41
POLSKI
COPPERCONCEPT.ORG 1
OD REDAKCJI
MIEDŹ WE WSZYSTKICH SWOICH FORMACH Jak zwykle, także i to wydanie prezentuje niektóre z najlepszych realizacji architektonicznych w całej Europie. Ukazuje bogactwo różnorodnych powierzchni miedzi i jej stopów, z jakiego mogą czerpać współcześni projektanci – złotych, brązowych, zielonych lub niebieskich – wszystkie te żywe materiały będą nadal rozwijać się w lokalnym środowisku. Tym jednak, co wyróżnia jedenaście naszych realizacji, jest bogactwo odmiennych, czasem innowacyjnych sposobów podejścia projektantów do tego, w jaki sposób i gdzie stosują miedź. Rozpoczynamy od wielowarstwowego bębna z perforowanej miedzi, będącego centralnym punktem głównego placu w Trondheim (strony 4-5). Gra dziennego światła na ręcznie patynowanej powierzchni wzbogaca ten unoszący się w powietrzu baldachim, który w nocy rozświetla się własnym światłem. Przejrzystość jest także kluczowym aspektem nowego centrum kultury na Korsyce (strony 6-11). Tutaj siatka ze stopu miedzi osłania budynek od słońca, tworząc zmieniającą się perspektywę spojrzenia zarówno od wewnątrz, jak i z zewnątrz. W Pori – fińskim mieście miedzi, materiał tworzy monolityczną solidność, przeciwstawiającą się rozległym przestrzeniom przeszkleń i balkonów charakterystycznego wieżowca mieszkalnego (strony 12-13). Mimo tej samej typologii paryski blok mieszkalny (strony 14-17) przyjmuje odmienne stanowisko: użycie zawansowanych strukturalnie paneli o wysokości kondygnacji i dodanie faktury powierzchni przez perforowanie materiału. Miedziane panele o wysokości całej kondygnacji określają także nowy ratusz miejski w Gembloux (strony 18-21), lecz tutaj użycie materiału jest kontynuowane także w pokryciu dachów, tworząc kompletną zewnętrzną powłokę budynku. Chociaż miedź jest w istocie cienkim materiałem, w rozważanych projektach może przyjmować masywne formy. Ilustruje to rozbudowa budynku sądu (strony 2223), która respektuje, ale zarazem podważa murowaną, boniowaną elewację swojego zabytkowego sąsiedztwa. Tworzenie relacji między starym i nowym jest faktycznie jedną z mocnych stron miedzi. Dowodzi tego także nowoczesna interwencja architektoniczna w zabytkowym polskim zakładzie wodociągowym – obecnie „muzeum wody” Hydropolis (strony 24-27). Tutaj, perforowana miedź w naturalny sposób sąsiaduje z animowanymi rzeźbami wodnymi, definiującymi nowe życie tego budynku. Zarejestruj się na stronie Copper Architecture Forum – copperconcept.org Zobacz poprzednie wydania magazynu – copperconcept.org Skontaktuj się z Zespołem Redakcyjnym – editorialteam@copperconcept.org Prześlij swój projekt na stronę internetową – copperconcept.org
Następnie przechodzimy do wnętrz: są to w gruncie rzeczy budynki wewnątrz budynków. Studio nagrań Red Bulla (strony 28-31) jest rzeźbiarskim obiektem wewnątrz nieużywanej elektrowni; utworzone z miedzianych taśm, redefiniuje przestrzeń w swoim bezpośrednim otoczeniu, jak również w swoim wnętrzu. Podobnie, pięknie wykonane instalacje z mosiądzu przekształciły tożsamość parterowego, dostępnego z poziomu ulicy biura o lekkiej, przeszklonej konstrukcji ścian zewnętrznych w Londynie (strony 32-33). W uznaniu dla jednego z najbardziej tradycyjnych zastosowań tego materiału Herzog & de Meuron, przy przebudowie muzeum w Colmar, we Francji (strony 34-37), pokryli miedzią dachy dyskretnych budynków, stosując zwodniczo skromne, lecz ponadczasowe obróbki blacharskie. W przeciwieństwie do tego, nasz ostatni projekt, sklep z designerskimi produktami w Szwecji (strony 38-39) jest demonstracyjnie nowoczesny. Stop miedzi został użyty zarówno w płaszczyznach ścian, jak i dachów, przy rygorystycznym potraktowaniu detalu i wyrównania łączeń, podkreślając ciągłość metalowej powłoki. Mamy nadzieję, że to wydanie Copper Architecture Forum sprawiło wam satysfakcję, niemniej pragniemy nadal ulepszać nasz magazyn. Prosimy o podzielenie się z nami waszymi opiniami w ankiecie zamieszczonej na stronie copperconcept. org i dziękujemy tym, którzy już to uczynili. Na koniec zaproszamy do składania zgłoszeń na Europejski Konkurs „Miedź w Architekturze”, służący uhonorowaniu najlepszego współczesnego projektu z zastosowaniem miedzi. Aby uzyskać więcej informacji, odwiedź stronę copperconcept. org. Zespół Redakcyjny Redaktor naczelny: Robert Pintér Z-ca redaktora naczelnego: Chris Hodson RIBA Zespół redakcyjny: Ari Lammikko, Chris Hodson, Graeme Bell, Herbert Mock, Hermann Kersting, Irina Dumitrescu, Robert Pintér E-mail: editorialteam@copperconcept.org
Zobacz nagrody konkursu „Miedź w Architekturze” – copperconcept.org
Adres: CAF, European Copper Institute, Avenue de Tervueren 168 b-10, B-1150 Brussels, Belgium
Copper Architecture Forum 41, Listopad 2016
Wydawca: Nigel Cotton, ECI
Copper Architecture Forum jest częścią „Europejskiej Kampanii Miedź w Architekturze”. Magazyn ukazuje się dwa razy w roku w nakładzie 25 000 egzemplarzy.
Skład i produkcja: ECI
Magazyn jest rozprowadzany wśród architektów i profesjonalistów w dziedzinie budownictwa w całej Europie, a także poza Europą, w językach: angielskim, czeskim, francuskim, hiszpańskim, niemieckim, polskim, rosyjskim, węgierskim i włoskim.
Okładka: Studia Red Bulla, Berlin, Niemcy (strona 28) Fotografie: Jan Bitter for Optimist Design
Druk: Copy & Consulting Kft., Hungary Panel redakcyjny: Birgit Schmitz, De Kazimierz Zakrzewski, Pl Marco Crespi, It Nicholas Hay, UK Nikolaos Vergopoulos, Gr Nuno Diaz, Es Olivier Tissot, Fr Pia Voutilainen, Se, No, Fi, Dk Robert Pintér, Hu, Cz, Svk, Ru Yolande Pianet, Benelux
birgit.schmitz@copperalliance.de kazimierz.zakrzewski@copperalliance.pl marco.crespi@copperalliance.it nick.hay@copperalliance.org.uk nick.vergopoulos@copperalliance.gr nuno.diaz@copperalliance.es olivier.tissot@copperalliance.fr pia.voutilainen@copperalliance.se robert.pinter@copperalliance.hu yolande.pianet@copperalliance.eu
© Copper Architecture Forum 2016 2 COPPER ARCHITECTURE FORUM 41/2016
ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA ZGŁOSZEŃ Zapraszamy do składania zgłoszeń udziału w Europejskim Konkursie „Miedź w Architekturze”, stanowiącym okno wystawowe dla architektów wykorzystujących w swoich projektach miedź i jej stopy oraz będącym okazją do zaprezentowania ich prac przed międzynarodową publicznością. Ostateczny termin przyjmowania zgłoszeń: 30 kwietnia 2017 r. Wszystkie zgłoszenia muszą zawierać elewacje, pokrycia dachowe lub inne elementy architektoniczne wykonane z miedzi lub stopów miedzi. Mogą być zgłaszane projekty o dowolnej skali – od dużych, wyróżniających się wśród otoczenia budynków, po skromne realizacje. Jurorzy, powołani spośród najbardziej wpływowych projektantów w Europie, będą oceniali walory architektoniczne zgłoszonych prac na podstawie nadesłanych materiałów graficznych. Aby uzyskać więcej informacji na temat zgłaszania się do konkursu Miedź w Architekturze 2017 oraz o wcześniejszych pracach konkursowych i wynikach, odwiedź stronę: copperconcept.org/pl/konkursy
ZAPROSZENIE DO SKŁADANIA ZGŁOSZEŃ Aby uzyskać więcej informacji na temat zgłaszania się do konkursu Miedź w Architekturze 2017 oraz o wcześniejszych pracach konkursowych i wynikach, odwiedź stronę: copperconcept.org/pl/konkursy
SPIS TREŚCI 41
2
4 – 5
MIEDŹ WE WSZYSTKICH SWOICH POSTACIACH – komentarz redakcyjny BĘBEN NA MIEJSKIM PLACU – intrygujący miedziany baldachim unoszący się
w powietrzu ożywia miejski plac w dzień i w nocy
6 – 11
ZWIEWNA ARCHITEKTURA – przejrzysty woal siatki wykonanej ze stopu miedzi
spowija nowe centrum kultury
12 – 13
MIASTO MIEDZI – mieszkalny wieżowiec rozsławia lokalnie produkowaną miedź,
patynowaną na kolor zielony
14 – 17
MIEDŹ NA SKRZYŻOWANIU DRÓG – pokryty miedzią blok mieszkalny odgrywa
kluczową rolę wśród ulic Paryża
18 – 21
KONTEKST MIEDZI – kompleks nowego ratusza jest elementem przejściowym
pomiędzy zabytkowym pejzażem ulicy a parkiem publicznym
22 – 23
MUROWANA ELEWACJA WYKONANA W METALU – boniowane elewacje
przyległych budynków inspirują tę na wskroś nowoczesną interwencję
24 – 27
HYDROPOLIS – miedź była naturalnym wyborem dla nowego aneksu
do kompleksu wodociągowego
28 – 31
MUZYCZNY RUCH – rzeźbiarsko ukształtowana miedź tworzy muzyczne studio
nagrań, umieszczone w omawianej elektrowni
32 – 33
ELIPTYCZNA INSTALACJA – elementy z brązu osłaniają i konstruują
wewnętrzne pomieszczenia w odsłoniętej przestrzeni biurowej
34 – 37
PONADCZASOWA MIEDŹ – miedziane dachy stanowią kluczową część
przebudowy muzeum w projekcie architektów Herzog & de Meuron
38 – 39
ROYAL DESIGN – dzięki swej powłoce ze stopu miedzi, sklep z designerskimi
produktami eksponuje swoją obecność pośród większych i wyższych budynków
© Copper Architecture Forum 2016 COPPERCONCEPT.ORG 3
DYNAMICZNE FASADY
BĘBEN NA MIEJSKIM PLACU Architekci: HUS arkitekter AS Instalator miedzi: Ratdal AS Wyroby z miedzi: Nordic Standard Fotografie: Mathias Herzog
4 COPPER ARCHITECTURE FORUM 41/2016
Intrygujący miedziany bęben, unoszący się w powietrzu ponad otwartą przestrzenią, ożywia miejski plac w Trondheim, w Norwegii, przemieniając się w nocy w animowane źródło światła. Jego projektanci HUS arkitekter AS objaśniają zwycięski projekt. Projekt jest częścią większego planu renowacji i modernizacji miejskiego placu Torvet, jako całości. Naszą wizją było stworzenie nowej, ożywionej przestrzeni, skoncentrowanej raczej na aktywności niż na formie – przestrzeni pełnej ludzi i tętniącej życiem. Nowa scena znajduje się w południowozachodnim narożniku placu, przed galerią handlową.
”
Dzięki powłoce z perforowanej i patynowanej miedzi, kolor baldachimu nad sceną zmienia się ciągu dnia
PERFOROWANA I PATYNOWANA MIEDŹ Sama scena, jako taka, jest wielofunkcyjna, bez przeznaczenia do określonego celu i jest zdominowana przez swoją główną atrakcję – „antresolę” w kształcie walca. Dzięki powłoce z perforowanej i patynowanej miedzi, kolor baldachimu nad sceną zmienia się ciągu dnia. Walec, patynowo-zielony w ciągu dnia, przemienia się wieczorem pod wpływem światła padającego z wewnętrznego kręgu, odbijającego się na całym ekranie. Jest niemalże żywym elementem, którego ekspresja zmienia się wraz z rytmem dnia.
Walec składa się z trzech warstw: wewnętrzna, odbijająca światło powierzchnia jest wykonana z polerowanej stali nierdzewnej, środkowy miedziany ekran jest pokryty bezbarwnym lakierem w celu zachowania przez lata naturalnego koloru miedzi, a zewnętrzna powłoka jest wykonana z miedzi patynowanej ręcznie, w sposób losowy, na kolor zielony. Dla uzyskania przejrzystości obydwie miedziane warstwy są perforowane we wzory w postaci przypadkowych sześciokątów o różnych wymiarach. Pomiędzy warstwą środkową i wewnętrzną znajduje się wielokolorowe oświetlenie LED, rozmieszczone w pięciu strefach wysokości i skierowane do wewnątrz. Pomiędzy warstwą zewnętrzną i środkową, u góry tej konstrukcji, znajdują się oświetlacze LED skierowane w dół. COPPERCONCEPT.ORG 5
ZWIEWNA ARCHITEKTURA 6 COPPER ARCHITECTURE FORUM 41/2016
Autor: Chris Hodson
Przejrzysty woal siatki wykonanej ze stopu miedzi spowija ten wyróżniający się budynek publiczny w Bastii, Korsyka, ujawniając zwodniczo proste, a przy tym wyrafinowane podejście do materialności. COPPERCONCEPT.ORG 7
Centrum Kultury było pomyślane jako główny katalizator regeneracji obszarów w południowej części Bastii, składających się w znacznej części z osiedli mieszkaniowych budowanych w latach 60. XX wieku. Zbudowane w celu wzmocnienia więzi społecznych i kulturalnych, Centrum służy całemu miastu, sprawiając, że obszar ten otwiera się na miasto. Projekt, zagłębiony w pochyłym terenie, tworzy duży park, teraz faktycznie otwarty dla miasta. 8 COPPER ARCHITECTURE FORUM 41/2016
Program projektu wymagał stworzenia „miejsca innowacyjnego i kreatywnego, miejsca kontrastów, świateł i cieni, jasnych, łagodnie oświetlonych sal wykładowych i ciemnych, z dobrą akustyką audytoriów”. Rozwiązanie Devaux & Devaux Architectes jest zarówno dosłowne, jak i radykalne. Jak wyjaśniają:
”
Bryła wyłania się jakby zawieszona ponad drzewami, górując nad otoczeniem z widokiem w stronę horyzontu, miasta i morza
„Pomieszczenia przeznaczone dla występów – miejsca ciemności, niepokoju, pobudzenia – mieszczą się w solidnej podstawie budynku. Tutaj, wokół głównego audytorium znajdują się sale prób i garderoby wraz z pomieszczeniami administracyjnymi i technicznymi. Jest to architektura telluryczna, budowana z betonowych bloków, w ziemistych barwach, zakotwiczona w gruncie”.
Architekci: Devaux & Devaux Architectes (DDA) Instalator miedzi: Bastia Charpentes Armatures Wyroby z miedzi: TECU® Gold Fotografie: Joan Bracco & Cecile Septet
WIĘCEJ ONLINE
COPPERCONCEPT.ORG 9
10 COPPER ARCHITECTURE FORUM 41/2016
PRZEJRZYSTA SIATKA ZE STOPU MIEDZI Ponad podstawą budynku, cofnięta i całkowicie przeszklona płaszczyzna oznajmia recepcję i wejście oraz rozciąga się w stronę publicznego skweru. Jest zwieńczona śmiałą, przejrzystą bryłą, okrytą siatką ze stopu miedzi o złotym odcieniu, który zachowa się, mimo upływu czasu. Devaux & Devaux Architectes komentują:
„Pomieszczenia biblioteki mediów – przestrzenie światła, spokoju, koncentracji, medytacji – przez zwiewną architekturę lekkości i jasności, nawiązują do nieba. Bryła wyłania się jakby zawieszona ponad drzewami, górując nad otoczeniem z widokiem w stronę horyzontu, miasta i morza. Została zaprojektowana jako otwarta przestrzeń, promując światło i przestrzeń, a także zapewniając dużą elastyczność”. Przejrzyste elewacje z siatki ze stopu miedzi okrywają otwarte ciągi komunikacyjne wokół trzech boków budynku, tworząc zewnętrzne przestrzenie dla czytania i podziwiania widoków. W nocy budynek staje się drogowskazem, jarzącym się światłem emanującym z jego wnętrza.
COPPERCONCEPT.ORG 11
MIASTO MIEDZI Autor: Chris Hodson
Najwyższy budynek mieszkalny w Pori – nowa wieża Linnainmaankulma – jest trafnym symbolem długiej historii produkcji miedzi w tym fińskim mieście. Istotnie, miedź użyta na zewnętrzną powłokę budynku, patynowana w różnych odcieniach zieleni, została wyprodukowana w miejscowych zakładach produkcji miedzi. Architekci: Sigge Architects Instalator miedzi: Suomen Ohutlevyasennus Oy Wyrób z miedzi: Nordic GreenTM Living Fotografie: Hannes Frigård, KuvaBitti Oy 12 COPPER ARCHITECTURE FORUM 41/2016
Wytworny budynek jest ulokowany na kluczowym skrzyżowaniu, stanowiąc ikoniczny punkt orientacyjny w samym sercu miasta i jego ortogonalnej sieci ulic. Dwunastopiętrowa wieża, posadowiona ponad czterema poziomami parkingu i lokali handlowych, mieści 42 mieszkania o powierzchni od 45 m2 do 125 m2. Oczywiście lokatorzy cieszą się wspaniałymi widokami na miasto i poza nie, a rozległe balkony powiększają jeszcze przestrzeń mieszkalną. Niższe kondygnacje mieszczą centrum handlowe i inne udogodnienia, w tym restaurację i kawiarnię. Wybór pokrycia miedzią sięga poza lokalne skojarzenia, gdyż elewacje tego wysokiego, wznoszącego się ponad miastem budynku, zaledwie parę kilometrów od Zatoki Botnickiej na zachodnim wybrzeżu Finlandii, muszą przy minimum konserwacji zapewnić odporność i długotrwałość w najbardziej wymagających warunkach klimatycznych.
COPPERCONCEPT.ORG 13
MIEDŹ NA SKRZYŻOWANIU DRÓG
14 COPPER ARCHITECTURE FORUM 41/2016
Nowy budynek z 86 mieszkaniami i lokalami handlowymi, pokryty płytami elewacyjnymi ze złotego stopu miedzi, odgrywa kluczową rolę w układzie urbanistycznym północno-wschodniej części Paryża, opisaną przez architektów z BADIA BERGER Architects. Budynek jest usytuowany na przecięciu różnych sieci miejskich: głównej arterii bulwaru Mac Donald – obwodnicy Paryża, kanału Saint-Denis i osi linii kolejowej prowadzącej do dworca Gare de l’Est. Dzięki swojej wertykalności i autonomii formy, nowy budynek stanowi charakterystyczny punkt orientacyjny, oznajmiający skrzyżowanie tych sieci.
COPPERCONCEPT.ORG 15
16 COPPER ARCHITECTURE FORUM 41/2016
Od strony bulwaru budynek precyzyjnie łączy się z sąsiednim, a narożnik w formie dziobu okrętu potwierdza wyjątkowość tego miejsca. Różnica w wysokościach i architekturze budynku między bulwarem i nabrzeżem podkreśla te dwie odmienne sytuacje i przestrzenie publiczne. Szczelina między bryłami artykułuje te dwie odmienne elewacje, jak również otwiera wnętrze działki.
KONTRASTUJĄCE ELEWACJE Kontrastujące ze sobą elewacje są wyrazem podwójnej orientacji mieszkań. Elewacja północna po stronie bulwaru jest silnie narażona na hałas z ulicy; luksus dużych okien otwiera każde wnętrze na wyjątkowe widoki, a przy tym uwzględnia potrzebę ochrony akustycznej. Powtórzenie elewacji umożliwia ekonomię skali bez utraty precyzji, podczas gdy układ elewacji unika monotonii dzięki sile bryły budynku. W narożniku okrągła szklana fasada działa jako punkt obrotu, zapewniając przejście miedzy tymi dwiema typologiami. Od tylnej strony budynku roślinność staje się dominującym materiałem bardziej kameralnej architektury.
Architekci: BADIA BERGER Architects Instalator miedzi: Raimond SAS Wyrób z miedzi: TECU® Gold Fotografie: Takuji Shimmura
WIĘCEJ ONLINE
COPPERCONCEPT.ORG 17
ZWYCIĘSKI PROJEKT
KONTEKST MIEDZI 18 COPPER ARCHITECTURE FORUM 41/2016
Włoscy architekci z pracowni DEMOGO studio di architettura, zwycięzcy międzynarodowego konkursu „Europan 10”, omawiają swój silnie kontekstowy projekt ratusza w Gembloux, głęboko zakorzeniony w zabytkowej scenerii miasta.
Fotografia: Pietro Savorelli
Gembloux, średniowieczne miasto położone w walońskim regionie Belgii, wyróżnia się trzema znaczącymi zabytkowymi budynkami: dawną dzwonnicą, zwaną Beffroi, kościołem Église Décanale oraz budynkiem Maison du Bailly. Przebudowa miejskiego ratusza była planowana jako początek odnowy całego miasta. Założenie architektoniczne podkreśla znaczenie symboli miasta przez potraktowanie ich jako bezpośrednich dobudów budynku – centralnych punktów, na których wzorowane są bryły nowego ratusza.
Jedną z kluczowych kwestii było stworzenie klarownej relacji między parkiem i miastem. Podczas gdy park jest miejscem spotkań mieszkańców, nowy ratusz jest usytuowany jak kulisy sceny, z której rozpościera się widok na średniowieczne centrum. Projekt jest osadzony w starym centrum miejskim, z jego plątaniną nieregularnych i wąskich ulic, i jest zaprojektowany pod kątem funkcjonowania w pełnej integracji z istniejącą tkanką miasta. Południowy fronton budynku otwiera się całkowicie na park d’Epinal, który staje się centralnym ogrodem dla mieszkańców Gembloux.
COPPERCONCEPT.ORG 19
PROCES FRAGMENTACJI Wyznaczenie konkretnych punktów widoku, koncentrujących się na symbolach Gembloux, uruchomiło proces podziału jednolitej bryły budynku na trzy mniejsze części, które dostosowują się do skali miasta i mieszczą odmienne programy funkcjonalne. Powstałe w ten sposób części, pokryte miedzianą okładziną, wykorzystują zróżnicowaną wysokość terenu działki, tworząc podzielony na segmenty ciąg wzajemnie komplementarnych przestrzeni publicznych. Pomiędzy poszczególnymi blokami znajdują się przeszklone przesłony – puste przestrzenie między litymi bryłami budynku, miejsca przejścia, z których użytkownik może podziwiać otaczający go pejzaż miejski. Projekt jest próbą stworzenia nowego obiektu o centralnym znaczeniu dla istniejącego miasta, który jednocześnie może być postrzegany jako działanie dla polepszenia przestrzeni miejskiej. Budynki nawiązują dialog z miastem i w efekcie ujawniają rzeczywisty charakter otoczenia. Pod względem użycia materiałów pragnęliśmy stworzyć współczesną architekturę zdolną wejść w rezonans z brązową cegłą i innymi barwami średniowiecznego miasta i nawiązać intensywny, ale nie pełen uległości dialog. Tutaj, równowaga między kontekstową adaptacją a innowacją jest zawsze kluczowa.
20 COPPER ARCHITECTURE FORUM 41/2016
EWOLUUJĄCA MIEDŹ Miedź jest żywym, stale zmieniającym się materiałem, absorbującym światło miejsca, w którym jest zanurzona. Wierzymy, że ten ewolucyjny aspekt będzie kluczowy, gdyż architektura jest wyrazem tego, że ludzkość nie może być niezmienna. Technicznie, miedź jest materiałem odpowiednim dla najbardziej surowych warunków klimatycznych, a my pragnęliśmy odpornego materiału – mocnego, ale zawsze zmieniającego się, który może zapewnić ciągłość na powierzchniach całego budynku. Architekci: DEMOGO studio di architettura (współpraca z Syntaxe Architectes sprl) Instalator miedzi: Design Metal Wyrób z miedzi: Nordic Standard Fotografie: (o ile nie zaznaczono inaczej) Alain Mengal
DALSZE INFORMACJE Krótkie nagranie wideo całego okresu budowy tego projektu, wykonane w technice poklatkowej, można obejrzeć na copperconcept.org/pl/videos Fotografia: BEP COPPERCONCEPT.ORG 21
MUROWANA ELEWACJA
WYKONANA W METALU Autor: Chris Hodson Jak w przekonujący sposób uszanować historyczny kontekst, spełniając przy tym wymagania nowoczesnego budynku – oto problem, z którym spotkali się projektanci rozbudowy sądu w St. Pölten, w Austrii. Inspiracją dla architektów Christian Kronaus + Erhard AnHe Kinzelbach była charakterystyczna, boniowana fasada sąsiedniego budynku sądu, ozdobiona wąskimi i szerokimi poziomymi pasami. Ta właśnie rytmiczna horyzontalność została zastosowana w sposób na wskroś współczesny na całej powierzchni nowego budynku. Starannie wykończone pasy złotego stopu miedzi tworzą podłużne szczeliny cieniowe w poprzek fasady, odzwierciedlające zdobienie murowanego oryginału, podczas gdy pionowe łączenia pozostają ukryte. Architekci: Christian Kronaus + Erhard An-He Kinzelbach Instalator miedzi: Pasteiner GmbH Wyrób z miedzi: TECU®Gold Fotografie: Thomas Ott
22 COPPER ARCHITECTURE FORUM 41/2016
Ta pozioma siatka wyznacza także ożywioną, abstrakcyjną kompozycję rozmieszczenia okien, potwierdzając, ale też podważając symetrię swojego sąsiedztwa. Strategia projektowa polegająca na przemieszaniu wysokości okien – przy suficie lub podłodze, albo pośredniej, wraz z ramami okiennymi – rozmywa wyrazistość kondygnacji w elewacji budynku. Nie stanowiąc ograniczenia w realizacji na wskroś nowoczesnego, pięciopiętrowego budynku biurowego, dobudowa bezkonfliktowo zachowuje wysokość swojego klasycznego, trzypiętrowego sąsiedztwa. Głębokie ościeże okien, niektóre z nich glifowane, pogłębiają złudzenie muru, przecząc lekkości cienkiego pokrycia ze stopu miedzi. Architekci komentują: „Wybór elewacji pokrytej złotym stopem miedzi znacząco wspiera dialog między tymi dwoma budynkami. Materiał ten raczej interpretuje żółtą tonację starego budynku, niż ją naśladuje. Poprzez właściwą sobie głębię barwy, materiał nadaje budynkowi miły i ciepły charakter, który zmienia się nieustannie wraz z warunkami oświetlenia. To – dosłownie – ożywia budynek”. Nowy budynek w znacznym stopniu zachowuje charakter swojego zabytkowego sąsiedztwa bez uszczerbku dla własnego niezależnego i współczesnego wyrazu.
”
Poprzez właściwą sobie głębię barwy, materiał nadaje budynkowi miły i ciepły charakter
COPPERCONCEPT.ORG 23
DYNAMICZNE FASADY
HYDROPOLIS Rewitalizacja niezwykłego 19-wiecznego zbiornika we Wrocławiu została uświetniona interwencją w postaci nowej strefy wejścia z pokryciem miedzią i innowacyjną „drukarką wodną”, jak wyjaśniają projektanci z pracowni ART FM.
24 COPPER ARCHITECTURE FORUM 41/2016
Zbudowany w latach 1890-1893 zbiornik wody pitnej stanowi część kompleksu wodociągowego „Na Grobli”, jednego z zaledwie kilku w Europie dobrze zachowanych zabytkowych zakładów wodociągowych i jest chronionym zabytkiem. Po zamknięciu zakładu należało zapewnić alternatywny sposób jego wykorzystania w celu zachowania zbiornika, który został obecnie przekształcony w „Hydropolis” – jedyne centrum wiedzy całkowicie poświęcone wodzie.
Wnętrze zbiornika, o rzucie około 73 x 64 m, składa się z czterech komór, które dla celów nowej funkcji wystawienniczej połączono otworami wyciętymi w ścianach pomiędzy nimi. Budynek zbiornika posiada zielony dach i ceglane elewacje z detalami podkreślonymi cegłą szkliwioną. Dwie elewacje są utrzymane w stylu neogotyckim, z wieżami, basztami, wieżyczkami i bramami, podczas gdy północną elewację stanowią półkoliste arkady. Skarpa ziemna wzdłuż południowego frontonu została zastąpiona przez nowy aneks wejściowy.
COPPERCONCEPT.ORG 25
ELEWACJA POŁUDNIOWA
MIEDŹ I WODA TWORZĄ WEJŚCIE Nowy aneks jest, wraz dachem, pokryty blachą miedzianą, która będzie w naturalny sposób utleniać się i harmonizować z ceglanym murem. Dotyczy to także perforowanych paneli; niektóre z nich – na froncie przeszklonej części wejściowej – są przesuwne. „Drukarka wodna” składa się z dwunastu modułów ukrytych za miedzianą fasadą, wyposażonych w sterowane elektrozawory i dysze, wywołujących efekty graficzne za pomocą wody przepływającej w obiegu zamkniętym. Zaprogramowane wzory i napisy stanowią preludium tematu wystawy. Kurtyna wodna rozstępuje się przed przechodzącymi osobami, umożliwiając zwiedzającym interakcję oraz pierwszy kontakt z wodą. Miedź – tym razem wstępnie oksydowana – stanowi także wykończenie holu wejściowego, gdzie rozświetla wnętrze i harmonizuje z matowymi powierzchniami z czarnego metalu i betonu. Światło słoneczne, wpadające przez nieregularne otwory w perforowanych panelach, wypełnia przestrzeń i tworzy niepowtarzalną grę świateł i refleksów.
26 COPPER ARCHITECTURE FORUM 41/2016
Miedź, dzięki swojej trwałości, pięknu i naturalnej mienności, od początku była naturalnym wyborem materiału dla nowego aneksu. Stanowi ona dopełnienie wyjątkowego charakteru zabytkowego zbiornika, podkreślając jednocześnie jego współczesną architekturę. Użyta we wnętrzu, swoim subtelnym blaskiem i refleksami intensyfikuje percepcję przestrzeni holu. Architekci: ART FM (współpraca ze Studio Eka) Instalator miedzi: Metaldach Wyroby z miedzi: Nordic Standard, Nordic BrownTM Light Fotografie: Michał Łagoda (o ile nie zaznaczono inaczej)
DALSZE INFORMACJE Działanie innowacyjnej „drukarki wodnej” ukazano na wideo, które można obejrzeć na: copperconcept.org/pl/videos Copper Architecture Forum badało także zastosowanie miedzi przy renowacji innych dziewiętnastowiecznych wodociągów, tym razem w Warszawie (CAF 32, strona 22).
ELEWACJA ZACHODNIA
Fotografia: ART FM
COPPERCONCEPT.ORG 27
MIEDŹ WEWNĄTRZ
28 COPPER ARCHITECTURE FORUM 41/2016
MIEDŹ WEWNĄTRZ
MUZYCZNY
RUCH
Studio projektowe Optimist Design z siedzibą w Los Angeles omawia swoje, rzeźbiarskie w formie, studio nagrań umieszczone w berlińskiej elektrowni z lat 20. XX wieku. Realizacja ta to dwunaste w świecie studio muzycznym Red Bulla. Nasz projekt koncepcyjny zapewnia, że dzięki zachowaniu industrialnej atmosfery wnętrza elektrowni, przestrzeń jest specyficzna dla Berlina. Nowe studio oferuje pomieszczenia dla wykonywania muzyki i miksowania oraz pomieszczenia ogólne połączone przez wieloperspektywiczny wgląd w studia nagrań. Potraktowaliśmy ten projekt jako dwa światy – tworząc przestrzeń społeczną na zewnątrz i szereg pomieszczeń wewnątrz, określonych wymogami geometrii, dźwięku i technicznymi. Projekt został ukształtowany przez akustykę i jest podzielony na pryzmatyczne powierzchnie w celu zapewnienia idealnego dźwięku w studiach nagrań i pomieszczeniach miksowania. Duży, pryzmatyczny świetlik dachowy wprowadza do wnętrza naturalne światło. Ponad kilometr miedzianych taśm służy połączeniu heterogenicznych kształtów wymaganych przez różne studia nagrań, wprowadzając przy tym głębię i zróżnicowanie do zunifikowanej rzeźbiarskiej formy. COPPERCONCEPT.ORG 29
MIEDŹ WEWNĄTRZ
”
Zaakcentowano powiązania między miedzianą infrastrukturą elektrowni ery industrialnej a skojarzeniami Red Bulla z mocą i energią
PRZEPŁYWAJĄCA MIEDŹ Przez pokrycie ścian miedzią zaakcentowano powiązania między miedzianą infrastrukturą elektrowni ery industrialnej a skojarzeniami Red Bulla z mocą i energią. Wizualny rytm został stworzony przez ukształtowanie miedzianych pasów w falującą sekwencję, wyobrażającą naturalny przepływ dźwięku i muzyki. Ogromna klatka schodowa przepływa centralnie przez przestrzeń, umożliwiając muzykom – dosłownie – wspinanie się do holu na nowo utworzonej antresoli, wkomponowanej w rzeźbę studia nagrań. Formalny język projektu, jak również wybór materiałów wykończeniowych i kolorów, tworzą równowagę pomiędzy zestawieniem obok siebie a jednością, nawiązując przy tym dialog i równowagę między starym i nowym. Rewitalizacja elektrowni dla Red Bulla jest doskonałą metaforą odrodzenia się Berlina jako stolicy idei. Nieużywane, dawne przestrzenie przemysłowe, które wskutek zmian w technologii stały się przestarzałe, tworzą teraz postindustrialną kanwę dla penetracji muzyki, sztuki i kultury. Architekci: Optimist Design – Tino Schaedler, Michael Brown Instalator miedzi: Kubix, Berlin Wyrób z miedzi: naturalna miedź Fotografie: Jan Bitter for Optimist Design
30 COPPER ARCHITECTURE FORUM 41/2016
MIEDŹ WEWNĄTRZ
COPPERCONCEPT.ORG 31
MIEDŹ WEWNĄTRZ
ELIPTYCZNA INSTALACJA Niezwykłe instalacje z brązu przekształciły ten przeszklony, parterowy budynek biurowy w Londynie, opisany przez architektów z Bureau de Change. Wytyczne projektowe zakładały silną tożsamość, nadającą spójność głównej siedzibie o różnorodnych funkcjach i stworzenie odważnej marki dla firmy o zróżnicowanej działalności. Projekt dzieli obiekt na dwie odmienne przestrzenie: wyraźnie oddzielone, pełne refleksów miejsce wydarzeń i ciepłą, monochromatyczną część biurową z pomieszczeniami na warsztaty i spotkania. Centralnym punktem tej przestrzeni jest eliptyczna „komora” o ścianach utworzonych ze skręconych mosiężnych wstęg o grubości 1 mm. Wydziela ona z prostopadłościennej, ekspansywnej szklanej bryły kameralną, wewnętrzną przestrzeń. Wstęgi tworzące ściany rozpościerają się i szybują poziomo pod sufitem, tworząc przenikalną powierzchnię, która załamuje się ostro i opada do podstawy zewnętrznego przeszklenia.
32 COPPER ARCHITECTURE FORUM 41/2016
Wykonane indywidualnie mosiężne panele rzucają wyraziste cienie na polerowaną podłogę, tworząc rytm odblasków, cieni i świateł, ożywiając ją dla gości przemieszczających się w tej przestrzeni.
MIEDŹ WEWNĄTRZ
PRAKTYCZNY CEL Zawieszone u góry mosiężne taśmy mają także praktyczny cel: falując i zwężając się, ułatwiają cyrkulację powietrza, rozpraszają światło i maskują sufit wraz z zainstalowanymi tam urządzeniami technicznymi. Wyprodukowane przez Mike Smith Studio mosiężne wstęgi były formowane przed obróbką krawędzi i tłoczeniem dla zachowania jednorodności i głębokości profilu. Proces jest zbliżony do wykrawania szablonem, ale dzięki obróbce z tolerancją 1 mm pozwala uniknąć potrzeby „zszywania”. Konstrukcja jest samonośna, wystająca z sufitu i mocowana do podłogi za pomocą wykonanych na zamówienie metalowych kotew osadzanyc w betonie w trakcie betonowania. Dyskretne uchwyty, na których skręcone panele są zawieszone u sufitu, oraz wykonane na indywidualne zamówienie elementy użyte do mocowania pionowych i poziomych płaszczyzn mosiężnych wstęg, zapewniają zachowanie ich nieskazitelnego profilu. Proszono nas także o zaprojektowanie dla głównego pomieszczenia biurowego stołu przeznaczonego do kameralnych spotkań w gronie do pięciu osób. Blat stołu, wykonany z fornirowanego orzecha o grubości 50 mm i mosiądzu, zdaje się spoczywać na delikatnych mosiężnych nogach o grubości 3 mm jak szlachetny kamień osadzony w oprawie przez jubilera. Architekci: Bureau de change Instalatorzy miedzi: Mike Smith Studio and Stec Constructions Wyrób z miedzi: mosiądz Fotografie: Bureau de change architects
COPPERCONCEPT.ORG 33
PRZESTRZEŃ POD DOMEM
PONADCZASOWA MIEDŹ Przebudowa i rozbudowa Muzeum Unterlinden w Colmar, we Francji – obejmująca dwie interwencje kryte miedzianym dachem i podziemną galerię – przynosi rozwiązania urbanistyczne, architektoniczne i muzeologiczne, jak wyjaśniają architekci z pracowni Herzog & de Meuron.
34 COPPER ARCHITECTURE FORUM 41/2016
W naszej realizacji dwa kompleksy budynków, położone po przeciwnych stronach placu Unterlinden i zwrócone do siebie frontami, są obecnie połączone podziemną galerią. Po jednej stronie znajduje się średniowieczny zespół klasztorny, składający się z kościoła, klasztoru, fontanny i ogrodu, a położony po drugiej stronie nowy budynek muzeum „Ackerhof” odzwierciedla bryłę kościoła, tworząc wraz z byłą łaźnią miejską drugi zamknięty dziedziniec.
1 WEJŚCIE/WYJŚCIE 2 KLASZTOR
3 2
7
3 KAPLICA
9 1
4 PODZIEMNA GALERIA 5 MŁYN
8
6 ACKERHOF
6
5
7 BUDYNEK ŁAŹNI 8 DZIEDZINIEC 9 BIURO TURYSTYCZNE 4
© Musée Unterlinden, Colmar
COPPERCONCEPT.ORG 35
© Musée Unterlinden, Colmar
36 COPPER ARCHITECTURE FORUM 41/2016
NAJWYŻSZE PIĘTRO ACKERHOF
”
SCHODY W GALERII PODZIEMNEJ
Okna budynku młyna oświetlają podziemną galerię
Pomiędzy tymi dwoma kompleksami plac Unterlinden odzyskał swoje historyczne znaczenie, przypominając czasy, kiedy naprzeciw klasztoru znajdowały się stajnie i zabudowania gospodarcze – zespół znany pod nazwą „Ackerhof”. Płynący pod starym miastem Colmar kanał Sinn został ponownie otwarty i staje się centralnym elementem nowej przestrzeni publicznej. Znajdujący się nad wodą mały budynek zaznacza obecność muzeum na placu: jego położenie, bryła i kształt odwzorowują stojący tu dawniej młyn. Dwa okna zapewniają efektowny widok wnętrza podziemnej galerii.
Architekci: Herzog & de Meuron Instalator miedzi: Schoenenberger SA Wyrób z miedzi: TECU® Classic Fotografie: Ruedi Walti (o ile nie zaznaczono inaczej) Rysunek: Musée Unterlinden
W nowych budynkach Ackerhof i młyna zastosowano tradycyjne materiały. Nieregularna, ręcznie łupana cegła nawiązuje dialog z klasztornymi elewacjami z kamienia i tynku – wielokrotnie przerabianymi na przestrzeni wieków; dodano także kilka gotyckich okien lancetowych. Strome dachy obydwu budynków są pokryte miedzią, a nieskazitelne wykończenie nadaje im ponadczasową jakość.
MORE ONLINE
COPPERCONCEPT.ORG 37
ROYAL DESIGN
Pomimo bardzo prostego kształtu rzutu, złożonego z trzech połączonych ze sobą prostokątów, ten duży sklep z designerskimi produktami i kawiarnia w Jönköping, w Szwecji, eksponuje swoją obecność poprzez formę architektoniczną i nieskazitelne wykończenie. Więcej na ten temat powie nam architekt Johan Özmen z ARKITEKTHUSET. Położony w centrum handlowym sklep „Royal Design” jest wyizolowany, ale otoczony wieloma większymi i wyższymi budynkami. Koncepcja naszego projektu ma na celu stworzenie kontrastu i silnej odpowiedzi na to otoczenie.
EKSKLUZYWNY MATERIAŁ ARCHITEKTONICZNY Wszystkie elewacje i spadziste dachy są pokryte kasetonami ze złotego stopu miedzi z ukrytymi mocowaniami. Odpowiada to wymaganiom inwestora, aby te złożone kształty były pokryte ekskluzywnym, odbijającym światło, metalicznym materiałem architektonicznym, ale zrównoważony charakter, recykling, oddziaływanie na środowisko i długotrwałość także stanowiły ważne kryteria ostatecznej decyzji. Szczególną uwagę poświęcono wykończeniu zewnętrznej powłoki, tak aby skomplikowane naroża i połączenia pod różnymi kątami zawsze były elegancko wykonane. Zastosowano również specjalne rozwiązania problemów technicznych, jak odprowadzenie wody opadowej ukrytymi rynnami całkowicie zintegrowanymi z dachem i rurami spustowymi ukrytymi w elewacjach. 38 COPPER ARCHITECTURE FORUM 41/2016
Ze względu na centralne położenie budynku kluczową kwestią było to, że liczą się wszystkie strony założenia architektonicznego: spacer wokół budynku ujawnia różne doświadczenia architektoniczne – od minimalistycznych elewacji do złożonych form architektonicznych. Fronton od strony parkingu samochodowego otwiera się dużymi przeszkleniami w czarnych ramach i o ostrych kątach. Boczne elewacje są utrzymane w bardziej spokojnym tonie, lecz nadal ekscytujące nieregularnymi oknami, kontynuującymi wątek czarnych krawędzi.
”
Architekci: ARKITEKTHUSET Instalator miedzi: Hägnens Plåtslageri AB Wyrób z miedzi: Nordic RoyalTM Fotografie: Johan Tägtström
Wszystkie elewacje i spadziste dachy są pokryte kasetonami ze złotego stopu miedzi z ukrytymi mocowaniami
COPPERCONCEPT.ORG 39
Copper Architecture Forum
40 COPPER ARCHITECTURE FORUM 41/2016