Roof belgium - juli/augustus 2018

Page 1

Vakblad voor de dakensector • uitgave van de Confederatie Bouw - Afwerking • Lombardstraat 34 - 42 • 1000 Brussel Afgiftekantoor Gent X • Post P708240

JULI -AUGUSTUS 2018 VERSCHIJNT 10X PER JAAR

27e JAARGANG

Belgisch dak voor U-arena Daktuinen ‘Les Trefles’

Afschaffing vestigingsreglementering? Asbestverwijdering volgens de regels


© 2018 VELUX GROUP ® VELUX EN HET VELUX LOGO ZIJN GEREGISTREERDE HANDELSMERKEN GEBRUIKT ONDER LICENTIE DOOR DE VELUX GROEP.

Glas is de nieuwe standaard op platte daken

• Gemakkelijke installatie bij dakhellingen tussen 0° en 15°. • De CurveTech technologie zorgt voor optimale afstroming van regenwater. • Duurzaamheid van het glas zorgt ervoor dat het venster langer meegaat. • Beste prijs-kwaliteitsverhouding.

Een oude koepel vervangen? Simpel met onze tool! vervanging-koepel.velux.be


INHOUD

30

28

8

Ongeziene (Belgische) dakconstructie voor Parijse U-arena

“Een aannemer zonder bewijs van vakkennis? Uiterst slecht idee!”

Ardens vakantiepark haalt terug ‘adem’

Deze indrukwekkende arena zou de grootste moduleerbare evenementenhal zijn van Europa en is een knap staaltje techniek en architectuur. De Belgische firma Vincent Piront werd ingeschakeld voor de realisatie van het enorme dak, vooral op basis van haar kennis en expertise op het vlak van akoestiek.

De Confederatie Bouw is niet te spreken over het idee om de vestigingsreglementering af te schaffen. Als nieuwkomers niet de vereiste beroepskennis hebben, brengt dat grote risico’s met zich mee. Voor de aannemer maar zeker ook voor de (ver)bouwer.

Naast de vele hotels telt deze zuidelijke regio van ons land ook een aantal mooie vakantieparken. Eén van deze parken besloot de daken van 350 van haar woningen te renoveren. Daarvoor werd onder andere gebruik gemaakt van het DuPontTM Tyvek® ademend membraan.

5

16

24

“Luchtdichtheid is belangrijk om S-peil te halen”

Zin of onzin van circulaire economie

18

34

conform de regels omgaan met asbest

Deschacht is veel meer dan een bouwshop alleen

Editoriaal

De zomer van 2018

6

Grootste ‘solid surface’-gevel in België

Nieuwe hoofdzetel Tectum Group bekleed met ‘eigen’ Staron© gevelbekleding

ISOVER-oplossingen helpen aan strenge eisen te voldoen

Opleiding asbestcementverwijdering

Hype, noodzaak of daadwerkelijk economisch voordeel?

Van leverancier en producent tot adviseur

8

350 vakantiewoningen voorzien van ademende onderdakfolie

Ardens vakantiepark haalt terug ‘adem’

Roof Belgium • juli-augustus 2018

3


De Nationale Raad van Dak- en Dichtingswerken nodigt u uit op haar

30 NOV 2018 www.belgianroofday.be

■ Dé leidinggevende vakbeurs en het netwerkevent in de Benelux voor dakdekkers, dakafdichters, fabrikanten, architecten, voorschrijvers en vakmannen uit de dakensector… ■ In de ruime hallen van Brussels Kart Expo van 9u00 tot 19u30. ■ Gratis toegang tot meer dan 140 standen. ■ 4.100 aanwezigen op 1 dag tijd. ■ Gemoedelijke sfeer met gratis buffetten en drank. ■ In de tent kan u getuige zijn van het “Belgisch Kampioenschap van Beste Jonge Dakdekker.” ■ Mis ook het slotconcert niet. Meer informatie en inschrijvingen als standhouder voor dit unieke evenement via steve.caufriez@confederatiebouw.be. organisatie:

mediapartner:

Roof Belgium

initiatief van:


EDITO

De zomer van 2018 Gegarandeerd dat we nog jaren zullen napraten over ‘de zomer van 2018’. Tot nogtoe was de zomer van 1976 legendarisch qua aanhoudende droogte en warmte, maar op het moment dat ik dit schrijf is er sprake van temperaturen tot 36 graden Celcius en de komende twee weken zou er nog niet veel verandering te verwachten zijn. Vandaag heeft de ‘droogtecommissie’ zelfs een sproeiverbod geadviseerd voor alle Vlaamse provincies, voor particulieren en openbare besturen, voor regen-, grond- en leidingwater en dit zowel overdag als ’s nachts. ‘De droogtecommissie’…ik wist zelfs niet dat dat bestond. De droogtecommissie volgt de droogtetoestand nauwgezet op en komt bij een aanhoudende droge periode met algemene watertekorten samen. Ze bespreekt welke maatregelen de leden voorstellen om de resterende watervoorraden optimaal te benutten, bijvoorbeeld een verbod op het capteren van oppervlaktewater, een verbod op het sproeien van gazons... En het is menens nu dat het code oranje is en nu dat er een sproeiverbod wordt opgelegd, want er komt ook controle op de maatregelen. Zo kan de politie actie ondernemen als zij zaken ziet in strijd met het besluit. Overtredingen kunnen bestraft worden met een gevangenisstraf van 8 tot 14 dagen of een geldboete van 26 tot 200 euro. Maar de warme zomer heeft natuurlijk ook zijn leuke kanten. Hij viel net samen met het bouwverlof en wie thuis is gebleven heeft dus kunnen genieten van een zonovergoten vakantie in eigen land. Maar het ziet er op dit moment niet naar uit dat de hitte voorbij zal zijn als het bouwverlof is afgelopen. Op dat moment moeten de bouwbedrijven sowieso al specifieke maatregelen nemen tegen de hitte. Maar de warmte kan ook zorgen voor een aanzienlijk productiviteitsverlies en het in het gedrang komen van de vastgelegde deadlines. Een groot knelpunt blijkt het storten van beton te zijn omdat die te snel droogt. Aannemers geven ook aan dat bij aanhoudende hitte dakwerken en allerlei soorten afwerkingen (zoals aanleg terrassen, gevelwerken, buitenschilderwerk enz.) aan de gevel van een woning bijkomende vertraging kunnen oplopen. Een veel voorkomende maatregel om aan de hitte te ontsnappen bestaat erin vroeger te beginnen (rond 6 uur) en voor de grootste namiddagwarmte te stoppen. Een maatregel die zeer vaak wordt toegepast. Er kunnen ook extra pauzes worden ingelast en – in de mate van het mogelijke – de werkzaamheden aanpassen door maximaal in schaduwrijke zones te laten werken. Heel wat bouwbedrijven voorzien ook extra water en zonnecrème en zonnebrillen voor hun arbeiders. Het bijzondere aan het weer is dat het eigenlijk nooit goed is. Regent het de hele zomer, dan snakken we naar zon. Is het de hele zomer droog, heet en zonnig…zoals nu…dan is het ook niet goed. Ondertussen is 2018 tot nu toe al het droogste jaar dat we ooit hebben gemeten. Het KNMI blijft het verschil tussen neerslag en verdamping bijhouden tot eind augustus, dus…wordt vervolgd!

Gunther Guinée Hoofdredacteur Roof Belgium

COLOFON Confederatie Bouw - Afwerking Lombardstraat 34-42 1000 Brussel Tel.: +32 (0)2 545 57 10 Fax: +32 (0)2 545 58 59 www.confederatiebouw.be BTW: BE 406 479 092 Verschijningsfrequentie / Oplage 10 x per jaar • 9.410 exemplaren

Verantwoordelijke Uitgever Filip Coveliers Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel filip.coveliers@confederatiebouw.be

Advertentieverantwoordelijke Steve Caufriez Tel.: +32 (0)2 545 57 25 GSM: +32 (0)486 58 71 91 steve.caufriez@confederatiebouw.be

Hoofdredactie Gunther Guinée Hoogboomsteenweg 135 bus 4 • 2950 Kapellen Tel.: +32 (0)3 888.27.33 gunther.guinee@telenet.be Redactie: Bram Schittecatte Tel.: 02/545 59 47 - Fax: 02/545 58 59 bram.schittecatte@confederatiebouw.be Vormgeving: Abder-Razzaaq Boujdaini abder-razzaaq.boujdaini@confederatiebouw.be

De redactie ziet toe op het gebruik van fotomateriaal waarbij veilige werksituaties getoond worden. Zij is niet verantwoordelijk voor Roof Belgium • juli-augustus 2018 advertenties waarin onveilig werken wordt afgebeeld, dit gebeurt volledig onder de verantwoordelijkheid van de adverteerder.

5


Grootste ‘solid surface’-gevel in België

Nieuwe hoofdzetel Tectum Group bekleed met ‘eigen’ Staron© gevelbekleding Qua visitekaartje kan het tellen, het nieuwe hoofdkantoor van Tectum Group in Genk. De witte gevel van het gebouw is namelijk opgetrokken uit Staron©, beter bekend als ‘solid surface’, dat in België verdeeld wordt via CPE, de dak- en gevelgroothandel van Tectum Group. De gevel laat op deze manier zien dat dit moderne materiaal vrijwel onbeperkte designmogelijkheden heeft. 6

Roof Belgium • juli-augustus 2018


De opvallende constructie bestaat uit twee losstaande gebouwen, waarbij de witte kantoren knap contrasteren met de zwarte magazijnhallen. De nieuwe thuisbasis van Tectum Group is meteen ook een referentieproject voor een bijzonder product dat ze zelf verdeelt, want PCP Architects koos ervoor om met zo weinig mogelijk verschillende materialen te werken.

‘Gevelbekleding van de toekomst’

Opvallend

Onopvallend!

TipCoat Leihaken

Verkrijgbaar in de kleur van élk leien dak

Bestuurder Filip Biesmans: “Het duurzaam materiaal dat hier is toegepast op onze gevel is vooral gekend van interieurtoepassingen, het gebruik buiten is nieuw. Met zijn uitstekende materiaalkwaliteit en grenzeloze designvrijheid trekt Staron© alle registers open. Omdat we rotsvast geloven in deze ‘gevelbekleding van de toekomst’, hebben we alvast zelf het goede voorbeeld gegeven (lacht).” Architect Peter Cornoedus: “Staron© laat toe om met heel fijne detaillering te werken: hoeken in verstek maken, vormen modelleren, platen aan elkaar verlijmen, het kan allemaal. Zo is elk detail in het Tectum Group-gebouw – van dakgoot over raamhoeken tot dorpel – tot in detail uitgewerkt in solid surface. Van bij de eerste plannen, kan je al op schaal 1/ 1 werken, heel vernieuwend en uitdagend. Daarnaast hebben we met zo weinig mogelijk andere materialen gewerkt.”

 10 jaar garantie op de kleurvastheid.  Het volledige zichtdeel op kleur.  Elke leikleur mogelijk.  Nieuwe verbeterde kwaliteit.  Geen scherp uiteinde meer aan de zichtkant.  Gratis zwart gecoat.

Paars

Groen

Grijs

Zwart

Informeer naar ons assortiment.

TipC oat le ihaa zwa k voor rt gecoa t de p een r blan ijs* van *vraag ke le naar ihaa de ac tievo k. orw aard

en

www.bove-nl.nl

Productiviteit en efficiëntie op het platte dak

Geventileerde voorzetgevel Staron© is een massief, homogeen, op mineraal gebaseerd product met heel wat troeven: het is sterk, duurzaam, slijtvast, vuilbestendig, vuurresistent, niet-poreus en onderhoudsvriendelijk. Het bekledingsmateriaal is verkrijgbaar in verschillende tinten, tot in de kern gekleurd. Door thermische vervorming kunnen de meest uitdagende vormen gerealiseerd worden. De geventileerde voorzetgevel bracht heel wat architecturale vrijheden met zich mee. Bovendien kon de binnen- en buitenafwerking gelijktijdig gebeuren. Interieurarchitectenbureau In Lijn liet de transparantie en openheid van de witte gevel terugkomen in de binnenafwerking. Daarbij is de gelijkvloerse verdieping, volledig in glas, opgevat als één groot open platform waar zowel medewerkers als bezoekers elkaar kunnen ontmoeten en kennis delen. PCP Architects koos er bewust voor om in de hoogte te werken, zodat het kantoor – met zicht op de voormalige Ford-fabrieken – zichtbaar is vanop de ring. Het team van Tectum Group, vandaag 420 medewerkers sterk, verhuisde dit voorjaar naar de nieuwe gebouwen. De afgelopen jaren tekende het bedrijf dan ook een stevige groei op. Als specialist in daken en gevels draait de groep momenteel een omzet van circa 130 miljoen euro.

EJOT® ECOset HTK 2G Snoerloze automaat voor de bevestiging van folies en isolatie op platte daken

EJOT Benelux bvba, Reedonk 19-1, B-2880 Bornem, Tel. +32 3 740 79 70, e-mail: info@ejot.be

www.ejot.be

EJOT_Anzeige_HTK_94x139mm_NL.indd 1

02.03.2018 08:34:20

Roof Belgium • juli-augustus 2018

7


350 vakantiewoningen voorzien van ademende onderdakfolie

Ardens vakantiepark haalt terug ‘adem’ In de zomer zoeken heel wat mensen de zon op buiten de landsgrenzen, maar met het mooie weer van de afgelopen weken blijven heel wat anderen ook in eigen land. Ofwel trekken ze dan richting kust, ofwel gaan ze ontspanning en vertier zoeken in de Ardennen. Naast de vele hotels telt deze zuidelijke regio van ons land ook een aantal mooie vakantieparken. Eén van deze parken besloot de daken van 350 van haar woningen te renoveren. Daarvoor werd onder andere gebruik gemaakt van het DuPontTM Tyvek ® ademend membraan

Het vakantiepark, gelegen in het Belgische Vielsalm, is voor de opening eind vorig jaar helemaal gerenoveerd. In het kader van dat kolossale project werd DuPontTM Tyvek® ademend membraan gebruikt als onderdaklaag, om de waterdichtheid van alle 350 huisjes op het terrein te verzekeren. Ook werd zo het vocht uit de huisjes verwijderd en de isolatie binnenshuis verbeterd, wat meteen een enorme rendementswinst opleverde.

Keuze voor een beproefde oplossing Aangezien waterdichtheid een beslissende rol speelt in de bescherming van een dak, viel de technische keuze heel snel op het DuPontTM Tyvek® ademend membraan, dat erkend wordt om zijn langdurige bescherming in tegenstelling tot andere bestaande oplossingen die binnen minder dan 10 jaar water beginnen door te laten. In een recent onderzoek waarbij 30 daken werden geopend, kon heel duidelijk het verschil in duurzaamheid worden aangetoond tussen diverse daken, afhankelijk van de gebruikte technologie. (http://tyvek.construction. dupont.com/daktest) Vincent Grégoire, verantwoordelijke van dakwerkbedrijf Vincent Grégoire

8

Roof Belgium • juli-augustus 2018

1e fase van de renovatie: aanbrengen van een extra isolatielaag na plaatsing van het dak Afbeelding DuPont™ Tyvek®, alle rechten voorbehouden

BVBA dat met de werf belast was: "Wij hadden twee doelstellingen voor ogen: voldoen aan de in het bestek genoemde kwaliteitsvereisten en binnen het budget blijven. Ik was al bekend met het DuPontTM Tyvek® mem-

braan, dat ik steeds vaker gebruik bij zowel nieuwbouw als renovatiewerken, in individuele woningen én openbare gebouwen, zoals bijvoorbeeld scholen. Het is het enige onderdakmembraan dat ik ken dat niet zoals de andere met


2e fase: aanbrengen van het DuPontTM Tyvek® membraan op het dak. Voor dit project waren zo'n 25.000 m2 nodig. De foto toont duidelijk het aantal stroken Tyvek® dat nodig is voordat ze zo hermetisch aan elkaar zijn bevestigd door de ingebouwde lijm dat ze helemaal winddicht zijn en dat warmteverlies door het dak is uitgesloten. Afbeelding DuPont™ Tyvek®, alle rechten voorbehouden

3e fase: panlatten en tengels / Afbeelding DuPont™ Tyvek®, alle rechten voorbehouden

de tijd aangetast raakt. Het fabricageproces is anders, het is gewoon veel duurzamer, een absolute garantie voor kwaliteit."

Een ademend membraan voor blijvende gezonde lucht in huis Om het dak te laten ademen laat het DuPontTM Tyvek® onderdakmembraan waterdamp uit de binnenruimte ontsnappen via natuurlijke poriën, maar houdt het water aan de buitenkant tegen. Dit is te danken aan de dikke functionele polyethyleenlaag van unieke, hoogstaande kwaliteit die uit miljoenen met elkaar verbonden microvezels bestaat. Deze functionele laag van DuPontTM Tyvek® is namelijk 6 tot 8 keer dikker dan traditionele onderdakmembranen.

4e fase: plaatsen van het dak; hier werden leien van vezelcement gebruikt. Afbeelding DuPont™ Tyvek®, alle rechten voorbehouden

“De microvezels zelf zijn bovendien bestand tegen hitte en UV-straling, waardoor het membraan een buitengewone bestendigheid en duurzaamheid vertoont.”, aldus de fabrikant. “Die grote duurzaamheid van deze membranen maakt uiteindelijk een betere kostenbeheersing mogelijk dan bij klassieke membranen, doordat ze beter bestand zijn tegen slijtage en slecht weer.”

Roof Belgium • juli-augustus 2018

9


350 vakantiewoningen voorzien van ademende onderdakfolie

6 arbeiders één dag bezig met de volledige renovatie van het dak van een huis Voor de daken van de huisjes betekende dit een totale renovatie, bestaande uit de volgende fases: het afbreken van het dak, plaatsen van een extra isolatielaag, plaatsen van DuPontTM Tyvek® onderdakmembraan, panlatten en tengels, plaatsen van goten en vezelcementleien. Tenslotte werden ook nog een dakraam, schoorsteen en ventilatiesysteem geplaatst voordat het geheel rondom kon worden afgewerkt. Voor deze werken, die verzorgd werden door het dakwerkbedrijf Vincent Grégoire BVBA, waren telkens zes mannen één hele dag bezig met de renovatie van een dak.

OVER HET ONDERDAKMEMBRAAN DuPont™ Tyvek® (www.construction.tyvek.com) werd eind jaren ‘60 als superieur beschermings- en verpakkingsmateriaal ontwikkeld in de onderzoekslaboratoria van DuPont. Het wordt geproduceerd volgens een eigen, exclusieve technologie en is tevens een ideale oplossing gebleken voor andere toepassingen en markten. Sinds de jaren 90 wordt het in de bouw gebruikt als waterdicht en ademend membraan voor daken en muren. Tussen 1990 en 1995 werd het tevens gelanceerd in Scandinavië, Zwitserland, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk. Tegenwoordig wordt DuPont™ Tyvek® gedistribueerd in 35 landen in Europa, het Midden-Oosten en Afrika, evenals de Verenigde Staten, Canada en andere regio's van de wereld. In 2005 ontving het gehele assortiment DuPont™ Tyvek® als eerste op de markt van bouwmembranen het CE-certificaat.

De huisjes na voltooiing / Afbeelding DuPont™ Tyvek®, alle rechten voorbehouden

10

Roof Belgium • juli-augustus 2018


GO DIGITAL!

TOUR & TAXIS BRUSSEL WWW.DIGITALCONSTRUCTIONBRUSSELS.BE


Gemeenteschool als voorbeeld op vlak van duurzaamheid

Opmerkelijke daktuinen voor

In 2017 werd het markante gebouw “Les Trefles” in Anderlecht in gebruik genomen. Deze school plus sportcomplex biedt plaats aan 750 kleuters en scholieren maar fungeert ook als pleisterplaats voor sportclubs en verenigingen. Voor het ontwerp van dit opmerkelijke gebouw, een slimme combinatie van passiefbouw, duurzaamheid, pedagogie èn groenvoorzieningen, ontving Árter Architects uit Brussel overigens de Batexprijs. Mutec stond in voor de waterdichting en de fraaie groendaken werden uitgevoerd door Vice Verda uit Aalter met de ZinCo groendaksystemen.

Sinds vorig jaar heeft Anderlecht er een nieuwe gemeentelijke school bij: “Les Trèfles”, een passieve kleuter- en lagere school met sportzaal met een capaciteit van 750 leerlingen. Het gebouw, ontworpen door architectenbureau Árter, heeft daarbij een duidelijke missie. Het project wil niet alleen een voorbeeld zijn qua energetische prestaties en andere duurzaamheidsaspecten maar eveneens de bewustwording van kinderen, ouders en leerkrachten stimuleren door hen de juiste reflexen aan te leren om zuinig met energie om te springen. Duurzaamheid werd op die manier een cruciaal

12

Roof Belgium • juli-augustus 2018

onderdeel van het pedagogische project.

Klavertjevier De algemene opbouw van “Les Trèfles” doet denken aan een klavertjevier of ‘trèfle à quatre feuilles’, wat meteen de nieuwe naam verklaart. In het midden van elk klaverblad bevindt er zich een cirkelvormige speelplaats, in het hart de opdeelbare cafetaria, op het dak een looppiste. De gevel van het complex bestaat uit panelen in ‘evoluerende‘ kleuren en


‘Les trefles’ in Anderlecht elke cirkel heeft zijn eigen kleurtoon, waarmee elke groep kinderen zich makkelijk kan identificeren. Het ontwerp zou geïnspireerd zijn op het onderzoek van professor Mitsuru Senda dat ons leert dat doelbewust gekozen ronde vormen tot 20% meer beweging stimuleren bij de leerlingen. Bovendien bekomt men zo ook een grotere benutbare vloeroppervlakte voor eenzelfde gevelontwikkeling ten opzichte van een rechthoek volgens architect Patrick Vonck, directeur van Árter. De circulatie werd dan ook zorgvuldig bestudeerd. Er werden geen trappen voorzien, maar er werd gewerkt met drie niveaus die door middel van bruggen en zachte hellingen met elkaar verbonden zijn. Hierdoor zijn ze makkelijk bereikbaar voor personen met beperkte mobiliteit en voor ouders met kinderwagens.

versiteit, werden er ook enkele moestuinen bewaard die al vóór de bouw van het project aanwezig waren. Twee regentonnen zorgen voor de inzameling van regenwater vanaf de groendaken en maken hergebruik mogelijk voor het sanitair en het begieten van de directe omgeving. Deze watertonnen voorzien in 37 % van het waterverbruik van het project. Voor de waterdichting onder de daktuinen werd er beroep gedaan op de firma Mutec. Het dakoppervlak met totaaloppervlakte van circa 7000 vierkante meter werd voorzien van een verkleefde dakopbouw bestaand uit:

Voorbeeld van duurzaamheid Het project werd geselecteerd als laureaat van de projectoproep ‘Voorbeeldgebouwen 2012’ georganiseerd door Leefmilieu Brussel-BIM. De school en turnzaal worden immers gekenmerkt door vooruitstrevende energetische voorzieningen en milieuprestaties die ruim voldoen aan de passiefnorm. Bovendien werden alle bouwknopen gedetailleerd en gesimuleerd met berekeningssoftware in functie van de noodzakelijke isolatie en luchtdichtheid van de gebouwschil. Het passiefgebouw evolueert zo richting nulenergie. Een WKK bijgestaan door de verwarmingsinstallatie produceert het sanitair warm water van de turnzaal. De keuze van alle bouwmaterialen werd bepaald op basis van een ‘Life Cycle Assessment’ (LCA), waarbij de totale milieubelasting van een product gedurende de hele levenscyclus wordt berekend. Zo werd de gevelbekleding voorzien van een kristallaag die effect heeft op de kleurbeleving afhankelijk van het perspectief en de werking van het zonlicht. BREEAM kende hiervoor een A+ rating toe aan de gevel. Dankzij de toetreding van heel wat natuurlijk licht is de klas gedurende 80 % van de schooltijd onafhankelijk van kunstlicht. De driedubbele beglazing in het gebouw wordt voorzien van een ingebouwd zonweringsysteem achter een vierde glasplaat, terwijl een lichtvoeler het artificieel licht van de klassen regelt al naargelang het beschikbare daglicht. De gebouwen moeten overigens ook niet gekoeld worden. In de zomer wordt oververhitting vermeden door middel van een free cooling- en night coolingsysteem met warmtewisselaar en natuurlijke ventilatie. In de winter worden de zonnewinsten benut met behulp van de zonnefactor van de beglazing.

Veel groen, tot op de daken Naast groendaken en -gevels die zorgen voor meer biodi-

Roof Belgium • juli-augustus 2018

13


n o i s s a p , a k i 'S ' ! s f o o r for Sika® Go DRAAGBARE UITRUSTING VOOR MANUEEL LASSEN, MET ONAFHANKELIJKE ELEKTRISCHE VOEDING • Ideaal voor kleine herstellingen en details • Snel en gemakkelijk in gebruik • Autonomie: tot 4 uren lassen

Sika Belgium nv Venecoweg 37 9810 Nazareth Belgium tel.: 09 381 65 00 fax: 09 381 65 10 info@be.sika.com 

www.sika.be

Rugzak met tailleband en frame, om comfortabel handenvrij te werken.


• een bitumineus dampscherm • twee lagen Firestone Isogard PIR isolatie van telkens 15 centimeter • een Firestone TPO-membraan van 1,52 millimeter, volledig verkleefd met TwinPack lijm.

en in de late zomer was er al een mooi resultaat zichtbaar. “Maar bij een volgend bezoek in het voorjaar van 2017 was het resultaat pas écht goed te zien, de daken waren toen al bijna volledig begroeid met veel diversiteit in soorten en kleuren.”

De aanleg van de groendaken werd toevertrouwd aan de firma Vice Verda BVBA uit Aalter.

Hellend groendak op sporthal

Veel biodiversiteit Het toegepaste groendak werd niet zomaar een sedumdak: als vegetatie voor de groendaken werd er gekozen voor veel diversiteit in soorten: vetplanten, bloemen en kruiden. Op die manier wou de daktuinspecialist een grote waaier aan kleuren en hoogtes bereiken. Door het permanent aanwezig zijn van begroeiing en (bloeiende) planten worden bijen en andere nuttige insecten aangetrokken en verhoogt de biodiversiteit in de omgeving. Ook op de sporthal werden er op de 4 schuine zijden groendaken voorzien, maar daar werden enkel vetplanten gebruikt op voorgekweekte sedumvegetatiematten omdat de dakconstructie daar een lagere draagkracht heeft. Als opbouw voor de extensieve groendaken werd er gebruik gemaakt van een 3-lagig waterbufferend groendaksysteem in samenwerking met ZinCo. In de drainagelaag is er een opslag van 10l/m² en met een substraatdikte van 15 cm is de totale wateropslag maar liefst 70l/m², zodat er ook in droge periodes voldoende water beschikbaar is voor de vegetatie.

Vegetatie “De vegetatie hebben we aangebracht met behulp van een sedum-kruiden-bloemen mengsel.”, aldus een specialist van Vice Verda. “Door toevoeging van organische kleefstof hecht het zaadmengsel op vochtig substraat of wanneer het wordt beregend. De gekozen soorten zijn bijzonder droogteresistent en ook onderhoudsarm. We hebben in totaal maar liefst 25 verschillende soorten toegepast.”

Op de sporthal werden voorgekweekte vegetatiematten aangebracht. Niet alleen vanwege het visuele aspect, maar ook om op warme dagen de koelte te kunnen bewaren. Vanwege de schuine constructie moest er rekening worden houden met een lagere draagkracht van het dak die maximaal 80kg/ m² bedroeg. “De helling van het dak was op sommige zijden meer dan 45 graden, dus zochten we een systeem, geschikt om de vegetatie op zijn plaats te kunnen houden. Hierdoor kwamen we al snel uit bij ‘georasters’, elementen die we aan elkaar konden bevestigen, om zo een aaneensluitend netwerk van opvangroosters te bekomen.” Onder deze roosters werd een beschermings- en wateradsorptievlies aangebracht. Dit om de dakdichting te beschermen en ook extra water vast te houden, zo`n 10l/m². In de roosters werd een lichtgewicht substraat geblazen, bestaande uit veen, lava, bims en argex. Na de egalisatie en het drukvast maken van het substraat werd er gestart met de plaatsing van de voorgekweekte sedumvegetatietmatten. Om ervoor te zorgen dat deze matten niet naar beneden konden schuiven, werden er tussen de georasters slagpluggen aangebracht. Deze pluggen konden door de sedummatten worden geduwd zodat deze mooi op hun plaats bleven zitten.

In het zaadmengsel is er een droge kleefstof ingewerkt zodanig dat het zaad zich makkelijk vasthecht en kan kiemen. De groendaken werden ingezaaid in het voorjaar van 2016

Roof Belgium • juli-augustus 2018

15


ISOVER-oplossingen helpen aan strenge eisen te voldoen

“Luchtdichtheid is belangrijk om S-peil te halen” Begin dit jaar introduceerde de Vlaamse overheid het S-peil of schilpeil. Dat vervangt het K-peil en de netto energiebehoefte en geldt voor nieuwe wooneenheden met bouwaanvraag vanaf 1 januari 2018. Gezien de strenge energie-eisen en hoge bouwkosten die dit met zich meebrengt, hebben heel wat bouwers behoefte aan begeleiding en advies, zeker in de ruwbouwfase. Een belangrijk element voor wie aan de nieuwe bouwvereisten wil voldoen, is vast en zeker de luchtdichtheid. ISOVER, specialist in isolatie met minerale wol, informeert en reikt hiervoor enkele slimme oplossingen aan.

“Sinds 1 januari 2018 mag het Speil bij nieuwbouw in Vlaanderen niet hoger liggen dan S31, wat een inspanning vraagt van alle betrokkenen.”,verduidelijkt Annick Hulsman van ISOVER. “Naast factoren zoals de isolatie en de vormefficiëntie is een perfecte luchtdichtheid een heel belangrijke voorwaarde bij het behalen van deze nieuwe norm. Maar ook wie met een verbouwproject zit, houdt best rekening met de luchtdichtheid. Enkel bij een goed

16

Roof Belgium • juli-augustus 2018

geïsoleerde en luchtdichte constructie vermijdt men ongecontroleerde luchtstromen, wat een positief effect heeft op het warmtecomfort én op de energie-efficiëntie”. ISOVER ontwikkelde daarom het Vario® systeem, dat bestaat uit verschillende elementen die samen de luchtdichtheid garanderen en perfect inzetbaar zijn voor renovatie en nieuwbouw. Zowel voor de binnenisolatie als voor het dak biedt ISOVER intel-

ligente totaaloplossingen aan.

Totaaloplossing voor een perfect luchtdicht dak De innovatieve ophangstangen, Suspente PlaGyp I, garanderen de luchtdichtheid van het dak via het naadloos aansluitende Vario® KM Duplexdampscherm. Met de Vario® KB1-tape kleeft men overlappingen tussen de dampschermbanen dicht, terwijl de Vario® DoubleFit-mastiek zorgt voor


een perfecte aansluiting tussen het dampscherm en de omringende bouwdelen. Resultaat: een perfect luchtdichte afwerkinEen unicum in de markt is volgens de fabrikant trouwens de 50 jaar garantie van ISOVER op alle Vario® luchtdichtheidsproducten. Bovendien kan de consument via de dakisolatiecalculator op de website van e fabrikant op een zeer eenvoudige manier berekenen hoeveel materiaal er nodig is voor zijn of haar project. Een handig boodschappenlijstje en een video met plaatsingstips komen er gratis bovenop. Voor meer info kunt u terecht op www.isover.be/dakisolatiecalculator

Binnenisolatie Voor de binnenisolatie is er ISOVER Comfortpanel 32, aan één langszijde voorzien van een zaagsnede. Zo schuift men de plaat eenvoudig in één beweging zowel achter als tussen de Metal Stud-profielen en vermijdt men meteen een eventuele koudebrugwer-

king. De luchtdichtheid wordt verder verzekerd dankzij verschillende Vario® Xtra-elementen: XtraPatch fixatiestrips, XtraTape kleefband, de XtraFit dichtingskit en last but not

least het XtraSafe vochtregulerend dampscherm. Het Vario® Xtra-syteem zorgt ervoor dat vocht- en condensatieproblemen worden vermeden.

www.sita-bauelemente.de

EENVOUDIG. SNEL. DOELTREFFEND. Betrouwbare afwatering van platte daken met de Sita dakkolken uit polyurethaan. Profiteer van de vele voordelen die polyurethaan (PUR) biedt : het stoot- en slagvaste materiaal van de Sita dakkolken zorgt voor een betrouwbare en doeltreffende isolatie en stabilisering. De dakkolken zijn eenvoudig en overal toepasbaar.

SIT_Exportanzeige_BEL_PUR_195x139_150226.indd 1

Eenvoudige en snelle montage Ingeschuimde aansluitmanchet – voor een optimale aansluiting van de afdichting Vermijden van koudebruggen door de dakkolk uit PUR Weer- en UV-bestendig

02.03.15 10:59

Roof Belgium • juli-augustus 2018

17


Opleiding asbestcementverwijdering

conform de regels omgaan met asbest Een dakdekker die asbesthoudende leien zonder boe of ba naar beneden gooit… misschien was je zelf al getuige van dit tafereel. Te dikwijls nog verwijderen aannemers asbesthoudende materialen zonder de verplichte veiligheidsmaatregelen in acht te nemen. Daarbij brengen ze niet alleen zichzelf, maar ook hun omgeving in gevaar. Opleidingscentrum conform wil hen bewust maken van de noodzaak om op een veilige manier met asbest om te gaan.

Sinds begin 2018 kan je bij vzw conform in Kapelle-opden-Bos terecht voor de opleiding “Asbestcementverwijdering Eenvoudige handelingen”. De lesgever, zelf een ervaren dakdekker, haalt heel wat praktijkvoorbeelden aan die zeker bij zijn vroegere collega’s een belletje zullen doen rinkelen. De opleiding is echter bedoeld voor een ruimer professioneel publiek. De wet verplicht immers iedereen die asbesthoudend materiaal verwijdert via de techniek van de eenvoudige handelingen om jaarlijks een bijscholing van 8u te volgen.

Asbest… een onderschat gevaar Inhoudelijk beantwoordt de opleiding aan de vereisten van de Codex over het welzijn op het werk. Het eerste luik spitst zich onder andere toe op de verschillende soorten, gezondheidsrisico’s en toepassingen van asbest. De lesgever gaat hier uitgebreid op in en benadrukt dat iedere blootstelling, hoe minimaal ook, moet vermeden worden. In het tweede luik komt de wetgeving aan bod, zoals onder meer: Wat moet je als aannemer doen om in orde te zijn? Wat zijn de boetes als je de regels niet volgt?

Controleren en sensibiliseren Deze boetes zijn niet min en kunnen zeer hoog oplopen. Was tot op heden de kans op werfcontrole relatief klein, dan komt hier vanaf september 2018 zeker verandering in. De

18

Roof Belgium • juli-augustus 2018

Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg, kortweg FOD WASO, zal vanaf dan immers aanzienlijk scherper toezien op asbestcementverwijdering. September 2018 is ook de start van een overheidscampagne ter preventie van asbestblootstelling. De campagne komt er op initiatief van ministers Maggie De Block, bevoegd voor Sociale Zaken en Volksgezondheid, en Denis Ducarme, bevoegd voor KMO’s en Zelfstandigen, en zal lopen tot eind augustus 2019. Constructiv, het sectorfonds van de bouw, zorgt samen met Fedris, het Federaal Agentschap voor de arbeidsrisico’s, voor de uitwerking van deze preventiecampagne. De ministers en Constructiv investeren allebei € 150.000 in het project.

Versneld asbestafbouwbeleid Strenger optreden en blijven sensibiliseren zijn een noodzaak, wil er werkelijk komaf gemaakt worden met het asbestprobleem. Ook de OVAM zet met haar traject naar Asbestveilig Vlaanderen 2040 in op een versneld asbestafbouwbeleid. Dit traject houdt in dat de aanwezigheid van asbesthoudende materialen in Vlaanderen gecontroleerd en gefaseerd afgebouwd zal worden. Je ziet het. De wil is groot om Vlaanderen en bij uitbreiding gans België asbestvrij te maken!


RESIFLEX SK 80 is een uitzetvoegband bestaande uit EPDM-rubber met cachering in zelfklevende SBS-bitumen. De uitzetvoegband heeft een breedte van 0,5 m en bestaat uit: een toplaag met een dikte van 1,1 mm in 100 % elastomeer EPDM (ethyleen-propyleen-dieen-monomeer). Deze toplaag heeft een ongewapende middenzone van 80 mm en een onderlaag van zelfklevende SBS-gemodificeerde bitumen. Lengte: 10 m Breedte: 50 cm Midden: zone van 8 cm: niet-gewapende EPDM als rekzone

Combineer nu in 1 product het gebruiksgemak van roofing, met de voordelen van EPDM, in een brandveilige oplossing!

• Een platte uitzetvoeg is heel eenvoudig in de plaatsing.

• Eénlaags systeem, handige en snelle plaatsing

• Eenvoudige overgangen van plat naar opstand.

• Hoogstaande EPDM-kwaliteit met zelfklevende roofinglaag

• Regenwater kan vlot over de naden wegvloeien.

• Brandveilige oplossing: naden worden gelast met hete lucht

• Levensduurverwachting van 50 jaar en meer!

www.retridex.be

SecuOne: De nieuwste generatie EPDM-rubber is er… Met SecuOne ligt de waterdichte toekomst onder alle omstandigheden op uw dak. Dit EPDM-rubberproduct is voorzien van een gepatenteerd extra zwaar bitumenschild. Mede dankzij de massieve polyesterwapening krijgt u het ultieme strakke dak. Het succes van dit SecuOne-EPDM-systeem is gebaseerd op de grootst mogelijk denkbare zekerheid. Net doordat wij duurzaam denken en werken, kunnen wij een langetermijnzorg voor platte daken garanderen. • SecuOne is een uniek technisch concept, ontwikkeld door echte dakdenkers. • Dit onverwoestbare EPDM-materiaal biedt u een uitzonderlijke duurzaamheid van 50 jaar en meer. • SecuOne is uw best denkbare garantie op helderregenwaterrecuperatie. Het is sinds vele jaren onze strategie te kiezen voor dakmembranen zonder schadelijke en/of watervervuilende additieven.

www.secuone.be Voor meer informatie kan u terecht bij VM Building Solutions via info@irs-btech.be of telefonisch op +32 (0)9 321 99 21. Informeer voor een GRATIS opleiding bij uw verdeler!


Water -en luchtdicht bouwen met EPDM-stroken: EU, US en Resistit E SK U wilt een water -en luchtdichte afdichting? Hoe u dat moet doen? Met de EPDM-stroken van VM Building Solutions! Licht in gewicht en snel en eenvoudig aan te brengen in lange banen. De EPDM-stroken van VM Building Solutions zorgen voor een duurzame afdichting en beschikken over een uitzonderlijke weerstand tegen atmosferische invloeden zoals hoge en lage temperaturen, uv-straling en ozon. EPDM als bescherming tegen opstijgend vocht EU/US stroken EPDM-rubberstroken worden als waterdichting tegen opstijgend vocht en als waterkering op de funderingen of op het ondergrondse metselwerk aangebracht. Zijn ook uitermate geschikt voor de afdichting aan ramen, dorpels, gevelelementen en kelderwanden. US

0,50mm

0,75mm

1 mm

1,20mm

1,50mm

EPDM-stroken zijn licht in gewicht en snel en eenvoudig aan te brengen in lange banen. Ze zorgen voor een duurzame afdichting en beschikken over een uitzonderlijke weerstand tegen atmosferische invloeden zoals hoge en lage temperaturen, uv-straling en ozon. Hierdoor hebt u weinig tot geen naden. EU-stroken zijn verkrijgbaar in een standaardlengte van 20 lm, US-stroken zijn standaard 30,5 lm lang. Beide types zijn beschikbaar in verschillende breedtes en diktes. Bovendien hoeft u de stroken niet meer zelf op maat te versnijden, wat voor een enorme tijdswinst zorgt. Bevestigen gebeurt met geteste lijmsystemen. Dankzij hun soepelheid en flexibiliteit kunnen EU/US stroken perfect dienen als vervanging van loodslabben en PE-stroken.

Bovendien zijn ze heel milieuvriendelijk en scoren ze daardoor hoog op de ecologische ladder. EU/USstroken zorgen voor een 100% waterdichte hechting en dat voor minstens 50 jaar! Toepasbaar in zowel nieuwbouw als renovatie. Resistit E SK, kwaliteitsvolle zelfklevende waterdichtingsstrook uit gewapend EPDM Zelfklevende Resistit E SK stroken RESISTIT E SK is een zelfklevende afdichtingsbaan met een toplaag in gewapend EPDM-rubber en met een totale dikte van 1,6 mm. RESISTIT E SK is geschikt voor de afdichting van ramen, dorpels, gevelelementen, funderingen en kelderwanden. Voor de afdichting van gevelconstructies worden verschillende eisen gesteld aan de eigenschappen van de zelfklevende stroken. Aan de binnenzijde van de dragende constructie is luchtdichting een belangrijke factor en zal met onze zelfklevende EPDM condensatie van waterdamp bij ongewenste luchtstroming vermeden worden. Aan de buitenzijde daarentegen worden hogere eisen gesteld zoals 100% UV bestendigheid, winddichting en het tegengaan van waterstuwing bij neerslag of slagregen. Hiervoor wordt het toepassen van zelfklevende gewapende EPDM stroken als afdichting in de buitenschil aanbevolen. De hoge blijvende elasticiteit tot 400 % zorgt er mede voor dat de EPDM niet zal inscheuren. Zeer sterk, scheurvast en dankzij zijn lange levensduur van minstens 50 jaar een ecologische, energiezuinige en 100 % waterdichte en luchtdichte bouwoplossing. Bovendien zorgt de unieke, zelfklevende laag voor een snelle en makkelijke plaatsing op verschillende types ondergrond: u primert de ondergrond met de hechtprimer FG35, u verwijdert de PE-beschermfolie en u drukt aan. Tijdswinst dankzij het gebruik van RESISTIT E SK!


US

Actie aug/sept 2018 01/08 - 30/09/2018

1,60mm

Dankzij de innovatieve, krachtige zelfklevende laag kunnen de stroken duurzaam en koud aan elkaar gekleefd worden. De plaatsing gebeurt zonder open vlam, er is dus geen brandgevaar. De SBS bitumenlaag zorgt ervoor dat de overlapverbindingen, voor toepassing in goten, met hete lucht kunnen worden gelast. De hechtlaag en bitumenlaag vormen zo een naad met 100% garantie op waterdichtheid. Vloeit de bitumen uit de naad, dan is de naad altijd en blijvend waterdicht. Voor een perfecte visuele kwaliteitscontrole.

EPDM stroken EU en US 10 + 1 gratis*

EU

VM Building Solutions biedt een waaier van opleidingen aan. Wilt u leren hoe u EPDM-stroken plaatst? Volg dan ĂŠĂŠn van onze opleidingen EPDM-stroken. Surf snel naar: www.epdmopleidingen.be

US

Voor meer informatie, kunt u altijd terecht bij Europalaan 73, 9800 Deinze T +32 (0)9 321 99 21 info@irs-btech.be

*Op rollen van dezelfde breedte.

Meer info? Informeer u bij uw verdeler!


Resitrix, top in EPDM-producten voor dakafdichting RESITRIX EPDM is een uniek technisch concept en biedt een duurzame oplossing voor elk plat dak. Het succes van onze RESITRIX-daken is gebaseerd op twee duidelijke principes : onze hoogkwalitatieve duurzame producten én een foutloze installatie. Beide garanderen u levenslang een waterdicht dak. Een degelijk dak is een waardevolle investering. Ons netwerk van erkende dakdekkers blinkt uit in vakmanschap en staat borg voor een feilloos resultaat. Brandveiligheid Geen vlam op het dak: geen kans op brand tijdens de dakwerken want RESITRIX is vuurvrij verwerkbaar! 100% Garantie De garantie-opdruk samen met de correct gevolgde plaatsingsinstructies vormen de waterdichte garantie voor een juiste uitvoering van uw platte dak.

GRATIS garantiecertificaat aan te vragen! www.resitrix-garantie.be

Hét ideale alternatief voor lood en zink! Tradex Wave laat zich heel goed op dakpannen met een hoger profiel uitleggen. Tradex Wave is geschikt om oppervlaktes met verschillend reliëf waterdicht te verbinden. Tradex Wave is beschikbaar in verschillende kleuren (rood, bruin, zwart en grijs) met een breedte van 30 cm. De opstaande kant en de volledige pan bedekken met 1 strook. Handig en snel! Ook beschikbaar in breedte 45 cm in zwart en rood

Een mooi strak en sterk dak: de beste bescherming in de tijd!

Mastersystems met Fleeceback Mastersystems met Pre-tape®

Pre-tape®

Plaatsing zonder vlam op het dak! 45 cm

www.mastersystems.be

Fleeceback

Tridex, genieten van waterdichte perfectie Tridex EPDM-rubber wordt gebruikt voor dakafdichting van daken. Tridex is geschikt voor zowel nieuwbouw als renovatie en biedt een duurzame oplossing voor waterdichte zekerheid. Lange en strenge vorstperiodes brengen heel wat schade toe aan goten. Ook voor de waterdichting van goten kunt u perfect een beroep doen op Tridex EPDM. Tridex beschikt immers over een levensduur van vijftig jaar en meer. Het is een elastisch membraan, geproduceerd op basis van kwaliteitsgrondstoffen, dat dankzij zijn lichte eigengewicht eenvoudig te plaatsen is.

www.tridex-epdm.be

TRIDEX Afrolstand Tridex EPDM ook op maat bestelbaar!


Nood aan bijscholing? Moet je zelf regelmatig asbestcementhoudende materialen afbreken? Opleidingscentrum conform maakt je graag wegwijs in de materie. Na afloop van de opleiding ontvang je een erkend certificaat. De eerstvolgende opleiding Asbestcementverwijdering is gepland op vrijdag 14 september 2018. Alle opleidingsdata en informatie over de mogelijkheden tot subsidie vind je terug op de website www.conform.pro. Je schrijft je hier ook online in. Heb je interesse in een andere opleiding Dak of Gevel? Bekijk het volledige opleidingsaanbod op www.conform.pro. Liever een opleiding op maat of op een andere datum? Stuur een mail naar info@conform.pro of bel naar 015/71.78.98. Vzw conform is een gespecialiseerd opleidingscentrum dat een ontmoetingsplaats wil zijn voor leerlingen, werkzoekenden en werknemers & werkgevers binnen de bouwsector.

WIJ ZIJN SNELLER ! DOOR ONZE IN-HOUSE LAKKERIJ ONZE LEVERTERMIJNEN DAKRANDPROFIELEN

1 WERKWEEK

PLOOIWERK

2 WERKWEKEN

MUURAFDEKPLATEN

4 WERKWEKEN

Blokkestraat 2 | 8530 Harelbeke | T +32 (0)56 35 15 56 | F +32 (0)56 37 00 85 | info@claerhoutaluminium.be | www.claerhoutaluminium.be

RoofBelgium_NL_195x139mm.indd 1

28/03/18 16:18

Roof Belgium • juli-augustus 2018

23


Hype, noodzaak of daadwerkelijk economisch voordeel?

Zin of onzin van circulaire economie Derbigum, de Belgische fabrikant van bitumineuze dakbanen, wil met zijn bedrijfsstrategie aantonen dat een – voornamelijk - op aardolie gebaseerde business ook milieuvriendelijk en duurzaam kan zijn. Er wordt namelijk te pas en te onpas gegoocheld met de term “circulaire economie”, maar wat is dat nu precies? En is het een hype, een noodzaak of kan het ook daadwerkelijk economische voordelen bieden?

24

Roof Belgium • juli-augustus 2018


Strikt genomen is circulaire economie het hergebruiken van alle grondstoffen uit een bestaand product wanneer dit aan het einde van zijn levensduur gekomen is. Dit kan gebeuren door het recupereren van de grondstoffen voor nieuwe toepassingen of door het volledig om te vormen. Dit is de theorie, in de praktijk is enige nuancering geboden…

50 tinten circulair Duurzaam en materiaalbewust ondernemen kan in kleine dingen liggen of in grote stappen gebeuren. Het is vaak het resultaat van een heel gewaarwordingsproces en het gebeurt dikwijls met vallen en opstaan. Feit is wel dat alle beetjes helpen en er geen enkele inspanning als nutteloos mag worden gezien. Op vlak van circulaire economie heeft Derbigum® al een hele geschiedenis achter de rug. Wat begon als een economische realiteit, is ondertussen uitgegroeid tot een ingesteldheid die nu diep in Derbigum’s bedrijfsvisie en -DNA verankerd zit. Koen Sneiders, Recycling & waste expert bij Derbigum vertelt: “Toen Derbigum in 1999 op haar productiesite in Perwez de eerste versie van de “Macalusor” installeerde, was dit oorspronkelijk met de bedoeling om voor het productieafval een economisch verantwoorde oplossing te bieden. Tot dan werd immers alle productieafval van afgewerkte dakbanen, bij gebrek aan alternatieve oplossingen, noodgedwongen richting stortplaats afgevoerd. De Macalusor liet toe het productieafval opnieuw te verwerken in nieuwe dakbanen, zonder kwaliteitsverlies.” De eerste stap in duurzaam denken en doen was gezet. Een visie die zich door de jaren heen verder zou ontwikkelen bij Derbigum en die al snel resulteerde in het behalen van een ISO 14001-certificaat en de EMAS-norm. Deze eerste stap betekende ook de ontwikkeling van een compleet nieuw gamma waarin gerecycleerd materiaal

is verwerkt: de Derbigum® NT-dakbanen. Hierin vindt men de toplaag Derbigum® NT, die vandaag 25% gerecycleerd materiaal bevat, en de onderlaag Derbicoat® NT, die 30% gerecycleerd materiaal bevat. In 2010 werd een volgende stap gezet en werd het recyclagesysteem voorzichtig uitgebreid naar extern ingezameld materiaal. Het doel: de oude bitumineuze dakbedekking van dakrenovaties hergebruiken als secundaire grondstof. Een oplossing, in theorie zeer mooi, maar in de praktijk heel wat moeilijker. Koen Sneiders: “Ondanks herhaalde inspanningen bleef het materiaal te zeer vervuild met stoorstoffen om correct te kunnen recycleren. Tenslotte wordt het materiaal rechtsreeks ingezet in de productie van een specifiek daartoe ontwikkeld product, wat een hoge zuiverheidsgraad impliceert. Daarom hebben we 2 jaar geleden aanzienlijk geïnvesteerd in het hele recyclagesysteem en werken we nu nog uitsluitend via twee kanalen: de ophaling van snijafval (plaatsingsafval) via inzamelpunten bij de distributie

en, het tweede via gespecialiseerde afbraakfirma’s, waarbij zij erop toezien dat er reeds op de werf correct gesorteerd wordt. Ondertussen zijn beide ophaalsystemen, samen met het eigen productieafval, goed voor een volume aan gerecycleerd bitumen voor de productie van zowat 1.000.000 m² dakbanen”.

Ophaling via de distributie Deze inzameling werd beperkt tot snijafval (plaatsingsafval) van nieuwe dakbanen. De dakdekker deponeert zijn snijafval in de Derbigum-bigbag bij de deelnemende inzamelpunten van de distributie. Een systeem dat in de praktijk goed blijkt te werken. Koen Sneiders: “De opzet van dit ophaalsysteem, volledig gefinancierd door Derbigum, is dan ook heel eenvoudig gehouden en vergt een minimum aan inspanning van zowel de handelaar als de dakdekker zelf. De dakdekker dient er enkel voor te zorgen dat het uitsluitend snijafval is dat hij in de zak deponeert. Via een rechtstreekse link op de website van Derbigum kan de dakdekker bovendien zeer eenvoudig

Roof Belgium • juli-augustus 2018

25


GRATIS BLUETOOTH SPEAKER* bij bezoek aan onze nieuwe showroom!

DAKVENSTERS PLATDAKVENSTERS ZOLDERTRAPPEN

www.fakro.be * Actie geldig t.e.m. 15/12/18. Enkel voor erkende dakdekkers en aannemers. Tot zolang de voorraad strekt. Afspraken via showroom@albintra.be


zien welke handelaars in zijn regio deelnemen aan het ophaalsysteem”.

Herbestemming is ook circulair De dakbanen van Derbigum hebben een bewezen levensduur van 40 jaar, zelfs meer in praktijk. Bij een herbestemming van een bestaand gebouw (industrieel of ander) is het niet steeds noodzakelijk om het dak of de waterdichting te vervangen: indien, na een grondige dakinspectie, blijkt dat de dakbedekking nog in orde is, kan het bestaand dak als onderlaag dienen voor een nieuwe, bijkomende dakopbouw, volgens de in voege zijnde normen.

dertussen ook, voor bepaalde werven met de Derbigum NT-producten, een terugnamecertificaat voor. Met deze werkwijze garandeert Derbigum aan zijn klant de volledige terugname van de bitumineuze roofing wanneer het dak, aan het einde van zijn levensduur, gerenoveerd wordt en het nodig is om de bestaande dakbanen van het dak halen.

Wat als… er geen bitumen meer was?

Dat is een vraag die Derbigum zich ook al heeft gesteld en waar ze zich op heeft voorbereid. Zo werd in 2010 de wit reflecterende dakbaan Derbipure® op de markt geïntroduceerd. De eerste dakbaan waar geen druppel bitumen aan te pas kwam, maar waarvoor speciaal een mengsel van plantaardige oliën en harsen werd ontwikkeld. Tot op heden nog altijd de enige dakbaan ter wereld op plantaardige basis en een volwaardig alternatief voor bitumineuze roofing.

En de prijs van duurzaamheid? Al van bij het begin hadden ecologische en duurzame producten het cachet van duur te zijn. Maar Koen Sneiders nuanceert: “Het is inderdaad zo dat de ontwikkelingskosten in de prijs mee verrekend zitten. En, het is ook logisch dat zolang deze materialen niet op grotere schaal gebruikt en toegepast worden, deze kosten een groot deel van de prijs zullen blijven uitmaken. Ik kan het enkel maar toejuichen dat het besef bij de overheden en het publiek groeit en dat er meer en meer voor circulaire producten en werkwijzen gekozen wordt.” Om de eindklant mee in het circulair traject te krijgen, stelt Derbigum on-

Roof Belgium • juli-augustus 2018

27


Confederatie bouw hekelt afschaffing vestigingsreglementering

“Een aannemer zonder bewijs van vakkennis ? Uiterst slecht idee! ” De Confederatie Bouw is niet te spreken over het idee om de vestigingsreglementering af te schaffen. Volgens een studie van het Federaal Planbureau zou de liberalisering van een aantal gereglementeerde beroepen héél wat economische voordelen bieden en onder meer een stimulans zijn voor de oprichting van nieuwe bedrijven. Maar de Confederatie Bouw heeft zo haar bedenkingen. “Om in de bouwsector actief te zijn, heb je de juiste beroepskwalificaties nodig. Als nieuwkomers niet de vereiste beroepskennis hebben, brengt dat grote risico’s met zich mee. Voor de aannemer maar zeker ook voor de (ver)bouwer.” Het idee om de vestigingsreglementering anders te organiseren duikt weer op. Vandaag kennen wij in ons land 132 gereglementeerde beroepen. Alleen wie aan bepaalde voorwaarden voldoet, mag zulke beroepen uitoefenen. Onder meer voor de bouw, elektrotechniek en aanverwante beroepen, is een bewijs van beroepsbekwaamheid vereist. De vraag is alleen hoelang nog? De studie van het Federaal Planbureau kwam er onrechtstreeks via de Europese Commissie. Die verwijt ons land

Vergelijk het met het afschaffen van een rijbewijs.

28

Roof Belgium • juli-augustus 2018

dat de strikte reglementering in onder meer de bouwsector de concurrentie bemoeilijkt. Een vrije toegang tot de beroepen zou nieuwe spelers toelaten en zou het bruto binnenlands product met 2 miljard € doen toenemen. “Maar alleen kijken naar de economische voordelen is simplistisch en karikaturaal”, zegt Jean-Pierre Liebaert, directeur economisch departement bij de Confederatie Bouw.

Méér faillissementen dreigen ! Met een afschaffing van de vestigingsreglementering in de bouw zijn volgens de Confederatie juist meer faillissementen te verwachten en méér problemen voor de (ver)bouwer… “Hoe ga je bijvoorbeeld de stabiliteit garanderen van een bouwwerk als je

niet de vereiste vakkennis hebt? En wat als een elektricien niet weet wat het Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties (A.R.E.I.) inhoudt? Hoe gaat zo iemand tewerk als zijn installatie wordt afgekeurd? Ga je dan als consument telkens betalen voor een nieuwe keuring? Veiligheid is een belangrijk aandachtspunt in de bouw. Vakkennis is daarvoor noodzakelijk.” Of de huidige regels dan niet verstikkend werken? “Vergelijk het met een rijbewijs. Je moet geen monteur zijn om met een auto te rijden. Dat gaat te ver. Maar kennis van de verkeersregels en op zijn minst een paar uur praktijkervaring, zijn een must voor de veiligheid. Ook al zou je meer auto’s verkopen als voortaan iedereen achter het stuur mocht zitten zonder rijbewijs. Dat is in de bouwsector niet anders!” besluit Jean-Pierre Liebaert.


ÉÉN PRODUCENT, VELE OPLOSSINGEN

IKO nv - d’Herbouvillekaai 80 - 2020 Antwerpen - België - +32 3 248 30 00 - http://be.iko.com


1,40 m dakopbouw als akoestisch schild

Ongeziene (Belgische) dakconstructie voor Parijse U-arena

30

Roof Belgium • juli-augustus 2018


Op 19 oktober 2017 gaven de Rolling Stones een eerste concert in Parijs in het kader van hun “No Filter” European Tour in de gloednieuwe U-“arena vlakbij La Défense. Deze indrukwekkende arena zou de grootste moduleerbare evenementenhal zijn van Europa en is een knap staaltje techniek en architectuur. Oorspronkelijk zou het gebouw voorzien worden van een beweegbaar dak, maar uiteindelijk werd het een gesloten dakconstructie die een speciale Belgische ‘touch’ heeft gekregen. De firma Vincent Piront werd namelijk ingeschakeld voor de realisatie van dit enorme dak, vooral op basis van haar kennis en expertise op het vlak van akoestiek, wat hier een bijzonder doorslaggevend factor was.

het dak van de nieuwe S4-terminal van de luchthaven van Roissy-Charlesde-Gaulle. Een werf van meer dan 45.000 m². Datzelfde jaar begonnen wij ook onze activiteiten op het gebied van akoestische isolatie. In 2012 werd deze expertise nog eens mooi in praktijk omgezet bij de realisatie van de akoestische en thermische isolatie en de afdichting van de immense vaste en mobiele daken van het Grand Stade Lille Métropole. Twee mooi referenties die ertoe hebben bijgedragen dat wij hier ons grootste contract hebben kunnen binnenhalen voor de realisatie van de akoestische en thermische isolatie en de afdichting van dit grote Stade de Nanterre, oftewel de U-arena.” Werfleider Julien Egon en Henry-Charles Boulanger van Vincent-Piront

De “Paris La Défense Arena”, oorspronkelijk van bij het ontwerp “Arena 92” genoemd en later dus “U-Arena” vanwege haar hoefijzervorm, is een multifunctioneel koepelvormig stadium in Nanterre (Westelijk deel van Parijs). We mochten het gebouw ter plaatse gaan bewonderen en liepen letterlijk over het dak van deze nieuwe sport / evenementen locatie die een referentie is geworden op wereldvlak, aan de voet van de Grande Arche de La Défense. Het reusachtige complex is ontworpen door architect Christian de Portzamparc, en heeft een capaciteit variërend van 20.000 tot 40.000 toeschouwers in spektakel-opstelling en 15.000 tot 30.000 in rugby-configuratie, dankzij modulaire wanden en uitschuifbare tribunes. De zaal telt verder ook nog 8 VIP ruimtes en 95 loges en zo’n 33.000 m² kantoorruimte, 300 stu-

dentenkamers, winkels, een brouwerij en een restaurant.

Beroep doen op Belgische specialist De arena is gebouwd in opdracht van de Franse rugbyclub Racing 92 en moest hun vorig stadion (Stade Olympique Yves-du-Manoir) vervangen. De opdracht werd toevertrouwd aan de aannemingsgroep Vinci Construction en die schakelde de Belgische onderneming Vincent-Piront in om het monumentale dak te construeren. “Een hele eer maar wij waren natuurlijk ook niet aan ons proefstuk toe.”, vertelt Henry-Charles Boulanger Sales & Technical Manager bij de dak- en gevelspecialist uit ThimisterClermont. “In 2010 zorgde Vincent Piront ook al voor de afdichting, de akoestische en thermische isolatie van

Akoestisch schild De akoestiek van dit project was mede een doorslaggevende factor bij het toekennen van de opdracht. Het lastenboek schreef namelijk zeer hoge eisen voor op dit vlak, zowel wat betreft het beperken van geluidshinder naar de omgeving toe als het voorkomen van storend lawaai van buitenaf. Dhr. Boulanger: “We hebben voor de voorstudie van dit bijzonder project samengewerkt met CEDIA (een onderzoeks- en studiebureau van de universiteit van Luik, gespecialiseerd in akoestiek en trillingen) om het werk perfect aan te pakken en geen enkel risico te nemen. Om alle aspecten te onderzoeken en de akoestische kwaliteit te garanderen werden niet minder dan dertig testen uitgevoerd, twee in Luik en de rest bij de Franse tegenhanger van het WTCB in Marne-la-Vallée.” Het resultaat van al deze studies is

Roof Belgium • juli-augustus 2018

31


PRODUCTVERBETERING IN HET PVC-GAMMA

SYNTHETISCHE WATERDICHTING

IN AAN

VRAAG

SOPREMA NV - Bouwelven 5 - 2280 Grobbendonk Tel: +32 (0)14 23 07 07 - Fax: +32 (0)14 23 07 77

FLAGON SFc WORDT FLAGON Sb » » » » »

Hogere werksnelheid & minder naden dankzij grotere baanbreedtes Verbeterde lasbaarheid Dikker vlies van 300 g/m2 Verbeterd brandgedrag volgens B ROOF T1 op zowel PU- als EPS-isolatie Verlijming mogelijk met zowel PU- als contactlijm

info@soprema.be I www.soprema.be


een 1,4 m dik akoestisch schild, opgebouwd uit diverse lagen, met meetwaarden die nooit eerder in een Europese sport- en evenementenhal werden behaald.

Dakopbouw Oorspronkelijk zou het gebouw voorzien worden van een beweegbaar dak, maar uiteindelijk werd het een gesloten dakconstructie. Het glooiend dak zweeft als het ware 45 m boven de grond zonder enige steun en heeft een oppervlakte van 25.000 m². Er zijn 22 plaatsen voor ventilatie (technische ruimtes) voorzien en het dak telt 2500 metalen stijlen op speciale akoestische dempers (blokken) die specifiek voor dit project werden ontworpen. Het meest centrale deel van het dak is wel 1,4 m dik en de extreme akoestische prestaties werden mede mogelijk gemaakt door het gebruik van de Phonotech akoestische panelen in de dakopbouw, die ook al met succes bij eerdere projecten werden toegepast. De bouwwerf was een echt wespennest, want er waren dagelijks zo’n 1000 mensen tegelijkertijd aan het werk om alles op tijd klaar te krijgen. VincentPiront had er ook zo’n 100 arbeiders actief om te zien dat het dak erop zou liggen voor de Stones hun eerste concert kwamen geven. Qua logistiek zijn er ook heel wat grenzen verlegd, want de aanvoer van de dakmaterialen vroeg niet minder dan 450 ritten met een oplegger, gelukkig en strategisch goed gezien ook uit een logistieke buffer iets ten noorden van Parijs. Het centrale deel van de dakconstructie werd eind juni vorig jaar op de grond opgebouwd en nadien met

kabels tot 45 m hoog gehesen. Tijdens ons bezoek aan de werf was men druk bezig de lichtgrijze Kalzip aluminum dakbekleding aan te brengen.

Imposante realisatie We hebben al heel wat daken en projecten mogen bezoeken, maar een wandeling over dit dak “Made in Belgium” met uitzicht over La Défense en de stad Parijs, met in de verte een stuk van de Eifeltoren, is best adembenemend te noemen. Opmerkelijk zijn de

zeer nabijgelegen woningen en appartementsgebouwen die doen beseffen dat de eisen qua akoestiek hier niet uit de lucht zijn gegrepen. De zware bassen van concerten of snerpende gitaargeluiden zullen de bewoners echter niet bereiken dankzij de kennis en ervaring van Vincent-Piront die hier met man en macht dit huzarenstukje tijdig tot een goed einde heeft weten te brengen. Leuk ‘detail’: ook het reusachtige beeldscherm aan de noordzijde van het gebouw van maar liefst 1400 m² werd door het Belgische bedrijf ontworpen.

Roof Belgium • juli-augustus 2018

33


Van leverancier en producent tot adviseur

Deschacht is veel meer dan een bouwshop alleen De slogan “One stop bouwshop, non stop bouwadvies” is niet uit de lucht gegrepen, want Deschacht heeft niet alleen 15.000 professionele bouwartikelen in haar aanbod, maar biedt met gespecialiseerde teams in dak-, isolatie- en rioleringsmaterie ook de geschikte bouwtechnische oplossing voor elk project. Zeker bij grotere bouwopdrachten kan haar praktische expertise en advies volgens Deschacht een merkbaar verschil geven.

34

Roof Belgium • juli-augustus 2018


Haar oorspronkelijke specialiteit was materialen en producten voor rioleringswerken, maar na 40 jaar is Deschacht uitgegroeid tot een referentie voor de veeleisende en kwaliteitsbewuste bouwprofessional met een ruim aanbod riolerings- en afvoermaterialen, dak-, gevel- en isolatiematerialen en folies. Via haar webshop en een netwerk van intussen 10 verschillende distributiecentra, verspreid over heel België, wordt er altijd een snelle levering gegarandeerd. Zo zijn er vestigingen in Oostakker, Aartselaar, Zedelgem, Tielt, Hamme, Geel, Hoogstraten, Hasselt, Herstal en weldra ook nog in Herent.

15.000 professionele bouwartikelen Met 15.000 artikelen kan het Deschacht-gamma best breed worden genoemd. De onderneming startte ooit als specialist in rioleringsproducten maar het aanbod werd intussen sterk uitgebreid naar heel wat andere sectoren. De vakman die

gehecht is aan zijn vertrouwde A-merk zal dat bij Deschacht gegarandeerd vinden, maar wie liever opteert voor producten in andere prijsklassen vindt er ook een ruime range aan alternatieve merken. “Al onze producten zijn van professionele kwaliteit en werden zorgvuldig gekozen op basis van hun verdiensten op het terrein.”, bevestigt An Cools, marketing manager bij Deschacht. “Onze inkopers hebben allemaal bewezen bouwervaring, diepgaande productkennis en stellen zich dezelfde vragen als onze klanten. Zo heeft de vakman steeds de keuze tussen verschillende correcte en innovatieve producten. En als er producten zijn waarvoor we geen geschikt aanbod vinden in de markt, dan gaan we ze gewoon zelf maken. Zo beschikken we over eigen productiefaciliteiten voor zowel PVC-, MDPE- als HDPE-putten. Ook zinken of koperen dakgoten of gevelbekleding verzagen we in onze zinkcentra en worden geplooid en gesneden in de gewenste afmetingen. Dat bespaart onze klanten een hoop tijdverlies op de werf. Op basis van onze technische expertise en feedback uit de markt, ontwikkelden we ook eigen productengamma’s zoals de ‘Super’ dakproducten en de ‘Supra’ vloeibare waterdichtingsproducten.” Van heel wat artikelen heeft de firma een ruime voorraad liggen en via de webshop kunnen de klanten bestellingen plaatsen waar en wanneer ze willen en weten ze ook meteen of het gewenste product beschikbaar is. De eigen transportdienst levert de bestellingen dan snel, correct en op de gewenste plaats maar de producten kunnen natuurlijk ook steeds persoonlijk worden afgehaald in een filiaal in de buurt.

Online en offline ondersteuning Deschacht beperkt zich echter niet tot het leveren van producten maar wil ook professioneel advies bieden via diverse kanalen. Zo is er in de bouwshops en op de website al veel technische informatie voorhanden en de klanten worden verder geïnformeerd via een uitgebreide catalogus, een periodieke nieuwsbrief met recente realisaties en een maandelijkse promofolder. Maar indien er nood is aan nog meer doorgedreven advies, dan begeleidt Deschacht ook uw bouwproject met haar gespecialiseerde teams in dak-, isolatie- en rioleringszaken. De eigen experts koppelen hun diepgaande productkennis aan concrete ervaring met het plaatsen van die producten via een netwerk van deskundige onderaannemers.

Deschacht lanceert Dakteam Zo is Deschacht dit voorjaar ook gestart met een gespecialiseerd Dakteam. Het isoleren en waterdicht maken van daken is immers een gespecialiseerde discipline die heel wat kennis en ervaring vereist. Zoals in de ganse bouwsector evolueren de zaken hier snel en komen er steeds weer nieuwe bouwprocédés en steeds strengere normen op het gebied

Roof Belgium • juli-augustus 2018

35


Van leverancier en producent tot adviseur

van energie en duurzaamheid die roepen om innovatieve producten, systemen en oplossingen. Het nieuwe dakteam van Deschacht heeft dan ook de ambitie om de klanten hun steun en toeverlaat te zijn voor alles wat met isolatie en bekleding van daken te maken heeft. Er werden daarom diverse specialisten aangeworven die kunnen helpen bij de analyse van de dakopbouw, de keuze van het meest geschikte product voor de beoogde toepassing en praktische ondersteuning tijdens de duur van de werken. Intussen wordt ook het assortiment producten en materialen voor het platte dak verder uitgebreid en komen daar nu ook materialen voor hellende daken bij, vertelt An Cools. “Naast de reeds gekende bouwmaterialen voor hellende daken als dakdoorvoeren, schouwkanalen, flexibels en onderdakfolies kunnen de dakdekkers bij ons voortaan ook terecht voor spanten, kepers, tengellatten, e.d. Het spreekt dan ook voor zich dat ons Dakteam ook op het gebied van hellende daken van wanten weet. Zo maken wij onze slogan ‘One-stop bouwshop. Non-stop bouwadvies’ helemaal waar!”

36

Roof Belgium • juli-augustus 2018


uw springplank naar zorgeloos ondernemen

U start of heeft een bedrijf? Vertrouw dan op Formalis: • bij de afhandeling van al uw administratieve formaliteiten; • voor de inschrijving en wijzigingen in de Kruispuntbank van Ondernemingen; • voor onze expertise en kennis van het ondernemerschap.

Meer info via formalis.be

in samenwerking met


Alles bouwen Alles over over bouwen en en verbouwen verbouwen www.buildyourhome.be www.buildyourhome.be

Wiltuudeel deeluitmaken uitmaken van van de Wilt de 14.500 14.500 betrouwbare betrouwbareaannemers aannemers opdit ditultieme ultieme platform platform voor voor bouwers op bouwersen enverbouwers? verbouwers?

Surfsnel snelnaar naar www.confederatiebouw.be www.confederatiebouw.be en Surf enword wordlid! lid!

Powered by


BEVAD bedankt zijn corresponderende leden :

www.buzon.eu

www.rubberfuse.be

Asphalt equipment

ADHESIVES & SEALANTS ROOFING PRODUCTS

afdichten en beschermen

RENOLIT ALKORPLAN RENOLIT ALKORTEC RENOLIT ALKORTOP

“ De kracht van Icopal Synthetic Membranes is het bieden van een kennisplatform aan alle

www.renolit.com/roofing Icopal Synthetic

Membranes

Icopal Synthetic Membranes BV is

Renolit pub "dakspecialist op internet" 40 x 24 mm 25/06/15 LIGGEND 10:50 06.indd 1

onderdeel van de Icopal Group; een van

betrokken partijen, vanaf ontwerp

’s werelds grootste producenten van

tot realisatie. Alleen op deze

voor bouwconstructies.

manier kunnen stedenbouw, architectuur, duurzaamheid, constructie, installaties, bouwfysica en bouwmethodiek elkaar versterken in A Aeen B O integraal ontwerp. De technisch T R Aadviseurs DING De ruimst gesorteerde adviesvan Icopal Synthetic Membranes

afdichting- en bescherming producten

Icopal Synthetic Membranes heeft meer dan 40 jaar ervaring in het produceren van versterkte kunststof dakbanen en folies. De focus van Icopal Synthetic Membranes ligt op productontwikkeling, kwaliteit en een zeer hoge servicegraad. Mede hierdoor is Icopal Synthetic Membranes voor u een bouwpartner met grote toegevoegde waarde, van ontwerpfase tot uitvoering van uw project.

vakgroothandel in dakmaterialen

ondersteunen voortdurend dit WWW.AABO.NL proces en maken daardoor een optimale productkeuze en -toepassing mogelijk. ” (E. Bouman, Architect)


LAAT RWAINSTALLATIES TIJDIG CHECKEN!

Skylux biedt een eerste gratis onderhoud aan Skylux heeft een uitgebreid aanbod aan rook- en warmteafvoersystemen. En deze installaties moeten in prima staat blijven. Daarom biedt Skylux een competitief RWA-onderhoudscontract met jaarlijkse controle aan. Bovendien is het eerste onderhoud volledig gratis! Zo bespaart u al gauw 250 euro. Geen RWA-systeem van Skylux? Geen probleem. Onze techniekers zijn ook gekwalificeerd om RWA-systemen van andere merken te onderhouden. Interesse? Bel vandaag nog naar 056 24 81 03 of stuur een mail naar

service@skylux.be


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.