Uitgave van de Confederatie Bouw - Afwerking • Lombardstraat 34 - 42 • 1000 Brussel • Afgiftekantoor Gent X • Post P608094
De Vlaamse
Schilder
MAART 2019 DRIEMAANDELIJKS LEDENBLAD
#54
Decorateur, Behanger, Plaatser soepele vloerbekleding
Van de modder naar de werf: de opmerkelijke transformatie van Rob Peeters
Duaal leren, een stand van zaken Administratieve software op maat van de schilder Vlaamse schilders
Geen strepen. Geen stress.
Sigma Perfect. Schilderen zonder baanvorming. Zorgeloos een perfect en egaal eindresultaat, zelfs tijdens de meest uitdagende projecten. Sigma Perfect is dĂŠ matte muurverf met Smooth Layer Technology. Gerolde banen en aanzetten vloeien in elkaar over. Na droging zijn de gerolde banen onzichtbaar, zelfs bij veel lichtinval. Nadien iets bijwerken? Geen probleem. Voor meer info, ga naar een Sigma verkooppunt of kijk op sigma.be.
INHOUD
12
16
24
Van de modder naar de werf
Duaal leren
Administratieve software voor de bouw
Na meer dan een decennium als topsporter op het allerhoogste niveau kiest Rob Peeters voor een tweede carrière als schilder.
Is duaal leren het wondermiddel dat meer jongeren naar ons vak zal lokken? Een stand van zaken.
Een West-Vlaamse startup ontwikkelde administratieve software voor de bouw. De inspiratie haalden ze bij een schilder.
18
28
Voorwoord
UNIEP
Beursnieuws
Door Benoît Klinkers
InPaint buigt zich over de toekomst van het schildersvak
Elfde Dag van de Afwerking breekt alle records
20
30
5
6 Prikbord
16 Trends
2019 kleurt koraal
Ondernemingsrecht
BVBA wordt BV: België vernieuwt het vennootschapsrecht
Veiligheid
Nieuwe brochure over asbest
38 26
Ledenvoordeel
WTCB
Afwerkingen voor buitenhoutwerk: naar een classifcatie op basis van het toepassingsgebied
De Vlaamse Schilder • maart 2019
3
KRIJGT UW GEVEL
DE ZORG DIE HIJ VERDIENT?
Murfill® RP Siloxan Heeft uw gevel nood aan een fikse opknapbeurt? Wilt u uw gevel beschermen tegen weer en wind? Kies dan voor Murfill® RP Siloxan, onze elastische coating op basis van acrylaten-siloxanen voor nieuwbouw of renovatie. Naast de klassevolle matte uitstraling bieden zijn zelfreinigende, waterafstotende en elastische eigenschappen uw gevel de bescherming die hij verdient. Murfill RP Siloxan, de juiste keuze!
www.mathyspaints.eu
K WA L I T E I T
|
B E T R O U W B A A R H E I D
|
G A R A N T I E
EDITO
Inspirerend Beste collega’s, Verderop in dit blad kan u het verhaal lezen van Rob Peeters. Hij acteerde jarenlang op het allerhoogste niveau als veldrijder en beleeft nu een tweede carrière als schilder-decorateur. Voor mij, als voorzitter van de Vlaamse schilders, is dit een hartverwarmend en inspirerend verhaal. Rob, die jarenlang goed zijn boterham verdiend heeft in het lucratieve wereldje van de cross en die het luxeleven van een profwielrenner gewend is, voelt zich niet te goed om de mouwen op te stropen en zijn boterham te verdienen als schilder. En dat siert hem. Iemand als Rob zou makkelijk de neus kunnen ophalen voor onze job: hard werken en lange dagen kloppen voor een schijntje van het bedrag dat hij verdiende in de cross. Je zou haast gek moeten zijn. Maar dat is niet de manier waarop Rob naar ons vak kijkt. Hij ziet er vooral de positieve punten van in: de vrijheid van je eigen baas te zijn, de voldoening van zelf, met eigen handen iets te realiseren dat bij de klant een glimlach op het gezicht tovert, en de mogelijkheid om te werken in eigen streek, zodat er tijd overblijft voor de vrouw en kinderen. En laat daarin net de boodschap zitten die we uit dit verhaal moeten onthouden: in plaats van steeds te focussen op wat er beter kan in ons vak, moeten we misschien net iets vaker op alle positieve punten wijzen. Want geef toe: als iemand als Rob Peeters met veel ambitie en goesting voor een loopbaan als schilder kiest, waarom zou een net afgestudeerde 18-jarige dat dan niet kunnen doen? Collegiale groet, Benoît Klinkers VOORZITTER CONFEDERATIE BOUW - VLAAMSE SCHILDERS
COLOFON Confederatie Bouw Vlaamse Schilders
Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel Tel: +32 (0)2 545 57 10 Fax: +32 (0)2 545 58 59 www.vlaamseschilders.be
Verantwoordelijke Uitgever: Filip Coveliers Lombardstraat 34-42 • 1000 Brussel filip.coveliers@confederatiebouw.be
BTW: BE 406 479 092 De Vlaamse Schilder verschijnt in maart, juni, augustus en november.
Advertentieverantwoordelijke: Steve Caufriez Tel: +32 (0)2 545 57 25 GSM: +32 (0)486 58 71 91 steve.caufriez@confederatiebouw.be
Adreswijzigingen: ann.cassauwers@confederatiebouw.be
Administratie en redactie Eindredactie: Filip Coveliers
Redactie: Bram Schittecatte Tel: 02/545 59 47 • Fax: 02/545 58 59 bram.schittecatte@confederatiebouw.be Vormgeving: Abder-Razzaaq Boujdaini abder-razzaaq.boujdaini@confederatiebouw.be Nikka Cuypers nikka.cuypers@confederatiebouw.be Drukwerk: Graphius
Prikbord
Wie kroont zich tot “De Slimste Aannemer”? Goed nieuws voor West-Vlaamse lidbedrijven die een avond plezier willen maken en tegelijk een goed doel willen steunen. De Confederatie Bouw West-Vlaanderen organiseert samen met Randstad Construct en Jongbouw op vrijdag 22 maart namelijk de quiz “De Slimste Aannemer”. De opbrengst van het event gaat naar Zorghuis Oostende vzw.
WAAR EN WANNEER? Vrijdag 22 maart Confederatie Bouw West-Vlaanderen - B’aula Kortrijksestraat 389 - 8500 Kortrijk Inschrijven via de agenda op confederatiebouw.be/westvlaanderen
Confederatie Bouw zet volop in op veiligheid Ieder vinden in ons land meer dan 15.000 arbeidsongevallen plaats in de bouw. Een cijfer dat tot nadenken stemt. In 55% van de gevallen leidt dit tot een tijdelijke arbeidsongeschiktheid en helaas vallen er ieder jaar ook dodelijke slachtoffers. De bouw scoort daarmee zeer slecht op het vlak van veiligheid. Meer dan 10% van de geregistreerde arbeidsongevallen in België is afkomstig uit de bouw. Dat moet en kan beter! Daarom lanceert de Confederatie Bouw dit jaar een grootschalige campagne rond veiligheid. Arbeidsongevallen kosten onze bouwbedrijven niet alleen handenvol geld, elk ongeval is ook erg traumatiserend voor
6
De Vlaamse Schilder • maart 2019
het slachtoffer en alle andere aanwezigen op de werf. Wanneer we de bouw een beter imago willen geven, moeten we dringend werk maken van een mentaliteitswijziging op het vlak van veiligheid. Via de campagne willen we een echte veiligheidscultuur creëren in de bouwbedrijven. In een eerste fase richt de campagne zich daarom naar de zaakvoerders. Zij moeten immers overtuigd zijn dat we van veiligheid een absolute prioriteit moeten maken. Enkel wanneer deze mentaliteitswijziging van bovenaf gestimuleerd wordt, heeft ze kans op slagen. In de komende maanden houden we u via dit vakblad op de hoogte van het ver-
loop van de campagne. Neem nu alvast een kijkje op: MEER INFO: safetymypriority.be
Rewah Paint
Kaleisystemen
Verfsystemen
Kalei Liscio 2
Tensiocoat TQ
Tensiocoat TQ Quartz
Inducryl Faรงade TQ
Kalkverf Calciana
Unicover TQ
Natuurlijke kalkkalei Kaleiverf
rewah.com
Zuivere kalkverf
Silaan-hybrideverf Acrylaatverf
Acrylaat-hybrideverf
Isolprim
Kationisch isolerende primer, watergedragen, voor binnen (en buiten)
Ontdek ons nieuw gamma Estetik binnenverven
Prim
Hoogwaardige functionele acrylaatprimer voor binnen
Plafond Hoogwaardige aanzetvrije matte acrylaatafwerking voor plafonds
Mat www.rewahestetik.be
Hoogwaardige aanzetvrije matte acrylaatafwerking voor binnenmuren
Aedificas
Bouwbedrijven die kwetsbare jongeren helpen in de bloemen gezet De Aedificas Foundation, een initiatief van de Confederatie Bouw om bouwbedrijven aan te zetten tot het ondersteunen van wie het minder goed heeft in deze samenleving, heeft haar jaarlijkse Awards uitgereikt. Vier bouwbedrijven vielen in de prijzen: zij helpen jongeren die het uiteenlopende reden moeilijk hebben. De vier winnaars krijgen elk 5000 euro die ze moeten gebruiken om hun project verder uit te bouwen. vzw Toontjeshuis opgericht om inclusieve woonprojecten te ontwikkelen voor jongvolwassenen met een zorgbehoefte, zodat zij er levenslang kunnen wonen. • Medewerkers van RENOTEC (uit Geel) helpen vzw De Waaiburg voor bijzondere jeugdzorg, onder meer bij het aanleggen van de tuin en het buitenterras.
De Aedificas Foundation Awards, die jaarlijks worden uitgereikt door de Aedificas Foundation van de Confederatie Bouw, belonen bouwbedrijven die samen met non-profitorganisaties kwetsbare groepen re-integreren in de maatschappij. “De bouwsector wordt vaak omschreven als een ruwe en harde sector, maar toch bouwen heel wat bouwbedrijven niet enkel woningen en gebouwen, ze bouwen ook mee aan de toekomst van mensen die het moeilijk hebben
8
De Vlaamse Schilder • maart 2019
in onze samenleving”, legt Robert de Mûelenaere, Gedelegeerd bestuurder van de Confederatie Bouw uit. Ze doen met andere woorden aan maatschappelijk verantwoord ondernemen, een nog steeds wat dure term die eigenlijk inhoudt dat bedrijven hun warm hart tonen. Dit jaar beloont de Aedificas Foundation vier verschillende winnaars. Het gaat om volgende projecten: • DURABRIK (uit Drongen) heeft
• BESIX (uit Sint-Lambrechts Woluwe) ondersteunt vzw TADA (ToekomstATELIERdel’avenir), een zaterdagschool voor kwetsbare tieners. Medewerkers van BESIX geven er vrijwillig bijlessen zodat de onontgonnen talenten van die tieners ontwikkeld kunnen worden. Verder verleent het bouwbedrijf ook financiële steun aan dit project. • AELECTRICS (uit Nazareth-Eke) helpt vzw Liaan, die hulp biedt aan kwetsbare jongeren, meestal kinderen geplaatst in opdracht van de jeugdrechter. Het bouwbedrijf zorgt voor financiële ondersteuning en biedt hulp bij de verbouwing van het bestaand gebouw en het optrekken van een nieuw gebouw. Meer info op: www.aedificas-foundation.be
Life is easy NIEUW!
Titanium Door volgegoten bus: • Geen vezelverlies • Fijne balans Door supermengsel vezels: • • • •
Grote verfopname Streeploos en gelijkmatig resultaat Perfect besnijden Makkelijk te reinigen / bewaren
www.anzaverimex.eu
Prikbord
VDAB erkent stukadoor als knelpuntberoep
Aan het begin van ieder kalenderjaar publiceert de Vlaamse Dienst voor Arbeidsbemiddeling (VDAB) een lijst met knelpuntberoepen. Dat zijn jobs waarvan de werkgevers de openstaande vacatures niet ingevuld krijgen. Nieuw dit jaar op de lijst: de stukadoor.
Op de knelpuntberoepenlijst van 2019 staan een veertigtal beroepen uit de bouw. Daarbij klassiekers als werfleider/ conducteur voor de bouw, calculator en technicus studiebureau bouw. Deze drie maken al sinds jaar en dag deel uit van de top-10 van hardnekkigste knelpuntberoepen in Vlaanderen.
Kwantitatief tekort Bij de VDAB onderscheidt men drie oorzaken van knelpuntberoepen: kwalitatieve tekorten, kwantitatieve tekorten, of beroep die problematisch zijn omwille van de specifieke arbeidsomstandigheden • Kwantitatief tekort: er is een te lage
10
De Vlaamse Schilder • maart 2019
instroom uit het onderwijs, bijvoorbeeld omdat te weinig studenten die richting kiezen of omdat er geen schoolse opleiding voor bestaat. • Kwalitatief tekort: de kandidaten beschikken niet over de gevraagde bekwaamheden. • Specifieke arbeidsomstandigheden: weekendwerk, laag loon, zwaar werk, stress... In 2018 werd het beroep van stukadoor niet gecatalogeerd als knelpuntberoep, hoewel louter cijfermatig aan alle voorwaarden voldaan was om het inderdaad als kwantitatief knelpuntberoep te bestempelen. Dit jaar staat het wel op de lijst.
Schilder-decorateur en industrieel schilder zijn net zoals de voorbije jaren geen knelpuntberoepen.
Voordelig voor werkzoekende De erkenning als knelpuntberoep heeft tot gevolg dat de Rijksdienst voor Arbeidsbemiddeling (RVA) bepaalde gunsten kan verlenen aan werkzoekenden die een opleiding volgen om dat vak aan te leren. Zo hebben ze recht op bepaalde financiële voordelen of bestaat de mogelijkheid dat ze hun werkloosheidsuitkering kunnen behouden gedurende de duur van hun opleiding. Meer info: www.vdab.be/trends
Alles over bouwen en verbouwen www.buildyourhome.be
De nieuwe FLEX Giraffe
GE 7
Het schuurkoppen wisselsysteem Met het innovatieve wisselsyteem pakt u alle opdrachten flexibel en efficiĂŤnt aan. Door de hoge wendbaarheid schuurt u moeiteloos en bovendien zonder werkonderbreking muur en plafond. Dat zorgt voor nette en precieze resultaten en bespaart u veel tijd.
Vier verschillende schuurkoppen mogelijk
Wilt u deel uitmaken van de 15.400 betrouwbare aannemers op dit ultieme platform voor bouwers en verbouwers? Surf snel naar www.confederatiebouw.be en word lid!
Powered by
FLEX POWER TOOLS BVBA Industriezone Wolfstee Toekomstlaan 4 – 3 2200 Herentals info@flex-tools.be www.flex-tools.be
Getuigenis
Van topsporter tot beroepsschilder: het verhaal van Rob Peeters Sommige mensen leggen een apart traject af voor ze in onze stiel belanden. Rob Peeters is zo iemand. In 2012 zagen 1.500.652 televisiekijkende Vlamingen hoe hij een zilveren medaille behaalde op het wereldkampioenschap veldrijden in Koksijde. Rob hing vorig jaar zijn crossfiets aan de haak en koos voor een tweede carrière als beroepsschilder. Een beslissing die hij zich nog geen seconde beklaagd heeft. Twaalf jaar lang verdiende Rob Peeters de kost als beroepswielrenner. Tijdens zijn beste jaren streed hij wekelijks mee voor de prijzen in het veldrijden, met als uitschieter de zilveren WK-medaille in 2012. Honderdduizenden sportliefhebbers zagen week na week hoe hij door de modder baggerde en veldritgrootheden als Sven Nys en Niels Albert het vuur aan de schenen legde. In de laatste jaren van zijn wielercarrière haalde Rob niet meer hetzelfde niveau als in zijn gloriejaren. Hij moest met lede ogen toezien hoe de jongere generatie hem overvleugelde en besloot begin 2018 om op 32-jarige leeftijd zijn fiets aan de haak te hangen.
Een tweede leven “Omdat ik tijdens mijn humaniora een opleiding schilder- en decoratietechnieken gevolgd had aan Sint-Lutgardis in Mol, was het een voor de hand liggende keuze om schilder te worden. Ik dacht dat ik nog wel wist hoe dit vak in elkaar zat, maar toen ik voor het eerst opnieuw op een werf aan de slag ging, kon ik mijn ogen nauwelijks geloven. Op twaalf jaar tijd hebben de producten en materialen in deze branche een onwaarschijnlijke evolutie ondergaan. Toen ik de eerste keer aan de slag ging, begon ik eerst stroken in de ene richting aan te brengen en daarna de tweede laag kruislings daarop, om strepen in de verf te vermijden. Dat is hoe ik het destijds geleerd heb, maar blijkbaar is dat tegenwoordig niet meer nodig. Het is on-
12
De Vlaamse Schilder • maart 2019
Rob op het WK-podium van 2012, met naast het wereldkampioen Niels Albert en Kevin Pauwels Foto: Patrick Verhoest.
waarschijnlijk hoe mooi de verflagen nu in elkaar overvloeien. Het verschil met mijn schooltijd is enorm! Toen begonnen de watergedragen verven nog maar net op te komen. De producten van nu zijn echt vele malen beter! En niet alleen de verven zelf, maar ook het werkgereedschap heeft grondige veranderingen ondergaan. Zo had ik nog nooit met een verfrol met een lange steel gewerkt. Ik dacht dat dat iets voor kladschilders was!”.
Stap voor stap De transformatie van professioneel sporter naar hardwerkende stielman is
niet evident, bevestigt Rob. “Ik moest helemaal vanaf nul beginnen. Ik had geen vennootschap, geen materiaal, geen klanten. Niets. Mijn allereerste opdracht was bij mijn eigen moeder thuis. Ze liet me de gang schilderen en ze vertelde aan iedereen die het horen wou dat ik schilder wilde worden. Zo ging de bal aan het rollen en kreeg ik al snel de ene telefoon na de andere. In het begin kwamen alle opdrachten van familie of vrienden, maar via mond aan mond-reclame raakte mijn naam bekend hier in de Kempen. Stilaan krijg ik ook telefoontjes van mensen die ik niet ken. Ik mag dus zeker niet klagen. Ik ben nu zeven maanden als schilder aan de slag en ik heb nog geen dag zonder werk gezeten! En dat is een hele geruststelling. Ik weet nog dat ik drie rolletjes afplaktape kocht voor mijn eerste opdracht. Intussen heb ik gelukkig al het punt bereikt dat ik telkens een paar dozen tape bestel. Gezien de gang van zaken maak ik me geen zorgen over de toekomst. Ik ga ervan uit dat er voldoende werk is om mijn dagen te vullen.”
Lage instapkost Het feit dat je geen grote investeringen hoeft te doen om aan de slag te gaan als schilder, was voor Rob een doorslaggevend element om zijn kans te wagen als schilder. “Een schuurmachine en een goede stofzuiger zijn de grootste investeringen die je moet maken om te kunnen beginnen. Ik schat dat de opstart van mijn zaak me ongeveer 5.000 à 6.000 euro gekost heeft. De rest van het materieel
heb ik gaandeweg aangekocht. Die lage instapkost is voor een beginnende schilder een belangrijke troef. Het feit dat je geen financiële risico’s moet nemen of zware leningen moet afsluiten, maakt de drempel toch een flink stuk lager.”
Een nieuw leven “Wie het luxeleven van een profsporter gewend is, trekt uiteraard zijn ogen open wanneer hij in de bouw terechtkomt. Maar ik beklaag me mijn keuze niet. Het is hard werken, maar ik doe het graag en ik haal er veel voldoening uit. Het leven dat ik nu leid, is wel niet meer te vergelijken met mijn vroegere rennersbestaan. Mijn dagen beginnen nu om 7:30 ‘s morgens en ik werk door tot 17u in de namiddag. Dat is niet te vergelijken met het rennersleven! Als profwielrenner train je maar een paar uur per dag en breng je de rest al rustend door. Nu moet ik veel harder werken voor een fractie van wat ik vroeger verdiende, maar ik ben tevreden. Ik ben iedere avond comfortabel thuis bij mijn vrouw en kinderen en in de weekends klus ik af en toe nog wat bij als commentator bij het veldrijden op Proximus-TV. Zo behoud ik toch nog wat voeling met mijn vorige leven”.
Toekomst? “Ik hoop dat ik via deze stiel nog lang mijn boterham kan blijven verdienen. Als ik daarnaast nog af en toe wat kan bijklussen in het veldrijden, dan ben ik een tevreden man. Ik haal veel voldoening uit mijn werk, ik kan mijn agenda zelf beheren en ben mijn eigen baas. Wat wil een mens nog meer?” De Vlaamse Schilder • maart 2019
13
Trends
2019 kleurt koraal
Wat worden dé kleuren van 2019? Het kleureninstituut Pantone doet ieder jaar een voorspelling, die achteraf vaak blijkt te kloppen. Volgens het gerenommeerde instituut kleurt dit jaar koraalroze, maar ook groen blijkt een echte evergreen. Pantone kondigde eind 2018 aan dat ‘living coral’, een zachte koraalrode tint, de modekleur van 2019 zou worden. ‘Pantone Living Coral 16-1546’ is een schakering van oranje met een gouden ondertoon. De kleur straalt optimisme en vreugde uit, en deze natuurkleur moet volgens Pantone een tegengewicht
14
De Vlaamse Schilder • maart 2019
bieden tegen onze door technologie gedomineerde samenleving. Verschillende trendwatchers menen ook dat groen dit jaar erg trendy zal zijn. Vooral combinaties van verschillende groentinten zouden hoge ogen gooien. Een andere tendens is de opmars van
de invloed van het zuidelijk halfrond. Warme kleuren als aarde- en terracottatinten, oranje, donkerpaars en okergeel zullen ook aan populariteit winnen. Bruin wordt volgens sommigen zelfs ‘het nieuwe zwart’. Of al die voorspellingen ook waarheid worden, weten we over 12 maanden.
CapaWood, voor wie houdt van hout Hout is een mooi en natuurlijk product, zonder twijfel. Maar om hout langdurig te beschermen en mooi te houden is er zorg en bescherming nodig. Ontdek daarom CapaWood, ons gamma van geselecteerde houtbeschermingsproducten die speciaal ontwikkeld zijn om langdurige bescherming te bieden tegen extreme weersomstandigheden.
www.caparol.be
1
Onderwijs
De lessen uit drie jaar duaal leren
Enkele jaren geleden voerde Vlaanderen het duaal leren in. Hoe loopt het systeem intussen en welke knelpunten ondervinden de scholen en de bedrijven? Een stand van zaken. Bij de introductie van het duaal leren leefde de hoop dat deze nieuwe onderwijsvorm meer jongeren warm zou kunnen maken voor richtingen in het bouwonderwijs. Het duaal leren moest een sterker alternatief vormen voor het bestaande deeltijds leren. Te veel jongeren kwamen immers via het zogenaamde cascadesysteem in het deeltijds leren terecht. Het gevolg? Een deel van de leerlingen was schoolmoe en ongemotiveerd. Duaal leren moest gemotiveerde leerlingen aantrekken die bewust de keuze maakten voor een vakopleiding. Bij voltijds leren krijgen de leerlingen de vaardigheden op school aangeleerd, waarna ze die tijdens een stage in de praktijk
16
De Vlaamse Schilder • maart 2019
gaan toepassen. De essentie van duaal leren is dat de vakkennis en vaardigheden op de werkvloer zelf aangeleerd worden. Het resultaat? Een praktijkgerichte opleiding, die leerlingen moet afleveren die beter voorbereid zijn op de arbeidsmarkt.
Niets dan voordelen Voor de scholieren van de derde graad biedt duaal leren enkele interessante voordelen. Vooreerst brengen ze minder tijd door op de schoolbanken en meer tijd op de werkvloer. Ze leren meteen de kneepjes van het vak uit de mond van een ervaren vakman. In de regels rond het duaal leren is bovendien vastge-
legd dat de jongere tijdens zijn traject moet begeleid worden door een mentor. Bijkomend heeft de bouwsector bepaald dat de mentor een opleiding moet hebben gevolgd. Dat moet garanderen dat de student niet aan zijn lot overgelaten wordt, maar een goede begeleiding krijgt door een persoon die én zijn stiel beheerst én weet hoe hij zijn kennis moet overbrengen op de student.
dende werkzaamheden, maar ook bijvoorbeeld in het plaatsen van soepele vloerbekleding of het aanbrengen voor wandbekleding. Wanneer een bedrijf deze activiteiten niet aanbiedt, dan kan de school of de VDAB of een ander bedrijf dit deels overnemen. Maar in de praktijk zorgt dit voor heel wat gepuzzel. In de praktijk worden deze vormen van samenwerking nog nauwelijks toegepast.
Als klap op de vuurpijl ontvangen de scholieren ook nog een financiële stimulans: een leervergoeding van circa 450 tot circa 550 euro per maand. Voor een middelbare scholier is dit uiteraard een mooie som!
Tot slot stellen sommige bedrijven zich de vraag waarom ze zoveel tijd en energie in een leerling zouden stoppen, wanneer de leerling niet verplicht is om na zijn leertraject bij het bedrijf aan de slag te gaan. Als de leerling voor een ander bedrijf kiest, of opteert voor een carrière in een andere richting, zijn alle inspanningen voor niets geweest.
Bovendien kunnen de leerlingen die dit traject volgen ook een getuigschrift van de derde graad behalen. Met andere woorden: ze kunnen een aardige cent verdienen en tegelijk een volwaardig diploma behalen. Het duaal leren heeft op papier dus heel wat te bieden.
Hoe zit het in de praktijk? Eind 2018 stelden we vast dat het duaal leren maar moeilijk van de grond komt. Over heel Vlaanderen volgden slechts 66 leerlingen een traject van duaal leren in een bouwrichting. Daarvan waren er 19 leerling-schilders. Op Vlaamse niveau volgden in totaal 1.095 leerlingen in meer dan 40 studierichtingen een duale opleiding. Hoe komt het dan dat duaal leren in de bouwrichtingen zo slecht scoort? Het blijkt niet zo eenvoudig om partnerbedrijven te vinden die mee willen instappen in het systeem. Het systeem en de voordelen ervan zijn nog onvoldoende bekend. Er bestaan ook een aantal drempels voor de bedrijven die leerlingen een werkplek zouden willen aanbieden. Eerst en vooral vraagt duaal leren een veel grotere inspanning van het bedrijf dan het klassieke deeltijds leren. Het bedrijf moet een mentor aanstellen, die gedurende één dag een verplichte opleiding moet volgen. Vervolgens moet die mentor zich over de leerling ontfermen. Uiteraard is die leerling niet even productief als een andere werknemer, maar wanneer de mentor veel tijd en energie steekt in de opleiding van de leerling, zal ook zijn productiviteit een stuk lager liggen. Voor het bedrijf betekent dit dus een aanzienlijke investering. Daar staat wel overheidssteun tegenover. Als een onderneming één of meer ervaren werknemers inzet als mentor voor de opleiding van leerlingen, kan zij in aanmerking komen voor de doelgroepvermindering voor mentors. Dit is een vermindering van maximaal 800 euro per kwartaal op de patronale RSZ-bijdrage. Bij duaal leren is het de bedoeling dat de leerling een volledig beeld krijgt van het beroep, meer nog dan bij het vroegere alternerend leren en werken. Het opleidingsfonds Constructiv heeft daartoe standaardtrajecten uitgewerkt. Toegepast op het schildersvak betekent dit dan dat de leerling niet alleen getraind moet worden in het schilderwerk en alle voorberei-
Daar tegenover staat dat het duaal leren de bedrijven wel de mogelijkheid biedt om een leerling en zijn competenties grondig te leren kennen, veel meer dan tijdens een stage of via een sollicitatiegesprek. Tegelijk maken jongeren via dit systeem ook kennis met bedrijven uit de sector. Als jongeren nu het secundair bouwonderwijs verlaten zonder werk te zoeken in de sector, heeft dit vaak te maken met het feit dat zij de bouwbedrijven onvoldoende kennen.
Hoe zit het bij de scholen? Ook van de scholen vraagt duaal leren een flinke inspanning. Van de scholen wordt niet alleen verwacht dat zij de bedrijven vooraf screenen, de leraren moeten ook inspectiebezoeken uitvoeren op de ogenblikken dat de leerling effectief aan het werk is. Voor de leraren is dit niet altijd makkelijk in te passen in hun lessenschema. Het duaal leren betekent dat leerkrachten hun takenpakket grondig zien veranderen. In plaats van lesgever worden zij eerder begeleider. Niet alle scholen staan dus te springen om zwaar in te zetten op duaal leren. In sommige gevallen is het voor de scholen zelfs interessanter om de leerlingen voltijds in de school te houden.
Werk aan de winkel Hoewel duaal leren op papier dus een schitterend systeem is, draait het in de praktijk nog niet zoals het zou moeten. Het grootste probleem was tot nu toe het beperkte aantal scholen dat duale leertrajecten in bouwrichtingen aanbiedt. Vlaams minister van onderwijs Hilde Crevits heeft in samenwerking met Syntra Vlaanderen een grootschalige campagne gelanceerd om nieuwe werkplekken te vinden bij de bedrijven, hopelijk ook in de bouw. Bovendien is het duaal leren vanaf september 2019 niet langer een proefproject maar wordt het definitief uitgerold. Dat moet ertoe leiden dat vanaf het volgende schooljaar meer leerlingen in een groter aantal scholen hun leertraject deels op school en deels in een bedrijf zullen kunnen volgen. Meer info op: www.duaalleren.vlaanderen De Vlaamse Schilder • maart 2019
17
UNIEP
InPaint buigt zich over de toekomst van het schildersvak Begin dit jaar vonden twee belangrijke vergaderingen plaats in het kader van het internationale InPaint-project. Een stand van zaken. InPaint is een Erasmus+ project van de ‘International Association of Painting Contractors’ (UNIEP). Via InPaint wil UNIEP het schildersonderwijs in Europa beter afstemmen op de behoeften van de schildersbedrijven en de jongeren. Momenteel merken we dat te weinig jonge mensen toetreden tot ons vak. Ook blijkt dat het huidige schildersonderwijs niet voldoende afgestemd is op de noden en behoeften van de schildersbedrijven. Vaak hinkt het onderwijs achterop op de snel evoluerende materialen en technieken die onze schildersbedrijven hanteren. Om het schildersonderwijs een kwaliteitsinjectie te geven en beter af te stemmen op de realiteit van de werf, heeft UNIEP het InPaint-project gelanceerd, een project dat loopt in België, met partners in Duitsland, Groot-Brittannië, Tsjechië, Oostenrijk en Slovenië. Het doel is om aannemers, onderwijsinstellingen en fabrikanten uit de sector rond de tafel te brengen om te kijken hoe we het onderwijs efficiënter kunnen maken en tegelijk ook ons beroep een beter imago te geven zodat we jongeren overhalen om te kiezen voor een carrière in onze sector.
National Validation Workshop Eind januari verzamelden vertegenwoordigers van de verfindustrie, onderwijsinstellingen en schildersbedrijven in de gebouwen van IVP Coatings in Bussel voor een zogenaamde ‘National Validation Workshop’. Daarbij verzamelen alle betrokken partijen uit ons land om hun hun meningen en opmerkingen over het project te uiten. Dergelijke bijeenkomsten vinden in alle deelnemende landen plaats en maken deel uit van het project. Op die manier tracht UNIEP ervoor te zorgen dat het project wel voldoende rekening houdt met de concrete eisen en bezwaren van de sector. Daarnaast biedt het ook de mogelijkheid om InPaint af te stemmen op de specifieke eigenheden van ieder land en iedere regio. UNIEP wil dat ieder land een verbindingspersoon krijgt die helpt om de noden en behoeften van de aannemers en het onderwijs op elkaar af te stemmen, de zogenaamde ‘WBL-developer’ (WBL = Work Based Learning). Ook de rol en de invulling van deze WBL-developer kwamen ter sprake tijdens de National Validation Workshop.
18
De Vlaamse Schilder • maart 2019
De bevindingen van de verschillende partners in alle deelnemende landen worden nu gebundeld. Aan de hand daarvan wordt een profiel uitgewerkt waaraan de WBL-developer moet voldoen.
Opvolging Een maand later, begin februari volgde een tweede bijeenkomst in het Duitse Dresden, waar het profiel van de WBL-developer werd afgetoetst met de resultaten van de National Validation Workshops in de verschillende deelnemende landen. Ook tijdens het WBL-platform werd besproken en geëvalueerd. Op dit digitale platform zal alle informatie in het kader van het project beschikbaar worden gesteld voor het publiek en alle betrokken partijen. Later dit jaar volgt er nog een trainerscamp in Tsjechië. Het project InPaint eindigt eind september 2019. De bevindingen en resultaten worden gebundeld in een eindrapport dat online beschikbaar zal zijn. Meer informatie op: www.eu-inpaint.eu
STUC van Stoopen & Meeรปs Minerale afwerking in betonkwaliteit: sterk, watervast en toch puur natuur
KALK
STUC
LEEM
ROESTIQUE
CRUSTAL
KALEI
Decoratieve pleisters, verven & Stucvloeren www.stoopen-meeus.com
PURE CRAFTMANSHIP
Ondernemingsrecht
BVBA wordt BV: België vernieuwt het vennootschapsrecht Dit jaar komt er naar alle waarschijnlijkheid een ingrijpende verandering van het Belgische vennootschapsrecht. De meest in het oog springen de verandering is het feit dat de BVBA’s zullen vervangen worden door een nieuwe rechtsvorm: de BV. Maar dat is niet alles… Voor het eerst in bijna vijftig jaar voert de overheid een grondige modernisering door van het vennootschapsrecht. En dat is nodig, want doorheen de jaren was een kluwen aan vennootschapsvormen ontstaan, waarvan er verschillende zelden of nooit gebruikt werden. Van ongeveer 20 vennootschapsvormen gaat het in de nieuwe regeling naar zes. Ook moest het vennootschapsrecht aangepast worden aan de Europese regels (onder andere op het vlak van vrije vestiging) en hoopte de overheid onze regelgeving te vereenvoudigen en op die manier ons land ook aantrekkelijker te maken voor buitenlandse investeerders.
Van BVBA naar BV Wie vanaf 1 mei 2019 een nieuwe vennootschap wil oprichten, zal hoogst waarschijnlijk opteren voor een besloten vennootschap (BV). Deze nieuwe rechtsvorm wordt onder de nieuwe regelgeving de standaard rechtsvorm. De besloten vennootschap is bedoeld als een makkelijke, flexibele vennootschap, die geschikt is voor de meeste ondernemingen, van hele kleine tot hele grote. Een besloten vennootschap kan door één persoon opgericht worden. Tot nu toe kon dit alleen voor bvba’s. Die persoon kan zowel een natuurlijke persoon als een rechtspersoon zijn. Een belangrijk verschil met de bestaande BVBA’s, is dat er voor de oprichting van een BV geen startkapitaal
20
De Vlaamse Schilder • maart 2019
meer nodig zal zijn. Vroeger moest je minstens 18.550 euro inbrengen om een BVBA op te richten. Die ondergrens verdwijnt voor de oprichting van een BV. Dat betekent niet dat schuldeisers voortaan niet langer beschermd zullen zijn. Een ander mechanisme om schuldeisers te beschermen zal immers aan belang winnen, namelijk de verplichting om voldoende inbreng te voorzien om de activiteit te starten. De aandeelhouders zullen bij de oprichting dus nog steeds een inbreng verrichten. De aard en de omvang hiervan kunnen ze echter vrij bepalen, zolang het aanvangsvermogen bij de oprichting toereikend is om de activiteiten van het bedrijf uit te voeren gedurende een periode van twee jaar. De oorsprong van dat vermogen is veel
minder dan vroeger wettelijk geregeld. Het kan bijvoorbeeld bestaan uit een lening. De oprichters moeten het bedrag van dit aanvangsvermogen verantwoorden in een nieuw financieel plan, dat een verplicht document wordt bij de oprichting van de vennootschap.
Wat met bestaande BVBA’s? De nieuwe regels treden in werking voor nieuwe vennootschappen die vanaf vermoedelijk 1 mei 2019 worden opgericht. Bestaande BVBA’s krijgen tot 2024 de tijd om hun statuten aan te passen aan de nieuwe regelgeving. Bestaande BVBA’s die tijdens deze overgangsperiode een statutenwijziging willen doorvoeren, worden bovendien verplicht om de statuten
volledig in overeenstemming te brengen met de nieuwe regels, wat erop neerkomt dat ze in dat geval verplicht moeten omvormen tot een BV. Gedurende deze overgangsperiode van 5 jaar zullen er dus twee verschillende vennootschapsreglementeringen gelden in ons land.
Aansprakelijkheid bestuurders wordt begrensd Ook de regels rond de bestuurdersaansprakelijkheid veranderen. De wetgever kiest er uitdrukkelijk voor om die aansprakelijkheid vlot verzekerbaar te maken. Daarom wordt de aansprakelijkheid van elke bestuurder begrensd op een bepaald bedrag. De hoogte van dat bedrag is afhankelijk van de omvang van de vennootschap waarvoor de bestuurders optreden (zie tabel). De gemiddelden worden iedere keer genomen over de drie boekjaren voorafgaand aan de vordering van de aansprakelijkheid. Als de vennootschap nog niet oud genoeg is, neemt men de tijd verlopen sinds de oprichting. En voor alle duidelijkheid: het gaat hier niet om bedragen per bestuurder, maar voor alle bestuurders samen. De bedragen gelden voor alle aansprakelijk gestelde leden van bestuurs- of toezichtsorganen samen voor de hele vordering.
Wat met de tijdelijke (handels)vennootschap ? Ook voor de tijdelijke handelsven-
Tabel: Aansprakelijkheid van de bestuurders
€ 250 000
wanneer de gemiddelde omzet (exclusief btw) onder de € 700 000 per jaar blijft en het gemiddelde balanstotaal onder de € 350 000
€ 1 miljoen
wanneer de vennootschap niet in de vorige categorie valt en maximaal één van de volgende criteria overschrijdt: • een gemiddelde omzet (exclusief btw) van € 9 000 000 per jaar • een gemiddeld balanstotaal van € 4 500 000.
€ 3 miljoen
€ 12 miljoen
wanneer de vennootschap niet onder de twee vorige categorieën valt, maar ook niet onder de vierde en laatste categorie. Wanneer de vennootschap minstens één van de volgende grenzen bereikt of overschreden heeft: • een gemiddelde omzet (exclusief btw) van € 50 miljoen per jaar; • een gemiddeld balanstotaal van € 43 miljoen.
nootschap (THV) verandert er heel wat. Bij veel aannemers is deze rechtsvorm een populaire keuze voor grote projecten. Het is een manier om de taken, de kosten en de winsten te verdelen. Reeds met de wet van 15 april 2018 houdende hervorming van het ondernemingsrecht werd de naam van de tijdelijke handelsvennootschap gewijzigd in Tijdelijke Vennootschap (TV) en zijn deze Tijdelijke Vennootschappen verplicht zich in te schrijven in de KBO en moeten zij een eigen boekhouding voeren. (zie kader) Onder de nieuwe vennootschapsreglementering wordt de TV vervangen door een andere rechtsvorm: de ‘maatschap’. De maatschap is de enige vennoot-
NIEUWE REGELS VOOR T(H)V’S SINDS 1 NOVEMBER 2018 Sinds 1 november 2018 gelden al verschillende nieuwe regels voor TV’s. Zo zijn ze verplicht om een eigen boekhouding te voeren. TV’s die al actief waren voor die datum, krijgen een overgangsperiode van zes maanden die begint op 1 november 2018. Zij moeten een eigen boekhouding voeren vanaf het eerste volledige boekjaar dat begint na het verstrijken van de overgangsperiode. Een tweede wijziging die op 1 november 2018 in werking trad, is het feit dat TV’s zich moeten inschrijven in de kruispuntbank van ondernemingen (KBO). Bij nieuw opgerichte TV’s moet dit ogenblikkelijk gebeuren, bestaande TV’s krijgen daarvoor tijd tot 1 mei 2019. TV’s die deze verplichting niet nakomen, riskeren een strafrechtelijke boete tot 80.000 euro.
schapsvorm zonder rechtspersoonlijkheid die behouden blijft. Het gaat om een overeenkomst tussen twee of meer personen die hun nijverheid, geld of goederen samenbrengen, om de winst die daaruit ontstaat met elkaar te delen. De personen in kwestie kunnen zowel natuurlijke personen zijn als rechtspersonen, zeg maar ondernemingen. Het is perfect mogelijk om een tijdelijke maatschap op te richten. Niets houdt ondernemingen dus tegen om ook in de toekomst een op de TV gelijkende constructie op te zetten. Alleen zal ze een andere naam krijgen. Wanneer de oprichtingsovereenkomst het aandeel van de vennoten niet bepaalt, is ieders aandeel evenredig met zijn inbreng in de vennootschap. Als een vennoot alleen zijn nijverheid inbrengt, wordt het aandeel beschouwd als gelijk aan dat van de vennoot die het minste heeft ingebracht. De overeenkomst tot oprichting van de TV/maatschap zal dus in de toekomst zeer precies moeten vermelden hoe groot het aandeel van elk van de vennoten is. Leden van de Confederatie Bouw kunnen een meer gedetailleerde bespreking van deze nieuwe wetgeving vinden in het ledenblad ‘Bouwbedrijf ’ van december/januari. Via www.issuu.com/confed vindt u een elektronische versie. De Vlaamse Schilder • maart 2019
21
Veiligheid
Nederlandse spoorwegen op de vingers getikt voor blootstelling chroom-6 in verf In de Nederlandse nieuwsmedia is al maandenlang heel wat te doen over de schadelijke stof chroom-6. De Nederlandse Spoorwegen zouden honderden werkzoekenden die een re-integratietraject volgden immers blootgesteld hebben aan deze ernstig kankerverwekkende stof. De Nederlandse Spoorwegen, de gemeente Tilburg en het Nederlandse Spoorwegmuseum zijn ernstig tekortgeschoten in het aanbieden van een veilige werkplek voor ruim achthonderd werklozen, die tussen 2004 en 2012 verplicht tewerk zijn gesteld in het kader van een re-integratieproject. Dat is het harde oordeel van een onafhankelijke onderzoekscommissie die zich de voorbije maanden boog over het dossier. De werkzoekenden moesten in het kader van het re-integratieproject oude treinen afschuren en herschilderen. Eind 2015 kwam aan het licht dat daarbij het kankerverwekkende chroom-6 was vrijgekomen en dat de werkzoekenden niet over de gepaste persoonlijke beschermingsmiddelen beschikten. Ook in ons land zou in werkplaatsen van de NMBS in het verleden chroomhoudende verf gebruikt zijn. De onderzoeken daarrond lopen momenteel nog.
Wat? Chroom-6 (vaak ook chroom-VI genoemd) is een stof die vroeger vaak gebruikt werd in verven, primers en coatings. Chroomhoudende coatings bieden namelijk een heel goede bescherming tegen corrosie van ijzer of staal. Verven die chroom-6 bevatten, hebben bovendien een zelfherstellend vermogen. Bij een beschadiging in de verf lost het chromaat op in water en
22
De Vlaamse Schilder • maart 2019
vormt het een nieuw laagje in de kras. Dat voorkomt dat het onderliggende metaal gaat corroderen. Dankzij een chromaathoudende coating of verflaag wordt de levensduur van een voorwerp dus aanzienlijk verlengd. Bovendien is er in principe geen kans op schadelijke effecten voor de gebruiker. Enkel wanneer men de verflaag afschuurt, afkrabt of bestraalt, kan het schadelijke chroom-6 vrijkomen. En dat is wat er in Tilburg gebeurde.
Waar kan ik het aantreffen? Omwille van de goede roestwerende eigenschappen werden chroomhoudende
coatings en verven van de jaren ’60 tot de jaren ‘80 vooral gebruikt in bij industriële schilderwerken. Op schepen, defensiematerieel, bruggen, viaducten, treinen, vliegtuigen, bussen, maar ook op industriële objecten met een metalen ondergrond zoals fabrieken, hangars of opslagtanks, kan je dus chroomhoudende verven aantreffen. Veel van deze verflagen zijn vandaag nog steeds aanwezig. Zolang de verflaag of coating onaangeroerd blijft, is er echter geen enkel gezondheidsrisico. Pas wanneer men het geverfde oppervlak gaat schuren, slijpen, verzagen of verhitten, kunnen choom-6 deeltjes vrijkomen.
Projecten opvolgen doe je zo!
Kan uw administratie efficiënter? Calculatie, facturatie, planning en zoveel meer! Onze klanten ervaren een tijdswinst van 30%. Maak kennis met onze modules en ontdek hoe ROBAWS uw onderneming helpt groeien!
www.robaws.be De Vlaamse Schilder • maart 2019
Robaws / Blokkestraat 41B • 8550 Zwevegem / +32 (0) 56 22 22 29 / info@robaws.be
23
Digitalisering
Robaws: administratiesoftware voor bouwprofessionals met gebruiksgemak als troef Factureren, betalingen opvolgen, offertes beantwoorden,… bij het runnen van een schildersbedrijf komt een pak administratie kijken. Het West-Vlaamse bedrijf Robaws ontwikkelde een softwarepakket dat de aannemer flink wat tijd kan besparen en de administratie een stuk overzichtelijker maakt.
Michaël Van Robaeys staat aan het hoofd van Robaws. “Enkele jaren geleden werkte ik voor het Lokerse schildersbedrijf Buijsse Painting. Die ervaring leerde me dat veel schildersbedrijven baat kunnen hebben bij een software die de administratieve opvolging van de projecten vergemakkelijkt en efficiënter maakt. Dergelijke softwarepakketten bestaan wel, maar ze sluiten niet altijd goed aan bij de noden en behoeften van de aannemers in de bouw. De meesten zijn heel erg uitgebreid, met tal van mogelijkheden en opties. Ik stelde vast dat die overdaad vaak een drempel vormt voor de aannemers. Wie het niet gewoon is om met zo’n software te werken, moet zich erin inwerken en dat vraagt tijd en energie. En we weten dat tijd voor veel aannemers een schaars goed is,” aldus de Zwevegemse ondernemer.
Van A tot Z “Daarom wilde ik een softwarepakket ontwikkelen dat de aannemer ondersteunt bij al zijn administratie, maar tegelijkertijd heel eenvoudig en intu-
24
De Vlaamse Schilder • maart 2019
ïtief is. Vanuit dat vertrekpunt heb ik de Robaws-software ontworpen. Het opzet is eenvoudig: we hebben een softwarepakket gemaakt dat alle mogelijkheden bevat: van offertes, over klantenbeheer tot facturatie, maar de klant kan zelf bepalen hoe ver en hoe diepgaand hij in elk van die modules wil gaan. Wie onze software slechts op een heel basic niveau gebruikt, betaalt niet alleen minder, maar krijgt ook een veel eenvoudigere interface te zien, zodat de mensen niet overdonderd worden door de overvloed aan mogelijkheden. Zo kunnen de gebruikers vlot overstappen van hun traditionele manier van werken, naar ons gedigitaliseerde systeem. Wanneer ze echter vertrouwd raken met onze software, dan zullen we hen aanmoedigen om ook andere functies uit te proberen, als we ervan overtuigd zijn dat die de werking van onze klant kunnen efficiënter maken”.
te laten verlopen door gebruik te maken van de Robaws-software, dan komt een Robaws-medewerker langs. Hij gidst de aannemer doorheen de instellingen en samen wordt beslist welke functies de klant wel en niet zal gebruiken. Dat is meteen ook een eerste kennismaking met het pakket. Na deze opstart, die slechts een drietal uren in beslag neemt, is de klant reeds in staat om zijn weg te vinden doorheen de software. De klant bepaalt zelf welke modules hij wenst te gebruiken. Wil de aannemer voor bepaalde toepassingen liever met vertrouwde Excel-sheets, of met andere software blijven werken (bv. calculatie, bestellingen, boekhoudingspakketten,…) dan kan dat. Maar evengoed kan een bedrijf voor alle diensten de Robaws-software gebruiken. Robaws biedt namelijk alles wat nodig is voor de volledige bedrijfsvoering: klantenbeheer, offertes, voor- en nacalculatie, projecten, orders, bestellingen, facturatie, werkplanning, stockbeheer,…
Hoe werkt het?
Bovendien werkt Robaws zowel op desktop al op smartphone of tablets. En aangezien alle gegevens ‘in the cloud’ bewaard blijven, kunnen alle gebruikers de data op elk moment raadplegen, ongeacht waar ze zich bevinden. Vergelijk het met de app van een bank, waarop je ook op ieder moment je rekeningstanden kan bekijken en overschrijvingen kan uitvoeren.
Wanneer een bedrijf beslist om de administratie efficiënter en professioneler
De beheerder beslist bovendien wie toe-
Professionalisering en efficiënte gang heeft tot welke data. Zo bestaat de mogelijkheid om bijvoorbeeld de schilders enkel toegang te geven tot de werkplanning en de projecten, terwijl verkopers de offertes en klantenmodule kunnen raadplegen enzovoort. Het volledige pakket kan op die manier afgestemd worden op maat van het bedrijf.
Koppelingen “We weten dat veel bedrijven ook gebruik maken van andere, gespecialiseerde softwarepakketten. Denk maar aan bijvoorbeeld Archisnapper voor werfopvolging (lees daarover meer in De Vlaamse Schilder van november 2018, nvdr.), track-and-trace systemen, zoals dat van Geodynamics, boekhoudprogramma’s of systemen voor aanwezigheidsregistratie op bouwwerven. We willen onze klanten ook niet verplichten om daarmee te stoppen. Nee, wanneer ze tevreden zijn over het systeem waarmee ze werken, dan mogen ze dat gerust blijven doen. Onze informatici zorgen er in dat geval voor dat Robaws gekoppeld wordt aan die software, zodat beide systemen met elkaar communiceren en de gegevens van het ene platform automatisch ook gebruikt worden in het andere”.
“We willen dat bedrijven, die onze software gebruiken, eerst en vooral winst boeken op het vlak van efficiëntie,” vervolgt Michaël Van Robaeys. “Door administratieve gegevens te centraliseren, vermijd je veel dubbel werk en tijd die verloren gaat in het opzoeken van data. Alles zit in één pakket en alle gegevens zijn aan elkaar gekoppeld. Van de het eerste contact met de klant, over de meetstaten en de offerte, tot de nacalculatie en facturatie. Je moet dus niet telkens opnieuw alle gegevens invoeren. Ze zitten reeds klaar in het systeem. Aan het eind van het project krijg je met een klik op de knop een factuur in PDF-formaat, netjes afgewerkt met je eigen bedrijfslogo, waar alles al op voorhad ingevuld is. Wanneer je Robaws ook koppelt aan je e-mail, dan kan je die factuur automatisch verzenden naar de klant. Het BTW-attest en de algemene verkoopsvoorwaarden worden er dan automatisch in bijlage bijgestopt. Zelfs de boodschap in de e-mail staat op voorhand ingevuld. Bedenk eens hoeveel tijd je daarmee uitspaart op jaarbasis! Bovendien komt je bedrijf ook veel professioneler over bij je klant”. Door veel gegevens visueel voor te stellen in diagrammen en statistiekjes, krijg je bovendien een veel duidelijker zicht op bijvoorbeeld kostenstructuren. Ro-
baws maakt het op die manier makkelijker om te analyseren waar er bijgestuurd moet worden en hoe een bedrijf efficiënter kan werken.
Voor de bouw Robaws mikt vooral op bedrijven uit de bouw. De software is op verschillende manieren aangepast aan de noden en behoeften van bouwbedrijven. “We weten dat onze aannemers nogal verknocht zijn aan hun vertrouwde Excel-sheets,” vervolgt Michaël Van Robaeys. “En dus hebben we een verregaande integratie met Excel voorzien. Alle gegevens die in de Robaws-software zitten, kunnen met een klik op de knop geëxporteerd worden als Excel-sheet. Maar omgekeerd kunnen de gebruikers alle info ook uploaden in het systeem via Excel-werkbladen. We weten dat dit erg belangrijk is voor de klant. Maar er zijn nog tal van andere aanpassingen die specifiek bestemd zijn voor bouwbedrijven. Onze calculatiemodule bijvoorbeeld. Daarover hebben we regelmatig afgestemd met de mensen van het WTCB, die met hun C-PRO pakket ook ervaring hebben met de bouw. Maar ook tal van andere kleine aanpassingen zijn bewust aangebracht om de administratieve last van de aannemer te verminderen”. Benieuwd hoe het werkt? Neem dan een kijkje op www.robaws.be
De Vlaamse Schilder • maart 2019
25
WTCB
De Europese norm NBN EN 927 met betrekking tot de afwerkingen voor buitenhoutwerk is een twintigtal jaar geleden van kracht geworden. Hoewel de erdoor ontwikkelde aanpak tot doel heeft om praktisch te zijn, blijft deze norm miskend door de professionelen, die vaker teruggrijpen naar de diverse nationale leidraden (bv. STS 52.1). Dit artikel geeft een kort overzicht van het Europese classificatiesysteem en tracht een verband te leggen tussen de nationale benamingen en de Europese categorieën. Tot slot formuleert het een aantal nieuwe aanbevelingen op basis van de laatste aan de gang zijnde onderzoeken.
Afwerkingen voor buitenhoutwerk: naar een classificatie op basis van het toepassingsgebied Om het gebruik van onaangepaste afwerkingen te vermijden, is de door de normenreeks NBN EN 927 ontwikkelde aanpak gebaseerd op de bepaling van de technische prestaties van de afwerkingen in functie van hun toepassingsgebied. Zo worden er drie gebruikscategorieën gedefinieerd, naargelang van de toegelaten dimensionale schommelingen van het hout (zie tabel A): • stabiel • halfstabiel • niet-stabiel. Een stabiele afwerking heeft onder meer tot doel om de bewegingen van het hout ten gevolge van vocht te verminderen. Een dergelijke afwerking zal bijvoorbeeld aangeraden worden voor ramen en deuren om hun dichtheidsprestaties te vrijwaren. Een niet-stabiele afwerking zal daarentegen grotere waterinfiltraties met zich meebrengen, maar zal ook
beter aangepast zijn aan de eventuele dimensionale schommelingen van de ondergrond. Elk van deze drie categorieën wordt gekenmerkt door een aantal criteria en technische prestaties die voornamelijk gebaseerd zijn op de waterdoorlatendheid, de hechting en de beschadiging van de afwerking na een natuurlijke ver oudering van een jaar. De uitzichtskenmerken omvatten criteria met betrekking tot de doorschijnendheid (of het dekvermogen, d.w.z. het vermogen om een ondergrond met een verschillende kleur te maskeren), de glans en de dikte (of het vulvermogen). De aan deze criteria verbonden klassen zijn opgenomen in de bijlagen van de TV 249 en in het eerste deel van de norm (NBN EN 927-1). Dankzij deze norm is het gemakkelijker om de eigenschappen van een product
A | Door de norm NBN EN 927 gedefinieerde gebruikscategorieën.
26
De Vlaamse Schilder • maart 2019
te kennen, in die zin dat de loutere vermelding van de gebruikscategorie zou moeten volstaan om de technische prestaties van de afwerking te bepalen. Ondanks deze schijnbare eenvoud blijft de Europese normalisatie evenwel miskend door de gebruikers. In vergelijking met de in de STS (STS 52.1, 52.04.8, 04.3) gedefinieerde nationale categorieën, zou het classificatiesysteem uit de norm het echter mogelijk maken om alle afwerkingssystemen te omvatten (oliën, beitsen, lakken ...) en om de overeenstemming van hun prestaties met de beoogde toepassingen te verzekeren. De norm gaat nog een stapje verder door ook de invloed van de aard van het hout in aanmerking te nemen. Zo raadt ze – ondanks het feit dat het gebruik van den en vuren opgelegd wordt voor de beoordeling en de vergelijking van
B | Voorstel van Europese specificaties in overeenstemming met de in de nationale leidraden gedefinieerde categorieën.
de basisprestaties van de afwerkingen – eveneens aan om proeven uit te voeren op andere houtsoorten. Hoewel de bekomen resultaten een aanvulling vormen op de Europese classificatie, laten ze toe om het gedrag van de afwerking beter in te schatten bij een toepassing op de meest courante ondergronden voor het beoogde gebruik. Tabel B geeft een voorstel van een correlatie tussen de categorieën uit de nationale leidraden, die in onbruik geraakt zijn door de Europese norm, en de specificaties uit deze norm. Het verschil tussen de categorieën C2 en C3 uit de STS berust voornamelijk in de bescherming tegen schimmels en insecten, die verzekerd wordt door de systemen van categorie C2 en niet C3. Dit criterium wordt niet beoordeeld door de norm NBN EN 927, maar door de norm NBN EN 599 met betrekking tot de verduurzamingsproducten. Hoewel bepaalde afwerkingen fungiciden en biociden kunnen bevatten, is het evenwel belangrijk om op te merken dat deze producten niet in het hout doordringen en dat zij dus niet dezelfde duurzaamheid bieden als een diepgaande verduurzamingsbehandeling.
VOS-gehalte Bij de keuze van een afwerking wordt er alsmaar meer rekening gehouden met de ecologische aspecten en, meer in het bijzonder, met het VOS-gehalte (vluchtige organische stoffen). Sinds 2010 legt een Europese richtlijn maximale VOS-gehaltes op aan twaalf productcategorieën, waaronder de systemen voor buitenhoutwerk. In tegenstelling tot bij de binnenverven voor muren en plafonds zijn de opgelegde drempelwaarden minder streng. Zo is het gebruik van talloze oplosmiddelgedragen afwerkingen nog steeds toegelaten en zijn deze producten op de markt verkrijgbaar. Voor lagere VOS-gehaltes is het aangeraden om zijn toevlucht te nemen tot producten die over een Europees Ecolabel beschikken en waarvoor de getolereerde niveaus veel strenger zijn (zie TV 249 en de WTCB-Dossiers 2011/3.8). Voor toepassingen in het atelier is de richtlijn 1999/13/EG van kracht (zie de WTCB-Dossiers 2011/3.8). We willen er eveneens aan herinneren dat het verplicht is om het VOS-gehalte te vermelden op de verpakking van de afwerking.
Houtstalen die een natuurlijkeverouderingsproef ondergaan.
Levensduur en waterdampdoorlatendheid van de afwerkingen De norm maakt vooralsnog geen vermelding van de levensduur van de afwerkingen of de impact van hun waterdampdoorlatendheid. Deze factoren worden momenteel bestudeerd in verschillende onderzoeksprojecten met als doel om ze in de norm op te nemen. Hoewel de duurzaamheidsproeven nog aan de gang zijn omwille van de aanzienlijke duurtijd van de natuurlijkeverouderingsproeven (zie onderstaande afbeelding), tekenen zich echter reeds enkele eerste tendensen af in verband met de waterdampdoorlatendheid. Zo konden er onder meer grote verschillen opgemerkt worden in het gedrag van de afwerkingen. Deze eigenschap zal een invloed hebben op de afvoersnelheid van het vocht dat in het hout kan migreren. Voor de toepassingen waarbij er een groot risico op waterinfiltraties bestaat (bv. gebrekkige uitvoering, ruwheid die een homogene toepassing beperkt ...), genieten de producten die de ondergrond het meest laten ademen (kleinste waterdampdiffusieweerstand Sd) de voorkeur, met name bij de zeer absorberende houtsoorten (bv. lorken ...). Op die manier zou men waterstagnering in de ondergrond en het loskomen van de afwerking kunnen vermijden. Deze producten zullen naar alle waarschijnlijkheid echter wel een regelmatiger onderhoud vergen, meer bepaald omdat ze dunner zijn. E. Cailleux, dr., adjunct-laboratoriumhoofd, laboratorium Hout en coatings, WTCB Bron: WTCB-Contact: 2018/4
De Vlaamse Schilder • maart 2019
27
Beursnieuws
Elfde Dag van de Afwerking
Wie erbij was op de voorbije de Dag van de Afwerking heeft het ongetwijfeld gemerkt: de editie 2018 was een recordeditie. Niet minder dan 5.000 bezoekers vonden de weg naar Brussels Kart expo en kregen er een staalkaart van alle nieuwe producten en technieken voor de sector van de afwerking. De formule van de Dag van de Afwerking was niet anders dan de voorbije jaren: 140 standhouders die de allerlaatste nieuwe producten en materialen voorstellen voor schilders, schrijnwerkers, stukadoors, vloerders, parketplaatsers en andere vakmannen uit de sector van de afwerking. Dat gevarieerde aanbod aan exposanten wordt verder aangevuld met een demonstratiezone en een tent die volledig gewijd is aan natuursteen. De gekende formule bewijst al elf edities lang haar deugdelijkheid en ook nu weer was het een schot in de roos.
28
De Vlaamse Schilder • maart 2019
Niet minder dan 5.000 mensen uit de sector zakten af naar de expohal in Groot-Bijgaarden om de beurs te bezoeken en te verbroederen met collega’s.
Catering Net zoals de voorbije jaren werd ook nu weer de gratis catering fel gesmaakt. Er was een ruime keuze: pizza, pasta, frietjes met stoofvleessaus, nasi goreng,… maar vooral de hamburgers waren een echte voltreffer. Nergens stonden
breekt alle records
zo’n lange rijen aan te schuiven als aan de hamburgerstands. Na de middag was er ook nog een uitgebreid dessertenbuffet.
aannemers nog steeds ambachtelijk handwerk waarderen. Zo bleven haast alle bezoekers stil staan bij de steenkappers die natuursteen met de hand bewerkten
In de late namiddag bleven vele bezoekers nog lang nakaarten aan een van de gratis voedsel- of drankstands, waarmee eens te meer duidelijk werd dat het networking-aspect van een beurs minstens even belangrijk is als de aanwezige exposanten.
Confederatie als ontmoetingspunt
Oud en nieuw Veel bezoekers komen naar de beurs om kennis te maken met nieuwe producten en technische innovaties. Onder andere een exoskelet om zware gewichten te tillen en een volautomatisch gestuurde vloerstripper konden op veel belangstelling rekenen. Tegelijk viel het ook op dat veel
De Confederatie Bouw was als organisator ook aanwezig met een eigen stand en het viel op dat veel leden langskwamen om een praatje te slaan en er andere collega’s en bestuursleden van de federaties te ontmoeten. Het was een echte ontmoetingsplaats waar aannemers bleven hangen om bij te praten met collega’s van vroeger en nu. Gezien het succes van de beurs komt er in 2019 een twaalfde editie. Noteer alvast dinsdag 26 november 2019 in uw agenda.
De Vlaamse Schilder • maart 2019
29
Veiligheid
Nieuwe brochure over asbest Eind vorig jaar lanceerden Constructiv en minister van volksgezondheid Maggie De Block de grootschalige campagne rond asbest. In het kader van die campagne worden verschillende communicatiemiddelen verspreid, waaronder een gloednieuwe brochure bestemd voor schilders.
De brochure bevat onder andere een overzicht van verschillende toepassingen waarin asbest kan voorkomen, een herhaling van de basisregels voor het verwijderen van asbest via de zogenaamde ‘eenvoudige handelingen’ en de vuistregels voor het werken voor omgevingen waar mogelijk asbest zou kunnen aanwezig zijn. De brochure is niet het enige communicatiemiddel over asbest. Op de campagnewebsite kan u ook preventiefiches (oa. Herkenningsmethodes voor asbest), toolboxfiches en het volledige Constructiov-dossier over asbest en vervangingsvezels.
DE BROCHURE EN DE ANDERE COMMUNICATIEMIDDELEN VINDT U VIA: Alertvoorasbest.be
30
De Vlaamse Schilder • maart 2019
uw springplank naar zorgeloos ondernemen
U start of heeft een bedrijf? Vertrouw dan op Formalis: • bij de afhandeling van al uw administratieve formaliteiten; • voor de inschrijving en wijzigingen in de Kruispuntbank van Ondernemingen; • voor onze expertise en kennis van het ondernemerschap.
Meer info via formalis.be
in samenwerking met
Productnieuws
Geen strepen, geen stress
Amper een halfjaar is Sigma Perfect Matt op de markt, maar het succes is spectaculair. De matte muurverf van Sigma kan dan ook een troef van formaat uitspelen: geen baanvorming. Dankzij de Smooth Layer-technologie vloeien gerolde banen en aanzetten in elkaar over, voor een perfect egaal eindresultaat. “Steeds meer woningen en kantoren hebben grote glaspartijen, met veel lichtinval op de wanden. Dan is het belangrijk om baan- en aanzetvrij te kunnen werken. En dat lukt perfect met Sigma Perfect Matt, zelfs bij de meest uitdagende projecten”, aldus Gunther Van Crombrugge, zaakvoerder van schildersbedrijf Van Crombrugge in Deinze. Sigma Perfect Matt heeft zijn start niet gemist. Sinds de lancering heeft Sigma Perfect Matt al menig schilder kunnen overtuigen van zijn kwaliteiten. Deze innovatie, ontwikkeld binnen het R&D-centrum van Sigma, is dan ook een primeur in de muurverfgeschiedenis van Sigma én de verfsector. De Smooth Layer-technologie – met een uitgebalanceerde verhouding van bindmiddel, additieven en pigmenten – tekent voor een naadloze overgang tussen banen en een bijzonder egaal mat eindresultaat.
32
De Vlaamse Schilder • maart 2019
Dat ondervond ook Gunther Van Crombrugge, eigenaar van het gelijknamige schildersbedrijf in het Oost-Vlaamse Petegem-aan-de-Leie, bij Deinze. “Met Sigma Perfect Matt kan je zorgeloos schilderen zonder baanvorming. En geen strepen betekent geen stress (lacht). Deze matte muurverf is echt een revolutionair product. Ik geef toe dat ik sceptisch was toen de Sigma-vertegen-
woordiger me de verf voorstelde. We waren sinds jaar en dag erg content van een ander merk en ik kon me niet inbeelden dat het resultaat overtroffen zou worden. En toch, deze uitvinding van Sigma heeft al onze schilders verrast! Een zeer goede vloei, een lange open tijd, een heel matte glansgraad én een enorm strak resultaat, zelfs als je achteraf nog iets wilt bijwerken.” Met Sigma Perfect Matt zijn de gerolde banen en aanzetten na droging onzichtbaar, zelfs bij veel lichtinval. Van Crombrugge: “Erg belangrijk, want de architectuur vandaag maakt graag gebruik van grote glaspartijen.” www.sigma.be
TECHNISCHE INFO • Rendement: 8-11 m²/liter • Kleuren: wit en kleuren volgens de Sigma Color System-waaier en de Sigma Professional Pastels • Glans: mat • Droogtijden: stofdroog na ca. 1 uur, overschilderbaar na ca. 4 uur • Verwerking: ondergrond- en omgevingstemperatuur tijdens applicatie en droging boven 5°C, relatieve luchtvochtigheid maximaal 85% • Inzetbaar als grond- en afwerkingslaag • Geurarm • Lage gevoeligheid tegen opglimmen • Schrobklasse 1 volgens EN 13300 • Verpakking: 1 l, 2,5 l, 5 l en 10 l • Gecertificeerd met Europees milieulabel EcoLabel
NEW PEUGEOT PARTNER BEHEERS HET ONM GELIJKE
INTERNATIONAL
VAN OF THE YEAR PEUGEOT i-COCKPIT®* ADVANCED GRIP CONTROL* MULTI-FLEX ZITBANK*
*Standaard of beschikbaar in optie naargelang de versies.
4,2 -4,6 L /100 KM 5,6-6,6 L /100 KM
109 - 119 G /KM
(VOLGENS NEDC-NORM)
146 - 173 G /KM
(VOLGENS WLTP-NORM) Milieu-informatie [KB 19/03/2004] : www.peugeot.be
V.U.: Erika Bouteloup, Peugeot België-Luxemburg N.V., KBO nr. 0403.461.107, IBAN : BE81 2710 0450 0024, Avenue de Finlande 4-8 te B-1420 Braine-l’Alleud. Tel: 078 15 16 15.
Productnieuws
Sortimo BeLux valt in de prijzen
Het jaar is nog maar net ingezet en Sortimo, gespecialiseerd in de inrichting van bedrijfsvoertuigen, sleepte al twee prijzen in de wacht. Prijzen van verschillend allooi, maar allebei bijzonder naar waarde geschat.
34
Most Loved Van Solutions
Middelgrote Vlaams-Brabantse Gazellen
Op het Salon voor Lichte Bedrijfsvoertuigen kende Febiac de prijs voor ‘Most Loved Van’ toe aan Volkswagen. Omwille van het grote succes vorig jaar, besloot de organisator tijdens deze editie van het autosalon de prijs ook uit te loven in de categorie ‘Most Loved Van Solutions’. Tien (bedrijfswagen) ombouwers deden mee; de professionals verkozen Sortimo tot eindwinnaar.
Voor het tweede jaar op rij werd Sortimo genomineerd voor de Trends Gazellen. Bij de Vlaams-Brabantse Gazellen, categorie middelgrote bedrijven, veroverde Sortimo als snelgroeiende onderneming de 19de plaats. Dat is een spectaculaire stijging in vergelijking met plaats 59 vorig jaar. In 2019 mag Sortimo Belux zich dan ook met trots Middelgrote Gazelle noemen. www.sortimo.be
De Vlaamse Schilder • maart 2019
Daar kan Daarjekan Daarjeka niet omheen! niet omheen! niet omhe
15.400 uwondernemers 14.500 in bouwondernemers héél België14.500 in bouwondernemers héél België
in
héél
België
ons. Klein en rekenen groot. op Actief ons.inKlein bouw, en rekenen groot. op Actief ons.inKlein bouw, en groot. Actief in bouw,
milieu. De Confederatie energie en milieu. Bouw isDehun Confederatie energie en milieu. Bouw isDehun Confederatie Bouw is hun
tner. Wij verdedigen stem en partner. hun belangen Wij verdedigen stem en partner. hun belangen Wij verdedigen hun belangen
en hun innovatief en promoten vakmanschap. hun innovatief en promoten vakmanschap. hun innovatief vakmanschap. !
Samen sterk !
Samen sterk !
confederatiebouw.be confederatiebouw.be confedera
Productnieuws
Eenvoud in uw verzekeringen? Build-Safe is er voor u! De bouw is volop in beweging: nieuwe bouwtechnieken, digitalisering, veranderende wetgeving, heel wat administratie, … Genoeg om u niet nog eens met uw verzekeringen bezig te houden. Daarom ontwikkelde Federale Verzekering Build-Safe, het verzekeringspakket op maat van bouwbedrijven tot 5 werknemers. Met Build-Safe kiest u zelf à la carte uw verzekeringen die u in uw Build-Safe-pakket wil opnemen. Bovenop onze concurrentiële premies geniet u een bijkomende pakketkorting van 10%*!
Uit welke verzekeringen kunt u kiezen? Onze verzekering B.A. Bouwwerken en/of de verzekering Arbeidsongevallen vormen de hoeksteen van het pakket, één van deze verzekeringen moet onderschreven worden. Verder kunt u kiezen uit B.A. Motorrijtuigen, Machinebreuk, Construct-10 – Abonnementspolis, de verzekering Alle Bouwplaats Risico’s – Abonnementspolis, de brandverzekering Multirisk Handel/KMO of Woning, Ongevallenverzekering 24u/24. In totaal moet u aan minstens 3 verschillende verzekeringen komen om te kunnen genieten van het Build-Safe voordeel. Daar bovenop zorgen wij voor administratieve eenvoud. U krijgt de nodige tools om het overzicht op uw verzekeringen te bewaren, schadegevallen op te volgen, … en dit zowel met de Build-Safe verzekeringsmap als met het online Build-Safe dossier op My FEDERALE.
Ook kunt u meegenieten van onze restorno’s**. Want wij zijn een coöperatieve en onderlinge verzekeraar, en hebben dus geen externe aandeelhouders. Onze klanten delen dus mee in onze winst! Afgelopen jaar verdeelden wij zo bijna € 13 miljoen onder onze klanten.
Download nu uw kortingsbon op: www.build-safe.be
*Actievoorwaarden op www.build-safe.be **De restorno’s evolueren in de tijd afhankelijk van de resultaten en de toekomstvooruitzichten van de verzekeringsmaatschappij, van haar rendabiliteit, van de economische conjunctuur en van de toestand van de financiële markten ten opzichte van de verbintenissen van de ondernemingen die deel uitmaken van de Groep Federale Verzekering, zoals omschreven op www.federale.be. De toekenning van restorno’s in de toekomst is niet gewaarborgd. De restorno’s variëren per categorie en per type producten. De regels met betrekking tot hun toekenning worden bepaald in de statuten van de ondernemingen die deel uitmaken van de Groep Federale Verzekering. De statuten kunnen geraadpleegd worden op www.federale.be.
36
De Vlaamse Schilder • maart 2019
BOUW UW VERZEKERINGSPAKKET, À LA CARTE…
VOOR EEN OPTIMALE EN VOORDELIGE BESCHERMING! Build-Safe: exclusief voor de bouwprofessional Zelfstandige of kleine bouwondernemer (max. 5 personeelsleden, bedrijfsleider incl.)? Dan is Build-Safe er voor u! U kunt dit flexibele verzekeringspakket zelf samenstellen, zo is het steeds op maat van uw onderneming. Daarbovenop kunt u 10% besparen op uw verzekeringspremies! En uw bedrijf en uzelf zijn optimaal beschermd.
Vraag uw kortingsbon op www.build-safe.be
Korting
-10%
*
Vragen? Contacteer ons Info-Center: 0800/14.200 * Reglement op www.build-safe.be Federale Verzekering – Stoofstraat 12 – 1000 Brussel. www.federale.be. Coöperatieve Vennootschap voor Verzekering tegen Ongevallen, Brand, Burgerlijke Aansprakelijkheid en Diverse Risico’s CVBA Financieel rekeningnummer: BIC: BBRUBEBB IBAN: BE31 3100 0723 3155 - RPR Brussel BTW BE 0403.257.506
De verzekeraar die zijn winst met u deelt
Ledenvoordeel
ALLE INFO EN TICKETS:
15%
KORTING
15%
08/03/2019 - 20:00
THE MAGIC OF MOTOWN 15%
KORTING 05/08 - 10/08/2019
FAME THE MUSICAL
KORTING
15%
KORTING
20/01/2019 - 20:00
ROCK LEGENDS 24/02/2019 - 15:00
OPERETTE GALA
HOE BESTELLEN? 1. Surf naar de website: kursaaloostende.be/promo
15%
KORTING 07-08-09/04/2019 - 5 shows!
DE EFTELING AAN ZEE
38
De Vlaamse Schilder • maart 2019
2. Gebruik de promo code: BOUW 3. Kies de gewenste show of concert 4. U kan boeken aan 15% korting!
Veilig bouwen: eerst denken, en dan doen!
Doe mee op safetymypriority.be
Laat de regen maar komen!
Sigma Façade Topcoat Matt, de gevelverf die snel regenbestendig is. Wisselvallig weer? Uw buitenschilderwerk is een stuk beter in te plannen dankzij Sigma Façade Topcoat Matt met Quick Rain Resistance Technology. Deze is al vanaf 20 minuten* regenbestendig en levert een mooi en strak eindresultaat op. Vertrouw bij lage en hoge temperaturen op Sigma Façade Topcoat Matt. Ga naar uw Sigma verkooppunt of kijk op sigma.be voor meer informatie. * bij 23°C en 50% relatieve luchtvochtigheid