Roof Belgium juli-augustus 2020

Vakblad voor de dakensector • uitgave van de Confederatie Bouw - Afwerking • Lombardstraat 34 - 42 • 1000 Brussel Afgiftekantoor Gent X • Post P708240

JULI-AUGUSTUS 2020 VERSCHIJNT 10X PER JAAR

29e JAARGANG

Dak eerste 3D-geprint gebouw Isolatiebarometer roept op tot actie

Zoemdaken Bufferdaken voorkomen wateroverlast STUDIO dakvenster – 3 vensters in 1

VELUX STUDIO DAKVENSTER. 3 x meer voordelen in ĂŠĂŠn venster.

Meer daglicht dankzij smallere profielen.

Goedkoper dan 3 afzonderlijke vensters.

Snelle en eenvoudige installatie dankzij zijn unieke kader.

100

punten

VELUX STUDIO dakvenster: het nieuwste lumineuze idee van VELUX. Meer daglicht, meer leven, meer genieten. Dat is de belofte van de recentste innovatie van VELUX. Met een zo smal mogelijk frame dat 3 vensters omsluit, biedt het STUDIO dakvenster u een volwaardig panoramisch uitzicht naar buiten.

En dat tegen een supervoordelige prijs. Combineert u meerdere frames, dan krijgt u het indrukwekkende effect van een glazen dak. Ontdek alle voordelen van het STUDIO dakvenster en ervaar zijn absolute lichtsensatie op velux.be/studio. * Actie en voorwaarden op club.velux.be

Verdien 100 VELUX Club punten* per VELUX STUDIO dakvenster gekocht tussen 1 juli en 31 december 2020.

INHOUD

6

24

28

Nieuwe daken voor 21 historische arbeidershuisjes

Isolatiebarometer Recticel roept op tot dringende actie

Recticel Insulation isoleert eerste 3D-geprinte woning

De Neefsteeg is één van de vele pittoreske steegjes die Antwerpen rijk is. Ze telt 21 historische arbeidershuisjes die aan een grondige dakrenovatie toe waren.

De daken werden meteen ook van buitenaf voorzien van een nieuwe isolatielaag zodat de huisjes qua isolatiewaarde in elk geval voldoen aan de huidige normen.

Om tegen 2050 de Europese energiedoelstellingen te halen, moeten bijna alle Belgische woningen nog onder handen worden genomen. Dat blijkt althans uit de Isolatiebarometer 2020 van Recticel Insulation, specialist inzake thermische en akoestische isolatie.

Op Kamp C in Westerlo, het provinciaal Centrum voor Duurzaamheid en Innovatie in de bouw, werd een huis geprint met de grootste 3D-betonprinter van Europa. Recticel Insulation stapte mee in dit innovatieve bouwproject en levert isolatie.

5

18

30

Editoriaal

Let's hope for the best

6

Mooi renovatieproject Roozenburg in de Neefsteeg in Antwerpen-Noord

WTCB

Corrosie van warme daken met een zinken dakbedekking

24

Bijna elke woning moet tegen 2050 nog worden aangepakt

Nieuwe daken voor 21 historische arbeidershuisjes

Isolatiebarometer van Recticel roept op tot dringende actie

10

28

DSB en Derbigum realiseren dak voor waterbuffering

Gemeente Sint-Jans-Molenbeek voorkomt wateroverlast via het dak

Isolatiefabrikant zorgt mee voor wereldprimeur Kamp C in Westerlo

Recticel Insulation isoleert eerste 3D-geprinte woning

IBIC neemt initiatief voor baanbrekend onderzoek

Zoemdaken: groendak als thuishaven voor ‘wilde bestuivers’

34

Resterende 50% aandelen RBB N.V. overgenomen van Etex

BMI Benelux 100% eigenaar van dakpannenfabriek in Tessenderlo

36

Mensen uit de sector met verborgen talent

Stan Lion (Lion Dakwerken): kleinste café van ‘t land

14

ISO9001 – Van achterhaald certificaat naar kans in de crisis

Jelle Siaens: “Regeltjes en controle leveren geen kwaliteit.”

Roof Belgium • juli-augustus 2020

3

DUURZAME WATERDICHTING VOOR PLATTE DAKEN

Bent u als professioneel dakdekker geïnteresseerd in de laatste innovaties voor platte daken?

Dan is er goed nieuws!

De nieuwste IKO roofing brochure ligt voor u klaar!

Vraag vandaag nog uw alles-in-één gids aan op be.iko.com.

DAKDICHTING I WATERDICHTING I ISOLATIE

Let’s hope for the best

EDITO

Wanneer u dit leest is de bouwvakantie voor de meesten onder ons wellicht al achter de rug.

Maar zeker is dat niet… Tot 2/3 van de bouwbedrijven lag immers helemaal stil tijdens de coronacrisis en sommige aannemers besloten de periode van collectieve sluiting daarom te gebruiken om een beetje productietijd in te halen, uiteraard in samenspraak met hun werknemers. Hoe dan ook, ik hoop dat iedereen heeft kunnen genieten van een deugddoende vakantie óf dat binnenkort nog kan doen.

Meestal beginnen we de tweede helft van het jaar goed uitgerust en vol goede moed, met leuke vooruitzichten naar het najaar toe. Maar het voorjaar van 2020 heeft rake klappen uitgedeeld en niemand had kunnen vermoeden hoe erg onze gezinnen en bedrijven getroffen zouden worden door de pandemie. Wat de bouwsector betreft begint zelfs het enthousiasme voor de grootste optimist deuken te krijgen.

Op het moment dat ik dit schrijf is de grote vakantieuittocht volop aan de gang en reist men naar het buitenland alsof corona nooit heeft bestaan. Of dat een goede of slechte zaak is laat ik in het midden, maar het is afwachten wat de gezondheidstoestand van onze bevolking gaat zijn na terugkeer van al deze reizigers in ons eigen land. En wat de herfst en de winter ons gaat brengen... Let's hope for the best.

Maar de bouwsector vreest alvast dat het een bijzonder donkere herfst gaat worden en is zelfs bang voor een gitzwart 2021. Uit een enquête van de Confederatie Bouw waaraan 553 bouwondernemingen hebben deelgenomen blijkt dat bij 7 op de 10 bouwbedrijven het zakencijfer momenteel negatief is. De helft van de aannemers (49%) verwacht tegen het einde van het jaar veel minder activiteit. “Nu worden de orderboeken die voor de crisis goed gevuld waren afgewerkt, maar nieuwe opdrachten komen er amper bij”, aldus Robert de Mûelenaere, gedelegeerd bestuurder van de Confederatie Bouw. “Zonder ondersteunend beleid verzeilt onze sector vanaf het najaar in een diepe crisis.”

Ook op middellange termijn verwacht de sector weinig goeds. 4 op de 10 aannemers denken dat 2021 even slecht zal zijn als 2020, 3 op de 10 gaan uit van een nog slechter jaar, terwijl 6% vreest voor een ronduit rampzalig 2021. Het is dan op zich weinig verrassend dat 3,1% van de bouwondernemingen al vreest voor een faillissement de komende maanden. 21,7% van de bouwbedrijven denkt bovendien personeel te moeten afdanken tegen eind dit jaar.

Robert de Mûelenaere: “Het vertrouwen van onze sector is op een aantal maanden tijd compleet afgebrokkeld. Dat er geen federaal relancebeleid voor de bouw is uitgewerkt, heeft daar natuurlijk ook voor een groot stuk mee te maken.” De Confederatie Bouw zal in elk geval blijven ijveren voor een pakket maatregelen, zoals een tijdelijke btw-verlaging naar 6% op nieuwbouw, de veralgemening van 6% btw voor sloop-heropbouw, groene leningen en overheidsinvesteringen via het Nationaal Pact voor Strategische Investeringen.

Gunther Guinée Hoofdredacteur Roof Belgium

COLOFON Confederatie Bouw - Afwerking

Verantwoordelijke Uitgever

Hoofdredactie: Gunther Guinée

Lombardstraat 34-42 1000 Brussel Tel: +32 (0)2 545 57 10 Fax: +32 (0)2 545 58 59 www.confederatiebouw.be BTW: BE 406 479 092

Filip Coveliers Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel filip.coveliers@confederatiebouw.be

Antwerpsesteenweg 271 bus zeven • 2950 Kapellen Tel: +32 (0)3 888.27.33 gunther.guinee@telenet.be

Verschijningsfrequentie / Oplage 10 x per jaar • 9.410 exemplaren

Advertentieverantwoordelijke Steve Caufriez Tel: +32 (0)2 545 57 25 GSM: +32 (0)486 58 71 91 steve.caufriez@confederatiebouw.be

Redactie: Bram Schittecatte

Tel: 02/545 59 47 • Fax: 02/545 58 59 bram.schittecatte@confederatiebouw.be

Vormgeving: Abder-Razzaaq Boujdaini abder-razzaaq.boujdaini@confederatiebouw.be

De redactie ziet toe op het gebruik van fotomateriaal waarbij veilige werksituaties getoond worden. Zij is niet verantwoordelijk voor advertenties waarin onveilig werken wordt afgebeeld, dit gebeurt volledig onder de verantwoordelijkheid van de adverteerder.

Mooi renovatieproject Roozenburg in de Neefsteeg in Antwerpen-Noord

Nieuwe daken voor 21 historische arbeidershuisjes De Neefsteeg is één van de vele pittoreske steegjes die Antwerpen rijk is. Ze telt 21 historische arbeidershuisjes die aan een grondige dakrenovatie toe waren. In opdracht van de privéeigenaar voorziet de firma Roozenburg uit Rijkevorsel de woningen - die overigens erkend zijn als bouwkundig erfgoed - van een mooi nieuw pannendak.

De daken werden meteen ook van buitenaf voorzien van een nieuwe isolatielaag zodat de huisjes qua isolatiewaarde in elk geval voldoen aan de huidige normen.

De T-vormige Neefsteeg in Antwerpen werd genoemd naar De Neef, de eigenaar van de gronden waarop in 1881 alles bij elkaar 21 huisjes werden gebouwd. Met hun afmetingen van 3,5 op 4 meter zijn ze minuscuul klein. De huisjes bestaan uit 2 bouwlagen: het gelijkvloers en 1 verdieping met daarboven doorlopende zadeldaken bedekt met pannen. Er is telkens ruimte voor 1 slaapkamer. De historische woningen staan sinds 2019 beschreven als bouwkundig erfgoed.

Nieuwe dakspanten over bestaande constructie De huidige eigenaar vond in de firma Roozenburg uit Rijkevorsel de geschikte partner om de dakrenovatie uit te voeren.

“Er komt heel wat voorbereiding kijken bij een project als dit en we begeleiden de eigenaar daar volledig bij. Bij werken aan 140 jaar oude huizen duiken er namelijk altijd verassingen op, waarop dan snel en juist geanticipeerd moet worden.

Zo bleek bij de afbraak van het eerste woonblok dat bijna al het hout van de dakconstructie volledig verweerd was en sommige balken zelfs gebroken. Op dat moment moeten we snel schakelen en een passende oplossing berekenen, plannen en uitvoeren”, legt Doron Oogjen van Roozenburg Group uit. “Omdat alle plafonds van de 21 woningen tegen de oude kepers werden bevestigd, hebben we besloten om een nieuwe dakconstructie onder de vorm van dakspanten over de bestaande constructie heen te timmeren, zodat deze niet enkel het gewicht van de nieuwe pannen, maar ook de oude constructie draagt. De muurplaten waren compleet versleten zodat we onderaan een stuk van de kepers hebben gezaagd, nieuwe muurplaten aangebracht en de kepers vervolgens opnieuw verlengd en met de muurplaten verbonden.”

Glaswol in plaats van PIR De daken werden voorzien van een nieuw dampscherm waarop initieel zou worden geïsoleerd met 10 cm PIR, maar door de nieuwe wending met de dakspanten werd er uiteindelijk met minerale wol geïsoleerd. De glaswoldekens tussen

6

Roof Belgium • juli-augustus 2020



Ja, Ik wil Cash!

WORD OOK EEN GELUKKIGE FAKRO PRO DAKDEKKER! Vorig jaar hebben honderden dakdekkers deelgenomen aan de FAKRO PRO promotie.

Om hun cashback te krijgen hoefden ze zich enkel in te schrijven via www.fakropro.com en hun facturen op te laden op hun account.

Eenvoudiger kan het niet.

Begin ook te sparen op www.fakropro.com en geniet van de vele voordelen!

OPMETEN - PRODUCEREN - MONTEREN onze geïntegreerde aanpak DOWNLOAD UW AANVRAAGFORMULIER MUURAFDEKPLATEN VIA WWW.CLAERHOUTALUMINIUM.BE/NL/DOWNLOADS

MUURAFDEKPLATEN

Claerhout Aluminium, wij blijven de specialist.

Blokkestraat 2 | 8530 Harelbeke T +32 (0)56 35 15 56 | F +32 (0)56 37 00 85 info@claerhoutaluminium.be | www.claerhoutaluminium.be

GEVELBEKLEDING

REGENAFVOEREN

de spanten laten toe dezelfde isolatiewaarde te behalen, maar zorgen bovendien ook nog eens voor een betere akoestische isolatie, wat “in ’t stad” zeker een voordeel kan zijn.

Alle 21 dakramen werden vervangen door nieuwe Veluxramen en de gebruikte dakpannen zijn van het type Harmonica van Creaton. De (verhoogde) dakranden werden rondom afgewerkt met Cedral Board in de kleur haaigrijs, geleverd in vooraf gezaagde stroken van 30 cm zodat er ter plaatse niet meer moet worden gezaagd. Verder werden ook alle dakgoten vervangen door mooie en duurzame gegalvaniseerde hanggoten van het merk Lindab. Alle bouwproducten werden geleverd door Van Den Broeck Bouwmaterialen uit Lier en Schoten, vaste partner van Roozenburg. Vanwege de beperkte ruimte in het kleine steegje zorgde deze leverancier ook voor een optimale logistieke ondersteuning door middel van slimme deelleveringen en ook het inzetten van een meeneemheftruck (kooiaap) om de materialen zo dicht mogelijk bij het project te krijgen.

Werk in 3 fasen De renovatiewerken gebeuren in 3 fasen, waarbij de daken als eerste werden aangepakt. Die zullen eind deze zomer volledig vernieuwd zijn. Nadien pakt Roozenburg ook nog alle ramen en buitendeuren aan.

“Voor ons is dit een bijzonder project, niet alleen qua omvang maar vooral ook gezien de erfgoedwaarde van de huisjes.”, besluit Doron Oogjen. “Wij werken aan dit project met een team van 5 mensen en hebben zelfs een tuinman ingeschakeld om het groen in de straat te snoeien en te vrijwaren. Met onze 10 jaar ervaring in dakrenovatie kunnen we op deze manier een perfect eindresultaat afleveren.”

Roof Belgium • juli-augustus 2020

9

DSB en Derbigum realiseren dak voor waterbuffering

Gemeente Sint-Jans-Molenbeek voorkomt wateroverlast via het dak Met de bouw van het nieuwe gemeentehuis heeft Sint-Jans-Molenbeek niet enkel nagedacht over de duurzaamheid en de milieuvriendelijkheid van het gebouw zelf.

Ook de wateroverlast voor de omgeving werd meteen onder handen genomen door de realisatie van een dak dat het water grotendeels buffert.

De uitbreiding van het gemeentehuis van Sint-Jans-Molenbeek is een mooi voorbeeld van een passief gebouw, dat meteen een echte meerwaarde betekent voor de ganse buurt.

Het project werd dan ook van bij zijn ontwerp grondig en innoverend aangepakt en werd een volledig buurtontwikkelingsproject, met twee extra gebouwen voor sociale huisvesting en een groene wandelstraat tussen de Vandermaelen- en de Sint-Mariestraat. Het kreeg de naam project “Zinneke II”.

Voor de gemeente - die een voorbeeldfunctie op zich neemt - was het vanzelfsprekend dat ecologie en duurzaamheid in dit project centraal zouden staan. Een filosofie die volledig gevolgd werd door architectenbureau Pierre Blondel. Bij de aanbesteding voor het ontwerp hebben zij resoluut de duurzame kaart getrokken. Zo is het administratieve gebouw volledig passief, evenals de vijf sociale wooneenheden. Van deze laatste zijn er drie gecertificeerd passief. De andere twee zijn dat niet maar beantwoorden niettemin aan de Brusselse normen inzake passief wonen.

Ook in de omliggende elementen werd aandacht besteed aan het milieu en een positieve beleving. Het administratieve gebouw is langs de zijde van de wandelstraat opengewerkt zodat de bezoekers bij mooi weer van de aangename omgeving kunnen genieten en tegelijk toch in het oog kunnen houden wanneer het hun beurt is. De inplanting van de bomen en de waterpartijen zorgen ervoor dat het ook zo aangenaam vertoeven is in de wandelstraat.

10

Roof Belgium • juli-augustus 2020

Het project “Zinneke II” ontleent zijn naam niet alleen aan de plaats: onder de wandelstraat loopt een oude arm van de rivier de Zenne. Deze verwijst ook naar de duurzame aanpak inzake regenwaterbeheer.

Innoverende toepassingen voor regenwateropvang Zo’n 82,2% van de gemeente Sint-Jans-Molenbeek heeft een niet infiltreerbare ondergrond. Een goede reden dus om slim om te gaan met de waterhuishouding. In het volledige project werd dan ook ruim aandacht besteed aan regenwateropvang en -buffering: er werd een groot opvangbekken voorzien, maar ook de wandelstraat en de daken spelen een cruciale rol.

De waterpartijen op de begane grond (3) hebben een diepte van 3 cm. Zij vangen het regenwater op en zorgen nadien - samen met de bomen - voor de verdamping van het opgevangen water. Dezelfde werkwijze werd toegepast op de daken. Daar werd de regenwaterafvoer zo aangelegd dat al het regenwater niet onmiddellijk in de riolering terecht komt, maar dat een deel ervan op het dak zelf gebufferd wordt.

In de opbouw van de daken, zowel het groendak (2) als het grinddak (1), is voldoende ruimte voorzien om 4 cm water te bufferen. Dit water zal nadien deels op natuurlijke wijze verdampen en deels zeer langzaam wegstromen via het regenwaterafvoersysteem. Dankzij deze ingrepen vermindert de gemeente het risico op overstromingen en overbelasting van het rioolstelsel bij hevige regenval.

ren, nemen we natuurlijk de nodige voorzorgen aangezien een lek grote gevolgen kan hebben. In zo’n geval wordt er steevast gewerkt met een compartimentering van de dakopbouw. Zo zijn we zeker dat de gevolgen beperkt blijven, mocht er toch een lek ontstaan.”

Op het groendak werd er gewerkt met een dakopbouw bestaand uit een dampscherm, isolatie met constante dikte en een tweelaags bitumineus daksysteem in Derbigum, waarvan de toplaag een wortelwerende functie heeft: Derbigum SP WW. Het grinddak kreeg een dampscherm, een isolatie met constante dikte en een eenlaags geplaatste Derbigum SP FR. “Werken op een dak met 0 % helling neemt ook meer tijd in beslag.” licht Willy Coenen toe, “Het water loopt immers niet op natuurlijke wijze af. Is de ondergrond vochtig, dan



Specifieke werkwijze voor de dakwerken De manier van werken op een dak voor waterbuffering is enigszins anders dan bij een klassiek dak: de dakhelling bedraagt immers 0 %. Willy Coenen, algemeen directeur van de firma DSB die de dakwerken voor zijn rekening nam, legt uit: “Wanneer we een dak met waterbuffering uitvoeRoof Belgium • juli-augustus 2020

11

DSB en Derbigum realiseren dak voor waterbuffering

moet er telkens voor gezorgd worden dat alles kan opdrogen atypische architecturale mix van openbaar gebouw en socialvorens we verder kunnen werken.

Dit is het geval bij de keuze “ I e d e r e v o r m i s e e n u i t d aale g i woningen. n g o p zOok i c hdez e l f . ”voor duurzame en natuurlijke plaatsing van de hechtingsvernis, de isolatie, het dampmaterialen heeft meegespeeld, net als de regenwaterrecupescherm en de waterdichting. Enkel op die manier kan inratie en de zeer vooruitstrevende waterbuffering. Niet alleen gesloten vocht vermeden worden. Om zeker te zijn dat alles op het dak maar ook op de begane grond en ondergronds volledig waterdicht was, hebben we - voor de plaatsing van via het aangelegde stormbekken. Ook het zuinig energiehet groendak en het grind - het volledige dak onder water verbruik pleitte in het voordeel van dit project. Elektriciteit, gezet. Dit is natuurlijk de ultieme test om na te gaan of een verwarming, ventilatie en koeling kregen daarin bijzondere dak écht goed waterdicht gemaakt is.” aandacht. Verder werden de grinddaken van zonnepanelen voorzien en speelt de oriëntatie van het gebouw een grote Ook de architecten Pierre Blondel Architectes zijn tevreden rol. De Zuidzuidoost oriëntatie zorgt ervoor dat er volmet het toegepaste daksysteem: “Aangezien we dikwijls met doende natuurlijke lichtinval is zodat extra verlichting tot openbare aanbestedingen te maken hebben, kunnen we een minimum beperkt kan worden. Tegelijk maakt deze nu eenmaal niet de merken benoemen die onze voorkeur inplanting ook dat er in de winter een spontane opwarming hebben. Maar we willen wel steeds duurzaam handelen. van het gebouw plaatsvindt, terwijl in de zomer de aangeDaarom vragen wij toch garanties op lange termijn voor plante bomen voor afkoeling zorgen. belangrijke elementen zoals de waterdichting en is ook een continue evolutie van het materiaal volgens de recentste Met het concentreren van al deze milieuvriendelijke technormen een belangrijk criterium voor ons. Derbigum is één nieken in een veel bezocht, publiek gebouw hoopt men de van de merken die hieraan voldoet en de nodige garanties bewoners, gebruikers en bezoekers te sensibiliseren voor de en betrouwbaarheid biedt.” energieproblematiek en het milieu.

Laureaat Voorbeeldgebouwen Stad Brussel In 2013 was dit project “Zinneke II” overigens laureaat in de wedstrijd Voorbeeldgebouwen van de stad Brussel, aangezien architectenbureau Pierre Blondel het zo duurzaam mogelijk heeft gemaakt. Een mooie uitdaging gezien de

12

Roof Belgium • juli-augustus 2020

Voor de realisatie van dit project heeft Pierre Blondel Architectes samengewerkt met het studiebureau MK Engineering voor de speciale bouwtechnieken en de energie-eisen. Voor de stabiliteitsstudie werd er beroep gedaan op BESP en voor de indeling van de buitenruimte op MSA.

BEVAD bedankt zijn corresponderende leden :

www.buzon.eu

www.rubberfuse.be

ADHESIVES & SEALANTS ROOFING PRODUCTS

“ De kracht van Icopal Synthetic Membranes is het bieden van een kennisplatform aan alle

afdichten en beschermen

RENOLIT ALKORPLAN RENOLIT ALKORTEC RENOLIT ALKORTOP

www.renolit.com/roofing Icopal Synthetic

Membranes

Icopal Synthetic Membranes BV is

Renolit pub "dakspecialist op internet" 40 x 24 mm 25/06/15 LIGGEND 10:50 06.indd 1

onderdeel van de Icopal Group; een van

betrokken partijen, vanaf ontwerp

’s werelds grootste producenten van

tot realisatie. Alleen op deze

voor bouwconstructies.

manier kunnen stedenbouw, architectuur, duurzaamheid, constructie, installaties, bouwfysica en bouwmethodiek elkaar versterken in een integraal ontwerp. De technisch adviseurs van Icopal Synthetic Membranes ondersteunen voortdurend dit proces en maken daardoor een optimale productkeuze en -toepassing mogelijk. ”

afdichting- en bescherming producten

AABO TRADING De ruimst gesorteerde adviesvakgroothandel in dakmaterialen

WWW.AABO.NL

Icopal Synthetic Membranes heeft meer dan 40 jaar ervaring in het produceren van versterkte kunststof dakbanen en folies.

De focus van Icopal Synthetic Membranes ligt op productontwikkeling, kwaliteit en een zeer hoge servicegraad. Mede hierdoor is Icopal Synthetic Membranes voor u een bouwpartner met grote toegevoegde waarde, van ontwerpfase tot uitvoering van uw project.



ISO9001 – Van achterhaald certificaat naar kans in de crisis

Jelle Siaens: “Regeltjes en controle leveren geen kwaliteit.”

Heeft ISO9001, de bekende norm voor kwaliteitsmanagementsystemen afgedaan? Als we Jelle Siaens mogen geloven is dat zeker niet het geval. Hij ziet juist nu – in dit onzekere coronatijdperk – volop kansen voor dienstverlenende organisaties om zich hiermee te profileren. Maar daarvoor is wel een radicale aanpak en een nieuwe visie nodig.

Daarom schreef hij het boek “Hoe ISO9001:2015 wél werkt”, dat sinds 1 juli als e-book of in paperback versie te verkrijgen is.

14

De Antwerpse Jelle Siaens heeft als externe ISO9001-auditor meer dan 17 jaar praktijkervaring in de dienstverlenende sector in België, Nederland, Frankrijk en de VS. Met zijn eerste boek wil hij dienstenorganisaties een oplossing bieden om het kwaliteitsbewustzijn bij jong en oud te stimuleren zodat ze meer plezier op het werk beleven.

Jelle Siaens: "ISO9001-consultants, gecertificeerde organisaties en certificatie-instellingen: ze houden elkaar voor de gek! Certificatie gebruiken om medewerkers te controleren of ze wel volgens de intern opgestelde regeltjes werken levert géén kwaliteit op. Het is een schoolse manier om orde en structuur af te dwingen, zoals bepaald door het management. Het creëert een cultuur van angst voor bestraffing en dat doodt de creativiteit. Zo ondermijnt het juist de klantgerichtheid!”

In deze uitgave biedt Jelle een vernieuwende kijk op de zeven kwaliteitsmanagementprincipes waarmee dienstverlenende organisaties nog veel klantgerichter kunnen opereren.

En dat is volgens hem broodnodig, want zonder klanten, geen business.

Als ervaren lead-auditor windt Jelle Siaens er dan ook geen doekjes om. Hij is gepassioneerd over de in 2015 aangepaste ISO-normering voor dienstverlenende organisaties (de ISO9001:2015) maar ziet in de praktijk hoe deze norm door een verkeerde interpretatie eerder het tegenovergestelde be-

Roof Belgium • juli-augustus 2020



EXPERTS IN WATERPROOFING & INSULATION

BITUMINEUZE WATERDICHTING

√ √ √ √ √

THERMISCHE ISOLATIE

SOPREMA NV I Bouwelven 5 I B-2280 Grobbendonk Tel: +32(0) 14 23 07 07 I info@soprema.be I www.soprema.be

Totaalaanbieder voor de gehele bouwschil Brede expertise in waterdichting & isolatie oplossingen Uitgebreid gamma 100% natuurlijke houtvezelisolatie van PAVATEX Praktijkopleiding in nieuw Club Expert trainingcentrum Roof Consulting: advies & ondersteuning op maat

HOUTVEZEL ISOLATIE

SYNTHETISCHE WATERDICHTING

VLOEIBARE WATERDICHTING

Uw vingers... onvervangbaar!

TKS 80 met SawStop-technologie Ernstige letsels behoren tot het verleden.

Wanneer het zaagblad in contact komt met uw huid, wordt het zaagblad in 4 milliseconden stopgezet en van het werkoppervlak weggetrokken.

Festool-vakmensen hebben ze alle 5 op een rij... en dat willen we graag zo houden.

Neem geen risico‘s met uw vingers.

Ze zijn tĂŠ belangrijk.

Alle info via www.festool.be/sawstop

reikt. Een gemiste kans, aldus de auteur, want organisaties hebben steeds meer te maken met mondige en veeleisende klanten. Ze moeten aan steeds hogere kwaliteitseisen voldoen om klanten nog tevreden te stellen. En de eisen van de ISO9001:2015-norm zijn volgens hem in dat opzicht brandend actueel!

De kritieke factor in het succesvol toepassen van de ISO9001-norm is volgens Siaens dan ook hoe leidinggevenden, kwaliteitsverantwoordelijken, consultants en auditoren deze norm interpreteren en implementeren. Alleen door de bril van ‘third generation leadership’, met een (meer) pragmatische en hedendaagse interpretatie, ervaren ze de grote meerwaarde voor klanten, medewerkers en de organisatie. De auteur omschrijft deze invalshoek als ‘de nieuwe kwaliteit’. In zijn boek biedt hij een nieuwe kijk op de zeven kwaliteitsmanagementprincipes waarmee organisaties en hun medewerkers weer écht klantgericht gaan denken én handelen.

Boekgegevens: Hoe ISO9001:2015 wel werkt – 7 (voor)waarden voor kwalitatief engagement op de werkvloer in het voordeel van klanten (Booklight uitgeverij) ISBN boek 9789492595201. Prijs: €29,95.

ISBN e-book 9789492595218. Prijs: €19,95.

Veilig bouwen: eerst denken, en dan doen!

Doe mee op safetymypriority.be

Roof Belgium • juli-augustus 2020

17

WTCB

Corrosie van warme daken met een zinken dakbedekking De afdeling Technisch advies en consultancy van het WTCB stelt sinds kort een stijging vast van het aantal schadegevallen aan warme daken met een zinken dakbedekking.

Uit de onderzoeken die wij hieromtrent gevoerd hebben, blijkt dat de aan de onderzijde van het zink aangebrachte coating slechts een beperkte bescherming biedt, wat het risico op corrosie in aanwezigheid van vocht doet toenemen.

Een zinken dakbedekking op een doorlopende ondergrond kan tegenwoordig volgens twee principes uitgevoerd worden: met of zonder ventilatie.

Geventileerde daken worden op traditionele wijze uitgevoerd. Wanneer het zink in deze configuratie in contact komt met het in de lucht aanwezige CO2, vormt het van nature een patina dat bescherming biedt tegen corrosie.

Bij niet-geventileerde dakopbouwen – ook wel ‘warme daken’ genoemd – staat de zinken dakbedekking (zie afbeelding 1, nr. 1) rechtstreeks in contact met de infrastructuur.

Dit type ontwerp maakt het mogelijk om: • de vorming van condensaten onder de metalen dakbedekking te beperken • de energieprestaties te verbeteren door de luchtbewegingen rondom de isolatielaag te verminderen.

Verschillende configuraties zijn mogelijk (zie TV 266, tabel 12). Zo kan de ondergrond ofwel opgebouwd zijn uit houten platen die op een stijve of halfstijve isolatie geplaatst worden, dan wel uit platen uit cellenglas. Ongeacht de gekozen

1 | Voorbeeld van een niet-geventileerde dakopbouw.

18

Roof Belgium • juli-augustus 2020

configuratie wordt de doorgang van lucht aan de onderzijde van het zink haast onmogelijk gemaakt. Om het metaal te beschermen tegen corrosie, moet er bijgevolg een beschermende bekleding (organische coating) aangebracht worden op de onderzijde van het zink. De dikte en de samenstelling van deze bekleding verschillen naargelang van de fabrikant.

In-situvaststellingen De afdeling Technisch advies en consultancy van het WTCB heeft recentelijk meerdere schadegevallen aan warme daken vastgesteld. Uit inspecties ter plaatse is gebleken dat deze beschadigingen te wijten waren aan de corrosie van het zink, die aan de onderzijde van de dakbedekking ontstaat en zich vervolgens verder ontwikkelt en dit, ondanks de aanwezigheid van een beschermende coating.

Deze processen leiden doorgaans tot aanzienlijke schade (zie afbeelding 2). Zo ontwikkelde de corrosie zich in bepaalde gevallen snel en werden de beschadigingen pas 18 maanden na de uitvoering van het dak zichtbaar.

De frequentie van de schadegevallen roept tal van vragen op, enerzijds met betrekking tot de beschermende coating die aan de onderzijde aangebracht wordt en anderzijds



EPDM

Project in de kijker: Residentie Kandinsky, Wemmel

Strakke architectuur en duurzame bescherming met

Ontdek onze projecten op vmbuildingsolutions.be

ZINK

Foto Tim Vandevelde

Project in de kijker : A

Apotheek, Muizen

Uitnodigende renovatie door een combinatie van glas, hout en steenwit zink van

EPDM

Project in de kijker: Project Soltis, Brussel

Gegarandeerde waterdichting voor een stedelijk renovatieproject met VM BUILDING SOLUTIONS WARRANTY

Interesse in EPDM: Europalaan 73, 9800 Deinze, T 09 321 99 21, info.be@vmbuildingsolutions.com Interesse in zink: Havendoklaan 12b, 1800 Vilvoorde, T 02 712 52 11, vmzinc.benelux@vmbuildingsolutions.com Maatschappelijke zetel: Schoonmansveld 48, 2870 Puurs-Sint-Amands - T 03 500 40 30

www.vmbuildingsolutions.be

omtrent de mogelijke invloed van bepaalde ondergronden.

Zo zou de duurzaamheid van deze laatste in vraag gesteld kunnen worden, met name in aanwezigheid van vocht.

Hoewel dit vocht slechts een beperkte impact lijkt te hebben bij geventileerde daken, kan de schade wel aanzienlijk worden bij warme daken.

WTCB-onderzoek Het WTCB heeft verschillende (natuurlijke of geprepatineerde) zinken dakbedekkingen met een beschermende coating aan de onderzijde onderzocht die bestemd waren voor de uitvoering van warme daken. De uitgevoerde proeven bestonden erin om: • de coatings aan de onderzijde te karakteriseren • de pH van de verschillende onderdelen van de dakopbouw te beoordelen • de corrosieweerstand van de beschermende bekledingen te beoordelen aan de hand van versnelde-corrosiesimulaties.

2 | Voorbeeld van schade door de corrosie van het zink.

Voor deze simulaties werden er twee types proeven uitgevoerd: • laboratoriumproeven om het gedrag van de dakbedekking in te schatten in geval van rechtstreeks contact met een laboratoriumoplossing enerzijds of met een oplossing die ontstaat door een maceratie van de verschillende onderdelen van de dakopbouw (rotswol, PUR, OSB en multiplex) anderzijds. De pH-waarde van de laboratoriumoplossingen werd bepaald op basis van voorafgaandelijke metingen op de dakelementen • proeven op maquettes, opgebouwd uit een zinken dakbedekking, een onderdak en een ondergrond uit OSB, multiplex of cellenglas. Deze proeven leunen dicht aan bij de ter plaatse aangetroffen configuraties. Om de insitucorrosieomstandigheden na te bootsen, werd er ofwel tussen de dakbedekking en het onderdak, dan wel in de ondergrond water ingebracht.

Bij de proeven op houten platen werd er systematisch schade vastgesteld. Deze schade was bijzonder groot bij OSB. Het is geweten dat niet-beschermd zink niet in rechtstreeks contact geplaatst mag worden met houten platen en andere verlijmde houtderivaten (zie TV 266, tabel 10). Uit ons onderzoek blijkt dat de coating aan de onderzijde van de dakbedekkingen en het onderdak niet volstaan om corrosie te vermijden.

Naargelang van de configuratie werden de proeven uitgevoerd bij 23, 60 en/of 70 °C. Dit zijn namelijk de temperaturen die in de zomer behaald kunnen worden op een zinken dakbedekking.

Resultaten Het WTCB-onderzoek heeft aangetoond dat de aan de onderzijde van het zink aangebrachte coating slechts een geringe bescherming biedt tegen corrosie in aanwezigheid van vocht in het dak. Zo volstaat het loutere contact met gedistilleerd water, dat een gelijkaardige samenstelling heeft als regenwater, om reeds na enkele weken te leiden tot blaasvorming in de coating en tot de corrosie van het zink. Deze fenomenen worden nog versneld door: • een stijging van de temperatuur, wat de grotere schade op dakschilden met een zuidelijke of zuidwestelijke oriëntatie verklaart • een verzuring van de pH die zich kan voordoen in stedelijke omgevingen of bij contact met bepaalde materialen van de dakopbouw (bv. OSB).

De meest reactieve dakbedekkingen zijn deze die opgebouwd zijn uit natuurlijk zink. Doordat geprepatineerd zink voorzien is van een dunne laag zinkfosfaat die dienstdoet als een bijkomende barrière, beschikt het immers over een grotere corrosieweerstand. Deze vertraagde reactie doet echter niets af aan het feit dat er wel degelijk schade optreedt.

Op dit moment laten enkel de ondergronden uit cellenglas toe om het risico op schade in te perken. Tijdens de proeven op dit materiaal werden er namelijk geen corrosieverschijnselen waargenomen.

Er zijn nog een aantal andere proeven aan de gang om de oorsprong van bepaalde corrosieverschijnselen te achterhalen. Ter beoordeling van de invloed van gestructureerde onderdaken op het corrosierisico werden er ten slotte ook enkele grootschalige maquettes ontwikkeld, die uitgerust werden met vocht- en temperatuursensoren.

E. Cailleux, dr., adjunct-laboratoriumhoofd, laboratorium Bouwchemie, WTCB D. Langendries, ir., senior projectleider, afdeling Materialen, daken en milieuprestatie, en communicatieverantwoordelijke Onderzoek en ontwikkeling, WTCB Bron: WTCB-Contact 2020/2

Opgelet!

Gelet op de bekomen resultaten raden wij momenteel uit voorzorg af om niet-geventileerde dakopbouwen te plaatsen, tenzij ze over een gebruiksgeschiktheidsattest beschikken (bv. opbouwen op cellenglas).

Roof Belgium • juli-augustus 2020

23

Bijna elke woning moet tegen 2050 nog worden aangepakt

Isolatiebarometer van Recticel roept op tot dringende actie

Om tegen 2050 de Europese energiedoelstellingen te halen, moeten bijna alle Belgische woningen nog onder handen worden genomen. Dat blijkt althans uit de Isolatiebarometer 2020 van Recticel Insulation, specialist inzake thermische en akoestische isolatie. Concreet gaat het om meer dan 3,5 miljoen huizen en appartementsgebouwen die hetzij gesloopt en herbouwd zouden moeten worden, hetzij energetisch verbeterd om binnen 30 jaar een berekend energieverbruik van minder dan 100 kWh /m²/jaar (voor Vlaanderen en Brussel) of 85 kWh/m²/jaar (voor Wallonië) te halen.

“We staan inderdaad voor grote uitdagingen”, geeft Pieter Bailleul, Technical Manager Belux van Recticel Insulation aan. “Maar onoverkomelijk zijn die niet. Zolang we met z’n allen maar anders over onze woning gaan denken. Vooruitdenken vooral. En, als we renoveren, dat we dan voorrang geven aan isolatie of na-isolatie van daken, muren en vloeren. Want met die ingrepen kan op de meest

24

Roof Belgium • juli-augustus 2020

efficiënte en de financieel meest interessante manier richting de energieambities 2050 worden gegaan”.

Gewestelijke vertaling van de Europese ambities 2050 In het kader van de Europese Green Deal en de Overeenkomst van Parijs heeft ook België zich ertoe verbonden een strategie te ontwikkelen om zijn

broeikasgassen tegen 2050 met ten minste 80 tot 95 % te verminderen ten opzichte van 1990, om zo de stijging van de globale gemiddelde temperatuur ruim onder 2 °C te houden.

Vermits de huishoudens verantwoordelijk zijn voor 13,2% van de totale Belgische uitstoot - en dus meer broeikasgassen uitstoten dan de landbouwen afvalsector samen - , spelen de

• Eind 2019 lag in Vlaanderen de gemiddelde energiescore voor een huis op 481 kWh/m²/jaar (E-label) en voor een appartement op 290 kWh/m²/jaar (C-label). Slechts 1% van de huizen en 4% van de appartementen haalde het tegen 2050 beoogde A-label (gemiddelde energiescore van 100 kWh/m²/ jaar of beter).

Pieter Bailleul, Technical Manager Belux Recticel Insulation

langetermijnstrategieën die betrekking hebben op de aanpak van het Belgische residentiële gebouwenpark een belangrijke rol. Deze langetermijnrenovatiestrategieën komen erop neer dat elke Belgische woning tegen 2050 veel betere energieprestaties moet kunnen voorleggen. Deze ambities worden in de 3 gewesten echter op een verschillende manier concreet vertaald.

Zo streven Vlaanderen en Brussel voor elke woning naar een gemiddelde berekende energiescore van 100 kWh/ m²/jaar of minder, wat in Vlaanderen neerkomt op een label A of A+, en in Brussel overeenstemt met een label C+ of beter. Wallonië ambieert net als Vlaanderen een label A of beter, maar daar wordt een A-label pas toegekend vanaf een Espec van maximum 85 kWh/m²/jaar.

Enorme uitdagingen voor de residentiële sector Hoe verschillend de concrete formuleringen van de renovatieambities 2050 ook mogen zijn, de uitdagingen op het vlak van de verbetering van de energieprestaties van ons woningbestand zijn voor alle 3 de gewesten enorm te noemen. Zo blijkt uit de Isolatiebarometer 2020 van Recticel Insulation, die de energieprestaties van het huidige Vlaamse, Brusselse en Waalse woonbestand naast elkaar legde.

• In Wallonië bedroeg in 2019 de gemiddelde energiescore van een woning – huizen en appartementen samen – , 459 kWh/m²/jaar oftewel een F-label.

Slechts 1,1% van alle Waalse woningen (0,2% van de huizen en 2,3% van de appartementen) behaalde een PEBscore van 85 kWh/m²/jaar en draagt dus nu al het geambieerde A-label.

• Slechts 1,74% van de huizen en 8,91% van de appartementen van de 259.875 Brusselse wooneenheden waarvoor tussen mei 2011 en januari 2020 een EPB-certificaat werd opgesteld, scoorde een label C + of beter, wat de Brusselse vertaling is voor een maximale gemiddelde energiescore van 100 kWh/m²/jaar.

Samen komt het erop neer, dat in België 99% van alle huizen en 95% van alle appartementen nog niet voldoen aan de energieambities 2050. Dat is bijna het volledige Belgische woongebouwenbestand.

Isolatie verdient absolute prioriteit Pieter Bailleul: “Voor een bepaald deel van deze woningen – deze die echt structurele gebreken vertonen, waarin de woonkwaliteit echt ontoereikend is of waar de energienormen echt niet haalbaar zijn door bijvoorbeeld het rooilijndecreet – moet je je afvragen of sloop en heropbouw economisch niet zinvoller zou zijn. In Vlaanderen kan je hiervoor trouwens een sloopen heropbouwpremie van 7.500 euro krijgen. Maar bij het merendeel van de woningen kunnen de energieprestaties alsnog worden opgekrikt door middel van energetische renovatie. En wie dan daaraan begint, moet steeds het basisprincipe van de Trias Energetica in gedachten houden”, stelt dhr. Bailleul.

“Dit principe komt erop neer dat, om op een maatschappelijk verantwoorde manier energie te besparen, je eerst en vooral energieverspilling moet tegengaan door goed te isoleren. De meest koolstofarme energie is immers de energie die je niet verbruikt. In tweede instantie maak je maximaal gebruik van energie uit duurzame bronnen: zon, wind, grond, water. En tenslotte gebruik je de fossiele brandstoffen die je toch nog nodig zou hebben zo efficiënt mogelijk, bijvoorbeeld door middel van een warmtepomp of een condensatieketel. Wie dit Trias Energetica-principe respecteert en begint met te investeren in isolatie, gaat niet alleen het verstandigst te werk bij zijn renovatie maar zal er ook veel sneller en efficiënter in slagen om de energieprestaties van zijn woning te verbeteren en sprongen vooruit te maken in de energieklasse van zijn woning.

Veel sneller dan wie investeert in energiezuinige technieken voor verwarming, sanitair warm water, ventilatie of stoomproductie.”

Grootste potentieel schuilt in de bouwschil Hoewel bij het merendeel van de Belgische wooneenheden het dak volledig of gedeeltelijk geïsoleerd is, met name 87% van de Vlaamse daken, 88% van de Brusselse daken en 64% van de Waalse daken, heeft nog steeds meer dan 20% van de Belgische woningen (meer dan 750.000 woongebouwen in totaal) een dak dat helemaal niet geïsoleerd is.

Muurisolatie is in nog veel minder woningen aanwezig: slechts 58% van de Vlaamse woningen, 34% van de Brusselse woningen en amper 16% van de Waalse woningen hebben volledig of gedeeltelijk geïsoleerde buitenmuren. Samen heeft dus bijna 60% van de Belgische woningen (meer dan 2,25 miljoen woongebouwen in totaal) buitenmuren die niet geïsoleerd zijn.

Ook inzake vloerisolatie is nog heel wat werk aan de winkel: in slechts 39% van de Vlaamse woningen, 35% van de Brusselse woningen en 15% van de Waalse woningen is de vloer op het Roof Belgium • juli-augustus 2020



25

Bijna elke woning moet tegen 2050 nog worden aangepakt

gelijkvloers of de (kruip)kelder gedeeltelijk of volledig van isolatie voorzien. In 70% van de Belgische woningen (meer dan 2,5 miljoen woongebouwen in totaal) is de vloer of kelder helemaal niet geïsoleerd.

Denk ook aan na-isoleren “De situatie is zelfs nog dramatischer dan het lijkt”, besluit Pieter Bailleul.

“Want zelfs de woningen die volgens deze statistieken voorzien zijn van dak-, muur- of vloerisolatie, zijn dat vaak maar gedeeltelijk. Of ze zijn onvoldoende geïsoleerd in die zin dat ze

26

Roof Belgium • juli-augustus 2020

zouden moeten worden nageïsoleerd om aan de energetische ambities 2050 te voldoen. Kortom, hoe je het ook draait of keert, je krijgt wellicht maar één keer de kans om goed te isoleren.

Als je het doet, doe het dan meteen goed. Met het oog op de energiedoelstellingen 2050 is isoleren de meest verstandige investering in je woning.

Niet alleen omwille van het comfort en de energiebesparing op korte termijn, maar ook omwille van de meerwaarde die je op lange termijn genereert. Afgaand op het huidige renovatietempo moeten we ons stilaan afvragen of de

overheidsmaatregelen wel voldoende toereikend zijn om mensen in beweging te brengen.”

Voor meer informatie, surf naar www. isolatiebarometer.be. Daar vindt u ook een uitgebreide whitepaper waarin nog dieper wordt ingegaan op de huidige isolatie- en renovatie-uitdagingen, trends en de praktische oplossingen voor het ideale renovatietraject.

Met Sita heb je altijd zicht op een goede afloop.

CONFORM

T V270

Sita voor de dakdekker.

Berekeningsservice met legplannen voor een perfect afvoersysteem Begeleiding door specialisten voor het juiste ontwerp en de correcte verantwoordelijkheid Informatie eenvoudig online: detailtekeningen en lastenboekteksten Eenvoudige plaatsing door op elkaar afgestemde onderdelen Training en opleiding tot echte vakspecialisten

Bernhard Tรถnnemann en Thomas Dreisilker AFVOERSPECIALISTEN

Contacteer ons voor meer info : F 0473 347350 E g.debruyne@sita-bauelemente.de

Alles over bouwen en verbouwen www.buildyourhome.be

Alles over bouwen en verbouwen www.buildyourhome.be

deel uitmaken van de 16.000 betrouwbare Wilt uWilt deeluuitmaken van de 14.500 betrouwbare aannemers aannemers dit ultieme platform voor en bouwers en verbouwers? op ditop ultieme platform voor bouwers verbouwers?

Surf Surf snel naar en word lid!en word lid! snelwww.confederatiebouw.be naar www.confederatiebouw.be

Powered by

Isolatiefabrikant zorgt mee voor wereldprimeur Kamp C in Westerlo

Recticel Insulation isoleert (foto’s © Kamp C)

Op Kamp C, het provinciaal Centrum voor Duurzaamheid en Innovatie in de bouw, in Westerlo werd een huis geprint met de grootste 3D-betonprinter van Europa.

De woning is negentig vierkante meter groot en werd in één stuk geprint met een vaststaande printer en vormt op deze manier een ware wereldprimeur. Ook Recticel Insulation stapte mee in dit innovatieve bouwproject en levert isolatie.

De allereerste 3D-geprinte demowoning in Vlaanderen is terug te vinden op het terrein van Kamp C in Westerlo en is in meerdere opzichten uniek te noemen. Het huis bestaat uit twee verdiepingen, is negentig vierkante meter groot en acht meter hoog en werd als één geheel geprint met een vaststaande 3D-betonprinter. Andere woningen die wereldwijd reeds geprint zijn, tellen slechts één verdieping en zijn bovendien vaak in delen in de fabriek geprint en vervolgens op de werf samengebouwd.

Het huis werd geprint als onderdeel van het Europese project C3PO (‘Co-creatie: 3D-Printen met Ondernemingen’) met steun van EFRO (het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling).

De projectpartners willen met deze prestatie de bouwsector warm maken om 3D-betonprinten te implementeren in hun bouwtechnieken. En er is al heel wat belangstelling vanuit de bouwwereld, want 3D-printen in de bouw is wereldwijd sterk in opmars maar in Vlaanderen is dit nieuw.

Daarom werd op dit terrein deze unieke locatie gecreëerd waar bedrijven uit de bouwsector samen met onderzoeksen onderwijsinstellingen volop met het 3D-printen kunnen experimenteren.

Drie keer zo sterk De druksterkte van het materiaal is drie keer hoger dan die van de klassieke snelbouwsteen en aan de hand van dit testgebouw zal er verder onderzocht worden of deze stevigheid ook op termijn behouden blijft. Naast de vezels

28

Roof Belgium • juli-augustus 2020

eerste 3D-geprinte woning die in het beton zitten, werd slechts minimale krimpwapening gebruikt.

Door de printtechniek wordt bovendien de bekisting van beton overbodig zodat er naar schatting zestig procent kan worden bespaard op materiaal, tijd en geld. Zo zou een woning in de toekomst in twee dagen geprint kunnen worden. Als je alle printdagen optelt, is het huis op Kamp C geprint in nauwelijks drie weken. De woning werd ontworpen als een demogebouw dat de technieken en mogelijkheden van het 3D-printen zoveel mogelijk wil tonen. Er werd een overhang geprint, er zitten sterk gekromde wanden in, verschillende wandtypes, enz. © Kamp C

Lage-energiewoning Ook over de klassieke bouwknopen werd grondig nagedacht en er werden tijdens het 3D-printen oplossingen voorzien zodat deze volledig koudebrug vrij zijn. Het huis werd op die manier uitgebouwd tot een lage-energiewoning die voorzien is van alle comfort zoals vloer- en plafondverwarming, speciale gevelzonnepanelen, een warmtepomp en een groendak.

Voor de dakisolatie van dit pioniersproject werd beroep gedaan op Recticel Insulation. Het dak is geïsoleerd met Eurothane® Silver en Eurothane® Silver A isolatieplaten, in dikte 120 mm met een RD-waarde van 5,45 m²K/W. Joël Pirotte (Recticel Insulation): “De bouwindustrie is in volle evolutie. We zijn trots en enthousiast om te kunnen meewerken aan dergelijke vooruitstrevende projecten die onze sector klaarstomen voor een boeiende toekomst.

Binnen onze duurzaamheidsstrategie staan we open voor nieuwe technolo-

gieën zoals 3D-printing. De innovatieve isolatieoplossingen van Recticel passen perfect binnen dit plaatje.”

Co-creatie met verschillende partners Tom Reynders (TRiAS architecten): “Van meet af aan waren wij enthousiast, benieuwd en kritisch tegelijkertijd naar de mogelijkheden van het 3D-printen. Als bureau zijn wij op verschillende schaalniveaus actief. Naast de architectuuropdrachten zijn wij bezig met hele stadsdelen te ontwerpen. Dit vraagt een continue reflectie en onderzoekende houding op de maatschappelijke tendensen. 3D-printen is één van de innovatieve onderzoekstrajecten waar wij actief en graag aan meewerken om uiteindelijk tot nieuwe inzichten te komen.”

Jona Michiels (groep Van Roey): “Als groep Van Roey geloven we in de relevantie van onderzoek en ontwikkeling.

Hoewel we weten dat 3D-printing als technologie nog niet op punt staat, is het toch belangrijk om nu reeds kennis te vergaren over één van de technologieën van de toekomst. Het zal immers nog ongeveer 5 jaar duren vooraleer we het commercieel echt zullen toepassen.”

Annelies Helsen (ViCre – Enterprise Innovation): “Innovatie - zowel het strategische als implementatie-luik - is onze core business. Co-creatie en het op één lijn brengen van partners met verschillende invalshoeken is daar een deel van. We hebben dan ook graag ingestemd op de vraag van Kamp C om onze kennis hieromtrent in te zetten voor het vernieuwende C3PO bouwproject.”

Roof Belgium • juli-augustus 2020

29

IBIC neemt initiatief voor baanbrekend onderzoek

Zoemdaken: groendak als thuishaven voor ‘wilde bestuivers’ In Antwerpen, Brussel en Gent werden in de loop van juni de allereerste zoemdaken aangelegd. Het zijn er in totaal veertien en ze maken deel uit van een project om de biodiversiteit een extra duwtje in de rug te geven. Het is de bedoeling om groendaken te ontwikkelen waarvan wetenschappelijk bewezen is dat ze een thuishaven vormen voor de zogenaamde ‘wilde bestuivers’.

Wanneer we de bestuiving bij bloemhoudende planten beschouwen, dan is de eerste soort die ons voor de geest komt de honingbij. Maar daarnaast zijn er ook nog andere insecten die een belangrijke rol spelen bij de bestuiving van bloemplanten. De drie groepen die het meest bijdragen aan stuifmeeloverdracht zijn - gerangschikt volgens volgorde van hun belangrijkheid de wilde bijen, de zweefvliegen en de vlinders.

30

Roof Belgium • juli-augustus 2020

80% minder insecten in 30 jaar tijd Zoemdaken zijn groendaken die extra geschikt zijn voor dit soort bloembezoekende insecten en vooral dus voor wilde bestuivers. En dat is nodig want de insectenpopulatie daalt dramatisch, wat een grote impact kan hebben op onze voedselketen. Driekwart van onze land- en tuinbouwgewassen zijn

afhankelijk van bestuivers (voor 85 procent van wilde bestuivers). Honingbijen alleen kunnen die klus niet klaren.

Maar factoren als klimaatopwarming, overbemesting (o.a. door stikstofdepositie), verkeerd gebruik van gewasbeschermingsmiddelen en het verlies aan habitat door dichte verstedelijking en landbouwintensivering hakken flink

in op de insectenpopulatie. In 30 jaar tijd daalde het aantal insecten met een duizelingwekkende 80 procent.

Groendakspecialist IBIC is de initiatiefnemer van het ‘Zoemdak’ en werkt samen met Natuurpunt Studie, Hogeschool PXL en KU Leuven, met de steun van VLAIO. “Het belangt ons allemaal aan om werk te maken van meer biodiversiteit.”, zegt Wim Garmyn, Innovation Engineer bij IBIC (Soprema Group). “Wij willen ons steentje bijdragen door onze groendaken te upgraden tot zoemdaken.

We stapten daarom naar Natuurpunt met de vraag: welke bestaande zadenmengsels voor extensieve groendaken zorgen voor een beplanting die wilde bestuivers lokken?”

Het antwoord was verbijsterend. De commerciële mengsels zorgen misschien wel voor variatie in de vegetatie wat er mooi en divers uitziet, maar geen enkel mengsel leek op papier effectief veel meerwaarde te bieden voor wilde bestuivers. “Dus ondanks het feit dat concurrenten ‘biodiversiteit’ gebruiken als term om bepaalde groendaken aan te prijzen, is er momenteel in de markt geen enkele speler die via een holistische kijk (plantenkeuze, substraattype, -dikte, en –opbouw, nestplaatsen…) en bijbehorende grondige aanpak (via proefopzet en analyses) een systeem in de aanbieding heeft dat effectief een bewezen duurzame bijdrage biedt aan de biodiversiteit.”

Toenemende vraag De vraag naar groendaken met een biodiverse vegetatie neemt echter toe.

“We mogen de kans niet laten liggen om in te spelen op die gunstige evolutie en zoemdaken te ontwikkelen die meerwaarde bieden aan wilde bestuivers”, zegt Wim Garmyn. “Maar wij geloven niet in luchtkastelen, dus is de vraag: hoe komen we tot een soortensamenstelling die effectief bewijst dat het én stressbestendig genoeg is voor een groendak én een significant verschil maakt in het lokken van wilde bestuivers?”

Een kolfje naar de hand van onderzoekers van Natuurpunt Studie (Jens D’Haeseleer en Pieter Vanormelingen), prof. em. Martin Hermy ( KU Leuven) en onderzoeksgroep PXL Bio-Research van Hogeschool PXL (Carmen Van Mechelen), die samen met IBIC en met steun van VLAIO 40 plantensoorten gaan testen op daken in Antwerpen (6), Brussel (4) en Gent (4). Wim Garmyn: “Ons doel is te komen tot een selectie van 20 tot 25 succesvolle soorten. Die willen we zo budgetvriendelijk mogelijk commercialiseren, zodat er zo weinig mogelijk financiële of praktische drempels zijn om ze daadwerkelijk te plaatsen.”

Groene (en zoemende) corridors in de stad De meest budgetvriendelijke groendaken zijn de zogenaamde extensieve daken met een relatief beperkt gewicht, die dus ook op heel veel woningen toegepast kunnen worden. Extensieve groendaken worden niet bevloeid en moeten min of meer zichzelf in stand kunnen houden. De beplanting moet onder meer langere periodes van droogte onder een blakerende zon kunnen weerstaan.

“Met het project dat nu loopt, willen we komen tot een wetenschapRoof Belgium • juli-augustus 2020



31

IBIC neemt initiatief voor baanbrekend onderzoek

pelijk onderbouwde studie waarmee we architecten en bouwheren kunnen overtuigen om voor een zoemdak te kiezen. Zoemdaken kunnen in verstedelijkte omgevingen groene corridors en uitwijkplaatsen opleveren waardoor de wilde bestuivers een groter gebied hebben om voedsel te vinden.”

wordt het eerst 'zoemdak', kaderend in de samenwerking tussen groendakspecialist Ibic en waterdichtingsbedrijf Soprema. Dit bijzondere groendak van het OCMW-gebouw is één van de verschillende test-zoemdaken die in Gent

worden aangelegd. Het zal geregeld gemonitord worden om te onderzoeken welke plantensoorten het best bij elkaar gedijen én de meeste insecten aantrekken.

Zoemdak in de praktijk: OCMW Gent Op het dak van het OCMW-gebouw in de woonwijk Nieuw Gent werd alvast een 'zoemdak' gerealiseerd van 150 vierkante meter. Hierop groeien weldra zo'n 40 soorten planten gekend voor het aantrekken van bijen, vlinders en andere insecten waarmee de Stad Gent de biodiversiteit in het centrum wil verhogen. De Stad heeft sinds 2002 al 80.000 vierkante meter aan groendaken gesubsidieerd er is dus al heel wat groen te vinden, maar dit

9 redenen om voor APOK als gevelpartner te kiezen!

DAK & GEVEL Gevelbekleding

1

Nabijheid

3

Technische ondersteuning

VMZINC

Vezelcement

5 7

High Pressure Laminate (HPL)

©B612 Associates - Massimiliano Salzotto

32

ADV_A5_ROOFBELGIUM_APOK.indd 1

Roof Belgium • juli-augustus 2020

Rockpanel

9

Gedetailleerde studie

2

Opmeting op de werf

4

Opleiding op de werf

6

Zaagwerk

8

Opmaak van een legplan

Grote voorraad

Snelle levering

Voor al uw vragen Gaëtan Maribro Gevel Product Manager T +32(0)470 10 28 36 g.maribro@apok.be www.apok.be

28/05/20 10:43

2-delig dakrandsysteem in aluminium

(beschikbaar in 70 mm en 100 mm hoogte met hetzelfde basisprofiel)

TIJDBESPAREND DANKZIJ VOORGEPONSTE, OVALE GATEN EENVOUDIG IN VERWERKING EN AFWERKING SNELLE WATERDICHTE AFWERKING VAN DE VOEGEN GESCHIKT VOOR EPDM MEMBRANEN VAN 1,2 MM - 2,5 MM

Claerhout Aluminium, wij blijven de specialist.

Blokkestraat 2 | 8530 Harelbeke T +32 (0)56 35 15 56 | F +32 (0)56 37 00 85 info@claerhoutaluminium.be | www.claerhoutaluminium.be

Resterende 50% aandelen RBB N.V. overgenomen van Etex

BMI Benelux 100% eigenaar van dakpannenfabriek in Tessenderlo BMI Benelux heeft op 2 juli 2020 de resterende 50% aandelen in RBB N.V. in Tessenderlo België overgenomen van Etex N.V. Met deze overname bouwt BMI Benelux haar marktpositie op de Belgische dakenmarkt verder uit met een eigen productielocatie in ons land.

BMI Group is medio 2017 ontstaan door de samenvoeging van Braas Monier (dakpannen) en Icopal (bitumen en kunststof dakbanen). Met deze fusie is de grootste producent van dakbedekkingssystemen voor platte en hellende daken in Europa ontstaan. Het assortiment omvat onder meer bitumen en kunststof dakbedekkingen, keramische en betonnen dakpannen, geïntegreerde zonne-energiesystemen, lichtgewicht stalen dakpanelementen en technisch advies. BMI Group heeft een hoofdkantoor in Engeland en heeft circa 9.600 medewerkers in meer dan 40 landen wereldwijd.

De recente overname van het RBB betonportfolio en de betonproductie van Etex sluit perfect aan bij de strategie van BMI Benelux. Als totaalaanbieder van complete daksystemen biedt deze overname de groep de mogelijkheid haar activiteiten op het gebied van het hellende daken nog verder uit te breiden.

Eigen productielocatie in België Bert de Ru, Managing Director BMI Benelux: "De overname van het resterende aandelenpakket uit de voormalige Joint Venture RBB in Tessenderlo sluit nauw aan bij de wereldwijde BMI Group strategie en ambitie om een totaal pakket aan oplossingen en systemen voor zowel het platte als het hellende dak aan te kunnen bieden. Deze overname maakt het mogelijk de markt en onze Belgische klanten nog beter van dienst te kunnen zijn. We kijken er naar uit om het team van RBB Tessenderlo welkom te heten in onze organisatie".

34

Roof Belgium • juli-augustus 2020

Niets dan voordeel voor de klanten De verkoopactiviteiten van de betonportfolio van RBB worden overgenomen door het Salesteam van BMI België.

"Deze overname biedt veel voordeel voor de klanten in België.”, benadrukt Daisy Saeys, Sales Director BMI België.

“Wij zijn een sterke leverancier in totaaloplossingen voor zowel het hellend als het plat dak en beschikken dan ook over een zeer brede kennis terzake. Daar gaan de klanten van profiteren, dus wat ons betreft is het een echte win/win situatie".

“We zijn ervan overtuigd dat RBB in goede handen zal zijn bij BMI Benelux.”, besluit Paul Van Oyen, CEO van Etex.

“Onze dochteronderneming Creaton Benelux zal zich kunnen concentreren op haar kernactiviteit – kleipannen – binnen het Creaton netwerk".

ALTIJD BESCHIKBAAR

WWW.MODDE.BE

UW GROOTHANDEL VOOR DE GEBOUWSCHIL Ons team staat altijd voor u klaar. Op de werkvloer krijgt u raad van specialisten in hun vak. Modde is makkelijk bereikbaar en beschikt over lange openingstijden. Ook op onze webshop kan je ons ruim aanbod bekijken. Want ‘altijd beschikbaar’ nemen we letterlijk. Voor u!

Van links naar rechts: Bert de Ru, Geert Speelmans, Gerard Holtmaat, Robert Broeckmans

Modde Heule

DAK

Modde Merelbeke Modde Oostkamp NIEUW! Toitmat Frameries Toitmat Tournai

GEVEL ZINK ISOLATIE

Roof Belgium • juli-augustus 2020

35

Mensen uit de sector met verborgen talent

Stan Lion (Lion Dakwerken): kleinste café van ‘t land In deze leuke rubriek gaan we telkens op zoek naar mensen uit de dak- of bouwsector met een bijzondere passie of een uitzonderlijk talent. Indien u iemand kent met een opmerkelijke verzameling of indien u zelf misschien in uw vrije tijd optredens verzorgt als drummer in een rockband, dan horen wij dat graag van u. Op die manier kunnen we dat verborgen talent eens in de kijker plaatsen en de persoon in kwestie uit de anonimiteit halen door hem of haar de verdiende aandacht te geven. Stan Lion is zaakvoerder van het gelijknamige dakdekkersbedrijf, vooral gespecialiseerd in zinkwerken, en is de trotse eigenaar van het kleinste café van ons land, gesitueerd in zijn eigen achtertuin.

Stan Lion heeft al heel wat professionele jaren op de teller maar denkt voorlopig nog niet aan stoppen, hoewel hij er een leuke hobby op nahoudt.

“Reken zelf maar uit: op mijn 22e begonnen… en tel daar intussen 46 jaar bij! Ik ben officieel dus pensioengerechtigd maar alle pistes liggen nog

36

Roof Belgium • juli-augustus 2020

open… bij leven en welzijn is het einde voor ons nog niet echt in zicht.”

Eigenlijk had Stan al een passie voor zink van in de schoolbanken. Hij ging naar de vakschool in de Londenstraat in Antwerpen en daar was een leraar die zijn interesse prikkelde en aanwakkerde.

“Die man kon dat ongelooflijk goed overbrengen: de manier van werken, de uitdaging. Zinkwerk is nooit tweemaal hetzelfde en dat maakt het juist zo boeiend. Wij maken dan ook alles zelf: staande naad, gevelpanelen, plooiwerk, noem maar op. Na mijn schooltijd heb ik voor drie bazen gewerkt en ben ik tweemaal veranderd



De Nationale Raad van Dak- en Dichtingswerken nodigt u uit op haar

save ate the d

27 NOV 2020

www.belgianroofday.be • In het licht van Corona zullen we er alles aan doen om de veiligheid, gezondheid en welzijn van exposanten, medewerkers en bezoekers te garanderen.

• In de ruime hallen van Brussels Kart Expo van 9u00 tot 19u30.

• Dé leidinggevende vakbeurs en het netwerkevent in de Benelux voor dakdekkers, dakafdichters, fabrikanten, architecten, voorschrijvers en vakmannen uit de dakensector....

• In de tent kan u getuige zijn van het “Belgisch Kampioenschap van Beste Jonge Dakdekker.”

• Steeds meer ondernemers krijgen met digitalisering te maken. Daarom wordt Digital Construction Brussels geïntegreerd in onze beurs.

Meer informatie en inschrijvingen als standhouder voor dit unieke evenement via steve.caufriez@confederatiebouw.be.

organisatie:

mediapartner:

• Gemoedelijke sfeer met gratis buffetten en drank.

• Mis ook het slotconcert niet.

initiatief van:

Mensen uit de sector met verborgen talent

van werk voor een hoger loon. Daarna heb ik mijn eigen zaak gestart, gespecialiseerd in sanitair en dakwerken. Na een paar jaar alleen te hebben gewerkt, nam ik mijn eerste meestergast aan.

We zijn gaandeweg gegroeid en hebben de klemtoon volledig op dak- en gevelwerken gelegd. Lion bvba bestaat ondertussen 46 jaar. Op een bepaald moment hadden we 16 man in vast dienstverband. Nu zijn we nog met een man of zes.”

Stan Lion woont in Kalmthout, ten noorden van Antwerpen, en houdt er als gepassioneerd gevel- en dakbekleder ook een bijzondere hobby op na.

Die andere passie speelt zich af achterin zijn tuin.

“Dat is inderdaad een uit de hand gelopen hobby. Ik noem het vaak mijn ‘kotje’, maar het is natuurlijk iets meer dan dat.”, vertelt een bescheiden Stan. Hij bedacht en bouwde in zijn achtertuin een kleine bistro. Volgens amateurcaféhouder Stan is het zelfs het kleinste cafeetje van het land.

“Het is amper 4 op 4 groot, maar het heeft alles wat er moet zijn! De toog die ik er heb staan komt uit het oudste café van Antwerpen. Het is heel gezellig ingericht met spiegels, houten lambrisering, een complete tapinstallatie, publiciteitsmateriaal van verschillende merken en ga zo maar door. De muziek die je hoort komt uit de mooie, oude jukebox en de stoof die ons hier op frissere avonden warm houdt is van mijn moeder geweest. Gezelligheid en nostalgie troef!”

Het kleinste café van het land is geen openbare zaak maar eerder een etablissement voor privéaangelegenheden waar Stan dan met veel trots en plezier als caféuitbater fungeert. “Ik heb voorlopig niet al te veel vrije tijd, maar als we die dan hebben is er altijd wel een gelegenheid te verzinnen om daar met familie, vrienden, zakenrelaties, enz. leuke momenten te beleven. Het ganse corona-gebeuren heeft ons de deur een tijdje doen sluiten voor bezoekers, maar ik hoop dat dat stilaan allemaal achter de rug is. Maar veel volk…kan er bij mij daar toch niet binnen.”

uw springplank naar zorgeloos ondernemen U start of heeft een bedrijf? Vertrouw dan op Formalis: • bij de afhandeling van al uw administratieve formaliteiten; • voor de inschrijving en wijzigingen in de Kruispuntbank van Ondernemingen; • voor onze expertise en kennis van de ondernemerschap.

Meer info via formalis.be

38

Roof Belgium • juli-augustus 2020

in samenwerking met

. #Staysafe e Anderhalv meter is

beter!

TOONAANGEVEND IN ALUMINIUM DAKRANDAFWERKING Roval Aluminium, onderdeel van het internationale concern Reynaers, is marktleider in aluminium dakrandafwerking voor zowel woningbouw als utiliteitsbouw en voor nieuwbouw- en renovatieprojecten. Behalve een uitgebreid assortiment standaarddaktrimmen, biedt Roval ook een ruime keuze in architectonische daktrimmen. Daarnaast is Roval in staat om voor vrijwel elke situatie oplossingen te bieden in de vorm van maatwerk.

Dat geldt ook voor de aluminium muurafdeksystemen die steeds vaker als dakrandafwerking worden toegepast. De aluminium dakranden en muurafdeksystemen kunnen in vrijwel alle Ral-kleuren worden geleverd en in brute, geanodiseerde of gemoffelde uitvoering. Kijk voor inspirerende projecten op www.roval.be

Kijk voor meer inspiratie op www.roval.be

Roval Aluminium Roval Aluminium is specialist in de ontwikkeling, productie en levering van aluminium bouwproducten voor daken en gevels. Tot het uitgekiende assortiment behoren onder meer aluminium dakranden, lekdorpels, muurafdeksystemen, balusters, groendakproducten, dakrand- en doorvalbeveiliging en privacyschermen.

Daarnaast biedt Roval Aluminium maatwerk in zetwerk. Mooi, functioneel en duurzaam.

JACK PLAATST VANAF NU SKYLUX DAKRAMEN

Uniek: Muggenhor aan de buitenkant

Plaats jij je dakramen graag snel, zonder gedoe achteraf ĂŠn tegen een mooie winstmarge? Werk samen met Skylux. Je monteert onze innovatieve dakramen net zo vlot als klassieke wenteldakramen.

En je klanten? Die maak je ook happy: zij krijgen een bijzonder kwalitatief kiepdakraam. Standaard muggenhor aan de buitenkant, kind- en inbraakveilig, makkelijk te reinigen ... Gedaan met de nadelen van een wenteldakraam!

Skylux is de toekomst voor jou ĂŠn je klanten.

Contacteer ons en wordt premium dakwerker!

Tel 056 20 00 00 - info@skylux.be