Power+ februari 2020 by Embuild

Informatieblad Techlink voor installatiebedrijven speciale technieken

FEBRUARI 2020 DRIEMAANDELIJKS LEDENBLAD

by Techlink

by Tech

Energietransitie biedt kansen

Schrijf je nu in!

Techlink Awards Nightâ&#x20AC;&#x2030;

De rol van gelijkspanning

BRANDWEREND AFDICHTEN (NIET) VOOR IEDEREEN WEGGELEGD Elektriciteit- en sanitaire leidingen, die door een brand compartimentswand of vloer toegepast worden, dienen correct afgedicht te worden. Toch is het niet altijd even duidelijk welke wet of regelgeving er van toepassing is en hoe u deze correct dient uit te voeren. Het is bijgevolg een must om u goed te laten informeren voor aanvang van uw werkzaamheden. Voor een persoonlijke en op maat geleverde oplossing is het daarom aangewezen contact op te nemen bij een erkend fabrikant (leden PFPA).

000568-ADVERT

Soudal, lid van PFPA, is ĂŠĂŠn van deze fabrikanten waar u terecht kan voor een persoonlijke oplossing met bijhorend advies voor het correct brandwerend afdichten. Door een uitbreiding van haar brandwerend assortiment is Soudal meer dan ooit in staat u bij te staan in het brandwerend afdichten van elektriciteit- en sanitaire leidingen.

EDITO

Vinger aan de pols Ik wil van dit eerste nummer van 2020 gebruik maken om u mijn beste wensen voor het nieuwe jaar over te maken voor een goede gezondheid en voorspoed aan u, aan uw familie en aan al wie u dierbaar is. Daarnaast wil ik mijn waardering uitdrukken voor alle mandatarissen van Techlink die vorig jaar actief geweest zijn in onze verschillende bestuursorganen, sectorcomités en werkgroepen, zodat standpunten bepaald konden worden om de belangen van onze installateurs te verdedigen. Ik vergeet hierbij zeker niet om ook het personeel van Techlink te bedanken voor hun dynamische inzet. Digitalisering (denk aan BIM) en andere technologische ontwikkelingen volgen elkaar in snel tempo op en hebben verstrekkende gevolgen voor de markt, de positie van bedrijven en de bedrijfsvoering. In dit kader weet Techlink graag wat onder haar leden leeft en hoe ze de toekomst zien. Om die reden werd beslist om voor de tweede maal een grootschalige enquête (zie pagina 6) te voeren bij onze 3300 leden. Zo houden we de vinger aan de pols van de installatiesector. Met de resultaten in de hand kan Techlink nog meer inspelen op uw verwachtingen. Het laat ons toe u diensten en informatie op maat aan te bieden. Zo kunnen onze gedrukte en elektronische media afgestemd worden op uw behoeften.

Karl Neyrinck

Onder onze leden zijn er heel wat familiebedrijven maar we weten er te weinig van hoe het is om als familie samen te werken. Met ons bezoek aan lidbedrijf JJ De Prins bvba (zie pagina 16) willen we daar verandering in brengen. Samenwerking tussen vader en zoon, het is niet voor iedereen weggelegd. Maar duidelijk wél voor vader en zoon De Prins. Tot slot doet het mij plezier om te melden dat de derde editie van Install Day (zie pagina 26) opnieuw een schot in de roos was. Er waren maar liefst 3300 bezoekers aanwezig! Karl Neyrinck VOORZITTER TECHLINK NATIONAAL

COLOFON Confederatie Bouw Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel confederatiebouw.be BTW: BE 406 479 092

Techlink vzw Joseph Chantraineplantsoen 1 • 3070 Kortenberg T. +32 2 896 96 10 info@techlink.be • www.techlink.be

Redactie Dirk De Wolf dirk.dewolf@confederatiebouw.be T. +32 2 545 59 48

Verantwoordelijke uitgever Filip Coveliers, directeur communicatie filip.coveliers@confederatiebouw.be

Director General Kris Van Dingenen kris.vandingenen@techlink.be

Vertaling André Verkaeren, Metaphrasis bvba

Periodiciteit • Oplage 4x per jaar • 3000 Nederlandstalig, 2000 Franstalig

Publiciteit Inge De Ridder T. +32 53 80 87 47 inge.deridder@confederatiebouw.be

Vormgeving Nikka Cuypers nikka.cuypers@confederatiebouw.be Drukwerk Graphius

by Techlink

INHOUD

Techlink Awards Night

De rol van gelijkspanning (DC)

Het nieuwe AREI

Op 5 juni 2020 vindt de derde editie van de Nacht van de Technieken plaats. De formule en het concept werden aangepast om betekenis te geven aan deze bijeenkomst van installatieprofessionals en om het centrale thema “de energietransitie” prominent op de voorgrond te plaatsen.

Edito: Vinger aan de pols

Enquête: Installateurs zijn alert voor de energietransitie

Save the date: Techlink Awards Night

Wetgeving: F-gassenverordening: Waar gaan we naartoe?

Interview: Dubbelinterview vader en zoon De Prins

Technisch dossier: De rol van DC in de elektriciteitsvoorziening van morgen

Onze elektriciteitsvoorziening hangt steeds meer af van vermogenelektronische convertoren. Door de overstap te maken naar een DC elektriciteitsvoorziening in kantoorgebouwen, de industrie en parkeerfaciliteiten voor elektrische voertuigen, worden die convertoren mindex complex.

Het huidige AREI dateert van 1981 en ondanks de verschillende wijzigingen die zijn aangebracht, werd er besloten om deze volledig te herzien. De nieuwe versie van het AREI treedt op 1 juni 2020 in werking, zowel voor de nieuwe als de bestaande elektrische installaties.

Building

slim elektriciteitsverbruik

Save the date: 20 jaar Light +

Actualiteit: AIE wordt EuropeOn

Install Day: Derde editie

Actualiteit: Techbim nu opensource

Slagkracht: Keuzetool en projectresultaten

Wetgeving: De herstructurering van het AREI

Event: Infosessie digitale meter en

Actualiteit: Wat houdt een sociale flitscontrole in?

Event: LED + Elektro

Kort

Sectorraad “Elektrotechniek”

De medewerker: Technical Advisor Olivier Linder

Productnews

februari 2020 •

by Techlink

hlink

Enquête

Installateurs zijn alert voor de energietransitie Techlink hield voor de tweede keer een grootschalig onderzoek bij onze 3300 leden. Dit om meer te weten over hoe jullie, installateurs in elektrotechniek, verwarming en klimatisatie, denken over de belangrijkste ontwikkelingen en tendensen in de installatiesector. Wie de krant openslaat of het nieuws kijkt, kan er niet meer om heen: de energietransitie is volop bezig en niet te stoppen. In dit artikel leest u de belangrijkste bevindingen over dit thema.

Aandacht voor de energietransitie

De energietransitie zorgt voor meer aandacht naar nieuwe technieken die zonlicht nog beter kunnen omzetten in elektrische energie. Maar ook aan ontwikkelingen op het vlak van energieopslag en/of software die “slimme regelingen” mogelijk maakt. Elektrotechniek is een wereld van technologie en innovatie. Dat merken elektro-installateurs ook aan de vragen die worden gesteld over digitale technieken die verlichtingssystemen in led slimmer maken, domotica en PV-panelen. Uit onze enquête (zie grafiek 1) blijkt dat klassieke installaties de bovenhand blijven halen: elektriciteitsinstallaties LS (88%), elektriciteitsinstallaties MS/HS (37%) en beveiliging MS/HS. Elektro-installateurs hebben echter ook aandacht voor nieuwe technieken zoals domotica (41%) en PV-panelen (18%). ‘We stellen vast dat steeds meer elektrobedrijven zich ook gaan specialiseren in hernieuwbare energietechnieken en zo inspelen op de veranderende marktvraag. Dat is ook niet verwonderlijk. De overheid die steeds strengere energie-eisen oplegt in nieuwbouw en renovatie doet de vraag naar hernieuwbare energietechnieken stijgen. De energietransitie heeft effect op het keuzeproces van

by Techlink

• februari 2020

Grafiek 1:

DUID DE DRIE INSTALLATIES AAN DIE U HET VAAKST INSTALLEERT. 88% 41% 37% 37% 22% 18% 8% 6% 4% 4% 2% 2% 2% 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

elektriciteitsinstallaties LS

PV-panelen

sanitair

domotica elektriciteitsinstallaties MS/HS

verwarming traditioneel (aardgas)

verwarming traditioneel (stookolie)

beveiliging

ventilatie

zonneboilers

overige

warmtepompen

koeling

Grafiek 2: BENT U DOOR DE TOEGENOMEN AANDACHT VOOR DE ENERGIETRANSITIE PRODUCTEN TE GAAN geburgerd door de trend naar groene consumenten en daarmee VAN ook PLAN op de ANDERE INSTALLEREN DAN U MOMENTEEL DOET? ZO JA, WELKE INSTALLATIES? warmte. De stijgende groei van warmdagelijkse werkzaamheden van de elek-

tro-installateur. De moderne installateur moet dus van vele markten38% thuis 38% zijn. Niet het minst van deze van de her35% nieuwbare energie.

27% 27% Wat zijn de nieuwe energie-efficiënte op6% lossingen die u in de toekomst zou advi6% seren? 4% Uit onze enquête (zie grafiek 2) blijkt dat dit de warmtepomp elektrisch 4% (27%) 2% is. Deze raken steeds meer in2% 2% 2% 0%

10%

20%

30%

40%

50%

tepompen zal zich de komende jaren doorzetten. Een belangrijke uitdaging is echter dat er verschillende warmtepompen zijn met elk hun eigen techniek en (on)mogelijkheden. Bijvoorbeeld geothermische warmtepompen met verticaal captatienet kunnen het bijkomende voordeel van passieve koeling bieden. Voor projecten waarbij er een gelijktijdige vraag naar warmte en koeling is, kan

60%

70%

80%

90%

100%

4% 2% 2% 2% 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

elektriciteitsinstallaties LS

PV-panelen

sanitair

domotica elektriciteitsinstallaties MS/HS

verwarming traditioneel (aardgas)

verwarming traditioneel (stookolie)

beveiliging

ventilatie

zonneboilers

overige

warmtepompen

koeling

Grafiek 2: BENT U DOOR DE TOEGENOMEN AANDACHT VOOR DE ENERGIETRANSITIE VAN PLAN ANDERE PRODUCTEN TE GAAN INSTALLEREN DAN U MOMENTEEL DOET? ZO JA, WELKE INSTALLATIES?

38% 38% 35% 27% 27%

een multi-pipe warmtepomp de oplossing zijn. Elektro-installateurs gaan zich ook meer richten op PV-panelen (35%), gebouwbeheersysteem (38%), batterrijopslag (38%). Gebouwbeheersystemen integreren gaandeweg steeds meer technieken. Denk aan verlichting, verwarming, inbraak- en brandbeveiliging, zonwering, rolluiken, garagepoort en camerabewaking. De ontwikkelingen gaan razendsnel op dit gebied en zijn een groeiend aandachtspunt voor elektro-installateurs. Batterijopslagsystemen zitten ook sterk in de lift, onder meer dankzij de groei van hernieuwbare energie en van e-mobility’, legt commercieel directeur Jan Lhoëst uit.

Stellingen

Er werden een vijftal stellingen voorgelegd om de toekomstvisie met betrekking tot de energietransitie te peilen. Hieronder lichten we de resultaten toe.

Installatiebedrijven zullen in de

toekomst steeds meer evolueren van onderaannemer naar spelbepaler in het bouwproces (eerst de technieken, daarna het gebouw er omheen).

59% van onze leden (HVAC/S en elektro) is het eens met bovenstaande stelling. ‘Vroeger bouwde men de buitenkant en moest u ook nog iets met de binnenkant. Het installatiestuk kwam pas op het einde. Dat zie je nu compleet omdraaien: de gebruikstoepassingen van een bouwwerk komen centraal te staan. De binnenkant is waar alles nu om draait. Waar voorheen het installatiebedrijf de focus legde op ontwerp en installatie, staat comfort en service vandaag meer centraal. Steeds meer in-

6% 6% 4% 4% 2% 2% 2% 2% 0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

batterijopslag

micro-WKK

gebouwbeheerssysteem

zonneboiler

PV-panelen

gaswarmtepomp

elektrische warmtepomp

condensatie gasketel

overige

brandstofcel

70%

80%

90%

100%

condensatie stookolieketel condensatie gasketel + hernieuwbare energie condensatie stookolieketel + hernieuwbare energie

Grafiek 3: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE

STELLING: "Installatiebedrijven de 5 toekomst meer stallatiebedrijven positioneren zichzullen als inover jaar vooralsteeds totaaloplossingen aanevolueren van onderaannemer naar spelbepaler in het bouwproces bieden. ‘Door de nieuwe gebouwinstaltechnisch dienstverlener in plaats van (eerst de als technieken, daarna het gebouw er omheen)." laties hebben consumenten tegenwooruitsluitend installateur’, zegt Jan. dig altijd en overal een overzicht en 59% Mijn bedrijf zal zich in de controle over prestaties, comfort, veiligheid en kosten: dat is de toekomst voor komende jaren steeds meer als 0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% de installatiesector. De installateur kan adviseur gaan profileren wat in de toekomst de zakelijke opdrachtbetreft de energietransitie. Grafiek 4: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE Een ruime meerderheid (66%) van onze gever en consument volledig ontzorgen: STELLING: "Mijn bedrijf zal zich in de komende jaren steeds meer als leden kan zich vinden in bovenstaande van advies en uitvoering van de werkadviseur gaan profileren wat betreft de energietransitie.” zaamheden tot en met beheer en onderstelling. houd’, verduidelijkt Jan. 66% ‘Dit is allicht de grootste transformatie Door de toenemende aandacht die onze sector te wachten staat. Instal0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100% lateurs moeten hun defensieve rol opvoor de energietransitie zal geven en op de voorgrond treden als mijn bedrijf veel meer gaan adviseur en informatieverstrekker voor samenwerken met andere consumenten en andere partijen. Er is partijen. 69% van onze leden is ervan overtuigd duidelijk nood aan een objectieve adviseur die duidelijk kan uitleggen wat de dat ze in de nabije toekomst zullen samenwerken met andere partijen (colleverschillende (on)mogelijkheden zijn op ga-installateur, bouwbedrijven, netbehet gebied van energiebesparing’, aldus heerder of energieleverancier). Op dat Jan. moment zijn installateurs de verbinden Mijn bedrijf biedt over 5 jaar de schakel tussen al deze partijen. Door vooral totaaloplossingen aan in het tekort aan technisch personeel en plaats van losse producten. de toenemende techniciteit van het inDe energietranistie draait steeds meer stallatieberoep zien meer leden zich genoodzaakt om hun krachten te bunde- ››› om fullservice. 58% van onze leden zal

februari 2020 •

by Techlink

hlink

Enquête

››› len. Samen opdrachten uitvoeren heeft als voordeel dat de risico’s worden gespreid en er efficiënter gewerkt wordt. Daarnaast kunnen ze hun aanbod beter afstemmen op de vraag inzake fullservice voor de klant.

Over 5 jaar zal de

energietransitie zich vooral uiten in samenwerkende bedrijven die een systeemoplossing aanbieden.

‘Het staat vast dat kennis van alleen warmte- en elektrotechniek niet genoeg zal zijn. Verstand hebben van ICT en data wordt ook heel belangrijk. Levenslang leren zal nodig zijn om bij te blijven met de slimme technieken. Het is belangrijk dat installatiebedrijven integrale systeemoplossingen omarmen. Uit onze enquête blijkt dat 68% van onze leden beseffen dat dit de toekomst zal zijn’, duidt Jan.

Slot

Europa is een voortrekker met de “Green Deal” die dit jaar in een bindende klimaatwet wordt gegoten. Dit om klimaatneutraliteit tegen 2050 te bereiken. Dit groene pact voor Europa heeft ook maatregelen die de installatiesector aanbelangen, o.a.: • Een initiatief om vanaf 2020 een renovatiegolf op gang te brengen voor zowel publieke als private gebouwen waarbij installatietechnieken een belangrijke rol spelen.

evolueren van onderaannemer naar spelbepaler in het bouwproces (eerst de technieken, daarna het gebouw omheen).” STELLING: “Installatiebedrijven zullen in deertoekomst steeds meer evolueren van onderaannemer naar spelbepaler in het bouwproces (eerst de technieken, daarna het gebouw er omheen).” evolueren van onderaannemer naar spelbepaler in het bouwproces (eerst de technieken, daarna het gebouw er omheen).” 59% 59% (eerst de technieken, daarna het gebouw er omheen).”

0% 0% 0% 0% 0%

10% 10% 10% 10% 10%

20% 20% 20% 20% 20%

30% 30% 30% 30% 30%

40% 40% 40% 40% 40%

50% 50% 50% 50% 50%

59%

60%59% 70% 60% 70% 59% 60% 70% 60% 70% 60% 70%

80% 80% 80% 80% 80%

90% 90% 90% 90% 90%

100% 100% 100% 100% 100%

Stelling 2: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE Stelling 2: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE STELLING: “MijnAAN bedrijf zal zich MATE in de komende jaren steeds als Stelling 2: DUID IN WELKE U HET EENS BENT METmeer VOLGENDE STELLING: “MijnAAN bedrijf zal zich MATE in de komende jaren steeds als Stelling 2: gaan DUID IN WELKE U HET EENS BENT METmeer VOLGENDE adviseur profileren wat betreft de energietransitie.” STELLING: “Mijn bedrijf zal zich in de komende jaren steeds meer als adviseur gaan profileren wat betreft de energietransitie.” Stelling 2: DUID IN WELKE U HET EENS BENT METmeer VOLGENDE STELLING: “MijnAAN bedrijf zal zich MATE in de komende jaren steeds als adviseur gaan profileren wat betreft de energietransitie.” STELLING: “Mijn bedrijf zal zich in dede komende jaren steeds meer als adviseur gaan profileren wat betreft energietransitie.” 66% 66% adviseur gaan profileren wat betreft de energietransitie.” 0% 0% 0% 0% 0%

10% 10% 10% 10% 10%

20% 20% 20% 20% 20%

30% 30% 30% 30% 30%

40% 40% 40% 40% 40%

50% 50% 50% 50% 50%

60% 60% 60% 60% 60%

66% 66%

70% 70% 66% 70% 70% 70%

80% 80% 80% 80% 80%

90% 90% 90% 90% 90%

100% 100% 100% 100% 100%

Stelling 3: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE Stelling 3: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE STELLING: “MijnAAN bedrijf biedt over 5 jaar vooral totaaloplossingen aan Stelling 3: DUID IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE STELLING: “MijnAAN bedrijf biedt over 5 jaar vooral totaaloplossingen aan Stelling 3: van DUID IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE in plaats losse producten.” STELLING: “Mijn bedrijf biedt over 5 jaar vooral totaaloplossingen aan in plaats van losse producten.” Stelling 3: DUID IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE STELLING: “MijnAAN bedrijf biedt over 5 jaar vooral totaaloplossingen aan in plaats van losse producten.” STELLING: “Mijn bedrijf biedt over 5 jaar vooral58% totaaloplossingen aan in plaats van losse producten.” 58% in plaats van losse producten.” 0% 0% 0% 0% 0%

10% 10% 10% 10% 10%

20% 20% 20% 20% 20%

30% 30% 30% 30% 30%

40% 40% 40% 40% 40%

50% 50% 50% 50% 50%

58%

60%58% 70% 60% 70% 60%58% 70% 60% 70% 60% 70%

80% 80% 80% 80% 80%

90% 90% 90% 90% 90%

100% 100% 100% 100% 100%

Stelling 4: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE Stelling 4: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE STELLING: “Door de toenemende aandacht deBENT energietransitie zal Stelling 4: DUID AAN IN WELKE MATE U HET voor EENS MET VOLGENDE STELLING: “Door de toenemende aandacht voor deBENT energietransitie zal Stelling 4: DUID AAN INgaan WELKE MATE U HETmet EENS MET VOLGENDE mijn bedrijf veel meer samenwerken andere partijen.” STELLING: “Door de toenemende aandachtmet voorandere de energietransitie zal mijn bedrijf veelAAN meer samenwerken partijen.” Stelling 4: DUID INgaan WELKE MATE U HET voor EENS MET VOLGENDE STELLING: “Door de toenemende aandacht deBENT energietransitie zal

mijn bedrijf veel meer gaan samenwerken met andere partijen.” STELLING: de toenemende aandachtmet voorandere de energietransitie zal mijn bedrijf“Door veel meer gaan samenwerken partijen.” 69% 69% mijn bedrijf veel meer gaan samenwerken met andere partijen.”

0% 0% 0% 0% 0%

10% 10% 10% 10% 10%

20% 20% 20% 20% 20%

30% 30% 30% 30% 30%

40% 40% 40% 40% 40%

50% 50% 50% 50% 50%

60% 60% 60% 60% 60%

69% 69%

70% 80% 70%69% 80% 70% 80% 70% 80% 70% 80%

90% 90% 90% 90% 90%

100% 100% 100% 100% 100%

• Doelstelling van 1 miljoen laadpalen voor elektrische voertuigen in de EU tegen 2050 biedt markt voor installatie en onderhoud.

Stelling 5: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE Stelling 5: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE STELLING: “OverAAN 5 jaar de energietransitie zich vooral in Stelling 5: DUID INzal WELKE MATE U HET EENS BENT uiten MET VOLGENDE STELLING: “OverAAN 5 jaar de energietransitie zich vooral uiten in Stelling 5: DUID INzal WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE samenwerkende bedrijven die een systeemoplossing aanbieden.” STELLING: “Over 5bedrijven jaar zal de energietransitie zich vooral uiten in samenwerkende die een systeemoplossing aanbieden.” Stelling 5: DUID INzal WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE STELLING: “OverAAN 5 jaar de energietransitie zich vooral uiten in samenwerkende bedrijven die een systeemoplossing aanbieden.” STELLING: “Over 5bedrijven jaar zal de energietransitie zich vooral uiten in samenwerkende die een systeemoplossing aanbieden.” 68% samenwerkende bedrijven die een systeemoplossing68% aanbieden.”

• Evaluatie van de energiebelastingsrichtlijn om competitie van hernieuwbare energie te stimuleren.

0% 0% 0% 0% 0%

Installatietechnieken zijn onmisbaar voor het realiseren van deze maatschappelijke doelstellingen. De ambitie van Europa zal gepaard gaan met belangrijke investeringen in de energietransitie die eveneens een belangrijke impuls zullen betekenen voor onze installatiesector.

Stelling 1: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE Stelling 1: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE STELLING: “Installatiebedrijven zullenUinHET de toekomst steeds Stelling 1: DUID AAN IN WELKE MATE EENS BENT METmeer VOLGENDE STELLING: “Installatiebedrijven zullenUinHET de toekomst steeds Stelling 1: DUID AAN IN WELKE MATE EENSinBENT METmeer VOLGENDE evolueren van onderaannemer naar spelbepaler het bouwproces STELLING: “Installatiebedrijven zullen in de toekomst steeds meer evolueren van onderaannemer naar spelbepaler in het bouwproces Stelling 1: DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE STELLING: “Installatiebedrijven zullen in de toekomst steeds meer (eerst de technieken, daarna het gebouw er omheen).”

by Techlink

• februari 2020

10% 10% 10% 10% 10%

20% 20% 20% 20% 20%

30% 30% 30% 30% 30%

40% 40% 40% 40% 40%

50% 50% 50% 50% 50%

‘De energietransitie is niet te stoppen. Installateurs zijn vragende partij voor een duidelijk en ambitieus Belgisch beleidskader om in te werken. Alleen dan zullen de (economische) kansen die de energietransitie met zich meebrengt, op-

60% 60% 60% 60% 60%

68% 68%

70% 80% 70%68% 80% 70% 80% 70% 80% 70% 80%

90% 90% 90% 90% 90%

100% 100% 100% 100% 100%

timaal benut kunnen worden. We hebben geen marionetten nodig, maar sterke beleidsmakers die duidelijke keuzes maken en bereid zijn om de bakens te verzetten’, besluit Jan Lhoëst.

KWALITEITSCONTROLE OP PV-PANELEN Rexel werkt samen met IMEC & Energyville om kwaliteitscontroles uit te voeren op zijn fotovoltaïsche panelen. Imec, één van de grootste onderzoekcentra wereldwijd in het domein van nano-elektronica en digitale technologie met sterke specialisatie in photovoltaics als partner in EnergyVille, zal vanaf januari 2020 met Rexel samenwerken om controles uit te voeren op de kwaliteit van zonnepanelen. Nieuwe types panelen worden uitvoerig getest voor ze in het gamma worden opgenomen. Elke maand worden er, steekproefsgewijs, testen uitgevoerd op de zonnepanelen in voorraad. Welke testen zal imec/EnergyVille uitvoeren : Flash test: Uitvoeren van een Flash test bij de standard test conditions, een vastgelegde norm voor deze test (25°c, 1000 W/m2, AM1.5G). Deze waarde wordt vergeleken met de peak power van de datasheet en de flash test van de leverancier. Micro crack test: Electro-luminescence foto van het paneel die micro cracks in cellen zichtbaar maakt. Daaruit volgt een advies van imec/Energyville in welke mate dat deze impact hebben op het vermogen of op zichtbare scheuren. Kleurverschil test: De reflectie van het blauwe spectrum wordt gemeten op 5 willekeurige punten op het paneel. De meting gaat door op verschillende cellen en steeds op een andere plaats van de cel. Daarna worden deze vergeleken met elkaar om dambordpatronen vast te stellen. Kleur test: De gemiddelde waarde van deze 5 metingen wordt bekeken om kleurverschillen tussen panelen in dezelfde reeks te detecteren en de consistentie van de kleur op termijn te monitoren.

Een greep uit het ruim PV-assortiment van Rexel:

Mono glas/glas 320Wp Mono Black 330WP DMG320M660BT

ASYCHSM6610MBL330

Mono NEON R 370WP LGSLG370Q1C

Rexel is de absolute koploper in hernieuwbare energie. Ons nationaal team van specialisten in PV, HVAC en EV staat u met raad en daad bij voor al uw multi energie projecten en bieden u de juiste oplossingen aan voor een optimale autoconsumptie.

Blijf op de hoogte via onze blog ‘Stream’: www.rexel.be/stream

X-MAX XL

SUSXM460320IB35 SUSXM460325IBW35

hlink

Save the date

Nieuwe naam luidt nieuw tijdperk in Op 5 juni 2020 vindt de derde editie van de Nacht van de Technieken plaats. Omdat deze naam niet langer de lading dekt, ziet de naam "Techlink Awards Night" het licht. Het evenement bij uitstek om te "netwerken" voor alle leden van onze federatie. Techlink heeft dit jaar een niet te missen avond voor u in petto! U komt toch ook?

Zoals u dagelijks merkt, is iedereen nu bezig met de klimaatverandering en met milieubehoud. Dit jaar werd gesleuteld aan de formule en het concept van de Nacht van de Technieken om betekenis te geven aan deze belangrijke bijeenkomst van installatieprofessionals en om het centrale thema “de energietransitie” prominent op de voorgrond te plaatsen.

worden om een toelichtend dossier in te dienen om hun project voor te stellen. ‘Deze Awards staan symbool voor de ultieme erkenning van onze professionals. De prijzen worden uitgereikt aan vernieuwers die op zoek zijn naar milieuvriendelijke en duurzame oplossingen’, aldus commercieel directeur Jan Lhoëst.

Als installateur speelt u een crúciale rol bij deze transitie en een voortrekkersrol bij de bewustwording van uw klanten. Tijdens dit evenement geeft Techlink u de mogelijkheid om de inspanningen van uw bedrijf in de context van de energietransitie in de kijker te zetten.

Ga met ons op avontuur in de bossen…

Techlink Awards

Een jury, bestaande uit vooraanstaande deskundigen uit onze sector, zal Awards toekennen aan bedrijven die vooraf een aanvraag hebben ingediend, binnen een gekozen categorie. We hebben drie verschillende categorieën bepaald voor onze Techlink Awards. Binnenkort zullen de aangesloten bedrijven die dat wensen, uitgenodigd

by Techlink

• februari 2020

Dit jaar vindt in het Dolce-hotel van Terhulpen de Techlink Awards Night plaats. Dit hotel ligt in een groene omgeving, in het hart van het Zoniënwoud, waar u de mogelijkheid hebt om te verblijven. De dag na deze avond, die "op zijn minst verrassend" belooft te worden, kunt u een bezoek brengen aan mythische plaatsen in de buurt; of gewoonweg genieten van de vele diensten die dit prachtige hotelcomplex te bieden heeft.

Inschrijven op onze site

Binnenkort ontvangen onze leden een uitnodiging om zich voor dit evenement in te schrijven. Het hele Techlink team heeft voor u een originele Techlink Awards Night in petto, met onverwachte wendingen! Schrijf je snel in, de plaatsen zijn immers beperkt!

PRAKTISCH DATUM: Vrijdag 5 juni 2020

LOCATIE: DOLCE-HOTEL TERHULPEN Brusselsesteenweg 135 1310 Terhulpen

PRAKTISCH: U kunt parkeren op de hotelparking. U hebt de mogelijkheid om een kamer te boeken.

PROGRAMMA: • 18.00 u: onthaal • 18.30 u: voorstelling en uitreiking van de Awards in het Dolce-hotel • 20.00 u: diner en gala-avond

INSCHRIJVEN: www.techlink.be vanaf ontvangst van de uitnodiging.

hlink

Wetgeving

F-gassenverordening: Waar gaan we naartoe?

In Power+ nr. 2/2019 (p. 6-8) hadden we het reeds over de nieuwe regelgeving rond F-gassen. De F-gassenverordening verbiedt sinds 1 januari 2020 het gebruik (=bijvullen) van koelmiddelen met een GWP van 2500 of meer. Bovendien werden er nieuwe verplichtingen geĂŻntroduceerd voor het onderhoud en de etikettering van koel- en airconditioningsinstallaties. Dit leidt tot uitdagingen. In dit vervolgartikel geven we enkele nieuwe inzichten. De geleidelijk dalende beschikbaarheid van F-gassen is een actueel probleem dat exploitanten van koelsystemen voor een grote uitdaging plaatst. Zij weten immers niet altijd zeker welke bestaande koelunits en chillers ze nog mogen

by Techlink

â&#x20AC;˘ februari 2020

gebruiken na 2020. Met de inwerkingtreding van de F-gassenverordening zijn exploitanten van koelsystemen, afhankelijk van type koelmiddel en hoeveelheid, verplicht om regelmatig lekdichtheidscontroles uit te voeren.

Koelmiddelen met een GWP > 2500 gaan er sowieso uit. Koelmiddelen met een GWP < 2500 en > 150 zijn een goede tussenoplossing, maar aangeraden wordt om voor nieuwe koelinstallaties te kiezen voor installaties met een koudemiddel

OVERZICHT VAN DE COURANTSTE KOUDEMIDDELEN Koudemiddel

Type

GWP

R23 R507A R404A

HFK HFK HFK

14.800 3.985 3.922

R410A R407F R407C R134a R449A R448A R449C R452B R32 R513A R450A R454B R454A

HFK HFK HFK HFK HFO + HFK HFO + HFK HFO + HFK HFO + HFK HFK HFO + HFK HFO + HFK HFO HFO + HFK

2.088 1.825 1.774 1.430 1.397 1.387 1.251 698 675 631 605 466 239

R455A R1234ze R1234yf R290 (Propaan) R744 (CO2) R717 (NH3)

HFO + HFK HFO HFO Natuurlijk Natuurlijk Natuurlijk

148 7 4 3 1 0

met een GWP < 150. Dat zou de meest toekomstbestendige oplossing zijn. Met deze “phase down” wordt tegelijk bewust een schaarste van koelmiddelen met een hoge GWP gecreëerd, waardoor de prijs hiervan de hoogte ingaat. Die zijn dan dus niet alleen ecologisch maar ook economisch minder interessant. Conclusie: Een hoge GWP-waarde in combinatie met een groot volume aan koelmiddel leidt tot meer ton CO2-equivalent en dus tot strengere voorwaarden => kiezen voor lage GWP koelmiddelen én een beperkte hoeveelheid koelmiddel (door slim ontwerp).

Lekdichtheidscontroles

De F-gassenverordening legt een erkenningsverplichting op voor koeltechnici

Uitfasering GWP > 2.500

Tussenoplossing GWP > 150

Langetermijnoplossing GWP < 150

en koeltechnische bedrijven die koelmiddelen willen bijvullen of aftappen, of koelinstallaties willen controleren op hun lekdichtheid. Die erkenning wordt door alle gewesten apart georganiseerd. Men kan opteren om een permanent lekkagedetectiesysteem te installeren dat de exploitant voor elke lek kage waarschuwt. Vanaf zodra een koelinstallatie 500 ton CO2-equivalenten of meer aan F-gassen bevat, is men trouwens verplicht een lekkagedetectiesysteem te installeren dat voor elke lekkage waarschuwt. Indien zo’n lekdetectiesysteem aanwezig is: • Mag frequentie van verplichte lekdichtheidscontrole worden gehalveerd;

WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN GEREGENEREERDE, GERECYCLEERDE EN TERUGGEWONNEN KOUDEMIDDELEN? In een notendop, gerecycleerd gas heeft een zeer elementair reinigingsproces ondergaan en wordt op het teruggewonnen gas toegepast voor de verwijdering van niet-condenseerbare stoffen, olie, waterdamp en deeltjes, terwijl het geregenereerd gas is herwerkt om de gelijkwaardige prestaties van een nieuw gewonnen gas te waarborgen. Het regenereren wordt over het algemeen uitgevoerd door gasproducenten, terwijl erkende koeltechnische bedrijven, indien de terugwinning op de juiste wijze plaatsvindt, zelf recycleren m.b.v. filters en drogers en het verkregen product vervolgens opslaan in een daarvoor bestemde cilinder. Let bij het terugwinnen van zeotropische mengsels goed op, aangezien de samenstellende gassen na terugwinning mogelijk niet meer de beoogde samenstelling hebben. Dit geldt vooral na een lekkage. Hoe groter de glide van het zeotropische mengsel, hoe groter de kans dat het gas niet in de juiste samenstelling wordt teruggewonnen. Het resultaat hiervan is natuurlijk dat het teruggewonnen koudemiddel niet naar behoren presteert. Dit kan ernstige gevolgen hebben voor de efficiëntie en in extreme gevallen zelfs leiden tot veiligheidsproblemen.

• Mits 12-maandelijkse controle op goede werking van het lekdetectiesysteem. Vanaf dat een installatie 5 ton CO2equuivalenten aan F-gas bevat, moet een register (logboek) bijgehouden worden, waarin onder meer wordt genoteerd: hoeveelheid en type F-gas in de installatie, toegevoegde/verwijderde hoeveelheden koelmiddel, uitgevoerde werkzaamheden, resultaten lekdichtheidscontroles en datum, identiteit onderneming van uitgevoerde werkzaamheden, etc.

Te overwegen oplossingen

De beste langetermijnoplossing is om systemen geschikt te maken voor lage GWP-varianten of deze zo snel mogelijk te vervangen. Dat is echter niet al- ››› februari 2020 •

by Techlink

hlink

Wetgeving

Grafiek 2:

PHASE DOWN MECHANISME VOLGENS DE F-GASSENVERORDENING. Deze figuur geeft het stappenplan weer van de maximale hoeveelheid F-gassen die in de EU op de markt mogen worden gebracht. 100%

››› tijd praktisch en/of financieel mogelijk

90%

op de korte termijn.

Het is daarom essentieel dat exploitanten de beste praktijken in acht nemen bij het terugwinnen van gassen als zij deze na 2020 willen aanbieden of zelf hergebruiken, dus wanneer het verbod op het gebruik van nieuwe gassen met een GWP > 2500 van kracht wordt. Sowieso wordt aangeraden koelinstallaties goed te onderhouden en regelmatig te controleren op lekdichteid. Een lekdichte, goed werkende installatie heeft immers geen duur, schaars koelmiddel nodig en werkt bovendien energetisch efficiënter dan een lekkende installatie. Men moet er ook over waken dat wanneer een koelinstallatie definitief buiten dienst wordt gesteld, men alvorens de installatie wordt ontmanteld, het koelmiddel zorgvuldig laat terugwinnen door een erkend koeltechnicus. In de praktijk wordt vastgesteld dat nog te vaak koelmiddel weglekt in de afvalfase.

BESA National Conference & Awards

Op 21 november 2019 vond de Building Engineering Services Association

by Techlink

• februari 2020

100% = 183 Mton CO2-equivalent

Als kortetermijnmaatregel is het tot 1 januari 2030 toegestaan om teruggewonnen gas (met een GWP-waarde > 2500) nog te gebruiken, mits het desbetreffende product is gerecycleerd of geregenereerd uit hetzelfde systeem type (stationaire koel-, klimaatregelings- en warmtepompapparatuur binnen de werkingssfeer van de F-gasverordening). Op dezelfde wijze waarop gerecycleerd R22 werd gebruikt om de mensen na de beginperiode van het verbod op HCFK's te controleren, is gerecycleerd of geregenereerd R404A of R507A van cruciaal belang als exploitanten het effect van de prijsstijgingen van de laatste tijd willen beperken. In tegenstelling tot geregenereerde mag gerecycleerd R404A en R507A alleen worden gebruikt door de onderneming die de terugwinning ervan heeft uitgevoerd in het kader van het onderhoud of de service of de onderneming waarvoor de terugwinning is uitgevoerd in het kader van het onderhoud of de service.

93%

80% 70% 60%

63%

50%

45%

40% 30%

31%

20%

24%

21%

10% 0%

2016

2018

2021

(BESA) in Londen plaats. Graeme Fox, het hoofd van het belangrijkste F-gasregister van de Britse industrie, Refcom, had de implicaties voor systeemontwerp en onderhoud in overweging genomen en keek vooruit naar de diepgaande impact van de uitfasering van F-gassen op productselectie en prijs. We vroegen Graeme naar welke alternatieven er zijn? ‘Dit is één van de problemen waar exploitanten mee worden geconfronteerd, te veel keuze en te weinig duidelijkheid over wat voor welk systeem het beste is. Een slecht presterend systeem vanwege een verkeerde keuze van koudemiddel is op de middellange tot lange termijn veel slechter voor het milieu dan een installatie met het juiste product, zelfs als dat een hoger GWP heeft, aangezien de hedendaagse koudemiddelen nu grotendeels goed en efficiënt worden opgenomen. Deze Total Equivalent Warming Impact of TEWI-beoordeling is wat we nu al jarenlang bepleiten als de oplossing voor de langere termijn in plaats van simplistisch te kijken naar het theoretisch potentieelcijfer voor de opwarming van de aarde, het GWP. Dus ik vrees dat de vraag “welke alternatieven zijn er?” niet eenvoudig te beantwoorden is. Voor de langere termijn bestaat er nog steeds ernstige bezorgdheid over een breder gebruik van hoger ontvlambare producten, zoals koolwaterstoffen (KW - bijvoorbeeld propaan), aangezien het gebruik ervan in aircon-

2024

2027

2030

ditioningsystemen tevens ATEX-goedgekeurde elektrische fittingen vereist in de ruimten waar het leidingwerk doorheen loopt en vooral de ruimte waar het airco-systeem is geïnstalleerd.’

Implicaties voor eindgebruikers

Eindgebruikers die niet door inclusieve servicecontracten worden beschermd, dienen ook dringend naar hun systemen te kijken, met hun dienstverleners in gesprek te gaan over eventuele opties en een planning te maken voor de vervanging van hun apparatuur die gebruikmaakt van gassen met een hoog GWP of de bestaande installaties geschikt maken voor lage GWP-varianten. Dit vraagt om deskundig advies, omdat er geen “one size fits all”-alternatief voorhanden is. Verschillende systemen vereisen verschillende te installeren of plaatsvervangende onderdelen, dus zijn goed advies en gedegen planning essentieel om deze systemen de komende maanden en jaren operationeel te houden. De prijs van HFK-koudemiddelen zal niet snel dalen!

MEER INFO? Neem een kijkje op de website van de Vlaamse Overheid: www.lne.be/f-gassen.

Geniet nu van vlekkeloos dimmen met de DM420SL Wist je dat...? De Domintell Dimmax 420SL is nu ook opgenomen in de compatibiliteitslijsten met dimmers bij Ledvance en Radium voor PAR16-, MR11-, MR16- en AR111-lampen! Ontdek de perfecte compatibiliteit van de Dimmax 420SL (en zijn Bluetooth variant) met LED en klassieke lampen. www.huppertz.be +32 2 334 34 34 info@huppertz.be

De voertuiginrichting voor meer productiviteit.

Kom ons bezoeken op BATIBOUW, stand 3130 in paleis 3.

Ma imaal gebruik van de laadruimte. [ Gebruik van de volledige ruimte van uw voertuig ] [ Flexibele indeling van legborden volgens de contouren van het voertuig ] [ Compacte zijprofielen voor meer plaats op de bodem ] info@sortimo.be

mySortimo.be

Montage en service in heel de Belux ! Vrijblijvende demonstratie met offerte op maat. Gratis Tel.: 0800 857 59

hlink

Interview

Dubbelinterview vader en zoon De Prins Je hebt er veel in de elektrosector: familiebedrijven. Van klein tot groot. Zij vormen de ruggengraat van onze economie. Familiebedrijven kijken naar de lange termijn. Continuïteit is voor hen erg belangrijk. Een familiebedrijf heeft een duidelijke identiteit en de werknemers zijn vaak erg trots dat ze er deel van uitmaken. Als je tot “de familie” behoort, ga je niet snel weg. Dan kan het gebeuren dat hele families in dienst zijn bij een familiebedrijf. Hoe is het om als familie samen te ondernemen? Power+ ging langs bij electro installatiebedrijf JJ De Prins bvba, een familiebedrijf van de 3e generatie: grootvader (Joannes), vader (Peter) en zoon (Robin). Zaakvoerder Peter De Prins die ook actief betrokken is bij Techlink, o.a. voorzitter werkgroep Elektrotechniek – Techlink Antwerpen, en Robin De Prins, die sinds 2 jaar werkzaam is in het bedrijf, staan ons te woord.

Familiale waarden

De cultuur en de manier van ondernemen is anders binnen een familiebedrijf. ‘In vergelijking met niet-familiebedrijven heb je als werknemer het gevoel dat er ook daadwerkelijk iets met jouw inspraak wordt gedaan en dat dit wordt gewaardeerd. Je bent geen nummer binnen ons bedrijf want er is veel betrokkenheid en de “baas” is veel beter benaderbaar’, zegt Robin. Robin: ‘De samenwerking met mijn vader loopt goed maar er is soms wel eens een meningsverschil zowel binnen als buiten het werk. Je houdt elkaar hierdoor ook wel scherp. Je kan makkelijker dingen tegen elkaar zeggen omdat je elkaar beter kent. We slagen er vrij goed in om het werk buiten de deur te houden. We proberen dat ook te doen, want anders stopt het nooit. Er is bij ons de afspraak om in ons privéleven niet te veel over het bedrijf te spreken.’ Peter vult aan: ‘Een familieband blijft bestaan en doordat we intensief samenwerken zijn er nauwelijks spanningsvelden.’

by Techlink

• februari 2020

Ondernemen

Het leukste/moeilijkste aan ondernemen? Peter: ‘We zijn als familiebedrijf bezig met de lange termijn en kunnen zelf kiezen welke richting ons bedrijf uitgaat zonder rekening te houden met aandeelhouders. Je kunt niet altijd alles zelf bepalen maar je hebt wel veel zelf in de hand. Het gaat bij ons niet enkel om rentabiliteit. Maar ook dat is uiteraard belangrijk, want ze moet het voortbestaan van het bedrijf verzekeren. Onder-

“

Door samen te werken kennen mijn vader en ik elkaar beter dan wij onszelf soms kennen.

”

Robin De Prins

nemen geeft me veel vrijheid om bijvoorbeeld mijn tijd in te delen zoals ik wil maar er is ook een keerzijde. Ik moet veel tijd spenderen aan de administratieve rompslomp en dat heeft niet altijd een gunstige invloed op mijn humeur (lacht) maar het hoort er nu eenmaal bij. Het is ook niet altijd evident om een evenwicht te vinden tussen de coördinatie op de werf en de administratie.’

‘Ondernemen betekent ook aandacht hebben voor toekomstige ontwikkelingen. De ontwikkelingen in de elektrosector volgen elkaar sneller op dan ooit. Denk maar aan de toepassingen op het vlak van domotica, beveiliging, digitale televisie, internet, telefonie en hernieuwbare energiebronnen. De uitdaging is vooral om om te gaan met die markt, en niet zozeer met de snelheid aan trends. Veel meer dan mijn generatie zal de jonge generatie moeten bezig zijn met innovaties op het gebied van technologische ontwikkelingen’, zegt Peter.

Opvolging

Waar het vroeger vanzelfsprekend was dat de oudste zoon de vader opvolgde in het bedrijf, is dat vandaag niet meer zo vanzelfsprekend. ‘Vanaf mijn 6 jaar hielp ik al mee met mijn vader. Deze ervaringen zijn waardevol als je later besluit in het bedrijf te gaan werken. Ik denk zeker dat het de wens van iedere vader met een familiebedrijf is dat één van zijn kinderen het bedrijf overneemt maar ik heb Robin alle vrijheid gegeven om zijn eigen keuze te maken’, vertelt Peter. Robin kan dit enkel maar beamen: ‘Ik was al vroeg geïnteresseerd in de wereld van de elektrotechniek. Dit komt zeker door de passie die mijn grootvader en vader hebben voor het vak. In de middelbare school heeft het bij de keuze van mijn studies altijd meegespeeld. Ik besefte dat ik graag het familiebedrijf een volgende generatie in de familie wilde

OVER JJ DE PRINS BVBA: houden. Mijn familie heeft me zeker nooit gepusht om in hun voetsporen te treden.’ Peter vervolgt: ‘Om op een goede manier het bedrijf over te nemen, is het van belang dat Robin het bedrijf door en door kent. Dat gaat niet van de ene op de andere dag. Daarom is het mooi dat Robin van jongs af aan belangstelling had en er op deze manier helemaal ingegroeid is. Ik wil mijn zoon zoveel mogelijk wijze, ouderlijke raad meegeven. Dat spreekt voor zich, maar ik besef dat de jeugd tegenwoordig helemaal anders is en leeft dan toen ik 20 jaar was.’

Leren van elkaar

Peter: ‘Ik geef grif toe dat Robin meer verstand heeft van het internet en social media. Gelukkig maar, want social media zullen een steeds belangrijkere rol spelen bij het creëren van zichtbaarheid rondom jouw bedrijf en het opbouwen van een relatie met je klanten. We hebben een relatief jong team en dat draagt bij aan de dynamiek van ons bedrijf.

Hierdoor moet ik ook leren om op een andere manier te communiceren waarbij mijn vast plan van aanpak (voor een project) kan worden bijgestuurd door de inspraak van de jongeren.’ Robin: ‘Mijn vader heeft inzicht op basis van zijn ervaringen wat heel leerrijk voor mij is. Ook geeft hij mij eigen verantwoordelijkheden, dat kan ik enorm waarderen. Ik volg al enkele werven op van begin tot einde en dat smaakt naar meer. Ik heb natuurlijk nog veel te leren (op vlak van het personeelsgebeuren, administratie, financiële beslissingen, …) vooraleer ik de zaak zou kunnen leiden maar daar is gelukkig nog genoeg tijd voor.’

Trots op het vak

‘Trots zou ik wat vaker willen terugzien in onze sector. Is er een probleem met elektriciteit of elektrische apparatuur, dan wordt al heel snel een beroep op je gedaan. Zonder elektriciteit staat het (bedrijfs)leven soms even stil. In feite ben je als elektricien onmisbaar in de

JJ De Prins, gevestigd in Hove, werd in 1968 opgericht. ‘Onze onderneming richt zich op het aankopen, verkopen en installeren van elektrische installaties waaronder parlefonie, videofonie, domotica, airconditioning, en staat tevens in voor het energiebeheer van uw woning’, zegt zaakvoerder Peter de Prins. ‘Wij bieden kant en klaar installatiemogelijkheden voor zowel particulieren als bedrijven.’

moderne wereld. We mogen dus gerust wat meer beklemtonen hoe belangrijk het is wat we doen’, benadrukt Peter. ‘Jongeren die kiezen voor onze sector zullen later wellicht niet om werk verlegen zitten want de markt schreeuwt om bekwame elektriciens. Jonge elektriciens geef ik de raad om tijdens hun stages/ werkervaringen met hun ogen te stelen en levenslang te leren. Wees ook bereid om de raad van anderen aan te nemen. Maar je moet vooral veel plezier hebben in uw werk’, besluit Peter. februari 2020 •

by Techlink

hlink

Technisch dossier

De rol van gelijkspanning (DC) in de elektriciteitsvoorziening van morgen Onze elektriciteitsvoorziening hangt in toenemende mate af van vermogenelektronische convertoren. Convertoren dienen onder meer om zonnepanelen aan het net te verbinden, om industriële drives te voeden, om elektrische voertuigen op te laden en batterijopslag te integreren. Door de overstap te maken naar een gelijkstroom (DC) elektriciteitsvoorziening in kantoorgebouwen, de industrie en parkeerfaciliteiten voor elektrische voertuigen, worden die convertoren mindex complex. Lees: efficiënter, compacter, betrouwbaarder en finaal naar schatting 30% goedkoper voor ingebruikname.

Waarom laagspanning DC elektrische installaties?

De voornaamste reden om voor een DC installatie op laagspanning (beneden 1500 V) te opteren is compatibiliteit. Compatibiliteit tussen lokale elektriciteitsbronnen, opslag en de verbruikers enerzijds en de elektriciteitsinfrastructuur anderzijds. De meerderheid van deze toestellen werken immers inherent op gelijkspanning. Aan verbruikszijde is dat vandaag naar schatting ongeveer 60% van alle toestellen. Verder is batterijopslag tevens een gelijkspanningsbron, alsook brandstofcellen en zonnepanelen. Zelfs de elektriciteit om slijtvaste elektromotoren op wisselspanning te voeden, verloopt meer en meer via een tussenliggende gelijkspanningstrap. Immers, om die motoren op variabele toerentallen te laten werken, moet de 50 Hz wisselspanning omgevormd worden in een spanning van variabele frequentie. Convertoren doen dit typisch door eerst de voedingsspanning gelijk te richten en vervolgens weer te wisselrichten. Op die manier worden pompen, compressoren en allerhande efficiënter in gebruik. Vandaag ziet de keten van zonnepanelen tot verbruiker er dus als

by Techlink

• februari 2020

volgt uit: de opgewekte gelijkspanning wordt omgezet in een tussenliggende gelijkspanningstrap en vervolgens op het net geïnjecteerd. Vervolgens wordt die wisselspanning opnieuw gelijkgericht aan verbruikszijde om tot slot een toestel te voeden, of wisselgericht te worden om bijvoorbeeld een motor aan te drijven. Conclusie: er zijn overbodige conversietrappen t.g.v. de incompatibiliteit tussen gelijkspanningsapparatuur en het wisselspanningsnet. Een gelijkspanningsinstallatie verbetert die compatibiliteit, waardoor de convertoren uit minder componenten kunnen worden opgebouwd. Dit scheelt minstens de helft van een omvormer voor zonnepanelen. De helft in volume, componenten en dus investeringsuitgaven, maar ook 25 tot 50% in conversieverliezen in bedrijfstoestand. Case studies leren ons dat 30% bespaard kan worden in deze investeringsuitgaven. Het dient wel gezegd dat de cijfers geval per geval sterk kunnen afwijken en ook nader in praktijk dienen geverifieerd te worden, al bevestigen metingen die vaststelling. Bovendien leren studies dat de case voor DC almaar positiever wordt naarmate

lokaal elektriciteit wordt opgewekt, gestockeerd en verbruikt. De conversietrap naar batterijopslag weegt immers significant door in de berekening. Een bijkomende reden om over te stappen op een gelijkspanningsinstallatie is de mogelijkheid om meer vermogen over te brengen over dezelfde bekabeling in verhouding met wisselspanning. Uiteraard hangt dit voordeel volledig af van het gekozen spanningsniveau, typisch 350 tot 380 V nominaal. Bij dergelijke spanningsniveaus kan gelijkspanning 40% meer vermogen overbrengen dan 230 V enkelfasige wisselspanning, gegeven een bepaalde kabelsectie. Bij 48 V is dit uiteraard niet zo. Een tweedraads, unipolaire gelijkspanningsinstallatie overtreft driefase wisselspanning evenwel niet inzake het efficiënt gebruik van de geleiderdoorsnede, zonder de spanning t.o.v. de aarde, aldus het isolatieniveau, te verhogen. Daarvoor dient een bipolaire architectuur aangewend worden.

Bipolaire DC installaties

Een bipolaire architectuur maakt gebruik van drie geleiders, een positieve,

Bron: Giel Van den Broeck, “Spanningscontrole in Bipolaire DC Distributiesystemen”, Doctoraatsthesis, November 2019.

een neutrale en negatieve geleider, bijvoorbeeld werkend op ±380 V. De totale spanning verdubbelt naar 760 V, maar de spanning t.o.v. de aarde blijft wel dezelfde en toestellen kunnen nog steeds op 380 V gevoed worden. Door die verdubbeling benut een bipolaire DC installatie de bekabeling 12 tot 78% (afhankelijk van de kabellengte) effectiever dan driefasige wisselspanning bij een arbeidsfactor gelijk aan 1. De bipolaire truck is evenwel niets nieuws onder de zon, want ook de eerste elektriciteit-

snetten op gelijkspanning aan het einde van de 19de eeuw, verdubbelden zo de spanning van 110 V naar 220 V om langere afstanden te kunnen overbruggen. Ondanks het gebruik van een derde geleider, vermindert de hoeveelheid geleidermateriaal nodig om een bepaald vermogen over te brengen en verminderen de geleidingsverliezen tot een factor 4. Naast meer vermogenoverdracht, biedt een bipolaire DC installatie twee spanningsniveaus. Enerzijds het spanningsni-

veau t.o.v. de neutrale geleider (380 V) en anderzijds het spanningsniveau tussen de twee polen (760 V). Het voordeel hiervan is dat toepassingen op hogere spanningen, zoals laadpunten voor elektrische voertuigen (de hogere vermogen batterijpakketten gaan richting 800 V) en strings zonnepanelen, op die spanning kunnen worden aangesloten. LED verlichting en telecom apparatuur werken doorgaans op een lagere spanning en kunnen op 380 V geconnecteerd blijven. Algemeen geldt: hoe minder de span- ››› februari 2020 •

by Techlink

hlink

Technisch dossier

VLAMBOOGPREVENTIE

››› ning van de installatie en de toepassing verschillen, hoe hoger het rendement.

Op EnergyVille is één van de eerste (wereldwijd) bipolaire DC installaties van de nieuwe generatie gerealiseerd om op gebouwniveau zonnepanelen, batterijopslag, koelinstallaties, LED verlichting en laadinfrastructuur efficiënt met elkaar te interconnecteren. De 100 kW installatie, die werkt op spanningen die oplopen tot ±500 V, dient als ‘sandbox’ experimenteeromgeving om DC technologie uit te testen alvorens uit te rollen op globale schaal. De realisatie van dit labo, mede mogelijk gemaakt door innovatiesteun van EFRO/SALK, werd bekroond met de prestigieuze Febeliec energy award in 2017. Op basis van deze unieke laboinfrastructuur wordt toegepast en praktijkgericht onderzoek verricht om de resterende uitdagingen aan te pakken.

De uitdagingen

Een eerste uitdaging is het stabiliseren en controleren van de gelijkspanning in de installatie. Dat is fundamenteel verschillend van de praktijk vandaag, waarin men gewend is de elektrische installatie met het net te verbinden. De netbeheerders zorgen er dan immers voor dat de spanning en frequentie binnen toleranties liggen. I.g.v. een gelijkspannings installatie, moet de spanning lokaal gestabiliseerd en gecontroleerd worden. Daarbij dienen interacties tussen convertoren in acht genomen te worden om het systeem niet te destabiliseren. Bij bipolaire DC installaties dienen de twee spanningsniveaus bijkomend gebalanceerd te worden, wat de spanningscontrole complexer maakt dan in het unipolaire geval. Daarnaast is beveiliging van elektrische, en in het bijzonder gelijkstroom, installaties steeds een belangrijk item geweest. Het mechanisch onderbreken van een gelijkstroom is immers moeilijker dan een wisselstroom o.w.v. de vlamboog die ontstaat. Er zijn echter oplossingen in de maak op basis van halfgeleidertechnologie waarbij zonder vlamboog kan worden afgeschakeld. Tevens bestaan er mechanische beveiligingsinrichtingen om gelijkstroom te onderbreken, maar die

by Techlink

• februari 2020

Enkele tips om een vlamboog te voorkomen: Speciale geïsoleerde geleiders isoleren de vlamboog waardoor deze zich niet verder kan verspreiden binnen de apparatuur. Bij regelmatig onderhoud aan aansluitingen en apparatuur minimaliseert u het gevaar op vlambogen. Een vlamboog zal in minder heftige mate ontstaan als de gehele energie over de aansluitingen minder is. Met behulp van een caloriemeter kan berekend worden wat de invloed van de vlamboog is.

• • •

MERK OP! Er is nood aan pilootinstallaties om verder ervaring op te bouwen met de technologie en ook om de betrouwbaarheid van het systeem aan te tonen. Die ervaring dient dan tegelijk vertaald te worden in trainingsmateriaal voor elektriciens en ingenieurs om DC systemen te realiseren.

schakelen niet altijd snel genoeg, waardoor de spanning in het net te sterk daalt en de beschikbaarheid van het systeem in het gedrang komt.

Vooruitblik

Voornoemde uitdagingen staan centraal in het project BIDC, gestart begin 2019, een samenwerking tussen industriële partners ABB, Imtech, Th!nk E en EnergyVille. Het ICON BIDC-project wil de essentiële hardware, software en grid-code realiseren om uiteindelijk te komen tot stabiele en veilige DC-netten voor commerciële en residentiële districten. Verder is de visie van EnergyVille dat gelijkspanningsinstallaties bottom-up zullen evolueren. In kantoorgebouwen en consoorten zullen stelselmatig meer gebouwgebonden installaties op gelijkspanning met elkaar gekoppeld worden om te besparen op de convertoren. Denk aan liften, ventilatiesystemen, koel- en verwarmingsinstallaties, kritische IT infrastructuur, zonnepanelen en elektrische laadinfrastructuur. Die DC power backbone zal initieel naast de wisselspanningsinstallatie bestaan en doorheen de tijd meer en meer vermogen te verwerken krijgen. In de kantooromgeving, met de opkomst van power-over-ethernet en USB-C, verdwijnt het traditionele stopcontact ook stillaan van de radar. Tot slot is het van belang op te merken dat gelijkspanningsinstallaties geen keuze zijn, maar een must. De uitdagingen zullen in elk geval aangepakt moeten

worden, omdat batterijopslag, zonnepanelen en elektrische mobiliteit in opmars zijn. We gaan immers straks allen op weg zijn met een gelijkspanningsinstallatie in de elektrische voertuigen, en thuiskomen met een zonnepanelen gelijkspanningsinstallatie op ons dak. Auteurs: Giel Van den Broeck, Kris Baert en Johan Driesen

Dr. ir. Giel Van den Broeck is oprichter van dcinergy, een nieuw bedrijf dat de stap naar LVDC elektriciteitsverdeling wil mogelijk maken. Van 2014-2019 was hij als doctoraatsonderzoeker actief binnen EnergyVille/KU Leuven. Prof. dr. ir. Johan Driesen is professor binnen EnergyVille/ KU Leuven en richt zich onder andere op het vakgebied van de vermogenelektronica. dr. ir. Kris Baert is Business Developer Solar en Electrical Energy Networks aan EnergyVille/KU Leuven.

Profiset

WINTERACTIE 2020 SERIE 221 IN SORTIMO® L-BOXX® (4 MM² EN 6 MM²)

Ref. 88 7

-921

€ 138,

Sortimo® L-BOXX®

• De intelligente oplossing voor stockage en transport van uw WAGO klemmen. • Koffer vervaardigd uit hoogwaardig kunststof.

• Eenvoudig kliksysteem om meerdere L-BOXX®-en met elkaar te verbinden en te transporteren. • Integreerbaar in de verschillende Sortimo® opbergsystemen.

• Efficiënt te hanteren door de twee draaggrepen.

Profiset met SORTIMO® L-BOXX® 100 “COMPACT UNIVERSELE” klemmen

250 “COMPACT UNIVERSELE” klemmen

30 “COMPACT UNIVERSELE” klemmen

25 “COMPACT UNIVERSELE” klemmen

10 DIN rail adapters voor “COMPACT UNIVERSELE” klemmen serie 221

1 Sortimo® L-BOXX® De oplossing voor stockage en transport van uw WAGO klemmen.

2 x 0,14 ... 4 mm² (s) 2 x 0,2 ... 4 mm² (m, ma) Ref. 221-412

5 x 0,14 ... 4 mm² (s) 5 x 0,2 ... 4 mm² (m, ma) Ref. 221-415

3 x 0,14 ... 4 mm² (s) 3 x 0,2 ... 4 mm² (m, ma) Ref. 221-413

Ref. 221-500

Beschikbaar bij uw WAGO groothandel vanaf 15 januari 2020 tot 15 maart 2020.

WAGO is a registered trademark of WAGO Verwaltungsgesellschaft mbH.

3 x 0,5 ... 6 mm² (s, ma, m) Ref. 221-613

www.wago.be/profiset *Adviesprijs excl. BTW. Drukfouten, fouten en wijzigingen voorbehouden.

hlink

Save the date

20 jaar Light + Building Van 8 tot 13 maart 2020 vindt opnieuw de grootste tweejaarlijkse wereldbeurs voor licht, elektrotechniek, huis- en gebouwautomatisering Light + Building plaats (Frankfurt am Main). Tijdens de persconferentie in het 2-sterrenrestaurant Sea Grill werd het motto van deze editie voorgesteld: “Connecting. Pioneering. Fascinating.” Light+Building trok tijdens de vorige editie (2018) 220.864 bezoekers (105.761 binnenlandse, 115.103 buitenlandse) en telde 2.719 exposanten (825 binnenlandse, 1.894 buitenlandse). Tot de meest vertegenwoordigde landen van bezoekers behoren ‒ na Duitsland ‒ China, Italië, Nederland, Frankrijk, het Verenigd Koninkrijk, Zwitserland en België. Light + Building viert niet alleen haar 20-jarig jubileum maar ook een wereldwijde branche die in de lift zit. Daarom zet ze niet alleen de koppeling van intelligente gebouwsystemen in een netwerk, maar al evenzeer ook de invloed van een vernieuwend lichtdesign in de schijnwerpers. De Luminale ‒ een tweejaarlijks openbaar toegankelijk lichtevenement in de stad - zorgt meteen voor een passende illustratie van de mogelijkheden van de sector.

Topthema’s

De topthema's van de beurs zijn onderverdeeld in de categorieën die in het motto van Light + Building staan. Digi talisering is echter de rode draad die doorheen alle topthema's loopt. Het thema “Connecting” gaat over progressief energiemanagement, smart urban (een intelligente elektrische wijkinfrastructuur), elektrische laadinfrastructuur en netwerkgekoppelde veiligheid. Onder het thema “Pioneering” vallen toepassingsgebieden die veel potentieel bieden maar nog niet zijn ingeburgerd. Daarbij behoort “X as a Service“. Hierbij staat “X“ plaatsvervangend voor een directe dienst bijvoorbeeld verlichting of veiligheid.

by Techlink

• februari 2020

Het topthema “Fascinating” plaatst op de Light + Building essentiële attributen voor een vernieuwend lichten lampdesign op de voorgrond. Dit thema be-

handelt functionele esthetiek, klassieke authenticiteit, futuristische focus en historische opbloei.

Gratis toegang

Als lid van onze beroepsfederatie mag je de beurs gratis bezoeken. Normaal gezien betaal je online € 19 voor een dagticket per persoon, maar wij regelen vrijkaarten. Aarzel dus niet en stuur een mailtje naar events@techlink.be. Let wel op, de plaatsen zijn beperkt!

PRAKTISCH LOCATIE? Messe Frankfurt, Frankfurt am Main

WANNEER? 08/03/2020 - 12/03/2020 (zondag tot donderdag): van 9 uur tot 18 uur 13/03/2019 (vrijdag): van 9 uur tot 17 uur

VRAGEN: Carole Metzmacker events@techlink.be T. +32 2 896 96 10

8 â&#x20AC;&#x201C; 13. 3. 2020 Frankfurt am Main

Techniek die verbindt. Smart Urban oplossingen, connectiviteit en eenvoudige processen. Maak uw gebouwen volledig geschikt voor intelligente infrastructuren en een toekomstgericht energiebeheer. De fabrikanten op de Light + Building zorgen dat u weer helemaal bij bent. Connecting. Pioneering. Fascinating. info@belgium.messefrankfurt.com Tel. +32 (0) 2 880 95 87

20 JAAR

hlink

Actualiteit

AIE wordt EuropeOn Na 65 jaar als AIE heeft de European Electrical Contractors' Association op 21 november 2019 haar werking verder geprofessionaliseerd en heet nu EuropeOn. De naam EuropeOn is gekozen om de vitale bijdrage van elektrotechnische sector aan vrijwel alle gebieden van de Europese energie-economie en digitale economie en samenleving weer te geven. De recente inspanningen voor het koolstofarm maken en verduurzamen van de elektriciteitssector hebben de rol van elektrificatie op Europees niveau benadrukt en de elektrotechnische sector ertoe aangezet bij te dragen tot een regelgevend klimaat dat bevorderlijk is voor een veilige en rechtvaardige uitvoering van deze prioriteiten, waarbij gebruik wordt gemaakt van de technische kennis en de praktijkervaring die voortkomt uit de positie van de sector in de elektriciteits- en bouwwaarde ketens, op het snijpunt van het bedrijfsleven en de eindgebruikers. EuropeOn gelooft in samenwerking met alle relevante maatschappe lijke stakeholders en natio nale en EU-autoriteiten om op tijd elektrificatie te bereiken en de benodigde klimaatdoelstellingen te realiseren.

de vakbekwaamheid in de elektrotechnische sector te ondersteunen, zodat elektrotechnische bedrijven snel de schone energietechnologieën kunnen invoeren die nodig zijn om koolstofneutraliteit te bereiken. ‘Techlink steunt de #Skills4Climate-campagne omdat de technische sector geconfronteerd wordt met een tekort aan gekwalificeerd personeel op het gebied van nieuwe vaardigheden. Men moet niet alleen aandacht hebben voor de huidige technici die gevraagd worden

om nieuwe vaardigheden te bewijzen in een snel veranderend landschap, maar ook voor leerlingen en potentiële nieuwkomers die zich in onze technische bedrijven willen ontwikkelen’, zegt Kris Van Dingenen, Director General van Techlink.

Lidmaatschap van Techlink

‘Grensoverschrijdende thema’s zoals: betere erkenning van schone elektriciteitsmix, standaardisatie en gegevensregulering, EPBD (Europese richtlijn energieprestatie

gebouwen) en RED (Europese richtlijn hernieuwbare energie) implementatie voor groei, politieke en finan ciële steun voor bijscholing van onze professionals, BIM: een vereiste voor grote en openbare projecten + standaardisatie voor een open BIM-ecosysteem, en strengere CO2-prijsregels, kan je als beroepsfederatie niet alleen op nationaal niveau aanpakken. Daar heb je ook Europese samenwerking voor nodig. Door ons lidmaatschap bij EuropeOn wegen we zo op het Europese beleid’, legt Kris uit.

#Skills4Climate

Met de titel #Skills4Climate brengt EuropeOn zijn eerste politieke communicatiecampagne uit over vaardigheden in de elektrotechnische sector. In dit initiatief - dat al door dertien Europese organisaties uit de elektriciteits- en bouwsector wordt gesteund - worden de beleidsmakers opgeroepen om de versterking van

by Techlink

• februari 2020

OVER EuropeOn: EuropeOn, oorspronkelijk opgericht als "AIE" in 1954, is de Europese stem van de elektrotechnische sector. Met 1,8 miljoen vakmensen in meer dan 300.000 bedrijven en een omzet van meer dan € 200 miljard zorgen elektrotechnische aannemers voor elektrische installaties voor gebouwen en

infrastructuur, zodat steden en burgers kunnen deelnemen aan de energietransitie. Op het gebied van energie-, mobiliteits-, klimaat- en vaardighedenbeleid zet EuropeOn zich op EU-niveau in om synergieën tussen de elektrotechnische sector en Europese beleidsmakers te bevorderen.

benl.rs-online.com

ALLES VOOR EEN VLOTTE EN VEILIGE ELEKTRO-INSTALLATIE Preﬂex® stelt zich tot doel om het werk van de

professionele elektro-installateur gemakkelijker, sneller en veiliger te maken. Daarom zijn we

niet alleen producent van een zeer gevarieerd Preﬂex® gamma maar ook verdeler van een

compleet assortiment hoogkwalitatieve producten, hulpstukken en tools.

VOORBEDRADE BUIZEN

ELEKTRO BUIZEN

INBOUWDOZEN EN VERBINDINGSEN BEVESTIGINGSTECHNIEKEN

Exclusief bij Preﬂex®!

ERGONOMISCHE AFWIKKELSYSTEMEN

www.preﬂex.com

Wat wilde u worden toen u jong was? Dankzij uw vindingrijkheid bent u in de snel veranderende technische wereld terechtgekomen. Maar om datgene te doen waar u goed in bent, heeft u tijd nodig om het verschil te maken. Wij helpen u bij het realiseren hiervan. Met de allernieuwste elektronicaproducten en -schema’s kunt u uw ontwerpen namelijk sneller realiseren.

| Levering de volgende dag | Technische ondersteuning | DesignSpark

hlink

Install day

Derde editie van Install Day De derde editie van Install Day vond 22 november jongstleden plaats in Brussels Kart Expo. Deze ‘hoogmis voor de installateur’, een initiatief van Techlink en praktisch mogelijk gemaakt door de Confederatie Bouw, was opnieuw een schot in de roos. Er waren dit jaar meer dan 3000 bezoekers. Reden te meer om volgend jaar een vierde editie te organiseren. Noteer alvast 20 november 2020 in uw agenda. Een dag voor én door professionals uit de installatiesector. Dat is het doel van Install Day. Elektricien, CV-installateur of loodgieter. Vroeger waren het allemaal compleet verschillende beroepen, maar door nieuwe technologieën groeien ze steeds en meer naar elkaar toe. Techlink en Confederatie Bouw zijn zich bewust van deze ontwikkeling en zetten daarom als eerste één vakbeurs voor alle installatietechnieken op poten. ‘In tegenstelling tot heel wat andere beurzen in de sector is het concept van Install Day grensoverschrijdend. Wij mikken niet op één product of één techniek. We slaan een brug tussen de HVACS en de elektrosector’, legt commercieel directeur Jan Lhoëst uit.

‘Voor ons is het bieden van informatie en kennis een belangrijke pijler van onze dienstverlening. Dit bleek ook uit het uitgebreid programma van seminaries rond energietransitie met presentaties van Departement Omgeving, Leefmilieu Brussel, WTCB, Volta, Gas.be, Informazout, Cedicol en Organisatie Duurzame Energie.’

3300 bezoekers

Install Day lokte niet minder dan 3300 installateurs en elektrotechnici naar de hallen van Brussels Kart Expo in Groot-Bijgaarden. Meer dan 180 fabrikanten tekenden present om hun producten en nieuwigheden voor te stellen. Zo kwam je te weten wat er in jouw sector leeft.

Netwerken

‘Wie er dit jaar ook weer bij was, kon genieten van een uitgebreid aanbod aan catering. Bovendien was dit alles gratis. Het was een gezellig samenzijn met alle collega’s uit de sanitair-, HVAC- en elektrosector. Het vormde een ideaal moment om te netwerken, nieuwe oplossingen te ontdekken en kennis op te doen binnen ons vakgebied’, aldus Lhoëst.

IN CIJFERS In totaal zakten

3300 bezoekers af naar Brussels Kart Expo.

185 In totaal stelden

BEZOEKERSPROFIEL IN CIJFERS Op Install Day ontmoet u mensen uit de hele installatiesector. Om u een idee te geven van de bezoekersprofielen hebben we dit samengevat in onderstaande grafiek. Deze cijfers werden opgesteld op basis van de registratiegegevens.

Bezoekers vs. beroepen

fabrikanten op Install Day hun nieuwste producten voor.

9300 m²

oppervlakte verdeeld over twee hallen en 2 tenten. De oppervlakte wordt uitgebreid met 1600 m² voor de volgende editie.

Electrotechniek

25% Sales, communicatie & marketing

10%

Architect 1%

Andere

by Techlink

• februari 2020

De toegang tot de beurs bedroeg Centrale verwarming & sanitair

Ingenieur 1%

54%

euro

Ook onze volgende editie op 20 november 2020 zal volledig gratis zijn.

De presentaties kan men downloaden op de website van Install Day: www.installday.be/ nl-be/Seminaries

februari 2020 â&#x20AC;˘

by Techlink

hlink

Actualiteit

Techbim nu open-source Techlink lanceerde op de beurs Install Day 2018 samen met IFMA Belgium (International Facility Management Association, Belgium Chapter), ORI (Organisatie van Advies- en Ingenieursbureaus), alsook met steun van de Confederatie Bouw en het WTCB, het standaardisatie-initiatief Techbim. Dit betekende een grote stap vooruit voor de integratie van technische installaties binnen een BIM-context. Techlink is een voortrekker als het gaat over BIM.

BIM

Er bestaat geen eenduidige definitie. Maar onder BIM verstaan we doorgaans Building Information Modeling of Building Information Model. Het is een digitaal model, dat een virtuele weergave vormt van het bouwwerk. Geometrie en informatie worden hierbij aan elkaar gekoppeld. Een BIM-model is opgebouwd uit meerdere objecten (ramen, deuren, muren, ...) met telkens de bijhorende informatie, zoals de technische eigenschappen van het object en de relaties met andere objecten. BIM betekent een ingrijpende vernieuwing van het bouwproces met nieuwe sleutelbegrippen zoals samenwerking i.p.v. concurrentie, openheid i.p.v. afscherming van knowhow. De implementatie van BIM vereist een goede samenwerking binnen de eigen organisatie, een optimale samenwerking met andere partijen in de keten en resulteert in een kostenbesparing door een efficiëntere werkvoorbereiding, calculatie en uitvoering. Problemen die vroeger pas opdoken op de bouwplaats kan je nu vaak al detecteren in de planningsfase. Je kan met BIM ook nagaan of in een project de gewenste kwaliteit wordt gehaald. Wanneer verschillende bouwpartners het gebruiken, is BIM ook ideaal om misverstanden en communicatieproblemen te voorkomen. Door het toenemend gebruik van BIM door de verschillende actoren in het bouwproces groeide ook de noodzaak tot standaardisatie.

by Techlink

• februari 2020

Vooruitblik

Uit rondvraag bij onze leden blijkt dat een meerderheid ervan overtuigd is dat BIM op korte termijn een grote opmars zal kennen binnen de installatiesector. Dit antwoord wijst erop dat de ondernemingen in onze sector toch genoodzaakt zullen zijn BIM in de toekomst te implementeren, zo niet dreigen ze hun concurrentiële positie te verliezen. Geïnteresseerden in BIM willen vooral kennis opdoen via ervaringen uit de praktijk. Daarnaast worden ontwikkelingen op het gebied van open standaarden en inzicht in de toegepaste software aangehaald. “Soft skills” die relevant zijn voor het samenwerken in BIM worden ook steeds belangrijker.

TIP!

Medewerkers vertrouwd maken met BIM via opleidingen is noodzakelijk om een goede start met BIM te kunnen maken!

Techbim Content vanaf nu open-source

Tijdens de beurs Digital Construction Brussels op 24 oktober 2019 kondigde Kris Van Dingenen, Director General van Techlink, aan dat de Techbim Content vanaf nu open-source ter beschikking staat voor alle BIM-gebruikers. ‘Door het open-sourcen realiseren we een open speelveld voor Belgische partijen die elkaar nu kunnen aanspreken en vinden rond een sectorstandaard inzake BIM voor technische installaties. Applicatiebouwers kunnen eindelijk software ontwikkelen waarmee ze de hele sector kunnen bedienen. Fabrikanten kunnen nu ook de data van hun producten specifiëren en structureren volgens de Techbim Content waardoor de BIM-gebruikers deze makkelijk kunnen gebruiken in de generieke objecten van de sector. Fabrikanten zoals Daikin, Niko, Grada, Tolemail, Jaga, Interalu, Henrad, Stelrad en B.E.G. kunnen vandaag al productgegevens conform Techbim aanleveren of zullen dit op korte termijn doen. Welkom in de open digitale wereld!’, legt Kris uit. Iedere BIM gebruiker (in Autodesk Revit) kan toegang krijgen tot de generieke bibliotheek en ook meewerken aan het uitbouwen van deze bibliotheek. Dat al- ›››

Hét domotica alternatief!       

Eltako Wireless

Draadloos Zonder batterijen Zowel drukknoppen als sensoren Betaalbaar Makkelijk te installeren Betrouwbaar Flexibel

www.eltako.com/vl

SERELEC NV • Gasmeterlaan 207 • 9000 Gent 09/ 09/223.24.29. 223.24.29. info@serelec.be

D NGIS

BLOOMZ Oﬃce Center | 5A Lambroekstraat | B-1831 Diegem 02 892 81 21 | contact@ngis.be

www.NGIS.be

hlink

Actualiteit

VOORDELEN VOOR DE BIM GEBRUIKERS?

››› les in het Frans en het Nederlands. ‘Het

spreekt voor zich dat deze objectenbibliotheek nog zal uitgebreid worden in functie van de noden van de BIMusers, zegt Kris.

Een open ecosysteem

De BIM gebruiker kiest de Product Data van om het even welke bron hij/ zij mee wenst te werken en injecteert het in een generiek object van de Techbim Bibliotheek met de hulp van de BIM applicaties die hij/zij verkiest. Dit wordt geïllustreerd door onderstaande figuur (3 levels). 3 NIVEAU’S:

BIM Data Level - Dataleverancier • Generiek: wordt door derden voorzien (Partners), bv. certificaten. • Specifiek: wordt door de fabrikant voorzien, bv. afmetingen van product.

BIM Content Level - Contentleverancier

BIM data level (L1)

- Contentbouwer • Generiek • Specifiek: Specifieke Objectgeometrieën (SOg) of Specifieke Objecten (SO) voor het invullen van aspecten die niet zijn – of niet kunnen worden – opgenomen in de Generieke versie.

• Ze kunnen gratis de Techbimbibliotheek gebruiken (open-source); • Ze bepalen samen de evolutie van de bibliotheek; • BIM modellen kunnen vlot uitgewisseld worden tussen gebruikers van dezelfde BIM modelling software (via IFC indien verschillende BIM modelling software gebruikt wordt); • Ze kunnen die BIM applicaties gebruiken die ze voor hun project het meest geschikt achten; • Ze kunnen Product data uitwisselen zonder aan functionaliteit in te boeten; • Wanneer de uitvoering klaar is, beschikken ze over een digitaal as built dossier; • Ze kunnen BIM modellen maken van bestaande installaties t.b.v. onderhoud en uitbating; • Ze kunnen ongelimiteerd simulaties uitvoeren op bestaande installaties om tot de meest optimale renovatie te komen.

BIM Application Level - Applicatieleverancier - Applicatieontwikkelaar • Configurator voor maatwerkproducten • Productselectie • Berekenen van prestaties van producten • Verhogen modelleergemak • Bestelproces automatiseren • Rapporten genereren • …

MEER INFO?Voor meer informatie over Techbim kan u contact opnemen met Kris Van Dingenen via kris.vandingenen@techlink.be. Neem ook een kijkje op www.techbim.be.

Techdat

...

BIM content level (L2)

BIM application level (L3)

by Techlink

...

• februari 2020

EURO-INDEX, compleet in meten.

MILIEUBIJDRAGE PV

TERUGNAMEPLICHT VOOR FOTOVOLTAÏSCHE ZONNEPANELEN Meetinstrumenten voor inspectie en controle van elektrotechnische installaties. Mét eigen gecertificeerde service- en kalibratiediensten aan vaste, lage prijzen.

Advies, verkoop & verhuur We helpen u aan het juiste meetinstrument voor uw toepassing.

Support

Eveneens voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ! Elk bedrijf, dat fotovoltaïsche zonnepanelen op de markt brengt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, heeft de verplichting zich in regel stellen met de wetgeving.

Heeft u een technische vraag over uw toestel? Onze medewerkers staan voor u klaar.

Onderhoud & kalibratie Met onze unieke KWS® serviceformule houdt ons geautoriseerd labo uw toestel steeds in topconditie.

Transparant & duurzaam Werk zorgeloos met online inzage in uw certificaten, vaste serviceprijzen, afhaaldienst, etc.

EURO-INDEX bv Leuvensesteenweg 607 - 1930 Zaventem T: 02 757 92 44 - sales@euro-index.be - www.euro-index.be

Een initiatief van:

www.pvcycle.be

hlink

Slagkracht

Projectresultaten van “Slagkracht voor de vernieuwende installateur” Graphique 1:

PROGRÈS DES CONNAISSANCES APRÈS FORMATION Het Slagkracht-project liep eind 2019LA ten einde en werd

op 22 november 2019 afgesloten met een aangepast event tijdens Install Day. Op het event werden de keuzetool en projectresultaten voorgesteld. In twee jaar tijd slaagde het project erin om ruim 2300 Vlaamse installateurs en installatiebedrijven te bereiken. Les personnes ayant répondu aux questions devaient évaluer elles-mêmes leurs connaissances en s’attribuant une note comprise entre 0 (pas de connaissances) et 5 (expert). Ces graphiques illustrent la progression des connaissances avant et après la formation. Une augmentation de 1/5 signifie que le candidat a progressé de 1 échelon sur 5 dans son niveau de connaissances.

Het doel van het Slagkracht-project was om de installateur via opleidingen en (technische) ondersteuning het nodige vertrouwen te geven30% om warmtepompen en (kleine) WKK's aan te kunnen bieden aan hun klanten. Na een reeks bezoeken aan demosites volgden tal van UNE POMPE À CHALEUR opleidingsreeksen over heel Vlaanderen.

taanbod meer toekomstgericht in het kader van de energietransitie.

Keuzetool

‘De tool (te raadplegen op: www.kies14% jeverwarming.be) is bedoeld om een • De verhoogde inzet van warmtepomgids te zijn voor de installateur. Hij of pen en (μ)WKK in combinatie met 53% zij moet in een handomdraai kunnen andere technieken draagt bij aan een nagaan wat de beste oplossing is voor stabiel en betrouwbaar elektriciteitszijn klant: een hybride ketel, een mi30% UNEimpact INSTALLATION net, wat een positieve heeft op DEcro-wkk, een warmtepomp of een com(MICRO-)COGÉNÉRATION binatie van verschillende technieken. De de Vlaamse economie. tool gaat zelfs verder dan dat. De instalDe brede impact van Slagkracht kwam 42% lateur moet ook nagaan of er voldoende • De verhoogde inzet van warmtepomtot uiting op een aantal verschillende pen en (μ)WKK als duurzame warmruimte is om te kunnen boren of om een vlakken: tevoorziening heeft heel wat exterhorizontaal captatieveld aan te leggen. Je • De installateur die warmtepompen en ne maatschappelijke baten (minder ontdekt dus of het zinnig is om met de Une augmentation de 3/5 Une augmentation de 2/5 1/5 Pas d’augmentation (μ)WKK opneemt in zijn aanbod ver-Une augmentation CO2 endeandere emissies, faciliteren klant over deze technologieën te praten. hoogt zijn omzet, maakt zijn produchernieuwbare energie, …). Het is dus geen dimensioneringstool die 25%

Grafiek 1:

TOEGENOMEN KENNIS NA VOLGEN OPLEIDING Deelnemers aan de bevraging dienden hun kennis in te schatten door zichzelf een score toe te kennen van 0 (geen kennis) tot 5 (expert). In deze grafieken wordt de toename in kennis getoond voor en na de opleiding. Toename met 1/5 betekent dat de kandidaat 1 kennisniveau op 5 omhoog gegaan is.

14%

25% 30% 53% WP

WKK

30%

42%

geen toename

by Techlink

• februari 2020

toename met 1/5

toename met 2/5

toename met 3/5

Jan Caerels (COGEN lesgever micro-wkk) stelde de projectresultaten voor op Install Day. Sinds 6/01/2020 is Jan werkzaam bij Techlink als Technology & Innovation Manager.

SLAGKRACHT VOOR DE VERNIEUWENDE INSTALLATEUR je vertelt welk toestel, van welk merk en met welk vermogen je moet plaatsen. Je kan deze tool wel gebruiken voor opmaak van een offerte of voor of zelfs tijdens een klantengesprek’, zegt projectleider Lenn Coussement.

Resultaten

SAMENVATTING

• Mails verstuurd naar meer dan 7000 contacten. • Bereikte installateurs met diverse infosessies: 77. • Bereikte installateurs met demosites: 185 unieke installateurs bezochten minstens één van onze 17 georganiseerde demosessies. • Bereikte installateurs met events: ongeveer 2000. Er werd deelgenomen aan volgende events of er werden volgende events georganiseerd: Install Day (met inbegrip slotevenement), Warmtepompsymposium, Pixii expert day, Intersolution, WKK ontmoetingsdag en Desco beurs. • Bereikte installateurs met opleidingen: 239 unieke installateurs volgden 1 van onze 10 opleidingsreeksen. • Cursus ontwikkeld die te downloaden is op www.vernieuwende-installateur.be/documenten.

“

Gebrek aan kennis en ervaring zijn vaak een barrière om nieuwe technieken op grote schaal te ontplooien.

”

Lenn Coussement

TOELICHTING

De reacties op het project waren positief. ‘Ongeveer alle installateurs die we na afloop van de opleiding bevraagden zien zichzelf in de toekomst warmtepompen installeren’, gaat Lenn verder, ‘en ook wat WKK betreft zien we de drempel bij verschillende installateurs verlagen. De bevraging toonde ook aan dat de meeste installateurs hun kennis verhoogd is (Grafiek 1).

VRAGEN? Stuur ze naar sandra.mertens@techlink.be. Neem ook een kijkje op www.vernieuwende-installateur.be

“Slagkracht voor de vernieuwende installateur” was een initiatief van Techlink, het Warmtepompplatform en COGEN Vlaanderen, en werd gesubsidieerd door VLAIO. Het tweejarig project concentreerde zich rond een vierdelige lessenreeks over warmtepompen en warmte-krachtkoppeling, maar nodigde de installateur HVAC in de kantlijn daarvan ook uit op infosessies en installatiebezoeken. De bijhorende website biedt extra informatie en diverse werkinstrumenten. Industrieel ingenieur Lenn Coussement trad vanwege Techlink op als projectleider. Bio-ingenieur Jan Caerels (COGEN Vlaanderen) nam de lessen inzake microWKK’s voor zijn rekening. Burgerlijk ingenieur Maarten Soubron, ten slotte, zaakvoerder van studiebureau Thermiek en gastdocent thermodynamica aan de KU Leuven, informeerde installateurs over de warmtepomptechniek.

februari 2020 •

by Techlink

hlink

Wetgeving

De herstructurering van het AREI Het huidige Algemeen Reglement voor Elektrische Installaties (AREI) is een onmisbare leidraad voor elke elektricien. Dit reglement dateert van 1981 en ondanks de verschillende wijzigingen die de afgelopen 37 jaar zijn aangebracht, werd er besloten om deze volledig te herzien. De nieuwe versie van het AREI treedt op 1 juni 2020 in werking, zowel voor de nieuwe als de bestaande elektrische installaties.

Was het oude AREI dan niet meer goed?

Het oude AREI dateert van 1981 en is opgebouwd uit artikels die in de mate van het mogelijke gegroepeerd zijn per hoofdonderwerp. In de loop van de tijd zijn er aanvullingen en wijzigingen gebeurd. Daarnaast zijn er uitvoeringsbesluiten en verklarende nota’s verschenen die verwijzen naar de desbetreffende artikels in het AREI. In de loop van de tijd is er binnen het internationaal elektrotechnisch comité TC 64 een normenreeks IEC 60364 ontwikkeld die handelt over elektrische laagspanningsinstallaties in al zijn aspecten zoals veiligheidsvoorschriften

by Techlink

• februari 2020

ter bescherming van personen en goederen maar ook energetische aspecten en de introductie van nieuwe technologieën die hiermee gepaard gaan. Deze norm is niet opgebouwd uit artikels maar uit delen die zelf opgebouwd zijn volgens de geldende structuur voor normen. Om zich te aligneren met deze normen-reeks heeft men in 2012 beslist om het oude AREI te herwerken naar de structuur van de norm. Om de snelheid van wijzigen te verhogen zijn er 3 boeken gevormd: laagspanning- en zeer lage spanningsinstallaties, hoogspanningsinstallatie, installaties voor distributie en transport. Gelijktijdig is van de gelegenheid gebruik gemaakt

om onduidelijkheden en fouten weg te werken, om een nieuw en beter artikel 104 m.b.t. de voorzorgsmaatregelen tegen brand te schrijven en om alle uitvoeringsbesluiten en nota’s te integreren in één tekst. Op 28 oktober is het KB ter bekrachtiging, samen met de 3 boeken alsook een concordantietabel die het verband geeft tussen het oude AREI en het geherstructureerde AREI in het Belgisch Staatsblad verschenen. Op 1 juni 2020 zal het nieuwe AREI van kracht zijn. Er zijn overgangsbepalingen voorzien en voor bestaande installaties is er een hoofdstuk 8 met afwijkende bepalingen voorzien in het ››› nieuwe AREI.

Label elektrische installaties conform de identificatienormen van het AREI

-33%*

PT-E300VP functies • Duurzame labels tot 18mm • Print krimpkous • Ingebouwde cutter met “knippause” functie voor afzonderlijk afsnijden • Makkelijk leesbaar LCD-scherm met achtergrondverlichting • Gebruiksklare labellingkit inclusief PT-E300 labelprinter, 18mm sterk klevende labeltape (zwart op geel, 8m lang), adapter, oplaadbare li-ionbatterij, polsbandje en draagkoffer

Normaal € 139 incl. btw

Nu € 93 incl. btw*

Algemene informatie/richtlijnen en opvallende waarschuwingen

Identificatie van kabels met kabelvlaggen

Identificatie van kabels met krimpkous

* 33% korting geldig van 1 januari tot en met 31 maart 2020. Alle vermelde prijzen zijn adviesverkoopprijzen incl. btw.

Bestel de PT-E300VP vandaag nog.

Organisatie van verdeelinrichtingen

hlink

Wetgeving

›››

Wat zijn de belangrijkste wijzigingen?

In het nieuwe AREI staat dat niet alleen laagspanningsinstallaties maar ook zeer lage spanningsinstallaties gekeurd moeten worden voor indienstname. Dat houdt in dat niet alleen installaties boven 50 VAC of 120 VDC moeten gekeurd worden maar ook alle installaties vanaf 0 V. Informaticasystemen, inbraakdetectie, branddetectie en videobewaking moeten niet gekeurd worden voor indienstname maar hun bekabeling moet wel voldoen aan de voorschriften van het AREI alsook de gebruikte apparatuur in functie van de aanwezige uitwendige invloeden. Bij een controle bezoek kan dan een keurder voor deze installatie ook inbreuken op zijn verslag schrijven als hij deze vaststelt. Een aantal definities is ter verduidelijking toegevoegd zoals o.a. voor afzonderlijk geïnstalleerde kabel, veiligheidsslot, belangrijke wijziging of uitbreiding. De huishoudelijke werkeenheid wordt niet meer vermeld en valt bijgevolg niet meer onder de huishoudelijke installatie zodat de controleperiode van 25 jaar naar 5 jaar gaat. De oplijsting van de voor te leggen documenten zoals plannen, lijsten, nota’s, alsook de inhoud ervan zijn meer in detail uitgewerkt zowel voor de huishoudelijke als voor de niet huishoudelijke installaties. Wanneer filiatietechniek gebruikt wordt moet dit duidelijk aangegeven worden zodat bij vervanging van een kortsluitstroombeveiliging hiermee rekening gehouden kan worden. Bij een belangrijke wijziging of uitbreiding in een oude huishoudelijke elektrische installatie moet men de gehele installatie achter een differentieelstroominrichting van maximum 300 mA plaatsen en niet alleen de belangrijke wijziging of uitbreiding. De nieuwe brandreactieklassen van kabels (Cca, Eca, a1 en s1) zoals aangegeven in de geharmoniseerde norm en zijn addendum voor de CPR zijn even-

by Techlink

• februari 2020

eens opgenomen naast de oude (F1, F2, SA en SD) volgens de Belgische norm. Kabels met de oude classificatie mogen vanaf 1 juni 2020 alleen nog maar buiten gebouwen en in industriële processen gebruikt worden. Het is toegelaten om met een kabel volgens de oude classificatie 10 m in eenzelfde compartiment van buiten naar binnen te komen in gebouw. In een kabelgoot met functiebehoud mogen enkel kabels met functiebehoud toegevoegd worden rekening houdend met de voorschriften van de fabrikant m.b.t. het toegelaten gewicht per lopende meter. Ook moeten deze kabelgoten duidelijk en op regelmatige afstand gemarkeerd worden. De bekabeling van stekerbare installaties moet eveneens aan alle voorschriften voor bekabeling voldoen. Halogeenvrije bekabeling alsook halogeenvrije buizen, goten, aftakdozen moeten gebruikt worden in evacuatiewegen, publiek toegankelijke ruimten die meer dan 50 personen kunnen ontvangen en in tunnels. De ontruimbaarheid van een lokaal of ruimte geldt dus niet meer als criterium. De afzonderlijk geïnstalleerde geïsoleerde geleiders en kabels hebben ten minste het kenmerk F1 of ten minste de klasse Eca. De in bundel of in laag geïnstalleerde geïsoleerde geleiders en kabels hebben ten minste het kenmerk F2 of ten minste de klasse Cca. Dit laatste geldt niet voor de interne bekabeling in een schakelen verdeelbord, voor zover deze ten minste het kenmerk F1 of ten minste de klasse Eca heeft. Ook zijn de toestellen voor automatische wederinschakeling voor automatische schakelaars en differentieelstroominrichtingen mee opgenomen in het AREI. Er is duidelijk omschreven onder welke voorwaarden deze wel of niet mogen gebruikt worden. Het toegelaten type differentieelstroominrichting in huishoudelijke ruimten is eveneens uitgebreid rekening hou-

dend met gebruikers die DC-foutstromen van meer dan 6 mA kunnen veroorzaken. Het begrip gemeenschappelijke aardverbinding zoals dat aanwezig is in een vakantiepark is eveneens opgenomen. Vitale installaties zijn vervangen door veiligheidsinstallaties wanneer deze in dienst moeten blijven om mensenlevens te redden en door kritische installaties wanneer deze in dienst moeten blijven om economische redenen. Veiligheidsinstallaties moeten minstens voldoen aan de wettelijke bepalingen uit het AREI maar daarnaast ook aan de eisen uit een andere van toepassing zijnde wetgeving of norm. Op basis van een wet, norm of risicoanalyse door de uitbater wordt het volgende bepaald: over welke installaties gaat het, welk is de tijd van functiebehoud en welke bronnen moeten gebruikt worden. Verder wordt in detail uitgewerkt hoe deze installaties moeten opgebouwd worden om functiebehoud te garanderen in geval van het uitvallen van de normale bron, een brand en bij een elektrische fout. Verder zijn er nog hoofdstukken die handelen over de keuringsorganismen en de keuringen, speciale installaties zoals PV-installaties, bestaande installaties en de verplichtingen die door personen moeten nageleefd worden.

Is het werk af?

Het werk is nog niet af. Momenteel is men in fase 2 bezig met de openstaande punten van fase 1 verder uit te werken alsook met het opstellen van teksten voor de nieuwe technologieën die nog niet opgenomen zijn in het AREI zoals laadpalen en elektrische energieopslag in batterijen. En daar de technologische evolutie niet zal stoppen, zal het werk nooit af zijn. Auteur: Danny Hermans, VOLTA

VTC10

MULTITESTER 3-IN-1 MET LCD-SCHERM • Spanningstester + Multimeter + Stroomtang • LCD scherm met 9.999 meetpunten en achtergrondverlichting

• TRMS metingen

• Geïntegreerde zaklamp

• Vervangbare meetpunten Ø 2/4mm • Polariteitaanduiding

• Enkelpolige fasetest • IP54 bescherming

• Autodiagnosetest (LED & LCD) • Automatische sluimermodus • Schokbestendig tot 1,2m

HET ZWITSERS ZAKMES VAN DE ELEKT RICIEN

• Ondergeschikt aan IEC61243-3:2014 • Stroom 200A AC

• Spanning 1000V AC/DC

Pouch (optioneel)

CCI nv, Louiza-Marialei 8/5, 2018 Antwerpen | T: +32 (0)3 232 78 64 | info@ccinv.be | www.ccinv.be

COME AND VISIT US:

Frankfurt am Main 8. - 13. 3. 2020 Hall 12.1 - Stand F20

T R AYC O ® - B E D R I J V E N PA R K C O U P U R E 5 A B - 9 7 0 0 O U D E N A A R D E - T. + 3 2 ( 0 ) 5 5 2 3 2 9 9 0 I N F O @ T R AY C O . B E - W W W.T R AY C O . B E

KABELBANEN

DRAADGOTEN

KABELLADDERS

opm. ADVERTENTIE POWER+_185x130_NL_v4.indd 1

MONTAGESYSTEMEN

BRANDWEREND

ROESTVAST STAAL

KABELOPHANGING

VLOERGOOTSYSTEMEN

SERVICEKANALEN

14/01/20 10:56

hlink

Event

Infosessie digitale meter en slim elektriciteitsverbruik De Vlaamse Confederatie Bouw (VCB) organiseerde samen met Techlink een vijftal infossessies voor aannemers waarbij er dieper werd ingegaan op de digitale meter en slim elektriciteitsverbruik. De locaties waren strategisch verspreid over Vlaanderen om zoveel mogelijk aannemers en installateurs de kans te geven om deel te nemen. Het programma was goedgevuld waarbij Kris Van Dingenen, Director General van Techlink, de deelnemers wegwijs maakte in de belangrijkste installatie-aspecten van laadpalen voor elektrische voertuigen (EV’s).

De bestaande meters met draaischijf zoals u die nu kent, verdwijnen stelselmatig vanaf juli 2019. Vanaf dan worden er enkel nog digitale meters geplaatst. Binnen 15 jaar zal elke woning in Vlaanderen een digitale meter hebben. De uitrol verloopt geleidelijk. (Ver-)bouwers, eigenaars van zonnepanelen en klanten met een budgetmeter komen eerst aan de beurt.

Installatie-aspecten van laadinfrastructuur voor EV’s

Voor de ‘slimme’ aspecten, zoals onder meer het slim omgaan met en het aansturen van verbruikstoestellen, kies je als klant zelf. Vincent Dierickx van Energie ID lichtte toe hoe die digitale meter ‘slim’ kan gemaakt worden. Via hun energiemontoringsplatform kun je vandaag je verbruik al zelf ingeven, bijhouden en vergelijken met anderen. Via de slimme meter hoef je dat zelf niet meer te doen en kan er constant gemonitord worden. Op die manier kunnen onregelmatigheden snel vastgesteld worden, zoals een pv-paneel dat stuk is en dus minder rendement heeft. Flux50 kondigde aan dat er in 2020 een website (maakjemeterslim.be) zal komen met een overzicht van alle systemen die de digitale meter slim kunnen maken.

TWEE SOORTEN DISTRIBUTIENETTEN

by Techlink

• februari 2020

In België zijn er twee soorten elektriciteitsnetten:

1 2

Distributienet 3x400 V met nulgelei-

der: geen probleem voor EV

Distributienet 3x230 V zonder nulgeleider:

KABEL IN DE STRAAT

Kris Van Dingenen stak van wal met de boodschap dat een EV opladen niet moeilijk is, je steekt gewoon de stekker in. Men moet zich weliswaar bewust zijn van een aantal installatie-aspecten! Dit is werk voor een elektro-installatiebedrijf met kennis van zaken. Lijngeleider 1 Lijngeleider 2

230V

Lijngeleider 3

230V

- Driefasig laden: • Altijd 400 V nodig • Altijd transformator nodig - Monofasig laden: • Sommige EV hebben nulgeleider nodig • In dat geval transformator nodig

Woning (monofasig aangesloten)

FLUX50 De Vlaamse energiecluster Flux50 wil optimaal inspelen op de economische groeikansen die volgen uit de wereldwijde boom in de slimme energiesector. De markt voor innovatieve, multidisciplinaire energie-oplossingen groeit, maar er is nood aan samenwerking om zulke geïntegreerde producten en diensten te ontwikkelen en te commercialiseren.

Flux50 brengt bedrijven samen om te werken aan totaaloplossingen en concrete marktdoorbraken in vijf p rioritaire domeinen: energiehavens, microgrids, multi-energiesystemen op wijkniveau, energy cloud toepassingen en intelligente renovatie. Wie meer informatie wenst, kan Johan Vanden Driessche contacteren via: johan.vandendriessche@flux50.com.

BATTERIJLADER

Mode 4: DC snellaadstation. Maakt geen gebruik van batterijlader in wagen, omzetting AC naar DC gebeurt in laadstation.

DIFFERENTIEELSTROOMBEVEILIGING VAN LAADPALEN

“

De boodschap van Techlink is: doe het niet zelf maar doe beroep op een elektricien!

DRIE MANIEREN VAN LADEN

Mode 2: Laden via stopcontact

”

Kris Van Dingenen

Mode 3: Laadpaal

Laadkabel met “bakje” (ICCB – In Cable Control Box). Werkt niet bij sommige EV indien distributienet 230 V zonder nulgeleider.

BATTERIJLADER

Kris eindigde zijn presentatie met een uiteenzetting over de keuze van differentieelstroombeveiligingen voor laadpalen. Enerzijds moet volgens de norm EN IEC 61851-1:2019 elk Mode 3 laadpunt beschermd worden door een aparte differentieel van max. 30mA. Anderzijds is het belangrijk te weten dat bij een mode 3 laadpunt een type A differentieel niet volstaat. Er zijn 2 oplossingen hiervoor; ofwel een type B, ofwel een type A aangevuld met een differentieelfunctie die afschakelt bij 6 mA DC (kan gecombineerd worden in 1 toestel).

MEER INFO? In Power+ nr. 2/2019 (p. 18-23) – Mode 3 laadpunten voor EV’s: keuze van de differentieelschakelaar – werd dit uitvoerig besproken door onze partnerorganisatie Volta. februari 2020 •

by Techlink

hlink

Actualiteit

Wat houdt een sociale flitscontrole in? Ieder jaar kondigt de Sociale Inlichtingen en Opsporingsdienst (SIOD) op haar website de kalender van de flitscontroles aan. De flitscontroles voor de elektrotechnische sector (PC 149.01 voor elektriciens) staan gepland voor maart 2020. Het karakter van dit soort controles is eerder informatief en preventief. Natuurlijk worden zware inbreuken wel onmiddellijk bestraft. Meestal wordt er op twee vlakken gecontroleerd tijdens zo’n flitscontrole:

CONTROLE OP SOCIALE FRAUDE

Er wordt onder meer nagegaan of er inbreuken zijn op zwartwerk en illegale tewerkstelling. Daarnaast wordt er ook nagegaan of er geen sprake is van schijnzelfstanigheid in de onderneming.

CONTROLE OP SOCIALE DOCUMENTEN

Welke controles?

Naast de onaangekondigde controles zijn er ook de zogenaamde “flitscontroles”. Deze worden op voorhand aangekondigd. Deze flitscontroles op de naleving van de sociale wetgeving beogen vooral een ontradend effect met als doel de overtreders ervan bewust te maken dat het risico om op inbreuken betrapt te worden toch wel reëel is en dat men er dus goed aan doet om de sociale wetgeving na te leven. Die bewustwording

by Techlink

• februari 2020

moet op termijn leiden tot een mentaliteits- en gedragswijziging bij sommige bedrijven om de sociale wetgeving beter na te leven. Bij een sociale flitscontrole krijgt een werkgever op éénzelfde moment verschillende inspectiediensten over de vloer. Inspecteurs van verschillende instellingen (RSZ, FOD WASO, RVA...) identificeren zich en gaan dan over tot de controle van de aspecten waarvoor ze bevoegd zijn.

Denk hierbij aan: het bewijs van inschrijving bij de RSZ, Dimona-aangiften, het arbeidsreglement met vermelding van alle werkroosters, maar ook de gegevens betreffende de prestaties en het loon van de werknemers, hun arbeidsovereenkomsten, de werkkaarten, de verblijfsvergunningen en andere formulieren.

Wanneer is er sprake van “schijnzelfstandigheid”?

Een schijnzelfstandige is een werknemer die zich te

onrechte het statuut van zelfstandige aanmeet, omdat hij in werkelijkheid zijn prestaties uitoefent op de wijze van werknemers verbonden door een arbeidsovereenkomst. Er geldt sinds 1 januari 2013 (B.S. 11/09/2012) in de elektrotechnische sector een weerlegbaar vermoeden van het bestaan van een arbeidsovereenkomst aan de hand van 9 sociaal-economische criteria: 1 Geen financieel of econo-

misch risico lopen;

2 Geen financiële beslis-

singsmacht bezitten;

3 Het aankoopbeleid niet

mee bepalen;

4 Het prijsbeleid niet mee

bepalen;

5 Niet gebonden zijn aan

een resultaatsverbintenis;

6 Een garantie bezitten op

een vaste vergoeding ongeacht de bedrijfsresultaten of de omvang van de werken; 7 Geen eigen personeel hebben en geen vrijheid hebben om zelf personeel aan te werven of om zich te laten vervangen; 8 Zich niet gedragen als onderneming ten overstaan van anderen of gewoonlijk slechts één opdrachtgever hebben; 9 In ruimtes werken die ›››

Isolatie bewaking, monitoring, beveiliging. Toepassing: IT netten

www.benderbenelux.com

THE BLACK KITS! ONTDEK DE BLACK KITS, KLAAR VOOR GEBRUIK!

Tot 4 gebruikers. Art. KVSB2011 KIT SWITCH BLACK MINI HANDSFREE WIFI

SPECIALE PRIJS WI-FI

€

705

ART. 8451V/BLACK KIT QUADRA BLACK MINI HANDSFREE WIFI

Comelit APP Werkt op WiFi/3G/4G

SPECIALE PRIJS WI-FI

€

430

Comelit APP

Werkt op WiFi/3G/4G

Aanbieding geldig van 10 FEBRUARI tot 30 APRIL 2020. DE OPGEGEVEN PRIJZEN ZIJN NETTOPRIJZEN EXCL. BTW VOORBEHOUDEN VOOR DE PROFESSIONELE INSTALLATEUR. Comelit Group Belgium NV - Kleinewinkellaan 24 - 1853 Grimbergen - Tel.: 02/4115099 Fax.: 02/4115097 - info@comelit.be

5 JAAR GARANTIE

hlink

Actualiteit

›››

men niet bezit of met materieel dat ter beschikking gesteld wordt, gefinancierd wordt of gewaarborgd wordt door de medecontractant. Wanneer een onderaannemer voldoet aan 5 van de 9 criteria, dan is er een weerlegbaar vermoeden van het bestaan van een arbeidsovereenkomst. U hebt dus de mogelijkheid om dit te proberen weerleggen met andere elementen. Lukt dit niet, dan kan de overeenkomst geherkwalificeerd worden tot een arbeidsovereenkomst. Dit kan ernstige financiële gevolgen (±27 % WG bijdragen + 13,07 % WN bijdragen + 10 % bijdrageopslagen + 7 % intrest) hebben. Ook strafrechtelijke of administratieve sancties zijn mogelijk.

Sociale documenten

We lichten hieronder drie gevallen toe. Bewijs van aangifte van werf (AFW) en checkin@work (C@W). Via C@W registreert u als werkgever of aannemer de aanwezigheid van uw eigen werknemers, van uw onderaannemers en van uw zelfstandige onderaannemers. Zij, als werknemer of zelfstandige onderaannemer, kunnen zich ook zelf in het systeem aanmelden. Het registreren moet dagelijks gebeuren, en wel vooraleer de persoon die de werken uitvoert aan het werk gaat. Dimona staat voor Déclara tion IMmédiate - ONmiddellijke Aangifte. Via deze aangifte moet zowel de privé- als de openbare sector

aanwervingen en uitdiensttredingen van werknemers elektronisch meedelen aan de RSZ. Via de onlinedienst Dimona kan u: • Aangeven dat een werknemer in dienst komt. • Aangeven dat een werknemer uit dienst gaat. • Aangeven dat een werknemer langer of korter werkt dan voorzien. Bij tewerkstelling van niet-Belgische werknemers of zelfstandigen kunnen volgende documenten gevraagd worden: • De arbeidskaarten en/of arbeidsvergunningen en verblijfsvergunningen voor niet EU-onderdanen. • Beroepskaarten voor buitenlandse zelfstandigen die niet vrijgesteld zijn (niet EU-onderdanen).

• Limosameldingen met L1-document.

Slot

Doel van zo’n flitscontrole is fraude in de elektrotechnische sector tegen te gaan. Vele bedrijven werken immers volledig rechtsgeldig en hoeven zulke controles dus zeker niet te vrezen! Het is wel belangrijk dat u steeds met alle documenten in orde bent. Als werkgever kunt u zich voorbereiden aan de hand van de checklist van het SIOD, te raadplegen op www.siod.belgie.be. Mocht u zelf vragen hebben omtrent sociale wetgeving en meer specifiek sectorale cao’s, dan mag u gerust met ons contact opnemen.

VRAGEN? Stuur ze naar sandra.mertens@techlink.be

EENVOUDIG, SNEL & BETAALBAAR • Bluetooth (BLE) • Geen extra bedradingen • Geen hardware (Gateway) • Eenvoudig te installeren & te gebruiken • OPPLE Smart Sensor • OPPLE Smart App • OPPLE Smart Relay

by Techlink

• februari 2020

a division of

Wat te doen bij elektriciteitsuitval? Uw partner voor noodstroomaggregaten

Vandaele Machinery NV Stationsstraat 128 8780 Oostrozebeke 056 67 40 11 stefaan@vdpower.be www.vdpower.be

De Metabo SDS-max hamers. Actie: estering Zekere inv van zaamheid n de duur -hamers. ertuigd va Wij zijn ov Brushless SDS-max ter s er e m uw ha nie onze op deze r.** rlenen wij Daarom ve n garantie van 3 jaa e ee introducti

Service Gratis Full,00 t.w.vrat.ie€tot931-912-2019 op metabo-service.com

en nen 4 wek ers, die bin den. -max ham treerd wor m geregis shless SDS Metabo Bru w.metabo-service.co de nieuwe ww geldt voor 2-2019 bĳ Dit aanbod van aankoop tot 31-1 um na de dat

bij regist

ll Se rvic e Gra ti s Fu ,00 t.w.v. € 99

hlink

Event

LED + Elektro maakt de link tussen de lichtsector en de elektrotechniek De Brabanthallen in Den Bosch (Nederland) stonden op 13 en 14 november 2019 opnieuw in het teken van verlichting en schakelen die onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Het is dus logisch dat de organisatie van de beurs het concept uitbreidde met elektro. Meer dan 150 exposanten van binnen én buiten Nederland stelden hun nieuwste producten voor aan een publiek van meer dan 4500 bezoekers. Daarnaast waren er zo’n 60 seminaries over de recenste ontwikkelingen in de sector. Met de opkomst van smart lighting wordt verlichting ook steeds meer het domein van de elektrotechnische sector. Bijvoorbeeld: verlichting kan worden uitgerust met sensoren en netwerktechnologie waardoor die o.a. kan communiceren met gebouwbeheersystemen. Daarom lag de focus van LED + Elektro ook op de innovatieve elektrotechnische installateur.

Kennisprogramma

Naast de talrijke innovaties had LED + Elektro ook een heel aantal lichten elektroseminaries, waarbij de laatste zich met name richtte op lichtgerelateerde thema’s die installateurs in de praktijk tegenkomen. Prof. dr. Peter Hanselaer, verbonden aan het Laboratorium voor Lichttechnologie, KU Leuven, Technologiecampus Gent, verzorgde één van de tientallen seminaries en benadrukte dat er een nieuwe methode werd gepubliceerd om de verblindingswaarde van led-armaturen waarvan de individuele lichtpunten duidelijk zichtbaar zijn, beter in te schatten:

by Techlink

• februari 2020

‘Een felle lichtbron die zich binnen het gezichtsveld bevindt, kan in sommige omstandigheden de visuele taak onmogelijk maken (“disability glare”) en/of aanleiding geven tot een oncomfortabel gevoel bij het uitvoeren van een taak (“discomfort glare”). Om de “discomfort glare” te kwantificeren, ontwikkelde de Commission Internationale de l’Eclairage (CIE) de gestandaardiseerde verblindingsindex of Unified Glare Rating (UGR; CIE 117: 1995). In de Europese norm EN 124641 (2011) worden maximale UGR-waarden voorgeschreven waaraan een kwaliteitsvolle verlichting moet voldoen. De UGR-waarde wordt frequent gebruikt om het risico op verblinding bij een verlichtingsinstallatie te beoordelen en houdt, behalve met het type armatuur en haar positie, ook rekening met de karakteristieken van de ruimte en met de positie van de waarnemer. Algemeen wordt er van uitgegaan dat er bij UGR-waarden kleiner dan 10 geen merkbare verblinding optreedt en dat bij een UGR-waarde groter dan 22 de verblinding echt storend is. Sommige led verlichtingstoestellen ver-

tonen het typisch beeld van individuele felle lichtpunten. In dit geval is de luminantieverdeling van het lichtgevend oppervlak duidelijk niet-uniform. Wanneer voor deze niet-uniforme verlichtingstoestellen simpelweg de gemiddelde luminantie wordt gebruikt om de UGR te berekenen, dan leidt dit meestal tot een onderschatting van de verblindingswaarde, met klachten van de eindgebruiker als gevolg. Dit jaar publiceerde CIE een nieuw rapport dat beschrijft hoe de UGR van niet-uniforme lichtbronnen wél berekend kan worden (CIE 232:2019). Deze methode heeft de ambitie om de discrepanties tussen het niveau van de door de klassieke UGR voorspelde verblinding en de verblinding die daadwerkelijk wordt waargenomen bij niet-uniforme lichtbronnen te elimineren.’

ZIE OOK: de expertvisie van prof. dr. Hanselaer in het Nationaal LED + Elektro Trendrapport 2020 (p. 36) ©Dutch New Energy Research te downloaden op www.dutchnewenergy.nl/trendrapporten/ledelektro-trendrapport-2020/.

Het belang van digitalisering voor vakmannen Digitalisering staat op de agenda van veel bedrijven, maar niet elke vakman loopt er warm voor. Nochtans bestaan er vandaag de dag digitale oplossingen voor elke vakman, vooral voor het vereenvoudigen van administratie. Ze zijn simpel in gebruik, en maken het werk een pak makkelijker. Bovendien helpen ze moderne vakmannen concurrentieel te blijven. Meer klanten in minder tijd met digitale offertes

Handige digitale werkbonnen

De offerte is een krachtig gereedschap in de

De traditionele werkbon heeft kunnen genieten

kist van vakmannen. Beschouw ze gerust als

van een digitale make-over. Dat werd ook tijd.

het ultieme visitekaartje: een correct geprijsde,

De slordige papieren werkbon is ondertussen

heldere offerte in mensentaal wekt het

bijna prehistorisch, maar heel wat vakmannen

vertrouwen van een potentiële klant.

gebruiken nog de combinatie van een mobiele

Digitaal factureren brengt geld op

printer met Excel of een op maat gemaakt Onderschat echter de eventuele negatieve

programma.

impact van een offerte niet: na een teleurstellende offerte keert de aanvrager

Tegenwoordig kan dat beter. Op digitale

waarschijnlijk nooit naar jouw zaak terug.

werkbonnen kan je nog steeds gewerkte uren, afgelegde kilometers en materialen kwijt, maar ook eventuele extra informatie zoals notities of

Tot slot: digitaal factureren. Dat fenomeen is

foto’s. Allemaal op een tablet of smartphone.

heel populair bij de overheid en grote bedrijven, maar werkt ook heel efficiënt voor kleinere

Digitale werkbonnen kunnen op verschillende

bedrijven en vakmannen. De factuur komt altijd

manieren worden ingezet. Bij een interventie

aan, er komt amper nog handmatig werk bij

zal je als vakman bijvoorbeeld vaak beginnen

kijken, en de verwerking lukt veel sneller.

met een lege werkbon. Ter plekke bij de klant wordt dan alle nodige info toegevoegd tijdens

Er zijn nog voordelen verbonden aan digitaal

of vlak na de klus. Daarna kan de klant de

factureren. Zo wordt je vaker tijdig en correct

bon ondertekenen, en wordt de bon in enkele

betaald, door de online betaalopties die de

seconden naar kantoor gestuurd.

meeste facturatiesoftware biedt. Laatbetalers vang je dan weer op met automatische

De werkbon kan al helemaal zijn voorbereid op

betaalherinneringen.

kantoor, zoals wanneer er wordt vertrokken van Het maken en versturen van offertes is er

een goedgekeurde offerte. In dat geval zal de

Wil je al je uitstaande of betaalde facturen zien,

dankzij digitalisering gelukkig lichtjaren op

werkbon meestal een pak meer details bevatten,

dan kan dat doorgaans in een overzicht. Dat

vooruit gegaan. Sjablonen in eigen huisstijl

en moet de werkbon hoogstens nog worden

werkt een pak sneller dan zoeken in e-mails of

maken, artikellijsten en algemene voorwaarden

aangepast en ondertekend.

mappen.

brieven, je kan het allemaal met offertesoftware.

Digitale werkbonnen zijn heel wat minder slordig

Ook je boekhouder zal altijd voor elektronisch

De truc is dat je al die onderdelen maar één

en veel professioneler dan de vorige generaties.

factureren kiezen. Wat hij of zij vooral zal

keer moet maken.

Hij is altijd leesbaar, wie hem ook invult, en

appreciëren, is dat jij je facturen overzichtelijk

moet nooit achteraf nog worden gekopieerd of

en automatisch doorstuurt. Zo wordt het

overgetypt om de factuur op te stellen.

boekhoudwerk gespreid, in plaats van de

toevoegen, 6%-btw-attest, begeleidende

Eens de offerte is verzonden, kan de klant meteen online ondertekenen. Via de klassieke

klassieke pieken op het einde van het kwartaal.

post duurt dat dagen, online niet meer dan

Vergeet niet: hoe nauwkeuriger de werkbon, hoe

enkele minuten. Zo bespaart een vakman veel

beter voor het bedrijf. Wie graag correct betaald

En omdat je veel minder moet investeren in

tijd met digitale offertes die bovendien vaker dan

wordt voor geleverde diensten, springt dus best

papier, postzegels, inkt, een printer en vooral

ooit weten te overtuigen.

niet al te slordig om met werkbonnen.

tijd, kost een elektronische factuur ook veel minder geld. Onderzoek toont zelfs aan dat een papieren factuur tot bijna 4x zo duur is.

Klaar om je administratie te digitaliseren? Probeer het zelf even uit op www.teamleader.be

hlink

Kort

Techlink Luxemburg had een casino avond Op 15 november 2019 werden de Techlink leden van de provincie Luxemburg ontvangen in Hotel Restaurant Le Florentin. Deze locatie ligt in het hart van Florenville en is de ideale uitvalsbasis om de Ardennen en de Gaumestreek te verkennen. Na het gastronomisch diner volgde een gezellige casino avond. Eerst keken de leden nog even de kat uit de boom, maar toen iedereen het ging proberen waren alle casinotafels dik bezet!

Techlink Namen gaat van start Op 3 oktober 2019 werd Techlink Namen opgericht. De werkzaamheden van de provinciale afdeling werden op 29 november 2019 geopend met de toespraak van Benoît Tasiaux (president). Nadien maakte iedereen gebruik van de gelegenheid om bij te praten met oude bekenden en nieuwe contacten te leggen.

Infosessie nieuwe Synergrid C10/11 Op 1 november 2019 is de nieuwste versie 2.1 van de Synergrid C10/11 in voege getreden. Dit bevat de "specifieke technische voorschriften voor elektriciteitsproductieinstallaties die parallel werken met het distributienet". Wat betekent dit nu in de praktijk voor de netontkoppeling en keuring van decentrale productie éénheden? Op dinsdag 17 december organiseerde Techlink Brussel Vlaams-Brabant hierover een infosessie. Met ruim 60 deelnemers kunnen we spreken van een geslaagde namiddag.

by Techlink

• februari 2020

Sectorraad

Techlink: uw belangen, onze zorg! De installatiebranche is heel divers en omvat heel wat verschillende specialisaties en deelsectoren. Om te komen tot standpunten over bepaalde deelsectoren, baseert de Raad van Bestuur van Techlink zich op de mening van de leden die actief zijn in deze deelsectoren via de respectieve Sectorraad en Sectorcomités. Tijdens de laatste sectorraad “Elektrotechniek” kwamen volgende vakgebonden materies aan bod: OPROEP KANDIDATEN!

Techlink zoekt kandidaten voor de samenstelling van een WG Preventie. Het doel is een klankbord te organiseren om de topics, die betrekking hebben op preventie, te bespreken en zo het standpunt van Techlink te bepalen. Er is ook de intentie PERSONEELSom een SC Elektronische Beveiliging BEHEER - LAGERE (Inbraak, Brand, Camera) op te richten, LOONKOSTEN zodat Techlink proactief kan reageren Naar aanleiding van de lobbyactie van op komende trends, problemen, etc. Techlink via de Confederatie Bouw, ontving Geïnteresseerde leden mogen INCERT T015/02 – de Confederatie Bouw een schrijven van zich melden via een mailtje aan MERKONTWIKKELING het Kabinet waarin bevestigd wordt dat het Het idee van een dubbele certificering sandra.mertens@techlink.be. begrip “Ploeg” versoepeld wordt: wanneer een werd door het merkencomité van Incert niet weerhouden. Maar er zal wel een onderscheid worden gemaakt via een aanpassing van de technische eisen. Deze zullen in twee gesplitst worden: a) de woningmarkt, eenvoudige risico's (1 & 2 voor particulieren) en b) de zakelijke markt, bijzondere risico's en hoge risico's (2 exclusief particulieren, 2+, 3 & 4). Techlink volgt dit verder op.

lid van een ploeg niet het vereiste minimumloon ontvangt, zal geen lastenvermindering kunnen toegepast worden voor deze persoon. Alle andere leden van de ploeg met het vereiste minimumloon behouden wel de lastenverlaging. Daarnaast zal het probleem van de 38-40 urenweek door het Kabinet met de administratie besproken worden.

WIL U DE VOLGENDE KEER OOK GRAAG AANWEZIG ZIJN OP ONZE SECTORRAAD? Of wil u een bepaald probleem dringend eens onder de aandacht brengen? Neem dan contact op met onze accountmanager Sandra Mertens (02 896 96 18 of sandra.mertens@techlink.be). Ze helpt je graag verder.

februari 2020 •

by Techlink

hlink

De medewerker

OLIVIER LINDER

> Geboren op

16 september 1974

> Sterrenbeeld: Maagd > Functie: Technical Advisor > In dienst sinds 1 juli 2019 > Lievelingseten: Gerijpt vlees > Favoriete film: Les Secrets des All Blacks - 15 leรงons de leadership (James Kerr)

by Techlink

โ ข februari 2020

Leden van Techlink kunnen met hun elektrotechnische vragen bij Olivier terecht. Contacteer hem via 02 896 96 22 of olivier.linder@techlink.be.

De werknemers van Techlink staan dagelijks voor jou op de barricaden. Ze vertegenwoordigen onze sector in heel wat vergaderingen, beantwoorden al jouw vragen en doen zoveel meer. Toch verschuilt zich achter de façade ook gewoon een mens met zorgen en dromen.

TECHNICAL ADVISOR OLIVIER LINDER

“

Stimuleer mensen om te groeien én elkaar te versterken

Je vindt hem in quasi iedere vriendengroep. Die ene die het heerlijk vindt om eens flink uit te pakken met koken en je dan ook de meest fantastische maaltijden voorschotelt. Olivier is zo iemand. ‘Toen ik alleen ging wonen ben ik begonnen Thais te leren koken. Mensen denken dat Thais koken ingewikkeld is maar het tegendeel is waar. Met wat basiskennis over de ingrediënten tovert u snel heerlijke Thaise gerechten op tafel. Daarna ben ik mij meer gaan verdiepen in de Italiaanse en Franse keuken. Koken werkt enorm ontspannend en geeft me veel voldoening om elke keer een tiptop gerecht op tafel te zetten. Daarom deel ik dus de volgende visie: “Koken vereist een licht hoofd, een gulle geest en een breed hart". Ik ervaar steeds meer het plezier om met eten te experimenteren totdat de perfecte smaak is gevonden. Bij mij thuis brengt koken steeds gezelligheid.’ In de loop der jaren heeft Olivier heel wat chefs tegen het lijf gelopen en kreeg hij zelfs de kans bij één van hen om de evenementen te ondersteunen. Denk bijvoorbeeld aan “Dinner in the Sky” waarbij je op een spectaculaire manier de Brusselse haute cuisine leert te ontdekken op 50 meter hoogte. ‘Het is leerrijk om te zien hoe je een keuken moet managen. Een chef-kok is iemand die een goede controle moet hebben over het keukenteam om daarna de gasten een goede service te verlenen. De uitdaging bestaat er bovendien in om de zin om te groeien te kunnen overdragen aan het personeel’, zegt Olivier.

Brusselse folklore

De in Brussel geboren en getogen Olivier is zeer actief in de Brusselse folkklore. Hij zet zich onder meer in voor de “Koninklijk Werk der Wiegjes Prinses Paola”. ‘Dit is een filantropische samenwerking die begon sinds 1876. De

”

vereniging heeft als doel hulp te bieden aan minder begunstigde kinderen en jeugd. Het is één van de oudste tradities uit Brussel. Elk jaar met carnaval wordt er een inzameling van fondsen gedaan; dan trekken de leden van de vzw verkleed met hun traditionele kleding en kostuums naar grote Brusselse restaurants om geld in te zamelen bij de klanten. De vereniging neemt vreugde en liefdadigheid tot leuze’, aldus Olivier.

Contactuele vaardigheden

Olivier heeft al heel wat watertjes doorzwommen. In zijn carrière werkte hij onder andere als projectleider in de telecomsector voor projecten in verschillende landen, als commercieel medewerker in de vermogenelektronica, verantwoordelijke voor de naverkoopdienst voor een fabrikant in de vermogenelektronica. ‘De rode draad doorheen mijn carrière is mijn vermogen om vlot en op gepaste wijze contact te leggen en te onderhouden met het team en/of klant. Ik leer graag bij hoe je een klimaat schept waarin mensen hun competenties en talenten kunnen ontplooien’, legt Olivier uit. ‘Een inspiratiebron voor het managen van een groep in de sport of in het bedrijfsleven is het boek “Les Secrets des All Blacks - 15 leçons de leadership”. Het is verassend om te lezen dat de eerste kwaliteit van de legendarische New Zealand All Blacks nederigheid is. Dit boek is zowel intelligent als inzichtelijk: de perfecte praktische gids voor effectief leiderschap. Een must om te lezen. Mijn les hieruit en motto: “Kia urupū tātou; kaua e taukumekume” dat wil zeggen: Laten we verenigd zijn, laten we niet toegeven aan tegenstrijdige spanningen, wat ik op mijn eigen manier vertaalde door: stimuleer mensen om te groeien én elkaar te versterken!’

februari 2020 •

by Techlink

hlink

Productnews

Label conform de identificatievoorschriften van het AREI

Brother draagbare labelprinters voor elektriciens produceren labels die u helpen te beantwoorden aan de identificatievereisten voor labels van de elektrische voorschriften. De keuze van het juiste label voor draden, kabels, frontplaatjes, aansluitkasten en verdeelkasten is van essentieel belang. Brother heeft een breed gamma aan tapecassettes met speciale labels en krimpkous, speciaal ontwikkeld voor de elektriciteitsmarkt. De labels zijn verkrijgbaar in diverse formaten, kleuren en materialen, waardoor ze voor allerlei toepassingen kunnen worden gebruikt: identificatie van kabels, organisatie van verdeelinrichtingen, algemene informatie/richtlijnen en opvallende waarschuwingen. Ontdek nu de PT-E550WVP, het topmodel boordevol functies en wifi-connectiviteit voor volledige mobiliteit. U krijgt ook nog een oplaadbare batterij, een adapter, een draagkoffer en twee labeltapes meegeleverd. De printer is compatibel met de gratis Mobile Cable Label Tool app, waarmee u uw labels ter plaatse “on demand” ontwerpt met uw Android of Apple smartphone of tablet. www.brother.be

Cebeo nv neemt La Technique over

Elektrotechnisch distributeur Cebeo uit Waregem neemt vanaf 1 maart 2020 de distributieactiviteit en het bijhorende personeel over van La Technique uit Doornik. Het akkoord voor de overname werd ondertekend op 7 januari 2020. De distributieactiviteit van Technord staat gekend onder de naam La Technique en heeft filialen in Doornik en Soignies. Alle medewerkers maken mee de overstap naar Cebeo. Voor Cebeo kadert deze acquisitie in zijn groeistrategie en in de verdere versterking van zijn positie als marktleider in de elektrotechnische distributie. In de provincie Henegouwen breidt Cebeo, dankzij de nieuwe filialen in Doornik en Soignies, vanaf 1 maart 2020 zijn aanwezigheid verder uit tot acht verkoopfilialen. Dit kadert in de strategische keuze van optimale klantennabijheid. Cebeo breidt ook zijn technische expertise uit door integratie van de 10 nieuwe medewerkers, die deel zullen uitmaken van de Cebeo verkoopregio Wallonië. Op zijn beurt zet de Technord Group haar groeistrategie verder op het gebied van industriële laagspanning, midden- en hoogspanning, automatisering, industriële IT en Industrie 4.0. www.cebeo.be

by Techlink

Brandwerend afdichten (niet) voor iedereen weggelegd.

Elektriciteits- en sanitaire leidingen, die door een brand compartimentswand of vloer toegepast worden, dienen correct afgedicht te worden. Toch is het niet altijd even duidelijk welke wet of regelgeving er van toepassing is en hoe u deze correct dient uit te voeren. Het is bijgevolg een must om u goed te laten informeren voor aanvang van uw werkzaamheden. Voor een persoonlijke en op maat geleverde oplossing is het daarom aangewezen contact op te nemen bij een erkend fabrikent (leden PFPA). Soudal, lid van PFPA, is één van deze fabrikanten waar u terecht kan voor een persoonlijke oplossing met bijhorend advies voor het correct brandwerend afdichten. Door een uitbreiding van haar brandwerend assortiment is Soudal meer dan ooit in staat u bij te staan in het afdichten van elektriciteits- en sanitaire leidingen. Dankzij Soudal ’s aanbod aan producten zijn verschillende oplossingen mogelijk, gaande van brandwerende moffen en/of brandwerende kitten specifiek voor sanitaire leidingen tot brandwerende mortels en pasta’s voor elektriciteitsleidingen. Wanneer er bijvoorbeeld vaak leidingen bijgetrokken dienen te worden is de Soudatransit P FR het aangewezen product. U plaatst dit buisvorming product in de wand of vloer en u kan uw elektrische leidingen naar believen bijsteken dan wel wegnemen zonder de afdichting te moeten herdoen. Soudal zoekt in alle gevallen samen met u naar een oplossing op maat. www.soudal.be

LEDVANCE breidt SubstiTUBE familie van LED buizen uit

Het LED lampenportfolio van LEDVANCE omvat al een brede selectie van krachtige, duurzame SubstiTUBE LED buizen – aan het assortiment zijn nu twee modellen met nieuwe kenmerken toegevoegd: de tweede generatie SubstiTUBE T8 Connected en de SubstiTUBE T8 Motion Sensor.

In combinatie met de nieuwe generatie Connected Sensors van LEDVANCE, maakt T8 Connected G2 een professioneel draadloos lichtmanagement mogelijk via ZigBee 3.0. De T8 Motion Sensor heeft een ingebouwde microgolfsensor. De LED buizen zijn gemaakt van glas, waardoor ze niet buigen; een speciale PET laag zorgt voor splinterbescherming. www.benelux.ledvance.com

• februari 2020

-10%* OP UW VERZEKERINGSPAKKET

VOOR EEN BESCHERMING OP MAAT Nu exclusief CADEAU voor u, als lid van de Confederatie Bouw: een werfradio!** Met Build-Safe geniet u van een flexibel verzekeringspakket op maat! En -10% op uw polissen! En als lid van de Confederatie Bouw krijgt u daar nu een exclusief cadeau bovenop: een stevige werfradio!** Ontdek Build-Safe en uw voordeel op go.federale.be/build-safe-confed

De verzekeraar die zijn winst met u deelt

* Actievoorwaarden op go.federale.be/build-safe-confed. ** Aanbod geldig t.e.m. 31/03/2020 of zolang de voorraad strekt

Federale Verzekering – Stoofstraat 12 – 1000 Brussel. www.federale.be. Coöperatieve Vennootschap voor Verzekering tegen Ongevallen, Brand, Burgerlijke Aansprakelijkheid en Diverse Risico’s CVBA. Financieel rekeningnummer: BIC: BBRUBEBB IBAN: BE31 3100 0723 3155 - RPR Brussel. BTW BE 0403.257.506 - Gemeenschappelijke Kas voor Verzekering tegen Arbeidsongevallen. Financieel rekeningnummer: BIC: BBRUBEBB IBAN: BE19 3100 7685 5412 - RPR Brussel. BTW BE 0407.963.786

Maximale controle, minimale installatie SylSmart Standalone Room

Neem de volledige controle over de lichtsturing met draadloze aanwezigheidsdetectoren en draadloze wandschakelaars. + Minimale installatie + Eenvoudige instelling + Geen extra bekabeling + Kosten- en energie- efficiĂŤnt + Dynamische verlichting + Veilig en toekomstbestendig Ideaal voor kantoren, vergaderzalen, klaslokalen en gangen.

Light your world

Ontdek het zelf op youtube.com/ sylvania