Power+ augustus 2020 by Embuild

Informatieblad Techlink voor installatiebedrijven speciale technieken

AUGUSTUS 2020 DRIEMAANDELIJKS LEDENBLAD

by Techlink

Het potentieel van energiegemeenschappen Bewustwording over cybersecurity

Trends

Verlichting, elektrotechniek en slimme gebouwen

by Tech

MASTERING THE

ART OF CABLE M A N AG E M E N T

KABELBANEN

Gesloten kraag voor meer stevigheid

DRAADGOTEN

Gepatenteerde I-profilering

Omgerolde boord zorgt voor extra veiligheid

Geperforeerde bodemplaat zorgt voor ventilatie van de kabels

Sterk concept door overlap en doordruk bodem

KABELLADDERS

MONTAGESYSTEMEN

BRANDWEREND

INOX

KABELOPHANGING

THE BOX plug&play vloersysteem

SERVICEKANALEN

SOLAR supersnelle en flexibele montage van solar installaties

NIEUW: OMEGA BEUGELS IN ULTRA GALVA DE U LT I E M E BESCHERMING T EGEN COR R OSI E

SCAN ME T R AYC O

Â®

- B E D R I J V E N PA R K C O U P U R E 5 A

B - 9 7 0 0 O U D E N A A R D E - T. + 3 2 ( 0 ) 5 5 2 3 2 9 9 0 I N F O @ T R AY C O . B E - W W W.T R AY C O . B E

EDITO

Digitalisering speelt een cruciale rol in de energietransitie! Niemand ontsnapt er nog aan: de digitalisering dringt door in alle dimensies van onze maatschappij. Ook u als installateur kan niet achterblijven. Digitale technologieën en innovatieve toepassingen blijven zich in een snel tempo ontwikkelen. Big data, blockchain, augmented reality, artificiële intelligentie en Internet of Things zijn al lang geen buzzwords meer en ontpoppen zich ook in de installatiesector als een opportuniteit om verduurzaming te versnellen. En dat biedt kansen!

Karl Neyrinck

We leven in een steeds meer gedigitaliseerde wereld waarin het verzamelen van data de toekomst van de planeet bepaalt. Installatiebedrijven beschikken over steeds meer (technische) data en bekijken hoe ze die gegevens kunnen gebruiken om o.a. hun bedrijfsprestaties te verbeteren. Gegevens zijn echter niet alleen essentieel en waardevol voor bedrijven maar ook zeer interessant voor hackers die het kunnen doorverkopen of het bijvoorbeeld kunnen gebruiken om – na een diefstal – de oorspronkelijke eigenaren te chanteren. Dus door de digitalisering wordt cybersecurity (zie pagina 42) ook steeds belangrijker. Digitalisering speelt een cruciale rol in de broodnodige energietransitie waar de maatschappij om vraagt. Als sector moet het onze drijfveer zijn om te kijken wat wij met onze kennis van technologie en digitalisering kunnen betekenen voor de maatschappij. Zoeken naar oplossingen die bijdragen aan verduurzaming en de energietransitie is de kernboodschap voor de komende jaren. Ik hoop van harte dat de artikels in onze magazines u inspireren om te gaan onderzoeken hoe u die kans optimaal kunt grijpen. Karl Neyrinck VOORZITTER TECHLINK NATIONAAL

COLOFON Confederatie Bouw Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel confederatiebouw.be BTW: BE 406 479 092

Techlink vzw Joseph Chantraineplantsoen 1 • 3070 Kortenberg T. +32 2 896 96 10 info@techlink.be • www.techlink.be

Redactie Dirk De Wolf dirk.dewolf@confederatiebouw.be T. +32 2 545 59 48

Verantwoordelijke uitgever Filip Coveliers, directeur communicatie filip.coveliers@confederatiebouw.be

Director General Kris Van Dingenen kris.vandingenen@techlink.be

Vertaling André Verkaeren, Metaphrasis bvba

Periodiciteit • Oplage 4x per jaar • 3000 Nederlandstalig, 2000 Franstalig

Publiciteit Inge De Ridder T. +32 53 80 87 47 inge.deridder@confederatiebouw.be

Vormgeving Nikka Cuypers nikka.cuypers@confederatiebouw.be Drukwerk Graphius

by Techlink

IBT LED INBOUWBEHUIZINGEN VOOR BETONVLOEREN | Eenvoudig meer licht!

NIEUW!

veilig.inspirerend.groen. Integreer uw verlichting, luidsprekers en andere inbouwcomponenten in betonvloeren met de nieuwe IBT LED van Spelsberg. Ook een grote serie duo/trimless spots zijn in onze IBT LED in te bouwen! Voordelen in één oogopslag Toe te passen in prefab vloeren (bij de betonfabriek) of bij het storten op de werf Voordelig en eenvoudig in te bouwen Geschikt voor gladde en flexibele buis Voorzien van duidelijk aangegeven centreerpunt Eenvoudig uit te richten Mogelijkheid tot spijkerbevestiging buiten de behuizing Uitsparing tot maximaal 300 mm

Buisinvoeringen bovenop het betondek Toepasbaar voor LED lichtbronnen max. 15, 20, 47 Watt 8 Geïntegreerde buisinvoeringen met buisstop en trekontlasting (4 x 5/8, 4 x 3/4) Invoeringen eenvoudig te openen Contacteer ons voor meer informatie www.spelsberg.be Tekensymbolen voor CAD en BIM zijn te downloaden via: www.mepcontent.eu

Spelsberg Belgium BV . Tiensesteenweg 36 . 3000 Leuven . Tel.: 02/486.75.75 . e-mail: sales@spelsberg.be

www.spelsberg.be

INHOUD

Ecodesign en Energy Labelling

Strijd om vakmensen

Sinds 5 december 2019 zijn de nieuwe regelgevingen met betrekking tot Ecodesign en Energy Labelling van verlichting van kracht. Deze vernieuwde wetgeving zorgt onder meer voor de uitfasering van energieinefficiënte verlichtingsbronnen.

Uit onze grootschalige enquête onder de leden van Techlink blijkt dat zowel in 2018 als 2019 liefst 90% van de bedrijven uit onze sector heel moeilijk nieuwe medewerkers vindt wanneer ze de arbeidsmarkt optrekken. Aantrekkelijk zijn én blijven is dus belangrijk.

Onderschat cybercrime niet!

cruciale rol in de energietransitie!

vinden én te behouden

cybercrime niet!

Edito: Digitalisering speelt een

Actualiteit: Light + Building trends toch zichtbaar

Wetgeving: Ecodesign en Energy Labelling van verlichtingsproducten

Actualiteit: LEDs talk BIM

Actualiteit: Warmtepomp nu ook ontdekt door Elon Musk

Enquête: Strijd om vakmensen te

Lid in de kijker: Genetec

Enquête: Steeds meer

Door de digitalisering van de installatiesector wordt cybersecurity steeds belangrijker voor installateurs. Ongeacht de grootte van het bedrijf, hebben cyberaanvallen vaak grote (financiële) gevolgen. In dit artikel gaan we dieper in op de cyberrisico’s en de mogelijke voorzorgsmaatregelen.

Technologie: Onderschat

Actualiteit: Doe een beroep op alternatieve geschillenbeslechting!

Technisch dossier: Publiek onderzoek van een grondige update van de NBN S21-100-1

België zet een kleine stap vooruit

totaalinstallateurs in België

Actualiteit: Energietransitie:

Wetgeving: Het potentieel van de energiegemeenschappen

De medewerker: Technology & Innovation Manager Jan Caerels

Productnews

augustus 2020 • by Techlink

by Techlink

hlink

Actualiteit

Opvallende trends

in verlichting, elektrotechniek en slimme gebouwen De eerstvolgende vakbeurs Light + Building vindt plaats van 13 tot 18 maart 2022. Beursorganisator Messe Frankfurt besliste om de editie van dit jaar te annuleren door het coronavirus. De vakbeurs werd eerder al dit jaar uitgesteld van maart naar eind september 2020. Om op veilig te spelen is nu beslist om pas in 2022 de elfde editie van het tweejaarlijkse event te organiseren. Ondanks dat de vakbeurs niet doorgaat zijn de ontwikkelingen op het gebied van verlichting, elektrotechniek en slimme gebouwen toch zichtbaar. Hieronder "lichten" we enkele trends toe.

Intelligente infrastructuur van een wijk.

Light + Building wou niet enkel aandacht besteden aan de koppeling van intelligente gebouwsystemen in een netwerk, maar evenzeer aan de invloed van een vernieuwend lichtdesign.

by Techlink

• augustus 2020

Building

SMART URBAN

Het dagelijkse leven wordt steeds slimmer: apps vertellen ons of de gedeelde elektrische auto op de volgende straathoek is opgeladen. Of dat het nemen van de bus misschien toch sneller gaat.

‘s Avonds gaan de straatlantaarns pas volledig aan als de winkels het licht in hun etalage hebben uitgedaan. De vuilnisophaaldiensten halen de vuilnisbakken niet volgens een vast schema op, maar wanneer de sensor voor het vulniveau alarm slaat. En dat zijn slechts

Digitale infrastructuur is aangewezen op in een geconnecteerde beveiliging.

drie voorbeelden van intelligente netwerken in onze stadswijken. Het buzzwoord “Smart Urban” weerspiegelt het heden en de toekomst van een intelligente elektrische wijkinfrastructuur en de daarmee gepaard gaande progressieve elektrische laadinfrastructuur. Geconnecteerde beveiliging is een evidente bijkomende vereiste. GECONNECTEERDE BEVEILIGING

Het belang van veiligheidstechnische installaties neemt wereldwijd toe. Want om veiligheid te realiseren, moeten individuen, instellingen of gebouwen aan steeds weer nieuwe standaards voldoen. Digitale bescherming betekent evenwel veel meer dan alleen maar beveiliging op zich. Bewaking, toegangscontrole en gegevensbescherming zijn allemaal even essentieel. Meer bepaald wanneer veiligheidstechnische faciliteiten onderling en met de complete gebouwtechniek netwerkgekoppeld zijn. Hoe beter alle voor de veiligheid relevante componenten op elkaar afgestemd zijn, hoe hoger hun gezamenlijk rendement is. Hetzelfde geldt voor de koppeling van veiligheidstechnische met alle andere gebouwtechnische installaties. Interfaces, standaards, planning en integratie zijn daarom fundamentele invloedsfactoren.

Light

VORM VOLGT FUNCTIE

Naast het strategisch gebruik van ramen of lichtschachten wordt slim geplaatste verlichting en kunstverlichting alsmaar belangrijker in de lichtvoorziening. Dankzij efficiënte led-technologie ontwikkelen fabrikanten verlichtingstoestellen die al bijna geen behuizing hebben en daarmee ook geen eigen vorm. De focus ligt dus volledig op de lichtbron en het licht zelf. Deze ontwikkeling zien we in woningen, maar zullen ook steeds meer binnen onze werkomgeving opduiken.

Verlichtingsspecialiste Catherine Lootens (KU-Leuven, Groen Licht Vlaanderen) vestigde onze aandacht hierbij op de trend dat lichtgevende oppervlakken in de toekomst hun positie als basisverlichting zullen uitbouwen. ‘Vanuit het perspectief om gebouwgebruikers voldoende verticaal licht te geven, lijken deze oplossingen in de kaart te liggen van de wetenschap van integratieve verlichting. Zo ontdekt men vandaag op de markt al plafondsystemen die een heldere blauwe hemel nabootsen om gebruikers in centrale lokalen zonder ramen, een realistische indruk te geven van daglichttoetreding. Bij al deze nieuwe tendensen zal toch zeker ook voldoende aandacht moeten gaan naar het visueel comfort (vastgelegd in normen en wetgeving) en een geoptimaliseerd lichtontwerp op maat van de mens.’ DIGITALISERING IS DE DRIJVENDE KRACHT

Heel wat fabrikanten focussen zich op digitalisering en de mogelijke innovaties die de digitale evoluties met zich meebrengen. Intelligent geconnecteerde toestellen en systemen leveren een bijdrage aan de veiligheid, het comfort en de energie-efficiëntie. Digitalisering is bovendien de drijvende kracht achter deze ontwikkelingen, maar ook de aanstichter van nieuwe diensten en businessmodellen (zie volgende paragraaf ). ›››

Dankzij efficiënte led-technologie ontwikkelen fabrikanten verlichtingstoestellen die bijna geen behuizing hebben.

augustus 2020 • by Techlink

by Techlink

hlink

Actualiteit

maken van het Internet of Things (IoT)’, stelt Dr. Jürgen Waldorf, directeur van de afdeling verlichting van de Duitse Vereniging van Elektrische en Elektrotechnische Fabrikanten (ZVEI). ‘Op dit gebied zal de nieuwe technologie, en met name de koppeling met sensorsystemen en andere technische voorzieningen, de mogelijkheid bieden om het gebruik van licht aan te passen aan de specifieke behoeften van elke gebruiker. Op deze manier kan de werking van het verlichtingssysteem en het totale energieverbruik worden geoptimaliseerd in combinatie met zonwering, airconditioning en gebruikersgedrag.’

Bron: Signify

››› ‘In de toekomst zal verlichting deel uit-

In de toekomst zal verlichting deel uitmaken van IoT.

AS A SERVICE MODEL

Warmte, licht of veiligheid, zonder dat je zelf hoeft te investeren. Dat ontstaat als producten en diensten op het gebied van abonnementsmodellen beschikbaar komen. Dit staat bekend als "X as a Service", kortweg XaaS. Dus Light as a Service (LaaS), “Security as a Service” (SaaS) en “Heat as a Service” (HaaS) bieden voordelen voor zowel aanbieders als klanten. Concreet houdt LaaS in dat een verlichtingsinstallatie aangeboden wordt die voldoet aan de nieuwe normen en technieken, maar dat alle hardware die hiervoor nodig is – in hoofdzaak de armaturen – eigendom blijft van de fabrikant. De eindklant krijgt in ruil daarvoor bepaalde garanties inzake de energieefficiën tie, prestaties en/of functionaliteit van de verlichtingsinstallatie en betaalt hiervoor een periodieke, doorgaans maandelijkse, bijdrage. Het realiseren van een energiebesparing is een centrale ambitie bij LaaS-projecten. Het is immers met de besparing op energieen onderhoudskosten dat de maandelijkse bijdrage gefinancierd zal worden. Het resterende aandeel van de besparing geldt in principe als directe winst voor de klant. Heeft een LaaS-contract betrekking op een volledig nieuwe installatie – want ook dat is mogelijk – dan wordt de

by Techlink

• augustus 2020

XaaS is een toepassingsgebied dat veel potentieel biedt, maar nog niet helemaal op de markt ingeburgerd is.

besparing berekend ten opzichte van een klassieke verlichtingsinstallatie. Belangrijk hierbij is dat de eindgebruiker moet aangeven dat binnen de marges van de energiebesparingen en de financiële afspraken, ook steeds moet voldaan worden aan de eisen van goed lichtontwerp en visueel comfort.

Uiteindelijk zijn het niet de armaturen, beveiligingscamera’s of verwarmingsinstallaties die de klant wil, maar het licht, veiligheid en warmte. Met dergelijke nieuwe typen serviceovereenkomsten krijgen eindgebruikers een product of installatie dat ze willen voor hun huis, zonder dat ze hoge investeringskosten hebben.

Wie is OPPLE? OPPLE is een snelgroeiend familiebedrijf met meer dan 20 jaar ervaring in verlichting. Sinds 2016 zijn wij beursgenoteerd en staat OPPLE in de top 10 van toonaangevende verlichtingsbedrijven ter wereld. Elke dag werken meer dan 6.000 enthousiaste collega’s onvermoeibaar in onze regionale verkoopkantoren en op de OPPLE-campus in China. Er zijn zo’n 4.000 OPPLE-winkels en ruim 40.000 verkooppunten over de hele wereld.

OPPLE.COM

Raadpleeg de catalogus

Comelit ADVANCE PROFESSIONELE OPLOSSINGEN EN SYSTEMEN VOOR SPECIALISTEN. Comelit introduceert de nieuwe professionele serie camerabewaking. Een nieuwe reeks met tal van voordelen: Ultra Starlight technologie True WDR Frame rate tot 60 fps Audio-integratie Geavanceerde video analyse: • • • • • •

Tellen van personen en/of voertuigen Lijndetectie Gezichtsherkenning Warmtekaarten Publieksdichtheid Trackingfuncties

Neem contact op met uw Comelit vertegenwoordiger of op 02/411.50.99 voor meer informatie.

SW Comelit Advance VMS

App Comelit Advance

hlink

Wetgeving

Nieuwe regels rond Ecodesign en Energy Labelling van verlichtingsproducten 2021 wordt een jaar van grote veranderingen voor iedereen die licht op de Europese markt brengt. De nieuwe regels op het gebied van Ecodesign (EU 2019/2020) en Energy Labelling (EU 2019/2015) gaan impact hebben. Deze wetgeving kwam tot stand als gevolg van o.a. de toenemende (politieke) drive om te verduurzamen en beoogt onder andere de Europese fabrikanten en invoerders te ondersteunen in deze zeer competitieve markt. Dit complex kluwen vraagt om meer uitleg.

Ecodesign en Energy Labelling vullen elkaar aan. Ze hebben beide de volgende beleidsdoelstellingen:

ting is dat de Green Deal tot nieuwe regelgeving zal leiden, ook op het gebied van verlichting.

Ecodesign

- de energie-efficiëntie van producten en de bescherming van het milieu verbeteren; - het vrije verkeer van energiegerelateerde producten in de EU bevorderen; - informatie aan de consumenten verstrekken zodat zij voor efficiëntere producten kunnen kiezen.

Waarom deze nieuwe regelgeving?

De primaire doelstelling van deze regelgeving is eenvoudig: de energie- efficiëntie van producten verbeteren om zo energie en grondstoffen te besparen. De lat voor energiebesparing ligt steeds hoger om de technologische vooruitgang aan te sporen, en zo finaal de klimaatverandering te bestrijden. De regels op het gebied van verduurzaming worden regelmatig herzien, dus ook de wetgeving. Die moet immers aansluiten op de actuele stand van de technologie en die ontwikkelt zich voortdurend. Hierbij denken we ook

by Techlink

• augustus 2020

aan de Europese Green Deal, het klimaatplan dat van Europa in 2050 het eerste klimaatneutrale continent in de wereld moet maken. Zo’n beleid zal gericht zijn op enerzijds een doorgedreven energiebesparing en anderzijds het reduceren van de uitstoot van CO₂ door hernieuwde energiebronnen, zoals zonne- en windenergie. Om dit te realiseren is het niet alleen belangrijk om bedrijven aan te spreken, maar allerhande stimulerende maatregelen te geven aan de vraagkant van de markt. De verwach-

Ecodesign is de integratie van milieu aspecten in het productontwerp. Doel is de milieuprestaties van een product gedurende de hele levenscyclus te verbeteren. In de wetgeving inzake Ecodesign zijn eisen inzake energie-efficiëntie en andere eisen inzake productontwerp vastgesteld, wat betere milieuprestaties oplevert. Producten die niet aan deze eisen voldoen, mogen niet worden verkocht in de EU, waardoor de slechtst presterende producten uit de markt worden genomen. De uitvoeringsmaatregelen inzake Ecodesign voorkomen dat consumenten zeer inefficiënte goederen vinden om te kopen, wat voor de samenleving zeer hoge kosten met zich mee zou brengen in de vorm van een hoger energieverbruik en de daarmee samenhangende vervuiling. De uitvoeringsmaatregelen vormen dan ook een aanvulling op de energie-etikettering zoals weergegeven in figuur 1, die voorkomen dat consumenten aankopen doen die te hoge kos-

ten voor de samenleving met zich meebrengen. VERLICHTING

Ecodesignregels zijn verplicht voor bijna alle lampen die in de EU worden verkocht. Deze voorschriften stellen eisen aan de energie-efficiëntie en andere factoren zoals de levensduur van de lampen en de opwarmtijd. Noodverlichting en lampen die zijn ontworpen voor zeer specifieke toepassingen, bijvoorbeeld in theaters, of lampen die in zeer kleine hoeveelheden per jaar (minder dan 200 voor de hele EU) worden verkocht, zijn uitgesloten van deze voorschriften. Met ingang van 1 september 2021 worden de bestaande voorschriften van Verordening (EG) nr. 244/2009, Veror-

dening (EG) nr. 245/2009 en Verordening (EU) nr. 1194/2012 ingetrokken en vervangen door nieuwe voorschriften voor lichtbronnen en afzonderlijke voorschakelapparaten in het kader van Verordening (EU) nr. 2019/2020 betreffende eisen inzake ecologisch ontwerp voor lichtbronnen en afzonderlijke voorschakelapparaten. De nieuwe regels brengen ook een nieuwe uitfasering met zich mee van een selectie energie-inefficiënte, verouderde TL-buizen (zoals T2, T8 en T12), halogeen lampen (zoals GY6.35) en spaarlampen (zoals CFLi). Die uitfasering zal in twee fasen verlopen: één deadline vanaf 01.09.2021 en één vanaf 01.09.2023. De reden voor deze uitfasering is dat de lampen in kwestie niet energie-effi ciënt zijn en dat er voldoende efficiëntere alternatieven op de markt beschikbaar zijn.

WAT IS DE IMPACT OP DE MARKT?

Uit de impact assesment van de Europese Commissie, SEC(2019) 340 final, blijkt onder andere: - Jaarlijks 41.9 TWh minder elektriciteitsverbruik tegen 2030; - Jaarlijks 14.3 Mt CO₂eq minder broeikasgas emissies tegen 2030; - Jaarlijks € 7,7 miljard besparingen voor consumenten tegen 2030; - Meer lichtbronnen die aan de regelgeving zullen voldoen; - Nieuwe functies in led's voor slimme verlichting en Human Centric Lighting; - Stimulans voor demonteerbare ledarmaturen.

Energy Labelling

Verlichtingsproducten worden geleverd met energielabels en informatie die op ›››

Figuur 1: COMBINATIE VAN EU-INSTRUMENTEN DIE GERICHT ZIJN OP DE MILIEUPRESTATIES VAN PRODUCTEN.

ECO-LABEL: Voluntary

A B

EU GPP:

Stimulate market for better products

Compulsory CE mark

Voluntary benchmarks for EED 2012/27/EU

Label of excellence

ECODESIGN:

5 4

Incentives

F G EU GPP: Prohibition to procure

3 ECODESIGN: Mandatory exclusion

2 1 ENVIRONMENTAL PRODUCT RANKING

augustus 2020 • by Techlink

by Techlink

hlink

ENVIRONMENTAL PRODUCT RANKING

Wetgeving

EFFECT VAN ENERGIELABEL MET MINIMALE ENERGIEPRESTATIENORMEN OP DE MARKT VOOR KOEL- EN VRIESKASTEN IN DE EU.

Figuur 2:

1992 2000 2006

ANNUAL MARKETSHARE (%)

0 A++

A+

Bron: Adapted from UNDP (2011a)

››› het product is gedrukt.A++ De labels zijn

vooral bedoeld om consumenten te helpen bij het vergelijken van producten, als het om energieverbruik gaat. Units met een groot vermogen voor indus trieel gebruik hoeven niet met een label te worden uitgerust. Doordat het energieverbruik van led lichtbronnen en led armaturen steeds lager ligt, dekt de schaalverdeling van het huidige energielabel niet meer goed de lading. Het energielabel wordt daarom herzien. NIEUWE REGELS

Het energielabel (etiket) zal drastisch gewijzigd worden:

Uitbreiding van het toepassingsgebied tot alle lichtbronnen die op de EUmarkt worden gebracht;

De stopzetting van het energie-etiket voor verlichtingsarmaturen (sinds 25 december 2019);

by Techlink

• augustus 2020

De aanpassing van het energie-etiket voor lampen aan de bekende energie-etiketschaal A (meest efficiënt) – G (minst efficiënt). De nieuwe etiketten zullen informatie geven over het energieverbruik, uitgedrukt in kWh per 1000 uur en een QR-code hebben die verwijst naar meer informatie in een online database (EPREL). Deze database is in het leven geroepen door de Europese Commissie met als doel het markttoezicht op de producten te verscherpen. Eind 2020 verwacht men dat de database publiekelijk inzichtelijk gemaakt wordt om de transparantie naar de consument te vergroten. Fabrikanten, importeurs, etc. moeten alle producten waarvoor een energielabel verplicht is, laten opnemen in de data base. WAT IS DE IMPACT OP DE MARKT?

Figuur 2 toont hoe de efficiëntie van verkochte producten evolueert.

Wat brengt de toekomst?

De nieuwe regels op het gebied van Ecodesign en Energy Labelling zijn een slim marketinginstrument, ontworpen om consumenten te laten investeren in het verminderen van hun energieverbruik en om fabrikanten in staat te stellen een groter rendement op hun investeringen te behalen wanneer zij inzetten op energie-efficiënte productontwerpen.

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Bram Verckens, Diensthoofd Hoog toezicht energie infrastructuur en producten bij FOD Economie, en Bram Soenen, Senior attaché Productbeleid bij FOD Volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu.

VOOR ELKE UITDAGING EEN OPLOSSING.

BENELUX.LEDVANCE.COM

DE COMPLETE LEDVANCE RANGE LEDVANCE staat voor hoogwaardige LED producten die eenvoudig te installeren zijn, efficiÃ«nt, met een hoge lichtkwaliteit, een uitstekende prijs/prestatieverhouding en een garantie tot 5 jaar. LED armaturen, LED lampen, een compleet LED strip-systeem en smart lighting. Wij bieden een breed portfolio voor vele toepassingen. Van industrie tot kantoren, van winkels tot hotels, als verlichtingsprofessional kunt u rekenen op LEDVANCE.

hlink

Actualiteit

LEDs talk BIM Op initiatief van Groen Licht Vlaanderen vond op 22 juni 2020 een online inspiratiesessie (webinar) plaats over BIM. Sprekers waren Kris Van Dingenen (Director General bij Techlink) en Kristof Haerens (Co-founder/CEO bij ThorbiQ) die dieper ingingen op wat BIM als meerwaarde kan betekenen voor digitale samenwerking tussen aanbieders en voorschrijvers van verlichting. In de bouwsector is digitale samenwerking meer dan ooit actueel. Denk hierbij ook aan de samenwerking tussen architecten, ingenieurs en lighting designers om aan de steeds veranderende eisen van de verlichtingswereld te beantwoorden. Daarbij hoort ook de ontwikkeling van verlichtingsproducten voor BIM. Het is voor de verlichtingswereld namelijk hét momentum om ook deze vorm van digitalisering te omarmen.

TechBiM

het overgedragen model zal ook effectief bruikbaar zijn omdat alle BIM-gebruikers kosteloos dezelfde generieke objecten van en voor de sector gebruiken. Zie ook het artikel “TechBiM nu opensource” in Power+ nr. 1/2020 (blz. 28-30).

MEER INFO? Voor meer informatie over TechBiM kan u contact opnemen met Kurt Van Campenhout, Project Manager TechBiM, via kurt.vancampenhout@ techlink.be. Neem ook een kijkje op www.techbim.be.

‘Techlink heeft zelf ervaring met het opzetten van digitale initiatieven zoals TechBiM, “de Belgische gemeenschappelijke, generieke objectenbibliotheek” voor gebruik in BIM modelling software voor technische installaties’, zegt Kris. Tijdens de beurs Digital Construction Brussels op 24 oktober 2019 kondigde Kris aan dat de TechBiM Content vanaf nu open-source ter beschikking staat (zie http:// bim.techbim.be) voor alle Belgische BIM-gebruikers als katalysator t.b.v. digitale samenwerking. Hierdoor stuit het overdragen van BIM-modellen tussen de BIM-gebruikers niet meer op weerstand (o.a. eigendomsrecht) en

by Techlink

• augustus 2020

Een efficiënte digitale samenwerking tussen fabrikanten en bouwprofessionals

BIM betekent ook voor fabrikanten een enorme opportuniteit om de digitale kloof met bouwprofessionals te verkleinen. Binnen het digitale bouwproces is immers grote nood aan betrouwbare productinformatie, waarvan het detailniveau afhangt van de fase van het bouwproces. Als fabrikant makkelijk digitaal vindbaar zijn, waarbij de bouwprofessionals een zeer duidelijk zicht krijgen op het

aanbod van producten en systemen waarvan de informatie op een zeer vlotte manier integreerbaar is in een BIM-model, is een enorme troef. ‘ThorbiQ speelt hier als technologiebedrijf sterk op in en stelt technologie als dienst ter beschikking om als fabrikant een sterk digitaal sales- en marketingkanaal op te zetten en daarmee ook een digitale dienstverlening te kunnen aanbieden, rechtstreeks aan bouwprofessionals. Bovendien is het sinds kort mogelijk om d.m.v. een freemium service de ThorbiQ-technologie kosteloos te gebruiken i.f.v. het kunnen publiceren van uw technische fiches naar BIM, waarbij de bouwprofessionals zoals architecten, studiebureaus, aannemers, installateurs en facilitair managers, deze technische fiches rechtstreeks linken in hun BIM-project omgeving’, zegt Kristof.

COMPATIBILITEIT MET TECHBIM

WAARDE VOOR FABRIKANTEN

WAARDE VOOR BOUWPROFESSIONALS

•

Fabrikanten kunnen zich beperken tot het

zeer vlot verrijken met betrouwbare data,

(bv. ThorbiQ) wordt samengevoegd met de

over de verschillende bouwfases heen.

gestandaardiseerde TechBiM-content.

•

Bouwprofessionals kunnen het BIM-model

aanleveren van data, die door technologie

•

BIM-modellen kunnen veel vlotter

Compatibiliteit met TechBiM zorgt

uitgewisseld worden t.b.v. digitale

overigens voor een belangrijke visibiliteit

samenwerking over de volledige keten.

bij bouwprofessionals!

Waterproof GRP (glasvezel versterkt polyester) START Waterproof GRP armaturen met een behuizing uit glasvezel versterkt polyester zijn ontworpen voor onfeilbare prestaties in de moeilijkste omstandigheden. START Waterproof GRP armaturen hebben geïntegreerde LEDs, in 600mm, 1200mm, 1500mm lengte, in een enkele of dubbele behuizing, met een hoog systeemrendement tot 125lm/W en een levensduur van 60.000 uur(L80B50). START Waterproof GRP is corrosie- en temperatuursbestendig met beschermingsfactor IP65 tegen indringen van vocht en stof en een bescherming tegen impacts IK08. De diffusor met lineaire prismastructuur optimaliseert de lichtverdeling en vermindert tegelijkertijd hinderlijke verblinding. Er zijn diverse uitvoeringen: • niet dimbaar • DALI dimbaar • met voorgemonteerde quick connector (Stucchi) • High Output • microwave • nood (3u autonomie) De ideale keuze voor werkplaatsen, parkeergarages en de industrie.

sylvania-lighting.com

hlink

Actualiteit

Warmtepomp, de toekomst van de verwarming, nu ook ontdekt door Elon Musk In een reeks recente tweets merkte Elon Musk op dat hij het geweldig zou vinden als Tesla een stille en efficiënte HVAC-unit zou maken, compleet met vochtigheidsregeling en HEPA-filter.

Musk's tweets werden gepost als reactie op gesprekken over de nieuwe warmtepomp van de Tesla Model Y, die volgens de CEO erg belangrijk is. Het model Y is de eerste van Tesla's elektrische auto's die gebruik maakt van een warmtepomp, die over het algemeen efficiënter is dan het elektrische weerstandsverwarmingssysteem dat in de vorige voertuigen van het bedrijf werd gebruikt. Zo’n warmtepomp verbruikt minder stroom zodat het rijbereik in de winter minder wordt aangetast.

Nieuwe technieken zoals warmtepompen

‘We stellen vast dat steeds meer installatiebedrijven zich gaan specialiseren in hernieuwbare energietechnieken en zo inspelen op de veranderende marktvraag. Dat is ook niet verwonderlijk. De overheid die steeds strengere energie(efficiëntie) -eisen oplegt in nieuwbouw en renovatie doet de vraag naar hernieuwbare energietechnieken stijgen. De energietransitie heeft effect op het keuzeproces van consumenten en daarmee ook op de dagelijkse werkzaamheden

by Techlink

• augustus 2020

Bron: Tesla Magazine

MILIEUBIJDRAGE PV

TERUGNAMEPLICHT VOOR FOTOVOLTAÏSCHE ZONNEPANELEN Eveneens voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ! van de installateur. De moderne installateur moet dus van vele markten thuis zijn. Niet het minst van deze van de hernieuwbare energie’, zegt commercieel directeur Jan Lhoëst.

Elk bedrijf, dat fotovoltaïsche zonnepanelen op de markt brengt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, heeft de verplichting zich in regel stellen met de wetgeving.

Warmtepompen maken gebruik van hernieuwbare energie uit de omgeving. Ze zetten de relatief lage brontemperatuur van grond, water of lucht om in hogere temperaturen geschikt voor verwarming. Er bestaan verschillende types warmtepompen, naast de geothermische warmtepomp, die aan passieve koeling doet, zijn er ook nog andere types die actief koelen: de lucht-lucht warmtepomp, de lucht-water warmtepomp en de water-water warmtepomp.

Een initiatief van:

MERK OP! We moeten niet allemaal aan de warmtepomp, maar het zal waarschijnlijk wel de meest gebruikte oplossing worden in de toekomst. Dit blijkt ook uit de enquête bij onze leden. De warmtepomp raakt steeds meer ingeburgerd door de trend naar groene warmte. Een belangrijke uitdaging is echter dat er verschillende warmtepompen zijn met elk hun eigen techniek en (on)mogelijkheden. Bijvoorbeeld geothermische warmtepompen met verticaal captatienet kunnen het bijkomende voordeel van passieve koeling bieden. Voor projecten waarbij er een gelijktijdige vraag naar warmte en koeling is, kan een multipipe warmtepomp de oplossing zijn.

‘Er zijn nog andere energieefficiënte alternatieven die in sommige gevallen een betere oplossing zijn. Techlink is momenteel dan ook van plan een Werkgroep Duurzame Warmte op te richten, terwijl we tezelfdertijd actief betrokken zijn bij het consultatie initiatief van de (Vlaamse) Overheid rond Duurzame Warmte’, besluit Jan Caerels, Technology & Innovation Manager bij Techlink.

www.pvcycle.be augustus 2020 • by Techlink

by Techlink

hlink

Enquête

Strijd om vakmensen te vinden én te behouden Uit onze grootschalige enquête onder de leden van Techlink blijkt dat zowel in 2018 als 2019 liefst 90% van de bedrijven uit onze sector heel moeilijk nieuwe medewerkers vindt wanneer ze de arbeidsmarkt optrekken. Aantrekkelijk zijn én blijven is dus belangrijk. Grafiek 1: DUID AAN WELKEdus MATE U HET EENS METeen VOLGENDE STELLING: Dat IN betekent niet alleen datBENT werving belangrijk item is, maar ook "HET IS VOOR INSTALLATIEBEDRIJVEN MOEILIJK OM KWALITATIEF GESCHIKT PERSONEEL retentiemanagement, het behouden van de huidige werknemers. AAN TE WERVEN."

Meer schaarste?

?% Personeel vinden vergt de jongste jaren 0% steeds meer inzet van werkgevers. 10% 20% 30% Ondanks de economische groeivertraging neemt de opgebouwde arbeidsja nee gedeeltelijk

?% jaren niet technische ?%functie: van technicus studiemarktkrapte van de laatste af. Dit wordt duidelijk in de jaarlijkse bureau bouw over werfleider/conducteur bouw 80% tot onderhoudsmecanicien. De VDAB-analyse van de knelpuntberoe40% 50% 60% 70% 90% 100% pen. Meer dan de helft van de top tien zoektocht naar technisch personeel blijft ››› van de knelpuntberoepen betreft een een uitdaging.

Grafiek 1:

WAT IS DE VOORNAAMSTE REDEN VAN VERTREK BIJ UW ACTIEVE* WERKNEMERS? *Het gaat dus niet om werknemers die op pensioen gaan of ontslagen worden.

46,46% 36,36% 29,29% 28,28% 19,19% 7,07%

Wordt zelfstandige Vertrekt naar concurrent Overige (geef nadere toelichting) Verlaat de sector (niet-installatie) Ziekte of medische problemen Vertrekt naar distributienetbeheerder

4,04% 1,01%

Vertrekt naar groothandel

1,01%

Vertrekt naar energieleverancier

Grafiek 2: by Techlink

Vertrekt naar fabrikant

• augustus 2020

DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE STELLING:

IXG • • •

FULL IP-SYSTEEM VOOR APPARTEMENTEN

NEW

7“ aanraakscherm Geïntegreerde SD-kaart voor het opslaan van audio en videobeelden Voeding via PoE

• • •

7“ aanraakscherm Panoramisch 170° breedhoekbeeld Registreer tot 9.999 binnenposten

CCI nv, Louiza-Marialei 8/5, 2018 Antwerpen | T: +32 (0)3 232 78 64 | info@ccinv.be | www.ccinv.be

Isolatie bewaking, monitoring, beveiliging. Toepassing: IT netten

The Power in Electrical Safety ©

www.benderbenelux.com

hlink

10%

20%

0% ja ja

10%

20%

Enquête ja

30%

nee nee

30% gedeeltelijk gedeeltelijk

nee

gedeeltelijk

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Grafiek Grafiek 1: 1:

WAT GrafiekIS 1: DE VOORNAAMSTE REDEN VAN VERTREK BIJ UW ACTIEVE* WERKNEMERS? *Het gaat dusVOORNAAMSTE niet om werknemers die op pensioen gaan of ontslagen worden. WAT IS DE REDEN VAN VERTREK BIJ UW ACTIEVE* WERKNEMERS? *Het gaat dus niet om werknemers die op pensioen gaan of ontslagen worden. Wordt zelfstandige

46,46% 46,46%

Wordt zelfstandige Wordt zelfstandige Vertrekt naar concurrent

36,36% Vertrekt(geef naar nadere concurrent Overige toelichting) 29,29% 36,36% ››› Heel wat van deze technische beroepen Vertrek van een werknemer aannemer om nog het volledige pakket Overigede (geef nadere toelichting) 29,29% Verlaat sector (niet-installatie) TRENDS (ZIE GRAFIEK 1) zijn een knelpunt doordat er28,28% een tekort binnen zijn vakgebied te kunnen aanVerlaat sector (niet-installatie) problemen ‘De trend naar meer zelfstandigeZiekte acti- ofdemedische is aan technisch geschoold personeel. bieden. Maar tegelijkertijd zien we dat 19,19% 28,28% viteit stemt overeen met wat we vanuit Naast een kwantitatief tekort aan techdie zelfstandigen niet altijd pure conZiekte of medische problemen 19,19% Vertrekt naar distributienetbeheerder 7,07% VDAB zien gebeuren in de praktijk. Zo nisch geschoolde mensen is er ook een currentie zijn. Vaak werken ze samen Vertrekt naar naar groothandel distributienetbeheerder 7,07% Vertrekt 4,04% zien we in de sector van installatietechkwalitatief tekort dat veroorzaakt wordt met andere aannemers of onderaanVertrekt naar naar groothandel nieken dat er steeds meer onderaannedoor de 1,01% vraag naar kennis van nieuwe nemers omdat ze noodzakelijke ken4,04% Vertrekt fabrikant mingen zijn. Dat heeft te maken met de technieken in combinatie met social nis of flexibele capaciteit kunnen aanVertrekt naar fabrikant 1,01% Vertrekt naar energieleverancier 1,01% enorme evolutie die deze sector onderskills, polyvalentie en flexibiliteit. brengen. Soms blijkt samenwerken met 1,01% gaat. Het is bijna onmogelijk voorVertrekt één naar een energieleverancier of meer zelfstandige collega’s zelfs Grafiek Grafiek 2: 2:

DUID AAN IN WELKE MATE U HET EENS BENT MET VOLGENDE STELLING: Grafiek 2: “TELEWERKEN MOET,MATE WANNEER PRAKTISCH (voor taken die normaliter ISSTELLING: DUID AAN IN WELKE U HETHET EENS BENT METMOGELIJK VOLGENDE op bureau gedaan worden zoals MEER facturatie) AANGEMOEDIGD WORDEN IN die DEnormaliter TOEKOMST.” “TELEWERKEN MOET, WANNEER HET PRAKTISCH MOGELIJK IS (voor taken op bureau gedaan worden zoals facturatie) MEER AANGEMOEDIGD WORDEN IN DE TOEKOMST.” 4,41% 4,41% 0% 0%

21,59% 21,59% 10% 10%

20,70% 20,70%

20% 20%

30% 30%

0% 10% Helemaal Helemaal oneens oneens

20% 30% Eerder Eerder oneens oneens

Helemaal oneens

Eerder oneens

40% 40%

40,09% 40,09% 50% 50%

60% 60%

70% 70%

13,22% 13,22% 80% 80%

40% 50% Geen Geen mening mening

60% Eerder Eerder akkoord akkoord

70% 80% Helemaal Helemaal akkoord akkoord

Geen mening

Eerder akkoord

Helemaal akkoord

90% 90%

100% 100%

90%

100%

Grafiek Grafiek 3: 3:

HOE U UW EIGEN (TIJDELIJK) TEKORT AAN PERSONEEL OP? GrafiekLOST 3: HOE LOST U UW EIGEN (TIJDELIJK) TEKORT AAN PERSONEEL OP? Ik doe beroep op collega installatiebedrijven 47,47% Ik doe doe beroep beroep op op een collega installatiebedrijven 47,47% Ik interimkantoor 45,45% 23,23% 23,23% 19,19% 11,11% 19,19% 11,11%

45,45%

Ik doe beroep op een interimkantoor Overige Ik doe beroep op buitenlandse Overige installatiebedrijven Ik doe beroep op buitenlandse installatiebedrijven Ik heb geen personeelstekort Ik heb geen personeelstekort

Grafiek Grafiek 4: 4:

VIA WELKE WEG ZOEKT U NIEUW PERSONEEL? Grafiek 4: VIA WELKE WEG ZOEKT U NIEUW PERSONEEL? 56,12% 47,96% 56,12% 47,96% 46,94% 46,94% 41,84% 41,84% 41,84%

16,33% 16,33% 13,27% 13,27% Grafiek Grafiek 5: 5:

29,52% 29,52%

41,84%

Via interimkantoren interimkantoren Via sociale media (Facebook, LinkedIn, Instagram,...) Via sociale media (Facebook, LinkedIn, Instagram,...) Via VDAB, Actiris of Forem VDAB, Actiris of Forem Via scholen scholen en familie Via vrienden vrienden en familie Via vacature.com, jobat.be, stepstone.be of andere Via vacature.com, jobat.be, stepstone.be of andere Via andere collega installatiebedrijven Via andere collega installatiebedrijven Overige Overige

HOE U DAT WE HET TEKORT AAN TECHNISCH GESCHOOLD PERSONEEL GrafiekDENKT 5: • augustus 2020 STRUCTUREEL KUNNEN OPLOSSEN? HOE DENKT U DAT WE HET TEKORT AAN TECHNISCH GESCHOOLD PERSONEEL by Techlink

TIPS!

EEN GOED PERSONEELSBELEID begint met het behoud van van je bestaande personeel. Investeer in opleiding en training. Een tevreden werknemer is de beste ambassadeur van je bedrijf.

MAAK WERK VAN EEN RETENTIEBELEID: maak tijd voor evaluatiegesprekken, niet alleen om na te gaan hoe jouw medewerker het doet, maar ook (en vooral) om na te gaan waar hij behoefte aan heeft. Misschien heeft hij behoefte aan een betere work-life balance, of wil hij groeien in zijn job door een opleiding te volgen, etc. Ga na hoe je als werkgever het best je medewerkers kan ondersteunen en coachen.

VERZORG JE NETWERK. Werk samen met Opleidingscentra van VDAB, scholen in de buurt, enz. Daar zitten jouw potentiële nieuwe werknemers.

VERTAAL 1, 2 & 3 IN EEN GOEDE EMPLOYER BRANDING. Staan je vacatures op je website? Zijn ze gekend bij VDAB? Staat je telefoonnummer op je wagenpark?

een noodzaak om als aannemer een opdracht tot een goed einde te kunnen brengen. Dus naast de win-win op technisch vlak kan samenwerking ook een oplossing zijn voor personeelstekort. We zien op de kleinere werven meer en meer dat het eenmanszaken zijn die de handen in elkaar slaan en samen een project binnen halen’, zegt Wim Adriaens, gedelegeerd bestuurder van de VDAB. 36,36% van de actieve werknemers in de installatiesector vertrekt naar de concurrent. Dit gebeurt om diverse redenen: meer en meer werknemers hebben genoeg van het langdurig onderweg zijn en willen dichter bij huis gaan werken (gemiddeld binnen de 15 km), géén verre verplaatsingen naar de werf, fileleed, loon, doorgroeimogelijkheden, werksfeer, minder belastend beroep uit te oefenen (bv. als keurder bij een keuringsorganisme of als service-technieker in een grote fabriek), enz. Opvallend is dat meer dan 28% de installatiesector verlaat. Steven Dhondt, professor K.U. Leuven en senior research scientist TNO, vindt dit een verontrustend resultaat. ‘In het onderzoek in de installatiesector in Nederland hebben we een redelijk hoge vertrekintentie vastgesteld. Afhankelijk van het beroep, zit deze intentie tussen 66% (werkvoorbereiders), 68% (elektriciens, loodgieters) en 76% (ingenieurs). Dit zijn intenties, die niet altijd gerealiseerd worden. Dat er uiteindelijk in België 28% zelfs de sector verlaat, wil zeggen dat je kunt scholen wat je wilt, maar dat je beste talent (wat in jouw bedrijf aanwezig is), wegloopt naar andere sectoren. Daar kun je met het onderwijs niet tegenop.’ HET VERMINDEREN VAN VERLOOP

CONTACTEER EEN REGIONALE MEDEWERKER VAN CONSTRUCTIV/VOLTA om je te ondersteunen in een duurzaam aanwervings- en opleidingsbeleid.

Een aantrekkelijk salarispakket (inclusief maaltijdcheques, bedrijfswagen en tankkaart, GSM, laptop, hospitalisatieverzekering, pensioenplan, etc.) alleen volstaat niet om kwalitatief geschikt personeel aan te trekken of aan boord te houden. Het imago van het bedrijf, sfeer op het werk, flexibele arbeidstijden, glijdende uren en het geven van

verantwoordelijkheid spelen ook een rol. Veel werknemers waren voor corona al vragende partij om van thuis uit te werken. In normale omstandigheden vindt dit plaats op vrijwillige basis. Tijdens corona daarentegen, werd thuiswerken zelfs een opgelegde regel. ‘Hoe kijken werkgevers in het algemeen naar telewerk?’ Deze vraag stelden we in onze corona-enquête. ‘Uit grafiek 2 (op p. 20) blijkt dat 53,31% van onze installateurs vinden dat telewerken meer aangemoedigd moet worden in de toekomst. Eén van onze leden gaf aan dat zijn werknemers zelfs geëngageerder waren, het kan bedrijven helpen om talent aan te trekken en aan boord te houden. Anderzijds bestaat het risico dat bij meerdere dagen thuiswerk de voeling met het team zoek raakt en betrokkenheid en werkplezier dalen. De omkadering is hierbij cruciaal. Leg samen met je team de doelstellingen vast en bekijk hoe je dat gaat realiseren binnen de context van thuiswerk. Het moet duidelijk zijn wat van hen verwacht wordt’, verduidelijkt Director General Kris Van Dingenen.

Zoektocht naar personeel

Uit grafiek 3 en 4 (op p. 20) blijkt dat installatiebedrijven personeel zoeken via volgende kanalen: - Tot ongeveer een tiental jaar geleden was de core business van de interim kantoren op een flexibele, snelle manier een geschoolde (ervaren) werknemer inzetten. Onze lidbedrijven geven aan dat, gezien de krapte op de arbeidsmarkt, dit geëvolueerd is naar: • Schoolverlaters voorstellen als geschoolde kandidaten en daarnaast voor de werkgever de mogelijkheid ontnemen om schoolverlaters of ongeschoolde mensen maar met interesse in elektriciteit/HVAC via duaal leren, werkplekleren of IBO-opleiding in het bedrijf een opleiding aan te bieden. • Europese arbeiders voorstellen waarvan het onduidelijk is of ze ervaring hebben met het Belgisch AREI en daarbovenop de taal ››› Nederlands niet machtig zijn en augustus 2020 • by Techlink

by Techlink

hlink

47,96% 46,94% 41,84%

Enquête

Instagram,...) Via VDAB, Actiris of Forem Via scholen Via vrienden en familie

41,84%

Via vacature.com, jobat.be, stepstone.be of andere

29,52% 16,33% 13,27%

Via andere collega installatiebedrijven Overige

Grafiek 5:

HOE DENKT U DAT WE HET TEKORT AAN TECHNISCH GESCHOOLD PERSONEEL STRUCTUREEL KUNNEN OPLOSSEN? 72,16% Door het imago van het beroep en de sector te verbeteren

49,48% Door meer in te zetten op duaal leren

23,71% Overige

›››

onze arbeiders onvoldoende Technisch Engels kennen met mogelijke misverstanden tot gevolg. • Interimarissen soms door interimkantoren terug worden aangesproken voor een andere job zelfs wanneer de werkgever hen onmiddellijk of na de vastgelegde RSZ-dagen in dienst neemt. - Op de website van VDAB (www. vdab.be) kun je gratis vacatures publiceren. Via de online databank kun je als werkgever zelf zoeken naar geschikte werknemers. Ook via je lokale Werkwinkel kun je je werkaanbieding verspreiden. - Steeds meer werkgevers gebruiken sociale media om personeel te vinden. Het voordeel is dat de kosten voor het bereiken van een grote groep mensen relatief laag liggen in combinatie met de lage drempel die deze media hebben. TIP! Denk goed na over de doelgroep die je wilt bereiken, en kies het bijpassende kanaal om de vacature te verspreiden. Dit om een overvloed van niet geschikte reacties te vermijden (het kost ook veel tijd om alles te behandelen). - Installatiebedrijven beperkten zich niet tot de standaard wervingskanalen bij de zoektocht naar een nieuwe werknemer. Bij het zoeken van technische profielen gaan ze bijvoorbeeld een samenwerking aan met een na-

by Techlink

• augustus 2020

bijgelegen technische school of opleiding. Zeker een win-win oplossing: op die manier profileer je je niet alleen als interessante werkgever naar de leerlingen, maar creëer je ook goodwill bij de scholen. OPVALLEND! Elektrobedrijven en HVAC-installateurs doen vaak een beroep op collega installatiebedrijven om hun (tijdelijk) tekort aan personeel op te lossen.

Structurele oplossingen IMAGO

Technische jobs worden vaak nog in verband gebracht met slechte werkomstandigheden, hard werk en een karig loon. Bovendien zien ouders hun zoon of dochter veel liever voor administratief bediende dan voor elektricien/ loodgieter/installateur studeren, terwijl de werkzekerheid in het tweede geval stukken hoger is. Ook jongeren pikken deze vooroordelen op en zijn dus niet snel geneigd om een technische opleiding te volgen. Het is hoog tijd om de keuze van een studierichting niet meer te baseren op de reputatie van die studierichting maar op de talenten van studenten! Want reputaties kloppen niet altijd of zijn niet altijd een garantie op een goede aansluiting op de arbeidsmarkt. Er is duidelijk een belangrijke rol weggelegd voor overheidsinstanties om de technische opleiding uit het verdomhoekje te halen en jongeren van beide

geslachten vanaf jonge leeftijd de troeven van technische beroepen te laten ontdekken. Dit kan onder andere door een social media campagne te starten waarbij getuigenissen worden getoond van mensen uit de sector die hun passie delen voor techniek. Naast jobinhoud draagt ook werkzekerheid zeker bij tot dat imago. Anaïs Vol kers, Director bij Hays Recruiting Experts, stelt vast dat het net de beoefenaars van knelpuntberoepen zijn die in het huidige turbulente arbeidslandschap niet hoeven te vrezen voor hun tewerkstelling. ‘We boren een tijdperk aan waarin werkzekerheid wederom een cruciale factor wordt om voor een bepaalde job of studierichting te kiezen. Omwille van iemands persoonlijkheid, maar ook omwille van eventuele getuigenissen in iemands omgeving, gaat men zijn prioriteiten anders rangschikken. Zo zal ook een student of tiener eventueel werkzekerheid hoog inschalen bij de studiekeuze, als die duidelijker aangetoond wordt (door scholen of bedrijven) dat een bepaalde studierichting een veel hogere tewerkstellingskans biedt dan een andere.’ Anaïs moedigt dus scholen maar zeker ook de rekruterende bedrijven aan om die knelpuntberoepen op die manier in de kijker te zetten, en zo de technische sector enorm aantrekkelijk te maken. DUAAL LEREN

Tijdens hun opleiding moeten leerlingen in contact kunnen komen met de dagelijkse praktijk. Ook moeten leraren ›››

Het juiste laadpunt dankzij de online configurator van Rexel! Dankzij de nieuwe configurator van Rexel kunt u in slechts drie eenvoudige stappen het juiste laadpunt en de installatie-toebehoren kiezen en ontvangt u een offerte met nettoprijzen.

snel verschillende varianten en offertes opmaken voor elke toepassing

vergroot uw kennis rond de technologie van het laden

geen enkele voorkennis vereist Ontdek zelf deze handige configurator op Netstore!*

Uiteraard staan onze specialisten ter beschikking voor al uw projecten of vragen rond laadpalen. Kortom, doe meer zaken dankzij elektrische laadpunten samen met uw ‘partner in crime’ Rexel ! Wenst u meer info over ons aanbod en services in EV? Contacteer ons via ev@rexel.be *Nog geen klant bij Rexel? Neem contact op met het dichtsbijzijnd Rexel filiaal: rexel.be/filialen

hlink

Enquête

››› op de hoogte zijn van wat er werkelijk

gevraagd wordt van de afgestudeerden. Dat kan alleen door intensieve contacten. Daarvoor is duaal leren een stap in de goede richting. De leerlingen maken er kennis met de stand van de techniek, doen er waardevolle praktijkervaring op, leren in groep werken, etc. Duaal leren loopt in de sector over het algemeen goed tot zeer goed maar scheert geen hoge toppen als het gaat over het aantal inschrijvingen. Voor 2020 geeft tabel 1 de huidige stand van zaken weer. ‘Soms hebben trajecten weinig inschrijvingen omwille van beperkte interesse, bij andere trajecten (zoals beveiligingstechnicus) spelen er andere zaken zoals het ontbreken van regelgeving waardoor er momenteel weinig instroom mogelijk is. In deze trajecten verwachten we dus nog wel extra instroom naar de toekomst toe’, verklaart Th omas Aelbrecht, Adviseur Duaal Leren bij Volta. ‘Duaal leren is geen oplossing voor schoolverlaters, wel voor gemotiveerde leerlingen die graag (of liever) van de praktijk proeven in plaats van enkel op de schoolbanken te zitten. Voor heroriëntatie is het wél een interessante oplossing maar het moet wel gezien worden als volwaardig traject (met diploma!) net als de voltijdse schoolse trajecten.’ TABEL 1

OPLEIDING ELEKTROMECHANISCHE TECHNIEKEN

VOLTA ondersteunt al 8 trajecten en voor het schooljaar 20/21 komen daar nog 3 trajecten bij: Installateur nutsvoorzieningen duaal (7e jaar BSO), Koelinstallaties duaal (3e graad BSO) en Technicus koelinstallaties duaal (7e jaar BSO). Ter sensibilisering van leerlingen (en hun ouders) lanceert Volta naast een informatieve bladwijzer en infosessies rond duaal leren bovendien een eigen applicatie ter ondersteuning van deze 11 trajecten. Meer informatie daarrond kan je hier terug vinden: DUAALBYVOLTA.BE.

AANTAL REGELMATIGE INSCHRIJVINGEN OP 10/02/2020 45

ELEKTROTECHNIEKEN

PODIUMTECHNIEKEN

BEVEILIGINGSTECHNICUS

TECHNICUS HERNIEUWBARE ENERGIE

ELEKTRISCHE INSTALLATIES

Volgens Patrick Uten, projectleider onderzoek en ontwikkeling bij Constructiv, is het duidelijk dat werknemers uit een installatiebedrijf enerzijds een zeer brede vakkennis nodig hebben, en anderzijds heel diepgaande technische kennis in enkele technieken waarbij de digitale toepassingen worden geïntegreerd. ‘De digitale competentie is een essentiële 21e-eeuwse vaardigheid voor werknemers. Dit dient men op te nemen in de verscheidende opleidingen als onderdeel en niet als doel. Werknemers moeten ook steeds meer kennis hebben over het verzamelen en vooral interpreteren van ›››

122

SANITAIRE EN VERWARMINGSINSTALLATIES

VANAF SEPTEMBER 2020

TECHNICUS INSTALLATIEBEROEPEN DUAAL

VANAF SEPTEMBER 2020

by Techlink

• augustus 2020

CONSTRUCTIV: VLAANDEREN Vanaf het schooljaar 2020-2021 is het voor HVACondernemingen mogelijk om leerlingen via het ‘duaal leren’ op te leiden. In de derde graad gaat het om “sanitaire en verwarmingsinstallaties duaal” (te volgen bij 15 scholen), en als specialisatiejaar gaat het om “Technicus installatieberoepen duaal” (in 9 scholen).

“SANITAIRE EN VERWARMINGSINSTALLATIES DUAAL” (3E GRAAD):

het gaat om drie specialiteiten: sanitaire installaties, centrale verwarmingsinstallaties en ventilatie- en lucht behandelingsinstallaties. Opleidingen in het voltijds onderwijs zullen alle drie de specialiteiten aanbieden, voor leerlingen in het deeltijds onderwijs is er de mogelijkheid om één van de drie specialiteiten te kiezen. Hiervoor ontvangt men dan de behaalde certificaten.

SPECIALISATIEJAAR “TECHNICUS INSTALLATIEBEROEPEN DUAAL”

voor leerlingen die de derde graad hebben behaald (in het voltijds onderwijs of via duaal leren). Hier leert men sanitaire installaties controleren en instellen, centrale verwarmingsinstallaties en ventilatie- en luchtbehandelingsinstallaties opstarten, regelen, onder houden en herstellen. Ook hier zijn er de drie specialiteiten: sanitaire, centrale v erwarmingsen ventilatie- en lucht behandelingsinstallaties. Informatie hierover vind je op www.constructiv.be.

D NGIS

BLOOMZ Oï¬&#x192;ce Center | 5A Lambroekstraat | B-1831 Diegem 02 892 81 21 | contact@ngis.be

www.NGIS.be

hlink

Enquête

gebruikt om de vakman op afstand instructies te geven (lees = verminderen autonomie). Met informatietechnologie leg je de beslissing bij de vakman: die maakt connectie tussen kennisgebieden in zijn werk. De vakmensen in de techniek willen over het algemeen zelf de uitdagingen in hun werk oplossen. Daar houdt een toekomstgerichte leidinggevende het best rekening mee’, legt Steven Dhondt uit.

››› data, kunnen omgaan met BIM, toe-

passen van Augmented Reality, gebruik kunnen maken van de technologie van Internet of Things, enz.’ BEDRIJFSLEVEN

Zowel het onderwijs als het bedrijfsleven hebben een rol in het terugdringen van het tekort aan technici. Een manier om competenties beter te laten registreren en erkennen, zou bedrijven kunnen helpen om kandidaten beter te screenen. En om ook te kijken welke kandidaten makkelijk om te scholen zijn, waardoor je in een ruimere pool kan gaan vissen. ‘Onze installatiebedrijven werven hun technisch personeel al een tijd op de andere manier: van een focus op kennis en diploma’s naar een focus op motivatie en leergierigheid. Ze staan te springen om potentiële werknemers met de juiste attitude: werknemers die op tijd op het werk verschijnen, teamgerichtheid, enz. Ze constateren echter steeds meer dat dit ook niet werkt’, zegt Kris Van Dingenen. Philippe Delhez, Hoofd van de Research groep Arbeidsmarkt, prijzen en loonkosten bij de Nationale Bank van België, vestigt onze aandacht op de post-corona context. ‘In de post-corona-context zullen veel mensen hun baan verliezen. Met

by Techlink

• augustus 2020

een goede opleiding kunnen zij een pool van arbeidskrachten vormen voor technische sectoren die met aanwervingsproblemen te kampen hebben. Dit kan een kans zijn voor de toekomst. Uiteraard dient dit te gebeuren in samenwerking met VDAB.’ De sector evolueert zeer sterk en snel, vooral onder impuls van de digitale en klimaatevolutie. Volgens Wim Adriaens is het belangrijk om te investeren in bijscholing en vernieuwing van competenties om met deze evoluties zo goed mogelijk te kunnen omgaan. Omdat wat iemand moet kennen en kunnen jaar na jaar evolueert, is het waardevol om in te zetten op generieke competenties zoals leervaardigheid en digitale vaardigheden. ‘Als VDAB geloven we heel sterk in werkplekleren als manier om competenties te versterken. Er is geen betere manier om vaardigheden en kennis bij te schaven, dan door van elkaar te leren op de werkvloer.’ ‘Uit onderzoek van TNO blijkt dat de aantrekkelijkheid van het werk vooral afhangt van de manier waarop zij worden ingezet. Er wordt door het bedrijf (lees = de leidinggevende) vaak een keuze gemaakt tussen communicatie- en informatietechnologie. Het eerste wordt

‘De verregaande automatisering en de energietransitie hebben hun invloed op de benodigde kennis en kunde van technici. Beroepen veranderen, nieuwe functies ontstaan en de behoefte aan bij en omscholing groeit. Een troef die installatiebedrijven hebben om medewerkers aan te trekken of te behouden is dat de bedrijven uit de sector veel tijd en middelen voorzien voor deze scholing’, zegt commercieel directeur Jan Lhoëst. De energietransitie zorgt ervoor dat de vraag naar monteurs en installateurs van duurzame energiesystemen snel stijgt. Als we niet snel actie ondernemen, dan leidt dat tekort aan personeel tot een achterstand in het ontwikkelen van innovaties om de energietransitie mogelijk te maken. ‘Schaarste op de arbeidsmarkt is een uitdaging maar geen excuus om niet te bewegen. We moeten kijken naar de totaalontwikkeling. Daar spelen digitalisering en samenwerking ook een rol. We hebben goede mensen in dienst en het is dan ook belangrijk om intern, in de eigen organisatie, te kijken wat onze medewerkers in hun mars hebben. Als we onze medewerkers voldoende groeiperspectief bieden en laten zien dat we ze waarderen, dan kunnen we ze zeker in onze sector houden. En een stabiel personeelsbestand biedt een goede basis voor groeimogelijkheden. De jongere generatie is de toekomst, maar de oudere generatie vormt het geheugen en ziel van de branche. Beide generaties laten samenwerken zodat de oudere generatie opgedane kennis en ervaring kan overdragen is de kunst‘, vertelt Marleen Prins, Chief Operations Officer ENGIE Services Nederland.

SMA ENERGY SYSTEMS HOME

Steeds de passende oplossing voor elke behoefte en elk budget. SMA Energy System Home is de perfecte combinatie van hoogwaardige toestellen, intelligente besturing en uitstekende service. De SMA omvormers hebben dezelfde functionaliteiten en garanderen installateurs en eigenaars 100% comfort. Dankzij de modulaire opbouw is een voordelige start mogelijk. Het systeem kan daarna gemakkelijk op elk gewenst moment worden uitgebreid â&#x20AC;&#x201C; afhankelijk van het budget en de behoefte van uw klant.

Meer informatie: www.SMA-Benelux.com

UW NIE

SUN2000 2-5KTL-L1

Actieve beveiliging Door AI mogelijk gemaakte actieve vlamboogbeveiliging

Hoger rendement Tot 30% meer energie met optimizers

Betere ervaring 2xPower - batterij klaar 5KW AC plus 5KW batterij opladen

Geluidsniveau De stilste omvormer op de markt 29dB

Residential Smart PV Solution UW NIE

SUN2000-450W-P

Universele optimizer Geschikt voor 60 & 72 cells modules Koppelen van optimizers < 1,5 min Module Auto-Mapping Optimizer module conďŹ guratie < 5 sec Arc Fault Pinpoint : Module vlamboog positionering Monitoring : Elk paneel individueel opgevolgd

https://solar.huawei.com/nl

hlink

Lid in de kijker

Genetec: Familiebedrijf waarin opleiding van personeel centraal staat Genetec, lid van Techlink sinds de oprichting, is een onderneming die veel belang hecht aan een voortdurende opleiding van zijn personeel, zowel intern als extern, meer bepaald om de samenwerking met zijn klanten vlot te laten verlopen. Genetec is een familiebedrijf waarbij de directie dicht bij zijn personeel staat, waardoor ze beter kan inschatten wat mensen drijft en motiveert.

Zaakvoerster Delphine Hallaux en HR Manager Séverine Brunelle schuiven aan tafel. Buiten is het druilerig weer maar binnen, op de hoofdzetel van Genetec in Namen, is het gezellig warm. Uit ons gesprek lichten we drie thema’s uit.

Opleiding als speerpunt

Delphine: ‘Genetec gelooft dat de voortdurende ontwikkeling van zijn personeel de veerkracht, flexibiliteit en (kwaliteit van) de dienstverlening van Genetec versterkt. We moeten efficiënt en vernieuwend zijn om gelijke tred te houden met de voortdurende veranderingen qua nieuwe technieken. Om dit te kunnen waarmaken staat kennisdelen en ontwikkeling van mensen centraal. Hierdoor kunnen we ook grote projecten zoals LUWA (vernieuwing van de openbare verlichting op het Waalse structurele netwerk) of in de citadel van Namen (zie Power+ nr. 1/2018 (blz. 8-10)) aan. Genetecs voornaamste doelstelling is zich verder blijven ontwikkelingen om steeds efficiënter op de vragen van zijn klanten in te spelen.’ Séverine: ‘Genetec ziet opleiding van zijn werknemers niet als een verplichting. Het biedt juist een overvloed aan voordelen; het bedrijf wordt wendbaar-

by Techlink

• augustus 2020

“

De interne opleiding van onze werknemers is een belangrijk speerpunt van Genetec.

”

DELPHINE HALLAUX

der, toekomstbestendiger en kan makkelijker inspelen op veranderingen. Bovendien leidt opleiding van personeel tot meer motivatie en loyaliteit. Binnen Genetec is er een familiale sfeer waarin we willen dat werknemers zich zo goed mogelijk thuis voelen. Nieuwe werknemers proberen we zo goed mogelijk te integreren zodat ze ook snel hun plaats vinden. Wie deel uitmaakt van de familie blijft vaak lang.’

Interne mobiliteit

‘We leven in een tijd waar personeelsverloop veel werkgevers grote zorgen baart. Vroeger bleven werknemers vaak jarenlang bij hun werkgever, soms wel 25 tot 30 jaar. In de wereld van vandaag blijven werknemers vaak minder lang. Gelukkig hebben wij een stabiel personeelsbestand dat een goede basis biedt voor groeimogelijkheden’, aldus Delphine. Séverine vult aan: ‘Zowel werkgever als werknemer dienen beide te werken aan de professionele ontwikkeling. Dit kan concreet door het aanbieden van specifieke opleidingen, interne stages aan te bieden of interne mobiliteit te stimuleren. Vooral dit laatste is belangrijk om werknemers tevreden te houden. Een

OVER GENETEC:

“

Interne mobiliteit is een belangrijk middel om werknemers duurzaam inzetbaar te houden.

”

SÉVERINE BRUNELLE

nieuwe uitdaging (een andere functie, meer verantwoordelijkheid geven of op een niet-vertrouwde afdeling inzetten) kan hen stimuleren om een tandje bij te steken en om hun werk terug op een positieve manier te bekijken.’

Imago van de sector

‘De energietransitie en de uitdagingen van duurzame ontwikkeling leiden tot een echte verandering in de elektrobedrijven, die steeds complexer, technologischer... en interessanter worden. Deze modernisering is nog steeds onvoldoende doorgedrongen bij de jongeren en hun ouders. Scholen spelen hier een belangrijke rol in, zij moeten hun lesprogramma’s zo aanpassen dat ze de nieuwe gang van zaken in de sector voldoende

weerspiegelen en niet langer het traditionele beeld van de elektricien bestendigen. De Waalse Confederatie Bouw (CCW) probeert dit modernere imago met veel enthousiasme uit te dragen. Om jongeren aan te moedigen zich te interesseren voor opleidingen in de bouw en, waarom niet, om mee te doen, lanceerde CCW vorig jaar de campagne met de naam “Je construis mon avenir”.

In 1986 heeft André Hallaux Genetec nv (General Technology) opgericht samen met zijn vrouw Françoise Herman. André was erg actief binnen Techlink. Ook z’n dochter Delphine Hallaux, die samen met haar broer Sébastien het bedrijf in 2014 overnam, is onze beroepsorganisatie erg genegen. Momenteel is ze vice-voorzitter van de Naamse afdeling en zetelt ze in onze raad van bestuur. Genetec legt zich toe op verlichting voor openbare, decoratieve en sportieve doeleinden, verkeersignalisatie, telefoonbekabeling/ teletransmissie, en distributienetwerken.

Het is jammer dat zo weinig jongeren kiezen voor een technische opleiding want de techniek en technologie staan niet stil. Om met een positieve noot te eindigen, zien we dat meer meisjes kiezen voor technische richtingen maar er is nog werk aan de winkel’, besluit Delphine. augustus 2020 • by Techlink

by Techlink

hlink

Enquête

Steeds meer totaalinstallateurs in België Uit de resultaten van onze grootschalige enquête uit 2018 en 2019 bleek dat 6 op de 10 installateurs uit de elektrotechniek en HVAC zijn uitgegroeid tot zogenaamde totaalinstallateurs. Ze kunnen met andere woorden zowel op het vlak van elektrotechniek als qua verwarming, ventilatie en koeling aan de slag. Onze resultaten bevestigen de recente bevindingen van de European Electrical Installation Monitor Q1 2020, uitgevoerd door USP Marketing Consultancy.

‘In december 2017 smolt ICS, de beroepsfederatie voor installateurs van HVAC en sanitair, samen met Fedelec, haar tegenhanger bij de elektrotechnici. Hiermee zijn we de eerste federatie in België die de twee verenigt. Een keuze die we ons niet beklagen’, legt commercieel directeur Jan Lhoëst uit. ‘Installatiebedrijven uit onze sector omschrijven zich steeds vaker als totaalinstallateur en de resultaten tonen ook aan dat beide beroepsgroepen samen horen.’

Figuur 1: Figuur 1:

% ELEKTRO-INSTALLATEURS DIE HVAC-ACTIVITEITEN % ELEKTRO-INSTALLATEURS DIE HVAC-ACTIVITEITEN DOEN DOEN 42% 42% 39% 39% 36% 36% 26% 26% 23% 23%

European Electrical Installation Monitor Q1 2020

Waar er vroeger heel vaak een scheiding was tussen elektrotechniek enerzijds en HVAC anderzijds, worden installatiebedrijven steeds meer totaalinstallateurs. Wanneer gevraagd wordt aan elektro-installateurs welke specifieke activiteiten ze doen, wordt het duidelijk dat activiteiten met betrekking tot HVAC geleidelijk toenemen in de meeste landen. Momenteel zijn het Verenigd Koninkrijk (42%), Frankrijk (39%) en België (36%) de landen met de hoogste aandelen van elekto-installateurs die HVAC-activiteiten doen. In Duitsland (18%) en Polen (6%), is dit het minst het geval.

DE VRAAG NAAR “SLIMME” HVAC-OPLOSSINGEN Er is de tendens naar slimme automa tisering die de voornaamste beweeg-

by Techlink

• augustus 2020

18% 18% European Electrical Installation Monitor Q1 2020 European Electrical Installation Monitor Q1 2020 USP Marketing Consultancy USP Marketing Consultancy

Figuur 2: Figuur 2:

6% 6%

59% 59% 57% 57%

26% 26% 15% 15%

15% 15% 25% 25%

3% 3%

reden is voor innovatie in zowel het HVAC- als elektro-segment. Verwarming is bijvoorbeeld traditioneel het domein van de HVAC-installateur. Maar steeds vaker heeft verwarming ook een elektrotechnische component. Mogelijk zijn er aanvullende vaardigheden en training nodig om als HVAC-installateur hiermee om te gaan. Het is dus te verwachten dat de elektrische vaardigheden van HVAC-installateurs zullen blijven verbeteren.

TUSSENOPLOSSING: STERKE SAMENWERKING

Het bijschaven van de elektrische vaardigheden van HVAC-installateurs vergt tijd, terwijl de behoefte aan bekwame elektriciens op HVAC-projecten ogenblikkelijk is. Dit zorgt vandaag

de dag voor een sterke samenwerking tussen de twee typen installateurs; elektro-installateurs in alle landen geven aan dat er een groeiende noodzaak is om samen te werken met HVAC-installateurs. Deze toenemende noodzaak is het hoogst in Nederland (59%) en België (57%).

UITDAGING: HOE ELKAAR NIET VOOR DE VOETEN LOPEN?

Er zijn ook nadelen verbonden aan de toegenomen samenwerking; elektro-installateurs geven aan dat de coördinatie van het werk steeds uitdagender wordt. Wie is aanwezig op welk tijdstip om wat exact te doen? Beide typen installateurs zijn gewend om de werken te doen op hun manier en nu zijn ze gedwongen om plaats te maken voor elkaar. Dit kan vereisen dat de rol van de hoofdaanne-

mer enigszins verandert. De professionele installateur neemt daarbij een regierol bij projecten en transformaties, omdat de installaties in complexiteit toenemen. Men zal, meer dan nu het geval is, de bouwprojecten nog strakker moeten managen en plannen.

Besluit

Één van de belangrijkste trends in de Europese installatiesector is de toenemende vraag naar totale dienstverleners (totaalinstallateurs). Uit de resultaten blijkt dat het onderscheid tussen de traditionele elektro-installateur en de traditionele HVAC-installateur vervaagt. Deze vaststelling geldt ook voor België. Klanten willen steeds meer één partner die service aanbiedt en hen volledig kan ontzorgen op technisch- en onderhoudsvlak.

OPROEP TOT HET INDIENEN VAN EEN PROJECT Techlink plaatst haar leden graag in de kijker. Dit blijkt ook uit deze editie van Power+. Heeft jouw bedrijf onlangs een interessant project uitgevoerd? Neem dan vrijblijvend contact op met onze redacteur Dirk De Wolf (dirk.dewolf@confederatiebouw.be). Dit project laat je toe om als bedrijf via een andere invalshoek in het nieuws te komen.

augustus 2020 • by Techlink

by Techlink

hlink

Actualiteit

Energietransitie: België zet een kleine stap vooruit

Het World Economic Forum (WEF) publiceerde onlangs een rapport met de landen die volop op de energietransitie inzetten. Vergeleken met de resultaten van 2019 is de Belgische score met een halve procent verbeterd. We zijn daardoor wel vier plaatsen gestegen in de ranking naar een achttiende plaats.

Rapport van de WEF

Het “Fostering Effective Energy Transition” rapport van het WEF vergelijkt de energiesectoren in 115 landen en hun bereidheid tot transitie naar duurzame, betaalbare en inclusieve energiesystemen analyseert. Dit gebeurt door de energiesystemen van landen te benchmarken op basis van een energiedriehoek, nl. energiezekerheid en -toegang, economische

by Techlink

• augustus 2020

ontwikkeling en groei, milieuduurzaamheid en hoe goed ze zijn opgezet om in de toekomst te slagen. De “Energy Transition Index” (ETI) drukt dit uit op een schaal van 0 tot 100%. De landen bovenaan de lijst blinken uit in het minder afhankelijk zijn van geïmporteerde energie, minder uitgeven aan subsidies voor energie en er een sterke

politieke wil is om de energiesector te transformeren in overeenstemming met de internationale klimaatdoelstellingen. Landen die onderaan de rangschikking staan zijn vaak landen die geen effectief regelgevingskader hebben en politiek niet stabiel zijn, zelf fossiele brandstoffen exporteren en niet de nodige infrastructuur bezitten.

EUROPESE KLIMAATAMBITIES

Resultaten

Zweden staat voor het derde achtereenvolgende jaar bovenaan de lijst van de 115 landen met een ETI van 74,2%. Op de tweede plaats staat Zwitserland (73,4%), gevolgd door Finland (72,4%), Denemarken (72,2%) en Noorwegen (72,2%) op de vijfde plaats. De achttiende plaats is voor België, met een ETI van 64,5%. Een stijging van 0,5% ten opzichte van vorig jaar. Ons land scoort vooral goed op factoren zoals de toegang tot en de kwaliteit van het stroomnet, logistiek en investeringsklimaat. We halen slechte cijfers als het gaat over energieverbruik en CO2-uitstoot per inwoner of onze invoer van brandstof en energie. Verrassend genoeg zijn Frankrijk (8e plaats) en het Verenigd Koninkrijk (7e plaats) de enige G20-landen in de top tien. Grote energieverbruikers zoals de VS (32e plaats), Canada (28e plaats) of Brazilië (47e plaats) stagneerden of daalden. De resultaten voor 2020 laten zien dat 75% van de landen hun ecologische duurzaamheid heeft verbeterd. Deze vooruitgang is het resultaat van veelzijdige, stapsgewijze benaderingen, waaronder de koolstofbeprijzing, het vroegtijdig sluiten van kolencentrales en het herontwerpen van elektriciteitsmarkten om hernieuwbare energiebronnen te integreren.

COVID-19

‘De coronaviruspandemie biedt de mogelijkheid tot onorthodoxe interventie op de energiemarkten en wereldwijde samenwerking om een economische herstel te ondersteunen dat de energietransitie versnelt zodra de acute crisis afneemt’, zegt Roberto B occa, hoofd Energie en Materialen van het World Economic Forum. ‘Deze gigantische reset biedt ons de mogelijkheid om agressieve, vooruitstrevende langetermijnstrategieën te lanceren die leiden tot een gediversifieerd, veilig en betrouwbaar energiesysteem, dat uiteindelijk de toe-

CLEAN ENERGY PACKAGE:

Dit werd in 2016 gelanceerd door de Commissie “Juncker” (2014-2019), met als doel de regelgeving effectiever te maken in het realiseren van de klimaatdoelstellingen voor 2030. Het wetgevingspakket bestaat uit acht individuele verordeningen en richtlijnen die betrekking hebben op nieuwe mechanismes voor energiebesparing, gebruik van duurzame energie en de elektriciteitsmarkt. Het Clean Energy Package wordt momenteel volop in Belgische wetgeving geïmplementeerd.

GREEN DEAL:

In december 2019 presenteerde Commissie “Von der Leyen” (2019-2024) de Green Deal; een veelomvattend programma van voorstellen voor het realiseren van de klimaatdoelstelling voor 2030 en een klimaatneutraal Europa tegen 2050 en de daarvoor benodigde energietransitie. De Green Deal is breder dan de Clean Energy Package. Inmiddels heeft de Commissie al een actieplan voor o.a. een circulaire economie.

komstige groei van de wereldeconomie op een duurzame en billijke manier zal ondersteunen.’ ECONOMISCH HERSTELPLAN

De komende zeven jaar beschikt de EU over een budget van € 1 biljoen om haar lidstaten te ondersteunen. Daar komt nog eens € 750 miljard bij voor economische herstelmaatregelen na de coronacrisis. Beide budgetten zullen gericht zijn op de transitie naar een groene en digitale samenleving. Dat maakte Commissievoorzitter Ursula von der Leyen bekend op 27 mei in een toespraak voor het Europees Parlement.

GROEN INVESTEREN

Op 18 juni publiceerde het Internationaal Energieagentschap (IEA) een driejarenplan voor een duurzaam (groen) herstel na de coronacrisis. Het plan biedt overheden concrete maatregelen die ze kunnen nemen om hun economieën te versterken en hun energiesystemen properder en veerkrachtiger te maken. De financiële analyses werden uitgevoerd in samenwerking met het Internationaal Monetair Fonds (IMF). In de periode van 2021 tot 2023 kunnen de beoogde acties leiden tot: • Een wereldwijde economische groei van gemiddeld 1,1% per jaar; • Het redden of creëren van ongeveer 9 miljoen jobs per jaar; • Het verlagen van de uitstoot van broeikasgassen met 4,5 miljard ton tegen het einde van het plan; • 5% minder luchtvervuiling. De energievoorziening wordt volgens het IEA “beter bestand” tegen toekomstige crisissen door nu te vergroenen. Wind- en zonne-energie, modernisering van elektriciteitsnetten zouden centraal moeten staan (deze leveren goedkope, gemakkelijk beschikbare stroom op). Naast de verbeteringen van de energie-efficiëntie van industrieën en gebouwen (isolatie van gebouwen vermindert de afhankelijkheid van energie en verlaagt de energierekening van bewoners).

Tot slot

‘Als sectororganisatie willen wij de unieke kans onderlijnen om de economische relance na de coronacrisis te koppelen aan klimaat- en milieudoelstellingen, met bovendien een vloedgolf aan nieuwe jobs én een lagere energiefactuur als kers op de taart. Omdat het momentum er nu is, ondertekende Techlink met verschillende bouwen werkgeversorganisaties een open brief met de vraag om in te zetten op energetische renovaties en duurzame warmte. De tools liggen voor ons land voor het grijpen om nu een grote stap vooruit te zetten in de energietransitie’, zegt commercieel directeur Jan Lhoëst. augustus 2020 • by Techlink

by Techlink

hlink

Wetgeving

Het potentieel van de Europa vindt het belangrijk om de energiemarkt toekomstbestendiger te maken. Daarbij wordt niet meer alleen uitgegaan van een centrale energiemarkt, maar van een meer digitale en vooral duurzame energiehuishouding. Bij de overgang naar hernieuwbare energie kiest Europa voor een duidelijke marktgerichte aanpak, waarbij het vertrouwt op de integratie van hernieuwbare energie in de marktwerking en vice versa. De wereld van de elektrische energie gaat door meer dan een evolutie, het is een revolutie. We staan voor een energie transitie die meer dan noodzakelijk is, gegeven de wereldwijde klimaatopwarming problematiek. Onze samenleving bereidt zich in snel (genoeg?) tempo hierop voor. Het doel is om op middellange termijn over te stappen naar een nul-emissie systeem, en de evolutie naar een meer gedecentraliseerd energiesysteem past hierin. In België is onze elektriciteit momenteel voor +/- 50% afkomstig van kernenergie en voor de andere helft van gascentrales, WKK en wind & zon. De stroom opgewekt door de grotere kern- en gascentrales (en een deel van de windturbines), wordt op nationaal niveau verdeeld door de TNB (TransmissieNetBeheerder) aan de DNB's (DistributieNetBeheerders), die tot taak hebben de elektriciteit tot aan onze meters te leveren. Het groeiende aandeel hernieuwbare energie (HE) stoot geen CO2 uit en

by Techlink

• augustus 2020

maakt gebruik van de onuitputtelijke wind en zon “aanvoer”. Maar dit betekent tevens een volatieler opwekkingspatroon, waar we hieronder op terugkomen. Welke hernieuwbare energieën zijn bekend en worden vandaag de dag gebruikt in Europa? • Zonnepanelen (62%) • Windenergie (32%) • Hydraulisch (4%) • Bio-energie en geothermische energie (2%) De EU streeft naar klimaatneutraliteit tegen 2050. Deze doelstelling vormt de kern van de Europese “Green Deal”. HE heeft echter wel een aantal nadelen die uitdagingen met zich meebrengen. Ze dagen onze huidige comfortabele consumptiegewoonten uit. Inderdaad, de meeste HE is niet stuurbaar maar afhankelijk van natuurlijke parameters

zoals de hoeveelheid zon, de windsnelheid, de seizoenen, de temperatuur, enz. Terwijl energievoorziening vroeger een top-downverhaal was (enkele producenten en heel veel consumenten), is het landschap sterk aan het veranderen. De productielocaties zijn niet alleen toegenomen en meer verspreid, steeds meer consumenten worden ook prosumenten (producent én consument). Deze prosumenten kunnen zowel particulieren zijn die HE opwekken voor eigen gebruik, als energiecoöperaties, bedrijven en openbare instellingen zoals ziekenhuizen. Om ervoor te zorgen dat de aanvoer en afname stabiel blijven, zijn er slimme en flexibele energienetwerken nodig. Prosumenten zouden best hun eisen zo veel mogelijk aanpassen aan de intermitterende productie (= “Demand Side Management” of DSM) en weten hoe energie op te slaan wanneer ze er te veel hebben, zodat ze die later kunnen gebruiken. Niet handmatig, maar door gebruik te maken

energiegemeenschappen van steeds geavanceerdere energiebeheerinstrumenten die tot hun beschikking staan. Belgische bedrijven ontwikkelen deze tools voor dit doel. ‘Lokale energiegemeenschappen die de uitdagingen rond energie-opslag en DSM helpen faciliteren rond zon- en windenergie, biomassa en biomethaan zijn een logische volgende stap’, zegt Jan Caerels, Technology & Innovation Manager bij Techlink. ‘Consumenten worden zo betrokken bij het gebeuren en gestimuleerd om energie efficiënt te gebruiken of te stockeren op momenten van zon en wind.’ De elektriciteitssector is al een tijd bezig met dit nieuwe model van decentrale elektriciteitsdistributie, waarbij de opwekking zo dicht mogelijk bij de gebruiker plaatsvindt. Deze nieuwe situatie zal immers ook nieuwe ontwikkelingskansen voor de sector met zich meebrengen. Een utopie? Helemaal niet dus, eerder een opportuniteit. In heel België en Europa worden proefgemeenschappen voor energie ontwikkeld onder impuls van twee richtlijnen van de Europese Unie die een collectieve en lokale dynamiek mogelijk maken voor de integratie van hernieuwbare energieën ten voordele van de burgers. Het delen van energie tussen deelne-

mers uit lokale energiegemeenschappen is een kans om nog meer HE te installeren terwijl toch de lokale congestie beperkt wordt en onnodige versterkingen van het elektriciteitsnet vermeden worden. Dit door het verhogen van de gelijktijdigheid tussen productie en lokaal verbruik door deze gemeenschappen. De autoriteiten zijn zich hiervan bewust en ondersteunen de actieve rol die burgers, lokale overheden en ondernemingen kunnen spelen in deze transitie. Zij bevorderen de totstandkoming van wat men noemt hernieuwbare energiegemeenschappen.

bevordering van het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen. Wat vat deze richtlijn samen? Ze stimuleert het gebruik van energie uit hernieuwbare bronnen. Zij roept op tot een gunstig kader om de ontwikkeling van de REC's voor eigen gebruik te bevorderen en aan te moedigen. De deelname aan de REC's moet toegankelijk zijn voor alle consumenten, met inbegrip van huishoudens met een laag inkomen of kwetsbare gezinnen. Dit geldt voor alle hernieuwbare energiebronnen.

Twee soorten Energiegemeenschappen (EG) worden in twee Europese richtlijnen voorgeschreven:

Wat laten REC's toe en wat zijn hun doelstellingen? • Kostenbesparing bij de ontwikkeling en versterking van het elektriciteitsnet • Vermindering van de factuur • Betere integratie van hernieuwbare energie • Smartisering van het netwerk bevorderen (digitale meter die een betere ijking van het verbruik mogelijk maakt) • Productie- en opslagmiddelen bundelen • Productie optimaliseren

Wat is een energiegemeenschap?

Er zijn twee definities, hoewel ze een gemeenschappelijke doelstelling hebben: het delen van energie binnen een lokale gemeenschap om milieu-, sociale en economische voordelen te bieden. Maar wat zijn deze definities nu precies? EUROPESE RICHTLIJNEN

REC's, d.w.z. hernieuwbare-energiegemeenschappen (van het Engels: Renewable Energy Community) Europese richtlijn: RICHTLIJN (EU) 2018/2001 van 11 december 2018 ter

CEC’s, d.w.z. burgerenergiegemeenschappen (van het Engels: Citizen Energy Community) Europese richtlijn: RICHTLIJN (EU) 2019/944 van 5 juni 2019 betreffende augustus 2020 • by Techlink

by Techlink

hlink

Wetgeving

gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit. Het gaat hier om alle bronnen van elektri citeitsproductie (ook niet-hernieuwbare). Wat staan de CEC's toe en wat zijn hun doelstellingen? • Open en vrijwillige deelname, gecontroleerd door de leden • Voordelen voor het milieu, de economie of de sociale gemeenschap te bieden • Zij kunnen betrokken zijn bij de productie, de distributie, de levering, de opslag, enz. of gewoonweg diensten op het gebied van energie-efficiëntie leveren aan hun leden. • Grote bedrijven en energieleveranciers zijn uitgesloten van de CEC's. OMZETTING VAN EUROPESE RICHTLIJNEN IN REGIONAAL RECHT IN BELGIË

Deze twee Europese richtlijnen laten de regio's een zekere ruimte voor interpretatie. Deze marge levert soms problemen op bij het opstellen van regionale besluiten (wat wordt bijvoorbeeld bedoeld met een "lokaal" of "klein" netwerk?).

by Techlink

• augustus 2020

Waar staan we vandaag de dag op het niveau van onze regio's? Waals Gewest: Decreet inzake collectieve eigen consumptie en REC's van 2/5/19. Het decreet is nog steeds onvolledig en soms in strijd met de Europese richtlijnen. Eind 2020 wordt een herziening verwacht om een goede omzetting te waarborgen. De Waalse regering zal steunen op proefprojecten voor collectief eigenverbruik van hernieuwbare energie in samenwerking met de D NB’s.

Vlaams Gewest: decreet verwacht in 2021. De Vlaamse regulator VREG heeft - na overleg met de stakeholders, waaronder Volta - een advies opgesteld voor de Vlaamse Regering. Er is nog geen tekst van een voorstel voor een Vlaams decreet.

Brussels Hoofdstedelijk Gewest: Ordonnantie van 23/7/18. Decreet verwacht in 2020. De huidige tekst gaat minder ver dan het Waalse decreet en is onvolledig. De definitie ervan is veel te eenvoudig en is ook in strijd met andere bepalingen van het Brusselse kader. Daarom wordt eind

2020 een herziening verwacht om een goede omzetting te waarborgen. Naast deze twee Europese richtlijnen belet niets de gewesten om andere soorten energiegemeenschappen te implementeren. WAT ZIJN DE VERSCHILLENDE MOGELIJKE COMBINATIES?

De productie van een huishouden is groter dan het verbruik: Zij bundelt haar krachten met andere huishoudens die niet produceren en zal haar elektriciteit onderling afstemmen door hen het overschot aan elektriciteit tegen een gunstig tarief te verkopen om zo in een deel of de gehele energiebehoefte te kunnen voorzien.

Het plaatsen van fotovoltaïsche panelen op het dak van een woongebouw: De elektriciteit die door deze panelen wordt opgewekt, wordt gedeeld met de bewoners van het gebouw.

De vereniging van een groep ondernemingen: De geproduceerde hernieuwbare elektriciteit (fotovoltaïsche panelen, windturbines, hydraulisch, ...) en het ver-

High quality concrete products.

De business unit ‘Concrete Electric Products’ voert een assortiment aan prefab standaarden maatwerk cabines met een diversiteit aan toepassingen zoals MScabines, cabines voor pompunits, telecom… Bebakeningsbakken, kabelgoten, trekputten, sokkels vervolledigen het gamma.

high quality concrete products

Lichtenberglaan 2090, 3800 Sint-Truiden

T: +32 (0)11 76 57 19

info@webeco.be

webeco.be

hlink

Wetgeving

bruik zullen over deze bedrijven worden verdeeld in de loop van de dag en volgens de behoeften van elk van hen. Het doel is om zoveel mogelijk te verbruiken tijdens de pieken in de energieproductie en minder de rest van de tijd. Het overschot wordt opgeslagen en geconsumeerd wanneer dat nodig of het meest interessant is.

Lokale overheden (bijv. openbare centra voor maatschappelijk welzijn (OCMW's)) Zonnepanelen worden geplaatst op een sociaal woongebouw. Er zal goedkope groene energie aan de huurders worden geleverd.

Proefprojecten van Energiegemeenschappen in België

Hier zijn enkele voorbeelden van proefprojecten in ons land:

Aggregatie van een groot aantal consumenten die bereid zijn hun flexibiliteit ter beschikking te stellen. GREEN ENERGY PARK ZELLIK

Het Green Energy Park (GEP) is een gezamenlijk project van de VUB en het Universitair Ziekenhuis UZ Brussel en omvat de ontwikkeling en exploitatie van een onderzoekscampus in het onderzoekspark van Zellik, gericht op drie onderzoeksgebieden: energietransitie en mobiliteit, ziekenhuis van de toekomst, intelligente regio's. INTEGCER

Softwareontwikkeling van tools en diensten voor REC's, energiemarkten en netwerken. Optimaal beheer van energiesystemen, rekening houdend met de milieuaspecten.

BORGT

MERYGRID

De partners, waaronder Volta, onderzoeken de mogelijkheden van batterijopslag in een woonomgeving. De batterijen zijn bedoeld voor woningen of buurten, niet voor bedrijven. Het project werd gelanceerd op 1 januari 2019 en heeft een looptijd van twee jaar en is afkomstig van het Vlaams Energiekabinet. De conclusies ervan, die gericht zijn op de residentiële sector, zullen zeker overlappen met andere commerciële projecten.

Micro-grid op de industriële site van het dorp Méry, langs de rivier de Ourthe, in Esneux (Luik), die 3 KMO's met hydro-elektrische en PV-productie met energieopslag samenbrengt en wordt bestuurd door een "Energy Management System (EMS)".

COLÉCO

Het staat voor "Eco-verantwoordelijke Lokale Energiegemeenschappen". Zij brengen producenten van 100% hernieuwbare energie en consumenten samen en synchroniseren de productie en het verbruik van energie. We spreken dan van collectief zelfconsumptie of eigenverbruik. E-CLOUD

Dit is een open micronetwerk dat de bundeling van energieproductie-eenheden binnen een gemeenschap van bedrijven voorstelt. ELDA

Duurzame lokale energiezone. Inzet van HE en verlaging van de energierekening voor de deelnemende bedrijven.

GAC

by Techlink

• augustus 2020

MIRACCLE

Project opgezet door een van onze leden: Klinkenberg. Zeven bedrijven, gelegen in dezelfde straat van het industriepark van Herstal (Luik) zullen met elkaar verbonden zijn op gelijkstroom en zullen de productie van hernieuwbare energie (voornamelijk fotovoltaïsche energie) delen. Opslag maakt het mogelijk om het verbruik te optimaliseren en alleen energie uit het openbare net te halen wanneer deze energie tegen de meest aantrekkelijke kosten beschikbaar is. Laadstations voor elektrische voertuigen zullen de installatie voltooien. Er zal ook extra particuliere straatverlichting worden bestudeerd. Volta is partner in dit project. SAVE

Gefinancierd door VLAIO, met deelname van Volta, had tot doel om het eigenverbruik van bedrijven te verhogen door de installatie van accumulatorbatterijen. Landbouwondernemingen, die

grote energieverbruikers zijn, waren de doelgroep. In de toekomst zal de belangstelling voor energieopslag toenemen gezien de groeiende kloof tussen de prijzen van ingekochte kWh en geïnjecteerde kWh. ENERGYVILLE

Geen project op zich, maar wel het vermelden waard. Het is een onderzoekscentrum dat de ontwikkeling, de werking en het gebruik van elektrische en thermische netwerken bestudeert. EnergyVille bestudeert de naadloze integratie van hernieuwbare energiebronnen, zowel in de distributie- en transmissiesystemen als in de gebouwde omgeving. Het is gericht op het ontwikkelen, demonstreren en implementeren van intelligente besturing van netwerken en onderstations, ontwerphulpmiddelen voor DC-netwerken, lage temperatuur netwerken, multi-carrier energienetwerken en stadsverwarmingsnetwerken.

Wat zijn de gevolgen voor de elektriciteitssector?

De elektriciteitssector moet klaar zijn om deze gemeenschappen op een optimale manier te verwelkomen. Deze laatste zijn onvermijdelijk, maar vormen een echte ontwikkelingskans voor installateurs als ze goed voorbereid zijn. Hoe kan dit gebeuren? Door zich te (blijven) specialiseren op het gebied van installatie, advies en onderhoud van fotovoltaïsche panelen, warmtepompen, laadstations voor elektrische of hybride voertuigen, opslag van elektrische energie (batterij, thermisch, enz.), warmtekrachtkoppeling met hernieuwbare brandstoffen, het beheersen van energiemetingen, supervisieen controlemodules, enz. Auteur: Ignacio Molina, VOLTA

BRONNEN: APERe, Cluster TWEED, regering van Franse Gemeenschap. Persbericht 30/4/19, Pôle Mecatech, de competitiviteitscluster van de machinebouw. Appel N°28.

De eerste Belgische vakbeurs voor alle installatietechnieken

save ate the d

20 NOV 2020 www.installday.be • In het licht van Corona zullen we er alles aan doen om de veiligheid, gezondheid en welzijn van exposanten, medewerkers en bezoekers te garanderen.

• Seminaries rond de energietransitie: op weg naar een duurzame toekomst!

• Steeds meer ondernemers krijgen met digitalisering te maken. Daarom wordt Digital Construction Brussels geïntegreerd in onze beurs.

• Gratis catering.

organisatie:

• Gratis toegang voor bouwprofessionals.

• Meer dan 200 standhouders zullen aanwezig zijn.

mediapartners:

by Techlink

by Techlink by Techlink

initiatief van:

by Techlink

hlink

Technologie

Onderschat cybercrime niet! Door de digitalisering van de installatiesector wordt cybersecurity steeds belangrijker voor installateurs. Ongeacht de grootte van het bedrijf, hebben cyberaanvallen vaak grote (financiële) gevolgen en kunnen ze ernstige verliezen met zich meebrengen, bijvoorbeeld: klanten hebben geen vertrouwen meer, waardevolle informatie (bv. uw klantenbestand) wordt gestolen, enz. In dit artikel gaan we dieper in op de cyberrisico’s en de mogelijke voorzorgsmaatregelen.

“

Marktonderzoek

Het Belgische IT-bedrijf Cheops voerde met zijn “Mid-market survey” een onderzoek uit naar hoe middelgrote bedrijven vandaag en morgen omgaan met IT en technologie. Op de vraag of ze actief zijn in een sector die kwetsbaar is voor cyberaanvallen antwoordden één op de drie middelgrote ondernemingen dat die vraag “niet van toepassing” is op hen. Een opvallend hoog cijfer. ‘Zowat élke onderneming is vandaag gedigitaliseerd. Dat maakt van elke onderneming − groot of klein, in welke sector dan ook − een potentieel doelwit voor cybercri-

by Techlink

• augustus 2020

minelen. Niemand is immuun. Gelukkig werken de meeste bedrijven volop aan hun cyberveiligheid. Ze geven hun aanpak gemiddeld wel maar een score van 6,6. Eén op de vijf bedrijven geeft toe dat de kwaliteit van hun cybersecurity ronduit ondermaats is. Werk aan de winkel dus’, zegt Christophe Jacques, Marketing Director bij Cheops. Door het massale telewerk gebruiken medewerkers verschillende toestellen, die allemaal met elkaar verbonden zijn. Zo kunnen ze efficiënter werken, maar het maakt het bedrijf ook kwetsbaar.

Voor IT-beveiliging geldt dat de eindgebruiker meestal de zwakke plek is.

”

CHRISTOPHE JACQUES

Een cyberaanval via één toestel kan meteen het hele netwerk aantasten. Thuiswerken maakt het risico op cybercrime namelijk groter door o.a. de toename in phishing. ‘Het is dus meer dan ooit van cruciaal belang dat bedrijven zich be- ›››

hlink

Technologie

››› wust zijn van hun vatbaarheid voor cybercriminaliteit’, aldus Christophe.

Verschillende vormen

Cyberaanvallen komen voor in verschillende vormen:

1doorBij valse phishing probeert een oplichter berichten (e-mails of tekstPHISHING

berichten) gevoelige informatie (gebruikersnaam, wachtwoord, kredietkaartnummer, ...) te verkrijgen om later te misbruiken.

2 Het zonder toestemming binnendringen in een computernetwerk door HACKING

de beveiliging te doorbreken.

3 Een DDoS-aanval is een kwaadwillige DISTRIBUTED DENIAL-OFSERVICE (DDOS)

poging om het verkeer van een beoogde server, online service of netwerk te verstoren door ongekend veel data op af te sturen. Hierdoor worden uw systemen traag waardoor de gebruikers geen toegang meer hebben tot het netwerk.

4 Een virus dat de gebruiker de toegang tot zijn computer (of zelfs tot hele RANSOMWARE

bedrijfsnetwerken) of bestanden ontzegt totdat er een bepaalde som losgeld wordt betaald.

5 CEO fraude is een vorm van oplichting waarbij cybercriminelen een onCEO FRAUDE

derneming contacteren met de vraag een belangrijke betaling uit te voeren naar hun bankrekening. De cybercriminelen nemen de identiteit aan van de CEO, CFO of een vertrouwde persoon en vragen een medewerker van de financiële dienst of boekhouding om een dringende betaling uit te voeren. De kans bestaat dat de medewerker die onder druk staat of die de procedures onvoldoende kent, deze betaling effectief uitvoert.

MEER INFO op CERT.be.

by Techlink

• augustus 2020

HOE HERKEN JE EEN PHISHINGBERICHT? Verdachte berichten zijn vaak te herkennen aan enkele kenmerken: • Phishingberichten komen meestal onverwacht en zonder reden. • De taal is dwingend of wil je nieuwsgierig maken. • Ze bevatten soms taalfouten of zijn niet professioneel opgemaakt. • Een vage aanspreektitel of je e-mailadres als aanspreking kan verdacht zijn.

• Onbekende afzenders of foute e-mailadressen moeten je aandacht trekken. • Bevat het bericht een link? Klik niet zomaar! Zweef met je muis over de link zonder te klikken. Nu verschijnt de volledige URL. Ziet deze er raar uit? Verdacht! • Berichten die in je Spam/Junk folder terecht komen, moet je zeker wantrouwen. Bron: Safeonweb.be

Is jouw bedrijf cyberveilig?

Om dat te weten te komen, ontwikkelde de FOD Economie een “cybersecurity-scan” (www.cybersecurityscan.be) om bedrijven te helpen een stand van zaken op te maken. Aan de hand van een tiental vragen testen bedrijven hoe goed hun bestanden en de computerinfrastructuur van hun organisatie beveiligd zijn. Aan het einde van de scan ontvangen bedrijven een gratis analyse met enkele praktische tips om hun beveiligingsniveau te verhogen.

Waar cyberincidenten melden?

Neem meteen contact op met het federale Computer Emergency Response Team, kortweg CERT.be. Zij kunnen u de eerste tips geven bij een incident;

1Als je weet welke computers geïnfecISOLEER DE GEÏNFECTEERDE COMPUTER(S)

teerd zijn, koppel je deze los van het internet en van het lokale netwerk van het bedrijf. Je zet de computer NIET uit, want op die manier wis je sporen die de daders achterlaten.

2 Dit is de verantwoordelijkheid van IT-specialisten. ZOEK SPOREN

3 Installeer het besturingssysteem volledig opnieuw en pas alle beveiligingsHERSTEL HET SYSTEEM

patches toe voordat de geïnfecteerde computer weer op het bedrijfsnetwerk wordt aangesloten. Je kan dit enkel doen wanneer je een back-up hebt van je gegevens, want bij het herinstalleren gaan alle gegevens verloren. Het is ook raadzaam om de wachtwoorden te veranderen omdat de dader die mogelijks in zijn of haar bezit heeft.

4 Het is absoluut noodzakelijk dat de antivirussoftware up-to-date is, evenals VOORKOM EEN NIEUWE AANVAL

alle toepassingen die op het werkstation zijn geïnstalleerd. Installeer een firewall en IDS-systeem. Zorg ook voor een goed wachtwoordbeleid.

5 Die geeft de informatie door aan de FeDIEN EEN KLACHT IN BIJ DE POLITIE

deral Computer Crime Unit (FCCU) die een onderzoek kan starten.

7 TIPS OM UW BEDRIJF CYBERVEILIG TE MAKEN

De FOD Economie stelt ook een aantal basisacties voor om uw bedrijf te beschermen en herinnert eraan dat cyberveiligheid alle medewerkers van het bedrijf aanbelangt. Hieronder alvast volgende 7 tips die voor een goede basisbeveiliging kunnen zorgen:

SENSIBILISEER UW MEDEWERKERS De beveiliging van uw bedrijf, de informatie en gegevens gaat iedereen aan. Sensibiliseer uw werknemers over cybersecurity en informeer hen over goede praktijken.

HOUD ALLE SOFTWARE UP-TO-DATE

Regelmatig worden nieuwe zwakke punten ontdekt in software of besturingssystemen. Die worden via updates weggewerkt. Zorg dat u deze updates ook installeert.

GEBRUIK STERKE WACHTWOORDEN

Bescherm uw apparaten met veilige en vertrouwelijke wachtwoorden en pas ze regelmatig aan. Maak uw werknemers duidelijk dat ze de wachtwoorden van het bedrijf niet mogen gebruiken voor privézaken.

MAAK REGELMATIG B ACK-UPS VAN UW INFORMATIE EN BEWAAR DIE LOSGEKOPPELD VAN HET SYSTEEM

Focus op de bescherming van de informatie die van essentieel belang is voor uw bedrijf. Maak regelmatig een back-up van die informatie en bewaar de back-ups op een veilige plaats.

BEVEILIG DE TOEGANG TOT UW NETWERK

Bepaal wie toegang heeft tot welke bedrijfsinformatie en beveilig ze. Geef slechts een paar IT-specialisten de beheersrechten tot al uw computers. Beveilig elke externe verbinding met uw bedrijfsnetwerk.

BESCHERM U TEGEN SCHADELIJKE SOFTWARE

Installeer op alle servers, computers en mobiele apparaten een goed antivirusprogramma, een firewall of andere programma’s waarmee u hacking kunt detecteren. Hou deze programma’s uiteraard up-to-date.

BEREID U VOOR OP EEN INCIDENT

Een cyberincident doet zich altijd onverwacht voor. Bereid u nu voor om er zo goed mogelijk mee om te gaan en zoveel mogelijk schade te voorkomen.

Vanwege de GDPR moeten in ieder geval alle inbreuken in verband met persoonsgegevens gedocumenteerd worden. Risicovolle inbreuken moeten gemeld worden aan de Gegevensbeschermingsautoriteit, inbreuken met een hoog risico daarnaast aan de betrokkenen. MERK OP!

Cyberverzekering

‘Een bedrijf dat geen verzekering afsluit tegen hacking neemt een heel groot risico’, zegt Sonja Smits, Manager product & client coördination van Federale Verzekering. ‘De mogelijke impact er-

van is enorm geworden. Daarom biedt onze polis F-Cyber Comfort zowel bijstand, als een schadevergoeding bij verliezen. Bedrijven die het slachtoffer worden van een cyberaanval, een hacking of een ander digitaal incident willen zo snel mogelijk dat iemand met kennis van zaken hen bijstaat. Daarom biedt de verzekering hen de mogelijkheid om 24/7 een alarmcentrale te contacteren. Die stelt meteen een dossierbeheerder aan, die voor de gepaste bijstand zorgt. Dat kan gaan om hulp van gespecialiseerde IT’ers, maar ook van juristen en PR-mensen, experten die hen helpen

om de imagoschade te beperken. Dat is van groot belang als gegevens van klanten werden gehackt. Daarnaast krijgt het bedrijf een financiële vergoeding voor de gevolgschade. Bijvoorbeeld als een bedrijf door een netwerkincident zijn productie ziet stilvallen. De premies voor de F-Cyber Comfort-polis zijn gekoppeld aan de omzet van een bedrijf en aan het gekozen verzekerde bedrag: tot € 500.000, tot € 1 miljoen of tot € 2,5 miljoen. Tot een omzet van € 25 miljoen geldt een forfaitaire premie volgens de schijf waarin het bedrijf valt. De goedkoopste polis kost € 750, de duurste € 6.650.’

Tot slot

Ook binnen de Europese Unie is men volop bezig met cybersecurity. Rondom dat onderwerp is een netwerk gevormd van organisaties, instellingen en bedrijven die zich vanuit verschillende invalshoeken hiermee bezighouden. Samen met CoESS (de Europese Confederatie van veiligheidsdiesten) heeft Euralarm (vertegenwoordigt de elektronische brand- en beveiligingsindustrie) onlangs een brochure “Cybersecurity – Bedreiging of kans? Het is aan u!” gepubliceerd.

MEER INFO OP www.euralarm.org. augustus 2020 • by Techlink

by Techlink

hlink

Actualiteit

Doe een beroep op alternatieve geschillenbeslechting! Bij geschillen tussen consumenten en ondernemingen (B2C) en tussen ondernemingen onderling (B2B) probeert men nog te weinig het geschil in der minne te regelen. Men kiest eerder voor de rechtbank of men laat de zaak vallen. Men moet echter niet aarzelen om in de eerste fase een beroep te doen op een derde die een procedure kan voeren om het probleem op een alternatieve manier (via bemiddeling, verzoening, arbitrage of ombudsman) op te lossen.

Wat is het voordeel van alternatieve geschillenbeslechting (Alternative Dispute Resolution, ADR)?

In vergelijking met de rechtbank biedt deze aanpak heel wat voordelen: 1 het gaat veel sneller; 2 de partijen hebben de macht om een door hen aanvaardbare oplossing te vinden; 3 de kosten zijn beperkter (sommige instanties brengen helemaal geen kosten in rekening, en bij tussenkomst van een erkend bemiddelaar zijn de honoraria in principe in gelijke delen verdeeld); 4 de vertrouwelijkheid wordt gegarandeerd (terwijl in de rechtbank de debatten publiek zijn); 5 de relaties tussen de partijen kunnen gehandhaafd worden (bij een akkoord is er geen winnaar of verliezer, enkel twee winnaars).

(van het Wetboek voor Economisch Recht) werd omgezet en is gebaseerd op criteria. Een officiële lijst van deze entiteiten is gepubliceerd op de site van de FOD Economie en van de Europese Commissie. De consumentenombudsdienst is één van deze entiteiten en verstrekt informatie inzake regeling via minnelijke schikking, maar staat ook in voor de behandeling van klachten waarvoor er nog geen gekwalificeerde entiteit is. Kwalificatie en audit (= checken van het naleven van criteria op termijn) vallen onder de bevoegdheid van FOD Economie. Voor geschillen tussen ondernemingen onderling (B2B) zijn er minder mogelijkheden en geen wettelijke verplichtingen. Er bestaat wel arbitrage of er zijn erkende bemiddelaars, die aan criteria inzake bevoegdheden en permanente opleidingen moeten voldoen. Het toezicht op de naleving van deze criteria valt onder de bevoegdheid van de FOD Justitie. Ze zijn

B2C vs B2B

Voor geschillen tussen consumenten en ondernemingen (B2C) worden de verenigingen/ordes die de professionelen vertegenwoordigen … aangemoedigd om “een entiteit” op te richten om consumentengeschillen te behandelen. Denk aan de Verzoeningscommissie Bouw. Het gaat om gekwalificeerde entiteiten die aan duidelijke criteria moeten voldoen. De kwalificatie vloeit voort uit een Europese Richtlijn die in Boek XVI

by Techlink

• augustus 2020

TIP! Communiceer met elkaar!

TIP!

Neem in de algemene voorwaarden vormen van bemiddeling op om mogelijke geschillen op te lossen.

meestal betalend, maar efficiënt (70 à 80% kans op succes), sneller en ze laten toe tot een door partijen gevonden oplossing te komen (win-winsituatie). Indien nuttig kunnen partijen deze oplossing (= bemiddelingsakkoord) ook door een rechter laten erkennen, zodat deze dezelfde juridische waarde heeft als een vonnis.

Belmed

Belmed is een online tool die informatie inzake regeling per minnelijke schikking geeft maar ook de mogelijkheid aanbiedt om een neutrale en bevoegde derde te vinden om een geschikte oplossing te vinden. Belmed dekt zowel B2C als B2B, dankzij partners die een keuze maken voor een bepaalde sector, materie, B2C- en/of B2B-geschillen, geografisch gebied en taal(talen). De aanvrager kan deze tool gebruiken om aanvragen te ontvangen en te behandelen in alle veiligheid.

MEER INFO? Neem een kijkje op de website van de FOD Economie: www.belmed.fgov.be.

Wat te doen bij elektriciteitsuitval? Uw partner voor noodstroomaggregaten op diesel en gas

Vandaele Machinery NV Stationsstraat 128 8780 Oostrozebeke 056 67 40 11 stefaan@vandaele-power.be www.vandaele-power.be

Veilig bouwen: eerst denken, en dan doen!

Doe mee op safetymypriority.be

hlink

Technisch dossier

Publiek onderzoek van een grondige update van de NBN S21-100-1 Naarmate de technologie voortschrijdt, raken normen gedeeltelijk achterhaald en dienen ze aangepast of geactualiseerd te worden. Dit geldt ook voor de installatienorm voor branddetectie- en brandmeldsystemen (NBN S21-100-1). Er loopt tot 15 september 2020 een publiek onderzoek bij het NBN van een nieuwe versie van de NBN S21-100-1. Danny Hermans, coördinator technologie en regelgeving bij onze partnerorganisatie Volta, licht toe. Door het uitblijven van een Europese installatienorm voor branddetectie, zoals trouwens het geval is voor de meeste installaties, heeft België zoals elk ander land zijn eigen regels van goed vakmanschap voor een branddetectie installatie, zijnde de NBN S21-100-1. Deze norm is ontwikkeld en wordt opgevolgd door de normencommissie TC 72. De huidige norm behandelt de hele levenscyclus van de installatie vanaf de risicobeoordeling ter bepaling van de behoeften en

by Techlink

• augustus 2020

het ontwerp tot het onderhoud en belangrijke wijzigingen en uitbreidingen. Een installateur heeft er dan ook alle belang bij om naast de wettelijke verplichtingen, indien deze bestaan voor de desbetreffende installatie, de voorschriften van deze norm te volgen omwille van de omgekeerde bewijslast. Dit laatste houdt in dat de installateur, bij noodsituaties met de detectie achteraf en dit ondanks het feit dat hij de norm gevolgd heeft, niet zelf moet bewijzen

dat hij een veilige installatie gebouwd heeft.

Geschiedenis van de norm

De eerste versie van de NBN S21-100 dateert uit 1986 en was heel prescriptief geschreven. Er zijn in de loop van jaren verschillende addenda bij deze norm verschenen. Nieuwe technologieën ontbraken echter in deze versie. Om dit te verhelpen is er een nieuwe versie bekrachtigd in 2015. Deze versie is presta-

STRIPPEN? In een handomdraai!

ALSECURE XGB EASY STRIPPABLE DE HALOGEENVRIJE KABEL DIE WÉL MAKKELIJK STRIPT Snel en efficiënt kabels strippen zonder tijdverlies? Easy! Doorgedreven research maakt ALSECURE XGB Cca nu helemaal Easy Strippable. In een handomdraai strip je in één keer tot wel 100 cm mantel van de geleiders. Vaarwel stugge mantels, welkom tijdswinst en gebruiksgemak.

sales.equipment-cables@nexans.com

Hét domotica alternatief!       

www.nexans.be/easystrippable

Eltako Wireless

Draadloos Zonder batterijen Zowel drukknoppen als sensoren Betaalbaar Makkelijk te installeren Betrouwbaar Flexibel

www.eltako.com/vl

SERELEC NV • Gasmeterlaan 207 • 9000 Gent 09/ 09/223.24.29. 223.24.29. info@serelec.be

hlink

Technisch dossier

››› tiegericht geschreven en beschrijft heel

de levenscyclus. Naast een deel 1 met de technische installatievoorschriften is er ook een deel 2 verschenen met daarin de eisen voor de uitvoerders van de verschillende etappes van de levenscyclus. Technologie evolueert razendsnel zodat ook deze versie snel achterhaald bleek. Daarnaast heeft het toepassen van de norm in de praktijk heel wat praktische problemen aan het licht gebracht. Werkgroep New Work Item (hierna afgekort als “WG NWI”) van TC 72, waaraan VOLTA namens de installateurs deelneemt, behandelt deze onderwerpen. Zo is in 2018 Addendum 1 bij de norm bekrachtigd (zie ook Power+ nr. 3/2018 (p. 6-8)). Technologie blijft gelukkig verder evolueren, zodat ook dit Addendum geen eindpunt was. Om de leesbaarheid te vergemakkelijken en niet nog een Addendum toe te voegen is er gekozen voor een volledig aangepaste versie van de NBN S21-100-1 die vanaf 6 april tot 15 september 2020 in publiek onderzoek is op de website van het NBN (https://pe.nbn.be/wi/penbn).

Nieuwe versie NBN S21-100-1 in publiek onderzoek tot 15 september 2020

De versie van 2015 is aangepast met de inhoud van Addendum 1. Dat wil zeggen dat de volgende onderwerpen uit dit Addendum geïntegreerd zijn: • draadloze systemen; • detectie in lokalen met een grote plafondhoogte zoals atria, magazijnen, theaters, auditoria met behulp van lineair optische systemen (beams) en aanzuigsystemen; • aanpassingen met betrekking tot verlaagde plafonds en verhoogde vloeren; • afrondingen van getallen in tabellen; • aanpassingen met betrekking tot volumes waarvoor geen bewaking nodig is. Ook heeft de WG NWI verder nieuwe

by Techlink

• augustus 2020

en ontbrekende technologieën en toepassingsgebieden uitgewerkt en ook deze zijn opgenomen in de versie van 2015. Het gaat in dit geval om volgende onderwerpen: • branddetectie in (evacuatie)liften en (lift)schachten; • lineaire warmtedetectoren (LTHD – line-type heat detector) die doorgaans bestaat uit een lineair warmtegevoelig element (bv. kabel, buis, enz.) en een controle-eenheid. Hierbij wordt onderscheid gemaakt tussen: - een terugstelbare LTHD kan opnieuw in waakstand worden geplaatst; waarbij men verder een onderscheid maakt tussen: • integrerende werking • niet-integrerende werking - een niet-terugstelbare LTHD wordt door de warmte vernietigd. • het gebruik van bekabeling met of zonder functiebehoud is in detail (met behulp van figuren) uitgewerkt volgens de aanbevelingen van de WG Bekabeling en overeenkomstig de nota van het GTO; • doorzenden van het brandalarm en het storingssignaal buiten het bouwwerk; • verdere detaillering van detectie in lokalen met een grote plafondhoogte; • signalen bestemd voor een centrale met menselijk toezicht.

Het vervolg

WG NWI heeft de prioriteiten voor het vervolg vastgelegd en deze prioriteiten zijn goedgekeurd door de laatste plenaire vergadering van de TC 72. Deze prioriteiten zijn: • Branddetectie met videocamera (TS7240-29 en NTN 177-I van ANPI).

• Verfijnen van Hoofdstuk 12 wijzigingen en uitbreidingen van een systeem. • Evacuatiesirenes – in NBN S21100-1 behouden of opnemen in een andere norm? • Oplossingen voor kleine installaties. • Administratieve vereenvoudiging (aantal en inhoud van de documenten, bv register van de controles, …) - sluit aan bij het vorige. Met betrekking tot de evacuatiesirenes is beslist om deze onder te brengen in een nieuwe norm. De inhoud van deze norm zal worden behandeld in de WG EVAC (opvolger van de WG VAS (voice alarm systems, NBN S21-111reeks). De overige prioriteiten zullen in kleine werkgroepen van de WG NWI uitgewerkt worden. In de mate van het mogelijke neemt VOLTA namens de installateurs deel aan deze werkgroepen. Vooral met betrekking tot de oplossingen voor kleine installaties met de bijbehorende administratieve vereenvoudiging en de praktische verfijning van Hoofdstuk 12 zullen door VOLTA actief opgevolgd worden.

Besluit

Tot 15 september 2020 loopt er een publiek onderzoek bij het NBN van een nieuwe versie van de NBN S21-1001. Om de leesbaarheid te vergemakkelijken is de inhoud van Addendum 1 hierin opgenomen naast ook een aantal nieuwe technologieën en detectietoepassingen. Het werk is nooit af en WG NWI heeft dan ook al de prioriteiten vastgelegd voor het vervolg. De norm zal dan ook blijven evolueren met de bedoeling dat hij op elk ogenblik zo goed mogelijk aansluit met de praktijk.

Auteur: Danny Hermans, VOLTA

EASE. SPEED. SAFETY. Met de hoogwaardige inbouwdozen van Reddy heeft u de beste oplossing voor elk type installatie. Van universeel en luchtdicht tot de nieuwste generatie brandveilig en geluidsisolerend.

Universele inbouwdozen

preďŹ&#x201A;ex.com

Luchtdichte inbouwdozen

Geluidsisolerende inbouwdozen

Brandwerende inbouwdozen

hlink

De medewerker

JAN CAERELS

> Geboren op 7 januari 1965 > Sterrenbeeld: Steenbok > Functie: Technology & Innovation Manager

> In dienst sinds 6 januari 2020 > Lievelingseten: Fusion Flexitariër > Favoriete film: (oud) Citizen Kane – (recent) Joker

> Favoriete boek: De ontdekking van de hemel (Harry Mulish)

by Techlink

• augustus 2020

De werknemers van Techlink staan dagelijks voor jou op de barricaden. Ze vertegenwoordigen onze sector in heel wat vergaderingen, beantwoorden al jouw vragen en doen zoveel meer. Toch verschuilt zich achter de façade ook gewoon een mens met zorgen en dromen.

TECHNOLOGY & INNOVATION MANAGER JAN CAERELS

“

Al fietsend door het leven gaan!

Jan Caerels was vorig jaar 25 jaar getrouwd met Myriam. Een zilveren huwelijk dat ze samen met hun familie vierden. ‘Het toonbeeld van stabiliteit’, lacht Jan. ‘Ik leerde haar kennen aan de KU Leuven toen ik studeerde voor bio-ingenieur (beter bekend als “Boerekot”). Ik koos voor deze opleiding vanwege de variatie aan exacte wetensschappen enerzijds en de veelheid van jobmogelijkheden anderzijds. Kortom, de ideale keuze voor iemand die op zijn 18 jaar niet kan kiezen.’ ‘Diep van binnen ben ik in eerste instantie een familieman. Na een drukke werkweek vind ik het een verademing om met de familie rond de tafel te zitten. De discussies met zowel vrouw als dochters - Anneleen (23 jaar) en Jolien (24 jaar) - over allerhande thema’s zijn vaak boeiend en grappig.’

Een oude rot in het vak

Jan is intussen een gevestigde waarde in het energie-wereldje. Na 20 jaar te hebben gewerkt voor ENGIE Electrabel en vertrouwd te zijn met het Belgische energielandschap, werd hij projectmedewerker bij COGEN – de sectororganisatie voor warmte-krachtkoppeling (WKK). ‘Als projectmedewerker maakte ik deel uit van het project “Slagkracht voor de vernieuwende installateur” en kwam zo in contact met Techlink. Vandaag is het me een plezier om mijn ervaring en kennis verder in te zetten bij Techlink.’

Fusion Flexitariër

”

tariër (in de volksmond: ik eet alles). Deze term slaat ook op: ten eerste, mijn sportbeoefening: open staan voor quasi alles (lopen, fietsen, padel, tafeltennis … maar geen voetbal) en ten tweede, de energietransitie: het is een en-en verhaal waarin diverse technologieën hun rol spelen. Een zeer dynamische omgeving als Techlink die enerzijds stabiel is, maar tezelfdertijd volop in transitie is, doet me denken aan het Oude Griekse “panta rhei”. De gedachte achter deze uitspraak is dat alles op de wereld telkens in beweging is: alles verandert voortdurend, ofwel: alles stroomt.’

Fiets door het leven

Jan zit niet graag stil en probeert diverse vrijetijdsbestedingen te combineren. Vooral tafeltennis bij TTC Werchter geniet zijn voorkeur. ‘Tafeltennis is niet alleen een fysiek intensieve sport, je moet met heel je lichaam bewegen, maar je moet er zeker ook goed bij nadenken. De complexiteit van het spel maakt het zo boeiend’, zei Jan met een fonkeling in zijn ogen. Hij is daarnaast een voorstander van “Bike to Work”. Het is een online platform dat werknemers motiveert om te fietsen van en naar het werk - al dan niet in combinatie met andere vervoersmiddelen zoals de trein, bus of auto. ‘Door de fiets in plaats van de auto te nemen, zorgen we immers voor minder uitstoot van broeikasgassen (o.a. CO2), minder luchtvervuiling (met name fijn stof ) en minder lawaaivervuiling.’

Wat is dat nu, een “Fusion Flexitariër”? Jan: ‘Fusion verwijst naar de Fusion Kitchen (Japans, Thais, …) en Flexi-

augustus 2020 • by Techlink

by Techlink

hlink

Productnews

Multi-tester VTC10 - “Het Zwitsers zakmes voor de elektricien”

Met de VTC10 hebben we een handige en veelzijdige multitester aan het gamma toegevoegd. Niet enkel een eenvoudige spanningstester met LED-aanduiding om in 1 oogopslag het spanningsniveau af te lezen (tot 1000 V AC/DC – CAT III), maar ook met LCD-scherm voor precieze resultaten in TRMS. Hier bovenop nog een handige stroomtang met open bek tot 200 A wisselstroom, de mogelijkheid om weerstand en continuïteit te meten, faserotatie en een autodiagnose test. Dit alles conform de IEC norm voor controle op afwezigheid van spanning. Om batterijen te sparen schakelt het toestel vanzelf uit na 30 seconden. Kortom de must have voor elke elektro installateur. www.ccinv.be

LEDVANCE is het eerste bedrijf dat een nieuw VDE-kwaliteitscertificaat voor HCL ontvangt Voor het eerst certificeert het onafhankelijke VDE-testen certificeringsinstituut dat een bedrijf kwalitatief voldoet aan alle bestaande eisen, normen en standaarden voor een Human Centric Lighting (HCL) systeem. LEDVANCE ontvangt het HCL-certificaat met de best mogelijke kwaliteitsprijs (3/3 sterren) voor het nieuwe en geavanceerde BIOLUX® HCL-systeem. De evaluatie was gebaseerd op verschillende criteria met betrekking tot lichtkwaliteit, correcte simulatie van het verloop van het daglicht, energieen kostenefficiëntie, veiligheid, installatie- en inbedrijfstellingsgemak, bruikbaarheid en naleving van nationale, EU- en wereldwijde normen en standaarden. Het systeem ondersteunt het biologische dag-nachtritme van de mens op een positieve manier, verhoogt het welzijn en de prestaties overdag en verbetert de kwaliteit van de slaap 's nachts. www.benelux.ledvance.com

Trayco bereidt zich voor op het post-Corona tijdperk

Na de opstart in 2012 en de uitbreiding met 3000m² van het gebouw met extra machines in 2017 besliste Trayco in volle crisis zijn volgende stap te zetten. Trayco investeert € 2 miljoen euro in de uitbreiding van zijn bestaande machinepark (met de aankoop van een volautomatische profileerlijn, een hightech assemblagelijn en een vol geautomatiseerde buigmachine voor diverse producten) in Oudenaarde. Deze investering kadert in de toekomstplannen van deze Belgische producent van ka-

by Techlink

• augustus 2020

beldraagsystemen om zowel in binnen- als buitenland nieuwe markten te ontwikkelen. Voor 2020 mikte het bedrijf op een omzet van € 6.8 miljoen. “De impact van Corona valt af te wachten, desalniettemin beseffen we dat we ons nu meer dan ooit moeten wapenen voor de toekomst”, zo zegt zaakvoerder Geert Ballet. www.trayco.be

Nieuw logo voor Vergokan

Anderhalf jaar na de overname door het Amerikaanse Atkore heeft Vergokan een nieuw logo en nieuwe huisstijl. De firma zegt vaarwel tegen het vertrouwde rood en gaat voor trendy, fris groen. Met deze rebranding doet Vergokan een volgende stap in de vereenvoudiging en herkenbaarheid van het

merkenportfolio dat onder de Atkore groep valt. De slogan “Building better together” zet de ambitie van de specialist in kabeldraagsystemen uit Oudenaarde in de verf. “Behalve het logo en de kleuren verandert er voor onze klanten niets,” verduidelijkt Jan Bosquet, Commercieel Directeur bij Vergokan. “De producten, de artikelreferenties, de mensen en de service die onze klanten gewoon zijn van ons, blijven dezelfde. Met de focus op onze internationale groeiambities zijn we klaar om onze nieuwe identiteit verder te promoten, samen met onze klanten, onze partners.” www.vergokan.com

Smart Connect Box

OPPLE Lighting heeft haar Smart Lighting systeem uitgebreid met een nieuw product: de Smart Connect Box. Een zeer divers apparaat dat het mogelijk maakt om uw Smart Lighting systeem verbonden te maken met de buitenwereld. Het idee is simpel: u verbindt de Smart Connect Box aan het netwerk in uw gebouw, en u kunt op afstand communiceren met alle Smart armaturen, sensoren, en schakelaars. Met name voor grotere gebouwen met meerdere verdiepingen biedt de Smart Connect Box veel voordelen. opple.be

-10%* OP UW VERZEKERINGSPAKKET

VOOR EEN BESCHERMING OP MAAT Nu exclusief CADEAU voor u, als lid van de Confederatie Bouw: een werfradio!** Met Build-Safe geniet u van een flexibel verzekeringspakket op maat! En -10% op uw polissen! En als lid van de Confederatie Bouw krijgt u daar nu een exclusief cadeau bovenop: een stevige werfradio!** Ontdek Build-Safe en uw voordeel op go.federale.be/build-safe-confed

* Actievoorwaarden op go.federale.be/build-safe-confed. ** Aanbod geldig t.e.m. 31/12/2020 of zolang de voorraad strekt

Federale Verzekering – Stoofstraat 12 – 1000 Brussel. www.federale.be. Coöperatieve Vennootschap voor Verzekering tegen Ongevallen, Brand, Burgerlijke Aansprakelijkheid en Diverse Risico’s CV. Financieel rekeningnummer: BIC: BBRUBEBB IBAN: BE31 3100 0723 3155 - RPR Brussel. BTW BE 0403.257.506 - Gemeenschappelijke Kas voor Verzekering tegen Arbeidsongevallen. Financieel rekeningnummer: BIC: BBRUBEBB IBAN: BE19 3100 7685 5412 - RPR Brussel. BTW BE 0407.963.786

Voor de professionele gebruiker

WAGO GELBOX Eenvoudige bescherming tegen vocht

Condenswater, hevige neerslag, een krachtige waterstraal: Als vocht elektriciteit ontmoet, kan dit snel tot kortsluiting leiden. De WAGO Gelbox maakt uw laagspanningsinstallatie snel en gemakkelijk waterdicht volgens IPX8. De box is kant en klaar, eenvoudig in gebruik en onbeperkt houdbaar.

SCAN DE QR CODE EN VRAAG UW GRATIS SAMPLE AAN!

IPX8