Verzameld werk
Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland Jaarboek 2010 Stichting LightRec Nederland
Voorwoord 4 Nieuw bestuur Stichting LightRec 6 Vijf jaar verzameld en verwerkt 8 Terugblik op
& lasten 27 Opkomst en kracht van led 31 De
Inhoud
jubileumjaar 2010 18 Inzamelresultaten 24 Baten
toekomst van LightRec 33 Deelnemersoverzicht 34 Summary 36
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
3
Meer dan lezenswaardig Al weer meer dan vijf jaar wordt de inzameling en recycling van energiezuinige lampen
mee. In de eerste plaats om gebruikers van ledlampen bewust te maken dat ook deze
en bijbehorende armaturen in Nederland professioneel aangepakt namens producenten
lampen na gebruik gescheiden ingezameld moeten worden. Bovendien is het noodzake-
en importeurs. De eerste vijf jaar van LightRec zijn het meer dan waard om geboek-
lijk om de financiering zodanig op te bouwen dat er geen tekort ontstaat. De levensduur
staafd te worden. Er is veel werk gemaakt van de recycling en daar staan we in deze
van lampen wordt namelijk steeds langer waardoor er minder lampen worden verkocht
lustrumeditie van ons Jaarboek graag even bij stil. Zie het als een eerste oeuvre-overzicht.
terwijl de inzameling nog omhoog moet. Daardoor lopen de inkomsten terug terwijl de
Voor woord
kosten toenemen. Dat betekent dat we als bestuur geld moeten reserveren voor lampen De afgelopen vijf jaar laten zich kenmer-
die in het verleden op de markt zijn gezet en in de toekomst nog verwerkt moeten wor-
ken door de nodige energie, inzet en
den. Ook op het gebied van TL-lampen zien we uitdagingen. Het grootste gedeelte van
creativiteit vergende veranderingen. Alles
deze lampen en de bijbehorende armaturen zal uit renovatie- en onderhoudsprojecten
om de doelstellingen van LightRec te blij-
terugkomen. Vanwege de malaise in de bouw wordt de vervanging van deze lampen op
ven realiseren. En met succes, zoals dit
dit moment uitgesteld, wat zijn weerslag heeft op de inzamelresultaten. LightRec blijft
meer dan lezenswaardige Jaarboek 2010
het professionele circuit wel actief informeren
zal onderstrepen. Tijd om terug én vooruit
over de noodzaak van aparte inzameling, aan-
te kijken.
gezien er een deel nog steeds in de container
LightRec is veranderd van een stichting
voor gemengd afval verdwijnt.
die vorm gaf aan wettelijke verplichtingen
‘ Hard op weg naar 50 miljoen ingezamelde lampen’
in een ambitieuze organisatie met als doel
Naast de inzameling vanuit het professionele
zo veel mogelijk lampen en armaturen in
circuit, blijft LightRec met Wecycle hard werken
te zamelen. We kunnen rustig spreken van
aan goed toegankelijke inzamelingspunten voor
een echt volwassen geworden inzamelcol-
consumenten, onder meer via de detailhandel.
lectief. Anno 2010 heeft LightRec meer
Een vast inzamelpunt bij detaillisten kan weliswaar een tijdsinspanning vergen van ieder-
dan 350 aangesloten deelnemers. Nog
een die betrokken is bij de distributie, maar deze weegt niet op tegen de milieuwinst die
mooier: we zijn heel hard op weg naar
we kunnen boeken bij de inzameling.
de mijlpaal van 50 miljoen ingezamelde lampen!
De komende tijd zal ook duidelijk worden wat Europa aan regelgeving neerzet. De huidige WEEE Directive wordt aangepast en dat zal ook voor de inzameling van lampen en
Toch zijn er zaken waar LightRec zich de komende jaren nog voor moet inspannen. Met
armaturen effect hebben. Behalve duidelijkheid over de verwijderingsbijdrage komen
Wecycle en de productstichtingen heeft LightRec in 2010 veel energie gestoken in het
ook ander zaken aan de orde, zoals de doelstelling, de categorie-indeling en verschil-
handhaven van de zichtbare verwijderingsbijdrage. Wij zijn van mening dat de transpa-
lende definities.
rantie rondom deze bijdrage de bewustwording onder consumenten versterkt om energiezuinige lampen niet ‘zomaar weg te gooien’. Producenten kunnen gemakkelijker hun
Terugkijkend op vijf bewogen jaren kunnen we rustig stellen dat met name de in-
verplichtingen ontlopen als er geen transparantie is. Dat is weer in strijd met de hogere
zameling van spaarlampen op de kaart is gezet. Tegelijkertijd blijft er nog genoeg werk
inzameleisen die Europa aan ons stelt. Bovendien helpt de bijdrage ons om de lampen
aan de winkel om onze gestelde doelen te bereiken. Daarvoor zullen we als LightRec
die voor 2005 op de markt zijn gebracht, ook op een professionele manier te blijven
alles op alles zetten. Zodat we u bij ons volgende lustrum een nog fraaier Verzameld werk
inzamelen en te recyclen. Voor de komende jaren zien we in de markt een fundamentele
kunnen presenteren.
verschuiving van traditionele lampen naar ledverlichting. Deze technologie verdringt langzaamaan de traditionele gloeilampen, maar neemt inmiddels ook al de plaats in van de spaarlamp. Voor LightRec brengt deze ontwikkeling twee grote uitdagingen met zich
4
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
Martin de Jager, voorzitter Stichting LightRec
Bestuur
Vernieuwd
Het bestuur van Stichting LightRec met v.l.n.r. Paul Rotteveel, Anja Stolte, Martin de Jager, Judith Keirsmaekers, Jeroen Bartels en Angela Ramdhan. Afwezig zijn Gied van Hoorn en Frank Wensink.
In 2010 is de bestuurssamenstelling van de productstichting gedeel-
en doelstellingen van LightRec. Voor het terugtredende bestuurs-
telijk gewijzigd met de komst van twee nieuwe gezichten. LightRec
lid Andreas Hess is op moment van schrijven nog geen opvolger.
nam afscheid van Wim Sliepenbeek (ETAP), Wolfgang Finkel (Havells-
Angela Ramdhan neemt de ondersteuning van de dagelijkse
Sylvania) en Andreas Hess (Osram). Ter vervanging traden Anja Stol-
werk足 zaamheden van LightRec-directeur Jeroen Bartels voor haar
te (Havells-Sylvania) en Judith Keirsmaekers (ETAP) toe als nieuwe
rekening.
bestuursleden. Ieder met een eigen, frisse kijk op de activiteiten
6
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
Vijf jaar verzameld en verwerkt
Hoe het begon
Opdracht Stichting LightRec Nederland
Stichting LightRec Nederland is officieel opgericht op 22 december
LightRec is in het leven geroepen om de collectieve inzameling
2003, maar de werkelijke aanvang van de activiteiten vindt pas plaats
en verwerking van energiezuinige lichtbronnen te organiseren.
vanaf 2005. Vanaf deze datum zijn alle producenten en importeurs van
Elke producent en importeur wordt aangeraden zich bij de stich-
elektrische en elektronische apparaten en verlichtingsapparatuur bij
ting aan te sluiten, zodat ze daarmee voldoen aan de nieuwe
(Europese) wet verplicht om voor een verantwoorde inzameling en ver-
wettelijke verplichtingen. De stichting zet alles in het werk om
werking van hun producten te zorgen, ook nadat ze door de consument
de inzameling zo gemakkelijk mogelijk te maken en om de
worden afgedankt. Men geeft de voorkeur aan een collectief systeem.
bewustwording van de noodzaak voor inzameling te vergroten. Wecycle heeft de uitvoering in handen. Deze organisatie
Op 1 augustus 2005 start LightRec namens de producenten en im-
van de productstichtingen een collectief inzamelsysteem op
porteurs met de inzameling en recycling van oude spaarlampen.
voor
Vijf dynamische jaren volgen, waarbij het beleid voortdurend moest
elektronische apparaten en energiezuinige lampen.
de
inzameling
en
verwerking
van
alle
afgedankte
worden aangepast aan nieuwe regelgeving en nieuwe inzichten. Jaren
Omzien in vogelvlucht
waarin Nederland moest leren dat ‘de spaarlamp’ niet zomaar tussen
Vijf jaar in vogelvlucht: een terugblik op de mijlpalen
Beproevingen doorstaan
het huisvuil mocht verdwijnen. Waarin de gloeilamp langzaam uit de
en interessante ontwikkelingen rondom de inzameling
Jeroen Bartels, huidig directeur van Stichting LightRec: “In haar vijf-
huishoudens begon te verdwijnen en de ledlamp haar intrede deed.
en recycling van energiezuinige verlichting.
jarig bestaan heeft LightRec heel wat uitdagingen en beproevingen
2005
2 005-2010
(handelsnaam van de stichting NVMP) zette destijds in opdracht
weten te doorstaan. Onze vastberadenheid om een succes te maken
Grote voortvarendheid
van de inzameling van oude lampen heeft onze toenmalige ‘tegen-
Opvallend zijn de kritische tegengeluiden vanuit belangengroepe-
standers’ uiteindelijk overtuigd. En eigenlijk zijn we door de kritische
ringen en detaillisten over de efficiëntie van het systeem. Hendrik
kanttekeningen alleen maar sterker geworden. We kennen de markt,
van den Boogaard, toenmalig voorzitter van Stichting LightRec, geeft
de kansen én de bedreigingen en daarom weten we hoe belangrijk
in die tijd juist aan dat LightRec al in het eerste jaar succes boekt:
het is om onze doelstellingen te blijven nastreven. En welke partijen
“De inzameling en recycling van gasontladingslampen en armatu-
ons hierbij kunnen helpen.”
ren slaat inderdaad ‘aan’. Er is met grote voortvarendheid een goed werkend systeem in het leven geroepen en we hebben in dit eerste aanloopjaar al een respectabel volume aan afgedankte lampen en armaturen opgehaald.” 8
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
9
Inzameling spaarlampen en TL-buizen eerste jaar
Jeroen Bartels blikt terug op de eerste publiekscampagne. “Twaalf
boven verwachting
miljoen ingezamelde lampen per jaar is een mooi streven. Helaas
De stichting maakt een vliegende start en zamelt in het eerste jaar
gaat dit in werkelijkheid langzamer. Stibat heeft er met batterijen
ruim 1.960 ton aan energiezuinige lampen en armaturen in. Dit komt
Een jaar Stichting LightRec Nederland. Wat is daarvan doorge-
ook vijftien jaar over gedaan om te komen waar zij nu is. Het is een
neer op een inzamelpercentage van ruim 40% van het totaal op de
drongen in Brussel? En hoe doen andere landen het? Timo Mäkelä,
Zijn we een voorbeeld geweest voor andere Europese landen?
illusie om te denken dat we dit met energiezuinige lampen, die ook
markt gebrachte aantal. Kinderziektes blijven vooralsnog uit. Wel zijn
directeur van het directoraat-generaal Milieu van de Europese
“Nederland doet het goed als het gaat om inzameling en recycling.
nog eens langer meegaan, in vijf jaar kunnen realiseren. We blijven
er verschillende importeurs binnen de lampensector actief die geen
Commissie, ziet Nederland destijds in zeker opzicht als gidsland
Belangrijk is vooral dat we voortdurend bezig zijn met het naden-
desondanks inzetten op onze ambitie om álle lampen in te zamelen.
bijdrage betalen aan de stichting. Om misbruik van het systeem door
– al is onze aanpak niet de enig denkbare.
ken over hoe we dit het beste vorm kunnen blijven geven. Ik denk
Dan mag je geen genoegen nemen met de helft. Overigens wordt de
deze ‘freeriders’ te voorkomen, maakt LightRec afspraken met de
doelstelling van 12 miljoen ingezamelde lampen wel gehaald.”
VROM-Inspectie over striktere handhaving.
markt, maar worden per jaar beter. We verwachten dat binnen enkele jaren de omslag van spaarlampen naar ledlampen ook voor consumenten zijn beslag krijgt.”
dat we onszelf kunnen scharen in de kopgroep van het peloton. Dat De grootste uitdaging op het terrein van recycling van lampen en
moet ook wel, aangezien Nederland de absolute Europese koplo-
armaturen is volgens Mäkelä om gelijktijdig én alle gevaarlijke rest-
per is in het gebruik van energiezuinige verlichting. De uitdaging
Start campagne ‘Licht uit, recycling aan’
stoffen in te zamelen én de energie-efficiency van de producten te
is om alle professionele én alle consumenten te bedienen met een
De officiële aftrap van de inzameling en recycling van afgedankte
maximaliseren. Die uitdaging is per productgroep verschillend. Daar-
gemakkelijke manier om van hun oude verlichting af te komen.”
verlichtingsapparatuur vindt plaats op maandag 15 augustus 2005.
naast denkt hij dat het grote inspanningen zal vergen om tegelijker-
Toenmalig staatssecretaris Van Geel geeft in theater Diligentia het
tijd de verwerkingscapaciteit op peil te houden voor de huidige en
startsein voor de grootscheepse consumentencampagne ‘Licht
historische voorraad én nieuwe verwerkingstechnieken te ontwikke-
uit, recycling aan’. Het doel van de campagne is om consumenten
len die aansluiten op de voortschrijdende productietechnieken. “Er
bewust te maken dat ook spaarlampen ingezameld moeten wor-
is veel research naar lampen die energie-efficiënter zijn en minder
den, net als batterijen en lege flessen. Van Geel heeft de eer om
gevaarlijke materialen bevatten. Die research moet ook een tegen-
tijdens de bijeenkomst de eerste spaarlamp in te leveren.
2006
2005
Fragment jaarverslag 2006: Nederland als model voor Europa
Werkelijkheid langzamer
‘ We hebben een solide inzamelsysteem opgezet’ Jeroen Bartels
hanger krijgen in de recyclingsfeer.” “Om u te schetsen hoe snel de inzameling van spaarlampen kan gaan: onlangs werd ik uitgenodigd om de maar liefst miljardste batterij in te leveren! Stroop uw mouwen dus op, want het gaat vast ook stormlopen met de lampen. Twaalf miljoen per jaar moeten het er worden”, aldus Van Geel in zijn speech.
Wensen van toen beantwoord? Op de vraag of de wensen, waar Mäkelä naar verwijst in het jaarverslag over 2006, zijn gerealiseerd antwoordt Jeroen Bartels positief. “Jazeker. We hebben een solide inzamelsysteem opgezet – dat blijkt uit onze resultaten. Daarbij wordt er vanuit de producenten volop gewerkt aan de ontwikkeling van nieuwe technologieën die nog energiezuiniger zijn en nog beter licht geven. Ledlampen zijn al op de
10
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
11
Van verplichting naar ambitie
Twijfels wegnemen
Het jaar 2007 kan in zekere zin gezien worden als een ‘overgangsjaar’.
Toch zijn er ook twijfels. Met name het feit dat spaarlampen goed zijn
In de beginperiode is vooral aandacht besteed aan het correct opere-
voor het milieu maar wel als ‘chemisch afval’ moeten worden gerecy-
ren en aan het realiseren van een gezonde financiële dekking. Twee jaar
cled, leidt tot onduidelijkheid bij de consument. Voor LightRec is het
later is LightRec in ambitieuzer vaarwater terechtgekomen. De stichting
zaak om deze twijfel zo snel mogelijk weg te nemen. Spaarlampen
heeft inmiddels meer dan 300 aangesloten deelnemers. Bovendien zijn
zijn goed voor het milieu en kennen zelfs een nog grotere milieuwinst
er in 2007 al ruim twintig miljoen lampen ingezameld, waarvan twaalf
als deze ook gescheiden ingezameld worden.
‘ Gescheiden inzameling blijft noodzakelijk als we 100% milieuwinst willen behalen’ Jeroen Bartels
Vertrouwen
miljoen exemplaren in het laatste jaar.
Marcel van Haren van de Nederlandse Lichtassociatie blikt terug op
Cultuuromslag
deze periode: “Dankzij alle communicatie-inspanningen vanuit de
Het inzicht dat de ‘license to operate’ van de aangesloten producen-
markt zijn we er in geslaagd om de twijfel die onder consumenten
inzameling wordt breed gedragen. LightRec zet fors in op het doel om zo veel mogelijk lampen en armaturen in te zamelen en verhoogt de inzamelingsdoelstellingen. Voor deelnemers van de stichting betekent dit een cultuuromslag. De stichting schakelt van ‘een voldoende inzet’ naar ‘het maximum resultaat’.
‘ LightRec ondergaat een cultuuromslag en gaat voor het maximale resultaat’
heerste over spaarlampen om te zetten in vertrouwen. Anno nu ziet men de toegevoegde waarde voor het milieu en (de kosten van) het eigen energieverbruik wel degelijk in, de gloeilamp wordt immers uitgefaseerd. Inmiddels stevenen we steeds harder af op de volgende
2007
2007
ten en importeurs mede afhangt van een hoogwaardig systeem van
technologische en milieubesparende ontwikkeling: de ledlamp. Voor al deze lampen blijft echter gelden dat gescheiden inzameling noodzakelijk is, als we de milieuwinst van deze lampen 100% willen laten
Hoger niveau bewustwording consument
zijn.”
Energiezuinige lichtbronnen staan in 2007 bij steeds meer consumenten in een positief daglicht. Zo start Greenpeace zelfs ‘de 1 miljoen
Oproep gloeilampverbod
spaarlampencampagne’, waarbij bekende Nederlanders laten zien
Kim Schoppink, campagneleider klimaat en energie bij Greenpeace
dat zij de energiezuinige lamp een warm hart toe te dragen.
Nederland zei destijds: “De tijd is rijp voor een verbod op klimaatverstorende energieslurpers zoals de gloeilamp. Het is nu aan minister Cramer om in Europa te bepleiten dat verspillende producten ook daadwerkelijk uit de winkels verdwijnen.” Marcel van Haren
12
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
13
Een jaar van groei en samenwerking
In aanloop naar uitfasering gloeilamp
De inzameling van spaarlampen, TL-buizen en armaturen groeit ten
In 2008 verschijnen er verschillende artikelen over het besluit tot
opzichte van 2007 met 6% naar 2.224 ton. De miljoenen ingeza-
uitfasering van de gloeilamp en de toekomstige, maar vooral groot-
melde lampen en armaturen beslaan ongeveer 40% van het aantal
schalige inzet van spaarlampen en ledverlichting. De teneur van
lampen dat op de markt is gebracht. Dat lijkt op een stagnatie, maar
deze artikelen is niet altijd positief: met name uit de hoek van de
omdat de verkopen van energiezuinige verlichting snel toenemen,
Rob Koppejan, voorzitter van Stichting LightRec in 2008
moet de inzameling stijgen om hiermee gelijke tred te houden. De
teit van de huidige generatie spaar- en ledlampen niet te vergelijken is met die van een gloeilamp.
aan de gezamenlijke communicatiecampagnes en inzamelacties van
Overeenkomst met stichting Spaarlicht
de Stichting NVMP onder de noemer Wecycle. LightRec draagt hier
LightRec wordt in 2008 hét collectieve inzameling- en recyclesysteem
Snelle omschakeling bepleit
actief aan bij.
voor energiezuinige verlichting en lichtarmaturen in Nederland. Voor
LightRec pleit in deze periode al voor een snelle omschakeling van
2008 fungeerde stichting Spaarlicht nog als het collectieve inzamel-
traditionele gloeilampen naar energiezuinige lampen. De gedachte
Grootwinkelbedrijven treden toe
systeem voor de detailhandel. Op 3 juni 2008 sluiten LightRec, Spaar-
dat de milieuwinst als gevolg van de uitfasering nog verder vergroot
Ook het aantal deelnemers groeit in 2008 door naar 330 leden. Deze
licht en de Raad Nederlandse Detailhandel (RND) een overeenkomst
kan worden, staat hierin centraal. Immers, energiezuinige alternatie-
stijging is deels het gevolg van het toetreden van Nederlandse groot-
om in het vervolg gezamenlijk de gescheiden inzameling van oude
ven zoals spaarlampen kunnen tot meer dan 90% gerecycled worden.
winkelbedrijven vanuit stichting Spaarlicht en een groeiend aantal
lampen en armaturen vorm te geven. Deze samenwerking sluit aan bij
spelers binnen de ledindustrie.
de ambitie van LightRec om alle lampen in te zamelen en te recyclen.
Voldoende alternatieven
De RND neemt vanaf deze datum zitting in het bestuur van LightRec.
De stichting start het tegenoffensief in samenwerking met de Neder-
2008
2008
stijging van de ingezamelde hoeveelheid is onder meer te danken
professionele gebruikers, zoals musea, klinkt kritiek omdat de kwali-
landse Lichtassociatie (NLA). De industrie spant zich immers in om
14
Eén efficiënt systeem
consumenten en professionele gebruikers voldoende alternatieven
Rob Koppejan, destijds voorzitter van LightRec, duidt het belang aan
te bieden die én goed licht geven én milieuefficiënt zijn. De organi-
Een nieuw financieringssysteem
van een gezamenlijke aanpak. “Het was destijds voor alle partijen
saties geven bovendien aan dat de snelle ontwikkeling van de led-
In 2008 zet LightRec een nieuw financieringssysteem op, waarmee
in de keten van groot belang dat er één efficiënt inzamelsysteem in
industrie de spaarlamp uiteindelijk in zal halen. Ook deze lampen
ook in de toekomst de afgedankte lampen gedegen ingezameld en
Nederland tot stand komt. In plaats van elkaar beconcurreren werkte
kunnen echter bijna geheel gerecycled worden.
verwerkt kunnen worden. Het gereserveerde bedrag is geen winst
de overeenkomst met de detailhandel juist versterkend. LightRec is nu
maar dient juist als reserve om rekening te houden met toekomstige
in staat om alle partijen die bij de inzameling zijn betrokken, en dus
kosten. De stichting geeft deze duurzame manier van financiering
ook de detaillisten, te informeren en van inzamelmiddelen te voorzien.
vorm in overeenstemming met de randvoorwaarden van de Belas-
Met als resultaat een toename in de inzamelingsresultaten.”
tingdienst, het Ministerie van VROM en relevante marktpartijen. Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
15
Ambitie en uitbreiding
Nederland koploper in spaarlampengebruik
De ambitie van LightRec neemt een vlucht: in 2009 staat niet alleen
In 2009 is Nederland de absolute Europese koploper in het gebruik van
de uitbreiding en optimalisatie van het inzamelsysteem centraal,
energiezuinige lampen, spaarlampen in het bijzonder. Een doorsnee
ook zet de stichting fors in op consumentenbewustzijn. Spaarlam-
huishouden heeft gemiddeld 57 lampen in gebruik, waarvan gemiddeld
pen vormen een serieus onderdeel van de inzamelacties.
negen spaarlampen. Dit ten opzichte van één in 1990 en slechts drie in 2000. Naar verwachting zal binnen nu en vijf jaar het grootste deel van
Jekko ziet levenslicht:
de verlichting binnen- en buitenshuis energiezuinig zijn.
ruimt lekker op! De meest opvallende bijdrage aan de versterking van het consumentenbewustzijn is de
2009
introductie van de Jekko: de eerste inzamelunit in huis voor spaarlampen, kleine elektrische apparaten en batterijen. Jan Vlak, directeur van Wecycle
‘ De stichting zet fors in op consumentenbewustzijn en de Jekko ziet het licht’
en belast met de verspreiding, is enthousiast: “De Jekko is een praktische verzamelbox voor thuis met aparte compartimenten voor gebruikte kleine elektrische apparaten, kapotte spaarlampen en lege batterijen. Consumenten
Nog 53% belandt tussen huisvuil
kunnen hun oude elektrische apparaten en lampen zo netjes en op
In totaal zijn er circa 65 miljoen spaarlampen in Nederlandse
één centrale plek in huis bewaren, om deze daarna gescheiden in te
huishoudens aanwezig, waarvan er ongeveer 20 miljoen op voor-
leveren. Jekko is een succes: het helpt consumenten zich ervan be-
raad liggen. Helaas belandt 53% van de gebruikte spaarlampen
wust te worden dat ze spaarlampen en oude apparaten apart moeten
nog tussen het huisvuil. Slechts 47% van de consumenten zegt
bewaren en inleveren. En niet verloren laten gaan bij het huisvuil.”
de afgedankte lampen op de juiste manier in te zamelen, via de milieustraat of de detailhandel. Reden voor LightRec om nog meer aandacht te besteden aan de bewustwording van consumenten.
16
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
Sturende rol spelen
Remco Klaassen, vakgroepmanager bij Uneto-VNI, ondernemers-
René Heederik, facilitair manager bij Facilicom Services Group, ziet
organisatie van de installatiebranche, over het belang van geza-
de meerwaarde van intensieve voorlichting over de verwijdering
menlijke acties richting installateurs: “Installateurs moeten hun
en inzameling van oude lampen en armaturen. “Voor Facilicom is
rol in de verwijdering en verantwoorde afvoer van oude lampen,
het van belang om onze medewerkers
TL-buizen en lichtarmaturen herkennen. Voor ons is het prettig
en klanten beter te informeren over
om met een ambitieuze partij als LightRec samen te werken en
het goed inzamelen van recyclebare
Deelnemersdoelstelling ruim gehaald
Voorlichting professionele gebruikers
Nog steeds sluiten nieuwe producenten en importeurs zich aan bij
Samen met andere belanghebbenden besluit LightRec haar pijlen
gezamenlijk de inza-
materialen en zeker ook verlichtings-
het collectieve inzamelsysteem. In 2010 zijn dit er 23 waaronder LED
in 2010 dan ook op de voorlichting van het professionele circuit
melresultaten vanuit
apparatuur en -armaturen. De facilitaire
Nederland, Varitech, Ecoluxx en Philips Consumer Relations. Het
te richten. De voorlichting is vooral toegespitst op het belang van
de installatiebranche
sector kan zo een sturende rol spelen
totaal aantal deelnemers komt hiermee op 359. Dit zijn negen deel-
inzameling, het inzamelsysteem zelf en het proces van correct
te vergroten. Het is in
in milieuverantwoorde inzameling van
nemers meer dan de destijds benoemde doelstelling van 350.
inzamelen. Er is een nieuwe voorlichtingsbrochure voor de installa-
dit geval belangrijk
oude lampen.”
tiebranche ontwikkeld en in de opleidingen voor installateurs wordt
om installateurs nu en
voortaan expliciet aandacht besteed aan inzameling en recycling.
in de toekomst vooral
Meer aandacht voor Total Costs of Ownership
LightRec richtte zich in 2010 met haar inspanningen meer op het
praktische en werkba-
Onderdeel van de focus richting professionals was eveneens het
professionele circuit. Uit de inzamelresultaten blijkt dat vooral de
re oplossingen te bie-
onder de aandacht brengen van het begrip Total Costs of Ownership,
inzameling hier achterblijft. Een substantieel deel van de TL-buizen,
den voor het afvoeren
de totale kosten over de totale levenscyclus van de lamp. In 2010 zet-
spaarlampen en armaturen in kantoren en instellingen wordt niet
van recyclebare afval-
te LightRec expliciet in op de bewustwording bij facilitair managers.
apart ingezameld en gerecycled. Veel lampen en armaturen verdwij-
stoffen.”
Directeur Jeroen Bartels heeft een aantal lezingen gehouden over dit
Focus op professionele circuit
nen tijdens onderhoud, verbouwing of refurbishment gewoon in de
18
onderwerp om hier meer draagvlak voor te creëren.
(bouw)afvalcontainer. Zo blijkt er bij veel installatiebedrijven een
Verantwoord opdrachtgeverschap
discrepantie te zijn tussen het afvalbeleid en de daadwerkelijke uit-
Naast installateurs en aannemers zocht LightRec ook naar mogelijk-
Nog veel te halen
voering op de werkvloer. Vooral de inzameling van armaturen heeft
heden om facilitair managers, gebouwbeheerders, schoonmakers
Facilitair managers en gebouweigenaren kijken vaak alleen naar de
hieronder te lijden. Uit onderzoek komt naar voren dat vooral om-
en onderhoudspersoneel te informeren over het belang van geschei-
initiële investeringskosten. Daardoor kiezen ze voor minder duurza-
bouwkasten van TL-buizen niet gescheiden worden ingezameld voor
den inzameling van energiezuinige verlichting. Dit vooral vanuit de
me oplossingen, terwijl een energiezuinige oplossing vaak al in twee
recycling, maar aan handelaren in oud-ijzer worden meegegeven.
gedachte van verantwoord opdrachtgeverschap. Het is immers de
tot drie jaar is terugverdiend. Langetermijnkosten zijn interessanter
opdrachtgever die – door het maken van striktere afspraken over de
dan de kortetermijninvestering; en daar valt voor LightRec nog veel
afvoer van oude materialen – zijn leveranciers kan aansturen.
te halen.
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
2010
2010
Terugblik op jubileumjaar 2010
Werkbare oplossingen voor installateurs
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
19
Freeriders in verlichtingsbranche
Pakkans verhogen
om zich aan te melden als regulier Wecycle-inzamelpunt. Meer dan
Jaarlijks zijn er waarschijnlijk tientallen zogenaamde ‘freeriders’
Leo Buckers, inspecteur bij de VROM-Inspectie, heeft de indruk dat het
150 clubs en verenigingen meldden zich hiervoor aan.
actief in de verlichtingsmarkt. Meestal kleinere bedrijven die zich
aantal freeriders op deze markt beperkt is. “Met het oog op de motivatie
onttrekken aan de betaling van de bijdrage aan LightRec, geen eigen
bij andere spelers in de markt is het echter wel belangrijk dat LightRec,
Jekko landelijk verkrijgbaar
vergunning hebben en ook niet voorzien in een eigen landelijke in-
samen met de VROM-inspectie, actief naar dit onderwerp blijft kijken,”
Na de succesvolle pilot in 2009 onder 17.000 huishoudens, was
zamelstructuur. Dit levert een concurrentievoordeel op ten opzichte
aldus Buckers. LightRec wil de pakkans voor deze bedrijven verhogen
de Jekko van Wecycle vanaf 2010 in heel Nederland verkrijgbaar.
van producenten en importeurs die deze bijdrage wel afdragen. Van-
door meer bekendheid te geven aan het fenomeen freerider en de drem-
Met een landelijke TV-campagne, buitenreclame op de NS stations,
wege het lage aantal meldingen over vermeende freeriders via de
pel voor collega-ondernemers om freeriders aan te melden te verlagen.
advertenties en een online Jekko game werd de Jekko groots onder de aandacht gebracht. Jekko kreeg veel aandacht in bladen als
klokkenluidersregeling onderzocht LightRec de mogelijkheden om deze regeling toegankelijker en dus effectiever te maken. Het mak-
Oplage : 17 Frequen tie : we0.030 kelijks
kelijker anoniem kunnen melden van deze concurrerende spelers op
Adverten
tiewaarde
Trouw en de Pers. De Jekko is gratis verkrijgbaar via gemeenten en : € 8685
,00
de markt bij de VROM-inspectie lijkt de voorkeur te hebben vanuit
retailers maar kan ook tegen verzendkosten door particulieren op de
de industrie. Maar het animo onder deelnemers om freeriders te
website worden besteld. Daarnaast deelden promotieteams Jekko’s
melden blijft gering.
uit tijdens verschillende evenementen. Bovendien is er een speciaal lespakket ontwikkeld om extra aandacht te besteden aan een beter
Meer bewuste consumenten
2010
2010
Margriet en andere landelijke dagbladen waaronder De Telegraaf,
Publicatie : Voetbal Datum Internatio : 17-11-20 Pagina nal 10 : 31
milieu en aan de Jekko.
Op het gebied van consumentenvoorlichting bleef de stichting nauw samenwerken met Wecycle. De belangrijkste uitgangspunten hier-
De Milieubende
bij waren: consumenten nog bewuster maken van de noodzaak van
Basisschoolleerlingen uit groep 8 uit Amsterdam en Flevoland waren
recyclen én het genereren van publiciteit. Consumenten werden
dit najaar getuige van een toneelvoorstelling van De Milieubende.
voornamelijk bereikt via landelijke Wecycle-campagnes met TV-
Record inzamelresultaten via scholen en sportverenigingen
Na een vrolijke voorstelling over het milieu en in het bijzonder recy-
commercials, advertenties, print, evenementen en online games.
Ook in 2010 sloten veel nieuwe scholen zich aan bij het Wecycle
cling, werkten de kinderen hun beste recycleoplossing uit waarmee
Maar ook via point-of-sale materiaal in winkels en diverse acties in
Scholenprogramma. De inmiddels meer dan 1.300 scholen zamel-
zij de wereld duurzamer willen maken. De tien beste ideeën werden
BOER,
20
alleen voo
FRANK
DE - VO
ETBALL
samenwerking met gemeenten, scholen en clubs. Tenslotte zijn er
den in 2010 een recordaantal apparaten in: 88.000 stuks. De basis-
tijdens een spectaculair slotevenement in het Dolfinarium in Harder-
voor zowel het lager- als voorgezet onderwijs verschillende educa-
scholen die zijn aangesloten bij Wecycle hebben in de eerste helft
wijk gepresenteerd. De St. Josephschool uit Emmeloord kwam als
tieve pakketten ontwikkeld.
van 2011 zelfs 50.000 gebruikte elektrische apparaten verzameld.
winnaar uit de bus met de Recycle Held. Het idee is inmiddels daad-
Dat is twee keer zoveel als in dezelfde periode vorig jaar. Wecycle
werkelijk gerealiseerd en als attractie (Wees ook een Wecycle Hero)
riep afgelopen jaar voor het eerst ook sportclubs en -verenigingen op
opgenomen in de roadshow van Wecycle.
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
r intern/e
igen geb
ruik
ER - IVM
CLINIC
1480 011
55 054
00 00
21
Inzamelen als sport Door zo veel mogelijk elektrische apparaten en lampen te sparen, maakten leden van sportclubs en -verenigingen ook in 2010 kans op mooie (club)prijzen zoals digitale camera’s en ballen. Sportvereniging VV ’t Zandt uit Groningen won daarbij een voetbalclinic met niemand minder dan Frank de Boer, toen nog assistent-bonds-
2010
coach.
Fietsen voor Wecycle
22
Voor de tweede keer organiseerde Wecycle de Wecycle Toertocht.
Rondom de finish stond de Wecycle roadshow opgesteld. Daar kon-
Dit jaar in samenwerking met de gemeente Zoetermeer. Onder de
den bezoekers direct hun oude spaarlamp of apparaat inleveren,
bezielende leiding van topwielrenner Michael Boogerd reden hon-
een Jekko ophalen of een prijs proberen te winnen bij de educatieve
derden deelnemers een speciale Wielertocht rond Zoetermeer.
attracties zoals de Jekko sjoelbak of het recycle draaiorgel.
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
Inzamelresultaten
per jaar in de vuilnisbak. In Spanje spelen grootwinkelbedrijven een
alternatieven zoals de ledlamp sterk in opkomst zijn. De verkoop van
belangrijke rol bij de inzameling van oude lampen. Een inzamelplek
deze lampen verdubbelde in 2010. Hoewel het professionele circuit
voor kleine elektrische apparaten, batterijen en lampen of het inleve-
de grootste afnemer is van deze lampen, weet ook de consument
ren aan de kassabalie is hier alom geaccepteerd en wordt normaal ge-
ze steeds beter te vinden. De verwachting is dat deze trend zich zal
vonden. LightRec onderzoekt de mogelijkheid om een gecombineerd
doorzetten en dat spaarlampen uiteindelijk worden ingehaald door
aandeel van het professionele circuit bij de inzameling van gebruikte
inzamelmeubel voor de inzameling van batterijen, lampen en kleine
de verkoop van ledlampen. Deze technologie zal de vertrouwde
genoeg gelijk zijn gebleven. Het uitblijven van een stijging hangt
lampen en armaturen blijft het zaak voor LightRec om installateurs
apparaten in te zetten bij de Nederlandse detailhandel.
spaarlamp op den duur vervangen.
nauw samen met de crisis. De ingezamelde hoeveelheid armaturen
en andere professionele gebruikers continu voor te lichten, zodat
is wel sterk gestegen, maar dit is terug te voeren op het feit dat in
ook zij de weg naar het Wecycle-systeem beter weten te vinden.
Opkomst van energiezuinige alternatieven
De inzamelresultaten nemen langzaam toe ten opzichte van de ver-
Uit de verkoopcijfers van de verlichtingsbranche blijkt dat de lichte
koopcijfers. Dit komt vooral door de terugkeer van lampen die vóór
werden ingezameld. Dit jaar zijn – in tegenstelling tot eerdere jaren
Europese koplopers
daling in verkoop van tl-buizen, die in 2009 werd geconstateerd,
2005 op de markt zijn gebracht. Gezien de gemiddelde levensduur
– ook deze hoeveelheden meegeteld. De toename van het inzame-
Nederland behoort ook in 2010 tot de Europese kopgroep als het gaat
doorzet. Opvallend is dat de verkoop van spaarlampen in 2010
van zes jaar voor energiezuinige lampen, zal de piek in verkochte
lingspercentage in 2010 wordt niet zozeer veroorzaakt door een
om inzameling van lampen. De Nederlandse resultaten zijn vergelijk-
ook een afname laat zien. In 2009 lieten de verkoopcijfers van
spaarlampen pas over enkele jaren terug te zien zijn in de inzamel-
toename van de ingezamelde hoeveelheid maar door een afname
baar met de buurlanden Frankrijk, België en Duitsland. De inzame-
deze lamp vanwege de uitfasering van de gloeilamp nog een sterke
resultaten.
van het aantal lampen dat op de markt is gezet. Het hoge inzamel-
lingspercentages van Zweden en Spanje liggen hoger. Dankzij hun na-
percentage voor overige lampen in de eerste jaren (2006 - 2008)
tionale inzamelstructuur zijn zij de best presterende landen. LightRec
wordt waarschijnlijk mede veroorzaakt doordat in die periode nog
ziet de inzamelsystemen van beide landen als een inspiratiebron voor
niet alle producenten en importeurs deze lampen bij LightRec rap-
de Nederlandse situatie.
porteerden. Voor 2009 en 2010 denkt LightRec het overgrote deel
Inzamelcijfers in tonnen 1500 1200
van de op de markt gezette aantallen lampen en armaturen in haar
Naast het hoge milieubewustzijn van de Zweedse consument spelen
cijfers terug te zien.
daar de gemeentelijke milieustraten een belangrijke rol in de inza-
900
meling van oude lampen en armaturen. Zo is onder meer het sorte-
600
Het laatste kwartaal van 2010 laat een voorzichtig eerste herstel zien
ren van allerlei soorten afval in dit land zeer efficiënt geregeld. Ook
300
bij de inzameling van lampen ten opzichte van 2009. Uit berichten
is het inleveren van oude apparaten, waaronder lampen, niet ge-
van de bouw- en installatiebranche blijkt dat de onderhoudswerk-
bonden aan een maximaal gewicht of volume. Hierdoor gaan er ook
zaamheden aan panden inmiddels weer wat aantrekken. Naar ver-
vanuit het professionele circuit en met name het Midden- en Kleinbe-
wachting zal deze trend zich over 2011 doorzetten. Gezien het markt-
drijf geen apparaten naar oud-ijzerhandelaren. Maar ook de Zweden
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
Resultaten
Resultaten
groei zien. Deze ontwikkeling maakt duidelijk dat energiezuinige
De inzamelresultaten van TL-buizen en overige lampen zijn na-
voorafgaande jaren veel afgevoerde armaturen via OWEB containers
24
gooien net als de Nederlanders circa 2 kg aan apparaten per persoon
0 2006 TL-buizen
2007 Andere lampen
2008
2009
2010
Professionele armaturen
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
25
Baten & lasten
Aantallen op de markt gebracht 30.000
10.000
Aantal (x1000)
20.000
5.000
0
Resultaten
TL-buizen
2007
Spaarlamp
2008
Armaturen
Overige lampen
2009
Gemiddeld gewicht: TL-buizen 190 gram, armaturen 2,5 kilo, overige lampen 90 gram, alle lampen 150 gram
de inkomsten. LightRec zal dus moeten zorgen voor een duurzame financiering waardoor ook lampen die de laatste jaren op de markt zijn gekomen, verantwoord kunnen worden ingezameld en gerecycled.
De verkopen van spaarlampen nemen in 2010 flink af. Ledverlichting
Verwachtingen voor 2011
lijkt niet alleen onder professionele gebruikers, maar ook onder con-
Naar verwachting zullen de inkomsten in 2011 weer aantrekken
sumenten in toenemende mate favoriet te zijn. Deze ontwikkeling
omdat per 1 januari 2011 producenten en importeurs ook over led-
drukt in 2010 op de inkomsten van LightRec. Er wordt in 2010 nog
lampen een afvalbeheerbijdrage afdragen aan LightRec. Voor retro-
geen verwijderingsbijdrage gerekend voor led-verlichting.
fit ledlampen is de bijdrage vastgesteld op â‚Ź 0,12. Voor armaturen
2010
Led
levensduur van led, nemen de verkopen op den duur af, en daarmee
met leds staat deze op â‚Ź 0,42 per stuk, ongeacht het aantal leds. De Ondanks deze marktverschuiving draait de stichting op financieel
campagnekosten, onder meer voor de productie en verspreiding van
vlak een positief jaar. De inkomsten komen in totaal neer op onge-
de Jekko, zullen de komende jaren op hetzelfde hoge niveau blijven
veer 6,1 miljoen euro en blijven hiermee 0,7 miljoen euro achter op
om ervoor te zorgen dat consumenten het apart houden van spaar-
het begrote totaal. De lagere inkomsten worden gecompenseerd
lampen net zo vanzelfsprekend vinden als van batterijen.
Baten & lasten
2006
omschakeling van fluorescentielampen naar led. Vanwege de langere
door lagere uitgaven op het gebied van communicatie en voorlich-
Inzamelingspercentage in procenten
ting. Hierdoor blijft er een klein positief bedrag over. Ook de kos-
60%
ten voor de logistiek en recycling van lampen zijn in 2010 gedaald. 50%
Dit is te danken aan lagere prijsafspraken met deze uitvoerende
40%
diensten. De kosten van inzameling zijn juist iets gestegen. Dit is
Zichtbare verwijderingsbijdrage
30%
een direct gevolg van een stijging van het aantal inzamellocaties.
De zichtbare verwijderingsbijdrage op elektrische apparaten is in
20%
Lampen ophalen bij inzamellocaties bij de retail is aanmerkelijk
februari 2011 afgeschaft. Deze heeft voor lampen nooit bestaan.
10%
duurder, maar maakt het inzamelen van lampen voor consumenten
Dit betekent echter niet dat er niet betaald hoeft te worden voor
wel gemakkelijker. LightRec heeft een voorziening getroffen voor de
inzameling en recycling. Voor lampen en armaturen wordt een afval-
historische voorraad lampen (van voor 2005). Voor de lampen die de
beheerbijdrage gerekend die op hetzelfde niveau ligt als voorheen
afgelopen jaren zijn verkocht (2005 - heden) is nog geen speciale voor-
de verwijderingsbijdrage.
0% 2006
TL-buizen
26
2007
Armaturen
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
2008
Overige lampen
Alle lampen
2009
2010
ziening getroffen. Ook dient rekening te worden gehouden met een Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
27
Een zichtbare verwijderingsbijdrage is voor consumenten het
Belangrijke punten baten & lasten
goedkoopste systeem: de zichtbare bijdrage op de kassabon
• Door de lagere verkopen nemen de inkomsten van LightRec over 2010 af. Dit wordt
zorgt ervoor dat fabrikanten, groothandel en retail geen marge op
gecompenseerd door lagere uitgaven aan communicatie en voorlichting. Hierdoor blijft
de bijdrage toepassen, waardoor de consument extra gaat beta-
er een klein bedrag over dat wordt gedoteerd aan de voorziening voor toekomstige kosten.
Baten
len. Daarnaast draagt de zichtbare verwijderingsbijdrage bij aan
•N aar verwachting zullen de inkomsten in 2011 weer toenemen doordat dan ook led gaat
de bewustwording van de consument. Daarom pleit LightRec voor
bijdragen. Voor led is vanaf 1 januari 2011 een bijdrage gevraagd, 12 cent voor retrofit led-
een transparant manier van financieren, met een zichtbare verwij-
lampen en 42 cent voor armaturen met leds.
deringsbijdrage.
Staat van baten & lasten over 2010
•D e campagnekosten, onder meer voor de productie en verspreiding van de Jekko, zullen de komende jaren op hetzelfde hoge niveau blijven om ervoor te zorgen dat consumenten het apart houden van spaarlampen net zo vanzelfsprekend vinden als van batterijen.
Realisatie 2009
6.113.255 6.800.000 6.915.367
Totaal baten 6.113.255 6.800.000 6.915.367
Operationele lasten Kosten inzameling en verwerking Wecycle communicatie en Jekko Dotatie voorziening inname en verwerking
1.605.645 2.762.372 422.760
1.716.625 3.470.500 364.947
1.506.335 2.250.246 1.940.134
Overige operationele lasten
Activa
Passiva
31-12-2010 31-12-2009 31-12-2010 31-12-2009 Vaste activa Voorzieningen Financiële vaste activa 7.889.976 7.492.974 Voorziening voor inname en verwerking* 32.320.759 52.912.368 Totaal vaste activa 7.889.976 7.492.974
Totaal voorzieningen
Vlottende activa
Kortlopende schulden
Overige vorderingen 1.841.726
Crediteuren
Te vorderen omzetbelasting
0
775.891 0
Te betalen omzetbelasting
Liquide middelen
10.105.274 10.919.611
Overlopende passiva
Totaal vlottende activa
11.947.000 11.695.502
32.320.759 52.912.368
180.628
124.415
61.265
161.490
280.756
11.004
522.649
296.909
Negatief eigen vermogen 13.006.432 34.020.801
(i.v.m. vereiste voorzieningen)
Totaal activa
32.843.408
53.209.277
Totaal passiva
32.843.408 53.209.277
* Voor lampen en armaturen van vóór 2005. Voor de periode 2005 - 2011 dient een voorziening te worden gevormd.
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
Kosten uitvoeringsorganisatie NVMP (nu Wecycle) Kosten Vereniging NVMP Reis, verblijf- en vergaderkosten Bijdragen en lidmaatschappen Accountants- en advieskosten Diensten derden Onderzoekskosten Overige bureaukosten Publiciteit Bestuurskosten*
573.396 573.376 908.400 58.506 70.552 106.805 29.792 18.000 26.037 26 15.000 -48.120 3.850 6.000 4.900 388.054 255.000 331.781 171.132 570.000 35.888 134.651 35.000 27.254 387.286 120.000 186.884 16.758 25.000 24.676
Baten & lasten
Baten & lasten
Verwijderingsbijdragen
Begroting 2010
Totaal 4.790.777 5.552.072 5.696.715
Balans per 31 december 2010
28
Realisatie 2010
Totaal overige operationele lasten 1.763.451 1.687.928 1.604.505 Totaal operationele lasten 6.554.228 7.240.000 7.301.220 Saldo baten en operationele lasten -440.973 -440.000 -385.853 Saldo financiële baten (en lasten) 440.973 440.000 385.853 RESULTAAT 0 0 0
* Bestuurders van LightRec ontvangen geen vergoeding.
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
29
80
Armaturen Nederland
Opkomst en kracht van led
60
Armaturen Europa
In gesprek met Gied van Hoorn (ERCO Lighting)
Ingezamelde grammen per inwoner 2010 Europese cijfers 2009
120 100
van lichtbronnen”. Hij spreekt over ‘L’ ‘E’ ‘D’ in plaats van over het
40
Gasontladingslampen Nederland
20 Gasontladingslampen Europa 2009
2010
2009
2010
2009
2010
2009
2010
Operationele kosten per ton in euro’s
Ledlampen zijn in toenemende mate populair. En het zijn niet alleen
woordje led. Dat klinkt te gemakkelijk en ledtechnologie is allesbe-
zakelijke gebruikers die dol zijn op deze nieuwste lichttechnologie.
halve eenvoudig.
Ook consumenten stappen steeds vaker over op ledlampen voor de sfeerverlichting van hun eigen woning. Voor LightRec betekent dit
Lichtmanagement
een nieuwe uitdaging: ook deze lampen moeten namelijk aan het
ERCO werkt met lichtconcepten. Door het juiste gebruik van licht-
einde van hun levensduur gescheiden ingezameld worden, aldus de
bronnen, voorschakelapparatuur en een goede planning kun je het
Europese wetgeving.
optimale licht creëren en tevens heel veel energie besparen. Lichtmanagement speelt dan ook een cruciale rol in duurzaamheid. “Dat
1500
Gezien de toenemende populariteit van (betaalbare) ledlam-
1200
Armaturen Nederland
900 Armaturen Europa 600 Gasontladingslampen Nederland 300
0
Inter view
Baten & lasten
0
ten signaleren we bij ERCO Lighting grote veranderingen in de wereld
Gasontladingslampen Europa 2009
2010
2009
2010
2009
2010
2009
2010
gaat veel verder dan een ledje toepassen”, benadrukt Van Hoorn.
pen zullen er in verhouding minder andere energiezuinige lampen verkocht gaan worden. Vandaar het belang voor LightRec
Lichtrekening
om nu ook over te gaan op een nieuwe strategie. De stichting
“Armaturen worden pas gekozen nadat het lichtconcept is vastge-
spreekt dan ook niet meer van specifiek spaar- of ledlampen en
steld. Vroeger gingen armaturen bijvoorbeeld 25 jaar mee. De lam-
gooit alle energiezuinige verlichting letterlijk op een grote hoop.
pen in de armaturen werden dan om de twee à drie jaar vervangen.
Het separaat scheiden van spaar- en ledlampen is namelijk geen
Nu is dat compleet anders. Het hele lichtsysteem, dus ook de ‘lamp’
optie. Nog steeds weten niet alle consumenten dat energiezuinige
gaat 25 jaar mee. Dat vraagt om een andere kijk op licht. Onze klan-
lampen überhaupt ingezameld moeten worden voor recycling. Laat
ten kijken ook naar hun jaarlijkse lichtrekening. Dat is iets wat in toe-
staan dat ze een led- of spaarlamp uit elkaar kunnen houden. We
nemende mate belangrijk wordt voor lichtproducenten. Ook LightRec
spreken Gied van Hoorn, directeur van ERCO Lighting, over de op-
krijgt daarmee te maken.”
komst van ledlampen: “Als producent van armaturen en lichtconcep30
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
31
De toekomst van LightRec
Heffing op ledverlichting Van Hoorn onderschrijft het belang van de bijdrage voor led. Immers ook ledprojecten moeten zichzelf terugverdienen. Het is vernieuwend en energiezuiniger, maar toch zal er in de toekomst weer een nieuwe balans komen tussen de verschillende soorten lichtbronnen. Halogeen en spaarlampen en gloeilampen; er zal altijd vraag
Ambities voor de volgende vijf jaar
naar blijven. Zo zeggen bepaalde partijen dat gloeilampen gezonder
Nu worden de ingezamelde armaturen geregistreerd, zodat duide-
verschillende meningen voor en tegen zijn, geeft aan dat er nog van
LightRec heeft, naast het inzamelen van zoveel mogelijk lampen en
lijk is hoeveel er gerecycled worden. Ook worden lampen vaak niet
alles kan gebeuren op gebied van verlichting.
armaturen, uiteenlopende ambities voor de komende vijf jaar. Zo wil
uit armaturen verwijderd. De vrees bestaat dat het hercategoriseren
LightRec nog meer inzetten op de voorlichting van het professionele
van armaturen leidt tot een groter aandeel aan weggegooide lampen.
Nieuwe cultuur
circuit, omdat uit onderzoek van bureau Möbius naar voren is geko-
Daarnaast moeten armaturen – die soms nog PCB-houdende conden-
“Er zal een nieuwe cultuur ontstaan ten aanzien van in- en verko-
men dat de lampen vooral door de installatiebranche moeten wor-
satoren bevatten – ook apart worden ingezameld en gerecycled.
pen en het leasen en onderhouden van installaties. Het gaat steeds
den ingezameld. Door installateurs, maar ook facilitair managers,
meer de kant op dat leveranciers zeggen: “betaal mij een bepaald
bouw- en sloopbedrijven en schoonmakers beter voor te lichten,
Om een gezonde instelling te blijven en genoeg financiering te
bedrag per jaar en we komen de lampen over een aantal jaar vervan-
zouden er meer lampen en armaturen in het inzamelsysteem terecht
behouden om alle oude energiezuinige lampen en bijbehorende
gen”. Dan gaan we ons begeven op het pad van energiebedrijven en
moeten komen.
armaturen in te kunnen zamelen, moet LightRec ten slotte zorgen
lichtproducenten. Vanzelfsprekend hebben dit soort afspraken weer
voor een duurzame financiering. In deze financiering moet LightRec
invloed op de werkwijze van LightRec. Hierdoor wordt het voor Light-
Daarnaast wil LightRec zich via Wecycle inzetten voor inzameling
rekening houden met de actuele marktontwikkeling van energie-
Rec wel veel inzichtelijker hoeveel lichtbronnen er nog terugkomen
bij grote, professionele eindgebruikers zoals scholen, banken en
zuinige verlichting, waarbij we nu een terugloop in de verkoop van
ziekenhuizen. Het streven is om in 2011 40% van alle lampen en
spaarlampen zien en op den duur ook een afname in de verkoop van
armaturen in te zamelen (ten opzichte van 35% in 2010). In de
ledlampen vanwege de lange levensduur. Want ook onder deze ont-
verdere toekomst heeft LightRec het streven om te kunnen voldoen
wikkelingen moet een milieuverantwoorde inzameling en recycling
aan de ambitieuze doelstellingen van de Europese WEEE Directive
van lampen en armaturen worden gewaarborgd.
en op welke termijn.”
‘ Ledtechnologie is alles behalve eenvoudig’ Gied van Hoorn
32
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
Toekomst
Inter view
zijn. Of dat zo is, weet Van Hoorn niet maar het feit dat er nog steeds
heeft LightRec geen zicht meer op de inzameling van deze armaturen.
en de Nederlandse overheid. LightRec hoopt dat ook de komende jaren de armaturen tot afvalca-
Uiteindelijk gaat het LightRec om het resultaat: zo veel mogelijk lam-
tegorie ‘verlichting’ zullen worden gerekend. Als armaturen in een an-
pen en armaturen recyclen, zodat grondstoffen worden gespaard en
dere categorie (kleine en grote elektrische apparaten) terechtkomen,
het milieu zo min mogelijk wordt belast. Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
33
34
360 Concepts 3M NEDERLAND B.V. A.J. Steenkist - Rooymans B.V. ADJ Supply Europe BV Aerolux Nederland BV AGK Elektro v.o.f. Agmi Traffic B.V. AGP Trading BV Agrilight B.V. Agrolux Nederland B.V. Albert Heijn B.V. Alberts & Kluft BV Alcochem Hygiene BV Aldi Inkoop B.V. Alisun BV All Voltage Supply BV Amcor BV Andreas Stihl N.V. Anticopy! AppLED BV Arpalight Projektverlichting BV Artimeta BV Astrimex ASWO Service Nederland B.V. Atag Nederland BV Atexlicht Atomis b.v. Aura Light B.V. Axxis Hardware bv B. Aldenkamp & Zn. B.V. Bailey Electric & Electronics BV Bäro Trend Light BV BB-Lightconcepts Bell Licht BV Bell Lux BV Benèl BV Berla BV
Berner Produken B.V. BESLI Import / Export B.V. BI Select BV Bio Enterprise Bordurama-Daylightshop Bos Elektro BV Brands Nederland BV Bruins Visscher Licht BV Cadillon International Catter BV Cecla Benelux BV Centrum voor LichtArchitectuur BV Chinelux Conelgro B.V. Conite NV Cooper Crouse-Hinds B.V. Cooper Safety B.V. Cuprohaag Lichttechniek v.o.f. DBL Verlichting De Jong Verlichting BV De Nood BV Decathlon Benelux Dekker Zevenhuizen BV Dekkers Visual Communication BV Delta Light Nederland bv Delta Pro Lighting BV Dental Depot Lomberg B.V. Derksen benelux Lichttechniek Dijkstra Lampenfabriek B.V. Discountlight.com B.V Doeco B.V. Dongemond Elektronica v.o.f Dutch Electro B.V. Dutch International Lightgroup BV E. Group BV E.T. Electric BV Ecolight BV
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
Ecoluxx Europe BV EDCO Eindhoven BV Edialux Nederland B.V. Eglo Verlichting Nederland B.V. Ehrbecker Schiefelbusch BV ELAR BV Elbo Technology B.V. Electro Cirkel BV Electro Groothandel Snoeck Electrolicht Electromach BV ElectronicPartner Nederland B.V. Elephant Dental B.V. E-light Almelo BV Elofer Elpro B.V. Emilux BV Energicon Energie Advies Energizer Group Holland BV Energy Sense Benelux ERCO Lighting B.V. ESYLUX Nederland B.V. ESZET Lighting B.V. Etaloid verlichtings Techniek BV ETAP BV ETK BV Euromac Europlight bv Eurosolar Eurotronic B.V. Fa. Heinrich Heine, Abteilung REE Factor Licht Fagerhult BV Famostar Emergency Lighting BV FD-LUX B.V. Ferplast Benelux BV First Light BV
Industria Technische Verlichting BV Industrielicht BV Inter Ikea Systems BV Intergamma BV Internova Professional Lighting BV Intra Lighting Benelux BV Intramco Europe BV IP Led BV / IP Letters BV Isca Nederland BV Isis BV Ixilum Lichttechniek B.V. J.G Trading BV Jac’s Koopman Eelectrotechnische Agenturen B.V. Jansen Poultry Equipment JK-Nederland BV JM Bruneau Belgium NV K.S. Verlichting BV Kaemingk BV KARELS BV Kaspers Lighting International B.V. Kelpa B.V. Kemner Lighting B.V. KenWell Trading B.V. Kerger & Co B.V. Key Light International B.V. Klemko Techniek BV Koevering Koeling & Airconditioning Konitech Electronics BV Koopman International B.V. Koreman Lichtonderhoud BV Koula & Dikkers BV Kroon light & Maintenance Kwantum Nederland BV Lagotronics Lamp & Licht BV Larix Dental Concepts BV LED Import BV LED Nederland Lemax-Europe BV Less Energy B.V. Licht & Wonen NL Lichtfocus Lichtholland BV Lichtoplossingen Lichtpartners BV Lichtplanners B.V. Lichtprojecten Nederland BV LichtStudio Kwadraat Lichtwijzer Lidl Nederland BV
Light4U.COM Lightco Nederland B.V. Lighting Science Group BV Lightronics BV Limatel v.o.f. Lucky Light projectverlichting BV Lumenplan BV Lumi Parts B.V. Lunoo N.V Luxor Licht LVS Licht B.V. M.R. van Groeningen BV MacBright BV Mail Order Finance GmbH Maretti Projectverlichting BV Matcall BV MATO Verlichting Meba Trading BV Meerlicht Doetinchem Megaman - Hapé Electric B.V. Melis Lighting bv Merison Retail BV Messner Benelux B.V. Metalmek Lighting BV Metro Cash & Carry Nederland BV Mid Ocean Group BV Mitsubishi Electric Europe B.V. Benelux Branch M-Light international Modernista Modular Lighting Nederland Monac B.V. Moooi BV Moujen Europe BV N Light BV N.D.F Special Light Products BV Neckermann BV Nikon Instruments Europe B.V. Nugteren verlichting O.V.I. - INL BV OASE BV Oligo Nederland BV Olman Handelmaatschappij B.V. Oostendorp Nederland BV Optica Lichtarchitectuur Optim-Import B.V. Ormalight BV OSRAM Benelux B.V. OT Lightsystems Benelux Otto BV Overhuys Verlichting
Pakano Lighting BV Pet Supplies Holding BV Philips Consumer Relations B.V. Philips Electronics Nederland BV Plaagdierprobleem.nl PLT Groothandel BV Powerlight International B.V. Prandina BV Praxis Doe Het Zelf Center BV Present International BV Prolicht Nederland BV PromAction BV Q-Cat Trading b.v. Quasar Holland BV Raymax BV Regoort BV Reptilia V.O.F. RetailProducts BV Rexel Nederland RIWA Nederland BV Robin Hood Produkties BV Rocalux Rofianda Consultancy B.V. Rolight Theatertechniek Romex B.V. Roos Electronics BV Safety-Lux Nederland BV Samson Urban Elements BV SCALO NV Schaer Luderitz Nederland BV Schiefer Signaal- en Speciaallampen Schippers Bladel BV Schréder BV SCS Industrie Componenten BV Selux Benelux N.V. Simcas Electro BV Sligro Food Group Nederland BV Smart Energy Products BV Solar Nederland BV Soloan BV Spaapen Handelmaatschappij BV Special Industrial Lighting Spectrus Licht en Advies Spil Lighting Steenwellewitgoed Steinhauer BV Sunworld Bruincentrum BV Super de Boer Supermarkten BV Superkeukens Broek op Langedijk Suzo International bv Switchtron BV
Tabata Europe Corporation BV Targetti Poulsen Holland BV Tasmania Handel-Maatschappij B.V. TCJ-Techniek Techmar BV Technische Unie Tevea BV THOMAS & BETTS NETHERLANDS BV Tieman Trading B.V. Toko International BV Total Energy Solutions BV (TES) Totallux BV TRILUX CV Trimhuur Tronios B.V. Ubbink Garden B.V. Unifit Unired Lighting BV Utilicht BV Utrecht Dental UV-Support BV Valkenpower BV Van Cranenbroek ELC BV Van den Hurk verlichting metaal Van der Meer Wonen Van Dijk en Partners b.v. Van Doorn Verlichting BV Van Gastel Import Van Opstal Nederland B.V. VariTech VASCO keukens NV Veeneman BV Veko Lightsystems International BV Ventec Verkerk Groep Vezalux BV Vijselaar BV Vink Lisse B.V. Waagmeester Elektro BV Waldmann BV Wittur B.V. Wolfs Verlichting B.V. Xstrel B.V. Zumtobel Benelux NV
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
Deelnemers
Deelnemers
Deelnemers van Stichting LightRec
Foetsie! by Wiep’s BV Formlite BV Franssen Verlichting Fri-Jado Super Service BV Functional light B.V. Gavita Nederland BV GE Powercontrols Nederland BV Gebro-Sales B.V. Global Warehouse BV Gouweloos Electrotechniek B.V. Green Lightning Grimex Licht Groenendijk-Licht BV Groothandel Smulders B.V. Gunneman B.V. H.K. Electric B.V. Hagro Stalverlichting Hala Nederlandse lampen Fabriek Hameland Handelsonderneming Keraf BV Hapro International BV Hateha Elektrotechnische Handelsonderneming Hato B.V. Lighting Hato lighting Solutions BV Havells Sylvania Fixtures Netherlands BV HBI Bisscheroux B.V. Hema BV Hemmink BV - Zwolle Herin Lichttechniek Hertek BV Hesdo B.V. Highlight B.V. Highlite International BV HIT Trading B.V. Hoffmann Bedrijfsuitrusting B.V. Hoogaerts lichttechniek BV Hope Verlichting B.V. Hornbach Bouwmarkt Nederland BV Horst Elektro Grossier Hortilux Schréder BV House of Light HVL Armada Outdoor BV I.A.T. BVBA iGuzzini Illuminzione Benelux Ikea BV Nederland Ilfari Licht Design / Munsters IMCECO v.o.f. IMT B.V. Indulite Indulux Nederland
35
First five years collected
part due to the economic crisis, as many clients have postponed
Contribution of LED light bulbs
renovation and maintenance projects. Moreover, many light bulbs
Due to the rise in LED light bulbs the sales of compact fluorescent
and luminaires still disappear during maintenance, rebuilding or
ones dropped in 2010, causing LightRec’s revenues to lag behind
refurbishment in the construction waste. Luminaires are often given
the budget. The foundation compensated for this by spending less
away by installers to scrap metal dealers and are not recognised
on communication. The costs of logistics and recycling were lower
at collection facilities as e-waste. Since the majority of light bulbs
than estimated as well, due to renegotiated contracts with
and luminaires go back to the construction and installation sector,
transporters and recyclers. The revenue in 2011 is expected to pich
companies who do not pay anything to LightRec. The foundation
LightRec’s communication efforts via the Wecycle campaign now
up pick up with the introduction of the waste management fee on
researched the current whistle-blowers’ practice: being able to
also focus on informing this group of users. The foundation has
LED light bulbs and LED-luminaires.
For the past five years LightRec has worked hard to draw attention
report anonymously is a requirement for many producers and
much work to do within the professional sector for the future.
to the collection and recycling of energy-efficient light bulbs and
importers in order to report free riders.
LightRec’s annual report 2010
For the coming years LightRec will continue to focus on the collection
years of collection in which the foundation went from an authority
Professional circuit in the spotlight
and Germany, belongs to the top group in Europe. The collection
of as many light bulbs and luminaires as possible. Research showed
that operated on the basis of legal obligation into a foundation with
In 2010 LightRec mainly focused on the professional circuit. The
percentages of countries like Sweden and Spain are even higher.
that the installation sector could play an important role in doing so.
ambitious goals.
Wecycle information campaigns for consumers financed by the
And although collection has clearly increased over the last five years,
Moreover, the foundation wants to intensify the collection with large,
foundation seemed to be successful. Besides national Wecycle
the results lag behind LightRec’s ambitions.
professional end-users. The goal is to collect 40% of all light bulbs in
Rise of the LED light bulb
campaigns on television, the school and sports club actions
The number of participants keeps growing. In 2010 some 23 new
significantly contributed in increasing consumer awareness.
In total 1663 tonnes of light bulbs and 975 tonnes of fittings were
manufacturers and importers joined the foundation, due to matters
At elementary schools children collected a record number of devices
collected. Based on these amounts the collection results rose by 6%
such as the development of the LED light bulb. This energy-
(88,000 units) in 2010. As well, the Jekko, the practical home
as compared to 2009. The collection of tubular lighting was much
efficient and particularly durable light bulb seems to be gaining
solution, was available throughout the Netherlands as of 2010.
lower as compared to 2009 (-7%). Moreover, collection results slowly
ground over the compact fluorescent light bulb. Besides professional
2011 (as compared to 35% in 2010).
increased as compared to sales figures.
users, more and more consumers are using LED lighting. LightRec’s
Group 8 (sixth grade) schoolchildren from Amsterdam and Flevoland
revenues dropped in 2010 because of the decline in sales of compact
came up with their best recycling solutions for a project called
The last quarter showed a careful growth in collection. It is expected
fluorescent light bulbs.
‘De Milieubende’. As a reward the winning idea, a ‘Recycling Hero’,
that the collection will show a clear increase in 2011 again. The
In addition, as of 1st January 2011 manufacturers and importers
was actually carried out.
messages from the construction and installation sector are positive:
of LED lighting are obliged to pay a waste management fee for the
36
The Netherlands, along with neighbouring countries France, Belgium
‘ LightRec will continue to focus on the collection of as many light bulbs as possible’
maintenance works are starting up again.
LED light bulbs they sold. Unfortunately, there are still a number of
Collecting light bulbs
‘free riders’ annually active on the lighting market, mostly smaller
Collection results are lagging behind with professional users in
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
Summar y
Summar y
their fittings. The 2010 annual report reflects on the efforts of five
Towards the future
Verzameld werk | Vijf jaar recycling spaarlampen in Nederland
37
Stichting LightRec Nederland Boerhaavelaan 40 Postbus 190 2700 AD Zoetermeer info@lightrec.nl Helpdesk LightRec +31 (0)79-7600 615 info@lightrec.nl Informatienummer consumenten en detaillisten +31 (0)79-7600 630
LightRec Nederland op internet lightrec.nl wecycle.nl producenten-verantwoordelijkheid.nl Tekst Public-i Writers, Amsterdam Concept & Vormgeving Hansnel, Utrecht Fotografie Voermans van Bree Fotografie, Arnhem