Roof belgium 2014 10 lr by Embuild

Roofbelgium

23e jaargang

2014 - 10 November 2014 Verschijnt maandelijks behalve in juli

Vakblad voor de dakensector • uitgave van de Confederatie Bouw - Afwerking • Lombardstraat 34 - 42 • 1000 Brussel • Afgiftekantoor Gent X • Post P708240

Schade aan daken door verwarmingsketels Renovatie Afrikamuseum Onderzoek functionaliteit groendaken Parkeerdak voor mobilhomes

Vertrouw op VELUX... Beveel uw klanten ook de VELUX kwaliteit aan voor platte daken.

• Dubbele veiligheidsbeglazing • Akoestische & thermische isolatie

• Veelvuldige toebehoren • Uitgerust met regensensor

• Gebruiksgemak

Meer informatie en praktische installatiefiches op velux.be/pro

PLAATS OOK VELUX OP PLATTE DAKEN.

Inhoud

Schade verwarmingsketels

Houten industriedaken

Museum Midden-Afrika

Hoe verwarmingsketels tot schade aan daken kunnen leiden en hoe men het kan vermijden : een WTCB-artikel.

Het Kerto-Ripa bouwsysteem is modulair en ideaal voor dakstructuren met grote vrije overspanningen. Dat geeft heel wat flexibiliteit bij het ontwerp.

Het dak van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika wordt met veel aandacht voor detail én respect voor het oorspronkelijke ontwerp geïsoleerd en gerestaureerd.

EDITORIAAL

180 M LANGE SHOWROOM VOOR

ADVERTENTIEREGISTER

Raakt de pad haar schild kwijt ?

MOTORHOMESPECIALIST

AG.Plastics......................................... 40

Dak als tweede toonzaal bij Dicar Geel

Apok....................................................14 Böcker.......................................... bijlage

Extrubit................................................27

RENOVATIE MET RESPECT VOOR OORSPRONKELIJK ONTWERP

IKO..........................................4 + bijlage

6 WTCB

Hoe verwarmingsketels tot schade aan daken kunnen leiden

8 KERTO-RIPA INDUSTRIEDAKEN

Koninklijk Museum voor Midden-Afrika krijgt nieuw dak

Bosch................................................. 26 Flachdach Technologie..........................7 I.R.S-BTech................................... 19-22 Isotec...................................................15 Leister................................................ 35

Houten prefab elementen voor grote platte daken

SEALECO INTRODUCEERT VERNIEUWENDE AFDICHTINGSTECHNOLOGIE

Soprema............................................. 39

Nieuw dak en toren voor Sint-Catharinakerk Stabroek

RubberShell SA: zelfklevend EPDM membraan

Velux......................................................2

HISTORISCHE RENOVATIE

OPMERKELIJKE DAKEN

ZDP-projecten in de kijker

18 MOGELIJKE MARKTVERGROTING VOOR DE GROENSECTOR

Hogeschool VIVES wil functionaliteit van groendaken verhogen

O-Metall.................................................7 Sika......................................................10 Sortimo.............................................. 35 Ubbink.................................................11 Wienerberger...................................... 33 Xtratherm........................................... 33

HAD IK HET GEWETEN…

Aansprakelijkheid van de aannemer dichtingswerken - deel 2

38 CONFEDERATIE BOUW

Wil Europa de Belgische Bouw helemaal kapot?

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

Presteren is grenzen verleggen

ISOLATIE Als een van de wereldspelers op het gebied van PIR isolatieproducten beweegt IKO enertherm zich voortdurend in de voorhoede inzake innovatieve research & ontwikkeling. Wij investeren al onze menselijke en materiële middelen, onze kennis en ervaring om de limieten van onze isolatieproducten te verleggen, met als doel steeds betere prestaties, lambdawaarden en verbeterde efficiëntie. Dat is onze bijdrage aan een duurzame wereld.

een oPlossing voor elke toePassing www.enertherm.eu ATAB nv - d’Herbouvillekaai 80 - B-2020 Antwerpen - België Tel.: +32 (0)3 248 30 00 - Fax: +32 (0)3 248 37 77 - E-mail: info@atab.be - www.atab.com IKO Group

Editoriaal

Intussen is onze Belgian Roof Day alweer achter de rug en van zodra het jaareinde nadert beginnen we haast automatisch aan de volgende grote bouwbeurs te denken: Batibouw. Deze beurs werd in 1960 voor het eerst georganiseerd als ‘Salon van de Bouw’ in het Internationaal Rogiercentrum in het centrum van Brussel. De eerste negen edities gingen daar overigens allemaal door, maar de tiende editie in 1969 verhuisde naar het Tentoonstellingspark van Brussel op de Heizel. Vanaf 1973 ging de beurs ook verder door het leven als ‘Batibouw’, waarmee een tweetalige naam tot stand kwam (het Franse ‘bâtir’ gecombineerd met het Nederlandstalige ‘bouwen’). In 1977 werd paleis 11 toegevoegd aan de paleizen en gebruikt bij de achttiende editie, in 1989 volgde paleis 12.

ing. Gunther Guinée

Raakt de pad haar schild kwijt?

Maar de bedrijven FEBIAC en FISA – die samen het gros van de beurzen organiseren op deze strategische locatie – trekken nu aan de alarmbel omdat Koning Voetbal weldra roet in het eten zou kunnen gaan gooien. De bouw van het geplande nieuwe voetbalstadion op de Heizel zou namelijk wel eens een serieuze bedreiging kunnen vormen voor een toch wel sterk jobcreërende sector in Brussel. Er zijn bijvoorbeeld maar liefst 9.000 en 12.000 medewerkers vereist om respectievelijk het Autosalon en Batibouw mogelijk te maken. Hoe zal men de overlast tijdens de werkzaamheden beperken? Hoeveel parkeerplaatsen, van de 10.000 plaatsen die vandaag beschikbaar zijn op Parking C, zullen er tijdens deze werkzaamheden toegankelijk blijven? Hoeveel parkeerplaatsen zullen er na de werkzaamheden overblijven, om piekmomenten, waarop er gelijktijdig verschillende activiteiten plaatsvinden op de site, op te vangen? Wie zal de parkings in de toekomst beheren? Welk mobiliteitsplan beoogt een redelijk vlotte toegang tot de Heizelvlakte wanneer het nieuwe stadion op Parking C opgetrokken wordt? Kortom, men zit met heel wat vragen en de praktijk heeft al aangetoond dat het geen loze klachten zijn. Op vrijdag 10 oktober bijvoorbeeld vonden op de Heizelvlakte te Brussel tegelijkertijd de wedstrijd België-Andorra en het Voedingssalon plaats. Deze beurs organiseerde een avondopening die om 18u van start ging en had ... slechts een derde van het verwachte aantal bezoekers als resultaat ! Dit kan verklaard worden door de files die veroorzaakt werden door de toeschouwers van de wedstrijd, alsook door de vrees, die ongetwijfeld bestond bij tal van personen dat BRUSSELS EXPO onbereikbaar zou zijn en daarom hun bezoek aan de beurs hebben geannuleerd. De organisatoren betreurden het bijvoorbeeld dat er een supportersdorp werd toegelaten op de Eeuwfeestlaan, waardoor de wegen voor de paleizen de ganse dag ontoegankelijk waren voor de bezoekers van de beurs. Een snelle en objectieve mobiliteitsstudie uitgevoerd door een onaf hankelijk bureau lijkt hier dan ook geen overbodige luxe…of de pad zou wel eens een ander schild kunnen moeten gaan zoeken.

Gunther Guinée

COLOFON

Hoofdredacteur Roof belgium

Confederatie Bouw - Afwerking Lombardstraat 34-42 1000 Brussel Tel.: +32 (0)2 545 57 10 Fax: +32 (0)2 545 58 59 www.confederatiebouw.be BTW: BE 406 479 092

Verantwoordelijke Uitgever Filip Coveliers Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel filip.coveliers@confederatiebouw.be

www.bouwmagazines.be

Advertentieverantwoordelijke Steve Caufriez Tel.: +32 (0)2 545 57 25 GSM: +32 (0)486 58 71 91 steve.caufriez@confederatiebouw.be Verschijningsfrequentie / Oplage 11 x per jaar • 9.410 exemplaren

Hoofdredactie Gunther Guinée Steenlandlaan 86 • 2940 Stabroek Tel.: +32 (0)3 888.27.33 gunther.guinee@telenet.be Redactie : Jeroen Verbeeck jeroen.verbeeck@confederatiebouw.be Vormgeving : Marleen Wembacher marleen.wembacher@confederatiebouw.be Drukwerk : Drukkerij Geers, Oostakker

De redactie ziet toe op het gebruik van fotomateriaal waarbij veilige werksituaties getoond worden. Zij is niet verantwoordelijk voor advertenties waarin onveilig werken wordt afgebeeld, dit gebeurt volledig onder de verantwoordelijkheid van de adverteerder.

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

WTCB

Hoe verwarmingsketels tot schade aan daken kunnen leiden Op daken wordt men in de buurt van het rookgasafvoerkanaal van de verwarmingsketel soms geconfronteerd met bruine vlekvorming (zie af beelding 1). In dit artikel trachten we eerst te verklaren hoe dit fenomeen kan ontstaan en wordt vervolgens aangegeven hoe men het kan vermijden.

Oorzaak van de vlekvorming De hiervoor vermelde bruinachtige vlekken in de buurt van het rookgasafvoerkanaal worden veroorzaakt door een afzetting van de door de rookgassen meegevoerde roestdeeltjes (ijzeroxides). Deze roestpartikels zijn het gevolg van de aantasting van de laaggelegeerde stalen of gietijzeren onderdelen van de ketel en/of het rookgasafvoerkanaal door de zure condensatie van de verbrandingsgassen. Deze ongewenste condensatie treedt vaak op bij nietcondenserende ketels (1) (bv. hoogrendementsketels) die op een te lage temperatuur (2) werken, of bij rookgasafvoerkanalen waarin er een te grote afkoeling optreedt. Vooral bij stookolieketels kan de roestvorming uitgesproken zijn: bij de verbranding van de stookolie wordt de hierin aanwezige zwavel (maximum 0,1 %) namelijk omgevormd tot zwaveloxides. Bij de condensatie van de in de rookgassen aanwezige waterdamp wordt er hierdoor een zwavelzure oplossing gevormd die het staal of gietijzer sterk aantast. Op deze manier ontstaan er poederachtige roestpartikels, die gemakkelijk verder afgevoerd kunnen worden door de rookgassen. Eens in de buitenlucht, waar de rookgassnelheid vermindert, zullen deze vaste deeltjes zich afzetten op de dakbedekking rondom het rookgasafvoerkanaal, alwaar ze zich zullen manifesteren als roodbruine vlekken. Bij de beregening ervan kunnen deze vlekken vervolgens weggespoeld worden, waardoor er bruinachtige strepen ontstaan en de partikels ook op de lagergelegen dakelementen kunnen terechtkomen.

(1) Bij condensatieketels wordt er net getracht om waterdampcondensatie te bekomen en zijn de ketelmaterialen van dien aard dat ze corrosiebestendig zijn. Dit geldt evenzeer voor de rookgasafvoerkanalen. Het gebruik van gewoon staal is in dit geval uitgesloten. (2) Het vereiste temperatuurregime is afhankelijk van het keteltype en dient nagevraagd te worden bij de fabrikant.

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

1 | Bruine vlekvorming op een dak in de buurt van het rookgasafvoerkanaal van de verwarmingsketel Indien de dakbedekking of de dakonderdelen (kil, goot …) uit bepaalde metalen (bv. zink) bestaan, kan er op deze plaats een gelokaliseerde corrosie ontstaan ten gevolge van het rechtstreekse contact met de ijzer oxides (afbeelding 2). Verder willen we erop wijzen dat de aantasting van de metalen onderdelen van de ketel en/of het rookgasafvoerkanaal op termijn onvermijdelijk aanleiding zal geven tot het bezwijken ervan.

Hoe kan men dit fenomeen vermijden? Om te vermijden dat er dergelijke roodbruine strepen (en alle hiermee geassocieerde problemen) zouden ontstaan, dient men de volgende stappen te ondernemen: • vooreerst dient men ervoor te zorgen dat er geen verdere roestvorming kan optreden. Hiertoe dient men het temperatuurregime van de ketel te controleren en aan te passen indien het niet aan de voorschriften van de fabrikant voldoet. Desgevallend kunnen er specifieke maatregelen getroffen worden om de retourtemperatuur van het water te verhogen • na deze aanpassing moet de ketel grondig gereinigd worden om alle nog aanwezige roestafzettingen te verwijderen • men dient eveneens te controleren of er in het rookgasafvoerkanaal laaggelegeerde stalen elementen aanwezig zijn. Indien er na de aanpassing van het temperatuurregime van de ketel geen gevaar meer is voor condensatievorming (te controleren met behulp van de norm NBN EN 133841 of een software op basis hiervan), volstaat het

WTCB

om deze stalen elementen goed te reinigen samen met de rest van het rookgasafvoerkanaal. Indien het gevaar voor condensatie daarentegen reëel blijft, kan men het rookgasafvoerkanaal ofwel trachten te isoleren, dan wel te vervangen door een corrosiebestendig materiaal (we verwijzen hiervoor naar de aanbevelingen uit tabel 21 van de TV 235). Een derde mogelijkheid bestaat erin om het rookgasafvoerkanaal na reiniging te tuberen met een systeem dat beschikt over een kwaliteitslabel of voldoet aan een relevante norm • ten slotte dient men over te gaan tot de reiniging van het dak en de eventuele herstelling of vervanging van de aangetaste delen. Vermits deze herstellingswerken vaak vrij ingrijpend zijn, is het aangewezen om voornoemde problemen in de mate van het mogelijke van in den beginne te voorkomen.

Dit artikel werd ook gepubliceerd in het magazine WTCBContact 2014-3. Voor meer informatie over dit artikel kan u terecht op www.wtcb.be. Met dank aan : - I. De Pot, ing., hoofdadviseur, afdeling Technisch advies, WTCB - K. De Cuyper, ir., ingenieuranimator van het Technisch Comité Sanitaire en industriële loodgieterij, gasinstallaties,WTCB ■

2 | Gelokaliseerde corrosie ten gevolge van het rechtstreekse contact tussen de metalen dakelementen en de ijzeroxides

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

KERTO-RIPA industriedaken

Houten prefab elementen voor grote platte daken Kerto-Ripa daken vloeroplossingen zijn ideaal voor dakstructuren met grote vrije overspanningen, tot wel 20 m. Hiermee staat het de ontwerper vrij kolommen te verwijderen en geeft het heel wat flexibiliteit bij het ontwerpen. Het bouwsysteem is innovatief en modulair: het kan volledig op maat van de eisen van de opdrachtgever, aannemer of architect samengesteld worden. Op basis van die eisen kan de mate van brandwerendheid, het comfort, de veiligheid en de thermische en akoestische isolatie op maat geprefabriceerd worden.

Wat is Kerto ? Kerto is het hoogwaardige gelamineerd fineerhout van houtspecialist Metsä Wood. Dit hout kan op diverse manieren worden toegepast en doordat de fineren 10 % verdicht zijn, kunnen er relatief hoge sterkten (buigsterkte tot 50N/ m2) en stijfheden aan het product ontleend worden. Kerto begint daar waar traditioneel balkhout of triplex ophoudt. Door de industriële productie heeft het materiaal een goede maatvastheid en het is bovendien eenvoudig te bewerken en relatief licht van gewicht. Het monteren van constructies wordt hiermee sterk vereenvoudigd.

Veelzijdige dakelementen De dakelementen zijn erg licht in gewicht en dus ook gemakkelijk hanteerbaar en laten daardoor toe om op de werf oppervlaktes tot wel 1000 m² per dag dicht te leggen. Door de onmiddellijke aanwezigheid van een stabiele werkvloer en doordat extra bewerkingen op de werf zelf niet meer nodig zijn, verhoogt natuurlijk ook de veiligheid van alle aanwezigen.

Een Kerto-Ripa Industriedak element is een geprefabriceerd houten element dat bestaat uit Kerto ribben met aan de boven en onderzijde een Kerto-plaat. Alle onderdelen worden constructief verlijmd tot een zeer stijf geheel. Deze gecertificeerde lijmtechniek leidt tot overspanningen van wel 20 m voor daken. Gemaakt van Kerto kunnen zij in zowel open als gesloten constructies worden gebruikt en volgens de exacte vereisten van de klant worden geïsoleerd.

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

Deze dakelementen worden – zowel bij nieuwbouw als bij renovatie – ingezet voor daken en verdiepingsvloeren van woningen, appartementen, scholen, hallen, kantoren en andere commerciële en openbare gebouwen. Er zijn 2 uitvoeringen (of mogelijke opbouwen) beschikbaar: • ‘Kerto-Ripa T’ elementen met enkel een bovenplaat verlijmd op de ribben, open aan de onderzijde; • ‘Kerto-Ripa Box’ met boven en onder de ribben een dekplaat.

KERTO-RIPA industriedaken

Modulair systeem Dit innovatieve bouwsysteem kan optimaal worden afgestemd op de eisen van de opdrachtgever, architect of aannemer. Door de modulaire opbouw kunnen brandwerendheid, comfort, veiligheid, thermische en akoestische isolatie steeds optimaal geïntegreerd worden naar wens van de klant of volgens de bouwvoorschriften. De vlotte installatie levert ook snel een waterdichte bedekking van het gebouw op, zodat een beschermende afdekking tijdens de bouw vaak niet nodig is. Door de maximale vrije overspanning van 20 m hoeft vaak ook de fundering van de gebouwen minder zwaar te zijn en duurt de bouw ook minder lang. Bovendien hoeven er minder dragers te worden toegepast bij deze grote vrije overspanningen.

Kerto-Ripa dakelementen in de praktijk Metsä Wood gaat voortaan de Kerto-Ripa dakelementen ook veel actiever promoten op de Belgische markt, maar in het buitenland zijn er al heel wat mooie en indrukwekkende realisaties mee uitgevoerd, zoals u kunt zien in beide onderstaande voorbeelden.

Diesel Benelux: Italiaans design onder Kerto sheddak Het nieuwe hoofdkantoor van Diesel Benelux in de Amsterdamse haven is een knap ontwerp van Dedato Ontwerpers & Architecten, dat in amper 9 maanden werd gerealiseerd. Het gebruik van duurzaam materiaal was binnen dit ontwerp primordiaal en het meest bijzondere aan dit project is de houten Kerto-Ripa dakconstructie op de 4e verdieping met vrije overspanningen tot wel 17 m. Voor het ontwerp van de 1100 m² dakconstructie werd, samen met de constructeurs van Metsä Wood en Vogelzang Dakelementen, een slimme constructie bedacht met dit houtproduct. De dakvlakken tussen de vakwerken bestaan uit Kerto-Ripa panelen van ruim 8 meter overspanning op een hoogte van ca. 5,25m. De combinatie van de 25 mm geschuurde KertoQ bovenplaat met de Kerto- S ribben van 260 mm hoogte

realiseert de zeer stijve doch slanke constructie. Alle Kerto delen blijven aan de onderzijde volledig in het zicht en geven een ruige en industriële aanblik. Aan de achterzijde is boven het dakterras een spectaculaire vrije overspanning gerealiseerd van 15,8 m door toepassing van een Kerto-Ripa Box paneel met een hoogte van slechts 410mm. De bij Diesel toegepaste lengtes variëren tussen 8 en 17 m. Aan de zijde met uitzicht op het IJ, is met de Ripa´s een fraaie overkraging gerealiseerd van 3,65 meter. De vakwerken zijn opgebouwd uit een dubbele boven- en onderregel en stijlen van Kerto-S. De 3000 m² gevel is afgewerkt met Western Red Cedar shingles No.1 Grade Blue Label 18” en toegepast als Brandklasse B.

Uitbreiding logistiek centrum DB Schenker Logistics Transport en logistiek bedrijf DB Schenker heeft een nieuwe terminal laten bouwen in het Viinikkala gebied van Vantaa, Finland. De nieuwe terminal betreft een uitbreiding van 12.000 m2 naar bijna 32.000m², maar het meest bijzondere aan dit project is dat de industriële opdrachtgever hoofdzakelijk omwille van prijstechnische redenen voor een compleet houten constructie heeft gekozen in plaats van een traditionele staaloplossing. Zowel dak als kolommen zijn uitgevoerd met de constructieve houtoplossingen van producent Metsä Wood. Cruciaal waren ook hier de houten Kerto-Ripa dakelementen met vrije overspanningen van 15 m. In eerste instantie was dit project

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

WANNEER EEN PERFECT WATERdiChT dAk NiEUWE mogElijkhEdEN biEdT: ThATâ&#x20AC;&#x2122;S bUildiNg TRUST. de doeltreffende en kwalitatief hoogwaardige dakbedekkingen van Sika bieden nieuwe perspectieven: groendaken, zonnereflecterende materialen voor lagere binnentemperaturen of zonne-energie efficiĂŤnte daken... de mogelijkheden zijn talrijk. dagelijks werken 16.000 collega's bij Sika mee aan innovatieve oplossingen. in meer dan 160 productievestigingen in 84 landen wordt continu gewerkt aan het vertrouwen dat klanten over de hele wereld verdienen.

www.sika.be

KERTO-RIPA industriedaken

uitgewerkt in een traditionele staalconstructie met een spantafstand van 7,5 m. Door toepassing van de Kerto-Ripa industriedaken, houten dooselementen die in de fabriek ook al voorzien waren van de dakafwerking, kon de afstand tussen de stalen spanten vergroot worden naar 15 m. Dit leverde een forse financiële besparing op. Vervolgens werd ook nog eens overgestapt op een gelamineerde houten draagconstructie. Allemaal beslissingen die finaal ook nog eens resulteerden in een veel snellere bouwtijd. "We kozen allereerst voor Metsä Wood vanwege kosten-efficiëntie, maar daarnaast voldeden ook planning en milieu-waarden aan onze behoeften," vertelt Marco Furu, real-estate directeur bij DB Schenker. "De milieudoelstellingen van ons moederbedrijf Deutsche Bahn Group, vormen de richtlijnen voor al onze acties. Duurzaam gebouwd en onderhouden vastgoed is een aspect van het bereiken van deze doelen. Metsä Wood's houtconstructies realiseren een extreem lage Carbon Footprint in vergelijking met andere traditionele materialen op de markt en dat was ook een belangrijk criterium voor ons." ■

WaterpRoof Plakplaat 100% waterdichte afsluiting plat dak

De Ubbink WaterpRoof Plakplaat is een universele plakplaat, die speciaal is ontwikkeld voor de dakdoorvoer op het platte dak met een PVC, EPDM of bitumen dakbedekking. Niet-waterdichte aansluitproblemen zijn nu opgelost!

Voordelen Waterdichte afsluiting voor plat dak Geschikt voor EPDM, PVC en bitumen dakbedekkingen 100% waterdicht door geïntegreerde dakbedekking aan plakplaat Beschikbaar in 2 diameters en 4 dakbedekkingen Universele uitvoering geschikt voor bijna alle merken dakdoorvoeren Verwerkt makkelijker dan een traditionele oplossing Reinigen en voorbehandelen is overbodig Pure tijdwinst!

LDL.BE

Ubbink nv Jan Samijnstraat 9, 9050 Gentbrugge | Tel: 09 237 11 00 | www.ubbink.be

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

Historische renovatie

Nieuw dak en toren voor Sint-Catharinakerk Stabroek

De firma PIT uit Kapellen bij Antwerpen is gespecialiseerd in grote renovatieprojecten en grootschalige restauratiewerken en is medio april dit jaar gestart met de herstellingswerken aan de Sint Catharinakerk in Stabroek. Nog voor het bouwverlof werd de kerktoren gerestaureerd en werd de vernieuwde windhaan opnieuw geplaatst. Momenteel is men gestart met de renovatiewerken aan de rest van het dak. Een fraaie klus die in het voorjaar van 2015 klaar zou moeten zijn. De monumentale parochiekerk St.Catharina, een gotische en neogotische kruisbasiliek en eigendom van de gemeente Stabroek, is gelegen op kleine afstand van de Dorpsstraat van de gemeente. De kerk had vroeger een ommuurd kerkhof, dat volledig verdwenen is na de heraanleg van het Kerkplein door de beroemde architect Jo Crepain.

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

De oude kerk werd in 1622 (tijdens de oorlog tussen de Spanjaarden en de Hollanders) verbouwd tot fort. In 1643 woedde er een hevige brand en werd het gebouw met uitzondering van de toren volledig verwoest. Na heel wat geschiedenis bouwde provinciaal architect Giffe aan de resterende toren de nieuwe neogotische kerk. Speciaal is de koorlambrisering uit de 17de eeuw en ook de preekstoel (19de eeuw) uit het Falconklooster in Antwerpen. Ook het altaar, prachtig schilderwerk op hout en het overige religieus meubilair is de moeite waard. Ook opmerkelijk is het historisch orgel van J.B. Forceville uit 1697, volledig gerestaureerd begin 21ste eeuw. Hoger in een gebouw kan u in Stabroek niet gaan, figuurlijk dan want de toren is weliswaar enkel te bezichtigen van buiten op het plein. Van op die plaats konden we ook enkele mooie foto’s nemen

van de renovatiewerken die al achter de rug zijn.

Nieuwe Spaanse leien In een eerste fase werd de toren volledig hersteld en deze klus werd nog geklaard voor het bouwverlof. Projectleider Yoni Vandecappelle van PIT volgt de werken van zeer nabij en gaf ons wat meer tekst en uitleg: “De oude leibedekking werd volledig verwijderd en vervangen door nieuwe natuurleien afkomstig uit Spanje. Het hout van de toren zelf kreeg een grondige poetsbeurt en een behandeling tegen houtborende insecten en zwammen. Zo kan hij er weer vlot tegen voor een aantal decennia. Nieuw voor de toren zijn ook de loden sierstukken op de dakkapellen. Stuk voor stuk vakwerk door onze eigen mensen gemaakt op het atelier op basis van het oude model.”

Historische renovatie

Nieuwe haan, wijzerplaten en drijfwerk “In principe zouden de werken eind dit jaar, begin 2015 klaar geweest zijn, maar zoals wel meer gebeurt bij restauratieprojecten, zijn er ook hier onvoorziene zaken opgedoken. Na overleg met de architect en onze opdrachtgever - de gemeente Stabroek - werd er beslist deze mee in het kader van onze opdracht op te nemen.”, verduidelijkt de heer Vandecappelle. “Zo is er geopteerd om de wijzerplaten van de toren te vernieuwen en ook het drijfwerk van de klokkentoren te vervangen. De windhaan, die volledig gerestaureerd is samen met het kruis en de bol onderaan, werden kort voor de vakantie eindelijk terug op hun plaats gezet. In november 2010 werd die haan al van de toren gehaald door de brandweer. Door het jarenlang inwerken van de grillen van het weer had erosie ervoor gezorgd dat het kruis, met daarop de windhaan, gevaarlijk schuin begon te staan en zelfs dreigde naar beneden te vallen. De windhaan voor op en de bol voor onderaan het kruis hebben we beiden voorzien van een nieuwe laag bladgoud. De haan zelf was er behoorlijk erg aan toe, maar we hebben hem in ons atelier nieuw leven in kunnen blazen en nu prijkt hij weer bovenop de toren!” Het ruim twee kilogram zware ornament werd – met fluwelen handschoentjes aan om het bladgoud niet te beschadigen – 47 meter omhoog gedragen via de trapjes van de stelling die rond de toren stond. Daar werd de haan door de medewerkers van het aannemingsbedrijf PIT op

de toren geplaatst en mocht hij even draaien in de wind. Dat was toen eigenlijk gewoon een test om te zien of alles klopte, zodat men na de afwerking van de spits en het plaatsen van de bliksemafleiders de windhaan definitief kon aanbrengen. Die uiteindelijke plaatsing werd ook doelbewust even uitgesteld tot op het ogenblik dat de stelling rond de kerktoren zou worden afgebroken om vandalisme of diefstal te voorkomen. Stabroek is immers niet vreemd aan ‘torenklimmers’. Tijdens het wereldkampioenschap voetbal kropen enkele onbekenden na de wedstrijd van de Rode Duivels tegen Rusland immers op de kerktoren om er een Belgische vlag op de torenspits te hangen. Na het bouwverlof werd er dan begonnen met de restauratie van de rest van het kerkschip en die werken zullen

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

Apok maakt het verschil

www.apok.be

26 filialen in België One stop shop, leveringen op de werf Ruime voorraden Eigen productie & technisch advies Professioneel maatwerk voor koper, zink & aluminium Gratis opleidingen in uw Apok-filiaal

Nu te koop bij Apok :

WARRANTY BY I.R.S-BTECH

RESITRIX met gloednieuw kwaliteitslabel Het keurmerk ‘warranty by I.R.S-Btech’, zoals beschreven in de ATG-keuringsdocumenten, vormen in combinatie met de correct gevolgde plaatsingsinstructies de waterdichte garantie voor een juiste uitvoering van uw platte dak.

Vraag het Certificaat van Goede Uitvoering voor uw werf Uitgevoerde werken worden opgevolgd in functie van het Certificaat van Goede Uitvoering. Een engagement van de dakwerker aan de bouwheer en aan de architect. Meer informatie op www.resitrix.be.

Gratis opleiding RESITRIX U werkt nog niet met Resitrix? Schrijf u vandaag nog in voor een gratis opleiding via www.apok.be. Onze opleidingscentra zijn erkend door het F.V.B. Fonds voor Vakopleiding Bouw.

Meer info op www.apok.be

Apok nv | Oudestraat 11 | 1910 Kampenhout | 016 61 72 62

Historische renovatie

zeker nog duren tot het voorjaar van volgend jaar. Aan de herstellingen/renovatiewerken hangt een prijskaartje vast van ruim meer dan 500.000 euro, maar de werken waren volgens burgemeester Rik Frans dringend nodig. Hoe langer men nog zou wachten, hoe groter de herstellingswerken zouden worden en dat zou volgens hem de kostprijs natuurlijk alleen nog maar doen stijgen.

PIT in een notendop Deze restauratieopdracht werd toevertrouwd aan de firma PIT, Professional Innovation Techniques, een onderneming uit Kapellen die behoort tot de groep Eiffage Benelux en die gespecialiseerd is in grootschalige renovatieprojecten voor de overheid zoals sociale huisvestingsmaatschappijen, de spoorwegen, de Lijn, het OCMW, gemeente -en stadsbesturen en ziekenhuizen. De firma is eveneens gespecialiseerd in restauratiewerken van monumentale gebouwen zoals kerken, kastelen, forten, herenhuizen en dit zowel voor de overheid als van eigendommen in privaat bezit. PIT is verder ook actief op het vlak van betonherstellingen, scheurinjecties, coatings en algemene gevelwerken met de toepassing van diverse materialen en dit tot op grote hoogtes en moeilijk bereikbare plaatsen. Het bedrijf stelt ondertussen 95 werknemers tewerk. ■

ISOTEC

Met ISOTEC® XL worden alle traditionele dakopbouwfasen in één keer uitgevoerd: het onderdak, de thermische isolatie, het dampscherm, de tengel- en panlatten. Het unieke ontwerp van de panelen en hun productie op maat zorgen ervoor dat ze snel en efficiënt geplaatst worden. De ISOTEC® XL-panelen vormen een ononderbroken isolatieschild zonder koudebruggen. Het dak is meteen sterk thermisch geïsoleerd en klaar om af te werken. ISOTEC® is uiterst geschikt voor de renovatie en nieuwbouw van alle hellende daken, van de meest eenvoudige tot de meest ingewikkelde constructie.

Snelle plaatsing maximaal rendement

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

Opmerkelijke daken

ZDP-projecten in de kijker Eind september 2012 opende de firma Zolderse Dakprojecten nv officieel haar nieuwe kantoren met magazijn te Lummen. Vanuit die strategische ligging aan het klaverblad dat de E313 met de E314 verbindt, sturen Hilde Smets en zoon Kristoff Wienen dagelijks hun vakmensen de baan op om verspreid over gans België de meest indrukwekkende daken af te dichten. Het nieuwe Greenbizz-gebouw in Brussel en het onderzoekscentrum Energyville in Genk zijn daar twee mooie voorbeelden van. De afgelopen jaren is ZDP enorm gegroeid en dat extra werk deed het hele team reikhalzend uitkijken naar de nieuwe locatie. Daar werd een zeer modern gebouw neergezet met heel wat ruimte en comfortabele accommodatie en bovendien voldoende opslagruimte voor alle materialen en het wagenpark. De onderneming is al actief sinds 1984 en daar waar er oorspronkelijk vooral bitumineuze platte daken werden gemaakt, kwamen daar nadien ook kunststofdakbedekkingen bij en later ook de hellende daken. Heel wat gebouwen hebben namelijk een mix van verschillende soorten daken en ZDP wil daarom ook een totaalaanbod kunnen leveren, met elk mogelijk materiaal en volledig afgewerkt. Ook koper- en zinkwerken en de aanleg van groendaken behoren tot de mogelijkheden. De onderneming gaat er prat op nooit een uitdaging uit de weg te zijn gegaan. Op de lange referentielijst staan dan ook zowel particulieren, bedrijven als openbare instellingen en ik dit artikel focussen we even op twee opmerkelijke daken die recent aan die lijst werden toegevoegd.

Greenbizz project

Greenbizz In het hart van Brussel, niet zo ver van Tour & Taxis, rijst op dit moment het gloednieuwe Greenbizz-gebouw uit de grond: een passief gebouw dat zich voornamelijk zal richten op groene ondernemingen en productieateliers van duurzame materialen of technologieën. Een groendak kon dan ook niet ontbreken op deze gebouwen. Het in totaal 6.000 m² grote dak van het Greenbizz-complex is opgedeeld over drie grote blokken, elk met hun eigen vereisten wat betreft de dakbedekking. Over het volledige dak van dit groene gebouw werd eerst een dampscherm aangebracht, dat volledig luchtdicht moest zijn omdat het hier gaat om passiefbouw. Daarbovenop werden twee lagen Kingspan TR 27-isolatie van 15 cm aangebracht. In totaal 30 cm isolatie dus, wat behoorlijk veel is in vergelijking met andere projecten. Daarna werd het dak verder afgewerkt met een zelfklevende, ventilerende onderlaag van het type Soprastick en tenslotte nog een specifieke Sopgragum eindlaag voor elk van de verschillende daksoorten, te weten het groendak, het terras en het gewone dak. De volledige

beelden Greenbizz project

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

Opmerkelijke daken

dakconstructie voldoet overigens ook aan de Broof(t1)-norm voor brandveiligheid. Op bepaalde stukken van het dak werden er door ZDP ook nog enkele bijkomende werken uitgevoerd. Zo moesten er bijvoorbeeld ook een verticale en een horizontale wand worden ingepakt, telkens met dampscherm, 20 cm isolatie en daarboven een tweelaagse waterkering. De werken zullen klaar zijn eind deze maand (oktober 2014) en pakweg zes maanden later huizen de eerste bedrijven er al in.

Energyville Een ander opmerkelijk dak vinden we terug op de voormalige mijn-site van Waterschei in Genk waar Zolderse Dakprojecten meebouwt aan het onderzoekscentrum Energyville: een gemeenschappelijk initiatief van KU Leuven, VITO en imec, dat onderzoek doet naar duurzame energie, intelligente energiesystemen en hernieuwbare en alternatieve energievormen. Nadat ZDP op dezelfde site in samenwerking met aannemer STRABAG ook al de incubator mee bouwde, werd de aannemer van dichtingswerken nu ook ingeschakeld voor de realisatie van het 3.500 m² grote dak op het volgende gebouw. De dakopbouw is hier echter heel anders dan bij de incubator. Op het dak van de duurzame en energieneutrale Energyville-kantoren komt in eerste instantie een dampscherm, met daarop een Kingspan TT47 afschotisolatie, die geprefabriceerd is onder een helling, variërend van 140 mm dik tot maar liefst 260 mm dik. Daarbovenop werd een laag Resitrix SKP aangebracht: een partieel verkleefde, geventileerde eindlaag die enerzijds net als roofing gebrand wordt op het dak, maar waar anderzijds ook een toplaag van EPDM op zit. Dit materiaal combineert dus het gebruiksgemak van roofing met de duurzaamheid van EPDM. Daarboven komt nog een volledig verkleefde laag Resitrix SKW voor de zijkanten en opkanten.

beelden Energyville project

ZDP geeft tot slot ook nog graag mee dat het hier gaat om een werf met BREEAM-rating. Dat betekent dat alle aannemers die bijdragen aan het gebouw tijdens de werken de ecologische voetafdruk van hun werkzaamheden – van productie over levering tot plaatsing – tot een minimum moeten beperken. Concreet komt het erop neer dat ook ZDP extra aandacht moet besteden aan bijvoorbeeld het energieverbruik op de werf, de materialen die gebruikt worden, enz. De BREEAM-rating brengt best wat extra administratief werk met zich mee, maar daar zet Zolderse Dakprojecten naar eigen zeggen haar tanden toch graag in. ■

Dé site voor alle bouwers en verbouwers! Een initiatief van

i INFO

ADVIES

FAQ

AANNEMERS

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

Mogelijke marktvergroting voor de groensector

Hogeschool VIVES wil functionaliteit van groendaken verhogen Sinds 1 januari 2014 zijn de subsidies weggevallen voor groendaken terwijl er toenemende aandacht is voor (en nood aan) integraal waterbeheer. Daarom heeft de onderzoeksgroep Groenmanagement van Hogeschool VIVES campus Roeselare nu een project opgestart rond het ‘Verhogen van de functionaliteit van extensieve groendaken’. Dit project, grotendeels gefinancierd door het IWT (Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie), loopt alvast één jaar. Het project wordt gestuurd door een gebruikerscommissie met groendakontwikkelaars, -aannemers en toeleveranciers.

De aanleiding tot het onderzoeksproject is drieledig. Vooreerst zijn sinds 1 januari 2014 de subsidies weggevallen voor groendaken, wat heeft geleid tot een inkrimping van de groendakindustrie. Daarnaast is er een toenemende aandacht voor integraal waterbeheer bij bedrijfs- en huishoudelijke toepassingen. En tot slot is er de gewestelijke stedenbouwkundige verordening inzake hemelwaterputten, infiltratievoorzieningen en buffervoorzieningen van 5 juli 2013, die de nood aan plaatsbesparende oplossingen doet stijgen. Extensieve groendaken zijn vegetatieve aanlegconcepten waarbij de inrichting aangepast wordt aan de beperkende groeiomstandigheden van een plat dak. Ondanks vele voordelen blijkt de terugverdientijd slechts op lange termijn (+20 jaar) te liggen, waardoor geïnteresseerden extensieve groendaken vaak aan zich laten voorbijgaan. Doel van dit project is daarom na te gaan hoe de functionaliteit van extensieve groendaken, door combinatie met andere technologieën, kan worden verhoogd.

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

De combinatie van groendaken met andere technologieën kan een wederzijdse meerwaarde betekenen. De eigenschappen van groendaken kunnen ten bate gesteld worden voor andere toepassingen/functies. Daarvoor worden bestaande en potentiële groendakcombinaties met zowel vegetatieve (waterzuivering, moestuinieren…), energetische (warmtepompen…) als klimaatregelende toepassing (koeling, isolatie…) in beschouwing genomen en getoetst op hun haalbaarheid. De focus ligt op toepassingen eigen aan een stedelijke context. Voor de uitvoering van dit project werkt de onderzoeksgroep groenmanagement samen met de onderzoeksgroepen bouwkunde, energievoorziening en marktonderzoek van VIVES. Opzet is de technische eigenschappen (run-off, waterbufferingsvermogen…), het juridisch kader (milieuwetgeving, stedenbouwkundige restricties, personeelsveiligheid…), de randvoorwaarden (draagconstructie, gebruiksdoeleinde…) en de vermarktbaarheid van verschillende toepassingen in kaart te brengen d.m.v. literatuurstudie, veldstudie en enquêtering. Als uitvalsbasis worden platte daken genomen van particulieren en bedrijven waaraan geen significante structurele aanpassingen moeten gebeuren. De toepassingen met de grootste economische en technische haalbaarheid worden voorgesteld en afgewogen door een gebruikerscommissie.

Functionele groendaken: dichterbij dan je denkt… Een korte bloemlezing Helofytenfilter Technologie bij helofyten als filter werd reeds uitgebreid onderzocht en gecommercialiseerd op particulieren bedrijfsniveau door waterzuiveringsinstallateurs, resulterend in o.a. rietvelden, vloeivelden...

EPDM dakrubber met pre-tape fabrieksnaad

Voor een strak dakvlak, kies voor Mastersystems, met fleeceback. Naden maken gaat tot 70% sneller dankzij de Pre-tape.

HIGH-TECH EPDM EXPERIENCE

08/2527

Kies voor kwaliteit, kies voor 50 jaar zekerheid, kies voor Carlisle EPDM

DIK, DIKKER, DIKST.

TOP in dakafdichting

STERK,

• Totaal gamma EPDM-afdichtingssystemen voor platte daken

STERKER,

• Topkwaliteit: dé nummer 1 in België

STERKST.

• Blijvend elastisch, waterdicht en onderhoudsvrij • Fabriekswaarborg: 10 jaar Verwachte levensduur 50 jaar

$ "

HIGH-TECH EPDM EXPERIENCE

Uw plat dak 50 jaar later nog even waterdicht als de eerste dag

(

THE BEST WATERPROOFING SYSTEM

NIEUWBOUW RENOVATIE

www.resitrix.be

Vraag het garantie-certificaat aan voor uw project! Waterdicht onder alle omstandigheden

+32 (0)9 321 99 21

EPDM-rubbersysteem voor vochtwering ● goten ● kelders ● luchtdichting

I.R.S-Btech cares for nature

Met Resistit E SK EP zorgt u voor een gezond

Voor meer informatie of voor een gratis opleiding kan u terecht bij uw verdeelpunt, of bij I.R.S-Btech via info@irs-btech.be

PDM rubbersysteem

de, duurzame woning

GRATIS

Praktisch opleidin e gen

Bewezen kwaliteit tot meer dan 50 jaar Al meer dan 30 jaar op de Belgische markt! Een bewezen kwaliteit waarbij deze EPDM waterdichting wordt gekenmerkt door een verwachte levensduur van meer dan 50 jaar! Veelzijdig en toepasbaar op alle types ondergrond De plaatsing van RESISTIT E SK is eenvoudig en snel en is, dankzij de blijvende flexibiliteit, te verkleven op alle types ondergrond. RESISTIT E SK is blijvend elastisch Zeer hoge elasticiteit tot 400 %. Zeer sterk en scheurvast, ook na vele jaren.

Geen vuur nodig, geen kans op brand! RESISTIT E SK wordt geplaatst zonder open vlam. Gemakkelijk te verwerken dankzij de zelfklevende laag De ondergrond primeren met FG35, de PE-beschermfolie verwijderen en aandrukken. Voor toepassing in de goten worden de overlapverbindingen gelast met hete lucht. EPDM-rollen op maat van uw project De stroken worden geleverd in verschillende breedtes, nu ook op 1m breedte. U hoeft deze zelf niet meer op maat te versnijden. Tijdswinst dankzij het gebruik van RESISTIT E SK. Energie-efficiënte oplossing RESISTIT E SK kan aangewend worden voor zowel vocht- als lucht afdichtingsmembraan. Luchtdicht bouwen is de perfecte aanvulling op een efficiënte isolatie, om op een relatief simpele wijze beter te scoren in de E-waarde van een woning. Een ecologische bouwoplossing EPDM bevat geen weekmakers, chloor verbindingen of andere schadelijke chemicaliën. Daarbij komt nog dat EPDM volledig recycleerbaar is. Waterdichte garanties Dankzij de SBS bitumenlaag kan RESISTIT E SK gelast worden met hete lucht, waardoor twee banen perfect aan elkaar kunnen gesmolten worden: de naad is altijd en blijvend waterdicht.

I.R.S-Btech nv-SA - Europalaan 73 - BE-9800 Deinze Tel. +32 (0)9 321 99 21 - Fax +32 (0)9 371 97 61 E-mail info@irs-btech.be - www.irs-btech.be

I.R.S-Btech producten vormen de ecologische bouwstenen van morgen

13/2587

I.R.S-Btech verdeelt en promoot ecologische materialen en duurzame oplossingen voor energiezuinig en efficiĂŤnt bouwen, met een toekomstgerichte visie en met respect voor de natuur en elkaar.

I.R.S-Btech cares for nature

100% Warme lucht, Lasbare EPDM.

EPDM Centylon-FrankolonÂŽ de vloeibare waterdichting

RUBBER

voor dak, terras, vloer, kelder, detaillering en aansluitingen

Gewapende zekerheid ... $ "

EPDM dakrubber met pre-tape fabrieksnaad

Mogelijke marktvergroting voor de groensector

HIGH-TECH EPDM EXPERIENCE

DIKKER, Warmtepomp

koelsystemen DIKST.

Moestuindaken Groendaken als moestuintoepassing winnen almaar aan belang op maatschappelijk vlak. Maatschappelijke en sociale activiteiten als (moes)tuinieren en groeneducatie in verstedelijkte omgeving gebeuren almaar vaker op daken met een (semi-)publiek karakter (vb. het slachthuis in Anderlecht (4800 m²), Koninklijke Bibliotheek Brussel, de Dakboerin in Nederland…

TOP inDedakafdichting onderzoeksgroep Groenmanagement

behoort tot gamma het Expertisecentrum Agro• Totaal EPDM-afdichtingssystemen en Biotechnologie binnen VIVES. Deze voor platte daken en geothermie werd de laatste deonderzoeksgroep zich op1 in on-België STERKER, • Topkwaliteit:focust dé nummer cennia nauwlettend op punt gesteld. derzoek en maatschappelijke dienstWarmtepompen zijn oppervlakte- en/ • Blijvend elastisch, waterdicht en STERKST. verlening binnen privaat en openbaar onderhoudsvrij of massabehoeftig. Deze oppervlakte groen. Hierbij streeft men naar praktijkis binnen een stedelijke context zeer • Fabriekswaarborg: 10 jaar gericht onderzoek rond plantengebruik, schaars, wat het valorisatiepotentieel Verwachte levensduur 50 jaar groendaken, substraten en openbaar voor groendaken verhoogt. Inrichting groenbeheer. Alle onderzoeksresultaten op een dak is minder ingrijpend dan www.resitrix.be zijn direct implementeerbaar in het de inrichting in de bodem, waterparwerkveld. Meer info op Vraag tijen… d.m.v. horizontale diepe bui-het garantie-certificaat www.groenmanagement.be. voor uw project! zen. Het dak lijkt vanuit dit aan oogpunt Waterdicht de ideale plaats voor de installatie van onder alle omstandigheden warmtepompen wegens o.a. minimale Interesse ? visuele verstoring en eenvoudige toeHeeft u meer interesse, surf alvast naar gang voor de installateur (Daikin, 2014). www.groenmanagement.be. Kan uw bedrijf baat hebben bij dit project ? Wenst In dit project is het opportuun om u aan te sluiten bij de gebruikerscomdeze technologie in combinatie met missie? Neem dan contact op met Yves extensieve groendaken verder te verDehondt, onderzoeksmedewerker, via kennen. Op basis van literatuurstudie yves.dehondt@vives.be. zal gefocust worden op hoe de warmTechnologie rond warmtepompen STERK,

NIEUWBOUW RENOVATIE

In Vlaanderen zijn er reeds moestuinsubstraatmengsels te koop. Deze overstijgen echter het maximumgewicht voor extensieve groendaktoepassingen. Hier ligt de innovatienood om het intensieve systeem te verta-

HIGH-TECH EPDM EXPERIENCE

Een ander onderzoek Voor naar deeen wa- strak terkwaliteit voor drinkwater na be-kies voor dakvlak, handeling van regenwater met oeMastersystems, met fleeceback. verplanten door de onderzoeksgroep len naar een extensief verhaal. Ookvoor Anderzijds zorgt de verdamping van Kies kwaliteit, Groenmanagement geeft eveneens ontbreekt het groendakbouwers en substraatlaag (evapotranNaden makenhier gaat kies voorplanten 50 jaar zekerheid, veelbelovende resultaten (Deman, Delaveelal aan kennis om een gepaste spiratie) voor een koelend effect van tot 70% sneller rue, & Van Hulle, 2007). EPDM inrichting te voorzien, alsookkies om devoor deCarlisle luchtlaag. Gecombineerd met een dankzij de Pre-tape. meest adequate materialen (vruchtairconditioning, is er tot 4 tot 7 % Vegetatieve filters als extensieve dakbare substraten…) aan te reiken. minder elektriciteit nodig voor het aftoepassingen tonen dus uit basisonkoelen van de lucht (Ascione et al., 2013; derzoek en pilootprojecten de techMomenteel zit de kennis rond substraJaffal, Ouldboukhitine & Belarbi, 2012). nologische haalbaarheid aan. Het in ten en groententeelt in twee verschilHet verder verkennen van het verkoekaart brengen van de randvoorwaarlende sectoren. Via het uitbouwen lend effect door evapotranspiratie van den (zuiveringsefficiëntie, kwaliteitsvan een netwerk kan een vruchtbare planten en substraat vergt kennis inparameters, maximaal gewicht, meerkruisbestuiving ontstaan. De voorzake koelsystemen, substraten en plankost…) en de optimale technologie naamste eindgebruikers lijken hier ten. Heel wat stof tot nadenken dus. vormen o.a. één van de vragen binnen non-profitorganisaties, tuincentra alsdit project. Zowel groendakbouwers ook particulieren. als -aanleggers van helofytenfilters worden hiervoor verenigd in een geOnderzoeksgroep DIK, zamenlijk platform. Groenmanagement

Uw nog

In 2006 werd bij een pilootproject l a t d van a keen5kantoorpand 0 jaar later hetp afvalwater in Berkel-Enschot aangesloten op een even waterdicht als de eerste dag dakfiltersysteem uit gras. In functie hiervan werd gericht een substraat ontwikkeld en de nodige infrastructuur voorzien (overstort, berege08/2527 ning…) (Smith, 2013).

(

THE BEST WATERPROOFING SYSTEM

Het verhogen van de functionaliteit biedt een marktvergroting voor de groensector

tebuffercapaciteit van een groendaksubstraat een meerwaarde kan bieden t.o.v. andere massa’s (lucht-bodemgrondwater).

■

Auteur : Yves Dehondt, Onderzoeksmedewerker VIVES OG Groenmanagement Wilgenstraat 32, 8800 Roeselare www.ecgroenmanagement.be

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

+32 (0)9 321 99 21

180 m lange showroom voor motorhomespecialist

Dak als tweede toonzaal bij Dicar Geel Terwijl uit cijfers blijkt dat de autoverkoop in de EU vorig jaar op het laagste niveau in twintig jaar zat, mag men bij motorhomespecialist Dicar in Geel zeker niet klagen want er zouden in ons land jaarlijks nog steeds 2800 nieuwe motorhomes over de spreekwoordelijke toonbank gaan. In vergelijking met tien jaar geleden spreekt de onderneming zelfs van een verdubbeling van de omzet en deze positieve evolutie blijft zich doorzetten. Een groei die uiteindelijk ook resulteerde in de bouw van een gloednieuwe showroom van maar liefst 180 meter lang met een opmerkelijk parkeerdak dat gebruikt zal worden als tweede toonzaal voor zo’n 100-tal mobilhomes.

Sinds 2013 behoren ook Hainaut Caravaning in L odelinsart (Charleroi) en DC Motorhomes in Drongen (Gent) tot de Dicar- familie. Hierdoor is er een enorme keuze aan motorhomes verdeeld over 14 merken. De drie vestigingen samen beschikken steeds over een voorraad van ca. 500 motorhomes, waarvan een groot aantal onmiddellijk leverbaar is.

Grootste dealer in grootste showroom Dicar kan vandaag gerust de grootste motorhome-dealer in België worden genoemd met een jaarlijkse verkoop van meer dan 650 nieuwe en tweedehands motorhomes. Met de filialen in Drongen en Charleroi samen loopt dat op tot een duizendtal. Dat zijn heel wat voertuigen, vaak van indrukwekkende afmetingen en die moeten allemaal een plaats krijgen want het gezegde “kijken doet kopen” is hier zeker van toepassing. Mensen willen hun gedroomd vakantievoertuig immers eerst graag in realiteit zien en voelen. Wie recent nog over het rondpunt aan de E313-afrit GeelWest is gepasseerd, zal zich wel afgevraagd hebben of Dicar een springschans of ski-center aan het bouwen is, want vlak naast deze rotonde wordt momenteel de laatste hand gelegd aan een indrukwekkende nieuwe showroomconstructie. De aanwezigheid van deze nieuwe rotondes en

Dicar werd meer dan 25 jaar geleden opgericht door zaakvoerder Dirk Van Eyck, die al van kindsbeen af de liefde voor het kamperen te pakken kreeg op de camping van zijn ouders. Later ging hij aan het werk als medewerker bij Campercenter, een speciaalzaak voor motorhome-zelfbouwers, en specialiseerde zich daar verder in de aankoop en verkoop van zowel bestelwagens als auto’s, maar zijn liefde voor het kamperen liet hem echter niet los. Precies daarom begon hij met de verkoop van bestelwagens die geschikt waren om te verbouwen tot motorhomes. De delicate aanpassingen – zoals het plaatsen van de ramen en het verbouwen van het dak van de voertuigen – nam hij echter voor eigen rekening, waardoor zijn expertise in dat vakgebied ook erg snel groeide. Dit alles leidde uiteindelijk tot de oprichting van Dicar in 1988. Na jaren van hard werk en groei kwam er in 2004 een eerste dealership-contract met de Italiaanse motorhomefabrikant McLouis, marktleider op het vlak van motorhomes. Toen was het hek van de dam en kwamen ook andere merken zich aanbieden, zoals Eriba-Hymer, Dethleffs, Sunlight, Benimar, Giottiline en Font Vendôme en werden later ook nog de topmerken Morelo en Carthago aan het gamma toegevoegd.

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

180 m lange showroom voor motorhomespecialist

hun fly-over speelde inderdaad wel een rol in de keuze van het ontwerp van de nieuwe showroom, want aangezien deze snelwegdelen veel hoger gelegen zijn dan vroeger, moest ook de showroom wel een stuk de hoogte ingaan om goed zichtbaar te blijven voor voorbijrijdende wagens.

Dak als tweede toonzaal De nieuwe constructie is dan ook maar liefst 180 meter lang en zal uiteindelijk drie keer groter zijn dan de oude showroom. Het gebouw zelf omvat een showroom waar een 100tal voertuigen in kunnen, een accessoire shop en een koffiehoek. Voor de gevel van het project was zo’n slordige 2020 m² superisolerende beglazing nodig, 2-zijdig gelaagd, waarvan 195 jumbo-volumes die met een speciale kraan geplaatst moesten worden. Het totale gewicht van het glas bij Dicar bedraagt maar liefst 130.000 kg. Het dak van het gebouw wordt gebruikt als tweede toonzaal waarop nog eens zo’n 100-tal mobilhomes extra gestationeerd kunnen worden. Voor de realisatie van dit bijzondere parkeerdak werd er beroep gedaan op de firma BAS uit Herentals die geen uitdaging uit de weg gaat en gespecialiseerd is in dit soort bijzondere opdrachten.

“Wij hebben inderdaad al wat speciale daken mogen maken in het verleden”, beaamt Karel Engelen, “en ook dit dak is weer een ‘specialleke’ waar we met plezier onze tanden in hebben gezet. Ongeveer 4000 m2 van het dakoppervlak wordt effectief als parking gebruikt en een 2000-tal m2 zal gerealiseerd worden als groenzone, want men wil de klanten meteen ook dat vakantiegevoel meegeven natuurlijk wanneer ze hun camper komen kiezen.”

Dakopbouw Bovenop de betonnen draagvloer werden achtereenvolgens diverse lagen losliggend aangebracht. Als eerste werd er een niet-geweven polyesterdoek van 300 g/m³ voorzien als scheidingslaag, waarna de Renolit Alkorplan PVC-waterdichting in een dikte van 1,8 mm werd geplaatst. Aangezien de dakopbouw niet al te zwaar mocht zijn was het mooi meegenomen dat deze afdichting meer dan 5 keer lichter is dan een meerlaagse traditionele oplossing. De folie is verder recycleerbaar, dampdoorlatend, duurzaam en flexibel en te verwerken zonder open vuur. Hier werd ze losliggend geplaatst en werden de naadoverlappen met hete lucht dichtgelast.

Bovenop de waterdichting werd een 16 cm dikke laag Styrodur C XPSisolatie aangebracht, eveneens losliggend. De bekende groene geëxtrudeerde polystyreenschuimstof (XPS) van BASF bestaat intussen 50 jaar en wordt gekenmerkt door een hoge drukvastheid, lage wateropname en uitstekende isolatie. Bovendien kan het niet rotten en is het gemakkelijk te verwerken. “Er werd hier gekozen voor een omkeerdakconstructie om verschillende redenen.”, legt de heer Engelen ons uit. “Maar vooral omdat de waterdichting op deze manier optimaal beschermd wordt en eventuele lekken later makkelijk en snel te lokaliseren en te verhelpen zijn, bijvoorbeeld door het injecteren met hars.” Vooraleer het eigenlijke parkeerdak aan te brengen werd er bovenop de isolatie nog een sterke Tyvek® Supro onderdakfolie gelegd, een Tyvek®-folie versterkt met een gelamineerde, nietgeweven polypropyleen structuur die speciaal werd ontworpen om onder extreme condities geïnstalleerd te worden.

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

Real Bosch!

„Always power ready” Wereldprimeur! De eerste accu met Wireless Charging systeem

Simply more.

WERELDPRIMEUR! Het Bosch Wireless Charging systeem. Accu’s wisselen behoort vanaf nu tot het verleden. Op de werkplek het gereedschap simpelweg direct op het laadstation zetten en de accu begint meteen met laden. Blauw elektrisch gereedschap: voor vakman en industrie. www.bosch-wireless-charging.be

180 m lange showroom voor motorhomespecialist

Na het aanbrengen van de wapeningsnetten kon tenslotte het betonnen parkeerdek worden gestort, met inbreng van enkele instortprofielen van Plaka Beton om dilatatie en uitzetting van het beton toe te laten. Op de daken die niet als parkeerdak werden geconcipieerd – zoals bijvoorbeeld de bovenbouw en een stuk van de productiehal – werd deze dakopbouw niet gebruikt. Daar werd bovenop de Steeldeck een laag PIRisolatie van 100 mm samen met een Alkorplan waterdichting van 1,5 mm mechanisch bevestigd.

een het juiste vakantiegevoel oproepen. Maar Dicar breidde eerder ook al uit aan de overzijde van de baan en verdubbelt op deze manier de totale oppervlakte van haar magazijnen en ateliers tot in totaal om en bij de 2600 vierkante meter. De nieuwe gebouwen bevatten onder andere een eigen carrosserieafdeling en wasstraat, want de 22 ateliermedewerkers doen het onderhoud en de herstellingen aan de motorhomes allemaal zelf in deze vestiging.

Opdrachtgever: Dicar

Klaar voor dienst Op dit moment kunt u op het dak van de nieuwe showroom – ook op de grote oprit naar de dakparking toe – al fraaie mobilehomes zien pronken tussen stukken dakbegroening die met-

Ontwerp: arch. Wastiau Guy - Westerlo Dakwerken: BAS – Herentals Isolatie: Albintra Waterdichting: Renolit Betonwerken: Van Berlo beton Dilatatievoegprofielen: Plaka Beton Glas: Hemelaers ■

Is het EPDM? Is het roofing? Neen het is ... ExtruBit® ECB: het meest duurzame dakdichtingsmembraan sinds 1970!

Maximale levensduur Snelle en eenvoudige verwerking Ideaal voor regenwaterrecuperatie

(vrij van chloor en weekmakers: water blijft zuiver)

Kleurvast en wortelwerend Eénlaagse snelle en goedkope plaatsing Bestand tegen extreem lage temperatuur (-40°) Vliegvuurbestendig Certificaten vlg. strengste Duitse DIN normen

informatie:

014 75 03 77

www.extrubit.be

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

Renovatie met respect voor oorspronkelijk ontwerp

Koninklijk Museum voor Midden-Afrika

krijgt nieuw dak Het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika (KMMA) sloot op 1 december 2013 haar deuren voor een langdurige en grondige renovatie

Het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika (KMMA) wordt aanzien als één van de mooiste en indrukwekkendste Afrikamusea ter wereld. Sinds zijn oprichting in 1898 is de opdracht van het museum de collecties te bewaren en te beheren, wetenschappelijk onderzoek te verrichten en kennis naar het brede publiek te verspreiden via museale, educatieve en wetenschappelijke activiteiten. Maar sinds 1 december 2013 is het museumgebouw gesloten voor een grondige renovatie en wanneer het in 2017 terug opengaat, zal het grondig van uitzicht veranderd zijn. Behalve het dak dan misschien, want dat wordt met veel aandacht voor detail én respect voor het oorspronkelijke ontwerp geïsoleerd en gerestaureerd.

De renovatie van het museumgebouw en de bouw van het nieuwe onthaalpaviljoen passen in een masterplan voor de hele site waarbij ook de gebouwen waarin de wetenschappelijke afdelingen zijn ondergebracht worden herdacht. Om de collecties en de archieven te bewaren in de beste omstandigheden volgens hedendaagse normen, is er nood aan een nieuw gebouw. Nu over zes gebouwen verspreid, zullen die onderdak vinden in een nieuwe collectietoren. De wetenschappelijke diensten, die vandaag in vier verschillende gebouwen zitten, worden op termijn gecentraliseerd terwijl het Koloniënpaleis opnieuw zijn publieksgerichte functie terugkrijgt als congrescentrum, mediatheek en feestzaal.

Renovatie van het museumgebouw De renovatie van het museumgebouw was dringend nodig. Het dateert al van 1910 en ondanks zijn unieke charme was de infrastructuur niet meer aangepast aan de noden van een modern museum. De laatste ingrijpende aanpassingen gebeurden rond Expo 58 in Brussel, intussen ook al meer dan 50 jaar geleden. Ook de permanente tentoonstelling was sterk verouderd en stond in schril contrast met de tijdelijke tentoonstellingen die inspeelden op de actualiteit van de collecties en het wetenschappelijk onderzoek. Vandaar dat men de tijd rijp vond voor een drastische renovatie en modernisering. Het gerenoveerde museumgebouw en het nieuwe onthaalpaviljoen zullen de eerste zichtbare realisaties zijn op de site, terwijl de afronding van het totale project pas voorzien is voor 2020. De hele renovatie gebeurt in opdracht van de Regie der Gebouwen in nauw overleg met het muse-

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

Renovatie met respect voor oorspronkelijk ontwerp

Er wordt in totaal zo’n 5.500 m2 nieuw zink aangebracht maar ook om en bij de 820 m2 lood verwerkt bij diverse dakdetails.

um. Na een openbare offerteaanvraag werd de opdracht in 2007 toegewezen aan de tijdelijke vereniging Stéphane Beel Architecten (TV SBA), bestaande uit Stéphane Beel Architecten, Origin Architecture and Engineering, Niek Kortekaas, Michel Devisgne, Arup, RCR Studiebureau en Daidalos Peutz. Het museumgebouw wordt gerenoveerd en gerestaureerd met respect voor het oorspronkelijke, beschermde architecturale concept. Licht en transparantie worden opnieuw in het gebouw geïntroduceerd, net zoals architect Girault het bij de bouw van dit

museum voor ogen had. De oorspronkelijke perspectieven en doorzichten in het gebouw worden opengewerkt.

Zinken dak helemaal vernieuwd en geïsoleerd Ook de volledige dakconstructie wordt bij de renovatiewerken onder handen genomen en het is opnieuw aannemer van Dakwerken Bert Meeus uit Ranst (Oelegem) – die we wel vaker bij dit soort opdrachten tegenkomen – die hiervoor werd ingeschakeld.

Het restaureren van diverse dakornamenten en het isoleren en bekleden van de ronde dakkapellen vereist heel wat vakmanschap.

“Het zinken dak bevond zich na al die jaren nog in opmerkelijk goede staat.”, vertelt ing. Chris Meeus. “Het zink was perfect verlucht zodat vocht geen kans heeft gekregen. Maar als deel van de totale renovatie werd er geopteerd om de daken goed te isoleren en de zinken dakbedekking te vernieuwen, maar tot in het kleinste detail identiek aan het oorspronkelijke uitzicht. Met andere woorden, geheel volgens dezelfde plaatsingstechniek met roeven en dan ook nog eens met exact hetzelfde aantal roeven en op exact dezelfde plaatsen aangebracht.” Om te beginnen werd het oude zink van het dak verwijderd en werd het houten dakbeschot gerepareerd waar nodig. Losse planken werden opnieuw vastgenageld en vervangen indien ze niet meer voldeden. Na het aanbrengen van een P3 bitumineus dampscherm werd er een 10 cm dikke laag Powerroof dakisolatie van Recticel Insulation aangebracht die doorheen en samen met de roeflatten met 19 cm lange Rectifix schroeven in de ondergrond werd vastgeschroefd.

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014•

Renovatie met respect voor oorspronkelijk ontwerp

Montage volgens ‘oud’ systeem “We moesten het zink aanbrengen volgens de origineel gebruikte methode en dat is in feite een oudere roevenmethode die vooral in Nederland veel werd gebruikt en ook bij ons lang de standaardmethode was. Het zink werd niet aangeleverd op rollen maar als platen op paletten die we op voorhand in het atelier moeten plooien. Een fameus werkje. Voor het aanbrengen van het zink volgens dit systeem moesten we op voorhand onder de roeflatten ook kleine strookjes zink steken, zoals je duidelijk kan zien op de foto’s. Er werd gebruik gemaakt van VM ZINC PLUS in een natuurlijke uitvoering conform het oorspronkelijk gebruikte materiaal, dat er aan de buitenkant uitziet als traditioneel zink, maar aan de onderkant een elastische coating bevat die het materiaal resistent maakt tegen vocht vanuit de constructie en eventueel optredende dampspanning. Bij het achterwege laten van een verluchtingsruimte en het aanbrengen van het zink rechtstreeks op de isolatie hebben we hier gewerkt met tussenvoeging van het nieuwe VMZINC MEMBRANE dat we al eerder met succes hebben toegepast, zoals bijvoorbeeld op de bibliotheek van Zoersel. Deze folie is gemaakt met DUPONT Tyvek® en is een éénlaags waterdicht en dampdoorlatend membraan dat speciaal werd ontwikkeld als scheidingslaag voor

Ook de speciale bakgoten - waarin nadien de hanggoten in beugels zullen komen werden bijkomend geïsoleerd.

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

daken en gevels voor verluchte en warme opbouwen. De bovenlaag met antislipfunctie verhoogt de veiligheid tijdens de plaatsing aanzienlijk en de ingebouwde zelfklevende strip maakt de plaatsing nog een stuk sneller en eenvoudiger. Allemaal aspecten die ook hier weer mooi meegenomen zijn. Er werd in totaal zo’n 5.500 m2 zink gebruikt maar we hebben ook om en bij de 820 m2 lood verwerkt bij diverse dakdetails.” De heer Geert Dekyvere (Recticel Insulation) en Chris Meeuw (Bert Meeus NV) voor het imposante museumgebouw

Vakmanschap is meesterschap Het museumdak is rondom rond voorzien van speciale hanggoten die wel vaker voorkomen bij dit soort historische gebouwen. Ook die goten moesten onder handen worden genomen. “Dat zijn in feite U-vormige bakgoten waarin beugels bevestigd zijn met ronde hanggoten in. Deze bakgoten worden nu door ons bijkomend geïsoleerd en voorzien van nieuwe hanggoten. Verder telde het dak heel wat oude maar prachtige metalen ornamenten die gedemonteerd worden en door ons in het atelier opgepoetst en gerestaureerd waar nodig. En dan zijn er ook nog de ronde dakkapellen die we isoleren met voorgebogen Powerroof isolatieplaten van Recticel Insulation. Deze platen hebben dus reeds vanuit de fabriek een gebogen vorm meegekregen en zijn op de werf – indien nodig – nog verder aan te passen aan de ronding van de ondergrond. Nadien worden de dakkapellen eveneens voorzien van een nieuwe zinken bekleding. Daar komt heel wat vakmanschap bij kijken en het is dan ook een hele klus… ik reken erop dat we hier toch zo’n jaar of twee mee bezig zullen zijn, maar het museum sluit dan ook voor 3 jaar zijn deuren.”

Het oude zink werd verwijderd, het houten dakbeschot gerepareerd en voorzien van een P3 dampremmende laag.

Weloverwogen isolatiekeuze Voor het ganse dakproject werd er gebruik gemaakt van Powerroof Taufoam by Recticel-isolatie die hoofdzakelijk in één laag van 100 mm werd aangebracht. Op bepaalde plaatsen, zoals de goten en de gebogen dakkapellen, gebeurde dat in twee lagen van 5 cm geschrankt. “Er waren meerdere redenen om hier voor deze isolatie te kiezen.”, besluit Chris Meeus. “Ten eerste laat het materiaal zich heel vlot en snel verwerken en heeft het een hoge isolatiewaarde bij een beperkte dikte, wat bij dit soort renovatiewerken toch mooi meegenomen is. De platen zijn mooi vlak en vormen dankzij de tanden groefverbinding een mooi sluitend geheel. Deze twee eigenschappen komen de esthetiek van het dak en het vlakke uitzicht van de zink ten goede. De zuivere aluminiumbekleding van de platen levert nog eens supplementair haar bijdrage aan het dampscherm. Bij de plaatsing van de platen is er geen open vlam, hete bitumen of hete

Renovatie met respect voor oorspronkelijk ontwerp

lucht nodig… een aspect dat bij deze houten dakconstructie toch ook niet onbelangrijk is wat brandveiligheid betreft. Verder moest het natuurlijk ook nog betaalbaar blijven en ook qua kostprijs was deze keuze perfect verantwoord. En dan last but not least… mensen hebben graag een propere werf en dat is met deze isolatie geen enkel probleem: geen geurhinder, geen bitumen, geen lijmen, kortom… Powerroof is een ideaal isolatie-materiaal voor dit soort projecten en door de geringe dikte is ze ook nog eens makkelijk te gebruiken voor de diverse detailafwerkingen die er moeten gebeuren, zoals bijvoorbeeld ook het isoleren van de eerder besproken goten. En wat zeker en vast ook het vermelden waard is, is de doorgedreven professionele ondersteuning die we hier krijgen, zowel van VM ZINC als van Recticel Insulation. Het is geen kleine of eenvoudige werf, maar door de nauwe samenwerking heb je écht het gevoel dat je er niet alleen voor staat!” ■

Productinfo voor de bouw? Vind het nu gauw!

stelt voor:

WWW.ONLINEBOUWMARKT.BE Surf en ontdek onze nieuwe homepage!

U bent aannemer en u wilt bij blijven in uw vakgebied? U wenst informatie te krijgen en de laatste nieuwigheden van topkwaliteit in de bouw te ontdekken? Wacht niet langer en surf naar www.onlinebouwmarkt.be De recentste producten voor uw activiteit liggen voortaan binnen klikbereik.

Vind ons leuk op Facebook! http://www.facebook.com/ BouwmarktMarcheDeLaConstruction

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

Sealeco introduceert vernieuwende afdichtingstechnologie

RubberShell SA: zelfklevend EPDM membraan Op de afgelopen Belgian Roof Day introduceerde EPDM-specialist Sealeco als één van haar blikvangers een vernieuwende technologie voor het eenvoudig, snel en veilig afdichten van gebouwen. RubberShell SA is namelijk een met glasvezel versterkte zelfklevende EPDM die speciaal ontwikkeld werd voor een snelle en eenvoudige verwerking en volgens de onderneming duurzame oplossingen biedt in tal van lucht- en waterdichtingsproblemen.

Vooral bij het afwerken van dakdetails en het afdichten van goten zal dit product nieuwe deuren openen want het glasvezel versterkt EPDM is niet alleen zelfklevend, maar ook dimensionaal stabiel, flexibel en zeer veelzijdig in gebruik. Goten zijn vaak moeilijk af te dichten met de traditionele materialen. De complexiteit en de combinatie van verschillende ondergronden, zoals scherpe kanten en hoeken, dragen daar hun steentje toe bij. Het nieuwe RubberShell SA is echter zeer flexibel en kleeft op vrijwel elke ondergrond, producteigenschappen die de gebruiker volgens Sealeco de zekerheid geven dat de afdichting een blijvend duurzame oplossing biedt voor de meest kritische details in goten.

Snelle en eenvoudige verwerking Dankzij de flexibele zelfklevende onderlaag gebeurt de verwerking van het materiaal eenvoudig en snel in 4 eenvoudige stappen. RubberShell SA is verkrijgbaar in breedtes vanaf 100 mm tot 1600 mm en dankzij deze flexibele maatvoering voorkomt men onnodig afval. Bij de plaatsing volstaat het de af te werken oppervlakken op te meten, de beschermfolie in te snijden en te verwijderen en vervolgens het product op de ondergrond aan te brengen. Rol de RubberShell SA stevig aan met aandrukrol en de klus is klaar. De beschermfolie is dusdanig vervaardigd dat deze eenvoudig te verwijderen is. Het materiaal wordt verwerkt zonder gebruik te maken van open vuur, zodat de plaatsing veilig en snel kan gebeuren. Om de waterdichtheid te garanderen worden de eventuele overlappen thermisch gelast met hete lucht. Het nieuwe systeem is volgens Sealeco overigens ook een goed voorbeeld van hoe zij efficiëntie en duurzaamheid combineren met milieutechnische aspecten.

Verdere eigenschappen De te verwachten levensduur van RubberShell SA zou meer dan 50 jaar bedragen, wat resulteert in een materiaalkeuze die zowel in financieel als ecologisch opzicht zeer verantwoord is. Het product wordt niet aangetast door continu contact met water en is UV-bestendig. Grote temperatuurswisselingen zorgen voor bewegingen in het gebouw, maar de hoge flexibiliteit van RubberShell SA vangt de uitzettingen van de verschillende toegepaste materialen probleemloos op waardoor de kwaliteit van de afdichting gewaarborgd blijft. De functionaliteit en integriteit van het systeem wordt gegarandeerd bij temperatuurschommelingen tussen -30° en 120°C. RubberShell SA bevat verder geen schadelijke chemicaliën en is vrij van weekmakers en chloorverbindingen. Samen met hoge te verwachte levensduur maakt dit alles de toepassing van dit product dus ook tot een milieuvriendelijke keuze.

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

Façatile,

dé vlakke, natuurlijke kleipan voor hedendaagse gevels. arch. Rien Rossey, Nieuwpoort

Duurzame vlakke gevelbekleding met eenvoudige plaatsing. Strak is mooi, en dat geldt zeker voor Façatile, de vlakke kleipan die speciaal werd ontwikkeld voor eigentijdse gevelbekleding bij zowel nieuwbouw als renovatie. Door haar vlak en minimalistisch design opent ze een wereld van esthetische mogelijkheden en draagt ze bij tot een strakke, op en top hedendaagse gevellook. Dankzij de nodige hulpstukken is het aanbrengen van een Façatile gevel trouwens een ideaal project voor de dakdekker. Zo hoeft men niet meteen een andere vakman in te schakelen. De Façatile kleipan, een oogstrelende kruisbestuiving van techniek en esthetiek, is verkrijgbaar in zeven varianten: natuurrood, antraciet mat, blauw gesmoord, aubergine gesmoord, siena rood, zandgrijs en terra bruin. Wienerberger nv - Kapel ter Bede 121, 8500 Kortrijk T 056 24 96 38 - info@koramic.com - www.koramic.com

“Meer dan de isolatie” is het motto van Xtratherm. Het hoofdkantoor bevindt zich in Ierland en heeft meer dan 250 medewerkers. Xtratherm is een van de toonaangevende en snelst groeiende fabrikanten van PIR hardschuim isolatie producten in Europa. Kenmerk van Xtratherm is de uitgesproken kracht in innovatie. Het familiebedrijf werd opgericht in 1986 en heeft productiefaciliteiten in het Verenigd Koninkrijk en Ierland, alwaar het ook een van de marktleiders is. Als onderdeel van de voortdurende uitbreiding van ons bedrijf wordt momenteel een nieuwe fabriek in Feluy (Belgie) gebouwd. In de rest van Europa heeft Xtratherm een indrukwekkende ontwikkeling ondergaan en om de groei van ons bedrijf te ondersteunen willen wij ons huidige team uitbreiden. Ter versterking van de verkoopsdienst Xtratherm België zijn we op zoek naar een enthousiaste college (m/v):

Sr Technical Service Consultant België In deze heel aantrekkelijke functie heb je een breed pakket aan taken en verantwoordelijkheden:

Functie:

Profiel:

• Je zorgt voor de professionele afhandeling van technische klachten, ook op de werf, rapporteert deze objectief en adviseert over technische oplossingen • Je voert technische interventies uit op installaties in onze home markets, zowel bij initiële installatie als bij technische storingen • Je brengt voor de klant de eisen in beeld die gesteld worden vanuit weten regelgeving • Je bent verantwoordelijk voor het ondersteunen van de verkoopdienst en actief opvolgen van de nodige certificaten van producten en applicaties in België (en Nederland) • Je bent enthousiast om nog andere taken op je te nemen in functie van de behoeften van het bedrijf en de klanten • Je groeit stapsgewijs in je functie, beantwoord de klant over complexe technische toepassingsvragen en bouwt gaandeweg meer verantwoordelijkheden op

• Je hebt kennis van en/of sterke affiniteit met isolatieproducten • Je bent erg polyvalent, je steekt graag de handen uit de mouwen en je bent hulpvaardig van nature • Je hebt een proactieve houding en werkt zelfstandig • Je kijkt uit naar een prettige samenwerking met het bestaande team en je integreert je vlot in de organisatie • Je hebt de noodzakelijke kennis van de gangbare MS Office tools (Word, Excel, Outlook) • Je communiceert vlot in het Nederlands met kennis van Engels en Frans. • Je bent bereid korte buitenlandse verplaatsingen te maken en je hebt een rijbewijs B • Je hebt uitstekende kennis van de bouwwereld en certificeringsystemen in relatie tot producten en applicaties

Aanbod : Een unieke opportuniteit om zich verder te ontplooien in een complete nieuw fabriek en Belgische verkoopsteam. Indien je verdere inlichtingen wenst over deze vacature kan je terecht bij Mevr. Jennifer Smith. Tel: +353 46 906 6000 • Jennifer.smith@xtratherm.com

BEVAD bedankt zijn corresponderende leden :

AABO TRADING

RENOLIT ALKORPLAN

De ruimst gesorteerde adviesvakgroothandel in dakmaterialen

WWW.AABO.NL

www.buzon.eu

www.rubberfuse.be

Meulebeke eeklO VIlVOORDe HeRk-De-STAD

afdichten en beschermen

ADHESIVES & SEALANTS ROOFING PRODUCTS

“ De kracht van Icopal Synthetic Membranes is het bieden van een kennisplatform aan alle

Icopal Synthetic Membranes Icopal Synthetic Membranes BV is onderdeel van de Icopal Group; een van

betrokken partijen, vanaf ontwerp

’s werelds grootste producenten van

tot realisatie. Alleen op deze

voor bouwconstructies.

afdichtingen bescherming producten

AdLigDRUK.indd 1

T +32 51 48 87 68 T +32 9 238 43 29 T +32 2 252 26 75 T +32 13 55 25 65

info@intermat.be www.intermat.be

26-01-2009 15:32:27

Asphalt equipment

Vernieuwende afdichtingstechnologie Sealeco

Sortimo Station Centrum Schaarbeeklei 491 1800 Vilvoorde Sortimo Station West Gentseweg 749 8793 Sint-Eloois-Vijve

MONTAGE STATION 7822 ATH 4520 WANZE 1300 WAVER

Sortimo Station Oost Industrieweg 49/7 3980 Tessenderlo

Zeer breed toepassingsgebied RubberShell SA maakt het mogelijk om de meest kritische aansluitdetails in een gebouw probleemloos af te dichten, of het nu gaat om het waterdicht maken van de fundering, het tegengaan van opstijgend vocht in spouwmuren of kritische detailaansluitingen van ramen en kozijnen in gevels. Het zelfklevend EPDM is verder ook bijzonder interessant om te gebruiken als wind- en luchtafdichting voor funderingen en wanden. Door deze multifunctionele inzetbaarheid wordt het product volgens Sealeco vaak ook aanzien als ‘probleemoplosser’: 1 product voor verschillende toepassingen.

p van een GRATIS bij aankoo t incl. montage.* inrichting op maa * Geldig van 15/09/2014 t.e.m. 31/10/2014, vraag naar onze voorwaarden.

Sealeco liet ons ook nog weten dat vanaf april 2015 het volledige RubberShell pakket voor het platdak beschikbaar zal zijn. Verder informatie daarover krijgt u in een latere editie. ■

e ns nieuw Ontdek o rtaal! online po

GRATIS TEL. 0800 857 59 fax 0800 857 60 info@sortimo.be

www.leister.be 1 van 12

Experts vertrouwen op Leister.

UNIROOF E 40 mm

1 van 12 producten speciaal voor de professionele dakdekker

Meer informatie op: www.leister.com

1 van 170 60 mm bitumen-spuitkoppen

1 van meer dan 170 toebehoorartikelen voor dakconstructie

Leister Technologies Benelux B.V. info@leister.be / www.leister.be

We know how. ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

Had ik het geweten

Aansprakelijkheid van de aannemer dichtingswerken (deel 2) BEVAD, de Belgische Vereniging van Aannemers van Dichtingswerken binnen de schoot van de Confederatie Bouw Afwerking, wordt regelmatig gecontacteerd met allerlei vragen van zowel juridische, technische als administratieve aard. Als dienstverlening naar de leden toe kunnen de aangesloten aannemers bij hun beroepsfederatie inderdaad terecht met dit soort vragen, die dan door de diverse specialisten binnenshuis worden bekeken, onderzocht en beantwoord. Via deze maandelijkse rubriek “Had ik het geweten…” krijgt u alvast een idee van wat voor probleemsituaties zich soms kunnen voordoen en op welk soort vragen BEVAD al een antwoord heeft kunnen bieden.

Vorige maand behandelden we reeds deze punten: 1• Wanneer is de aannemer dichtingswerken aansprakelijk en waarvoor ? 2• Is een fout van de aannemer vereist en wat met achteraf uitgevoerde werken door een andere aannemer op de opgeleverde werken ? 3• Waaruit kan de fout bestaan en hoe wordt deze in de praktijk aangetoond ? 4• Wat is een uitvoering volgens de regels der kunst ?

Wij proberen hierna volgende vragen te beantwoorden.

5• Waaruit bestaat de adviesplicht van de aannemer dichtingswerken? De aannemer moet de werken niet alleen uitvoeren volgens de regels der kunst, maar hij moet de klant ook adviseren, meer specifiek informeren en reageren.

5.1 De informatieplicht met betrekking tot de mogelijke gevolgen en moeilijkheden Op grond van zijn informatieverplichting moet de aannemer de klant inlichten over de mogelijke gevolgen en moeilijkheden van de voorgenomen dichtingswerken en over de raming van het budget dat vereist zal zijn voor de werken. Hij moet de bouwheer op de hoogte brengen en in het bijzonder informeren over de voor- en nadelen van gemaakte keuzes en voorgestelde oplossingen. Bovendien moet de aannemer rekening houden met de expertise, de kennis (of het gebrek daaraan) van de opdrachtgever: de informatieplicht die rust op de aannemer is heel wat zwaarder indien de klant een absolute leek is in dichtingswerken.

Bij de uitvoering van het uw toevertrouwde dichtingswerk probeert u als vakman de werken zo goed mogelijk uit te voeren. Toch komt het voor dat de klant niet tevreden is en/of achteraf klachten formuleert. Vraag is dan hoe en op wiens kosten die hersteld moeten worden ? In welke mate bent u aansprakelijk en hoe reageren ? Hoe zich wapenen tegen dergelijke klachten ?

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

Zo stelde het Hof van Beroep te Luik een dakdekker aansprakelijk wegens een tekortkoming aan zijn informatieplicht, omdat hij een dichtingswerk had uitgevoerd zonder de bouwheer er attent op te maken dat de specifieke toestand van het dak in kwestie een bijkomende behandeling vereiste (Luik 5 december 1997, T.Aann., 1999, 61, noot C. COLLON). In het kader van dichtingswerken bijvoorbeeld zal het niet overbodig zijn de klant te herinneren aan de regels van goed onderhoud (o.a. verwijderen van gevallen bladeren, mossen en vuiligheid, onderhoud van goten en afvoerbuizen, regelmatige inspectie van het werk) die in acht moeten worden genomen.

Had ik het geweten

Een daartoe opgesteld document bezorgt de aannemer enerzijds het bewijs dat hij zijn verplichting tot informatie ten aanzien van de klant is nagekomen en anderzijds de weerlegging van zijn verantwoordelijkheid voor het geval dat de klant de geformuleerde aanbevelingen niet zou volgen en hieruit problemen zouden voortvloeien.

5.2 De reactieplicht in geval van onaangepaste keuzes, ontwerpen en voorafgaandelijke uitgevoerde werken Daarnaast heeft de aannemer dichtingswerken ook een reactieplicht, zijnde de verplichting om tegen alles te reageren dat de rechtmatige belangen van de opdrachtgever kan aantasten. Zo moet de aannemer tegen de onaangepaste keuzes van de klant reageren, zelfs tegenover een plan, een lastenboek, … dat volgens hem een fout bevat. Tegen een fout in het ontwerp moet de aannemer protesteren in zoverre het gaat om een fout in het ontwerp die een normale, bevoegde en doortastende aannemer geplaatst in dezelfde omstandigheden zou opgemerkt hebben. Die redenering geldt ook voor werken die bijvoorbeeld in co-relatie door andere tussenkomende aannemers voorafgaandelijke aan de werkzaamheden van de aannemer dichtingswerken werden uitgevoerd. Zo kan het gebeuren dat de ondergrond die door een andere aannemer werd gerealiseerd, één of ander gebrek vertoont (vlakheid, …) die gevolgen zal kunnen hebben voor de dichtingswerken. In dat geval zal de aannemer hetzij een voorbehoud moeten formuleren hetzij moeten weigeren de werken uit te voeren.

6• Hoe een voorbehoud formuleren en/of de uitvoering van de werken weigeren? In bepaalde situaties is het dus absoluut noodzakelijk dat de aannemer dichtingswerken uitdrukkelijk en schriftelijk voorbehouden formuleert. Deze voorbehouden mogen niet algemeen zijn, maar moeten integendeel nauwkeurig, volledig en uitvoerig zijn, zodat de klant duidelijk geïnformeerd wordt over de nadelen en de gevolgen die hieruit zouden kunnen voortvloeien. Denken we bijvoorbeeld maar aan het vervolg van de werkzaamheden, waarover de opdrachtgever met kennis van zaken moet kunnen beslissen. In bepaalde gevallen echter, zoals wanneer het gaat om een ernstig gebrek die de tienjarige aansprakelijkheid betreft, zal het formuleren van een voorbehoud zelfs niet voldoende zijn en zal de aannemer dichtingswerken geen andere keuze hebben dan de werken te weigeren. Doe dit schriftelijk, uitdrukkelijk en aangetekend.

7• Hoe lang is de aannemer dichtingswerken aansprakelijk en kan hiervan afgeweken worden? Zowel de tienjarige aansprakelijkheid als de aansprakelijkheid voor lichte verborgen gebreken gelden voor een termijn van tien jaar. Maar in tegenstelling tot de tienjarige aansprakelijkheid is de aansprakelijkheid voor licht verborgen gebreken echter niet van openbare orde en kunnen partijen een kortere proeftijd regelen waarna de aannemer niet meer aansprakelijk is voor de licht verborgen gebreken. Voorzie dan ook in uw overeenkomst een clausule waarin u uw aansprakelijkheid voor lichte verborgen gebreken beperkt tot bijvoorbeeld 2 jaar na oplevering en de termijn waarbinnen het gebrek door de opdrachtgever aangeklaagd moet worden binnen 2 maanden vanaf de ontdekking ervan of vanaf de dag waarop het bekend had moeten zijn. Tenslotte is het ook aangeraden de termijn waarbinnen de rechtsvordering, op straffe van verval, moet ingesteld worden te beperken tot een jaar na de dag dat de opdrachtgever kennis heeft gekregen of had moeten krijgen van het gebrek.

8• Hoe zit het met herstellingswerken? De aansprakelijkheidstermijn van 10 jaar loopt ook ten aanzien van herstellingen die als grote werken dienen te worden beschouwd en bijgevolg als een nieuwe aanneming moeten worden aangemerkt. Voorwaarde is dus dat de herstellingen op zichzelf een belangrijke omvang kennen. Volgens het Hof van Beroep te Antwerpen betekent dat echter niet dat herstellingswerken aan een bouwwerk de vervaltermijn van de tienjarige aansprakelijkheid met betrekking tot dat hele gebouw heropenen. Integendeel, de nieuwe tienjarige termijn geldt niet ten aanzien van gebreken die door de herstellingen niet werden geraakt, maar enkel ten aanzien van de grote herstellingen zelf. Kleine herstellingen brengen geen nieuwe termijn met zich mee.

9) Wat wanneer u door de klant aangesproken wordt op basis van uw aansprakelijkheid? In dat geval doet u er goed aan na te kijken of de toepassingsvoorwaarden voor uw aansprakelijkheid wel degelijk vervuld zijn, zoals het bestaan van een fout in uw hoofde, een miskenning van de regels der kunst en/of de bouwheer niet naar behoren geïnformeerd te hebben, etc. Reageer en protesteer ook steeds schriftelijk en per aangetekend schrijven. ■

Met dank aan juridische dienst Confederatie Bouw.

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

Confederatie Bouw

Wil Europa de Belgische Bouw helemaal kapot ? De Europese Commissie dreigt de Belgische antimisbruikwet aan te vallen met een procedure voor het EU-Hof van Justitie. De Confederatie Bouw vindt het hallucinant dat men juridische spelletjes speelt met een van de grootste problemen waarmee de bouwsector wordt geconfronteerd: de sociale dumping die vandaag onze werven overspoelt. Robert de Mûelenaere, gedelegeerd bestuurder van de Confederatie Bouw: “De burger begrijpt dit Europa niet meer. Europa houdt zich bezig met regeltjes, maar wil de realiteit op onze werven niet zien! Wij willen dus graag weten van de nieuwe Eurocommissaris Marianne Thyssen hoe zij het probleem van de sociale dumping nu echt wil gaan aanpakken.”

Waarover gaat het ? De bouwsector heeft de laatste jaren enorm te lijden onder de concurrentie van buitenlandse spelers op onze markt. De EU bepaalt dat bedrijven hun werkkrachten kunnen detacheren. Dat wil zeggen dat ze vrij van het ene naar het andere land gestuurd kunnen worden om er te gaan werken, maar wel hun sociale zekerheidsbijdragen betalen in het land van herkomst. Maar dat principe wordt vaak omzeild zodat in de praktijk frauduleuze circuits worden opgezet met schijndetachering en allerlei andere malafide praktijken. Die sociale dumping is bijzonder nefast voor de sector en maakt concurrentie eigenlijk onmogelijk. Bovendien kunnen onze inspectiediensten niet echt doeltreffende controles uitvoeren. De EU-regels bepalen dat men niet op voorhand mag controleren. Als iemand in het bezit is van een zogenaamd formulier A1, wordt aangenomen dat hij zijn bijdragen heeft betaald in het land van herkomst. Bij vermoeden van fraude moet de inspectie eerst de diensten van het land van herkomst contacteren. Die procedure neemt vaak maanden in beslag, waarbij de betrokken werknemer ons land vaak al lang heeft verlaten. De antimisbruikwet in ons land had precies als doel om dit probleem aan te pakken.

“Europa houdt zich bezig met regeltjes, maar wil de realiteit op onze werven niet zien !”

ROOF BELGIUM • NOVEMBER 2014 •

De bouw bevindt zich op een kantelmoment. Het is dringend tijd om het probleem van de sociale dumping aan te pakken. De bouwsector zoals we die vandaag kennen en nog altijd 208.100 mensen met een vast contract tewerkstelt, staat zwaar onder druk. Meer en meer aannemers geven ook aan dat ze niet anders zullen kunnen dan mensen te ontslaan. Robert de Mûelenaere: “De bouwsector verloor in de afgelopen twee jaar en zes maanden reeds meer dan 12.000 jobs. Belgische werknemers met een vast contract welteverstaan. Dit verlies aan jobs heeft zeker voor een groot stuk te maken met het fenomeen van de sociale dumping. Als dit zo verder gaat, maakt het de hele Belgische bouwsector kapot. Er staan niet minder dan 200.000 jobs op het spel.”

De bouw verbitterd over regeerakkoord De Confederatie Bouw plaatst na het regeerakkoord meer dan ooit vraagtekens bij de wil van de politieke wereld om rekening te houden met de zware moeilijkheden waarmee de Belgische bouw wordt geconfronteerd. De beslissing om de leeftijd van de woning op te trekken tot 10 jaar (in plaats van 5 nu) om het verlaagde btwtarief van 6% op renovatiewerken toe te passen, zal de activiteit in dit bedrijfssegment benadelen en zal leiden tot een terugval van ongeveer 0,3 tot 0,5% van de totale productie van de sector. Bovendien werd geen enkele herstelmaatregel getroffen om de bouw van nieuwe woningen te ondersteunen. De onderhandelaars wilden niet ingaan op het verzoek van de Confederatie om de btw voor dit soort bouwwerken op 12% te brengen. Behalve de indexsprong zal de sociale lastenverlaging voor bedrijven die de regering heeft aangekondigd uiteindelijk, in de bouw, uitkomen op een extra lastenverlaging (ten opzichte van de huidige toestand) van nauwelijks 1%.

“De extra lastenverlaging komt uit op nauwelijks 1%” Onze ondernemingen hebben echter dringend een stevige verlaging van hun loonkosten nodig om de concurrentie van buitenlandse bedrijven afkomstig uit lageloonlanden aan te kunnen. Er werd overduidelijk niet naar hen geluisterd. Zullen zij gehoor vinden tijdens het overleg dat de regering binnenkort belooft te voeren met de sector over het vraagstuk sociale fraude en sociale dumping? ■

Waterdichtingsoplossingen

duurzaam ecologisch primer solventvrij watergedragen

Aquadere Watergedragen en milieuvriendelijke primer zonder onaangename geuren, voor een perfecte hechting van bitumineuze membranen • Perfecte hechting op de meeste ondergronden zoals beton, staal, hout of bestaande bitumineuze afdichtingen • Watergedragen en dus solventvrij met als gevolg onontvlambaar en geen onaangename geuren • Ideaal voor gebruik in gesloten ruimtes zonder ventilatie • Gereedschap eenvoudig te reinigen met water • Droogt even snel als een primer op basis van solventen

Scan met de Ubleam app, beschikbaar op: Download from Windows Phone Store

Download from Windows Phone Store

Soprema nv - Bouwelven 5 - 2280 Grobbendonk Tel: +32 (0)14 23 07 07 - Fax: +32 (0)14 23 07 77

info@soprema.be I www.soprema.be

CINTRALUX LICHTSTRATEN

AG.Plastics lanceert een nieuwe generatie lichtstraten Cintralux® EP16/16

Thermisch geïsoleerd 1200 Joule / anti-doorval

= Energy Profit = 2 x 16 mm SPC plaat = 11-wandig = 100% Thermisch onderbroken

Zeer hoge luchtdichtheid A4 (ref Blowerdoor) Hoge wind- en sneeuwlast weerstand

U g Waarde = 0,9 W/m 2 .K

Stofdicht Heatstop coex (optie)

Cintralux® MegaSky EP* = Modulair cassettesysteem in Energy Profit uitvoering = SPC plaat 16 mm + PRV composietplaat 150/50 = Uniek wereldwijd en onklopbaar in prijs * binnenkort beschikbaar

U g Waarde = 1,2 W/m 2 .K

Brooft1

Broof t1 Supersnelle montage Modulair systeem (vb RWA en/of electro pneumatisch)

16mm polycarbonaat + PRV composiet Hoge wind- en sneeuwlast weerstand Optimale “value for money”

www.agplastics.com

1200 Joule / anti-doorval Overspanning tot 6m Heatstop coex (optie)