Jaarboek 2010 Stichting LightRec

Verzameld werk

Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland Jaarboek 2010 Stichting LightRec Nederland

Voorwoord 4 Nieuw bestuur Stichting LightRec 6 Vijf jaar verzameld en verwerkt 8 Terugblik op

& lasten 27 Opkomst en kracht van led 31 De

Inhoud

jubileumjaar 2010 18 Inzamelresultaten 24 Baten

toekomst van LightRec 33 Deelnemersoverzicht 34 Summary 36

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

3

Meer dan lezenswaardig Al weer meer dan vijf jaar wordt de inzameling en recycling van energiezuinige lampen

mee. In de eerste plaats om gebruikers van ledlampen bewust te maken dat ook deze

en bijbehorende armaturen in Nederland professioneel aangepakt namens producenten

lampen na gebruik gescheiden ingezameld moeten worden. Bovendien is het noodzake-

en importeurs. De eerste vijf jaar van LightRec zijn het meer dan waard om geboek-

lijk om de financiering zodanig op te bouwen dat er geen tekort ontstaat. De levensduur

staafd te worden. Er is veel werk gemaakt van de recycling en daar staan we in deze

van lampen wordt namelijk steeds langer waardoor er minder lampen worden verkocht

lustrumeditie van ons Jaarboek graag even bij stil. Zie het als een eerste oeuvre-overzicht.

terwijl de inzameling nog omhoog moet. Daardoor lopen de inkomsten terug terwijl de

Voor woord

kosten toenemen. Dat betekent dat we als bestuur geld moeten reserveren voor lampen De afgelopen vijf jaar laten zich kenmer-

die in het verleden op de markt zijn gezet en in de toekomst nog verwerkt moeten wor-

ken door de nodige energie, inzet en

den. Ook op het gebied van TL-lampen zien we uitdagingen. Het grootste gedeelte van

creativiteit vergende veranderingen. Alles

deze lampen en de bijbehorende armaturen zal uit renovatie- en onderhoudsprojecten

om de doelstellingen van LightRec te blij-

terugkomen. Vanwege de malaise in de bouw wordt de vervanging van deze lampen op

ven realiseren. En met succes, zoals dit

dit moment uitgesteld, wat zijn weerslag heeft op de inzamelresultaten. LightRec blijft

meer dan lezenswaardige Jaarboek 2010

het professionele circuit wel actief informeren

zal onderstrepen. Tijd om terug én vooruit

over de noodzaak van aparte inzameling, aan-

te kijken.

gezien er een deel nog steeds in de container

LightRec is veranderd van een stichting

voor gemengd afval verdwijnt.

die vorm gaf aan wettelijke verplichtingen

‘ Hard op weg naar 50 miljoen ingezamelde lampen’

in een ambitieuze organisatie met als doel

Naast de inzameling vanuit het professionele

zo veel mogelijk lampen en armaturen in

circuit, blijft LightRec met Wecycle hard werken

te zamelen. We kunnen rustig spreken van

aan goed toegankelijke inzamelingspunten voor

een echt volwassen geworden inzamelcol-

consumenten, onder meer via de detailhandel.

lectief. Anno 2010 heeft LightRec meer

Een vast inzamelpunt bij detaillisten kan weliswaar een tijdsinspanning vergen van ieder-

dan 350 aangesloten deelnemers. Nog

een die betrokken is bij de distributie, maar deze weegt niet op tegen de milieuwinst die

mooier: we zijn heel hard op weg naar

we kunnen boeken bij de inzameling.

de mijlpaal van 50 miljoen ingezamelde lampen!

De komende tijd zal ook duidelijk worden wat Europa aan regelgeving neerzet. De huidige WEEE Directive wordt aangepast en dat zal ook voor de inzameling van lampen en

Toch zijn er zaken waar LightRec zich de komende jaren nog voor moet inspannen. Met

armaturen effect hebben. Behalve duidelijkheid over de verwijderingsbijdrage komen

Wecycle en de productstichtingen heeft LightRec in 2010 veel energie gestoken in het

ook ander zaken aan de orde, zoals de doelstelling, de categorie-indeling en verschil-

handhaven van de zichtbare verwijderingsbijdrage. Wij zijn van mening dat de transpa-

lende definities.

rantie rondom deze bijdrage de bewustwording onder consumenten versterkt om energiezuinige lampen niet ‘zomaar weg te gooien’. Producenten kunnen gemakkelijker hun

Terugkijkend op vijf bewogen jaren kunnen we rustig stellen dat met name de in­-

verplichtingen ontlopen als er geen transparantie is. Dat is weer in strijd met de hogere

zameling van spaarlampen op de kaart is gezet. Tegelijkertijd blijft er nog genoeg werk

inzameleisen die Europa aan ons stelt. Bovendien helpt de bijdrage ons om de lampen

aan de winkel om onze gestelde doelen te bereiken. Daarvoor zullen we als LightRec

die voor 2005 op de markt zijn gebracht, ook op een professionele manier te blijven

alles op alles zetten. Zodat we u bij ons volgende lustrum een nog fraaier Verzameld werk

inzamelen en te recyclen. Voor de komende jaren zien we in de markt een fundamentele

kunnen presenteren.

verschuiving van traditionele lampen naar ledverlichting. Deze technologie verdringt langzaamaan de traditionele gloeilampen, maar neemt inmiddels ook al de plaats in van de spaarlamp. Voor LightRec brengt deze ontwikkeling twee grote uitdagingen met zich

4

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

Martin de Jager, voorzitter Stichting LightRec

Bestuur

Vernieuwd

Het bestuur van Stichting LightRec met v.l.n.r. Paul Rotteveel, Anja Stolte, Martin de Jager, Judith Keirsmaekers, Jeroen Bartels en Angela Ramdhan.

Afwezig zijn Gied van Hoorn en Frank Wensink.

In 2010 is de bestuurssamenstelling van de productstichting gedeel-

en doelstellingen van LightRec. Voor het terugtredende bestuurs-

telijk gewijzigd met de komst van twee nieuwe gezichten. LightRec

lid Andreas Hess is op moment van schrijven nog geen opvolger.

nam afscheid van Wim Sliepenbeek (ETAP), Wolfgang Finkel (Havells-

Angela Ramdhan neemt de ondersteuning van de dagelijkse

Sylvania) en Andreas Hess (Osram). Ter vervanging traden Anja Stol-

werk足 zaamheden van LightRec-directeur Jeroen Bartels voor haar

te (Havells-Sylvania) en Judith Keirsmaekers (ETAP) toe als nieuwe

rekening.

bestuursleden. Ieder met een eigen, frisse kijk op de activiteiten

6

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

Vijf jaar verzameld en verwerkt

Hoe het begon

Opdracht Stichting LightRec Nederland

Stichting LightRec Nederland is officieel opgericht op 22 december

LightRec is in het leven geroepen om de collectieve inzameling

2003, maar de werkelijke aanvang van de activiteiten vindt pas plaats

en verwerking van energiezuinige lichtbronnen te organiseren.

vanaf 2005. Vanaf deze datum zijn alle producenten en importeurs van

Elke producent en importeur wordt aangeraden zich bij de stich-

elektrische en elektronische apparaten en verlichtingsapparatuur bij

ting aan te sluiten, zodat ze daarmee voldoen aan de nieuwe

(Europese) wet verplicht om voor een verantwoorde inzameling en ver-

wettelijke verplichtingen. De stichting zet alles in het werk om

werking van hun producten te zorgen, ook nadat ze door de consument

de inzameling zo gemakkelijk mogelijk te maken en om de

worden afgedankt. Men geeft de voorkeur aan een collectief systeem.

bewustwording van de noodzaak voor inzameling te vergroten.

Wecycle heeft de uitvoering in handen. Deze organisatie

Op 1 augustus 2005 start LightRec namens de producenten en im-

van de productstichtingen een collectief inzamelsysteem op

porteurs met de inzameling en recycling van oude spaarlampen.

voor

Vijf dynamische jaren volgen, waarbij het beleid voortdurend moest

elektronische apparaten en energiezuinige lampen.

de

inzameling

en

verwerking

van

alle

afgedankte

worden aangepast aan nieuwe regelgeving en nieuwe inzichten. Jaren

Omzien in vogelvlucht

waarin Nederland moest leren dat ‘de spaarlamp’ niet zomaar tussen

Vijf jaar in vogelvlucht: een terugblik op de mijlpalen

Beproevingen doorstaan

het huisvuil mocht verdwijnen. Waarin de gloeilamp langzaam uit de

en interessante ontwikkelingen rondom de inzameling

Jeroen Bartels, huidig directeur van Stichting LightRec: “In haar vijf-

huishoudens begon te verdwijnen en de ledlamp haar intrede deed.

en recycling van energiezuinige verlichting.

jarig bestaan heeft LightRec heel wat uitdagingen en beproevingen

2005

2 005-2010

(handelsnaam van de stichting NVMP) zette destijds in opdracht

weten te doorstaan. Onze vastberadenheid om een succes te maken

Grote voortvarendheid

van de inzameling van oude lampen heeft onze toenmalige ‘tegen-

Opvallend zijn de kritische tegengeluiden vanuit belangengroepe-

standers’ uiteindelijk overtuigd. En eigenlijk zijn we door de kritische

ringen en detaillisten over de efficiëntie van het systeem. Hendrik

kanttekeningen alleen maar sterker geworden. We kennen de markt,

van den Boogaard, toenmalig voorzitter van Stichting LightRec, geeft

de kansen én de bedreigingen en daarom weten we hoe belangrijk

in die tijd juist aan dat LightRec al in het eerste jaar succes boekt:

het is om onze doelstellingen te blijven nastreven. En welke partijen

“De inzameling en recycling van gasontladingslampen en armatu-

ons hierbij kunnen helpen.”

ren slaat inderdaad ‘aan’. Er is met grote voortvarendheid een goed werkend systeem in het leven geroepen en we hebben in dit eerste aanloopjaar al een respectabel volume aan afgedankte lampen en armaturen opgehaald.”

8

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

9

Inzameling spaarlampen en TL-buizen eerste jaar

Jeroen Bartels blikt terug op de eerste publiekscampagne. “Twaalf

boven verwachting

miljoen ingezamelde lampen per jaar is een mooi streven. Helaas

De stichting maakt een vliegende start en zamelt in het eerste jaar

gaat dit in werkelijkheid langzamer. Stibat heeft er met batterijen

ruim 1.960 ton aan energiezuinige lampen en armaturen in. Dit komt

Een jaar Stichting LightRec Nederland. Wat is daarvan doorge-

ook vijftien jaar over gedaan om te komen waar zij nu is. Het is een

neer op een inzamelpercentage van ruim 40% van het totaal op de

drongen in Brussel? En hoe doen andere landen het? Timo Mäkelä,

Zijn we een voorbeeld geweest voor andere Europese landen?

illusie om te denken dat we dit met energiezuinige lampen, die ook

markt gebrachte aantal. Kinderziektes blijven vooralsnog uit. Wel zijn

directeur van het directoraat-generaal Milieu van de Europese

“Nederland doet het goed als het gaat om inzameling en recycling.

nog eens langer meegaan, in vijf jaar kunnen realiseren. We blijven

er verschillende importeurs binnen de lampensector actief die geen

Commissie, ziet Nederland destijds in zeker opzicht als gidsland

Belangrijk is vooral dat we voortdurend bezig zijn met het naden-

desondanks inzetten op onze ambitie om álle lampen in te zamelen.

bijdrage betalen aan de stichting. Om misbruik van het systeem door

– al is onze aanpak niet de enig denkbare.

ken over hoe we dit het beste vorm kunnen blijven geven. Ik denk

Dan mag je geen genoegen nemen met de helft. Overigens wordt de

deze ‘freeriders’ te voorkomen, maakt LightRec afspraken met de

doelstelling van 12 miljoen ingezamelde lampen wel gehaald.”

VROM-Inspectie over striktere handhaving.

markt, maar worden per jaar beter. We verwachten dat binnen enkele jaren de omslag van spaarlampen naar ledlampen ook voor consumenten zijn beslag krijgt.”

dat we onszelf kunnen scharen in de kopgroep van het peloton. Dat De grootste uitdaging op het terrein van recycling van lampen en

moet ook wel, aangezien Nederland de absolute Europese koplo-

armaturen is volgens Mäkelä om gelijktijdig én alle gevaarlijke rest-

per is in het gebruik van energiezuinige verlichting. De uitdaging

Start campagne ‘Licht uit, recycling aan’

stoffen in te zamelen én de energie-efficiency van de producten te

is om alle professionele én alle consumenten te bedienen met een

De officiële aftrap van de inzameling en recycling van afgedankte

maximaliseren. Die uitdaging is per productgroep verschillend. Daar-

gemakkelijke manier om van hun oude verlichting af te komen.”

verlichtingsapparatuur vindt plaats op maandag 15 augustus 2005.

naast denkt hij dat het grote inspanningen zal vergen om tegelijker-

Toenmalig staatssecretaris Van Geel geeft in theater Diligentia het

tijd de verwerkingscapaciteit op peil te houden voor de huidige en

startsein voor de grootscheepse consumentencampagne ‘Licht

historische voorraad én nieuwe verwerkingstechnieken te ontwikke-

uit, recycling aan’. Het doel van de campagne is om consumenten

len die aansluiten op de voortschrijdende productietechnieken. “Er

bewust te maken dat ook spaarlampen ingezameld moeten wor-

is veel research naar lampen die energie-efficiënter zijn en minder

den, net als batterijen en lege flessen. Van Geel heeft de eer om

gevaarlijke materialen bevatten. Die research moet ook een tegen-

tijdens de bijeenkomst de eerste spaarlamp in te leveren.

2006

2005

Fragment jaarverslag 2006: Nederland als model voor Europa

Werkelijkheid langzamer

‘ We hebben een solide inzamelsysteem opgezet’ Jeroen Bartels

hanger krijgen in de recyclingsfeer.”

“Om u te schetsen hoe snel de inzameling van spaarlampen kan gaan: onlangs werd ik uitgenodigd om de maar liefst miljardste batterij in te leveren!

Stroop uw mouwen dus op, want het gaat vast ook stormlopen met de lampen.

Twaalf miljoen per jaar moeten het er worden”, aldus Van Geel in zijn speech.

Wensen van toen beantwoord?

Op de vraag of de wensen, waar Mäkelä naar verwijst in het jaarverslag over 2006, zijn gerealiseerd antwoordt Jeroen Bartels positief.

“Jazeker. We hebben een solide inzamelsysteem opgezet – dat blijkt uit onze resultaten. Daarbij wordt er vanuit de producenten volop gewerkt aan de ontwikkeling van nieuwe technologieën die nog energiezuiniger zijn en nog beter licht geven. Ledlampen zijn al op de

10

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

11

Van verplichting naar ambitie

Twijfels wegnemen

Het jaar 2007 kan in zekere zin gezien worden als een ‘overgangsjaar’.

Toch zijn er ook twijfels. Met name het feit dat spaarlampen goed zijn

In de beginperiode is vooral aandacht besteed aan het correct opere-

voor het milieu maar wel als ‘chemisch afval’ moeten worden gerecy-

ren en aan het realiseren van een gezonde financiële dekking. Twee jaar

cled, leidt tot onduidelijkheid bij de consument. Voor LightRec is het

later is LightRec in ambitieuzer vaarwater terechtgekomen. De stichting

zaak om deze twijfel zo snel mogelijk weg te nemen. Spaarlampen

heeft inmiddels meer dan 300 aangesloten deelnemers. Bovendien zijn

zijn goed voor het milieu en kennen zelfs een nog grotere milieuwinst

er in 2007 al ruim twintig miljoen lampen ingezameld, waarvan twaalf

als deze ook gescheiden ingezameld worden.

‘ Gescheiden inzameling blijft noodzakelijk als we 100% milieuwinst willen behalen’ Jeroen Bartels

Vertrouwen

miljoen exemplaren in het laatste jaar.

Marcel van Haren van de Nederlandse Lichtassociatie blikt terug op

Cultuuromslag

deze periode: “Dankzij alle communicatie-inspanningen vanuit de

Het inzicht dat de ‘license to operate’ van de aangesloten producen-

markt zijn we er in geslaagd om de twijfel die onder consumenten

inzameling wordt breed gedragen. LightRec zet fors in op het doel om zo veel mogelijk lampen en armaturen in te zamelen en verhoogt de inzamelingsdoelstellingen. Voor deelnemers van de stichting betekent dit een cultuuromslag. De stichting schakelt van ‘een voldoende inzet’ naar ‘het maximum resultaat’.

‘ LightRec ondergaat een cultuuromslag en gaat voor het maximale resultaat’

heerste over spaarlampen om te zetten in vertrouwen. Anno nu ziet men de toegevoegde waarde voor het milieu en (de kosten van) het eigen energieverbruik wel degelijk in, de gloeilamp wordt immers uitge­­faseerd. Inmiddels stevenen we steeds harder af op de volgende

2007

2007

ten en importeurs mede afhangt van een hoogwaardig systeem van

technologische en milieubesparende ontwikkeling: de ledlamp. Voor al deze lampen blijft echter gelden dat gescheiden inzameling noodzakelijk is, als we de milieuwinst van deze lampen 100% willen laten

Hoger niveau bewustwording consument

zijn.”

Energiezuinige lichtbronnen staan in 2007 bij steeds meer consumenten in een positief daglicht. Zo start Greenpeace zelfs ‘de 1 miljoen

Oproep gloeilampverbod

spaarlampencampagne’, waarbij bekende Nederlanders laten zien

Kim Schoppink, campagneleider klimaat en energie bij Greenpeace

dat zij de energiezuinige lamp een warm hart toe te dragen.

Nederland zei destijds: “De tijd is rijp voor een verbod op klimaatverstorende energieslurpers zoals de gloeilamp. Het is nu aan minister Cramer om in Europa te bepleiten dat verspillende producten ook daadwerkelijk uit de winkels verdwijnen.”

Marcel van Haren

12

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

13

Een jaar van groei en samenwerking

In aanloop naar uitfasering gloeilamp

De inzameling van spaarlampen, TL-buizen en armaturen groeit ten

In 2008 verschijnen er verschillende artikelen over het besluit tot

opzichte van 2007 met 6% naar 2.224 ton. De miljoenen ingeza-

uitfasering van de gloeilamp en de toekomstige, maar vooral groot-

melde lampen en armaturen beslaan ongeveer 40% van het aantal

schalige inzet van spaarlampen en ledverlichting. De teneur van

lampen dat op de markt is gebracht. Dat lijkt op een stagnatie, maar

deze artikelen is niet altijd positief: met name uit de hoek van de

omdat de verkopen van energiezuinige verlichting snel toenemen,

Rob Koppejan, voorzitter van Stichting LightRec in 2008

moet de inzameling stijgen om hiermee gelijke tred te houden. De

teit van de huidige generatie spaar- en ledlampen niet te vergelijken is met die van een gloeilamp.

aan de gezamenlijke communicatiecampagnes en inzamelacties van

Overeenkomst met stichting Spaarlicht

de Stichting NVMP onder de noemer Wecycle. LightRec draagt hier

LightRec wordt in 2008 hét collectieve inzameling- en recyclesysteem

Snelle omschakeling bepleit

actief aan bij.

voor energiezuinige verlichting en lichtarmaturen in Nederland. Voor

LightRec pleit in deze periode al voor een snelle omschakeling van

2008 fungeerde stichting Spaarlicht nog als het collectieve inzamel-

traditionele gloeilampen naar energiezuinige lampen. De gedachte

Grootwinkelbedrijven treden toe

systeem voor de detailhandel. Op 3 juni 2008 sluiten LightRec, Spaar-

dat de milieuwinst als gevolg van de uitfasering nog verder vergroot

Ook het aantal deelnemers groeit in 2008 door naar 330 leden. Deze

licht en de Raad Nederlandse Detailhandel (RND) een overeenkomst

kan worden, staat hierin centraal. Immers, energiezuinige alternatie-

stijging is deels het gevolg van het toetreden van Nederlandse groot-

om in het vervolg gezamenlijk de gescheiden inzameling van oude

ven zoals spaarlampen kunnen tot meer dan 90% gerecycled worden.

winkelbedrijven vanuit stichting Spaarlicht en een groeiend aantal

lampen en armaturen vorm te geven. Deze samenwerking sluit aan bij

spelers binnen de ledindustrie.

de ambitie van LightRec om alle lampen in te zamelen en te recyclen.

Voldoende alternatieven

De RND neemt vanaf deze datum zitting in het bestuur van LightRec.

De stichting start het tegenoffensief in samenwerking met de Neder-

2008

2008

stijging van de ingezamelde hoeveelheid is onder meer te danken

professionele gebruikers, zoals musea, klinkt kritiek omdat de kwali-

landse Lichtassociatie (NLA). De industrie spant zich immers in om

14

Eén efficiënt systeem

consumenten en professionele gebruikers voldoende alternatieven

Rob Koppejan, destijds voorzitter van LightRec, duidt het belang aan

te bieden die én goed licht geven én milieuefficiënt zijn. De organi-

Een nieuw financieringssysteem

van een gezamenlijke aanpak. “Het was destijds voor alle partijen

saties geven bovendien aan dat de snelle ontwikkeling van de led-

In 2008 zet LightRec een nieuw financieringssysteem op, waarmee

in de keten van groot belang dat er één efficiënt inzamelsysteem in

industrie de spaarlamp uiteindelijk in zal halen. Ook deze lampen

ook in de toekomst de afgedankte lampen gedegen ingezameld en

Nederland tot stand komt. In plaats van elkaar beconcurreren werkte

kunnen echter bijna geheel gerecycled worden.

verwerkt kunnen worden. Het gereserveerde bedrag is geen winst

de overeenkomst met de detailhandel juist versterkend. LightRec is nu

maar dient juist als reserve om rekening te houden met toekomstige

in staat om alle partijen die bij de inzameling zijn betrokken, en dus

kosten. De stichting geeft deze duurzame manier van financiering

ook de detaillisten, te informeren en van inzamelmiddelen te voorzien.

vorm in overeenstemming met de randvoorwaarden van de Belas-

Met als resultaat een toename in de inzamelingsresultaten.”

tingdienst, het Ministerie van VROM en relevante marktpartijen.

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

15

Ambitie en uitbreiding

Nederland koploper in spaarlampengebruik

De ambitie van LightRec neemt een vlucht: in 2009 staat niet alleen

In 2009 is Nederland de absolute Europese koploper in het gebruik van

de uitbreiding en optimalisatie van het inzamelsysteem centraal,

energiezuinige lampen, spaarlampen in het bijzonder. Een doorsnee

ook zet de stichting fors in op consumentenbewustzijn. Spaarlam-

huishouden heeft gemiddeld 57 lampen in gebruik, waarvan gemiddeld

pen vormen een serieus onderdeel van de inzamelacties.

negen spaarlampen. Dit ten opzichte van één in 1990 en slechts drie in 2000. Naar verwachting zal binnen nu en vijf jaar het grootste deel van

Jekko ziet levenslicht:

de verlichting binnen- en buitenshuis energiezuinig zijn.

ruimt lekker op!

De meest opvallende bijdrage aan de versterking van het consumentenbewustzijn is de

2009

introductie van de Jekko: de eerste inzamelunit in huis voor spaarlampen, kleine elektrische apparaten en batterijen.

Jan Vlak, directeur van Wecycle

‘ De stichting zet fors in op consumentenbewustzijn en de Jekko ziet het licht’

en belast met de verspreiding, is enthousiast: “De Jekko is een praktische verzamelbox voor thuis met aparte compartimenten voor gebruikte kleine elektrische apparaten, kapotte spaarlampen en lege batterijen. Consumenten

Nog 53% belandt tussen huisvuil

kunnen hun oude elektrische apparaten en lampen zo netjes en op

In totaal zijn er circa 65 miljoen spaarlampen in Nederlandse

één centrale plek in huis bewaren, om deze daarna gescheiden in te

huishoudens aanwezig, waarvan er ongeveer 20 miljoen op voor-

leveren. Jekko is een succes: het helpt consumenten zich ervan be-

raad liggen. Helaas belandt 53% van de gebruikte spaarlampen

wust te worden dat ze spaarlampen en oude apparaten apart moeten

nog tussen het huisvuil. Slechts 47% van de consumenten zegt

bewaren en inleveren. En niet verloren laten gaan bij het huisvuil.”

de afgedankte lampen op de juiste manier in te zamelen, via de milieustraat of de detailhandel. Reden voor LightRec om nog meer aandacht te besteden aan de bewustwording van consumenten.

16

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

Sturende rol spelen

Remco Klaassen, vakgroepmanager bij Uneto-VNI, ondernemers-

René Heederik, facilitair manager bij Facilicom Services Group, ziet

organisatie van de installatiebranche, over het belang van geza-

de meerwaarde van intensieve voorlichting over de verwijdering

menlijke acties richting installateurs: “Installateurs moeten hun

en inzameling van oude lampen en armaturen. “Voor Facilicom is

rol in de verwijdering en verantwoorde afvoer van oude lampen,

het van belang om onze medewerkers

TL-buizen en lichtarmaturen herkennen. Voor ons is het prettig

en klanten beter te informeren over

om met een ambitieuze partij als LightRec samen te werken en

het goed inzamelen van recyclebare

Deelnemersdoelstelling ruim gehaald

Voorlichting professionele gebruikers

Nog steeds sluiten nieuwe producenten en importeurs zich aan bij

Samen met andere belanghebbenden besluit LightRec haar pijlen

gezamenlijk de inza-

materialen en zeker ook verlichtings-

het collectieve inzamelsysteem. In 2010 zijn dit er 23 waaronder LED

in 2010 dan ook op de voorlichting van het professionele circuit

melresultaten vanuit

apparatuur en -armaturen. De facilitaire

Nederland, Varitech, Ecoluxx en Philips Consumer Relations. Het

te richten. De voorlichting is vooral toegespitst op het belang van

de installatiebranche

sector kan zo een sturende rol spelen

totaal aantal deelnemers komt hiermee op 359. Dit zijn negen deel-

inzameling, het inzamelsysteem zelf en het proces van correct

te vergroten. Het is in

in milieuverantwoorde inzameling van

nemers meer dan de destijds benoemde doelstelling van 350.

inzamelen. Er is een nieuwe voorlichtingsbrochure voor de installa-

dit geval belangrijk

oude lampen.”

tiebranche ontwikkeld en in de opleidingen voor installateurs wordt

om installateurs nu en

voortaan expliciet aandacht besteed aan inzameling en recycling.

in de toekomst vooral

Meer aandacht voor Total Costs of Ownership

LightRec richtte zich in 2010 met haar inspanningen meer op het

praktische en werkba-

Onderdeel van de focus richting professionals was eveneens het

professionele circuit. Uit de inzamelresultaten blijkt dat vooral de

re oplossingen te bie-

onder de aandacht brengen van het begrip Total Costs of Ownership,

inzameling hier achterblijft. Een substantieel deel van de TL-buizen,

den voor het afvoeren

de totale kosten over de totale levenscyclus van de lamp. In 2010 zet-

spaarlampen en armaturen in kantoren en instellingen wordt niet

van recyclebare afval-

te LightRec expliciet in op de bewustwording bij facilitair managers.

apart ingezameld en gerecycled. Veel lampen en armaturen verdwij-

stoffen.”

Directeur Jeroen Bartels heeft een aantal lezingen gehouden over dit

Focus op professionele circuit

nen tijdens onderhoud, verbouwing of refurbishment gewoon in de

18

onderwerp om hier meer draagvlak voor te creëren.

(bouw)afvalcontainer. Zo blijkt er bij veel installatiebedrijven een

Verantwoord opdrachtgeverschap

discrepantie te zijn tussen het afvalbeleid en de daadwerkelijke uit-

Naast installateurs en aannemers zocht LightRec ook naar mogelijk-

Nog veel te halen

voering op de werkvloer. Vooral de inzameling van armaturen heeft

heden om facilitair managers, gebouwbeheerders, schoonmakers

Facilitair managers en gebouweigenaren kijken vaak alleen naar de

hieronder te lijden. Uit onderzoek komt naar voren dat vooral om-

en onderhoudspersoneel te informeren over het belang van geschei-

initiële investeringskosten. Daardoor kiezen ze voor minder duurza-

bouwkasten van TL-buizen niet gescheiden worden ingezameld voor

den inzameling van energiezuinige verlichting. Dit vooral vanuit de

me oplossingen, terwijl een energiezuinige oplossing vaak al in twee

recycling, maar aan handelaren in oud-ijzer worden meegegeven.

gedachte van verantwoord opdrachtgeverschap. Het is immers de

tot drie jaar is terugverdiend. Langetermijnkosten zijn interessanter

opdrachtgever die – door het maken van striktere afspraken over de

dan de kortetermijninvestering; en daar valt voor LightRec nog veel

afvoer van oude materialen – zijn leveranciers kan aansturen.

te halen.

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

2010

2010

Terugblik op jubileumjaar 2010

Werkbare oplossingen voor installateurs

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

19

Freeriders in verlichtingsbranche

Pakkans verhogen

om zich aan te melden als regulier Wecycle-inzamelpunt. Meer dan

Jaarlijks zijn er waarschijnlijk tientallen zogenaamde ‘freeriders’

Leo Buckers, inspecteur bij de VROM-Inspectie, heeft de indruk dat het

150 clubs en verenigingen meldden zich hiervoor aan.

actief in de verlichtingsmarkt. Meestal kleinere bedrijven die zich

aantal freeriders op deze markt beperkt is. “Met het oog op de motivatie

onttrekken aan de betaling van de bijdrage aan LightRec, geen eigen

bij andere spelers in de markt is het echter wel belangrijk dat LightRec,

Jekko landelijk verkrijgbaar

vergunning hebben en ook niet voorzien in een eigen landelijke in-

samen met de VROM-inspectie, actief naar dit onderwerp blijft kijken,”

Na de succesvolle pilot in 2009 onder 17.000 huishoudens, was

zamelstructuur. Dit levert een concurrentievoordeel op ten opzichte

aldus Buckers. LightRec wil de pakkans voor deze bedrijven verhogen

de Jekko van Wecycle vanaf 2010 in heel Nederland verkrijgbaar.

van producenten en importeurs die deze bijdrage wel afdragen. Van-

door meer bekendheid te geven aan het fenomeen freerider en de drem-

Met een landelijke TV-campagne, buitenreclame op de NS stations,

wege het lage aantal meldingen over vermeende freeriders via de

pel voor collega-ondernemers om freeriders aan te melden te verlagen.

advertenties en een online Jekko game werd de Jekko groots onder de aandacht gebracht. Jekko kreeg veel aandacht in bladen als

klokkenluidersregeling onderzocht LightRec de mogelijkheden om deze regeling toegankelijker en dus effectiever te maken. Het mak-

Oplage : 17 Frequen tie : we0.030 kelijks

kelijker anoniem kunnen melden van deze concurrerende spelers op

Adverten

tiewaarde

Trouw en de Pers. De Jekko is gratis verkrijgbaar via gemeenten en : € 8685

,00

de markt bij de VROM-inspectie lijkt de voorkeur te hebben vanuit

retailers maar kan ook tegen verzendkosten door particulieren op de

de industrie. Maar het animo onder deelnemers om freeriders te

website worden besteld. Daarnaast deelden promotieteams Jekko’s

melden blijft gering.

uit tijdens verschillende evenementen. Bovendien is er een speciaal lespakket ontwikkeld om extra aandacht te besteden aan een beter

Meer bewuste consumenten

2010

2010

Margriet en andere landelijke dagbladen waaronder De Telegraaf,

Publicatie : Voetbal Datum Internatio : 17-11-20 Pagina nal 10 : 31

milieu en aan de Jekko.

Op het gebied van consumentenvoorlichting bleef de stichting nauw samenwerken met Wecycle. De belangrijkste uitgangspunten hier-

De Milieubende

bij waren: consumenten nog bewuster maken van de noodzaak van

Basisschoolleerlingen uit groep 8 uit Amsterdam en Flevoland waren

recyclen én het genereren van publiciteit. Consumenten werden

dit najaar getuige van een toneelvoorstelling van De Milieubende.

voornamelijk bereikt via landelijke Wecycle-campagnes met TV-

Record inzamelresultaten via scholen en sportverenigingen

Na een vrolijke voorstelling over het milieu en in het bijzonder recy-

commercials, advertenties, print, evenementen en online games.

Ook in 2010 sloten veel nieuwe scholen zich aan bij het Wecycle

cling, werkten de kinderen hun beste recycleoplossing uit waarmee

Maar ook via point-of-sale materiaal in winkels en diverse acties in

Scholenprogramma. De inmiddels meer dan 1.300 scholen zamel-

zij de wereld duurzamer willen maken. De tien beste ideeën werden

BOER,

20

alleen voo

FRANK

DE - VO

ETBALL

samenwerking met gemeenten, scholen en clubs. Tenslotte zijn er

den in 2010 een recordaantal apparaten in: 88.000 stuks. De basis-

tijdens een spectaculair slotevenement in het Dolfinarium in Harder-

voor zowel het lager- als voorgezet onderwijs verschillende educa-

scholen die zijn aangesloten bij Wecycle hebben in de eerste helft

wijk gepresenteerd. De St. Josephschool uit Emmeloord kwam als

tieve pakketten ontwikkeld.

van 2011 zelfs 50.000 gebruikte elektrische apparaten verzameld.

winnaar uit de bus met de Recycle Held. Het idee is inmiddels daad-

Dat is twee keer zoveel als in dezelfde periode vorig jaar. Wecycle

werkelijk gerealiseerd en als attractie (Wees ook een Wecycle Hero)

riep afgelopen jaar voor het eerst ook sportclubs en -verenigingen op

opgenomen in de roadshow van Wecycle.

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

r intern/e

igen geb

ruik

ER - IVM

CLINIC

1480 011

55 054

00 00

21

Inzamelen als sport Door zo veel mogelijk elektrische apparaten en lampen te sparen, maakten leden van sportclubs en -verenigingen ook in 2010 kans op mooie (club)prijzen zoals digitale camera’s en ballen. Sportvereniging VV ’t Zandt uit Groningen won daarbij een voetbalclinic met niemand minder dan Frank de Boer, toen nog assistent-bonds-

2010

coach.

Fietsen voor Wecycle

22

Voor de tweede keer organiseerde Wecycle de Wecycle Toertocht.

Rondom de finish stond de Wecycle roadshow opgesteld. Daar kon-

Dit jaar in samenwerking met de gemeente Zoetermeer. Onder de

den bezoekers direct hun oude spaarlamp of apparaat inleveren,

bezielende leiding van topwielrenner Michael Boogerd reden hon-

een Jekko ophalen of een prijs proberen te winnen bij de educatieve

derden deelnemers een speciale Wielertocht rond Zoetermeer.

attracties zoals de Jekko sjoelbak of het recycle draaiorgel.

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

Inzamelresultaten

per jaar in de vuilnisbak. In Spanje spelen grootwinkelbedrijven een

alternatieven zoals de ledlamp sterk in opkomst zijn. De verkoop van

belangrijke rol bij de inzameling van oude lampen. Een inzamelplek

deze lampen verdubbelde in 2010. Hoewel het professionele circuit

voor kleine elektrische apparaten, batterijen en lampen of het inleve-

de grootste afnemer is van deze lampen, weet ook de consument

ren aan de kassabalie is hier alom geaccepteerd en wordt normaal ge-

ze steeds beter te vinden. De verwachting is dat deze trend zich zal

vonden. LightRec onderzoekt de mogelijkheid om een gecombineerd

doorzetten en dat spaarlampen uiteindelijk worden ingehaald door

aandeel van het professionele circuit bij de inzameling van gebruikte

inzamelmeubel voor de inzameling van batterijen, lampen en kleine

de verkoop van ledlampen. Deze technologie zal de vertrouwde

genoeg gelijk zijn gebleven. Het uitblijven van een stijging hangt

lampen en armaturen blijft het zaak voor LightRec om installateurs

apparaten in te zetten bij de Nederlandse detailhandel.

spaarlamp op den duur vervangen.

nauw samen met de crisis. De ingezamelde hoeveelheid armaturen

en andere professionele gebruikers continu voor te lichten, zodat

is wel sterk gestegen, maar dit is terug te voeren op het feit dat in

ook zij de weg naar het Wecycle-systeem beter weten te vinden.

Opkomst van energiezuinige alternatieven

De inzamelresultaten nemen langzaam toe ten opzichte van de ver-

Uit de verkoopcijfers van de verlichtingsbranche blijkt dat de lichte

koopcijfers. Dit komt vooral door de terugkeer van lampen die vóór

werden ingezameld. Dit jaar zijn – in tegenstelling tot eerdere jaren

Europese koplopers

daling in verkoop van tl-buizen, die in 2009 werd geconstateerd,

2005 op de markt zijn gebracht. Gezien de gemiddelde levensduur

– ook deze hoeveelheden meegeteld. De toename van het inzame-

Nederland behoort ook in 2010 tot de Europese kopgroep als het gaat

doorzet. Opvallend is dat de verkoop van spaarlampen in 2010

van zes jaar voor energiezuinige lampen, zal de piek in verkochte

lingspercentage in 2010 wordt niet zozeer veroorzaakt door een

om inzameling van lampen. De Nederlandse resultaten zijn vergelijk-

ook een afname laat zien. In 2009 lieten de verkoopcijfers van

spaarlampen pas over enkele jaren terug te zien zijn in de inzamel-

toename van de ingezamelde hoeveelheid maar door een afname

baar met de buurlanden Frankrijk, België en Duitsland. De inzame-

deze lamp vanwege de uitfasering van de gloeilamp nog een sterke

resultaten.

van het aantal lampen dat op de markt is gezet. Het hoge inzamel-

lingspercentages van Zweden en Spanje liggen hoger. Dankzij hun na-

percentage voor overige lampen in de eerste jaren (2006 - 2008)

tionale inzamelstructuur zijn zij de best presterende landen. LightRec

wordt waarschijnlijk mede veroorzaakt doordat in die periode nog

ziet de inzamelsystemen van beide landen als een inspiratiebron voor

niet alle producenten en importeurs deze lampen bij LightRec rap-

de Nederlandse situatie.

porteerden. Voor 2009 en 2010 denkt LightRec het overgrote deel

Inzamelcijfers in tonnen 1500 1200

van de op de markt gezette aantallen lampen en armaturen in haar

Naast het hoge milieubewustzijn van de Zweedse consument spelen

cijfers terug te zien.

daar de gemeentelijke milieustraten een belangrijke rol in de inza-

900

meling van oude lampen en armaturen. Zo is onder meer het sorte-

600

Het laatste kwartaal van 2010 laat een voorzichtig eerste herstel zien

ren van allerlei soorten afval in dit land zeer efficiënt geregeld. Ook

300

bij de inzameling van lampen ten opzichte van 2009. Uit berichten

is het inleveren van oude apparaten, waaronder lampen, niet ge-

van de bouw- en installatiebranche blijkt dat de onderhoudswerk-

bonden aan een maximaal gewicht of volume. Hierdoor gaan er ook

zaamheden aan panden inmiddels weer wat aantrekken. Naar ver-

vanuit het professionele circuit en met name het Midden- en Kleinbe-

wachting zal deze trend zich over 2011 doorzetten. Gezien het markt-

drijf geen apparaten naar oud-ijzerhandelaren. Maar ook de Zweden

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

Resultaten

Resultaten

groei zien. Deze ontwikkeling maakt duidelijk dat energiezuinige

De inzamelresultaten van TL-buizen en overige lampen zijn na-

voorafgaande jaren veel afgevoerde armaturen via OWEB containers

24

gooien net als de Nederlanders circa 2 kg aan apparaten per persoon

0 2006 TL-buizen

2007 Andere lampen

2008

2009

2010

Professionele armaturen

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

25

Baten & lasten

Aantallen op de markt gebracht 30.000

10.000

Aantal (x1000)

20.000

5.000

0

Resultaten

TL-buizen

2007

Spaarlamp

2008

Armaturen

Overige lampen

2009

Gemiddeld gewicht: TL-buizen 190 gram, armaturen 2,5 kilo, overige lampen 90 gram, alle lampen 150 gram

de inkomsten. LightRec zal dus moeten zorgen voor een duurzame financiering waardoor ook lampen die de laatste jaren op de markt zijn gekomen, verantwoord kunnen worden ingezameld en gerecycled.

De verkopen van spaarlampen nemen in 2010 flink af. Ledverlichting

Verwachtingen voor 2011

lijkt niet alleen onder professionele gebruikers, maar ook onder con-

Naar verwachting zullen de inkomsten in 2011 weer aantrekken

sumenten in toenemende mate favoriet te zijn. Deze ontwikkeling

omdat per 1 januari 2011 producenten en importeurs ook over led-

drukt in 2010 op de inkomsten van LightRec. Er wordt in 2010 nog

lampen een afvalbeheerbijdrage afdragen aan LightRec. Voor retro-

geen verwijderingsbijdrage gerekend voor led-verlichting.

fit ledlampen is de bijdrage vastgesteld op â‚Ź 0,12. Voor armaturen

2010

Led

levensduur van led, nemen de verkopen op den duur af, en daarmee

met leds staat deze op â‚Ź 0,42 per stuk, ongeacht het aantal leds. De Ondanks deze marktverschuiving draait de stichting op financieel

campagnekosten, onder meer voor de productie en verspreiding van

vlak een positief jaar. De inkomsten komen in totaal neer op onge-

de Jekko, zullen de komende jaren op hetzelfde hoge niveau blijven

veer 6,1 miljoen euro en blijven hiermee 0,7 miljoen euro achter op

om ervoor te zorgen dat consumenten het apart houden van spaar-

het begrote totaal. De lagere inkomsten worden gecompenseerd

lampen net zo vanzelfsprekend vinden als van batterijen.

Baten & lasten

2006

omschakeling van fluorescentielampen naar led. Vanwege de langere

door lagere uitgaven op het gebied van communicatie en voorlich-

Inzamelingspercentage in procenten

ting. Hierdoor blijft er een klein positief bedrag over. Ook de kos-

60%

ten voor de logistiek en recycling van lampen zijn in 2010 gedaald.

50%

Dit is te danken aan lagere prijsafspraken met deze uitvoerende

40%

diensten. De kosten van inzameling zijn juist iets gestegen. Dit is

Zichtbare verwijderingsbijdrage

30%

een direct gevolg van een stijging van het aantal inzamellocaties.

De zichtbare verwijderingsbijdrage op elektrische apparaten is in

20%

Lampen ophalen bij inzamellocaties bij de retail is aanmerkelijk

februari 2011 afgeschaft. Deze heeft voor lampen nooit bestaan.

10%

duurder, maar maakt het inzamelen van lampen voor consumenten

Dit betekent echter niet dat er niet betaald hoeft te worden voor

wel gemakkelijker. LightRec heeft een voorziening getroffen voor de

inzameling en recycling. Voor lampen en armaturen wordt een afval-

historische voorraad lampen (van voor 2005). Voor de lampen die de

beheerbijdrage gerekend die op hetzelfde niveau ligt als voorheen

afgelopen jaren zijn verkocht (2005 - heden) is nog geen speciale voor-

de verwijderingsbijdrage.

0% 2006

TL-buizen

26

2007

Armaturen

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

2008

Overige lampen

Alle lampen

2009

2010

ziening getroffen. Ook dient rekening te worden gehouden met een Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

27

Een zichtbare verwijderingsbijdrage is voor consumenten het

Belangrijke punten baten & lasten

goedkoopste systeem: de zichtbare bijdrage op de kassabon

• Door de lagere verkopen nemen de inkomsten van LightRec over 2010 af. Dit wordt

zorgt ervoor dat fabrikanten, groothandel en retail geen marge op

gecompenseerd door lagere uitgaven aan communicatie en voorlichting. Hierdoor blijft

de bijdrage toepassen, waardoor de consument extra gaat beta-

er een klein bedrag over dat wordt gedoteerd aan de voorziening voor toekomstige kosten.

Baten

len. Daarnaast draagt de zichtbare verwijderingsbijdrage bij aan

•N aar verwachting zullen de inkomsten in 2011 weer toenemen doordat dan ook led gaat

de bewustwording van de consument. Daarom pleit LightRec voor

bijdragen. Voor led is vanaf 1 januari 2011 een bijdrage gevraagd, 12 cent voor retrofit led-

een transparant manier van financieren, met een zichtbare verwij-

lampen en 42 cent voor armaturen met leds.

deringsbijdrage.

Staat van baten & lasten over 2010

•D e campagnekosten, onder meer voor de productie en verspreiding van de Jekko, zullen de komende jaren op hetzelfde hoge niveau blijven om ervoor te zorgen dat consumenten het apart houden van spaarlampen net zo vanzelfsprekend vinden als van batterijen.

Realisatie 2009

6.113.255 6.800.000 6.915.367

Totaal baten 6.113.255 6.800.000 6.915.367

Operationele lasten Kosten inzameling en verwerking Wecycle communicatie en Jekko Dotatie voorziening inname en verwerking

1.605.645 2.762.372 422.760

1.716.625 3.470.500 364.947

1.506.335 2.250.246 1.940.134

Overige operationele lasten

Activa

Passiva

31-12-2010 31-12-2009 31-12-2010 31-12-2009 Vaste activa Voorzieningen

Financiële vaste activa 7.889.976 7.492.974 Voorziening voor

inname en verwerking* 32.320.759 52.912.368

Totaal vaste activa 7.889.976 7.492.974

Totaal voorzieningen

Vlottende activa

Kortlopende schulden

Overige vorderingen 1.841.726

Crediteuren

Te vorderen omzetbelasting

0

775.891 0

Te betalen omzetbelasting

Liquide middelen

10.105.274 10.919.611

Overlopende passiva

Totaal vlottende activa

11.947.000 11.695.502

32.320.759 52.912.368

180.628

124.415

61.265

161.490

280.756

11.004

522.649

296.909

Negatief eigen vermogen 13.006.432 34.020.801

(i.v.m. vereiste voorzieningen)

Totaal activa

32.843.408

53.209.277

Totaal passiva

32.843.408 53.209.277

* Voor lampen en armaturen van vóór 2005. Voor de periode 2005 - 2011 dient een voorziening te worden gevormd.

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

Kosten uitvoeringsorganisatie NVMP (nu Wecycle) Kosten Vereniging NVMP Reis, verblijf- en vergaderkosten Bijdragen en lidmaatschappen Accountants- en advieskosten Diensten derden Onderzoekskosten Overige bureaukosten Publiciteit Bestuurskosten*

573.396 573.376 908.400 58.506 70.552 106.805 29.792 18.000 26.037 26 15.000 -48.120 3.850 6.000 4.900 388.054 255.000 331.781 171.132 570.000 35.888 134.651 35.000 27.254 387.286 120.000 186.884 16.758 25.000 24.676

Baten & lasten

Baten & lasten

Verwijderingsbijdragen

Begroting 2010

Totaal 4.790.777 5.552.072 5.696.715

Balans per 31 december 2010

28

Realisatie 2010

Totaal overige operationele lasten 1.763.451 1.687.928 1.604.505

Totaal operationele lasten 6.554.228 7.240.000 7.301.220 Saldo baten en operationele lasten -440.973 -440.000 -385.853

Saldo financiële baten (en lasten) 440.973 440.000 385.853

RESULTAAT 0 0 0

* Bestuurders van LightRec ontvangen geen vergoeding.

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

29

80

Armaturen Nederland

Opkomst en kracht van led

60

Armaturen Europa

In gesprek met Gied van Hoorn (ERCO Lighting)

Ingezamelde grammen per inwoner 2010 Europese cijfers 2009

120 100

van lichtbronnen”. Hij spreekt over ‘L’ ‘E’ ‘D’ in plaats van over het

40

Gasontladingslampen Nederland

20 Gasontladingslampen Europa 2009

2010

2009

2010

2009

2010

2009

2010

Operationele kosten per ton in euro’s

Ledlampen zijn in toenemende mate populair. En het zijn niet alleen

woordje led. Dat klinkt te gemakkelijk en ledtechnologie is allesbe-

zakelijke gebruikers die dol zijn op deze nieuwste lichttechnologie.

halve eenvoudig.

Ook consumenten stappen steeds vaker over op ledlampen voor de sfeerverlichting van hun eigen woning. Voor LightRec betekent dit

Lichtmanagement

een nieuwe uitdaging: ook deze lampen moeten namelijk aan het

ERCO werkt met lichtconcepten. Door het juiste gebruik van licht-

einde van hun levensduur gescheiden ingezameld worden, aldus de

bronnen, voorschakelapparatuur en een goede planning kun je het

Europese wetgeving.

optimale licht creëren en tevens heel veel energie besparen. Lichtmanagement speelt dan ook een cruciale rol in duurzaamheid. “Dat

1500

Gezien de toenemende populariteit van (betaalbare) ledlam-

1200

Armaturen Nederland

900 Armaturen Europa 600 Gasontladingslampen Nederland 300

0

Inter view

Baten & lasten

0

ten signaleren we bij ERCO Lighting grote veranderingen in de wereld

Gasontladingslampen Europa 2009

2010

2009

2010

2009

2010

2009

2010

gaat veel verder dan een ledje toepassen”, benadrukt Van Hoorn.

pen zullen er in verhouding minder andere energiezuinige lampen verkocht gaan worden. Vandaar het belang voor LightRec

Lichtrekening

om nu ook over te gaan op een nieuwe strategie. De stichting

“Armaturen worden pas gekozen nadat het lichtconcept is vastge-

spreekt dan ook niet meer van specifiek spaar- of ledlampen en

steld. Vroeger gingen armaturen bijvoorbeeld 25 jaar mee. De lam-

gooit alle energiezuinige verlichting letterlijk op een grote hoop.

pen in de armaturen werden dan om de twee à drie jaar vervangen.

Het separaat scheiden van spaar- en ledlampen is namelijk geen

Nu is dat compleet anders. Het hele lichtsysteem, dus ook de ‘lamp’

optie. Nog steeds weten niet alle consumenten dat energiezuinige

gaat 25 jaar mee. Dat vraagt om een andere kijk op licht. Onze klan-

lampen überhaupt ingezameld moeten worden voor recycling. Laat

ten kijken ook naar hun jaarlijkse lichtrekening. Dat is iets wat in toe-

staan dat ze een led- of spaarlamp uit elkaar kunnen houden. We

nemende mate belangrijk wordt voor lichtproducenten. Ook LightRec

spreken Gied van Hoorn, directeur van ERCO Lighting, over de op-

krijgt daarmee te maken.”

komst van ledlampen: “Als producent van armaturen en lichtconcep30

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

31

De toekomst van LightRec

Heffing op ledverlichting Van Hoorn onderschrijft het belang van de bijdrage voor led. Immers ook ledprojecten moeten zichzelf terugverdienen. Het is vernieuwend en energiezuiniger, maar toch zal er in de toekomst weer een nieuwe balans komen tussen de verschillende soorten lichtbronnen. Halogeen en spaarlampen en gloeilampen; er zal altijd vraag

Ambities voor de volgende vijf jaar

naar blijven. Zo zeggen bepaalde partijen dat gloeilampen gezonder

Nu worden de ingezamelde armaturen geregistreerd, zodat duide-

verschillende meningen voor en tegen zijn, geeft aan dat er nog van

LightRec heeft, naast het inzamelen van zoveel mogelijk lampen en

lijk is hoeveel er gerecycled worden. Ook worden lampen vaak niet

alles kan gebeuren op gebied van verlichting.

armaturen, uiteenlopende ambities voor de komende vijf jaar. Zo wil

uit armaturen verwijderd. De vrees bestaat dat het hercategoriseren

LightRec nog meer inzetten op de voorlichting van het professionele

van armaturen leidt tot een groter aandeel aan weggegooide lampen.

Nieuwe cultuur

circuit, omdat uit onderzoek van bureau Möbius naar voren is geko-

Daarnaast moeten armaturen – die soms nog PCB-houdende conden-

“Er zal een nieuwe cultuur ontstaan ten aanzien van in- en verko-

men dat de lampen vooral door de installatiebranche moeten wor-

satoren bevatten – ook apart worden ingezameld en gerecycled.

pen en het leasen en onderhouden van installaties. Het gaat steeds

den ingezameld. Door installateurs, maar ook facilitair managers,

meer de kant op dat leveranciers zeggen: “betaal mij een bepaald

bouw- en sloopbedrijven en schoonmakers beter voor te lichten,

Om een gezonde instelling te blijven en genoeg financiering te

bedrag per jaar en we komen de lampen over een aantal jaar vervan-

zouden er meer lampen en armaturen in het inzamelsysteem terecht

behouden om alle oude energiezuinige lampen en bijbehorende

gen”. Dan gaan we ons begeven op het pad van energiebedrijven en

moeten komen.

armaturen in te kunnen zamelen, moet LightRec ten slotte zorgen

lichtproducenten. Vanzelfsprekend hebben dit soort afspraken weer

voor een duurzame financiering. In deze financiering moet LightRec

invloed op de werkwijze van LightRec. Hierdoor wordt het voor Light-

Daarnaast wil LightRec zich via Wecycle inzetten voor inzameling

rekening houden met de actuele marktontwikkeling van energie-

Rec wel veel inzichtelijker hoeveel lichtbronnen er nog terugkomen

bij grote, professionele eindgebruikers zoals scholen, banken en

zuinige verlichting, waarbij we nu een terugloop in de verkoop van

ziekenhuizen. Het streven is om in 2011 40% van alle lampen en

spaarlampen zien en op den duur ook een afname in de verkoop van

armaturen in te zamelen (ten opzichte van 35% in 2010). In de

ledlampen vanwege de lange levensduur. Want ook onder deze ont-

verdere toekomst heeft LightRec het streven om te kunnen voldoen

wikkelingen moet een milieuverantwoorde inzameling en recycling

aan de ambitieuze doelstellingen van de Europese WEEE Directive

van lampen en armaturen worden gewaarborgd.

en op welke termijn.”

‘ Ledtechnologie is alles behalve eenvoudig’ Gied van Hoorn

32

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

Toekomst

Inter view

zijn. Of dat zo is, weet Van Hoorn niet maar het feit dat er nog steeds

heeft LightRec geen zicht meer op de inzameling van deze armaturen.

en de Nederlandse overheid.

LightRec hoopt dat ook de komende jaren de armaturen tot afvalca-

Uiteindelijk gaat het LightRec om het resultaat: zo veel mogelijk lam-

tegorie ‘verlichting’ zullen worden gerekend. Als armaturen in een an-

pen en armaturen recyclen, zodat grondstoffen worden gespaard en

dere categorie (kleine en grote elektrische apparaten) terechtkomen,

het milieu zo min mogelijk wordt belast.

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

33

34

360 Concepts 3M NEDERLAND B.V. A.J. Steenkist - Rooymans B.V. ADJ Supply Europe BV Aerolux Nederland BV AGK Elektro v.o.f.

Agmi Traffic B.V. AGP Trading BV Agrilight B.V. Agrolux Nederland B.V. Albert Heijn B.V. Alberts & Kluft BV Alcochem Hygiene BV Aldi Inkoop B.V. Alisun BV All Voltage Supply BV Amcor BV Andreas Stihl N.V. Anticopy!

AppLED BV Arpalight Projektverlichting BV Artimeta BV Astrimex ASWO Service Nederland B.V. Atag Nederland BV Atexlicht Atomis b.v.

Aura Light B.V. Axxis Hardware bv B. Aldenkamp & Zn. B.V. Bailey Electric & Electronics BV Bäro Trend Light BV BB-Lightconcepts Bell Licht BV Bell Lux BV Benèl BV Berla BV

Berner Produken B.V. BESLI Import / Export B.V. BI Select BV Bio Enterprise Bordurama-Daylightshop Bos Elektro BV Brands Nederland BV Bruins Visscher Licht BV Cadillon International Catter BV Cecla Benelux BV Centrum voor LichtArchitectuur BV Chinelux Conelgro B.V. Conite NV Cooper Crouse-Hinds B.V. Cooper Safety B.V. Cuprohaag Lichttechniek v.o.f.

DBL Verlichting De Jong Verlichting BV De Nood BV Decathlon Benelux Dekker Zevenhuizen BV Dekkers Visual Communication BV Delta Light Nederland bv Delta Pro Lighting BV Dental Depot Lomberg B.V. Derksen benelux Lichttechniek Dijkstra Lampenfabriek B.V. Discountlight.com B.V Doeco B.V. Dongemond Elektronica v.o.f Dutch Electro B.V. Dutch International Lightgroup BV E. Group BV E.T. Electric BV Ecolight BV

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

Ecoluxx Europe BV EDCO Eindhoven BV Edialux Nederland B.V. Eglo Verlichting Nederland B.V. Ehrbecker Schiefelbusch BV ELAR BV Elbo Technology B.V. Electro Cirkel BV Electro Groothandel Snoeck Electrolicht Electromach BV ElectronicPartner Nederland B.V. Elephant Dental B.V. E-light Almelo BV Elofer Elpro B.V. Emilux BV Energicon Energie Advies Energizer Group Holland BV Energy Sense Benelux ERCO Lighting B.V. ESYLUX Nederland B.V. ESZET Lighting B.V. Etaloid verlichtings Techniek BV ETAP BV ETK BV Euromac Europlight bv Eurosolar Eurotronic B.V. Fa. Heinrich Heine, Abteilung REE Factor Licht Fagerhult BV Famostar Emergency Lighting BV FD-LUX B.V. Ferplast Benelux BV First Light BV

Industria Technische Verlichting BV Industrielicht BV Inter Ikea Systems BV Intergamma BV Internova Professional Lighting BV Intra Lighting Benelux BV Intramco Europe BV IP Led BV / IP Letters BV Isca Nederland BV Isis BV Ixilum Lichttechniek B.V. J.G Trading BV Jac’s Koopman Eelectrotechnische Agenturen B.V. Jansen Poultry Equipment JK-Nederland BV JM Bruneau Belgium NV K.S. Verlichting BV Kaemingk BV KARELS BV Kaspers Lighting International B.V. Kelpa B.V. Kemner Lighting B.V. KenWell Trading B.V. Kerger & Co B.V. Key Light International B.V. Klemko Techniek BV Koevering Koeling & Airconditioning Konitech Electronics BV Koopman International B.V. Koreman Lichtonderhoud BV Koula & Dikkers BV Kroon light & Maintenance Kwantum Nederland BV Lagotronics Lamp & Licht BV Larix Dental Concepts BV LED Import BV LED Nederland Lemax-Europe BV Less Energy B.V. Licht & Wonen NL Lichtfocus Lichtholland BV Lichtoplossingen Lichtpartners BV Lichtplanners B.V. Lichtprojecten Nederland BV LichtStudio Kwadraat Lichtwijzer Lidl Nederland BV

Light4U.COM Lightco Nederland B.V. Lighting Science Group BV Lightronics BV Limatel v.o.f.

Lucky Light projectverlichting BV Lumenplan BV Lumi Parts B.V. Lunoo N.V Luxor Licht LVS Licht B.V. M.R. van Groeningen BV MacBright BV Mail Order Finance GmbH Maretti Projectverlichting BV Matcall BV MATO Verlichting Meba Trading BV Meerlicht Doetinchem Megaman - Hapé Electric B.V. Melis Lighting bv Merison Retail BV Messner Benelux B.V. Metalmek Lighting BV Metro Cash & Carry Nederland BV Mid Ocean Group BV Mitsubishi Electric Europe B.V. Benelux Branch M-Light international Modernista Modular Lighting Nederland Monac B.V. Moooi BV Moujen Europe BV N Light BV N.D.F Special Light Products BV Neckermann BV Nikon Instruments Europe B.V. Nugteren verlichting O.V.I. - INL BV OASE BV Oligo Nederland BV Olman Handelmaatschappij B.V. Oostendorp Nederland BV Optica Lichtarchitectuur Optim-Import B.V. Ormalight BV OSRAM Benelux B.V. OT Lightsystems Benelux Otto BV Overhuys Verlichting

Pakano Lighting BV Pet Supplies Holding BV Philips Consumer Relations B.V. Philips Electronics Nederland BV Plaagdierprobleem.nl PLT Groothandel BV Powerlight International B.V. Prandina BV Praxis Doe Het Zelf Center BV Present International BV Prolicht Nederland BV PromAction BV Q-Cat Trading b.v.

Quasar Holland BV Raymax BV Regoort BV Reptilia V.O.F. RetailProducts BV Rexel Nederland RIWA Nederland BV Robin Hood Produkties BV Rocalux Rofianda Consultancy B.V. Rolight Theatertechniek Romex B.V. Roos Electronics BV Safety-Lux Nederland BV Samson Urban Elements BV SCALO NV Schaer Luderitz Nederland BV Schiefer Signaal- en Speciaallampen Schippers Bladel BV Schréder BV SCS Industrie Componenten BV Selux Benelux N.V. Simcas Electro BV Sligro Food Group Nederland BV Smart Energy Products BV Solar Nederland BV Soloan BV Spaapen Handelmaatschappij BV Special Industrial Lighting Spectrus Licht en Advies Spil Lighting Steenwellewitgoed Steinhauer BV Sunworld Bruincentrum BV Super de Boer Supermarkten BV Superkeukens Broek op Langedijk Suzo International bv Switchtron BV

Tabata Europe Corporation BV Targetti Poulsen Holland BV Tasmania Handel-Maatschappij B.V. TCJ-Techniek Techmar BV Technische Unie Tevea BV THOMAS & BETTS NETHERLANDS BV Tieman Trading B.V. Toko International BV Total Energy Solutions BV (TES) Totallux BV TRILUX CV Trimhuur Tronios B.V. Ubbink Garden B.V. Unifit Unired Lighting BV Utilicht BV Utrecht Dental UV-Support BV Valkenpower BV Van Cranenbroek ELC BV Van den Hurk verlichting metaal Van der Meer Wonen Van Dijk en Partners b.v.

Van Doorn Verlichting BV Van Gastel Import Van Opstal Nederland B.V. VariTech VASCO keukens NV Veeneman BV Veko Lightsystems International BV Ventec Verkerk Groep Vezalux BV Vijselaar BV Vink Lisse B.V. Waagmeester Elektro BV Waldmann BV Wittur B.V. Wolfs Verlichting B.V. Xstrel B.V. Zumtobel Benelux NV

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

Deelnemers

Deelnemers

Deelnemers van Stichting LightRec

Foetsie! by Wiep’s BV Formlite BV Franssen Verlichting Fri-Jado Super Service BV Functional light B.V. Gavita Nederland BV GE Powercontrols Nederland BV Gebro-Sales B.V. Global Warehouse BV Gouweloos Electrotechniek B.V. Green Lightning Grimex Licht Groenendijk-Licht BV Groothandel Smulders B.V. Gunneman B.V. H.K. Electric B.V. Hagro Stalverlichting Hala Nederlandse lampen Fabriek Hameland Handelsonderneming Keraf BV Hapro International BV Hateha Elektrotechnische Handelsonderneming Hato B.V. Lighting Hato lighting Solutions BV Havells Sylvania Fixtures Netherlands BV HBI Bisscheroux B.V. Hema BV Hemmink BV - Zwolle Herin Lichttechniek Hertek BV Hesdo B.V. Highlight B.V. Highlite International BV HIT Trading B.V. Hoffmann Bedrijfsuitrusting B.V. Hoogaerts lichttechniek BV Hope Verlichting B.V. Hornbach Bouwmarkt Nederland BV Horst Elektro Grossier Hortilux Schréder BV House of Light HVL Armada Outdoor BV I.A.T. BVBA iGuzzini Illuminzione Benelux Ikea BV Nederland Ilfari Licht Design / Munsters IMCECO v.o.f.

IMT B.V. Indulite Indulux Nederland

35

First five years collected

part due to the economic crisis, as many clients have postponed

Contribution of LED light bulbs

renovation and maintenance projects. Moreover, many light bulbs

Due to the rise in LED light bulbs the sales of compact fluorescent

and luminaires still disappear during maintenance, rebuilding or

ones dropped in 2010, causing LightRec’s revenues to lag behind

refurbishment in the construction waste. Luminaires are often given

the budget. The foundation compensated for this by spending less

away by installers to scrap metal dealers and are not recognised

on communication. The costs of logistics and recycling were lower

at collection facilities as e-waste. Since the majority of light bulbs

than estimated as well, due to renegotiated contracts with

and luminaires go back to the construction and installation sector,

transporters and recyclers. The revenue in 2011 is expected to pich

companies who do not pay anything to LightRec. The foundation

LightRec’s communication efforts via the Wecycle campaign now

up pick up with the introduction of the waste management fee on

researched the current whistle-blowers’ practice: being able to

also focus on informing this group of users. The foundation has

LED light bulbs and LED-luminaires.

For the past five years LightRec has worked hard to draw attention

report anonymously is a requirement for many producers and

much work to do within the professional sector for the future.

to the collection and recycling of energy-efficient light bulbs and

importers in order to report free riders.

LightRec’s annual report 2010

For the coming years LightRec will continue to focus on the collection

years of collection in which the foundation went from an authority

Professional circuit in the spotlight

and Germany, belongs to the top group in Europe. The collection

of as many light bulbs and luminaires as possible. Research showed

that operated on the basis of legal obligation into a foundation with

In 2010 LightRec mainly focused on the professional circuit. The

percentages of countries like Sweden and Spain are even higher.

that the installation sector could play an important role in doing so.

ambitious goals.

Wecycle information campaigns for consumers financed by the

And although collection has clearly increased over the last five years,

Moreover, the foundation wants to intensify the collection with large,

foundation seemed to be successful. Besides national Wecycle

the results lag behind LightRec’s ambitions.

professional end-users. The goal is to collect 40% of all light bulbs in

Rise of the LED light bulb

campaigns on television, the school and sports club actions

The number of participants keeps growing. In 2010 some 23 new

significantly contributed in increasing consumer awareness.

In total 1663 tonnes of light bulbs and 975 tonnes of fittings were

manufacturers and importers joined the foundation, due to matters

At elementary schools children collected a record number of devices

collected. Based on these amounts the collection results rose by 6%

such as the development of the LED light bulb. This energy-

(88,000 units) in 2010. As well, the Jekko, the practical home

as compared to 2009. The collection of tubular lighting was much

efficient and particularly durable light bulb seems to be gaining

solution, was available throughout the Netherlands as of 2010.

lower as compared to 2009 (-7%). Moreover, collection results slowly

ground over the compact fluorescent light bulb. Besides professional

2011 (as compared to 35% in 2010).

increased as compared to sales figures.

users, more and more consumers are using LED lighting. LightRec’s

Group 8 (sixth grade) schoolchildren from Amsterdam and Flevoland

revenues dropped in 2010 because of the decline in sales of compact

came up with their best recycling solutions for a project called

The last quarter showed a careful growth in collection. It is expected

fluorescent light bulbs.

‘De Milieubende’. As a reward the winning idea, a ‘Recycling Hero’,

that the collection will show a clear increase in 2011 again. The

In addition, as of 1st January 2011 manufacturers and importers

was actually carried out.

messages from the construction and installation sector are positive:

of LED lighting are obliged to pay a waste management fee for the

36

The Netherlands, along with neighbouring countries France, Belgium

‘ LightRec will continue to focus on the collection of as many light bulbs as possible’

maintenance works are starting up again.

LED light bulbs they sold. Unfortunately, there are still a number of

Collecting light bulbs

‘free riders’ annually active on the lighting market, mostly smaller

Collection results are lagging behind with professional users in

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

Summar y

Summar y

their fittings. The 2010 annual report reflects on the efforts of five

Towards the future

Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland

37

Stichting LightRec Nederland Boerhaavelaan 40 Postbus 190 2700 AD Zoetermeer info@lightrec.nl Helpdesk LightRec +31 (0)79-7600 615 info@lightrec.nl Informatienummer consumenten en detaillisten +31 (0)79-7600 630

LightRec Nederland op internet lightrec.nl wecycle.nl producenten-verantwoordelijkheid.nl Tekst Public-i Writers, Amsterdam Concept & Vormgeving Hansnel, Utrecht Fotografie Voermans van Bree Fotografie, Arnhem