten samen in een normcommissie. Ook bedrijven, overheden of andere belanghebbenden kunnen deelnemen. Het NBN beheert heel wat normcommissies zelf. Daarnaast zijn ook sectorale operatoren een cruciaal onderdeel van het normalisatieproces. Ook zij kunnen normcommissies beheren en staan in voor de administratieve en technische opvolging van deze commissies binnen een bepaald domein. Ze vormen de verbinding tussen de experts binnen die commissies enerzijds en het NBN anderzijds. Daarnaast zorgen zij ervoor dat alle belanghebbenden kunnen deelnemen aan het normalisatieproces. Sinds 1 april 2021 is de doorlooptijd van ontwikkeling tot publicatie van normen aanzienlijk ingekort. Wat wijzigde er? BELGISCHE NORMEN

“

by Techlink

• september 2021

PUBLICATIE

Elk land dat lid is van Het CEN of de ISO publiceert het CEN of de ISO de norm. Vaak moeten landen doet een openbaar onderzoek. haar vervolgens opnemen norm staan voortaan het NBN in plaats Het normontwerp wordt op de website in hunvan nationale wetten. aangepast waar nodig van in het Belgisch Staatsblad. nadien goedgekeurd. • enHet openbaar onderzoek duurt standaard nog maar 2 in

plaats van 5 maanden. • De Belgische normen moeten niet meer bekrachtigd worden bij Koninklijk Besluit. Deze vereenvoudigingen zullen al snel 6 maanden tijdswinst opleveren. EUROPESE NORMEN

Het NBN aanvaardt en publiceert de Europese normen voortaan automatisch. De Europese normen worden binnen 1 week na de publicatie door CEN gepubliceerd als Belgische norm en beschikbaar gesteld. ANDERE WIJZIGINGEN

• Worden Belgische normen aangepast? Dan publiceert het NBN de geconsolideerde versie. • Het NBN zal niet langer een communicatie publiceren over de registratie van Europese, internationale of buitenlandse normen in het Belgisch Staatsblad. De communicatie zal gebeuren op haar website, zoals voor de Belgische normen.

Belang voor Techlink

Kurt: ‘De “installateur van de toekomst” zal meer en meer totaaloplossingen moeten aanbieden waardoor hij niet alleen installateur, maar ook adviseur wordt. Deze normalisatiecommissie BBRI/ E166 is hierdoor uiterst belangrijk voor de sector van de technische installatiebedrijven.

Normen blijven de leidraad voor duurzame, veilige en kwalitatieve installaties.

Een aantal installatiebedrijven plaatst dagdagelijks stooktoestellen. En enkel op basis van een goed inzicht in de materie kunnen onze leden-installateurs een correcte plaatsing en dimensionering voorstellen, met aandacht voor specifieke wensen van de KURT VAN CAMPENHOUT eindklant, waardoor ze bijdragen aan de groei van duurzame en kwalitatieve installaties. Het zal de installateurs ook in staat stellen om de verschillende oplossingen die op de markt zijn, te evalueren en erover te communiceren met de eindklanten in functie van hun specifieke behoeften.’

• De aankondiging en de modaliteiten van het openbaar onderzoek voor Belgische normen én de publicatie van de

OPENBAAR ONDERZOEK

”

VRAGEN? Mail uw vragen naar consult@techlink.be. Kurt helpt u graag verder.

INWENDIGE REDUCTIE

voor leidingen gelijk met de vloer

of de muur afgezaagd

g voor 2 in s s lo p o 1 uizen : soortenobr en Ben r niet-Beno

Geen verwarring meer mogelijk

Ø 32mm

Ø110mm

Ø 40mm

Ø110mm

Ø 50mm

Ø110mm

Eenvoudige installatie

Inwendige elastomeer reductie •

maakt de verbinding mogelijk van buizen Ø 110 met diameters van 40, 50, 75 en 90 zonder te verlijmen

•

past op dun- en dikwandige buizen

•

snelle en eenvoudige interne aansluiting

•

de flexibiliteit van het elastomeer maakt een correctie van de uitlijningen mogelijk

•

temperatuurbestendig van -5°C tot 50°C

•

schone afwerking

•

voor PP- en PVC-buizen

Ø 75mm

Ø110mm

Ø 90mm

Ø110mm

Parc industriel des Hauts Sarts | 1ère Avenue 106 | 4040 Herstal

+32 (0)4 248 89 40 +32 (0)4 248 06 54

info.nicoll@nicoll.be www.nicoll.be

Ontdek de nieuwigheden in onze catalogus 2021.

Event

WPP Symposium: Wat kan de warmtepomp niet? Het Warmtepomp Platform (WPP), één van de vijf platformen van ODE Vlaanderen, organiseert op 20 oktober 2021 naar jaarlijkse gewoonte zijn 14e Warmtepompsymposium op de site van Van Marcke. Het symposium is een niet te missen netwerkgelegenheid!

Het is een uniek netwerkevenement voor lokale beleidsmakers, onderzoekers, industrie en installatiebedrijven om hun laatste inzichten over warmtepompen in een duurzaam energiesysteem te delen.

– flexibiliteit en sturing – in te dienen. Het beste project zal worden gestemd en gekroond tijdens het symposium op 20 oktober 2021.

De warmtepomp kan interageren met andere toestellen in de woning, kan inspelen op dynamische prijzen en kan voorgeprogrammeerd worden om enkel op het gewenste moment warmte of sanitair warm water te produceren. Naast verwarmen kan de warmtepomp ook koelen en zorgt zo voor een aangename temperatuur het hele jaar door. Daarom de titel voor dit jaar: “Wat kan de warmtepomp niet?”

Voor installateurs voorziet de organisatie ook een aparte avondmodule die zal starten om 16u. Daarbij zal een spreker een hands-on topic toelichten (spreker wordt binnenkort bekend gemaakt), gevolgd door een bezoek aan de installatie en een netwerkmoment.

VOORLOPIG PROGRAMMA

PRAKTISCH •

LOCATIE: Van Marcke LAR BlokZ 5 8511 in Kortrijk

•

DE DIGITALE METER EN DE WARMTEPOMP – Fluvius

•

OPTIMALISATIE WARMTEPOMP – Ruben Baetens (3E)

•

INSCHRIJVEN: www.ode.be/nl/activiteiten

•

FLEXICAP PROJECT – UGent/HoWest

•

DEELNAMEPRIJS:

•

OPSLAG – spreker wordt binnenkort bekend gemaakt

Naast een interessant scala aan sprekers, wil het WPP dit jaar opnieuw innovatie in de verf zetten. Daarom zal er in september voor de vierde keer een oproep worden gelanceerd om interessante projecten binnen het thema van dit symposium

Avondmodule installateurs

by Techlink

• september 2021

(Aalbeke)

- Techlink installateurs en RESCert gecertificeerde installateurs: € 125 (excl. BTW) - Aparte avondmodule installateurs: € 60 (excl. BTW) voor Techlink-leden - Niet-leden: € 165 (excl. BTW) - Studenten: € 45

EVERYBODY NEEDS ECO-FRIENDLY HOT WATER

Ecologisch sanitair warm water Voor verwarmen of wassen, iedereen heeft warm water nodig. Maar dit vertegenwoordigt een aanzienlijk deel van de energiekosten van een gezin. Hier is de oplossing : een compleet assortiment van elektrische boilers, buffervaten en thermodynamische boilers die helpen om de energierekening te verlagen. Dit wordt bereikt door de combinatie van de expertise van TESY op het gebied van ecologische en duurzame ontwikkeling en de klantendienst van Detandt-Simon – een partnerschap dat u voordeel oplevert.

www.detandt.com

www.tesybelgium.com

Onderzoeksproject

Presentatie resultaten van Heat4Cool Op 17 maart 2021 vond de Heat4Cool Online Eindconferentie plaats en op 11 mei 2021 nam het hele Heat4Cool consortium deel aan de online eindbeoordelingsbijeenkomst om het gedane werk en de resultaten van 54 maanden projectactiviteiten te presenteren.

Heat4Cool, een vanuit het EU-programma Horizon 2020 gefinancierd project dat zes technologieën combineert voor toepassing in vier verschillende Europese klimaatzones. Daarbij gaat het in drie gevallen om een woongebouw (Polen, Spanje en Bulgarije) en in één geval om een stadsverwarmingssysteem (Hongarije). Er zijn 13 Europese partners van 10 landen (waaronder België) bij betrokken. Daarnaast werd er ook software ontwikkeld, meer bepaald een ontwerptool en een sturingssysteem. Het project – in oktober 2016 gestart en liep af op 2 april 2021 – ontwikkelde, integreerde en demonstreerde een eenvoudig te installeren en zeer energie-efficiënte oplossing voor de renovatie van gebouwen met behulp van drie belangrijke technologieën: 1. Het gebruik van zonnecollectoren om een thermische adsorptiewarmtepomp aan te drijven (Valencia in Spanje)

WAT IS PCM? PCM staat voor Phase Change Materials (ofwel faseovergangsmateriaal). Dit zijn materialen waarvan de faseverandering (van vast naar vloeibaar en van vloeibaar naar vast) wordt gebruikt om warmte op te slaan en af te geven. In PCM’s wordt energie tijdelijk opgeslagen voor gebruik op een later moment. Door de tijdelijke opslag worden extreme temperaturen vermeden en daalt de koelen verwarmingsbehoefte in een gebouw.

Qua software was er het ontwerpprogramma dat de impact van verschillende concepten berekende, op basis van gebouwen installatieparameters (incl. HVAC). Hun algemene aanpak was gebaseerd op een retrofit toolkit, samengesteld uit verschillende maatregelen die kunnen worden geïntegreerd, met als doel het aanpakken van de eisen die aan gebouwen worden gesteld op het gebied van ruimteverwarming en -koeling, en van Sanitair Warm Water (SWW). Het gebruik van een retrofit-planner maakt het mogelijk om de combinatie van retrofit-maatregelen te kiezen die vanuit het oogpunt van energie-efficiëntie en kosteneffectiviteit het beste bij elk gebouw passen. Met name Heat4Cool streefde ernaar om het energieverbruik in het woningbouwpark te verminderen door middel van een optelsom van energie-efficiënte acties. Het doel van de som van de maatregelen was om de totale energie- efficiëntie in het woningbouwbestand met 30% te verhogen.

Overview of the project’s goals achieved

2. Zonne-PV-geassisteerde DC-warmtepomp aangesloten op een geavanceerd modulair PCM warmte- en koudeopslagsysteem (Chorzów in Polen en Sofia in Bulgarije) 3. Energieterugwinning uit rioolwater met hoogwaardige warmtewisselaars (Budapest in Hongarije)

Conclusions

ResultatenSHC system - Valencia

• VALENCIA Solar driven adsorption cooling an Solar Heating Cooling accordance to simulations; system = SHC system • Possible optimization of the adsor

• Door zonne-energie aangedreven ad WW-HX, EHP for warmDHC system - B sorptiekoeling en thermische waterproductie optechnical zonne-energie in of a distr • Proven feasibility overeenstemming met exchangers; simulaties; water heat

Rossano Scoccia, PhD

• Application of a new heat exchange Researcher, Department of Energy, Politecnico di Milano improvement of the heat exchange

by Techlink

• september 2021

•

Better cooling/heating energy effici

DE RESULTATEN VAN HET SYSTEEM IN VALENCIA: Een deel van de zonnewarmte wordt gebruikt om een adsorptie warmtepomp aan te drijven, een ander deel wordt opgeslagen in een PCM voor SWW-productie.

SHC system @Valencia

Conclusions SHC system - Valencia

Energy Performance - Summer typical Day 1 day 1 Energy performance - summer typical Adsorption chiller fraction (on total cooling production) = 11.6% 103 kWhth

31 kWhth

Adsorpion Chiller

Cold Tank

267 kWhth

236 kWh • Mogelijke optimalisatie van de rege- cooling and solar thermal hot water production • Solar driven adsorption inth ling van deaccordance hoge inlaattemperatuur to simulations; van de• adsorptiekoelmachine. Possible optimization of the adsorption chiller high inlet temperature control.

WW-HX, EHP for DHC system - Budapest

107 kWhele

EHP

• BUDAPEST Proven technical feasibility of a district heating and cooling system based on wasteSolar Fraction = 20% Waste waterWater heat Heat exchangers; Hot Tank 120 kWhth Electric Heat kWhth • Exchanger, Application of a new heat exchanger cleaning method which demonstrated96the Pump for District improvement ofHeating the heat exchange effectiveness; and Cooling system 24 kWh Solar Thermal • Better cooling/heating energy efficiency performance thanks to the use of the th Collectors = WW-HX + EHP for DHC system waste water as energy sink/source (in comparison to air). Heat4COOL project has received funding from the European Union’s Horizon 2020

Conclusions

research and innovation program under grant agreement No 723925

Heat4Cool Final On-line Conference - 17.03.2021

• BewezenPV, technische EHP andhaalbaarheid PCM HB system – Chorzow and Sofia DE INSTALLATIE IN BUDAPEST IS OMKEERBAAR: van een stadsverwarmings- en koelWW-HX, EHP for DHC system @Budapest • Modular PCM heat batteries provide high flexibility with lessafgegeven space occupation In de zomer wordt warmte aan het rioolwater. systeem SHC op basis van afval watersystem - Valencia compared to water storage; warmtewisselaars; Energy performance summer typical Energy Performance - Summer -typical Day 1 day 1 sitedriven PV production of which 73% self-consumed thanks to the production PCM HB; in •• On Solar adsorption cooling and solar thermal hot water • Toepassing van 26% een nieuwe methoaccordance to simulations; • Only of electricity imported from the grid. 1 936 kWhele NMH HP de voor het reinigen van warmte• Possible optimization of the adsorptionHeat4COOL chillerproject high inletfunding temperature control. has received from the European Union’s Horizon 2020 7 470 kWhth research and innovation program under grant agreement No 723925 wisselaars, de verbetering Heat4Cool Finalwaarbij On-line Conference - 17.03.2021 9 406 kWhth van de warmtewisselingsefficiëntie WW-HX, EHP for DHC system - Budapest is aangetoond; • Proven technical feasibility of a district heating and cooling system based on waste WW HX 13 767 kWhth • Betere prestaties van exchangers; de energie- water heat efficiëntie bij koeling/verwarming • Application of a new heat exchanger cleaning method which demonstrated the dankzij hetimprovement gebruik van het Waste Water ofafvalwathe heat exchange effectiveness; 1 738 kWhth MOGW HP ter als energieput/bron (in vergelij• Better cooling/heating energy efficiency performance thanks to the use of the 1 250 kWhth king met lucht). waste water as energy sink/source (in comparison to air). 488 kWhele

PV, EHP and PCM HB system – Chorzow and Sofia

NMH building

MO & GW buildings

ENheat SOFIA • CHORZÓW Modular PCM batteries provide high flexibility with less space occupation Heat4COOL project has received funding from the European Union’s Horizon 2020 comparedsystem, to water storage; PhotoVoltaic research and innovation program under grant agreement No 723925 Heat4Cool Final On-line Conference - 17.03.2021 Heat and of whichHET • Electric On site PV Pump production 73% self-consumed thanks to the PCM HB; SYSTEEM IN CHORZÓW: PV-panelen drijven een warmtepomp aan, waarvan de warmte wordt • Phase OnlyChange 26% of Material electricity imported from the grid.

Heat Batteries = PV, EHP and PCM HB system

Heat4Cool Final On-line Conference - 17.03.2021

• Modulaire PCM-warmtebatterijen bieden een hoge flexibiliteit met minder ruimtebeslag in vergelijking met wateropslag; • PV-productie ter plaatse, waarvan 73% zelf verbruikt dankzij de PCM HB;

PV, EHP and PCM HB system @Chorzow

opgeslagen in een PCM.

Heat4COOL project has received funding from the European Union’s Horizon 2020 research and innovation program under grant agreement No 723925 Energy performance - summer typical day 1

Energy Performance - Summer typical Day 1 14 kWhele Electricity grid

PCM HB

67 kWhth

53 kWhth

Common lighting and circulation pumps 24 kWhele PV system

www.heat4cool.eu

6 kWhele EHP

15 kWhele

• Slechts 26% elektriciteit geïmporteerd van het net.

MEER INFO?

8 kWhele

Chorzow building

15 kWhele

54 kWhele

• Self-consumption (on PV system production) = 73% • Import (on total consumption) = 26% Heat4Cool Final On-line Conference - 17.03.2021

Heat4COOL project has received funding from the European Union’s Horizon 2020 research and innovation program under grant agreement No 723925

september 2021 •

by Techlink

Actualiteit

Renovatieverplichting voor niet-residentiële gebouwen De Vlaamse Regering keurde in mei het ontwerpbesluit goed met de eerste reeks acties naar een koolstofneutraal niet-residentieel gebouwenpark tegen 2050. Dit besluit ligt nu bij de Raad van State en de Vlaamse Toezichtcommissie voor advies en moet daarna finaal worden goedgekeurd. In het besluit wordt vanaf 2022 na aankoop, vestiging van een recht van opstal of erfpact een renovatieverplichting ingevoerd, vanaf 2025 wordt een algemenen EPC verplichting ingevoerd los van overdracht. Techlink en het Warmtepomp Platform (WPP) verwelkomen deze eerste uittekening van een roadmap voor niet-residentiële gebouwen naar koolstofneutraliteit en pleit dat ook voor residentiële gebouwen snel stappen worden gezet om het gebouwenpark te verduurzamen.

Van ambitie naar echte roadmap

De Vlaamse langetermijnrenovatiestrategie is heel duidelijk: tegen 2050 moet het niet-residentieel gebouwenpark koolstofneutraal zijn en moet het residentieel gebouwenpark gemiddeld aan het label A voldoen. Techlink en WPP pleiten er al langer voor dat deze ambitie kracht wordt bijgezet via een duidelijke roadmap die uitzet hoe deze lange termijn doelstelling zal worden gerealiseerd. Voor niet-residentiële gebouwen is dit nu (deels) het geval.

Renovatieverplichting bij kleine niet-residentiële gebouwen

Vanaf 2020 was het bij kleine niet-residentiële gebouwen (kleiner dan 500 m2 bruikbare vloeroppervlakte) al verplicht om bij verhuur of verkoop (zogenaamde sleutelmomenten) een EPC (energieprestatie certificaat) op te maken. Vanaf 2022 zal een renovatieverplichting worden ingevoerd op deze sleutelmomenten waarbij de nieuwe eigenaar binnen de 5 jaar volgend op het verlijden van de authentieke akte aan vier energetische renovatiemaatregelen zal moeten

by Techlink

• september 2021

voldoen. Daarbovenop moet dit gebouw minimaal een C-label halen. De vier renovatiemaatregelen houden in: dakisolatie, beglazing, conforme warmteopwekker, conforme koelinstallatie. De warmteopwekker moet indien ouder dan 15 jaar verplicht vervangen worden, tenzij kan worden aangetoond dat deze voldoet één de minimale installatie- eisen voor renovatie. Techlink en WPP betreuren dat hierbij

geen duidelijke keuze wordt gemaakt om fossiele toestellen uit te sluiten. Techlink en WPP pleiten er voor om genoeg prikkels te voorzien opdat mensen op dit sleutelmoment een duurzame keuze zouden maken en actief te kiezen voor future-proof investeringen zoals een lage temperatuurafgiftesysteem. Door op een eerder tijdstip reeds te investeren in een lage temperatuurafgiftesysteem, wordt een latere ingrijpende ››› renovatie vermeden.

Een energiezuinig huis met Niko Home Control Huisautomatisering is zoveel meer dan je klanten extra comfort en veiligheid geven. Met Niko Home Control hoeven ze geen moeite meer te doen om energie te besparen. Ze hebben dag en nacht zicht op hoeveel energie ze verbruiken en zelf opwekken. Met verschillende energiebesparende functies halen ze gemakkelijk hun energieverbruik naar beneden: • optimaal verbruik van eigen zonne-energie • beheer het verbruik van elk toestel in huis • alles uit met één druk op de knop • slim ventileren en verwarmen • gemakkelijke koppeling met verschillende HVAC systemen van o.a. Mitsubishi Electric, Vaillant, Bulex, Daikin en Danfoss.

PA-1101-01

www.niko.eu/nikohomecontrol

Actualiteit

FIGUUR: TIJDSLIJN MET GEPLAND BELEID OM TOT KOOLSTOFNEUTRAAL NIET-RESIDENTIEEL

GEBOUWENPARK TE KOMEN.

EPC

Algemene EPC-plicht grote NR gebouwen EPC kNR

EPC-plicht bij verkoop of verhuur ook voor kNR gebouwen

EPC NR

Minimaal label grote NR

EPC-plicht bij verkoop of verhuur ook voor gNR gebouwen

2020

2023

2025

Label A

overheidsgebouwen

niet overheidsgebouwen

NR gebouwenpark koolstofneutraal

2028

2030

2050

2022

4 no-regret maatregelen min. label C (kNR)

4 no-regret min. label C (kNR) vertaling naar min. label (gNR)

Renovatieverplichting

Uitbreiding RV met

min. aandeel HE 5% (gNR)

Binnen 5 jaar na overdracht

gebouwenpas NR ontsluiting (EPC) data visualisatie afstand pad richting LTD en RV benchmarking

›››

Renovatieverplichting bij grote niet-residentiële gebouwen

Voor grote niet-residentiële gebouwen (groter dan 500 m2 bruikbare vloeroppervlakte) moet er vanaf 2022 binnen 5 jaar na sleutelmomenten ook gerenoveerd worden door aan de 4 no-regret maatregelen van hierboven te voldoen. Vanaf 2023 zal ook voor grote niet-residentiële gebouwen een EPC moeten worden opgemaakt bij verkoop of verhuur waarbij een minimum aandeel hernieuwbare energie van 5% moet worden voorzien. Vanaf 2025 start de algemene EPC-plicht. En vanaf 2030 zullen grote niet-residentiële gebouwen een minimaal label moeten halen. Hoe streng dit label zal zijn, is nog niet bekend. Men onderzoekt nog welk label wenselijk is om aan de koolstofneutraliteitseis van 2050 te voldoen. Techlink en WPP willen hierbij aanstippen dat bij het vooropstellen van dit label een slimme (al dan niet gefaseerde) renovatie moet worden nagestreefd waarbij vanaf de start een duidelijk uit-

by Techlink

• september 2021

getekend pad wordt gevolgd. Zo kunnen de noodzakelijk renovatiestappen om duurzame verwarmingstechnologieën toe te laten logischer worden ingepland en niet onnodig uitgesteld tot het einde van de rit.

van het woningpark op te stellen. Alleen zo zullen we tegen 2050 ons gebouwenpark klimaatneutraal kunnen maken.

Algemene EPC plicht

Vanaf 2025 gaat een algemene EPC plicht in voor grote niet-residentiële gebouwen. Los van sleutelmomenten zal elk niet-residentieel gebouw dus een geldige EPC moeten kunnen voorleggen. Deze EPC vervalt in de toekomst reeds na 5 jaar, om zo de ambitie stelselmatig te kunnen verhogen naar een koolstofneutraal gebouwenpark tegen 2050. Techlink en WPP vinden dat de Vlaamse Regering met dit besluit belangrijke stappen zet om het pad naar een klimaatneutraal gebouwenpark uit te tekenen. Toch vinden Techlink en WPP dat de geplande acties nog te weinig inzetten op duurzaam verwarmen. Verder moedigen we het beleid aan om ook voor residentiële woningen nu al een duidelijk traject naar verduurzaming

MEER INFO EN BRONNEN: Renovatieverplichting voor niet-residentiële gebouwen: - Besluit: https://beslissingenvlaamse regering.vlaanderen.be/document-view/ 6094089B364ED9000800005C - Nota: https://beslissingenvlaamse regering.vlaanderen.be/document- view/6094088E364ED9000800005A Eisen hernieuwbare energie in EPB: www.energiesparen.be/epb-pedia/hernieuwbare/overzicht-eisen. Overzicht van de installatie-eisen: https://www.energiesparen.be/epb-pedia/ installatie-eisen/overzicht Mail uw vragen naar consult@techlink.be.

BRANDWEREND AFDICHTEN (NIET) VOOR IEDEREEN WEGGELEGD Elektriciteit- en sanitaire leidingen, die door een brand compartimentswand of vloer toegepast worden, dienen correct afgedicht te worden. Toch is het niet altijd even duidelijk welke wet of regelgeving er van toepassing is en hoe u deze correct dient uit te voeren. Het is bijgevolg een must om u goed te laten informeren voor aanvang van uw werkzaamheden. Voor een persoonlijke en op maat geleverde oplossing is het daarom aangewezen contact op te nemen bij een erkend fabrikant (leden PFPA).

000568-ADVERT

Soudal, lid van PFPA, is één van deze fabrikanten waar u terecht kan voor een persoonlijke oplossing met bijhorend advies voor het correct brandwerend afdichten. Door een uitbreiding van haar brandwerend assortiment is Soudal meer dan ooit in staat u bij te staan in het brandwerend afdichten van elektriciteit- en sanitaire leidingen.

Dossier

Alternatieve maatregelen voor legionellabeheersing Gelet op de noodzaak om het energieverbruik van onze gebouwen te beperken, komen de hoge sanitairwarmwatertemperaturen (SWW-temperaturen) die nodig zijn om legionellaontwikkeling te voorkomen alsmaar vaker onder druk te staan. Er kunnen alternatieve legionellabeheersmaatregelen toegepast worden, maar wel onder strikte voorwaarden.

Alternatieve legionellabeheersmaatregelen

De standaardbeheersmaatregel voor legionellaontwikkeling in sanitaire installaties is gebaseerd op de beheersing van de temperatuur. Koud water moet koud zijn (< 25 °C) en warm water moet warm blijven (> 55 °C). Naast deze standaardbeheersmaatregel bestaan er nog verschillende alternatieve maatregelen, waarbij er een onderscheid gemaakt kan worden tussen twee grote types: • een continue chemische desinfectie; • fysische beheersmaatregelen. Een continue chemische desinfectie kan gerealiseerd worden door het continu toevoegen aan het water van de toegelaten hoeveelheid: • chloordioxide (ClO2) dat ter plaatse aangemaakt wordt door de reactie tussen natriumchloriet (NaClO2) en zoutzuur (HCl); • koperen zilverionen die ter plaatse gegenereerd worden door elektrolyse (met behulp van koperen en zilveren elektrodes die in het te behandelen water aangebracht worden); • hypochloriet. Deze stof wordt ter plaatse aangemaakt door het toevoegen van pekel (d.i. een zoutoplossing (NaCl)) aan volledig verzacht drink-

by Techlink

• september 2021

water dat aan elektrolyse onderworpen wordt; • met zilver gestabiliseerd waterstofperoxide (H2O2) dat gebruiksklaar aangeleverd wordt. Wat de fysische beheersmaatregelen betreft, kan men onder meer een behandeling met UV-C-licht of een micro- of ultrafiltratie onderscheiden. Een dergelijke filtratie kan op verschillende plaatsen in de installatie overwogen worden: • na de waterteller; • in een bypass op de SWW-circulatieleiding; • aan de tappunten (bv. bij douchekoppen met een ingebouwde filter).

Situatie in de verschillende Gewesten

Momenteel beschikt enkel Vlaanderen over een uitgebreide legionellawetgeving. Het gaat hier meer bepaald om het Veteranenbesluit van 2007 met de bijbehorende Best Beschikbare Technieken (BBT) voor Legionella-beheersing in Nieuwe Sanitaire Systemen van 2017 (WTCB-monografie nr. 31). In deze wetgeving is er in een erkenning van alternatieve beheerstechnieken door de bevoegde minister voorzien. Er zijn momenteel zeven goedgekeurde systemen op de markt. Voor elk systeem werd er na het doorlopen van een proeftraject en na

een positief advies van de Hoge Gezondheidsraad een ministerieel besluit opgemaakt met daarin een korte omschrijving van het toestel en de gebruiksvoorwaarden (bv. maximale concentraties, incompatibiliteit met bepaalde leidingmaterialen, ...). Er mag alleen van voormelde standaardbeheersmaatregel in verband met de beheersing van de watertemperatuur afgeweken worden mits de plaatsing van een dergelijk goedgekeurd systeem. De in het Veteranenbesluit gegeven definitie van de alternatieve technieken laat echter enkel een continue chemische desinfectie toe. Het is momenteel dus niet mogelijk om een erkenning aan te vragen voor de fysische beheersmaatregelen. In Brussel en Wallonië bestaat er vooralsnog geen vergelijkbare erkenningsprocedure. Het is niettemin aan te bevelen om ook in deze Gewesten enkel systemen te plaatsen die een proeftraject doorlopen hebben. Gelet op het feit dat Legionella opgenomen werd in de nieuwe begin 2021 gepubliceerde Europese Drinking Water Directive (Richtlijn (EU) 2020/2184), zullen Brussel en Wallonië hun wetgeving op termijn sowieso moeten bijsturen.

Welke SWW-temperatuur bij toepassing van alternatieve technieken?

Volgens de Vlaamse wetgeving is het gebruik van installaties die op lagere temperaturen werken dan vermeld in de

Barsten in de binnenwand van een buis uit polypropyleen als gevolg van een ClO2behandeling.

standaardbeheersmaatregel toegelaten, voor zover men zijn toevlucht neemt tot een erkende alternatieve techniek. Met deze installaties moet het echter wel technisch mogelijk zijn om het SWW continu op 60 °C te produceren en om bij thermische desinfecties 70 °C aan de tappunten te bereiken. Oorspronkelijk waren deze alternatieve technieken uitsluitend bedoeld voor bestaande installaties waarin moeilijk oplosbare ontwerpfouten aanwezig waren. Vandaag de dag worden ze echter ook alsmaar vaker bij nieuwe installaties toegepast.

de installatie zelf correct te ontwerpen, te plaatsen en te gebruiken. Denken we hier bijvoorbeeld maar even aan de wekelijkse verversing van het water in de leidingen door deze regelmatig te gebruiken of te spoelen, aan het vermijden van dode leidingen (indien er geen doorstroming is, dan zal het desinfecterende product immers ook niet tot in deze leidingen komen), aan het voorkomen van het opwarmen van koud water en dergelijke meer. Indien men een gebeurlijke legionellaontwikkeling wenst te beheersen, dan moeten al deze eisen strikt nageleefd worden.

Belangrijke aandachtspunten

In de context van een continue chemische desinfectie is het ook uitermate belangrijk om de concentraties nauwgezet op te volgen en de behandeling regelmatig te controleren. Deze resultaten moeten zorgvuldig in een register genoteerd worden. Het personeel dat de installatie

Alternatieve technieken worden nog al te vaak beschouwd als een totaaloplossing om legionellaontwikkeling te voorkomen. We willen echter benadrukken dat het zelfs bij toepassing van dergelijke systemen uiterst belangrijk blijft om ook

beheert, moet bovendien kennis hebben van de werking en de instellingen ervan. Ten slotte dienen de in het ministerieel besluit vermelde gebruiksvoorwaarden nageleefd te worden en dient men de compatibiliteit van het actieve product met het leidingmateriaal na te vragen bij de fabrikanten. Er werden immers reeds verschillende gevallen van degradatie van kunststofleidingen vastgesteld evenals van verhoogde corrosie bij metalen leidingen, mogelijks door de toepassing van te hoge concentraties aan desinfecteermiddel.

BRON: WTCB-Contact 2021/2. Auteurs: B. Bleys, ir., laboratoriumhoofd, laboratorium Watertechnieken, WTCB en K. Dinne, ing., laboratoriumhoofd, laboratorium Microbiologie en micropartikels, WTCB.

september 2021 •

by Techlink

Actualiteit

WTCB lanceert

rekentool Cpro 3.0 Een correcte offerte opstellen is een belangrijke taak van de installateur. Al vele jaren biedt het WTCB binnen dit domein opleidingen, advies-op-maat én een rekentool aan. De tool kreeg recent een grondige online metamorfose, Cpro versie 3.0 is een feit!

Het ambitieuze doel is om het merendeel van de zelfstandigen en kmo’s een tool aan te reiken om offertes, facturen en nacalculaties te maken voor hun bouwprojecten. Een gratis rekentool waarmee installatiebedrijven onderbouwd en zorgeloos kunnen calculeren. Om op een gebruiksvriendelijke en snelle manier te kunnen werken is Cpro een ware springplank in de digitalisering challenge. Met deze rekentool zijn de afgelopen vier jaar al meer dan 25.000 bouwprojecten uitgerekend. Alles volgens de regels van het vak, rekening houdend met alle kosten en marges.

by Techlink

• september 2021

In een context van voortdurende verbetering en rekening houdend met de opmerkingen van de gebruikers, heeft Cpro nu tal van nieuwigheden en de tool zit in een nieuw jasje.

Nieuwigheden op maat van de bouwberoepen

Het inlezen van prijslijsten van materiaalleveranciers, het automatisch bijwerken van alle eenheidsprijzen, het maken van mooie en gepersonaliseerde offertes, het vlot kunnen plaatsen van materiaalbestellingen, intelligente berekeningen, enz. Ook al is elk bouwbedrijf verschillend,

Cpro blijft op maat. Niets is zo vervelend dan te moeten starten vanaf 0. Je maakt je eigen templates op basis van de beschikbare calculatiefiches en maakt deze alzo herbruikbaar voor de volgende projecten.

MEER INFO? Deze tool is volledig gratis voor WTCB-leden. Om ermee aan de slag te gaan, dient u zich eenmalig te registreren via cpro.wtcb.be.

KLIMAATDOELEN REALISEREN? ENERGIE BESPAREN EN CO2-UITSTOOT VERLAGEN?

Met energiemanagement Qanteon ◾ Is monitoring van technische installaties mogelijk; ◾ Krijgt u inzicht in energiegebruik en CO2uitstoot van elk installatiedeel; ◾ Is bediening door iedereen mogelijk dankzij de intuïtieve user interface; ◾ Is compatibel met andere merken van automatische regeling; ◾ Is platform (fabricaat) onafhankelijk en laat zich gemakkelijk verenigen met de bestaande ICT-infrastructuur. Dankzij inzicht is continue optimalisatie van installaties mogelijk. Resultaat: hoger comfort, 30% energiebesparing en verlaging CO₂-uitstoot.

Actie

Drie onmisbare tools Slim meten. Snel evalueren. Eenvoudig documenteren. De supertools voor verwarmingsinstallaties en warmtepompen.

Kieback&Peter Belgium Tel.: +32 54 56 90 37 info@kieback-peter.be www.kieback-peter.be

www.testo.com

testo septemeber.indd 1

27/07/2021 16:03:11

Technologie

Campagne “Artificiële intelligentie, een boost voor uw kmo” Artificiële intelligentie (AI) opent nieuwe mogelijkheden om tal van activiteiten van een kmo te verbeteren of te automatiseren, ongeacht de omvang van het bedrijf en de sector waarin het actief is. AI kan o.a. uw verkoopcijfers de hoogte insturen, de kwaliteit van uw diensten verbeteren, uw klantenrelaties versterken, de kosten verminderen, tijd besparen of uw toekomstige prestaties voorspellen. De campagne “Artificiële intelligentie, een boost voor uw kmo” die de FOD Economie momenteel voert, wil AI toegankelijk maken voor alle ondernemers.

Op de campagnesite, www.artificiele intelligentievoorkmos.be, vindt u: • Antwoorden op uw vragen over wat AI is en hoe het werkt; • Informatie over de voordelen van AI om het beheer van uw kmo te vereenvoudigen; • Getuigenissen van andere kmo's en AI-aanbieders die met succes projecten ter integratie van de technologie hebben afgerond; • Informatie over hoe u de eerste stap kan zetten om AI in uw eigen bedrijf te integreren, inclusief een opleidingsen begeleidingsaanbod; • De mogelijkheid om al uw vragen rond AI te stellen dankzij een chatbot en FAQ’s.

by Techlink

• september 2021

Opportuniteiten

AI laat ondernemingen niet onberoerd en roept bij elke onderneming wel een mening of op z’n minst een gevoel op. Het toepassingsveld van AI is breed en

omvat een waaier aan technieken en disciplines: van zuiver software-gebaseerde toepassingen tot AI ingebouwd in apparatuur (hardware), zoals bijvoorbeeld in zelfrijdende voertuigen. AI kan onze economie dus transformeren, o.a. op het vlak van klimaatverandering, gezondheid, enz. Zo kan AI helpen bij het beter voorspellen en anticiperen op ziektes, het verminderen van het energieverbruik, het ontwikkelen van efficiëntere duurzame energietechnologieën, enz.

Obstakels

Bovenvermelde opportuniteiten komen echter nooit alleen. Er zijn ook enkele obstakels verbonden met de technologie, denk aan de privacy. Kan en mag u zomaar allerlei data van apparaten capteren? Wanneer men deze data gaat capteren, komt ›››

A new benchmark is set Sisto 16 HWA & Sisto 16 M Robuuste roestvrijstalen afsluiters Onderhoudsvrije membraamafsluiters

Ingesloten membraam

Tot 16 bar - PN 16

Directe doorlaat

Bedrijfszekere volledige afsluiting

Verkrijgbaar met draad van 1/2" tot 3" Met flens van DN 15 tot DN 200

Ama-Drainer 3 De nieuwe generatie dompelpompen voor vuil water

Anti-verstoppings vlotterrooster

Krachtige motor = ruime toepassing

Vrije doorlaat van 10 tot 35 mm

Meer informatie over KSB producten

Compacte inbouwmaat

Ook in uitvoering voor agressiever water

Technologie

››› men dan ook snel op het terrein van de General Data Protection Regulation (GDPR).

Eind april lanceerde de Europese Commissie haar voorstel (“Proposal for a Regulation laying down harmonised rules on artificial intelligence”) voor een verordening voor een wettelijk en ethisch kader voor AI. Het voorstel volgt een risicogebaseerde aanpak. De zelfrijdende wagens van bijvoorbeeld Elon Musk, worden aanzien als “hoog risico” en worden aan strenge regels onderworpen op het vlak van menselijk toezicht, het gebruik van kwaliteitsvolle gegevens en het voorzien van evaluaties en traceerbaarheid. In de discussie over innovatie vs regelgeving kijken experten Bart Peeters (Director) en Natacha Dewyngaert (Manager), Public Sector & Technology Consulting bij PwC België eerder in de richting van het vastleggen van principes voor AI-ontwikkeling dan het opleggen van een regelgevend keurslijf. Dat gaat bijvoorbeeld over bewustmakende principes zoals “ethics by design” en “privacy by design”, waarbij ethischmaatschappelijke waarden en privacy bezorgdheden worden geïntegreerd in de ontwikkeling van nieuwe AI-toepassingen.

by Techlink

• september 2021

HVAC-sector

Simpel gezegd betekent AI dat de software op basis van de gegevens in het systeem automatisch “slimme” conclusies kan trekken. In de IT-wereld is AI al langer bekend. AI-oplossingen die in andere sectoren al een verandering teweeg hebben gebracht, zullen in de toekomst ook hun weg vinden in de HVAC-sector. VOORBEELD: Vandaag worden de kantoren op werkdagen vanaf 6 uur op een temperatuur van 24°C gebracht. Dankzij AI is de kans reëel dat dit automatisch wordt aangepast naar 6u30 en 22°C zonder dat het comfort van de werknemers in het gedrang komt. Toch zal dit op jaarbasis een aanzienlijke energiebesparing opleveren.

Nuttige toepassingen zullen in de toekomst opkomen, denk maar aan de automatische inregeling van HVAC-systemen of doorgedreven voorspellend onderhoud. Bij dit laatste weet de installateur wanneer onderhoud nodig is, gaat hij de metingen prestaties installaties koppelen aan gebruikersdata en zorgt zo voor een gepersonaliseerde aanpak voor klant o.b.v. gebruikerspatroon. Een digital twin wordt hierbij vaak opgezet: een digitale dataset waar-

in het juiste verloop van een proces vervat zit. Alle data wordt tegenover deze default-data gezet om anomalieën te identificeren. De sensordata stuurt zo automatisch en economisch mogelijk de werking en het onderhoud aan. AI gaat niet zozeer om het algoritme maar het gaat veel meer om de data die je daar inbrengt met als doel om bepaalde beslissingen (deels) te automatiseren. SLIMMER VERWARMEN Volgens het Fraunhofer-Institut für Solare Energiesysteme ISE (www.ise.fraun hofer.de) kunnen verwarmingsinstallaties efficiënter en goedkoper geregeld worden. Fraunhofer ISE heeft zelflerende neurale netwerken (analyseren het thermisch gedrag van individuele gebouwen) voor de regeling van verwarmingssystemen ontwikkeld. Door deze netwerken te gebruiken, kan men een aanzienlijke energiebesparing realiseren. Enerzijds zorgt dat voor lagere verwarmingskosten voor de gebruiker. Anderzijds kunnen de kosten van het inregelen van een verwarmings installatie door het bepalen van de juiste stooklijn en door de aanleg, opstart, onderhoud en optimalisering van de installatie, dalen dankzij een slimme regeling.

ZWEEDSE KWALITEIT SINDS 1923

TRO T

N ZIJ

M BELG TE SO

N ZIJ

M BELG TE SO

www.pro.induscabel.be

TRO T

ECOAIR 600M WARMTEPOMP |

De EcoAir 600M lucht/water-warmtepomp past overal met zijn slanke ontwerp en prestaties van wereldklasse. Dankzij het EcoAir-concept kan hij tot 5x meer energie leveren dan hij verbruikt, met behoud van een laag geluidsniveau. Als pionier in de productie van groene verwarmingsoplossingen staat CTC al bijna 100 jaar garant voor producten van de hoogste kwaliteit.

Actualiteit

Pellets: een brandstof om over na te denken Energie staat hoog op de maatschappelijke agenda. Het debat gaat niet alleen over de stijgende prijzen en de machtspositie van de grote aanbieders, maar ook over duurzaamheid en respect voor het milieu. Meer dan ooit wil de consument bewuste keuzes maken rond zijn energie en zijn verbruik. Hierna geven we alvast 4 redenen waarom houtpellets een goed alternatief zijn als verwarmingsbron.

WAT ZIJN DE KENMERKEN VAN EEN GOEDE PELLET? De meest courante en gekende houtpellets zijn cilindrisch samengeperste staafjes van droge, natuurlijke houtresten (zaag- en schaafspanen) uit de zaagindustrie. Ze hebben een diameter van 6 mm en een lengte van 10 tot 25 mm. Ze worden onder hoge druk samengeperst (zonder chemische bindmiddelen) en hebben een extreem laag watergehalte (< 10 %), en een hoge energie-inhoud en verbrandingswaarde (≥ 16,3 MJ/kg). Houtpellets worden in kilogram aangeboden. 1 m³ pellets heeft een gewicht van 600 à 650 kg. Ter vergelijking: • 2 kg pellets >> circa 1 liter gas olie • 1 m³ pellets >> circa 300 liter gasolie

›››

by Techlink

• september 2021

NIEUW RIDGID 32 KN STANDAARD PERSMACHINES CYCLES

MOTOR ZONDER BORSTELS

> 100K PERSCYCLI

GEEN ONDERHOUDSINTERVAL

GEEN WERKONDERBREKINGEN

RP 350

RP 351 VOOR MEER • RIDGID.EU

www.caleffi.com

DIRTMAG PRO 30% STERKER ®

DAN OOIT

Wij bieden oplossingen en innoveren vanuit details. We streven er altijd naar om de prestaties van onze producten te verbeteren. Onze nieuwe magnetische vuilafscheider DIRTMAG® PRO biedt een hogere efficiëntie dankzij een vernieuwd innovatief intern element die een hogere snelheid en debiet aankan én meer vuildeeltjes opvangt. Voor een optimale eliminatie van het vuil werd een extra magneet toegevoegd: naast de gekende verwijderbare magnetische ring is er nu ook een interne magneet toegevoegd.

TOT

15% ENERGIE BESPARING

CALEFFI GUARANTEED.

cale2150592_dEXE_DIRTMAG PRO_185x130mm_NL.indd 1

09/08/2021 14:39:11

Actualiteit

HOEVEEL WARMTE (-ENERGIE) GEVEN PELLETS? De energie-inhoud van 2 kg pellets is gelijk aan ongeveer 1 liter gasolie. Weet dat een centraal verwarmingssysteem gemiddeld zo’n 300 kg pellets per jaar en per kW warmteproductie verbruikt. Een pelletketel van 10 kW verbruikt dus jaarlijks zo’n 3.000 kg pellets.

››› Houtpellets zijn een hernieuwbare vas-

te gecompacteerde brandstof afkomstig van vermalen houtige biomassa, met of zonder organisch bindmiddel, meestal cilindervormig met een willekeurige lengte van 3,15 à 45 mm, en met afgebroken uiteinden (Bron: KB houtpellets 2011). Ze worden gebruikt als brandstof voor een verwarmingsketel, een kachel of een inbouwkachel.

Onafhankelijkheid

Lange tijd was de keuze van de energiebron een vanzelfsprekendheid. De evolutie van de prijzen heeft heel wat consumenten echter wakker geschud. Overstappen naar een andere energievector – lees: goedkopere of groenere – energiedrager is dan het logische gevolg. Maar is dat voldoende? Waarom kiezen we niet voor een echt andere koers, een andere energiebron? Pellets vormen dan één van de alternatieven. Wie kiest voor pellets, hangt (bijna) niet vast aan een leverancier. Je hoeft geen contracten te ondertekenen. Wanneer je van leverancier wilt veranderen, komt daar geen aangetekend schrijven bij kijken. Je hoeft ook niet te kiezen tussen contracten met vaste of variabele tarieven. Om een goedkoper gas- of elektriciteitstarief te bekomen moet je als consument de juiste leverancier kiezen. Die keuze is echter een beetje dubbel. Eigenlijk verandert er niet zoveel. De con-

by Techlink

• september 2021

sument kiest dan namelijk opnieuw, en verbindt zich opnieuw met de een of andere multinationale energieleverancier. Zo blijf je geketend aan een van de grote spelers. Wie zich helemaal los wil maken van de prijzenpolitiek van de grote energieleveranciers en ook van de fossiele en nucleaire energiedragers, kan onder andere kiezen voor pellets. Pellets kunnen gekocht worden in zak-

ken van 15 kg. Ze zijn makkelijk transporteerbaar en stapelbaar. Voor centrale verwarming kan je pellets voor één stookseizoen laten leveren met een bulkwagen.

Voordeligheid

De interesse voor deze brandstof neemt sterk toe vooral in coronatijden was er een voelbaar enthousiasme rond individuele verbrandingstoestellen als dan ook pelletkachels. In tegenstelling tot

›››

HEEFT JOUW KLANT GEEN AARDGAS? Propaangas van Antargaz vormt de oplossing! Laat jouw klanten genieten van alle comfort van gas dankzij propaangas in een tank boven of onder de grond. Propaangas biedt exact hetzelfde comfort als aardgas en stoot minder roetdeeltjes, CO2 en NOx uit dan andere fossiele brandstoffen. Bovendien kunnen jouw klanten vanaf nu bij Antargaz kiezen voor CO2-gecompenseerd gas. Lees er alles over op onze website.

GECOMPENSEERD

installateur.service@antargaz.com - 02 246 00 65

www.antargaz.be

Slim zones regelen

Slim verwarmen en koelen Slim energie besparen Slim vernieuwd Gewoonweg slimmer

evohome – de slimste zoneregeling is nu nog slimmer

Toepasbaar met warmtepompen

Temperatuurregeling verwarmen en koelen

Specifieke afgifte afstemming

Slim weersafhankelijk

Kijk voor meer informatie op: homecomfort.resideo.com/evohome

Actualiteit

››› fossiele brandstoffen hebben houtpellets

een heel stabiele prijs. De productie van pellets gebeurt lokaal, daardoor hebben geopolitieke spanningen of historische monopolies weinig invloed op de prijs. Producenten van pellets spelen niet met speculatieve voorraden. Bij een slimme bevoorradingsstrategie zijn pellets soms goedkoper dan gasolie.

Lokale productie met kwaliteitslabel

Houtpellets worden meestal plaatselijk geproduceerd, dus ook in België en dit op basis van zaagafval uit grote houtzagerijen in Virton, Vielsalm, Bertrix, Wielsbeke, Berschem, Thimister-Clermont, enz. Ondertussen zijn er al meer dan 10 pellet-producerende fabrieken in België. De grondstof voor die zagerijen komt uit de lokale houtindustrie of uit lokale bossen, meestal binnen een straal van 50 tot 100 km.

ANDERS GEZEGD: De productie van pellets gebeurt heel dicht bij de verbruiker. Wanneer we de vergelijking maken met aardolie uit het Midden-Oosten, aardgas uit Rusland en Libië, of uranium uit Congo, dan leggen pellets een bijzonder korte afstand af tot bij de verbruiker.

Kies je als consument voor een lokale brandstof, dan blijft het bestede geld ook binnen de grenzen van ons eigen land – of toch minstens van de Europese Unie. Dat heeft een positieve invloed op onze handelsbalans. Tegelijk zorgen de pelletindustrie en -distributie, de handel in pelletkachels en -ketels voor heel wat lokale en groene tewerkstelling. Er worden steeds meer bossen aangeplant, speciaal met het oog op de productie van pellets.

Duurzaamheid

Een heel belangrijke eigenschap van pellets en zijn productie is het duurzame karakter ervan. Duurzaam in de zin van “het blijft duren, over de generaties heen”. Hout is een hernieuwbaar natuurproduct, waardoor de producenten van pellets zich dienen te engageren om de bossen rond de fabrieken niet leeg te roven. Ze werken actief mee aan een plantprogramma en zorgen ervoor dat voor iedere hectare geveld bos er minstens evenveel wordt aangeplant. Dat gebeurt onder de onafhankelijke controle van PEFC of FSC. Dergelijke initiatieven zijn niet alleen nodig om de productie aan pellets te kunnen verzekeren in de toekomst, ze zijn ook noodzakelijk om steeds over voldoende con-

structiehout te kunnen beschikken. Het gebruik van constructiehout zal echter de komende jaren alleen maar toenemen. 50% van een boomstam wordt verwerkt tot planken. De grotere stukken van de 50 % resthout worden tot panelen verlijmd. Het zaagmeel (12 % van een boomstam) tenslotte, wordt tot pellets en houtbriketten verwerkt. De oppervlakte van de Europese bossen neemt toe met één voetbalveld per minuut. De bomen die geplant worden, zijn echter pas na 20 jaar kaprijp. Dat is een zeer korte periode als we dat vergelijken met de miljoenen jaren die nodig zijn om fossiele brandstoffen zoals kolen, aardolie of aardgas te verkrijgen. Pellets beantwoorden aan de strengste normen en zijn hernieuwbaar, de productie en distributie ervan quasi CO2-neutraal waardoor er de garantie geboden kan worden dat er altijd pellets zullen zijn: de bomen groeien door zonlicht, water, bodem en CO2. Bij de verbranding van de pellets komt naast warmte, CO2 vooral as vrij. De CO2 wordt opgenomen door de groeiende bomen, de as kan als meststof gebruikt worden. De cirkel is rond.

IN DE VOLGENDE EDITIE KOMEN PELLETKACHELS AAN BOD Pellets laten heel wat keuze toe wat het type installatie en bijgevolg ook het stookgedrag betreft. De meeste toestellen beschikken over een geautomatiseerde sturing maar laten toch heel wat handmatige instellingen toe, wat voor sommige als een meerwaarde wordt gezien daar de bediening meestal relatief simpel is. Velen kiezen voor een pelletkachel als individueel toestel om het aangenaam warm te maken in hun leefruimte, maar verwarmen niet de

by Techlink

• september 2021

andere ruimten van hun huis of woning. Wat op zich ook besparingen meebrengt. Of gebruiken deze pelletkachel alleen in het tussenseizoen om niet de hele cv-installatie gevoed met gasvormige of vloeibare brandstof in werking te zetten. Het onderhoud van dergelijke kachels wordt vaak onderschat, vooral als je dit vergelijkt met kachels gevoed met gasvormige brandstof. Tijdens het stookseizoen moet je deze minstens 2 à 3 keer met de stofzuiger reinigen.

De ventilator en schroefmotor zijn niet geluidloos. Er bestaan ook kachels waarbij je dit niet hoort, maar reken dan op een hoger prijskaartje. In tegenstelling tot een klassieke houtkachel is een pelletkachel afhankelijk van elektriciteit. Er bestaan ook combikachels zodat je ook kan verwarmen met hout als er geen elektriciteit is. De kostprijs van dit type kachels en ketels ligt iets hoger dan traditionele systemen.

Tot slot verlies je met dit type energiebron wel de voordelen van een openbaar energienetwerk, dewelke uw bevoorrading 7/7 dagen en 24/24 uur waarborgt, maar waarbij je natuurlijk wel financieel moet aan participeren. U dient dus als consument zelf uw voorraad en het transport van pellets te beheren. Hierdoor dient u voldoende opslagplaats te voorzien voor de pellets. Mogelijks kan u gebruikmaken van drive-in oplossingen.

UW VOERTUIG BESCHERMT U. MAAR WIE BESCHERMT UW VOERTUIG? De Omnium van Federale Verzekering: de verzekering die uw voertuig beschermt.

3 MAAND GRATIS *

U bent de gelukkige (toekomstige) eigenaar van een nieuwe bestel- of vrachtwagen? U koos voor zo wat alle opties voor uw veiligheid? Heel goed! U bent helemaal beschermd. Maar... wat met uw nieuwe voertuig? Bescherm het tegen materiële schade met onze verzekering Omnium, de onmisbare bescherming voor nieuwe voertuigen. Geniet van een dienstverlening op maat en ontdek het plezier van het rijden zonder zorgen...

Bereken uw premie op federale.be/3maandgratis * Korting geldig vanaf het eerste jaar van de overeenkomst onderschreven tijdens de actie, rechtstreeks verwerkt in de berekening van de premie en pro rata herberekend bij verzekeringsduur van minder dan één jaar. Meer info en voorwaarden van onze actie op federale.be/3maandgratis. Federale Verzekering – Stoofstraat 12 – 1000 Brussel www.federale.be Coöperatieve Vennootschap voor Verzekering tegen Ongevallen, Brand, Burgerlijke Aansprakelijkheid en Diverse Risico’s CV. Financieel rekeningnummer: BIC: BBRUBEBB IBAN: BE31 3100 0723 3155 - RPR Brussel BTW BE 0403.257.506.

De verzekeraar die zijn winst met u deelt

Veilig bouwen: eerst denken, en dan doen!

Doe mee op safetymypriority.be cfb-safety-adv-A4 liggend2.indd 1

29/01/19 10:58

september 2021 •

by Techlink

Interview

Duitstalige Belgische installateurs gespot

Nederland

Aken Aken Kelmis

EUPEN

Eupen

Vennbahn

Verviers

België Duitsland

ST. VITH

Malmedy

Vielsalm

MALMEDY

St. Vith

Als eerste en enige Belgische beroepsfederatie vertegenwoordigt Techlink het volledige spectrum van installatietechnieken in de Vlaamse, Luxemburg de Franse en de Duitstalige gemeenschap. Wist u trouwens dat Techlink talrijke Duitstalige leden heeft? U leest er meer over in dit artikel.

De Oostkantons tellen ongeveer 77.000 inwoners gespreid over een gebied van 854 km2. Ze spreken Duits. Deze zogenoemde Oostkantonners hebben sinds 1970 hun eigen Duitse gemeenschap, met regionale bevoegdheden over onderwijs, cultuur, taal, tewerkstelling en bestuur. Maar voor alle duidelijkheid: de Duitstalige Gemeenschap staat niet gelijk aan de Oostkantons, die omvatten meer dan alleen maar Duitstaligen. Onze Technical Advisor Georges Gronsfeld is een Duitstalige Belg en daar is hij – terecht – trots op. ‘Taal is altijd een belangrijke factor geweest in onze streek. In Duitstalig België komen immers verschillende culturen samen. De nabijheid van de grenzen met Nederland, Duitsland en Luxemburg betekenen zeker en vast ook een verrijking op gebied van het delen van kennis. Er zijn bijvoorbeeld samenwerkingsovereenkomsten tussen de buitenlandse en plaatselijke opleidingsinstellingen voor de uitwisseling van leer-

by Techlink

• september 2021

lingen. De grote technologische en economisch pool die in opbouw is binnen de Euregio Maas-Rijn en de samenwerking van de universiteiten van Luik, Aken, Maastricht en Hasselt zorgt voor een hoog opleidingsniveau. Dit aanbod trekt natuurlijk ook hoogtechnologische industrieën aan die in de regio op zoek zijn naar de juiste profielen van medewerkers.

Tot slot, sta ik in nauw contact met onze lokale afdeling in Verviers en in het bijzonder met Paul Philippe Hick (directeur van de Confederatie Bouw van Verviers). Een deel van zijn team is Duitstalig en zij volgen de activiteiten in het Duitstalig gebied zowel op economisch als politiek vlak.’

Maar er zijn natuurlijk ook uitdagingen. Zoals elders, is hier ook een gebrek aan instroom in de sector, waardoor er letterlijk handen tekort zijn en de installatiesector de opportuniteiten niet optimaal kan verzilveren. Ook het gebrek aan uitgebreide talenkennis bij de werknemers is een heikel punt. Aangezien de regio klein is, zijn de bedrijven ook operationeel in de andere landsdelen waarbij Frans en Nederlands een must is. En zelfs binnen de regio is er een diversiteit aan inwoners die dan weer de Duitse taal niet beheersen en waardoor het zelfs daar ook soms moeilijk werken is.

Een einde aan het idee van concurrentie, overlappingen en parochiaal denken: de centra voor opleiding en voortgezette opleiding van St.Vith en Eupen (ZAWM) zijn in juli 2021 gefuseerd tot één eenheid. Dit zorgt voor een duidelijke verankering van de identiteit en een uniforme bedrijfscultuur. Beide locaties zullen worden behouden.

ZAWM

Jongeren toekomstperspectieven bieden, dat is het doel van een degelijke opleiding. ZAWM tracht bij te dragen tot de dubbele opvoeding van de hun toevertrouwde jongeren door middel van mo-

“

Permanente educatie is nog nooit zo belangrijk geweest.

”

PATRICK SCHOLL

Ambachtelijk en technisch vakmanschap zijn goud waard.

derne technologie, aangepaste didactische voorbereiding, maar bovenal door bekwame instructeurs. ZAWM biedt een breed scala aan bijscholingscursussen, die in de eerste plaats gericht zijn op middelgrote bedrijven en hun werknemers. Het aanbod varieert van de technische bijscholing voor de vakman tot het leren van verschillende communicatietechnieken voor leidinggevenden.

De opleidingscursussen gericht op verwarmingsinstallateurs en loodgieters zijn zeer populair. De lessen worden gegeven in het Duits, alleen de normen en wetsteksten die niet in het Duits beschikbaar zijn, worden in het Frans gegeven. De ZAWM positioneert zich als een educatief centrum in het hart van de EuregioMaas-Rijn’, zegt Patrick Scholl, coördinator afdeling verwarming en sanitair.

uw huidig personeel uit te blijven dagen en doorgroeimogelijkheden te blijven bieden. Ook daarin speelt opleiding een belangrijke rol in.’

‘Het feit is: de onstopbare technische vooruitgang, globalisering en de voortdurende verandering van onze samenleving vereisen van ieder van ons om zijn of haar vaardigheden regelmatig bij te schaven. De opleidingsacademie is dus het contactpunt voor mensen die geïnteresseerd zijn in bijscholing en organiseert ook verplichte bijscholingscursussen, die voorgeschreven zijn door de wet.

‘Digitalisering van technologieën, nieuwe normen, digitaal leren en bijscholingsvormen, eisen voor duurzaam ondernemen zijn slechts enkele van de aspecten die onze toekomst vorm zullen geven. Er is nood aan technici met digitale vaardigheden en kennis van duurzame technieken. Dit maakt bijscholing van installateurs op sommige gebieden cruciaal. Daarnaast is het van belang om

‘Ons bedrijf heeft de coronacrisis goed doorstaan. Er is meer dan genoeg werk voor iedereen. Door onze kwaliteitsfilosofie op het vlak van B2C onderscheiden we ons van anderen. Bovendien kijken we altijd naar de lange termijn. Onze klanten zijn niet op zoek naar de laagste prijs, maar naar hoge kwaliteit. Bovendien zorgen tevreden klanten voor gratis marketing en mond-aan-mond reclame.

INTERREG-PROJECT "SMART-ENERGY 4.4" Het Interreg-project “Smart Energy 4.4” is een door de Europese Unie gefinancierd onderwijsproject voor de integratie van geschoolde werknemers op 5 locaties (waaronder het ZAWM) in 4 landen (België, Duitsland, Frankrijk en Luxemburg). Bij het project staat de Europese gedachte van grensoverschrijdende samenwerking centraal. De nadruk ligt op de toegenomen behoefte aan geschoolde werknemers en kwalificaties, en op de mobiliteits-, flexibiliteits- en kennisbehoeften van bedrijven in de Grotere Regio.

MEER INFO: smartenergy44.eu/fr

ARENS Verwarming

Loodgieter en verwarmingsinstallateur Karl Schifflers (63 jaar) is zaakvoerder van ARENS PgmbH in Saint-Vith (een stad in de provincie Luik).

Ik onderhoud nauwe contacten met mijn personeel, zowel op kantoor als ter plaatse. Sommigen van hen komen van de school en heb ik zelf opgeleid. In de loop van mijn carrière heb ik al veel leerlingen opgeleid. Het succes van een installatiebedrijf hangt in grote mate af van zijn werknemers. Maar goed jong talent wordt steeds moeilijker te vinden. Het probleem is bekend’, zegt Karl.

CARRIÈRESWITCH Welke werknemer heeft er al niet van gedroomd om van loopbaan te veranderen, al was het maar één keer? Maar september 2021 •

by Techlink

›››

Interview

Karl, tijdens een inbedrijfstelling

“

Wat geschoolde arbeidskrachten betreft, vormt de nabijheid van het Groothertogdom Luxemburg een uitdaging.

”

KARL SCHIFFLERS

››› wees voorzichtig, want overstappen van

de ene naar de andere job is niet zo eenvoudig. In de meeste gevallen moet je je helemaal omscholen. Karl: ‘Ik ontmoette mijn vrouw en mijn schoonvader (Robert Arens) die geen opvolger had. Hij vroeg me toen of ik het bedrijf wilde overnemen. Toen ik 28 jaar was, besloot ik van beroep te veranderen en het vak te leren. Daarna volgde ik een opleiding tot installateur centrale verwarming en sanitair. Niets meer gemeen met het onderwijs, waar ik negen jaar heb gewerkt na mijn humaniora. Nu maak ik me zorgen over alle noodzakelijke goedkeuringen en certificeringen en over voortdurende bijscholing. Het leuke aan mijn job is dat geen dag hetzelfde is.’

JONG GELEERD IS OUD GEDAAN Ondanks al zijn ervaring is Karl van mening dat het aantrekken van gekwalificeerd personeel één van de grootste problemen in de sector is. Helaas bestaat er geen toverformule tegen om het gebrek aan geschoolde arbeidskrachten aan te pakken. Maar goed netwerken is een deel van de oplossing. Karl werkt regelmatig samen met sociale onderne-

by Techlink

• september 2021

mingen. Hieruit blijkt dat de particuliere sector en de sociale economie elkaar kunnen aanvullen. ‘Levenslang leren is belangrijk, zowel voor jongeren als voor meer ervaren installateurs. In ons beroep wordt ook van ons verwacht dat we op de hoogte blijven van de nieuwste technologieën, en niet alleen vanwege de steeds energiezuiniger materialen. Het is ook een uitdaging om de nieuwe technieken op de juiste manier te dimensioneren en zodanig toe te passen dat ze ook in werkelijkheid energie-efficiënt functioneren. De installateur van vandaag moet alle aspecten van moderne installaties kennen: de regeling, de elektriciteit, de ecologische en economische gevolgen.’

DUAAL LEREN In de Duitstalige Gemeenschap is het IAWM (Institut für Aus- und Weiterbildung im Mittelstand und in kleinen und mittleren Unternehmen) de instelling die belast is met het toezicht op duaal leren. Het instituut is o.a. verantwoorde-

lijk voor de coördinatie van de cursussen die worden gegeven in de centra voor opleiding en voortgezette opleiding van het MKB (ZAWM) in Eupen en Saint-Vith. ‘Opleidingscentra zoals ZAWM zijn zeer succesvol. Er is daar veel vraag naar geschoolde arbeidskrachten en leerlingen/ studenten doen er veel praktijkervaring op’, legt Karl uit.

COMPLEXE WETGEVING ‘Er verschijnen voortdurend nieuwe voorschriften, waardoor veel mensen door de bomen het bos niet meer zien. Het is ook belangrijk te weten dat het hier niet om een federale bevoegdheid gaat, wat betekent dat elk van de drie gewesten zijn eigen interpretatie van de Europese wetgeving toepast. Een groot deel van onze activiteiten situeren zich in het Groothertogdom Luxemburg. Wij zijn uiteraard verplicht de plaatselijke regels (fiscaal en sociaal) te respecteren. Techlink (en natuurlijk de Confederatie Bouw) kan ons helpen met alle for-

DE EVOLUTIE VAN VERWARMING

maliteiten die we moeten vervullen. Wij krijgen gratis advies en persoonlijke ondersteuning door deskundige adviseurs, zoals advocaten, technici, enz.’, besluit Karl.

OVER ARENS PGMBH: De firma Arens is een familiebedrijf dat intussen al door de derde generatie in goede banen wordt geleid. De schoonzoon Karl Schifflers staat momenteel aan het hoofd. De onderneming is actief in België en het Groothertogdom Luxemburg op het gebied van verwarming, sanitair, ventilatie en alternatieve energiebronnen en telt 6 werknemers.

Nathan en alpha innotec, uw specialist in warmtepompen. Contacteer ons voor al uw projecten.

www.nathan.be

Sectorraad

Techlink: uw belangen, onze zorg! De installatiebranche is heel divers en omvat heel wat verschillende specialisaties en deelsectoren. Om te komen tot standpunten over bepaalde deelsectoren, baseert de Raad van Bestuur van Techlink zich op de mening van de leden die actief zijn in deze deelsectoren via de respectieve Sectorraad en Sectorcomités. Tijdens de laatste sectorraad “HVAC & Sanitair” kwamen volgende vakgebonden materies aan bod:

BIJSCHOLING “RESCERT”

NIEUWE EPB IN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

Het certificaat van bekwaamheid is zeven jaar geldig. De bijscholing heeft de bedoeling om de kandidaten bij te scholen over recente wijzigingen in hun vakgebied. Het lesmateriaal om het certificaat te verlengen, is nog niet klaar voor iedere technologie. Beschikbaar: thermische zonne-energiesystemen voor sanitair warm water, thermische zonne-energiesystemen combinatie warm water én ruimteverwarming, fotovoltaïsche zonne-energiesystemen, ondiepe geothermische systemen en warmtepompen. Verwacht najaar 2021: biomassaketels.

De herziening van de EPB is lopende en Techlink had de mogelijkheid om zijn opmerkingen te formuleren. De voornaamste punten waren: de nieuwe technologieën zoals warmtepompen krijgen meer aandacht, terminologie van de norm prNBN B 61-00x, herbenoeming van niet meer geldende normen, definities, vertalingen en taalgebruik, enz. Warmtepompen krijgen zelfs een analoge status als ketels.

by Techlink

• september 2021

DENK MEE OVER HEAT+

Heeft u een prangend praktijkprobleem? Een opmerkelijke onderzoeksvraag? Op onze sectorraad verwelkomen we suggesties over technische, sociaaljuridische of bedrijfsgerelateerde topics. Deze suggesties geven vaak aanleiding tot een artikel in ons magazine Heat+. U kan hiervoor steeds vrijblijvend contact opnemen met onze redacteur Dirk De Wolf (dirk.dewolf@techlink.be).

De eerste Belgische vakbeurs voor alle installatietechnieken

save ate the d

19 NOV 2021

www.installday.be • In het licht van Corona zullen we er alles aan doen om de veiligheid, gezondheid en welzijn van exposanten, medewerkers en bezoekers te garanderen.

• Seminaries rond de energietransitie: op weg naar een duurzame toekomst!

• Steeds meer ondernemers krijgen met digitalisering te maken. Daarom wordt Digital Construction Brussels geïntegreerd in onze beurs.

• Gratis catering.

organisatie:

• Gratis toegang voor bouwprofessionals.

• Meer dan 200 standhouders zullen aanwezig zijn.

mediapartners:

by Techlink

by Techlink by Techlink

initiatief van:

by Techlink

De medewerker

INGE DE RIDDER

> Geboren op 6 januari 1966 > Sterrenbeeld: Steenbok > Functie: Commercial Account Manager > In dienst sinds 1 februari 2021 > Lievelingseten: Fruits de mer (met een glaasje champagne)

> Favoriete Belgische band: Trigger Finger

by Techlink

• september 2021

De werknemers van Techlink staan dagelijks voor jou op de barricaden. Ze vertegenwoordigen onze sector in heel wat vergaderingen, beantwoorden al jouw vragen en doen zoveel meer. Toch verschuilt zich achter de façade ook gewoon een mens met zorgen en dromen.

“

COMMERCIAL ACCOUNT MANAGER INGE DE RIDDER

Mensenkennis maakt het verschil

Techlink ziet de toekomst vol vertrouwen tegemoet. Ook op het gebied van talent maakt Techlink zich klaar voor de toekomst. Inge versterkt het MarCom team om de commerciële activiteiten verder te ontwikkelen. Benieuwd wie zij is, wat Inge buiten werktijd doet en wat haar geschikt maakt voor deze functie? Lees dan snel verder! Als redacteur ken ik Inge al ruim twee jaar als een resultaatgerichte doorzetter met een duidelijke passie en drive voor de installatiesector.

Later als je groot bent …

‘Als 18 jarige had ik totaal geen idee wat ik later wilde worden. Ik had geen roeping. Door wat opleidingen en cursussen links en rechts en “work in the field” ben ik uiteindelijk toch goed terecht gekomen. Communiceren met mensen is mijn ding. Praten mijn hobby. En daar heb ik mijn beroep van gemaakt: adverteerders en sponsors overtuigen om te investeren. Hen laten zien dat onze producten het best bij hun situatie past, hen de beste resultaten geeft. En daar heb je mensenkennis voor nodig. Ik ben altijd oprecht geïnteresseerd geweest in mensen en probeer mij altijd in te leven in hun denkwereld. Misschien heb ik daardoor toch al behoorlijk wat mensenkennis vergaard. In mijn job maakt dit wel het verschil. Na 20 jaar voor de Confederatie Bouw te hebben gewerkt, heb ik begin van het jaar de overstap gemaakt naar Techlink. Gelukkig voor mij beschikt Techlink ook over sterke producten: toonaangevende magazines (Power+ en Heat+), een topbeurs (Install Day), een vernieuwde website, enz. Dat maakt mijn job leuker en na al die jaren doe ik het nog steeds graag!’

Kleine gelukskes

”

‘Het ontdekken van vreemde culturen vind ik de max. Genieten van het landschap, de architectuur ontdekken, proeven van de lokale specialiteiten, lezen over de vroegere bewoners. Mijn rondreizen doorheen Thailand, Mexico, Peru, Zuid-Afrika, … waren intens en zinnenprikkelend. Maar op één staat nog steeds Egypte. De oudste maar tevens meest impressionante cultuur. Je kan alleen maar ontzag hebben voor de mensen die 3 à 4000 jaar geleden deze gebouwen hebben opgetrokken. Naast cultuur moet er ook altijd een beetje avontuur zijn. Een ritje op een dromedaris, met de kano tussen de krokodillen peddelen, met een zipline tussen de bomen zoeven … Love it! (lacht) En in de winter kan een skivakantie een deugddoend intermezzo zijn. Maar ik kan ook intens genieten van een lekker gerecht op restaurant in leuk gezelschap. Een goeie babbel met vriend(inn)en, een zalige massage, een namiddagje welness, een wandeling in het zonnetje, een festival, goeie muzieknummers waar je vrolijk van wordt. Het afgelopen coronajaar heeft ons geleerd om de “kleine gelukskes” meer te appreciëren!’

Trotse mama

Inge vertelt ook hoe ontzettend dankbaar en trots ze is op haar dochter. ‘De grootste liefde in mijn leven is ongetwijfeld mijn dochter Lisa Helena. Zij is normaal begaafd maar heeft een autismespectrumstoornis. Als ik zie hoe zij zich staande houdt in een wereld van neurotypicals, hoe zij struggelt en het vaak moeilijk heeft maar toch altijd doorzet, met vallen en opstaan dan zwelt mijn hart van trots. Zij is mijn heldin.’

september 2021 •

by Techlink

Productnews

ADP-Bijscholingen volgt een kwalitatief concept sedert 1975

‘Onze bijscholingen voor volwassenen zijn KORT, PRAKTIJKGERICHT en KWALITEITSVOL’, zegt directeur André De Paepe. De laatste jaren – door de drie tropische zomers – kwam er veel aandacht voor AIRCO’s en WARMTEPOMPEN. Koeltechnieker werd een knelpuntberoep. Onze bijscholing i.v.m. milieueisen is enkel voor koelmannen, maar we hebben ook een cursus Basisconcepten Koeltechniek waardoor men de nodige basiskennis kan verwerven. Daarna kan dan het koelcertificatie traject worden aangevat. De begeleidende docenten zijn specialisten in hun vakgebied, de teksten zijn coherent in het Nederlands en de vorderingen van cursisten worden wekelijks opgevolgd. Omdat we geen apparatuur verkopen kunnen we neutraal spreken en de cursist kan zijn klanten op de beste wijze bedienen. Een bijscholing volgen is een investering in uzelf en in uw toekomst als vakman. We zijn door het ministerie erkend voor Koelcertificatie; Warmtepompen (Rescert) en Airco Keurder. Een koelcertificaat is gans uw loopbaan geldig en bovendien mag u in gans Europa uw koelberoep uitoefenen! Rescert-certificaat is geldig in België. Meer details over ons najaarsprogramma 2021 zal u vinden op www.adp-bijscholingen.be. Ga naar STARTDATA en op één klik is u bij uw gewenste bijscholing. Het is de inzet waard!

Partnerschapsovereenkomst tussen Detandt-Simon nv en TESY OOD.

Detandt-Simon nv, een toonaangevende groothandelaar in materiaal voor verwarming, rookkanalen, ventilatie en waterbehandeling, en TESY OOD., de derde grootste fabrikant van (ecologische en smart) elektrische boilers in Europa, kondigen een distributiepartnerschap aan voor de Benelux en Frankrijk. Mevrouw Stéphanie Simon, bestuurster van Detandt-Simon, omschrijft het partnerschap als volgt: “De combinatie van de expertise van TESY op het gebied van ecologische en duurzame ontwikkeling en de klantendienst van Detandt-Simon stelt ons in staat nieuwe voordelen te bieden. Iedereen heeft warm water nodig, of het nu is om te verwarmen, te wassen of te koken. Deze voorziening vertegenwoordigt echter een aanzienlijk deel van de energiekosten van een gezin! Het is van cruciaal belang dat wij oplossingen bieden waar zowel onze directe klanten, de verwarmingstechnici, als hun eindklanten baat bij hebben. Watersystemen die de energierekening verlagen door elektriciteit van zonnepanelen of warmtepompen, of die gekoppeld zijn aan zonneboilers, kennen een sterke groei. Dit heeft ons ertoe gebracht onze banden met TESY, die al deze technologieën in handen heeft, aan te halen en dit partnerschap aan te gaan.” www.detandt.com

Word een pro in waterbehandeling dankzij het gratis online-opleidingsaanbod van BWT Inbouwspoelsysteem Wallfix OLI 120 plus 2.0 uit stock leverbaar!

Wallfix OLI 120 plus 2.0 is de klassieker in de hedendaagse badkamerinstallatie. Efficiënt water-verbruik en comfort staan voorop. Naar keuze met 1 of 2 toetsen, voor een kleine of een grote spoelhoeveelheid. Het inbouwreservoir van Wallfix OLI 120 plus 2.0 wordt pas gevuld na de spoeling en is daardoor uiterst voordelig qua waterverbruik. Hiervoor kreeg OLI verschillende awards. 10 jaar garantie. OLI, een wereldwijd merk voor badoplossingen, aanwezig op vijf continenten, is de grootste waterreservoirproducent in Zuid-Europa. Door de jaren heen heeft OLI producten gecreëerd die wereldwijd de dagelijkse beleving in de badkamer hebben veranderd. Toegewijd aan duurzame ontwikkeling biedt OLI veelzijdige oplossingen met een eigentijds design voor toepassing in nieuwbouwen renovatieprojecten. OLI gelooft in een waterzuinige badkamer die comfortabel, toegankelijk en veilig is voor iedereen. www.desco.be

by Techlink

• september 2021

Het beroep van installateur HVAC is in constante evolutie. Zo heeft u ongetwijfeld al gemerkt dat klanten zich vandaag de dag niet enkel voor installatie of onderhoud van sanitaire of verwarmingstoestellen tot u wenden, maar dat u in vele gevallen nog veel meer voor hen kan betekenen. Zeker wat waterontharding, cv-waterbehandeling en regenwaterrecuperatie betreft. Precies daarom stelt BWT (Best Water Technology) gratis opleidingen voor professionals voor: BWT@AQAdemy. Die vinden vanaf dit jaar online plaats. Schrijf u gratis in via www.bestwatertechnology.be > professionals > opleidingen, kies het thema waarover u een online-webinar wil volgen en word all-round-waterbehandelingsspecialist

Avero Handling is sinds 1999 de specialist in elektrische trappenklimmers, montageliften, intern transportmateriaal en andere ergonomische hulpmiddelen voor het verplaatsen van moeilijke en zware lasten. We verdelen producten waar wij zelf voor 100% achter staan en waarop wij u een uitstekende service kunnen garanderen. Wij adviseren u graag, zo bent u zeker dat het toestel bij uw activiteit past.

www.averohandling.be T 051 48 02 05 | info@averohandling.be | Posterijlaan 53 - 8740 Pittem

/averohandling

Productnews

Nieuwe generatie dompelpompen

KSB Groep lanceert de nieuwste generatie van zijn reeds lang beproefde Ama-Drainer 3 afvalwaterpompen. De nieuwe reeks bestaat uit vier bouwgroottes. De Ama-Drainer 3 heeft dankzij de slagvaste kunststof behuizing een duurzaam en gebruiksvriendelijk ontwerp. De reeks kenmerkt zich dankzij een ontwerp met geïntegreerde verticale vlotterschakelaar en compacte afmetingen wat de Ama Drainer 3 geschikt maakt voor gebruik in kleine ruimtes. De krachtige pomp kan tot 16 m³/u en een opvoerhoogte tot 11,3 meter aan en dit met een vrije doorlaat tot 35 mm. Alle modellen zijn ontworpen voor continubedrijf bij vloeistoftemperaturen tot 70°C, en tijdelijk tot zelfs 90°C en dit met een hoge bedrijfszekerheid.

Het sanicenter is perfect gelegen langs afrit 5 van de E17 en beschikt over een ruime parking. www.facq.be

DUCO bundelt krachten met DAIKIN voor internationale expansie

Als Belgische fabrikant van ventilatiesystemen staat DUCO al 30 jaar garant voor innovatieve en kwaliteitsvolle producten die een gezond binnenklimaat voor de eindklant garanderen. Dat doet het bedrijf met een uitgebreid gamma aan ventilatieroosters en -boxen, lamellenroosters en doekzonwering. Daikin Europe heeft deze unieke positionering nu opgepikt en zal zich in samenwerking met het Veurns bedrijf lanceren in het segment van de residentiële ventilatie. De luchtkwaliteit van residentiële gebouwen won het laatste jaar zienderogen aan belang. Door de coronapandemie werden mensen er zich meer en meer van bewust dat een vervuild binnenklimaat een grote impact heeft op onze gezondheid. Ook ventilatiespecialist DUCO en Daikin Europe zijn zich bewust van deze impact op de bewoners en bundelen de krachten. www.duco.eu

De speciale versie “C” voor agressief afvalwater en andere media is nu beschikbaar voor alle bouwgroottes. Bij de Ama Drainer 301 en 303 is een geïntegreerde vlakke aanzuig voorzien waarbij (afval)water kan worden afgevoerd tot een restniveau van 2 mm. De Ama-Drainer 3 heeft een slagvaste kunststof behuizing, een laag gewicht en is corrosiebestendig. De pomp kan ingezet worden voor het wegpompen van water uit tanks, kelders, reservoirs, tunnels of rivieren maar ook zwembadoverloop en “zout” pekelwater kan hij aan. www.ksbbelgium.be

FACQ opent nieuw sanicenter te Waregem

Op 2 augustus opende FACQ een gloednieuw sanicenter in Waregem. Het biedt alle nodige diensten aan de professionele consument, is perfect gelegen langs de snelweg en beschikt over een brede waaier aan producten. Op een oppervlakte van 1.400 m² zullen de professionals zich perfect kunnen bevoorraden, dankzij de meer dan 6.500 artikelen in voorraad. Drie experts uit de sanitaire sector zullen er bovendien ter beschikking zijn om de professional te begeleiden en te adviseren. Het sanicenter te Waregem beschikt ook over een Collect & Go-dienst – een apart ophaalpunt voorbehouden voor professionals – om zo een nog snellere service te garanderen tijdens de openingsuren van het sanicenter. FACQ biedt eveneens een 7 dagen per week en 24 uur per dag dienst aan. Dit stelt professionals in staat om hun aankopen eender wanneer op te halen in een veilige nachtkluis. Daarnaast biedt FACQ ook een bezorgservice aan voor alle professionals, zelfs op zaterdag.

by Techlink

• september 2021

Soudal zet eerste kolom van fabriek van de toekomst

Op 5 juli 2021 vond aan de Turnhoutse Everdongenlaan, op een boogscheut van de hoofdzetel, de plechtige ‘eerste kolomzetting’ plaats van Soudal Plant 5, een nieuwe hypermoderne productievestiging die vanaf 2023 lijmen en mastieken zal produceren. Plant 5 dient de verdere groeiambities van de Kempense specialist in silicone, lijm en PU-schuimen te ondersteunen en zal voor bijkomende werkgelegenheid zorgen. Op het bijna 5 hectare grote terrein wordt door Naessens Industriebouw en Vanhout.pro een ultramoderne en volautomatische productiesite van 20.000 m² gebouwd. Daar Soudal voor 100% een familiebedrijf is, deed voorzitter-stichter Vic Swerts de ‘eerstekolomzetting’ met zijn jongste kleinzoon Andreas. Jong en minder jong symboliseerden zo samen de baseline van Soudal: “BUILD THE FUTURE”. www.soudal.com

Hans Grohe in 1901

1901

1928

1953

1968

1985

1992

2000

2011

2014

2016

2017

2021

120 jaar innovatiegeschiedenis en klaar voor de toekomst! Van uitvinder tot wereldwijd succesvolle ideeënfabriek: dat is het verhaal van Hans Grohe. De eerste geniale vondst in 1928: een handdouche met porseleinen handvat. Zijn uitvinding maakte douchen toen veel veiliger en comfortabeler. De Selecta handdouche, de iBox universal of PowderRain zijn enkele voorbeelden van onze rijke innovatiegeschiedenis. En met onze Smart living producten zijn we alvast klaar voor de toekomst!

pro.hansgrohe.be

Productnews

Wilo biedt oplossing langsheen de “watercyclus”

Hansgrohe viert haar 120-jarig jubileum én 30e verjaardag op de Belgische markt

2021 is een extra speciaal jaar voor hansgrohe. Het merk viert niet alleen haar 120-jarig jubileum, maar ook haar 30ste verjaardag van de introductie op de Belgische markt. Sinds de oprichting van het merk in 1901 is hansgrohe onlosmakelijk verbonden met de evolutie van de privébadkamer. Hansgrohe zet in op een totaalervaring tijdens het baden en douchen. Hoe ze dat doet? Met een ongelofelijk oog voor detail in combinatie met een uitgebreid productgamma. Om dit bijzonder momentum uitgebreid te vieren met hun installateurs, deelt hansgrohe gedurende 120 dagen verschillende prijzen uit, zoals de iBox universal inbouwlichamen, positiemallen en Toolboxen met onderdelen. De wedstrijd loopt nog tot en met 05/10/2021. www.hansgrohe.be

ÖkoFEN Belgium lanceert pelletverwarming met zo goed als geen fijnstofuitstoot ÖkoFEN Belgium lanceert de ZeroFlame® technologie, het zuiverste pelletverwarmingssysteem ooit, in ons land. Dankzij deze technologie verdwijnt de vlam van de pelletketel bijna volledig waardoor de fijnstofuitstoot nauwelijks meetbaar is. De ZeroFlame® technologie is vanaf mei 2021 in België beschikbaar voor alle pelletketels uit de Pellematic Condens serie van ÖkoFEN. “Pelletverwarming was al CO2 neutraal, en met de lancering van de ZeroFlame® technologie trekken we volledig de groene kaart,” aldus Karel Van Wonterghem, CEO van ÖkoFEN Belgium. ÖkoFEN staat voor modern verwarmen met houtpellets. Het internationaal succesvolle familiebedrijf heeft zich gespecialiseerd in de ontwikkeling en productie van pelletverwarmingen, met een moderne productie en enkele honderden medewerkers in heel Europa. www.okofen.be

by Techlink

• september 2021

Wilo speelt in op de huidige uitdagingen op het vlak van klimaatbescherming en duurzaamheid, en heeft daarbij strategische megatrends bepaald die als basis dienen om de oplossingen van de toekomst uit te werken. ‘In het kader van onze strategische langetermijnplanning hebben we vijf megatrends geïdentificeerd: naast Globalisering 2.0 gaat het om verstedelijking, water- en energietekorten, en klimaatverandering’, legt Georg Weber uit. ‘Waterinfrastructuur speelt een sleutelrol in al deze domeinen. Wilo ontwikkelt gepaste oplossingen langs de gehele zogeheten “watercyclus”.’ De groepsbrede Strategie 2025 richt zich precies op deze onderwerpen. ‘Slimme systemen in waterinfrastructuur zijn niet enkel nuttig om bijvoorbeeld de onderhoudskosten te drukken’, zegt Thomas Lang. ‘Hier schuilen ook grote voordelen op het vlak van energie-efficiëntie en operationele betrouwbaarheid die wij, als digitale pionier in de pompindustrie, benutten in onze oplossingen en vervolgens doorspelen aan onze klanten en partners.’ www.wilo.be

CALEFFI S.p.A. viert haar 60e verjaardag

In 1961 richtte Francesco Caleffi, een koppige en visionaire ondernemer, Caleffi op, een klein bedrijf dat messing en stalen onderdelen levert voor de kranen-, fittingen- en afsluitersbranche. Zestig jaar zijn verstreken en vandaag is Caleffi S.p.A., met meer dan 1.300 medewerkers, 10 productievestigingen in Italië en ongeveer 20 verkoopkantoren wereldwijd, uitgegroeid tot een groep die actief is in meer dan 90 landen. De kernwaarden, die door de jaren heen zijn overgedragen, zijn altijd hetzelfde gebleven: werk, toewijding, onderzoek, ontwikkeling, liefde voor de omgeving, aandacht voor detail en Italiaansheid. Dit zijn de fundamenten waarop we blijven bouwen aan het Caleffi van de toekomst. We zijn er trots op zo'n belangrijk jubileum te vieren, en het feit dat we deze mijlpaal hebben bereikt, komt ook doordat we voortdurend in dialoog zijn met onze klanten en leveranciers. www.caleffi.com

Vacuümmeter met draadloze communicatie EURO-INDEX introduceert met de Fieldpiece MG44 een handige vacuümmeter, die speciaal is ontwikkeld om het vacumeren van airconditioning, koelinstallaties en warmtepompen efficiënt en eenvoudig te maken. Het compacte instrument is voorzien van een koppelstuk met een hoek van 45 graden, waarmee het gemakkelijk kan worden aangesloten op servicepoorten in krappe ruimtes, zonder gebruik van

DuoSeal.

De afdichtende plug voor natte ruimtes.

DuoSeal

De fischer DuoSeal is een 2-componenten plug die het boorgat in natte ruimtes afdicht zonder extra afdichtmiddel. De nylon plug is, samen met de meegeleverde schroef, getest door het test- en certificeringsinstituut van de Säure Fliesner Vereinigung e. V..

De waterdichtheid werd bevestigd volgens ETAG 022 en DIN 18534 tot en met de waterblootstellingsklasse W3-I. De DuoSeal in combinatie met de meegeleverde schroef is dus geschikt voor toepassingen in commerciële, particuliere en

openbare natte ruimtes die vaak worden blootgesteld aan spatwater en tijdelijk opgehoopt water. Hou rekening met de nationale voorschriften voor het gebruik van pluggen in natte ruimtes.

Productnews

slangen. Zowel de actuele onderdruk als de snelheid van het vacuümtrekken kan direct worden afgelezen op het verlichte display. U kan op eenvoudige wijze een grenswaarde instellen, zodat u wordt gewaarschuwd met visuele en akoestische signalen als het gewenste vacuüm is bereikt. De MG44 beschikt ook over Job Link. Dit is een draadloos communicatiesysteem, waarmee Fieldpiece instrumenten verbinding kunnen maken met een smartphone of tablet met de Job Link app. U kan meetwaarden van diverse Fieldpiece instrumenten op een afstand tot ruim 100 meter gelijktijdig aflezen en een digitaal meetrapport maken. www.euro-index.be

Logatherm WSW186 ideaal systeem voor nieuwbouw

Buderus lanceert in België een nieuwe geothermische warmtepomp met een maximaal vermogen van 16 kW: de Logatherm WSW186 bodem/water warmtepomp. Deze is verkrijgbaar in 2 versies: met een geïntegreerde 180 liter boiler of zonder boiler. Het is ook mogelijk om andere componenten aan te sluiten, zoals de Logalux SH300 EW-boiler.

van topproducten die helemaal inspelen op de hedendaagse noden en die van de toekomst. Zo vormt ons assortiment aan aluminium combikappen een mooi staaltje van uitvoerige optimalisatie. Met zijn lichte gewicht, vlotte montage en uitstekende lekdichtheid, is deze kwalitatieve dakkap de perfecte tool voor het regelen van de luchtstromen bij woningen en appartementen. Daarnaast maakt de Opsinox Multi-outlet het mogelijk om alle rookkanalen, luchtkanalen en zelfs zonnekabels te groeperen via één enkele dakdoorvoer, voor zowel platte als hellende daken. www.opsinox.com

Tom De Troch is de nieuwe CEO van Federale Verzekering

Tom De Troch (47) is sinds 11 mei 2021 bestuurder-directeur van de activiteiten met betrekking tot leven, actuariaat en herverzekering. Hij is ook lid van het directiecomité. Hij volgt Tom Meeus op, die de pensioengerechtigde leeftijd heeft bereikt. ‘Ik ben vereerd Tom Meeus op te volgen, voor wiens carrière ik veel respect heb. Hij realiseerde met succes ons vijfjarenplan Str@teGO!. Ik ben vastberaden om de vele uitdagingen van de verzekeringswereld van morgen aan te gaan. Daartoe behoren zeker de verdere digitale transformatie van de verzekeringswereld , de versterking van de strijd tegen cybercriminaliteit en het bepalen van een model waarmee we dicht bij de klant kunnen blijven in een voortdurend veranderende omgeving. Om deze nabijheid met de klant te behouden, is het cruciaal dat we er alles aan doen opdat verzekeringen als eenvoudig, begrijpelijk en toegankelijk worden ervaren’, aldus de nieuwe CEO. www.federale.be

Dankzij de modulerende werking met Inverter technologie kan de Logatherm WSW186 - verkrijgbaar in 6 kW, 8 kW, 12 kW en 16 kW – zijn vermogen precies afstemmen op de actuele warmtebehoefte, waardoor hij bijzonder energiebesparend is. Door zijn compacte formaat is hij zelfs in kleine ruimten makkelijk te installeren. De warmtepomp bereikt een hoog rendement door de modulerende werking van de compressor en de pompen. www.buderus.be

Ontdek de beste dakkappen voor jouw project

Dakkappen en combikappen hebben met het regelen van ventilatie en luchtaanvoer, een belangrijke functie te vervullen. Om te weten welke variant de beste oplossing biedt voor jouw project, dien je rekening te houden met verschillende parameters. Hierbij denken we onder meer aan de hellingsgraad, de luchtweerstand, de luchtsnelheid, de af- en aanvoer van de lucht, alsook de tussenruimte tussen de stukken. Opsinox blijft steeds innoveren in het maken

by Techlink

• september 2021

Geberit is 50 jaar actief in België, maar kijkt vooral vooruit !

Precies 50 jaar geleden zette het van oorsprong Zwitserse Geberit zijn eerste stappen in de Belgische markt. Het begin van een succesverhaal, zo bleek. Door een niet-aflatende ontwikkeling van innoverende en kwalitatieve producten met een uitstekende reputatie groeide het bedrijf naar een Europese marktleiderspositie in de wereld van sanitaire producten. Tevreden achteroverleunen is er echter niet bij: Geberit richt de blik op de toekomst en wil in de volgende halve eeuw alleen maar beter doen. ‘Een sterke band met onze klanten is essentieel voor hun succes en we staan hen daarom bij met degelijke planning, logistiek, installatie, productonderhoud en snelle en doordachte technische ondersteuning. Onze recente verhuis naar een nieuw gebouw in het Brixius Businesspark in Meise zet die ambitie kracht bij’, vertelt José Wyns (foto), Algemeen Directeur van Geberit België. www.geberit.be

pipelife.be

STILLER. STERKER. SNELLER.

MASTER 3 PLUS is het meest complete meerwandige PP binnenriolering systeem van Pipelife. Mail voor meer informatie naar buildings@pipelife.be

Vervang je oude gasketel & bespaar €500 +20 jaar

gas.be/positieveenergie