ÅËËÇÍÉÊÏ ÉÍÓÔÉÔÏÕÔÏ ÁÍÁÐÔÕÎÇÓ ×ÁËÊÏÕ
×ÁËÊÏÓ Áðü ôï 7.000 ð.×. Ýùò ôï ìÝëëïí
Ôï Åëëçíéêü Éíóôéôïýôï ÁíÜðôõîçò ×áëêïý éäñýèçêå êáé ëåéôïõñãåß ìå óêïðü ôçí ðñïâïëÞ êáé ôçí áíÜðôõîç ôùí åöáñìïãþí ôïõ ÷áëêïý êáé ôùí êñáìÜôùí ôïõ. Ôï Å.É.Á.×. åßíáé ìÝëïò ôïõ ðáãêüóìéïõ ìç êåñäïóêïðéêïý ïñãáíéóìïý I.C.A. (International Copper Association), ï ïðïßïò äéáèÝôåé ôåñÜóôéá åìðåéñßá êáé ãíþóç óå üëïõò ôïõò ôïìåßò ðïõ Ý÷ïõí áíáðôõ÷èåß ìå åðßêåíôñï ôï ÷áëêü. Óôü÷ïò ôïõ Éíóôéôïýôïõ åßíáé ç õðåýèõíç åíçìÝñùóç ãéá ïôéäÞðïôå áöïñÜ ôéò åöáñìïãÝò êáé ÷ñÞóåéò ôïõ ÷áëêïý êáé ôùí êñáìÜôùí ôïõ. Ôï Éíóôéôïýôï, ìåôáîý Üëëùí, ðáñÝ÷åé ðëÞñç õðóôÞñéîç óå êÜèå åíäéáöåñüìåíï ó÷åôéêÜ ìå ôéò ÷Üëêéíåò óôÝãåò, ôçí ðñïìÞèåéá õëéêþí êáé ðñïôåßíåé åéäéêåõìÝíïõò ôå÷íßôåò åãêáôáóôÜôåò Ýôóé þóôå íá åðéôõã÷Üíåôáé ç ìÝãéóôç ðïéüôçôá êáôáóêåõÞò êáé áéóèçôéêÞò.
Õä ñ ï ñ ñ ü å ò ÷áëêïý Ëåéôïõñãéêüôçôá ìå áíôï÷Þ, äéÜñêåéá êáé áéóèçôéêÞ Ï ÷áëêüò ÷Üñç óôéò åîáéñåôéêÝò öõóéêÝò ôïõ éäéüôçôåò êáé ôá óçìáíôéêÜ ðëåïíåêôÞìáôá ðïõ äéáèÝôåé, èåùñåßôáé ôï éäáíéêü õëéêü óôéò áñ÷éôåêôïíéêÝò åöáñìïãÝò. Áðü ôéò âáóéêüôåñåò åöáñìïãÝò ôïõ óôçí áñ÷éôåêôïíéêÞ ôùí êôéñßùí, åßíáé ïé õäñïññüåò ÷áëêïý. Ç ôïðïèÝôçóç õäñïññüçò åßíáé áíáãêáßá ãéá ôç ëåéôïõñãéêüôçôá åíüò êôéñßïõ êáé áðáñáßôçôç ãéá ôç óùóôÞ áðïóôñÜããéóç ôçò óôÝãçò. Óôéò ðüëåéò êáé ãåíéêÜ óå êáôïéêçìÝíåò ðåñéï÷Ýò, ôá íåñÜ ôçò óôÝãçò äéï÷åôåýïíôáé áðü ôçí õäñïññüç êáôåõèåßáí óôï áðï÷åôåõôéêü äßêôõï. Áêüìç, ç õäñïññüç ðñïóôáôåýåé ôç óôÝãç êáé ôï åóùôåñéêü ôïõ êôéñßïõ áðü ôéò óõíÝðåéåò ôçò õãñáóßáò óõìâÜëëïíôáò óçìáíôéêÜ óôç ìåßùóÞ ôçò. Ïé õäñïññüåò ÷áëêïý, êáëýðôïõí áðüëõôá ôéò ëåéôïõñãéêÝò áíÜãêåò ôùí êôéñßùí, óõìâÜëëïõí óôçí áéóèçôéêÞ ôïõò åîáóöáëßæïíôáò ðáñÜëëçëá áéþíéá áíôï÷Þ êáé äéÜñêåéá.
×
Á
Ë
Ê
Ï
Ó
. Á
É
Ù
Í
É
Å
Ó
Á
Î
É
Å
Ó
Õäñïññüåò ÷áëêïý
1
ÌåãÜëç áíôï÷Þ
Ëåéôïõñãéêü óýóôçìá, ìïíáäéêÜ ðëåïíåêôÞìáôá
Ïé õäñïññüåò ÷áëêïý Ý÷ïõí ìåãÜëç áíôï÷Þ óôç äéÜâñùóç êáé åßíáé åîáéñåôéêÜ áíèåêôéêÝò, ÷Üñç óôéò öõóéêÝò êáé ìç÷áíéêÝò éäéüôçôåò ôïõ ìåôÜëëïõ. Åðßóçò, ÷Üñç êáé ðÜëé óôï ÷áëêü, äåí õößóôáíôáé äõóìåíåßò åðéðôþóåéò áðü ôéòäéáêõìÜíóåéò ôçò èåñìïêñáóßáò.
2
Áðåñéüñéóôç äéÜñêåéá æùÞò Õäñïññüåò ÷áëêïý ðïõ Ý÷ïõí ôïðïèåôçèåß ðñéí áðü ðïëëÝò äåêáåôßåò êáé ìÜëéóôá óå ìÝñç ìå äõóìåíåßò êáéñéêÝò óõíèÞêåò, ðáñáìÝíïõí ÷ùñßò öèïñÜ êáé áðïäåéêíýïõí Ýìðñáêôá ôçí áðåñéüñéóôç äéÜñêåéá æùÞò ôïõò.
3
Ïéêïíïìßá Ç ìåãÜëç áíôï÷Þ êáé ç áðåñéüñéóôç äéÜñêåéá æùÞò ôùí õäñïññïþí ÷áëêïý ÷ùñßò êüóôïò óõíôÞñçóçò, åðéóêåõþí êáé áíôéêáôáóôÜóåùí, åßíáé ïé êõñéüôåñïé ðáñÜãïíôåò ðïõ óõíçãïñïýí êáé ïéêïíïìéêÜ ãéá ôçí åðéëïãÞ ôïõò.
2
4
5
ÕøçëÞ áéóèçôéêÞ
Öõóéêü êáé áíáêõêëþóéìï õëéêü
Ôï ÷ñþìá ôïõ ÷áëêïý, ôï ïðïßï ìå ôçí ðÜñïäï ôïõ ÷ñüíïõ ìåôáâÜëëåôáé óôáäéáêÜ óå óêïýñï êáöÝ êáé ìå ôç äçìéïõñãßá ôçò ðáôßíáò ãßíåôáé ôåëéêÜ áíïé÷ôü ðñÜóéíï, äÝíåé áñìïíéêÜ ìå ôï ðåñéâÜëëïí. Åôóé, ç õäñïññüç ÷áëêïý ðñïóèÝôåé ôç äéêÞ ôçò áéóèçôéêÞ áîßá óôç óõíïëéêÞ åìöÜíéóç ôïõ êôéñßïõ. Ïé õäñïññüåò áðü ÷áëêü Ý÷ïõí ôçí éäéáéôåñüôçôá ôüóï íá óõíäõÜæïíôáé éäáíéêÜ ìå ôéò êëáóéêÝò óôÝãåò üðùò áðü êåñáìßäéá, üóï êáé íá óõìðëçñþíïõí ôÝëåéá ôéò óôÝãåò ÷áëêïý.
Ï ÷áëêüò óÝâåôáé ôï ðåñéâÜëëïí êáé åßíáé õëéêü ðëÞñùò áíáêõêëþóéìï äéáöõëÜóóïíôáò ôá öõóéêÜ áðïèÝìáôá ôïõ ðëáíÞôç.
3
ÅãêáôÜóôáóç êáé ëåéôïõñãßá õäñïññïþí ÷áëêïý
ÅîùôåñéêÝò õäñïññüåò
ÅóùôåñéêÝò õäñïññüåò
Ïé åîùôåñéêÝò õäñïññüåò ðïõ åßíáé ôï ðéï óçìáíôéêü åßäïò õäñïññïþí, åîÝ÷ïõí áðü ôç óôÝãç, óôåñåþíïíôáé óôçí Üêñç ôçò êáé ìïéÜæïõí ìå Ýíá çìéêõêëéêü Þ ïñèïãùíéêü óùëÞíá ìå áíïé÷ôü ôï ðÜíù ìÝñïò. ÊáôÜ äéáóôÞìáôá õðÜñ÷ïõí êÜèåôá ëïýêéá. Ôï ðéï äéáäåäïìÝíï åßäïò åßíáé ç õäñïññüç çìéêõêëéêÞò äéáôïìÞò. Ïé åóùôåñéêÝò õäñïññüåò áðïôåëïýí ìÝñïò ôçò óôÝãçò êáé äåí åßíáé ïñáôÝò åîùôåñéêÜ. ÓõíÞèùò áðïôåëïýíôáé áðü Ýíá áõëÜêé ðïõ äéáôñÝ÷åé ôçí Üêñç ôçò óôÝãçò ðåñéìåôñéêÜ. ÊáôÜ äéáóôÞìáôá õðÜñ÷ïõí ÷Üëêéíá ëïýêéá ãéá ôçí êÜèïäï ôïõ íåñïý. Ç åóùôåñéêÞ õäñïññüç áðïôåëþíôáò ìÝñïò ôçò óôÝãçò, êáôáóêåõÜæåôáé ìå áõôÞ.
Ï ó÷åäéáóìüò êáé ç åãêáôÜóôáóç åíüò óõóôÞìáôïò õäñïññïþí ÷áëêïý áðïôåëåß öõóéêÞ óõíÝ÷åéá ôçò óôÝãçò ÷áëêïý. ÕðÜñ÷ïõí äýï êáôçãïñßåò õäñïññïþí ÷áëêïý, ïé åîùôåñéêÝò êáé ïé åóùôåñéêÝò.
4
ÔïðïèÝôçóç åîùôåñéêÞò õäñïññüçò ÷áëêïý Ôá ôõðïðïéçìÝíá ôåìÜ÷éá ôùí õäñïññïþí Ý÷ïõí óõíÞèùò ìÞêïò 4-6 m. Åíþíïíôáé ìåôáîý ôïõò ìå óõãêüëëçóç Þ ìå óõíäõáóìü óõãêüëëçóçò êáé ðñéôóéíþìáôïò. Ç åðéêÜëõøç ôùí äýï óõãêïëëïýìåíùí êïììáôéþí ðñÝðåé íá åßíáé 10 - 15mm. Ç õäñïññüç ÷áëêïý óôçñßæåôáé óôç óôÝãç ìå êáôÜëëçëá óôçñßãìáôá ôïðïèåôçìÝíá áíÜ Ýíá ìÝôñï ðåñßðïõ, áíÜëïãá ìå ôçí ðåñßðôùóç. ÓõíéóôÜôáé ç ÷ñÞóç óôçñéãìÜôùí ìå êëéðò óôéò Üêñåò ôá ïðïßá ëõãßæïõí êáé ðéÜíïõí êáëýôåñá ôçí õäñïññüç. Ôá êáôáêüñõöá ëïýêéá ðñÝðåé íá ôïðïèåôïýíôáé óõììåôñéêÜ Ýôóé þóôå íá äÝ÷ïíôáé ôçí ßäéá ðïóüôçôá íåñïý. ÓõíÞèùò ôïðïèåôïýíôáé óôéò Üêñåò ôïõ êôéñßïõ ãéá ëüãïõò áéóèçôéêïýò. Ôá ëïýêéá óôçñßæïíôáé óôïí ôïß÷ï ìå êáôÜëëçëá äáêôõëéïåéäÞ óôçñßãìáôá ôïðïèåôçìÝíá óôçí
áñ÷Þ êáé óôï ôÝëïò ôïõò, êáèþò êáé åíäéÜìåóá áíÜ 2-3 m üôáí ôï ìÞêïò ôïõò åßíáé ìåãÜëï. Ôá ëïýêéá åíþíïíôáé ìå ôéò õäñïññüåò ìå åéäéêÜ êáôáóêåõáóìÝíá ÷ùíéÜ (áðïññïÝò), ðïõ ôïðïèåôïýíôáé áöïý ðñþôá ôñõðçèïýí ïé õäñïññüåò óôá êáôÜëëçëá óçìåßá. Ïé áðïññïÝò äåí óõãêïëëïýíôáé ìå ôéò õäñïññüåò êáé ôá ëïýêéá, ãéá íá áðïññïöÜôáé ç äéáóôïëÞ êáé óõóôïëÞ ôïõò. Ôá ëïýêéá åðßóçò äåí óõãêïëëïýíôáé ìåôáîý ôïõò, áëëÜ áðëÜ óôéò åíþóåéò ôïõò ôïðïèåôåßôáé ôï Ýíá ìÝóá óôï Üëëï Ýôóé þóôå êáé óå áõôÞ ôçí ðåñßðôùóç íá áðïññïöÜôáé. ç äéáóôïëÞ êáé óõóôïëÞ ôïõò.
Óõãêüëëçóç êáé ðñéôóßíùìá ÃùíéÜ åîùôåñéêÞ ÅðéêÜëõøç 10-15 mm
Óôçñßãìáôá (áíÜ 0,70-1 m).
ÁðïññïÞ ÔÜðá ÄáêôõëéïåéäÞ óôçñßãìáôá, óôçí áñ÷Þ, åíäéÜìåóá áíÜ 2-3 m êáé óôï ôÝëïò Ëïýêéá
5
Áðáéôïýìåíá õëéêÜ êáé åîáñôÞìáôá Ïé õäñïññüåò ÷áëêïý ðïõ åßíáé êáôÜëëçëåò ãéá ôéò êëéìáôïëïãéêÝò óõíèÞêåò ôçò ÷þñáò ìáò áêïëïõèïýí ôéò ðñïäéáãñáöÝò DIN 18460. ÊáôáóêåõÜæïíôáé áðü ôáéíßåò ÷áëêïý ðÜ÷ïõò 0,6 mm êáé ìåôÜ ôçí êáôáóêåõÞ ôïõò áðïêôïýí ôéò äéáóôÜóåéò ôïõ ðáñáêÜôù ðßíáêá êáé åðåîçãïýíôáé óôï ó÷Þìá 1:
Áðáéôïýìåíá åñãáëåßá Ãéá ôçí ôïðïèÝôçóç õäñïññïþí ôá åñãáëåßá ðïõ ÷ñåéÜæïíôáé åßíáé: óöõñéÜ, óõóêåõÞ óõãêüëëçóçò (öëüãéóôñï), êïðßäéá, øáëßäéá, êáôóáâßäéá, ðñéôóéíáäüñïò, ãõáëü÷áñôá, âïýñôóåò, ìåôñïôáéíßá, ãåñìáíéêÜ êëåéäéÜ, ðÝíóåò, áëöÜäé, êëð.
Ó÷Þìá 1
d1
d2
e1
f1
g
s1
18 mm
127 mm
7 mm
11 mm
6 mm
0,60 mm
Ïé ðåñéóóüôåñåò ðåñéðôþóåéò êáëýðôïíôáé áðü õäñïññüåò ìå ôéò ðáñáðÜíù äéáóôÜóåéò. Óå åéäéêÝò ðåñéðôþóåéò (âéïìç÷áíéêÞ ÷ñÞóç, äýóêïëåò êëéìáôïëïãéêÝò óõíèÞêåò êëð.), ïé äéáóôÜóåéò ôùí õäñïññïþí õðïëïãßæïíôáé ëáìâÜíïíôáò õðüøç ôçí Ýíôáóç ôçò âñï÷üðôùóçò, ôï åìâáäüí ôçò ïñïöÞò êáé ôï áðáéôïýìåíï ìÞêïò ôùí õäñïññïþí. Ãéá ôçí åãêáôÜóôáóç ôùí õäñïññïþí ÷áëêïý ÷ñåéÜæïíôáé åðßóçò: ×Üëêéíá ïñéæüíôéá åëÜóìáôá ãéá ôç óôÞñéîç ôùí õäñïññïþí ×Üëêéíïé óöéãêôÞñåò ×Üëêéíá äáêôõëéïåéäÞ óôçñßãìáôá ãéá ôç óôÞñéîç ôùí êÜèåôùí ëïõêéþí
6
×Üëêéíåò óùëçíùôÝò êáìðýëåò êáé ãùíéÝò ×Üëêéíá ðñïóôáôåõôéêÜ ðëÝãìáôá ãéá ôéò åéóüäïõò ôùí êÜèåôùí ôìçìÜôùí (ëïýêéá) ×Üëêéíá êáñöéÜ êáé âßäåò ×Üëêéíåò áðïññïÝò ×Üëêéíåò ôÜðåò ãéá ôá Üêñá ôùí õäñïññïþí Õëéêü óõãêüëëçóçò
Õäñïññüç ÷áëêïý
×Üëêéíç ôÜðá
ÐáñÜäåéãìá
×Üëêéíåò áðïññïÝò
×Üëêéíåò óùëçíùôÝò êáìðýëåò ï êáé ãùíéÝò 72
Ãéá ôçí ôïðïèÝôçóç óõóôÞìáôïò õäñïññüçò ÷áëêïý óå Ýíá áðëü äéþñïöï ôåôñÜãùíï êôßñéï ðëåõñÜò 10 ìÝôñùí êáé ýøïõò 7 ìÝôñùí ÷ñåéÜæïíôáé ôá ðáñáêÜôù õëéêÜ: ÇìéêõêëéêÞ õäñïññüç: 4 × 10 = 40 ìÝôñá Ëïýêéá: 4 × 7 = 28 ìÝôñá ÃùíéÝò ÅîùôåñéêÝò: 4 ôåìÜ÷éá Óôçñßãìáôá õäñïññüçò: 4 × 12 » 50 ôåìÜ÷éá Óôçñßãìáôá êÜèåôïõ ëïõêéïý: 3 × 4 = 12 ôåìÜ÷éá ÃùíéÝò óùëÞíùí 72ï: 2 × 4 = 8 ôåìÜ÷éá
×Üëêéíïé óöéãêôÞñåò
×Üëêéíï ïñéæüíôéï Ýëáóìá
×Üëêéíï êÜèåôï óùëçíùôü ëïýêé
×Üëêéíï ðñïóôáôåõôéêü ðëÝãìá
ÅóùôåñéêÞ êáé åîùôåñéêÞ ÷Üëêéíç ãùíéÜ
7
¢ëëåò ÷ñÞóåéò ôïõ ÷áëêïý óôçí áñ÷éôåêôïíéêÞ
Ó ô Ý ã å ò
Ï ÷áëêüò, åêôüò áðü ôéò õäñïññüåò, Ý÷åé êáé Üëëåò, ðïëëÝò êáé óçìáíôéêÝò áñ÷éôåêôïíéêÝò åöáñìïãÝò óôá êôßñéá. Ïé óôÝãåò ÷áëêïý ðñïóöÝñïõí áéþíåò ôþñá, ìåãÜëç áíôï÷Þ êáé áðåñéüñéóôç äéÜñêåéá æùÞò ÷ùñßò êüóôïò óõíôÞñçóçò êáé åðéóêåõþí. Äéáêñßíïíôáé ãéá ôçí åêðëçêôéêÞ áéóèçôéêÞ åìöÜíéóç êáé ôçí áñìïíéêÞ ôïõò óõíýðáñîç ìå ôï ðåñéâÜëëïí. Öýëëá ÷áëêïý ÷ñçóéìïðïéïýíôáé ãéá åðéêÜëõøç ôùí åîùôåñéêþí ôïß÷ùí êáé êïõöùìÜôùí. ÁõôÞ ç åöáñìïãÞ ðáñïõóéÜæåôáé üëï êáé ðéï óõ÷íÜ óå óýã÷ñïíåò êáôáóêåõÝò, äçìéïõñãþíôáò íÝåò áéóèçôéêÝò áíôéëÞøåéò. Åðßóçò äéÜöïñåò êáôáóêåõÝò ðÜíù óôç óôÝãç (êáìéíÜäåò, öåããßôåò, êëð) óõ÷íÜ åðéêáëýðôïíôáé áðü ÷áëêü ãéá ëüãïõò ðñïóôáóßáò êáé áéóèçôéêÞò.
÷ á ë ê ï ý
Å Ð É Ó Ô Å ÃÁ Ó Ì Á Á Í Ô Ï × Ç Ó , Ä É Á Ñ Ê Å É Á Ó Ê Á É Á É Ó È Ç Ô É Ê Ç Ó
8