Informatieblad Techlink voor installatiebedrijven speciale technieken
AUGUSTUS 2018 DRIEMAANDELIJKS LEDENBLAD
by Techlink
by Techl
Elektrische opslag is meer dan batterijen Binnenkijken in een energiepositief bedrijf
Ronde tafel
Waarom afstappen van wisselstroom?
MyHOME_Up
HomeTouch
HomeTouch is het nieuwe 7” touchscreen van BTicino. Voortaan beschikt de gebruiker over één toestel voor domotica en videofonie, intuïtief te beheren en makkelijk te personaliseren vanuit de app op smartphone en tablet. HomeTouch maakt deel uit van het MyHOME_Up domoticasysteem en kadert volledig in het ELIOT- programma van BTicino, waarin de ontwikkeling van geconnecteerde apparaten centraal staat. App “Door Entry for HomeTouch” (AppStore / GooglePlay)
EDITO
De federatie voor klein én groot Van oudsher staat onze moederorganisatie Confederatie Bouw, waar Techlink deel van uitmaakt, gekend als de federatie van grote bouwbedrijven. Maar dat beeld strookt niet volledig met de werkelijkheid. Net als de Confederatie Bouw telt onze beroepsfederatie Techlink heel wat kleine en middelgrote ondernemingen. We staan dag in dag uit paraat voor alle technische bedrijven, groot én klein. Dat is geen eenvoudige opdracht. Onlangs voerden we een analyse uit onder onze leden. Hieruit bleek dat voornamelijk kmo’s aanwezig zijn op onze infosessies. Ook vragen rond bijvoorbeeld overuren, premies of de technische aspecten van ons beroep komen steevast van hen. Grote bedrijven vragen voornamelijk advies rond erkenningsdossiers. Ze hebben vaak een interne studiedienst en kunnen een beroep doen op enkele juridische krachten. Voor de dagdagelijkse werking hebben ze met andere woorden Techlink minder nodig.
Karl Neyrinck
Waarom zijn ze dan lid? Wel, ze rekenen op onze beroepsfederatie om een toekomstvisie uit te stippelen. Wie bij ons is aangesloten komt in contact met sectorgenoten, is mee met de laatste trends en weegt op het beleid. Zo zette Techlink enkele werkgroepen op poten die zich specifiek richten tot de grote spelers. Onze werkgroep “Grote Technische Installaties” is hiervan een mooi voorbeeld. Tijdens hun laatste vergadering kwam de toekomst van ESCO’s ter sprake (zie pagina 10). Een thema dat onze hele sector aanbelangt. ESCO staat voor Energy Service Company. Deze bedrijven plaatsen in opdracht van een publieke of private organisatie installaties. Die wekken hernieuwbare energie op of optimaliseren het verbruik. De klant hoeft zich niet alleen niks aan te trekken van de uitvoering. Vaak neemt het bedrijf ook de investering op zich. Deze lening lost de klant af met geld dat vrijkomt doordat zijn energiefactuur daalt. Eens dit systeem op punt staat, zullen ook heel wat kmo’s de vruchten plukken. Zij voeren, al dan niet in onderaanneming, de werken uit. Het is daarom belangrijk voor de hele sector dat de werkgroep “Grote Technische Installaties” goed draait. Het levende bewijs dat kleine en grote bedrijven, ondanks de verschillen, beter zij aan zij staan. Karl Neyrinck VOORZITTER TECHLINK NATIONAAL
COLOFON Confederatie Bouw Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel confederatiebouw.be BTW: BE 406 479 092
Techlink vzw Joseph Chantraineplantsoen 1 • 3070 Kortenberg T. +32 2 896 96 10 info@techlink.be • www.techlink.be
Verantwoordelijke uitgever Filip Coveliers, directeur communicatie filip.coveliers@confederatiebouw.be
General Director Willy Pauwels willy.pauwels@techlink.be
Periodiciteit • Oplage 4x per jaar • 3000 Nederlandstalig, 2000 Franstalig
Publiciteit Inge De Ridder T. 053 80 87 47 • F. 053 80 87 48 inge.deridder@confederatiebouw.be Carmen De Coster publiciteit.bouwmagazines@confederatiebouw.be
Redactie Cedric Matthys cedric.matthys@confederatiebouw.be Vertaling André Verkaeren, Metaphrasis bvba Vormgeving Nikka Cuypers nikka.cuypers@confederatiebouw.be Drukwerk Graphius
by Techlink
by Techlink
Differentieel bewaking en beveiliging,
type A, type B (AC & DC).
The Power in Electrical Safety Š
www.benderbenelux.com
INHOUD
6
32
40
Branddetectie
Ronde tafel Gelijkstroom
Projectbezoek Intellisol
Overal ter wereld is het energienet gebouwd op wisselstroom. Toch vinden veel experten deze historische keuze vandaag niet meer te verantwoorden. Ze benadrukken dat gelijkstroom steeds belangrijker wordt. Maken we ooit de volledige omslag?
Eind vorig jaar verhuisde Intellisol, lid van Techlink, naar een nieuw gebouw in Maaseik. Het complex maakt meer energie aan dan het verbruikt. Hiermee is dit het eerste energiepositieve bedrijvencentrum in ons land.
3
18
32
groot
ondernemingen
laait weer op
6
22
38
norm rond branddetectie- en brandmeldsystemen
aansprakelijkheid
10
De nieuwe norm rond branddetectieen brandmeldsystemen is intussen al enkele jaren oud. Maar heel wat installateurs zitten nog met vragen. Danny Hermans, coördinator technologie & regelgeving bij onze partnerorganisatie Volta, zoekt antwoorden.
Edito: De federatie voor klein én
Technisch: Volta bespreekt
Werkgroep: Grote Technische Installaties
13
Project: Klinkenberg wil naar Haïti
14
Wetgeving: Actief koelen met warmtepompen
16
Beurs: Install Day
Technisch: Elektrische opslag bij
Wetgeving: Tienjarige
Ronde tafel: The war of currents
Sectorcomité: Werkgroep WKK
40
24
Evenementen in de kijker
Project: Eerste energiepositieve bedrijvencentrum zet de deuren open
26
46
Organigram Techlink
28
Vraag & antwoord: Mag je XGBkabels zonder buis verzinken?
BIM voor installatiebedrijven
48
29
Energiespecialist David Germani
Beurs: Digital Construction
De medewerker:
50
Productnews
augustus 2018 • by Techlink
by Techlink
5
hlink
Technisch dossier
Norm rond branddetectie- en brandmeldsystemen onder de loep De nieuwe norm rond branddetectie- en brandmeldsystemen is intussen al enkele jaren oud. Maar toch zitten nog heel wat installateurs met vragen. Danny Hermans, coördinator technologie & regelgeving bij onze partnerorganisatie Volta, zoekt antwoorden. Historiek
Na vele jaren van discussie zijn in 2015 de nieuwe normen NBN S21-100 deel 1 en 2 gehomologeerd. Deze normen vervangen sindsdien de norm uit 1986. Deze laatste was helemaal niet meer actueel en was daarenboven heel prescriptief opgesteld. De nieuwe versie bestaat uit 2 delen, het eerste deel met de technische voorschriften voor de verschillende etappes in het leven van een branddetectiesysteem, beginnend bij de risicoanalyse en evaluatie van de behoeftes en eindigend met de periodieke controle van de conformiteit. In het tweede deel worden de eisen waaraan een onderneming moet voldoen om een bepaalde taak uit te voeren vastgelegd. Het eerste deel wordt daarom ook vaak het technische deel genoemd en het tweede het administratieve. In het verdere verloop van het artikel wordt er met het woord norm steeds het eerste deel van de norm bedoeld.
6
by Techlink
• augustus 2018
Addendum 1
Omdat nog niet alle detectietechnologieën behandeld werden in het technische deel en omdat bepaalde onderwerpen nog verder praktisch uitgewerkt moesten worden, werd in de normencommissie TC 72 die zich bezighoudt met normalisatie van branddetectie en brandmeldsystemen beslist om een werkgroep “New Work Item” op te richten. Ook bleek al snel dat er eisen in de norm staan die moeilijk in de praktijk uitvoerbaar zijn of die economisch niet haalbaar zijn. In de opgerichte werkgroep werden ook deze problemen behandeld om tot een aanvaardbare oplossing te komen. De reeds afgewerkte onderwerpen werden toegevoegd aan de oorspronkelijke norm onder de vorm van een eerste addendum, dat in 2017 verschenen is en dat in het najaar van 2018 zal gehomologeerd worden. Tot de homologatie van het addendum is alleen de oorspronkelijke norm van 2015
van kracht. Techlink zal u op de hoogte brengen van de homologatie van het addendum 1.
Draadloze systemen
In de oorspronkelijke norm was er alleen maar sprake van volledig bekabelde systemen. In een aantal situaties geniet een draadloos systeem echter de voorkeur of is dat de enige praktisch haalbare oplossing. Denken we maar aan historisch waardevolle panden waar het plaatsen van bekabeling zo veel mogelijk moet vermeden worden of zelfs verboden is om esthetische en/of andere redenen. Draadloze systemen kunnen ook een oplossing bieden in die gevallen waar bij een aanpassing, renovatie of uitbreiding de rest van de installatie continu onverstoord in dienst moet kunnen blijven. Een mooi voorbeeld hiervan is een hotel waar bij een renovatie van een deel van de kamers men ervoor moet zorgen dat de branddetectie installatie
in de niet te renoveren kamers onverstoord blijft functioneren. Ook wanneer de montage en demontage snel moeten gaan zoals in een expositiehal is draadloos de aangewezen oplossing. Maar, het is zeker niet de bedoeling om in de toekomst alle systemen draadloos te maken. Het is in eerste instantie de risicoanalyse die een uitspraak moet doen voor welke systeem er best gekozen wordt. Verder zal ook het economisch plaatje moeten meegenomen worden bij de keuze. En misschien zelfs het ecologische. Draadloze systemen hebben immers ook een aantal nadelen zoals hun hogere gevoeligheid voor storingen in de signaaloverdracht, de EMC-problematiek die zeker grondiger moet bekeken worden dan bij een bekabeld systeem. Signaaloverdracht is voor deze systemen heel erg afhankelijk van de omgeving. Daarom moeten de componenten voldoen aan de NBN EN 54-25. In deze norm staat immers dat het mogelijk moet zijn om de goede werking van het systeem te testen met een op de componenten instelbaar verzwakt signaal. Meest aangewezen systeem om de communicatie te verzekeren is het mesh-systeem waarbij elke component met meerdere componenten uit zijn omgeving communiceert. Wanneer er dan een component wegvalt dan blijven er nog voldoende andere communicatiewegen over. Sommige systemen maken gebruik van concentrators, dit zijn units die met meerdere componenten communiceren en dan de informatie doorgeven aan de centrale. Wanneer een concentrator wegvalt heeft men ook geen signaal meer van
Max 12m bij plaatsing onder het dak 2 BEAM detectoren zijn nodig op deze hoogte
Max 6m bij plaatsing onder het dak
Max 2,5m komt overeen met 12,5% van een plaatsingshoogte van 20m
max 12m max 6m Max 5m komt overeen met 2x12,5% van 20m die de plaatsingshoogte is 4 BEAM detectoren zijn nodig op deze hoogte Max 2,5m komt overeen met 2x12,5% van 10m die de plaatsingshoogte is 7 BEAM detectoren zijn nodig op deze hoogte
max 2,5m
max 5m
30m
Max 1,25m komt overeen met 12,5% van een plaatsingshoogte van 10m
max 1,25m
max 2,5m
20m
10m hoek 12,5%
17,5m
alle componenten die ermee communiceren. Verder is er natuurlijk de voeding van de componenten. Bij draadloze systemen kan dat alleen maar met batterijen. Deze zullen de nodige autonomie moeten hebben, minstens de tijd van functiebehoud. Redundantie is een must. En ze zullen tijdens het periodiek onderhoud volgens een vooropgezet schema moeten vervangen worden.
Detectie in lokalen met een grote plafondhoogte zoals atria, magazijnen, theaters, auditoria, enz.
De meest aangewezen detector is hier vaak de lineair optische detector, de BEAM. In de versie 2015 mocht de BEAM gebruikt worden tot een pla-
fondhoogte van 12 m. In geval van een grotere plafondhoogte was een intermediaire plaatsing nodig overeenkomstig bovenstaande figuur. De praktijk leert echter dat de hoogte van veel magazijnen boven die 12 m ligt, met het gevolg dat men volgens de norm uit 2015 intermediaire plaatsing moet toepassen wat vaak praktisch onmogelijk is en het systeem duur maakt. In het addendum 1 is die plafondhoogte opgetrokken van 12 m naar 16 m. Zelfs hoger dan 16 m kan intermediaire plaatsing vermeden worden op voorwaarde dat de plafondhoogte kleiner dan of gelijk aan 24 m bedraagt en dat een test met een gepast type vuurhaard augustus 2018 • by Techlink
by Techlink
›››
7
hlink
Technisch dossier
RISICO-ANALYSE WORDT NOG BELANGRIJKER
››› de doeltreffendheid van de detectie aan-
(Amax) die bewaakt wordt per detector in verhoogde vloeren en verlaagde plafonds. Daar het berekenen van de brandbelasting een momentopname is en ook tijdrovend is, laat men in het addendum 1 deze tabel weg en vereenvoudigt men door te stellen dat wanneer een bewaking vereist is, zowel verlaagde plafonds als verhoogde vloeren beschouwd moeten worden als lokalen.
toont. Het probleem met dit laatste is dat er op dit ogenblik geen type-vuurhaard gedefinieerd is voor een test van een detector op die grote hoogte. Deze theoretische mogelijkheid die in het addendum 1 voorzien is, kan vandaag dus nog niet in de praktijk gebracht worden. Ook voor aanzuigsystemen van klasse A is de plafondhoogte vergroot van 20 naar 24 m. Dit is mogelijk door in het addendum de volgende eisen te laten vallen: • De aanzuigsystemen Klasse A moeten ontworpen worden met een transporttijd kleiner dan 60s. • De aanzuigsystemen Klasse B moeten ontworpen zijn met een transporttijd kleiner dan 90s.
Afrondingen
In een aantal tabellen zijn de opgegeven afmetingen afgerond. Warmte detectoren: De maximale afstanden tot een wand of een verticale scheiding zijn afgerond in het addendum.
Normversie 2015 Te bewaken oppervlakte [m²]
Helling α van het plafond of het dak [°]
Oppervlakte Amax bewaakt per detector [m²]
Maximale afstand Dmax tussen een wand of verticale scheiding en gelijk welke detector [m]
≤ 30
n.v.t.
30
4,4
4
> 30
α ≤ 20°
20
3,6
4
α > 20°
40
6,3
6
Er wordt enkel nog algemeen geëist dat het aanzuigsysteem zodanig ontworpen moet zijn dat de transporttijd niet groter is dan 120s. Een kortere transporttijd kan voor bepaalde toepassingen wenselijk zijn en moet tijdens de risicoanalyse bepaald worden. De transporttijd is de tijd nodig om de aangezogen lucht vanuit het bewaakte lokaal naar het analyseapparaat te voeren.
Door deze afronding wordt een mogelijke discussie hierover met een factor 10 verkleind. Voorbeeld voor een te bewaken oppervlakte ≤ 30m²: Waar vroeger de tolerantie voor de maximale afstand bij het getal 4,4m ging van 4,35m tot 4,45m is deze nu voor het getal van 4m van 3,5m tot 4,5m.
Verlaagde plafonds en verhoogde vloeren
Een belangrijke toevoeging zijn de verticale technische schachten/kokers waarvan de sectie over de gehele lengte kleiner is dan 2 m² op voorwaarde dat ze voldoen aan de opgesomde voorwaarden in de norm. Zo zijn er aan aantal brandtechnische bouwkundige voorwaarden. Met betrekking tot de aanwezige bekabeling in die schachten wordt geëist dat de geïnstalleerde kabels een brandreactie klasse hebben van F2 volgens NBN C 30-004 of Cca volgens NBN EN 50575 of een hogere brandreactie klasse en dat
Verlaagde plafonds en verhoogde vloeren moeten niet standaard een bewaking hebben. Zij moeten er wel een hebben indien zij niet voldoen aan de voorwaarden opgesomd in het hoofdstuk “Volumes waarvoor geen bewaking nodig is”. Indien er een bewaking nodig is, voorziet de normversie 2015 een tabel met coëfficiënten die in functie van de brandbelasting moeten gebruikt worden voor het bepalen van de maximale oppervlakte
8
Addendum 1
by Techlink
• augustus 2018
Volumes waarvoor geen bewaking nodig is
Kris Van Dingenen: ‘Hoewel het natuurlijk heel goed is dat de norm regelmatig updates krijgt, zijn niet alle installatiebedrijven gelukkig met bepaalde evoluties. Zo wordt de toepassing van bepaalde voorschriften vaker afhankelijk gemaakt van de risico-analyse van de situatie. Op zich is dit natuurlijk goed omdat dit meer ontwerpvrijheden geeft, maar dat betekent ook dat de risico-analyse correct en volledig moet gemaakt zijn. Bij gebrek aan of bij een onvolledige risico-analyse kan een installatiebedrijf immers geen correcte offerte maken. Vooral bij aanbestedingen blijkt hier het schoentje vaak te wringen.’
er geen kabels mogen aanwezig zijn waarvan de werking gedurende meer dan 1 minuut moet behouden blijven na detectie van brand. Met betrekking tot andere leidingen en kanalen geldt dat er geen afvoerkanalen van verbrandingsgassen mogen aanwezig zijn (onafgezien hun temperatuur) of fluïda met een temperatuur hoger dan 120 °C alsook geen leidingen of kanalen bevatten van brandbare producten (gasvormige, vloeibare of vaste stoffen).
De toekomst
Ook in de toekomst zullen er aanpassingen aan en aanvullingen op de norm plaatsvinden. Bestaande detectoren evolueren snel. Sommige te bewaken ruimten en sommige reeds bestaande detectoren zijn nog niet opgenomen in norm. Nieuwe detectoren zullen het levenslicht zien. Als antwoord hierop werkt de werkgroep aan de bewaking van liftkokers en (evacuatie)liften en aan het gebruik van lineair thermische detectoren. Ook de camera als branddetector zal in de toekomst behandeld worden. Daarnaast zullen ook problemen uit de praktijk bij het toepassen van de norm een praktisch uitvoerbare oplossing moeten krijgen. Het werk is m.a.w. niet af en zal ook nooit af zijn. De norm zal dan ook blijven evolueren met de bedoeling dat hij op elk ogenblik zo goed mogelijk aansluit met de praktijk. Auteur: Danny Hermans, VOLTA
Productnews
Vuurbestendige elektrische leidingen: de regels toegelicht
Hoe zit de regelgeving voor vuurbestendige kabels nu ineen? Hoe sluiten AREI en brandtest op elkaar aan?
Artikel 104 van het AREI schrijft voor dat vitale stroom banen het kenmerk FR2 moeten hebben waarbij ze bij brand minimum 1 uur operationeel moeten blijven. FR2 wordt aan het begin van artikel 104 omschreven als: "FR2 heeft betrekking op een proef die toelaat de tijdsduur te beoordelen gedurende dewelke het behoud van de elektrische functie verzekerd is (kabel getest met draagstel en bevestiging)". Deze formulering verwijst naar de brandtest uit de Belgische norm NBN 713-020 Addendum 3. Er bestaan wat misverstanden over wat deze norm wel en niet test. De kabels worden in de vuuroven op een draagstel gelegd en bevestigd. De brandtest wordt dan volgens gestandaardiseerde parameters uitgevoerd waarbij men enkel de prestaties van de kabels registreert. Slagen de kabels in de test, dwz blijven ze 1, 1½ of 2 uur operationeel, dan behalen ze het kenmerk FR2. Draagstel en bevestigingen ondergaan tijdens de test uiteraard ook de invloed van het vuur maar de test registreert dit niet en spreekt zich hier ook niet over uit. Het kenmerk FR2 beperkt zich daarom tot kabels. De brandweerstand van draagstel en bevestigingen moet volgens andere normen (bv. DIN 4102-12) getest en uitgedrukt worden. www.nexans.be/brandveiligheid
OVERAL START BRANDVEILIGHEID BIJ KABELS. ALSECURE® XGB VAN NEXANS NEEMT UW VEILIGHEID TER HARTE Wanneer de bescherming van mensenlevens en gevoelige elektronische apparatuur van belang is, is de keuze voor het juiste materiaal essentieel. De halogeenvrije ALSECURE kabels van Nexans stoten bij brand minder giftige rook uit waardoor ze evacuaties vergemakkelijken en collaterale rookschade aan dure installaties beperken. www.nexans.be/brandveiligheid
hlink
Werkgroep
Productnews
Techlink: uw belangen, onze zorg! Naast de vele eenmanszaken en kmo’s maken ook verschillende grote spelers deel uit van Techlink. Zij komen enkele keren per jaar samen in de werkgroep Grote Technische Installaties. Tijdens de laatste vergadering lagen onder andere deze drie onderwerpen op tafel:
1
ESCO
ESCO staat voor Energy Service Company. Deze bedrijven plaatsen in opdracht van een publieke of private organisatie installaties. Die wekken hernieuwbare energie op of optimaliseren het verbruik. De klant hoeft zich niet alleen niks aan te trekken van de uitvoering. Vaak neemt het bedrijf ook de investering op zich. Deze lening lost de klant af met geld dat vrijkomt doordat zijn energiefactuur daalt. De werkgroep GTI besprak hoe dit systeem ook in ons land voet aan wal kan krijgen.
2
Investeringsprogramma Waals Gewest
De Belgische overheidsinvesteringen zijn al meer dan dertig jaar te laag in vergelijking met de andere EU-landen. Daarom stelde het Waals gewest begin dit jaar een investeringsprogramma van vijf miljard euro voor. Hiermee gaat de overheid onder andere sociale woningen aanpakken, de digitale meter uitrollen en straatverlichting vernieuwen. Wij keken wat de opportuniteiten zijn voor onze leden.
3
Branddetectie
Onze sector kent sinds eind 2015 de NBN S21-100-1 en NBN S21-100-2. Deze nieuwe normen rond branddetectie en -alarmsystemen waren een hele verbetering, maar tegelijk niet altijd even duidelijk. Daarom kwam er onlangs een begeleidende tekst bij de NBN S21-100-1. De werkgroep keek wat dit verandert voor grote technische installaties.
The Box, het enige plug & play systeem op de markt dat ook nog eens éénvoudig na te nivelleren is!
The Box is een volledig nieuw innovatief vloersysteem waarbij een oplossing geboden wordt voor de meeste elektrische vloerinstallaties. The Box is zowel toepasbaar met kabelgoten en clipsbaar deksel (voor kabelleggen) als met de klassieke vloergoten (voor het trekken van kabels). Daarboven is het ook nog eens voorzien van eenvoudig te verwijderen uitbreekpoorten voor het werken met flexibel. Leverbaar samen met verschillende klap- en blinddeksels die toepasbaar zijn voor verschillende afwerkvloeren en tevens verhoogde vloeren. • Snelle montage: een gebruiksvriendelijke oplossing die zonder voorafgaande montages of instructies onmiddellijk geïnstalleerd kan worden • Hoogteregeling voor het na-nivelleren: een uniek robuust systeem dat bestaat uit een metalen vloerdoos met daarop een vaste en een regelkoker uit kunststof. Hierdoor kan The Box perfect na-genivelleerd worden in functie van de gewenste hoogte van de betonnen dekvloer en afwerkvloer • Visuele aanduiding minimumhoogte betonnen dekvloer: voorzien van alle markeringen om een veilige en snelle montage mogelijk te maken, hoogteregeling voor na-nivelleren, uitlijningsmarkering en visuele aanduiding van de minimum hoogte van de betonnen dekvloer • Veilig in gebruik: De opvallende, groene, uitstekende regelkoker is voorzien van een werfdeksel om gevaarlijke situaties na het gieten van betonnen dekvloer tegen te gaan. Daarnaast zijn alle kunststoffen onderdelen vervaardigd uit vlamdovend materiaal en werd tijdens de ontwerpfase gelet op een nodige voorziening om kabelbeschadiging te vermijden • Geen nood aan dure en complexe ondersteuningen • Ecologisch: na de montage heeft men niet te maken met zwerfafval van hulpmiddelen en verpakkingsmaterialen Voor meer informatie: www.trayco.be/thebox
10
by Techlink
• augustus 2018
INNOVEREN EN ADVISEREN / DE HEARTBEAT VAN TRAYCO
!
SNAP
SNELLE
K O P P E LV E R B I N D I N G
MET
GEÏN-
TEGREERD VERGRENDELINGSSYSTEEM
B I J D E Z E N I E U W E C L I P S B A R E I N S TA L L A T I E H E E F T U V O O R TA A N G E E N B O U T E N
O F M O E R E N M E E R N O D I G O M D E T R AYC O K A B E L B A N E N E N ACC E S S O I R E S T E I N S TA L L E R E N .
Kan een jong bedrijf zich onderscheiden op de markt van de kabeldraagsystemen? Jazeker, wij leveren het bewijs, want naast een frisse dynamiek beschikt Trayco ook over tonnen ervaring. En dat loont, want op korte tijd konden ze het vertrouwen van grote spelers winnen, ook in het buitenland. ADVIES PER PROJECT Trayco is sterk in het produceren, innoveren en installeren van kabeldraagsystemen, maar we doen meer dan dat. We denken met u mee over de juiste producten, veiligheid, een efficiënte installatie enzovoort. Het levert u niet alleen professioneel advies op maat op, maar ook tijdswinst, kostenbesparing en in sommige cases ook nieuwe kwaliteitsproducten uniek geproduceerd op maat van uw project. TROTS OP ONS VAK Wat ons drijft? Passie! Het is een cliché dat we maar al te graag bevestigen. We gaan voor kwaliteit in producten, innoveren in onze constante zoektocht naar verbetering, adviseren omdat we trots zijn op ons vak en streven naar de beste resultaten, omdat we weten dat mond-tot-mondreclame het beste werkt. Het levert ons mooie projecten op in uiteenlopende sectoren en tot buiten onze landsgrenzen.
“ZIE ONS MAAR ALS DAVID UIT ‘DAVID EN GOLIATH’... KLEIN MAAR WEL HEEL INVENTIEF” GEERT BALLET, CEO TRAYCO
KABELBANEN
SERVICEKANALEN
MONTAGESYSTEMEN
INOX
KABELLADDERS
DRAADGOTEN
OP MAAT
KABELOPHANGING
ECO-LINE
BRANDWEREND
VLOERGOTEN
download onze catalogus op
WWW.TRAYC O.BE R
TRAYCO® - BEDRIJVENPARK COUPURE 5A B - 9 7 0 0 O U D E N A A R D E - T. + 3 2 ( 0 ) 5 5 2 3 2 9 9 0 INFO@TRAYCO.BE - WWW.TRAYCO.BE
hlink
Ledenvoordeel
€ 31,00
CONFEDERATIE BOUW
CONFED € 28,00
€ 16,50
12
by Techlink
• augustus 2018
Project
Klinkenberg wil naar Haïti trekken Minder dan een dollar per dag. Zoveel verdient de gemiddelde Haïtiaan. Het land is hiermee één van de armste ter wereld, maar daar wil ons lidbedrijf Klinkenberg iets aan doen. Haïti kreeg de jongste jaren heel wat rampen over zich heen. Hierdoor hebben heel wat mensen een fout beeld van het land. ‘Haïti heeft een erg bedreven bevolking’, zegt Christophe Klinkenberg, zaakvoerder van het
gelijknamige bedrijf. ‘De jeugd moet kansen krijgen en daar willen wij volop aan meehelpen.’ ‘We willen een schooltje oprichten in Gonaïves. Deze kuststad van onge-
veer 300.000 inwoners telt meerdere technische scholen. Allemaal kampen ze met hetzelfde probleem. Stroom is geen zekerheid in Haïti. Daarom heeft elke school een eigen generator, maar aangezien er vaak geen brandstof is, is ook dat geen oplossing.’
Zeecontainer
‘Concreet willen we jongeren opleiden om met zonne-energie aan de slag te gaan. Ons plan is om een zeecontainer te verschepen waarin zonnepanelen, batte rijen en al het ander materiaal zit. Vooraf sturen we twee van onze specialisten naar Haïti. Zij kijken hoe de installatie er moet uitzien en waar we ze juist gaan zetten. Daarna zetten we
alles in België klaar. Eens de container in Haïti aankomt, begint het echte werk. Drie medewerkers van Klinkenberg bouwen de installatie op samen met enkele leerlingen van de school. Zo leren we hen de kneepjes van het vak. Enkele maanden later keren we terug en checken we of alles nog naar behoren werkt.’
Energie Training Center
‘Dit project komt niet zomaar out of the blue’, zegt Klinkenberg tot slot. ‘We hebben intussen al wat ervaring als lesgever. Enkele jaren geleden richtten we het Energie Training Center op. Net als heel wat andere bedrijven hadden we moeite om geschikt personeel aan te trekken. In plaats van bij de pakken te blijven zitten, begonnen we zelf mensen op te leiden. Intussen is de eerste lichting bij ons aan de slag.’ augustus 2018 • by Techlink
by Techlink
13
ACTIEVE KOELING
VERDAMPER
De verschillende gewesten in ons land reiken allemaal premies uit voor warmtepompen en overal geldt dezelfde regel: actief koelen is niet toegestaan. ‘Nu de zomer in het land is’, zegt Lenn Coussement, energiespecialist bij Techlink, ‘wil ik al onze leden even wijzen op de risico’s. Je moet de koelfunctie onomkeerbaar uitschakelen. Lap je deze regel aan je laars, dan is in de eerste plaats jouw klant de dupe. Hij moet vaak een deel van de premie terugbetalen. Maar ook jij, als installateur, loopt gevaar. Je komt op een zwarte lijst terecht. Wie hierop staat, wordt meer gecontroleerd. Als blijkt dat je wel vaker in de fout gaat, dan wachten er stevige straffen. Je riskeert niet alleen hoge boe-
CONDENSOR
hlink
Warmtepompen
“Schakel de koelfunctie onomkeerbaar uit als je klant een premie ontvangt” Actief koelen met een warmtepomp is verboden als je klant een premie geniet. Dat staat zo in alle gewestelijke reglementen. Toch merken controleurs dat hier nog vaak tegen gezondigd wordt. Wie niet oplet, kan zijn rescert-certificaat verliezen.
tes. Ook jouw rescert-certificaat kan ingetrokken worden.’
Premiedossiers warmtepomp in Vlaanderen
Premiedossiers warmtepomp in Wallonië
(bron: VCB)
(bron: Service Public de Wallonie)
Passief koelen
Wil je toch koelen zonder jouw premie te verliezen? Installeer dan een water-waterwarmtepomp die passief kan koelen. ‘In dat geval schakel je de compressor uit’, legt Coussement uit. ‘Enkel de circulatiepomp verbruikt nog elektriciteit om het koele water door het buizennet te stuwen. Een erg energievriendelijke manier om jouw huis op temperatuur te houden. Al hangt er wel een prijskaartje aan. Je moet namelijk een extra module installeren die algauw 1500 euro kost. Maar aangezien je zo zeker twintig keer minder energie ver-
14
by Techlink
• augustus 2018
1534
2016
147 158
1351 1067
2015 sanitair warm water
2015
2016
2017
2017
80
gecombineerd
11
29
13
bruikt dan bij actieve koeling is ook dit bedrag snel terugverdiend.’ ‘Passief koelen is weliswaar niet altijd een optie. Warmtepompen die lucht gebruiken als bron kunnen bijvoorbeeld enkel actief koelen. Weeg in dat geval de vooren de nadelen tegen elkaar af. Soms is het beter om de premie gewoon links te laten liggen. Zo is oververhitting een probleem in heel wat huizen. Ik heb al verhalen gehoord van mensen die de koelfunctie na enkele jaren opnieuw laten installeren. Dat zijn uiteraard dubbele kosten.’
Airco
‘Ik ben niet volledig tevreden met het huidige subsidiesysteem’, zegt Coussement tot slot. ‘Ergens begrijp ik dat de overheid actief koelen niet toestaat. Ze gaan er immers vanuit dat je hierdoor het energieverbruik opkrikt terwijl
de premies net in het leven zijn geroepen om dit verbruik te laten dalen. De overheid wil bijvoorbeeld geen burgers subsidiëren die een lucht-luchtwarmtepomp met een laag vermogen installeren enkel en alleen om in de zomer hun slaapkamer te koelen.’ ‘Toch is dat geen reden om actief koelen volledig af te straffen. Ten eerste is het een belangrijk verkoopargument voor heel wat installateurs. En ten tweede sla je aan het koelen op een moment dat de zon volop schijnt. Wie een warmtepomp combineert met zonnepanelen, zoals wij aanraden, wekt op dat moment zijn eigen energie op. Koelen is niet perse slecht. Het lijkt ons daarom een beter idee om pas een subsidie te geven vanaf een bepaald vermogen. Kleine installaties, die enkel als airco gebruikt worden, vallen zo uit de boot. ’
NIEUW nu verbinden tot 6 mm²
6 mm² versie 4 mm² versie
SERIE 221
The way to connect!
Hendel open, geleider invoeren, hendel dicht - klaar. En omdat dit zo handig, betrouwbaar en tijdbesparend is in de dagelijkse installatiepraktijk, heeft WAGO het populaire productgamma in de elektrotechniek nu uitgebreid met een variant voor geleiderdoorsneden tot 6 mm².
www.wago.com/221 augustus 2018 • by Techlink
by Techlink
15
hlink
Save the date
PRAKTISCH WANNEER? 23 november 2018
Install Day krijgt vervolg Op 23 november 2018 vindt de tweede editie van Install Day plaats. Deze unieke beurs, die je bovendien gratis kan bezoeken, belooft opnieuw een succes te worden.
WAAR? Brussels Kart Expo vlot bereikbaar via E40 en Brusselse Ring PARKEREN? Bewaakte parking (6 euro) MEER INFO: www.installday.be (toegang gratis, inschrijven verplicht)
Eén dag voor alle technieken. Dat is het opzet van Install Day. Met deze beurs brengt onze beroepsfederatie Techlink de hele installatiesector samen. ‘Na een geslaagde editie vorig jaar’, legt commercieel directeur Jan Lhoëst uit, ‘willen we dit jaar nog beter doen. We geloven immers dat onze aanpak werkt.’
Install Day vond plaats op Sint-Elooi. Veel bedrijven uit onze sector vieren de naamdag van onze heilige. Ze lieten dan ook weten dat ze spijtig genoeg niet konden komen. Daarom hebben we dit jaar Install Day een week vervroegd. Stip 23 november alvast aan in jouw kalender.’
‘In tegenstelling tot heel wat andere beurzen in de sector is ons concept grensoverschrijdend. Wij mikken niet op één product of één techniek. De moderne vakman is een allrounder. Een elektrotechnicus is bijvoorbeeld ook geïnteresseerd in warmtepompen of zonnepanelen. Wij bieden hem een volledig overzicht.’
Netwerken
Sint-Elooi
‘Vorig jaar was het nog een beetje trial and error’, gaat Lhoëst verder. ‘Het was
16
HOE LAAT? Van 9.30 uur tot 19.00 uur
by Techlink
• augustus 2018
immers de eerste editie, maar gelukkig konden we rekenen op de Confederatie Bouw. Zij organiseren al jaren beurzen. Dag van de Afwerking en Belgian Roof Day zijn intussen vaste waarden in de bouwsector.’ ‘Achteraf kregen we enkel positieve reacties. Er was maar één minpuntje.
Net als Dag van de Afwerking en Belgian Roof Day is ook Install Day gratis te bezoeken. ‘Daarenboven vind je op onze beurs heel wat eetkraampjes en bars. Ook hier hoef je niks te betalen. Wie er vorig jaar bij was, weet dat we de lat hoog leggen. Zowel het eten als de drank is à volonté. Het is een gezellig samenzijn met al jouw collega’s uit de sanitair-, HVAC- en elektrosector. Een ideaal moment om banden te smeden’, aldus Lhoëst.
PV Check s testinstrument voor PV-installaties Test veiligheid en functionaliteit van een PV-installatie volgens NBN EN 62446. Met de IV-Check-functie worden meetwaarden vergeleken met de STC (Standaard Test Condities) om te bepalen of een zonnepaneel (nog) voldoet aan de opgegeven specificaties. Meting
van spanning, stroom en vermogen (DC) van module/string tot 1.000 V en 15 A DC Testresultaten met OK/Niet OK indicatie Interne database voor 30 types PV-modules Uitgang
Bel 02 - 757 92 44 of mail verkoop@euro-index.be voor een offerte op maat.
PV Check S
tecICT : de partner voor uw telecommunicatie infrastructuur, zowel voor de uitbouw van outdoor telecommunicatie netwerken als voor de realisatie van de indoor telecommunicatie infrastructuur als onderdeel van uw Smart Building. tecICT is één van de toonaangevende, Belgische dienstverleners op vlak van ICT en telecommunicatie. Wij leveren diensten aan vaste, mobiele en geconvergeerde telecom operatoren en aan andere dienstverleners, nutsbedrijven en bedrijven op zoek naar ICT-expertise. tecICT biedt een breed gamma van ICT diensten aan, gaande van consultancy en staffing diensten tot de volledige dienstverlening gerelateerd aan de realisatie van uw telecommunicatie infrastructuur, zowel indoor als outdoor. Een steeds belangrijker deel van alle mobiele communicatie vindt binnen het gebouw plaats. Naast deze vaststelling is er ook de vereiste dat de hulpdiensten in staat moeten zijn om ten alle tijden te kunnen communiceren binnen in een gebouw. Tegelijkertijd worden nieuwe gebouwen echter steeds meer gebouwd op basis van materialen die de outdoor mobiele netwerken eerder buitensluiten. Als gevolg is de realisatie van een specifieke indoor bedekking meer en meer een noodzaak. Sinds meer dan 15 jaar levert tecICT gespecialiseerde diensten om indoor bedekking projecten te realiseren
in bedrijfsgebouwen, zowel op basis van multi-operator DAS (Distributed Antenna) systemen als op basis van small cell technologie. Wij bekijken graag met u wat de meest geschikte oplossing voor uw specifieke situatie is. Met de opkomst van het Smart Building concept, zien wij belangrijke opportuniteiten om op basis van één geconvergeerde ICT infrastructuur zowel te voldoen aan uw indoor communicatie vereisten (LAN, Wifi, 2G/3G/4G, Astrid) alsook aan alle toepassingen die van uw gebouw een echte Smart Building maken, zoals werkplekbezetting, intelligente verlichting, beveiliging, en nog zoveel meer. tecICT stelt zich nadrukkelijk op als een systeem integrator die samen met u bekijkt welke ICT infrastructuur en bekabeling het best geschikt zijn om van uw nieuw of te renoveren gebouw een Smart Building te maken. Heeft u een concreet project dat u graag met ons wil bespreken ? Aarzel niet tecICT te contacteren : telefonisch op 02/709.10.10 via email op smartbuilding@tecict.be
hlink
Technisch dossier
Elektrische opslag bij ondernemingen: meer dan batterijen? Techlink ondersteunt wetenschappelijk onderzoek. Zo zitten we bijvoorbeeld in de gebruikersgroep van het Tetra-project “Verhoging van zelfconsumptie”. Thijs Delerue, onderzoeker aan UGent, gaat dieper in op dit thema. Hoewel de voordelen van energieopslag voldoende gekend zijn om het onevenwicht tussen variabele opbrengst en verbruik te compenseren, wacht de verspreiding ervan op een kantelpunt. Een halvering van de lithiumbatterijprijs richting 250 €/kWh kan het komend decennium een startschot betekenen, maar dit kantelpunt kan er ook komen indien opslag intensiever wordt gebruikt voor verschillende doeleinden of door meerdere partijen. Een beperkte benutting van opslag leidt rechtstreeks tot matige businesscases die de industrie en kmo’s niet warm maken. Toch kan opslag vandaag reeds positieve cases aanleveren, mede door innovatief gebruik en gepaste technologiekeuze.
Waarom energie opslaan?
Naast de klassiek gekende batterijtechnologieën zoals loodzuur en lithium-ion bestaan sinds decennia een wijd gamma van andere opslagtechnieken. Opslag wordt vandaag met aandacht bekeken om de integratie van hernieuwbare energie te bevorderen. In de toekomst wacht ons niet zozeer een energieprobleem, maar zullen capaciteit en flexibiliteit belangrijker worden dan de energievraag. Gezien wind en zon met een zero marginale kost voor veel energie genereren, zal hun momentane productie te groot of te klein zijn. Er zal dus een intermediaire bouwsteen noodzakelijk zijn om flexibel om te springen en dit kan deels ingenomen worden door opslag. Elektrische energie kan opgeslagen worden op elektrische, elektrochemische en
18
by Techlink
• augustus 2018
mechanische wijze, waarbij de schaalgrootte en de energie- en vermogensdichtheid varieert. Elke variant heeft zijn specifieke voor- en nadelen om bij te dragen aan een optimale energieverdeling. Zo zijn sommige technologieën eerder geschikt om snelle variaties op te vangen, terwijl andere beter een constante energievraag voorzien. Daaruit ontstond het idee technologiecombinaties toe te passen op maat van de individuele behoeftes. Elk verbruikspofiel vormt een unieke signatuur waardoor de technologiekeuze voor opslag al snel een dimensionering op maat wordt. Energie opslaan kan interessant zijn voor
zowel de netbeheerder als voor eindgebruikers. Spanningskwaliteit, een efficiënte netuitbating en beperkte netversterking kan op netniveau gerealiseerd worden met opslag. Voor de consument zijn betrouwbare energielevering en eigenverbruik van opgewekte energie van belang. Het federaal planbureau raamde de gemiddelde jaarlijkse kost van drie uur netverlies voor alle Vlaamse bedrijven op 216 miljoen euro. Een betrouwbaar net en zelfvoorziening zijn zeer valabele argumenten om de kaart van opslag te trekken bij industriële verbruikers. Figuur 1 geeft een overzicht van technologieën volgens energie- en vermogens-
dichtheid. Uiteraard kan een technologie idealiter de beide behoeftes voorzien, maar dit is enkel weggelegd voor de primus onder de technologieën, namelijk lithiumbatterijen. Het is dus geen toeval dat dergelijke batterijen frequent worden gebruikt in mobiele applicaties, waar zowel range als dynamiek belangrijk zijn. Echter is er in veel toepassingen geen behoefte om op beide vlakken goed te scoren. In tegendeel, een combinatie van meerdere bouwstenen met tegengestelde eigenschappen kan evenzeer leiden tot een optimum. Eén systeem leidt meestal tot een overdimensionering van de energie-of vermogensbehoefte. Naar analogie met de hybridisatietrend, kan een optimale mix van congruente systemen de oplossing bieden.
Een gamma aan mogelijkheden
Chemische opslag wordt vaak gelinkt aan Power to Gas. Gas en vooral Waterstof worden in de toekomst vooral ge-
tipt als primaire brandstof voor transport. De reconversie naar elektriciteit via een brandstofcel genereert extra verliezen, maar biedt ook flexibiliteit en toekomstige waarde. Waterstofopslag past als koolstofarme technologie resoluut binnen cleantech en wordt mits de nodige veiligheidsvoorzieningen een aanrader voor de toekomst . Elektrische opslag berust ofwel op het collecteren van ladingen in een elektrisch veld (condensator) ofwel door het onderhouden van een magnetisch veld door stroom te laten vloeien in een ideale spoel. Superconducting Magnetic Energy Storage (SMES) onderhoudt een magnetisch veld door gelijkstroom te laten vloeien in een supergeleidende weerstandsloze spoel. Ondanks de voordelen van de snelle reactietijd maakt het duur koelsysteem en complexe uitwerking deze technologie enkel toepasbaar op grote schaal. Ook een condensator kan snel ladingen opslaan in zijn elektrisch veld. Door hun aanvanke-
lijk beperkte energiedichtheid werd veel onderzoek gevoerd naar optimale energieopslag en kwamen caps, supercaps en ultracaps op de markt. Caps bezitten dus van nature een grote vermogensdichtheid die hen geschikt maakt om kortstondige pieken op te nemen Onder elektrochemische opslag vallen de batterijtechnologieën. BESS (Batterij Energy Storage System) bestaat uit een combinatie van serie en parallel geschakelde cellen om energie op te slaan voor mobiele of stationaire toepassingen. Er vallen twee grote categorieën te onderscheiden, zijnde solid-state systemen en de flowbatterijen. Een flowbatterij heeft als voordeel dat energie en vermogen van elkaar kunnen ontkoppeld worden omwille van de technische opbouw. Het vermogen wordt bepaald door de opbouw van de elektrodes en het aantal cellen. De energie-inhoud is echter gelinkt aan het volume van het elektrolyt dat kan opgeslagen worden in een tank. Bij klassieke
›››
Figuur 2:
Gradaties van piekafvlakking door korte en lange termijn opslag
Figuur 3:
Netto lastprofiel van een hybride systeem
augustus 2018 • by Techlink
by Techlink
19
hlink
Technisch dossier Amplitude sharing optimum
1200
Flywheel power vs energy 1000
››› solid-state batterijen daarentegen zitten
Als laatste wordt mechanische opslag toegelicht. Energie kan opgeslagen worden in roterende inertie van vliegwielen. Vliegwielen worden meestal als back-up toegepast en maken de brug van kortstondige noodvoeding (UPS) tot langdurige noodvoorziening. In de loop der tijd onderging het vliegwiel enkele innovaties zoals het vervangen van staal door composietmaterialen, verliesvrije magnetische lagering en sturing d.m.v. vermogenselektronica.
Combinatie van opslag wordt de sleutel tot succes
Het vermijden van netinjectie van wind en zon is slechts één toepassing van opslag. De eerste dimensioneringsstap wordt bepaald door de noden van de gebruiker en varieert van back-up capaciteit, piekontlasting of een groter zelfverbruik van hernieuwbare. In figuur 2 wordt het verbruiksprofiel afgevlakt in gradaties. Het spreekt voor zich dat piekreductie kan gerealiseerd worden met een opslagvariant die eerder vermogen ter beschikking stelt dan energie. Om dit te realiseren moet een bouwsteen toegevoegd worden aan de installatie. Deze bouwsteen, een combinatie van één of meerdere technologieën, zal energie opslaan en afgeven volgens berekeningen van een managementsysteem. Figuur 3 illustreert het interne profiel van een hybride systeem om een afgevlakt profiel te bekomen. Intern wordt energie verdeeld onder twee systemen, waarbij de ene focust op energiedichtheid en de andere op vermogensdichtheid. Een instelbare grens bepaalt wanneer welk subsysteem wordt aangesproken. Bevindt de energievraag zich onder de grens, dan wisselt een
20
by Techlink
• augustus 2018
Optimal HESS
800
P [kW]
de elektrodes en het elektrolyt in een omsloten behuizing, waardoor de energie en vermogen elkaar beïnvloeden. Er bestaat een grote variëteit aan batterijtechnologieën, maar de toekomst zal vooral getekend worden door lithium. Lithium scoort het best in energie-en vermogensdichtheid, maar dient zorgvuldig beveiligd te worden. Oververhitting ten gevolge van ongecontroleerd laden kan de batterij doen ontbranden. Bijgevolg ontstond aandacht voor managementsystemen om ladingsverschillen te herverdelen en het temperatuursverloop te bewaken.
500 Ideal HESS 400
200 Battery power vs energy curve 0
0
200
400
600
800
E [kWh]
1000
1200
Figuur 4:
Theoretisch vs. werkelijke dimensionering van een HESS
minder dynamisch opslagsysteem energie uit en bij het overschrijden van de grens wordt beroep gedaan op een meer dynamische bouwsteen. Ongeacht de behoefte van de eindgebruiker wordt telkens dezelfde oplossingsmethodiek toegepast: de wens van de eindgebruiker vertaalt het huidig lastprofiel naar een nieuw wensprofiel. Om deze hindernis te nemen is een opslagsysteem nodig dat afhankelijk van de wensen een bepaald vermogen en energievolume moet bezitten. Deze technische vereisten kunnen aangevuld worden met benodigde levensduur, duurzaamheid en investeringskost om tot één of meerdere technologieën te komen. Vervolgens wordt de grootte van elk subsysteem gesimuleerd om een technisch optimum in te schatten en de afzonderlijke dimensies te bepalen. Twee opslagsystemen kunnen zo het ideale werkingspunt beter benaderen. Toegepast op het voorbeeld in figuur 4, waarbij gebruik wordt gemaakt van een vliegwiel en een loodzuurbatterij, bedraagt de ideale vermogen vs. energie combinatie resp. 450kW en 350kWh. Daartoe zou idealiter een oneindig schaalbare technologie gekozen kunnen worden met een P/E-ratio van 1,29. Vanwege de limitatie in energie- en vermogensdichtheid zoals aangegeven in figuur 1 zal in een combinatie van systemen het ideale werkingspunt beter benaderen dan één opslagtechnologie. Door de grens in figuur 3 te verschuiven wordt telkens een coördinaat berekend voor de energie- en vermogensbehoefte van het vliegwiel en de batterij. De groene cirkels zijn simulatieresultaten die horen bij een bepaal-
de gekozen grenswaarde. Elke oplossing moet dan nog gereflecteerd worden naar de werkelijke karakteristieken van de gekozen technologieën. Elke technologie wordt weergegeven door een blauwe rechte door de oorsprong en bezit een constante P/E-verhouding. Deze twee opslagdimensies vormen dan een totaal systeem dat bij voorkeur de ideale coördinaten benadert. In deze case benadert een vliegwiel van 700kW en een batterij van 300kWh het best het theoretische wenspunt van 450kW en 350kWh. Kortom, opslag dimensioneren betekent spelen met energie en vermogen en compromissen sluiten tussen voor- en nadelen van technologieën. Industriële verbruikers en kmo’s, die met hun specifiek lastprofiel en schaalgrootte in aanmerking komen voor een dimensionering op maat, kunnen vandaag reeds beroep doen op dergelijke technologieën die sinds geruime tijd marktrijp zijn. Het spreekt voor zich dat technologische ontwikkeling en veranderende regelgeving de interesse naar opslag steeds meer zal doen toenemen, maar dat de optimale dimensie ervan bepalen zeker geen eenvoudig vraagstuk is. Auteur: Thijs Delerue
Universele inbouw dimmer
EUD61NPL - 230V
Zonder N-aansluiting, toch geschikt voor LED! 4 – 200 W ■ Slechts 0,5 Watt stand-by verlies ■ Aan te sturen door drukknop en schakelaar ■ Instelbare minimum lichtintensiteit, werkprincipe en dimsnelheid ■
© virtua73, fotolia.com
Gasmeterlaan 207, B-9000 Gent, België + 32 / 9 / 2232429
+ 32 / 9 / 2254679
info@serelec.be
■ BTW BE 0458 516 723
www.eltako.com/vl
hlink
Wetgeving
Geen tienjarige aansprakelijkheidsverzekering voor technische bedrijven Sinds kort moeten heel wat aannemers een tienjarige aansprakelijkheidsverzekering afsluiten. Dat is immers verplicht sinds 1 juli. Gelukkig ontspringen technische bedrijven in de meeste gevallen de dans. Vandaag moet niet enkel de architect, maar ook de aannemer verzekerd zijn voor de tienjarige aansprakelijkheid. Hiermee wil de overheid klanten nog beter beschermen. ‘Dat willen we best begrijpen’, legt Lucine Albertian, Advisor bij Techlink uit, ‘maar de regels hadden best wat concreter gemogen. Vorig jaar werd er een wet gepubliceerd waarin de krachlijnen staan. Toch is het niet volledig duidelijk wie nu allemaal een verzekering moet nemen. We lezen dat alle “werken aan de gesloten ruwbouw van de woning”
22
by Techlink
• augustus 2018
onder de wet vallen. Na navraag bleek dat de technieken hier geen deel van uitmaken, tenzij de technische installatie een impact zou hebben op de stabiliteit van het gebouw of een belangrijk onderdeel van het gebouw zou aantasten. Zowel elektrotechnici als installateurs van HVAC en sanitair mogen dus in principe op hun beide oren slapen.’
Werken voor hoofdaannemer
‘Toch is hiermee niet alles opgelost’, gaat Lucine verder. ‘Als je werkt voor een hoofdaannemer dan moet
hij een polis afsluiten waarin duidelijk staat dat ook alle onderaannemers gedekt zijn. Dat is wettelijk zo bepaald. Wij vrezen echter dat sommige hoofdaannemers van hun onderaannemers zullen eisen dat zij nog eens een aparte verzekering afsluiten. Ook de architect kan dat eisen. Hier kan je moeilijk onderuit, hoewel het gek is om twee keer voor hetzelfde verzekerd te zijn.’
Per project
Mocht de architect of de hoofdaannemer je toch verplichten om een verzekering
af te sluiten, leg hem dan eerst uit dat technische bedrijven niet onder de wetgeving vallen. Leden van Techlink mogen gerust contact met onze beroepsorganisatie opnemen. Onze juridische dienst zal dan wel verduidelijken hoe de vork aan de steel zit. ‘Willen ze toch van geen wijken weten, dan heb je twee opties. Verzekeraars bieden polissen op jaar- of projectbasis aan. Het lijkt me logisch om je per project in te dekken. We gaan er immers van uit dat de meeste hoofdaannemers en architecten je niet zullen verplichten om onnodig verzekeringen af te sluiten’, aldusLucine.
VRAGEN? Lucine.albertian@techlink.be
ALS ONDERNEMER WIL IK DAT ALLES VOORUITGAAT...
…zoals bij mijn verzekering Arbeidsongevallen. Verstandige ondernemers kiezen voor efficiëntie. Met Federale Verzekering is het heel gemakkelijk om schadegevallen online te melden. Het is maar een van de vele redenen om te kiezen voor onze verzekering Arbeidsongevallen.
Ontdek nog zoveel meer goede redenen op www.veiligophetwerk.be
Federale Verzekering – Stoofstraat 12 – 1000 Brussel. www.federale.be. Gemeenschappelijke Kas voor Verzekering tegen Arbeidsongevallen Financieel rekeningnummer BIC: BBRUBEBB IBAN: BE19 3100 7685 5412 - RPR Brussel BTW BE 0407.963.786
2014
2018
2017
2016
2013
2015
De verzekeraar die zijn winst met u deelt
hlink
Evenementen
Eerste provinciale Techlink-afdelingen schieten uit de startblokken Sinds begin dit jaar vormen ICS en Fedelec, op nationaal niveau, samen Techlink. De federaties van elektrotechnici en HVAC-installateurs houden op te bestaan. Hierdoor fusioneren op termijn ook al onze provinciale afdelingen. Dat vraagt uiteraard wat tijd, maar intussen zijn zowel aan Nederlands- als aan Franstalige zijde de eerste fusies een feit. In Wallonië waagt de Luxemburgse afdeling de sprong. Laurence Baillot wordt voorzitter. In Vlaanderen gaat André Overdulve met de eer aan de haal. Hij is sinds kort voorzitter van Techlink Oost-Vlaanderen.
André Overdulve (tweede van links) is de nieuwe voorzitter van Techlink Oost-Vlaanderen. Hij staat aan het hoofd van elektrobedrijf Aelectrics.
Familiedag Oost-Vlaanderen: schrijf nu in
Werkgroep Elektro Antwerpen bezoekt Pairi Daiza Koala’s, witte tijgers, panda’s en ga zo maar door. Wie rondloopt in Pairi Daiza komt wat tegen, zeker op 9 juni laatstleden. Die dag bezochten de leden van de werkgroep Elektro Antwerpen het dierenpark. Samen met hun partner en kinderen krikten de Techlink’ers hun kennis op over heel wat exotische dieren. Alweer een geslaagde familiedag waar we vooral
24
by Techlink
• augustus 2018
bestuurder Ludwig Van Loock voor mogen bedanken. Hij leidde de dag in goede banen.
Op zondag 2 september vindt de familiedag van Techlink Oost-Vlaanderen plaats. De grootste regionale afdeling van het land komt die dag samen op het domein Puyenbroeck in Wachtebeke. ‘De inschrijvingen lopen volop binnen’, zegt voorzitter André Overdulve, ‘maar het is nog niet te laat. Het belooft een toffe dag te worden vol spel en vertier. Je krijgt een all-inpas waarmee je kan doen wat je wil. De waaghalzen kunnen zich bijvoorbeeld aan het hoogteparcours wagen, terwijl we voor de kleintjes een rondrit met een treintje voorzien. Mocht het weer niet meezitten, dan zijn er indoor volkspelen. We hebben aan alles gedacht. Wees welkom!’
INSCHRIJVEN? www.techlink.be
Emmaüs Aalter trok met twaalf studenten naar Duitsland
Student Simon Ponseele toont het aandenken dat hij meekreeg uit Duitsland.
Duitse studenten zoeken stageplaats Emmaüs Aalter zette afgelopen schooljaar voor het tweede jaar op rij een uitwisselingsproject op poten. ‘In totaal liepen twaalf Vlaamse leerlingen stage bij bedrijven in de buurt van het Duitse Ostholstein’, zegt coördinator Peter De Deyn. ‘Onze
partnerschool daar zoekt de stageplaatsen. Wij doen hetzelfde in België, maar vinden spijtig genoeg niet altijd voldoende bedrijven. Vorig jaar konden we slechts vier van de twaalf studenten ontvangen. Jammer, want het zijn vriendelijke jongens die hard
werken.’ Decat Energy Technics uit Aalter en Aelectrics uit Eke doen, net als vorig jaar, opnieuw mee. U ook?
MEER INFO: peter.dedeyn@op-weg.be
augustus 2018 • by Techlink
by Techlink
25
hlink
GENERAL D Studied sociaal, econom fiscaal
WILLY PA
willy.pauwels
DIRECTOR TECHNOLOGY & CERTIFICATION Technologie, innovatie, normalisatie, certificatie Teamleader technical advisors KRIS VAN DINGENEN kris.vandingenen@techlink.be
TECHNICAL ADVISORS
∙ Elektrotechniek (aan te werven) ∙ HVAC & Sanitair georges.gronsfeld@techlink.be
∙ Energy transition
jozefien.vanbecelaere@ode.be david.germani@techlink.be
∙ Project Manager
lenn.coussement@techlink.be
26
by Techlink
• augustus 2018
Adv
lucine.albertian
In samen met de studie de Confede
DIRECTOR diensten, misch, juridisch, l, CAO
OUTSOURCED:
∙ ACCOUNTING ∙ HR
AUWELS
s@techlink.be
44,1%
deze evolutie DIRECTOR COMMERCIAL is negatief Business Development, Mar&Com, Ledenzaken
visor
n@techlink.be
nwerking ediensten van eratie Bouw
Teamleader account managers & administratie JAN LHOËST jan.lhoest@techlink.be
ACCOUNT MANAGERS
∙ Vlaanderen - Brussel sandra.mertens@techlink.be ∙ Wallonië - Brussel rudo.bonni@techlink.be ADMINISTRATION
23,6 % assistant ∙ Executive
deze evolutie yvan.longin@techlink.be is positief Events & Communication ∙ Administrator (aan te werven) ∙ Onthaal Marianne Fassin
Techlink vzw J Chantraineplantsoen 1, 3070 Kortenberg T. +32 2 896 96 10 • info@techlink.be BE 0682.796.163
REDACTEUR cedric.matthys@confederatiebouw.be
maakt deel uit van:
augustus 2018 • by Techlink
by Techlink
27
hlink
Actualiteit
Maak kennis met Techbim, een gratis bibliotheek voor BIM-objecten Dit najaar pakt Techlink uit met het standaardisatieproject Techbim. Over enkele maanden vind je op www.techbim.be een neutrale objectenbibliotheek, waar je kostenloos BIM-objecten kan downloaden. Een up-to-date bibliotheek van en voor de installatiesector. BIM of Building Information Modelling is een nieuwe manier van werken, die langzaam maar zeker ook zijn weg vindt naar installatiebedrijven. Het zijn vooral grote projecten die vandaag inzetten op BIM. Logisch dus dat opdrachtgevers van die projecten op zoek gaan naar partners die mee zijn met het BIM-verhaal. Dat zijn vandaag hoofdzakelijk grote installatiebedrijven. Maar het is een kwestie van jaren alvorens de kleinere projecten zullen volgen. Om de Belgische installatiesector op een juiste manier te laten starten met BIM en het gebruik van BIM efficiënter en toegankelijker te maken, heeft Techlink het initiatief genomen om een gemeenschappelijke generieke parametrische objecten bibliotheek te lanceren. Door dit als beroepsfederatie aan te pakken vermijden we dat onze bedrijven elk op zich weer het warme water moeten gaan uitvinden en creëren we de broodnodige compatibiliteit om BIM-modellen bruikbaar uit te wisselen. Hiertoe wordt de vzw Techbim opgericht, waarbinnen onder meer ORI, de beroepsfederatie voor advies- en engineeringbureaus zal betrokken zijn. Op die manier overstijgt Techbim de grenzen van de sector, volledig in lijn met de BIM-filosofie.
Wat is BIM alweer?
Er bestaat geen eenduidige definitie. Maar onder BIM verstaan we doorgaans Building Information Modeling of Building Information Model. Het is een digitaal model, dat een virtuele weergave vormt van het bouwwerk. Geometrie en informatie worden hierbij aan elkaar gekoppeld. Een BIM-model is opgebouwd
28
by Techlink
• augustus 2018
uit meerdere objecten (ramen, deuren, muren, ...) met telkens de bijhorende informatie, zoals de technische eigenschappen van het object en de relaties met andere objecten. Waarom overstappen op de BIM-aanpak? Omdat het een ideale manier is om kosten te besparen of tegemoet te komen aan steeds strengere eisen van opdrachtgevers. Problemen die vroeger pas opdoken op de bouwplaats kan je nu vaak al detecteren in de planningsfase. Je kan met BIM ook nagaan of in een project de gewenste kwaliteit wordt gehaald. Bijvoorbeeld op het vlak van veiligheid. Wanneer verschillende bouwpartners het gebruiken, is BIM ook ideaal om misverstanden en communicatieproblemen te voorkomen.
Nood aan standaardisatie
Zoals alle digitale tools houdt BIM het risico in dat meerdere componenten niet onderling compatibel zijn. Hier biedt Techbim een oplossing door via opensource een generieke en parametrische
objectenbibliotheek voor Autodesk Revit aan te bieden, met zowat 750 productfamilies met 2.600 familietypes. Dat alles in het Frans en het Nederlands. Het spreekt voor zich dat deze objectenbibliotheek nog zal uitgebreid worden in functie van de noden van de BIM-users. Je kan vandaag al heel wat BIM-objecten downloaden op websites van fabrikanten van materialen voor verwarming, ventilatie, sanitair en elektrotechniek. Maar veel van die BIM-objecten zijn enerzijds onnodig gedetailleerd en anderzijds verschilt de manier waarop de objecten zijn opgebouwd van fabrikant tot fabrikant. In andere gevallen maken ze deel uit van dure abonnementen. Niet zo voor de neutrale bibliotheek van Techbim. Die is gratis toegankelijk voor alle BIM-users. Bovendien heeft hij als grote voordeel dat hij verschillende bouwpartners toelaat dezelfde objecten te gebruiken. Dat wil zeggen: niet alleen installatiebedrijven maar ook architecten, studiebureaus, aannemers en facility managers.
NE
TW
OR
K
24
EV
EN
th
OCT. 2018
TOURS & TAXIS
Inspire / Connect / Share experience
WALKING DINNER & AWARD CEREMONY Best Digital Construction Solution
Digital Construction Genius of the year
Brussels | Flanders | Wallonia
WWW.DIGITALCONSTRUCTIONNIGHT.BE 02 894 29 03 | SALES@BOUWKRONIEK.BE | SALES@LACHRONIQUE.BE
PARTNERS
POWERED BY
POWERED BY
T
24 & 25
GO 2018 DIGITAL! OKTOBER
TOUR & TAXIS BRUXELLES WWW.DIGITALCONSTRUCTIONBRUSSELS.BE
ZO RAAKT U NIET ACHTEROP U wil morgen nog mee kunnen? De vakbeurs Digital Construction Brussels geeft een overzicht van alle nieuwe digitale toepassingen in de bouwsector: 3D-scanning, BIM-modellen, drones, elektronische marketing en facturatie, ERP-systemen, sensoren, virtuele realiteit, ...
TOUR & TAXIS BRUSSEL DIGITALCONSTRUCTIONBRUSSELS.BE
Beursplan
STANDHOUDERS 21 22 23 25 26 28 48 49 50 51 54 55 56 57 60 61 62 63
Suivo Kresoft Arkance Systems Benelux Mer Group Primaned Bluefields Geodynamics Bouwsoft/use it group Bouwsoft/use it group RMDY RAM KPD Xella Vincotte International Adultima
66 67 68 69 70 71 72 75 82 83 84 85 86 87 90 91 92 93
WITAS TechBIM BIM PLAN Kubus Modena Scapta Cluster BIM One two Kapandy Build software Neanex Hysopt Lenova Lenova ThorbiQ BEG Orange Geo-IT
Tase Solutions Reynaers Aluminium Robaws Geotracer Ficos - Hit Office D-Studio Astena GMI Group BTV 3ES SkySense Construsoft Yuman Emixis Timaster ( D-planaid) Synergics Eurofiber Devisubox
24-25/10/2018
2 x FLATSCREEN 75"
2 x FLATSCREEN 75"
SEM. 3 > 70 pers.
2 x projectie SEM. 4 > 120 pers.
SEM. 3 > 70 pers.
STOCKAGE TECHNISCHE RUIMTE
10 m
14 m
LOUNGE
SEM. 5 > 70 pers.
54 55
66 67
15 14 13 3,5 m
62 63 3,5 m
68 69
51
7
50
6
3m
4m
49
9m
Conf. Bouw & partners + RUSTPUNT
5 4m
70 71 82 83
3m
72
75
78
3m
81 86 87 2,5 m
84 85
33
15 x 22 M
34
DRONEZONE
4
47
3
46
2 1
90 91
92 93
45
96 97
98 99
44
11 10
3m
3m
Digital Construction Night
9 8 EXIT
welcome desks cloakroom
2,5 m
32
48
WELCOME
3m
25 m
12
3m
8m
28
16
19 18 17 56 57
60 61
27
30
21 20
26 m
23 22
9m
SEMINARS & LOUNGE
25
29
KEUKEN/ STOCKAGE
SEM. 5 > 70 pers.
CATERING
24
26
SEM. 5 > 70 pers.
3m
CATERING STOCKAGE
20 m
1 3 4 5 6 7 8 11 12 15 16 17 18 19 20
EXIT
35 36 37
38
39 40
41 42
43
stockage
entrance entrance
exit exit
augustus 2018 • by Techlink
by Techlink
31
hlink
Ronde tafel
The war of currents laait weer op Ons verhaal begint ergens eind de negentiende eeuw. Thomas Edison vindt de gloeilamp uit, maar heeft een probleem. Om zijn lamp te laten schijnen, heeft hij elektriciteit nodig. Edison bouwt in New York het eerste elektriciteitsnet ter wereld. In totaal zijn 59 klanten aangesloten op zijn gelijkspanningsnet, alleen verliest de uitvinder heel wat energie tijdens het transport. ‘Edison kon zijn net niet op een hoge spanning brengen’, legt Johan Driesen, professor aan KU Leuven uit. ‘Nikola Tesla, Edisons eeuwige concurrent, slaagde daar wel in met zijn wisselstroomgenerator. The war of currents was gestreden: het begin van een technologische lock-in.’ Is het probleem van Edison, transport via gelijkspanning, vandaag niet meer aan de orde?
Johan Driesen: ‘Meer zelfs: echt grote afstanden overbruggen we nu al via DC. Met de moderne technologie kunnen we ook hier een hoge spanning halen, waardoor gelijkstroom de voordeligste oplossing is. Je kan enerzijds dunnere kabels gebruiken. Hierdoor heb je minder elektriciteitsmasten nodig (zie ook: meer vermogen door dezelfde kabel, nvdr.). Anderzijds beperk je de energieverliezen. Bij transport via wisselstroom gaat per
“
We zullen eerst bij koning Filip moeten langsgaan voor we DC kunnen uitrollen.
”
DANNY HERMANS
.
32
by Techlink
• augustus 2018
Overal ter wereld is het energienet gebouwd op wisselspanning. Toch vinden veel experten deze historische keuze vandaag niet meer te verantwoorden. Ze benadrukken dat gelijkspanning steeds belangrijker wordt en pleiten voor een totale omslag. Maar is dat wel haalbaar? We stellen de vraag aan Danny Hermans (Volta), Pepijn Van Willigenburg (Stichting Gelijkspanning Nederland) en Johan Driesen (Energyville).
duizend kilometer tien à vijftien procent van de energie verloren. Bij gelijkstroom is dat slechts vier procent. (Voor de techneuten onder ons: bij wisselspanning heb je af te rekenen met zelfinductie en een parasitaire capaciteit naar de aarde. Deze nadelen komen niet voor bij gelijkstroom. Daar blijven enkel de ohmse verliezen over, nvdr.)’ Zijn er ook voordelen in het laagspanningsnet, bij de mensen thuis?
Pepijn Van Willigenburg: ‘Zeker, al is daar niet het transport, maar de omzetting het probleem. Neem nu bijvoorbeeld iemand die zonnepanelen heeft en een elektrische wagen. De omvormer van de zonnepanelen zet gelijkstroom om in wisselstroom, terwijl de oplader van jouw wagen net de omgekeerde beweging maakt. Je verliest hiermee vijf à tien procent energie. Dat is volstrekt nutteloos.’ Als we Lou van der Sluis (emeritus-hoogleraar elektriciteitsvoorzieningen aan de TU Delft, nvdr.) mogen geloven zie je hiermee wel één groot voordeel van wisselspanning over het oog. “Wil je letterlijk iets aan het draaien brengen”, zegt hij, “dan is wisselspanning handiger dan gelijkspanning. Hoewel er van-
›››
“
Bij transport via wisselstroom gaat per duizend kilometer tien à vijftien procent van de energie verloren. Bij gelijkstroom is dat slechts vier procentt. JOHAN DRIESEN
” augustus 2018 • by Techlink
by Techlink
33
hlink
Ronde tafel
“
Tel eens alle apparaten op in jouw eigen huis die op gelijkstroom werken.
”
PEPIJN VAN WILLIGENBURG
.
›››
daag heel wat toestellen bestaan op gelijkspanning, wordt nog altijd zestig procent van de elektrische energie gebruikt voor aandrijvingen.” Heeft van der Sluis een punt?
Driesen: ‘Eerlijk gezegd niet, nee. Als je een toestel rechtstreeks laat draaien op het wisselspanningsnet dan heb je een vast toerental, afhankelijk van de netfrequentie (50 Hertz). Maar in veel gevallen wil je dit toerental kunnen aanpassen. Een voorbeeld: jouw wasmachine draait zachtjes wanneer het waspoeder en water zich met elkaar mengen. Even later zwiert ze echter volop om jouw kleren te drogen. Die versnelling gebeurt uiteraard niet zomaar. Jouw wasmachine zet wisselspanning om naar gelijkspanning. Die wordt vervolgens omgezet naar wisselspanning met de nodige frequentie om het gewenste toerental te bereiken. Kortom, van der Sluis slaat de bal mis. Zelfs in “draaiende toestellen” gebeuren nutteloze omzettingen. Je kan ook heel wat van deze apparaten beter direct op een gelijkspanningsnet aansluiten. Je kan er energie mee uitsparen.’ Zijn die energiewinsten dan het grootste voordeel?
Driesen: ‘Nee, zeker niet. Ik vind zelfs dat de believers hier te vaak de nadruk op leggen. Voor een besparing van tien à twintig procent moet je de wereld niet op zijn kop zetten. Heel wat sectorgenoten geloven daarenboven dat we met energie dezelfde kant opgaan als met internet. Mensen ouder dan dertig herinneren zich ongetwijfeld nog de tijd dat je moest inbellen om te kunnen surfen. Toen betaalde je per megabyte. Vandaag doet dat er niet meer toe. Vooral de snelheid van jouw internet is belangrijk. Je moet al je best doen om alle data van jouw abonnement erdoor te jagen.’
34
by Techlink
• augustus 2018
Elektriciteit is toch sowieso razendsnel? Vanwaar deze vergelijking?
Driesen: ‘Voor de energiemarkt is het verhaal inderdaad een tikkeltje anders. Ik bedoel gewoon dat het vaste bedrag per kilowattuur zal verdwijnen. Niet hoeveel je energie verbruikt, maar wanneer je ze verbruikt zal de prijs bepalen. Het is nu soms al moeilijk om de pieken op te vangen. We zullen flexibeler moeten omspringen met energie.’ Kort samengevat: energiewinst volstaat niet als reden om over te stappen op gelijkspanning. Waarom dan toch de sprong wagen?
Danny Hermans: ‘Er zijn wel wat voordelen. Zo kan je makkelijker communiceren via DC. In een AC-systeem plant er zich een sinusgolf voort met een vastgelegde frequentie en richting. Wil je
hier communicatie aan toevoegen, dan moet je dat signaal aan deze golf aanpassen. Anders krijg je ruis. Een simpel voorbeeld: vandaag sturen we via het AC-net gegevens mee waardoor toestellen kunnen weten welk regime actief is. Op die manier weet jouw meter of hij het dag- of het nachttarief moet aanrekenen. Maar als jouw buurman een zwaar apparaat (zoals een lastoestel, nvdr.) bovenhaalt, dan kan hij hiermee de sinus van het net verstoren. Hierdoor kan je het communicatiesignaal en de sinusgolf niet meer mooi uit elkaar houden. Jouw meter zal dan te vroeg of te laat omslaan van dag- naar nachttarief. Zulke problemen zijn bij gelijkspanning zo goed als onbestaande, want er is geen golf.’ Van Willigenburg: ‘Ook gaan toestellen betrouwbaarder worden. Alle onnodige
apparatuur kan eruit. Tel eens alle apparaten op in jouw eigen huis die op gelijkstroom werken. Van smartphones tot laptops of stofzuigers op batterijen, allemaal hebben ze een lader die AC naar DC omzet. Die omvormers verdwijnen.’ Driesen: ‘Klopt, en dat hebben ze in de IT-industrie goed begrepen. In elk noemenswaardig datacenter staat vandaag een grote omvormer. Niet omdat het moet, maar expliciet op vraag van de
bedrijven. Als je voor elke server apart de omzetting maakt, verlies je niet alleen veel energie. Jouw installatie wordt ook onbetrouwbaarder want omvormers gaan vaak het eerst kapot. Jonge bedrijven als Google of Facebook hebben de berekening gemaakt en kiezen resoluut voor gelijkspanning.’ Datacenters zijn direct miljoenenprojecten. Bestaan er ook al toepassingen voor Jan Modaal?
MEER VERMOGEN DOOR DEZELFDE KABEL ‘Als iemand zegt dat er op een kabel 230 volt staat’, legt Johan Driesen uit, ‘dan verwijst hij eigenlijk naar het kwadratisch gemiddelde van sinusoïdale spanning. De piekspanning is 400 volt. Daar moet je jouw kabel op voorzien.’ Wat bedoelt u, professor? Beeld je in, de E40 van Gent naar Brussel op een doorsnee maandagochtend om acht uur. De autostrade kan de toestroom aan wagens amper verwerken. Om iedereen vlot te laten rijden zijn minstens dubbel zoveel rijvakken nodig. Toch legt de overheid geen bredere autostrade aan want het grootste deel van de tijd volstaat de capaciteit. Het is de investering niet waard. De E40 kan je vergelijken met een kabel waar wisselstroom op zit. De stroom, of het aantal wagens, is niet altijd gelijk. Het ene moment is de stroom door de kabel op zijn piek , maar een fractie later helemaal niks. Dit is eigen aan het wisselstroomsysteem. Om ervoor te zorgen dat de kabel niet oververhit, moet je echter
rekening houden met de maximale stroom voor die bepaalde kabel. Je voorziet met andere woorden een autosnelweg voor een drukke spits, maar gemiddeld gezien kan je perfect enkele rijvakken wegnemen. Deze situatie is totaal anders als we werken met gelijkstroom. Daar is het vermogen altijd gelijk. Er rijden op elk moment evenveel wagens op de autostrade. Je kan het aantal rijstroken perfect inschatten, wat je voordeliger uitkomt. In de realiteit spaar je heel wat koper uit. Je kan meer vermogen door het bestaande net sturen. Of je kan jouw kabels dunner maken waardoor je minder elektriciteitsmasten nodig hebt. Denk daar maar eens over na als je nog eens vast staat in de file.
Met gelijkspanning is meer vermogen door eenzelfde kabel te sturen dan met wisselspanning. Dat zit zo: een kabel heeft een bepaalde maximale spanning. Bij wisselspanning is dat de maximale waarde (amplitude) van de spanning. De effectieve waarde van de wisselspanning is Vmax /√2. Een gelijkspanning kan op Vmax ingesteld worden. Het vermogen P=V.I door de kabel is bij gelijkspanning dan dus √2= 1,4 keer groter dan bij wisselspanning. We gaan uit van gelijke stroomsterkte I omdat de maximale waarde daarvan samenhangt met de draaddiameter (die niet verandert).
Vmax
DC niveau
Veff
AC niveau
Van Willigenburg: ‘De USB-stekker lijkt me een goed voorbeeld. Het kabeltje linkt alle toestellen op gelijkspanning aan elkaar. De nieuwste versie (het USBC-model, nvdr.) is zelfs bi-directioneel. Zo kan je jouw computer opladen aan jouw smartphone en omgekeerd.’ Driesen: ‘Door de USB-stekker hebben we alvast een standaard op laagspanning. Hier bouwen we dan ook op voort. Eens jouw huis op gelijkspanning draait, zullen al jouw stopcontacten USB-ingangen zijn. Het grote voordeel is dat jouw apparaten op die manieren kunnen communiceren met het net. Een toestel kan meer spanning vragen als je het bijvoorbeeld snel wil opladen. Fantastisch toch, zeker als je weet waar de innovatie vandaan komt. De eerste USB-kabeltjes waren eigenlijk niet gemaakt om energie te verdelen. Ze waren louter bedoeld als datakabel, maar de fabrikanten staken er al stoemmelings een 5-voltlijntje op. Consumenten gebruikten dat massaal om hun gsm op te laden. Het hek was van de dam.’ USB-stekkers zijn ongetwijfeld een belangrijke eerste stap. Maar dan spreken we over heel lage spanningen. Een wasmachine of vaatwasser ga je toch niet voeden met zo’n stekkertje?
Driesen: ‘Nee, maar daar geloof ik in vaste aansluitingen. Zo hoef je de stekker niet uit het stopcontact te halen.’ Hoezo, is dat misschien gevaarlijk?
Hermans: ‘Het grote verschil tussen wissel- en gelijkspanning is dat je bij gelijkspanning niet door nul gaat. Hierdoor zal er een vuurboog ontstaan als je de stekker uit het stopcontact trekt.’ Driesen: ‘Die theorie is eigenlijk ook al achterhaald. Met de moderne technologie kan je zulke bogen perfect vermijden, alleen zijn veel elektrotechnici daar niet van op de hoogte. Ze blijven geloven dat gelijkspanning gevaarlijk is. Daarom zijn proefprojecten zoals bij ons op Energyville (een Genks kennisinstituut gelinkt aan de KU Leuven, VITO, IMEC en UHasselt, nvdr.) enorm belangrijk. We hebben het eerste gelijkspanningsnet in België op poten gezet. Fabrikanten, onderzoekers en elektrotechnici komen kijken hoe DC in de praktijk werkt. Je moet een plaats heb- ››› augustus 2018 • by Techlink
by Techlink
35
hlink
Ronde tafel PEPIJN VAN WILLIGENBURG Onderzoeker aan De Haagse Hogeschool Stichtend lid van de Stichting Gelijkspanning Nederland Adviseert onder andere glastuinbouwbedrijven die de omschakeling naar gelijkspanning maken
DANNY HERMANS Coördinator Technologie en Regelgeving bij de koepelorganisatie Volta Zetelt in normalisatiecommissies van het Belgisch Elektrotechnisch Comité en in de werkgroep van de FOD Economie rond het AREI Werkt mee aan haalbaarheidsstudies voor de onderzoeksorganisatie Flux50
››› ben waar je het eens kan testen.’ Van Willigenburg: ‘Ik maak graag de vergelijking met zonnepanelen. Daar hoorde je ook eerst de wildste verhalen. Brandweermannen zouden geëlektrocuteerd worden, het zou fortuinen kosten om de zonnepanelen achteraf weer van jouw dak te halen, en ga zo maar door. Het was pas wanneer elektrotechnici er echt mee aan slag gingen dat deze mindset veranderde.’ Wie moet je naast elektrotechnici nog overtuigen?
Driesen: ‘Als we echt willen gaan naar een volledig net op gelijkspanning, dan moeten we de netbeheerders aan boord krijgen. Ze worden betaald per getransporteerde kilowattuur elektriciteit, of dat AC of DC is, kan hen weinig schelen. Maar het zal toch niet eenvoudig zijn omdat ze vandaag nog investeren in transformatoren die zeker nog veertig jaar meegaan. Ze hebben dan ook weinig incentives om mee te stappen in ons verhaal.’
36
by Techlink
• augustus 2018
Van Willigenburg: ‘Dan zie je dat toch vanuit een Belgisch perspectief, Johan. Bij ons in Nederland wil de overheid versneld afstappen van gas. Wie vanaf 1 juli een nieuwbouw zet, hoeft niet meer op het gasnet aangesloten te zijn. Netbeheerders verwachten dan ook dat de vraag naar elektrische energie in de komende jaren volop zal toenemen. Als we niet ingrijpen, zal er op piekmomenten een tekort ontstaan. In mijn ogen heb je twee keuzes: of je verzwaart het AC-net of je zet in op DC. Ik kies voor een efficiënt en flexibel gelijkspanningsnet (zie ook: gelijkspanning in de wijk, nvdr.). ’ Zou dat in de praktijk al mogen in België?
Hermans: ‘Nee, dat is nog een stevig struikelblok. Elke elektricien kent het AREI. Daarin staan heel wat regels waardoor je vandaag nog geen DC-installatie kan plaatsen. Wil je die aanpassen, dan moet je heel wat stappen doorlopen. Het AREI is immers een wet. We zullen dus eerst bij koning Filip moeten
JOHAN DRIESEN Professor aan de Katholieke Universiteit Leuven Stond mee aan de wieg van het Genkse kennisinstituut Energyville Bouwde het eerste living lab op gelijkspanning in België
langsgaan voor we DC kunnen uitrollen. (hilariteit)’ Het is dus voorlopig toekomstmuziek?
Hermans: ‘Inderdaad. Technisch is er al heel wat mogelijk, maar zolang er geen sluitende regelgeving is, zal geen enkele installateur met gelijkspanning aan de slag gaan. Zonder standaarden wordt DC nooit de standaard.’ Driesen: ‘Daar kan ik jou in volgen, Danny. Maar als wij, Europeanen, niet in gang schieten dan doet iemand anders het wel. De Chinezen kunnen onze rol snel overnemen. In China stijgt de elektriciteitsvraag pijlsnel. Energie-efficiëntie is er enorm belangrijk. Soms denk ik dat er op een dag een Chinese wetenschapper mijn bureau zal binnenlopen en zal zeggen: Bij ons draait al een hele stad op gelijkspanning. Wat ben jij eigenlijk aan het onderzoeken?’ Van Willigenburg: ‘(mijmerend) Laat ons hopen.’
SLECHT LICHT, SLECHTE PRESTATIES. WIJ HEBBEN EEN OPLOSSING.
BENELUX.LEDVANCE.COM
LED ARMATUREN. MODERN. EFFICIËNT. Aan LED verlichting worden tegenwoordig hoge eisen gesteld, zowel qua kwaliteit als qua prijs-prestatieverhouding. Met LEDVANCE® LED armaturen heeft u een winnende combinatie: aantrekkelijk design, hoge efficiëntie, betrouwbare kwaliteit en tot 5 jaar garantie.
hlink
Sectorcomité
Techlink brengt WKK-sector samen Op 7 september vindt ons eerste sectorcomité rond warmtekrachtkoppelingen plaats. Alle leden van Techlink zijn welkom. We bespreken samen hoe we deze techniek verder kunnen uitrollen. Wat zijn de knelpunten en opportuniteiten?
PROGRAMMA 12:00 – 13:00: Ontvangst met broodjeslunch 13:00 – 15:00: Sectorcomité 15:00 – 15:30: Afsluitend drankje
ADRES KANTOREN TECHLINK
AGENDA 1. VOORSTELLING TECHLINK 2. UITDAGINGEN EN OPPORTUNITEITEN
Bedrijvenzone Guldendelle, Joseph Chantraineplantsoen 1, 3070 Kortenberg
a. Grid Codes en de ontwikkelingen in Duitsland b. Emissiewetgeving in Brussel c. Synergrid d. Kostprijs ontkoppelkast Eandis e. Herziening van de tariefstructuur (nettarief, capaciteitstarief, …)
INSCHRIJVEN? Mail naar lenn.coussement@techlink.be.
f. De koppeling van elektrische mobiliteit en WKK 3. OPEN OVERLEGMOMENT
Zet je graag een extra punt op de agenda of wil je iets kwijt over bovenstaande thema’s? Stuur dan een mail naar lenn.coussement@techlink.be.
38
by Techlink
• augustus 2018
E. VAN WINGEN
NV
60 jaar know-how en continuïteit in het hart van uw Noodstroomvoorziening Warmtekrachtkoppeling Energiesturing Van architecturale verlichting
tot de functionele of industriële
Van ontwerp tot installatie en service.
productgamma’s : de nieuwe Teco Professional LED-collectie is er ! Vraag uw catalogus aan via
info@teconex.be of scan de QR-code :
Industrieterrein Durmakker 27 - B-9940 Evergem
www.teconex.eu Teconex S.A./N.V. - Rue de Magnée, 108 - 4610 Beyne-Heusay - Belgium Tel.: +32 (0)4 358 85 75 - Fax: +32 (0)4 358 23 73 - info@teconex.be
www.vanwingen.be
hlink
Project
'Wij bewijzen dat grote glaspartijen en een milieuvriendelijk ontwerp hand in hand kunnen gaan', zegt zaakvoerder Herman Daniëls.
Eerste energiepositieve bedrijvencentrum zet deuren open Begin dit jaar ging Slagkracht voor de vernieuwende installateur van start. Techlink wil met het project technici warm maken om met warmtepompen en (micro-) warmtekrachtkoppelingen aan de slag te gaan. Dat we doen onder meer door vakmannen mee te nemen naar inspirerende installaties. Vandaag trekken Maarten Soubron en Lenn Coussement, bezielers van het project, naar Intellisol in Maaseik. Hier hopen ze op 16 oktober heel wat geïnteresseerde installateurs te mogen verwelkomen.
‘Ik verwacht veel van deze dag’, zegt Lenn Coussement, project manager bij Techlink. We zitten in de wagen richting Limburg. Coussement heeft al veel gelezen over Intellisol, maar ziet vandaag de gebouwen voor het eerst. Ook Maarten Soubron is er nog nooit geweest. Na een carrière als onderzoeker bij de KULeuven werkt hij nu op zelfstandige basis als projectmede werker voor ODE Vlaanderen (het expertisecentrum rond duurzame energie, nvdr.).
40
by Techlink
• augustus 2018
Na bijna drie uur tuffen, bereiken we de Maastrichterweg. Een gigantisch reclamebord wijst ons de weg. We lezen dat Intellisol nog enkele partners zoekt die bij hen in het gebouw willen intrekken. ‘In totaal kunnen we hier twaalf à dertien bedrijven samenbrengen’, legt zaakvoerder Herman Daniëls uit. ‘We zoeken specifiek naar firma’s die gespecialiseerd zijn in hernieuwbare energie. Een klant moet hier alle duurzame bouwpartners vinden die hij nodig heeft.’
Grote puzzel
‘Ons Energiecentrum voor Bouw en Renovatie, zoals we ons complex genoemd hebben, toont wat er allemaal mogelijk is’, gaat Daniëls verder. ‘In tegenstelling tot heel wat andere passieve gebouwen is er bijvoorbeeld veel natuurlijk licht. Dat was voor ons een must. Passieve gebouwen hebben vaak kleine ramen, wat een eenvoudige manier is om energie te besparen. Wij wilden echter bewijzen dat grote glaspartijen en een milieuvriendelijk ontwerp
De onderste rijen zonnepanelen hebben een optimizer. Als er schaduw op valt, kunnen ze hun spanning afstellen zodat er nog steeds voldoende stroom door de panelen gaat.
OVER INTELLISOL In 2008 richtten Herman Daniëls en Rik Koch samen Intellisol op. Daniëls spitste zich van in het begin toe op de commerciële kant van de zaak. Geen onlogisch keuze gezien zijn verleden als algemeen directeur van de Ethias Arena in Hasselt. In die periode ontmoette Daniëls zijn zakenpartner Koch. Deze ingenieur verdiende zijn sporen als onderzoeker in de glasindustrie. Vandaag draait zijn professionele leven rond hernieuw bare energie. ‘Toen we begonnen met Intellisol’, zegt Daniëls, ‘richtten we ons enkel op zonnepanelen. Dat was op dat moment nog een echte nichemarkt. Er waren in heel België slechts 42 bedrijven in onze branche actief. Maar dat heeft niet lang geduurd. Twee jaar later, in 2010, waren we al met 1200. Daarom werden we naast installateur ook distributeur.’
perfect hand in kunnen gaan. Daar zijn we volgens mij in geslaagd. Het Energiecentrum is energiepositief. We hebben een E-peil van -16.’ ‘Het gebouw staat er, maar het grootste werk moet nog beginnen. Nu alles is geïnstalleerd, kunnen we het systeem inregelen. Ik vergelijk het met een grote puzzel. We hebben alle stukjes en weten wat erop zal staan, maar alles moet in elkaar passen. Dat wordt nog een werk van lange adem. Hopelijk staat het systeem binnen één à twee jaar op punt.’
Overdimensionering
‘Als bedrijf hebben we veel bijgeleerd met deze bouw’, zegt Daniëls. ‘Het ontwerp alleen al was één grote zoektocht. Bij Intellisol denken we immers outof-the-box. De vuistregels die in onze sector gelden, nemen we niet zomaar klakkeloos aan. We maken voor elk
‘De jaren die volgden schudden de sector volledig dooreen. De markt voor zonnepanelen stortte in. Firma’s die gewoon de goedkoopste wilden zijn, verdwenen. Wij beseften tijdig dat er een einde zou komen aan de subsidies voor zonnepanelen. We richtten ons steeds minder op de distributie en investeerden tegelijk in nieuwe technieken.’
“
We hebben een E-peil van -16.
”
.
nieuw project een berekening op maat. Zo vermijden we overdimensionering. Kijk bijvoorbeeld naar de warmtepomp die ons hele gebouw op temperatuur houdt. Mochten we de klassieke berekening toepassen (een warmteverlies van 30W/m², nvdr.) dan zouden we een warmtepomp van 147 kW moeten installeren. Maar volgens onze berekenin- ›››
‘Eerst kwamen we met daglichtgestuurde ledverlichting op de proppen. Hiermee kan je tot wel 90 procent energie uitsparen, zonder aan comfort te verliezen. We elimineren simpelweg de menselijke factor. Zoals je ook in ons gebouw ziet, zijn er amper nog schakelaars aanwezig. Het is een cliché, maar de goedkoopste energie is diegene die je niet verbruikt.’ ‘Vanuit die filosofie startten we iets later onze HVAC-afdeling op. Er is de jongste jaren immers almaar meer aandacht voor zelfconsumptie. Energie die je zelf opwekt, moet je ook zelf gebruiken. Warmtepompen zijn in dat geval een logische keuze. Veel meer installateurs zouden hiermee aan de slag moeten gaan.’
augustus 2018 • by Techlink
by Techlink
41
hlink
Project
De kantoren van Intellisol bevonden zich enkele jaren in deze container.
TECHNISCHE FICHE: PLAATS: Maastrichterweg 163a, 3680 Maaseik DUUR BOUW: twee jaar GEBRUIKTE MATERIALEN:
• • • • • • •
110 kilometer datakabel 2208 datapunten 28 geothermische boringen 9 warmtepompen 711 zonnepanelen 9.600m² isolatie 1.960m² driedubbele beglazing
››› gen volstond een model van 96 kW. Een besparing van 35%.’
‘Overdimensioneren heeft trouwens niet alleen financiële gevolgen. Je verliest ook heel wat comfort door temperatuurschommelingen, wat een gekend probleem is. Verschillende fabrikanten waren daarom geïnteresseerd in ons project. Ze geloofden niet dat wij met zo weinig vermogen ons gebouw op temperatuur konden houden. Nu komen ze een voor een kijken hoe wij dit toch hebben klaargespeeld. Deze voormiddag was er zelfs een delegatie Japanners van Mitshubishi op bezoek.’
Retourwater
Er valt heel wat te zien in het energiecentrum van Intellisol. Maar Lenn Coussement en Maarten Soubron blijven ingenieurs. Zij willen vooral weten
42
by Techlink
• augustus 2018
“
De vuistregels die in onze sector gelden, nemen we niet zomaar klakkeloos aan. . hoe het hele systeem werkt. Daarvoor neemt Herman Daniëls ons mee naar de kelder. ‘Gelieve hier geen foto’s te trekken’, waarschuwt de zaakvoerder. ‘Het warmtepompsysteem is onze verborgen parel. We passen hier een techniek uit de industrie op kleine schaal toe.’
” ‘We werkten een concept uit waarbij we het retourwater mengen. Zo krijgen we exact de temperatuur die wij wensen. Concreet voegen we in het koelseizoen het retourwater samen met water dat we geothermisch afkoelen. Willen we het gebouw daarentegen opwarmen, ›››
23 NOV 2018 www.installday.be
De Belgische vakbeurs voor alle installatietechnieken: binnenklimaat, sanitair, elektrotechniek, automatisering én beveiliging, verwarming, schoorsteenvegen, waterbehandeling. In de ruime hallen van Brussels Kart Expo van 9u30 tot 19u00. Gratis toegang voor bouwprofessionals. Sfeer en gezelligheid verzekerd dankzij gratis buffetten en drank. Meer informatie over het boeken van een stand voor dit unieke evenement via steve.caufriez@confederatiebouw.be. organisatie:
by Techlink
mediapartners:
by Techlink by Techlink
initiatief van:
by Techlink
hlink
Project
››› dan we gaan we anders tewerk. We mixen
in dat geval het retourwater met water uit het warmteopslagvat. Het vraagt wat regeling, maar we schroeven ons elektriciteitsverbruik stevig terug.’
Virtual Power Plant
‘Enkel door te experimenteren, kan je innoveren. Zo werken we momenteel aan een Virtual Power Plant. Dat batterijsysteem werkt volledig automatisch. Software, die onze eigen ingenieurs ontwikkelen, beslist wanneer we energie opslaan of verbruiken (zie ook: Virtual Power Plant ruimt zes problemen van de baan, nvdr.). Van zodra het programma naar behoren draait, brengen we het op de markt.’ ‘Ik wil mijn concullega’s tonen dat investeren loont’, zegt Daniëls tot slot. ‘Daarom werk ik graag mee aan het project Slagkracht voor de vernieuwende installateur. Met Intellisol hebben we al een heel pad afgelegd. Die ervaringen deel ik graag met anderen. Wees allemaal welkom op de inspiratiesessie op 16 oktober van 16u tot 18u!’
VIRTUAL POWER PLANT RUIMT ZES PROBLEMEN VAN DE BAAN Intellisol ziet haar kantoren als een levend labo. Zo werken ze momenteel aan een Virtual Power Plant. In de kelder staat een batterijsysteem met vermogen van 100 kW en een energie-inhoud van 200 kWh. Met een zelfgeschreven softwaresysteem wil het bedrijf een antwoord bieden op zes uitdagingen:
1STROOMUITVAL
Intellisol kan een stroompanne van vier uur overbruggen. In het gebouw zijn overal rode stopcontacten geïnstalleerd. Wie een toestel aansluit op dit noodnet kan ongestoord doorwerken als de elektriciteit uitvalt.
2VRAAGSTURING
Vandaag kennen we in ons land enkel het dagen nachttarief. Intellisol gelooft echter dat we evolueren naar een variabel tarief. Als er veel energie voor handen is zal de prijs dalen en vice versa. Door zelf een reserve te hebben, kan je jouw energie gebruiken als de prijs te hoog staat.
3AUTOCONSUMPTIE
Wie overschotten opslaat, kan die op het net injecteren als de vraag het hoogst is. Je verkoopt jouw energie wanneer andere producenten weinig aanbod hebben.
44
by Techlink
• augustus 2018
4PEAK SHAVING
Door de invoering van de digitale meter kan de netbeheerder exact berekenen hoeveel energie je effectief op het net zet. Niet jouw gemiddeld vermogen, maar jouw maximale vermogen wordt belast. Daarom beperk je de pieken het best zoveel mogelijk. Zo zorg je ervoor dat dit bedrag niet te hoog uitvalt.
5ONDERSTEUNING STROOMNET
Batterijen zijn ideaal om schommelingen op het net op te vangen. Elia geeft daarom een vergoeding aan bedrijven die grote batterijen plaatsen. Tegen juni volgend jaar wil de hoogspanningsnetbeheerder 1 megawatt capaciteit opbouwen.
6LAADINFRASTRUCTUUR
Wie verschillende elektrische wagens tegelijk wil opladen, heeft veel vermogen nodig. Door jouw batterijsysteem juist te koppelen aan de laadinfrastructuur heb je geen zwaardere aansluiting op het stroomnet nodig.
NIEUW
LUNA B LED WATERDICHT VERLICHTINGSTOESTEL
Slank armatuur, volledig uit polycarbonaat, zonder externe connector Onverliesbare inox clips die open te maken zijn met de hand Snelle installatie BESCHIKBAAR IN 120 cm: 2800 lm en 3900 lm I 150 cm: 5400 lm en 6500 lm IP65
IK08
MEER INFO EN BESTELLEN op https://eshop.cebeo.be en in de Cebeo filialen
hlink
Vraag en antwoord
Mag je XGB-kabels zonder buis verzinken? XGB-kabels worden sinds enkele jaren in heel wat gebouwen geplaatst. Vaak verzinken elektrotechnici deze kabels in beton zonder buis. Maar het was niet duidelijk of dat wel mag volgens het AREI. Techlink vroeg de FOD Economie om verduidelijking.
‘Onlangs kreeg ik een mailtje van een van onze leden uit de provincie Luik’, steekt Kris Van Dingenen, directeur Technologie en Certificatie bij Techlink, van wal. ‘Hij merkte terecht op dat artikel 214 niet meer van deze tijd is. Het artikel beschrijft welke leidingen je zonder buis in beton of cement mag verzinken. Volgens de tekst mag je hiervoor enkel leidingen met een mantel in polyvinylchloride of gelijkwaardige producten gebruiken. Dat zijn de zogenaamde XVB-kabels. Deze opvolger van de vroegere VVB-kabel is ons land zowat de meest gebruikte kabel in elektrische installaties.’
XVB of XGB
‘XVB-kabels, waar artikel 214 van spreekt, mag je echter sinds september 2013 niet meer overal gebruiken. In lokalen of plaatsen waar de uitwendige invloedsfactoren BD2, BD3 of BD4 gelden (meer info zie: <FAQ brandveiligheid>), moet je volgens het AREI halogeenvrije kabels plaatsen. De XGB-kabel is de meeste gekende kabel in dat gamma.’
beroepsfederatie van kabelfabrikanten. Na wat overleg is het probleem van de baan. ‘Het artikel uit het AREI dateert uit een tijd dat er van XGB-kabels nog geen sprake was. De FOD Economie liet verstaan dat beide mantels gelijkwaardig zijn. Je mag een XGB-kabel, net als XVB-kabels, zonder buis verzinken. Al moet je dan uiteraard ook rekening met alle andere regels uit artikel 214. Je mag bijvoorbeeld enkel verzinken zonder buis als je de kabel afdekt met een laag beton of cement van minstens drie centimeter. Dat geldt voor alle kabels.’ ‘Volgend jaar komt er trouwens een herwerkt AREI uit. We vragen sowieso om artikel 214 te actualiseren. Intussen willen we alvast dat de kabelfabrikanten de technische fiches van XVB- en XGB-kabels aanpassen. Ze moeten in de rubriek “Plaatsingswijzen” expliciet schrijven dat je beide soorten kabels zonder buis mag verzinken. Zo ontstaat er geen verwarring’, aldus Van Dingenen.
Vervolgens rijst de vraag of je XGB-kabels, net als XVB-kabels, zonder buis mag verzinken. Beide kabels hebben immers een andere buitenmantel. ‘Volgens artikel 214 moet de mantel uit polyvinylchloride bestaan, of “een gelijkwaardig materiaal”. Maar wat “gelijkwaardig” juist betekent, legt het AREI niet uit. Ook in de technische fiches vonden we geen antwoord.’
Probleem opgelost
Techlink legde de vraag tot slot voor aan de FOD Economie en aan Cablebel, de
46
by Techlink
• augustus 2018
VRAGEN? Stuur ze naar kris.vandingenen@techlink.be
EXTRA BRANDVEILIG? PREFLEX SAFE®!
Onze voorbedrade buizen voldoen standaard aan strenge normen.
Met Preflex SAFE® brengen we een assortiment met halogeenvrije kabels.
Preflex SAFE®
Met het Preflex SAFE®-gamma brengen we al enkele jaren producten die je helpen om te voldoen aan het Artikel 104 in het AREI.
Extra brandveilig? Preflex SAFE®!
www.preflex.com
hlink
De medeweker
DAVID GERMANI
> Geboren op 30 maart 1971 > Sterrenbeeld: Ram > Functie: Consultant Energy Transition & Market
> In dienst sinds 02/01/2014 > Lievelingseten: zeevruchten > Favoriete muziek: techno > Favoriete boek: De weg ( Cormac McCarthy)
>
48
Leden van Techlink kunnen met al hun vragen rond hernieuwbare energie bij David terecht. Contacteer hem via david.germani@techlink.be.
by Techlink
• augustus 2018
De werknemers van Techlink staan dagelijks voor jou op de barricaden. Ze vertegenwoordigen onze sector in heel wat vergaderingen, beantwoorden al jouw vragen en doen zoveel meer. Toch verschuilt zich achter de façade ook gewoon een mens met zorgen en dromen.
ENERGIESPECIALIST DAVID GERMANI
“
Belgen kunnen goed met zichzelf lachen
Je vindt hem in quasi iedere vriendengroep. Die ene persoon die alles afweet van muziek. David Germani, energiespecialist bij Techlink, is zo iemand. ‘Muziek is de rode draad in mijn leven. Ik maak al jarenlang compilaties voor al mijn vrienden: eerst op cassette, later op minidisc, dan op cd en nu gewoon op Spotify. Die online bibliotheek was een ontdekking voor mij, maar als ik tijd heb en echt iets wil ontdekken dan loop ik gewoon binnen in de platenwinkel. Ik vind het enorm ontspannend om in de platenbakken te grabbelen. Effe wegdromen en verzinken in mijn gedachten.’ ‘Momenteel ben ik volop aan het verbouwen. Dan ga ik mijn platencollectie eindelijk opnieuw een mooie plaats kunnen geven in huis. Vandaag ligt het grootste deel van mijn collectie bij mijn ouders. Zij wonen in een klein dorpje niet ver van Grenoble. Daar ben ik opgegroeid, maar intussen woon ik al meer dan 12 jaar in België. Ik verliet Frankrijk voor de liefde.’
Lol trappen
‘België heeft me oprecht verrast. Er zijn drie dingen waar ik enorm van hou: de Ardennen, de Vlaamse steden en de Belgen. In tegenstelling tot de Fransen kunnen Belgen goed met zichzelf lachen. Fransen nemen het soms allemaal soms wat te serieus. Terwijl iedereen graag eens lol trapt, toch?’ ‘Er zijn natuurlijk ook dingen die ik mis: de bergen bijvoorbeeld. Tijdens mijn jeugd ging ik skiën wanneer ik daar zin in had. Binnen het uur stond ik op de piste. Dat gaat nu niet meer. Daarnaast mis ik ook Parijs. Daar woonde ik meer dan tien jaar. Telkens ik terugkeer, voelt
”
het als thuiskomen. Maar bon, alles op zijn tijd. Intussen ben ik vader: Marius is tien, Pauline negen. Ik vind het belangrijk dat zij opgroeien in het groen. Parijs is geen stad voor kinderen.’
Lobbyist
‘Toen ik toekwam in België, vond ik al snel werk bij het CRISP. Dat centrum voor politiek onderzoek is een begrip in Franstalig België. Ik kreeg er de taak om een boek te schrijven over de Duitstalige gemeenschap, terwijl ik op dat moment zelfs niet wist dat die gemeenschap bestond (lacht).’ ‘Eens dat project erop zat, werkte ik mee aan Fierwall, een studie rond hernieuwbare energie. Van het één kwam het ander. Ik werd directeur van een vzw die zich ook toespitste op deze materie. Die organisatie loodste ik binnen bij Confederatie Bouw. We hadden maar enkele honderden leden en ik wilde groeien. We gingen op in de Confederatie, waardoor ik terechtkwam bij Techlink als specialist hernieuwbare energie.’ ‘Na al die jaren doe ik mijn job nog altijd even graag. Als mensen me vragen wat ik doe dan zeg ik dat ik lobbyist ben. Ze schrikken vaak even, maar draaien snel bij als ik uitleg wat mijn functie exact inhoudt. Ik ben erg trots dat ik meewerk aan een betere wereld. Ik zal mijn kleinkinderen recht in de ogen kunnen kijken als ik later oud ben. Mochten ze me vragen waarom onze generatie niks gedaan heeft om het klimaat te redden, dan wil ik op zijn minst kunnen zeggen dat ik geprobeerd heb. Alleen al daarvoor kom ik elke dag met een glimlach naar het werk.’
augustus 2018 • by Techlink
by Techlink
49
hlink
Productnews
zekering van Federale Verzekering voor het zesde jaar op rij met de hoofdprijs aan de haal. Eén van de voordelen van deze verzekering is My Federale. Via deze site geven klanten hun arbeidsongevallen en schade aan. Verder kunnen ze er hun dossier opvolgen en de evolutie van hun schadestatistieken bekijken. www.federale.be
Preflex opgenomen in Wienerberger
Stop & Go Connected vermijdt ontdooide diepvries
Een differentieelschakelaar die afschakelt terwijl iedereen van huis is. Wij, elektrotechnici, weten welke gevolgen dat kan hebben. Zo kan jouw diepvries ontdooien en moet al het eten in de vuilnisbak. Dat vermijd je uiteraard liever. Daarom zocht Legrand een oplossing voor dit probleem. Koppel de Stop & Go Connected aan de differentieelschakelaar. Is er ergens een storing, dan gaat het systeem na of deze onderbreking permanent is. Je krijgt een melding op jouw smartphone en kan de schakelaar opnieuw inschakelen als het probleem slechts tijdelijk was. www.legrand.be
Wago brengt grotere verbindingsklem op de markt
Preflex maakt sinds kort deel uit van de Oostenrijkse bouwmaterialengroep Wienerberger. Het bedrijf, met hoofdzetel in Ninove, is vandaag al een van de grootste fabrikanten van flexibele voorbedrade buizen in Europa, maar kan door de overname nog verder blijven groeien. Zo gaat Preflex nauwer samenwerken met Pipelife. Deze firma maakt onder andere elektrobuizen. Een perfecte match! www.preflex.be
Wago had al heel wat verbindingsklemmen in zijn gamma. Maar nu komt de Duitse fabrikant met een nog grotere variant op de proppen. Sinds kort bestaat de Wago 221-serie ook voor geleiders met een doorsnede tot zes mm², waar dit vroeger 4 mm² was. Het principe blijft hetzelfde: hendel open, geleider invoegen, hendel dicht, klaar. Een fluitje van een cent. www.wago.be
Haarfijne warmtebeelden in zakformaat Federale Verzekering wint Decavi verzekeringstrofee
Dienstverlener Decavi bekroont elk jaar de beste verzekeraar in twee categorieën: levens- en niet-levensverzekeringen. In die laatste groep ging de arbeidsongevallenver-
50
by Techlink
• augustus 2018
Warme zekeringen, weglekkende koude lucht of problemen met leidingen. Al deze problemen spoor je eenvoudig op met de Flir C3. Deze compacte warmtebeeldcamera past in jouw broekzak en kan je connecteren met jouw smartphone of tablet. Via de Flir-Tools-app analyseer je de beelden in een handomdraai. Daarenboven is het mogelijk om video’s te streamen, wat dit model uniek maakt. www.flir.eu
CUBE 400
De laadoplossing voor E-bikes! De nieuwe CUBE 400 overtuigt met een innovatieve en design-krachtige oplossing voor het opladen van E-bikes. De CUBE 400 is voorzien van verschillende individuele lockers om de batterij van je E-bike op te laden, smartphones kunnen hier ook opgeladen worden en de resterende ruimte kan je benutten om helmen, rugzak en handschoenen veilig te bewaren.
SOLARCLARITY DÃ&#x2030; SPECIALIST IN BUILDING INTEGRATED PV BIPV maakt het mogelijk om duurzame energieopwekking te combineren met bouwfuncties en draagt daardoor bij aan de wens naar duurzame energieopwekking met behoud van esthetiek.
MAAK DUURZAME AMBITIES WERKELIJKHEID www.solarclarity.be