Roofbelgium
23e jaargang
2014 - 6 Juni 2014 Verschijnt maandelijks behalve in juli
Vakblad voor de dakensector • uitgave van de Confederatie Bouw - Afwerking • Lombardstraat 34 - 42 • 1000 Brussel • Afgiftekantoor Gent X • Post P708240
TPO-dak op CO2-neutrale supermarkt
Milieu-impact minerale isolatiematerialen
Maak kennis met de e-TV
Nieuwe voorzitter Confederatie Bouw
Gootstukken met isolerend kader zorgen voor een betere isolatie ! Ze bevatten : 1. Gootstuk
2. Isolerend kader (type BDX)
3. Onderdakkraag (type BFX)
4. Uitschuifbare afvoergoot
Aangepast aan elk dakbedekkingsmateriaal : Type EDW
Type EDZ
Type EDB
Type EDL
Meer info op velux.be/pro
Inhoud
8
26
ADVERTENTIEREGISTER AG.Plastics......................................... 40 BEVAD-corresponderende leden....... 30 Derbigum...............................................9 Extrubit..........................................1 + 11 EuroTopConcept....................................4 Firestone............................................. 29 Flachdach Technologie..........................9 Guilbert Express....................................7 Intermat.................................................4 I.R.S-BTech................................... 19-22 Isotec...................................................11 Leister.................................................37 O-Metall.................................................9
Open Wervendag
WK voetbal in Brazilië
Rockwool........................................... 39
De achtste editie van Open Wervendag bracht dit jaar – ondanks het slechte weer – weer een massa geïnteresseerden op de been.
Bijna de helft van de stadions voor de wereldbeker is uitgerust met een dak, afgedicht met Firestone UltraPly TPO dakbedekking.
Soprema..............................................12
5
14
26
EDITORIAAL
BOUW EN INDUSTRIE SAMEN
WK VOETBAL 2014 IN BRAZILIË
Alea iacta est
TEGEN SOCIALE DUMPING
6
“11.000 jobs sneuvelden door oneerlijke concurrentie uit buitenland”
Firestone UltraPlyTM TPO dakbedekking houdt publiek droog
EVEN KENNISMAKEN
Confederatie Bouw en Agoria:
Colette Golinvaux: de nieuwe voorzitter van de Confederatie Bouw
15
8
SUBSIDIENIVEAU
VAKMANSCHAP EN TECHNOLOGIE CENTRAAL OP 8STE EDITIE OPEN
MINERAL WOOL ASSOCIATION WIL AF VAN ONGELIJKHEID OP
“Minerale isolatiematerialen presteren op het vlak van milieu-impact minstens even goed als natuurlijke”
WERVENDAG
Meer dan 72.000 bezoekers op 140 werven
18
10
NEUTRALE VESTIGING IN BELGIË
ECB- EN FPO-MEMBRAAN MET INTERESSANTE EIGENSCHAPPEN ExtruBit® en Extrupol®: Duitse
wereldspelers richten zich op de Belgische markt
LIDL OPENT ALLEREERSTE CO2-
TPO-dak vol toptechnologie op CO2-neutrale supermarkt
24 OPLEIDING EN BIJSCHOLING
Conform: Opleidingscentrum ook voor leerlingen en werkzoekenden
Sika..................................................... 33 Velux......................................................2
32 BEDRIJFSVOERTUIGEN
Eerste composietinrichting van bestelwagens in België
34 MENSEN UIT DE SECTOR MET VERBORGEN PASSIES
Didier Wattel (dakwerken Wattel / CBD): pannenverzamelaar
36 HAD IK HET GEWETEN…
Maak kennis met de e-TV 244 ‘Dakdetails’
38 ADVERTORIAL
Rotswol op het platdak: fabels vs. feiten
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
3
De belangrijkste 11 meter uit het voetbal nu ook in LIMITED EDITION beschikbaar voor de dakdekker.
GEDA 11m-Lift Limited Edition omvat: 1x GEDA COMFORT 250 motorlier, 250kg, 30m/min, 1,3kW, 220V (bedieningspeer en eindeloopschakelaar met stekker in te pluggen in de motorunit) 1x BASISLADDER van 2M/250kg met voetstukken 1x STANDAARD SLEDE 1x KOPSTUK 4x LADDERELEMENT 2m/250kg 1x LADDERELEMENT 1m/250kg 1x KNIKSTUK 20-40° traploos instelbaar 1x VARIOPLATEAU (bruikbaar zowel als pannenplateau als horizontaal verstelbaar) 1x WIELENSTEL
TARIEFPRIJS:
€ 4.527,00
LIMITED EDITION PROMOPRIJS*: € 3.999,00 (GE/PROM11M)
www.intermat.be info@intermat.be 016/95.71.32
www.eurotopconcept.be info@eurotopconcept.be 03/771.28.40
* AKTIE GELDIG ZOLANG DE VOORRAAD STREKT - PRIJZEN ZIJN EXCL BTW EN AFGEHAALD – WIJZIGINGEN EN DRUKFOUTEN VOORBEHOUDEN
Edition 04/2014/NL
TE VERKRIJGEN BIJ:
Editoriaal
De teerling is geworpen! Op het moment dat ik dit schrijf zijn de resultaten van de verkiezingen van 25 mei net gekend en de verwachtingen zijn hoog gespannen. Hoe gaat de coalitievorming verlopen? Gaan de partners elkaar de hand reiken of gaat het weer erg lang duren? Hoe dan ook… de regeringsvorming zal wellicht niet van vandaag op morgen gebeuren, maar de toekomstige beleidsmakers kunnen zich maar beter insmeren voor hun taken, want elke sector heeft wel zijn verlanglijstje klaar.
ing. Gunther Guinée
Alea iacta est !
Op het Bouwforum eerder dit jaar had de Confederatie Bouw het al uitgebreid over de drie thema’s die momenteel als prioriteit gelden voor de bouwsector: de strijd tegen de oneerlijke concurrentie (waarover u verder in dit nummer nog een belangrijke bijdrage vindt) , het woonbeleid en de investeringen van de overheid. Want indien men van de Belgische bouw opnieuw de motor van de economie wil maken, dan moet men zowel de investeringen van overheden en particulieren als het concurrentievermogen van de Belgische bedrijven opkrikken. Belgische aannemers kampen steeds meer met de abnormale concurrentie van buitenlandse ondernemingen die onmogelijke prijzen hanteren. De Confederatie Bouw was al tevreden over de opgedreven controles en zware sancties van de vorige regering, maar verwacht nog meer van de nieuwe: zo snel mogelijk een loonlastenverlaging én een grotere mate van flexibiliteit voor de Belgische bedrijven. De overheid moet er verder ook voor zorgen dat de huidige stimuli binnen de vastgoedfiscaliteit (zoals de woonbonus) op zijn minst behouden blijven en het investeringsniveau van de verschillende overheden zou daarenboven minstens 3 % van het BBP moeten zijn om rond het gemiddelde te zitten van de ons omringende landen. Maar we hinken ook op andere vlakken achter op onze buurlanden, bijvoorbeeld wat betreft het aantal vrouwen in onze regering. Nochtans bestaat iets meer dan de helft van de Belgische bevolking uit vrouwen. Het zou dus logischer (en volgens velen ook rechtvaardiger) zijn indien het aantal mannen en vrouwen in de politieke besluitvorming een afspiegeling zou zijn van de bevolkingssamenstelling. In landen waar meer vrouwen politieke mandaten uitoefenen, is er overigens ook meer aandacht voor vrouwvriendelijke agendapunten. Vrouwen zouden ook meer resultaatsgericht zijn, er een andere vergadercultuur op nahouden,... Kortom, zij gaan soms anders te werk dan mannen. Bij de Confederatie Bouw wordt alvast het goede voorbeeld gegeven want ook daar zijn het verkiezingen geweest en is de teerling geworpen: de Waalse bouwonderneemster Colette Golinvaux werd verkozen tot nieuwe voorzitter van de Confederatie Bouw en is daarmee de eerste dame die aan het hoofd komt te staan van een – laat ons eerlijk zijn – hoofdzakelijke mannenwereld. U leest meer over haar verderop in deze uitgave. We wensen haar alvast veel succes bij de uitvoering van haar voorzitterschap !
Gunther Guinée
COLOFON Confederatie Bouw - Afwerking Lombardstraat 34-42 1000 Brussel Tel.: +32 (0)2 545 57 10 Fax: +32 (0)2 545 58 59 www.confederatiebouw.be BTW: BE 406 479 092
www.bouwmagazines.be
Hoofdredacteur Roof belgium Verantwoordelijke Uitgever Filip Coveliers Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel filip.coveliers@confederatiebouw.be Advertentieverantwoordelijke Steve Caufriez Tel.: +32 (0)2 545 57 25 GSM: +32 (0)486 58 71 91 steve.caufriez@confederatiebouw.be Verschijningsfrequentie / Oplage 11 x per jaar • 9.410 exemplaren
Hoofdredactie Gunther Guinée Steenlandlaan 86 • 2940 Stabroek Tel.: +32 (0)3 888.27.33 gunther.guinee@telenet.be Redactie : Jeroen Verbeeck jeroen.verbeeck@confederatiebouw.be Vormgeving : Marleen Wembacher marleen.wembacher@confederatiebouw.be Drukwerk : Drukkerij Geers, Oostakker
De redactie ziet toe op het gebruik van fotomateriaal waarbij veilige werksituaties getoond worden. Zij is niet verantwoordelijk voor advertenties waarin onveilig werken wordt afgebeeld, dit gebeurt volledig onder de verantwoordelijkheid van de adverteerder.
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
5
Even kennismaken
Colette Golinvaux: de nieuwe voorzitter van de Confederatie Bouw Mevrouw Colette Golinvaux (54), zaakvoerster van het familiebedrijf Golinvaux uit Bertrix, is de nieuwe voorzitter van de Confederatie Bouw. Ze is de eerste vrouw die de sectorfederatie van de bouw de komende drie jaar gaat leiden en treedt daarmee in de voetsporen van Johan Willemen die op 26 maart de fakkel aan haar overdroeg.
De heer Johan Willemen stond de afgelopen drie jaar aan het hoofd van de Confederatie Bouw als opvolger van zijn voorganger Jacques De Meester. Johan Willemen (63) is burgerlijk bouwkundig ingenieur. Hij is voorzitter van Willemen Groep nv te Mechelen en gedelegeerd bestuurder van bouwbedrijven Willemen General Contractor nv, Franki nv, Franki Construct nv en Cosimco nv. Hij is tevens voorzitter van VOKA – Kamer van Koophandel van Mechelen en consulaire rechter bij de Rechtbank van Koophandel te Mechelen. In 2013 werd zijn familiebedrijf, Willemen Groep uit Mechelen, uitgeroepen tot Onderneming van het Jaar. Er bestaat een beurtrol bij de Confederatie Bouw waarbij afwisselend een Nederlandstalige en Franstalige bedrijfsleider tot voorzitter kan worden verkozen en dit jaar zou er dus een Franstalige voorzitter worden verkozen.
Op 26 maart 2014 schreef mevrouw Colette Golinvaux in zekere zin geschiedenis door als eerste dame verkozen te worden om deze vooraanstaande functie uit te oefenen. Haar onderneming ‘Golinvaux Robert bvba’ staat bekend als een echt familiebedrijf in Wallonië. Het bedrijf werd opgericht in 1915 door de familie Golinvaux en in 1980 nam Colette het familiebedrijf samen met haar man Bernard Sacré over. In 2010 kwam ook hun zoon Nicolas Sacré in het bedrijf, waarmee de vierde generatie haar intrede deed. Golinvaux Robert bvba is gespecialiseerd in de renovatie van historische gebouwen: het houtwerk en de daken van kerken, kathedralen en kastelen en zelfs klokkentorens. Naast klassieke materialen zoals leisteen worden de meest moderne technieken gebruikt. Het bedrijf is hoofdzakelijk actief in eigen land met werk aan gerenommeerde historische monumenten maar realiseert al sinds meer dan 95 jaar dakrenovaties in Frankrijk en opdrachten in de private bouwsector.
mevrouw Colette Golinvaux en de heer Johan Willemen
6
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
Sinds 1997 zet Golinvaux Robert bvba ‘kwaliteit’ meer dan ooit op het voorplan door zich te engageren voor kwaliteitscertificatie door “Clubs CoQuane certification” met als uiteindelijk resultaat het Construction Quality label. De verbeteringen op het vlak van beheer en de opvolging van procedures door de jaren heen hebben ook op het vlak van omzetcijfer hun vruchten afgeworpen. Verder hecht de firma ook groot belang aan de opleiding van jongeren en de veiligheidsaspecten die met het beroep gepaard gaan. Golinvaux Robert bvba telt momenteel 17 medewerkers en realiseerde in 2012 een omzet van 1.416.613 euro, een bedrijfsresultaat van 15.655 euro en een bedrijfskasstroom van 80.755 euro. ■
SNEL. KRACHTIG. NAUWKEURIG.
www.lestempsmodernes.eu
GASBRANDER VOOR AFDICHTEN LICHTGEWICHT APPARAAT: ± 500 g
MATIG GELUIDSNIVEAU
GERICHTE VLAM
VERWISSELBARE BRANDERS: 30 tot 90 kW
MET SYNCHRONE PIËZO-ONTSTEKING
HANDIG ZELFONDERHOUD (PIËZO TREKKER)
ONGEËVENAARDE VEILIGHEIDSHANDGREEP
INCLUSIEF SNELKOPPELING
DEMONSTRATIEVIDEO
www.guilbert-express.net
Vakmanschap en technologie centraal op 8ste editie Open Wervendag
Meer dan 72.000 bezoekers op 140 werven De achtste editie van Open Wervendag bracht dit jaar weer een massa geïnteresseerden op de been. Niet minder dan 72.000 bezoekers keken de ogen uit op 140 werven. De bouwsector in België staat meer dan ooit voor echt vakmanschap, knowhow en hoogtechnologische bouwoplossingen. Onze bouwbedrijven behoren tot de wereldtop. Open Wervendag boeide - ondanks het slechte weer – ruim 72.000 bezoekers. Vakmanschap en technologie stonden centraal tijdens deze editie. Het publiek zakte onder andere massaal af naar Kallo om er de grootste sluis ter wereld te bewonderen. De Deurganckdoksluis is de tweede sluis in de Waaslandhaven, het dokkencomplex op de linker Scheldeoever in de haven van Antwerpen, en heeft een lengte van maar liefst 500 meter. Dat is net zo lang als 28 gelede bussen van De Lijn. De breedte openwervendag.be van 68 meter kan u dan weer vergelijken met 19 rijstroken van een autosnelweg. Voor de bouw van de sluis is 22.000 ton constructiestaal nodig, bijna drie keer de hoeveelheid waarmee de Eiffeltoren in Parijs werd gebouwd.
WIJ DOEN MEE !
Er waren ook een groot aantal bijzondere en kleinere werven die de bezoekers bezochten. In Limburg was er bijvoorbeeld het nieuwe IncubaThor, een dienstencentrum in het nieuwe wetenschapspark van Genk. Het strakke volume
De imposante Deurgancksluis
met vier kantoorniveau’s, goed voor 5.850 m² kantooroppervlakte, vormde een opvallend contrast met de oude mijngebouwen die tegenover de werf liggen. De Confederatie Bouw is verheugd met de enorme tevredenheid van de bezoekers. Die waren onder de indruk van de complexiteit van de bouwprojecten en wat er allemaal bij komt kijken. Op deze editie konden ze ook kennis maken met de nieuwste bouwtrends. Van gebouwen die zich verwarmen met geothermiek, laten na-isoleren via de spouw, restauratie van oude gebouwen en het zoeken naar energiezuinige bouwoplossingen via bijvoorbeeld houtskeletbouw. Rode draad doorheen deze werven is de passie voor het vak en het gebruik van sterk vernieuwende en hoogtechnologische bouw- en renovatietechnieken. Robert de Mûelenaere, gedelegeerd bestuurder Confederatie Bouw : “We mogen vandaag trots zijn op onze sector. Overheden en particuliere bouwheren vragen steeds naar snellere, energiezuinige bouwoplossingen. Dankzij onze blijvende inzet en investeringen in innoverende bouwtechnieken en producten slagen we erin om aan deze eisen en verzuchtingen tegemoet te komen.”
De IncubaThor in het Genkse wetenschapspark met de oude mijnlift
8
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
De bouw heeft zeker nog een toekomst, ook in deze economisch minder rooskleurige tijden. De bouw werft nog steeds aan en blijft zo een aantrekkelijke werkgever van tal van beroepsprofielen. ■
Koop nu NT-dakbanen en ontvang deze Derbigumsweater!
Bij aankoop van:
n 10 rollen Derbigum® NT 3 of 4 mm of n 1 pallet (25 rollen) Derbicoat® NT
Actie geldig van 1 juni tot en met 30/9/2014. Vraag ernaar bij uw handelaar. *Aanbod geldig zolang de voorraad strekt.
PROFIELPLAAT SPECIALE POSTEN www.trapezblech-preis.de vanaf
V.U.: Philippe Lathouwers - Imperbel NV.
1,49€
PRODUCTIE OP MAAT BOVENDIEN EERSTE KEUS:
» dak- & wandprofielen
(geïsoleerd en niet geïsoleerd)
» metaaldakpannen » golfplaten » lichtstraten » alle accessoires
4,99 €
vanaf 501m² (Alle prijzen per m² zijn excl. Btw.)
UW NIET BINDENDE AANBIEDING
+352 99 73 23-37 of info@o-metall.com ADVIES & VOORRAADVERKOOP
Ma. - Vr.: 8 - 12 uur & 13 - 17 uur
www.o-metall.com Hauptstross 7 | L-9753 Heinerscheid
www.derbigum.be
ECB- en FPO-membraan met interessante eigenschappen
ExtruBit® en Extrupol®: Duitse wereldspelers richten zich op de Belgische markt
Onze platte daken krijgen het vaak zwaar te verduren. Om ze optimaal te beschermen biedt de firma ExtruBit® Benelux twee éénlaagse dakafdichtingen aan die beiden een aantal gelijkaardige en interessante eigenschappen vertonen: ze zijn homogeen, vlak, chloor- en weekmakervrij, kleurvast, 100 % wortelwerend, zeer stabiel, UV-bestendig en bestand tegen zware mechanische belasting en chemicaliën. Dit maakt hen volgens de leverancier steeds meer gegeerd bij zowel voorschrijvers als gebruikers en dan vooral ook bij toepassing in veeleisende situaties zoals op groen- en parkeerdaken. Men wil aantonen dat dakdichting tegelijk duurzaam, snel en eenvoudig te verwerken, kwalitatief én prijsgunstig kan zijn. “Wij willen ons echt opstellen als partner van de dakafdichter”, benadrukt Nils Altmann de bedrijfsfilosofie van de fabrikant. “En de klanten weten zowel onze producten als onze vlakke bedrijfshiërarchie te waarderen.” Grieven en wensen van de klanten worden volgens Altmann ter harte genomen, krijgen op korte tijd een antwoord en worden zeer flexibel aangepakt. “ExtruBit® produceert al sinds 1969 kunststof dak- en dichtingsbanen in het Duitse Hannoversch Münden en verhandelt die in zowel Europa, Azië als Zuid-Amerika. Met een uitgebreid team en een stevig investeringsprogramma voor nieuwe productiefaciliteiten zal de onderneming de komende jaren nog verdere groeien. “Met onze PVC-loze dakbanen hebben we wereldwijd best wat marktaandeel kunnen veroveren”, gaat Altmann verder. “Dakbanen uit FPO en ECB worden intussen overal ingezet op daken, maar ook voor heel wat andere waterdichtingstoepassingen. ExtruPol bestaat uit hoogwaardige FPO op Polyethyleen-basis, is zeer duurzaam, vlot te verwerken en ecologisch volkomen verantwoord. Wat ook bijzonder is is het Extrubit platdaksysteem, waarbij alle componenten van dit sandwichsysteem (dakbaan, isolatie en damprem) perfect op elkaar afgestemd zijn.”
10
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
ExtruBit® is in ons land misschien nog niet zo goed bekend, maar het kan zowel op de project- als de particuliere markt al heel wat fraaie referenties voorleggen: o.m. Belgoprocess in Dessel, het administratief hoofgebouw van BP in Geel, enkele H&M-winkels, Delhaizes, Boma Antwerpen, de Haribo fabriek in Kontich, het Cezanne appartementencomplex van Besix Vanhout te Brussel, de schoolgebouwen in o.a. Mol Wezel en Mol Rauw, enz.
Voordelen van bitumen en levensduur van kunststof Extrubit is gemaakt van 70 % polyethyleen en 30 % bitumen, waardoor de voordelen van bitumen (o.a. elasticiteit) gecombineerd worden met die van kunststof (vnl. duurzaamheid). Bovendien wordt het ExtruBit®-membraan ook nog eens extra versterkt door een ingewerkt glasvlies, dat zorgt voor een dimensioneel stabiele dakbaan. ExtruBit® afdichtingsmembranen zijn klaar om onmiddellijk te worden aangebracht. Er hoeven geen reinigings- of
Is het EPDM? Is het roofing? Neen het is ... ExtruBit® ECB: het meest duurzame dakdichtingsmembraan sinds 1970!
Maximale levensduur Snelle en eenvoudige verwerking Ideaal voor regenwaterrecuperatie
(vrij van chloor en weekmakers: water blijft zuiver)
Kleurvast en wortelwerend Eénlaagse snelle en goedkope plaatsing Bestand tegen extreem lage temperatuur (-40°) Vliegvuurbestendig Certificaten vlg. strengste Duitse DIN normen
ISOTEC
Met ISOTEC® XL worden alle traditionele dakopbouwfasen in één keer uitgevoerd: het onderdak, de thermische isolatie, het dampscherm, de tengel- en panlatten. Het unieke ontwerp van de panelen en hun productie op maat zorgen ervoor dat ze snel en efficiënt geplaatst worden. De ISOTEC® XL-panelen vormen een ononderbroken isolatieschild zonder koudebruggen. Het dak is meteen sterk thermisch geïsoleerd en klaar om af te werken. ISOTEC® is uiterst geschikt voor de renovatie en nieuwbouw van alle hellende daken, van de meest eenvoudige tot de meest ingewikkelde constructie.
Snelle plaatsing maximaal rendement
informatie:
014 75 03 77
www.extrubit.be
Thermische isolatie oplossingen
hoge performantie thermische hellend isolatie dak polyurethaan sarking
Efisarking
Soprema nv - Bouwelven 5 - 2280 Grobbendonk Tel: +32 (0)14 23 07 07 - fax: +32 (0)14 23 07 77
info@soprema.be I www.soprema.be
STAN DA A
100 mm: R = 4,65 (m².K)/W EFI
SARKING
EN UCT
• Reflecterende, maar Promo! niet verblindende afwerking van 20 maart tot 20 april 2014 • Hoge mechanische weerstand voor een snelle uitvoering • Tand- en groefsysteem voor uitstekende luchtdichtheid • Uitstekende thermische en mechanische kwaliteiten • Antislip behandeling voor de veiligheid van de plaatser
AL ONZE ISOLA TIE
OD
Een must in isolatie voor een energiebesparend resultaat
D
OR VO
PR
R
Thermische isolatie voor het hellende dak
ECB- en FPO-membraan met interessante eigenschappen
voorafgaande installatieprocedures te worden gevolgd. ExtruBit® M banen worden mechanisch bevestigd, terwijl ExtruBit® F banen verlijmd worden. Indien gewenst kunnen de banen ook losliggend geplaatst worden met ballast. De dakbanen worden met een overlap van 10 cm aan elkaar gelast met hete lucht. Er hoeft dus niet gebrand te worden, wat natuurlijk de veiligheid ten goede komt. Alle hulpstukken (afvoeren, schouwen, hoeken enz.) zijn eveneens in hetzelfde materiaal beschikbaar, waardoor het dak als één homogeen geheel kan worden afgewerkt.
Compatibel met bitumen, geschikt voor regenwaterrecuperatie Aangezien de dakbaan bestaat uit polyethyleen en een speciale bitumensoort is ze ook compatibel met traditionele bitumineuze materialen, wat het product dus uiterst geschikt maakt voor renovatiedoeleinden: de bestaande dakbedekking hoeft niet verwijderd te worden. Het membraan kent verder een lange levensduur, is soepel, sterk en duurzaam en ook vrij van chloor en weekmakers waardoor het geschikt is voor regenwaterrecuperatie. ExtruBit® is kleurvast en wortelwerend en ook bestand tegen chemicaliën, UV-stralen, vliegvuur en extreem lage temperaturen (-40C°). Het membraan is tenslotte ook 100 % recycleerbaar. ExtruBit® wordt overigens al sinds 1967 gefabriceerd. Er bestaat dus een uitgebreide expertise en ervaring met dit product. Door de jaren heen werden verschillende testen uitgevoerd onder werkelijke omstandigheden. Tijdens proeven op de fysische eigenschappen van dakbanen die reeds 30 jaar in gebruik zijn bleek dat ze nog ruimschoots voldoen aan de strenge DIN en EN normen voor dak- en dichtingsbanen.
ExtruPol® brengt kleur op het dak Een ander product van dezelfde leverancier is ExtruPol®, een dakafdichting die door de beschikbaarheid van meerdere fraaie kleuren platte daken kan omtoveren tot ware designelementen. Lichtgrijs is als basiskleur
standaard voorradig, andere kleuren zijn op aanvraag verkrijgbaar. Deze ExtruPol® FPO dakbaan bestaat uit flexibele polyolefine (= polyethyleen – polypropyleen) en bevat geen weekmakers, noch zware metalen. Een ExtruPol®-dak biedt dezelfde voordelen als een ExtruBit®-dak, met uitzondering van de compatibiliteit met bitumen waarop in dit geval dus niet rechtstreeks kan worden gewerkt.
Breed toepassingsgebied Hun interessante eigenschappen bieden voorschrijvers en gebruikers heel wat interessante mogelijkheden, met name bij toepassing in veeleisende situaties zoals op groen- en parkeerdaken. Maar ExtruBit® en ExtruPol® dichtingsbanen lenen zich door hun betrouwbaarheid en elasticiteit niet alleen voor daken. Het systeem kent zo ook zijn toepassing in spaarbekkens, parkeergarages, bruggen en tunnelbouw, afdichting van funderingen, drinkwater- en regenwateropvangbekkens. Verder doen de banen ook perfect dienst voor siervijvers, zwemvijvers en zwembaden, e.a.
Gekwalificeerde plaatsers ExtruBit® werkt met gecertifieerde installateurs in de verschillende regio's. Elk erkend installateur heeft de nodige opleiding genoten en weet perfect hoe ExtruBit® en Extrupol volgens de regels der kunst moet worden aangebracht. De leverancier stelt dan ook een uitgebreide plaatsingsgids ter beschikking en ondersteunt zijn plaatsingspartners d.m.v. korte, praktijkgerichte en inhoudelijk sterke workshops, gegeven door ervaren plaatsers. Deze workshops zijn gratis en vinden plaats op locatie bij de dakafdichter zelf, of in het opleidingscentrum van ExtruBit® Benelux te Meerhout. ■
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
13
Bouw en industrie samen tegen sociale dumping
Confederatie Bouw en Agoria:
“11.000 jobs sneuvelden door oneerlijke concurrentie uit buitenland” De werkgeversorganisaties van de bouwsector en de technologische industrie gaan gezamenlijk de strijd aan tegen sociale dumping in ons land. Oneerlijke concurrentie van buitenlandse bedrijven die de Belgische loon- en arbeidsvoorwaarden niet respecteren, bedreigt immers steeds meer de activiteit en de werkgelegenheid van Belgische bedrijven. De Confederatie Bouw en Agoria schatten dat er reeds om en bij de 11.000 jobs door oneerlijke concurrentie sneuvelden in ons land. Daarom doen de Confederatie Bouw en Agoria een aantal voorstellen om de misbruiken van het Europees principe van de vrijheid van dienstverlening aan te pakken. Robert de Mûelenaere, gedelegeerd bestuurder van de Confederatie Bouw en Paul Soete, gedelegeerd bestuurder van Agoria: “Wij staan schouder aan schouder in dit dossier en vragen de regering met aandrang om het voorgestelde actieplan uit te werken.” De bouwsector verloor 8.000 jobs op twee jaar tijd. In een enquête van de Confederatie Bouw gaf 8 op de 10 aannemers aan gedurende het afgelopen jaar een opdracht verloren te hebben aan een buitenlands bedrijf. Ook de industriebedrijven hebben te kampen met de abnormaal lage prijzen die buitenlandse spelers op onze markt hanteren. Deze bedrijven brengen niet alleen goedkoper personeel, maar vaak ook goedkope buitenlandse materialen mee naar ons land. Het zijn vooral de activiteitsdomeinen Contracting and Maintenance en Building Technology die hieronder lijden. Contractingbedrijven zijn firma’s die zorgen voor het monteren en het onderhoud van installaties bij bedrijven, bouwwerken en openbare infrastructuur. In Building Technology gaat het om Belgische fabrikanten van bouwmateriaal en – technologie. Agoria schat het verlies aan omzet op 10 procent. Het jobverlies loopt op tot bijna 3.000 banen. De twee werkgeversorganisaties hebben daarom een actieplan opgesteld waarmee ze naar de federale regering stappen. De voorgestelde maatregelen situeren zich op verschillende bestuursniveaus. De strijd tegen de sociale dumping wordt zeker niet alleen op Europees niveau gevoerd, ook ons land kan bepaalde regels aannemen of versterken en
14
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
dit gebeurt best zo snel mogelijk. De doelstelling is duidelijk: de terugkeer van een gezonde concurrentie op de Belgische bouwmarkt en aanverwante sectoren. Ons land kan bijvoorbeeld bij overheidsopdrachten de erkenningsreglementering aanscherpen door onder meer deze verplichting te eisen van elke onderaannemer in de keten, abnormale lage prijzen sanctioneren en de opdrachtgever meer bewust te maken over de aansprakelijkheid. Ook het gebruik van een visueel identificatiebewijs (badge) zou de transparantie op de werven verhogen. Verder moet men de controles efficiënter en meer gericht organiseren of controleren of buitenlandse bedrijven de veiligheidsregels naleven, hun fiscale verplichtingen nakomen en of ze geen sociale statuten misbruiken. Op Europees vlak moet men dringend de regels inzake detachering herbekijken. Men moet zich de vraag durven te stellen of het normaal is dat duizenden arbeidskrachten in ons land aan een bodemtarief komen werken doordat zij in hun land de (veel lagere) sociale zekerheidsbijdragen kunnen betalen. Dit debat moet Europa durven voeren. Daarnaast blijft het algemene probleem bestaan dat onze bedrijven door de hoge loonlast niet opgewassen zijn tegen de concurrentie van buitenlandse bedrijven, zelfs als die op een correcte manier hun diensten aanbieden. Een loonlastenverlaging moet dus ook één van de beleidspunten worden van onze volgende regering. Robert de Mûelenaere, gedelegeerd bestuurder van de Confederatie Bouw: “Belgische bouwbedrijven worden uit de markt geprijsd en onze werkgelegenheid komt steeds meer in gevaar. Onze sector stuurt vandaag een alarmsignaal uit, want op termijn staat onze sociale zekerheid op het spel. Wij pleiten voor actie zowel op Belgisch als op Europees vlak om deze situatie aan te pakken, met inbegrip van een consistente en lineaire lastenverlaging in ons land. We zijn blij dat de collega’s van de industrie onze oproep ondersteunen.” Paul Soete, gedelegeerd bestuurder van Agoria: “Onze bedrijven worden steeds vaker geconfronteerd met bedrijven die de Belgische loon- en arbeidsvoorwaarden niet respecteren. Eerlijke bedrijven die wel volgens de regels werken, verliezen opdrachten of hun marges worden kleiner. Ook voor de leveranciers van bouwproducten is er omzetverlies. De aanwezigheidsregistratie is dan ook een van de maatregelen die zullen bijdragen tot een efficiëntere controle.”
Mineral Wool Association wil af van ongelijkheid op subsidieniveau
“Minerale isolatiematerialen
presteren op het vlak van milieu-impact minstens even goed als natuurlijke” Binnen de beleidsevaluatie van de verschillende isolatieproducten wordt volgens de Mineral Wool Association (MWA) tot op heden weinig rekening gehouden met de totaalimpact van de toegepaste isolatiematerialen. Er bestaan in België op verschillende niveaus extra premies voor het gebruik van ‘duurzame’ materialen, waarbij vaak geredeneerd wordt dat materialen van plantaardige of dierlijke oorsprong een kleinere milieu-impact zouden hebben dan deze van minerale of synthetische oorsprong. Uit een recente LCA-tim-studie zou nu echter blijken dat hier geen wetenschappelijk gefundeerde grondslag voor te vinden is. De MWA pleit er dan ook voor - onder meer in dit artikel - om deze ongelijkheid op subsidieniveau tussen de isolatiematerialen ongedaan te maken. Omwille van het hernieuwbare karakter van ‘natuurlijke’ isolatiematerialen zoals hennep, papiervlokken, vlas, hout en schapenwol zijn velen geneigd deze isolatiematerialen als ‘duurzamer’ te bestempelen dan minerale isolatiematerialen zoals glas- en rotswol. Ook sommige ‘duurzaamheids’ - of biologische labels versterken deze indruk. Neemt men echter de totale productie- en distributiecyclus in beschouwing, dan kan men enkel concluderen dat deze
minerale-wolproducten qua milieu-impact minstens even goed scoren als hun ‘natuurlijke’ alternatieven. Dat blijkt althans uit de vergelijkende studie (LCA-tim – Life Cycle Assessment of ten insulating materials) uitgevoerd door VITO, KUL en VIBE in opdracht van Federale OverheidsDienst Leefmilie. De Mineral Wool Association roept de overheden op om deze conclusies mee te nemen in hun subsidie- en communicatiebeleid rond isoleren. De totale isolatie-inspanningen verhogen of extra steun voor minder kapitaalkrachtige doelgroepen is dan ook de boodschap.
Producten beoordelen in al hun levensfases Levenscyclusanalyse (LCA, cradle-to-grave, van wieg tot graf) is de meest volledige en meest wetenschappelijke benadering om de milieu-impact van een product of dienst in kaart te brengen. Deze methode die gestandaardiseerd werd door het ISO, analyseert een product op zijn milieuimpact en dat over heel zijn cyclus: van grondstofwinning over productie, transport, gebruiksfase tot eindelevensfase (storten, verbranden, recyclage, hergebruik…). Omdat levenscyclusanalyse de enige methode is om een objectief, duidelijk en volledig beeld te krijgen van de milieu-impact
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
15
Mineral Wool Association wil af van ongelijkheid op subsidieniveau
opteren producenten van bouwmaterialen in stijgende mate voor deze methode. Niettemin stelt de MWA vast dat bij de beoordeling en overheidsondersteuning van verschillende isolatiematerialen onvoldoende of geen rekening wordt gehouden met de volledige levenscyclus van deze materialen en de mogelijke toepassingen. Zo worden hernieuwbare isolatiematerialen nog steeds als milieuvriendelijker beschouwd dan minerale of synthetische en kunnen deze eerste bij sommige overheden op meer ondersteuning rekenen. Hierbij wordt dan hoofdzakelijk rekening gehouden met het hernieuwbare karakter van de grondstoffen van deze isolatietoepassingen. De recente vergelijkende analyse tussen hernieuwbare en niet-hernieuwbare isolatiematerialen waarbij verschillende milieu-impactcategorieën in beschouwing worden genomen, schetst echter een ander beeld.
Levenscyclus van hernieuwbare en niet-hernieuwbare isolatiematerialen Er werden 10 isolatiematerialen (glaswol, steenwol, EPS, XPS, PUR, cellulose, hennepwol, vlaswol, houtwol en schapenwol) voor muurisolatie met elkaar vergeleken. Er waren 2 duidelijke conclusies:
• Niet alle isolatiematerialen kunnen in elke toepassing worden gebruikt.
Sommige materialen kunnen toegepast worden in zowel de traditionele spouwmuuropbouw als in een geventileerde gevelopbouw of een houtskeletconstructie. Andere materialen (de bio-sourced isolatiematerialen) hebben door hun technische eigenschappen beperkte toepassingsmogelijkheden (bv. enkel houtskeletconstructie). Op die manier wordt aangetoond dat men geen producten louter op milieu-impact mag vergelijken, maar dat men ook rekening moet houden met de verschillende isolatiebehoeften, de bouwtechnische mogelijkheden en het beoogde toepassingsniveau.
• Qua milieu-impact zijn er geen grote verschillen tussen de onderzochte isolatiematerialen. Wel zijn er variaties binnen de verschillende onderzochte impactcategorieën. Uit deze studie valt te concluderen dat bio-sourced isolatiematerialen geen lagere milieuimpact hebben dan minerale wanneer men het totaalbeeld over verschillende impactcategorieën bekijkt. Dit heeft o.m. te maken met additieven die noodzakelijk zijn om de schimmel- en brandwerende eigenschappen van de natuurlijke materialen te verbeteren enerzijds en met de impact van transport en end of life (EOL) anderzijds. Met andere woorden: milieuvoordelen binnen één categorie, veroorzaken soms een reboundeffect in een andere categorie.
16
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
Beleid dient rekening te houden met totale milieu-impact Binnen de beleidsevaluatie van de verschillende producten wordt tot op heden weinig rekening gehouden met de totaalimpact van de toegepaste isolatiematerialen. Er bestaan in België op verschillende niveaus extra premies voor het gebruik van ‘duurzame’ materialen. Dit wordt soms gedefinieerd als hergroeibaar, van plantaardige of dierlijke oorsprong of op basis van één of ander ‘groen’ label. Deze aanpak is ontstaan vanuit de idee dat materialen van plantaardige of dierlijke oorsprong een kleinere milieu-impact zouden hebben dan deze van minerale of synthetische oorsprong. Uit de LCA-tim-studie blijkt nu dat hier geen wetenschappelijk gefundeerde grondslag voor te vinden is. De Mineral Wool Association (MWA) pleit er dan ook voor om deze ongelijkheid op subsidieniveau tussen de isolatiematerialen ongedaan te maken. a. De extra premie zou beter gebruikt kunnen worden om de isolatiepremie te verhogen en zo een extra stimulans te geven aan het bijkomend isoleren van bestaande woningen. b. Een andere mogelijkheid is om mensen met een lager inkomen met dit bedrag een extra duwtje in de rug te geven om hen hiermee te motiveren de stap te zetten tot bijkomend isoleren en zo de energie-armoede mee aan te pakken. Beter 1 keer goed isoleren, dan jaar op jaar een stookolie-premie uitkeren.
Minerale-wolproducenten brengen de kringloopgedachte in de praktijk ‘LCA is dead, long live the circular economy?’ Deze wat provocatieve uitspraak was recent te lezen tijdens Sustainability Fair, een onderdeel van de beurs rond duurzaam bouwen Ecobuild, begin maart in Londen. MWA volgt deze
Mineral Wool Association wil af van ongelijkheid op subsidieniveau
stelling niet helemaal. LCA’s zijn voor MWA de te verkiezen aanpak om aan productieoptimalisatie te doen en kunnen op gebouwniveau een correct beeld geven van de impact van de gekozen bouwmaterialen en constructiemethodes. De weg naar de circulaire economie zit echter ook in de genen van de minerale-wolproducenten. Minerale wol wordt immers vooral gemaakt van afvalglas, zand en gesteente. Productieafval wordt al jaren verwerkt in nieuwe productie, als vlokken of als grondstof voor de oven. Onlangs zijn diverse producenten begonnen met het terugnemen van afval (snijresten en sloopafval) uit de bouwmarkt om deze te verwerken tot nieuwe grondstof of in een nieuwe toepassing. Dit heeft niet alleen een impact op de LCA van de producten (zodat de impact meetbaar wordt), maar bovendien werkt men zo actief mee binnen de filosofie dat wat nu gebouwd en toegepast wordt, binnen tientallen jaren ook gewoon opnieuw herbruikt of gerecycleerd kan worden in nieuwe toepassingen of als nieuwe grondstof (Dit in tegenstelling tot sommige andere isolatiematerialen waarbij de enige EOL-mogelijkheid erin bestaat om afval uit snijverlies of sloop te storten of te verbranden, wat sommigen graag ‘energetische recyclage’ noemen). Door effectief de kringloop te sluiten, wordt minerale wol de meest duurzame keuze. De MWA steunt op deze wijze via haar leden de circulaire en duurzame economie.
Conclusies Minerale wol blijft volgens de MWA het product bij uitstek om de energie-efficiëntie van het gebouwenpark te verhogen en kent veel toepassingsgebieden. Behalve dat de toepassing van het product zelf klimaat- en milieudoelstellingen helpt realiseren, doen de producenten ervan zware investeringen op het vlak van hergebruik en recyclage. De milieuprestaties binnen de verschillende fases van de levenscyclus verbeteren dan ook elk jaar aanzienlijk. Studies die de volledige levenscyclus analyseren, bevestigen bovendien dat dit isolatiemateriaal minstens even goed scoort als natuurlijke alternatieven. Discriminaties binnen het subsidiebeleid dienen volgens de verenigng dan ook weggewerkt te worden en de vrijgekomen middelen
moeten aangewend worden om het isolatiepremiebeleid te versterken of om bepaalde doelgroepen extra te ondersteunen. Dit laatste ook vanuit de vaststelling dat minerale wol meer toepassingsgebieden kent dan natuurlijke en dus onmisbaar zijn in een integraal isolatiebeleid. In het kader van de verkiezingen van 25 mei werden de toekomstige beleidsmakers dan ook opgeroepen op deze bekommernissen mee te nemen in hun subsidiebeleid.
De Mineral Wool Association Benelux (MWA) is het verbond van Belgische en Nederlandse producenten van glaswol en steenwol, met als verzamelnaam “minerale wol”. De leden zijn ISOVER, Knauf Insulation, Rockwool B.V. en URSA Benelux. MWA promoot thermisch, akoestisch, brandveilig en duurzaam isoleren met minerale wol. De associatie ondersteunt deze doelstelling door middel van actieve deelname aan talloze overlegorganen met overheden en studieprojecten op het terrein van de bouw, door investeringen in onderzoek, nieuwe technologische verbeteringen, publicaties in vakbladen en presentaties op colloquia. MWA is lid van de CIR (Conseil d’Isolation – Isolatieraad) in België. Op Europees niveau is MWA aangesloten bij EURIMA: de Europese federatie van producenten van minerale wol.
MINERAL WOOL ASSOCIATION E-mail: contact@mineralwoolassociation.be www.mineralewol.be
■
1B elgian ROOF DAY Woensdag 5 november 2014 e
vervangt
Dag van het Dak en Roof City
7 Dagvrijdag van de Afwerking 31 oktober 2014 e
••••
••••
Brussels Kart Expo
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
17
Lidl opent allereerste CO2-neutrale vestiging in België
TPO-dak vol toptechnologie op CO2-neutrale supermarkt Bijna 40 % energiezuiniger
In Elsene heeft warenhuisketen Lidl op dinsdag 18 maart haar eerste volledige CO2-neutrale vestiging geopend. De vernieuwde winkel, gebouwd op de gronden van de laatste Belgische sigarettenfabriek, kreeg de naam ’ECO2logische Winkel’. De winkel in Elsene bevat veel geavanceerde technieken om zo energiezuinig mogelijk te werken en ook het dak werd voorzien van de nodige zonne-energie en hoogtechnologische lichttoetredingssystemen om dit doel te bereiken. Federaal staatssecretaris voor Duurzame Ontwikkeling Servais Verherstraeten kwam de supermarkt plechtig openen en wij bieden u graag een blik op het dak. Lidl België is een supermarktketen met bijna 300 filialen in België en Luxemburg die ook duurzaamheid duidelijk voorop zet. In al haar vestigingen levert Lidl dan ook de nodige inspanningen om de impact op het milieu te beperken. Maar bij de renovatie van de winkel in Elsene werd de lat wel extra hoog gelegd en besloot de keten een winkel neer te zetten waar energiezuinigheid absoluut voorop stond. Het resultaat is een CO2-neutrale vestiging, zonder dat klanten daarbij aan comfort moeten inboeten.
18
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
Hoewel die nieuwe vestiging bijna 20 % groter is dan voorheen, zorgen de extra dikke isolatie en de drievoudige beglazing - in combinatie met energiebesparende technieken - ervoor dat het elektriciteitsverbruik maar liefst 27 % lager ligt. Zonnepanelen op het dak zorgen voor minimaal 15 % van die elektriciteit en daarnaast wordt er alleen groene stroom gebruikt. Aardgas is volledig verdwenen. Verwarmen gebeurt nog uitsluitend via een geavanceerd systeem dat de restwarmte van alle koelgeneratoren recupereert om de vloerverwarming mee op temperatuur te krijgen. Uitgezonderd zeer strenge winteromstandigheden is die recuperatiewarmte voldoende om de hele winkel en het magazijn te verwarmen. Al die inspanningen samen leiden ertoe dat de totale energiebehoefte van de nieuwe winkel 38 % lager ligt dan bij de vorige winkel. Dat leidt tot een C02-besparing van maar liefst 58 ton, vergelijkbaar met de gemiddelde jaaruitstoot van 28 personenwagens.
Testcase op weg naar morgen Voor Lidl past dit project perfect binnen haar groene strategie. “Wij werken al enkele jaren intensief aan een duurzaamheidsstrategie, genaamd ‘Op weg naar Morgen’. Eén van de pijlers hiervan is het klimaat“, legt woordvoerder Pieterjan Rynwalt uit, “ en met deze ECO2logische winkel zetten we op dat vlak een grote stap vooruit. Deze winkel is bedoeld als een testcase en na evaluatie zullen we bekijken welke technieken we later in andere vestigingen gaan toepassen. Een mooi pluspunt is het verhoogde comfort voor onze klanten en ons personeel. De nieuwe aanpak maakt de winkelbeleving nog aangenamer, bijvoorbeeld door een betere temperatuurregeling en meer natuurlijk licht.”
Gratis zonnestroom tanken De ECO2logische winkel in Elsene moedigt klanten ook aan om zelf milieubewuster te leven. Zo staan er op het parkeerterrein voor de winkel zelfs laadpalen, waarop twee elektrische wagens en vier elektrische fietsen kunnen worden aangesloten. Klanten die daarvan gebruik willen maken, betalen slechts éénmalig een vergoeding van 5 euro voor een laadpas en kunnen daarmee dan tot eind 2015 een onbeperkt aantal keer hun fiets of wagen opladen terwijl ze winkelen
DIK, EPDM-rubbersysteem
DIKKER,
Met Resistit
E SK EPDM rubbersysteem zorgt u voor een gezonde, duurzame woning
DIKST. STERK, STERKER, STERKST.
$
NIEUWBOUW RENOVATIE
" Dankzij de EPDM-dakrubber, versterkt met een externe wapening in polyester kiest u voor de hoogste beschermingsfactor voor uw dak! Wij zetten voor u de voordelen EPDM-rubber met Fleeceback op een rijtje: Dampdrukverdelende werking Dankzij de polyestercachering aan de onderzijde Voor een strak dakvlak EPDM met fleeceback De allerhoogste bescherming dankzij een dikker membraan Uitstekend beschermd tegen mechanische beschadiging en inscheuring EfficiĂŤnte plaatsing, dankzij dimensionele stabiliteit Met behoud van 400% rekvermogen Veiligheid troef Plaatsing zonder vlam op het dak! Pre-tape fabrieksnaad 70% sneller naden maken
fleeceback
(
I.R.S-Btech EPDM-rubber dakmembranen met fleeceback
Kies voor kwaliteit, kies voor 50 jaar zekerheid, kies voor I.R.S-Btech EPDM
+32 (0)9 321 99 21
RESITRIX met gloednieuw kwaliteitslabel Het keurmerk ‘warranty by I.R.S-Btech’ vormt in combinatie met de correct gevolgde plaatsingsinstructies de waterdichte garantie voor een juiste uitvoering van uw platte dak.
Vraag het Certificaat van Goede Uitvoering voor uw werf Uitgevoerde werken worden opgevolgd in functie van het Certificaat van Goede Uitvoering. Een engagement van de dakwerker aan de bouwheer en aan de architect. Vraag uw garantiecertificaat online aan op
www.resitrix-garantie.be GRATIS opleiding
Voor meer informatie of een gratis opleiding kan u terecht bij uw verdeelpunt, of bij I.R.S-Btech via info@irs-btech.be Onze opleidingscentra zijn erkend door het F.V.B. Fonds voor Vakopleiding Bouw.
I.R.S-Btech nv-SA - Europalaan 73 - BE-9800 Deinze Tel. +32 (0)9 321 99 21 - Fax +32 (0)9 371 97 61 E-mail info@resitrix.be - www.resitrix.be
EPDM RUBBER 13/2587
UW COMPLEET PROFESSIONEEL EPDM SYSTEEM
07/2247
100% Warme lucht, Lasbare EPDM.
Partner van Passive for Architects I.R.S-Btech is partner van Passive for Architects, een samenwerkingsverband tussen bedrijven die op een innovatieve manier durven te werken aan de toekomst en heeft tot doel een platform te bieden aan architecten voor hun technische uitdagingen inzake energiebewust bouwen.
EPDM RUBBER
Gewapende zekerheid ... $ "
Zelfklevend aluminium-gewapend dampscherm
Lidl opent allereerste CO2-neutrale vestiging in België
bij Lidl. De stroom daarvoor is overigens eveneens afkomstig van de zonnepanelen op het dak van de winkel.
Energiezuinige technieken… ook op het (TPO)-dak Van het platdak van de supermarkt werd dus inderdaad optimaal gebruik gemaakt voor de installatie van heel wat zonnepanelen die samen goed zijn voor minimaal 15 % van de elektriciteitsbehoefte (63 kWp of ongeveer 400 m2). Voor de resterende elektriciteitsvraag koopt Lidl groene stroom aan. Deze zonnepaneelinstallatie werd aangebracht op een dakopbouw bestaande uit een PE dampscherm, 2 lagen van 12 cm EPS en een éénlaagse TPOwaterdichting van het type Flagon EP/PR van 1,5 mm. Het gebouw is CO2-neutraal opgevat zodat de vraag naar elektriciteit zo laag mogelijk kon worden gehouden. Dat gebeurde niet alleen door het voorzien van een doorgedreven isolatie die de warmteverliezen zo veel mogelijk beperkt, maar ook via de 100 % LED-verlichting en de maximale daglichttoetreding via de speciale LightCatchers op het dak. Deze intelligente daglichtkoepels zorgen voor extra daglicht in de winkel en dit zowel aan de kassazone, als in het magazijn, de refter en de bakkerij. Een Light Catcher is voorzien van een geïntegreerde spiegel die het daglicht opvangt en via een lichtkoker naar de winkel reflecteert en daar verspreidt. Via een klein zonnepaneeltje detecteert de koepel het daglicht en de spiegel draait automatisch naar de beste hoek om de lichtinval te maximaliseren.
Groendaken als waterbuffer Lidl wou ook haar steentje bijdragen aan de biodiversiteit in de stad. Op het parkeerterrein aan de winkel zijn de gemeenschappelijke muren en kolommen aan de omheining beplant met bloemen waarin de Lidl-kleuren terugkomen. Deze aanplantingen worden automatisch bemest en er is een irrigatiesysteem voorzien voor de bewatering. Ook in de dode hoeken van het terrein zijn bloemperken aangelegd. Er is onder meer gekozen voor vlinderstruiken, in de hoop ook vlinders aan te trekken die op zoek zijn naar nectar en stuifmeel. De koninginnepage, een inheemse vlinder met gele en blauwe accenten in de vleugels, staat trouwens symbool voor de ECO2logische winkel van Lidl. Dankzij deze inspanningen scoort de nieuwe winkel 20 keer beter op vlak van biodiversiteit dan de oude winkel.
Het deel van het dak dat Lidl niet van zonnepanelen kon voorzien, werd ingericht als groendak dat ook dienst doet als een natuurlijke buffer voor regenwater. Verder wordt het regenwater opgevangen om in de kringloop van de winkel te worden ingezet. Daarom is er ook een waterput voorzien van 20.000 liter om regenwater op te vangen. Het gerecupereerde water wordt dan gebruikt voor de reinigingsmachines voor de winkel, de bewatering van de beplanting en het spoelen van de toiletten. Dankzij deze recuperatie daalt het verbruik van leidingwater met 80% in vergelijking met de oude winkel.
Meteen Europese erkenning als ‘GreenBuilding’ De ECO2logische winkel van Lidl kan door al deze inspanningen en voorzieningen uiteraard zeer goede prestaties voorleggen op het vlak van energiebeheer. De Europese Commissie, zelf gehuisvest op amper 600 meter van de winkel, heeft daarom aan dit project het ‘Greenbuilding’-certificaat toegekend. Deze erkenning bekroont niet-residentiële gebouwen die zich onderscheiden op het vlak van milieu- efficiëntie.
Bouwheer: Lidl Algemeen aannemer: Ghelamco Ontwerp: Montois & Partners Elektriciteitsverbruik: -27% Aardgasverbruik: -100% Totale energieverbruik: -38% Waterbesparing door recuperatie regenwater: -80% Rechtstreekse CO2-uitstoot: -43% ■
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
23
Opleiding en bijscholing
Conform: opleidingscentrum ook voor leerlingen en werkzoekenden Het opleidingscentrum van Eternit in KapellenOp-Den-Bos bestaat al langer, maar focuste zich tot op heden voornamelijk op werknemers in de bouwsector. Op woensdag 14 mei 2014 werd het gerenoveerde trainingscentrum officieel ingehuldigd als ‘Conform’, een gespecialiseerd opleidingscentrum voor de bouw waar voortaan ook leerlingen en werkzoekenden een opleiding kunnen volgen.
Onderwijs Conform biedt scholen de mogelijkheid om gebruik te maken van haar infrastructuur als aanvulling op de basisuitrusting waarover ze zelf vaak beschikken. De directe link met het onderwijs via het Regionaal Technologisch Centrum Vlaams-Brabant maakt het ook mogelijk om de veranderingen in de bouwsector op een efficiënte manier te vertalen naar de opleidingen van morgen, om zo de kloof tussen werkvraag en -aanbod aan de bron aan te pakken. De conform-partners willen graag via deze weg mee hun schouders zetten onder de promotie en opwaardering van technische beroepen.
Werkzoekenden De bouwsector is meer dan ooit in beweging door de snelle veranderingen in duurzame bouwtechnieken. Deze brengen heel wat vragen met zich mee enerzijds om kennisdeling en anderzijds om steeds meer gespecialiseerde vakmensen. Vaak gaat het ook over knelpuntberoepen. Dat maakt het zeker voor jonge mensen niet gemakkelijk om hun eerste stappen in de wereld van de bouw te zetten. Ze hebben vaak te weinig kennis en ervaring. Maar ook werknemers moeten heel bewust hun kennis up-to-date houden. Partners Eternit, RTC Vlaams-Brabant (regionaal technologisch centrum) en VDAB (Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling en Beroepsopleiding) bundelden daarom de krachten en vonden elkaar in dit nieuwe initiatief dat mensen opleidt precies waar die up-to-date knowhow aanwezig is. Het gespecialiseerde opleidingscentrum ‘Conform’ biedt een ontmoetingsplaats voor leerlingen, werkzoekenden, werknemers en werkgevers binnen de bouwsector.
24
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
Men ziet de onrustwekkende cijfers van de jeugdwerkloosheid zich de laatste jaren ook duidelijk vertalen in een jonger publiek dat deelneemt aan de opleidingen, al zijn de opleidingen zeker niet alleen voor jonge kandidaten bestemd. Ook mensen die op latere leeftijd werkzoekend worden - of personen met een migratie-achtergrond of arbeidshandicap - zijn welkom. Het conform-team staat ook klaar voor ondersteuning bij vragen die ruimer gaan dan de technische materie. Dakdekker is nog steeds een knelpuntberoep en een opleiding bij Conform biedt de cursisten een reële kans op werk.
Werkgevers en werknemers Wie tegenwoordig aan het werk is in de bouwsector, moet zich permanent kunnen bijscholen. Maar het aanbod voor werkgevers en werknemers gaat verder dan het opleiden of specialiseren van vakmensen. De partners willen in dialoog gaan over de huidige complexiteit van de bouw en als
Opleiding en bijscholing
vakmensen samen naar oplossingen zoeken. Werkgevers krijgen daarenboven ook de kans om de werkzoekenden aan de slag te zien en een juiste match te vinden tussen het bedrijf en een toekomstige werknemer. Bedrijven die bereid zijn om kansen te bieden aan nieuw en vaak jong talent, leveren een extra inspanning, maar investeren hiermee wel in de toekomst van hun bedrijf en de sector. “Volgend jaar viert Eternit haar 110- jarig bestaan. We zijn er ons dan ook zeer bewust van dat gedreven en gemotiveerde medewerkers voor een bedrijf van onschatbare waarde zijn,” zegt Patrick Balemans, gedelegeerd bestuurder van Eternit.
Wall of fame Mensen opleiden gaat vaak ook over mensen inspireren. Met de ‘Wall of Fame’ willen de initiatiefnemers hun cursisten aantonen dat hun opleiding wel degelijk hun toekomst kan veranderen. Enkele getuigenissen… Gert Bellemans (27 jaar) is een ex-cursist van conform. Het buiten werken en het gevoel van vrijheid spraken hem erg aan in de job van dakdekker. Luc De Donder was niet blind voor de leergierigheid en motivatie van deze cursist en nam hem aan. Bellemans: “Ik had een goede basis meegekregen tijdens de opleiding dakdekker en het eerste jaar werkte ik nauw samen met een ervaren collega. Ik kreeg de
kans om gaandeweg nieuwe dingen uit te proberen en heb enorm veel kunnen bijleren. Vandaag, 7 jaar later, werk ik nog altijd met veel plezier bij Dakwerken De Donder en ben ik ploegbaas.” Ook Said Azhar (23 jaar), nog maar 2 jaar in België, kon na zijn stage bij Vanborren Systems in Boutersem aan de slag blijven. Van in het begin lag Said ook goed in de groep en zijn Nederlands blijft verbeteren. En sinds 10 april dit jaar volgen opnieuw 12 cursisten de opleiding dakdekker. De eerste module over het plaatsen van pannen hebben ze achter de rug. Vrijdag 9 mei startte de module over het plaatsen van leien, later gevolgd door lood- en zinkbewerking en isolatie van dak en gevel. Eind augustus doen de cursisten een stage van 10 dagen bij een dakdekker en wie weet kunnen ook zij daar nadien aan het werk blijven. ■
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
25
WK voetbal 2014 in Brazilië
Firestone UltraPly TPO dakbedekking TM
houdt publiek droog
Bij de voorbereiding van de Olympische Winterspelen dit jaar in het Russische Sotsji was deze stad zowat herschapen in één grote bouwwerf. Momenteel doet een gelijkaardig scenario zich voor in Brazilië, maar dan wel verspreid over verschillende steden. Maar liefst 12 stadions moesten tegen begin juni klaar zijn en daarom werd er ook dag en nacht hard gewerkt om dit doel te bereiken. Bijna de helft van deze gigantische sporttempels werd waterdicht gemaakt met een Firestone UltraPlyTM TPO dakbedekking
Tegen het moment dat dit artikel verschijnt zal de voetbalgekte al bijna haar hoogtepunt hebben bereikt, want van 12 juni tot en met 13 juli vindt in gastland Brazilië het FIFA Wereldkampioenschap plaats. Al in maart 2003 werd er besloten dat het voetbaltoernooi dit jaar in Zuid-Amerika zou worden gehouden. Deze toewijzing had te maken met het roulatiesysteem over de verschillende continenten dat toen nog gehanteerd werd. In 2007 werd het WK dan toegewezen aan Brazilië. De overige kandidaat-landen uit Zuid-Amerika hadden zich teruggetrokken en Brazilië had aan de FIFA aangetoond te kunnen voldoen aan het vereiste kwaliteitsniveau. Als dat niet het geval was geweest, dan was er uitgeweken naar een kandidaat-land uit een ander continent.
Twee tijdzones Maar het is dus Brazilië geworden, een land waar de bouwsector met 3,12 miljoen banen in 2013 de grootste werkgever is. Dit aantal zal de afgelopen maanden wellicht ruimschoots overstegen zijn, want om te voldoen aan het hoge kwaliteitsniveau werd er besloten om alle stadions grondig te renoveren of nieuwe stadions te bouwen.
26
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
Voor het WK van 2014 zijn twaalf speelsteden geselecteerd door de Braziliaanse voetbalbond en goedgekeurd door de FIFA. De speelsteden liggen verspreid over een groot gedeelte van Brazilië en door deze spreiding zal men tijdens dit WK trouwens te maken krijgen met twee verschillende tijdzones.
Bijna helft daken met TPO Bijna de helft van deze gigantische daken, waarvan sommigen met een dakoppervlakte van wel 35.000 m2 , werden afgedicht met Firestone UltraPly TM TPO dakbedekking. Deze thermoplastische dakfolie is een snel groeiend dakbedekkingsproduct op de markt dat volgens Firestone Building Products over heel wat interessante aspecten beschikt, zowel op het vlak van duurzaamheid als installatie, en dat tegenwoordig volop geplaatst wordt op commerciële en industriële daken. Sinds de installatie van de eerste TPO-daken begin de jaren '90, werden wereldwijd al miljoenen m² UltraPly TPO-dakafdichtingssystemen geplaatst. Van de koude omstandigheden in Canada tot het warme en vochtige klimaat in Zuidoost-Azië. Het materiaal werd hier als dakbedekking voor de stadiums gekozen, omwille
WK voetbal 2014 in Brazilië
thermisch lasbare UltraPly TPO- toebehoren en -afwerkstukken beschikbaar - vaak in ongewapende folie - zodat ze makkelijk en mooi aansluitend kunnen worden aangebracht tegen koepelopstanden, doorvoeren en andere dakdetails, en het dak professioneel kan worden afgewerkt zonder enig gebruik van lijm, kits of branders.
Isolatie en dekplaten Alle daken werden geïsoleerd met Firestone ISO 95+ GL isolatieplaten, het stadion in Sao Paolo eveneens maar dan in combinatie met de DensDeck® Prime platen. van de veeleisende vormgeving van deze daken. Zowel de afmetingen als de soepelheid van de TPO dakbaan zorgen ervoor dat de gebogen dakvorm op een zeer esthetische wijze uitgewerkt kan worden. De UltraPly TM TPO membranen zijn opgebouwd uit een flexibel thermoplastisch polyolefin (FPO) dat hoofdzakelijk samengesteld is uit polypropyleen en ethyleen propyleen rubber en voorzien is van een polyester wapening. Ze combineert de voordelen van thermisch lasbare naden, een uitstekende weerbestendigheid, soepelheid en een lichtgekleurde reflecterende toplaag. Deze lichte kleur weerkaatst het zonlicht alvorens dit wordt geabsorbeerd en omgezet in warmtestraling en vermindert zodoende aanzienlijk de binnentemperatuur van het gebouw tijdens zonnige periodes. De naden van Firestone UltraPly TPO membranen worden met hete lucht aan elkaar gelast waarbij de bovenste en onderste laag samensmelten en een 100% homogene lasnaad vormen. Deze lasmethode biedt een uiterst sterke, continue en snelle naadverbinding die het hele jaar door kan worden uitgevoerd in uiteenlopende weersomstandigheden. Dat resulteert natuurlijk in snelle verwerkingsmogelijkheden en een bijzonder hoog rendement. Bovendien zijn er voor alle detailafwerkingen en aansluitingen voorgevormde en
Firestone ISO 95+ GL is opgebouwd uit een polyisocyanuraat-schuimkern met een gesloten celstructuur, waarop aan beide zijden een zwart met glasvlies versterkte cachering van ca. 150 g/m² is gelamineerd. Deze technologie gebruikt een HCFK-vrij drijfgas en draagt bijgevolg niet bij tot de aantasting van de ozonlaag. Firestone ISO 95+ GL is voor 29 tot 52 % uit gerecycleerde materialen opgebouwd, afhankelijk van de dikte van de plaat. De platen zijn compatibel met elk type éénlaags dakafdichtingssysteem en zijn geschikt voor rechtstreekse plaatsing op stalen, betonnen en houten ondergronden. Ze bieden een zeer goede thermische weerstand en druksterkte en zijn CE gekeurd. De in Sao Paolo toegepaste DensDeck Prime platen zijn opgebouwd uit een gepatenteerde glasvlies cachering en een vocht- en schimmelwerende gipskern. DensDeck Prime wordt op voorhand behandeld met primer in functie van een betere hechting bij volledige verkleving. De DensDeck Prime-dekplaten kunnen zowel boven als onder isolatieplaten worden geplaatst en spreiden zo de belasting en beschermen dus de isolatie. Met een druksterkte van meer dan 800 kPa (5 à 6 keer meer dan klassieke PIR isolatieplaten), leveren DensDeck Prime-dekplaten een belangrijke bijdrage aan de structurele integriteit van het dakafdichtingssysteem. Ze verlagen op die manier ook de kans op beschadiging door hagel, circulatie op het dak, enz.
5 stadions onder een UltraPly TPO -dak
1
Naam: Estadio Castelao Waar: Fortaleza Capaciteit: 64 846 plaatsen Bouwjaar: 1973 Matchen: Vier groepsmatchen, 8e finale en kwartfinale Club: Ceara SC en Fortaleza EC
Dit stadion werd gerenoveerd door architecten die de inspiratie haalden bij het vorig WK in Zuid-Afrika. Het werd pas laat toegewezen als stadion voor het WK en moest in 2011 uitgebreid en gerenoveerd worden om de standaarden te halen, slechts 9 jaar nadat het volledig vernieuwd werd.
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
27
WK voetbal 2014 in Brazilië
Dakafdichting: UltraPly TPO mechanisch bevestigd - 1.1 mm Isolatie: ISO 95+ GL - 3.8 cm Oppervlakte: 26 053 m²
2
Naam: Itaipava Arena Fonte Nova Waar: Salvador Capaciteit: 48 747 plaatsen Bouwjaar: 2014 Matchen: Vier groepsmatchen, 8e finale en kwartfinale Club: EC Bahia
3
Naam: Itaipava Arena Pernambuco Waar: Recife Capaciteit: 44 248 plaatsen Bouwjaar: 2014 Matchen: Vier groepsmatchen en 8e finale Club: Clube Nautico Capibaribe
28
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
Het oude stadion werd volledig afgebroken om dit nieuwe stadion te bouwen. Eén van de zijden van het stadion bleef open, om een mooi uitzicht te hebben op het meer in de nabijheid. Dakafdichting: UltraPly TPO mechanisch bevestigd - 1.1 mm Isolatie: ISO 95+ GL - 3.8 cm Oppervlakte: 11 214 m²
Dit stadion werd gebouwd in een economisch achtergestelde regio van Brazilië. Het maakt deel uit van een groter plan om deze regio een boost te geven. De naam Itaipava is een biermerk uit Brazilië, dus het stadion zal de naam Arena Pernambuco krijgen, gezien de FIFA externe sponsors niet toelaat op grote toernooien.
© dreamstime
BEAUTIFUL ROOFS FOR THE BEAUTIFUL GAME Geniet deze zomer van het voetbalfeest in Brazilië en van haar buitengewone stadia, waarvan een groot deel afgedicht werd met hoogwaardige dakbedekkingssystemen van Firestone. Overal ter wereld – Nobody Covers You Better™. Arena Pernambuco Recife, PE
Arena Corinthians São Paulo, SP
Estádio Castelão Fortaleza, CE
Arena Pantanal Cuiabá, MT
Voor bijkomende informatie, contacteer ons: info@fbpe.be • www.firestonebpe.be
Arena Fonte Nova Salvador, BA
BEVAD bedankt zijn corresponderende leden :
RENOLIT ALKORPLAN
www.buzon.eu
www.rubberfuse.be
Meulebeke eeklO VIlVOORDe HeRk-De-STAD
afdichten en beschermen
AABO TRADING
De ruimst gesorteerde advies“ De kracht van Icopal Synthetic vakgroothandel in dakmaterialen
Membranes is hetWWW.AABO.NL bieden van een kennisplatform aan alle
Icopal Synthetic Membranes Icopal Synthetic Membranes BV is onderdeel van de Icopal Group; een van
betrokken partijen, vanaf ontwerp
’s werelds grootste producenten van
tot realisatie. Alleen op deze
voor bouwconstructies.
afdichting- en bescherming producten
AdLigDRUK.indd 1
T +32 51 48 87 68 T +32 9 238 43 29 T +32 2 252 26 75 T +32 13 55 25 65
info@intermat.be www.intermat.be
26-01-2009 15:32:27
Asphalt equipment
WK voetbal 2014 in Brazilië
Dakafdichting: UltraPly TPO mechanisch bevestigd - 1.1 mm Isolatie: ISO 95+ GL - 3.8 cm Oppervlakte: 15 176 m²
4
Naam: Arena de Sao Paolo Waar: Sao Paulo Capaciteit: 65 807 plaatsen Bouwjaar: 2013 Matchen: Vier groepsmatchen waaronder de openingsmatch, 8e finale en halve finale Club: SC Corinthians
Dakoppervlakte: 34 868 m² Dakafdichting: UltraPly TPO volledig verkleefd - 2.03 mm Isolatie: ISO 95+ GL mechanisch bevestigd - 3.8 cm Dekplaten: DensDeck mechanisch bevestigd - 12.7 mm Geveloppervlak: 4.130 m² Afdichting: UltraPly TPO volledig verkleefd - 1.5 mm Dekplaten: DensDeck volledig verkleefd - 6.4 mm
De aflevering van dit stadion werd verwacht tegen december 2013, maar door een ongeval met een omgevallen kraan werd dat vertraagd. Het stadion biedt eigenlijk maar plaats aan 48.000 toeschouwers, maar er worden 20.000 tijdelijke zitjes voorzien, die na het WK terug worden afgebroken.
5
Naam: Arena Pantanal Waar: Cuiaba Capaciteit: 42.968 plaatsen Bouwjaar: 2014 Matchen: Vier groepsmatchen Club: Mixto EC Dit stadion werd gebouwd volgens duurzame en natuurvriendelijke bronnen. Het stadion kreeg daardoor de bijnaam 'O Verdao', ofwel 'De Grote Groene'. Dakafdichting: UltraPly TPO mechanisch bevestigd - 1.1 mm Isolatie: ISO 95+ GL - 3.8 cm Oppervlakte: 18.851 m² ■
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
31
Bedrijfsvoertuigen
Sortimo installeert opbergruimtes in bestelwagens van zwembadbouwer
Eerste composietinrichting van bestelwagens in België Sortimo, inrichter van bedrijfsvoertuigen, heeft een primeur te pakken voor ons land. Ze werkten de binneninrichting van vier bestelwagens af met composietmateriaal.
waar stevigheid moet samengaan met een laag gewicht en een hoge duurzaamheid. Voorbeelden van toepassingen zijn onder andere racefietsen, racewagens, surfplanken of vishengels.”
Combineren Het bedrijf werkt met vier standaard breedtes en dieptes voor hun opbergrekken, maar alles is combineerbaar. De mogelijkheden voor de inrichting van de rekken zijn eindeloos. “We maken meestal gebruik van aluminium steunen en stalen liggers. Bij deze zwembadbouwer was dat composietmateriaal. Dat gebruiken we overigens al voor de afdichting van sommige lades.” Het volledig inrichten van een wagen kan op één dag gebeuren, maar reken ook dat het drie tot vier weken duurt vooraleer de materialen voor de installatie besteld en geleverd zijn.
Het is de eerste keer dat het inrichtingsbedrijf dit materiaal gebruikt voor de liggers van de opbergstructuur. De klant is immers een zwembadbouwer en stoffen als chloor kunnen de traditionele stalen liggers aantasten. “Bij composietmateriaal is dat niet het geval”, vertelt Nick Van Dessel, marketingverantwoordelijke voor Sortimo Belux. “Bovendien biedt het materiaal nog meer voordelen. Het is bijvoorbeeld steviger dan een stalen ligger, omdat het bij veel gewicht kan doorbuigen. Het geeft een beetje mee, maar herstelt zich steeds naar de oorspronkelijke vorm.”
Lichter en steviger Sortimo lanceerde de composiete liggers drie jaar terug. “ De hoofdreden daarvoor was dat het materiaal veel lichter is dan staal. In een grote bestelwagen bespaar je al gauw 50 kilogram aan materiaal. In benzineverbruik scheelt dat toch heel wat.” Die besparing is mooi meegenomen voor de eigenaar van de bestelwagen, maar er staat ook een duurdere prijs tegenover. “Je betaalt 15 procent meer ten opzichte van een normale inrichting, maar op termijn haal je er meer voordeel uit. Het is steviger en lichter, waardoor de duurzaamheid vergroot en het brandstofverbruik daalt”, argumenteert Van Dessel. Het composietmateriaal is vergelijkbaar met carbon. Van Dessel: “Dit wordt ook op verschillende gebieden gebruikt
32
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
De houdbaarheid van een inbouwinstallatie varieert van vakman tot vakman. Wie er zorgzaam mee omspringt, kan zijn opslagruimte drie tot vier keer overbouwen in een nieuwe bestelwagen. De installaties ondergaan bovendien crashtesten die de veiligheid controleren. “Het is in principe onverantwoord dat de overheid bestelwagens toelaat waar de eigenaar zelf een inrichting in elkaar knutselt. Dat zorgt voor erg onveilige situaties bij een ongeval”, merkt Van Dessel nog op.
Andere diensten Sortimo is marktleider in de binneninrichting van bedrijfswagens, maar biedt ook andere diensten aan. “We installeren ook signalisaties als zwaailichten en waarschuwingslichten op bestelwagens of lichte vrachtwagens. Bovendien zijn we ook verdeler van verschillende opslagsystemen voor op het dak.”
Your best protection for durable roofs
Sika Roofing Membranes één-laagse PVC en FPO dakmembranen meer dan 100 jaar ervaring in waterdichting ruim aanbod daksystemen voor zowel nieuwbouw als renovatie plaatsing door erkende professionele aannemers
www.sika.be
Mensen uit de sector met verborgen passies
Didier Wattel (dakwerken Wattel / CBD):
pannenverzamelaar Dhr. Didier Wattel – zaakvoerder van het gelijknamige dakdekkersbedrijf uit Wervik – was al Vlaams en WestVlaams voorzitter en werd eind maart 2010 ook verkozen tot nationaal voorzitter van de Confederatie Bouw Dak. In 2009 werd hij nog uitgeroepen tot beste dakhersteller en in 2011 mocht hij – na het bronzen en zilveren – ook het Gouden Ereteken ‘laureaat van de Arbeid’ in ontvangst nemen. We treffen hem tussen twee vergaderingen bij de Confederatie en ontdekken dat dát eigenlijk zijn grootste tijdverdrijf is.
In deze leuke rubriek gaan we telkens op zoek naar mensen uit de dak- of bouwsector met een bijzondere passie of een uitzonderlijk talent. Indien u iemand kent met een opmerkelijke verzameling of indien u zelf misschien in uw vrije tijd optredens verzorgt als drummer in een rockband, dan horen wij dat graag van u. Op die manier kunnen we dat verborgen talent eens in de kijker plaatsen en de persoon in kwestie uit de anonimiteit halen door hem of haar de verdiende aandacht te geven. Bij Didier Wattel leunen werk en hobby zeer nauw tegen elkaar aan, want in zijn zeldzame vrije tijd verzamelt hij oude dakpannen.
34
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
“Het dak is mijn passie en tussen de werkzaamheden voor mijn eigen bedrijf door, slokken ook mijn activiteiten voor de Confederatie heel wat tijd op.”, bevestigt Didier. “Dus dat zou je in de eerste plaats wel mijn hobby kunnen noemen. Maar daarnaast heb ik in de loop der jaren toch nog een andere passie gekoesterd en een hele collectie dakpannen verzameld die ondertussen toch al aardige proporties heeft aangenomen.”
Het eerste stuk van de collectie. Vermoedelijk van midden of eind 19e eeuw !
Het begon allemaal – zoals met elke hobby of passie – heel onschuldig en nietsvermoedend, toen dhr. Wattel in zijn jonge beroepsjaren interesse toonde voor de geschiedenis van zijn vak en toevallig een oude Boomse pan in handen kreeg met een hartvormig gaatje in… “Dat bleek toen een allereerste versie van een soort van lichtpan te zijn. Dat gaatje werd dan relatief waterdicht gemaakt met een stukje mica (plastic folie) en bracht zo wat daglicht in huis. En van die ene pan kwam een andere, en nog één… en zo begon het verzamelen van pannen die speciaal, zeldzaam of gewoon oud waren. Mijn verzameling telt ook heel wat varianten van een bepaald model. De Stormpan 44 bijvoorbeeld was een zeer populaire pan in onze regio en werd dan ook bij renovaties zeer vaak gebruikt. Omdat dat type pan echter bestond in diverse formaten en afmetingen en geproduceerd werd door meerdere fabrikanten, konden we door het kiezen van de juiste variant – van een bepaalde fabrikant en uit een bepaalde
Pan van tussen de twee oorlogen Zonder sluiting maar met kleine wel
Mensen uit de sector met verborgen passies
periode – inspelen op de latafstand en de dimensies van het dak. Hetzelfde geldt trouwens ook voor de Boomse pan: dat is één vorm maar die bestaat in wel 10 à 15 verschillende varianten en afmetingen. En daar houd ik dan telkens wel een exemplaar van bij.” Wanneer we de collectie bekijken en informeren wat de meest opvallende of speciale pannen zijn, komen we automatisch terecht bij de ‘duivenpannen’. “Zo’n duivenpan is een speciaal soort dakpan, waarin een invliegopening voor duiven is aangebracht. Ze is qua vorm vergelijkbaar met een ventilatiepan en werd vroeger gebruikt om duiven makkelijk toegang te verschaffen tot de duiventillen die op zolder stonden. Ook daarin bestaat een zeer grote variatie en de eerste die ik tegenkwam hing als decoratie aan de muur met een bloempot erin. Om maar te zeggen dat ze een beetje in onbruik zijn geraakt in de loop der jaren. Ik durf ze nochtans tegenwoordig al wel eens gebruiken om de leidingen van zonnepanelen op een verantwoorde en waterdichte manier naar binnen te brengen.
Model 44 - Duivenpan ter grootte van 2 pannen, hier als bloempot gebruikt
En het blijft niet bij dakpannen… ook oude terracotta varianten van schoorsteenpijpen die we bij afbraakwerken tegenkomen en die te mooi zijn om
weg te doen houd ik bij. Ik ga niet actief op zoek naar nieuwe zaken, maar ben altijd wel blij wanneer ik weer eens iets interessant tegenkom dat de moeite waard is om aan de collectie toe te voegen. Soms maken mijn leerlingen me ook attent op iets dat ze hebben ontdekt of zijn tegengekomen hier of daar. Ze bellen me ook op met tips en ideetjes voor de collectie. Maar omgedraaid gebeurt het ook dat iemand op zoek is naar een bepaalde soort pan en dan wordt IK gevraagd of ik dat misschien ergens op voorraad heb liggen. Om zo iemand te
Duivenpan voor Boomse pannen
Schoorsteen uitlaat in gebakken aarde (gres)
depanneren put ik dan soms uit mijn grote voorraad oude “gebruikte” pannen. Een duurzame oplossing door hergebruik van oud materiaal. In heel wat gevallen kan men de fabrikant of leverancier ook nog wel terugvinden, maar dan moeten het project en het aantal pannen wel de moeite waard zijn om de investering en de soms verre verplaatsing te doen. Maar voor mij is het een stuk nostalgie, professioneel erfgoed zeg maar, iets dat doet terugdenken aan de ‘tijd van toen’. Alle verzamelstukken liggen bij mij thuis, hoofdzakelijk op zolder, maar af en toe stel ik er wel enkele van tentoon op een beurs of een bijeenkomst van dakdekkers, dus wie weet haal ik ze binnenkort wel weer eens naar beneden!” ■
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
35
Had ik het geweten…
Maak kennis met de e-TV 244 ‘Dakdetails’ BEVAD, de Belgische Vereniging van Aannemers van Dichtingswerken binnen de schoot van de Confederatie Bouw Afwerking, wordt regelmatig gecontacteerd met allerlei vragen van zowel juridische, technische als administratieve aard. Als dienstverlening naar de leden toe kunnen de aangesloten aannemers bij hun beroeps federatie inderdaad terecht met dit soort vragen, die dan door de diverse specialisten binnenshuis worden bekeken, onderzocht en beantwoord. Via deze maandelijkse rubriek “Had ik het geweten…” krijgt u een idee van wat voor probleemsituaties zich soms kunnen voordoen en op welk soort vragen BEVAD al een antwoord heeft kunnen bieden.
Verschillen met TV 191 Waar tot op dat moment alle besproken dakdetails enkel voor bitumineuze toepassingen beschikbaar waren, werden in de nieuwe TV 244 ook de elastomeren en de plastomeren opgenomen. Ook de toepassingen met vloeibare afdichting waren nieuw als onderwerp. Verder vereiste de toepassing van de EPB reglementering dat er zo weinig mogelijk bouwknopen (het woord koudebruggen wordt niet meer gebruikt) in de constructie aanwezig mogen zijn. Hoe hiermee moet worden omgesprongen en op welke plaats er welke isolatie moet worden voorzien, werd opgenomen in bijlage 1 van het document. Tijdens het uitwerken van de BEVAD “opleiding plat dak specialist”, schreef dhr. Harry Steenbrugghe bovendien een uniek naslagwerk waarin de verwerking en verenigbaarheid van verschillende dakafdichtingsmaterialen overzichtelijk werden weergegeven. Dit werk diende meteen als basis voor het hoofdstuk 9 van de TV 244: onderlinge verbinding van de verschillende types afdichtingen.
e-TV: de Technische Voorlichting die de laatste stand van zaken bevat In 2012 organiseerde BEVAD al infosessies op diverse locaties n.a.v. de publicatie van deze nieuwe Technische Voorlichtingsnota 244 ‘Dakdetails” van het WTCB. De papieren versie van de TV 244 werd toen voorgesteld aan het talrijk opgekomen publiek.
Sinds de verschijning (in 1994) van de TV 191 'Het platte dak. Aansluitingen en afwerkingen' – die hoofdzakelijk toegespitst was op bitumineuze afdichtingen – werden er verschillende nieuwe technieken en materialen ontwikkeld. Zo had het gebruik van kunststofafdichtingen intussen een ware explosie gekend, waardoor er binnen het TC Dichtingswerken werd besloten dat de tijd rijp was voor een herziening. Het resultaat was de Technische Voorlichting 244 ‘Dakdetails’.
36
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
Tijdens deze sessies werd toen ook al aangekondigd dat er verder gewerkt zou worden aan een elektronische toepassing met uitvoeringsfiches, waarbij dan per afdichtingst ype zou kunnen worden nagezien hoe dit detail kan worden uitgevoerd. Ondertussen is deze interessante toepassing online beschikbaar. Men heeft voortaan dus enerzijds de gedrukte TV 244 - waarvan ieder BEVAD lid een gratis exemplaar heeft ontvangen - en anderzijds de elektronische aanvulling met details per afdichtingstype: bitumineuze, plastomere, elastomere en vloeibare afdichtingen. De papieren versie is immers niet gemakkelijk en continu aan te passen en bevat natuurlijk ook geen mogelijkheid om zoekfuncties en andere communicatiemiddelen zoals video’s, bewegende beelden, enz. toe te voegen. De elektronische Technische Voorlichting, die enkel op de WTCBwebsite beschikbaar is, is geen vervanging maar wel een
Had ik het geweten…
aanvulling op de papieren versie. De aangebrachte links laten een snelle navigatie toe tussen de verschillende documenten en de e-TV is gemakkelijker te consulteren op tablet dan de PDF van de papieren versie. Maar het grootste voordeel is natuurlijk dat dit document altijd de meeste recente stand van zaken bevat en dat het kan worden verrijkt met video’s en andere functies. De e-TV 244 is een recent voorbeeld van deze nieuwe toepassing. De papieren versie en de PDF-versie hernemen alleen de algemene details, terwijl de e-TV stelselmatig wordt aangevuld met fiches die uitvoeringsdetails en specifieke aandachtspunten bevatten per afdichtingstype (bitumineuze afdichtingen, elastomeren, plastomeren en vloeibare afdichtingen). Momenteel zijn deze in de hoofdstukken 1 tot en met 6 al beschikbaar. U zal merken dat er bijvoorbeeld in Hoofdstuk 5 - 5.5.6 (Aansluiting met muren met een gevelbekleding) onder het algemene principedetail kan worden doorgeklikt naar de uitvoeringsfiche met gedetailleerde tekeningen voor de verschillende afdichtingstypes.
de BEVAD-nieuwsbrief continu op de hoogte gehouden van eventuele wijzigingen en nieuwe ontwikkelingen.
Het is dan ook aan te bevelen deze e-TV’s regelmatig opnieuw te consulteren voor de laatste stand van zaken. Aanpassingen aan deze documenten zullen via de WTCBMail verspreid worden en ook de BEVAD-leden worden via
Voor meer info: BEVAD v.z.w. Lombardstraat 34-42, 1000 Brussel Tel.: 02/545.57.10 • Fax: 02/545.58.59 e-mail: bevad@confederatiebouw.be
www.leister.be Ontdek ons nieuw onlineportaal!
Bijvoorbeeld UNIROOF E 40 mm: • Licht en compact • Geregelde techniek met display voor continu lassen
• Industriespecifieke informatie • Praktische zoekfilter en merklijst • Lokale verkoop- en servicepartners • Veelomvattend assortiment toebehoren Leister Technologies Benelux B.V. info@leister.be / www.leister.be
We know how. ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
37
ADVERTORIAL
Rotswol op het platdak: fabels vs. feiten Het wordt gemaakt van een onuitputtelijke grondstof: basalt. Het gaat een
FEIT : ROCKWOOL rotswol
door het zijn constante isolatiewaarde
isolatie is waterafstotend en uitstekend beloopbaar
behoudt, tot wel 75 jaar. Bij het produc-
ROCKWOOL rotswol is volledig water-
tieproces wordt een n atuurverschijnsel
afstotend. Bovendien zijn de dakplaten
nagebootst; een vulkaanuitbarsting.
van ROCKWOOL uitstekend beloopbaar
Daarbij worden nauwelijks schade lijke
bij de installatie, inspectie of onderhoud
stoffen gebruikt of uitgestoten. Na het
van het dak. De vormvaste platen blij-
verstrijken van de levensduur kan rots-
ven perfect op hun plaats liggen – zowel
wol worden gerecycled en opnieuw wor-
op platte daken als bij daken op afschot.
den gebruikt voor de productie van
Ook de naden blijven dicht, al wordt
isolatiemateriaal.
een dak belopen of waait het hard. Dit
leven lang mee en krimpt niet, waar-
voorkomt koudebruggen of scheuren
Rotswol isolatie is het meest duurzame en veilige isolatie product voor op het dak. Een feit dat leveranciers van andere materialen willen ontkrachten door onwaarheden over rotswol isolatie de wereld in te zenden. Erwin Prins, managing director ROCKWOOL Benelux, betreurt het dat voorschrijvers en verwerkers hierdoor op het verkeerde been worden gezet. “Het is tijd voor een eerlijk verhaal.”
FEIT : ROCKWOOL rotswol
isolatie is veilig en beschermt leen veilig voor mens en milieu: het materiaal is onbrandbaar, beperkt branduitbreiding en veroorzaakt geen toxische gassen. Dat ligt anders voor kunststof, in de basis gemaakt van restproducten uit de aardolie-industrie. Ook wat betreft het verminderen van geluidshinder, de nummer 2 oorzaak van gezondheidsklachten, behoort rotswol tot de meest effectieve akoestische isolatiematerialen: het dempt geluid van buiten en vermindert het interne pingen.
“Wij gaan graag uit van onze eigen isoleren voor een lagere energierekening.
tijdens de gehele levensduur.
Nieuwe technologie ROCKWOOL is een innovatieve weg ingeslagen met het platdak-portfolio. T-Rock is de jongste telg uit deze familie: “Dankzij een vernieuwde technologie met verticale vezeloriëntatie kunnen we deze dakplaat efficiënter produceren”, vertelt Prins. “Bovendien is deze lichter dan zijn voorgangers; mooi meegenomen bij het werken op een dak.” Wie kiest voor ROCKWOOL isolatie, kiest niet alleen voor thermisch comfort en lagere energierekeningen, maar ook voor duurzaamheid en innovatie. “Dus ook voor het dak geldt : kies
FEIT : ROCKWOOL rotswol
eigenaren en bewoners die de rekening
isolatie zorgt voor een prettig binnenklimaat
betalen en wij vinden het dan ook be-
In de winter profiteren bewoners
langrijk dat zij de grote verschillen tus-
dankzij rotswol isolatie van een
sen de materialen kennen en wat het
efficiënte warmte-buffer.
effect is van de materiaalkeuze op het
Hierdoor hoeven zij minder te
dagelijks wooncomfort. Daarom zetten
stoken, wat resulteert in een
wij de feiten nog eens graag op een rij.”
lager energieverbruik. Maar
Het zijn op de lange termijn de gebouw-
thermische prestatie van een gebouw
ROCKWOOL rotswol isolatie is niet al-
geluidsniveau tussen kamers en verdie-
kracht en dat is meer dan alleen maar
in de dakbedekking en waarborgt de
verstandig, kies ROCKWOOL.”
ook in de zomer zorgt rots-
FEIT : ROCKWOOL rotswol
38
wol isolatie voor een prettig
isolatie is duurzaam
binnenklimaat. Rotswol absorbeert
Rotswol isolatie is het meest duurzame
deze geleidelijk weer af wanneer het
isolatieproduct dat er is - in ieder opzicht.
’s avonds afkoelt.
ROOF BELGIUM • JUNI 2014 •
overdag de warmte van de zon en geeft
Dual density technologie met verticale vezeloriëntatie in de onderlaag
Dakisolatie is ons terrein
T-ROCK De nieuwe wereldkampioen onder de dakplaten. Maak kennis met de nieuwste sterspeler op het gebied van platte daken. Veelzijdig, snel en technisch hoogwaardig - een geboren winnaar! T-Rock combineert topprestaties met een lager gewicht en is dus makkelijker en sneller te verwerken.
Brandveiligheid Lange levensduur Akoestisch comfort Duurzaamheid
Dual density technologie met verticale vezeloriĂŤntatie in de onderlaag
www.rockwool.be
CINTRALUX LICHTSTRATEN
AG.Plastics lanceert een tsunami van nieuwe Cintralux® lichtstraten in 2014
Cintralux® EP16/16 = Energy Profit U g waarde = 0,9 W/m 2.K
U w waarde = 1,2 W/m 2.K ( lichtstraat 3 x 30m)
Ug = plaatisolatie Uw = totale lichtstraat met opstand
beschikbaar eerste kwartaal 2014
Cintralux® Megasky PAC/EP = Pre Assembled Cassette/Energy Profit
U g waarde = 1,2 W/m 2.K
Cintralux® Megasky ECO 16* (6-wandig) en ECO 32** (9-wandig)
*U g waarde = 1,2 W/m 2.K
**U g waarde = 0,8 W/m 2.K
beschikbaar tweede kwartaal 2014
Cintralux® lichtstraten leveren onklopbare prestaties:
Megasky = wereldprimeur, patenten in aanvraag Thermisch isolerend / geen koude brug 1200 Joule 16mm polycarbonaat + PRV composiet (Megasky) Overspanning > 6m (Megasky) Zeer hoge luchtdichtheid
Hoge wind- en sneeuwlast weerstand Uitmuntende geluidsisolatie Stofdicht B.roof t1 (Megasky) Modulair systeem (vb RWA) Heat stop coex (optie)