Courtisane festival 2010 Catalogue

courtisane festival FILM, VIDEO en mediakunst GENT, 17 - 21 maart 2010

FILM, VIDEO and media art GhENT, 17 - 21 march 2010 IN/at sphinx cinema, vooruit, witte zaal & film-plateau

COVER FOTO/PHOTO © F3:Focus GSM-MAST/MOBILE PHONE MAST ZEEWEG, BLOEMENDAAL (NL)

INLEIDING INTRODUCTION “What we see is inseparable from how we see”. This is a quote from a recent article by Brad Butler, one of the guests of this edition of the Courtisane festival. For Butler, our dependence on narrative coherence and transparency is not as innocent and neutral as we seem to think. On the contrary, the flood of easily digestible commodities and self-contained narratives that we process on a daily basis – in cinema, on television, in education, in the news – implies nothing more and nothing less than a form of systematic violence, an evolution towards a fully “fictionalised” world.

“Wat we zien is niet te scheiden van hoe we zien.” Dit citaat komt uit een recent artikel van Brad Butler, een van de vele gasten op deze editie van het Courtisane Festival. Volgens Butler is onze hang naar narratieve coherentie en transparantie helemaal niet zo onschuldig of neutraal als we gemakshalve aannemen. Integendeel, de stortvloed van hapklare brokken en zelfbesloten verhalen die we dagelijks te verwerken krijgen – in cinema, op televisie, in het onderwijs en de nieuwsberichtgeving – impliceert niets meer of minder dan een vorm van systematisch geweld, een opstap naar een volledige ‘fictionalisering’ van de wereld.

How can we challenge today those conditions and conventions, so deeply embedded in our social and cultural tissue that we are almost no longer aware of them? Can we, in this strange moment of excess and acceleration, bring ourselves to contemplate what (and thus also how) we see, hear and read? To interrogate? To formulate alternatives? The work of Brad Butler and his partner Karen Mirza is one of the many examples in this year’s festival programme that proves how possible, but also necessary, it is.

Hoe vallen die condities en conventies, die intussen zo diep in ons sociaal en cultureel weefsel zijn ingebed dat we er amper van bewust zijn, nog uit te dagen? Kunnen we het, in dit vreemd moment van exces en versnelling, nog wel opbrengen om stil te staan bij wat (en dus ook hoe) we zien, horen en lezen? Om vragen te stellen? Om alternatieven te formuleren? Het werk van Brad Butler en zijn partner Karen Mirza is een van de vele voorbeelden uit dit festivalprogramma die bewijzen dat het niet enkel mogelijk is, maar ook hoogst noodzakelijk.

Audiovisual essays, radical formal experiments, impulsive “films bruts”, hybrid performances and installations: the search for alternative cinematographic models takes many forms. Courtisane proposes a kaleidoscopic mosaic of styles, media, gestures, languages and emotions; a patchwork of recent and historical works that share an insatiable hunger for adventure; a personal signature; and above all, an implicit – or sometimes outspoken – feeling of resistance.

Audiovisuele essays, radicale vormexperimenten, impulsieve ‘film bruts’, hybride performances en installaties: de zoektocht naar afwijkende cinematografische modellen neemt uiteenlopende vormen aan. Het aanbod van het Courtisane festival vormt in zijn geheel een caleidoscopische mozaïek van stijlen, media, gebaren, talen en emoties, een lappendeken van zowel recente als historische werken die verbonden zijn door een onverzadigbare honger naar avontuur, een persoonlijk cachet en, vooral, een impliciet of uitgesproken gevoel van weerstand.

Other than the yearly selection of recent Belgian and international films and videos, the programme comprises two thematic evenings filled with performances, installations and screenings. Three “Artists in Focus” – David O’Reilly, Morgan Fisher and David Gatten – will present a combination of their own work and their personal sources of inspiration.

The central theme of this year’s edition is explored in both the exhibition Digest Sound and the programme Vital Signs, which search for the limits of the creation and communication of meaning. For the little ones, we have prepared a new Baby Matinee. “Avant-garde for kids”: there is no age to learn to see.

Het programma omvat, behalve de jaarlijkse selectie van recent Belgisch en internationaal video- en filmwerk, ook twee thema-avonden met tal van performances, installaties en screenings. Drie ‘Artists in Focus’ - David O’Reilly, Morgan Fisher, en David Gatten – presenteren een combinatie van eigen producties en persoonlijke inspiratiebronnen. De centrale leidraad van deze editie wordt uitgesponnen in de tentoonstelling Digest Sound en het programma Vital Signs, die beide op zoek gaan naar de limieten van betekenis- en zingeving. Voor de allerkleinsten onder ons is er een Baby Matinee voorzien. “Avant-garde for kids”: op het leren zien staat geen leeftijd.

Welcome to the Courtisane festival 2010!

Welkom op het Courtisane Festival 2010!

3

TENTOONSTELLING EXHIBITION DIGEST SOUND 14.03 - 11.04, WITTE ZAAL

Communicatie kan niet zonder technologie. Er is een medium nodig maar ook een begrijpend oor. We kijken waar het misgaat, waar de boodschap vervormd wordt, het medium faalt en het oor niet luisteren of begrijpen wil.

Communication can’t do without technology. It needs a medium, but also an understanding ear. We look at what’s going wrong, where exactly the message gets deformed, the medium fails and the ear no longer wants to listen nor understand.

Digest Sound verzamelt politieke manifesto’s, religieuze preken, monologen, babelse spraakverwarring, samenzweringen, demonen en geesten, nieuwsankers, gsmmasten en de voorouders van de radar…

Digest Sound collects political manifestos, religious sermons, monologues, confusion of tongues, conspiracies, demons and ghosts, news anchors, mobile masts and the predecessors of radar …

A LECTURE ON SCHIZOPHONIA Erik Bünger (DE), 2007-2010, video, 37’ A lecture on Schizophonia, performance: ZO/SUN 11.04 17:00 Schizophonia [= that which makes dogs bark at speakers, children look for the man behind the box and savages demand their captured souls returned.]

Dit project bestaat als performance en video en onderzoekt het fenomeen ‘Schizophonia’. De Canadese componist R. Murray Schaefer lanceerde die term in de jaren 1960 en omschreef het als het afzonderen van geluid van zijn oorspronkelijke bron. In zijn performance onderzoekt Erik Bünger hoe elementen uit de popcultuur het fenomeen schizophonia kunnen illustreren. Hij trekt parallellen tussen het dubben van film en bezeten zijn door demonen of exorcisme en beschrijft hoe een duet met een overleden zanger in hedendaagse videoclips te vergelijken is met necromantie, een ritueel waarin de geesten van overleden personen opgeroepen worden.

A project existing both as a performance and a video piece, investigating the phenomenon of ‘schizophonia’. Coined in the 1960s by Canadian composer R. Murray Schaefer, the term “schizophonia” describes the act of detaching a sound from its original context. Made possible by technical media, now an everyday procedure. In his lecture performance Erik Bünger examines elements of pop culture in the light of schizophonia, drawing parallels between dubbing and demonic possession or exorcism, for example, or describing the wave of posthumous duets in music videos as necromancy.

4

NEW WORSHIP Matt O’dell (UK), 2007, wood, modelling details, soundtrack, variable dimensions O’dell focust op de perceptie van rampen, samenzweringstheorieën en religies. Daartoe creëert hij een miniatuurwereld die getekend is door catastrofen. We blijven achter met een wereldbeeld waarin obsessie, paranoia en het irrationele de hoofdrol spelen. New Worship bestaat uit drie torens die lijken op gigantische gsm-masten of luidsprekers die gebruikt worden bij massabijeenkomsten. We horen boodschappen die zich ergens tussen religieuze preken en politieke manifesto’s bevinden en een politieke meeting of een religieuze revival suggereren.

Focussing on the perception of disasters, conspiracy theories, and religious cults by creating a miniature world where significant and often catastrophic events have taken place, O’dell leaves us with a skewed world view teeming with obsession, paranoia and loss of rationale. New Worship consists of three imposing towers that look like gigantic public address systems or wireless telephone masts. They are broadcasting content falling somewhere between a religious sermon and a political manifesto. It makes numerous biblical references, suggesting a political meeting or religious revival.

5

CNN CONCATENATED Omer Fast (IL/US), 2002, Single Channel SD Video, 18’ In 2001 nam Omer Fast honderden uren op van CNNpresentatoren die recht in de camera spreken. Hij verknipte het materiaal vervolgens tot afzonderlijke woorden en lettergrepen waarmee hij een nieuwe, 18 minuten durende monoloog maakte. Bij elk woord krijgen we een andere presentator te zien; de doordringende manier waarop de presentatoren het publiek aanspreken, blijft echter constant. Ze teren niet alleen op de neuroses van hun publiek, maar voeden ze ook. CNN Concatenated is intelligent en bovendien heel grappig. De gladde presentatoren brengen emoties over maar blijven uiterlijk kalm, hun manicures en gebronsde huid schitteren als altijd.

Through 2001, Fast recorded hundreds of hours of CNN presenters speaking directly into the camera. He fed the footage into a computer and cut it up into words and syllables. From this database, he constructed an 18-minute monologue, which is delivered word by word in a fast, jolting fashion, by individual news presenters. Fast’s presenters address their viewer in a manner in which news programs both foster and feed off the neuroses of their audiences. As well as being incisive, the work is also very funny. The slick and slimy anchors are made to utter sentiments quite beyond their sensibilities, but appear absolutely unruffled, their manicures and fake tans always immaculate.

DIGEST SOUND PARIS, 23 SEPTEMBRE 2001 Jean-Luc Moulène (FR), 2006, Cibachrome mounted on aluminium, 80 x 95 x 3 cm (framed)

6

© JULIAN HILLS 1997

BLACKOUT (THE ANTIPHONY VIDEO SUPPLEMENT) Disinformation (UK), 2007, video by Barry Hale, concept and location research by Joe Banks, 1997 Tussen de Eerste en Tweede Wereldoorlog bouwde de Britse defensie betonnen parabolische ‘Sound Mirrors’.

Ze dienden als waarschuwingssystemen, een primitieve akoestische versie van de radar die de luisteraars hielp bij het lokaliseren van vijandige vliegtuigen of schepen.

Gevaar verhoogt de zintuiglijke gevoeligheid van de mens drastisch. Dit oer-verdedigingsmechanisme wordt door de Sound Mirrors van een extra hulpmiddel voorzien dat de afstand, subtiliteit en bandbreedte maximaliseert. Deze constructies zijn intussen compleet overbodig geworden, ontmanteld of verlaten, maar laten een opmerkelijke architecturale erfenis na.

Concrete parabolic air-defence “Sound Mirrors” were built at various sites on the UK coast between the First and Second World War. Their purpose was to function as an early warning system - a primitive acoustic version of Radar, to enable listeners to locate the sounds of attacking aircraft and ships. Experiences of danger place individuals in heightened states of physiological awareness, increasing sensitivity of the nervous system to a broad range of environmental cues… Human anxiety physically manifests as early warning systems - which dramatically extend perceptions in terms of distance, subtlety and bandwidth. With the onset of tactical obsolescence these systems are either abandoned or dismantled, leaving a remarkable architectural legacy, above and below ground.

OPENING ZO/SUN 14.03 18:00, WITTE ZAAL, concerten/concerts: 20:00, gratis/free

ONEOHTRIX POINT NEVER NO FUN ACID Daniel Lopatin transformeert ‘s nachts tot Oneohtrix Point Never als hij zijn Juno synthesizer bovenhaalt voor een mix van kosmische soundtracks, ambient en mystieke noise.

At night Daniel Lopatin transforms into Oneohtrix Point Never. With his Juno synth he creates 1980s kosmische soundtracks, 1990s ambient and mystical noise.

No Fun Acid is het alter-ego van Carlos Giffoni, de man achter het No Fun Fest en No Fun label. Gedeconstrueerde acid voor mensen die wel willen maar niet kunnen dansen…

No Fun Acid is the alter-ego of Carlos Giffoni, known from his No Fun Fest and No Fun imprint. Deconstructed acid for people who’d like to but actually can’t dance …

EXTRA CONCERT WO/WED 17.03 22:00, WITTE ZAAL, € 5

PETER JACQUEMYN/MAURO PAWLOWSKI/ERIC THIELEMANS TRIO Free improv die zich kan meten met de groten uit het genre.

Free improv explosion that can compete with the masters of the genre.

i.s.m. KRAAK, www.kraak.net

in cooperation with KRAAK, www.kraak.net

7

COMPETITIE 2010

COMPETITION 2010

Zoals steeds organiseert Courtisane een competitie voor recente films en video’s. Een professio­nele jury zal alle Belgische en internationale producties, gemaakt vanaf 2008, beoordelen. Op zondag 21 maart, om 21:30, maakt de jury bekend welke bijzondere werken (1 Belgisch / 1 internationaal) een bekroning verdienen. Aansluitend worden de winnende films nog eens vertoond. Welkom!

As always, the Courtisane festival organises a competition of recent short films and videos. A professional jury will evaluate all Belgian and international productions (made after 2007). On Sunday March 21, at 21:30, the jury will announce the Belgian and international winners. Directly after, the winning films will be shown again. Welcome!

JURY Sofie Benoot (1985, BE) Sofie Benoot maakt documentaires en werkt momenteel aan Blue Meridian, haar eerste film na haar opleiding aan Sint-Lukas Brussel. Het wordt het tweede deel van de trilogie ‘American Water’ die startte met Fronterismo (2007), haar afstudeerproject. Sofie gaat in haar films op zoek naar de geschiedenis en verhalen van verlaten en vergeten plaatsen die belangrijk zijn voor de fundamenten en mytholgie van de Verenigde Staten. Fronterismo, vertoond op Courtisane in 2008, werd wereldwijd vertoond op festivals als Cinéma du réel (Parijs), Play-Doc (Tui, Spanje) en DocsDf (Mexico City). Sofie leeft en werkt in Brussel.

Documentary filmmaker Sofie Benoot is currently working on Blue Meridian, her first film project after completing her studies at Sint-Lukas Brussels. Blue Meridian is the second part of a trilogy on “American Water” that started with Fronterismo (2007), her graduation film project. In her films, Sofie revisits the history and the stories of abandoned and forgotten places which are important to the United States’s foundation and mythology. Fronterismo, shown at Courtisane in 2008, has been widely exhibited at international film festivals such as Cinéma du réel (Paris), Play-Doc (Tui, Spain), DocsDf (Mexico City). Sofie lives and works in Brussels.

Xavier Garcia Bardon (1976, BE) Xavier Garcia Bardon is a film curator, teacher and musician. As a curator he focuses on the connections between film/video and other arts, mainly music. He works for Bozar (Brussels) but also curates programmes for organisations such as International Film Festival Rotterdam, Netmage (Bologna), Centro de Arte Dos de Mayo (Madrid), MuHKA (Antwerp) and Cinematek (Brussels). As a musician he plays in Buffle, Waikiki Walhalla, Saule and has collaborated with Sarah Vanagt, Peter Downsbrough and Mirco Santi. He has written an essay on the history of Knokke-le-Zoute EXPRMNTL film festival (1949-1974) and teaches at ERG (Ecole de Recherche Graphique) in Brussels, where he lives.

Xavier Garcia Bardon is filmcurator, docent en muzikant.

Als curator focust hij op de essentie van cinema en de banden tussen film/video en andere kunsten, muziek in het bijzonder.

Hij werkt voor Bozar (Brussel) maar stelt ook programma’s samen voor o.m. het Internationaal Film Festival Rotterdam, Netmage (Bologna), Centro de Arte Dos de Mayo (Madrid), MuHKA (Antwerpen) en Cinematek (Brussel). Als muzikant is hij lid van Buffle, Waikiki Walhalla, Saule en werkte hij samen met Sarah Vanagt, Peter Downsbrough en Mirco Santi. Hij schreef een artikel over de geschiedenis van Knokke-le-Zoute EXPRMNTL film festival (1949-1974) en doceert aan het ERG (Ecole de Recherche Graphique) in Brussel, waar hij woont.

Brent Klinkum (1960, NZ) Brent Klinkum studeerde geologie en psychologie aan de Canterbury University in Nieuw Zeeland. Hij werkte als assistent directeur van het Wharf - Centre d’art contemporain de BasseNormandie in Hérouville Saint-Clair (FR). In 1994 richtte hij in Caen (FR) Transat Vidéo op, een nomadische structuur die screenings en tentoonstellingen organiseert – vaak geïnspireerd op de thematische context waarin ze worden vertoond. Daarbij worden films en video’s dikwijls aangevuld met flipbooks, foto’s, performances en lezingen. Transat Vidéo coproduceert ook installaties en video’s.

Brent Klinkum studied geology and psychology at Canterbury University in New Zealand. He was assistant director of the Wharf - Contemporary Art Centre in Hérouville Saint-Clair (FR).

In 1994 he founded Transat Vidéo, a nomadic structure based in Caen (FR) that organises screenings and exhibitions. Most of them are inspired by themes in relation to the context in which they are screened. Flipbooks, photos, performances, sound works, readings by actors regularly accompany the films and videos. Transat Vidéo also co-produces installations and videos.

PARTNERS COMPETITIE/COMPETITION Courtisane kent alvast de hoofdprijs toe aan... zijn trouwe partners voor de competitie! Dankzij Avid en het vernieuwde softwarepakket Media Composer haalt de winnaar van de internationale competitie nog meer uit digitale beeldverwerking. Eye-Lite verlicht het pad van de beste Belgische productie uit de Courtisaneselectie met een waardebon voor het huren van belichting en camera.

Courtisane awards the main prize to… its loyal partners for the competition! Thanks to Avid and the renewed software package Media Composer, the international competition laureate will achieve even more in digital image processing.

Eye-Lite enlightens Courtisane’s best Belgian production’s path with a gift voucher for lighting and camera rental.

PRIJSUITREIKING/AWARDS ZO 21.03 21:30 (na presentatie LUX/Animate, zie p. 43)

SUN 21.03 21:30 (after presentation LUX/Animate, see p. 43)

8

FILMPROGRAMMA FILM PROGRAMME

TIME AND TIME AGAIN VR/FRI 19.03 16:00 - SPHINX ZA/SAT 20.03 13:00 - FILM-PLATEAU De vluchtelingenproblematiek blijft een heet hangijzer. De tijds- en ruimtebeleving van jonge mannen die dromen en zij die de rauwe realiteit ervaren. The refugee issue remains very complicated. The experience of time and space of young men who dream and of those who experience a harsh reality.

ATLANTIQUES

NOT WAVING, BUT DROWNING

Mati Diop, FR/SN, 2009, video, 15’

Elias Grootaers, BE, 2009, video, 53’

Bij het vallen van de nacht, rond een kampvuur, vertelt een jonge twintiger uit Dakar zijn vrienden over een verboden reis.

Indische vluchtelingen zitten vast in een gesloten centrum vlakbij het toeristische deel van Zeebrugge. Samen met hen verliezen we ons gevoel voor tijd en ruimte.

By nightfall, around a campfire, a young man from Dakar tells his friends about his clandestine odyssey.

On their way to the United Kingdom, Indian container refugees get stuck in hermetic non-zones bordering the recreational community of Zeebrugge, a Belgian seashore town.

Together with them we slowly lose all idea of time and place.

9

THE OTHER SIDE OF THE BORDER DO/THU 18.03 14:30 - ZO/SUN 21.03 16:00 - SPHINX Een denkoefening over artificiële grenzen op Cyprus en een kijk op de alledaagse patronen van de Pakistaanse samenleving. A thought experiment on the artificial borders in Cyprus and a look into the everyday patterns of the Pakistani society.

NOSTALGIA Pieter Geenen, BE, 2009, video, 13’

THE EXCEPTION AND THE RULE

Vanuit een toeristisch uitkijkpunt in het Griekse deel van de Cypriotische hoofdstad Nicosia krijgen we een panoramisch zicht op het Turkse deel van Cyprus, aan de andere kant van de bufferzone. Voor de soundtrack verzamelde Geenen klanken langsheen de zgn. Attila Lijn die Cyprus opdeelt.

Hoe leeft deze grens in de geest van de bewoners?

Karen Mirza & Brad Butler, UK/PK/IN, 2009, video, 43’ Karachi. Bewust van hun blik en het politiek belang van de stad in de wereld kijken Mirza & Butler naar de patronen in het alledaagse leven van de inwoners en de samenleving.

Een ‘experimentele etnografie’ die de traditionele technieken van een documentaire omzeilt.

Shot from a touristy observatory in Greek Nicosia, the video shows a panoramic view of the Turkish part of Cyprus, across the buffer zone. The soundtrack is a collection of sounds along this so called Attila Line crossing the island from coast to coast. In what way is this physical border also a mental border?

Zie ook live performance door Mirza & Butler in Surface Tension, p. 49.

Conscious of their perceptions of Karachi and its geopolitical weight, the filmmakers investigate the everyday patterns of its inhabitants and social architecture in what becomes an experimental ethnography, avoiding traditional documentary modes.

See also live performance by Mirza & Butler in Surface Tension, p. 49.

10

LOSS OR LOST VR/FRI 19.03 14:30 - ZA/SAT 20.03 23:00 - SPHINX Over het gemis van wat verloren ging en de teloorgang van een onverwacht geschenk.

On missing what is gone and the destruction of an unexpected gift.

PORTRAIT #3: HOUSE OF SOUND Vanessa Renwick, US, 2009, video, 11’

MAKE IT NEW JOHN

Wat nu een verlaten gebouw is, was ooit ‘The House of Sound’, een muziekwinkel die een belangrijke rol speelde in het sociale leven van Harlem (New York). De winkel, die opende in 1964, was op zich al een overblijfsel van een mythische periode waarin de zwarte jazzclubs floreerden.

Zij moesten plaats ruimen voor een gedenkteken en een hospitaal. Recent werd de buurt herontdekt door stadsontwikkelaars.

Duncan Campbell, UK, 2009, video, 55’

The object of attention is a dearly departed building on a corner that once housed the “House of Sound”, a record store, a community anchor, and a landmark for passersby.

Founded in 1964, the store itself was the remnant of an almost mythical neighbourhood in the city’s history, a strip of black jazz clubs which disappeared after the construction of a memorial and a hospital in the area. A beacon of livelier, more colourful times in a part of town only recently rediscovered by developers.

Duncan Campbell won de internationale competitie van Courtisane festival 2009!

Dit is het verhaal van de DeLorean auto. We maken kennis met de ontwerper en de arbeiders die de auto maakten.

Op knappe wijze plaatst de film de droom van DeLorean tegenover diens spectaculaire ondergang in een kritieke periode in de geschiedenis van Noord-Ierland. Met de heilig­ver­kla­ring van de wagen als symbool van de Amerikaanse mobiliteitsmythe.

This is the story of the DeLorean car, its creator John DeLorean and the workers of the Belfast-based car plant who built it. The film deftly contrasts the DeLorean dream with its spectacular downfall during a critical period in Northern Ireland’s history, and the canonisation of the car as a symbol of the American myth of mobility.

Duncan Campbell won Courtisane festival’s international competition in 2009!

11

ANOTHER FICTION DO/THU 18.03 16:00 - ZO/SUN 21.03 13:00 - SPHINX Twee heel bijzondere manieren om een verhaal te vertellen …

Two very special ways to tell a story...

STILL RAINING, STILL DREAMING Phil Solomon, US, 2009, HD, 15’

OTOLITH III

Een in memoriam voor Mark Lapore, gemaakt met het immens populaire game Grand Theft Auto IV.

Otolith Group, UK, 2009, HD, 48’

An in memoriam for Mark Lapore, made with the blockbuster hi-def game Grand Theft Auto IV.

The Alien, een nooit verfilmd scenario uit 1967 van de Bengaalse regisseur Satyajit Ray, is het vertrekpunt van deze film. Het zou India’s allereerste science fiction film worden.

Met Otolith keren we terug in de tijd om de geschiedenis te herschrijven. De hoofdrolspelers uit het scenario nemen het heft in handen en eisen hun bestaansrecht als fictieve personages op. De film wordt een premake: een remake van de film nog voor het origineel er was.

Otolith III uses The Alien, the unrealised screenplay of Bengali director Satyajit Ray, as its starting point. It would have been the first science fiction film to be set in India. Otolith returns to 1967, when the script was written, to propose an alternative history in which the protagonists of The Alien try to seize the production means in order to create the conditions for their fictional existence. Otolith III is a premake: a remake of a film before the original.

12

LOOK AND SEE VR/FRI 19.03 17:30 - ZO/SUN 21.03 14:30 - SPHINX Kijken en zien, ze zijn totaal verschillend. Drie films die onze zintuigen minitieus ontleden.

To look and to see are two different things. Three films that dissect with meticulous care our senses.

tale geluidsopnamen van Patterson, die zijn zelfgemaakte recorders loslaat op de omgeving, gevonden objecten en onderwaterlandschappen. Patterson creëert subtiele en complexe texturen met het geluid van springveertjes uit aanstekers, ontploffende walnoten ...

Fowler collaborates with sound artist Lee Patterson to investigate the dialogue between listening and seeing. The 16mm footage by Fowler is supplemented by the digital audio recordings by Patterson, who uses recorders to interact with the environment, found objects and underwater landscapes. Patterson evokes sounds ranging from complex, harmonic overtones in electro-magnetically “excited” springs (often found in discarded lighters) to the exploding and shifting micro-sound of burning walnuts.

15 EXPERIMENTS ON PERIPHERAL VISION Adele Horne, US, 2008, 16mm, 29’ Een reeks korte experimenten waarin de grenzen van het gezichtsveld afgetast worden. Wat zie je vanuit je ooghoek?

A series of short experiments, each of which explores peripheral vision in a different way. What can be seen from the corner of the eye?

LET ME SEE IT Rosa Barba, DE, 2009, 16mm, 4’ Een nachtvlucht over een Zweedse archipel. Een blinde en een ziende man bespreken de zoektocht naar een dodekaëder, een geometrische vorm bestaande uit twaalf vijfvlakken. Plato beschouwde het als een bouwsteen van het universum. De Romeinen maakten er veel, maar tot nog toe is hun functie onduidelijk. Interpretaties nemen veelal een astronomische of kosmische vorm aan, wat de dodekaëder een mysterieus aura geeft.

A nocturnal flight over a Swedish archipelago. Two men, one of which is blind, discuss the search for a dodecahedron, a geometrical shape consisting of twelve pentagons.

Plato saw it as a constituting shape of the universe. The Romans had a lot of them, but hitherto their function has not been clarified. Interpretations often take on astronomic or cosmic form, providing the dodecahedron with a mysterious aura.

A GRAMMAR FOR LISTENING (PART 1) Luke Fowler, UK, 2009, 16mm, 22’ Fowler werkt samen met geluidskunstenaar Lee Patterson om de dialoog tussen luisteren en zien te onderzoeken. Het 16mm-filmmateriaal van Fowler wordt aangevuld met digi-

13

REVEAL THE HIDDEN VR/FRI 19.03 13:00 - ZA/SAT 20.03 17:30 - SPHINX Ontdekken is aantreffen, achterhalen, bemerken, bespeuren, blootleggen, detecteren, gewaarworden, in het oog krijgen, merken, onderscheiden, ondervinden, opduikelen, opsporen, vinden ...

To discover is to find, perceive, notice, detect, experience, distinguish, learn, identify, expose, divulge, reveal...

A movie about seeing and not seeing. Müller and Girardet attempt to visualise blindness. The result is an extreme game with light and darkness. Now and then faces appear out of obscurity, but they never fully reveal themselves.

To be watched with eyes open, or shut.

APNEA Michel Pavlou, BE/GR, 2009, video, 2’ Filmmaker en multimedia-artiest Michel Pavlou ontneemt ons de adem met zijn film over twee jongens en een lieveheersbeestje. Een reflectie over de utopie van een zorgeloze jeugd.

“It’s never too late to have a happy childhood” aldus de Amerikaanse schrijver Tom Robbins. Laat die kans niet liggen.

LES PHOSPHÈNES DE STÉPHANIE Florian Ecrepont & Stéphanie Maton, BE, 2009, video, 4’ Een 22-jarige Belgisch-Mauritiaanse vertelt over de mysterieuze vlekjes die haar elke dag volgen ...

Filmmaker and multimedia artist Michel Pavlou takes our breath away with his movie about two boys and a ladybird.

A reflection on the utopia of a careless youth. “It is never too late to have a happy childhood” says American novelist Tom Robbins. So take your chance.

A 22 years old Belgian-Mauritian girl tells about the mysterious spots which accompany her every day...

CONTRE-JOUR

[SIC]

Matthias Müller & Christophe Girardet, DE, 2009, video, 11’

Eric Baudelaire, FR, 2008, video, 15’

Een film over zien en niet zien. Müller en Girardet trachtten de blindheid te verbeelden. Het resultaat is een extreem spel met licht en duisternis. Af en toe doemen gezichten op, maar ze worden nooit ten volle onthuld. Te bekijken met ogen open of dicht.

Baudelaire documenteert het Japanse culturele fenomeen ‘bokashi’: een wettelijk opgelegde vorm van censuur door het vertroebelen van het beeld. Door de ruime interpretatiemogelijkheden van de wet moeten individuen zelf beslissen wat ze willen censureren. In [sic] neemt de censuur, uitgevoerd door een meisje in een kunstwinkel, verrassende vormen aan.

14

Baudelaire documents the Japanese cultural phenomenon ‘bokashi’: a legislative form of censorship by blurring the image. Because of the ambiguity of the law, individuals have to decide what they’ll blur. In [sic], the censoring, executed by a girl in an art shop, takes on surprising shapes.

GLASS JARS Alec Soth, US, 2009, video, 6’ Een Amerikaanse familie wordt gearresteerd voor kindermisbruik. De slachtoffers schreven hun ervaringen op briefjes, stopten ze in glazen bokalen en begroeven die. Recent kwam de zaak letterlijk boven de grond. Alec Soth, freelance journalist, rapporteert over zijn queeste naar de bokalen en de verhalen daarin. Hij hanteert daarbij een prachtige zwartwit-fotografie, die sterk doet denken aan Markers La Jetée.

THE MARINA EXPERIMENT Marina Lutz, US, 2009, video, 18’

An American family is arrested for several child abuses. The victims wrote their experiences on notes, put them in glass jars, and buried them. Recently the case was discovered, and the family arrested. Alec Soth, freelance journalist, reports of his quest for the jars and the story behind it. He makes use of a beautiful black and white photography, that reminds strongly of Marker’s La Jetée.

Het experiment is het resultaat van het herschikken van talloze polaroids en uren home footage, die Lutz’ vader gedurende 20 jaar van Marina maakte. Zijn voyeurisme wordt tegen zichzelf gekeerd. Tegelijk komt uit de incestueuze home video’s een moedig zelfportret naar voren. De film vormt een huiveringwekkend familierelaas, dat op unieke wijze de vraag stelt naar het recht om niet gezien te worden.

The experiment is the result of the reassembling of numerous polaroids and hours of home footage that Lutz’s father made of Marina during 20 years. Her father’s voyeurism is turned against himself. At the same time a courageous self portrait grows out of the nearly incestuous “home movies”.

The outcome is an eerie family exposé, which in an unique way raises the question about the right not to be seen.

INTER[POSE Peter Downsbrough, BE/US, 2009, video, 5’ Downsbrough neemt de pier van de Britse badstad Deal als uitgangspunt voor zijn zwartwitte kortfilm. De steiger plaatst zichzelf tussen het Britse vasteland en de Noordzee, en opent daarmee ruimte voor een meditatie over de gehele wereld.

Downsbrough takes the pier of the British seaside village Deal as a starting point for his black-and-white short film. The jetty interposes itself between the British land and the North Sea, thus opening up space for meditating the whole world.

15

THAT DIMENSION DO/THU 18.03 11:00 - ZA/SAT 20.03 20:00 - SPHINX Het heelal is onmeetbaar en de realiteit kent vele dimensies.

Cosmos is immeasurable, and there are many dimensions to reality.

BLACK RAIN Semiconductor, UK, 2009, video, 3’

A LETTER TO UNCLE BOONMEE

Semiconductor werkt met ruwe wetenschappelijke satellietdata. Het omarmen van onzuiverheden in de opnames herinnert aan de aanwezigheid van de waarnemer en zijn onstilbare honger naar kennis.

Apichatpong Weerasethakul, TH/UK, 2009, video, 18’ Een traag bewegende camera legt het interieur van enkele dorpshuizen vast. Ze zijn op één na verlaten, een jonge groep soldaten woelt er de grond om. Of zij iets opgraven of begraven, is onduidelijk... De film werd opgenomen in Nabua, Thailand, waar in 1965 een hevige strijd woedde tussen boeren en de totalitaire overheid. Weerasethakul hanteert een betoverende vertelstijl die zowel repressie als hoop oproept.

Semiconductor works with raw scientific satellite data. By embracing the artifacts and phenomena of the capturing process, we are reminded of the presence of the human observer who endeavours to extend our perceptions and knowledge.

A slowly moving camera captures the interiors of various houses in a village. They are all deserted except one house, where a group of young soldiers digs up the ground. It is unclear whether they are exhuming or burying something...

Filming in Nabua in northeastern Thailand, site of a 1965 battle between communist farmers and the totalitarian government, Weerasethakul employs an incantatory omniscient narration to evoke repression and hope.

16

I KNOW WHERE I’M GOING Ben Rivers, UK, 2009, 16mm, 29’ Op pelgrimstocht naar het eiland Mull, verkent Rivers onbegane paden in een verlaten deel van Groot-Brittannië.

Met zijn 16mm Bolex ontmoet hij eigenaardige figuren en trotseert hij extreme weersomstandigheden. Hij volgt het spoor van Joan Webster, protagonist van de gevierde gelijknamige film uit 1945. Anders dan Webster wil hij verloren rijden en verwelkomt hij de toevalligheden die dat met zich meebrengt.

JOURNEY TO Q’XTLAN Peter Rose, US, 2009, video, 8’ Peter Rose experimenteert al enkele jaren met wat hij ‘transfalumination’ noemt. Hij waagt zich in het holst van de nacht in gemarginaliseerde stadsdelen om lichtrituelen uit te voeren. De film is tegelijk een zoektocht, opera en boeddhistische koan die de mysterieuze resultaten van dit onderzoek bundelt.

On his pilgrimage to the isle of Mull, Rivers seeks out hidden trails of an almost abandoned Britain. Equipped with his 16mm Bolex, he encounters peculiar characters and confronts anomalous weather. He follows the trail of Joan Webster, the lead character from the celebrated, eponymous 1945 movie. Unlike Webster, he trusts in the laws of serendipity, and wanders with the intention of getting lost.

Peter Rose has been experimenting with “transfalumination” for several years. At night, he ventures into marginal city places and performs peculiar light ceremonies. This movie is a journey, an opera, and a Buddhist koan that presents some of the mysterious results of this research.

17

MATH AND SCIENCE DO/THU 18.03 17:30 - ZA/SAT 20.03 14:30 - SPHINX Over de onstilbare honger naar kennis, de zoektocht van de mens naar een plaats in tijd en ruimte.

On the insatiable hunger for knowledge and Man’s quest for a place in time and space.

SOUND OVER WATER Mary Helena Clark, US, 2009, 16mm, 6’

VIDEOCRACY

Een korrelige verstrengeling tussen blauw water en een blauwe hemel.

Alden Volney, US, 2009, video, 4’ Een nostalgische knipoog naar het tijdperk van John Witney, de vader van de computer-animatie, en Mary Ellen Bute, een specialiste in visuele muziek. Fans van de spirograaf zullen hier een interessant alternatief vinden!

A granular entanglement between blue water and blue sky.

A nostalgic reference to the era of John Whitney, father of computer animation, and Mary Ellen Bute, a specialist in visual music. Fans of the Spirograph will find an interesting alternative!

SECRET MACHINE Reynold Reynolds, DE, 2009, video, 14’ Meten is weten in de ogen van de wetenschapper. Een vrouw wordt op elke mogelijke manier onderzocht. Het menselijk leven in een rationeel keurslijf gepropt. Maar kan je daar de ziel vinden?

For a scientist, to measure is to understand. A woman is examined in every possible way. Human life confined in the framework of rationality. The question is whether the soul is to be found here.

18

JOURNAL & REMARKS David Gatten, US, 2009, 16mm, 15’ Een merkwaardige reeks shots van prenten afkomstig van Darwins A Voyage of the Beagle én van een recente reis naar de Galapagos. Een wiskundig principe van Leonardo Da Vinci bepaalt de compositie van de film.

GHOST ALGEBRA Janie Geiser, US, 2009, video, 8’ Een vrouw doorkruist een reeks bevreemdende landschappen, op zoek naar de oorspronkelijke betekenis van het woord ‘algebra’, het Arabische woord voor verbinding, hereniging of vervollediging. We zien een mozaïek van animatie en beelden van gevonden objecten, in een poging de wereld te begrijpen.

A remarkable series of shots of images originating from Darwin’s A Voyage of the Beagle and from a recent journey to the Galapagos. A mathematical principle of Leonardo Da Vinci regulates the composition of the film.

David Gatten is Artist in Focus, p. 34

A woman travels a series of strange landscapes, in search of the primordial meaning of the word “algebra”, the Arabic word for connection or completion. We see a mosaic of animation and images from found objects, trying to understand and reconnect with the world.

STILL IN COSMOS Makino Takashi, JP, 2010, video, 18’ Een visuele trip doorheen de geschiedenis van het universum van oorsprong tot uitdoving, begeleid door een bezwerende soundscape van de Jim O’Rourke (Sonic Youth, Wilco).

A visual trip through the history of the universe from origin to extinction, accompanied by an arousing soundscape by Jim O’Rourke (Sonic Youth, Wilco).

19

DREAM A TALE DO/THU 18.03 13:00 - ZA/SAT 20.03 21:30 - SPHINX Gebeurt dit echt?

Is this really happening?

PLASTIC & GLASS

TRICKLAND

Tessa Joosse, NL, 2009, video, 9’

Isabelle Tollenaere, BE, 2010, video, 18’

Een afvalsymfonie, trouw aan Mary Poppins’ credo: “In every job that must be done, there is an element of fun.” Joosse toont de werking van een recyclagefabriek alsof het een talentenjacht was. De arbeiders én het afval zetten hun beste muzikale beentje voor.

Isabelle Tollenaere schetst twee parallelle werelden, bevolkt door gelijkaardige personages. Treinen glijden door het landschap. De zon komt op. Een koppel verzorgt hun miniatuurlandschap. Een sobere ode aan de liefde voor het leven, en misschien zelfs een aanklacht tegen het dreigende uitsterven van de panda.

A garbage symphony, true to Mary Poppins’s credo: “In every job that must be done, there is an element of fun.” Joosse shows the functioning of a recycling factory, as if it was a talent scout. The workmen as well as the garbage put their best musical feet forward.

Tollenaere won Courtisanes Belgische competitie in 2008.

Isabelle Tollenaere sketches two parallel worlds, populated by the same characters. Trains glide through the landscape. The sun comes up. A couple takes care of their miniature landscape. A temperate ode to the love of life, and maybe even a pamphlet against the endangered status of the panda bear.

Tollenaere won Courtisane’s national competition in 2008.

THIS IS ALASKA Mårten Nilsson & Gunilla Heilborn, SE, 2009, 35mm, 11’ Een groep Zweden trok naar Alaska om hun kans op geluk te wagen in een geheel ondergesneeuwde omgeving. Met o.a. Kim Hiorthoy.

A group of Swedish people move to Alaska, trying their luck in an all snow environment. With among others Kim Hiorthoy.

20

DREAMS FROM THE WOODS Johannes Nyholm, SE, 2010, video, 9’ Een betoverend schaduwspel, dat in gang wordt gezet door het afscheid tussen een vogel en zijn beste vriendin. Het meisje trekt het bos in, en daar begint het dromen. Of is ook dat maar een droom? Een verhaal over vriendschap en verlies, geschoten naar aloude analoge traditie, met een ondefinieerbare schoonheid tot gevolg.

THE CANARY Trine Dam Ottosen, DK, 2009, video, 11’ Een nieuweling arriveert... En verandert het leven van Lisa, een doof meisje dat geïsoleerd samenleeft met haar moeder. The Canary is een mysterieus vertelsel, in ruwe Super 8 beelden gegoten en met een prikkelende, dicht op de huid zittende soundtrack.

An enchanting shadow puppet play, set in motion by the parting of a bird and his best friend. The girl heads for the woods, and that’s where the dreaming begins. Or is that also just a dream? A tale of friendship and loss, shot in the old analogue tradition, which results in an indefinable beauty.

A stranger comes to town... And changes the life of Lisa, a deaf girl who lives isolated with her mother. The Canary is a mysterious tale, fitted in raw Super8 images and a close to the skin soundtrack.

21

THINGS MOVE VR/FRI 19.03 11:00 - ZA/SAT 20.03 16:00 - SPHINX Een kortstondige openbaring gevolgd door een pak herinneringen, een heel intens gevoel en een bezwerend visioen. A brief revelation followed by a bunch of memories, a very intense feeling and an imploring vision.

WEDNESDAY MORNING 2 A.M. Lewis Klahr, US, 2009, video, 7’ Het prachtige nummer I’ll Never Learn van The Shangri-Las, een meidengroep uit de jaren 1960 met een voorkeur voor melancholische liefdesliederen wordt begeleid door beelden die schipperen tussen een cartoonachtige vertelstijl en abstracte kleurenpatronen. Een niet alledaagse muziekclip...

WE KNOW Bas Devos, BE, 2009, 35mm, 10’ Een intiem gesprek tussen vader en zoon verandert, al is het maar even, hun kijk op elkaar. Cameraman Nikolas Karaktsanis kreeg onlangs nog lovende reacties voor zijn werk voor de Belgische film Lost Persons Area.

The wonderful song I’ll Never Learn by The Shangri-Las, an all girls band from the sixties with a preference for melancholy love songs is accompanied by animation, oscillating between a cartoonish narrative and abstract colour patterns.

An unusual music video ...

An intimate conversation between father and son changes, even if it is just for a moment, their ideas of each other. Cinematographer Nikolas Karaktsanis recently received much praise for his work on the Belgian film Lost Persons Area.

MUDANZA

ES/ SYNC UP ELEMENT

Pere Portabella, ES, 2008, video, 20’

Stom Sogo, JP, 2009, video, 23’

De film toont hoe het huis van de Spaanse poëet Federico García Lorca (1898-1936) wordt leeggehaald. De stille, verlaten ruimtes zijn geladen met herinneringen en emoties omtrent de afwezigheid van de dichter.

Sogo evoceert zijn epileptische aanvallen op het scherm. Hij wil de kijker een vluchtweg aanbieden voor onze overgedigitaliseerde levens. Dit neemt dit de vorm aan van een biseksuele jongen en meisje, dansend in een droomachtige setting.

The film records the removal of furniture and objects from the house of Spanish poet Federico García Lorca (18981936). The silent, empty spaces are charged with memories and emotions of the absence of the poet.

Sogo evokes his epileptic seizures on screen. He wants to give the audience an escape route for our overdigitalized lives. It takes the shape of a bisexual boy and girl dancing in a dreamlike setting. However, you may not see them!

22

RUHR

LET EACH ONE GO WHERE HE MAY

ZO/SUN 21.03 17:00 - SPHINX

WO/WED 17.03 22:30 - SPHINX

James Benning, US/DE, 2009, video, 120’ Ruhr is naast Bennings digitale debuut, ook de eerste langspeler die hij opnam buiten de Amerikaanse grenzen. Maar een film van Benning blijft een les in kijken en luisteren.

Hoe langer je kijkt hoe meer je ziet. Ruhr toont zeven shots die qua lengte variëren van enkele minuten tot een vol uur.

Benning, zelf afkomstig uit een arbeidersmilieu, legt het geïndustrialiseerde landschap van het Duitse Ruhrgebied vast.

Zijn verbluffende beelden zijn minutieus gecomponeerd door het tegen elkaar afwegen van verschillende wiskundige variabelen zoals hoeken, diagonalen en symmetrie. Ze getuigen van kleine veranderingen en subtiel alternerende herhalingen, die wijzen op verstrekkende structurele verschuivingen in de relatie tussen arbeid en cultuur.

Ben Russell, US/SR, 2009, 16mm, 135’ “Let each one go where they may.” Zo citeerde Lantifaya Masiakiiki in 1973 de goden, en bekritiseerde daarmee de positie van de Surinaamse slaven onder Nederlandse heerschappij. Ben Russells eerste langspeler volgt twee Saramaccaanse broers die de bevrijdingstocht die hun voorouders 300 jaar eerder aanvatten heruitvoeren. Vertrekkende vanuit Paramaribo doorkruisen zij Surinaams land en water om na hun deelname aan een nog steeds bestaand archaïsch ritueel in een traditioneel Marron-dorp terug te keren naar de hoofdstad. Russell legt de reis vast in 13 takes van 10 minuten, allen gedraaid met een 16mm steadycam. Een eigenzinnig etnografisch document, waarin het koloniaal verleden en wat er vandaag nog aan herinnert verstrengelen.

Ruhr is not only Benning’s digital debut, but also the first feature film he has shot beyond the American borders.

Yet watching a Benning film is still a lesson in looking and listening. The longer you look the more you see. The audience is presented seven static shots, varying in length from a couple of minutes to one full hour. Himself originating from a working class environment, Benning captures the industrialised landscape of the German Ruhr region. His astonishing shots are meticulously composed by balancing different mathematical variables such as angle, diagonals and symmetry. They display small changes and slightly alternating repetitions, that indicate massive structural shifts in the relation between labour and culture.

“Let each one go where they may”, Lantifaya Masiakiiki quotes the gods in 1973, criticizing the position of Surinamese slaves under Dutch command. Ben Russell’s first feature film follows two Saramaccan brothers who re-enact the path which their ancestors took, while freeing themselves from their oppressors. Parting from Paramaribo, they cross Surinamese land and water before they turn back home, after participating in a still existing archaic ritual in a traditional Maroon village. Russell captures the journey in 13 takes of 10 minutes each, all of them shot with a 16mm steadycam. An idiosyncratic ethnographic document, merging a colonial past and the contemporary remainders.

23

BABY MATINEE ZO/SUN 21.03 11:00 - SPHINX AGE: 2-8 AVANT-GARDE FOR KIDS! Courtisane bewijst nog een keer dat avant-garde film speels, betoverend en toegankelijk kan zijn voor jong en oud, zélfs het werk dat volwassen kijkers als obscuur of radicaal zouden bestempelen. Na de eerste, succesvolle Baby Matinee in 2009 vertoont Courtisane opnieuw een compilatie van video- en filmkunst voor kinderen van 0 tot 99 jaar. Het wordt een leuke kennismaking met experimentele film en hedendaagse kunst, een welkome afwisseling voor K-Zoom en Ketnet!

Once again Courtisane sets out to prove the playfulness, beauty and accessibility for all ages of works often considered too radical and obscure for the adult viewer.

Following the success of the first Baby Matinee in 2009, Courtisane has compiled a new screening programme of artists’ films and videos suitable for children from 0 to 99 years old. Baby Matinee intends to engage children with experimental film and contemporary art, offering an alternative to mainstream children’s entertainment.

Tijdens het tweede deel kunnen de kids proeven van “expanded cinema”: een live soundtrack voor stille films door Kapotski. Het trio (Jonas Nachtergaele, Ruben Nachtergaele en Kurt Stockman) zal een allegaartje van voorwerpen meebrengen waar muziek uit komt: van oud speelgoed over keukengerief tot platendraaiers en mengpanelen. Daarmee slaan ze aan het improviseren.

Een filmvoorstelling die je doet dansen!

During the second part of the programme, children will get a taste of an “expanded cinema” experience: a live soundtrack by Ghent collective Kapotski, formed by the trio Jonas Nachtergaele, Ruben Nachtergaele and Kurt Stockman. Kapotski (from the Dutch word for broken “kapot”) are known for their reappropriation of unexpected technologies and artifacts – such as toys or prehistoric household appliances – for the creation of music.

Completely improvised, their performances are guided by the joy of playing. A film screening where dancing is encouraged!

Met Christopher Harris, Rose Lowder, Jonas Mekas, John Prince, Joost Rekveld, Harry Smith, Jiri Trnka...

With Christopher Harris, Rose Lowder, Jonas Mekas, John Prince, Joost Rekveld, Harry Smith, Jiri Trnka...

24

FILMSPECIAL/FILM SPECIAL VITAL SIGNS 20.03 - 21.03, SPHINX - FILM-PLATEAU Wat is betekenis? Hoe weten we wanneer betekenis plaatsvindt? We weten wanneer we iets kunnen lezen, wanneer tot ons wordt gesproken, maar wat als de woorden geen weerklank vinden? Wat als de tekst een onuitspreekbaar beeld wordt? Hoe decodeer je taal zonder symbolen, muziek zonder klank, gebaren zonder verwoording? We leven in een wereld van tekens, maar we staan amper stil bij de processen van kennisen zingeving waarmee we ons bestaan definiëren. Dit programma behelst een reeks films en video’s die, elk op hun eigen manier, die processen analyseren of deconstrueren, scherend langs de grenzen van menselijke communicatie. Het zijn zowel historische als recente werken die peilen naar de verbindingen en spanningen tussen significatie en representatie, communicatie en begrip, betekenisloos en betekenisvol – de tussenruimtes waar ‘betekenis’ constant het eigen oppervlak lijkt te willen doorbreken. Gebaren om te horen, beelden om te lezen, klanken om te ontcijferen.

What is meaning? And how do we know when meaning takes place? We know that we can read something, or that we are being spoken to, but what if the words find no resonance? What if text becomes an unpronounceable image? How to decode language without symbols, music without sounds, gestures without verbalisation?

We live in world of signs, and yet we don’t often interrogate the processes of conveying and creating meaning through which we define our own existence. Each in their own way, the films and videos in this programme analyse and deconstruct those processes, exploring the limits of human communication. Combining historical and recent works, Vital Signs examines the connections and tensions between significance and representation, communication and understanding, meaningless and meaningful – the “spaces between” where meaning breaks though the outer form in which it’s bound up.

Gestures to be heard, images to be read, sounds to be deciphered.

25

1. FIGURES OF SPEECH ZA/SAT 20.03 13:00 - SPHINX SHOUM Katarina Zdjelar, RS/NL, 2009, video, colour, sound, 7’ Twee muzikanten in Belgrado beluisteren en interpreteren de pophit ‘Shout’ van Tears For Fears, zonder de woorden te begrijpen. Ze proberen de tekst te vatten aan de hand van mimesis. “Wanneer muziek niet langer een middel is tot betekenisoverdracht, dan is het de muziek zélf die zich manifesteert. De klanken die de mannen voortbrengen, lijken op woorden, en het is deze vervreemding die taal tot muziek maakt. Hier wordt het idee iets te kennen – taal – vervangen door het idee zich tot iets te verhouden, namelijk geluid.” (KZ) Two Belgrade musicians listen and interpret the pop hit ‘Shout’ by Tears for Tears, without understanding a single word. They try to grasp the text by means of mimesis. “If meaning is not conveyed through this music, then the music presents itself. Sounds uttered by the two men in Shoum seem familiar as words, and this estrangement of words makes language become music. The notion of knowing something – language, is displaced here by the notion of relating to something – sound.” (KZ)

BARRABACKSLARRABANG Imogen Stidworthy, UK, 2009, HD video, colour, sound, 9’ ‘Backslang’, een gecodeerde vorm van het Engels die vooral wordt gebruikt door lagere klassen in bepaalde Britse grootsteden, is ontstaan als een soort linguïstische dekmantel, vooral ter bescherming tegen de oren van de wet. Een bekend geval is dat van Curtis “Cocky” Warren, een beruchte drugsbaron uit Liverpool die in de jaren 1990 werd vervolgd nadat men erin was geslaagd om zijn telefoongesprekken te ontcijferen. Backslang creëert een geheime ruimte maar ook, zoals alle talen, een ruimte voor identificatie. In die zin kan het niet enkel beschouwd worden als een uiting van economische en sociale condities maar ook een vorm van weerstand.

‘Backslang’, a coded form of English which is mostly used by the British working classes in major cities, was developed as a linguistic disguise to protect speakers, especially from the ears of the law. A well-known example is that of Curtis “Cocky” Warren, a notorious Liverpudlian drug baron, who was arrested in the 1990s after the police finally managed to decipher his phone conversations. Backslang shapes a secret space and, like all languages, a space for identification. In this sense, Backslang shouldn’t be understood only as an expression of social and economical conditions, but as a form of resistance.

LAK-KAT Anri Sala, AL/FR, 2004, video, colour, sound, 10’ Een taalles in het donker. Drie kinderen in Joal, Senegal, herhalen een aantal woorden in het Wolof. Terwijl ze de textuur en de muzikaliteit van de taal proeven, ontvouwt zich geleidelijk aan een constellatie van kleuren en nuances. “Alle woorden die ik had gekozen hadden tot op zekere hoogte te maken met kolonialisatie.

Wolof heeft woorden voor verschillende tinten van donker: van wit, via bleek, grijs en vaal, tot donkerachtig, zwart en pikzwart (wat veelzeggend is over de verschillen, vooroordelen, rollen en hiërarchie in hun maatschappij). En toch hebben ze de woorden voor rood, geel, blauw verloren: ze gebruiken de Franse woorden ‘rouge’, ‘jaune’ en ‘bleu’. Hoe kan zo’n rijke taal geen woorden hebben voor de hoofdkleuren, maar tegelijk zo gevoelig zijn voor kleur?” (AS)

26

A language class in the dark. Three children in Joal, Senegal, repeat a series of words in Wolof. While they get a taste of the texture and the musicality of the language, a constellation of colour and nuance unfolds. “All the words that I had chosen to be spoken by the Wolof kids have got to do to a some extent with colonization. Wolof has words for different shades of darkness which go from white, via grey, and pale, and darker, not so black, to black and pitch black (that tell a lot about the differences, prejudices, casts and hierarchy in their society). And yet they’ve lost the words for red, yellow, blue and use the French ‘rouge’, ‘jaune’ and ‘bleu’ instead. How can such a rich language have no word for the main colors, while being so sensitive to color at the same time?” (AS)

HOW TO FIX THE WORLD Jacqueline Goss, US, 2004, video, colour, sound, 29’ In 1931 reisde de Russische psycholoog Alexander Romanovitch Luria naar Oezbekistan om er katoenwerkers te interviewen. Met zijn onderzoek wou hij in de eerste plaats peilen naar de resultaten van een educatieprogramma dat enkele jaren daarvoor door de Sovjet-autoriteiten was opgezet ter verbreiding van de Socialistische principes. In deze video worden vertaalde fragmenten van deze gesprekken gecombineerd met geanimeerde foto’s van fotograaf Max Person, die het alledaagse leven in het toenmalige Oezbekistan heeft geportretteerd. Het resultaat, tegelijk revelerend en humoristisch, illustreert de rol van taal in een indoctrinerende poging om een cultuur te transformeren in naam van educatie en modernisering.

In 1931 Russian psychologist Alexander Romanovitch Luria travelled to Uzbekistan to interview the cotton farmers there. The purpose of his study was to test the results of the education programme put into place a few years before by the Soviet authorities in order to spread the principles of Socialism. In these videos, fragments of these interviews are combined with digital animations based on the photographs of Max Person, who portrayed the everyday life of 1930’s Uzbekistan.

The result, both revealing and humorous, powerfully illustrates the role of language in an indoctrinating effort to transform a culture in the name of education and modernisation.

JOHAN Sven Augustijnen, BE, 2001, video, colour, sound, 23’ Deze video kadert in een reeks portretten van afasiepatiënten die worden geobserveerd tijdens hun logopedische therapie. Afasie is een taalstoornis veroorzaakt door een hersenletsel die zich uit in het gedeeltelijk of helemaal verliezen van de mogelijkheid tot verbale communicatie. “De confrontatie met afatici deed me inzien dat spreken niet vanzelfsprekend is. Normaal sprekende mensen staan niet stil bij het feit dat er woorden en gedachten uit hun mond rollen. Maar afatici geraken vaak niet verder dan de eerste letter van het eerste woord van de gedachte die ze zouden willen uitspreken”. (SA) This video is part of a series of portraits of aphasia patients filmed during their logopedic therapy. Aphasia is an illness that affects the language centres of the brain, causing the partial or total loss of the ability to communicate verbally.

“The confrontation with aphasic patients made me understand how speech is not an obvious fact. Normally speaking people generally don’t stop to think about the words and ideas that come out of their mouths. But aphasic people often fail to go beyond the first letter of the first word of the idea they want to express”. (SA)

27

2. LIMINAL SPACES ZA/SAT 20.03 14:30 - FILM-PLATEAU THE MALTESE CROSS MOVEMENT Keewatin Dewdney, CA, 1967, 16mm, colour, sound, 7’ Het Maltees kruissysteem lag aan de wieg van cinema. Dit mechanisme wist de continuïteit van ons zicht te dissecteren in de camera en daarop te reconstrueren in de projector. Keewatin Dewdney gebruikt het als centraal motief in deze fascinerende film, die niet enkel doordringt tot in het hart van de cinematografische illusie, maar ook op een vernufige manier speelt met de cognitieve relatie tussen woord en beeld. De film laat zich lezen als een rebus. Bij het ontcijferen wordt het diepgewortelde proces van betekenisgeving omgeschakeld en een onstuimige tegenstroom op gang gebracht, die ons meevoert tot op de rand van de gezaghebbende betekenislogica.

The Maltese Cross system was at the heart of the cinema machine in its infancy.

This was the mechanism that originally dissected the continuity of vision in the camera and also re-assembled it in the projector. Keewatin Dewdney uses it as the central motif in this fascinating film, which not only addresses the nature of cinematographic illusion, but also plays in a witty way with the cognitive relationship between word and image. The Maltese Cross Movement reads like a rebus.

In the process of its decoding, the deep-rooted process of attributing meaning is reversed, and in doing so generates a turbulent counter current which carries us along to the edge of the logics of meaning.

ASSOCIATIONS John Smith, UK, 1975, 16mm, colour, sound, 7’ Beelden uit allerlei magazines begeleiden een gesproken fragment uit Word Associations and Linguistic Theory van de befaamde psycholinguïst Herbert H. Clark.

Door op een spitsvondige manier gebruik te maken van de dubbelzinnigheden in de Engelse taal, wordt taal tegen zichzelf uitgespeeld. De connecties, vaak humoristisch, hebben een desoriënterend effect op het proces van betekenisgeving.

Afhankelijk van het perspectief van de beschouwer werken beeld en woord samen met (of tegen) elkaar om betekenis te creëren (of vernietigen).

Images from magazines accompany a spoken text taken from Word Associations and Linguistic Theory by the renowned psycholinguist Herbert H. Clark. By cleverly using the ambiguities of the English language, language is set against itself. The connections, often humorous, have a disorienting effect on the process of creation of meaning. Depending on the viewer’s point of view, image and work together (or against) each other to create (or destroy) meaning.

WORD MOVIE (FLUXFILM 29) Paul Sharits, US, 1966, 16mm, colour, sound, 4’ Een van de leidraden in het werk van Paul Sharits is het onderzoek naar de relaties tussen taal en film. Beide systemen hebben immers niet enkel een zekere lineariteit gemeen, maar ook een structuur die kan opgedeeld worden in discrete elementen.

“Een methode om het cinemasysteem empirisch te ontginnen is om verschillende redundante en verwisselbare onderdelen in de loop van de tijd tegen elkaar aan te laten schuren. De resultaten van die systematische interacties kunnen beschouwd worden als ‘natuurlijke’ macroscopische representaties van ‘microscopische’ ‘cine­ matografische’ elementen” (PS). Een van de eerste oefeningen in dat onderzoek is Word Movie, waarin elke frame bezet is met een woord. Op basis van een reeks permutaties ontstaat een spel tussen geschreven en gesproken woord en beeld.

28

One of the guiding principles of Paul Sharits’s work is the investigation on the relationships between language and film. Both systems share a certain linearity, but also a structure which can be divided into discreet elements. “A method of empirically probing the cinema system is to allow several redundant and permutating parts to rub against each other in time; emergents from such systematic interactions can be regarded as natural macroscopic representations of microscopic cinematic elements” (PS). One of the first experiments of that investigation is Word Movie, in which each frame corresponds to a word. Following a series of permutations, a game between spoken and written words and images emerges.

SECONDARY CURRENTS Peter Rose, US, 1982, 16mm, b&w, sound, 15’ Een ‘beeldloze’ film over de relaties tussen geest en taal. Aan het woord is een onwaarschijnlijke verteller die allerlei nonsens uitkraamt. De voortdurend verschuivende verhoudingen tussen het ondertiteld relaas en het commentaar in de voiceover vormen de basis van een vreemd duet voor stem, spraak, klank en verstand.

Een komische opera, maar tegelijk ook een donkere metafoor voor de ordening en entropie van taal. “Ik ben een ontsnappingskunstenaar. Ik wil in de vijfde dimensie reizen, ongekende talen spreken, de volgende stap in de evolutie van ons denken ontdekken. Ik construeer structurele parabels die alluderen aan de mogelijkheid dat er meer is aan ons universum dan wat is toegelaten door onze uitleg.” (PR) An “imageless” film about the relationships between mind and language. Delivered by an improbable narrator who speaks an extended assortment of nonsense. The shifting relationships between the subtitled narration and the voice-over commentary constitute a peculiar duet for voice, thought, speech and sound. A kind of comic opera, but also a dark metaphor for the order and entropy of language.

“I’m an escape artist. I aspire to travel in the fifth dimension, to speak unknown languages, to discover the next stage in the evolution of thought. I construct structural parables that allude to the possibility of there being more to the universe than is permitted by our explanations.” (PR)

AROUND AND ABOUT Gary Hill, US, 1980, video, colour, sound, 5’ Een van de leidraden in het werk van Gary Hill is de bemiddeling van de processen die taal linken aan het bewegend beeld. In deze video worden beelden van Hill’s kantoorinterieur gekoppeld aan de lettergrepen van een gesproken tekst, gewijd en gericht aan een verloren liefde. Er ontstaat een intieme dialoog, een ‘organische automatie’ waarbij de spraak het beeld voortdrijft, tot voorbij de contouren van het scherm. “Het was haast alsof ik de beelden wilde misbruiken, uitdagen en manipuleren met behulp van woorden. Misschien wou ik die kleine, benepen ruimte uitbreiden, misschien wou ik de vrouw waarmee ik samenleefde in begrijpelijk Engels overtuigen van de ‘kunst vs. leven’ paradox. Op beide fronten heb ik gefaald.” (GH) Gary Hill’s work is guided by a desire to conciliate the processes that link language to the moving image. In this video, images from the interior of Hill’s office are synchronised to the syllables of a spoken text, dedicated to a lost love. An intimate dialogue, an “organic automation” occurs as the speech pushes the images forward, beyond the screen’s limits. “It was almost as if I wanted to abuse the images, push them around, manipulate them with words. Maybe I was trying to expand this tiny little space, persuade the woman I lived with of the art-life paradox in plain English. On both accounts, I failed.” (GH)

29

SOTIROS Robert Beavers, US, 1976-78/1996, 16mm, colour, sound, 25’ “In Sotiros is er een ongesproken dialoog en een waargenomen dialoog. De eerste vindt plaats tussen de tussentitels en de beelden; de tweede wordt bewogen door het statief en de emoties van de filmmaker. Beide dialogen zijn verweven met de beweging van het zonlicht, terwijl het de kamer rondcirkelt, elke muur aanrakend, onthecht en intiem”. “De kijker moet ontdekken waarom een beeld gekozen was om te representeren; de stilte van een dergelijke ontdekking wordt een moment van verlossing. Het is niet het werk van de filmmaker om je dat te vertellen: zijn werk is om de film te maken en te beschermen wat hij doet, in de sereniteit van een gedachte zonder woorden, zonder de kwaliteit van woorden die zouden vernietigen wat hij wil representeren. Het startpunt is het oog van de kijker, het eerste zintuig, en dan doorgaan naar de andere, terwijl hij de aanwezigheid herkent die bewustzijn wordt. Het is geen kwestie van de inhoud van de film te begrijpen; de kijker creëert eerder een orde binnen zichzelf, en deze orde is al even bewust als Taal”. (RB) “In Sotiros, there is an unspoken dialogue and a seen dialogue. The first is held between the inter titles and the images; the second is moved by the tripod and by the emotions of the filmmaker. Both dialogues are interwoven with the sunlight’s movement as it circles the room, touching each wall and corner, detached and intimate”. “The spectator must discover why an image was chosen to be represented; the silence of such a discovery becomes a moment of release. It is not the film maker’s work to tell you: his work is to make the film and to protect what he does, in the serenity of a thought without words, without the quality in words which would destroy what he intends to represent. The point from which to begin then, is with the eye of the spectator, the first sense, and proceed to the others, as he recognizes the presence which becomes awareness. This is not a matter of understanding a film’s content in one way or another; rather the viewer creates an order within himself, and this order is as conscious as Language”. (RB)

3. SILENT GESTURES ZA/SAT 20.03 16:00 - FILM-PLATEAU

SVADBA TISHINY (WEDDING OF SILENCE) Pavel Medvedev, RU, 2003, 35mm, b&w, sound, 28’ Een wereld van stilte verbeeld. Medvedev begeeft zich temidden van een gemeenschap van doofstommen, van een kerk waar de liturgie wordt uitgesproken met behulp van gebarentaal, tot een huwelijkspartij waar wordt gedanst op de ritmes van het hart. In de lokale gieterij werken de arbeiders, ongehinderd door de helse industriële klanken, noestig aan een klok – een verjaardagscadeau ter gelegenheid van het 300-jarig bestaan van St. Petersburg, waarvan ze de jubilerende geluiden nooit zullen horen.

A depiction of a world of silence. Medvedev follows a community of deaf people, from the church where the liturgy is celebrated in sign language, to the wedding party where the guests dance to the rhythm of their hearts. The men in the local foundry, unaware of the infernal industrial sounds that surround them, are busy working on a clock destined to commemorate the 300 anniversary of the city of Saint Petersburg; a jubilee they will never get to hear.

30

ÄGYPTEN Kathrin Resetarits, AT, 1997, 16mm, b&w, sound, 10’ Een veelgelaagde exploratie van gebarentaal, een taal die zoals de oude Egyptische hiërogliefen, de symbolische terminologie van woorden linkt met de mimetische en analoge representaties van grafische gebaren. Sober in beeld gezette scenes tonen hoe noties zoals ‘haai’, ‘weduwe’, ‘Marilyn Monroe’, een sequentie uit een James Bond film, een Weens lied of het relaas van twee reizigers op schattenjacht in Egypte worden uitgebeeld in gebarentaal. Een introductie tot een ongewone manier om de wereld te ervaren, waar klanken worden gezien zonder te horen.

A multi-layered exploration of sign language; a language which, like the ancient Egyptian hieroglyphs, links the symbolic terminology of words with the mimetic and analogous representations of graphic gestures. Soberly constructed scenes depict how notions like “shark”, “widow”, “Marilyn Monroe”, a James Bond movie sequence, a Viennese song or the story of two travellers treasure-hunting in Egypt are expressed in sign language. An introduction to an unfamiliar way to experience the world, in which sounds are seen but not heard.

HAND MOVIE Yvonne Rainer, US, 1966, 8mm to video, b&w, silent, 6’ De debuutfilm van danseres, choreografe en filmmaakster Yvonne Rainer, gefilmd door collega-danser William Davis toen ze na een operatie gekluisterd was aan een hospitaalbed. Het resultaat is een close-up van de enige ledemaat die nog kon dansen: haar hand. Er ontspint zich een sensuele dans waarbij de vingers zich spreiden, rekken en buigen: de alledaagse bewegingen die ook in haar baanbrekende choreografieën centraal stonden. De simpele, pure zeggingskracht van Hand Movie had een grote invloed op tal van kunstenaars, onder andere Richard Serra, die als reactie een serie van ‘handfilms’ produceerde.

The debut film of dancer, choreographer and filmmaker Yvonne Rainer, filmed by her dancing colleague William Davis while she was confined to a hospital bed after an operation. The result is a close-up of the only member in her body which could still dance: her hand. A sensual dance of her fingers spreading, stretching and bending: the kind of everyday moves which were also at the heart of her groundbreaking choreographies. The simple, moving force of Hand Movie would have a big influence on artists such as Richard Serra, who would make his own series of “hand” films.

DISSONANT Manon de Boer, BE, 2009, 16mm to video, colour, sound, 11’ Danseres Cynthia Loemij wordt gefilmd terwijl ze een tien minuten durend antwoord danst op Eugène Ysaÿe’s 3 sonatas for violin solo – een werk dat bij haar levendige herinneringen oproept. Een fysieke tijdsbegrenzing, de drie-minuten looptijd van een 16mm filmrol, onderbreekt de opname van de beweging. Terwijl de dans blijft voortduren en het geluid van beweging hoorbaar blijft, wordt het scherm gedurende een minuut zwart – de tijd die nodig is om de film te vervangen. Zo speelt De Boer een spel met het geheugen van de kijker. Net zoals Loemij de muziek opnieuw moet oproepen vanuit haar herinnering, kan de kijker haar dansende lichaam projecteren op het zwarte scherm dankzij het geluid en de herinnering van haar repetitieve beweging.

Manon de Boer films dancer Cynthia Loemij while she performs a 10 minute response to Eugene Ysaye’s 3 sonatas for violin solo - a piece of music that holds vivid memories for Loemij. A physical time limit, the 3-minute duration of one 16-mm roll of film, interrupts the camera’s recording of movement. While the dance continues, and the sound of movement is audible, the screen is black for the one minute that is needed to replace the roll of film. During the moments that the image is suspended, a game with the audience’s memory is being played. Just as Loemij has to draw the music from her memory, the viewer can project the image of her dancing body onto the black screen, enabled by the sound and memory of her repetitive movement.

31

IMAGE CINÉMATOGRAPHIQUE DE BARTOK Peter Sulyi, HU, 1989, video, colour, sound (FR version), 21’ De enige resterende bewegende beelden van de Hongaarse componist Béla Bartók zijn te vinden op een fragment van een amateurfilm, gedraaid op Super8 zonder klank. De documentaire van Peter Sulyi toont hoe twee musicologen pogen te reconstrueren wat Bartók precies speelt op deze beelden. De positie van zijn handen, de houding van zijn lichaam, de aanslag van de toetsen: expressies van muziek zonder klank, zorgvuldig en met de moed der wanhoop geanalyseerd en ontcijferd, gewikt en gewogen. Een thriller in ware ‘mano a mano’ stijl.

An amateur, soundless Super 8 film fragment represents the only existing moving images of Hungarian composer Béla Bartók. Peter Sulyi films two musicologists as they attempt to reconstruct what Bartok is playing in the images. The position of his hands, the way he holds himself, the pressing of the keys: they are all the expression of a music without sound, which is analysed and deciphered in a careful, courageous but hopeless way. A thriller in true “mano a mano” style.

4. CIPHERS OF MEANING ZA/SAT 20.03 17:30 - FILM-PLATEAU MESSAGES Guy Sherwin, UK, 1981-1983, 16mm, b&w, silent, 35’ Sherwin maakte deze film als reactie op zijn dochter’s ontdekking van taal, deels geïnspireerd op het boek La représentation du monde chez l’enfant (1929) van kinderpsycholoog Jean Piaget. “Een grote bron van inspiratie waren haar vragen over de wereld – in de eerste plaats vragen die te maken hadden met haar percepties van de fysieke wereld en, toen ze ouder werd, met sociaal gedrag. Deze ‘onschuldige’ vragen leken me (behalve haast onmogelijk om te beantwoorden) van een filosofische grootteorde die een uitdaging vormden voor diepgewortelde ‘waarheden’ over de wereld. Ze maakten me duidelijk dat ‘kennis’, verborgen en opgedaan, in tarijke begripsdomeinen de plaats inneemt van rauwe perceptie.” (GS) Sherwin made this film as a reaction to his daughter’s discovery of language, partly inspired by the book The Child’s Conception of the World (1929) by child psychologist Jean Piaget. “A major source of inspiration for the film was Maya’s questions about the world, starting with questions to do with her perceptions of the physical world, and as she got older, questions more to do with social behaviour. These ‘innocent’ questions (apart from being almost impossible to answer) seemed to me to be of a philosophical order that challenged long-established ‘truths’ about the world. They made it clear to me that ‘knowledge’ which is hidden and acquired, supplants raw perception in many areas of our understanding (we learn to ‘see’ the table as square, not trapezoid).” (GS)

HARDWOOD PROCESS David Gatten, US, 1996, 16mm, colour, silent, 14’ “Een handgemaakte dagboekfilm op basis van alternatieve processingtechnieken, chemische behandelingen en experimenten met optische en contactprinting. Een geschiedenis van verminkte oppervlakken, een bevraging, een verbeelding – voor de tekens die we zien en de tekens die we maken, voor de talen die we kunnen zien en de talen die we proberen te leren. Geschreven in de krassen op de vloeren, de littekens op de handen, de chemische afdrukken in de filmemulsie: deze talen van ervaring zijn onstabiel, hun vocabularia voortdurend wisselend met het voorbijvlieden van de tijd.” (DG)

32

“A hand-made, diary film generated from alternative processing techniques, chemical treatments, and optical & contact printing. A history of scarred surfaces, an inquiry, and an imagining: for the marks we see and the marks we make, for the languages we can read and for those we are trying to learn. Written in the scratches on the floors, the scars on the hands, and the chemical etchings into the film emulsion, these languages of experience are unstable ones, their vocabularies constantly shifting with the passage of time.” (DG)

WOLF’S FROTH/AMONGST OTHER THINGS Paul Abbott, UK, 2009, video, colour, sound, 15’ Een fascinerende, disjunctieve conundrum van taal, beeld en klank, waarvan de syntax ons blijft ontglippen. Een citaat van filmmaker Hollis Frampton kan hier van toepassing zijn: “het is alsof de vormgeving van het betekenisvolle een ultieme chemische origine heeft, ‘stukjes spraak’ worden gecombineerd in propositionele molecules door middel van elektrovalente aantrekking, of, waar die aantrekking ontbreekt, blijven rondzwerven als vrije radicale elementen. Als kunst al een wetenschappelijke missie heeft, dan is het wel het onthullen van dergelijke mechanismen, in een nonlineaire uitbeelding van de gelegenheid van betekenis. Want betekenis is niet te vinden, of het nu gaat over beeld of woord, in dingen, maar wel in mensen.”

A fascinating, disjunctive conundrum of language, image and sound, whose covert syntax refuses to be unpicked. A quote by filmmaker Hollis Frampton might be appropriate here: “It is as though the formation of the meaningful had some ultimate chemical origin, ‘parts of speech’ combine into propositional molecules through electrovalent attraction, or, where that attraction is lacking, remain in solution as free radicals. If art has had a scientific mission, we find it in the exposure of such mechanisms, in a nonlinear display of the OCCASIONS of meaning. For meaning is not, for image or word, in things; it is in people”.

5. SECRET HISTORY OF THE DIVIDING LINE: A TRUE ACCOUNT IN NINE PARTS ZO/SUN 21.03 14:00 - FILM-PLATEAU

SECRET HISTORY OF THE DIVIDING LINE 2002, 16mm, b&w, silent, 20’

THE GREAT ART OF KNOWING 2004, 16mm, b&w, silent, 37’

MOXON’S MECHANICK EXERCISES, OR, THE DOCTRINE OF HANDY-WORKS APPLIED TO THE ART OF PRINTING 1999, 16mm, b&w, silent (18 fps), 26’

THE ENJOYMENT OF READING, LOST & FOUND 2001, 16mm, b&w, silent (18 fps), 24’ David Gatten Zie/See Artist in Focus, p. 35

33

ARTIST IN FOCUS DAVID GATTEN ZO/SUN 21.03 14:00 - FILM-PLATEAU For the past fifteen years American filmmaker David Gatten (US, 1971) has conducted a conscientious filmic investigation of the intersections between text and image, representation and abstraction, the emotional and the intellectual. Using traditional research methods as well as experimental film processes, he delves into the annals of private lives and public histories, in search for a cinematographic synthesis of biography, philosophy and poetry.

His silent, handmade and rigorously structured films betray a certain influence of avant-garde filmmakers such as Stan Brakhage and Hollis Frampton, but at the same time reveal a strong personal identity, driven both by theoretical and spiritual considerations. Based on the writings of the same title from the library of William Byrd’s family in 18th-century Virginia, the series Secret History of the Dividing Line forms the core of his oeuvre. The hand­­ some results of his search are, in his own words, “bookish films about letters and libraries and lovers and ghosts that are filled with words, some of which you can read.”

(David Gatten)

Reeds vijftien jaar lang voert de Amerikaanse filmmaker David Gatten (US, 1971) een nauwgezet filmisch onderzoek naar de intersecties tussen tekst en beeld, representatie en abstractie, het emotionele en intellectuele.

Met behulp van zowel traditionele onderzoeksmethodes als experimentele filmprocessen graaft hij diep in de annalen van private levens en publieke geschiedenissen, op zoek naar een cinematografische synthese van biografie, filosofie en poëzie. Zijn stille, handgemaakte en rigoureus gestructureerde films verraden een zekere invloed van avant-garde filmmakers zoals Stan Brakhage en Hollis Frampton, maar tegelijk spreekt uit zijn esthetische en thematische exploraties een sterk persoonlijke identiteit, die al even hard wordt gedreven door theoretische als spirituele bekommernissen. Het bulk van zijn oeuvre wordt gevormd door de reeks Secret History of the Dividing Line, gebaseerd op een verzameling geschriften uit de bibliotheek van de familie William Byrd uit het 18e eeuwse Virginia. De fraaie resultaten van die speurtocht zijn, naar eigen zeggen, “boekachtige films over brieven en bibliotheken en geliefden en geesten die gevuld zijn met woorden, waarvan je sommige kan lezen.”

(David Gatten)

The first four episodes of the 9-part Secret History of the Dividing Line will be screened for the first time in Belgium as part of the thematic programme Vital Signs (see p. 33). Gatten’s first film Hardwood Process (1996) is also included in Vital Signs, whereas his recent work Journal & Remarks (2009) will be screened in the competition programme. At the invitation of Courtisane, David Gatten has prepared a selection of works and filmmakers that have been important to his practice.

De vier eerste episodes van het 9-delige Secret History of the Dividing Line worden (voor het eerst in België) voorgesteld als onderdeel van het thematische programma Vital Signs (zie p. 33). Binnen dit programma wordt ook Gatten’s debuutfilm, Hardwood Process (1996), vertoond. Zijn recente Journal & Remarks (2009) kan worden bewonderd in het competitieprogramma. Op vraag van Courtisane stelde David Gatten een programma samen met films en filmmakers die een grote rol hebben gespeeld in zijn creatieve praktijk.

34

SECRET HISTORY OF THE DIVIDING LINE

THE GREAT ART OF KNOWING

MOXON’S MECHANICK EXERCISES, OR, THE DOCTRINE OF HANDY-WORKS APPLIED TO THE ART OF PRINTING

THE ENJOYMENT OF READING, LOST & FOUND

PART 1

SECRET HISTORY OF THE DIVIDING LINE: A TRUE ACCOUNT IN NINE PARTS SECRET HISTORY OF THE DIVIDING LINE - US, 2002, 16mm, b&w, silent, 20’ “Gepaarde teksten als duelerende geschiedenissen. Een reis, verbeeld en herinnerd. Het eerste deel van de Byrd cyclus. De film focust op twee teksten van William Byrd, een gepubliceerd en officieel, de andere geheim en privaat gecirculeerd. Een gescheurde tijdslijn vertelt de geschiedenis van de wereld. Uitvergrote, verkeerd uitgelijnde cementsplices nemen de plaats in van vroeg 18e eeuwse landschappen”. (DG)

“Paired texts as dueling histories; a journey imagined and remembered; 57 mileage markers produce an equal number of prospects. The first part of the Byrd cycle, the film focus on two texts by William Byrd, one published and official, the other secret and circulated privately. A torn timeline tells the history of the world and magnified, misaligned cement splices stand in for early 18th century landscapes”. (DG)

THE GREAT ART OF KNOWING - US, 2004, 16mm, b&w, silent, 37’ “Het vierde deel in de Byrd reeks. Deze film, gebaseerd op de gelijknamige publicatie van de 17e eeuwse jezuïtische priester Athanasius Kircher, is een poging tot een peripatetische verkenning van het empiricisme van de voorbij 500 jaar. Bijkomend bronmateriaal is onttrokken aan de papieren van Byrd, Leonardo da Vinci’s Codex over de Vlucht van Vogels, alsook de geschriften van David Hume en Jules-Etienne Marey.” (DG)

“The fourth 16mm film in the Byrd project series. Taking as a point of departure the volume of the same title by the 17th century Jesuit priest Athanasius Kircher, this films attempts a peripatetic exploration of empiricism over the last 500 years. Additional material is drawn from Byrd’s papers, Leonardo da Vinci’s Codex on the Flight of Birds, as well as writings by David Hume and Jules-Etienne Marey”. (DG)

MOXON’S MECHANICK EXERCISES, OR, THE DOCTRINE OF HANDY-WORKS APPLIED TO THE ART OF PRINTING - US, 1999, 16mm, b&w, silent (18 fps), 26’ “Deze handgemaakte film, waarvan de beelden bijna volledig gemaakt zijn op basis van cellofaantape, is een meditatie op de ontwikkeling van de boekdrukkunst en zijn rol in de verspreiding van het Christendom in Europa, de relatie tussen woorden en beelden, de poëzie van vertaling, de dunne lijn tussen leesbaar en onleesbaar, en de passage van de ziel door de materiële wereld.” (DG)

“This handmade film, with its images generated almost entirely from cellophane tape, is a meditation on the development of the printing press and its role in the spread of Christianity throughout Europe, the relationship between words and images, the poetics of translation, the fine line between the legible and the illegible, and the passage of the soul through the material world.” (DG)

THE ENJOYMENT OF READING, LOST & FOUND - US, 2001, 16mm, b&w, silent (18 fps), 24’ “Een van dichtbij gadegeslagen kaars en een uitnodiging tot de dans. William Byrd raast door zijn boeken terwijl Evelyn zich stilletjes ophoudt aan het raam; de vrijwillige brandweerbrigade doorzoekt de asresten en Isaac Goldberg vertelt het zoals het is. Wie leest wat; wanneer; en waarom?” (DG)

“A closely watched candle and an invitation to the dance.

William Byrd booms among his books while Evelyn keeps to a quiet window; the volunteer fire brigade sorts through the ashes and Isaac Goldberg tells it like it is. Who read what; when, and why?” (DG)

35

PART 2

ESSENTIAL INFLUENCES, EMOTIONAL LANDSCAPES AND MEMORIES OF THOSE WHO CAME BEFORE US SAMENGESTELD DOOR DAVID GATTEN / COMPILED BY DAVID GATTEN

“Ik had alles over deze films gelezen voor ik er ook maar een had gezien. Tegen de tijd dat ik ze zag, hadden ze reeds een permanente plaats opgenomen in mijn verbeelding. En toen ik ze zag, begreep ik opnieuw wat het betekent om getuige te zijn van bewegende beelden: de beelden bewegen - maar brengen ook beweging teweeg.

Hindle, Brakhage, Solomon, Fleming en Frampton: drie verschillende generaties van Amerikaanse avant-garde filmmakers, vijf heel uiteenlopende benaderingen van wat we Cinema noemen, maar allemaal films van filmmakers met een diep vertrouwen in het vermogen van beelden om ons te beroeren: esthetisch, emotioneel, intellectueel. Het werk van deze vijf kunstenaars hebben op een intense manier een impact gehad op mijn eigen notie van het bewegend beeld en mijn praktijk als filmmaker.

Frampton en Hindle waren al van het toneel verdwenen voor ik wist wie ze waren, maar ik had het geluk dat ik zes jaar lang ideeën kon uitwisselen met Brakhage. Ik ging naar de graduate school om er te studeren bij Fleming en van haar te leren, net zoals zij had geleerd van Hindle.

Solomon heb ik eerder bij toeval op school ontmoet, en na talloze jaren van langeafstandsstudie en begeleiding is hij een van mijn beste vrienden geworden, alsook een van mijn buren in Colorado. Dit programma van vijf films is voor mij - na vijftien jaar zelf films te hebben gemaakt - een manier om terug te kijken op de kunstenaars en werken die mijn visie hebben gevormd gedurende cruciale en formatieve jaren - en nog steeds eindeloos inspirerend zijn en mijn idee uitbreiden van wat mogelijk is in de kunst van het bewegend beeld.”

“I had read all about the films before I ever saw any of them. By the time I did see them they had taken up permanent residence in my imagination. And when I saw them, I understood anew what it means to witness moving images: the images move - and the images are deeply moving. Hindle, Brakhage, Solomon, Fleming and Frampton: three different generations of American avant garde filmmakers, five very different approaches to that thing we call Cinema, but all films by filmmakers with a profound faith in the capacity of images to move us: aesthetically, emotionally, intellectually. The works of these five artists have intensely affected my own conception of the moving image and my own practice as a filmmaker.

Frampton and Hindle were gone before I knew who they were but I was lucky enough to spend six years in conversation and correspondence with Brakhage. I went to graduate school to study with Fleming and learn from her just as she had learned from Hindle. Solomon I met by great good chance while in school and after several years of long-distance study and mentoring he has become a dearest friend and Colorado neighbor. This program of five films is a way for me - now fifteen years into my own filmmaking practice - to look back at the artists and works that shaped my vision during crucial and formative years - and continue to inspire me and expand my idea of what is possible in the art of the moving image”.

BILLABONG Will Hindle, US, 1969, 16mm, colour, sound, 9’ “Het opmerkelijke aan het werk van Hindle is vooral het vermogen om een overweldigende emotionele impact te genereren, op basis van cinematografische technieken, eerder dan thematische inhoud. Hindle heeft een beklemmend talent om een spontane ongestileerde realiteit te transformeren tot onaardse poëtische visioenen, zoals in Billabong, een woordloze impressionistische ‘documentaire’ over een jongenskamp.” (Gene Youngblood)

“Hindle’s works are especially notable for their ability to generate overwhelming emotional impact almost exclusively from cinematic technique, not thematic content.

Hindle has an uncanny talent for transforming spontaneous unstylized reality into unearthly poetic visions; as in Billabong, a wordless impresionistic ‘documentary’ about a boys’ camp.” (Gene Youngblood)

36

CREATION

THE SNOWMAN

GLORIA!

GLORIA!

CREATION Stan Brakhage, US, 1979, 16mm, colour, silent, 17’ “... bijna zoals de Aarde zelf - de groene ijsbedekte rotsen, het snijdende gevoel, het drukkende gevoel van de gletsjers. Terwijl ik aan het kijken was, dacht ik de hele tijd dat je een meester van het Noorden was. Het Arctische landschap - de donkere rode bloemen in het schemerlicht, het donkerblauwe licht, de grote bomen met de voorbijtrekkende mist, en Jane die kijkt... het ijs, het water, het mos, het gouden licht. Een visuele symfonie.” (Hollis Melton)

“... almost like the Earth itself - the green ice-covered rocks, the slicing feeling, the compressive feeling of the glaciers.

The whole time I was watching I kept thinking that you were a master of the North, the arctic landscape - the dark red flowers in the dusky light, the deep blue light, the tall trees with the running mists, and Jane looking ... the ice, the water, the moss, the golden light. A visual symphony.”

(Hollis Melton)

THE SNOWMAN Phil Solomon, US, 1995, 16mm, colour, sound, 8’ “A meditation on memory, burial and decay ... a belated kaddish for my father”. “It is the 19th century ‘tissue of lies’ about childhood which Solomon rips open: his visual beauty, a biological beauty, is an encouragement to embrace this transformative mulch, this aesthetic compost, and to give up all commas ‘,’, of hesitation - to accept suffering even (as does most of the animal kingdom most stoically) and revel in the ‘fire of waters’ (as poet Robert Kelley put it) that we all are ...” (Stan Brakhage)

“Een meditatie op geheugen, begraving en verval... een uitgesteld gebed voor mijn vader”. “Het is het 19e eeuwse ‘weefsel van leugens’ dat Solomon openrijt: zijn visuele, biologische schoonheid, is een aanmoediging om deze transformatieve muls, deze esthetische compost, te omhelzen, en alle komma’s ‘,’, van aarzeling op te geven - om zelfs het lijden te aanvaarden (zoals het gros van het dierenrijk stoïcijns doet) en te zwelgen in het “vuur van water” (zoals Robert Kelly het stelt) dat we allemaal zijn...” (Stan Brakhage)

LEFT-HANDED MEMORIES Michele Fleming, US, 1989, 16mm, colour, sound, 15’ “Zoals elk waardevol kunstwerk kan deze film op verschillende manieren gelezen worden. Beelden van frames en materialen komen telkens opnieuw terug. Pagina’s van een woordenboek bladeren voorbij, en het is hier dat de kijker een referentie naar Will Hindle kan opmerken. Woorden vormen echo’s van zijn filmtitels, zoals Billabong, Chinese Firedrill etc. Een vrouwelijk naakt in zachte focus - net een foto van Edward Weston - wordt steeds meer bekrast terwijl de film loopt; een memento mori van het plastische materiaal zelf. Er is veel schoonheid, lijkt de film ons te willen vertellen, en veel zal worden vergeten.” (Tom Whiteside)

“Like any worthwhile piece of art, Left-Handed Memories can be read several ways. Images of frames and framed materials recur. Pages of a dictionary flip by, and it is here that the viewer can see a reference to Will Hindle. Entry words echo his film titles - Billabong, Chinese Firedrill etc. A soft-focus female nude, reminiscent of an Edward Weston photograph, becomes increasingly scratched as the footage runs, a memento mori of the plastic material itself. Much, the film tells us, is beautiful, and much will be forgotten.” (Tom Whiteside)

GLORIA! Hollis Frampton, US, 1979, 16mm, colour, sound, 9’ “In Gloria! plaatst Frampton 19e eeuwse bekommernissen naast hedendaagse vormen, door het koppelen van een voorbeeld van vroege cinema met een videografische vertoning van tekstueel materiaal. Beide formele componenten (de film en de tekst) hebben op hun beurt een relatie met een figuur uit de 19e eeuw - Frampton’s grootmoeder - en een uit de 20ste eeuw - haar kleinzoon (Frampton zelf).

In een poging om hun relatie te hervatten, wordt Gloria! een eerder komisch, vaak pakkende meditatie op dood, geheugen en de kracht van beeld, muziek en tekst om het verleden te doen herrijzen.” (Bruce Jenkins)

“In Gloria! Frampton juxtaposes nineteenth-century concerns with contemporary forms through the interfacing of a work of early cinema with a videographic display of textual material. These two formal components (the film and the texts) in turn relate to a nineteenth-century figure, Frampton’s maternal grandmother, and to a twentiethcentury one, her grandson (filmmaker Frampton himself). In attempting to recapture their relationship, Gloria! becomes a somewhat comic, often touching meditation on death, on memory and on the power of image, music and text to resurrect the past.” (Bruce Jenkins)

37

ARTIST IN FOCUS MORGAN FISHER ZA/SAT 20.03 20:00 - FILM-PLATEAU Het werk van de in Los Angeles gebaseerde kunstenaar Morgan Fisher (US, 1942) bevindt zich op het snijpunt van avant-garde, hedendaagse kunsten en de commerciële filmindustrie. Zijn 16mm films zijn uitgekiende en speelse ontledingen van het filmapparatus, de filmische materie en de cinematografische productiemethodes: van het gebruik van productiestills, de narratieve rol van inserts en de onzichtbare rol van de projectionist tot het belang van het ‘standard gauge’ formaat (35mm). Een van de doelstellingen van zijn werk is naar eigen zeggen “het onderzoeken van een eigenschap of kwaliteit van een film op een radicale manier. Radicaal zijn is een bescheiden vorm van extremiteit.” Elk van zijn films peilt naar een axioma van cinema en stelt de vraag: “wat als?” Fisher, die onder zijn invloeden kunstenaars zoals Sol LeWitt, Marcel Duchamp en Ad Reinhardt rekent, gebruikt avant-garde strategieën om commentaar te geven op de mainstream cinema. Omdat zijn werk zich niet in de conventionele avant-garde categorieën laat wringen, is het dan ook lange tijd onder de radar gebleven - te betrokken bij de industrie voor de ‘underground’ en te minimaal en conceptueel voor de smaak van Hollywood.

Sinds kort krijgt zijn werk de zichtbaarheid die het verdient, getuige retrospectieven in Tate Modern en het Whitney museum.

Morgan Fisher (US, 1942) examines and deconstructs with wry humour the machinery of cinema in his 16mm films, operating within the unlikely triangle of avantgarde cinema, film industry and contemporary art, only possible in a city like Los Angeles. Fisher’s films are an exploration of the film apparatus and its physical material, as well as of moviemaking production methods: from film’s standard gauge (35mm) to the use of production stills, the narrative role of inserts and the invisible importance of the projectionist. ”One thing my films tend to do is examine a property or quality of a film in a radical way,” he says. “Being radical is a modest form of being extreme. They each examine an axiom of cinema and say, ‘What if?’”. Fisher, who counts among his influences the work of artists such as Sol LeWitt, Marcel Duchamp and Ad Reinhardt, uses avant-garde procedures in order to comment on mainstream cinema; as a result his work was marginalised for a long time for not fitting too neatly into any of the usual avant-garde categories. Too concerned with the specifics of industry procedures for the underground; too minimal and conceptual for Hollywood’s taste. In recent years, his film work is finally getting the recognition it deserves, following retrospective programmes at the Whitney Museum and Tate Modern.

At Courtisane festival, Fisher will present a selection of short films directed between 1968 and 1976, most of which will be screened in Belgium for the first time.

Two of his later works, Standard Gauge and ( ) will be screened during the HISK master class on Tuesday 23rd.

Op het Courtisane festival presenteert Morgan Fisher een selectie van films die hij maakte tussen 1968 en 1976. De meesten daarvan worden voor het eerst in België vertoond. Twee van zijn latere werken, Standard Gauge en ( ) worden vertoond in het kader van de HISK masterclass, op dinsdag 23 maart.

Courtisane has also given carte blanche to Fisher, who will present a selection of films by other filmmakers.

Courtisane geeft Fisher ook carte blanche om een selectie films van andere filmmakers te vertonen.

PART 1 THE DIRECTOR AND HIS ACTOR LOOK AT FOOTAGE SHOWING PREPARATIONS FOR AN UNMADE FILM (2) - US, 1968, 16mm, b&w, sound, 15’ “De eerste scene is lipsynchroon, maar de rest van de dialoog is gesproken door mensen buiten beeld. Het relateert de commentaar van de twee mensen die de film bekijken.

Er wordt niets baanbrekends gezegd; het gaat grotendeels over herkenning en geheugen - hoe het gezegd wordt, is belangrijk - niet wat gezegd wordt.” (MF)

“While the first scene is lipsynched, all the rest of the dialogue is spoken by people outside the frame. It relates the comments of the two people watching the film. Nothing groundbreaking is said: it is mostly about recognition and memory - how it is said is important, not what is said”. (MF)

38

DOCUMENTARY FOOTAGE

PRODUCTION STILLS

PICTURE AND SOUND RUSHES

CUE ROLLS

DOCUMENTARY FOOTAGE - US, 1968, 16mm, colour, sound, 11’ “Natuurlijkheid opzettelijk aangetast door onontkoombaar zelfbewustzijn, onbedoeld aangetast door onvermijdelijke natuurlijkheid, een rol gespeeld met ongelooflijke nuance en complexiteit door Maurine Connor”. (Mark Toscano)

“Naturalness wilfully corrupted by inevitable self-consciousness, unwittingly corrupted by unavoidable naturalness, a role played with incredible nuance and complexity by Maurine Connor”. (Mark Toscano)

PHI PHENOMENON - US, 1968, 16mm, b&w, silent, 11’ Het phi-fenomeen is een perceptuele illusie (beschreven door Max Wertheimer in 1912) waarbij een opeenvolging van stilstaande beelden een perceptie van beweging produceert. “Phi Phenomenon is verbazingwekkend net omdat het onderwerp zo alom bekend is, en het fascineert me omdat het een film is waarin er beweging is maar geen zichtbare beweging.” (Thom Andersen)

The phi phenomenon is a perceptual illusion (first described in 1912 by Max Wertheimer) in which a succession of still images produces a disembodied perception of motion. “Phi Phenomenon is astonishing precisely because its object is so familiar, and it fascinates me because it is a motion picture in which there is movement but no apparent movement.” (Thom Andersen)

PRODUCTION STILLS - US, 1970, 16mm, colour, sound, 11’ “Een documentaire over niks anders dan zichzelf; technici worden acteurs, apparaten worden props; de realiteit die door de film wordt geregistreerd bestaat enkel voor de duur van de film. De soundtrack bestaat uit het gemompel en gepraat van de crew tijdens de productie. Op geen enkel moment lipsychroon.” (MF)

“A documentary about nothing but itself; technicians become actors, equipment becomes props; the reality captured by the film exists only for the duration of the film.

The soundtrack consists of the mumbling and talking of the crew during production. It is at no point lip-synched.” (MF)

PICTURE AND SOUND RUSHES - US, 1973, 16mm, b&w, sound, 11’ “Deze film neemt de vorm aan van een lezing waarin Fisher met droge humor de verschillende permutaties van klank/ stilte en beeld/geen beeld beschrijft. Deze posities worden gedemonstreerd in de montage, die is georganiseerd volgens een strikt schema (bepaald door het delen van een filmrol door het aantal mogelijke combinaties), zonder mededogen voor het publiek dat tevergeefs de dialoog probeert te volgen.” (Mark Webber)

“Picture and Sound Rushes takes the form of a lecture in which Fisher’s deadpan discourse describes the various permutations of sound/silence and picture/no picture.

These states are demonstrated in the editing, which cuts between them at regular intervals (determined by dividing a roll of film equally by the total number of combinations), with no regard for the audience struggling to follow the dialogue”. (Mark Webber)

CUE ROLLS - US, 1974, 16mm, colour, sound, 5’30” “Cue Rolls lijkt een continu shot van vijf en een halve minuten. Het visuele subject is een synchronisator waardoor constant vier stroken van zwart-witte leader lopen.

Op de klankband wordt duidelijk dat Fisher wat ooit een standaardpraktijk was in de industrie (voor het maken van kleurcorrecties en andere aanpassingen vooraleer definitieve prints werden bereid) heeft toegepast op een situatie waarin het volledig irrelevant lijkt.” (Scott MacDonald)

“Cue Rolls appears to be a continuous five-and-a-halfminute shot, the visual subject of which is a synchronizer through which four strands of black and white leader are running continuously. As the soundtrack makes clear, Fisher has applied what once was a standard industry practice (for making colour corrections and other modifications before final prints were struck) to a situation in which it would seem to be entirely irrelevant.” (Scott MacDonald)

PROJECTION INSTRUCTIONS - US, 1976, 16mm, b&w, sound, 4’ “De projectionist is niet langer het medium om de performances van de acteurs over te brengen naar het publiek; de projectionist is een performer die, volgens Fisher’s instructies (of, in zekere zin, de instructies van de film zelf) kordaat een demonstratie geeft (of daarbij faalt) van de verschillende dimensies van de kijkervaring die gecontroleerd worden vanuit de projectiekabine”. (Scott MacDonald)

“The projectionist is no longer the means for delivering the performances of actors to the audience; the projectionist is a performer who, at Fisher’s instruction (or, in a sense, at the film’s instruction) succinctly demonstrates (or fails to demonstrate) the various dimensions of the viewing experience controlled from the projection booth”. (Scott MacDonald)

39

PART 2

CARTE BLANCHE TO MORGAN FISHER SAMENGESTELD DOOR MORGAN FISHER / COMPILED BY MORGAN FISHER

SELECTION OF SHORT WORKS Chris Langdon The exuberant, irreverent and surprising films of Chris Langdon have recently made a welcome return to the screen after many years out of circulation. A student of Pat O’Neill, Robert Nelson, and John Baldessari, Langdon was incredibly prolific, producing a large body of work in painting, sculpture, film, photography, and graphics. Her legendary film work, created between 1972 and ’76, is often a brash and funny mix of the so-called high and low.

Never ponderous or needlessly abstruse, Langdon’s films are direct, formally unique, and full of intuitive flair and wild humour; they delight in provoking and challenging not only modes of artmaking but our reception of art and its purported messages. “Chris Langdon is the first punk filmmaker and the most important unknown filmmaker in the history of the Los Angeles avant-garde.” (Thom Andersen)

De uitdagende en verrassende films van Chris Langdon hebben recent een welgekomen terugkeer naar het grote scherm gemaakt, nadat ze jarenlang uit circulatie waren verdwenen.

Langdon, eertijds student van Pat O’Neill, Robert Nelson en John Baldessari, was ongelooflijk productief, wat resulteerde in een uitgestrekt oeuvre van schilderijen, beeldhouwwerken, films, foto’s en grafisch werk. Haar legendarisch filmwerk, gemaakt tussen 1972 en ’76, brengt een brutale en grappige mix van wat men als ‘high’ en ‘low’ bestempelt. Haar films, nooit zwaar op de hand of nodeloos cryptisch, zijn direct, op vormelijk vlak uniek en vol intuïtieve flair en wilde humor; ze zijn verleidelijk in hun provocatie, niet enkel van kunstproductie maar ook van onze perceptie van kunst, en de inherente betekenisgeving. “Chris Langdon is de eerste ‘punk’ filmmaker en de belangrijkste onbekende filmmaker in de geschiedenis van de Los Angeles avant-garde.” (Thom Andersen)

KISS OF DEATH Klaus Wyborny, DE, 1974, Super 8 on video, colour, silent, 4’ A compact version of Henry Hathaway’s 1947-movie, refilmed during a 1973-television broadcast with a super 8 camera: 4 or 5 frames from each shot, so that the narrative editing strategies of the whole movie become apparent within 4 minutes.

Part of K. Wyborny’s 90-minute film Elementary Film History (1974) and of his 25-minute art-gallery installation Histoire du Cinéma (2004) “I’ve always been very interested in the narrative. My cinema has to do with stretching the narrative until it kind of collapses. I care about the structures, about what they do to one’s mind. Maybe this is being analytical. But I analyze the time structures while I proceed in building them.

Structure in itself doesn’t interest me. I am interested only in specific ones which then I kind of try to analyze.” (KW)

En compacte versie van Henry Hathaway’s gelijknamige film uit 1947, herfilmd met een Super 8 camera tijdens een televisie-uitzending in 1973. Er zijn 4 of 5 beelden van elk shot genomen, zodat de narratieve montagestrategieën van de hele film zichtbaar worden binnen een tijdspanne van 4 minuten. ”Ik ben altijd geïnteresseerd geweest in narrativiteit. Mijn cinema heeft te maken met het rekken van de verhaallijn tot het bezwijkt. Het gaat me vooral om de structuren, om wat ze met de geest doen. Ik analyseer de tijdsstructuren terwijl ik er tegelijk blijf aan bouwen. Het is niet structuur op zich die me interesseert, enkel bepaalde specifieke gevallen die ik op verschillende manieren probeer te analyseren.” (KW)

UNSERE AFRIKAREISE Peter Kubelka, AT, 1966, 16mm, colour, sound, 13’ In 1961 werd Kubelka ingehuurd om de Afrikaanse safari van een aantal Europese toeristen te documenteren. Naderhand kaapte hij het filmmateriaal en monteerde het tot een analyse van de verschillende dimensies van geweld in de jacht, de blik van de jagers en de film zelf. De fragmentaire en asynchrone montage van beeld en klank genereert een veelheid van associaties en metaforische betekenissen.

“Voor mij is Afrikareise, in zijn eigen genre, de meest intense klankfilm die er bestaat. Klank en beeld zijn in synch zoals in de natuur (zelfs al gaat het helemaal niet over het natuurlijke geluid van iets). De klank wordt het akoestisch portret van de visuele acties.” (PK)

In 1961 Kubelka was hired to document the African safari of a group of European tourists. Afterwards he hijacked the material and edited it into an analysis of the many layers of violence present in the hunt, the gaze of the hunters and the film itself. The fragmentary and asynchronic montage of images and sounds generates a multitude of connections and associations which, in their turn, evoke a number of metaphorical interpretations. “For me, Afrikareise is, in its own genre, the most intense sound film that exists. Sound and images are in synch like in nature (even if it isn’t about the natural sound of something). The sound becomes the acoustic portrait of the visual action.” (PK)

--- ------- (AKA SHORT LINE LONG LINE) Thom Andersen & Malcolm Brodwick, US, 1966-67, 16mm, colour, sound, 11’ “I consider Thom and Malcolm’s film to be groundbreaking in its brilliant demonstration of the power of a rule to construct a film that unifies shots taken at different times and places. And it also noteworthy for the new model of

“Deze film is volgens mij baanbrekend als demonstratie van de kracht van een regel om een film te construeren die een eenheid brengt in shots die op verschillende plaatsen en tijdstippen zijn genomen. De film is ook noemenswaardig

40

KISS OF DEATH

UNSERE AFRIKAREISE

--- ------- (AKA SHORT LINE LONG LINE)

voor het nieuwe model van documentaire die het voorstelt.

Door zijn werk te omschrijven als een parodie van montage, is Thom te bescheiden, of eerder opzettelijk misleidend. De briljantheid van --- ------- is dat het een afwijzing vormt van de macht van montage als het idee zoals het conventioneel wordt begrepen, om zijn kracht te herontdekken in een andere vorm, op een nieuw niveau.” (Morgan Fisher)

EINLEITUNG ZU ARNOLD SCHOENBERGS BEGLEITMUSIK ZU EINER LICHTSPIELSCENE

the documentary film that it proposes. In describing his film as a parody of montage, Thom is being too modest, if not deliberately misleading. The brilliance of --- ------- is that it refuses the power of montage as that idea has been conventionally understood, only to rediscover its power in a different form, on a new plane.” (Morgan Fisher)

EIN BILD Harun Farocki, DE, 1983, 16mm, colour, sound, 25’ “Mijn film ontleent zijn materiaal aan een situatie waarbij vier dagen lang wordt gewerkt aan een beeld dat gepubliceerd zal worden als centerfold in het Playboy magazine.

De naakte vrouw op de foto is als een zon waar een heel stelsel rond wentelt: cultuur, business, leven! (Je kunt niet kijken of filmen in de zon). Men kan zich inbeelden dat mensen die een beeld met zo’n gravitatiekracht produceren, een ijver, sérieux en verantwoordelijkheidszin aan de dag leggen alsof ze uranium moeten splijten. Printbedrijven en publishers, de advertentiewereld, hotels en clubs, galactische stelsels van miljoenen dollars: vandaag cirkelt een complete commerciële kosmos rond het naakte meisje.

Elke maand wordt een nieuw meisje in het middelpunt geplaatst. Een enkel punt heeft geen dimensie en is onzichtbaar. Dat is wat we hebben gefilmd.” (HF)

“My film takes its material from the situation that people work for four days on an image that is supposed to be published in the centerfold of the Playboy magazine. The naked woman in the centerfold is like a sun with a revolving system around it: Culture, business, living! (You cannot see or film into the sun). One can imagine that people who have to produce an image of such gravitational force have to do it with the same diligence, seriousness, and responsibility, as if they were involved in nuclear fission. Today, printing companies and publishing houses, the advertisement business, hotels and clubs, galaxies of millions of Dollars, a whole commercial cosmos circle around the naked girl in the centerfold of the Playboy magazine; every month, a new girl takes center stage. A single point has no expansion and is invisible. That is what we have filmed.” (HF)

EINLEITUNG ZU ARNOLD SCHOENBERGS BEGLEITMUSIK ZU EINER LICHTSPIELSCENE Daniele Huillet, Jean-Marie Straub, DE/FR, 1972, 16mm on video, colour, sound, 17’ In de partituren van zijn drama’s en opera’s beschreef Arnold Schönberg minitieus wat en hoe alles op toneel moest gebeuren. Maar de score van Belgleitmusik zu einer Lichtspielscene (1929-1930) bestaat uit slechts vier woorden: “bedreigend, gevaar, angst, catastrofe”. De interpretatie van Straub en Huillet richt zich op Schönberg’s ongerustheid jegens het oprukkende antisemitisme, dat uiteindelijk in alle hevigheid zou uitbarsten tijdens WO II. Er wordt geciteerd uit een reeks brieven die hij schreef naar Kandinsky (1923) en een toespraak van Brecht (1935). “Voor Straub en Huillet was het nazisme een centrale gebeurtenis. Maar in hun films gebruiken ze nooit beelden die zijn genomen van binnen het nazisme. Waarom? Misschien omdat ze overtuigd zijn dat het de verantwoordelijkheid is van een kunstenaar om zelf een actueel en gewaagd beeld te creëren van zijn antinazisme eerder dan beelden van nazi-cameramannen te gebruiken in zogenaamde ‘kritische’ en ‘afstandelijke’ montages.” (Serge Daney)

In the scores of his dramas and his operas Arnold Schönberg generally describes in detail how everything should happen on the stage. But in the score of the Accompaniment to a Cinematograph Scene (1929-1930), there are only four words: “Threatening, danger, fear, catastrophe.”

The interpretation of Straub and Huillet revolves around the uneasiness that Schönberg felt at the rise of anti-semitism in Germany, which violently burst out during World War II. They quote from a series of letters that Schönberg wrote to Wassily Kandinsky in 1923, as well as a speech by Bertold Brecht in 1935. “For Straub and Huillet, Nazism is a central event. But yet, in their films they never use images taken inside of Nazism. Why? Maybe because they believe that artists’ responsibility is to create their own image, daring and contemporary, of their anti-Nazism rather than conduct a so-called critical and distanced montage of images taken

by Nazi cameramen.” (Serge Daney)

EXTRA MORGAN FISHER MASTERCLASS DI/TUE 23.03 14:00 - 17:30, Gratis/Free - HISK, in collaboration with KASK Charles De Kerckhovelaan 187a, 9000 Gent info: www.kask.be / www.hisk.edu – registration: isabel.devriendt@hisk.edu

41

ARTIST IN FOCUS DAVID O’REILLY WO/WED 17.03 20:00 - SPHINX David O’Reilly (EI, 1985) is ongetwijfeld een van de rijzende sterren aan het firmament van de animatiefilm. Vanuit zijn thuisbasis Berlijn verdeelt hij zijn kostbare energie evenredig tussen louter commercieel werk (onder andere voor muzikale grootheden zoals U2 en M.I.A) en eigenzinnige experimenten, waarmee hij stoutmoedig het potentieel van 3D computeranimatie blijft aanboren. Hij beschouwt dit medium werkelijk als een doos van pandora, die slechts recent werd geopend en waarvan de effecten nog volop moeten worden onderzocht. Zijn werk exploreert vooral de creatieve vrijzones waar de pixels op het scherm balanceren tussen abstract en figuratief, tussen artefact en beeld, resulterend in hoogst originele universums die een uitgesproken artificiële vorm koppelen aan emotionele impact. “Vergeet alles wat je denkt te weten over juist of fout, mooi of lelijk, en focus op coherentie.”

Zijn ‘turbodrama’ Please Say Something werd terecht bekroond met een Gouden Beer op de Berlinale 2009.

David O’Reilly (EI, 1985) is without a doubt one of the rising stars in the animation firmament. Based in Berlin, he evenly divides his valuable energy between commercial work (for, among others, music acts such as U2 and M.I.A.) and utterly personal experimentations which recklessly exploit the potential of 3D computer animation. He regards this medium as a Pandora box which was just recently opened and still needs to be examined. His work primarily explores the creative free zones where the pixels on the screen swing between abstraction and representation, between artifact and image, resulting in a highly original universe that brings together an outspoken artificial form with an emotional impact. “We should forget everything about the idea of right or wrong, of beauty and ugliness, and focus on the idea of coherence.” His “turbodrama” Please Say Something was awarded a Golden Bear at the Berlinale 2009.

David didn’t reveal a lot about his plans for this evening:

Over deze avond gaf David niet veel prijs:

“I realized I will be playing a lot of stuff which doesn’t have a known origin, some early animation and strange found things i’ve collected over the years, I dont even know the creator myself …”. We’re really curious!

“I realized I will be playing a lot of stuff which doesn’t have a known origin, some early animation and strange found things i’ve collected over the years, I dont even know the creator myself …”. Wij zijn alvast héél benieuwd!

EXTRA KASKLEZING: DAVID O’REILLY DI/TUE 16.03 20:00, Gratis/Free - KASK Info & registratie / info & registration: www.kask.be Campus Bijloke, auditorium Victor Horta, Jozef Kluyskensstraat 2, 9000 Gent

42

ANIMATE/LUX ZO/SUN 21.03 20:00 - SPHINX (GRATIS) Twee organisaties die we al lang van nabij volgen en bewonderen zullen hun werking voorstellen en een selectie van hun films en video’s vertonen: Animate Projects en LUX, respectievelijk vertegenwoordigd door Gary Thomas en Mike Sperlinger.

Two organisations whose work we closely follow and deeply admire will present their activities at the festival and screen a selection of their films and videos: Animate Projects and LUX, represented, respectively, by Gary Thomas and Mike Sperlinger.

Achteraf houden we een drink waarop je kunt napraten en vragen stellen aan Thomas en Sperlinger. Aansluitend worden de winnaars van de Belgische en Internationale Competitie bekendgemaakt.

You’re kindly invited to join us for a drink after the presentation. It will be followed by the Awards Ceremony announcing the winners of the Belgian and International Competition.

ANIMATE PROJECTS De Londense organisatie Animate Projects ontwikkelt initiatieven die de relatie onderzoeken tussen hedendaagse kunst en animatie. APL Animate biedt kunstenaars een unieke plek om nieuw werk te creëren en gelegenheden te zoeken om een internationaal publiek te bereiken.

Animate Projects Limited is a London-based, small arts organisation, developing initiatives that explore the relationship between contemporary art and animation. APL Animate offers artists a unique space to create work and develop opportunities that allow an international audience to engage with the work via broadcast, gallery, cinema and online.

www.animateprojects.org

LUX LUX is an international arts agency for the support and promotion of artists’ moving image practice and the ideas that surround it. Founded in 2002, it builds on a lineage of predecessor organisations (The London Filmmakers Cooperative, London Video Arts and The Lux Centre) which stretches back to the 1960s. LUX is the largest distributor of artists’ films and videos in Europe (representing 4500 works by approximately 1500 artists from 1920s to the present day).

LUX is een internationaal kunstenagentschap dat het werk van audiovisuele kunstenaars en de ideeën daarrond ondersteunt en promoot. Het werd opgericht in 2002 en bouwt verder op het werk van illustere voorgangers dat teruggaat tot de jaren 1960 (The London Filmmakers Co-operative, London Video Arts en The Lux Centre). LUX is Europa’s grootste distributeur (met 4500 werken van ongeveer 1500 kunstenaars, van 1920 tot vandaag). www.lux.org.uk

Net als jurylid Brent Klinkum nemen Gary Thomas en Mike Sperlinger deel aan een internationaal bezoekersprogramma van BAM, het Vlaamse steunpunt voor beeldende, audiovisuele en mediakunst. Ze zullen in de rand van het Courtisane festival boeiende Vlaamse kunstenaars en instellingen leren kennen.

Just as jury member Brent Klinkum, Gary Thomas and Mike Sperlinger are in Ghent invited by BAM, the Flemish institute for visual, audiovisual and media art. During their stay, they will be introduced to a number of Belgian artists and institutions in the frame of BAM’s international visitors programme.

Zie www.bamart.be voor meer informatie over de activiteiten van BAM.

Check out www.bamart.be for more info on BAM’s many activities thoughout the year.

43

NIGHT VISION AN EVENING ON …

ILLUMINATING DARKNESS DO/THU 17.03 20:00 (DEUREN/DOORS 19:00) - VOORUIT DOMZAAL - € 11 / 8 (RED) De nacht is geen ondoordringbare zwarte massa waar we ons blind op staren. Het is geen materie, maar een gebeurtenis, een peilloze diepte die ons omgeeft, opslokt en infiltreert via al onze zintuigen. In de donkere uren waarin we oren en ogen moeten spitsen en de nacht tot leven komt, lijkt niets wat het is. Dit programma presenteert een aantal performances, films en installaties die deze gebeurtenis proberen te vatten in al zijn obscuriteit, ergens tussen licht en duister, zichtbaar en onzichtbaar, kijken naar en in de nacht.

The night is not a black mass that blinds our sight. It’s not a substance, but an event, pure depth that surrounds and swallows us, infiltrating us through our senses. In the dark hours when we must sharpen our eyes and ears, when night comes to life, nothing seems what it is. This programme presents a series of performances, films and an installation which attempt to capture this event in all its obscurity, somewhere between light and darkness, visible and invisible, seeing the night and seeing in the night.

© DUNCAN SHEPHARD 2003

INSTALLATION vanaf/from 19:00 DISINFORMATION The Origin of Painting. 2000, optokinetic / autodestructive, luminous graffiti, shadow & electromagnetic sound installation Het Disinformation project gaat terug tot 1995, toen nog als vehikel voor hun experimenten met electromagnetische en radiofonische klanken. Intussen resoneert hun onderzoek naar uiteenlopende electrische, sonische en optokinetische fenomen tot in de uithoeken van de hedendaagse kunstwereld. Een van de hoogtepunten in het oeuvre van Disinformation is The Origin of Painting, een letterlijk indruk-wekkende klank- en lichtinstallatie die bezoekers toelaat om een afdruk te maken van hun silhouet. Het werk refereert niet enkel aan een mythe over het ontstaan van de schilderkunst, maar ook naar de atomische schaduwen op de muren van Hiroshima and Nagasaki. “Een duister geschrift was geboren. Een geheimschrift, geschreven in het donker, met duisternis zelf. In de atomische nacht en op het menselijk lichaam verscheen een donker, lijfelijk oppervlak.”

(Akira Mizuta Lippit)

The Disinformation project goes back to 1995, when it was still a vehicle for their experiments with electromagnetic and radio phonic sounds. In the meantime, their research into electronic, sonic and optokinetic phenomena has found itself a place in the contemporary art world. The Origin of Painting is a key work in Disinformation’s oeuvre, a literally impressive sound and light installation which allows visitors to make an impression of their silhouette. This work not only refers to the myths associated to the creation of painting, but also to the atomic shadows on the walls of Hiroshima and Nagasaki.

“A dark writing was born. A secret writing, written in the dark, with darkness itself. In the atomic night and on the human surface, a dark, corporeal surface appeared.”

(Akira Mizuta Lippit)

44

PERFORMANCE PHANTOM LIMB & EARTH’S HYPNAGOGIA In Celebration of Knowing all the Blues of the Evening. Slide projections, Hammond B3 organs Achter dit mondvol gaat het duo Jaime Fennelly en Shawn Hansen schuil, twee multi-instrumentalisten die in tal van bezettingen (o.a. Phantom Limb en Peeesseye) aanschuren tegen de grenzen van drone, noise en improvisatie. Met hun gezamenlijk project In Celebration of Knowing all the Blues of the Evening verkennen ze zowel in beeld als klank de vluchtige dynamiek van de schemering, de momenten tussen licht en donker, “entre Chien et Loup”. Voor de opvoering op het Courtisane Festival gaan ze aan de slag met twee Hammond orgels en een serie foto’s, gemaakt in samenwerking met beeldend kunstenaar Nate Miner.

Behind this tongue-twister of a name are Jaime Fennelly and Shawn Hansen, a duo of multi-instrumentalists whose many projects (among which Phantom Limb and Peeesseye) explore the borders of drone, noise and improvisation. With their joint project In Celebration of Knowing all the Blues of the Evening, they examine, both with sound and image, the ephemeral dynamics of twilight, the moments between light and dark, “entre Chien et Loup”. For their performance at Courtisane they’ll use two Hammond organs and a series of images made in collaboration with visual artist Nate Miner.

SCREENING JEANNE LIOTTA Observando el Cielo. 2007, 16mm, colour, sound, 19’ “Het is niet langer de nachthemel die bedreigd wordt, maar de nacht zelf, de immense nacht van interstellaire ruimte; die ongekende hoeveelheid die desondanks onze enige venster op de kosmos vormt”, aldus Paul Virilio. Wat ons, na decennia van lichtvervuiling, nog rest van het nachtelijke gewelf wordt duidelijk in deze film, het resultaat van zeven jaar veldopnames. De soundtrack, een compositie van VLF (Very Low Frequency) radiogolven, werd samengesteld door Peggy Ahwesh.

According to Paul Virilio, “it is no longer only the night sky that is threatened but indeed the night itself, the great night of interstellar space; that other unknown quantity that, nonetheless, constitutes our only window on the cosmos.” What is left to us of the nightly celestial roof after years of light contamination is made clear in this film, the result of seven years of field recordings.

The soundtrack, a composition of VLF (Very Low Frequency) radio recordings, is the work of Peggy Ahwesh.

45

SCREENING DEBORAH STRATMAN In Order Not To Be Here. 2002, 16mm, colour, sound, 33’ Een nachtelijk onderzoek naar de voorstedelijke en corporate landschappen in de VS reveleert de invloed van het collectief vertrouwen in surveillance en veiligheid op de vormgeving van onze levenssfeer. Een hedendaagse horrorfilm, die genadeloos inplugt op de gevoelens van moreel bankroet, spirituele leegte en isolatie-gebaseerde paranoia die zich hebben vastgezet in het hart van de post-industriële consumptiemaatschappij. De nacht, onafgebroken badend in schemerlicht, reflecteert niet langer de angst voor het onbekende, maar voor onszelf.

A nocturnal study of the suburban and corporate landscapes of the Unites States, revealing how much the collective trust in surveillance and security determines our living environments. An everyday horror film, which mercilessly addresses the feelings of moral failure, spiritual emptiness and isolation-based paranoia which are proper to our post-industrial consumption society.

The night has become the perpetual twilight; it no longer reflects the fear of the unknown, but of ourselves.

PERFORMANCE PIETER GEENEN nightscape (3). 2005, binaural sound, 15’10” Het werk van Pieter Geenen concentreert zich op unheimliche landschappen die, verstoken van elke hang naar analyse, emotie of transparantie, langzaam een plaats vinden in de verbeelding van de beschouwer. De aandacht verscherpt, de ervaring vertraagt. In nightscape, een reeks nachtelijke klankomgevingen, worden we, bevrijd van het gebruikelijk visueel denkkader, volledig teruggeworpen op ons gehoor. “Niet toevallig lijkt de nacht het favoriete tijdstip van deze anti-reporter: in de donkere uren waarin we ogen en oren moeten spitsen, lijkt niets wat het is. ‘Believe that anything is real you can imagine’”. (Herman Asselberghs)

The work of Pieter Geenen focuses on uncanny landscapes that without calling for analysis, emotion or transparence, slowly find their place in the imagination of the viewer. The attention is sharpened, the experience slows down. In nightscape, a series of nocturnal soundscapes, we become – devoid of the usual visual intellectual framework – completely dependent on our hearing. “It is no coincidence that the night seems to be the favorite time of this anti-reporter: in the dark hours, when we have to focus eyes and ears, nothing seems what it is. ‘Believe that anything is real you can imagine’”. (Herman Asselberghs)

46

PERFORMANCE PAUL CLIPSON + WILLIAM FOWLER COLLINS Lightmaze. Super-8 projections, guitar De ravissante Super-8 films van Paul Clipson zijn lyrische exploraties van licht en beweging. Zijn beelden, grotendeels à l’improviste gemonteerd in de camera, onthullen de energie en sensualiteit waar we in het alledaagse leven al te vaak blind voor blijven. Ter gelegenheid van het Courtisane Festival heeft hij een compositie van nachtopnames samengesteld, die live worden begeleid door de gitzwarte gitaardrones van William Fowler Collins. Van zijn hand verscheen onlangs het overrompelende album Perdition Hill Radio op het vermaarde Type label.

The ravishing super 8 films of Paul Clipson are lyrical explorations of light and movement. His images, mostly edited in-camera, reveal the energy and sensuality of the everyday that we often fail to see. At the invitation of the Courtisane festival, he has assembled a selection of night shots which will be accompanied live by William Fowler Collins and his pitch black guitar drones.

His recent mind-blowing album Perdition Hill Radio was released by the renowned Type label.

47

SURFACE TENSION AN EVENING ON …

FRICTIONS VR/FRI 19.03 20:00 - VOORUIT DOMZAAL - € 11 / 8 (RED) Wat gebeurt er wanneer er zich voor onze ogen en oren een gebeurtenis ontvouwt in de tijd, zonder eenduidige representatie, causaliteit of mogelijkheid tot identificatie?

We worden op onszelf teruggeworpen, op de kracht van onze verbeelding om mentale beelden te creëren. Het werkelijke wordt teruggebracht tot het mogelijke. In deze reeks werken worden informatie en referentiepunten tot een minimum gereduceerd, alsof de buitenkant volledig naar binnen is geplooid. Het is aan ons om het oppervlak te doorprikken, de verbeelding aan het werk te zetten, verbindingen te zoeken en te ontdekken wat het allemaal kan betekenen.

What happens when, before our eyes and ears, an event unfolds in time without simple representation, causality or possibility of identification? We are thrown back upon ourselves, upon the power of our imagination to create mental images. The real is brought back to the possible.

In this series of works, most points of reference and information have been reduced to the minimum, as if the outside was folded inside. It’s up to us to break through the surface, to put our imagination to work, to search for connections, to discover what it all can mean...

48

PERFORMANCE DOMINIQUE PETITGAND Séance d’écoute. 1992 - 2009, pièces sonores, parlées, musicales et silencieuses In de composities en installaties van Dominique Petit­ gand staat de stem centraal. Zinnen worden gefragmenteerd, woorden en andere articulaties geïsoleerd en gemonteerd tot ‘mentale landschappen’. De luisteraar wordt ondergedompeld in micro-universums die schipperen tussen een principe van realiteit – de opnames waarin mensen over hun leven spreken – en een projectie in een tijdloze fictie. “De zoektocht naar vorm speelt zich af op het niveau van perceptie. Ik heb niet de indruk dat ik een object creëer, maar eerder een mentale perceptie op gang breng, een proces van denken en reflecteren, geheugen en verbeelding.” Op vraag van Courtisane brengt hij een luistersessie in het duister, gestructureerd rond stiltes.

Voice is central to Dominique Petitgand’s compositions and installations. Sentences are fragmented, words and other articulations are isolated and assembled into “mental landscapes”. The listener is immersed into micro universes that bounce back and forth between an assumption of reality – the recordings in which people speak of their own lives – and a projected and timeless fiction. “For me, the search for form takes place at the level of perception, at the level of what is going on inside the head of the listener. I don’t have the impression of creating an object; rather, I set in motion mental perceptions, acts of reflection, of thinking, memory and imagination.” At the request of Courtisane, he will present a listening session in the dark, structured around silences.

PERFORMANCE KAREN MIRZA, BRAD BUTLER, DAVID CUNNINGHAM The Space Between. 2005, video projections, guitar Karen Mirza en Brad Butler produceren installaties en performances die de filmische, sculpturale en architectonische kwaliteiten van het bewegend beeld bevragen.

The Space Between combineert een formalistisch onderzoek aan een uitgeproken sociaal onderwerp. Op basis van beelden van een anoniem huizenblok in een Indische omgeving ontspint zich een exploratie van tal van ‘tussenruimtes’, gesuggereerd door het motief en de afstand tot de Westerse kijker. De complexe visuele structuur, een samenspel van twee projecties, wordt weerspiegeld in de live soundtrack van David Cunningham, die zijn sporen heeft verdiend als installatiekunstenaar en muzikant, o.a. in samenwerking met This Heat, David Toop, Martin Creed en Sam Taylor-Wood.

Karen Mirza and Brad Butler make film and video installations and performances that question the filmic, sculptural and architectonic qualities of the moving image. The Space Between brings together a formal approach with an overtly social subject matter. The images of an anonymous housing block in India are the basis for an exploration of a number of “spaces between”, suggested by the motif and its distance from the Western viewer. The complexity of the visual structure, a twoscreen projection, will be reflected in the live soundtrack

by David Cunningham, who has made a name for himself as an installation artist and musician, often in collaboration with This Heat, David Toop, Martin Creed and Sam Taylor-Wood.

49

50

INSTALLATION LIS RHODES Light Music. 1975, 16mm 2 screen, b&w, optical sound, 25’ Het werk van Lis Rhodes is geworteld in de geschiedenis van de Britse avant-garde film, maar is de voorbije decennia ook uitgewaaierd naar fotografie, performance en politieke analyse. Light Music is een van haar vroege exploraties in het domein van ‘expanded cinema’. Twee 16mm-projectoren vertonen een gevarieerde configuratie van rechte lijnen, waarvan de spatiëring (frequentie), dikte (amplitude), kleur en densiteit (toon) ook het klankbeeld bepalen. “Het gaat evenzeer over geluid als over beeld; hun relatie is noodzakelijkerwijs afhankelijk, want het is de optische klankband die de muziek ‘maakt’, het is de machinerie zelf die deze relatie oplegt.”

The work of Lis Rhodes is pivotal in the history of British avant-garde film, but in the past decades has also moved on to photography, performance and political analysis. Light Music is one of her earlier explorations in the field of “expanded cinema”. Two 16mm projectors project a varied configuration of straight lines, in which the spacing (frequency), thickness (amplitude), colour and density (tonality) also determine the soundtrack.

“It is as much about sound as it is about image; their relationship is necessarily dependent as the optical soundtrack ‘makes’ the music, It is the machinery itself which imposes this relationship.”

PERFORMANCE SEYMOUR WRIGHT, ROSS LAMBERT, PAUL ABBOTT alto-saxophone, guitar/devices, electronics/light/projections Een ontmoeting tussen drie participanten van de wekelijkse workshop van musicus en theoreticus Eddie Prévost, die het voorbije decennium een onuitwisbare stempel heeft gedrukt op de Londense improvisatie-scène.

De nadruk die Prévost legt op het heuristisch aspect van vrije improvisatie – als een proces van ontdekken, leren en converseren – ligt elk van deze muzikanten nauw aan het hart. Zowel saxofonist Seymour Wright als gitarist Ross Lambert hebben zich in tal van bezettingen laten opmerken door hun zin voor inter-muzikale dynamiek en exploratiedrang. Voor deze gelegenheid gaan ze in zee met Paul Abbott, die input geeft met behulp van licht- en videoprojecties.

An encounter between three participants of the weekly workshop led by musician and theorist Eddie Prévost, which during the past decade has left an undeniable mark on the London improvisation scene. The emphasis that Prévost places on the heuristic aspect of free improvisation – as a process of discovery, learning and dialogue – lies close to the heart of these musicians.

Both saxophonist Seymour Wright and guitarist Ross Lambert are known for their inter-musical dynamics and exploratory drive. On this occasion, they team up with Paul Abbott, who will focus on working with light and video projections.

51

Your business side. Your creative side.

Inspire both. Introducing Avid’s new editing lineup.

An evolutionary system architecture that delivers what’s most important to you.

Quality, performance and value. A new way of thinking. A new way of doing business.

Take a closer look at Avid.com/newthinking.

Avid Technology Belgium, Luchthavenlaan 27A, 1800 Vilvoorde T 02 254 88 80 F 02 254 88 90 © 2008 Avid Technology, Inc. All rights reserved. Avid is a registered trademark of Avid Technology, Inc. or its subsidiaries in the United States and/ or other countries.

I N T E R N AT I O N A L D V D L A B E L A N D S H O P Selected Shorts presents a fine selection of international s h o r t f i l m c o m p i l at i o n s : t h e ve r y b e s t s h o r t s, re l e a s e d by t o p q u a l i t y l ab e l s, s h a rp l y p r i c e d a n d wo rl d w i d e s h i p p e d .

w w w. s e l e c t e d s h o r t s. c o m A p r o j e c t b y t h e I n t e r n a t i o n a l S h o r t F i l m F e s t i v a l L e u v e n ( B e l g i u m ) : w w w. s h o r t f i l m f e s t i v a l . o r g