Heat+ november 2019

Informatieblad Techlink voor installatiebedrijven speciale technieken

NOVEMBER 2019 DRIEMAANDELIJKS LEDENBLAD

by Techlink

by Tech 12e Warmtepomp symposium

Expansievat: wat is de juiste druk?

Schrijf je nu in!

Install Day

SNELLER, STERKER, SNELLER, SNELLER, STERKER, STERKER, SLIMMER SLIMMER SLIMMER DE NIEUWE GROHE RAPID SLX DE DENIEUWE NIEUWEGROHE GROHERAPID RAPIDSLX SLX

VOORBEREID OP DE VOORBEREID VOORBEREIDOP OPDE DET DOUCHETOILETTEN EN RIMLESS DOUCHETOILETTEN DOUCHETOILETTENEN ENRIMLESS RIMLESS

KEUZEVRIJHEID KEUZEVRIJHEID 3 DESIGNS 3 DESIGNS

12 KLEUREN 12 KLEUREN

TOEKOMST TOEKOMST

VOORBEREID OP VOORBEREID DE TOEKOMSTOP DE TOEKOMST DOUCHETOILETTEN EN RIMLESS DOUCHETOILETTEN EN RIMLESS

grohe.nl grohe.nl grohe.be

Een condenserende gaswandketel voor elk budget

NANEO S A+ A

• • • • • • • •

EVODENS - AMC

1 cv-kring + 1 boilerkring Modulerend vermogen ( 22-100%) Compatibel met de Smart TC° Rendement: 109% Uiterst licht, slechts 25 kg Beschikbare vermogens van15 tot 35 kW Alle onderdelen zijn vlot bereikbaar Vanaf 1370 euro excl. BTW

A+ A

• • • • • • • •

Tot 3 cv- kringen + 1 boilerkring Modulerend vermogen ( 22-100%) Compatibel met de Smart TC° Rendement: 110% Beschikbare vermogens van 15 tot 35 kW Binnenverlichting voor een betere zichtbaarheid Uitgerust met intelligent bijvulsysteem Vanaf 2471 euro excl. BTW.

* Raadpleeg de website voor de voorwaarden Ook beschikbaar in compacte hybride versie

Ook beschikbaar in Pro versie tot 115 kW

AFMETINGEN Ketellichaam uit AL/SI

Ketellichaam uit AL/SI

Uitgerust met een Belgaqua gekeurde vulset op de montageplaat en een druksensor

Bevat een expansievat van 12 liter ( uitgez – 35 kW)

Eenvoudig bedieningsbord met scherm

SANITAIR WARM WATER

Bezoek onze stand op INSTALLDAY www.dedietrich.be | dedietrich@vanmarcke.be |

Uitgerust met vooraf gemonteerd kraanwerk en een Belgaqua gekeurde vulset

EDITO

Engagement van onze leden Het najaar staat traditioneel in het teken van onze beurs: Install Day. Ik kan onze leden niet genoeg op het hart drukken hoe belangrijk het is om Install Day te be­ zoeken. Deze professionele beursdag is immers de ideale gelegenheden om snel, op één dag tijd een overzicht te krijgen van de nieuwste producten en ontwikkelingen in de installatiesector. Daarnaast is het ook een mooie kans om collega’s en andere vakmensen uit onze sector tegen het lijf te lopen en de nodige contacten te leggen.

Wie zijn bezoek al wil voorbereiden, vindt in dit nummer (zie pagina 43) alvast een voorsmaakje van wat er te gebeuren staat.

Heat+ is en blijft een ledenblad. We zetten dan ook graag een aangesloten b­ edrijf in de kijker. In ons najaarsnummer trokken we naar de nieuwe kantoren van Triple Living op Nieuw Zuid in Antwerpen. Daar bouwde The Aircondi­ tioning Company (TAC!) een installatie met de modernste technieken voor koelen, verwarmen en ventilatie met bevochtiging- en ontvochtiging. Ook is er aandacht voor de Safety My Priority-campagne waarbij Sanitechniek getuigt over zijn engagement om een veilige werkomgeving te creëren.

Karl Neyrinck

Techlink verenigt niet alleen installatiebedrijven uit de HVACS en elektrotechniek, maar ook schoorsteenvegers. We besteden daarom aandacht aan het Europees con­ gres voor schoorsteenvegers in Malmö. Verder lees je in dit nummer hoe een lek- en drukproef moet worden uitgevoerd op verwarmingsinstallaties. Om deze essentiële proef uit te voeren, reikt de norm NBN EN 14336 een methode aan.

Tot slot hoop ik dan ook velen onder u op Install Day te mogen begroeten op 22 no­ vember in de Brussels Kart Expo in Groot-Bijgaarden!

Karl Neyrinck VOORZITTER TECHLINK NATIONAAL

COLOFON Confederatie Bouw Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel confederatiebouw.be BTW: BE 406 479 092

Techlink vzw Joseph Chantraineplantsoen 1 • 3070 Kortenberg T. +32 2 896 96 10 info@techlink.be • www.techlink.be

Redactie Dirk De Wolf dirk.dewolf@confederatiebouw.be T. +32 2 545 59 48

Verantwoordelijke uitgever Filip Coveliers, directeur communicatie filip.coveliers@confederatiebouw.be

Director General Kris Van Dingenen kris.vandingenen@techlink.be

Vertaling André Verkaeren

Periodiciteit • Oplage 4x per jaar • 3500 Nederlandstalig, 1500 Franstalig

Publiciteit Inge De Ridder T. +32 53 80 87 47 inge.deridder@confederatiebouw.be

Vormgeving Nikka Cuypers nikka.cuypers@confederatiebouw.be Drukwerk Graphius november 2019 •

by Techlink

by Techlink

5

INHOUD

64

14

43

Projectbezoek TAC!

Install Day

Projectontwikkelaar Triple Living deed een beroep op lidbedrijf TAC! voor de installatie van een zespijpswarmtepomp in combinatie met afstandsverwarming voor hun eigen kantoren. 



Verplichtingen voor de installateur Op 22 november vindt de derde editie van Install Day plaats. Deze beurs voor Sedert 31 mei 2014 laat u klanten beter 23 NOV 2018

HVACS- en elektroinstallateurs trok geen contracten meer ondertekenen op hun www.installday.be vorig jaar meer dan 2500 bezoekers naar eigen woonplaats. U moet hen sindsdien Brussel. Lees hier welke nieuwigheden je er ook nauwkeurig informeren. In bepaalde dit jaar kan ontdekken.

- vaak vermijdbare - omstandigheden De Belgische vakbeurs voor alle installatietechnieken: binnenklimaat, sanitair, elektrotechniek, automatisering én beveiliging, verwarming, krijgen ze 14 dagen om een beslissing te schoorsteenvegen, waterbehandeling. herroepen.

In de ruime hallen van Brussels Kart Expo van 9u00 tot 19u30.

 Gratis toegang voor bouwprofessionals.  Sfeer en gezelligheid verzekerd dankzij gratis buffetten en drank.

Meer informatie over het boeken van een stand voor dit unieke evenement via steve.caufriez@confederatiebouw.be.

5

organisatie:

Edito: Engagement van onze leden

by Techlink

8

Event: 12e Warmtepompsymposium

14

mediapartners:

36

Dossier: Expansievat:

Actualiteit: Normen NBN B 61-001 en NBN B 61-002

43

77

20

Vakbeurs

28

Safety My Priority: Getuigenis van Sanitechniek

by Techlink

Beurs: Install Day

60

drukproef uitvoeren op verwarmingsinstallaties?

Event: Installatie & Elektro

Opleidingstrajecten Groei & Innovatie

78

Sectorraad “HVAC & Sanitair”

62

80

64

82

Event: Digital Construction Brussels : Wetgeving: Waar een contract ondertekenen?

68

32

: Actualiteit: Verzekering milieuaansprakelijkheid

schoorsteenvegers

70

Event: Europees congres voor

72

wat is de juiste druk?

by Techlink

by Techlink

Project: TAC! Dossier: Hoe een lek- en

initiatief van:

Organigram Techlink De medewerker: Teamleader Technical Advisors Joël Dewalheyns

84

Productnews

Kort

november 2019 •

by Techlink

by Techlink

7

Event

Verduurzamen van verwarming

Het warmtepompplatform van de Organisatie voor Duurzame Energie (ODE) en Techlink organiseerden op woensdag 25 september 2019 het twaalfde Warmtepompsymposium in het Herman Teirlinck gebouw te Brussel. Doorheen de jaren is dat event uitgegroeid tot dĂŠ ontmoetingsplaats voor de warmtepompsector. De blik was volop toekomstgericht, met een overzicht van het beleid voor het verduurzamen van verwarming en de laatste inzichten over warmtepompen in een duurzaam energiesysteem.

8

by Techlink

• november 2019

NIEUW

De meest moderne gaswandketel Vitodens 200-W _ _ _ _ _ _ _ _ _

Eenvoudige installatie door digitale installatie-assistent Zuinig verbruik door superlage modulatie tot 1,9 kW Geschikt voor zeer lange rookgasafstanden Rookgasbuizen: parallel 60/60 mogelijk Betrouwbare Inox radiaal warmtewisselaar met 10 jaar garantie Geschikt voor verschillende soorten gas door Lambda Pro Plus Unieke in de hoogte verstelbare display Geïntegreerde WiFi aansluiting voor connectiviteit 5 jaar garantie (voorwaarden zie viessmann.be)

Vermogen (kW): 1,9 – 32 kW – Standaard rendement 98% (Hs) – Energie-Efficiëntieklasse A

Neem contact op met uw Viessmann technicocommercieel vertegenwoordiger of neem een kijkje op www.viessmann.be

›››

Event

Het warmtepompsymposium is geen vakbeurs maar combineert kennisover­ dracht met netwerken. De fundamenten van het warmtepompsymposium draai­ en rond het uitwisselen van ervaringen, discussiëren over de voor- en nadelen van de verschillende warmtepomptypes, met internationale en lokale beleidsma­ kers over de krachtlijnen voor de toe­ komst in debat treden, enz.

Rondleiding Herman Teirlinck gebouw

Het Herman Teirlinck gebouw is pro­ minent gelegen langs de Havenlaan in Brussel en vormt samen met het Konink­ lijk Entrepot de toegangspoort tot de site van Tour & Taxis. Het is het grootste passiefkantoor van België en een voor­ beeldlocatie op vlak van duurzaamheid.

Dit is in de eerste plaats te danken aan de compacte hoofdvorm: een diep gebouw met veel daglicht. Ten tweede is dit te danken aan de bouwkundige maatrege­ len zoals hoge isolatie en luchtdichtheid, beperking van het glasoppervlak, bak­ stenen gevels en gerecyclede materialen.

Tot slot integreert het gebouw de meest hedendaagse technieken op het vlak van

passiefbouw met geothermische warm­ tepompen, koude-warmteopslag, beton­ kernactivering en zonnepanelen.

• Installateurs en andere technici kon­ den in de voormiddag een technische rondleiding volgen achter de scher­ men van de warmtepomp in het Her­ man Teirlinck gebouw.

• Architecten en andere liefhebbers kon­ den in de namiddag een rondleiding volgen over de specifieke kenmerken van het Herman Teirlinck gebouw.

Programma

In de voormiddag lag de focus op het beleid voor het verduurzamen van ver­ warming en in de namiddag stonden er een aantal parallelle sessies op het pro­ gramma rond concrete oplossingen voor eengezinswoningen en rond complexe installaties, proeftuinen en ontwerpon­ derzoek. Verder kwamen er gevalstudies, projecten en innoverende producten aan bod. Op het slotdebat werden aanbeve­ lingen aan het beleid gedaan om de over­ gang naar een duurzame verwarming in Vlaanderen te bespoedigen. Hierna lich­ ten we drie presentaties toe die heel rele­ vant zijn voor onze sector.

EU HEAT PUMP POLICY EVOLUTIONS AND MARKET TRENDS

Thomas Nowak, secretaris-generaal van de European Heat Pump Association (EHPA), gaf een stand van zaken van het Europees beleid voor warmtepom­ pen. De realiteit toont aan dat de vraag naar energie groeit, evenals de CO2-uit­ stoot (+2%). Nowak illustreerde dat de CO2-emmissies, na een aantal jaren van stagnatie, opnieuw in stijgende lijn gaan. De urgentie om te handelen is dus toegenomen!

“

We hebben

warmtepompen nodig, geen hittegolven als we de opwarming van de aarde willen beperken tot onder 1,5 °C! THOMAS NOWAK

”

Figuur 1:

WARMTEPOMPEN VERKOCHT PERUnits 1000sold HUISHOUDENS per 1000 households in 2018

NO

46

EE FI SE DK FR LT IT CH AT ES PT 5 NL 4,5 CZ 4,1 BE 3,6 IE 2,9 SK 2,6 DE 2,5 PL 2,2 UK 0,95 HU 0,07 0

10

by Techlink

Tabel 1:

Norway

29,3 24,5 23,4 21 9,5 9

Huge untapped potential for Heat Pumps in the rest of Europe

7,8 7,3 6,8 6,5

5

• november 2019

Enorm onbenut potentieel voor EU heat pump policy evolutions and market trends | Thomas Nowak | WPP Symposium 2019 | 25.9.2019 | Brussels warmtepompen in de rest van Europa

20

10

15

20

25

30

35

40

45

UK 0,95 HU 0,07 0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

Tabel 1:

VxxxxUK.

STANDAARD EU SPF

WAT RAPPORTEERT BELGIË?

MARKTCIJFERS

Lucht/water warmtepomp

2,6

3,02

4,1

Lucht/lucht warmtepomp

2,6

/

4,2

Bodem/water warmtepomp

3,5

2,8

5

Water/water warmtepomp

3,5

2,87

5

TYPE WARMTEPOMP

Nowak put hoop uit de situatie in Sca­ ninavië. ‘Warmtepompen doen het, on­ danks de hogere belastingen op elektri­ citeit, bijvoorbeeld erg goed in Estland en Noorwegen spant de kroon met 46 warmtepompen per 1000 huishou­ dens de absolute kroon.’ België hinkt achterop in vergelijking met de ande­ re Europese landen. In 2018 werden er amper 3,6 warmtepompen per 1000 huishoudens verkocht. Er is dus nog een enorm onbenut potentieel voor warmte­ pompen!

Voor Heat+ laat Jozefien Vandebecelaere (beleidsmedewerker warmtepompen bij ODE) haar licht schijnen op de Europese cijfers: ‘In België is er een positieve evo­ lutie, maar die gaat te traag. De grootste rem op de evolutie van warmtepompen is het grote verschil tussen de elektriciteitsen gasfactuur. Frankrijk heeft sinds begin 2019 een doeltreffend premiesysteem, dat ervoor zal zorgen dat warmtepompen zelfs voor gezinnen met een laag inko­ men nu betaalbaar worden. In de Scan­ dinavische landen bestaat al sinds het be­ gin van de jaren 90 een CO2-heffing. In buurlanden zoals Nederland wordt voluit gekozen voor een toekomst met duurza­ me verwarmging via warmtepompen en warmtenetten door het ‘van gas los’-be­ leid, dat een volledige defossilisering van verwarming tegen 2050 als doel heeft.’

WARMTEPOMPEN IN BELGIË: MARKTCIJFERS

Luc De Smet, co-voorzitter Warmte­ pompplatform (WPP), lichtte enke­ le maatregelen toe om de transitie te versnellen: energietax shift, begelei­

dende maatregelen voor uitrol duurza­ me residentiële verwarming en warm­ tezonering en warmtekaart.

Daarnaast gaf hij een overzicht van en­ kele marktcijfers van warmtepompen in België.

I. WAT VRAAGT DE EU?

Jaarlijkse rapportering van aandeel hernieuwbare energie uit warmte­ pompen.

• Seizoensprestatiefactor (SPF) van de warmtepomp is bepalend; • Min. SPF om in aanmerking te ko­ men SPF = 1,15*1/η (η = efficiëntie energie systeem); • EU stelt voor om 40% van de lucht/ lucht warmtepomp op te geven (in­ schatting aandeel dat verwarmt); • EU geeft standaard SPF op.

II. WAT RAPPORTEERT BELGIË?

• Voor bodem/water warmtepomp en water/water warmtepomp rappor­ teert België lager dan EU standaar­ den.

• België rapporteert geen lucht/lucht warmtepomp.

“

We hebben

nood aan een duidelijke visie op lange termijn voor de energietransitie.

LUC DE SMET

”

CONCLUSIE: België rapporteert te laag aandeel hernieuwbare energie uit warmtepompen. De Smet formuleerde ook een voorstel ter verbetering: • Geef ten minste standaard EU SPF zoals EU voorstelt.

• Rapporteer 40% van de lucht/lucht warmtepomp zoals EU voorstelt.

• Voorstel om de Belgische verkoop­ cijfers van WPAC (afdeling van UBF-ACA vzw/sbl) te gebruiken: Bevat 90% van aantal verkochte warmtepompen in België per type én het gemiddelde SCOP(< SPF) per type warmtepomp.

MOET HET WARM WATER OPNIEUW UITGEVONDEN WORDEN?

Er was ook aandacht voor recent on­ derzoek van young potentials. Thibaut Winters (KU Leuven) kwam zijn thesis “Hernieuwbare productie van sanitair warm water (SWW) in Vlaanderen: een energetische, economische en ecologi­ sche vergelijking” toelichten: Warm water, waar komt dat eigenlijk vandaan? Tot een paar jaar geleden was de productie van SWW simpel: water werd verwarmd door een verbranding van stookolie of aardgas. Een eenvou­ dige en goedkope methode, maar zeer nefast voor de opwarming van de aar­ de. Gelukkig zijn er de afgelopen twin­ tig jaar grote doorbraken geweest bij en­ kele hernieuwbare technologieën, denk maar aan zonnepanelen, zonnecollecto­ ren en warmtepompen. Maar welke van die technologieën is op kleine schaal het ››› november 2019 •

by Techlink

by Techlink

11

Event

HEAT AS A SERVICE

››› meest bruikbaar? En wat betekent dit al­ les voor onze portemonnee?

DIMENSIONERING

Bij een systeem dat SWW produceert is de dimensionering (zie Heat+ nr. 3/2019 p. 12-14) het kiezen van de grootte van elke component, essentieel. Het systeem moet namelijk zo goed mogelijk mat­ chen met de SWW-vraag, die verschil­ lend is voor elk huishouden. De meest cruciale punten zijn een optimale keuze van de opslagvatgrootte en een optima­ le aansturing van de warmtepomp. Bij warmtepompsystemen kan je op die ma­ nier besparen op 10% van de totale kos­ ten (zowel investerings- als opera­tionele kosten), bij zonnepaneelsystemen be­ draagt de besparing 5%.

DE OPTIMALE TECHNOLOGIE

We kunnen nu deze optimaal gedimen­ sioneerde systemen gebruiken om te be­ palen welke hernieuwbare technologie voor een bepaald huishouden de beste keuze zou zijn. Kijken we zuiver naar de CO2-uitstoot van elk systeem, dan pres­ teert een systeem gebaseerd op zonne­ panelen het beste, met een uitstoot die tot vier keer lager is dan bij een gasboi­ ler. Kijken we echter naar de totale kost, dan komt de de warmtepompboiler als winnaar uit de bus. Het is bijgevolg niet mogelijk om een all-round beste techno­ logie aan te duiden.

12

by Techlink

• november 2019

De markt evolueert meer naar een Heat as a Service model.

Bijvoorbeeld in Finland wordt er steeds meer gebruik van gemaakt.

In zo’n model wordt de investering in de warmtepomp gedaan door de verkoper, die thermische energie en (indien gewenst) koeling aan de klant levert. De klant wordt op dezelfde manier gefactureerd voor de energie als voor elektriciteit. De klant betaalt dus geen initiële investeringskost voor de warmtepomp. Via die maandelijkse facturatie betaalt de klant niet enkel voor de warmte, maar betaalt die ook op termijn de installatie af aan de verkoper.

Het is echter wel duidelijk dat zon­ necollectoren bijna altijd op alle vlakken slechter scoren dan zonnepanelen. Met dit in het achterhoofd is het vreemd dat de Vlaamse overheid momenteel meer subsidies geeft voor het plaatsen van zon­ necollectoren dan voor zonnepanelen.

BAD OF DOUCHE?

Het al dan niet hebben van een bad in de badkamer heeft een invloed op de keuze van de optimale hernieuwba­ re technologie. Een bad zorgt namelijk voor een grotere piekvraag naar SWW en niet elke technologie is even goed in staat deze piekvraag te leveren. Zo zorgt de aanwezigheid van een bad voor een kostprijsverhoging van 7% bij syste­ men gebaseerd op zonne-energie (zon­ nepanelen en zonnecollectoren), terwijl dit slechts 3% is bij warmtepompsyste­ men.

Een andere factor om rekening mee te houden is het aantal inwonende perso­

nen. Een lager aantal gebruikers verlaagt namelijk de jaarlijkse SWW-vraag, wat hernieuwbare technologieën met een la­ gere investeringskost bevoordeelt, zoals zonnepanelen of zonnecollectoren. Deze technologieën zijn namelijk schaalbaar (individuele panelen), ten opzichte van een warmtepomp die in zijn geheel ge­ kocht moet worden.

WEG MET DE GASBOILERS?

De grote vraag blijft echter nog onbeant­ woord: “Wat betekent de overgang naar deze hernieuwbare technologieën voor onze portemonnee?” Afhankelijk van het vraagprofiel kan het goedkoopste her­ nieuwbare alternatief tot 50% duurder zijn dan de gasboilers die momenteel het vaakst gebruikt worden. Het prijsver­ schil ontstaat voornamelijk door de ex­ treme gas-/elektriciteitsprijsverhouding in België. Gas is namelijk gemiddeld vijf keer goedkoper per kWh dan elektrici­ teit. Dit is dan ook de reden waarom de gasboiler nog altijd de dominante tech­ nologie is voor de productie van SWW. De volgende generatie van technolo­ gieën om warm water op een ecologi­ sche manier te verwarmen staat dus aan de deur, klaar om de gasboiler van zijn troon te stoten. Wanneer die transitie echter gaat gebeuren en welke technolo­ gie zal domineren is momenteel nog de grote vraag.

OM TE VERWARMEN ZIJN ER ORIGINELE COMBINATIES…

EN IS ER DE PERFECTE COMBINATIE.

Mazoutketel

In een wereld waarin energie voortdurend evolueert, blijft mazout een vaste waarde voor uw klanten.

U stelt hen immers een energiebron van de toekomst voor, want mazout laat zich perfect combineren met hernieuwbare energiebronnen. Hun verwarmingssysteem gaat daardoor maximaal renderen.

Als u uw klanten mazout en deze duurzame combinaties aanbiedt, helpt u hen de beste keuze te maken met respect voor de natuur én hun budget. Meer info op pro.informazout.be

Thermisch zonnepaneel

Warm voor de toekomst

Project

TAC! bouwt mee aan de The Airconditioning Company (TAC!), lidbedrijf van Techlink, bouwde een installatie met de nodige moderne technieken voor koelen, verwarmen en ventilatie met bevochtiging- en ontvochtiging voor de nieuwe kantoren van Triple Living op Nieuw Zuid in Antwerpen.

Eric Van Overloop

TAC! heeft iets te vieren. Het bedrijf be­ staat namelijk twintig jaar dit jaar. Tij­ dens deze periode kende TAC! een gesta­ ge groei. Om de verjaardag van de firma te vieren werden de circa 35 werknemers getrakteerd op een reis naar Porto. Eric Van Overloop staat aan het hoofd van dit dynamische koeltechnisch gecertifi­ ceerde bedrijf. ‘Onze onderneming legt mooie referenties voor van zowel nieuw­ bouw- als renovatieprojecten in indus­ trie- en kantoorbouw. Nieuw Zuid is een mooie aanvulling op onze track record.

Onze bedrijfsfilosofie steunt op flexibili­

teit, professionaliteit en stiptheid’, aldus Eric.

Nieuw Zuid

Nieuw Zuid is een visionaire nieuwe buurt op een toplocatie in Antwerpen: naast de Schelde en vlakbij ‘t Zuid, hot­ spot voor cultuurliefhebbers en levens­ genieters. De stadsuitbreiding zet sterk in op duurzaamheid en groen, met een eigen warmtenet, een groot cen­ traal park en doordachte aanplantingen doorheen de hele site. Alle voorzienin­ gen en faciliteiten zijn voorhanden op

Gaétan Boulet verschaft uitleg bij het masterplan Nieuw Zuid dat uitgewerkt werd door Triple Living samen met de stad Antwerpen en architectenbureau Secchi & Viganò: ‘De nieuwe woonstraten lopen loodrecht op de Schelde en worden verbonden met een centrale binnenstraat die naar de Vlaamse en Waalse kaai loopt.’

Nieuw hoofdkantoor van Triple Living.

14

by Techlink

• november 2019

“buurt van de toekomst” de dynamische woonsite, van winkels tot restaurants, kantoren, doktersprak­ tijken en scholen. Deze “buurt van de toekomst” wordt ontwikkeld door bouwheer Triple Living. Triple Living is een jong bedrijf, maar er gaat 40 jaar groei van twee familiale bedrijven aan vooraf, dat sterk inzet op leefkwaliteit, architectuur, ... en zich graag omringt met bedrijven die ambitieus zijn, inzet­ ten op kwaliteit, kunnen mee nadenken en een menselijke aanpak hoog in het vaandel dragen.

De Antwerpse bouwgroep Interbuild, ook een lidbedrijf van de Confederatie Bouw, is één van de hoofdaannemers op de site en verantwoordelijk van dit bouw­

blok. Klantgerichtheid, betrouwbaar­ heid, teamwork, kwaliteit en duurzaam­ heid zijn de basiswaarden die de visie van TAC! elke dag opnieuw vorm geven. Een visie die hun hoofdaan­nemers zoals In­ terbuild mee onderschrijven.

TAC! heeft in het nieuwe kantoor de modernste technieken voor koelen, ver­ warmen en ventilatie toegepast.

WARMTENET ‘Op het vlak van energie is het master­ plan van Nieuw Zuid heel ambitieus. Elk gebouw in de wijk voldoet aan de pas­ siefnorm, d.w.z. een maximale warmte­ vraag van 15kWh/m² per jaar. Deze be­ perkte warmtevraag wordt ingevuld door

middel van een warmtenet’, zegt Gaétan Boulet van Triple Living.

Een warmtenet heeft als voordeel dat op één plaats in de wijk op een efficiën­ te manier warmte wordt geproduceerd.

Het netwerk, dat ook weer gekoppeld is aan de structuur van de wandelpaden, brengt de warmte in elke wooneenheid.

Dit is een uiterst performante en meer duurzame manier om warmte te produ­ ceren. Een warmtenet is bij uitstek ge­ schikt voor een stedelijke omgeving en heeft een hoger rendement bij een ge­ differentieerde warmtevraag.

KLIMAATPLAFOND Een klimaatplafond garandeert een op­ ›››

november 2019 •

by Techlink

by Techlink

15

Project

Zeswegventiel collector voor aansturing van de klimaatplafonds in modus koeling of verwarming.

››› timaal binnenklimaat voor elke ruim­

te. De ingebouwde techniek maakt het mogelijk om tochtvrij en geruisloos de koeling of verwarming van iedere ruim­ te te verzorgen. Zo’n plafond verbetert ook de akoestiek in een ruimte, hierdoor is een klimaatplafond de combinatie van gemak en comfort.

VENTILATIE De ventilatie in het kantoorgebouw is vraaggestuurd op basis van gemeten CO2-niveau. Op die manier is er geen overmatige verluchting in de vergaderza­ len en de variabel volume boxen regelen op pulsie- en retourdebiet. In de lucht­ groep van de kantoren is een hygrosco­ pisch warmtewiel voorzien dat energie en vocht recupereert uit de kantoor­ lucht. De luchtinblaas in de kantoren gebeurt door boven het klimaatplafond aangebrachte pulsieroosters.

INNOVATIEVE VERWARMINGSINSTALLATIE

TAC! installeerde ook een zespijps­ warmtepomp (van 300 kW) in combi­ natie met afstandsverwarming voor het kantoor. Voorlopig is er een centrale stookplaats voor alle blokken. Uitein­ delijk zal de warmte van ISVAG ver­ brandingsoven in Wilrijk ingezet kun­

16

by Techlink

• november 2019

Afgewerkte stookplaats met warmtepomp.

nen worden voor de gebouwen van Nieuw Zuid.

‘Het is onze visie om installaties te ont­ werpen met een zo laag mogelijk ener­ gieverbruik. We adviseren onze klanten niet alleen de kost van de machine te overwegen, maar alle factoren die mee het energieverbruik bepalen. Met een

goed geselecteerde pomp kan je op ter­ mijn een veelvoud van de initiële in­ vestering terugverdienen. Ook aan de afregeling van een nieuwe installatie be­ steden wij de uiterste zorg. Anderzijds is het comfort van de mens belangrijk. De persoon die dagelijks in een geklimati­ seerde omgeving leeft, verwacht dat de temperatuur, vochtigheid en luchtsnel­ ›››

OVER TAC!: Na een jarenlange ervaring opgebouwd te hebben in de HVACsector richtte Eric van Overloop in 1999 het bedrijf TAC! op. Het bedrijf uit Wilrijk staat in voor het ontwerp, de levering, de plaatsing en het onderhoud van energiezuinige verwarmings-, ventilatie- en aircoinstallaties voor kantoren en industrie. Het uitroepteken in de bedrijfsnaam staat voor de hoge kwaliteit die ze leveren, waardoor TAC! ook meteen startte als Daikin Superdealer. Klanttevredenheid werd als prioriteit nummer één beschouwd. Een uitdaging die Eric met succes aanging want het merendeel van zijn klanten

vertrouwde TAC! een tweede of volgende opdracht toe. De bedrijfsslogan is dan ook niet voor niets: “We want you to be satisfied”.

TAC! Is meer dan louter een HVACinstallateur. De onderneming beschikt over een eigen studiedienst en die leidt het volledige project in goede banen, van ontwerp tot uitvoering. De onderhoudsdienst verzekert een feilloze werking en instandhouding van de installaties.

63 Profi-air 63 is een luchtverdeelsysteem voor ventilatiesystemen van residentiĂŤle gebouwen. Het is geschikt voor zowel systeem C als systeem D. Het modulaire systeem zorgt voor een flexibele oplossing voor elke situatie.

Slechts 4 onderdelen luchtverdeelkast (Luchtdichtheid klasse D) leiding (antistatische en antibacteriĂŤle coating) o-ring ventielaansluitsstuk

luchtverdeelkast

leiding

www.begetube.com

o-ring

ventielaansluitstuk

Ventilatie

Project

WAT HOUDT NIEUW ZUID IN?

Nieuw Zuid wordt een gemende stadswijk met:

• •

“

In dit project streefden we ernaar om een zo hoog mogelijk comfort voor alle gebruikers te combineren met een optimaal laag energie­verbruik.

”

ERIC VAN OVERLOOP

››› heid van die aard is dat je niet merkt

dat de omgeving geconditioneerd is’, zegt Eric.

18

by Techlink

• november 2019

Circa 2.000 woningen; 20.000 à 40.000 m² lokale voorzieningen (onder andere twee scholen, twee kinderkribbes, een sporthal en een dienstencentrum); • 40.000 à 70.000 m² bovenlokale voorzieningen en/of kantoren;

Tot slot

Jorg Reyniers, projectleider bij TAC!, die in het gebouw de HVAC-werken coör­ dineerde, geeft aan dat de kor­ te doorlooptijd een uitdaging was die TAC! niet uit de weg ging: ‘Eén van de grote moeilijkheden in dit project was, dat de erboven gelegen appartementen en loften qua technieken al was toege­ wezen aan een andere uitvoerder. Wij

•

Circa 20.000 m² buurtondersteunende commerciële functies (winkels, horeca, …); • Een park van ongeveer 15 hectare aan de Konijnenwei, 12 hectare park en wijkgroen en een groene parkstrip van 6 hectare op de kaaien ter hoogte van Nieuw Zuid.

hebben het voortouw genomen om de beperkte ruimte in het verlaagd plafond en schachten van en naar verdieping +1 te coördineren qua sanitaire leidingen en electrische bekabeling.’

‘Onze coördinatie en prefabmontage maakt een snelle uitvoering mogelijk en bevestigt onze in-house knowhow’, be­ sluit Eric.

SINDS 100 JAAR

NET ALS U GAAN ZIJ GEEN UITDAGING UIT DE WEG.

NEW CITROËN BERLINGO VAN "INTERNATIONAL VAN OF THE YEAR 2019"

CITROËN JUMPY

CITROËN JUMPER

CITROËN PRO GAMMA PROFESSIONAL DAYS VAN 1 OKTOBER TOT 30 NOVEMBER

NEW BERLINGO VAN 5,3 – 6,6L/100 KM 137 – 173G CO2/KM (WLTP)

TOT

14.900€ VOORDEEL EN 50% OP ALLE OPTIES (1)

(4)

JUMPY JUMPER business.citroen.be 6,2 – 7,4L/100 KM 164 – 196G CO2/KM (WLTP) NIET MEEGEDEELD

Milieu-informatie (KB 19/03/2004): citroen.be. Contacteer je verkooppunt voor alle informatie over de fiscaliteit van je wagen.

(1) Maximum voordeel, alle premies inbegrepen alsook de volgende voorwaardelijke premies : EcoTech premie(2), stock premie(3), geldig bij aankoop van een nieuwe CITROËN Jumper Driver Bestelwagen 35 L3H2 2.2 BlueHDi 165 MAN6. Het maximum voordeel mag volgens model en afwerking veranderen.(2) CITROËN biedt u een EcoTech premie van 1.400€ ZBTW aan voor de overname en de recyclage van uw oude voertuig bij aankoop van een nieuwe CITROËN Jumper bedrijfswagen. Het voertuig moet volledig zijn en minimum 6 maanden ingeschreven zijn op naam van de koper van het nieuwe voertuig.

F Y Y (3) CITROËN biedt u een stockpremie van 1.600€ ZBTW bij aankoop van een nieuwe CITROËN Jumper in stock besteld en geleverd vóór 30/11/2019. (4) CITROËN biedt u 50% korting op alle opties.

Aanbiedingen voorbehouden aan bezitters van een ondernemingsnummer en geldig van 01/10/2019 t.e.m. 30/11/2019. Deze aanbiedingen gelden zolang de voorraad strekt. Niet contractuele foto.

Meer info en voorwaarden in de deelnemende Citroën verkooppunten of op business.citroen.be. V.U.: A-L Brochard, Bourgetlaan 20, 1130 Brussel. KBO BE0448.813.060. IBAN BE55 4829 0520 2144. Tel. 02/206.68.00.

Dossier

Lek- en drukproef uitvoeren op verwarmingsinstallaties Alvorens een verwarmingsinstallatie in werking te stellen moet deze onderworpen worden aan een lek- en drukproef. Een lekdichte installatie is immers van groot belang voor een goede werking en voor het vermijden van schade. De norm NBN EN 14336, methode volgens bijlage B, reikt hiervoor een proefmethode aan.

Toepassingsgebied van de norm

De in de norm NBN EN 14336 beschre­ ven methode is van toepassing op centra­ le verwarmingsinstallaties met warm wa­ ter in een gesloten circuit en heeft zowel betrekking op de lekdichtheid als op de sterkte ervan (schroef-, pers-, knel-, sol­ deer- en lasverbindingen). Hierbij wordt ervan uitgegaan dat de installatie enkel

20

by Techlink

• november 2019

onderdelen bevat die bestand zijn tegen de maximale werkdruk van de installatie.

De norm is niet van toepassing op: • Installaties voor de verdeling van sani­tair water, hemelwater of grond­ water; • Installaties die deel uitmaken van een industrieel proces; • Verwarmingsinstallaties die stoom,

lucht of speciale oliën aanwenden als warmtetransportmiddel; • Verwarmingsinstallaties met overver­ hit water; • Brandbestrijdingsinstallaties; • Waterinstallaties voor koeltorens; • Zonthermische installaties; • Installaties die deel uitmaken van de thermodynamische cyclus van een ››› warmtepomp of een koelinstallatie;

Viega Smartpress

Gegarandeerd geringe drukverliezen en meer druk.

smartpress.viega.be

Met zekerheid geringe drukverliezen.

Viega Smartpress is de volgende grote stap in de flexibele etage-installatie. Het innovatieve perssysteem brengt jarenlang verzamelde kennis, beproefde techniek en corrosiebestendige en duurzame materialen samen in ĂŠĂŠn koppeling. En de combinatie van snelle verwerking en minimale drukverliezen garandeert bovendien betrouwbare en voordelige drinkwater- en verwarmingsinstallaties.

Viega. Connected in quality.

1

2

1. Zeta = 2,7 Stroomsnelheid = 2 m/s Drukverlies = 54 mbar

Dossier

››› • Het primaire circuit met bodem­ warmtewisselaars van installaties met een warmtepomp.

De hieronder beschreven proeven wor­ den uitgevoerd met water onder druk.

Wanneer er daarentegen gebruikge­ maakt wordt van lucht of andere gassen onder druk, moet men specifieke voor­ zorgen nemen. Deze proefmethoden zijn voorbehouden voor situaties waarin het niet aangewezen is om de proeven met water uit te voeren (bv. wanneer er na de uitvoering van de proef vorstge­ vaar bestaat) en komen in dit artikel ver­ der niet aan bod.

Voorafgaande overwegingen

Alvorens de lek- en drukproef uit te voeren, moet men de volgende vragen beantwoorden: • Is de lek- en drukproef aangepast aan de toepassing en het gebouw?

• Zijn er redenen om af te zien van een proef met water en over te gaan tot een proef met lucht of andere gas­ sen?

• Kan de installatie op alle hoge pun­ ten ontlucht worden?

• Kan de installatie volledig afgelaten worden (rekening houdend met het risico op vorstschade na de proef en het naderhand vullen met behandeld

water)? Zijn de aflaatpunten aange­ sloten op de waterafvoer?

• Wat is het risico op schade bij water­ lekken?

• Bestaat de kans dat de eventuele ver­ ontreinigingen of afzettingen uit een oudere installatie zich ongewild ver­ spreiden? Dringt een voorafgaande reiniging zich op?

Moment van uitvoering van de proeven

Aangezien bepaalde ­installatieonder­de­len (bv. de warmtegenerator, het overdruk­ ventiel, het expansievat en de ontluchter) niet bestand zijn tegen een te hoge proef­ druk, is het aangewezen om de proef in twee of zelfs meer fasen uit te voeren.

Tenzij anders aangegeven, wordt de eer­ ste proef verricht bij een proefdruk die overeenstemt met 1,3 keer de maximale werkdruk met een minimum van 4 bar.

Deze werkdruk is gelijk aan de instel­ druk van het veiligheidsventiel (meestal 3 bar, soms 5 bar of meer). Bij een werk­ druk van 3 bar zal de proefdruk dus het minimum van (1.3*3;4) = 4 bar bedra­ gen. De proef vindt plaats na de afwer­ king van het hydraulische circuit, met andere woorden wanneer het volledige circuit toegankelijk is voor inspectie en het nog mogelijk is om eventuele her­

stellingen uit te voeren (bv. voordat de leidingen bekleed, afgekast, ingevoegd, ingegraven, geschilderd of geïsoleerd worden en de doorvoeringen doorheen de wanden dichtgemaakt worden).

Bij deze eerste proef kan men twee situ­ aties onderscheiden: • Wanneer de leidingen op de ruwe draagvloer en in muren geplaatst wor­ den (bv. voor radiatoren of convecto­ ren en muurverwarming), wordt de proef verricht vóór de pleisterwerken en de uitvoering van de uitvullaag, de isolatie en de dekvloer (zie afbeel­ ding 1).

• Bij de plaatsing van vloerverwar­ mingssystemen worden de leidin­ gen aangesloten op de collectoren en vindt de proef plaats voordat de dek­ vloer aangebracht wordt (zie afbeel­ ding 2).

Hierbij moet er opgemerkt worden dat: • Indien de radiatoren niet onmid­ dellijk geïnstalleerd worden, de lei­ dingen bij het verlaten van de muur voorzien moeten worden van een af­ standhouder. Zo kunnen ze correct gepositioneerd worden in afwachting van de latere plaatsing van de radiato­ ren. De toevoer en de afvoer van de leidingen moeten in dat geval onder­ ›››

Afbeelding 1: Foto van Bob de Lathouwer: Bij op de ruwe draagvloer geplaatste leidingen vindt de proef plaats vóór de uitvoering van de uitvullaag, de isolatie en de dekvloer.

Afbeelding 2: Bij vloerverwarmingssystemen vindt de proef plaats voordat de dekvloer aangebracht wordt.

22

by Techlink

• november 2019

Heating systems with a future.

Logamax plus GB172i

Een veelzijdige oplossing voor elke behoefte.

Wenst uw klant een condensatieketel in een modern design? Met de Logamax plus GB172i brengt Buderus een verwarmingsketel op de markt die voor iedereen toegankelijk is. Met zeven types in verschillende vermogens van 14 kW tot 42 kW (mĂŠt en zonder geĂŻntegreerde warmwaterproductie), vindt u zeker het ideale systeem voor de woonsituatie van uw klant. www.buderus.be

A+++

D

Het getoonde energielabel behoort tot het getoonde toestel en is mogelijk niet representatief voor andere toestellen uit dezelfde productlijn.

Dossier

›››

ling verbonden worden door middel van een tijdelijke, eventueel flexibele verbinding (ook wel het “doorlussen” van de leidingen genoemd).

• De collectoren, omwille van de lucht­ dichtheid van de gebouwschil, bij voorkeur op een reeds bepleisterde muur of een binnenmuur geplaatst moeten worden. Indien de collecto­ ren reeds geplaatst zijn, kunnen ze aangesloten worden. Wanneer dit niet het geval is, moeten de leidingen naar de radiatoren of convectoren doorgelust worden.

• Er na de lek- en drukproef, waar no­ dig, kleine herstelwerkzaamheden uitgevoerd moeten worden.

Voorbereiding van de proef

Een suggestie om af te wijken van de gangbare praktijk: • Is het aangeraden om de pleisterwer­ ken vóór de plaatsing van de leidin­ gen uit te voeren. Op die manier kan er doorlopend bepleisterd worden en hinderen de leidingen op de vloer niet bij de uitvoering van de pleis­ terwerken, de plaatsing van de nodi­ ge stellingen en het opruimen van de pleisterresten (met risico op schade).

• Is het meestal niet aangewezen om de radiatoraansluitkranen reeds te mon­ teren, omdat deze beschadigd of ver­ vuild kunnen worden door de pleis­ terwerken en omdat hun definitieve plaats soms afhangt van de dikte van de bepleistering. Voor de installatie van de radiatoraansluitkranen kun­ nen er bij de plaatsing van de leidin­ gen kleine sleuven voorzien worden in de bepleistering. Foto’s van vóór de pleisterwerken kunnen helpen bij het opsporen van potentiële conflic­ ten met andere leidingen. Bij het ma­ ken van de sleuven moet men ervoor zorgen dat er zo weinig mogelijk stof vrijkomt (bv. door een directe afzui­ ging te voorzien).

Op elke te beproeven zone moet er een manometer aangebracht worden met een voldoende groot meetbereik en een aflezing tot 0,1 bar. Indien de manome­ ter op de console van het expansievat onvoldoende nauwkeurig is, kan men op de vulset een bijkomende manome­ ter installeren.

Na de montage van de onderdelen die niet bestand zijn tegen de gebruikelijke proefdruk, kan er een tweede proef uit­ gevoerd worden bij een normale werk­ druk (meestal 1 tot 1,5 bar).

24

by Techlink

• november 2019

De installatie moet gevuld worden met koud, helder (drink)water dat vrij is van bezinkingen. Hiertoe moet er gebruik­ gemaakt worden van een filter met een maaswijdte ≤ 150 µm. De installatie zal pas na de proef gevuld worden met be­ handeld vulwater om te vermijden dat er tijdens de proef voorbehandeld water verloren zou gaan en aandacht te moe­ ten schenken aan de opvang en correcte afvoer van eventueel lekwater.

De druk moet minstens gelijk zijn aan de proefdruk en er moet een voorziening geïnstalleerd worden die te hoge druk­ ken vermijdt.

De installatie moet zich in koude toe­ stand bevinden.

Tot slot is het aangeraden om in de koudwatertoevoerleiding van de instal­ latie een permanente waterteller te voor­ zien. Op die manier kan men: • Het effectieve vulvolume opvolgen tijdens de proef.

• Controleren dat er geen navulling door onbevoegden gebeurt.

• De hoeveelheid navulwater bijhou­ den tijdens de levensduur van de in­ stallatie. In principe mag de volledige waterinhoud van de installatie na de eerste vulling slechts tweemaal ver­ vangen worden.

Uitvoering van de proef

Bij de eerste proef hanteert men de vol­ gende werkwijze: • De installatie moet langzaam gevuld en op alle hoge punten ontlucht wor­ den; • De installatie moet onder de ge­ bruikelijke proefdruk gezet worden.

Deze druk wordt normaal gespro­ ken bereikt ter hoogte van het veilig­

heidsventiel. Als de proefdruk op een hoger of lager punt in de installatie gemeten of aangebracht wordt, moet men de proefdruk per meter hoog­ teverschil respectievelijk met 0,1 bar verlagen of verhogen. Indien de manometer zich bijvoorbeeld twee meter lager bevindt dan het veilig­ heidsventiel met een druk van 3 bar, bedraagt de proefdruk 3 x 1,3 + 2 x 0,1 = 4,1 bar; • Tijdens de proef moet de tempera­ tuur van de installatie zo constant mogelijk gehouden worden. In de praktijk volstaat het hiertoe om de warmtegenerator niet in werking te stellen; • De installatie moet systematisch op vervormingen of lekken geïnspec­ teerd worden (visueel en/of op het gehoor); • Eventuele lekken moeten hersteld worden. Dit vereist soms dat de in­ stallatie gedeeltelijk afgelaten wordt.

Daarna moet de procedure opnieuw gestart worden; • Bij afwezigheid van eenvoudig te de­ tecteren lekken moet de installatie gedurende minstens twee uur onder druk gehouden worden. De proefdruk moet genoteerd worden. Deze druk mag na twee uur niet gedaald zijn.

Bij de tweede proef gaat men als volgt te werk: • De installatie moet langzaam gevuld en op alle hoge punten ontlucht wor­ den; • De installatie moet onder de normale werkdruk gezet worden. Deze wordt normaal gesproken bereikt ter hoog­ te van de manometer in de installa­ tie. Als de werkdruk op een hoger of lager punt in de installatie gemeten of aangebracht wordt, moet men de werkdruk per meter hoogteverschil respectievelijk met 0,1 bar verlagen of verhogen; • Tijdens de proef moet de tempera­ tuur van de installatie zo constant mogelijk gehouden worden; • De installatie moet systematisch op lekken geïnspecteerd worden (visueel en/of op het gehoor, grote lekken zijn ››› snel zichtbaar op de manometer);

Zuiver CV-water VERLENG DE LEVENSDUUR VA N U W C V - I N S TA L L AT I E

BWT HFK VULKOFFER

Voorkomen is beter dan genezen, dit geldt zeker ook in CV-waterbehandeling.

De kwaliteit van CV-water is belangrijk om de levensduur en goede werking van de installatie te blijven garanderen. Geleidbaarheid, pH en zuurstof zijn de drie belangrijkste parameters om rekening mee te houden. Grote en kleine installaties hebben belang bij de juiste waterkwaliteit. In deze vulkoffer kan u kiezen tussen 2 types patronen: demineralisatie of onthard. Informeer u bij BWT voor advies op maat van uw project.

bwt.be

Dossier

Indien de installatie behandeld water vereist, moet de behandeling zo snel mo­ gelijk na de proeven uitgevoerd worden.

Indien dit niet mogelijk is, kan voor een droge dichtheidsproef of een proef met behandeld water gekozen worden. De warmtegeneratoren mogen pas gevuld worden wanneer het vulwater aan de ge­ stelde eisen voldoet.

PROEFVERSLAG LEK- en DRUKPROEF ADMINISTRATIEVE GEGEVENS Referentie Dossier Naam Adres Gemeente Commentaar Gebouw Adres Gemeente Betrokken deelsysteem Commentaar

Wanneer de installatie onder druk ge­ plaatst wordt tijdens een periode met vorstgevaar en de temperatuur niet in alle ruimten met installatieonderdelen boven het vriespunt gehouden kan wor­ den, zou men bij de proef antivriesmid­ del kunnen gebruiken. Dit wordt ech­ ter afgeraden omdat het diverse andere problemen stelt: het is duur, het vereist naderhand het volledig leegmaken van de installatie (vb. elk circuit afzonder­ lijk doorblazen), goed spoelen en het correct afvoeren van het antivriesmiddel in overeenstemming met de milieuwet­ geving.

Installateur Naam Adres Gemeente Commentaar PROEF bij PROEFDRUK PROEF bij WERKDRUK

PROEFCONDITIES Installatie gevuld Gefilterd drinkwater Andere: Manometer Type Niet-beproefde onderdelen Warmtegenerator Overdrukventiel Expansievat Ontluchter Manometer Thermometer Vuilafscheider - filter Stand van de waterteller Voor de proef (xx,xxx m³) Na de proef (xx,xxx m³)

››› • Eventuele lekken moeten hersteld

worden, waarna de procedure op­ nieuw gestart moet worden.

Nazorg

Het is aangeraden om de installatie tij­ dens de verdere werkzaamheden (bv. bekleden, afkasten, invoegen, ingraven, schilderen, isoleren, voorzien van dek­ vloeren en dichtmaken van de door­ voeringen doorheen de wanden) op de normale werkdruk te houden. Op deze manier komen eventuele problemen mogelijk direct aan het licht. Er moet vermeden worden dat de installatie bij problemen door onbevoegden wordt bijgevuld (al dan niet met onbehandeld water). De aanwezigheid van een water­ teller (en genoteerde meterstand) op de

26

by Techlink

• november 2019

Afbeelding 3: Voorbeeld van de template voor het documenteren van de proef­ resultaten.

vulaansluiting kan hierbij nuttig zijn.

Het is afgeraden om de installatie af te laten, aangezien er in een installatie die opgebouwd is uit stalen leidingen, radia­ toren en pompen een risico op inwendi­ ge corrosie bestaat. Bovendien is het niet alleen moeilijk om een installatie af te la­ ten, maar moet de installatie er ook op voorzien zijn. Zo moeten vloerverwar­ mingsbuizen die niet op het laagste punt afgelaten kunnen worden, doorgeblazen worden. Merk op! Een eenmaal gevulde installatie kan nooit perfect droog wor­ den gesteld. Indien het onder druk laten van de installatie niet mogelijk is, kan voor een droge dichtheidsproef gekozen worden.

De vervanging van het proefwater door het definitieve behandelde water (indien vereist) moet plaatsvinden vóór de op­ start van de installatie. Hiertoe kan men bijvoorbeeld waterbehandelingstoestel­ len of cartouches gebruiken die toelaten om het water doorheen de hele installa­ tie te laten circuleren totdat de vereiste waterkwaliteit bereikt is.

Voor renovaties zijn soms specifieke in­ grepen vereist zoals het verwijderen van slib en het grondig spoelen van de gehele installatie.

Documenteren van de proefresultaten

De resultaten van de lek- en drukproef moeten opgenomen worden in een proefverslag. Op de WTCB-website staat er hiervoor een template ter be­ schikking (zie afbeelding 3).

BRON: Gebaseerd op het artikel “Hoe een lek- en drukproef uitvoeren op verwarmingsinstallaties?” van P. Van den Bossche, ing., en C. Delmotte, ir., hoofdprojectleiders, afdeling Intelligente ­installaties en duurzame oplossingen, WTCB.

Monobloc

warmtepompboiler

Energie-efficiëntie en toch aanzienlijke besparingen voor perfect comfort.

De ideale combinatie van de warmtepomp-technologie en een krachtige warmwatertank.

De Daikin Monobloc warmtepompboiler verhoogt de energie-efficiëntie en hij bespaart uw klant veel geld. Bovendien kan deze unit op een eenvoudige manier aangesloten worden op een fotovoltaïsch en/of op thermisch zonnesysteem. Het compacte design en het zeer lage geluidsniveau maken van de installatie en het onderhoud een fluitje van een cent.

Dit model is geschikt voor zowel nieuwbouw- als renovatieprojecten en zal de ecologische voetafdruk van uw klant verkleinen zonder op zijn comfort in te moeten boeten.

www.daikin.be

Safety My Priority

De algemeen directeurs van de verschillende bedrijven van de Mechelse bouwgroep Willemen hebben het charter allemaal samen ondertekend.

Veiligheidscultuur creëren binnen uw onderneming Het is niet eenvoudig om de beroepsrisico’s in de bouw te controleren. Toch zal men uiteindelijk alle aspecten van het risico moeten aanpakken. Door van algemene benadering te veranderen, van veiligheid een hoofdbekommernis te maken en in de bouw een veiligheidscultuur te ontwikkelen. Daar is een mentaliteitswijziging voor nodig.

Die er niet kan komen zonder de wil van bedrijfsleiders. Van installateurs zoals u.

Eind februari 2019 lanceerde Paul ­Depreter, voorzitter van de Confedera­ tie Bouw, de Safety My Priority-campag­ ne. Met de Confederatie Bouw neemt hij het voortouw om het aantal arbeids­ ongevallen op de bouwplaatsen drastisch te verlagen, want elk ongeval is er een te veel.

28

by Techlink

• november 2019

Karl Neyrinck, voorzitter Techlink na­ tionaal en gedelegeerd bestuurder van EEG Group, draagt veiligheid ook hoog in het vaandel en steunt de Safety My Priority-campagne: ‘Wij zien dat er een zeer sterke correlatie is tussen veiligheid, netheid en rendement op een werf. Wij hebben ook een cultuur om iedere vrij­

dagnamiddag een opkuis op een werf te organiseren. Veiligheid heeft een top– downbenadering, maar in de praktijk zien we dat dat maar nut heeft als het van de vloer op ondersteund wordt en dat alle goeie ideeën van de mensen op de vloer komen.’

Snoepzakken als beloning voor 1 jaar arbeidsongevallenvrij.

OVER SANITECHNIEK: Sanitechniek PVBA werd opgericht in 1984 en na de uitbreiding van hun activiteiten werd in 1987 Sanitechniek NV opgericht. Sanitechniek, expert in het installeren van sanitair en HVAC, telt 50 medewerkers en heeft zijn hoofdzetel aan de Drevendaal 30 in Sint-KatelijneWaver. Sinds 1999 behoort Sanitechniek tot de Willemen Groep, een van de grootste familiale bouwondernemingen van België.

Veiligheidscultuur

Letsels en ongevallen op de werkvloer zijn om talrijke redenen nadelig. Ze zijn dat op de eerste plaats voor de slacht­ offers. In het beste geval houden ze er geen fysieke gevolgen op de langere ter­ mijn aan over. Ook voor de werkgever is een ongeval nadelig. Ongevallen lei­ den doorgaans tot de tijdelijke of lang­ durige afwezigheid van de werknemer.

Zijn training en ervaring zijn niet meer beschikbaar. De arbeid moet op een an­ dere manier georganiseerd worden. De onderneming kan ook een slechte naam krijgen en minder aantrekkelijk worden, niet alleen voor opdrachtgevers maar ook voor potentiële werknemers.

Veiligheidsregels hebben en zorgen dat iedereen ze kent is één ding. Maar er­ voor zorgen dat uw werknemers de re­ gels ook effectief naleven is een andere zaak. Een veiligheidscultuur kan hierbij helpen! Een sterke veiligheidscultuur is een organisatiecultuur waar op een po­ sitieve wijze aandacht wordt besteed aan werknemers. Dat betekent mensen be­ trekken bij veiligheidsactiviteiten en hen de ruimte geven zich te ontwikkelen op veiligheidsgebied.

Getuigenis van Sanitechniek

Installatiebedrijven moeten het voor­ beeld geven. Er is nood aan een speci­ fieke, op onze sector afgestemde veilig­ heidscultuur. Deze cultuur kan er niet komen zonder het engagement en de in­ zet van de bedrijfsleiding. Heat+ sprak met Tom Claes, bedrijfsleider van Sani­ techniek, en Sam Van Gulck, Interne Preventieadviseur bij Sanitechniek, over hun engagement hieromtrent.

vrienden waar we ze graag gezond en wel terug naartoe sturen op het einde van de werkdag. De Algemeen Direc­ teurs van onze verschillende bedrijven in onze groep hebben het charter dan ook allemaal samen ondertekend.

Wat heeft u overtuigd om het charter te tekenen?

Aan wat merkt u dat uw personeel meer alert geworden is voor veilig werken?

Wij dragen de veiligheid en de gezond­ heid van onze medewerkers hoog in het vaandel. We willen dit op verschillen­ de manieren intern uitdragen maar ook naar de buitenwereld toe. Samen met ons moederbedrijf Willemen Groep lo­ pen hier reeds enkele jaren campagnes rond “Go For Zero” en “Safe forward” waarbij we streven naar nul arbeids- en verkeersongevallen. Het charter onder het mom van “eerst denken, en dan doen!” leunt hier perfect aan bij onze streefdoelen.

De afgelopen jaren zijn wij samen met de groep Willemen sterk gegroeid als be­ drijf. Meer mensen betekent ook meer uren en grotere risico’s op ongevallen.

Waar we pakweg 10 jaar geleden amper meldingen ontvingen van onze mede­ werkers over onveilige situaties krijgen we dit nu sneller te horen. Ze zijn zich meer en meer bewust van de gevaren die op een bouwwerf toch gevoelig ho­ ger liggen dan bijvoorbeeld bij ons op kantoor. Ook de technologie helpt ons hier goed bij voorruit. Een sms of mail met een foto of een korte omschrijving van het gevaar is tegenwoordig snel ver­ ››› stuurd.

Naast deadlines en planningen heb­ ben onze mensen een gezin, familie en

november 2019 •

by Techlink

by Techlink

29

Safety My Priority

›››

Veilig gedrag is geen aangeboren attitude en veilig werken is soms geen synoniem van snel en efficiënt werken. Hoe kun je dan het veiligheidsbewustzijn binnen uw onderneming verhogen?

Een beloning voor veilig gedrag is geen evidente zaak. Het motiveren van vei­ ligheidsgedrag gaat niet zonder de in­ zet van heel het team. Het welzijnsbe­ leid moet namelijk uitgedragen worden door zowel de directie, de hiërarchische lijn als ook de projectleiders, ploegba­ zen, werfleiders, en alle andere technie­ kers op onze werven. Een financiële be­ loning ter motivatie is momenteel niet aan de orde. Echter lijkt het mij niet uit­ gesloten in de toekomst. Wij hebben in het verleden wel reeds beloningen toege­ kend aan onze arbeiders na een arbeids­ ongevallenvrij jaar maar dan meer als “leuke extra” in de vorm van een grote snoepzak te overhandigen aan al onze medewerkers.

“

Het advies en de campagnes zijn sector gebonden en bieden ons zo dagdagelijks de nodige ondersteuning voor een veiligere werkomgeving.

TOM CLAES

Hoe ervaart u de Safety My Priority-campagne en de tools die ter beschikking gesteld worden?

Safety My Priority geniet de steun van de Confederatie Bouw en zo ook van het bredere publiek binnen de bouwsector.

Het brengt deze campagne daarmee op

Veilig bouwen: eerst denken, en dan doen!

Doe mee op safetymypriority.be 30

by Techlink

• november 2019

”

de voorgrond bij de bouwbedrijven en aannemers. Daarnaast geeft het ons de tools en mogelijkheden om dit te affi­ cheren op onze werven en ons kantoor.

MEER INFO? Safetymypriority.be

EURO-INDEX, compleet in meten.

Warmtepompen Made in Sweden

Meetinstrumenten voor indienststelling, onderhoud en controle van HVAC-installaties. Mét eigen gecertificeerde service- en kalibratiediensten aan vaste, lage prijzen.

Advies, verkoop & verhuur We helpen u aan het juiste meetinstrument voor uw toepassing.

Support Heeft u een technische vraag over uw toestel?

Onze medewerkers staan voor u klaar.

Onderhoud & kalibratie Met onze unieke KWS® serviceformule houdt ons geautoriseerd labo uw toestel steeds in topconditie.

Transparant & duurzaam Werk zorgeloos met online inzage in uw certificaten, vaste serviceprijzen, afhaaldienst, etc.

A+++ XL

A

Een voorstel en advies op maat?

Contacteer ons

- Plug and play installaties - Gemakkelijke bediening - Uitstekende service

EURO-INDEX bvba Leuvensesteenweg 607 - 1930 Zaventem T: 02 757 92 44 - sales@euro-index.be - www.euro-index.be

www.ctcbenelux.com - info@ctcbenelux.com

november 2019 •

by Techlink

by Techlink

31

Event

Europees congres voor schoorsteenvegers in Malmö Van 21 tot 25 augustus 2019 vond in Malmö het technische congres van de Europäischen Schornsteinfegermeister Föderation (ESCHFOE) plaats. 85 vertegenwoordigers van de vereniging en specialisten uit 19 landen namen aan het evenement deel. Het doel was een uitwisseling van informatie over ventilatie, training en werkveiligheid, evenals de activiteitsgebieden klimaat, brand en milieubescherming.

Hoewel de brandbeveiliging en de ope­ rationele veiligheid van verbrandingssys­ temen in veel landen nog steeds wettelijk geregeld zijn, is er in sommige EU-lan­ den sprake van onvoldoende regelgeving.

Schoorsteenvegers in Duitsland bijvoor­ beeld reinigen en inspecteren haarden, uitlaatgassystemen en schoorstenen op een wettelijke basis. Groot-Brittannië en België daarentegen kennen geen wette­ lijk voorgeschreven controles; de verant­ woordelijkheid ligt hier bij de eigenaar van het onroerend goed.

Dat is terug te zien in het aantal ongeval­ len. De afgelopen jaren hebben de nati­ onale schoorsteenvegersverenigingen een toename in het aantal brandschades en koolmonoxidevergiftigingen vastgesteld.

Koolmonoxide is een giftig, geurloos en kleurloos gas dat in verhoogde concen­ traties kan ontstaan door defecte of on­ deugdelijke systemen. Als de afvoerkana­ len geblokkeerd en/of sterk verontreinigd zijn, kan koolmonoxide met het rookgas naar een ruimte ontsnappen en tot de dood van de daar aanwezigen leiden. In Duitsland stierven in 2018 11 personen aan een koolmonoxidevergiftiging die aan verbrandingssystemen gerelateerd was. De laatste tijd is ook het aantal on­ gevallen in Oostenrijk toegenomen. Het aantal ongevallen in landen zonder wet­ telijke voorschriften is aanzienlijk hoger.

Meer veilige haardsystemen in Europa

Één van de doelstellingen van de ESCH­ FOE is dan ook om meer aandacht te ›››

32

by Techlink

• november 2019

TOT 5X SNELLER PLAATSEN

GEEN GEREEDSCHAP, GEEN VERSPILLING, GEEN VERVUILING N-ONE ing ALL-I anchor ical m e h c

VOOR ZWARE BELASTING IN MULTI-MATERIALEN

5 GOEDE REDENEN om ons het ONDERHOUD van uw installaties van GASDETECTIE toe te vertrouwen Optimaliseer uw veiligheid Werken met echte professionals De levensduur van uw apparaten te verlengen De garantie op uw installaties te behouden Uw gerustheid te verzekeren door de fabrikant zelf

19 6 1/20 22/1 TAND 14 S 3 L HAL

ann serv heat+_185*130_5 raisons_install days_def.indd 2

THE BELGIAN PIONEER IN GAS DETECTION

www.dalemans.com

8/10/19 15:46

Event

››› genereren voor veilige haardsystemen bij

zowel de politiek als het publiek. Regel­ matige inspectie en reiniging is belang­ rijk en moet wettelijk worden vastge­ legd. Als aanvullende maatregel adviseert de ESCHFOE de installatie van CO- en rookmelders, evenals brandblussers en dat ze worden geïnstalleerd en onder­ houden door professionele schoorsteen­ vegers.

Klimaatbescherming verandert de verwarmingsindustrie

Naast veiligheidsrelevante taken bieden schoorsteenvegers ook diensten aan op het gebied van energiebesparing en ven­ tilatiesystemen. Daarom stonden prak­ tijkgerichte presentaties met betrekking tot reiniging en inspectie van ventilatieen afvoersystemen centraal in het sym­ posium. Voor de eerste keer bracht een Zweedse schoorsteenveegster verslag uit over haar ervaringen in een mannen­ baan en gaf hiermee inzicht in de situa­ tie in het land. In Zweden, met zijn hoge aandeel hernieuwbare energie (54,5% in 2017) en vaak op elektriciteit gebaseerde warmtevoorziening, is het reinigen van ventilatiesystemen één van de belang­ rijke activiteiten van de schoorsteenve­ ger. Ook in Duitsland zal deze activiteit aan belang winnen met het oog op de nationale energie- en warmterevolutie.

Naar verwachting zijn de bestaande ge­ bouwen rond 2050 klimaatneutraal en komt 60% van de gegenereerde warmte van hernieuwbare energieën. Nationale klimaatstrategieën zoals deze zullen een impact hebben op de verwarmingsin­ dustrie en de bijbehorende schoorsteen­ vegersbranche in de EU.

Europees behoud van schone lucht: schoon verwarmen met hout

Naast wind-, water- en zonne-energie is hout als CO2-neutrale brandstof één van de beschikbare hernieuwbare ener­ giebronnen in Europa. Zoals de ESCH­ FOE benadrukte, is verwarmen met hout CO2-neutraal, duurzaam en in veel EU-regio's een economisch alterna­ tief voor fossiele brandstoffen. Volgens de informatie van de Europese vereni­ ging zijn de kwaliteit van de brandstof

34

by Techlink

• november 2019

en een grootschalige emissiearme tech­ nologie doorslaggevend voor de klima­ tologische voetafdruk. Moderne sys­ temen stoten minder stofdeeltjes uit en dragen bij tot het verminderen van CO2-uitstoot. De ESCHFOE onder­ houdt contacten met milieuorganisa­ ties, met name in de consumentensec­ tor, en organiseert bijeenkomsten over emissiearme verwarmingstechnologie en uniforme minimumnormen op Eu­ ropees niveau.

Sectorcomité Schoorsteenvegers

Techlink verenigt niet alleen installa­ tiebedrijven uit de HVACS en elektro­ techniek, maar ook schoorsteenvegers.

Tijdens de sectorraad “HVAC & Sani­ tair” bracht technical advisor Georges Gronsfeld verslag uit over het Europees congres: ‘In de wereld van schoorsteen­ vegers is het geweten dat de veegacti­ viteit een onzekere toekomst tegemoet gaat. De redenen zijn talrijk, de belang­ rijkste zijn de wens om vervuiling (fij­ ne deeltjes) en CO2-uitstoot terug te dringen. Om deze redenen zoeken de Europese en nationale federaties naar nieuwe activiteiten voor de schoorst­ eenvegers. Er zijn momenteel al enkele mogelijkheden die overwogen worden: periodieke monitoring en inregeling van ventilatiesystemen en controle van de efficiëntie van verwarmingssystemen (van alle types).’

Daarnaast was er discussie en afstem­ ming over een project om een tweedaag­ se opleiding te organiseren in één van de trainingscentra in Duitsland. Momen­ teel zijn er al gesprekken lopende met de ESCHFOE om de praktische modalitei­ ten te bepalen. Meer informatie hierover volgt binnenkort.

VRAGEN? Indien uw bedrijf de activiteit van schoorsteenvegen uitoefent en u hierover vragen heeft, aarzel dan niet om contact met ons te nemen via sandra.mertens@techlink.be.

ESCHFOE De ESCHFOE vertegenwoordigt de belangen van de Europese schoorsteenvegersbranche. De leden bestaan uit verenigingen en brancheorganisaties uit 23 Europese landen. Daar komen nog de Verenigde Staten bij als gastlid. De vereniging is geregistreerd in Brussel en wordt in het Duitse Sankt Augustin vertegenwoordigd door een secretaris-generaal. Van hieruit onderhoudt de ESCHFOE netwerken met partnerorganisaties op Europees niveau en contact met politieke comités, wetgevers, marktpartners en belangengroepen. De vereniging informeert het publiek over thema's met betrekking tot brandveiligheid, milieubescherming en energiebesparing en verzamelt informatie van de lidstaten. Daarnaast werkt de ESCHFOE mee aan het opstellen van normen op nationaal en interna­tionaal niveau, evenals aan de certificering en maatregelen voor kwaliteitsborging. Een belangrijke doelstelling van de ESCHFOE is de bevordering en het behoud van het beroep in Europa. De vereniging ondersteunt de schoorsteenvegersbedrijven in haar lidstaten door middel van technische trainingen, het overbrengen van de inhoud van de training en de principes van industriële veiligheid, het ontwikkelen van werkgerelateerde hard- en software en het zoeken naar nieuwe taken. De ESCHFOE zet zich in voor uniforme kwaliteitsnormen binnen de Europese schoorsteenvegersbranche.

NIEUW GAMMA VENTILOCONVECTOREN HyFLEX-GEKO HOGE FLEXIBILITEIT VOOR EEN OPTIMAAL COMFORT De nieuwe ventiloconvector HyFlex-Geko creëert een comfortabel binnenklimaat dankzij de hoge performantie van de zes bouwgroottes in combinatie met een beperkt energieverbruik. De nieuwe EC-motorventilator met XT-technologie combineert een hoog luchtdebiet met een laag elektrisch verbruik en een uiterst laag geluidsniveau (bijv. beschikbare kanaaldruk 50Pa/koelvermogen 5kW/ geluidsdrukniveau NR32). Net zoals vorige generaties van FläktGroup-ventiloconvectoren zijn deze units geschikt voor zeer diverse toepassingen (kantoorgebouwen, hotels, ziekenhuizen etc.) en zorgen ze voor een zeer homogene luchtverdeling. Bovendien kunnen deze toestellen geleverd worden met een uiterst intelligente en stijlvolle regeling. » Ontdek meer informatie over het gamma HyFlex-Geko op www.flaktgroup.be, neem rechtstreeks contact op met uw commercieel verantwoordelijke of stuur een mailtje naar sales.be@flaktgroup.com

Dossier

Expansievat: wat is de juiste druk?

In een verwarmings- of koelinstallatie met (warm) water zorgen de temperatuurs­ veranderingen bij de opwarming en de afkoeling van de installatie voor variaties in het watervolume. Het water zet immers uit bij opwarming en krimpt bij afkoeling, waardoor de druk in de installatie achtereenvolgens toe- en afneemt.

De belangrijkste taak van het expansievat, ook bekend als een drukvat, bestaat erin te zorgen dat de druk in de installatie op geen enkel moment te hoog of te laag wordt. Wat de manometer van deze installatie ons vertelt, levert niet zelden een vertekend beeld op.

We worden namelijk misleid door een samenspel van toevalligheden die maken dat we een verkeerd inzicht hebben over de expansie van water en wat dat dan precies inhoudt met betrekking tot de juiste druk op een verwarmings- of koe­ linstallatie (met water). Hieronder lich­ ten we dit verder toe.

Het gesloten expansievat met membraan

Omdat het drukgas in het gesloten ex­ pansievat met membraan door het uit­ zettende systeemwater samengedrukt wordt, is een manometer absoluut nood­ zakelijk. Immers, aan de hand van de ge­ meten heersende druk, kan men zich een beeld kan vormen over de hoeveelheid water die in het vat zit. Want als de druk op een bepaald ogenblik niet in over­ eenstemming is met wat hij zou moeten zijn, bestaat de kans dat: • Bij verdere opwarming er te veel (ex­ pansie-) water in het vat komt en dus de druk hoger wordt dan de openings­ druk van het veiligheidsventiel; of • Bij verdere afkoeling er te weinig wa­ ter terug kan gegeven worden aan het systeem, waardoor de druk lager wordt dan de statische hoogte boven het vat, waardoor op het hoogste punt er geen overdruk meer zal zijn, en er dus het risico bestaat op het inzuigen van lucht (met zuurstof ) en corrosie tot gevolg.

36

by Techlink

• november 2019

Voor installaties met een “gewoon” ge­ sloten membraan- of balgexpansievat (de juiste term is “expansievat met variabele druk”) is een juiste selectie van de groot­ te van het vat en de voordruk van groot belang voor storingsvrij functioneren van de installatie. De manometer en T-P gra­ fiek verschaffen de gebruiker hierbij es­ sentiële informatie. Bij de berekening van het expansievat zijn drie stadia te on­ derscheiden, zie ook figuur 1 en tabel 1 op p.38:

1

VOORDRUK: Dit is de druk waarmee het vat wordt geleverd. Er bevindt zich geen water in het vat; de voordruk dient te wor­ den aangepast (bijgevuld of afgelaten) in functie van de berekening van het expansievat (door de ontwerper) volgens tabel 1.

2

VULDRUK:

Dit is de druk wanneer de installatie is gevuld maar nog niet verwarmd.

In het vat bevindt zich de waterreserve. Dit is de hoeveelheid water die mi­ nimaal in het vat aanwe­ zig moet zijn om altijd zeker te zijn van het drukbehoud.

• De vuldruk wordt berekend in

functie van de reële keuze van een type expansievat tijdens de realisatie­ fase.

• De ontwerper kan een theoretische vuldruk berekenen in functie van de theoretische waterreserve, de instal­ lateur dient een reële vuldruk te be­ rekenen in functie van het merk en type (grootte) expansievat dat hij ge­ kozen heeft en de werkelijke waterin­ houd van het systeem.

MERK OP! Door het expansievat te overdimensioneren kan de reële wa­ terreserve (veel) groter zijn dan de theoretische, wat veruit de goed­ koopste en zekerste manier is ›››

november 2019 â&#x20AC;¢

by Techlink

by Techlink

37

Dossier

Figuur 1:

FASES VAN EEN EXPANSIEVAT MET VARIABELE DRUK Warmtetransportvloeistof

Warmtetransportvloeistof

Warmtetransportvloeistof

››› om een hogere bedrijfszekerheid (druk­

behoud) van het systeem te garanderen.

De meerprijs voor een groter vat is totaal te verwaarlozen tegenover de waarde van bedrijfszekerheid en levensduur van het Figuur systeem die1:dat oplevert.

3

Toestand bij levering (voordruk)

Installatie gevuld geen opwarming (vuldruk)

FASES VAN EEN EXPANSIEVAT MET VARIABELE DRUK

EINDDRUK:

Warmtetransportvloeistof

Warmtetransportvloeistof

Maximum druk bij de hoogste temperatuur (einddruk)

Warmtetransportvloeistof

in het expansievat zal zijn om de ther­ T-P grafiek toegepast in een concrete mische expansie op te vangen. Daar­ praktijksituatie: Schat - op een bepaald door bestaat het risico dat het veilig­ moment - de gemiddelde temperatuur heidsventiel opent, met waterverlies van de gehele installatie in (x-as), en lees tot gevolg. Door de hysteresis van het de benodigde overeenkomstige druk af Tabel 1: veiligheidsventiel zal dit pas op een op de y-as (in bar(g)). Vergelijk dit met VOORDRUK, VULDRUK EN EINDDRUK VAN EEN EXPANSIEVAT MET VARI Gesloten expansiesystemen met com­ veel lagere waarde weer sluiten, waar­ de stand van de manometer: Er is gekozen voor de eenheid van druk in bar in plaats van in kPa, omdat bar nog steeds de gangbare a pressor of met pompen zijn een heel an­ bij - na afkoeling (en dus thermische • Is de druk lager dan gewenst, dan be­ is op manometers. der verhaal, dat buiten het kader van dit tekent dit dat na gehele afkoeling van contractie) - weer het risico op te wei­ VULDRUK EINDDR VOORDRUK nig druk ontstaat. artikel valt. het systeem de druk te laag kan wor­ (fig 1. links) (fig 1. midden) (fig 1. rec den en dus op het hoogste punt Toestand bij levering Installatie gevuld Maximum drukde bij de (voordruk) geen opwarming hoogste temperatuur De T-P grafiek UitFASE deBEVAT praktijk overdruk weg kan vallen, met inzui­ IN DEZE HET EXPANSIEVAT: (vuldruk) (einddruk) De T-P grafiek (T-P = temperatuur/ gen van zuurstof tot gevolg; In de praktijk merken we dat de wer­ Alleen drukgas / geen water.

De waterreserve. Deze bedraagt De waterreserve é • Is de druk hoger dan gewenst, dan be­ minimaal kelijke 0,5% schommeling van de heersende druk) helpt de gebruiker om de juiste van de installatieexpan tekent dit dat bij gehele opwarming druk op het systeem als functie van tem­ druk te kunnen verifiëren. In figuur 2 op inhoud. peratuurschommeling in isde installatie van de gehele installatie tot ontwerp­ OPMERKING: p.40 is een voorbeeld gegeven van een de waterreserve geen functie van deisthermische temperatuur, er onvoldoende ruimte dus vaak véél kleiner dan de theoretische ››› T-P grafiek voor warmwaterinstallaties.

Dit is de druk bij de hoogste tem­ peratuur van de installatie. In het vat bevindt zich een hoeveelheid water bestaande uit de waterreserve plus de thermische expansie.

expansie! in sommige gevallen (gkw) zal de waterreserve groter zijn dan de thermische expansie.

Tabel 1:

TOELICHTING: VOORDRUK, VULDRUK EN EINDDRUK VAN EEN EXPANSIEVAT MET VARIABELE DRUK.

Er is gekozen voor de eenheid van druk in bar in plaats van in kPa, omdat bar nog steeds de gangbare aanduiding De theoretische waterreserve is een Situatie vóór het opvullen van de is op manometers. minimum, die het drukbehoud op installatie of tijdens de jaarlijks het syteem moet garanderen verplichte controle (als het vat VULDRUK EINDDRUK VOORDRUK (overbrengen van de druk van het afgesloten is van het systeem en (fig 1. links) (figom 1. midden) (fig 1. rechts) drukgas op het water). leeggelaten de (resterende) voordruk te controleren).

IN DEZE FASE BEVAT HET EXPANSIEVAT: Alleen drukgas / geen water.

De waterreserve. Deze bedraagt minimaal 0,5% van de installatieStatische hoogte boven het expansievat +0,2 bar en/ofinhoud. minimale werkdruk

VUISTREGEL: De waterreserve én de thermische expansie.

Voordruk + 0,3 bar.

ketel.

OPMERKING: de waterreserve is dus geen functie van de thermische expansie! in sommige gevallen (gkw) zal de waterreserve groter zijn dan de thermische expansie.

TOELICHTING: De theoretische waterreserve is een minimum, die het drukbehoud op het syteem moet garanderen (overbrengen van de druk van het drukgas op het water).

Situatie vóór het opvullen van de installatie of tijdens de jaarlijks verplichte controle (als het vat afgesloten is van het systeem en leeggelaten om de (resterende) voordruk te controleren).

Tijdens de normale werking van het systeem zal, door thermische expansie en krimp, de werkelijke druk op het systeem dus permanent variëren tussen vuldruk en einddruk.

Figuur 2:

Statische hoogte boven het expansievat +0,2 bar en/of minimale werkdruk ketel.

38

by Techlink

• november 2019

druk in bar (g)

VUISTREGEL: T-P GRAFIEK VOOR WARMWATERINSTALLATIES

3,0 2,5 2,0

Voordruk + 0,3 bar.

Openingsdruk veiligheidsventiel -0,5 bar.

Tijdens de norma het systeem zal, d expansie en krimp, d op het systeem d variëren tussen vuld

Openingsdruk ve -0,5 b

Het is onze 1e verjaardag!

Om dat te vieren, hebben we 250 Gouden Tickets verborgen in de verpakking van onder­ staande producten uit het Honeywell Home­assortiment.

Treft u een Gouden Ticket aan in de verpakking van onderstaande producten?

Dan bent u winnaar!

Bij elke aankoop maakt u opnieuw kans.

T4 Programmeerbare thermostaat

T6 Slimme thermostaat

D06F Drukreduceerregelaar

1-daags Aan/Uit, 7-daags Aan/Uit en T4R draadloze versie

Antraciet, Wit en T6R draadloze versie

D06F-1/2A en D06F-3/4A versie

Elk Gouden Ticket is gegarandeerd een prijs waard

De actie is geldig tot en met 31/12/2019.

Ga voor de algemene voorwaarden naar:

www.resideobirthday.be Resideo, Hermeslaan 1 H, B-1831 Diegem

52957 Rev01 10/19

• Hoofdprijzen: 3 TUI-vakantiecheques t.w.v. van elk € 1.500,–.

• Daarnaast kunt u avontuurlijke belevenisbonnen van € 50,– tot € 190,– winnen.

• Ook diverse Honeywell Home-producten en vele Kinepolis-bioscoopbonnen maken deel uit van het prijzenpakket.

Dossier

Figuur 2:

druk in bar (g)

T-P GRAFIEK VOOR WARMWATERINSTALLATIES 3,0 2,5 2,0 1,5 1,0 0,5 0,0 0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50

55

60

de gewenste druk bij een gegeven temperatuur

65

70

75

80

85

temperatuur in °C

absoluut minimale druk (= voordruk expansievat) absoluut maximale druk (= openingsdruk veiligheidsventiel minus veiligheidsmarge).

De veiligheidsmarge = 0,5 bar bij ventielen tot 3 bar, 10% bij hogere insteldrukken de drukvariatie weer die in warmwatersysteem mag heersen (verticaal druk in bar(g), en horizontaal temperatuur in °C). Het veilige gebied (geen onmiddellijk risico op onderdruk of overdruk) is in feite een band over en onder de blauwe lijn.

››› berekening. In de praktijk zal de tempe­

ratuur van de installatie zelden overeen­ komen met het temperatuur profiel van de theoretische berekening. De reden hiervoor is dat: • Installaties vaak overgedimensioneerd zijn waardoor de werkelijke tempera­ tuurregimes een stuk lager uitvallen dan theoretisch voorzien werd.

• Installaties vaak niet helemaal gebruikt (bijvoorbeeld een aantal radiatoren staan altijd dicht) worden waardoor het watervolume in de “niet-door­ stroomde” gedeelten niet mee op­ warmt en afkoelt.

Dus is het werkelijk optredende volume aan expansie en krimp vaak kleiner dan gedacht, en valt ook de schommeling van de druk een stuk lager uit dan theore­ tisch berekend werd. De twee voornoem­ de oorzaken versterken elkaar: een veel kleiner werkelijk uitzettend watervolume én een veel kleinere uitzettingscoëfficiënt maken dat de werkelijke variatie in volu­ me vaak maar ¼ is van wat gepland werd.

OPMERKING! Dit is de reden waarom expansievaten die onderhevig zijn aan

40

by Techlink

• november 2019

voordrukverlies toch enige tijd stand­ houden zonder al te grote problemen in het systeem. Dit komt doordat de reëel optredende hoeveelheid expansie en con­ tractie in de praktijk vaak een stuk klei­ ner is dan berekend, en dus func­tioneert het (voordrukverliezende) expansievat (dat al snel te klein zou moeten zijn) in de praktijk toch nog een tijdje. Als een systeem in de praktijk werkelijk moet presteren zoals theoretisch berekend, zal een expansievat met voordrukverlies al heel snel te klein zijn.

MERK OP! Een berekening gaat niet en­ kel over het volume van het vat maar ook over de minimale voordruk en de minimale begindruk. Een vat van 100 l, waar 50 l genoeg zou zijn, is absoluut niet veilig als de voordruk 1,5 bar is en de begindruk 1,4 bar is, want er is op dat moment nog geen waterreserve. Een berekening is dus altijd nodig. Maar in de praktijk vindt men het vaak te veel moeite om een gedetailleerde berekening uit te voeren, en dus wordt het expan­ sievat meestal aan de hand van eenvou­ dige vuistregels bepaald. Voor zover deze vuistregels een flinke veiligheidsmarge

inhouden is deze praktijk gunstig voor de bedrijfszekerheid van het systeem.

Een expansievat dat groter is dan strikt noodzakelijk is weliswaar in aanschaf iets duurder (bij de kleintjes enkele euro’s, bij grote vaten tot pakweg 1000 l maximaal enkele honderden euro’s), maar op de le­ vensduur van het vat geteld, en zeker op de levensduur van de installatie gezien, is het véle honderden, vaak duizenden euro’s of meer goedkoper, omdat het ri­ sico op onderdruk (en dus het inzuigen van lucht, met corrosie tot gevolg) aldus ingeperkt wordt. Het pragmatische re­ sultaat is overduidelijk: aan het overdi­ mensioneren van het expansievat kleven (technisch) alleen maar voordelen.

Dit artikel geeft bijkomende inzichten op het voorheen verschenen artikel “Expansievaten met variabele druk” in Heat+ 01/2018 (p. 16-18) en is tot stand gekomen in samenwerking met Karl Willemen (voormalig CEO van Pneumatex en nu oprichter en CEO bij Resus (corrosiemonitoring)).

Drink Different Zacht zuiver en lekker water uit elke kraan Heb je er al ooit bij stil gestaan hoe vaak en waarvoor je water gebruikt?

Dankzij de Home Water Station® creëer je zacht, zuiver en lekker drinkwater uit elke kraan bij je thuis.

Dat is niet alleen goed voor jezelf, je gezin en je huis.

Maar ook voor de natuur en je portemonnee.

De Home Water Station® is een alles-in-één oplossing die je leidingwater in maar liefst negen stappen filtert. Naast je kalk, haalt het toestel ook chloor en zware metalen uit je leidingwater. Dankzij de drinkwateroptimalisatie en neutralisatie van smaak en mineralen krijgt jouw water de kwaliteit van premium flessenwater: Genius Water®.

Haal je eigen drinkwaterbron in huis met de Home Water Station®, het enige, unieke en gepatenteerde toestel van Belgische makelij op de markt.

Nieuwsgierig?

Ontdek Genius Water® en start to drink different!

Check onze nieuwe website en ontdek hoe jij ook elke dag Genius Water® kan beleven!

Kom Genius Water proeven en nieuwigheden ontdekken!

Bezoek ons op stand 64 Vr 22 november 2019 Brussels Kart Expo

0800 14 702 - genius@watergenius.eu - www.watergenius.eu

Wete hoe w n water ij uw Gen maken ius ?

Uw villa

energieneutraal

koelen en verwarmen?

Warmtepomp • Hoog rendement voor lage temperatuursafgifte • Ook beschikbaar met Nibe warmtepompen

Hybride zonnepaneel Levert terzelfdertijd elektriciteit en warm water

Energievat • Instant productie van sanitair warm water zonder elektrische weerstand • Geen legionella risico • Warmtepomp en zonnepanelen laden energievat

Wat maakt ClimaSolar uniek?

ClimaSolar is een energieneutrale verwarmingsen koelinstallatie voor grotere woningen.

Uniek is dat de 3 basiscomponenten ook gebruikt worden om elkaars rendement te optimaliseren. Met een uitgekiend pakket aan accessoires kan de functionaliteit nog verder uitgebreid en gepersonaliseerd worden.

ClimaSolar kan eveneens geïntegreerd worden in bestaande installaties op basis van een bodemwarmtepomp.

Bezoek onze website www.climasolar.be voor meer informatie.

C O N TA C T E E R O N S :

Climapac • Rozenstraat 2 • B-9810 Eke • 09 221 40 34 • info@climapac.be



Install day

Gratis toegang − Gratis seminaries − Gratis catering

23 NOV 2018

www.installday.be

Frequently asked questions

Op 22 november 2019 vindt de derde editie van Install Day plaats.

Confederatie Bouw en Techlink organiseren deze gratis vakbeurs voor de installatiesector.

Hier antwoordt uw beroepsorganisatie alvast op acht veelgestelde vragen.

23 NOV 2018

De Belgische vakbeurs voor alle installatietechnieken: binnenklimaat, www.installday.be ’s avonds kan je kennismaken met alle nieuwigheden in sanitair,WAAROM elektrotechniek, automatisering én beveiliging, verwarming, MOET IK KOMEN? de installatiesector.

Meer dan 150 standhouders stellen op Install Day hun schoorsteenvegen, waterbehandeling. nieuwste producten en technieken voor. Je komt te

1

5

HOEVEEL KOST DE BEURS?

weten wat er leeft in jouw sector.

 In de ruime hallen van Brussels Kart Expo van 9u00Detot 19u30. toegang tot de beurs is volledig gratis,

2

WELKE SEMINARIES ZIJN ER GEPLAND?

maar vooraf inschrijven via de site

 Nieuw De Belgische vakbeurs alle installatietechnieken: binnenklimaat, www.installday.be is verplicht.  Gratis toegang voor deze editie,bouwprofessionals. een volledigvoor uitgewerkt programma sanitair, elektrotechniek, automatisering én rond energietransitie met presentaties van Departement

beveiliging, verwarming,

6

WAARen VINDT INSTALL DAY PLAATS? Omgeving, Leefmilieu verzekerd Brussel, WTCB, dankzij Volta, Gas.be, schoorsteenvegen, waterbehandeling.  Sfeer en gezelligheid gratis buffetten drank.

De beurs vindt plaats in Brussels Kart Expo Informazout, Cedicol en hernieuwbare energie, Fluvius en (Groot-Bijgaarden).

VCB. u weerhallen helemaal mee.

Voor meer informatie  Zo In bent de ruime van Brussels Kart Expo van 9u00 tot 19u30. Deze expohallen zijn i­deaal gelegen op het kruispunt van de E40 en de Brusselse ring. over de seminaries, zie: http://www.installday.be/nl-be/  Gratis toegang voor bouwprofessionals.

Seminaries.

Meer informatie over het boeken van een stand voor dit unieke evenement via WAAR KAN IK MIJN AUTO KWIJT? teve.caufriez@confederatiebouw.be.  WIE Sfeer verzekerd dankzij gratis buffetten en Kart drank.

Brussels Expo heeft een parking met maar liefst ZALen ERgezelligheid ALLEMAAL ZIJN?

7

3

tweeduizend plaatsen. De parking is bewaakt. U betaalt Op Install Day ontmoet u mensen uit de hele zes euro voor een hele dag. installatiesector. De beurs richt zich zowel tot Meer informatie over hetsanitairmarkt. boeken van een stand voor dit unieke evenement via de elektro-, de HVACals de organisatie: mediapartners: initiatief van: steve.caufriez@confederatiebouw.be.

Dit omdat steeds meer bedrijven multidisciplinair KAN IK DAAR IETS ETEN? zijn. We kiezen vanuit die realiteit resoluut voor Elke bezoeker geniet op de beurs van een gratis een grensoverschrijdend concept. uitgebreid aanbod aan catering. U vindt er verschillende uurvan: tot 15.00 organisatie: mediapartners:foodstands. De stands zijn open van 10.00 initiatief

by IK Techlink

by Techlink

by Techlink

by Techlink uur en van 16.00 uur tot 18.00 uur. Naast foodstands, VANAF HOE LAAT BEN WELKOM? voorzien we ook een bar van 10.00 uur tot 19.00 uur.

We openen om 9.00 uur de deuren. Tot 19.00 uur

8

4

by Techlink

by Techlink

by Techlink

by Techlink

november 2019 •

by Techlink

by Techlink

43

Install Day

Install day • exposanten Entrance exposanten en mindervaliden 6 HENCO

3 B.E.G.

5 4 HONEYWELL TESTO

2 CTC 1 BENELUX STOCKER

8 9 GEWISS PLENION

7 JUDO

10 GEBO ARMATUREN 64 WATERGENIUS

12 13 14 VSA BOUWSOFT GRUNDFOS BELGIUM

11 GMI GROUP

20 VASCO 16 17 TRAYCO H-VEN

15 VELBUS

18 19 CARNOY CARNOY

22 23 EVBOX VERGOKAN

24 25 ANTARGAZ TECHLINK

26 LINUM

21 HELIA 30 COMELIT 38 RADSON

45 46 47 DE DIETRICH VANMARCKE VANMARCKE

44 ARTWEGER

52 AVIETECH

49 50 VENTILINE REFLEX 53 AIPHONE BELGIUM

54 CEBEO

27 TRILEC

28 GEBERIT

29 TECHEM

55 OPPLE LIGHTING

56 ABB

110a WAGO

Event Hall

56b LEGRAND

 AM: Event scholen

73 74 VAILLANT RBM

81 BOSCH CLIMATE

82 TSD

83 CALEFFI

91 ARKANCE 92 SYSTEMS VIRAX

94 FACQ

95 REMEHA

96 NICOLL

97 98 VIESSMANN VIESSMANN 103 102 VANDERELST 104 BWT ELECTRONIC HELI 111 112 VSH COMAP FITTINGS

118 DUCO

119 REXEL

Event Hall 126

125 124 RHEINZINK LOCRA

120 GROUPE ATLANTIC

VAN BOVEN

121 NIKO

113 PUK

44

by Techlink

• november 2019

CEBEO 54 CEDICOL N6 CLIMAPAC 137 CLIMATRIC D6 CLIMAWAYS 67 COMAP 111 COMELIT 30 CTC BENELUX 2 DAELEMANS GAS 146 DAIKIN 72 DANFOSS N5 DE DIETRICH 45 DEBA 48 DELTA WATER SOFTENERS BELUX 39 DESCO 115 & 116 DOFNY N9 DUCO VENTILATION 118 DURLEM 107 ELCO N2 ELECTRO FLANDRIA 58 ELKATHERM 85 ENGELS - THERMO COMFORT 143 EURO-INDEX 87 EVBOX 22 FACQ NV 88 & 94 FERNOX 134 FERROLLI - VDHT D2

FISCHER COBEMABEL N13 GAS 128 GAS.BE D7 GEBERIT 28 GEBO 10 GEWISS 8 GIS EUROPE 56 GMI GROUP 11 GPC EUROPE 145 GREENROCK D8 GRIFFON 68 GROUPE ATLANTIC 120 GRUNDFOS 13 HAGER 110 HANDSOFT 37 HANSGROHE 114 HELI 104 HELIA 21 HENCO 6 HITACHI COOLING & HEATING 57 HONEYWELL HOMERESIDEO 5 HUPPERZ 131 & 132 H-VEN 17 IDM WARMTEPOMPEN 144 INFORMAZOUT 77 ITHO DAALDEROP 133 JAGA CLIMATE

105 ROCKWOOL

HA

122 VELEK

128 GAS

HAL 2

Exposanten 3M 59 ADAMAS 60 AIPHONE BELGIUM ( CCI) 53 ANTARGAZ 24 AQUA SERVICE SYSTEMS 56A ARKANCE SYSTEMS 91 ARTSOUND 84 ARTWEGER 44 ATAG N1 AUDAC D5 AVIETECH 52 B.E.G. 3 BEGETUBE 140 BELIMO SERVOMOTOREN 142 BENDER 141 BLUEBITS 69 BOSCH CLIMATE 81 BOSCH POWER TOOLS 70 BOUWSOFT 12 BSC (NUPI-HUOT-GASTITE) 89 BTV 136 BUDERUS 135 BULEX 61 BWT 102 CALEFFI 83 CARNOY 18 & 19

75 RENSON

90 RIELLO

 PM: Event 20 jaar Cerga

HAL 1

72 DAIKIN

89 BSC

110 HAGER

48 DEBA

69 BLUEBITS

88 FACQ

101 UBBINK

51 VERCALO 56a AQUASERVICE

68 GRIFFON

80 WILO

37 HANDSOFT

35 NUSSBAUMER 41 42 OCHSNER WATTSWATER TECHNOLOGIES 43 NUSSBAUMER

DELTA 39 40 WATER WIHA SOFTENERS BENELUX

66 67 TEMPOLEC COOLINGWAYS

65 SPIT

71 SOUDAL

36 REHAU

33 34 OVENTROP TECHLINK

31 32 ZEHNDER VALECO

57 HD58 ELECTRO 59 60 KLIMAAT FLANDRIA DOMINTEL AD

Exhibitors Lounge

DESIGNERS D1 JUDO WASSERAUFBEREITUNG 7 KABELWERK EUPEN 139 LEGRAND 56B LINUM 26 METABO 108 NGIS 78 NIB D10 NICOLL 96 NIKO 121 NUSSBAUMER 35 & 43 OCHSNER 41 OPPLE LIGHTNING 55 OPSINOX N12 OVENTROP 33 PAXTON BENELUX 123 PHOENIX 76 PIPELIFE N11 PIVETE 149 PLENION 9 POUJOULAT N10 PREFLEX 130 PRIMAGAZ 129 PROMAT 93 PUK BENELUX 113 QBUS D4 RADSON 38 RBM 74

129 13 PRIMAGAZ PR

WC

76 PHOENIX

77 INFORMAZOUT

78 NGIS

84 85 86 ARTSOUND ELKATHERM WAVIN

79 TOPTECHNICS 87 EUROINDEX

N10

Tech. room

N4 POU-

N7 JOULAT TEAMLEADER N14 N6 N12 N5 STIEBEL CEDICOL DANFOSS ELTRON 24 m

N13 FISCHER

N3 N2 VENTILAIR ELCO

D6

N9 N4 DOFNY

N1 ATAG

AUDAC

D9

3ES

SANHA N4

D4

D3

QBUS

D2

YUMAN

D8 GREENROCK

WTCB CSTC

Stockage catering

NIBE

JAGA

D7

GAS.BE

Inkom

Onthaal Onthaal

TECHNIEK

D10

D1

FERROLLI

D11

TERRENDIS

Uitgang

Entrée Sortie GEEN EXPO

2 SEM. 2 > 100 pers.

SEM. 3 > 72 pers.

TECHNIEK/ STOCKAGE

1

3

Seminarieruimte

Seminaries

93 PROMAT

99 THE FITTING N COMPANY

100 RIDGID

106 107 SERELEC DURLEM

114 115 ANSGROHE DESCO

30 REFLEX

D5

CLIMATRIX

SEM. 1 > 100 pers.

70 BOSCH POWER TOOLS

N8 SPIROTECH

N11 N12 PIPELIFE

6,5 x 3,5

63 SORTIMO

Sortie

62 ROBAWS WAPPY

Entrée

61 BULEX

Uitgang

0 DAMAS

Inkom

N12 N12 OPSINOX

108 METABO

109 SOLUCALC

134 FERNOX

116 DESCO

132 HUPPERZ

135 BUDERUS

136 BTV 139 EUPEN

138 VIEGA 123 PAXTON

131 HUPPERZ

149 PIVETE

Vestiaire

133 ITHO DAALDEROP

142 BELIMO

141 BENDER 145 GPC EUROPE

143 THERMOCOMFORT

146 DAELEMANS 147 ROTH GAS BELGIUM

137 CLIMAPAC 140 BEGETUBE 144 FREMA TP-IDM

148 WEISHAUPT

HAL 3

 9u30: Warmtepompen als sleutel voor de energietransitie? • ODE, Seminarieruimte 3  10u30: Verzekering milieuaansprakelijkheid (incl. asbestschade) • VCB, Seminarieruimte 1  10u30: Verwarmingssystemen in gebouwen Ontwerp van stookafdelingen • WTCB, Seminarieruimte 2

 10u30: Innovaties op gebied van verwarming op gas • Gas.be, Seminarieruimte 3

 11u30: Stooktoestellenbesluit: Recente wijzigingen naar aanleiding van zopas goedgekeurde VLAREM-trein 2017 • LNE, Seminarieruimte 1

 11u30: Duurzame verwarming op stookolie biedt REFLEX WINKELMANN 50 REHAU 36 REMEHA 95 RENSON 75 REXEL 119 RIDGID 100 ROBAWS - WAPPY 62 ROCKWOOL 105 ROTH BELGIUM 147 SANHA N4 SANUTAL 59 SERELEC 106 SOLUCALC 109 SORTIMO 63 SOUDAL 71 SPIROTECH N8 SPIT 65 STIEBEL ELTRON N14 STOCKER 1 TEAMLEADER N7 TECHEM 29 TECHLINK

25 & 34 TEMPOLEC 66 TESTO 4 THE FITTING COMPANY 99 TOPTECHNICS 79 TRAYCO 16 TRILEC 27 TSD 82

UBBINK 101 VAILLANT 73 VALECO WATER QUALITY 32 VAN MARCKE 46 & 47 VAN MARCKE (RIELLO) 90 VANDERELST ELECTRIC 103 VASCO 20 VELBUS 15 VELEK 122 VENTILAIR GROUP N3 VENTILINE 49 VERCALO 51 VERGOKAN 23 VIEGA 138 VIESSMANN 97 & 98 VIRAX 92 VSA BELGIUM 14 VSH FITTINGS 112 WAGO 117 WATERGENIUS 64 WATTSWATER TECHNOLOGIES 42 WAVIN 86 WEISHAUPT 148 WIHA 40 WILO 80 YUMAN D3 ZEHNDER 31 3ES D9

kansen voor de energietransitie •

Informazout, Seminarieruimte 3

 12u30: Succesverhalen en aandachtspunten

warmtepompen en warmtekracht-koppeling •

Techlink, Seminarieruimte 2

 13u30: Digitale meter • Fluvius, Seminarieruimte 2

 13u30: Hoe gaan we om met transitie, communicatie en informatie in een conservatieve markt? • Cedicol, Seminarieruimte 3

 14u30: Stooktoestellenbesluit :

Recente wijzigingen • Leefmilieu Brussel,

Seminarieruimte 1

 14u30: Batterijopslagsystemen • Volta, Seminarieruimte 2

 16u30: Keuzetool kan bepalen of warmtekrachtkoppeling en/of warmtepompen interessant zijn voor mijn klant • Project Slagkracht, Seminarieruimte 1

 16u30: Hoe dimensioneer ik mijn

sanitairwarmwaterproductie-installatie? •

WTCB, Seminarieruimte 2

november 2019 •

by Techlink

by Techlink

45

Install day • exposanten

ATAG Verwarming

Eerder dit jaar introduceerde ATAG Verwarming een ver­ nieuwd gamma. We zijn dan ook benieuwd naar de reacties van het grote publiek. Zo stelden we onze warmtepompen reeds voor. Daarbovenop lanceerden we 3 nieuwe modellen van CV-ketels: P (project), i Zone (verschillende zones) & QR (Q redesigned). Samen met onze klanten willen we met deze nieuwe producten streven naar duurzaamheid. Want er zijn meerdere wegen naar CO2-neutraal! Met dit brede productassortiment zijn we nu in staat projecten van ver­ schillende grootte aan te gaan. Zowel kleine appartement als middelgrote projecten & volledige productiehallen behoren tot onze capaciteiten. Kortom, voldoende redenen om onze stand op Install Day een bezoekje te brengen. atagverwarming.be

Begetube

Begetube is een gevestigde waarde op de Belgische markt als verdeler van installatiematerialen voor sanitair en verwarming, vloeren wandverwarming en ventilatie.

Al meer dan 35 jaar bieden we een zeer compleet assortiment aan producten tussen ketel en verwar­ mingslichaam. We zijn exclusief verdeler van kranen, collectoren, koppelingen en toebehoren van Ivar (Italië) en buizen van Fränkische (Duitsland). Vanuit onze kantoren en magazijnen in Aartselaar verzorgen we dagelijks leveringen aan 250 groothandels verspreid over gans België.

Dit is mogelijk dankzij onze eigen transportafdeling, en 9.000 m2 opslagruimte. Begetube biedt een 10-jarige systeemgaran­ tie. Deze garantie dekt eventuele fabricagefouten en gevolg­ schade in alle elementen van de installatie. Service, kwaliteit en klantgerichtheid staan centraal bij alles wat we doen. www.begetube.com

Belimo

Belimo is een Zwitsers bedrijf en al meer dan 40 jaar wereld marktleider in ontwikkeling, verkoop en produc­ tie van aandrijvingsoplossingen voor het regelen en sturen

46

by Techlink

• november 2019

van verwarmings-, ventilatie- en airconditioningsinstalla­ ties. Aandrijvingen, regelafsluiters en sensoren vormen de kernactiviteiten. CESIM is een filosofie die wij iedere dag ademen en naleven. CESIM staat voor (Comfort, Energy Efficiency, Safety, Installation en Maintenance) Het is onze kapstok voor de oplossingen van morgen en vormt de basis voor 100% klanttevredenheid. Als marktleider voelt Belimo zich verplicht de opgedane kennis te delen met de markt. In het innovatieve kenniscentrum in Vaassen worden kennis en kunde gedeeld en geheel kosteloos technische module trainingen verzorgd, welke volledig gericht zijn op het gehele HVAC werkgebied. Ook worden er gastlessen en trainingen op maat volgens het "train de trainer concept" aan leraren (en leerlingen) van technische scholen gegeven. U vindt ons op stand 142 in Hal 3. www.belimo.nl

Bosch Climate

Bosch Climate streeft naar perfecte verwarmings­ oplossingen met respect voor de natuur. Dit resulteert in vernieuwende, kwalitatieve en eenvoudig te bedienen toestellen die gekenmerkt worden door een uitgespro­ ken design. Tijdens Install Day ervaar je hoe Bosch de condensatieketel heruitvindt en test je de handige functies en regelaars die de bediening van je verwarmingsinstallatie vereenvoudigen en je helpen om energie te besparen. Daarnaast ontdek je ook de energiezui­ nigste warmtepompen op de markt en maak je kennis met het nieuwe gamma elektrische warmwatertoestellen. Bezoek Bosch Climate op Install Day in hal 2, stand 81. www.bosch-climate.be

Buderus

Buderus is Europees marktleider op het vlak van ener­ gie-efficiënte verwarmingsoplossingen. Dankzij meer dan 280 jaar expertise in verwarmingstechnieken en continue investe­ ringen in onderzoek en ontwikkeling, kan Buderus verwar­ mingssystemen aanbieden die klaar zijn voor de toekomst.

Bovendien biedt Buderus een uitgebreid gamma om u te ondersteunen: van de verwarmingsbron, over alle toebehoren, tot de afgiftesystemen. Alle toestellen zijn ontworpen om per­ fect samen te functioneren, aangestuurd door een gebruiks­

MultiSkin , Ook de betrouwbaarste koppelingen moet blijven evolueren

Pers PPSU

De 3de generatie perskoppelingen + Multiprofiel koppeling: compatibel met TH, U en H profielen + Verbeterde doorlaat + Afneembare Visu-Control® ring + Beschermdoppen

Push PPSU

Pers Messing

Alsembergsesteenweg 454 – B-1653 DWORP - info@comap.be – www.comap.be - tel 02 371 01 67

Half page SKin- NL.indd 1

17/01/2019 18:01:39

Adviseer voortaan propaan.

Downlo ad de info broch ure voor p artner s op www.p rimag az.be/ partne rs.

Comfort van gas, waar je maar wil.

Propaangas van Primagaz is een veilige, voordelige en eenvoudige energieoplossing voor woningen die niet aansluitbaar zijn op het aardgasnetwerk. Je klanten hebben de keuze tussen een bovengrondse of een ondergrondse tank. En met biopropaan bied je een prachtig alternatief voor de meest milieubewuste klant.

Primagaz biedt je advies en technische ondersteuning. Of het nu gaat om een professioneel of huishoudelijk project, één of meerdere wooneenheden, we helpen je graag verder.

Ontdek alle voordelen van een partnership met Primagaz op www.primagaz.be/partners. primagaz.be

PZ-409-Ad-Tipgevers-Heat+-N.indd 1

08/07/2019 10:14

Install day • exposanten

Climatrix

vriendelijke regeling. Buderus biedt u uitsluitend beproefde producten aan, zodat elk onderdeel even goed presteert en even betrouwbaar is. Breng een bezoek aan de stand van Buderus in hal 3, stand 135. www.buderus.be

Caleffi

Als ‘total-solution provider’ is Caleffi een voortrekker in de ontwikkeling en de productie van systemen en hydraulische concepten voor centrale verwarming, watertechnologie en warmtesystemen. Caleffi streeft steeds naar efficiënte, kwali­ teitsvolle en optimaal functionerende technische oplossingen in een installatie. Daardoor voldoen systemen perfect aan de verwachtingen en aan de meest strenge Europese normen.

Het doel van Caleffi is om duurzame installaties te ontwer­ pen, samen met de HVAC-branche, en daarbij ondersteuning te bieden van ontwerp tot ople­ vering. Voor een optimale prestatie van duurzame installaties is een aanpak nodig waarbij samenwerking met verschillende par­ tijen cruciaal is. Online ondersteuning, zoals de dynamische softwaresimulaties en BIM, kan hierbij worden ingezet.

Hoor jij ook steeds meer klanten klagen over het wisselval­ lige Belgische weer? De temperatuur kan op een paar dagen tijd van 40 graden naar een koele 15 graden zakken. En wat voor verwarmingssysteem raad je dan aan als installateur? Bij Climatrix zijn we experts in het omgaan met het Belgische weer. Onze producten helpen jouw klanten om onzichtbaar te verwarmen én te koelen. Onze klimaatplafonds en kli­ maatwanden zijn een duurzame, energiezuinige én propere oplossing waarmee je snel kan schakelen tussen verwarmen en koelen zonder tocht en lawaai. Onze innovatieve vloerver­ warming zorgt voor een ideaal verwarmingsklimaat, zonder plaatsverlies en met een zeer laag energieverbruik. Ideaal voor renovatie en nieuwbouw! Door onze kleinschaligheid zijn wij bovendien een flexibele partner die onze klanten altijd uit de nood helpt. We hebben eigen materialen in huis en een eigen plaatsingsteam. www.climatrix.be

CTC Warmtepompen

Met een CTC warmtepomp kiest u voor gemoedsrust, kwaliteit en warmte. Met bijna 100 jaar ervaring werken wij actief mee aan een duurzame en fossielvrije samenleving. De productie en ontwikkeling van al onze warmtepompen ge­ beuren in Zweden. CTC staat voor: focus op warmtepompen,

www.caleffi.com

Carnoy

Carnoy ontstond in 1967 als groothandel in buizen en toebehoren voor de professionele HVAC-installateur. Op dit moment zorgt de 3de generatie voor de verdere uitbouw van de firma. Vandaag zetten onze 40 ervaren medewerkers zich dagelijks in om u als installateur bij te staan in selectie, berekening en bevoorrading van kwaliteitsvolle producten voor verwarming, installatie en ventilatie. Ons gamma strekt zich uit van huishoudelijke en grote installaties tot al het nodige voor de industriële toepassingen en dit alles op voorraad in onze stockagehal van 100.000m³. Onze eigen 24h transportdienst biedt een snelle en betrouwbare leve­ ring. Carnoy beschikt over een fleet van vijf eigen vracht­ wagens voorzien van een laadkraan waardoor eenvoudig op de werf kan worden geleverd. Onze centrale ligging te Gent stelt ons boven­ dien in staat om vlot alle provin­ cies te bedienen. www.carnoy.be

48

by Techlink

• november 2019

eenvoudig installeren, compacte toestellen, gemakkelijke be­ diening met kleurenaanraakscherm, uitstekende service, stille werking en flexibele oplossingen met andere warmtebronnen.

Voor kleine en grote projecten scoren wij uitzonderlijk goed in EPB. Neem contact met ons op voor uw warmtepompen­ offerte.www.ctcbenelux.com

Daikin

Daikin staat wereldwijd bekend als één van de grootste spelers op de warmtepompmarkt, met een uitgebreid pro­ ductassortiment voor residentiële, commerciële en indus­ triële toepassingen. Centraal in het gamma warmtepompen staat de vermindering van het energieverbruik, milieuvrien­

UW SPECIALIST VOOR BEHANDELING VAN VERWARMINGSWATER JUDO maakt de behandeling van verwarmingswater zo eenvoudig mogelijk voor u.

Naast efficiente behandelingsproducten hebben wij ook een ruim assortiment aan werktuigen.

Een groot voordeel: alle producten voldoen aan alle normen en richtlijnen. Zo staat u altijd aan de veilige kant.

JUDO HEIFI-FÜL PLUS

JUDO MAFI

✓ Ingebouwde veiligheid: scheidt drinkwater en niet drinkwater tot vloeistoffen categorie 4

✓ Effectief: vangt magnetische en niet magnetische vuilonderdeeltjes op

bijvulstation met BA terugslagklep en drukregelaar

Magneetfilter met ontluchter

✓ Eenvoudige montage: door geintegreerde kranen op de in-en uitgang

JUDO HEIFI-FÜL PLUS

✓ Correcte en constante vuldruk: door geintegreerde drukregelaar instelbaar tussen 0.75 en 5 bar

✓ Intelligent: herinnert u met een App aan de spoeling ✓ Praktisch: maximale veiligheid voor uw installatie zonder blokkeringen JUDO MAFI

JUDO HEIFI-Blok bijvulstation PURE

JUDO HEIFI-PURE & CLEAN Het universele waterbehandelingssysteem

Demeniralisatie station voor permanente montage op verwarmingsinstallatie's

✓ Normgericht verwarmingswater: met gedeminiraliseerd water

✓ Normgericht verwarmingswater: met gedeminiraliseerd water ✓ Zeker: overzicht via capaciteitsmeting en geleidbaarheidsmeting ✓ Zichtbaar: programmeerbaar via LCD-scherm. Capaciteit en geleidbaarheid afleesbaar

✓ Economisch: behandeld water in gesloten kringen ✓ Zeker: toezicht via druk en geleidbaarheid

JUDO HEIFI-Blok bijvulstation PURE

JUDO HEIFI-AIR-FREE

Efficient ontluchtingssysteem voor verwarmings en koelinstallatie's ✓ Verminderd kosten: bespaart op wachttijden en herstellingskosten ✓ Intelligent: geintegreerde meetapparatuur ✓ Energiebesparend: ECO-modus om energie te besparen

JUDO HEIFI-AIR-FREE

JUDO HEIFI-PURE &CLEAN – mobiel

JUDO JMHB-RO

Mobiel station omgekeerde osmose voor de vulling van verwarmingskringen ✓ Kwalitatief vulwater: met behandeld water ✓ Performantie: snelle ingebruikname door een mobiel station klaar voor gebruik ✓ Eenvoudig: geen regeneratie of vervanging van hars nodig

JUDO JMHB-RO

JUDO Wasseraufbereitung GmbH Filiaal BeNeLux · Laarbeeklaan 72 A1 · 1090 Brussel Tel. 02 460 12 88 · Fax 02 461 18 85 · e-mail: info.benelux@judo.eu

Install day • exposanten

Développez vos activités avec Daikin Bouw uw bedrijfsactiviteiten uit met Daikin • Heating • Cooling • Ventilation • Process cooling • Refrigeration

www.daikin.be

delijkheid, een efficiënt en strak design en een algemene toepasbaarheid in elke omgeving. In 2007 heeft Daikin residentiële verwarmingsoplossingen gelanceerd waarbij de uiterst efficiënte lage temperatuur lucht-water warmte­ pomp Daikin Altherma het absolute paradepaardje is. In de afgelopen jaren werd het gamma residentiële verwarmings­ oplossingen verder uitgebreid met onder meer een hoge temperatuur- en een geothermische warmtepomp, hybride warmtepompen met geïntegreerde gasketel alsook met gas en stookolie verwarmingssystemen. Daikin biedt zo een volledig gamma van residentiële verwarmingstoestellen en energiezuinige toepassingen met zonnecollectoren, gecombi­ neerd met aangepaste buffertanks. www.daikin.be

Duco

Op 22 november is Duco één van de 130 standhouders op Install Day. Met twee innovaties binnen de ventilatie­systemen C en D geeft het bedrijf je alvast twee goede redenen om deze vakbeurs voor de installatiesector bij te wonen. Kom onze actuele ventilatietechnieken ontdekken op stand 118. Een absolute primeur voor het grote publiek is de DucoBox Energy Comfort. Dit balansventilatietoestel met warmterecuperatie ontzorgt de installateur. De hoogtechno­ logische unit bevat alle nieuwste software en is perfect links/ rechts uitwisselbaar, zonder fysische ingrepen. Maak boven­ dien kennis met de ventilatiewarmtepomp DucoBox Eco in hybride opstelling met een CVketel en boilervat naar keuze.

Het minimum aan componenten in combinatie met een automatische inregeling zorgt voor een supersnelle installatie! www.duco.eu

Elco

Pionier van verwarmingstechniek in de brander-, con­ densatieketel- en zonne-technologie en al meer dan 90 jaar een internationaal gevestigd merk. Elco’s heating solutions onderscheiden zich door intelligente en energiebesparende

50

by Techlink

• november 2019

technologieën, die aan alle eisen van de meest gevari­ eerde projecten voldoen. Dit met een eerste klas pre-en after-sales service. INDI­ VIDUEEL - een op maat gesneden verwarmingsoplossing voor iedere klant. OPTI­ MAAL - de beste kwaliteit en de juiste prestatie: Lage inves­ terings- en werkingskosten, de juiste energie-bron en volume en milieuvriendelijke werkingswijze. GEGARANDEERD - op ELCO kunt u vertrouwen. Een optimale functionering, gegarandeerd via ons uitgebreid serviceaanbod. Altijd een onderhoudstechnieker in uw buurt die 24/7 te bereiken is. U vindt ons op stand N2. www.be.elco.net

EURO-INDEX

EURO-INDEX België werd in 1968 opgericht als verdeler van onderdelen voor verwarmingsinstallaties. Naast componenten bieden we nu ook een ruim aanbod meet­ instrumenten aan, inclusief service- en kalibratiediensten.

Dit niet alleen in de verwarmingssector maar ook voor gas- en waterlekdetectie, elektrotechniek en ventilatie. Op Install Day presenteren we onze nieuwe EuroSoft Attest app voor het digitaal opstellen, bewaren en delen van verbrandingsattesten.

De app bestaat uit duidelijke tabbladen waarin de meetwaar­ den van recente BLAUWE LIJN rookgasmeters automatisch worden ingevoerd. Ook het opslaan en importeren van klant­ gegevens is mogelijk. De app levert meetrapporten af conform de gewestelijke regelgeving. U vindt ons op stand 87. www.euro-index.be

Fernox

Voor de 3de maal neemt Fernox, specialist in CV-wa­ terbehandeling deel met producten conform de nieuwe WTCB-richtlijnen en Belgaqua cat. 3 certificaat. De nieuwe Express producten behandelen een watervolume tot 130 L; dus 30 % extra capaciteit. Zij bevatten 400 ml; de vloeistof zit in een afgescheiden verpakking in de 680 ml stalen koker.

De koker staat onder 12 bar luchtdruk. Ruim voldoende om de vloeistof aan de CV-installatie toe te voegen zonder eerst de installatiedruk te verminderen. Door de aansluitingen

Total Mazout Ultra, een plezier voor de verwarmingsketel, de klant en de installateur !

Pascal Huart

Pascal Huart, zaakvoerder van ‘Ets Roger Myaux’, is overtuigd van de superieure kwaliteit van Total Mazout Ultra. Als installateur van verwarmingstechnieken en eveneens mazoutverdeler van Total, komt hij dagelijks in aanraking met de voordelen van het exclusieve additief. Hij zet ze graag nog even op een rijtje voor u.

Filter inspuitstuk

Neus verstuiver

Binnenkant van de pomp

Gewone mazout

Het genot voor de verwarmingsinstallatie

Het voordeel voor de installateur

“Enerzijds is er de anticorrosie-werking van TOTAL Mazout Ultra, die de metalen onderdelen van uw verwarmingsinstallatie reinigt en beschermt, en anderzijds is er de antioxidant, die ervoor zorgt dat de Total Mazout Ultra stabieler is”, legt Mr. Huart uit. Dit betekent dat de Total Mazout Ultra beter bestand is tegen temperatuurverschillen en bovendien beperkt hij het bezinksel in de tank. Minder vuil, minder afzetting, minder verbrandingsresidu’s,… Kortom : de verwarmingsketel blijft schoner en meer betrouwbaar.

“Ook wij, als installateur, genieten mee van al deze voordelen”, zegt Mr. Huart overtuigend. Het onderhoud van de ketel neemt iets minder tijd in beslag en we kunnen op onze beide oren slapen, dat de verwarmingsketel de kwaliteit krijgt die hij verdient. Al deze voordelen leiden uiteindelijk tot een tevreden klant en dat blijft natuurlijk primordiaal voor ieder van ons !

De winst voor de klant Een schonere verwarmingsketel vertaalt zich in “een langere levensduur van de ketel en een afname van het risico op pannes”, licht Mr. Huart toe. Daarenboven zorgt de Total Mazout Ultra in combinatie met een laag zwavelgehalte (< 50 ppm) ook voor een optimaal rendement, waardoor de verwarmingsketel efficiënter werkt en het verbruik van de klant verminderd op langere termijn. “Dit laatste klinkt natuurlijk als muziek in oren van de klant”, besluit Mr. Huart.

Install day • exposanten

3/4” V of 1/2” M kunnen de Express producten snel en gemakkelijk in 30 seconden aan het CV-water worden toe­ gevoegd. De stalen koker is 100 % recycleerbaar. Dankzij de samengeperste lucht, zijn er geen beperkingen meer betref­ fende de opslag, transport of afvalbehandeling van de koker. fernox-nl.be

van de eigen woning te evalueren, om de wetgeving inzake stookoliereservoirs voor ieder specifiek geval te raadplegen of om bijvoorbeeld de lijst van stookolieverdelers of technici voor onderhoud en keuring te consulteren. Ook via de telefoon­ lijn, 078/152.150, wordt iedere geïnteresseerde geholpen met vragen over stookolieverwarming. www.informazout.be

Geberit

De wereldwijd opererende Geberit Groep is Europees marktleider op gebied van sanitaire producten. Geberit werkt als een geïntegreerde groep met een zeer sterke lokale aanwezigheid in de meeste Europese landen, en biedt de hoogste meerwaarde op het vlak van sanitaire technologie en keramische badkamerartikelen. www.geberit.be

HandSoft

HandSoft is hét softwarepakket voor installatiebedrijven. Het is ontwikkeld door 3 softwarebedrijven (Duits­ land-België-Nederland) die elk meer dan 33 jaar ervaring hebben opge­ bouwd in deze branche.

Met de belangrijke leve­ ranciers hebben we een E-link gemaakt, een recht­ streekse koppeling met de e-shop zodat u artikelen eenvoudig en snel kan toevoegen in HandSoft. Met 1 klik worden de bruto- en uw nettoprijzen van courante artikelen razendsnel geactualiseerd. Op de offerte of factuur kan u teksten met totaalprijzen en/of detail tonen. De krachtige zoektechnieken gecombineerd met sy­ noniemen, filters en sets zorgen ervoor dat ook een persoon die niet technisch is, toch meer administratie kan doen. Met het digitaal dossier hebt u snel de juiste informatie, zowel op uw computer, laptop of tablet. www.handsoft.be

Informazout

Informazout is het informatiecentrum voor de rationele aan­ wending en besparing van stookolie. Wij verstrekken de consu­ ment informatie over alles wat met mazoutverwarming en de combinatie met hernieuwbare energie te maken heeft. Op de site www.informazout.be kan men terecht om de energiekost

52

by Techlink

• november 2019

Jaga Climate Designers

Jaga Climate Designers staat voor de meest energiezuinige & innovatieve verwarmings-, koelings- en ventilatiesyste­ men. Onze toestellen zorgen voor een prettig en gezond binnenklimaat met zo weinig mogelijk impact op het buitenklimaat. Één toestel voor alle seizoenen. Al meer dan 50 jaar levert Jaga nieuwe concepten en producten binnen de HVAC-wereld.

Daarbij kijken we zeker niet alleen naar techniek, ook de uitstraling van een product is voor ons be­ langrijk. We zijn voortdurend op zoek naar inno­ vatieve, verantwoorde technieken om te verwarmen, koelen en ventileren. Om de organisatie en onze medewerkers te inspireren en doelen te geven, is de filosofie vertaald in vijf waarden: Respect Nature, Awake the Artist, Dream a Future, Create Emotion en Building Bridges. www.jaga.com

Linum Europe

Technische installaties vormgeven naar de wensen én het budget van de klant.

Daarbij ook de beste materi­ alen uitkiezen om een feilloos en zorgeloos resultaat af te leveren. Het is een uitdagend maar tegelijk bevredigend doel voor iedere installateur!

Linum Europe, een rasecht familiebedrijf gevestigd in Kuurne, beschikt over een sterk gamma componenten en montagetoebehoren voor diverse energietechnieken, met focus op de installatie van koeling, airconditioning en warmtepom­ pen. Voorgeïsoleerde koelleidingen, condenswaterpompen, balken of muursteunen, dakdoorvoeren, draagstructuren voor technische groepen… op de webshop én via de klantendienst van Linum Europe vindt de HVAC-installateur een compleet en gedocumenteerd aanbod terug. Leveringen gebeuren steeds snel en uiterst verzorgd. U vindt ons op stand 26. www.linum.eu

EPURE DYNAMICS Voor schone en gezonde lucht Ons Epure filter in combinatie met CIAT comfort unit biedt hoogrenderende luchtzuivering voor een schone en gezonde werkomgeving. Het verlaagt de concentratie fijnstof tot onder de door de WHO aanbevolen limiet (10 ug / m3).

switchtotherealwork.com

Optimale luchtreiniging voor de volledige ruimte

Efficiënte luchtfiltratie van fijnstof tot 2.5 µm

Continue bewaking van de luchtkwaliteit

ciat.be

De Metabo SDS-max hamers.

Actie: estering Zekere inv van zaamheid n de duur -hamers. ertuigd va Wij zijn ov Brushless SDS-max ter s e mer onze nieuw nen wij op deze ha ** r. rle Daarom ve n garantie van 3 jaa e ee introducti

Service Gratis Full,00 m ervice.co me tab o-s t.w.vrat.ie€tot9319 -12-2019 op

en nen 4 wek ers, die bin den.

-max ham streerd wor shless SDS .com geregi Metabo Bru w.metabo-service de nieuwe ww r bij voo dt 019 gel 2-2 Dit aanbod van aankoop tot 31-1 na de datum

bij regist

ll Se rvic e Gra ti s Fu ,00 t.w.v. € 99

Install day • exposanten

NICOLL

NICOLL presenteert de ultra dunne universele douche­ sifon “Turboflow Magnetech”. Enkele kenmerken: 1. Ultra compact: 66mm!

2. Universeel: Aanpasbaar aan alle standaard dou­ chetubs 3. Hoog debiet: 33L/min 4. Nazicht: Volledig toegankelijke afvoer na verwijdering deksel 5. De bi-injection techno­ logie: De elastomeren dichtingen zijn geïn­ jecteerd op het zelfde moment als de overige componenten van de sifon. Een gebrevetteerde technolo­ gie met tal van voordelen: De verbinding is 100% dicht: de dichtingen zijn altijd correct geplaatst en het is gedaan met verloren en slecht geplaatste dichtingen.

6. Stop slechte geuren

Belangrijke voorwaarden voor het zakelijke succes van Oventrop vormen de opleidingen en bijscholingen. www.oventrop.be

Paxton

Paxton is een toonaangevende fabrikant van elek­ tronische toegangscontrole en deurintercom systemen.

Onze systemen leveren u een optimale beveiliging van uw gebouwen, medewerkers en bezittingen. Of het nu gaat om één deur of honderden deuren verspreid over verschillen­ de locaties, wij hebben een oplossing voor uw behoeften.

Toegangscontrole biedt u extra veiligheid doordat u op een flexibele manier kunt bepalen wie op welk moment bevoegd

www.nicoll.be

Opsinox

Opsinox uit Deinze is fabri­ kant van RVS rookgasafvoer­ kanalen zowel voor residentiële als collectieve toepassingen en dit voor renovatie- en nieuw­ bouwprojecten. De Opsinox CLV schouwen zijn beschikbaar zowel in overdruk als onderdruk uitvoering en zowel de verbran­ dingsluchttoevoer als rookgasaf­ voer zijn in inox. Door jarenlange ervaring in zowel kleine als grote nieuwbouwprojecten en renova­ tieopdrachten, kan u rekenen op de expertise van Opsinox. Wij ontzorgen onze klanten door mee te denken in oplossingen, het monteren van de schouwen te vergemakkelijken en te versnellen zodat u behalve tijd ook geld bespaart. Bij bouwpromotoren en architecten hebben wij de adviserende rol zodat het juiste product, voor de juiste toepassing wordt gekozen. www.opsinox.com

Oventrop

Oventrop is één van de meest toonaangevende Europese fabrikanten van appendages, regelingen en verwarmingssy­ stemen. Oventrop is de complete partner voor groothandels, installateurs, adviseurs en de industrie. Het doel van Oven­ trop is langdurige relaties op te bouwen met haar partners.

54

by Techlink

• november 2019

is een gebouw of ruimte te betreden. Als marktleider fabrice­ ren wij al meer dan 35 jaar online en offline toegangscontro­ le en deurintercom oplossingen. Onze research- en develop­ ment afdeling focust zich op het ontwikkelen van producten en systemen voor specifieke beveiligingsdoeleinden. Onze toewijding resulteert zich in producten die betrouwbaar en eenvoudig in gebruik zijn. U vindt ons op stand 123. www.paxton-benelux.com

Pivete

Pivete maakt voor geïsoleerde luchtkanalen uit pir platen voor binnen en buiten toepassingen. Door de combinatie van een aantal bijzondere eigenschappen zijn PIR-Lucht­ kanalen een stuk efficiënter dan traditionele aluminium of gegalvaniseerde alternatieven. Vanwege het lichte gewicht zijn deze gemakkelijk te plaatsen. Daarnaast beschikken de kanalen over een hoge isolatiewaarde zonder koudebruggen, zijn ze volledig lucht en lekdicht, bestand tegen corrosie, brandveilig en zelfs 10 tot 20% goed­ koper. www.pivete.be

99% TEVREDEN KLANTEN. DAAR WERKEN WE ELKE DAG AAN. Zin om te weten hoe?

Meer info op Facq.be

Met meer dan 30.000 artikelen die meteen beschikbaar zijn, 3 regionale magazijnen, 40 verkooppunten en een snelle leveringsdienst, laten we onze klanten nooit in de steek.

Onze e-commerce site en onze app laten hen toe hun artikelen te bestellen 24 u op 24 en 7 dagen op 7. Om nog maar te zwijgen over de Facq Chrono leveringen in minder dan 90 minuten en onze Collect&Go service die open is vanaf zonsopgang. Want bij Facq wordt aan het concept van klantenservice elke dag weer harder gewerkt.

Meer info op facq.be

EEN PRO AAN UW ZIJDE

Install day • exposanten

REHAU

Plenion Technics

Dit ERP-pakket werd speciaal voor de installa­ tiesector ontwikkeld. Dé perfecte oplossingen voor de dagdagelijkse problemen waar ondernemers en installatie­ bedrijven mee te kampen hebben. Naast de klassieke functies zoals beheer van onderhoud, voorraadbeheer, werkbonnen, facturatie en registratie van attesten, biedt PlenionTechnics nog heel wat meer functionaliteiten, zoals: een ijzersterke bac­ koffice, mobiele oplossingen, handig beheer van installaties, planningstool voor afspraken en onderhoud, integraties met uw groothandelaars en softwaretoepassingen, koppelingen met meettoestellen en rookgasanalysers, handige opmaak van alle attesten. Dit is voor u de ideale gelegenheid om kennis te maken met PlenionTechnics. Kom bij ons langs op de beurs voor een exclusieve demo aan stand 9. www.plenion.be

Op de REHAU-stand (hal 1, stand 36) ontdek je waarom je “meer kan verwachten van REHAU”. Verwacht meer van drinkwater met RAUTITAN, het loodvrije en bacterievrije drinkwatersysteem. Verwacht meer van vloerverwarming.

Kom zelf proberen hoe snel je met 1 persoon onze RAU­ THERM SPEED vloerverwarming met klittenband kan verleggen. Ontdek de nieuwe NEASmart 2.0., de slimme kamerthermostaat die met spraak of via app kan geregeld worden. Verwacht meer van de waterleiding: met RE. GUARD, de slimme waterregelaar, blijft de waterleiding onder controle. Verwacht meer professioneel gereedschap met de RAUTOOL gereedschappen. Test ze op onze stand.

De REHAU Groep is een polymeerspecialist en produ­ ceert oplossingen voor de bouw, de automobielsector en de industrie. www.rehau.be

Renson

Toevoer van verse lucht is één ding, maar uiteraard moet de vervuilde binnenlucht ook afgevoerd worden. In het C+ systeem van Renson neemt de nieuwe Healthbox 3.0 die taak voor z’n rekening. Dat je via de app de luchtkwaliteit in je woning zelf 24/7 kan opvolgen én kan zien hoe de ventilatie-unit daaraan bijdraagt, is handig meegenomen.

Poujoulat

Poujoulat is de Europese marktleider in het ontwerpen, produceren, installeren en onderhouden van rookgasafvoersy­ stemen en aanverwante akoestische technieken. Qua toepas­ singen zijn er oplossingen voor zowel de kleine domestieke vermogens als de grootste industriële projecten. De divisie “HEATING & POWER” wordt bemand door een vakkundig team van deskundige ingenieurs, die met de nodige knowhow het volledige project berekenen en ontwerpen, teneinde het tot een conforme installatie te maken. Het producten­ gamma bestaat uit hoofdzakelijk metalen schouwkanalen die onder modulaire of ineengelaste vorm worden gerealiseerd.

Diameters variëren van 80mm tot ruim 6000mm. www.poujoulat.be

Healthbox 3.0 denkt niet alleen aan de bewoners, ook voor de installateur betekent deze ventilatie-unit een nieuwe stap voorwaarts: De installatie-app met overzichtelijk stappen­ plan maakt installatie en fijnregeling voor installateurs nog gemakkelijker en synchroniseert elke installatie na kalibratie met de ‘ My Lio webportal’. Via dat online platform kunnen zij al hun installaties overzichtelijk beheren en opvolgen.

App en webportal samen leveren installateurs dan ook heel wat tijdswinst op. www.renson.eu

56

by Techlink

• november 2019

VERWARMING - SANITAIR WARMTEPOMPEN

Gelukkig gaat de installatie van de GeniaAir Split sneller!

De nieuwe GeniaAir Split met split-technologie op basis van koelmiddel.

Dankzij de plug & play en de hydraulische module GeniaSet Split, met ingebouwde warmwaterboiler, is de GeniaAir Split in één dag te installeren. Ze treedt meteen in werking en zorgt snel voor een comfortabele warmte en voor warm water. Met een geluidsniveau van 32 dB(A) is de GeniaAir Split meteen ook één van de stilste warmtepompen op de markt!

Was alles maar zo eenvoudig in het leven!

www.bulex.be/GeniaAirSplit

Energieklasse: •

verwarming (G–A++): A++

•

warm water (F–A+): A

Install day • exposanten

ROBAWS

Steeds meer projectmatige bedrijven in bouw, installatie en tuin digitaliseren met ROBAWS. Met deze innovatieve software wordt de ideale oplossing samengesteld gaan van offerte calculatie tot projecten, mobiele werkbons, planning en zoveel meer. Als resultaat ontstaat een omgeving die volledig is afgestemd op de bedrijfsbehoeften. De software beschikt over een moderne interface en scherpe inzichten van de lopende projecten. Een correcte opvolging wordt hierdoor overzichtelijk. Verwacht geen brochures op onze stand nr.

62, wij tonen graag een live demo! Ons nieuw merk WAPPY stellen we dan graag aan u voor. Het principe achter de digi­ tale werkbon van WAPPY is heel eenvoudig: bij het openen van de app kunnen werknemers de locatie van de werkdag, de nodige info en contactgegevens van de klant terugvinden. www.robaws.be

ROCKWOOL

Het tegengaan van condens is een van de belangrijkste re­ denen om koudeleidingen te isoleren. Maar wat als u nog veel meer rendement uit uw leidingiso­ latie kunt halen?

Het ROCKWOOL TECLIT systeem voor koude-iso­ latie is niet alleen brandveilig, maar zorgt ook voor een aanzienlijke energiebesparing en vermindering van geluidsoverlast. ROCKWOOL TECLIT is speciaal ontwikkeld voor het isoleren van koudeleidingen van technische installaties en is geschikt voor drinkwater-, koelwa­ ter- en koudeluchtleidingen. Bij de ROCKWOOL-stand (#105) kunt u kennismaken met dit unieke systeem. Ook verwerkers die interesse hebben om gecertificeerd TE­ CLIT-verwerker te worden zijn van harte welkom bij de stand voor meer informatie. rockwool.be/teclit

Roth is fabrikant van sanitair en energiesystemen sinds 1947. De eigen dochteronderneming in België, Roth Bene­ lux in Keerbergen, verdeelt de Roth vloerverwarmings- en koelsystemen, leidingsystemen, buffertanks en boilers voor HVAC-systemen, stookolietanks, regenwateropslagtanks en warmtepompen via de traditionele groothandel. Op Install Day 2019 zet Roth 4 verschillende vloerverwarmingssystemen in de kijker die allen een lage opbouwhoogte hebben en die niet alleen uitermate geschikt zijn voor renovatie maar ook voor nieuwbouw door hun snelle reactiviteit. Met systemen gaande van een opbouwhoogte van 17 mm tot 45 mm biedt Roth een oplossing aan elke toepassing van vloerverwar­

by Techlink

www.roth-benelux.com

Wattswater Technologies

Watts lanceert een bij­ zondere innovatie met het nieuwe statische balanceer­ ventiel iDROSET Serie CF, een nieuwe ontwikke­ ling van het Watts R&D Innovation Center in Italië.

De iDROSET Serie CF is een onderdeel van de familie van de Watts iDROSET ventielen en behoort tot de allernieuw­ ste generatie van statische balanceerventielen. Het toestel beschikt namelijk over een nieuwe, gepatenteerde technologie voor het nauwkeurig instellen én onmiddellijk uitlezen van de vereiste stroomsnelheid in HVAC installaties. Het iDROSET Serie CF ventiel is erg eenvoudig te installeren dankzij een snelle inregeling en aanpassing van het gewenste debiet. Het toestel is bijzonder gemakkelijk te bedienen en levert u een enorme tijdsbesparing op bij het inregelen van een installatie. www.idroset.eu

WILO

WILO is de pompenspecialist voor gebouwentechniek, waterbeheer en industrie. Pompen zijn onze passie.

Wij bieden u meer dan sterk presterende en kostenefficiënte pompen want in een steeds snellere en complexere digitale wereld spelen totaaloplossingen een centrale rol. Krachtig, onderhoudsarm en betrouwbaar – dit zijn eigenschappen die u vanzelfsprekend van Wilo-pompen kunt verwachten.

Wij ontwikkelen voor u innovatieve oplossingen op basis van moderne technologieën en een hoge competentie voor integratie in complexe systemen. Bovendien ondersteunen wij u bij de analyse, verstrekken u individueel advies en stellen u passende en kostenefficiënte oplossingen voor. wilo.com

Roth

58

ming waarbij comfort voor de eindgebruiker en eenvoudige installatie voorop staan. Kom ze ontdekken op de Roth stand nummer 147.

• november 2019

save ate the d

met e iev t a v o inn ries a n i sem

22 NOV 2019 www.installday.be



De eerste en enige Belgische vakbeurs voor alle installatietechnieken: binnenklimaat, sanitair, elektrotechniek, automatisering én beveiliging, verwarming, schoorsteenvegen, waterbehandeling.



In de ruime hallen van Brussels Kart Expo van 9u00 tot 19u00.



Met innovatieve seminaries rond integratie van technieken: op naar de energietransitie?



Gratis toegang voor bouwprofessionals.



Sfeer en gezelligheid verzekerd dankzij gratis buffetten en drank.

 Meer dan 150 standhouders tekenden reeds present.

Meer informatie over het boeken van een stand voor dit unieke evenement via steve.caufriez@confederatiebouw.be. organisatie:

by Techlink

mediapartners:

by Techlink

by Techlink

by Techlink

initiatief van:

Event

Focus op kennis op de werkvloer met “De Installateur van de Toekomst” Van 10 tot 12 september vond in Hardenberg (Nederland) de Installatie & Elektro Vakbeurs plaats. Tijdens deze tweede editie van de gecombineerde vakbeurs werd er extra aandacht geschonken aan praktische kennis om als installateur weer voorbereid de werkvloer op te gaan. Daarom stond de beurs dit jaar in het teken van “De Installateur van de Toekomst”.

De elektro en HVAC-sector is volop in ontwikkeling. Dat betekent veel kansen en uitdagingen. Denk aan de energie­ transitie, het vinden en behouden van goede vakmensen en efficiënt werken met nieuwe materialen en middelen. Er werden oplossingen aangereikt op tal van vraagstukken. Van klimaattechniek tot luchtbehandeling en van meet- en regel­ techniek tot automatisering.

kers in de Nederlandse installatiebranche bestaat op dit moment uit zij-instromers met weinig of geen ervaring in de bran­ che. Aan wat voor kandidaten denken we dan? 50-plussers, vrouwen, deeltijds­ werk, instroom vanuit andere branche (intersectorale uitwisseling), van werk naar werk (bv. bij faillissementen behoud van personeel voor de sector), kandidaten met een arbeidsbeperking, etc.

Kennistheaters

Zij-instromers hebben vaak net wat méér nodig om succesvol aan de slag te gaan - denk aan jobcoaching, taalles, aandacht voor werknemersvaardigheden of een praktijkgerichte technische oplei­ ding. OTIB helpt hen bij het vinden van

Wat speelt er op dit moment, welke vraagstukken gaan er spelen en hoe ga jij je hierop voorbereiden? “De Installateur van de Toekomst” beantwoordde deze vraagstukken op het gebied van drie ac­ tuele thema’s: efficiënt werken, digitalise­ ring en duurzaamheid. Dit vertaalde zich onder andere in een uitgebreid kennis­ programma. Dit programma kreeg vorm door middel van een aantal kennissessies in het Installatie- en Elektrotheater. We lichten er een sessie uit.

Hoe kom je aan personeel?

Nu de economie goed draait, is er een te­ kort aan personeel. Het is lastig om vol­ doende goed opgeleide vakmensen in te zetten voor klussen, waardoor sommi­ ge opdrachten langer duren door onder­ bezetting. De bekende “bronnen” lijken uitgeput. Het is daarom noodzakelijk om als werkgever creatiever te kijken naar het werven van nieuw talent. Margreet van der Worp en Inge Wasterhof (OTIB) ga­ ven in hun workshop een aantal voorbeel­ den uit de praktijk van zij-instromers.

Een groot deel van de nieuwe medewer­

60

by Techlink

• november 2019

die ondersteuning en bemiddelt bij be­ drijven.

Netwerken

Naast het kennisplatform wat “De In­ stallateur van de Toekomst” creëert, blijft netwerken een belangrijk onderdeel van het beursconcept. Door zowel de bezoe­ ker als de exposant te bedienen met een all-in concept kon in een informele sfeer, inclusief een hapje en een drankje, het gesprek worden aangegaan over de toe­ komst van het vak.

HVAC Vrijstaande rooftop frames, koperleidingen, kanalen en toebehoren voor het monteren en in dienst stellen van HVAC&R-installaties.

Eigen studiedienst voor projecten op maat.

Contacteer ons voor een catalogus & studie.

Ontdek onze herfstacties!

Alle meettaken onder controle – met meettechniek van Testo.

www.linum.eu

© 18.021 Heat+

• Slimme rookgasmeting • Snelle controle van de ventilatie van woonruimtes • Eenvoudige service aan warmtepompen • Efficiënt lekkages lokaliseren

www.testo.com/promotion

testo november.indd 1

LINUM EUROPE NV - Vijverhoek 53 - 8520 Kuurne T: 056 35 92 94 - info@linum.eu

11/10/2019 12:10:21 18.021 Pub Heat+ BFS systemen 90x270.indd 1

15/01/2019 14:45:01

Event

Grijp de kansen die digitalisering Tijdens de derde editie van de vakbeurs Digital Construction Brussels op 23 en 24 oktober in Tour & Taxis in Brussel brachten de Confederatie Bouw en het Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf (WTCB) de talrijk opgekomen bezoekers in contact met de eindeloze mogelijkheden van digitale technologieën in alle aspecten van de bouw. Techlink had ook een stand op de beurs en organiseerde er een Techbim infosessie.

Documenten bewaren via de cloud, foto’s nemen en inven­ tariseren met de smartphone, elektronisch factu­reren, …

62

by Techlink

• november 2019

in veel installatiebedrijven is dit de normaalste zaak van de wereld geworden. Het zijn al­ lemaal vormen van digitalise­

ring die zo alledaags gewor­ den zijn, dat ze haast banaal zijn. Eén ding hebben ze allemaal gemeen: ze hebben

onze manier van werken ver­ sneld en efficiënter gemaakt.

De digitalisering is nu al een realiteit, en de die evolutie is onomkeerbaar.

Digital Construction Brus­ sels is geen gewone beurs, met standen van producen­ ten, verkopers en providers, aangevuld met een hapje en drankje. Het is een inhou­ delijk sterk evenement met talrijke demonstraties en in­ fosessies. Eén daarvan is geti­ teld “Techbim Belgium”.

CHEMINÉES • SCHOORSTENEN

De Oplossing k j i l e k a z d o o n die is … u biedt!

Techbim Techlink is een voortrek­ ker als het gaat over Buil­ ding Information Modelling (BIM). Techbim is een “Ge­ meenschappelijke Generie­ ke Parametrische Objecten Bibliotheek” voor technische installaties. De objecten in deze databank zijn gene­ riek en dus bruikbaar voor de advies- en ingenieursbu­ reaus in merk neutrale BIM modellen. Er is een plug-in integratie voorzien in Auto­ desk Revit.

Tijdens de Digital Construc­ tion Brussels kondigde Kris Van Dingenen, Director General van Techlink, in zijn presentatie aan dat de objectenbibliotheek vanaf nu open source is, waarbij u als installateur nu gratis gebruik kan maken van deze objec­ tendatabank. Doel van BIM is samenwerking en efficiën­ tie te bevorderen en de kwa­ liteit te verhogen.

In de volgende editie van Heat+ gaan we dieper in op Techbim. Op Install Day zal de nieuwe website gelan­ ceerd worden. Kom zeker langs op onze stand (nr 25 & 34) in hal 1 voor meer informatie.

Minder pollutie • Voorkomt condensvorming • Bespaart de brandstoffen •

MEER INFO

ThorbiQ is een platform dat fabrikanten in staat stelt om volledig data-gestuurd aan te sluiten op Techbim.

Voor meer informatie over Techbim kan u contact opnemen met Project Manager Techbim: Joël Dewalheyns via joel.dewalheyns@techlink.be.

Neem ook een kijkje op www.techbim.be.

39, rue Trixhay - 4020 WANDRE • Tel. 04 362 65 34 www.colli-net.com • info@colli-net.com

november 2019 •

by Techlink

by Techlink

63

Wetgeving

Verplichtingen voor Waar een contract Sedert 31 mei 2014 laat u klanten beter geen contracten meer ondertekenen op hun eigen woonplaats. U moet hen sindsdien ook nauwkeurig informeren. In bepaalde - vaak vermijdbare omstandigheden krijgen ze 14 dagen om een beslissing te herroepen.

Dat zijn enkele gevolgen die voortvloeien uit de omzetting van de richtlijn 2011/83/EU betreffende consumentenrechten.

Inleiding

Richtlijn 2011/83/EU betreffende con­ sumentenrechten stelt de standaardre­ gels vast voor de gemeenschappelijke aspecten van verkopen op afstand en buiten verkoopruimten gesloten over­ eenkomsten. België nam een Konink­ lijk Besluit aan dat bepaalt dat Boek VI van het Wetboek Economisch Recht (WER), de nationale omzetting van richtlijn 2011/83/EU, in werking trad op 31 mei 2014.

Gevolgen

Installateurs moeten meer voorzorgen nemen als ze een overeenkomst sluiten

64

by Techlink

• november 2019

TIP! Gebruik de modeldocumenten die te vinden zijn op de website van Techlink (www.techlink.be) onder de map Werfbeheer: Nieuwe wet op de marktpraktijken.

We kunnen in dit artikel niet alle wijzi­ gingen toelichten die deze wet invoerde, maar focussen op enkele belangrijke as­ pecten.

Algemene informatieverplichting met een consument. Ze moeten hun werkwijze aanpassen om bepaalde val­ kuilen te vermijden. Dat geldt zeker voor kmo’s. Deze werken nog al te vaak met beknopte schriftelijke documenten (als die er al zijn). Kortom: installateurs moeten de relatie met hun klanten-con­ sumenten formeler benaderen.

De wet versterkt de algemene verplich­ ting om de consument te informeren.

De informatie moet worden verstrekt "vooraleer een consument wordt ge­ bonden door een overeenkomst” m.a.w. voor het sluiten van de overeenkomst zal een installateur bepaalde informatie moeten verstrekken op een duidelijke en begrijpelijke manier. Het gaat hier meer

de installateur ondertekenen?

in het bijzonder om de volledige con­ tactgegevens van de onderneming, de voornaamste kenmerken van de diens­ verlening, de betalings- en uitvoerings­ modaliteiten, de totaalprijs inbegrepen alle belastingen of, als u die prijs redelij­ kerwijze niet vooraf kunt berekenen, de wijze waarop hij berekend zal worden.

Deze inlichtingen moeten niet noodza­ kelijk schriftelijk worden verstrekt maar dan rijst er een probleem om te bewij­ zen dat u deze inlichtingen wel degelijk hebt verstrekt. U hebt er dus alle belang bij om te werken met nauwkeurige en schriftelijke documenten, zoals de mo­

deloffertes en modellen van algemene aannemingsvoorwaarden die Techlink ter beschikking stelt op zijn website.

Deze zijn in overeenstemming met de wet en proberen uw belangen optimaal te beschermen.

Vermijd de toepassing van de regels inzake buiten verkoopruimte gesloten overeenkomsten ALGEMEEN

Een buiten verkoopruimten gesloten overeenkomst is namelijk een overeen­ komst gesloten in aanwezigheid van de

onderneming en de consument, op een plaats die niet de verkoopruimte van de onderneming is, bijvoorbeeld: de woon­ plaats van de consument of een beurs.

Maar het begrip is ruimer. Stel een ver­ tegenwoordiger van een onderneming een consument persoonlijk en indivi­ dueel benadert op een plaats die niet de verkoopruimte van de onderneming is, in gelijktijdige aanwezigheid van de onderneming en de consument. Stel dat daarna in de verkoopruimte of via communicatie op afstand (per e-mail bijvoorbeeld) een contract wordt geslo­ ten. Ook dan is er sprake van een buiten verkoopruimte gesloten overeenkomst. ››› november 2019 •

by Techlink

by Techlink

65

Wetgeving

TIP! Om zich te onttrekken aan alle regels betreffende buiten verkoopruimten gesloten overeenkomsten raden wij u aan om:

››› Voor dit soort overeenkomsten:

 bepaalt de wet een versterkte infor­ matieplicht ten laste van de onder­ neming (bijvoorbeeld: in de over­ eenkomst moet het bestaan van een herroepingsrecht worden vermeld, de regels om dit uit te oefenen, een formulier voor herroeping moet wor­ den bijgevoegd, enz.);  kent de wet een herroepingsrecht toe aan de consument gedurende 14 dagen. Tijdens deze termijn heeft de consument het recht om aan de voordien gesloten overeenkomst te verzaken zonder dat hij zijn beslis­ sing moet rechtvaardigen en zonder betaling van een schadevergoeding.

De onderneming draagt de bewijslast voor het naleven van voorgaande ver­ plichtingen. Als de onderneming na­ laat de consument te informeren over zijn herroepingsrecht wordt de perio­ de waarbinnen de consument zijn her­ roepingsrecht kan uitoefenen verlengd met twaalf maanden vanaf het ver­ strijken van de oorspronkelijk herroe­ pingstermijn van 14 kalenderdagen. De onderneming moet bovendien aan de consument alle ontvangen betalingen terugbetalen.

UITZONDERING

Het herroepingsrecht is niet van toepas­ sing op herstellings- of onderhoudswer­ ken, dus contracten waarvoor de con­ sument het bedrijf uitdrukkelijk heeft gevraagd om bij hem langs te komen om dringende onderhouds- of herstel­ lingswerken uit te voeren. Maar het her­ roepingsrecht is in dit geval wel van toe­ passing op extra goederen of diensten, dus als het bedrijf goederen levert bo­ venop de onontbeerlijke reserveonder­ delen, of als het diensten levert bovenop de diensten die specifiek door de con­ sument werden gevraagd. De bewijslast ligt bij deze uitzondering ook nog altijd bij de onderneming.

Europese discussie

Sommige EU-lidstaten worden gecon­ fronteerd met problemen met betrek­ king tot de toepassing van richtlijn

66

by Techlink

• november 2019

 ofwel uw overeenkomsten in uw verkoopruimte te sluiten;  ofwel uw offerte en/of aannemingsovereenkomst per post of per mail naar de consument te sturen met de vraag die naar u terug te sturen, ondertekend voor akkoord, per post of bij voorkeur per mail met ontvangstbevestiging.

2011/83/EU op nationaal niveau. Het betreft gevallen waarin de consument niet hoefde te betalen vanwege kleine fouten in de informatie over het herroe­ pingsrecht of de manier waarop de in­ formatie werd verstrekt.

CASE: ZWEDEN

Het afgelopen jaar is het herroepings­ recht van de consument vaker versche­ nen in de Zweedse rechtspraak. Er is nog geen weet van jurisprudentie van de algemene rechtbanken, maar er zijn al meerdere zaken verschenen voor de instelling voor alternatieve geschillenbe­ slechting "Allmänna reklamationsnämnden (ARN)".

Een voorbeeld is een geval met betrek­ king tot de beglazing van een balkon.

De installateur en de consument heb­ ben het contract gesloten tijdens een huisbezoek. De installateur heeft de dienst uitgevoerd, maar de consument wilde de factuur niet betalen en beweer­ de dat het werk gebrekkig was. ARN oordeelde dat het niet bewezen was dat het werk gebrekkig was, maar merkte op dat de installateur de consument niet op de hoogte had gesteld van het herroe­ pingsrecht. Daarom oordeelde de ARN dat de consument niet hoefde te beta­ len.

JURIDISCHE ANALYSE

Er gaan stemmen op om bovenstaande gevallen op te nemen in artikel 16 van de richtlijn 2011/83/EU (uitzonderin­ gen op het herroepingsrecht) zodat de contracten met installateurs ook onder

de definitie van “uitzondering” kunnen vallen. Welke uitzondering biedt een mogelijkheid?

Heat+ stak zijn licht op bij prof. dr.

Reinhard Steennot, professor con­ sumentenrecht en bankrecht aan de UGent. Die wist te vertellen dat ‘de mogelijkheid om zich bij het sluiten van een buiten de verkoopruimte ge­ sloten overeenkomst te beroepen op de uitzonderingen en het herroepingsrecht lijkt beperkt: de uitzondering onder punt a) van artikel 16 van de richtlijn 2011/83/EU kan toepassing vinden, maar enkel vanaf het ogenblik waarop de overeenkomst / installatie volledig is uitgevoerd. Met andere woorden, de con­ sument behoudt zijn herroepingsrecht zolang er geen volledige uitvoering is.

Indien de consument herroept nadat gestart werd met de uitvoering, kan een vergoeding gevraagd worden voor de presteerde diensten, doch enkel indien aan de voorwaarden uit artikel VI.71 §3 WER is voldaan (hetgeen impli­ ceert dat de ondernemer moet kunnen bewijzen dat de informatieverplichting betreffende het herroepingsrecht werd gerespecteerd, dat de consument er uitdrukkelijk heeft om verzocht om te starten met de uitvoering voor het ver­ strijken van de bedenktermijn en dat de consument bij het geven van die toe­ stemming er bewust van was dat hij zijn herroepingsrecht verliest).’

VRAGEN? Stuur ze naar sandra.mertens@techlink.be

Ga voor snelheid Met RAUTHERM SPEED K vloerverwarming heb je tot 30% kortere verlegtijden. Plaatsing mogelijk door slechts 1 persoon.

Afrollen, kleven en klaar!

Test het zelf op stand 36!

Actualiteit ASBEST VERWIJDEREN

Denkt u eraan om binnenkort asbesthoudende materialen te verwijderen? Dan is het belangrijk om als installateur te weten wat asbest is, hoe u asbesthoudend materiaal mag verwijderen en onder welke voorwaarden dit mag gebeuren. In het artikel “Asbest verwijderen als installateur” in Heat+ nr. 1/2019 (p. 28-30) vindt u meer informatie.

Schade aan het milieu of schade door asbest, een nachtmerrie voor elk bedrijf!

Asbest is nog steeds overal aanwezig. Het is in meer dan 3.500 bouwmaterialen verwerkt. Golfplaten en dakleien zijn natuurlijk het bekendste, maar je vindt asbest ook in gipsisolatie rond leidingen, in isolatie en afdichtingen van verwarmingsketels, achter thermostaten, … . De kans dat je als installateur in aanraking komt met asbest is dus ook heel groot.

Het risico dat je als installateur loopt

Het risico dat je als installa­ teur bij de uitvoering van je werkzaamheden schade ver­ oorzaakt door vrijzetting van asbest, is dan ook niet onbe­ staande. Maar dekt je verze­ kering wel de asbestschade?

Komt je verzekering tussen bij de sanering van het verspreide asbest?

Uit onderzoek blijkt dat tra­ ditionele verzekeringen nau­ welijks milieuschade dekken en al helemaal niet asbest­ schade. De Vlaamse Confe­ deratie Bouw (VCB) heeft daarom samen met verzeke­ ringsconsulent en -makelaar Marsh Environmental Practi­ ce voor de leden van de Con­ federatie Bouw, en dus ook de leden van Techlink, een collectieve verzekering mili­ euaansprakelijkheid uitge­ werkt. Hierin is ook de scha­

68

by Techlink

• november 2019

INSTALL DAY De VCB geeft om 10u30 het seminarie "Verzekering milieuaansprakelijkheid (incl. asbestschade)" in seminarieruimte 1.

de door asbest opgenomen.

Het gaat om een collectieve verzekering. De organisatie Immoterrae nv, een spin-off van de VCB, treedt op als ver­ zekeringnemer voor de bouw­ bedrijven. Door deze manier van werken stond de bouw­ sector sterker in de onderhan­ delingen met de verzekeraars, waardoor lagere premies kon­ den bekomen worden.

De polis is opgevat als een

opvangnet over alle gebrui­ kelijke verzekeringen heen.

De verzekering komt tussen wanneer de traditionele ver­ zekering dat niet doet, maar wil ook geen dekkingen voor­ zien die al in andere polissen voorzien zijn.

Welke dekkingen voorziet de polis?

Elke vorm van milieuschade, zowel door verontreiniging op de eigen site, op de werf als op het domein van derden is verzekerd. Het gaat dan om de saneringskosten op de werf, sanering eigen gebruik, saneringskosten ten behoeve van derden, bijvoorbeeld als er asbeststof wegwaait. Ook gedekt zijn lichamelijk letsel en schade aan derden, financi­ ële verliezen die derden lijden en eigen financiële verliezen, als de werf bijvoorbeeld stil­ ligt. En dan ook alle preven­ tieve, complementaire en

compensatoire vergoedingen.

Ook verzekerd is asbestschade die veroorzaakt wordt tijdens het transport, bijvoorbeeld door een verlies van lading, en de asbestschade bij een afval­ verwerkend bedrijf, omdat de aannemer daar bijvoorbeeld asbesthoudend afval aflevert en uit onwetendheid zegt dat het geen asbest is en dat afval dan als gevolg van die verkeerde informatie verkeerd verwerkt wordt. De polis is ook één van de weinige die terrorisme dekt. Door een daad van terrorisme wordt bijvoorbeeld het verzamelde asbest verstoord. Indien het bouwbedrijf verantwoordelijk zou gehouden worden, dan is er de dekking.

De polis dekt niet alleen acti­ viteiten uitgevoerd in België, maar geldt voor alle Lidstaten van de Europese Economi­ sche Ruimte en voor het Ver­ enigd Koninkrijk. Er is dus ook rekening gehouden met een eventuele Brexit.

Welke dekkingen voorziet de polis?

De verzekering milieuaanspra­ kelijkheid is er voor alle leden van de Confederatie Bouw.

Meer informatie vindt u te­ rug in de informatiebrochure die u kan downloaden via de website van de ­Confederatie Bouw (https://cms.confede­ ratiebouw.be/Verzekering-­ Milieuaansprakelijkheid).

Via dezelfde pagina kan u ook aansluiten tot de verzekering.

Healthbox® 3.0 Dé slimme oplossing voor gezonde binnenlucht in de woning



Snelle & betrouwbare installatie via de app



Communicatie met andere slimme toestellen via SmartConnect



Slim omgaan met luchtkanalen in kleine ruimtes dankzij klepcollectoren

www.renson.eu

heat+_185x130_NL_1019.indd 1

21/10/19 11:57

SMART DESIGN EASY USE De nieuwe PE1c Pellet Het klein techniekwonder Condensatieketel Compacte bouwwijze

MEER WETEN? Bezoek ons dan in Brussels!

Gemakkelijke plaatsing & onderhoud

STAND N°82

Geïntegreerde elektrofilter

Intuitive bediening Zachte werking

Importeur voor België en Luxemburg Solution Partner

SIEMENS Building Technologies

Biomassaverwarmingsketel

Woning- en afnamestations

TSD S.A. 18, Z.I. in den Allern • L-9911 Troisvierges (Luxembourg)

Warmeluchtgeneratoren • T.+352 44 13 92

info@tsd.lu

Regeltechniek

www.tsd.lu

Kort

Meet & Greet Brouwerij Van Steenberge

Op 17 oktober 2019 werden de Techlink leden van de pro­ vincie Oost-Vlaanderen ontvangen in de Brouwerij Van Steenberghe. Brouwerij Van Steenberghe staat garant voor onafhankelijkheid, vooruitgang en groei. Het was een ideale locatie voor onze jaarlijkse meet & greet. Ruim 60-tal leden genoten van een smaakvolle rondleiding waaruit bleek dat de nadruk ligt op traditionele brouwkunst aangepast aan de technologische evoluties. Na de rondleiding was het tijd voor een drie-gangenmenu Baptist met aangepaste bieren.

Iedereen maakte van de gelegenheid gebruik om bij te pra­ ten met oude bekenden en nieuwe contacten te leggen.

“Werkgroep HVACS” Techlink Brussel Vlaams-Brabant

Om de twee maanden komt de “Werkgroep HVACS” Techlink Brussel Vlaams-Brabant samen te Bertem om actuele topics te bespreken. Op 21 oktober namen net geen 50 installateurs enthousiast deel aan de vergadering.

Deze keer nam Weishaupt de kans om zijn nieuwe én stilste warmtepomp voor de renovatiemarkt voor te stellen. De avond wordt telkens afgesloten met een gezamenlijk diner aangeboden door de fabrikant. Ook u kan hieraan deelnemen!

Contacteer hiervoor onze accountmanager Vlaanderen-Brussel Sandra Mertens: sandra.mertens@techlink.be.

Oprichting van een nieuwe provinciale afdeling Techlink Namen Techlink heeft op 3 oktober 2019 in Namen een nieuwe provinciale afdeling opgericht. De afdeling bestaat uit 13 le­

70

by Techlink

• november 2019

den: Benoît Tasiaux (president), Delphine Hallaux (vice-pre­ sident), Benoît Moyersoen (penningmeester), Andrea Ga­ letta (secretaris), Jean-Pol Amel, Aland Lepage, Serge Leroy, Luc Matholet, Hirwin Grenson, Christian Lombet, Renaud Charles, Luc Liard en François Cuisinier.

Wie vragen of opmerkingen heeft, kan terecht bij onze ­accountmanager Wallonië-Brussel Rudo Bonni: rudo.bonni@techlink.be.

Techlink leden gehuldigd

Op vrijdag 13 september organiseerde de provincie Antwerpen de “Foute nacht van de voltooiing” in feestzaal The Tree in Lier. Op dit networking event voor de aannemers van de afwerkingsberoepen werden ook verschillende installateurs beloond voor hun jarenlange inzet voor de Confederatie Bouw.

Joannes De Prins ontving van Peter De Prins (voorzitter werkgroep Elektrotechniek – Techlink Antwerpen) de Gouden Palm van de Kroonorde.

Collega Paul Van Rompaey werd door Marc Driessens (voorzitter Techlink Antwerpen) beloond met het Bijzonder Ereteken van de Beroepsverenigingen Eerste Klasse.

Na afloop van het officiële gedeelte volgde nog een stevig feestje en toonden de Antwerpse aannemers dat ze niet alleen harde werkers zijn, maar ook weten wat feesten is!

ELEKTRISCHE VERWARMING

ACCUMULATOREN

V.U.: Stiebel Eltron bvba - ’t Hofveld 6-D1 - B-1702 Groot-Bijgaarden

Met moderne apparaten naar een betere efficiëntie.

Voordelen voor de woning › Accumulatoren voor wand- of vloeropstelling met hoog verwarmingsvermogen (volgens model) › Ideaal als bijverwarming of voor het tussenseizoen › Bedieningspaneel met verlicht LCD-scherm › Weektimer, antivriesbescherming en openraamdetectie › Zelflerende regeling › Aan-/uitknop en oververhittingsbeveiliging › Universele elektronische AC/DC-oplaadregelaar › Standaard met pluiszeef

Ontdek ons volledig gamma accumulatoren: www.stiebel-eltron.be/accumulatoren annonce Accu_128x186mm.indd 2

07/10/2019 12:39:57

N I E U W

Bij SOVAC hebt u nog meer troeven in handen!

Vanaf nu vindt u alle wisselstukken voor gaswandketels van de bekende merken bij uw vertrouwde leverancier: SOVAC. Geen onnodige verplaatsingen meer, u vindt voortaan alles op hetzelfde adres.

SOVAC, het ruimste aanbod onderdelen en gereedschap voor installateurs en depanneurs verwarming.

Victor Marchandstraat 17, 3090 OVERIJSE

Tel.: 02/672 20 62 | Fax: 02/673 93 92 E-mail: info@sovac.be | www.sovac.be

SOVAC DIFF RGS

Actualiteit

Publicatie nieuwe normen NBN B 61-001 en NBN B 61-002 De twee nieuwe normen, gepubliceerd op 17 september 2019, bevatten alleen nog informatie en eisen omtrent de stookplaats en toegang tot de stookplaats.

Alle artikels met betrekking tot het rookafvoerkanaal (schouw) zijn verwijderd.

Norm NBN B 61.001 ALGEMEEN

NBN B 61-001: Verwarmingssystemen in gebouwen - Ontwerp van stookaf­ delingen - Totaal nominaal vermogen groter dan of gelijk aan 70 kW. Deze norm is opgesteld door de be­ voegde Belgische normcommissie E166 "Schoorstenen" die optreedt als natio­ nale spiegelcommissie van de Europese Technische Commissie CEN TC 166.

72

by Techlink

• november 2019

Deze Belgische commissie is actief in de schoot van het WTCB dat door het NBN in uitvoering van het Koninklijk Besluit van 21 oktober 2004 erkend is als Sectoraal Normalisatieoperator voor de werkzaamheden van deze commissie.

Deze norm vervangt NBN B 61-001 (1986) en NBN B 61-001/A1 (1996).

WIJZIGINGEN

De voornaamste wijzigingen ten opzich­ te van de vorige uitgave zijn:

1

Intrekken van de bepalingen betref­ fende rookafvoerkanalen die intussen het voorwerp uitmaken van specifieke normen: • NBN EN 15287-1+A1:2010, Schoor­­ stenen - Ontwerp, installatie en ingebruikneming van schoorstenen - Deel 1: Schoorstenen voor van de omgevingslucht afhankelijke verwar­ mingstoestellen.

• NBN EN 15287-2:2008, Schoorstenen - Ontwerp, installatie en in- ›››

HEEFT UW KLANT GEEN AARDGAS? Propaangas van Antargaz vormt de oplossing!

Laat uw klanten genieten van alle comfort van gas dankzij propaangas.

Meer info rond propaangas?

Ga naar www.antargaz.be of contacteer ons op installateur.service@antargaz.com of 02 246 00 65.

Actualiteit

›››

gebruikneming van schoorstenen Deel 2: Schoorstenen voor gesloten verwarmingstoestellen.

2

Intrekken van bepalingen betreffen­ de brandpreventie die intussen het voorwerp uitmaken van een Koninklijk Besluit: • Koninklijk besluit van 7 juli 1994 tot vaststelling van de basisnormen voor de preventie van brand, gewij­ zigd door het koninklijk besluit van 19 december 1997, van 4 april 2003, van 13 juni 2007, van 1 maart 2009 en van 12 juli 2012.

3

Intrekken van de bepalingen betref­ fende het geluidscomfort die het voorwerp uitmaken van specifieke nor­ men: • NBN S 01-400-1:2008, Akoestische criteria voor woongebouwen.

• NBN S 01-400-2:2012, Akoestische criteria voor schoolgebouwen.

• NBN S 01-401:1987, Akoestiek Grenswaarden voor de geluidsniveaus om het gebrek aan comfort in gebou­ wen te vermijden.

4

Intrekken van bepalingen betreffen­ de de brandstoftoevoer die intussen het voorwerp uitmaken van een specifie­ ke norm: • NBN D 30-002 : 1989, Centrale verwarming, ventilatie en luchtbehandeling - Gemeenschappelijke eisen voor alle systemen - Brandstoftoevoer.

MERK OP! Onderscheid tussen het ontwerp van stookafdelingen en de verbetering van bestaande stookafdelingen.

74

by Techlink

• november 2019

KAN IK EEN KOPIE VAN DE NORM NBN B 61-001 EN NBN B 61-002 BIJ TECHLINK VERKRIJGEN? Neen, normen zijn alleen verkrijgbaar bij het Belgisch Instituut voor Normalisatie tegen betaling. Installatiebedrijven die lid zijn van het WTCB kunnen deze normen gratis van op hun site downloaden.

Norm NBN B 61.002 ALGEMEEN

NBN B 61-002: Verwarmingssystemen in gebouwen – Ontwerp van stookafdelingen - Totaal nominaal vermogen kleiner dan 70 kW. Deze norm is opgesteld door de be­ voegde Belgische normcommissie E166 "Schoorstenen" die optreedt als natio­ nale spiegelcommissie van de Europese Technische Commissie CEN/TC 166.

Deze Belgische commissie is actief in de schoot van het WTCB dat door het NBN in uitvoering van het Koninklijk Besluit van 21 oktober 2004 erkend is als Sectoraal Normalisatieoperator voor de werkzaamheden van deze commissie.

Deze norm vervangt NBN B 61002 (2006) en NBN B 61-002:2006/ AC:2017.

WIJZIGINGEN

De voornaamste wijzigingen ten opzich­ te van de vorige uitgave zijn:

1

Intrekken van de bepalingen betref­ fende rookafvoerkanalen die intussen het voorwerp uitmaken van specifieke normen: • NBN EN 15287-1+A1:2010, Schoorstenen - Ontwerp, installatie en ingebruikneming van schoorstenen - Deel 1: Schoorstenen voor van de omgevingslucht afhankelijke verwar­ mingstoestellen.

• NBN EN 15287-2:2008, Schoorstenen - Ontwerp, installatie en ingebruikneming van schoorstenen Deel 2: Schoorstenen voor gesloten verwarmingstoestellen.

VRAGEN? Stuur ze naar sandra.mertens@techlink.be

FUSO - A Daimler Group Brand

EEN GAMMA AAN MOGELIJKHEDEN. CANTER. MADE FOR BUSINESS. Zoveel mogelijkheden, en dat allemaal met één voertuig. Met de Canter is immers alles mogelijk, of toch bijna alles. Van 3,5t tot 8,55t en van 4x4 tot Eco Hybride: tussen onze vijf gewichtscategorieën, drie cabine varianten, drie motoruitvoeringen, zes wielbasissen en talloze bovenbouwen vindt u gegarandeerd uw ideale transportoplossing. Tezelfdertijd laat de Canter met zijn 3,0 litermotor u een economisch voordelig rijden toe en voldoet aan de emissienorm Euro VI. Daarbij staat de DUONIC ® transmissie met dubbele koppeling in voor snel schakelen zonder onderbreking van de trekkracht. Met zijn standaard efficiëntiepack ECOFFICIENCY wordt elk traject een lucratieve zaak, waarbij uw brandstofbesparing kan oplopen tot 9%. www.fuso-canter.be

F .DEALS Ontdek het aanbod stockvoertuigen op www.f-deals.be

beherman

Officiële invoerder voor Mitsubishi Motors en FUSO voor België en Groothertogdom Luxemburg.

Een duurzame installatie?

Weg met lucht en vuil!

Luchtafscheider DISCAL® serie 5517 • Constante afscheiding van microbellen • Zeer laag drukverlies • Geschikt voor zowel horizontale als verticale installatie

Luchtafscheider DISCALSLIM® serie 5518 • Dezelfde voordelen als de DISCAL® • De meest compacte luchtafscheider op de markt • Speciaal veiligheidskapje voorkomt lekkage en bijgevolg schade

Vuilafscheider DIRTMAG® serie 5453 • Verwijdert alle metalen en vuildeeltes, tot 5 µm, uit de installatie • Uiterst snelle en makkelijke reiniging en langere periode tussen de onderhoudsbeurten

Centrale verwarming: het hart van de installatie

www.caleffi.com

CALEFFI_ADV_LUCHT EN VUIL_185x130 HEAT+_NL.indd 1

-10%* OP UW VERZEKERINGSPAKKET

14-10-2019 15:18:39

Nu exclusief CADEAU voor u, als lid van de Confederatie Bouw: een werfradio!** Met Build-Safe geniet u van een flexibel verzekeringspakket op maat! En -10% op uw polissen! En als lid van de Confederatie Bouw krijgt u daar nu een exclusief cadeau bovenop: een stevige werfradio!**

Ontdek Build-Safe en uw voordeel op go.federale.be/build-safe-confed

VOOR EEN BESCHERMING OP MAAT De verzekeraar die zijn winst met u deelt

* Actievoorwaarden op go.federale.be/build-safe-confed. ** Aanbod geldig t.e.m. 31/03/2020 of zolang de voorraad strekt

Federale Verzekering – Stoofstraat 12 – 1000 Brussel. www.federale.be. Coöperatieve Vennootschap voor Verzekering tegen Ongevallen, Brand, Burgerlijke Aansprakelijkheid en Diverse Risico’s CVBA. Financieel rekeningnummer: BIC: BBRUBEBB IBAN: BE31 3100 0723 3155 - RPR Brussel. BTW BE 0403.257.506 - Gemeenschappelijke Kas voor Verzekering tegen Arbeidsongevallen.

Financieel rekeningnummer: BIC: BBRUBEBB IBAN: BE19 3100 7685 5412 - RPR Brussel. BTW BE 0407.963.786

Buildsafe 186 x 128.indd 4

15/10/2019 15:39:45

Opleidingstrajecten Groei & Innovatie

Techlink Masterclasses: schrijf u nu in!

Techlink wil met deze opleidingstrajecten pro-actief inspelen op de uitdagingen die de energietransitie met zich meebrengt. Als installateur is het belangrijk om deze uitdagingen om te buigen in kansen voor uw bedrijf om deze vervolgens dan ook optimaal te benutten. Techlink wil haar voortrekkersrol in de energietransitie kracht bij zetten door op maat geschreven ‘high level’ opleidingen aan te bieden exclusief aan haar leden om hen concurrentieel voordeel te geven.

AGENDA Telkens van 8 tot 12 uur (incl. ontbijt)

GROEI VOOR TECHNISCHE (INSTALLATIE)BEDRIJVEN INHOUD Een zaak leiden is geen sinecure. De kunst is om verder te blijven groeien, zeker in het licht van de energietransitie, welke veel uitdagingen, maar nog meer kansen met zich meebrengt. Het komt erop aan deze kansen optimaal te benutten.

Welke vragen moet u zich dan stellen om controle op groei te krijgen en te behouden. Aan de hand van praktijkcases uit onze sector gebaseerd op theoretische modellen wordt verduidelijkt hoe u het efficiëntst aan het werk gaat.

DOEL: De groei van uw organisatie controleren in een snel evoluerende sector. Keer huiswaarts met een persoonlijk to-do-lijstje waarmee u onmiddellijk aan de slag kan.

Telkens van 13.30 tot 17 uur

10/01 2020

31/01 2020

21/02 2020

13/03 2020

03/04 2020

Docent: Geert Vanhees Geert Vanhees is sinds 2004 oprichter van het consultingbureau 4Growth en gespecialiseerd in groeistrategie en positionering. Hij startte zijn loopbaan als marketingmanager en -directeur. Hij werkte later in verschillende toonaangevende communicatiebureaus.

Geert Vanhees is sinds 2004 gastdocent aan de Vlerick Leuven Gent Management School en doceert er thema’s als branding, strategie, positionering, marketing en innovaties. Hij geeft ook opleidingen bij Kluwer Opleidingen.

Hij is ook al jaren ad hoc gastdocent bij VOKA, VKW en andere ondernemersorganisaties. Zijn relevante ervaring binnen de sector van de installatiebedrijven is een absolute troef.

24/04 2020

15/05 2020

05/06 2020

INNOVATIE VOOR TECHNISCHE BEDRIJVEN INHOUD Investeren in innovatie, betekent investeren in de toekomst van uw bedrijf. Want het besef dat innovatie hoe langer hoe meer bedrijven kan maken of kraken - zeker in het kader van de energietransitie - zorgt ervoor dat het onderwerp terecht hoog op de agenda moet worden geplaatst.

De klassieke businessmodellen staan immers onder druk. Met deze Masterclass Innovatie krijgt u een volledig zicht op alle aspecten van innovatie en zal u het innovatieproces heel methodisch, planmatig, maar ook praktisch kunnen initiëren, aansturen en realiseren in uw installatiebedrijf.

DOEL: U moet er de volgende dag mee aan de slag kunnen gaan en vooruitgang kunnen boeken in uw bedrijf.

DOELPUBLIEK: Het aantal deelnemers wordt beperkt tot 20. De doelgroep zijn bedrijfsleiders of managers (CxO) uit de installatiesector die de nodige strategische beslissingen dienen te nemen op vlak van groei en innovatie.

DEELNAMEKOST: € 1.900 (excl. BTW) per opleidingstraject.

Indien beide trajecten worden gevolgd: € 1.650 (excl. BTW) per opleidingstraject.

Broodjeslunch inbegrepen.

LOCATIE: Techlink, Joseph Chantraineplantsoen 1, 3070 Kortenberg INSCHRIJVEN KAN TOT 30/11 OP www.techlink.be/nl/masterclass

mei 2019 •

by Techlink

by Techlink

77

Sectorraad

Techlink: uw belangen, onze zorg!

De installatiebranche is heel divers en omvat heel wat verschillende specialisaties en deelsectoren. Om te komen tot standpunten over bepaalde deelsectoren, baseert de Raad van Bestuur van Techlink zich op de mening van de leden die actief zijn in deze deelsectoren via de respectieve Sectorraad en Sectorcomités. Tijdens de laatste sectorraad “HVAC & Sanitair” kwamen volgende vakgebonden materies aan bod: ATTEST FORMULIER PERIODIEKE CONTROLE

Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is bezig met het ontwikkelen van een internettool die beschikbaar wordt gesteld voor ondernemers en gecertificeerde technici. Er wordt naar de mening van de actoren in het veld en belangengroepen geluisterd.

Men heeft de intentie om een consenus te bereiken. Het aangegeven doel is om tot een paspoort te komen en een volledig gedigitaliseerde ONDERWIJS IN afhandeling voor 2021.

WALLONIË BEGIN VAN

DE WERKZAAMHEDEN VAN DE COREF

Het doel is om een lichter profiel te creëren en dat het onderwijs dit overneemt. Tegelijkertijd zal een benadering en harmonisatie van de benamingen worden gevraagd.

Techlink werd gecontacteerd om de nieuwe profielen toe te kennen aan bestaande profielen op nationaal niveau.

GASONTPLOFFING IN WILRIJK

Dit ongeval herinnert ons opnieuw aan de noodzaak om regelmatig inspecties uit te voeren van gasinstallaties binnenshuis, d.w.z. van aan de meter tot de aangesloten verbruiker. Techlink heeft voor de verkiezingen samen met andere organisaties een oproep gelanceerd aan alle politieke partijen om te benadrukken dat de sector vragende partij is voor dit soort controles.

VLAREM-TREIN 2017

Deze VLAREM-trein is een besluit van de Vlaamse Regering met wijzigingen van diverse besluiten o.a. de erkenningswetgeving VLAREL en het Vlaams Stooktoestellenbesluit.

Op 1 oktober trad dit in werking.

WIL U DE VOLGENDE KEER OOK GRAAG AANWEZIG ZIJN OP ONZE SECTORRAAD? Of wil u een bepaald probleem dringend eens onder de aandacht brengen? Neem dan contact op met onze accountmanager Sandra Mertens (02 896 96 18 of sandra.mertens@techlink.be). Ze helpt je graag verder.

78

by Techlink

• november 2019

EuroSoft Attest

App voor digitale verbrandingsattesten IntuĂŻtieve App Conforme attesten Digitaal opslaan en delen

www.eurosoft-attest.be

Deze handige app voor digitale verbrandingsattesten bestaat uit overzichtelijke tabbladen die snel vervolledigd kunnen worden. De meetwaarden worden automatisch ingevuld en het opslaan en importeren van klantgegevens is mogelijk.

De app is gratis te downloaden in de App Store en op Google Play.

Het activeren van de functie in uw BLAUWE LIJN rookgasanalyser kost slechts â&#x201A;Ź 149,-.

22-11-2019

EURO-INDEX bvba Leuvensesteenweg 607 - 1930 Zaventem - T: 02 757 92 44 - sales@euro-index.be

BRUSSELS KART EXPO

STAND 87

Organigram DIRECTOR GENERAL KRIS VAN DINGENEN

COMMERCIAL DIRECTOR JAN LHOËST

OFFICE MANAGER Magali Mannaerts

TEAMLEADER TECHNICAL ADVISORS

TEAMLEADER STUDY DEPARTMENT

Joël Dewalheyns

Willy Pauwels

ELECTRICAL ENGENEERING Olivier Linder

ADVISOR Lucine Albertian

TEAMLEADER ACCOUNT MANAGERS & COMMUNICATION Jan Lhoëst

ACCOUNT MANAGERS VLAANDEREN - BRUSSEL Sandra Mertens

HVAC & SANITARY Georges Gronsfeld

WALLONIË- BRUSSEL Rudo Bonni

Lenn Coussement

COMMUNICATION ENERGY TRANSITION Jozefien Vanbecelaere David Germani

COMMUNICATION & EVENTS OFFICER Sofie Lapière EDITOR Dirk De Wolf

maakt deel uit van:

Techlink vzw • J. Chantraineplantsoen 1, 3070 Kortenberg • T. +32 2 896 96 10 • info@techlink.be • BE 0682.796.163

80

by Techlink

• november 2019

23,6 is positief

Install Day Brussels Kart Expo 22 november 2019 Wijnegem Aalst Aartselaar Antwerpen Brugge Diest Dison Gent Grivegnée Habay Ieper Kuurne Lier Lummen Malmedy Mechelen Rocourt Temse Turnhout Zele desco member Gembloux Braine l’Alleud Châtelineau Marche-en-Famenne Mons Namur | Jambes Tournai Vorst | Forest Wemmel Zaventem www.desco.be www.vandenbergh.be

De medewerker

JOËL DEWALHEYNS

> Geboren op 16 december 1967 > Sterrenbeeld: Boogschutter > Functie: Teamleader Technical Advisors

> In dienst sinds 6 mei 2019 > Lievelingseten: Oosterse curry > Favoriete film: Le Fabuleux Destin d'Amélie Poulain

82

by Techlink

• november 2019

De werknemers van Techlink staan dagelijks voor jou op de barricaden.

Ze vertegenwoordigen onze sector in heel wat vergaderingen, beantwoorden al jouw vragen en doen zoveel meer. Toch verschuilt zich achter de façade ook gewoon een mens met zorgen en dromen.

TEAMLEADER TECHNICAL ADVISORS JOËL DEWALHEYNS

“

Laat je niet afschrikken, kom uit je comfortzone

Joël Dewalheyns is geboren en getogen in Leuven. Hij is ondertussen 18 jaar getrouwd met Annick. Daarnaast is hij trotse vader van twee kinderen: Jolan (15 jaar) en Amélie (17 jaar). Joël vertelt tijdens ons gesprek een ­leuke anekdote over zijn dochter: ‘Toen mijn vrouw en ik de film Le Fabu­ leux Destin d'Amélie Poulain voor het eerst zagen, waren we er allebei van overtuigd om onze dochter naar deze film te vernoemen. Deze film is, samen met de muziek, gewoon een meesterwerk en laat je wegdromen met een glimlach op je gezicht. De gelegenheid om eens al je zorgen te vergeten door een sfeer (warm, rustig, dromerig) die je niet meer los­ laat, heel meeslepend.’

Zweefvliegen als hobby

Joël is een buitenmens en ontmoet graag mensen. ‘Ik was een echt buitenkind, speelde graag samen met mijn broers, zus en vrienden. We gingen rondjes fietsen, ravotten of voetballen in de nabijgelegen parken. Nieuwe dingen, nieuwe uitdagingen: buiten spelen vraagt altijd om nieuwe oplossingen. Buitensport is zeer belangrijk voor me en van­ daag zijn zweefvliegen, fietsen en tennis, een zeer belangrij­ ke uitlaatklep.’

‘Zweefvliegen is bereikbaar voor iedereen. Het is een vlieg­ sport die zeer betaalbaar is en snel overslaat naar een pas­ sie. Zweefvliegen is bovendien een teamsport georganiseerd in clubverband en waar inspanning ontspanning is’, lacht Joël. ‘Na 3 jaar intense opleiding heb ik deze zomer mijn vergunning als zweefvliegpiloot behaald. Mijn vliegclub is Diest Aero Club vzw die als thuisbasis het militaire vlieg­ veld van Schaffen heeft. Ik maak deel uit van het PR-team van de club en de Vlaamse Liga van Zweefvliegclubs en en­ gageer mij graag voor deze sport.’

Rijkgevulde carrière

”

Kenmerkend voor boogschutters is dat ze grootse plannen en dromen hebben waarbij ze niet bang zijn om heel hoog in te zetten op alles wat ze willen bereiken en genoeg zelf­ vertrouwen hebben om buiten hun comfortzone te treden.

Dit blijkt ook uit de carrière van Joël.

‘Ingegeven door mijn droom om piloot te worden, sloot ik mij op 16-jarige leeftijd aan bij de Belgische Luchtmacht.

Ik bleef er werkzaam tot mijn 32e. Nadien was ik werkzaam binnen commerciële bedrijven waarbij ik management er­ varing heb opgedaan. Als Exhibition Manager bij EasyFairs was ik verantwoordelijk voor de beurzen en kwam hierbij voor het eerst in contact met de elektro- en HVAC-instal­ latiesector. Ik draag de installatiesector sindsdien een warm hart toe.’

‘Na 4 jaar Agoria ben ik verheugd om mijn ervaring en kennis verder in te zetten bij Techlink. Betrokken zijn bij de ontwikkeling van een visie en strategie, deel uitmaken van de structuur en beslissingen nemen. Dat engagement vloeit voort uit mijn geloof dat een sterke federatie meer dan ooit nodig is om sectoruitdagingen (energietransitie, digitalisering, ...) te lijf te gaan. Ook de leden van Techlink onderling dichterbij brengen en zo de betrokkenheid aan te zwengelen staat op mijn prioriteitenlijst.’

Ontdek de eigen streek

‘Mensen maken het liefst verre reizen, maar de bezienswaar­ digheden binnen Europa kennen ze vaak niet. Waar ben je dan eigenlijk mee bezig?’, vraagt Joël zich af. ­‘Europa heeft een zeer rijke cultuur en geschiedenis en daar mogen we best trots op zijn. Onze familiereizen zijn daarom steeds een mix van cultuur, natuur en ontspanning.’

november 2019 •

by Techlink

by Techlink

83

Productnews

Een uitblinker in zijn soort - de innovatieve HyFlex-Geko® -ventiloconvector

Met de nieuwe HyFlex-Geko, die deel uitmaakt van een innovatieve serie ventilator-convectoren, heeft Fläkt­ Group een nieuwe referentieklasse voor ventilo’s gecre­ ëerd. Als de Flex-Geko al als uitstekend is geclassificeerd, wordt met de HyFlex-Geko een nieuw record geves­ tigd. Dankzij zijn flexibiliteit, prestaties en hygiënische normen voldoet deze ventilo aan de hoogste eisen op het vlak van energie-efficiëntie, voelbaar koelvermogen en lage geluidsniveaus voor de kleinste ruimtes. Deze unit beschikt over koel- en verwarmingsvermogens van 1 tot 8 kW bij een gemiddeld ventilatortoerental. Op het vlak van flexibiliteit, installatiegemak, prestaties en onder­ houd is de HyFlex-Geko naar een hoger niveau getild.

Deze "Plug & Play"-unit is eenvoudig te installeren en te onderhouden. Verwarmen en koelen in functie van de vraag en een zeer laag geluidsvermogen garanderen een optimale omgevings-temperatuur en een optimaal ruimt­ ecomfort. De HyFlex-Geko is eenvoudig te reinigen en te desinfecteren. Met een unieke plooibare fiter die zijde­ lings of langs de onderzijde kan worden uitgeschoven, wordt een hoge graad van gebruiksvriendelijkheid voor de installateur en de eindgebruiker bereikt.

ler om een systeem op te zetten en systematisch gerecu­ pereerd R410A bij de distributeurs af te nemen, op te waarderen en te hergebruiken. Dit systeem maakt circulaire economie rond R410A koelmiddel perfect mogelijk. De toestellen met gerecycleerd R410A zijn te herkennen aan het Certified Reclaimed Refrigerant Alloca­tion-label. www.daikin.be

www.flaktgroup.be

Gerecycleerd koelmiddel R410A in Heat Recovery en mini VRV-units

Het staat zwart op wit in de Environmental Vision 2050 van Daikin: als wereldspeler in de sector neemt het bedrijf de voortrekkersrol naar een groenere toekomst. Ze gaan dan ook voor zero CO2-uitstoot door het recupereren en hergebruiken van bestaande koelmiddelen. Geen holle belofte, maar een missie waar Daikin volledig voor gaat!

Sinds mei zijn de eerste Heat Recovery en mini VRVunits op de markt gebracht met gerecycleerd koelmiddel R410A. Hiermee is Daikin Europe de eerste HVAC-spe­

84

by Techlink

• november 2019

De toekomst volgens Renson

De bewoner van morgen ligt wakker van andere zaken dan de bewoner van gisteren en vandaag. Meer dan ooit is onze maatschappij in evolutie. Het is dan ook belangrijk nu al te anticiperen en rekening te houden met de vereisten en wensen van die toekomstige bewoners. Renson toonde op Realty 5 mogelijke oplossingen voor uitdagingen waar promotoren, projectontwikkelaars en bouwheren vandaag al rekening mee moeten houden. Creating healthy spaces was nog nooit zo actueel. 5 toekomstige uitdagingen :

Bi-injection technology



Ultra dunne universele douchesifon

Hoog debiet 33L/min

Universeel Aanpasbaar aan alle standaard douchetubs

ULTRA COMPACT

66MM

QU’EST-CE QUE LA TECHNOLOGIE QU’EST-CE WAT IS DE QUE LA TECHNOLOGIE TECHNOLOGIE ?

WAT IS DE

Stopt slechte geuren

? ?

Nazicht

TECHNOLOGIE ?

Volledig toegankelijke afvoer na verwijdering deksel

De bi-injection technologie HAUT DÉBIT assuré !

HAUT DÉBIT assuré Gegarandeerd HOOG! DEBIET! Gegarandeerd HOOG DEBIET!

De elastomeren dichtingen zijn geïnjecteerd op het zelfde moment als de overige componenten van de sifon: 100% : STOP à toute remontée d’odeur !

ZÉRO encrassement • De verbindingen zijn 100% dicht: de dichtingen zijnÉtanchéité altijd correct geplaatst Étanchéité 100% :STOP STOPslechte à toute geuren! remontée d’odeur !

ZÉROverloren encrassement 100% waterdicht: GEEN achterblijvend vuil geplaatste dichtingen • Gedaan met en slecht

QU’EST-CE QUE LA TECHNOLOGIE QU’EST-CE WAT IS DE QUE LA TECHNOLOGIE TECHNOLOGIE ?

WAT IS DE

100% waterdicht: STOP slechte geuren!

GEEN achterblijvend vuil

? ?

TECHNOLOGIE ?

HAUT DÉBIT assuré !

ZÉRO encrassement

Étanchéité 100% : STOP à toute remontée d’odeur !

HAUT DÉBIT assuré Gegarandeerd HOOG! DEBIET!

encrassementvuil GEEN ZÉRO achterblijvend

Étanchéité 100% :STOP STOPslechte à toute geuren! remontée d’odeur !

100% waterdicht:

Gegarandeerd HOOG DEBIET!

GEEN achterblijvend vuil

100% waterdicht: STOP slechte geuren!

w w w.nicoll.be

Productnews

5 Renson oplossingen die daarop anticiperen.

1. Oververhitting binnenshuis voorkomen – Oplossing: buitenzonwering en intensieve nachtventilatie.

2. Hoe ventileren en toch energiezuinig bouwen – ­Oplossing: intelligent en geconnecteerd ventileren.

3. Comfortabel wonen voor iedereen – Oplossing: Verse buitenlucht via akoestisch geïsoleerde raamverluch­tingen.

4. ‘Smart living’ in intelligente huizen, woonblokken en wijken – De cloud oplossing van Renson, met dank aan OpenMotics.

5. Online aankopen? Niet zonder een foutlo­ ze ­thuis­levering – de eSafe Wall moduleerbare ­pakketbrievenbussen. www.renson.be

Zoneventielen van Caleffi regelen een flinke besparing in energie én in de portemonnee

Een zoneventiel(set) bespaart energie in de installatie door de verschillende ruimtes na te regelen. Het is mogelijk per ruimte steeds de gewenste temperatuur regelen, waardoor de gewenste energie gevraagd wordt. Hoe meer zones en

hoe kleiner de zones, hoe lager het energieverbruik en hoe hoger het comfort. Niet alleen energiebesparend dus, maar ook goed voor de portemonnee. De Z-one zoneven­ tielen zijn voorzien van een servomotor met een terug­ roepveer en een microschakelaar. Universeel toepasbaar is de voorgemonteerde zoneventiel met stekkeraansluiting (serie 642). Dit zoneventiel is geschikt voor stadsver­ warming-toepassing en/of tweewegzoneregeling van cv-installaties, zowel in verwarmings- als koelinstallaties.

Voor regeling op ruimtetemperatuur kunnen alle aan- en uit- zwakstroomthermostaten worden toegepast. Het zoneventiel is uitgerust met een synchrone servomotor en een afsluitklep met veerretour. Doordat de zoneventielset stekkerklaar is, kan het product gemakkelijk elektrisch aangesloten worden. Dankzij de voorgemonteerde ther­ mostaataansluiting (24 volt) zijn er geen aparte transfor­ mators of elektrische kabels nodig. www.caleffi.com

OPROEP TOT HET INDIENEN VAN EEN PROJECT Techlink plaatst haar leden graag in de kijker. Dit blijkt ook uit deze editie van Heat+.

Heeft jouw bedrijf onlangs een interessant project uitgevoerd?

Neem dan vrijblijvend contact op met onze redacteur Dirk De Wolf (dirk.dewolf@confederatiebouw.be).

Dit project laat je toe om als bedrijf via een andere invalshoek in het nieuws te komen.

86

by Techlink

• november 2019

4x € 1000 4of

€ 1000 reischeque

4x

Iedereen* wint!

shopbudget

4x 4of

€ 1000

restaurant

VRAAG JE KRASBILJET AAN DE BALIE VAN JE GROOTHANDEL

Een waardebon van onderstaande winkelketens t.w.v. € 5 bij aankoop van één Yonos PICO, Varios PICO of Stratos PICO verwarmingspomp.

En wordt misschien lotwinnaar van de maandelijkse hoofdprijs t.w.v. € 1000! Elke actiemaand verloten we een hoofdprijs, dus 4 in totaal!

Scan de QR-code en vind meer info op onze website www.pompjerijk.be * voorbehouden aan erkende installateurs actie geldig van 1.09.2019 tot 31.12.2019

LDL.BE

Pioneering for You

Tot € 5.000 VERVANGPREMIE voor oude gastoestellen.

Minder

Meer

Nóg een reden om gas te adviseren aan uw klanten.

Alle voordelen op een rij:

Uw klanten willen voor hun nieuwe verwarming en/of warmwaterinstallatie een groene maar ook zuinige oplossing.

• Tot € 5.000 vervangpremie van Gas.be

Als professionele installateur kan u hen met een gerust hart de mogelijkheden van gas adviseren. De lage CO2-uitstoot, het zuinige verbruik, de vele combinatie mogelijkheden met hernieuwbare energie en de groei van biogas maken van gas de ideale transitieenergie die actief helpt om de klimaatdoelstellingen te behalen.

En uw klant? Die geniet ondertussen van alle comfort, voordeliger dan ooit dankzij de nieuwe vervangpremie op oude gastoestellen.

voor verwarming en/of € 200 voor sanitair water • -30%* tot -48%** CO2/jaar • € 440* tot € 700** besparing/jaar * berekend voor een gascondensatieketel en een gemiddelde netto warmtebehoefte van 18.600 kWh/jaar ** berekend voor een gaswarmtepomp en een gemiddelde netto warmtebehoefte van 18.600 kWh/jaar

Bespaar tot € 5.000*** Wie een gastoestel van vóór 1985 vervangt door een nieuw exemplaar op gas ontvangt nu tot € 5.000 premie van Gas.be. Per nieuw toestel op gas, met een maximum van 2 nieuwe installaties, ontvang je een premie die kan oplopen tot € 2.500 per toestel. Zo is de aankoop van een nieuw, energie-efficiënt gastoestel nóg sneller terugverdiend en verwarmen uw klanten elke dag groen, zuinig en comfortabel.

*** € 500 voor een nieuw centraal verwarmingstoestel op aardgas met een maximaal nominaal vermogen van 70 kW (condensatieketel, gaswarmtepomp, condenserende warme lucht generator, hybride warmtepomp op aardgas). € 5 extra per kW wordt toegekend met een plafond van € 2.500 per toestel (overeenkomstig met 470 kW). Met een maximum van twee nieuwe verwarmingstoestellen (cf. cascade-opstelling van twee verwarmingstoestellen) voor appartementsgebouwen. Het maximale totaalbedrag van de premie bedraagt € 5.200.

Meer info op premie.gas.be Gas.be | Masuiplein 15 | B-1000 Brussel

GAS_19-073-vervangpremie_adv_230x297_NL_5.indd 1

gas.be 25/03/2019 16:14