info
Vakblad voor voor aannemers van plafonneer-, cement-, staff- en ornamentwerk, droge bepleistering, dekvloeren, voegwerk en gevelreiniging Uitgave van de Confederatie Bouw - Afwerking Lombardstraat 34 - 42 • 1000 Brussel Afgiftekantoor Gent X
JANUARI 2019 DRIEMAANDELIJKS LEDENBLAD
#54
wand • plafond • gevel • dekvloer
Gevelisolatie via keramische steenstrippen
Nieuw Waals typebestek: een stand van zaken
België vernieuwt het vennootschapsrecht
In de wolken van de producten 20% sneller 30% productiever
Ontdek de vernieuwde Capatect Light TO GO producten op www.caparol.be
30% lichter
INHOUD
8
Keramische steenstrippen als combinatie van esthetiek en energiezuinigheid Dikke isolatielagen gebruiken zonder al te dikke muren te krijgen? Keramische steenstrippen kunnen een oplossing bieden.
8
16
Nieuw Waals typebestek: een stand van zaken
België vernieuwt het vennootschapsrecht
Het NaVAP-bestuur is druk aan het ijveren om ervoor te zorgen dat het nieuwe Waalse typebestek voor gebouwen meer rekening houdt met de belangen van de stukadoor.
De BVBA verdwijnt en maakt plaats voor de BV. Lees alles over de revolutionaire veranderingen in het Belgische vennootschapsrecht!
5
14
18
Voorwoord Door Stéphan Jamar
Beursnieuws Elfde Dag van de Afwerking breekt alle records
Wetgeving Vlaanderen schaft vestigingswetgeving af, onduidelijkheid over mogelijke gevolgen
6
16
Prikbord
11 Aedificas Bouwbedrijven die kwetsbare jongeren helpen in de bloemen gezet
WTCB De norm over binnenbepleisteringen is vernieuwd!
22 Vlaanderen Nieuw energieprestatiecertificaat plus moet investeringen in isolatie stimuleren
BESTUURSCOMITE NaVAP Voorzitter Past voorzitter Waalse ondervoorzitter Vlaamse ondervoorzitter Secretaris Penningmeester
JAMAR Stéphan DEMUYNCK Jean-Pierre MOSTENNE Gérard VERMEULEN Vivianne HENDRIKS Henri VROMANT Nico
Honorair voorzitter Verslaggever Verslaggever
AERTS Jozef ARMAND Franz RAPAILLE Roger SCHOOF Freddy SEGHERS René
info NaVAP • oktober 2016
3
Zondag 19 mei 2019
een initiatief van
SCHRIJF IN Bedrijven én w erven vóór
22 maart 201 9 o p e nw e r ve n d a g. b e
EDITO
Alles verandert Beste collega’s, De titel van dit voorwoord mag dan wel ‘Alles verandert’ zijn, toch zijn er bepaalde tradities die we in ere moeten houden. En dus wil ik u in dit eerste magazine van 2019 mijn beste wensen voor het nieuwe jaar aanbieden. Moge 2019 een voorspoedig en gezond jaar worden voor u en uw geliefden! Wat wel continu in verandering is, is de bouwsector. Onze manier van bouwen is de voorbije jaren ingrijpend veranderd (zie bijvoorbeeld de reportage over het gebruik van steenstrippen op ETICS verderop in dit blad) en er duiken continu nieuwe materialen en technieken op. Als stukadoors hebben wij ons telkens aangepast aan de gewijzigde realiteit, en dat zullen we ook in de toekomst blijven doen. Want in 2019 ondergaat onze sector immers opnieuw een belangrijke wijziging. Vlaanderen heeft namelijk besloten om de vestigingswet af te schaffen. Iedereen zal dus als stukadoor of plafonneerder aan de slag kunnen gaan, zonder enige kennis van zaken. De Confederatie Bouw heeft zich maandenlang tevergeefs verzet tegen deze afschaffing. Momenteel is nog niet duidelijk hoe groot de gevolgen van deze afschaffing zullen zijn. Gaat de markt echt overspoeld worden door amateurs? Of verandert er in realiteit niet zo veel? De tijd zal het uitwijzen, en wij zullen ons, zoals we dat altijd doen, ook nu weer aanpassen aan de gewijzigde realiteit. Hoe dan ook zullen we ook in de toekomst ons uiterste best blijven doen om ons beroep te beschermen.
Stéphan Jamar
Voorzitter Confederatie Bouw - NaVAP
Info NAVAP wordt gesponsord door:
COLOFON Koninklijk Nationaal Verbond Aannemers van plafonneer-, cement-, staff- en ornamentwerk, droge bepleistering, dekvloeren, voegwerk en gevelreiniging vzw
Verantwoordelijke Uitgever
Redactie
Filip Coveliers Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel filip.coveliers@confederatiebouw.be
Bram Schittecatte Tel.: 02/545 59 47 - Fax: 02/545 58 59 bram.schittecatte@confederatiebouw.be
Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel Tel.: 02/545 57 10 - Fax: 02/545 58 59 e-mail: plafonneerders@confederatiebouw.be www.navap-unep.be
Advertentieverantwoordelijke
Vormgeving
Texte français sur demande
Steve Caufriez Tel.: +32 (0)2 545 57 25 GSM: +32 (0)486 58 71 91 steve.caufriez@confederatiebouw.be
Administratie: Greta Horlait greta.horlait@confederatiebouw.be
Abder-Razzaaq Boujdaini abder-razzaaq.boujdaini@confederatiebouw.be
Drukwerk Graphius, Oostakker
Prikbord
Confederatie neemt intrek in gerenoveerd kantoor in Leuven Op vrijdag 14 december werd het gerenoveerde gebouw van de Confederatie Bouw Brussel – Vlaams-Brabant in Leuven officieel geopend. Vivianne Vermeulen en Danny Verhaeghen, bestuursleden van NaVAP, maar ook actief bij de Vlaams-Brabantse lokale afdeling van de Confederatie Bouw, waren twee van de drijvende krachten achter de renovatie. Na hun uren hebben zij tal van klusjes opgeknapt om het gebouw een volledige make-over te geven. De binnenkant van het gebouw werd totaal vernieuwd. Alle binnenmuren werden gesloopt en het kantoor kreeg een nieuwe indeling. Het oude landschapskantoor werd vervangen door verschillende kleinere burelen en vergaderzaaltjes. En het resultaat mag gezien worden!
nieuw in het kantoor terecht voor al hun praktische vragen, registraties of voor juridisch advies.
Alle Vlaams-Brabantse lidbedrijven kunnen voortaan op-
www.confederatiebouw.be/brusselvlaamsbrabant
Batibouw boort nieuw publiek aan steeds vaker voor het gemak van een projectontwikkelaar. Daarom moet ook Batibouw zich aanpassen aan deze nieuwe realiteit”, klonk het.
Eind december 2018 vond de voorstelling plaats van de volgende editie van Batibouw. De 2019-editie wordt een speciale editie, niet alleen omdat de beurs dan 60 kaarsjes uitblaast, maar ook omdat de organisatoren ervoor gekozen hebben om nieuwe wegen in te slaan. “De bouw is de afgelopen jaren ingrijpend veranderd. We zien minder nieuwbouw en meer renovaties, meer appartementen in plaats van gezinswoningen en bouwers kiezen
6
info NaVAP • januari 2019
Daar waar Batibouw tot nu toe steeds een pure consumentenbeurs was, willen de organisatoren nu ook jongeren, werkzoekenden, en vakmensen aanspreken. Zo komt er een tweedaags event, de ‘Immo Days’, waar 15 grote projectontwikkelaars hun nieuwe bouwprojecten zullen voorstellen aan het grote publiek. Een andere interessante nieuwigheid is dat er in 2019 een beursgedeelte komt over ‘Special Tools’. Dit gedeelte is uiteraard gericht naar vakmensen uit de bouw. Verder komt er een ‘Job-Wall’ en een ‘Job Day’, zodat mensen die op zoek zijn naar een job in de bouw ook aan hun trekken komen. De jongeren zullen hun vaardigheden kunnen tonen aan het publiek op de ‘Skills Demos’, een samenwerking met WorldSkills België. Tot slot komen er ook events voor onder andere syndici en de sector van de utiliteitsbouw. Batibouw vindt plaats van donderdag 21 februari 2019 tot en met zondag 03 maart 2019 in de hallen van Brussels Expo. Alle praktische info vindt u op: www.batibouw.com
Deelnemen aan Open Wervendag 2019? Schrijf je nu in! Op zondag 19 mei 2019 vindt de 13e editie van Open Wervendag plaats. Sinds jaar en dag is dit initiatief van de Confederatie Bouw hét uithangbord van de bouw en de bouwberoepen in België. Bovendien is het ook een uitstekende gelegenheid om de nieuwste technologieën en ontwikkelingen uit de bouw te tonen aan het grote publiek. Vorig jaar brachten 83.000 geïnteresseerden een bezoek aan een van de 150 deelnemende werven over heel België.
Aan Open Wervendag gaat heel wat voorbereidend werk vooraf. Die voorbereidingen lopen nu al volop. Aannemers die willen deelnemen, wachten dus best niet te lang meer om zich in te schrijven, want de inschrijvingen sluiten op 22 maart. Wenst u meer informatie, of wil u zich inschrijven met één of meerdere werven? Surf dan naar www.openwervendag.be.
uw springplank naar zorgeloos ondernemen U start of heeft een bedrijf? Vertrouw dan op Formalis:
in samenwerking met
• bij de afhandeling van al uw administratieve formaliteiten; • voor de inschrijving en wijzigingen in de Kruispuntbank van Ondernemingen; • voor onze expertise en kennis van de ondernemerschap.
Meer info via formalis.be
info NaVAP • januari 2019
7
WTCB
De norm over binnenbepleisteringen is vernieuwd! De in 2016 herziene norm NBN EN 13914-2 over het ontwerp, de voorbereiding en de uitvoering van binnenbepleisteringen besteedt veel aandacht aan de ondergrond. Dit artikel bespreekt de belangrijkste punten uit deze herziening.
Toepassingsgebied van de norm De Europese norm NBN EN 13914-2 formuleert enkele algemene aanbevelingen voor de uitvoering van binnenbepleisteringen. Gezien de grote variabiliteit aan materialen, praktijken en klimaatomstandigheden in Europa is het echter mogelijk dat deze norm voor bepaalde aspecten onvoldoende in detail gaat, waardoor ze niet altijd bruikbaar is voor de aannemers. Daarom moet ze aangevuld worden met nationale bijlagen of bijkomende nationale richtlijnen die gerichtere aanbevelingen of aanvullende prestaties formuleren. In België kan men hiervoor bijvoorbeeld teruggrijpen naar de TV’s 199 en 201. De norm NBN EN 13914-2 heeft betrekking op: • pleisters op basis van gips of gipskalk • pleisters op basis van cement en/of kalk • polymeergemodificeerde pleisters op basis van cement en/of kalk • lichtgewicht pleisters • silicaatpleisters • organische pleisters • leempleisters.
Beschrijving van de werken Om een correcte offerte en inschatting van de werken te kunnen maken, moet de plafonneerder over de volgende informatie beschikken: • het type ondergrond en de eventuele voorbehandelingen • het gewenste pleistersysteem en de benodigde laagdiktes
8
info NaVAP • januari 2019
• de beoogde functies en prestaties • de grootte van het pleisteroppervlak (dat gemeten kan worden volgens de Belgische norm NBN B 06-001) • de coördinatie met andere beroepen voor de plaatsing van de leidingen en de kabels • de aansluitingsdetails met andere elementen (bv. het schrijnwerk) • de gewenste afwerkingsgraad van de bepleistering, rekening houdend met de latere afwerking en de verlichting. Een binnenbepleistering kan verschillende functies vervullen, zoals het verzekeren van de luchtdichtheid en het beschermen tegen brand. Hoewel de bepleistering soms ook een decoratieve functie uitoefent, doet ze in de meeste gevallen louter dienst als ondergrond voor een verdere afwerking (bv. verf of behang). De ontwerper moet opgeven aan welk kwaliteitsniveau er voldaan moet worden. Indien hij dit niet doet, is volgens de norm immers niveau 1 van toepassing, wat wil zeggen dat er geen eisen gelden. Voor meer informatie over de kwaliteitsniveaus en toleranties voor binnenbepleisteringen verwijzen we naar de WTCB-Dossiers 2008/3.12.
Voorbereiding van de ondergrond Alvorens de pleisterwerken aan te vatten, moet het gebouw of de betrokken ruimte wind- en regendicht zijn. Omliggende elementen, zoals het schrijnwerk, moeten beschermd worden te-
gen vlekken en beschadigingen. Een goede coördinatie tussen de (onder)aannemers is essentieel. Zo moeten er duidelijke afspraken gemaakt worden over de elementen (bv. leidingen, kabels) die in de ondergrond weggewerkt moeten worden of over de doorvoeringen die voorzien moeten worden. Indien er achter deze elementen gepleisterd moet worden, moet dit vooraf besproken worden. De ondergrond moet droog, proper en voldoende uitgehard zijn. Resten van stof, ontkistingsproducten of uitbloeiingen moeten eerst afgeborsteld of verwijderd worden en beschadigingen of loszittende delen moeten hersteld worden. Indien de ondergrond uitzetvoegen bevat, moeten deze in de bepleistering op dezelfde plaats overgenomen worden. Het is belangrijk dat de bepleistering verenigbaar is met de aanwezige ondergrond. Afhankelijk van het type ondergrond en de gekozen bepleistering kan er een voorbehandeling nodig zijn. De herziene norm geeft hierover uitgebreid advies. De tabel op de volgende pagina vergelijkt voor de meest courante ondergronden in België de aanbevelingen uit de norm met deze uit de TV 201. Wanneer de fabrikant van de ondergrond of het pleister specifieke voorbehandelingen opgeeft, dienen deze uiteraard gerespecteerd te worden.
Vergelijking van de in de herziening van de norm NBN EN 13914-2 en de TV 201 aanbevolen voorbehandelingen voor verschillende ondergronden.
Uitvoering van de binnenbepleistering Na een goede voorbereiding van de ondergrond, kunnen de hoekprofielen en lokale verstevigingen aangebracht worden. Deze worden bij voorkeur vastgezet met hetzelfde pleistertype. Hierbij dient men uiteraard rekening te houden met de corrosiegevoeligheid van de profielen (zie de WTCB-Dossiers 2012/2.9). Bij de uitvoering van de bepleistering moet de temperatuur van de ondergrond en de omgeving minstens 5 °C
bedragen (of 8 °C in het geval van silicaatpleisters). De bepleistering kan in één laag (ofwel in twee nat-in-natlagen) of in meerdere lagen aangebracht worden, eventueel met een tussenliggende primer of hechtlaag. Bij de aanmaak van het pleister wordt er doorgaans een aanzienlijke hoeveelheid water toegevoegd die tijdens de droging grotendeels moet verdampen. Het is belangrijk dat de verschillende pleisterlagen voldoende tijd krijgen om
te drogen en uit te harden, alvorens er een volgende laag of afwerking (bv. verf of behang) op aangebracht wordt. Hierbij is het essentieel om de ruimte goed te ventileren ter beperking van problemen zoals hechtingsverlies of schimmelvorming. Meer informatie over de droging van binnenbepleisteringen vindt u in de WTCB-Dossiers 2010/4.11. I. Dirkx, ir., projectleider, laboratorium Ruwbouw- en afwerkingsmaterialen, WTCB Bron: WTCB-Contact 2018/4 info NaVAP • januari 2019
9
Ondernemingsrecht
BVBA wordt BV: België vernieuwt het vennootschapsrecht Dit jaar komt er naar alle waarschijnlijkheid een ingrijpende verandering van het Belgische vennootschapsrecht. De meest in het oog springen de verandering is het feit dat de BVBA’s zullen vervangen worden door een nieuwe rechtsvorm: de BV. Maar dat is niet alles… Voor het eerst in bijna vijftig jaar voert de overheid een grondige modernisering door van het vennootschapsrecht. En dat is nodig, want doorheen de jaren was een kluwen aan vennootschapsvormen ontstaan, waarvan er verschillende zelden of nooit gebruikt werden. Van ongeveer 20 vennootschapsvormen gaat het in de nieuwe regeling naar zes. Ook moest het vennootschapsrecht aangepast worden aan de Europese regels (onder andere op het vlak van vrije vestiging) en hoopte de overheid onze regelgeving te vereenvoudigen en op die manier ons land ook aantrekkelijker te maken voor buitenlandse investeerders.
Van BVBA naar BV Wie vanaf 1 mei 2019 een nieuwe vennootschap wil oprichten, zal hoogst waarschijnlijk opteren voor een besloten vennootschap (BV). Deze nieuwe rechtsvorm wordt onder de nieuwe regelgeving de standaard rechtsvorm. De besloten vennootschap is bedoeld als een makkelijke, flexibele vennootschap, die geschikt is voor de meeste ondernemingen, van hele kleine tot hele grote. Een besloten vennootschap kan door één persoon opgericht worden. Tot nu toe kon dit alleen voor bvba’s. Die persoon kan zowel een natuurlijke persoon als een rechtspersoon zijn. Een belangrijk verschil met de bestaande BVBA’s, is dat er voor de oprichting van een BV geen startkapitaal
10
info NaVAP • januari 2019
meer nodig zal zijn. Vroeger moest je minstens 18.550 euro inbrengen om een BVBA op te richten. Die ondergrens verdwijnt voor de oprichting van een BV. Dat betekent niet dat schuldeisers voortaan niet langer beschermd zullen zijn. Een ander mechanisme om schuldeisers te beschermen zal immers aan belang winnen, namelijk de verplichting om voldoende inbreng te voorzien om de activiteit te starten. De aandeelhouders zullen bij de oprichting dus nog steeds een inbreng verrichten. De aard en de omvang hiervan kunnen ze echter vrij bepalen, zolang het aanvangsvermogen bij de oprichting toereikend is om de activiteiten van het bedrijf uit te voeren gedurende een periode van twee jaar. De oorsprong van dat vermogen is veel
minder dan vroeger wettelijk geregeld. Het kan bijvoorbeeld bestaan uit een lening. De oprichters moeten het bedrag van dit aanvangsvermogen verantwoorden in een nieuw financieel plan, dat een verplicht document wordt bij de oprichting van de vennootschap.
Wat met bestaande BVBA’s? De nieuwe regels treden in werking voor nieuwe vennootschappen die vanaf vermoedelijk 1 mei 2019 worden opgericht. Bestaande BVBA’s krijgen tot 2024 de tijd om hun statuten aan te passen aan de nieuwe regelgeving. Bestaande BVBA’s die tijdens deze overgangsperiode een statutenwijziging willen doorvoeren, worden bovendien verplicht om de statuten
volledig in overeenstemming te brengen met de nieuwe regels, wat erop neerkomt dat ze in dat geval verplicht moeten omvormen tot een BV. Gedurende deze overgangsperiode van 5 jaar zullen er dus twee verschillende vennootschapsreglementeringen gelden in ons land.
Aansprakelijkheid bestuurders wordt begrensd Ook de regels rond de bestuurdersaansprakelijkheid veranderen. De wetgever kiest er uitdrukkelijk voor om die aansprakelijkheid vlot verzekerbaar te maken. Daarom wordt de aansprakelijkheid van elke bestuurder begrensd op een bepaald bedrag. De hoogte van dat bedrag is afhankelijk van de omvang van de vennootschap waarvoor de bestuurders optreden (zie tabel). De gemiddelden worden iedere keer genomen over de drie boekjaren voorafgaand aan de vordering van de aansprakelijkheid. Als de vennootschap nog niet oud genoeg is, neemt men de tijd verlopen sinds de oprichting. En voor alle duidelijkheid: het gaat hier niet om bedragen per bestuurder, maar voor alle bestuurders samen. De bedragen gelden voor alle aansprakelijk gestelde leden van bestuurs- of toezichtsorganen samen voor de hele vordering.
Wat met de tijdelijke (handels)vennootschap ? Ook voor de tijdelijke handelsven-
Tabel: Aansprakelijkheid van de bestuurders
€ 250 000
wanneer de gemiddelde omzet (exclusief btw) onder de € 700 000 per jaar blijft en het gemiddelde balanstotaal onder de € 350 000
€ 1 miljoen
wanneer de vennootschap niet in de vorige categorie valt en maximaal één van de volgende criteria overschrijdt: • een gemiddelde omzet (exclusief btw) van € 9 000 000 per jaar • een gemiddeld balanstotaal van € 4 500 000.
€ 3 miljoen
€ 12 miljoen
wanneer de vennootschap niet onder de twee vorige categorieën valt, maar ook niet onder de vierde en laatste categorie. Wanneer de vennootschap minstens één van de volgende grenzen bereikt of overschreden heeft: • een gemiddelde omzet (exclusief btw) van € 50 miljoen per jaar; • een gemiddeld balanstotaal van € 43 miljoen.
nootschap (THV) verandert er heel wat. Bij veel aannemers is deze rechtsvorm een populaire keuze voor grote projecten. Het is een manier om de taken, de kosten en de winsten te verdelen. Reeds met de wet van 15 april 2018 houdende hervorming van het ondernemingsrecht werd de naam van de tijdelijke handelsvennootschap gewijzigd in Tijdelijke Vennootschap (TV) en zijn deze Tijdelijke Vennootschappen verplicht zich in te schrijven in de KBO en moeten zij een eigen boekhouding voeren. (zie kader) Onder de nieuwe vennootschapsreglementering wordt de TV vervangen door een andere rechtsvorm: de ‘maatschap’. De maatschap is de enige vennoot-
NIEUWE REGELS VOOR T(H)V’S SINDS 1 NOVEMBER 2018 Sinds 1 november 2018 gelden al verschillende nieuwe regels voor TV’s. Zo zijn ze verplicht om een eigen boekhouding te voeren. TV’s die al actief waren voor die datum, krijgen een overgangsperiode van zes maanden die begint op 1 november 2018. Zij moeten een eigen boekhouding voeren vanaf het eerste volledige boekjaar dat begint na het verstrijken van de overgangsperiode. Een tweede wijziging die op 1 november 2018 in werking trad, is het feit dat TV’s zich moeten inschrijven in de kruispuntbank van ondernemingen (KBO). Bij nieuw opgerichte TV’s moet dit ogenblikkelijk gebeuren, bestaande TV’s krijgen daarvoor tijd tot 1 mei 2019. TV’s die deze verplichting niet nakomen, riskeren een strafrechtelijke boete tot 80.000 euro.
schapsvorm zonder rechtspersoonlijkheid die behouden blijft. Het gaat om een overeenkomst tussen twee of meer personen die hun nijverheid, geld of goederen samenbrengen, om de winst die daaruit ontstaat met elkaar te delen. De personen in kwestie kunnen zowel natuurlijke personen zijn als rechtspersonen, zeg maar ondernemingen. Het is perfect mogelijk om een tijdelijke maatschap op te richten. Niets houdt ondernemingen dus tegen om ook in de toekomst een op de TV gelijkende constructie op te zetten. Alleen zal ze een andere naam krijgen. Wanneer de oprichtingsovereenkomst het aandeel van de vennoten niet bepaalt, is ieders aandeel evenredig met zijn inbreng in de vennootschap. Als een vennoot alleen zijn nijverheid inbrengt, wordt het aandeel beschouwd als gelijk aan dat van de vennoot die het minste heeft ingebracht. De overeenkomst tot oprichting van de TV/maatschap zal dus in de toekomst zeer precies moeten vermelden hoe groot het aandeel van elk van de vennoten is. Leden van de Confederatie Bouw kunnen een meer gedetailleerde bespreking van deze nieuwe wetgeving vinden in het ledenblad ‘Bouwbedrijf ’ van december/januari. Via www.issuu.com/confed vindt u een elektronische versie. info NaVAP • januari 2019
11
Belangenbehartiging
NaVAP verdedigt belangen stukadoors in nieuw Waals typebestek: een stand van zaken In de vorige nummers van Info NaVAP kon u lezen hoe het NaVAP-bestuur en voorzitter Stephan Jamar achter de schermen druk bezig zijn om ervoor te zorgen dat het nieuwe Waalse typebestek voor gebouwen meer rekening houdt met de vragen van de plafonneerder-stukadoor. Als afsluiter van deze artikelenreeks stellen we een laatste strijdpunt voor en geven we een stand van zaken. Momenteel wordt gewerkt aan een herziening van het Waalse typebestek voor gebouwen 2022. Dit document, dat in het Franstalige landsgedeelte beter bekend is als het ‘CCTB’, moet dé referentie worden inzake bouw en/of renovatie van gebouwen in Wallonië. Het NaVAP bestuur is achter de schermen druk aan het ijveren om in deze geactualiseerde versie meer rekening te houden met de noden van de plafonneerder-stukadoor. Het voorbije jaar stelden we al heel wat eisen voor (zie ook kader), gaande van heel praktische zaken, zoals aansluitingen voor water en elektriciteit, tot duidelijke prijsafspraken in functie van de bijkomende werken die nodig zijn.
Profielen voor metalen liggers op gelijke hoogte Een laatste strijdpunt van onze vakvereniging heeft betrekking op de metalen liggers die worden gebruikt om de welfsels van de bovenliggende vloer te dragen. Soms gebeurt het dat die welfsels op de onderflens van het profiel worden gelegd. Wij ijveren ervoor dat de onderzijde van het profiel (balk of metalen profiel) gelijk komt te liggen met de onderzijde van de welfsels of andere vloerelementen ( hout, beton,…). Is dit niet het geval, dan betekent dit extra
12
info NaVAP • januari 2019
werk voor de plafonneerder en dat moet uiteraard vergoed worden. Om het werk van de plafonneerder-stukadoor te vergemakkelijken zou er dus een uitsparing moeten worden voorzien ter hoogte van de oplegging van de welfsels, zodat de onderzijde van de balk en de welfsels op dezelfde hoogte komt te liggen. Ook dit wil het NaVAP-bestuur graag in het CCTB laten vastleggen. Let wel: dit garandeert niet dat er geen scheurvorming kan ontstaan in de bepleistering ter hoogte van deze openingen. Hiervoor kan de stukadoor echter niet aansprakelijk worden gesteld.
Realisaties en stand van zaken In het kaderstukje vindt u nogmaals alle strijdpunten terug die ook in de vorige artikels van deze reeks aan bod kwamen. Het goede nieuws is dat al deze punten intussen goedgekeurd zijn door de werkgroep en dat ze zullen worden opgenomen in de nieuwe versie van de CCTB. Nu de eisen van de stukadoor-plafonneerder zelf verwerkt zijn in het Waalse typebestek, wil voorzitter Stephan Jamar zich gaan toespitsen op de problemen of moeilijkheden die ontstaan door de samenwerking met andere aannemers die
gelijktijdig hun werken uitvoeren, of het werk van de stukadoor kunnen beïnvloeden. Voorzitter Stephan Jamar wil een open dialoog aangaan met onder andere elektrotechnici, installateurs van verwarming, airconditioning en ventilatie en andere beroepen wiens werken een invloed kunnen hebben op het werk van de plafonneerder-stukadoor en vice versa. Er moeten absoluut duidelijke afspraken gemaakt worden met de verschillende andere aannemers die ook op de werf aanwezig zijn over obstakels die uit de wand uitsteken op de plaatsen waar hij of zij pleister moet aanbrengen. Dit bemoeilijkt immers niet allee het werk van de stukadoor, het maakt het bovendien ook moeilijk om een goed resultaat te verkrijgen. Enkele mogelijke voorstellen die het werk van de stukadoor zouden vergemakkelijken: • Elektricien: geen draden uit de muren en plafonds laten hangen. Deze hangen in de weg om het pleisterwerk vlak te kunnen afwerken.
• Loodgieters: aansluitingen en andere leidingen moeten gelijk met de ondergrond uitgevoerd worden (stenen, scheidingswanden, houtconstructie, welfsels enz…). • Ventilatie: buizen moeten gelijk zitten met stenen of draagconstructie (stenen, scheidingswanden, houtconstructie, welfsels enz…). • Chauffagist: wachtleidingen moeten geplaatst worden voor de plaatsing van radiatoren (soms gelijk met de binnenmuur of andere ondergrond (stenen, scheidingswanden, houtconstructie, welfsels enz…). Door middel van duidelijke en heldere afspraken tussen de verschillende beroepsgroepen kan het werk van de stukadoor-plafonneerder een flink stuk gemakkelijker gemaakt worden. En door deze afspraken in het typebestek op te nemen, vergroot de kans dat de stukadoor in normale omstandigheden zal kunnen werken, wat hem of haar toelaat om een eindresultaat af te leveren dat binnen de toegestane toleranties grenst.
DE REEDS GOEDGEKEURDE STRIJDPUNTEN: 1. Een verplicht wateraftappunt op de bouwplaats. 2. Een verplichte stroombron op de bouwplaats. 3. Een afgesloten bouwplaats (alle buitenschrijnwerk moet geplaatst zijn op het moment dat de stukadoor-plafonneerder aan zijn werken begint). 4. Niet werken met een prijs per vierkante meter waarin alles inbegrepen is.
10. Een bijkomende kost wanneer de stukadoor de ruimtes rondom de raamlintelen moet opvullen. 11. NaVAP vraagt ook een nieuwe opmeting na het beëindigen van de plafonneerwerken. 12. Een toeslag voor het aanbrengen van verstevigingen in de wanden op de plaatsen waar radiatoren, toiletten of andere sanitaire installaties zullen bevestigd worden.
5. Het begrip ‘schilderklaar’ verwijderen uit alle documenten.
13. Een extra rubriek toegevoegd voor bijkomende kosten, zoals de kosten voor het drogen van het pleisterwerk (huren bouwdroger).
6. Eerst de ramen plaatsen, dan pas het pleisterwerk.
14. Eerst chappen, dan plakken.
7. Een bijkomende kost wanneer een steiger van meer dan drie meter hoog nodig is. 8. Gedetailleerde beschrijving van bijkomende kosten zoals voorbereidende werken, primers, anti-roestmiddelen, wapeningsnetten of andere voorbereidende werken of producten. 9. Een bijkomende kost voor gebruik van afschermingen en andere middelen die gebruikt worden om vloeren, muren of plafonds te beschermen.
15. De stukadoor kan niet verantwoordelijk gesteld kan worden voor barsten en scheuren in het pleisterwerk die het gevolg zijn van problemen met de stabiliteit. 16. Een meerkost voor het egaliseren van de muren, zodat de profielen perfect aansluiten. 17. Een toeslag voor het bepleisteren van deurkaders en in de hoeken achter technische leidingen.
info NaVAP • januari 2019
13
Gevelisolatie
Keramische steenstrippen als ideale combinatie van esthetiek en energiezuinigheid bij passiefbouw Passiefbouw gaat onvermijdelijk gepaard met hele dikke isolatielagen. En dat beperkt de mogelijkheden voor de afwerkingslaag, als je de dikte van de muuropbouw binnen de perken wil houden. Bij het AZ Sint-Lucas in Brugge vond men een innovatieve oplossing om esthetiek en energiezuinigheid met elkaar verzoenen.
14
info NaVAP • januari 2019
Passiefbouw is de toekomst van de bouwsector. Niet alleen voor woongebouwen, maar ook in de utiliteitsbouw. Daar is iedereen het roerend over eens. Wanneer je een gebouw passief wil maken, ben je verplicht om met hele dikke isolatielagen te werken in de muren en vloeren. Die isolatiediktes hebben echter ook het nadeel dat ze de muuropbouw heel erg dik maken. De architecten hebben vaak geen andere keuze dan te kiezen voor een dunne afwerkingslaag. In veel gevallen kiest men dan gemakshalve voor crépi.
Het beste van twee werelden Toen architect Wim De Clerck (Boeckx architects) het ontwerp maakte voor de nieuwe verblijfsafdeling van de kinderpsychiatrie van het AZ Brugge, het zogenaamde K-paviljoen, wilde hij graag passiefbouw combineren met een decoratieve gevelsteen. “In 2013 werd besloten om een nieuw gebouw te plaatsen voor de afdeling kinderpsychiatrie, vertelt Alex Masquelier: directeur infrastructuur en facilitaire diensten bij het AZ Sint-Lucas in Brugge. “Omdat ons ziekenhuis ingesloten ligt tussen een woonwijk en een natuurgebied, is de beschikbare oppervlakte erg beperkt. We moeten dus goed nadenken over hoe we onze grond zo efficiënt mogelijk kunnen gebruiken. Na het overlopen van de verschillende opties hebben we besloten om het nieuwe gebouw op te trekken op dezelfde plaats waar voordien een kleine sporthal stond. Die voldeed echter niet meer aan de hedendaagse eisen en leek het nuttiger om die af te breken om ruimte te maken voor het nieuwe gebouw. Het K-paviljoen moest dus niet alleen de verblijfsafdeling en het therapiegedeelte van de kinderpsychiatrie huisvesten, maar in de kelder moest er ook een sportzaal komen. We kozen er van bij de start voor om van het nieuwe gebouw geen klassiek ziekenhuisgebouw te maken. Eerst en vooral wilden we dat het een zeer energiezuinig gebouw zou zijn. We wilden verder gaan dan wat de energienormen momenteel opleggen. Het nieuwe gebouw moest en zou dus passief en CO2-neutraal zijn. Verder moest het in contact staan met de buitenwereld, zodat onze patiënten ook de mogelijkheid krijgen om af en toe wat frisse lucht op te snuiven. Tot slot waren er enkele specifieke eisen voor de inrichting en afwerking.”
Robuust, onderhoudsvriendelijk en prikkelarm Voor de gevelbekleding kreeg architect Wim De Clerck ook zeer duidelijke
instructies. De bouwheer wilde een robuust materiaal, dat tegelijk ook onderhoudsvriendelijke moest zijn. Een bijkomende eis was dat het gebouw prikkelarm moest worden ontworpen. Dat laatste gold ook voor de binneninrichting. Wim De Clerck “Omdat de patiënten die hier verblijven, vaak door een moeilijke periode gaan, wordt het aantal externe prikkels bewust zo beperkt mogelijk gehouden. We kiezen dus voor sobere kleuren en patronen. Voor de gevelbekleding viel de keuze op een mooie, grijze keramische gevelsteen. Traditionele bakstenen bleken echter moeilijk verzoenbaar met de 32 cm dikke isolatielagen, de uitkraging in de gevel en de actieve zonwering die verticaal boven de ramen moest kunnen wegschuiven. Omdat we bij de klassieke bouwmaterialen niet meteen een sluitende oplossing vonden, namen we contact op met de mensen van Sto om de mogelijkheden te overlopen. Zo kwamen we uit bij de StoBrick steenstrippen, een innovatieve oplossing die bestaat uit steenstrippen op een gewapende tussenlaag in combinatie met EPS-isolatie.”
Esthetisch en energetisch Die StoBrick steenstrippen bieden enkele grote voordelen. Ze zijn namelijk bekleed met bakstenen die doormidden geslepen zijn. Het stuk van de baksteen dat gebruikt wordt, is slechts 2 cm dik. Zo is een veel dunnere muuropbouw mogelijk dat bij een traditionele spouwmuur. De steenstrippen kunnen vervolgens in standaard-metselverband verlijmd worden op het gevelisolatiesysteem. Op die manier blijft de dikte van de muur beperkt en moeten er geen toegevingen gedaan worden op de isolatiediktes. Het gebouw werd ingepakt met een laag geëxpandeerd polystreen (EPS 32), die als een deken over het gebouw lag. Deze aanpak liet bovendien toe om heel veel koudebruggen te vermijden, iets wat met een klassieke spouwmuur quasi onmogelijk zou geweest zijn. Dankzij het gebruik van de StoBrick steenstrippen slaagde de architect erin info NaVAP • januari 2019
15
Gevelisolatie
Dankzij de grijze Whapper Snowdust-gevelsteen krijgen de gevels een eigentijds, speels karakter.
De uitkraging geeft een gebouw een architecturale meerwaarde en zorgt tegelijk voor schaduw op de onderste verdieping, wat opwarming voorkomt.
om energiezuinigheid en esthetiek met elkaar te verzoenen, zonder toegevingen te doen op een van beide vlakken. Het gebouw voldoet daarnaast ook aan de strengste eisen op het vlak van luchtdichtheid en zit propvol technieken voor ventilatie en koeling. Een warmtepomp zorgt voor een duurzame en efficiënte verwarming, terwijl een automatisch gestuurde zonwering moet voorkomen dat het gebouw te snel opwarmt. Het resultaat is een hypermodern passief gebouw dat volledig CO2-neuraal is. Volgens het AZ Brugge zou het daarmee het eerste passieve ziekenhuisgebouw zijn in ons land.
16
info NaVAP • januari juli 20172019
STOBRICK STEENSTRIPPEN: HOE WERKT HET CONCREET? Het StoBrick systeem is een standaard gevelisolatiesysteem dat kan aangepast worden op maat van de het project. Met het systeem zijn meer dan 40 verschillende afwerkingen mogelijk. Er kan niet alleen gekozen worden uit een uitgebreid gamma aan stenen, bovendien kan ook de richting van het verband vrij gekozen worden. Naast een traditioneel horizontaal verband, is het ook mogelijk om te kiezen voor een verticaal of diagonaal patroon. Het resultaat? Dunne opbouwmuren, maximale energetische efficiëntie en een brede waaier aan esthetische mogelijkheden. Sto voorziet daarnaast ook opleidingen om aannemers te leren hoe ze de steenstrippen kunnen aanbrengen op ETICS (buitengevelisolatiesystemen) en zorgt voor begeleiding op de werven. www.sto.be
Aedificas
Bouwbedrijven die kwetsbare jongeren helpen in de bloemen gezet De Aedificas Foundation, een initiatief van de Confederatie Bouw om bouwbedrijven aan te zetten tot het ondersteunen van wie het minder goed heeft in deze samenleving, heeft haar jaarlijkse Awards uitgereikt. Vier bouwbedrijven vielen in de prijzen: zij helpen jongeren die het uiteenlopende reden moeilijk hebben. De vier winnaars krijgen elk 5000 euro die ze moeten gebruiken om hun project verder uit te bouwen. vzw Toontjeshuis opgericht om inclusieve woonprojecten te ontwikkelen voor jongvolwassenen met een zorgbehoefte, zodat zij er levenslang kunnen wonen. • Medewerkers van RENOTEC (uit Geel) helpen vzw De Waaiburg voor bijzondere jeugdzorg, onder meer bij het aanleggen van de tuin en het buitenterras.
De Aedificas Foundation Awards, die jaarlijks worden uitgereikt door de Aedificas Foundation van de Confederatie Bouw, belonen bouwbedrijven die samen met non-profitorganisaties kwetsbare groepen re-integreren in de maatschappij. “De bouwsector wordt vaak omschreven als een ruwe en harde sector, maar toch bouwen heel wat bouwbedrijven niet enkel woningen en gebouwen, ze bouwen ook mee aan de toekomst van mensen die het moeilijk hebben
in onze samenleving”, legt Robert de Mûelenaere, Gedelegeerd bestuurder van de Confederatie Bouw uit. Ze doen met andere woorden aan maatschappelijk verantwoord ondernemen, een nog steeds wat dure term die eigenlijk inhoudt dat bedrijven hun warm hart tonen. Dit jaar beloont de Aedificas Foundation vier verschillende winnaars. Het gaat om volgende projecten: • DURABRIK (uit Drongen) heeft
• BESIX (uit Sint-Lambrechts Woluwe) ondersteunt vzw TADA (ToekomstATELIERdel’avenir), een zaterdagschool voor kwetsbare tieners. Medewerkers van BESIX geven er vrijwillig bijlessen zodat de onontgonnen talenten van die tieners ontwikkeld kunnen worden. Verder verleent het bouwbedrijf ook financiële steun aan dit project. • AELECTRICS (uit Nazareth-Eke) helpt vzw Liaan, die hulp biedt aan kwetsbare jongeren, meestal kinderen geplaatst in opdracht van de jeugdrechter. Het bouwbedrijf zorgt voor financiële ondersteuning en biedt hulp bij de verbouwing van het bestaand gebouw en het optrekken van een nieuw gebouw. Meer info op: www.aedificas-foundation.be info NaVAP • januari 2019
17
Beursnieuws
Elfde Dag van de Afwerking
Wie erbij was op de voorbije de Dag van de Afwerking heeft het ongetwijfeld gemerkt: de editie 2018 was een recordeditie. Niet minder dan 5.000 bezoekers vonden de weg naar Brussels Kart expo en kregen er een staalkaart van alle nieuwe producten en technieken voor de sector van de afwerking. De formule van de Dag van de Afwerking was niet anders dan de voorbije jaren: 140 standhouders die de allerlaatste nieuwe producten en materialen voorstellen voor schilders, schrijnwerkers, stukadoors, vloerders, parketplaatsers en andere vakmannen uit de sector van de afwerking. Dat gevarieerde aanbod aan exposanten wordt verder aangevuld met een demonstratiezone en een tent die volledig gewijd is aan natuursteen. De gekende formule bewijst al elf edities lang haar deugdelijkheid en ook nu weer was het een schot in de roos.
18
info NaVAP • januari 2019
Niet minder dan 5.000 mensen uit de sector zakten af naar de expohal in Groot-Bijgaarden om de beurs te bezoeken en te verbroederen met collega’s.
Catering Net zoals de voorbije jaren werd ook nu weer de gratis catering fel gesmaakt. Er was een ruime keuze: pizza, pasta, frietjes met stoofvleessaus, nasi goreng,… maar vooral de hamburgers waren een echte voltreffer. Nergens stonden
breekt alle records
zo’n lange rijen aan te schuiven als aan de hamburgerstands. Na de middag was er ook nog een uitgebreid dessertenbuffet.
aannemers nog steeds ambachtelijk handwerk waarderen. Zo bleven haast alle bezoekers stil staan bij de steenkappers die natuursteen met de hand bewerkten
In de late namiddag bleven vele bezoekers nog lang nakaarten aan een van de gratis voedsel- of drankstands, waarmee eens te meer duidelijk werd dat het networking-aspect van een beurs minstens even belangrijk is als de aanwezige exposanten.
Confederatie als ontmoetingspunt
Oud en nieuw Veel bezoekers komen naar de beurs om kennis te maken met nieuwe producten en technische innovaties. Onder andere een exoskelet om zware gewichten te tillen en een volautomatisch gestuurde vloerstripper konden op veel belangstelling rekenen. Tegelijk viel het ook op dat veel
De Confederatie Bouw was als organisator ook aanwezig met een eigen stand en het viel op dat veel leden langskwamen om een praatje te slaan en er andere collega’s en bestuursleden van de Federaties te ontmoeten. Het was een echte ontmoetingsplaats waar aannemers bleven hangen om bij te praten met collega’s van vroeger en nu. Gezien het succes van de beurs komt er in 2019 een twaalfde editie. Noteer alvast dinsdag 26 november 2019 in uw agenda.
info NaVAP • januari 2019
19
Wetgeving
Vlaanderen schaft vestigingswetgeving af, onduidelijkheid over mogelijke gevolgen
Op 1 januari van dit jaar heeft Vlaanderen de vestigingsreglementering voor bouwbedrijven afgeschaft. De vereiste beroepsbekwaamheden zijn dus niet langer nodig en iedereen kan voortaan een bouwbedrijf oprichten in Vlaanderen. Over de gevolgen en de draagwijdte van die beslissing bestaat echter heel wat onduidelijkheid. De afschaffing van de vestigingswet heeft tot gevolg dat iedereen een bouwbedrijf zal kunnen oprichten in Vlaanderen, ongeacht zijn vakkennis of ervaring. In Brussel en WalloniĂŤ blijft de vestigingsregelgeving voorlopig wel nog bestaan. Voor nieuwkomers in Vlaanderen betekent dit dus een aanzienlijke verlaging van de drempel om een bouwbedrijf op te richten. Of dat een goede zaak is, is dan weer een andere vraag. De bouw heeft de voorbije jaren een grote technische evolutie meegemaakt, en nieuwe aannemers zullen dus niet langer moeten bewijzen dat ze over de nodige technische
20
info NaVAP • januari 2019
bagage en vaardigheden beschikken om mee te draaien in de bouw anno 2019.
Dubbel doel De vestigingswet had eigenlijk een dubbel doel. Enerzijds moesten de vereiste beroepsbekwaamheden de consument een bescherming bieden. Een aannemer die voldoet aan de vestigingswet heeft aangetoond dat hij de regels van goed vakmanschap kent en zijn stiel beheerst. Anderzijds zorgt
de vestigingswet ook voor stabielere ondernemingen. Aannemers moeten bewijzen dat ze kaas gegeten hebben van bedrijfsvoering, wat de kans op faillissementen verlaagt. Het afschaffen van de vestigingswet dreigt dus niet alleen mensen aan te trekken die over onvoldoende technische bagage beschikken om hun werk naar behoren uit te voeren, we riskeren ook geconfronteerd te worden met meer faillissementen. Twee evoluties waar de volledige sector schade kan van ondervinden. Ook de consument dreigt in de klappen te delen, want slecht uitgevoerde werken, of een aannemer die halfweg de werken de boeken moet neerleggen, daar zit niemand op te wachten.
De nieuwe FLEX Okapi. De perfecte tussenmaat Ultiem gebruikscomfort, verrassend veel toepassingsmogelijkheden en een betrouwbare kwaliteit: Made in Germany. De FLEX Okapi is de perfecte aanvulling op ons Giraffe assortiment.
Discriminatie? Maar ook bestaande bedrijven zullen mogelijk gevolgen ondervinden van deze afschaffing. Want het Brusselse en Waalse Gewest behouden hun vestigingsreglementering wel. Het risico bestaat dus dat Vlaamse aannemers die in Brussel en Wallonië willen werken, geweigerd zullen kunnen worden omdat ze niet meer de nodige beroepsbekwaamheid kunnen bewijzen. Een absurde situatie! Terwijl de handelsbarrières met buitenlandse aannemers worden opgeheven, creëert deze beslissing nieuwe handelsbarrières binnen België! Bovendien roept ook de ongelijke behandeling van aannemers in de verschillende gewesten bij juristen vraagtekens op.
Wat met erkenningen? Daarnaast stelt zich ook een probleem op het vlak van de erkenning van aannemers in het kader van overheidsopdrachten. Om een erkenning te kunnen krijgen, moet een aannemer voldoen aan verschillende administratieve voorwaarden zoals de inschrijving bij de Kruispuntbank van Ondernemingen, maar ook de vestigingsregeling. Door het afschaffen van de vestigingswet in Vlaanderen ontstaat dus een onduidelijke situatie. En ook hier geldt dat Brusselse en Waalse aannemers benadeeld worden tegenover de Vlaamse aannemers. Wie in Brussel of Wallonië een bouwbedrijf opricht en als aannemer wil erkend worden, moet immers wel nog voldoen aan de regionale vestigingsreglementering, terwijl de Vlaamse bedrijven voortaan van deze verplichting vrijgesteld zijn. En kan deze ongelijke behandeling wel door de beugel?
Hoe moet het verder? De Confederatie Bouw, die zich in het verleden steeds verzet heeft tegen de beslissing van Vlaams Minister Muyters om de vestigingswet af te schaffen, onderzoekt momenteel de juridische gevolgen van deze nieuwe realiteit. Ook blijven we verder ijveren om deze situatie recht te zetten. Wanneer er meer nieuws is, dan houden we u daarvan via dit vakblad verder op de hoogte.
FLEX POWER TOOLS BVBA Industriezone Wolfstee Toekomstlaan 4 – 3 2200 Herentals info@flex-tools.be www.flex-tools.be
info NaVAP • januari 2019
21
Vlaanderen
Nieuw energieprestatiecertificaat plus moet investeringen in isolatie stimuleren In 2018 introduceerde Vlaanderen de woningpas, het document dat alle informatie bundelt over bestaande woningen. Dit jaar wordt die woningpas uitgebreid met een nieuwe versie van het energieprestatiecertificaat, het zogenaamde EPC+.
De woningpas is een digitaal paspoort van de woning. De eigenaar kan er alle attesten en vergunningen, energetische details en vergunde werken terugvinden. Kortom, alle gegevens waarover de overheid beschikt. In eerste instantie kunnen enkel eigenaars en bevoegde instanties deze data raadplegen, maar in een latere fase wordt dat ook uitgebreid naar kopers, huurders, energiedeskundigen, architecten,…
Stimulans voor dak- en gevelisolatie
EPC+
Verwacht wordt dat de strengere energieregelgeving en de gegevens uit de woningpas zullen leiden tot meer investeringen in isolatie van bestaande gebouwen. Aangezien dak- en gevelisolatie twee zeer goede manieren zijn om een gebouw energie- efficiënter te maken, valt dus te verwachten dat veel woningeigenaars zullen investeren in een beter isolatie van hun dak en/of gevels.
In 2019 wordt de woningpas uitgebreid met een nieuwe versie van het energieprestatiecertificaat. Dat opgewaardeerde EPC+ zal een pak meer informatie bevatten dan voorheen. Zo zullen woningeigenaars er onder andere informatie vinden over welke delen van de woning ze best laten renoveren, wat de geschatte kostprijs is en hoe energie-efficiënt de woning na de ingreep zal zijn. De woningen zullen daarnaast ook een energielabel krijgen (vergelijkbaar met de labels op elektro-apparaten), waarbij A (groen) een energiezuinige woning is en F (rood) een woning die zeer slecht scoort op het vlak van energiezuinigheid. De Vlaamse regering wil namelijk met het Renovatiepact tegen 2050 alle woningen en appartementen in Vlaanderen minstens even energiezuinig maken als een nieuwbouwwoning van 2017. Via dit EPC+ hopen ze dit doel te bereiken.
22
info NaVAP • januari 2018
Door de consument praktische en concrete info te geven over de kostprijs van elke ingreep en de winst die daarmee geboekt wordt op het vlak van energie-efficiëntie, hoopt men de woningeigenaren warm te maken om meer te investeren in isolatie en energiezuinigheid.
GEEN PANIEK!
Arch.bur. Mecanoo (Nl)
HET VUUR IS ONDER CONTROLE
EI 3
Gips in plaat-, pleister- en in blokvorm is de ideale partner om een vuurbron onder controle te houden of zijn uitbreiding af te remmen. In functie van de diktes en de te beschermen elementen biedt gips de bewoners ruimschoots de tijd om gebouwen te verlaten en plaats te maken voor de spuitgasten. Voor elk constructief element, dragend of niet, heeft Knauf erkende oplossingen voor scholen, ziekenhuizen, spektakelzalen, restaurants en kantoren waar het veilig vertoeven is. Bovenop de vooraanstaande rol bij passieve brandveiligheid, vervult gips natuurlijk zijn basisfunctie die erin bestaat om wanden, plafonds, kolommen en liggers een kwaliteitsafwerking te geven. Knauf | Rue du Parc Industriel 1 - B-4480 Engis | info@knauf.be | www.knauf.be
re
0
knauf.be w.
/f
EI 6
0 IE 12
ww
0
WILLCO Premium KR De koning van de sierpleisters. √ maximale gevelbescherming √ verbeterde korrelstructuur
√ gevel blijft langer proper √ anti-algen
Een sierpleister die zorgt voor een maximale gevelbescherming bij alle mogelijke weersomstandigheden, die het hele jaar door verwerkt mag worden, die veel langer proper blijft door zijn unieke eigenschappen én die een verbeterde korrelstructuur heeft; dat is de WILLCO Premium KR. Meer info? Surf naar willcoproducts.be/premium-kr-pro