Italië Magazine 03 2015

25

✦

EXTRA DIK

JUBILEUM NUMMER!

JAAR

✦

ITALIË IN 25 HOOGTEPUNTEN

OPRICHTSTER ANNELIES FLEERS: ‘Italië stond op doorbreken, het was het juiste moment’

CINECITTÀ WORLD DISNEYLAND VAN DE CINEMA

DE MOOISTE FOTO’S VAN ONZE ‘HOFFOTOGRAAF’

DE NEDERLANDSE TULPENTUIN VAN VILLA PISANI

✦

REISTIPS

✦

CULINAIR

Antipasti uit alle streken

✦

CULTUUR

✦

KOOP- EN HUURHUIZEN ✦

Alfa Romeo with

THE FUTURE, BUILT ON THE PAST.

DE NIEUWE ALFA ROMEO GIULIETTA

.

SPORTIEF INTERIEUR MET CARBON AFWERKING. EXCLUSIEVE LICHTMETALEN VELGEN. 20% BIJTELLING VANAF € 199,- PER MAAND.* VANAF NU BIJ UW ALFA ROMEO DEALER EN OP WWW.ALFAROMEO.NL. *

op basis van 42% inkomstenbelasting

Even voorstellen

Voorwoord

Zilver!

Jeroen Berends fotografeert sinds 2009 voor Italië Magazine en is sindsdien snel uitgegroeid tot ‘hoffotograaf’. In dit nummer vindt u zijn eigen keuze van de vier beste foto’s die hij door de jaren heen in Italië maakte.

‘Ik heb inmiddels bijna alle uithoeken wel gezien.

Van de Dolomieten tot aan Pantelleria. Waar ik ook kwam, ik werd keer op keer weer betoverd door de uitzichten, de landschappen, de smaken, de mensen, de tradities en de kunstschatten.’

Miriam Welsing eventplanner, p. 48 23 jaar geleden vertrok Miriam naar Italië om te studeren aan de kunst­ academie in Florence.

Sindsdien is ze er met plezier blijven wonen en heeft ze haar eigen evenementen­ bureau MIRacoli (‘wonderen’) opgestart. Miriam is als eventplanner altijd op zoek naar bijzondere locaties in Italië. ‘Zo ontdekte ik Villa Pisani, met zijn sprookjestuin met Nederlandse invloeden.

Dit enorme landgoed wordt beheerd door een zeer charismatische en gastvrije vrouw. Het is mijn tweede thuis geworden.’

Charlotte Dettmers stagiaire, o.a. p. 118 Charlotte Dettmers studeert journalistiek en loopt stage bij Italië Magazine.

‘Italiaanse zomers zijn heer­ lijk. Elk jaar bezocht ik met mijn ouders meerdere huisjes in verschillende streken om zoveel mogelijk van de Italiaanse sfeer te proeven. Maar Siena blijft mijn favoriet. Daar maakten we de Palio in juli mee. Ik stond in het middenveld van de arena, zag bijna niets door de drukte, maar het enthousiasme van de Italianen was zo overweldigend!’

© k e e s ta b a k

Jeroen Berends fotograaf, p. 18

‘Italië had 25 jaar geleden een slechte repu­ tatie, maar we wisten dat dat snel zou veranderen. Italië stond op doorbreken’, aldus oprichtster van Italië Magazine Annelies Fleers. Ik denk dat ook zij destijds niet heeft kunnen bevroeden in welke mate Italië zou doorbreken. Dat zaken als olijfolie, pasta, salami, mozzarella, Prada en Armani allemaal gemeengoed zouden worden. Dat de chianti uit de mandfles geheel verdrongen is door een enorme verscheidenheid aan Italiaanse kwaliteitswijnen en dat Italiaans eten niet meer alleen pizza en spaghetti bolognese inhoudt, maar vooral draait om hoogstaande gerechten die zo’n beetje de hele wereld hebben veroverd. En zo kunnen wij met trots 25 jaar later ons jubileumnummer presenteren.

In het voorwoord van het eerste nummer schreef Annelies: ‘Italië Magazine heeft maar één beperking: Italië. Het is maar goed dat je over Italië nooit uitgeschreven raakt.’ Een waarheid als een koe, zo is mij gebleken in mijn jaren als hoofdredacteur. De inspiratiebron Italië is onuitputtelijk en het zal geen enkel probleem zijn om nog 25 jaargangen met mooie artikelen en prachtige foto’s te vullen.

Dus wat een geluk dat we met die beperking te maken hebben.

Het zilveren jubileum leek ons ook het aangewezen moment om het logo rigoureus te moderniseren. Een andere letter – de Nobel om precies te zijn – en we hebben ook het Italiaanse vlaggetje in de A laten vallen. Weliswaar hét symbool van Italië, maar inmiddels ook wat sleets en iets te vaak gebruikt. Misschien even wennen, zo’n nieuw logo, maar wij waren meteen verkocht. Nu nog afwachten of het de tand des tijds van de komende 25 jaar kan doorstaan.

Speciaal voor dit nummer zijn we op zoek gegaan naar 25 onvergete­ lijke ervaringen, belevenissen, dingen om te doen, plekken om te eten, stranden om te zonnen en te zwemmen. Verspreid over het hele land, dus is er altijd wel één in de buurt van waar u op vakantie gaat. Daarnaast maakte Jeroen Berends, die de laatste jaren veel voor ons heeft gefotografeerd, een keuze van zijn mooiste, indruk­ wekkendste foto’s, die we zo groot mogelijk hebben afgedrukt.

Een visueel genoegen.

Maar een groot deel van dit nummer is natuurlijk ook business as usual. Met mooie reportages – we bezochten het nieuwe attractie­ park Cinecittà World, een prachtig palazzo met een ‘Nederlandse’ tuin in de Veneto en een simple chic Bauhaus­hotel bovenop een berg in Zuid­Tirol – heerlijke recepten (antipasti staan in het middel­ punt) en natuurlijk weer veel achtergronden en besprekingen.

Op naar het gouden jubileum!

Paul van Eijndhoven, hoofdredacteur p.vaneijndhoven@creditsmedia.nl

italië magazine

3

7

78

Inhoud 2015 nummer 3 25 jaar!

018 jeroens fAvorieten Speciaal voor ons jubileum selecteerde ‘huisfotograaf’ Jeroen Berends zijn mooiste foto’s van Italië.

028 Hoe Het begon

Culinair

078 AntipAsti All’itAliAno Recepten van streekgebonden voorgerechtjes uit het kookboek Gusto italiano van Jolande Burg en Erik Spaans.

En tips voor een verblijf in hun nieuwe ‘thuis’: Puglia.

087 MAngiAre

Bedenker Annelies Fleers over 25 jaar Italië Magazine.

Nieuwe kookboeken en Italiaanse culinaria. Plus een restaurantrecensie door SpecialBite.

030 itAlië in 25 Hoogtepunten

091 restAurAntwedstrijd

Ter gelegenheid van een kwart eeuw Italië Magazine een selectie van 25 gouden ‘ervaringen’ in la bella Italia.

Geef uw (favoriete) Italiaanse restaurant op voor de verkiezing van het Italië Magazine Restaurant van het Jaar 2015!

Reizen

007 grAnturissiMo

106 onno Kleyn

De mooiste bestemmingen en andere reistips.

Onze expert proeft ‘grommende’ wijn van een onbekende Umbrische druif.

048 villA pisAni

Cultuur & design

De geschiedenis van een prestigieuze villa in de Veneto heeft een Nederlands tintje.

092 pension Met pieKervAring Bauhaus op 1300 meter hoogte? Een logeeradres in ZuidTirol dat alleen te voet of per 4 x 4-taxi bereikbaar is.

4

100 32

italië magazine

058 eXpo 2015 In spectaculaire paviljoens presenteren 145 landen in Milaan hun oplossingen voor het mondiale voedselvraagstuk. Duurzame, uiteraard.

7 30

92

48 108 067 nuovo

074 ewout KieCKens

Moois van Italiaanse makelij.

... verbaast zich over het meest vergrijsde autopark van Europa.

073 AgendA Exposities en evenementen in en over Italië.

119 lAurA

100 disneylAnd vAn de filM

Laura de Rooy-Dekker van ItaliaCasa over Italiaans onroerend goed.

In het nieuwe attractiepark Cinecittà World droom je weg in de fascinerende wereld van de Italiaanse cinema.

120 juridisCH

108 geuren Met een verHAAl

Advocaat Joost van der Heijden over belastingen en onroerend goed in Italië.

Neuzen door de historie en het geheim van de oudste parfums van Italië.

En verder...

116 MediA

076 soCietÀ

Nieuwe romans en cd’s met een Italiaans tintje.

Jordy de Reus bespreekt de laatste Italiaanse gossip.

Columns

096 lA linguA itAliAnA

027 rositA steenbeeK

098 puZZel & win

... wordt verrast door een gratis lunch in een Romeinse parochiekerk.

121 HuiZen te Koop & te Huur

056 riK rensen ... gaat op bedevaart naar de Assepoester onder de Italiaanse meren.

Het actuele aanbod van onroerend goed in Italië.

130 volgend nuMMer & Colofon

italië magazine

5

specialist in premium espresso koffie

Espresso is pure lifestyle voor de ware koffieliefhebber.

Koffiecentrale levert alle premium koffie uit voorraad.

Voor lezers Van italiË MaGazine

10%

Alles voor een espresso-, Nespresso®-, ESE- of pistonmachine.

Vandaag bestellen is morgen beleven!

Speciaal geselecteerd voor lezers van Italië-Magazine: w w w. k o f f i e c e n t r a l e . n l / i ta ly

kortinG!

www.KOFFIECENTRALE.NL @koffiecentrale

GRANTURISSIMO

nieuws & tips voor italië-liefhebbers

TEKST & SAMENSTELLING MAUD DE MOL VAN OTTERLOO

Welkom thuis Een home from home creëren, dat was het idee van een groep Italiaanse en Engelse vrienden die in 2000 gezamenlijk Villa Fontelunga kocht, opknapte en opende voor gasten.

De 19de-eeuwse villa ligt in de buurt van de stad Arezzo.

Er hangt een ontspannen sfeer en op verzoek worden er verschillende activiteiten georganiseerd: kooklessen, wijnproeverijen, speciale pizza parties en picknicks tussen de olijf-

bomen. Naast Villa Fontelunga staan op het terrein ook Villa Gallo en Villa Galletto, die in hun geheel te huren zijn, en er zijn een tennisbaan, een jacuzzi en een groot zwembad met prachtige uitzichten over de Val di Chiana. Fijn ‘thuiskomen’ dus, in Villa Fontelunga, trouwens ook voor hondjes.

VILLA FONTELUNGA, VIA CUNICCHIO 5, FOIANO DELLA CHIANA, TEL. +39 0575 660410, WWW.FONTELUNGA.COM. VANAF € 160 PER NACHT.

ITALIË MAGAZINE I TA L I Ë MAGAZINE

7 7

GRANTURISSIMO

Kakelbont Deze pasjeshouders laten precies zien waar het Toscaanse lederhuis Mywalit voor staat: kwaliteit,

creativiteit en vooral: kleur!

MYWALIT, DOUBLE SIDED CREDITCARD HOLDER, € 22, WWW.MYWALIT.COM.

Zeezicht

A Napoli!

Una perla sul Giglio, wordt het genoemd, de Albergo da Giovanni op het eiland Giglio.

De kamers zijn eenvoudig maar comfortabel en vooral het uitzicht over de Tyrrheense Zee maakt dit zo’n fijne plek. Giovanni zelf staat in de keuken, hij is beroemd om zijn visgerechten, zoals de spaghetti allo scoglio en natuurlijk de grigliata all’Isolana.

Een nieuwe bestemming in de 100%-reeks: Napels.

Het boekje beschrijft de highlights van de stad en zet de leukste tips en adressen voor slapen, shoppen en dineren op een rij. Ook Pompeii, de Vesuvius en Capri komen aan bod.

ALBERGO DA GIOVANNI, VIA DI MEZZO FRANCO 10, GIGLIO, TEL. +39 0564 804010, WWW.ALBERGODAGIOVANNI.COM. VANAF € 45 PER PERSOON PER NACHT, INCLUSIEF ONTBIJT.

‘100% NAPELS’, MO’MEDIA, ISBN 9789057676949, € 14,95, WWW.100PROCENTTRAVEL.COM.

Plattelandsrust Op slechts 45 minuten rijden van het vliegveld van Puglia ligt Masseria Marzalossa, een Apulische boerderij uit de 17de eeuw, waar de weldadige stilte en rust u bij aankomst direct aangenaam overvallen. Vroeger was deze boerderij het retraiteverblijf voor monniken die het klooster tijdelijk verlieten om te bidden en mediteren in een landelijke omgeving.

Tegenwoordig is het een heerlijk gastenverblijf.

8

ITALIË MAGAZINE

Tussen het groen ligt het grote zwembad er uitnodigend bij, maar u kunt bijvoorbeeld ook het olijfoliemuseum in Fasano gaan bekijken, of de door Unesco beschermde trulli van Alberobello, die typische witte huisjes met kegelvormig dak.

MASSERIA MARZALOSSA, CONTRADE PEZZE VICINE 65, FASANO, TEL. +39 080 4413780, WWW.MASSERIAMARZALOSSA.COM. VANAF € 169 PER NACHT.

Linea Prestige 1 litro, 75cl e 25cl

.

L’eleganza nella ristorazione ha una nuova protagonista.

GRANTURISSIMO

Verankerd in het modebeeld

Een klassieker in een zomerse aan de onderkant lopen ze uitvoering, deze instappers ook nog comfortabel.

TOD’S, GOMMINO DRIVING SHOES, van Tod’s. Chic, maar heel draagbaar en door de nopjes € 335, WWW.TODS.COM.

SCHATTEN VAN GENUA Havenstad Genua kent een lange geschiedenis, waarin perioden van bloei werden afgewisseld met tijden van armoede en verval. Tijdens een vijfdaagse kunstreis bezoekt u de culturele hoogtepunten van deze bijzondere stad onder begeleiding van kunsthistorica Frederike Upmeijer.

Ook staat een stadswandeling met schrijver Ilja Leonard Pfeijffer op het programma.

Hij bracht met zijn boek La superba een ode aan

Genua en won daarmee de Libris Literatuurprijs 2014.

Aan het eind van de dag wordt er gezamenlijk een aperitief gedronken in Caffè Letterario, waar hij een groot deel van zijn boek heeft geschreven.

KUNSTREIS GENUA DOOR VOYAGE & CULTURE, PRINSENGRACHT 783-785, AMSTERDAM, TEL. 020 6238368, WWW.VOYAGECULTURE.NL. VERTREK OP 23 SEPTEMBER 2015, € 895 PER PERSOON INCLUSIEF VLUCHT, PLAATSELIJK VERVOER EN VERBLIJF IN VIERSTERRENHOTEL MET ONTBIJT.

Nederlands succes in Toscane

Mode & design Middenin Milaan bevindt zich Nhow, een ultramodern hotel waar fashion en design centraal staan. Een toepasselijk onderkomen in de modehoofdstad van de wereld, en het bruist er van energie en creativiteit. Elke zes maanden wordt er nieuwe kunst van nationale en internationale kunstenaars geëxposeerd.

Ook Rotterdam en Berlijn hebben ondertussen een Nhow, maar dan met respectievelijk kunst en architectuur en muziek en lifestyle als thema.

NHOW HOTEL, VIA TORTONA 35, MILAAN, TEL. +39 02 4898861, WWW.NHOW-MILAN.COM. VANAF € 125 PER KAMER PER NACHT.

Tenuta di Todiolo is het landgoed van het Nederlandse echtpaar Ed en Annelies Spetter. Eind jaren negentig kochten zij de hoeve in Castiglion Fiorentino en terwijl Annelies zich met de restauratie van het huis bezighield, richtte Ed zich op de wijnmakerij. Niet zonder succes, want inmiddels behoort Todiolo tot de beste wijnhuizen ter wereld.

De wijn wordt zelfs geschonken in RIJKS, het nieuwe restaurant van het Rijksmuseum in Amsterdam, waar de jonge sterrenchef Joris Bijdendijk achter het fornuis staat.

En de Italianen zijn er maar wat trots op, want de lokale kranten stonden er vol van!

MEER INFO: WWW.TODIOLO.NL.

ITALIË MAGAZINE

11

GRANTURISSIMO

De ronde van Umbrië Het groene landschap, de eindeloze wijngaarden en de culturele bezienswaardigheden: de Umbrische vallei leent zich uitstekend voor fietstochten.

Cazebonne stelde een vierdaagse fietsreis samen om het gebied op een sportieve manier te leren

kennen. De tocht begint in Spello en leidt via Bevagna naar Torgiano. De volgende dag zet de reis zich voort naar Assisi en via de voet van de Monte Subasio rijdt u weer terug naar Spello.

In de middagen bezoekt u verschillende wijnboeren en kunt u in alle rust de prachtige omgeving in u opnemen.

FIETSTOUR DOOR DE VALLE UMBRA DOOR CAZEBONNE, LUTTIK OUDORP 110, ALKMAAR, TEL. 072 5116111, WWW.CAZEBONNE.NL. DE REIZEN ZIJN HET HELE JAAR MOGELIJK M.U.V. DE EERSTE DRIE WEKEN VAN AUGUSTUS, € 415 PER PERSOON, MET OVERNACHTINGEN, ONTBIJT EN DINER, WIJNPROEVERIJEN EN BAGAGETRANSPORT. U KUNT EVENTUEEL EEN FIETS (€ 30) OF E-BIKE (€ 60) HUREN.

Bubbels van de Veneto Prosecco is een populaire zomerwijn in Nederland. De wijn komt oorspronkelijk uit de Veneto en wordt gemaakt van de gleradruif. Delicious Italy organiseert in september, als de druiven geoogst worden, een vijfdaagse trip naar het gebied.

Om meer over prosecco te weten te komen en natuurlijk om de verschillende soorten te proeven. Ook een bezoek aan Venetië en Treviso, een kookles

en een rondleiding in een buffelmozzarellafabriek staan op het programma. U verblijft in een vijfsterrenboetiekhotel in het centrum van Asolo, waar de laatste dag van de reis zal worden afgesloten met een groot diner en, uiteraard, een glas of wat prosecco.

Moeiteloze elegantie

Dit zijden jurkje heeft een kaftanachtige look en is mooi met slippertjes én high heels.

ATOS LOMBARDINI, JURK A03100, € 379, WWW.ATOSLOMBARDINI.COM.

TERUG NAAR DE BASIS De Nederlandse Karin en haar Italiaanse man Antonio verlieten in 1990 de hectische modewereld van Milaan, verlangend naar rust, natuur en eenvoud. Sindsdien runnen zij Fattoria San Martino bij Montepulciano, een bed & breakfast waar homeopathie en een biodynamische levenswijze centraal staan en waar zij zoveel mogelijk zelfvoorzienend leven.

Elke ochtend wordt voor het ontbijt verse yoghurt gemaakt, worden cakes

en brood gebakken en de honing komt van eigen bijen. ’s Avonds kookt Karin met ingrediënten van eigen land heerlijke vegetarische gerechten.

En het echtpaar heeft zijn gevoel voor smaak niet verloren, want de vier kamers in de fattoria en de twee suites in het huis ertegenover zijn zeer sfeervol en warm ingericht.

FATTORIA SAN MARTINO, VIA MARTIENA 3, MONTEPULCIANO, TEL. +39 0578 717463, WWW.FATTORIASANMARTINO.IT. VANAF € 70 PER PERSOON PER NACHT, (MINIMUMVERBLIJF VAN DRIE NACHTEN), MET ONTBIJT.

A TASTE OF PROSECCO AND THE VENETO DOOR DELICIOUS ITALY, 13-19 SEPTEMBER 2015, WWW.DELICIOUSITALY.COM.

ITALIË MAGAZINE

13

GRANTURISSIMO

Gouden randje

De gevlochten bies maakt dit spijkerjasje van Liu Jo nét even anders.

Glamour in de gondelstad

LIU JO, KATE DENIM JACKET, € 224, WWW.LIUJO.COM.

Italië-inspiratie Auteur en Italië-liefhebber Saskia Balmaekers heeft de volgens haar 101 mooiste plekken van Italië gebundeld. Dat klinkt veel, maar Saskia vond het nog best lastig kiezen! Een fijn boek om bij weg te dromen en inspiratie op te doen voor uw volgende bezoek.

‘101 MOOISTE PLEKKEN VAN ITALIË’, XANDER UITGEVERS, ISBN 9789401603546, € 25 (VERSCHIJNT IN MEI).

MIDDELEEUWSE GLORIE

‘Venice is like eating an entire box of chocolate liqueurs in one go’, zei Truman Capote eens.

En zo is het maar net!

Vooral als u dan ook nog eens verblijft in het PalazzinaG-hotel, gelegen in het historische centrum van Venetië, vlakbij het San Marcoplein. Het interieur van dit luxe vijfsterrenhotel is ontworpen door de bekende Franse designer Philippe Starck. De moderne kamers en suites zijn uitgerust met

14

ITALIË MAGAZINE

veel design, meubels van natuurlijke materialen en kunstwerken die zijn gedecoreerd met glas uit Murano. Een mooi contrast met het oude aristocratische gebouw waarin het hotel huist.

PalazzinaG is een geliefd adres van zowel nationale als internationale sterren, dus wie weet loopt u zomaar Eros of George tegen het lijf...

PALAZZINAG, RAMO GRASSI 3247, VENETIË, TEL. +39 041 5284644, WWW.PALAZZINAG.COM. VANAF € 281 PER NACHT.

De middeleeuwse plaats Il Borro heeft een rijke geschiedenis.

Vroeger diende het dorp als uitkijkpost op de weg naar Rome, later werd het de thuishaven van adellijke families als de Medici’s en de Savoia’s, én het is de plek waar voor het eerst de productie van de beroemde Chianti-wijn werd geregistreerd! Maar door de jaren heen hadden het dorp en de omringende villa’s de nodige schade opgelopen.

Sinds de bekende modefamilie

Ferragamo het dorp in bezit heeft gekregen, is er flink verbouwd en gerestaureerd om er een adembenemend luxeresort van te maken.

Er zijn villa’s, boerderijen en appartementen te huur waar de geschiedenis van het dorp nog duidelijk zichtbaar is, aangekleed met alle comfort van nu.

IL BORRO, LOCALITÀ BORRO 1, SAN GIUSTINO VALDARNO, TEL. +39 055 977053, WWW.ILBORRO.IT. VANAF € 350, INCLUSIEF ONTBIJT.

Behind the Gates, Phillip Valdez | fotografie: Elisa Lazo | ontwerp: Sabrine Berendsen, kruimelontwerp.wix.com/portfolio

GRANTURISSIMO

Van Ligurië naar Toscane Een van de favoriete rondreizen van Roberto en Jeannine van Gigi Travel is een toer langs karakteristieke agriturismi in Ligurië en Toscane. De reis begint in Ligurië bij Gnocchi met prachtige uitzichten over de azuurblauwe Golf van Tigullio en de berg van Portofino. Vervolgens gaat u via Golfo dei Poeti, dat als een balkon uitsteekt over La Spezia en de kust, naar de gastvrije agriturismo Il Mulinaccio in het glooiende heuvellandschap bij Volterra. De reis eindigt tussen Florence en Arezzo, bij de borgo Il Canto del Maggio waar u bij mooi weer in de rozentuin geniet van de uitstekende keuken. Deze reis is volledig naar smaak aan te passen wat betreft verblijfsduur en accommodaties.

15-DAAGSE RONDREIS LIGURIË EN TOSCANE DOOR GIGI TRAVEL, TEL. 0416 696605, WWW.GIGITRAVEL.NL. VANAF € 708 PER PERSOON O.B.V. LOGIES EN ONTBIJT.

BIJ FAMILIE IN LIVORNO Een marmeren trappenhuis, antieke meubels en een overvloed aan schilderijen aan de muur, dat is Hotel al Teatro: randje kitsch, maar daarom zó sympathiek. Dit kleine familiehotel ligt in het centrum van Livorno, vlakbij het Teatro Goldoni, waarnaar het vernoemd is. De acht kamers zijn zorgvuldig ingericht en vernoemd naar beroemde componisten en musici.

Grote trots is de ruim 350 jaar

oude magnolia in de tuin waaronder gasten rustig kunnen bijkomen van een dag sightseeing in de stad.

Verwacht in Hotel al Teatro geen uitgebreid ontbijtbuffet, het zijn vooral de Italiaanse familiaire sfeer en de persoonlijke aandacht die dit hotel zo charmant en populair maken.

HOTEL AL TEATRO, VIA MAYER 42, LIVORNO, TEL. +39 0586 898705, WWW.HOTELALTEATRO.IT. VANAF € 65 PER NACHT.

Lokale traktaties Siciliaanse gastvrijheid Huisgemaakte jams en brood, lokale wijnen en natuurlijk truffels staan op het menu bij agriturismo Ramusè. En ook al mag u zelf gebruikmaken van de keuken, vrijwel niemand slaat een diner bereid door eigenaar Paolo Cicciolo over.

Eind jaren negentig verliet Paolo zijn geboorteland om zich te wijden aan de zwarteen witte-truffelexport in Engeland. Na gewerkt te hebben met topkoks als Gordon Ramsay en Gennaro Contaldo (beter bekend als de mentor van Jamie Oliver) keerde hij

16

ITALIË MAGAZINE

terug naar Italië om Ramusè op te zetten. De boerderij was nog van zijn grootouders geweest en na een grondige verbouwing ontving hij er in 2007 zijn eerste gasten. Het verblijf ligt in de heuvels van Le Marche. Het strand van Grottammare is een half uurtje rijden en voor een mooie wandeling kunt u naar Nationaal Park Monti Sibillini.

RAMUSÈ, LOCALITÀ CASETTE 3, FORCE, TEL. +39 328 6291859, WWW.RAMUSE.IT. VANAF € 30 PER PERSOON PER NACHT (MINIMUMVERBLIJF VAN TWEE NACHTEN).

De Via Crociferi wordt beschouwd als een van de mooiste straten van Catania, de op een na grootste stad van Sicilië, en laat hier nu ook net een van de leukste hotels van de stad te vinden zijn. B&B Crociferi is een charmant verblijf met verzorgde kamers met antieke meubelen en originele plafondschilderingen.

De eigenaren Marco en Teresa hebben zelf veel gereisd en hun beste ervaringen in deze B&B samengebracht, wat de plek

heel persoonlijk en comfortabel maakt. Bovendien barsten ze van de tips voor uw vakantie in Catania en op Sicilië in het algemeen. ’s Ochtends zetten ze de tafel beneden vol met lekkernijen, zodat u zich met een goede bodem kunt onderdompelen in de barokke schoonheid van de stad.

Vergeet niet ook een bezoek aan de vismarkt te brengen!

B&B CROCIFERI, VIA CROCIFERI 81, CATANIA, TEL. +39 095 7152266, WWW.BBCROCIFERI.IT. VANAF € 75 PER NACHT.

ALPIEN-MEDITERRANE LIFESTYLE IN MERANO De Plantitscherhof heeft zijn gasten veel te bieden voor dagen vol levensvreugde en cultuur - te beginnen met zijn locatie op de zonnige hellingen van Merano. De keuken met afwisselende gerechten en de persoonlijke aandacht voor de gasten zijn onderdeel van onze filosofie: uw verblijf moet bijzonder zijn. · Gourmetrestaurant, 21.000 topwijnen, grootste selectie whisky‘s van Zuid-Tirol, een sigaarlounge en meer dan 40 verschillende soorten gin. · Luxueuze kamers en suites

· Bijzonder Body-Mindprogramma · Luxe wellness in GOLDEN-SPA · Verhuur van exclusieve oldtimers bij het hotel

SUPERIOR

GOURMET & SPA HOTEL

Ansitz Plantitscherhof Meran – Obermais / Merano – Obermais

Fam. Gufler · Dantestraße 56 · 39012 Meran/Obermais Tel. +39 0473 230577 · Fax +39 0473 211922 info@plantitscherhof.com · www.plantitscherhof.com

DEZE ZOMER ÉCHT IETS MOOIS?

✦ Jeroens keuze Fotograaf Jeroen Berends maakte een persoonlijke top vier uit de vele duizenden foto’s die hij in Italië maakte.

Hij heeft de laatste jaren zo’n beetje het hele land bereisd. Welke plek is favoriet?

‘Uiteraard heb ik zo mijn voorkeuren.

Wat betreft het eten kies ik voor een menu in het zuiden van het land. Vanaf Napels durf ik blind van de kaart te bestellen. Maar de lekkerste wijn dronk ik in de buurt van Bolzano. De beste plek om een duik in zee te wagen? Dat is Noordwest-Sardinië of de Maremma voor mij. Skiën doe ik het liefst in de Dolomieten. De grootste verrassing door de jaren heen waren waarschijnlijk de Val di Noto en het Lido di Venezia. De Palio wint de prijs voor de meest indrukwekkende traditie. Maar ik kan geen absoluut favoriete bestemming noemen.

Daarvoor heeft Italië te veel te bieden.

Maar wat zeker is: ik heb nu alweer zin in de volgende reis, die gelukkig binnenkort al gaat plaatsvinden.’

‘Zwervend door het gebied van de Chianti was ik op zoek naar dé Toscaanse landschapsfoto.

Toen zag ik deze schapen staan. Langzaam sloop ik ernaartoe, want ik wilde niet dat ze me zouden zien. Dat lukte niet. Twee schapen keken op en dat bleek maar goed ook.’

18

i ta l i ë magazine

i ta l i ĂŤ magazine

19

‘Het waren niet de meest zonnige dagen waarop ik het Lago d’Orta bezocht. Het kan een hele dag grijs zijn, maar soms heb je maar één straaltje zon nodig om een mooie foto te maken.’

20

i ta l i ë magazine

i ta l i ĂŤ magazine

21

‘Calabrië is voor de meeste mensen een relatief onbekende bestemming in Italië. Het is ook niet zo makkelijk te bereizen natuurlijk, maar zeker wel de moeite waard. Deze foto maakte ik in Tropea. Ik heb nergens in Europa zulk helder zeewater gezien als daar. Het lijkt wel of dit stel in een zwembad staat in plaats van in de zee.’

22

i ta l i ë magazine

i ta l i ĂŤ magazine

23

‘Na een uitgebreide rondleiding door de Val di Noto op Sicilië kwamen we terecht in Scicli. De zon ging langzaam onder en ik dacht eerlijk gezegd dat het al gedaan was met de fotomomenten voor die dag. Ik klom nog even omhoog richting een kerk die daar stond en toen ik me omdraaide zag ik dat de zon precies de vallei in scheen en de kerk in het stadje perfect uitlichtte.’

24

i ta l i ë magazine

i ta l i ĂŤ magazine

25

Canei bestaat 40 jaar & trakteert!

€1,50 retour op onze Fruit Frizini’s

g n a v t n O €1,50r! retou

Canei is jarig en dat vieren we groots! Deze zomer smaakt niets lekkerder dan een frisse Frizini van Canei. Een fruitige wijn, laag in alcohol en met een sprankelend bubbeltje. Ideaal om een warme zomerdag compleet te maken. En omdat Canei 40 jaar bestaat, vinden wij het tijd dat heel Nederland kennismaakt met onze negen verschillende smaken. Want wie jarig is, trakteert!

Waardecheque €1,50 Actiecode: I T A 1 2 3 4 8 7 6 5 4 Ga snel naar canei.com/refund, vul de actiecode in en krijg €1,50 retour op je aankoop.

Geen 18, geen alcohol. Max. 1 deelname per huishouden, actie loopt van 1 mei t/m 31 december 2015.

Kijk voor het actiemechanisme en de - voorwaarden op canei.com/refund

ROSITA STEENBEEK schrijfster rosita steenbeek verhaalt over haar dagelijkse leven in italië.

IL LUST RATIE E DIT H BUE N E N

Lunchen in de kerk De wijk waar ik woon heet Sant’Eustachio, vernoemd naar de heilige die christen werd toen hij tussen het gewei van het hert dat hij wilde doodschieten een kruis zag oprijzen.

Samen met zijn vrouw ontving hij arme mensen in zijn woning. Op dat huis staat sinds de 8ste eeuw de kerk die naar de heilige is genoemd, met op het dak een hertenkop getooid met een kruis. Ertegenover ga ik regelmatig de beste koffie van Rome drinken in Bar Sant’Eustachio.

Maar nu loop ik de kerk binnen. Wat ik gehoord had blijkt waar: in het schip van de met marmer, goud en schilderingen opgeluisterde kerk worden tafels gedekt. Aan één tafel zitten mensen te eten, maar even later staan ze op.

‘Binnenkort begint de volgende ronde’, vertelt een jongeman. ‘Weer zeventig mensen.’

Ik herken de pastoor van de kerk, don Pietro, die zo bevlogen sprak op het plein voor de kerk toen 20 september de naamdag van de heilige werd gevierd. Zijn toespraak werd afgewisseld met muziek van de fanfare. Don Pietro treedt me hartelijk tegemoet en neemt daar iets van terug als hij merkt dat ik niet voor het eten kom, maar om meer te horen over dit bijzondere initiatief. ‘We zetten het werk van onze patroonheilige voort, doen wat Jezus ons leerde en waar de paus toe opriep: “Stop de mensen in nood niet weg in buitenwijken, maar ontvang hen in de kerken.”’

Zes dagen in de week krijgen honderdveertig mensen hier een gratis lunch. In de mooiste kapel, die is gewijd aan de aartsengel Michaël, is een keuken ingericht waar pannen en schalen met eten staan uitgestald.

‘Onlangs vroeg een stel nonnen of er geen zaal was waar de maaltijd kon worden gehouden. “Dit is de beste plek”, zei ik. Toeristen zijn ontroerd als ze hier binnenkomen, maar laat hen ontroerd raken wanneer ze deze mensen op een straathoek tegenkomen.’

Enkele vrijwilligers leggen groen geruite stukken papier over de tafels.

Onder hen bevindt zich een slanke oudere heer. Don Pietro wenkt hem en stelt hem voor. ‘Vincenzo is een van de initiatiefnemers.’ We drukken elkaar de hand.

‘Ik moet me zo wijden aan de gasten’, zegt don Pietro.

‘Ze komen niet alleen om te eten, ze moeten ook hun hart kunnen luchten.’ Bovendien moet hij wat extra pasta kopen in de trattoria om de hoek, want er is niet genoeg.

‘De maaltijden worden gratis geleverd door een cateringbedrijf’, vertelt de vriendelijke heer Vincenzo, die veertig jaar politiefunctionaris was in deze buurt. ‘De parochie zorgt voor extra’s zoals wijn en koffie, en soms trakteert don Pietro op Amaro. De armoede groeit, mensen raken hun baan kwijt door de crisis. Het mooie is dat we deze maaltijden houden in het centrum van de macht, op twee stappen van de senaat. Er komen wel eens senatoren binnen, altijd haastig, perfect in het pak. Soms geven ze wat geld, maar daar gaat het niet om. Ze zijn politici en ze moeten zorgen voor goede wetten die deze mensen beschermen. Wilt u een bordje pasta?’

Het wordt al voor me neergezet op een tafel onder de preekstoel. Ik maak kennis met mijn tafelgenoten, de vrouw die elke dag voor de deur van de kerk om aalmoezen vraagt en haar dochter Maria, die met hulp van de parochie een kappersopleiding volgt. De penne all’arrabbiata smaken voortreffelijk. Don Pietro is terug met de verse pasta en schuift ook aan. ‘Hoe gaat het met de studie Maria?’

‘Molto bene.’

‘Buurtbewoners klagen,’ zegt de voormalig politiefunctionaris, ‘dat mensen na afloop van de lunch tegen muren plassen. Tweeduizend jaar geleden waren we trots op onze vespasiani. Elke fatsoenlijke stad heeft tegenwoordig openbare toiletten, maar in Rome zijn we ze vergeten.’

‘Onder de kerk is een ruimte waar we een dagverblijf van willen maken’, zegt don Pietro. ‘Ook voor gescheiden mannen die in de auto slapen, zodat ze hier hun kinderen kunnen ontvangen. Er moet een koffiebar komen, douches en wc’s.

En dan gaat Maria er aan het werk als kapster.’ ✦

ITALIË MAGAZINE

27

Italië Magazine 25 jaar Bedenker Annelies Fleers: ‘Het was het juiste moment’ Toen Annelies Fleers in 1990 Italië Magazine begon, was het een onzeker avontuur. De voormalig hoofdredacteur en uitgever koestert de herinnering aan de pioniersjaren van de eerste ‘lifestyle-landenglossy’ van Nederland.

T E K ST FA B I AN TAK X P ORT RET F OTO J A DE L EE

A Van boven naar beneden: Annelies Fleers in Thailand; in 1998 wordt Annelies voor haar verdiensten geridderd door de Republiek Italië; de allereerste Italië Magazine (1990).

28

italië magazine

nnelies Fleers weet niet meer precies wanneer het eerste nummer van Italië Magazine uitkwam.

Het zilveren jubileum was misschien zelfs wel aan haar voorbijgegaan als de redactie haar er niet op gewezen had. In 2008 is ze naar Thailand verhuisd, waar ze op een van de Phi Phieilanden werkt als duikinstructeur bij een bedrijf met de passende naam The Adventure Club. ‘’s Ochtends duik ik en ’s middags zit ik vaak in de shop. Heerlijk leven, toch?’

Eind jaren tachtig werkte Annelies’ zus Marion Dinkelberg als vormgeefster bij een magazine over fotografie. Annelies ging op verzoek van de uitgever de advertentieacquisitie doen. Zo rijpte het plan zelf een blad uit te geven. Haar zus, die al veel met bekende fotografen werkte, was direct enthousiast, en ook haar man Peter, die in de directie van een groot reclamebureau zat, begon direct te brainstormen. ‘Op een dag kwam hij met het idee een blad over Italië te gaan maken.’

In die tijd waren er nog maar weinig tijdschriften, herinnert Annelies zich. ‘De glossy’s bestonden uit niet veel meer dan Avenue en Elegance, je had vrouwenbladen als Margriet, Libelle en Viva, mannenbladen als Panorama

en Nieuwe Revu, en er waren de opiniebladen.

Er heerste een ontzettende hokjesgeest.

Ze hadden allemaal hun eigen doelgroep, die ze voorschotelden wat ze wilden lezen.

Wij dachten: we willen een blad dat niet naar de doelgroep toe is geschreven, maar helemaal vanuit onze eigen interesse ontstaat.’

De ontdekking dat die interesse Italië was, ontstond volgens Annelies pas na het inventariseren van hun interieur en garderobe, ofwel hun lifestyle. ‘Het merendeel van de dingen waar wij van hielden bleek uit Italië te komen. Onbewust waren we kennelijk al erg met de Italiaanse manier van leven bezig.

Toen begrepen we dat Italië het land is waar je van alles het beste vindt, op het gebied van design, muziek, mode, sport, koffie, olijfolie, wijn, leuke mensen, landschappen...’

Maar in Nederland was dat begin jaren negentig bepaald geen gangbaar sentiment.

‘Italië had juist een slecht imago. Italiaanse auto’s begonnen al te roesten in de folder, Italiaanse producten werden nooit bezorgd en iedereen zat bij de maffia. Maar Peter had onderzoeken gezien waaruit bleek dat dat imago snel zou veranderen. Italië stond op doorbreken. Het was dus het juiste moment!’

Grote belangstelling Voorbeelden voor de eerste ‘lifestyle-landenglossy’ van Nederland waren er eigenlijk niet, al bewonderde Annelies het Sunday Times

Magazine en putte ze inspiratie uit de serie The Taste of Italy van Claudia Roden.

Niet gehinderd door veel journalistieke ervaring maar met groot enthousiasme zetten ze gedrieën de redactionele formule op. ‘Marion maakte de moodboards en samen bedachten we de onderwerpen. Ik ging met een lijst van de Italiaanse Kamer van Koophandel naar importeurs en agenten van Italiaanse merken om de belangstelling te peilen en die bleek er volop. Auto-, espresso-, interieur-, cosmetica- en modemerken, iedereen vond het interessant en wilde graag adverteren.’

Ook journalisten en fotografen gingen

uit de weg. ‘Daar hadden we Jan van der Putten voor, correspondent van de Volkskrant in Italië. Hij belichtte bijvoorbeeld de opkomst van Berlusconi of de maffia.’

Een belangrijke pijler werd het huizenkatern. ‘Een vriend van een vriend had een huis te koop in een moeilijke regio in Italië. Hoe kon hij daarvan afkomen?

Ik zei: “We zetten een advertentie.” Dat huis kon wel vijf keer worden verkocht.

Zo is het begonnen.’

Naar de nonnen De interesse in Italië onder Nederlanders groeide zienderogen en het blad bleek van meet af aan een ander soort

‘Italië had destijds nog een slecht imago, maar we wisten dat dat zou veranderen’ graag het avontuur aan, want wie wil er nu niet naar Italië om een mooi verhaal te maken voor The Best of Seasons Magazine Italië, zoals het blad in de beginjaren heette? Erwin Olaf fotografeerde Italiaanse kindermode, Philip Mechanicus zijn eigen Venetiaanse huis en ook Patricia Steur en Berry Stokvis reisden regelmatig af naar la bella Italia. Vooral de shoot van Italiaanse auto’s – met onder meer een gele Ferrari Testa Rossa – die Patricia Steur in Studio Angel in Amsterdam maakte, is Annelies bijgebleven. Stokvis was als fotograaf sowieso al bij de Giro d’Italia en andere wielerkoersen in Italië, dus daar kon hij best iets bij doen. Eenmaal ging hij zelfs naar Genua met Theo van Gogh om Ruud Gullit te interviewen, die toen bij Sampdoria speelde.

In de beginjaren prijkten Italiaanse diva’s als Chiara Mastroianni en Monica Bellucci op de cover (net als Alessandra Mussolini, met als bijschrift: ‘Het neofascisme marcheert op naaldhakken’).

Perspectief was het rijke Italiaanse leven te laten zien, maar minder leuke onderwerpen ging de redactie zeker niet

lezers te trekken dan andere bladen.

‘Het waren al vanaf het begin liefhebbers, mensen die echt in de Italiaanse manier van leven geïnteresseerd zijn. Vakantiegangers naar Spanje schrokken in die tijd bij wijze van spreken al van de aanblik van een bak olijven, Italiëgangers namen een fles olijfolie mee naar huis.’ Annelies ontwikkelde zich als hoofdredacteur in de loop der jaren ook steeds meer tot Italiëexpert. ‘Zelf reisde ik ook steeds meer naar Italië om reportages te maken.

Over Italiaanse steden en streken vooral, natuurlijk geweldig om te doen.

Gaandeweg leerde ik de taal vloeiend spreken. Na het eerste nummer had ik wel twee weken bij het taleninstituut van de nonnen in Vught gezeten omdat ik vond dat ik als hoofdredacteur niet kon achterblijven, maar verder heb ik de taal gaandeweg onder de knie gekregen.’

Het blad, dat vier keer per jaar verscheen, werd direct goed ontvangen, maar zakelijk was het niet altijd even makkelijk. Kwam ze wel eens in de verleiding een artikel op bestelling te schrijven? ‘Nee, dat hebben we

nooit gedaan. Ik heb altijd gezegd dat de koppeling tussen advertentieverkoop en redactie uit den boze was.

Die moet je ook strikt gescheiden houden, anders staat je journalistieke integriteit op het spel. Een advertorial kon wel, maar alleen als dat er ook heel duidelijk bij stond.’

Liefde voor Italië In 2001 was het voor Annelies, op dat moment alleenstaande moeder met deadlinestress, een prettige verrassing dat uitgever Credits Media haar geesteskind wilde overnemen. ‘We hebben het elf jaar volgehouden, zonder geld van buitenaf. Natuurlijk heb ik wel eens gedacht: ik stop ermee. Wel honderd keer. Maar dat we al die jaren onze eigen broek konden ophouden, er ons salaris van konden betalen en zoveel plezier hadden om het blad te maken, dat woog toch ruimschoots op tegen de mindere tijden.’

Na de verkoop bleef Annelies nog drie jaar officieel aan als redactioneel adviseur. ‘Ik ging met Paul (van Eijndhoven, sindsdien de hoofdredacteur, red.) naar de meubelbeurs van Milaan en zo. Een keer zelfs met een gebroken enkel, toen heeft hij me de hele beurs doorgeduwd.’

Het huizenkatern is ze nog jaren blijven doen, en zelfs nu onderhoudt ze haar Italiaanse contacten nog trouw.

Was het eigenlijk moeilijk haar ‘kindje’ los te laten? ‘Die vraag is me al vaak gesteld, en mijn antwoord is dan: mijn kind is inmiddels een blondine van één meter tachtig. Nee, het was niet moeilijk om Italië Magazine los te laten.

Maar ik heb het blad met enorm veel plezier gemaakt en ik heb er veel van geleerd. Het gevoel voor schoonheid, de heerlijke keuken en de Italianen zelf heb ik voor altijd in mijn hart gesloten. Ik heb nog steeds veel Italiaanse vrienden en mijn trouwste duikstudenten zijn Italiaans. Mijn liefde voor het land en de mensen zal altijd blijven.’ ✦

italië magazine

29

30

italië magazine

@ w w w. i m a g e s e l e c t. e u / g i m m i / c a l a R o s s a , F a v i g n a n a , s i c i l i ë

Italië op z’n best

25hoogtepunten ¸ president van Polen. Nelson In 1990 wordt Lech Wałesa Mandela is na 27 jaar in een Zuid-Afrikaanse gevangenis weer een vrij man. Michail Gorbatsjov krijgt de Nobelprijs voor de Vrede. En niet te vergeten: Italië Magazine wordt opgericht!

De afgelopen 25 jaar hebben we talloze verhalen verteld over Italië. Over het eten, de wijn, de geschiedenis, de cultuur en de levensstijl. Om deze kwart eeuw te vieren, hebben we 25 bijzondere Italiaanse ervaringen voor u verzameld.

T e k sT J e s p er s to r g aar d J e n s e n F oTog raF i e o. a . J es p er s to r g aar d J e ns e n

✦

stranden dansen in de Baja sardinia De Baja sardinia, in de noordoost­ hoek van sardinië, staat bekend om zijn mooie natuur én de Phi club, een haven voor hedonisten.

Begin ’s morgens in het Phi café met een goddelijke cappuccino, relax een paar uur met een boek op het strand en geniet daarna van een heerlijke lunch met uitzicht op de baai. in de namiddag is zo’n rode longdrink een fijne oppepper en na een romantisch diner kunt u de hele nacht dansen, omringd door de spectaculaire rotsformaties. www.phibeach.com >

11 1 italië magazine

31

2 turkooizen sprankeling na een bezoek aan het beroemde archeologische park en de indrukwekkende tempel van selinunte in de zuidwestelijke hoek van siciliĂŤ bent u vast toe aan een verfrissende duik. Dat kan. en hoe: het nabijgelegen strand van selinunte is prachtig. turkoois water, fijn geel zand en het strand strekt zich uit richting het zuiden zover het oog reikt.

Ristorante la Pineta, gelegen op het strand, is befaamd om zijn vis en zeevruchten.

Kristalhelder water in het geval van Favignana, het grootste van de drie egadische eilanden, is groot helemaal niet zo groot. De totale kustlengte bedraagt 33 kilometer. Favignana is plat en het uitzicht onderweg spectaculair, dus de fiets is hier het aangewezen vervoermiddel. tijdens uw tocht komt u altijd wel een keer uit bij de bekendste zwemlocatie van het eiland, cala Rossa. Het water is hier zo kristalhelder dat cala Rossa wordt beschouwd als een van de beste rotsstranden aan de middellandse Zee. en dan ’s avonds een diner bij el Pescador of Da salvador!

32

italiĂŤ magazine

3

4 disco fever in Milano Marittima

©PeoPleimages

een beroemde locatie aan de adriatische Zee is milano marittima, ten zuiden van Ravenna. vergeet het milaan van het noorden en volg de muziek. aan het einde van het geluidsspoor vindt u Pineta Disco, een van de beroemdste disco’s van italië, geopend in 1962. een dag zon, zee, strand sluit u feestelijk af met een drankje op de dansvloer – en daarna biedt een nachtelijke duik in zee wellicht weer de nodige afkoeling. www.pinetadisco.com

5

romeinse favoriet Romeinen klagen vaak dat er geen goede stranden in de buurt van hun stad liggen.

Het is wellicht inderdaad een stukje rijden, maar op zo’n honderd kilometer ten zuiden van Rome bevindt zich sabaudia.

Deze knusse stad aan de kust staat bekend om zijn fascistische architectuur en het uitstekende strand waar de inwoners van campania en het zuidelijke deel van lazio in de zomer graag verkoeling zoeken. la Bufalara is een klein en zeer populair deel van het kilometerslange strand, maar op andere plekken rond sabaudia is het water net zo helder en het strand net zo mooi. en als u er toch bent, trakteer uzelf dan op een bordje in het beroemde Ristorante saporetti. De pasta’s zijn hier even indruk­ wekkend als het uitzicht op zee. www.saporetti.it/ristorante.html >

italië magazine

33

✦

BeZIensWaardIgHeden

6 Het grootste labyrint van de wereld

de ‘grote Muur’ van Italië

7

neem een flink stuk land van zo’n drie hectare en plant daar zestigduizend bamboeplanten op van verschillende soorten. laat ze vijf meter hoog groeien. voeg daar een briljant idee plus een vleugje waanzin aan toe en wat krijg je dan? een gangenstelsel van drie kilo­ meter lengte, oftewel het grootste labyrint op aarde. Dit is Fontanellato, in de buurt van Parma, en de man achter dit uitzonderlijke project is de uitgever Franco maria Ricci. Hij heeft hier ook een museum met vijfhonderd kunstwerken ingericht, al is het niet makkelijk te vinden middenin het doolhof.

Strada Masone 125, Fontanellato, www.labirintodifrancomariaricci.it

34

italië magazine

als u nog nooit de chinese muur hebt gezien, maar een bezoek aan dit bouwwerk op uw verlanglijst staat, dan is il Forte di Fenestrelle, ook wel ‘de italiaanse grote muur’ genoemd, een uitstekend alternatief. Dit reus­ achtige fort werd tussen 1728 en 1850 gebouwd om italië te beschermen tegen aanvallen van de Fransen.

Het ligt veertig kilometer ten westen van turijn en is met zijn drie kilometer lengte het grootste fort van europa. De overdekte trap met vierduizend treden over­ brugt een niveauverschil van 650 meter. www.fortedifenestrelle.it

de knekelkapellen in rome als u zich graag de stuipen op het lijf laat jagen, breng dan een bezoek aan het kerkje santa maria della concezione in het centrum van Rome. in de veertig meter lange crypte van deze kerk, gelegen aan het eind van een museumwandelgang, bevinden zich vijf kapellen met koepeldak, van boven tot onder gedecoreerd met intrigerende patronen gevormd door de beenderen van vier­ duizend kapucijnen. een luguber en fascinerend gezicht, kippenvel gegarandeerd.

Santa Maria della Concezione, Via Veneto 27

8 Het slangenfestival van Cocullo

9 Het teatro antico in taormina

op de eerste dag van mei staat het stadje cocullo in de abruzzen in het teken van een eclectische mengeling van godsdienstige en heidense rituelen, folklore, geschiedenis en traditie. en slangen. Heel veel slangen. van oorsprong is dit een christelijke viering ter nagedachtenis van san Domenico, de plaatselijke heilige die omwonende boeren van slangenbeten genas. De inwoners van cocullo laten u trots hun eigenhandig gevangen, niet­giftige slangen zien, die u soms ook mag vasthouden als u dat wilt. Het jaarlijkse evenement bestaat al bijna duizend jaar en is daarmee een van de oudste folkloristische feesten van italië.

10

een bezoek aan het teatro antico, het oudste theater van taormina, is een ongelofelijke ervaring, met name door de sensationele setting van dit oude bouwwerk. Het theater werd in de 3de eeuw voor christus gebouwd en bood destijds plek aan tienduizend toeschouwers. vandaag de dag worden er allerlei evenementen op het gebied van muziek en kunst georganiseerd, van pop­ en rockconcerten tot ballet­ en operavoorstellingen. ’s avonds biedt het oude theater een weergaloos uitzicht op de zee van lichtjes langs de kustlijn en de vulkaan de etna op de achtergrond. >

italië magazine

35

✦

UnIeKe oVernaCHtIngen

Luxe aan de toscaanse kust

11

36

italië magazine

charlie chaplin en de mannen van u2 en Rem hebben hier gelogeerd, sophia loren en nog talloze andere vips. in vijfsterrenhotel il Pellicano draait alles om ontspanning, luxe en rust. Het amerikaanse echtpaar Patricia en michael graham besloot in 1965 een luxehotel te scheppen dat aanvoelt als een thuis. nip aan het zwembad van een campari of daal af naar de tyrrheense Zee voor een verkoelende duik. een diner in het sterrenrestaurant van het hotel is een waardige afsluiter van de dag.

Località Sbarcatello 58019 Porto Ercole (Grosseto), www.pellicanohotel.com

12

Het juiste slaapritme Het Romeinse Hotel Franklin, in de buurt van vaticaan­ stad, is de aangewezen plek voor een overnachting voor muziekliefhebbers. De kamers zijn ingericht volgens vijf muziekstromingen: pop, rock, jazz, soul en blues. in alle kamers staan of hangen verschillende muziekinstrumenten en het hotel heeft een verzameling van vijfhonderd cd’s van zowel italiaanse als buitenlandse artiesten. er zit vast iets tussen wat u nog niet kent, dus wie weet doet u nog wel een leuke muzikale ontdekking ook.

Hotel Franklin, Via Rodi 29, www.franklinhotelrome.it

13

Logeren in een oude toren in Bologna

slapen met uw hoofd in de wolken. Dat is – bijna – mogelijk in Bologna, in de centraal gelegen torre Prendiparte. De toren werd in de 12de eeuw gebouwd door de rijke, in Bologna gevestigde familie Prendiparte. nu zwaait matteo giovanardi de scepter over deze toren, die hij heeft omgetoverd in een knusse B&B. u kunt hier niet alleen overnachten, maar ook genieten van een romantisch diner voor twee. Het uitzicht op de stad vanaf het panoramaterras op het dak is adembenemend.

Piazzetta Prendiparte 5, Bologna, www.prendiparte.it >

italië magazine

37

14 op de top van een berg Het uitzicht is spectaculair en traag trekken de wolken voorbij tussen de lagergelegen bergen en valleien. De capanna margherita is de hoogst gelegen berghut van europa, op zo’n 4554 meter boven de zeespiegel. een avontuurlijke instelling is noodzakelijk en ja, u kunt hier slapen, al logeren hier voornamelijk bergbeklimmers. Het gewone volk geeft de voorkeur aan de iets lager gelegen hut capanna gnifetti (3647 meter).

Metri 4554 slm Punta Gnifetti, GPS: 45° 55’ 38, www.rifugimonterosa.it

slapen in I sassi sinds 1993 staat de oude wijk van matera ‘i sassi’, wat ‘de stenen’ betekent, op de werelderfgoedlijst van unesco. tijdens een wandeling door Barisano en caveoso, de twee delen van i sassi, is het net alsof u in een tijdmachine naar het verleden bent gereisd. Hotel sextantio le grotte della civita in het hart van i sassi is een prachtige logeer­ plek. De kamers, gelegen in formaties van oude tufsteen, zijn voorzien van alle moderne gemakken, waarbij de oorspronkelijke rotsstructuur is bewaard. The Times heeft het sextantio niet voor niets uitgeroepen tot een van de tien meest charmante hotels van de wereld. www.sextantio.it

15 38

italië magazine

✦

eten & drInKen aanschuiven bij de sultan van sicilië Ze noemen hem il sultano, ‘de sultan’. Die repu­ tatie dankt ciccio aan het feit dat hij helemaal in z’n eentje het stadje Ragusa ibla op de gastronomische kaart van italië heeft gezet.

De chef­kok is beroemd om de manier waarop hij siciliaanse gastronomische tradities een moderne draai geeft. Zijn voortdurende streven naar perfectie werpt vruchten af: zijn Ristorante Duomo kreeg twee michelinsterren en ciccio staat bekend als de beste kok van Zuid­italië.

Buon appetito!

Via Capitano Bocchieri 31, Ragusa, www.cicciosultano.it

16

tafelen aan zee in de grotta Palazzese in Puglia is de menselijke bouwkunst een gelukkig huwelijk aangegaan met de natuur. De kustplaats Polignano is vooral beroemd om zijn terrassen met schitterende uitzichten op de adriatische Zee. al vele jaren komen toeristen specifiek naar deze plek om te eten in Ristorante grotta Palazzese: een restau­ rant in driehonderd jaar oude grotten, beroemd om zijn elegantie en intimiteit in een ongelofelijke setting. Het personeel serveert lekkernijen uit de zee met daarbij natuurlijk een glas koele witte wijn, terwijl woeste golven beuken op de rotsen slechts vijf meter onder u.

Via Narciso 59, Polignano a Mare, www.grottapalazzese.it >

17 italië magazine

39

toscaanse topwijn Zeg ‘toscane’ en ‘Bolgheri’ en een beetje wijnlief­ hebber antwoordt onmiddellijk met ‘sassicaia’, de naam van de beroemde wijn die in de loop der jaren veelvuldig is bekroond voor zijn uitmuntende kwali­ teit. vlakbij het wijnhuis san guido ligt ook osteria san guido, een gezellige plek waar u alle jaargangen van deze beroemde wijn kunt proeven, begeleid door typisch toscaanse gerechten. De legendarische sassi­ caia uit 1986 kreeg van de amerikaanse wijngoeroe Robert Parker een topscore van honderd punten. een aanrader als u iets speciaals te vieren hebt...

Località San Guido, Bolgheri, www.enotecasanguido.com

18 slow Food op wielen

19

Dineren terwijl u door milaan rijdt, of zoals de lokale bevolking het noemt: ‘slow Food op wielen’, is een unieke ervaring. stap op de Piazza castello in het centrum van milaan op een van de twee oude trams uit de jaren twintig voor een diner waarbij u gedurende 2,5 uur langzaam voortrolt door de avondmist van milaan. voor een prijs van € 65 kunt u kiezen uit drie menu’s: vlees, vis of vegetarisch, met altijd het uitzicht op de stad on the side. www.atm.it (Altri servizi > Tempo libero > Tram ristorante)

Historische pizza in napels als u van pizza houdt – wie niet? – dan is een pizza eten in napels, de stad waar dit gerecht is uitgevonden, eigenlijk een must.

Pizzeria Brandi is een van de populairste pizzeria’s van de stad. Het etablissement is met name beroemd omdat hier zo’n 125 jaar geleden tijdens het officiële bezoek van koningin margherita de pizza margherita is ontstaan. Zij vond de pizza zo lekker dat hij naar haar is vernoemd. schuif aan en neem de proef op de som!

Salita Sant’Anna di Palazzo 1-2, Napels, www.brandi.it

40

italië magazine

20

✦

een ander perspeCtIeF

21

Kajakken in Venetië venice Kayak is een klein bedrijf dat begeleide kajaktochten door de kanalen van venetië aanbiedt. u kunt kiezen voor een tocht van een halve dag, een historische tocht of kajakken bij nacht. al deze opties hebben gemeen dat u niet alleen kennismaakt met de beroemde waterwegen van venetië, maar ook de schoonheid van deze ongelofelijke stad op een compleet nieuwe manier ervaart. www.venicekayak.com >

italië magazine

41

Sardinië eiland vol verborgen schoonheden

Rondreis Sardegna Gastronomica Inclusief overtocht, hotels met ontbijt, diner, wijn en vele extra’s v.a. € 1.495 p.p.

eilandenreis.nl/magazine

Ontdek dit paradijselijke eiland en geniet van de Italiaanse keuken op deze 14-daagse rondreis met eigen auto. U wordt gastvrij ontvangen op een kunstzinnig landgoed waar elke dag pane carasau wordt gebakken en porceddu wordt geroosterd bij het vuur, een prachtig hotel in een grote palmentuin aan zee waar u dineert bij het zwembad met kaarslicht en een charmant country hotel waar allerlei heerlijks van eigen land wordt geserveerd. Alles is geregeld, ook het tolvignet, de hotels onderweg en de hut aan boord.

Bel of mail ons gerust.

Wij spreken uit ervaring.

www.voigt-travel.nl info@voigt-travel.nl tel 035 69 90 322

Dobberen op het Gardameer Natuurschoon, talloze dorpjes en natuurlijk water. Heel veel water, want het Garda­ meer is het grootste meer van Italië.

U kunt zelfs een hele dag over het meer varen van Riva in het noorden naar Peschiera in het zuiden, en niet te vergeten Sirmione.

Het rustige tempo brengt u in een opperste staat van ontspanning. U hoeft alleen maar uw ogen de kost te geven. www.navlaghi.it

22 23 De Engelenvlucht Net buiten het bergdorpje Pietropertosa, in de bergen van Basilicata, bevindt zich een bijzondere attractie, il Volo dell’­ Angelo, oftewel de Engelenvlucht. Wie durft laat zich vastbinden aan een kabel en zoeft naar beneden met een fantastisch uitzicht. De tocht start op een hoogte van 1020 meter en voert met een snelheid van 115 km/u over een afstand van 1415 meter omlaag. U kunt ook kiezen voor een tocht vanaf Castelmezzano met een topsnelheid van 120 km/u. www.volodellangelo.com >

italië magazine

43

24

Het Ferrara Balloons Festival Ferrara, sinds 1995 op de Werelderfgoed­ lijst van Unesco, wordt beschouwd als een van de mooiste historische steden van de regio Emilia­Romagna. Er is van alles te zien, het Castello Estense, het Palazzo dei Diamanti, het Teatro Comu­ nale... De afgelopen jaren trekt echter ook een ‘luchtiger’ evenement jaarlijks duizenden bezoekers naar Ferrara: het ballonvaartfestival. Sinds het in 2003 voor het eerst werd georganiseerd, is het jaarlijkse festijn uitgegroeid tot een attractie voor alle leeftijden. Gedurende deze tien dagen in september zijn er heel veel heteluchtballons te zien en wie wil kan natuurlijk ook de lucht in. Een tocht duurt drie uur en is ongetwijfeld een hoogtepunt van uw reis. www.ferrarafestival.it

Uitzicht op Como De kabelbaan van Como maakte in 1894 zijn eerste ritje en is daarmee een van de oudste van zijn soort in Italië. Het startpunt is de centraal gelegen Piazza de Gasperi in Como en het eindpunt ligt bovenop de berg in het dorpje Brunate. De afstand van 1083 meter wordt in zeven minuten in een rustig tempo afgelegd. Brunate bevindt zich op 750 meter boven zeeniveau en biedt een spectaculair panoramisch uitzicht op de mooiste meren van Italië. Ook kunt u hier een aantal mooie wandelingen maken. Wilt u te voet afdalen, neem dan de wandeling richting Eremo di San Donato. Het uitzicht op de weg terug naar Como is prachtig. www.funicolarecomo.it

44

italië magazine

25

MUGELLOTOSCANA.IT

Mugello: een zoete Toscaanse vakantie

Het gebied Mugello in Toscane, in de schaduw van Florence, kent een rijke historie, veel cultureel erfgoed én een afwisselende natuur. Van de indrukwekkende schoonheid van de valleien van de Alto Mugello (ook wel Romagna Toscana genoemd) tot de zachte lijnen van de open vlakte waar de middeleeuwse dorpjes van de Mugello verspreid liggen.

Het is een prachtig gebied dat groen gekleurd wordt door beuken-, kastanje- en eikenbossen. Lappendekens van akkers vormen een harmonieus mozaïek in de vallei waar de Sieve doorheen stroomt, die zijn leven lijkt te danken aan het meer van Bilancino.

De familie De’ Medici komt uit de Mugello en was de opdrachtgever voor de bouw van verschillende kastelen en paleizen hier. In het kasteel van Trebbio en in de villa van Cafaggiolo – beide Unesco-Werelderfgoed – onttrok Lorenzo “il Magnifico” De’ Medici zich aan de stedelijke drukte van Florence. Hij zocht zijn toevlucht in de rust van het platteland. Hij speelde, feestte en herontdekte hier de vreugde en de schoonheid van het leven.

De moderne reiziger kan, net zoals Il Magnifico, de stress van de stad en het dagelijkse leven achter

zich laten door gebruik te maken van de gastvrijheid van de Mugello. Wat te denken van een verblijf in een smaakvol gerestaureerd boerderijtje in een van de voorheen verlaten dorpjes die inmiddels nieuw leven zijn ingeblazen? Of in één van de villa’s en paleizen waar de adellijke Florentijnse families gewoond hebben!

Een vakantie in de Mugello betekent ontspannen en genieten van de natuur en de omgeving.

• U kunt eindeloos wandelen langs de bergkammen van de Florentijnse Apennijnen, over de paden die zijn uitgezet door wandelorganisatie Sorgenti di Firenze Trekking (SOFT) – met de uitgebreide gids en kaart is verdwalen geen optie. Of volg de thematische routes in het park Giogo-Casaglia, ook weer met handige gids en routekaart.

• U kunt paardrijden bij de vele maneges, mountainbiken op landwegen of racefietsen op de rustige asfaltwegen die leiden naar Alto Mugello.

• Op het grote meer van Bilancino kunt u verschillende watersporten beoefenen, zoals kanoën, windsuren en zeilen.

Culturele aanraders zijn het Palazzo dei Vicari van Scarperia, de Villa Pecori Giraldi van Borgo San Lorenzo of het Parco Mediceo van Pratolino (Werelderfgoed).

Ook kunt u natuurlijk het nabijgelegen Florence bezoeken, met zijn vele artistieke schoonheden en beroemde musea. De stad is bereikbaar met de trein via het eeuwenoude spoor Faentina, deze komt aan op een steenworp van de bewonderenswaardige Piazza del Duomo.

In de vele trattoria’s en restaurants van de Mugello proeft u heerlijke traditionele streekgerechten, zoals de beroemde tortelli di patate (een soort aardappelravioli), smakelijke biefstukken van lokale boerderijen en de Toscaanse pecorino DOP.

Voor meer informatie: www.mugellotoscana.it.

UFFICIO TURISMO UNIONE MONTANA DEI COMUNI DEL MUGELLO Via Palmiro Togliatti 45 (Florence) 50032 Borgo San Lorenzo tel. +39 055 84527185/6

Vandyck - dekbedovertrek De overtrekset Solid heeft een strakke grafische print met speelse grijze en zwarte blokken.

Het materiaal is 100% katoensatijn en voelt heerlijk zacht aan. Bij de set ontvangt u ook twee kussenslopen. Neem nu een abonnement op Italië Magazine en ontvang de dekbedovertrekset in de maat van uw keuze: • 2 x eenpersoons (140/200 -220) • 1 x tweepersoons (200/200 -220) • 1 x lits-jumeaux (240/200 -220)

WORD ABONNEE Vandyck-dekbedovertrek bij 12 edities van t.w.v. 5 Italië Magazine!

9 , 9 3 €1 Abonnement Een tweejaarabonnement ((12 edities) kost € 65.

Als bijdrage in de verzendkosten wordt eenmalig € 4 in rekening gebracht. Deze aanbieding is geldig tot 2 juli 2015 of zolang de voorraad strekt.

Korting In plaats van het cadeau kunt u ook kiezen voor een eenmalige korting. U betaalt dan maar € 50 voor 12 edities.

Bent u al abonnee?

Geef dan nu een abonnement cadeau aan iemand anders en ontvang zelf de Vandyck-dekbedovertrekset.

KIJK OP www.italiemagazine.nl

OF BEL 036 5307111 (op werkdagen van 8.30 - 17.00 uur)

LEVEN IN FRANKRIJK 47

48

italiĂŤ magazine

Villa Pisani Nederlandse bloementuin in de Veneto De prestigieuze Villa Pisani in Vescovana was sinds de middeleeuwen in bezit van de dogefamilie Pisani, maar raakte in de loop der eeuwen jammerlijk in verval. Hoe de Nederlands-Engelse ‘gravin Pisani’ het landgoed in de Veneto in de 19de eeuw in oude luister herstelde.

Te k s T M i r i a M W e l s i n g

italië magazine

49

V

ijftien jaar geleden ontmoette ik in Florence Mariella Bolognesi Scalabrin.

Ze leek op een Italiaanse diva, elegant gekleed, mooi dik grijs haar en een verfijnde, chique uitstraling. Ze vertelde mij over haar historische landgoed Villa Pisani in Vescovana. Ze prikkelde mijn nieuwsgierigheid zodanig dat ik diezelfde winter nog de trein pakte naar de Veneto.

Op het stationnetje van Rovigo werd ik opgehaald door Graziano, de trouwe opzichter van Villa Pisani. Via een mooie oprijlaan kwamen we uit bij de gietijzeren poort van de villa, en ik werd op slag verliefd. Tijdens die eerste kennismaking met het landgoed – dat ik sindsdien beschouw als een tweede thuis, waar ik regelmatig weekenden verblijf – vertelde Mariella mij het verhaal van de Nederlands-Engelse Evelina van Millingen, La Contessa Pisani (‘de gravin Pisani’) en ‘schepper’ van deze imposante plek.

Venetiaanse fine fleur Evelina van Millingen werd in 1830 geboren in Istanbul, waar haar vader Julius van Millingen eerder had gewerkt

50

italië magazine

als arts van Lord Byron. Evelina’s Franse moeder was opgegroeid in de harem van de Gran Sultan in het Topkapipaleis in de stad. Evelina had een moeizame band met haar moeder en ging daarom op jonge leeftijd bij haar oma in Rome wonen, waar ze een veelzijdige opvoeding genoot en waar ze later ook ging studeren. Ze groeide op als een welgemanierde, welbespraakte en onderlegde jongedame.

Na een terugkeer van enkele jaren naar Istanbul maakte Evelina met een vriendin een reisje naar Venetië, waar ze op een avond in Teatro La Fenice haar opwachting maakte in een prachtig Turks gewaad. Haar exotische verschijning bleef niet onopgemerkt; de vijftien jaar oudere aristocraat Almorò III Pisani kon zijn ogen niet van haar afhouden en maakte haar het hof – met succes, want in 1852 volgde een bruiloft. Ook op het huwelijksfeest ging Evelina weer gekleed in een kleurrijk Turks gewaad, en ze werd een graag geziene dame in de high society van Venetië.

Almorò III was de laatste telg van de eens zo machtige dogefamilie Pisani.

Van de vele familiebezittingen, zoals de beroemde Villa Pisani in Stra, was echter niet veel meer over. Almorò bezat slechts

nog de mooiste verdieping van het Palazzo Barbaro in Venetië en het landgoed Villa Pisani di Vescovana.

Na een poosje had Evelina het kosmopolitische leven in Venetië wel gezien en trok ze zich terug op het landgoed in Vescovana. Best een opmerkelijke keuze, want in die tijd was La Bassa Padovana, gelegen tussen de Colli Euganei en de rivier de Adige, nog een moeilijk begaanbaar moerassig gebied, waar malariamuggen het leven van de bewoners zuur maakten.

De schouders eronder Op het moment dat Evelina en Almorò in de villa trokken, die in de 15de eeuw werd gebouwd door kardinaal Francesco Pisani, toen nog bisschop van Padua, was die onbewoonbaar. De enorme zalen

Evelina’s exotische verschijning bleef niet onopgemerkt; de aristocraat Almorò III Pisani kon zijn ogen niet van haar afhouden met fresco’s van onder anderen Paolo Veronese en Lodewijk Toeput (in Italië ook wel Ludovico Pozzoserrato) waren al jaren in gebruik als opslagplaats van hooi, en er liepen kippen en varkens rond. Het domein was enkel nog in gebruik als boerderij van de ooit zo voorname dogefamilie. Terwijl haar man de laatste jaren van zijn leven met de verkoop van omliggende terreinen zijn familieschulden vereffende, begon Evelina met de wederopbouw van de villa. Almorò overleed in 1880, Evelina was toen vijftig jaar oud, weduwe en kinderloos. >

Boven: de huidige eigenaresse van Villa Pisani, Mariella Bolognesi Scalabrin.

Linkerpagina, met de klok mee: portret van Evelina Pisanivan Millingen; zicht op de tuin; een van de bovenzalen in Villa Pisani.

italië magazine

51

Evelina’s bloementuin staat in het voorjaar vol met tulpen en in de zomer met rozen, iets wat in Italië ongebruikelijk en kostbaar was Deze pagina, boven: een rozenboog bekroond met het Pisani-wapen; rechts: gasten van Evelina onder de pergola.

Rechterpagina, met de klok mee: een ontbijt in Villa Pisani tijdens een event; een van de vele curiosa in de villa; doorgang naar de B&B-kamers.

52

italië magazine

Na de volledige renovatie van de villa legde Evelina een bloementuin aan, die in het voorjaar volstaat met tulpen en in de zomer met rozen – iets wat in Italië ongebruikelijk en kostbaar was. Haar liefde voor tulpen en bloemen kwam voort uit haar Nederlandse achtergrond en haar jeugd in Istanbul. Ze bestelde haar tulpenbollen, uiteraard, in Nederland.

In het gedeelte van de Engelse tuinen liet Evelina bovendien een groot theater bouwen, waar ze allerlei evenementen organiseerde.

Ze kreeg het ook voor elkaar om het landgoed opnieuw agrarisch rendabel te maken. Ze kocht vijfhonderd stuks vee om het land te ploegen, Engelse machines om te dorsen, en liet moderne stallen bouwen. Ze koesterde de boeren die voor haar werkten door hun rechten te respecteren en hen een eerlijk loon te betalen.

Bijzonder was ook dat ze alleen met paard-en-wagen – not done voor een

dame in die tijd – door haar velden raasde om het werk en haar gewassen te controleren.

Beroemde gasten Evelina boekte groot succes met haar renovatieproject, maar het was hard werken en ze kreeg in haar omgeving soms ook te maken met jaloezie omdat ze als alleenstaande buitenlandse vrouw zo anders en succesvol was. >

italië magazine

53

Deze pagina, links: een schilderij met Evelina (links) en een vriendin aan de thee in een bovenzaal van de villa; onder: uitzicht op de tuin vanuit een van de B&B-kamers. Rechterpagina, boven: bij mooi weer wordt het ontbijt buiten onder de pergola geserveerd; onder: de pauw is een belangrijk symbool in de tuin van Evelina.

De bloementuin bood haar troost in de dagelijkse strijd met het harde landleven. Ze hield van de natuur en koesterde haar tulpen en vele dieren met speciale fantasienamen. Ze noemde haar tuin Crispin de Pass, omdat het ontwerp geïnspireerd was op de Hortus Floridus, het boekwerk van de 16de-eeuwse Nederlandse graveur Crispijn van de Passe.

Ook voor vele anderen werd Villa Pisani

een toevluchtsoord. De door Italië reizende upper class uit het victoriaanse tijdperk kwam nieuwsgierig kijken naar Evelina’s levenswerk. En zij leidde hen maar wat graag rond door haar stallen, boerderijen en bloementuin. Zo logeerden onder anderen de koningin van Zweden, de oudste dochter van koningin Victoria van Engeland, de Amerikaanse schrijver Henry James, zijn landgenoot schilder John Singer Sargent en de Engelse dichter Robert Browning op Villa Pisani.

In 1888 ontving Evelina de jonge Margaret Symonds, de dochter van John Addington Symonds, schrijver van het boek A Short History of the Renaissance in Italy, en zoals veel Engelsen uit die tijd groot liefhebster van het Italiaanse landschap, kunst en reizen. Ze bundelde haar memoires en tekeningen van haar verblijf in Vescovana onder de titel Days Spent on a Doges Farm, een prachtige getuigenis van het leven van Evelina.

Evelina stierf in 1902, na een leven van hard werken. Ze werd begraven naast haar man in de neogotische familiekapel aan de rand van het landgoed. Guardate, ho amato la giustizia e odiato l’iniquità, staat te lezen op haar graf: ‘Ik heb rechtvaardigheid liefgehad en onrecht gehaat.’ ✦

Logeren in Villa Pisani Villa Pisani Bolognesi scalabrin is nu vernoemd naar de huidige eigenaresse, Mariella Bolognesi scalabrin, die zich inmiddels al vijftig jaar inzet om de villa en tuin van evelina intact te houden. De privétuin is op afspraak te bezichtigen, maar leuker is misschien nog een verblijf in een van de acht antiek ingerichte B&Bkamers in de villa. De kamers bieden fraai uitzicht over het landgoed en met mooi weer wordt het ontbijt geserveerd onder de pergola in de tuin. er is een groot zwembad en in de omgeving is voldoende gelegenheid voor uitstapjes: de stad Padua met zijn beroemde fresco’s van Giotto in de scrovegni-kapel, maar ook este, Arquà Petrarca, Montagnana en het Castello di Monselice zijn een bezoek meer dan waard.

De tuinen, zalen en het grote theater van Villa Pisani zijn een bijzondere locatie voor bruiloften en culturele evenementen. Zo vindt er in oktober van 2015 de derde editie plaats van de jaarlijkse bloemenfair, met als thema ‘I bulbi di evelina’ (‘de tulpenbollen van evelina’). kijk op de website voor precieze data. ✦

Villa Pisani Bolognesi Scalabrin Via Roma 25-19-31, Vescovana tel. +39 0425 920016 / +39 336 496470 www.villapisani.it

italië magazine

55

PIEMONTINI rik rensen verhaalt over het leven op het platteland in piemonte.

Van Assepoester, draken & heiligen De ochtend gloort oranje boven het Ortameer. Een streepje heilige berg van Orta. Nu telt Italië vele heilige bergen zon piept net boven de bergkam uit die hoog boven het en nog veel meer heiligen, dus zo bijzonder lijkt zo’n plek meertje uittorent. Op het water dobberen felgekleurde roei- nu ook weer niet, maar deze Sacro Monte di Orta raakt bootjes met daarin de vissers, die naar hun dobbers in het me heel erg. Waarom toch? Het doet er eigenlijk niet water turen. Ze staan rechtop. Dat is exemplarisch voor toe, maar het is wel een vraag die de rest van de dag door vissers die azen op grote vangst. Die willen staan, want als de mijn hoofd spookt. Zit het ’m in de plek, hoog bovenop de vis de dobber omlaag trekt, moet je snel kunnen reageren. heuvel? Of komt het door het betoverende uitzicht op het Eigenlijk ben je er voorbij voor je er erg in hebt. meer? Het zal wel door het diffuse ochtendlicht komen, Veilig verscholen in de oksel van de grote broer, het Lago dat maakt de omgeving schimmig en mysterieus. Of door Maggiore, ligt het Ortameer. Met een lengte van 12,8 en een de absolute stilte, want op dit vroege uur loopt hier breedte van 1,2 kilometer is het een van de kleinere meertjes nog helemaal niemand rond. op het Italiaanse schiereiland. Mensen uit de omgeving Heuvelopwaarts lijkt het wel of ik op gewijde grond loop. noemen het meer liefkozend La Cenerentola – Assepoester – Verscholen in het bos en dan weer opzichtig gepositioomdat dit goed bewaarde geheim met zijn ingetogen schoon- neerd, met veel tierelantijnen, staan twintig kapelletjes die heid bekende toeristentrekkers als het Comomeer en het allemaal ter ere van de heilige Franciscus van Assisi zijn Lago Maggiore veruit overtreft. Hier geen schetterende disco’s gebouwd – toen ook al een heilige van formaat. De kathoof overvolle boulevards. Aan het Lago Orta is niets te doen. lieke kerk had in de 15de en 16de eeuw nieuwe bedeOf je moet van rust en heilige plaatsen houden. vaartsoorden nodig als vervanging voor de heilige plaatsen Ik ben speciaal naar het meer gekomen in Palestina en Jeruzalem. Die waren voor het eiland van zo’n heilige: de Met dit spannende door de oprukkende islam zo goed als Heilige Julius, die op het Isola San Giulio onbereikbaar geworden voor bedevaartverhaal kun je de woonde. En vooral voor de grote basiliek gangers. Bovendien hadden veel menvan deze heilige, die op dit piepkleine dorpsjeugd nog steeds sen in die tijd domweg het geld niet om eiland aan het einde van de 4de eeuw die lange, gevaarlijk reis naar Jeruzalem de stuipen op het na Christus in zijn naam is gebouwd. te maken. Die moesten het dus dichter lijf jagen Die Julius moet een durfal zijn geweest. bij huis kunnen zoeken.

Toen hij zo’n 1600 jaar geleden bij Als een echte bedevaartganger loop ik het meertje arriveerde, werd het eiland de nagebootste Kruisweg omhoog. Kapel nog bewoond door draken. Iedereen na kapel. De oudste zijn het eenvoudigst was als de dood voor die beesten. van vorm en minimaal gedecoreerd.

Behalve Julius. Onverschrokken stak hij Maar de grote kapellen staan vol levenshet meer over, staande op zijn mantel echte beelden en prachtig gekleurde die hij als vlot gebruikte. Of er op het fresco’s op de muren. Ik kijk met open eiland hard gevochten is, vertelt dit mond en zou willen dat ik even tussen epos niet. Sindsdien is er in ieder geval die frescoschilders van toen kon staan. geen draak meer waargenomen. SpanTussen Morazzone of Stefano Maria nend verhaal, waarmee je de dorpsLegnani. Al was het maar eventjes. ✦ jeugd in de omgeving op een donkere winteravond nog steeds de stuipen op Columnist Rik Rensen schreef ook het boek het lijf kunt jagen.

‘Geheimen van Piemonte’, waarin een deel Op weg naar het plaatsje Orta San Giulio van zijn columns en foto’s uit Italië Magasta ik stil bij de toegangsweg tot de zine is gebundeld.

56

ITALIË MAGAZINE

Idyllisch Ischia, wellness aan de Golf van Napels

4-daags Prosecco arrangement Veneto:

7-dagen Napels & Ischia incl. vlucht vanaf € 685,-- pp

3 overnachtingen met proeverij op het wijnlandgoed Villa Clementina, vanaf € 173,-- pp

10-daagse Autorondreis “3 Gezichten van Piemonte” Van het Lago Maggiore naar de wijnstreek Langhe, vanaf € 495-- pp, Ook te combineren met een daguitstapje naar Milaan Expo!

Bekijk ons volledige aanbod met sfeerhotels, agriturismo’s, appartementen, rondreizen en flydrives: www.fundadore.nl

EXPO 2015

Milaan

58

italiĂŤ magazine

verwelkomt de wereld Vanaf begin mei tot eind oktober vindt in Milaan de EXPO 2015 plaats. Aan de wereldtentoonstelling doen 145 landen mee en er worden twintig miljoen bezoekers verwacht.

Hoofdthema: hoe de mensheid de groeiende wereld­ bevolking op een duurzame manier van voedsel kan blijven voorzien. En natuurlijk valt er ook van alles te proeven.

‘V

eel mensen hebben me de afgelopen periode gevraagd of we het wel gingen redden. Maar de vraag was niet óf we het zouden redden – we móésten wel, op 1 mei zou de hele wereld voor de ingang van de EXPO staan.’

Aldus Romano Bignozzi, de projectleider die verantwoordelijk is voor de opbouw van het hele EXPO-terrein in Milaan.

De afgelopen maanden hebben bouwvakkers in ploegendienst gewerkt, 24 uur per dag, om het hele gebied op tijd klaar te hebben voor de opening van dit grootse evenement: de wereldtentoonstelling 2015, die loopt van 1 mei tot eind oktober. 145 landen, waaronder Nederland, hebben zich ingeschreven om op de EXPO 2015 te staan, wat betekent dat zo’n 94% van de wereldbevolking in Milaan vertegenwoordigd

T ek s T J Es P Er s tOr g a ar D J En s E n

is. De vele paviljoenen staan verspreid over een gebied met een totale oppervlakte van 1,1 miljoen vierkante meter.

Duurzame voeding Het hoofdthema van de EXPO is duurzame voedselvoorziening. De komende eeuwen komt de voedselvoorziening stevig onder druk te

>

Linkerpagina: een impressie van Milaan; hierboven: een computeranimatie van het Nederlandse paviljoen op de EXPO 2015.

italië magazine

59

www.italstudio.nl

LEER ITALIAANS IN ITALIË

● taal- en cultuurcursussen voor alle leeftijden ● 45 bestemmingen in heel Italië ● vanaf 1 week tot een heel studiejaar ● specials gastronomie, wijn & kunst ● mode- & designopleidingen in Milaan ● géén administratiekosten; wel persoonlijk advies

Vraag onze brochure aan!

Tel. 0345 52 01 52

■

info@italstudio.nl

■

www.italstudio.nl

Boeken om je in Italië te wanen

!

Nieuw

.GUSTO. italiano Erik Spaans en Jolande Burg

3 nieuwe delen uit de succesvolle en volop geprezen Italiëreeks van Edicola Publishing met veel persoonlijke tips en aanbevelingen voor de verwende Italiëreiziger!

!

Nieuw

!

Nieuw

!

Nieuw

Umbrië Dorette Zwaans

Viva Emilia!

Evert de Rooij

De charme van Napels en Campania Esther van Veen

edicola publishing bv, 0570 – 606100

De pure smaak van Italië met de mooiste wijnen en de meest verleidelijke antipasti

Gusto italiano Het enige boek met de originele Italiaanse smaak!

Erik Spaans en Jolande Burg De lekkerste antipasti recepten en de mooiste wijnadviezen uit alle regio’s.

ISBN 978-94-92199-23-2, € 29,95

De auteurs koken de verleidelijkste antipasti recepten tijdens het Italië Evenement in Haarzuilen op 29,30 en 31 mei in de Boretti stand.

ADV_EDICOLA_210X133_apr2015.indd 1

Umbria heet wel ‘het groene hart’. Maar er is meer dan groen. Doorspekt van kunst, religie, kookkunst, historie en natuur is Umbria één kleurenpracht en een van de veelzijdigste regio’s van Italië.

Beleef Umbria, in geuren en kleuren!

ISBN 978-94-91172-2, € 19,95

De gemiddelde toerist snelt er in zijn auto doorheen, op weg naar zijn vakantiebestemming langs de Adriatische kust. En dat is jammer, want Emilia-Romagna telt vele prachtige steden vol cultuur en rijk aan historie, zoals Parma, Bologna, Ravenna en Ferrara. Bovendien toont de regio een grote variatie aan natuurgebieden.

ISBN 978-94-91172-2, € 19,95

In haar nieuwste boek neemt Esther van Veen ons mee naar de geheimen van Napels en reizen we met haar langs de schitterende kust van Campania waar de meest indrukwekkende plekjes, dorpen en vergezichten voor een verpletterende indruk zorgen. Een boeiende inkijk in een van de mooiste regio’s van Italië.

ISBN 978-94-91172-2, € 19,95

Verkrijgbaar in de boekhandel in Nederland en Vlaanderen, via Bol.com en via Edicola.nl 20-04-15 14:31

staan.

De grote vraag is hoe we de wereldbevolking, die nu ongeveer 7,29 miljard mensen telt, kunnen blijven voeden als die in 2050 naar alle waarschijnlijkheid is uitgegroeid tot 9,2 miljard.

Zijn we in staat om genoeg voedsel te produceren voor zoveel mensen, zonder de natuur en de natuurlijke bronnen te vernietigen? Verschillende experts op dit gebied, uit een zeer breed gebied van voedselgerelateerde sectoren uit meerdere landen, nemen actief deel aan de EXPO. De Italianen zijn zich ervan bewust dat dit een enorme kans is voor Italië. Niet alleen in economisch opzicht, maar ook om te laten zien dat het land prima in staat is om zo’n mega-evenement voor zulke fundamentele sectoren te organiseren.

Het is bijvoorbeeld de eerste keer, sinds de allereerste Wereldtentoonstelling in 1851 in Londen, dat een EXPO zich tot doel stelt om een wetenschappelijk verslag samen te stellen dat ook een bijdrage moet leveren aan de lopende VN-discussie over hoe de wereldwijde voedselproductie te verhogen en tegelijkertijd voedselverspilling tegen te gaan. Het belang van deze discussie wordt duidelijk als we de laatste statistieken bekijken: vandaag de dag lijden

achthonderd miljoen mensen chronisch honger én lijden anderhalf miljard mensen aan obesitas. Tegelijkertijd wordt er jaarlijks 1,3 miljard ton aan consumptievoedsel weggegooid of anderszins verspild.

Culinair festijn Naast filosoferen en praten over voedsel is er natuurlijk ook ruim gelegenheid om ervan te genieten. Ondanks de ernst van de situatie is EXPO 2015 vooral ook een culinair festijn. In honderden paviljoens en stands kun je de voorstellen van verschillende landen bekijken waarmee de wereld op een duurzamere manier voedsel moet gaan produceren en er zijn ongelofelijk veel plekken waar je niet alleen eten, maar ook wijn kunt proeven en kopen. Een voorbeeld is het Italiaanse paviljoen ‘Vino - a taste of Italy’, waar ze klaarstaan om twee miljoen bezoekers te ontvangen in de Enoteca del Futuro (‘wijnkelder van de toekomst’), waar u 1400 wijnen uit heel Italië kunt proeven.

Over het hele EXPO-terrein staan de zogenaamde ‘gourmet-stands’ en regelmatig worden er kookdemonstraties gegeven.

De EXPO werd geopend met een kookshow van Italiës nummer één gelauwerde chef van de afgelopen jaren: Massimo Bottura van het driesterrenrestaurant >

De EXPO werd geopend met een kookshow van Italiës nummer één gelauwerde chef van de afgelopen jaren, Massimo Bottura

Impressie van het Nederlandse paviljoen, een replica van een typisch Nederlands kermisterrein.

italië magazine

61

voordelen van een gezond eetpatroon en dito levensstijl. Een ander interessant paviljoen is het Biodiversiteitspark, waar met illustraties voorstellen worden gedaan om dieren en planten te beschermen die met uitsterven worden bedreigd.

Mis ook de ‘Supermarkt van de toekomst’ niet: een project waarvoor het Italiaanse Future Food District en het beroemde Massachusetts Institute of Technology de krachten hebben gebundeld.

Het Nederlandse paviljoen staat redelijk centraal en beslaat een oppervlakte van 2400 vierkante meter. De thema’s in het paviljoen, een replica van een typisch Nederlands festival- en kermisterrein, zijn Delen, Groeien en Leven. Aan de hand hiervan worden oplossingen getoond voor voedselgerelateerde kwesties als bescherming, veiligheid en het gebruik van hulpbronnen als land, water en energie. In tenten, kassen en foodtrucks wordt zowel informatie als entertainment geboden voor de bezoekers en er worden ook bedrijfsactiviteiten verzorgd, zoals netwerkbijeenkomsten.

Voedselhoofdstad De EXPO-bouwvakkers hebben keihard gewerkt om Milaan op tijd te veranderen in ’s werelds ‘voedselhoofdstad’.

Tenminste, voor de komende zes maanden. En als u het EXPO-terrein verlaat om de stad zelf te bezoeken, dan laat Milaan zich ook nog van zijn beste kant zien: u kunt kiezen uit meerdere schitterende kunst- en fotografietentoonstellingen, vele over het thema voedsel. ✦ Kijk voor meer info op www.expo2015.org of download de app EXPO Milano 2015.

Boven: het terrein van EXPO 2015; rechtsonder: EXPO-mascotte Foody.

62

italië magazine

Osteria Francescana, en nog tot eind oktober zullen diverse andere sterrenchefs kookdemonstraties geven en bezoekers de kans geven om voor een vriendelijke prijs te proeven van hun haute cuisine.

Ook de Slow Food-beweging is natuurlijk aanwezig om ons te herinneren aan de

MAIL EN WIN! Italië Magazine bestaat 25 jaar en daarom trakteren wij onze abonnees op fantastische cadeaus! Wilt u kans maken op een van deze cadeaus, ga dan naar www.italiemagazine.nl en vul onder Mail & Win uw gegevens en het cadeau dat u wilt winnen in.

Deze actie is geldig t/m 2 juli 2015. Na afloop van de actie krijgen de winnaars persoonlijk bericht.

Over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd.

Uw gegevens worden vertrouwelijk behandeld.

3 x breil sense of touch-collier met swarovski-kristal t.w.v. € 99

Dit stijlvolle collier is afkomstig uit de nieuwe Sense of Touch-collectie van Breil. De prachtige kleurcombinatie van warm beige en goud maakt dit elegante sieraad tot een echte eyecatcher die iedere outfit afmaakt. Als finishing touch is het collier subtiel voorzien van een fonkelende Swarovski-kristal. www.breil.nl

5 x witte-truffelzonnebloemolie en zwarte-truffeltapenade t.w.v. € 26,45

Truffeltime laat liefhebbers van koken en eten genieten met een van de lekkerste ingrediënten van Italiaanse bodem.

Verse truffel is typisch zo’n product dat maaltijden bijzonder maakt. In dit pakket zit witte-truffelzonnebloemolie (60 ml) en zwarte-truffeltapenade (90 gram). www.truffeltime.nl

8 x collistar talasso scrub

anti-age + nourishing anti-age oil milk t.w.v. € 89,70 Ervaar een mediterrane sensatie met deze heerlijke verzorgingsproducten van Collistar. De Talasso Scrub AntiAge (700 gram) met regenererende exfoliërende zeezouten, essentiële oliën, sinaasappelbloesem en citrusvruchten uit Sicilië helpt huidveroudering te bestrijden en zorgt voor een zachte, gladde en stralende huid. De Nourishing AntiAge Oil Milk is een compleet beauty- en wellnessproduct voor het lichaam: een behandeling die de huid laat stralen. www.collistar.nl

25 JAAR 2 x gribani-clutch t.w.v. € 129

4 x cielo mesh graphite-horloge van lambretta t.w.v. € 125 + bijpassende elegante armband t.w.v. € 20

Deze aantrekkelijke clutch met de ‘minder is meer’-look is perfect voor een zakelijke én een meer casual look.

Dit elegante accessoire is handgemaakt in Italië van zacht nappaleer en afgewerkt met chique kleuren. Met een afmeting van 25,5 x 20,3 x 1 cm past er een tablet in.

We verloten zowel een mannen- als een vrouwenmodel. www.gribani.nl

Maak uw outfit compleet met een Lambretta-horloge en bijpassende armband. Het design is geïnspireerd op de sixties, de gloriejaren van de Lambretta-scooters.

Dit model heeft een rvs-metalen band en een horlogekast met een doorsnee van 37 mm. De collectie dames- en herenhorloges is stijlvol en kleurrijk. www.lambrettawatches.nl

5 x visconti rembrandt15 x dvd

‘le meraviglie’ t.w.v. € 14,99

Op het platteland van Umbrië leeft een imkerfamilie geheel volgens eigen regels een geïsoleerd bestaan, totdat een televisieploeg neerstrijkt op hun land. Ze zijn voor hun realityshow op zoek naar een authentieke familie.

Voor de oudste van de zussen, de rusteloze Gelsomina, gaat plots een heel nieuwe, wonderlijke wereld open. www.homescreen.nl

balpennen t.w.v. € 110

De Nederlandse schilder Rembrandt van Rijn beheerste als geen ander de clair-obscurtechniek waarmee hij lichten donkereffecten kon uitvergroten. Visconti is erin geslaagd om handmatig pennen te maken met unieke licht- en donkereffecten, net als op de schilderijen van Rembrandt. La Couronne du Comte verloot vijf exemplaren in een kleur naar keuze. www.lacouronneducomte.nl

MODESHOWS - ZONNIGE TERRASSEN - MUZIEK - PROEVERIJEN - KOOKWORKSHOPS

● ● Pantone 286C

Pantone 485C

Pantone 348C

Cyan

l j i t S & k a a m

S Italië is weer in Nederland!

Primeur Echte gondelvaart bij Kasteel de Haar

Piazza delle Vacanze Piazza degli Sposi

Betoverende modeshows voor gala en bruiloft

Il Circo

31 mei voorstellingen gratis!

29-30-31 mei 2015 KASTEEL DE HAAR, HAARZUILENS (UTRECHT)

Grande Festa

Feest op het plein met live muziek

NUOVO tekst frouke van dijk

Un po’ di colore, per favore!

De poefs van Missoni Home zorgen voor een vrolijk detail in uw interieur. Onze favorieten zijn de diamantvormige poef in de uitvoering Rampur en de grote versie met bloemen Rajam.

Missoni Home, poef diamant Rampur, € 507, grote poef Rajam, € 761, www.missonihome.com.

Reuzenlamp Designer Joan Gaspar baseerde zich voor deze uit de kluiten gewassen buitenlamp (90 cm hoog) op het ouderwetse schemerlampje. Zo creëert u ook na zonsondergang een knusse sfeer in de tuin. De lamp is in plastic uitgevoerd en de voet is er in 22 kleuren.

Serralunga, PicNic, € 360 (ex. btw), www.serralunga.com.

Jeansbril Diesel heeft deze zomer zonnebrillen met denimlook. Het retro model is uitgevoerd in verschillende kleuren, waaronder deze zachtroze pasteltint, en op de pootjes zit een echt stukje spijkerstof.

Diesel, zonnebril 115 72V, € 139, www.diesel.com.

Statement Een bijzonder accessoire als deze ketting kan een outfit helemaal ophalen. Houd het verder simpel, de combinatie van fel blauw en geel met zwart leer en verguld metaal trekt alle aandacht!

Marni, ketting, € 350, www.marni.com. >

ITALIË MAGAZINE

67

NUOVO

Om te zoenen Dit is hét seizoen voor felle lippen!

De luxe Collistar Art Design lipstick is verkrijgbaar in achttien verschillende kleuren, waaronder knalroze, -oranje en -rode varianten. Minder uitbundige types kiezen voor de neutralere tinten in de lijn.

Collistar, Art Design Lipstick, € 23,95, www.collistar.com.

Herboren De nieuwe Fiat 500 leek nog nooit zoveel op de originele versie uit 1957.

Hij is leverbaar in drie retrokleuren (blauw, mintgroen en beige) en ook de 16-inch wielen met de witte kapjes zijn een dikke knipoog naar het allereerste ‘rugzakje’.

Fiat, Fiat 500 Vintage ’57, vanaf € 17.995, www.fiat.nl.

68

ITALIË MAGAZINE

Sportieve stappers Denimblauw past bij praktisch elke outfit, dus deze sneakers zijn een goede keus. Zeker voor de sportieve man die deze zomer van plan is om al wandelend alle bezienswaardigheden in Il Bel Paese te ontdekken.

Armani Jeans, sneaker in Nylon/Suede, € 150, www.armani.com.

Tas met klasse Class Roberto Cavalli is de lijn die de designer naast zijn überglamorous alta moda-collectie heeft. Iets toegankelijker, maar nog steeds onmiskenbaar Cavalli. Deze ruime bowling bag met uitbundige bloemenprint is ook verkrijgbaar in fel fuchsia en als shopper.

Class Roberto Cavalli, Crazy Print Purple Bowling Bag, € 245, via eu.forzieri.com.

Met een Quooker heb je altijd direct kokend water bij de hand. Op ieder moment van de dag en voor tientallen toepassingen.

Met de Quooker Fusion heb je zelfs koud, warm én kokend water uit één kraan! De Quooker is zeer zuinig in het verbruik van water en energie, bespaart ruimte en tijd, en is veilig dankzij de dubbel-druk-draai bedieningsknop. Ervaar zelf het dagelijks gemak van een Quooker!

Bezoek quooker.nl voor meer informatie en stel je eigen Quooker samen.

Parkeren Ăłp Schiphol boek je op

schiphol.nl

U wilt gemakkelijk, voordelig en dichtbij parkeren op Amsterdam Airport Schiphol? Dan is Schiphol Holiday Valet Parking de beste keuze. Deze vakantie valet service van de luchthaven zelf is al verkrijgbaar vanaf ďż˝ 69,50 voor 8 dagen. U parkeert uw auto in Short Stop Parking (P6), geeft uw sleutel af bij de Servicebalie en loopt in 1 minuut naar de terminal en checkt in. Holiday Valet Parking kunt u al vanaf 5 dagen parkeren reserveren, maar wees er snel bij want op=op! U ontvangt nu 10% korting met promocode ITALM49852.

Reserveer via schiphol.nl/holidayvaletparking. Reserveren t/m 31 juli 2015, parkeren t/m 31 december 2015.

Schiphol Holiday Valet Parking. Dan weet je dat je goed staat.

8 dagen parkeren vanaf

ďż˝

69,

50

10%korting met de promocode ITALM49852

schiphol.nl/parkeren

Gigi

Al Bàcaro

Travel

Agriturismo in heel Italia Ook individuele rondreizen op maat

‘Hoe hebben jullie de agriturismi van onze rondreis kunnen selecteren….. zo mooi, zo gastvrij en allemaal prachtig gelegen.

We hebben genoten! Al ga je een week internetten, zulke mooie adresjes met die grote gastvrijheid vind je zelf niet.’

www.gigitravel.nl Telefoon: 0416 696605

Al Bàcaro staat voor de smaak en de kwaliteit van de traditionele keuken met een vleugje innovatie, en respect voor het milieu.

Wij serveren vooral traditionele gerechten uit de Veneto en Puglia (de geboortestreken van de chef en zijn echtgenote Veronica) en gebruiken uitsluitend kwaliteitsproducten uit de streek, waaronder een aantal Slow Food-producten, die duurzaam en milieuvriendelijk gecultiveerd worden.

Al Bàcaro voor de authentieke Italiaanse keuken, met liefde en trots bereid.

Al Bàcaro, Vijzelstraat 97, 1017 HH Amsterdam, 020 3300673, www.albacaro.nl

Heeft � zi� i� ee� ech� Italiaan� avondj� ui�?

B

ij ons kunt u genieten van de authentieke Italiaanse keuken in een typisch Italiaanse sfeer. Wij zijn twee broers uit de Cilento (Salerno).

Met een Italiaans horecadiploma op zak zijn we in 1982 naar Nederland gekomen.

Wij hebben geen menukaart, maar bieden u gerechten aan bereid met verse ingrediënten die op dat moment voorradig zijn.

Ook passen wij onze gerechten met alle liefde aan uw wensen aan. Samen met onze gastvrouw Emanuela Salaris verwelkomen wij u graag bij Bacco Perbacco.

Wij zijn open van di t/m zo van 18.00 tot 22.30 uur.

�rrivederc� � � prest� Mari� & Domenic� d� Benedict�

Bacco Perbacco

Van Speijkstraat 246, Den Haag T 070 3457175 W www.baccoperbacco.nl E baccoperbacco@live.nl

AGENDA tekst andrea vreede

Late Carpaccio Voor de republiek Venetië was de periode van de late 15de en de vroege 16de eeuw een roerige tijd vol oorlogen, nieuwe ontwikkelingen in de wetenschap en opkomende ketterijen. Juist in deze tijd werkte Vittore Carpaccio als schilder. Carpaccio († 1525/26) pendelde tijdens zijn leven vooral heen en weer tussen Venetië en Istrië. Deze tentoonstelling laat werken zien uit zijn latere, meer verfijnde fase en, voor het eerst, ook werken van zijn onbekendere zoon Benedetto.

‘CARPACCIO. VITTORE E BENEDETTO DA VENEZIA ALL’ISTRIA. L’AUTUNNO MAGICO DI UN MAESTRO’, T/M 28 JUNI, PALAZZO SARCINELLI, CONEGLIANO, TEL. +39 0438 41352006, WWW.MOSTRACARPACCIO.IT.

Barok in Rome

Wie aan Rome denkt, ziet koepels, fonteinen en barokke beelden voor zich. Barocco a Roma is een culturele operatie die licht werpt op de zinderende 17de eeuw van de contrareformatie en de barok in Rome. Dat gebeurt met een grote expositie in Palazzo Cipolla, maar ook met thematische rondleidingen en openstellingen van paleizen, kunstverzamelingen, kerken en oratoria. Zo is het immer gesloten Oratorium van architect Francesco Borromini te bezoeken, evenals zijn moeilijk te bezichtigen kerk van Sant’Ivo alla Sapienza. In Palazzo

Cipolla zijn de ontwerpen van Bernini te zien voor de engelen van de Engelenbrug en voor zijn Heilige Teresa van Avila. Ook topwerken van Guercino, Guido Reni en Pietro da Cortona ontbreken niet. En op 29 juni, feestdag van Romes patroonheiligen Petrus en Paulus, is er een historische reconstructie van het traditionele vuurwerk bij de Engelenbrug.

‘BAROCCO A ROMA. LA MERAVIGLIA DELLE ARTI’, T/M 26 JULI, FONDAZIONE ROMA MUSEO, PALAZZO CIPOLLA, ROME, TEL. +39 06 22761260, WWW.MOSTRABAROCCOROMA.IT.

Binnenkijken bij Federico da Montefeltro

Heilige fontein Weinig monumenten op het Forum Romanum staan nog overeind. Maar onder de nog wel intacte gebouwen bevindt zich de zogeheten Tempel van Romulus, niet vernoemd naar de stichter van Rome, maar naar de jong overleden zoon van keizer Maxentius. Al is een wijding aan de tweelinggoden Castor en Pollux waarschijnlijker, gelet op het feit dat het ronde gebouwtje later zou toebehoren aan de tweelingheiligen Cosmas en Damianus. In dit kleine juweel

zijn nu zeven sculpturen te zien die afkomstig zijn van de Lacus Iuturnae, de heilige fontein van de bronnimf Juturna op het Forum. Hier lieten Castor en Pollux hun paarden vlak voor een belangrijke veldslag drinken.

De twee goden werden daarmee de beschermers van de legioenen en Juturna de godin van putten, fonteinen en natuurlijke bronnen.

‘LACUS LUTURNAE. LA FONTANA SACRA DEL FORO ROMANO’, T/M 20 SEPTEMBER, TEMPIO DI ROMOLO OP HET FORUM ROMANUM, ROME, TEL. +39 06 39967700.

Federico da Montefeltro (1422-1482) was behalve een groot generaal een bevlogen liefhebber van literatuur, wetenschap, religie en schone kunsten. In zijn paleis in Urbino liet hij een studeerkamer bouwen, versierd met wanden van ingelegd houtsnijwerk en paneelschilderingen van beroemde filosofen, wetenschappers en kerkvaders.

Van de 28 door Vlaamse schilders vervaardigde panelen zijn er uiteindelijk veertien terechtgekomen in het Louvre in Parijs. Voor een reconstructie van dit studeervertrek keren de panelen nu voor het eerst in eeuwen weer terug naar Urbino. Federico wilde zich omringen met beroemde geleerden, die hem tot voorbeeld moesten dienen: Dante, Petrarca, Plato, Aristoteles, Mozes en anderen. Nu bezien ze wederom de studeerplek van de geletterde vechtersbaas uit de renaissance.

‘LO STUDIOLO DEL DUCA. IL RITORNO DEGLI UOMINI ILLUSTRI ALLA CORTE DI URBINO’, T/M 4 JULI, GALLERIA NAZIONALE DELLE MARCHE, PALAZZO DUCALE, URBINO, TEL. +39 06 32810, WWW.MOSTRASTUDIOLOURBINO.IT.

ITALIË MAGAZINE

73

EWOUT KIECKENS ewout kieckens is correspondent in rome. hij belicht opmerkelijke en karakteristieke zaken van het leven in italië.

Italië is het walhalla van mooie spullen. Neem de auto.

In andere landen produceren ze karretjes als de Prius, de Cube en de Juke, foeilelijke auto’s met letterrijmende namen.

Maar in Italië rollen paradepaardjes als de Ferrari GT, Alfa Romeo Giulia en Maserati Quattroporte van de band.

Italiaanse auto’s appelleren (behalve aan roest en de Multipla) aan design, snelheid en machismo. De Italiaanse steden staan vol met van die mooie wagens, strak in de lak en in het gelid. En de bestuurders met donkere zonnebrillen en strakke (mantel)pakken snellen over de autosnelwegen voorbij.

Nou, nee. De waarheid is anders. Rome wordt gedomineerd door anonieme karretjes. Er rijden vooral veel Clio’s, Yarissen en Micra’s rond. Ook Punto’s en Panda’s – eigenlijk Italiaanse Opels – zijn niet uit het straatbeeld weg te slaan. En de meeste bestuurders zijn gewoon afgepeigerde huisvaders, vermoeide oma’s of sjofele studenten, hoewel ik niet uitsluit dat er af en toe ook een elegante heer of hooggehakte dame uit zo’n barrel stapt, die ook ‘remt voor dieren’, zoals de sticker op de achterruit meldt.

De auto’s zijn vaak van dezelfde kleur. De meeste karretjes hebben een donkere tint: zwart, grijs, antraciet. Wit is ook wel populair. Soms, als ik door het raam van mijn huis naar de straat kijk, heb ik het idee dat ik zwart-wittelevisie kijk, of Roman Holiday, voordat deze film uit 1953 werd ingekleurd.

De gemiddelde auto op straat is oud. Dat zie je aan de letters en cijfers op het kenteken. En dat kun je lezen in de statistieken. De gemiddelde auto is 9,5 jaar oud. Daarmee heeft Italië het meest vergrijsde autopark van heel Europa.

Het is dus niet alles goud wat er blinkt. En dat is prima zo.

Romeinen, en andere Italianen, staan kennelijk toch wel met beide benen op de grond. Het is lang niet altijd zo dat dé Italiaan alleen denkt aan zijn bella

74

ITALIË MAGAZINE

figura en dat ‘als mijn haar maar goed zit’ zijn motto is.

In de film La grande bellezza wordt een vrouw geïntroduceerd.

‘We noemen haar Poeptniet omdat alles perfect aan haar is.

Perfecte personen geven ons het idee dat ze niet poepen.’

Om maar aan te duiden dat Italianen ook gewoon heel praktisch zijn. Ze willen een auto die betaalbaar is. Het gaat niet om de grootte, niet om de grootte van de auto tenminste. Ze willen een auto die hen van A naar B brengt.

Het kan bijna niet Hollandser.

Behalve dan dat de karretjes hier níét keurig gelakt, gewassen en (eventueel) uitgedeukt zijn. De auto’s hier hebben butsen, deuken, krassen en schrammen. Je ziet meer dan eens auto’s waarvan een van de – vermoedelijk omvergereden – buitenspiegels met dik bruin plakband zijn vastgemaakt, of de grill met een spinelastiek op zijn plaats wordt gehouden.

Ik kan u zeggen: dat rijdt een stuk prettiger. Als je eens te laat remt en je drukt een voorganger bij het stoplicht wat naar voren, dan weet je tenminste dat de wereld niet vergaat. Hier komt de ‘getroffen’ automobilist niet met een baseballknuppel uit zijn wagen om het je betaald te zetten. Hier komt hooguit de bestuurder – met tegenzin – uit zijn Puntootje om even naar de beschadiging te kijken, maar hij kan onmogelijk vaststellen of de schade er al 9,5 jaar zat of afkomstig is van deze botsing.

Autorijden is zo zonder meer vredelievender. Ook bij het parkeren zijn we ruimhartig. Je mag ‘botsduwen’ bij het inparkeren. Daar is die bumper voor. Laatst parkeerde ik uit en schaafde ik de auto naast me aan de zijkant. Maar omdat we allemaal van die oude en gebutste barrels hebben, kraait er geen haan naar.

We worden alleen nerveus als er toch plotseling een spiksplinternieuwe bolide naast ons staat in het verkeer.

Als we hem maar niet raken! ✦

IL L USTRATIE SYLV IA W E V E

Punto’s en Panda’s

Vraa ons a g dvies of bo ek onlin e

Beste Aanbieder Vakantiehuizen

Agriturismi en overige vakantiehuizen in Italië T 0348-43 46 49 • E info@italissima.nl • www.italissima.nl

SOCIETÀ freelancejournalist jordy de reus biedt een kijkje in de wereld van de spraakmakende italiaanse showbizz.

1 ONVERLOREN STREKEN ✦ Ornella Vanoni

1

2 3

4 76

ITALIË MAGAZINE

, tachtig jaar, heeft nog altijd het hart op de tong. Het is dan ook niet voor niets dat de organisatie van het San Remo Festival besloot om haar dit jaar geen podium te geven. Liever lieten ze comédienne Virginia Raffaele een, in eerste instantie niet van echt te onderscheiden, imitatie neerzetten waarin Vanoni’s divagedrag op de hak werd genomen.

Het scheelde die avond weliswaar een anders haast onontkoombaar relletje, maar niet lang daarna liet Ornella alsnog van zich horen.

Na afloop van een filmpremière joeg ze alle Napolitanen tegen zich in het harnas. ‘Ze zijn verschrikkelijk. Het lijkt erop dat ze je altijd willen bedriegen’, noteerde een verslaggever tijdens een interview. De ochtend erna volgden direct excuses, voordat de storm zou losbarsten: ‘Ik houd van jullie, Napolitanen!’ Wel zo handig om een en ander te rectificeren als het volgende concert gepland staat in, precies, Napels.

2 VRIEND EN VIJAND ✦

Presenteren, zingen, acteren – vergeet de gebruikelijke manieren om beroemd te worden.

Francesco Sole staat symbool voor een compleet nieuwe generatie sterren. Hij trok in een mum van tijd miljoenen kijkers naar zijn YouTube-kanaal, waar hij korte video’s plaatst van werkelijk alles wat men maar kan bedenken: van het maken van een selfie en een toneelstuk met vrienden tot het becommentariëren van gebeurtenissen in het nieuws. Het leverde hem geen windeieren op: naast inkomsten uit advertenties ontging zijn populariteit ook de directeur van televisiezender Canale 5 niet. Zo kwam het dat hij plots naast Belén Rodríguez, de meest geliefde vrouw van het land, de presentatie van een talentenjacht voor zijn rekening nam.

Maar niet iedereen lijkt gediend van Francesco’s plotselinge bekendheid. Bedreigingen via social media zijn voor hem aan de orde van de dag.

Onlangs werd de daad bij het woord gevoegd: Francesco zag in Modena zijn BMW uit het niets in vlammen opgaan.

3 BOND IN ROME ✦ James Bond

in Rome, dat heeft nogal wat voeten in de aarde gehad. Nog voordat de regisseur met zijn voltallige crew geland was, ontstonden er twijfels of er überhaupt gefilmd kon worden. Zo zat de 15de-eeuwse Ponte Sisto, waar naar verluidt een spectaculaire scene plaats zou moeten vinden, onder de graffiti. Burgemeester Ignazio Marino beloofde echter hoogstpersoonlijk dat alles in orde kwam. De 32 draaidagen, die de gemeente ruim zestien miljoen euro opleverden, zitten er inmiddels weer op. Bijzonder flexibel hebben de Romeinen zich opgesteld, ondanks de vele blokkades in het historische centrum. Wellicht dat de vernieling van de monumentale Barcaccia-fontein de filmploeg in een ander daglicht heeft geplaatst. ‘Minder hooligans, meer Bond’, plaatste een grote krant op de voorpagina. Want naast het geld waarmee de gemeentekas is gespekt, verwacht het bureau voor toerisme de komende jaren bovendien enkele honderdduizenden toeristen extra.

4 ZO VADER, ZO DOCHTER ✦

Ze behoort tot een van de meest gezochte Italianen op Google, haar opvallende kledingkeuze wordt door iedereen uitgebreid besproken en al die aandacht heeft ze enkel te danken aan haar bekende achternaam. Als kind had Aurora Ramazzotti naast vader Eros of moeder Michelle Hünziker in het openbaar al geen rust, sinds haar achttiende verjaardag zoekt ze steeds vaker zelf de publiciteit. Honderdduizenden jongeren houdt ze inmiddels op de hoogte van haar beslommeringen. In die context is het nog niet eens zo verwonderlijk dat ze toekomstplannen niet aan de keukentafel met haar ouders bespreekt, maar zelf onthult via een liveuitzending. En dat alles groots aangekondigd onder het mom van het eerste officiële televisieinterview. In Verissimo, een show waar de week ervoor Madonna nog plaatsnam, sprak ze onder meer over haar aanstaande studiejaren in Engeland. Godzijdank, voor degenen die niet tot de groep aanbidders behoren. ✦

78

italiĂŤ magazine

Een feest van antipasti Aan tafel in Puglia

Kookboekenschrijfster Jolande Burg en culinair fotograaf Erik Spaans verruilden hun eeuwenoude boerderij in ZuidFrankrijk voor een plek onder de zon op het platteland van Puglia. Het leverde een nieuw kookboek op: ‘Gusto italiano’, waarin ze per regio met antipastirecepten een beschrijving van de Italiaanse gastronomie geven.

E

T EKS T & FOTOGRAFIE JO LA ND E BU R G & E R I K S PA A N S

en sprong in het diepe. Zo noem­ den vrienden en kennissen de plotselinge verhuisplannen van Jolande Burg en Erik Spaans. Maar hun besluit stond vast, grotendeels ingegeven door het landelijke karakter, de weldadige rust en het voortreffelijke eten en drinken van Puglia, waar ze zoveel over hadden gelezen.

Ze kochten een 18de­eeuwse ruïne, ooit een paleisachtige villa, en restaureerden hem in vier jaar.

Achter de in oude glorie herstelde Villa Rossa ligt een flinke olijfgaard, die net als de inmiddels aangelegde en overvolle moestuin dagelijks wordt betreden door de schaaps­ kudde van de overburen. De hyper­ actieve dieren grazen het onkruid

en het gras tussen de bomen weg, en af en toe een krop andijvie, maar gelukkig komt de boer zo nu en dan als troost een bak verse ricotta brengen. Een andere buurman komt langs met een mand geel blinkende citroenen of een papieren zak met eieren in allerlei maten en kleuren.

Als tegenprestatie vragen ze af en toe hulp bij het rechttrekken van een vastgelopen tractor of het omzagen van een boom. Het is vooral deze vooroorlogse kleinschaligheid die Jolande en Erik zo ontroert, en ze peinzen er niet over om deze plek ooit nog te verlaten.

De tuin van Italië Puglia staat bekend als de tuin van Italië. Alle groenten, je kunt het zo gek niet bedenken, worden er verbouwd. Voornamelijk in kleine rijtjes tussen de olijfbomen, die een

dak vormen tegen de brandende zon en waarvan grote aantallen ooit door de Romeinen zijn geplant.

Ze zijn inmiddels beschermd, iedere boom heeft van de overheid een nummertje opgespijkerd gekregen.

Nog altijd geven de antieke bomen, net als hun jongere broertjes, een diepe, rijpe olijfolie, die wonderlijk goed past bij regionale specialiteiten zoals de orecchiette, oorschelpjes van harde tarwe die hier op iedere straathoek door de bewoners op een oude houten plank worden gemaakt en worden gegeten met ricotta en kleine zoete tomaatjes. Of met de regionale vegetarische trots: rape, een soort bittere uitgeschoten broccoli. Of met rucola, die overal gewoon in het wild groeit en veel krachtiger van smaak is dan de gekweekte soorten uit de winkel.

Iedereen plukt zijn maaltijden in >

italië magazine

79

de bermen of op rotondes bij elkaar, zelfs in de restaurants kom je gerechten tegen met wilde groentesoorten, vol met gaatjes en andere imperfecties.

De wijnen van Puglia zijn wat zwaarder door de grote hoeveelheid zon, die het suikergehalte en daardoor het alcohol­ percentage wat opschroeft. Niet zelden hebben deze wijnen, vaak van de primi­ tivo­ of de negroamarodruif, een percen­ tage van ruim vijftien procent. Maar ze smaken wonderlijk goed bij gerechten met het regionale Podolische rundvlees.

Dit eeuwenoude runderras geeft een wat zoetig vlees. Tijdens de dorpsfeesten wordt het ter ere van de een of andere heilige of ter gelegenheid van de olijf­ oogst geroosterd als een Florentijnse biefstuk: vijf minuutjes aan één kant, beetje zout en dan nog vijf minuten aan de andere kant. Basta!

Een tafel vol antipasti De rijkdom aan ingrediënten en de eenvoud van de bereidingswijzen deed Jolande en Erik besluiten om een kook­ boek te maken, en niet alleen hun

Antipasti uit Puglia ✦ Focaccia con pomodori

Focaccia met tomaat

Ingrediënten • 250 g aardappelen • 10 g gedroogde gist • 1/2 el suiker • 1/2 kopje lauw water • 300 g tarwebloem (‘farina di grano tenero tipo 00’) • 2 tl zout • 1 el extra vergine olijfolie • lauw water • 300 g kerstomaatjes • 1 afgestreken el oregano, gedroogd • 2 el extra vergine olijfolie

Rol het deeg uit op een met olijfolie ingevette bakplaat, druk met de vingers holtes in het deeg en knijp en scheur de tomaatjes grof over het deeg. Laat het vervolgens onder een doek nog 30 minuten narijzen.

Verwarm in de tussentijd de oven voor op 230 ºC. Strooi de oregano over de focaccia, giet er royaal olijfolie over en bak hem in 25 minuten goudbruin. ✦ Spiedo con polpa grigliata

Gegrilde octopus Bereiding Kook de aardappelen in de schil goed gaar en laat ze afkoelen. Druk ze vervolgens door een pureeknijper. Breng de gist op gang met de suiker en het lauwe water. Voeg dit, zodra het begint te schuimen, toe aan de bloem met de aardappelpuree, het zout en de olijfolie. Kneed dit door en voeg zoveel lauw water toe dat er een soepel deeg ontstaat. Laat dit ten minste 90 minuten op een lauwwarme plaats rijzen.

80

italië magazine

Ingrediënten • 3 octopussen, middelgroot • 1 stengel bleekselderij • 1 stuk wortel • 1/2 ui • snuf zout • 1 wijnkurk, gehalveerd Bereiding Kook de octopussen met de rest van de ingrediënten (ook de kurk, deze is tegen verkleuring) in ruim water in circa 50 minuten

gaar. Haal de inktvissen uit het vocht en laat ze afkoelen. Snijd de tentakels eraf en rijg ze aan in water geweekte houten spiesen. De rest van de octopussen kun je gebruiken voor een soep of door de pasta. Gril de spiesen op een ingevette hete bakplaat even aan en serveer ze warm of koud met een partje citroen. ✦ Anelli di seppia fritti

Gefrituurde inktvisringen

Ingrediënten • 3 pijlinktvissen, middelgroot • bloem • snufje zout Bereiding Maak de pijlinktvissen schoon door het schild inclusief de ingewanden (ook de inktzakjes) eruit te trekken. Spoel ze uit en verwijder het donkere vel. Snijd ze in dunne ringetjes en stukjes. Dep ze af met keukenpapier en haal ze royaal door de bloem met het zout.

geliefde Puglia zou hierin een plek krijgen. Gusto italiano is een boek in twee delen over de rijke historie en culinaire gewoonten van heel Italië. In het tweede deel worden de wijnen en druivensoorten uit de twintig Italiaanse regio’s behan­ deld, waarbij ieder hoofdstuk wordt afgesloten met antipasti van de betref­ fende regio. Antipasti karakteriseren namelijk de streek; de beste manier om de gastronomie van een Italiaanse streek te leren kennen is om gewoon ergens een restaurant binnen te lopen en de antipasti te bestellen. Vaak zijn het gegrilde of in zuur ingemaakte groenten, wat olijfjes in olie, een klein gefrituurd vlees­ of broodballetje of wat inktvis­ ringetjes, een ansjovisje of een schaaltje met kleurige schelpjes. Zo’n schaal is vaak erg royaal, je kunt beter nog even wachten met de hoofdmaaltijd te Linkerpagina: de hieronder beschreven antipasti uit bestellen als je dat van plan was. Zeker Puglia. Deze pagina: sfeerimpressie van Villa Rossa. in Puglia, waar na de antipasti di terra (‘van het land’) de tafel wordt afgeruimd en vervolgens weer wordt vol gezet met de antipasti di mare (‘uit de zee’). En dan komt er ongevraagd nog een grote schaal >

Frituur ze op 190 ºC goudbruin en krokant.

Laat uitlekken op papier en serveer direct met een partje citroen. ✦ Spiedo con fior di latte e

zucchini grigliate

Kaas-courgettespiesen

Ingrediënten • 1 courgette • 250 g fior di latte, in 12 stukjes gesneden • extra vergine olijfolie • 1 el munt, fijngesneden Bereiding Snijd de courgette met een kaasschaaf overlangs in lange dunne plakken.

Rooster ze op een droge grillplaat tot ze mooie bruine strepen hebben. Zout ze licht. Steek zigzaggend de courgette en de kaas aan prikkers en serveer ze met extra vergine olijfolie en een beetje vers gesneden munt.

✦ Polpette di pane

✦ Cozze pugliese

Ingrediënten • 400 g oud wit brood met een wat zware structuur (‘pane raffermo’) • 1/2 tl zout • mespunt witte peper • 1½ el olijfolie • 2 el peterselie, fijngehakt • 30 g geraspte Parmezaan• 30 g geraspte harde pecorino • evt. 1 teentje knoflook, uit de pers

Ingrediënten • 1 kg verse mosselen • 3 pruimtomaten, fijngesneden • 2 teentjes knoflook, fijngesneden • 1 klein rood pepertje, fijngesneden • 2 el gehakte peterselie • 2 el olijfolie

Broodballetjes

Bereiding Hak het droge brood in fijne stukjes en bevochtig het met wat water. Laat circa 15 minuten staan. Kneed het dan met de handen door tot het wat zachter wordt.

Voeg de rest van de ingrediënten toe en kneed het geheel tot een stevig deeg (als het te vochtig is kunt u nog wat paneermeel toevoegen). Rol er balletjes van circa 2 centimeter doorsnee van en frituur ze op 190 ºC goudbruin.

Pugliese mosselen

Bereiding Was de mosselen en verwijder de baarden.

Doe de olie in een hoge pan en braad daarin de knoflook en de peper even aan en vervolgens de tomaten. Laat even doorpruttelen, voeg dan alle mosselen toe en laat deze circa 3 minuten koken, tot de schelpen opengaan. Af en toe even schudden.

Serveer met de gehakte peterselie en een stuk brood om in de heerlijke saus te soppen.

italië magazine

81

Ook al weet men dat er voldoende te eten is, iedereen neemt het een en ander mee, van gefrituurde broodballetjes tot gebak mosselen uit Taranto op tafel, de cozze tarantine, die zich aan lange touwen in de glasheldere Ionische zee hechten en met duizenden tegelijk op de verschil­ lende markten liggen – met het touw er nog aan.

De gerechten van Gusto italiano zijn op Villa Rossa gefotografeerd. Na iedere shoot werd de lange natuurstenen tafel voor de villa gedekt en werden de Italiaanse buren uitgenodigd om te komen keuren. Dit soort gezamenlijke maaltijden verloopt meestal volgens een vast patroon. Ook al weet men dat er voldoende te eten is, iedereen neemt het een en ander mee, zonder zich af te vragen of het wel past bij hetgeen er al is: een schaal vers gevangen ansjovissen, een torta salata (hartige taart), een bord met gefrituurde broodballetjes volgens oud familierecept of een grote plaat met gebak... En alles moet op! ✦ >

Antipasti uit Le Marche ✦ Olive ripiene di tonno

geklutste ei en het paneermeel. Frituur ze op 170 ºC goudbruin.

Ingrediënten • 125 g tonijn uit blik • 2 el geklutst ei • 1 el geraspte Parmezaan • 1/2 tl fijne citroenrasp • snufje nootmuskaat • zwarte peper • 200 g stevige groene olijven, ontpit en uitgelekt • olijfolie • bloem • 1 ei, geklutst • paneermeel • olijfolie om te frituren

✦ Calamari

Olijven gevuld met tonijn

Bereiding Prak de tonijn los met een vork en meng dit met het ei, de Parmezaan, de citroenrasp, de nootmuskaat en de peper.

Snijd de olijven aan één zijde in en duw er bij ieder exemplaar een beetje van de vulling in. Rol ze vervolgens door de olijfolie, dan door de bloem, dan door het

82

italië magazine

ripieni

Gevulde pijlinktvisjes

Ingrediënten • 4 kleine pijlinktvisjes, schoongemaakt • 1 el olijfolie • 2 teentjes knoflook, fijngesneden • 1 klein ei, geklutst • 20 g Parmezaan, geraspt • 1 el gehakte peterselie • paneermeel • zout • zwarte peper • 3 laurierbladeren • 1/2 glas witte wijn Bereiding Hak de tentakels van de pijlinktvisjes fijn.

Bak in de olie de knoflook even aan en voeg dan de gehakte tentakels toe. Laat dit doorbakken tot het vocht is verdampt en laat

afkoelen. Voeg het ei, de Parmezaan, de peterselie en zoveel paneermeel toe tot een stevige vulling ontstaat. Breng op smaak met zout en peper. Vul de inktvisjes met de vulling en sluit ze af met een houten prikker.

Droog ze goed af en grill ze aan één kant op een hete plaat tot ze bruine grillstreepjes hebben. Leg ze met de laurier in een ovenschaal, giet er de witte wijn over en stoof ze circa 35 minuten in een voorverwarmde oven op 200 ºC. Serveer met extra peterselie en een scheut extra vergine olijfolie. ✦ Alici

marinate

Gemarineerde ansjovisjes

Ingrediënten • 500 g verse ansjovisjes • 1/2 el zout • sap van 1/2 citroen • 250 ml witte-wijnazijn

Linkerpagina: de hieronder beschreven antipasti uit Le Marche. Deze pagina: het zonovergoten terras van Villa Rossa.

Bereiding Verwijder de ingewanden van de ansjovis en spoel de visjes royaal af. Verwijder de koppen en trek hiermee gelijk de graat tot aan de staart eruit. Leg de filets in een platte schaal en verdeel het zout erover. Meng het citroensap met de azijn en giet dit over de visjes. Laat minstens 5 uur marineren. ✦ Alici al forno

Ansjovisjes uit de oven

Ingrediënten • 8 middelgrote ansjovisjes • sap van 1/2 citroen • mespunt peper • mespunt zout • 4 plakken rauwe ham, gehalveerd • 8 salieblaadjes • paneermeel • olijfolie

Bereiding Verwijder de ingewanden en de graten van de ansjovis, maar laat de koppen en staarten zitten. Marineer ze circa 30 minuten in het citroensap met het zout en de peper.

Dep ze droog en wikkel er een halve plak rauwe ham omheen, zet vast met een prikker met een salieblaadje. Leg de ansjovis in een ingevette ovenschaal, bestrooi ze met paneermeel en giet er wat olijfolie over.

Bak ze circa 12 minuten in een voorverwarmde oven op 200 ºC. Laat ze nog 5 minuten rusten voor het serveren. ✦ Crostolo di Urbania

Een ‘piadina’ (platbrood) uit Urbania Ingrediënten • 500 g tarwemeel (tipo 00) • 2 grote eieren

• 1 tl zout • 1 el olijfolie • melk • extra vergine olijfolie Bereiding Meng alle ingrediënten behalve de olijfolie en voeg daarbij zoveel melk toe als nodig is om een soepel deeg te krijgen. Bestuif het met bloem en laat het circa 30 minuten op kamertemperatuur rusten. Verdeel het vervolgens in 6 stukken en rol deze uit tot circa 25 cm doorsnee. Bestrijk ze royaal met extra vergine olijfolie en rol ze van twee zijden naar elkaar toe.

Draai er vervolgens bolussen van. Bestuif ze met bloem en rol ze vervolgens nogmaals uit tot dezelfde grootte. Bak ze op een rustig houtskoolvuur tot ze opblazen. Draai ze om en bak ze nogmaals. Hierna zijn ze klaar voor gebruik. Lekker met coppa of pecorino, of gewoon met een scheut olijfolie.

italië magazine

83

Links: lunch onder de druivenpergola; middenboven: doorkijkje naar de eetkamer in Villa Rossa; onder: ‘trulli’, de typisch Pugliese huisjes; boven: ‘Gusto italiano’.

Tips van Jolande & Erik LOGEREN ✦

Villa Magnolia

Een schitterende 19de-eeuwse villa langs de SS16 vanuit Brindisi. Zeer goed.

Contrada argentieri sn Serranova, Brindisi, tel. +39 0831 989215, www.villamagnoliaitaly.com. ✦

Ostuni

Voor wie zijn vakantie wil doorbrengen op het platteland in een echte trullo of in een appartement in de witte stad Ostuni. De verhuurders spreken Nederlands, wel zo gemakkelijk. www.ostuni.nl

ETEN & DRINKEN ✦

Villa Rossa

Naar aanleiding van het boek Gusto italiano worden op Villa Rossa privé of voor kleine groepen korte antipastiworkshops gegeven. Met wijnen olijfolieproeverijen.

Contrada Cardellicchio, sp.

84

italië magazine

Francavilla I-72019, San Vito dei Normanni, tel. +39 342 3157628, www.villarossa.eu. ✦

Cantine Menhir

Deze wijnproducent in Minervino di Lecce heeft een lunchgelegenheid met heerlijke regionale gerechten.

Via Scarciglia 18, Minervino di Lecce, tel. +39 0836 818199 (vraag naar Lavinia), www.cantinemenhir.com. ✦

Pizzeria Betty

Via G. Tanzarella Vitale 47, Ostuni, tel. +39 0831 304819, www.osteriadeltempoperso.com. ✦

Il Frantoio

Een oorspronkelijke masseria (boerenbedrijf) en een van de betere restaurants in Puglia.

Je kunt ook een rondleiding volgen door de kelders met oude olijfpersen. Ze serveren alleen op afspraak.

SS16, km 874, 72017 Ostuni, tel. +39 380 4329301, www.masseriailfrantoio.it.

• Vieste (in de ‘spoor’ van

Osteria del Tempo Perso

• •

Een goed restaurant in het oude centrum van La Città Bianca.

de heuvel;

• Brindisi, haven met boulevard en restaurants;

• Lecce, veel cultuur en fraaie architectuur;

• Otranto, mooi centrum en een beroemde kathedraal. ✦ Antiekmarkten • Taranto, iedere zondag

vanaf 07.30 uur;

• San Vito dei Normanni, eerste zondag van de maand;

• Ostuni, tweede zondag van

Een leuk restaurant met terras aan de kade van Brindisi.

Heerlijke Italiaanse maaltijden en goede wijnen.

Viale Regina Margherita 6, Brindisi, tel. +39 0831 563465, www.bettycafe.it. ✦

achtig centrum;

• Ostuni, de witte stad op

ZIEN ✦

•

•

de maand;

Steden

• Martina Franca, derde

de laars), prachtige steile rotskusten; Trani, mooi centrum en de stad van het natuursteen; Bari, prachtig centrum; Altamura, de stad van het brood; Taranto, oud en schilder-

• Lecce, vierde zondag van

zondag van de maand; de maand. ✦

Verkoopinformatie

Jolande Burg en Erik Spaans, Gusto italiano, ISBN 9789492199232, € 29,95, www.edicola.nl.

WORD ABONNEE

en ontvang het kookboek

Gusto italiano t.w.v.

€ 29,95

Gusto italiano is een historische, culinaire en vinologische rondreis door de twintig regio’s van Italië. Een in alle opzichten verhelderend en uniek boek over antipasti, dat is opgebouwd uit twee delen. Het eerste deel behandelt onder meer de historie van de gerechten.

Het tweede gedeelte behandelt de wijnen in de verschillende regio’s. Alle antipasti hebben een heldere receptuur en werden door kritische Italiaanse buren en vrienden van de auteurs, Jolande Burg en Erik Spaans, geproefd.

Voor wie zijn gasten wil verrassen met een antipastibuffet wordt tevens passend wijnadvies gegeven.

Edicola Publishing B.V. - ISBN 978-94-92199-23-2

ABONNEMENT Een jaarabonnement op Italië Magazine (6 edities) kost € 33. Als bijdrage in de verzendkosten wordt eenmalig € 4 in rekening gebracht.

Deze aanbieding is geldig tot 2 juli 2015.

KORTING In plaats van het cadeau kunt u ook kiezen voor een eenmalige korting. U betaalt dan maar € 25 voor een jaarabonnement.

BENT U AL ABONNEE? Bent u al abonnee en wilt u toch dit kookboek ontvangen? Geef dan een abonnement cadeau aan iemand anders en ontvang zelf het kookboek.

Ga naar www.italiemagazine.nl of bel 036 5307111 (op werkdagen van 8.30 - 17.00 uur)

MANGIARE tekst frouke van dijk en specialbite

Risotto met een twist Deze mix voor risotto van Casale Paradiso is gemaakt met carnaroli. De korrels van deze ‘koning onder de rijstsoorten’ zijn iets langer dan die van de arborio en de consistentie is steviger, waardoor ze minder snel kapot koken. De mix is

alvast op smaak gebracht met aubergine, tomaat en kruiden.

Casale Paradiso, risotto alle Melanzane, € 4,50 via dille & KaMille, www.dille-KaMille.nl.

EXPO-jasje Speciaal voor de EXPO 2015, de wereldtentoonstelling die tussen 1 mei en 31 oktober plaatsvindt in Milaan, is de iconische kurkentrekker van Alessi

uitgerust met een nieuwe outfit. Bovenop het hoofd van Alessandro M. prijkt nu de Duomo di Milano.

alessi, alessandro M. duoMo di Milano, € 65, www.alessi.CoM.

Zomerhit

Robuust eetgerei Het Italiaanse Diesel staat bekend om zijn stoere design in – voornamelijk – de modewereld. Naast de kledingen parfumlijn is er ook een interieurcollectie: Diesel Living, waarvoor een samenwerking is aangegaan met de

Milanese grootmeester in woonaccessoires Seletti.

Deze moersleutelbestekset is onderdeel van de Machinecollectie vol schroeven, moeren en tandwielen. diesel living Met seletti, besteKset diy, €50, www.seletti.CoM.

Limon l’aperitivo, het nieuwste zusje van het succesvolle drankje Hugo l’originale, is een cocktail van spumante en limoncello gemaakt van de beste Siciliaanse

citroenen. Heerlijk verfrissend met een schijfje citroen op een warme zomerdag. liMon l’aPeritivo by zadi, € 10,95, www.zoMerdranKje.nl.

italië magazine

87

MANGIARE

Italo-American

A

rt-decoversieringen, grote spiegels, messing lampen en een grote houten bar.

American chic is de nieuwe trend. Het net geopende Americano in Amsterdam voegt daar nog iets aan toe: het Italiaanse gevoel dat de eerste immigranten aan het eind van de 19de en het begin van de 20ste eeuw meenamen naar Little Italy in New York.

Het zachte licht van de kroonluchters, de marmeren bar en de jarentwintigmotieven brengen ons helemaal in sferen van bekende Italiaans-Amerikaanse films.

Het prachtige pand met het ronde torentje op de hoek van de Amsteldijk en de Tweede Jan van der Heijdenstraat verbindt up-and-coming Oost en de Pijp.

Het restaurant is groot, maar met verschillende hoekjes is toch intimiteit gecreëerd. Via de spiegels kun je ongezien de andere gasten observeren, altijd een dankbaar tijdverdrijf tussen de gangen door.

Ook de kaart van Americano is onvervalst Italiaans-Amerikaans. Klassiekers als ravioli alla Norma en scorfano (roodbaars) alla Siciliana, een heerlijke fettucini Alfredo met Amerikaanse kreeft of caprino e melanzane (geitenkaas met aubergine), maar ook een malse New York Strip Steak. Begin met de antipasto misto, met fantastische Italiaanse charcuterie en een smeltende burrata. Het ene hoofdgerecht komt iets beter uit de verf dan het andere, maar over het algemeen

zijn de gerechten erg smakelijk en de porties zijn ruim. Leuk zijn de sharing platters, zoals de bistecca di Manzo of de kreeft, die passen bij de sfeer van het restaurant en deze tijd. Het chocoladetaartje met perfect smeltend hart vormt een hoogtepunt. De tiramisu, die wordt opgediend als een cappuccino, is eveneens smakelijk, maar wel erg rijk voor één persoon.

Het restaurant zit vol met trendy stellen uit de buurt, die zeker in de weekends tot laat in de avond genieten van het eten en de mooie drankjes. Want een andere trend die nu doordringt in Nederland is de cocktail, die vóór en ook na het diner wordt geserveerd. De grote centrale bar van Americano nodigt dan ook erg uit om te starten met een negroni of – hoe toepasselijk – een americano, voordat je naar je met tafellinnen gedekte tafel wordt begeleid.

Deze Italiaanse cocktailklassiekers zetten

vermout weer helemaal op de kaart.

Ook na het eten vloeit de alcohol rijkelijk. De bar staat vol met goede amaretto, limoncello en andere digestieven die het afscheid verzachten.

De wijnen zijn grotendeels Italiaans, met af en toe een prijzige Amerikaan.

Het restaurantconcept is tot in de details uitgewerkt.

De mannen van dit restaurant zitten ook achter succesvolle zaken als Carter, Hugo’s en het net geopende internationale restaurant met wijn- en cocktailbar Panache. Hun grote liefde voor gastvrijheid is in al hun horecaconcepten voelbaar zodra je de drempel van het restaurant over bent gestapt. De beleving maakt dit restaurant het bezoeken waard. Hierin speelt het personeel een belangrijke rol, want de gesoigneerde jongens en meisjes zijn erg vriendelijk en informeel, en de barman vertelt geanimeerd over de geschiedenis achter de cocktails.

Americano is sinds kort ook op maandag geopend. Is er geen plek of hebt u zin om alleen een schaal antipasti of een dessert met after dinner-cocktail te nemen, ga dan lekker aan de bar zitten. ✦ Americano

Bar & Kitchen Amsteldijk 25, Amsterdam tel. 020 7527444 www.baramericano.nl

✦ Deze

restaurantrecensie werd verzorgd door SpecialBite.

Voor meer restaurant- en bartips, kijk op www.specialbite.com.

88

italië magazine

A

ls je aan Italië denkt, denk je al 25 jaar aan smaakmaker ITALIË Magazine.

congratulazioni per l’anniversario

Reeds vijf jaar presenteert ITALIË Magazine het Restaurant van het Jaar in Hilton Amsterdam.

Roberto’s Restaurant feliciteert ITALIË Magazine met het 25-jarig bestaan.

A

ls trouwe lezer van ITALIË Magazine verdient u het om te delen in de feestelijkheden.

Kom 20 anni di Pura Cucina Italiana bij Roberto’s Restaurant proeven.

Onder vermelding van ‘Jubileum Italië Magazine’ bij uw reservering ontvangt u in de maanden mei en juni de vierde gang van het huis!*

*enkel bij bestelling van een driegangenmenu ontvangt u het tussengerecht ‘een proeverij van Roberto’s’ kosteloos

Cucina Italiana Deventer Chef-kok Raffaele Natale kookt zoals hij van la mamma in Puglia geleerd heeft. Pure gerechten bereid volgens de regels van de Slow Foodbeweging, zoveel mogelijk gebruikmakend van op milieuvriendelijke wijze verkregen vis, vlees en verse streekproducten. Trots is Cucina Italiana op haar vierde nominatie op rij voor de Italië Magazine Restaurant van het jaar-verkiezing.

Cucina Italiana Lange Poot 1, Deventer T 0570 615900 info@cucinadeventer.nl www.cucinadeventer.nl

CuCina italiana 10 jaar in Deventer

Raimondi’s Villa Rozenrust Publiekswinnaar 2014 – Italië Magazine Restaurant van het Jaar

Mangia che ti passa – Eet en alles zal goed komen Genieten en goed eten zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

Bij Sapori d’Italia, al ruim tien jaar een begrip in Den Haag, en in de buitengewoon sfeervol gelegen Villa Rozenrust in Leidschendam kunt u genieten van de fantasierijke, traditionele, pure Italiaanse keuken van de familie Raimondi. De gerechten worden vers bereid met de beste ingrediënten van het moment, evenals de wijn veelal rechtstreeks geïmporteerd uit Calabrië, de streek in het uiterste zuiden van Italië, waar de Raimondi’s zijn opgegroeid.

Sapori d’Italia

Raimondi’s Villa Rozenrust

Javastraat 7

Veursestraatweg 104

2585 AB Den Haag 2265 CG Leidschendam 070 3622092

070 2207581

info@saporiditalia.nl

info@villa-rozenrust.nl

www.saporiditalia.nl

www.villa-rozenrust.nl

R ES T A U R A N T

VAN HET JAAR

2015 Italië Magazine presenteert voor de vijfde maal de verkiezing van het Italië Magazine Restaurant van het Jaar.

DE WEDSTRIJD In het zomernummer van Italië Magazine zal een shortlist van tien genomineerde restaurants worden bekendgemaakt waaruit een deskundige jury de winnaar zal kiezen.

Lezers van Italië Magazine kunnen hun favoriet kiezen voor de publieksprijs.

De feestelijke prijsuitreiking zal in september plaatsvinden. Hierbij hoort voor de winnaar van de juryprijs naast de award en ruime publiciteit via verschillende media, ook een uitgebreide reportage in het winternummer van Italië Magazine.

DE CRITERIA ✦ De chef-kok moet van Italiaanse afkomst zijn. ✦ De kaart moet Italiaans zijn en een goede selectie Italiaanse wijnen bevatten. ✦ De keuken moet gebruikmaken van verse ingrediënten en Italiaanse producten.

MEEDINGEN? Hebt u een Italiaans restaurant dat voldoet aan bovenstaande criteria en wilt u kans maken op deze eretitel, meld u dan vóór 26 mei aan via het formulier op www.italiemagazine.nl. Lezers kunnen hun favoriete restaurant nomineren.

MELD U AAN VIA WWW.ITALIEMAGAZINE.NL Mede mogelijk gemaakt door:

ROOM ROOM WITH WITH AAVIEW VIEW

E

rgens rgensopopeen eenberg bergboven boven dedeIsarco-vallei Isarco-valleiininZuidZuidTirol Tirolligt ligtopop1310 1310meter meter hoogte hoogtePension PensionBriol.

Briol.

DeDeenige enigemanier manierom omerertete komen komenisistetevoet voetofofmet met een eenspeciale speciale4x4-taxi.

4x4-taxi.DeDemeeste meestegasten gasten geven gevenhun hunbagage bagageafafaan aandedechauffeur chauffeurenen wandelen wandelenzelf zelfinineen eenuurtje uurtjededeberg bergop. op.

Vanaf Vanafdedekleine kleineDreikirchen-kerk Dreikirchen-kerkhoudt houdt dedebewoonde bewoondewereld wereldopopenenzieziejejeenkel enkel nog nogwoud, woud,kabbelende kabbelendebeekjes beekjesenenweide. weide.

Tot Totnanaeen eensteile steilebocht bochtPension PensionBriol Briol verschijnt. verschijnt.Reizigers Reizigerskomen komenhier hieralalsinds sinds dedejaren jarentwintig twintigvan vandedevorige vorigeeeuw, eeuw, ongetwijfeld ongetwijfeldvoor voorhet hetverpletterende verpletterende uitzicht uitzichtmet metinindedeverte vertededepieken piekenvan vandede Dolomieten.

Dolomieten.Maar Maarveel veelgasten gastenkomen komenook ook terug terugomdat omdatPension PensionBriol Briolzo’n zo’nadres adresisis waar waarniks niksverandert: verandert:stilte, stilte,schone schone lucht, lucht,inktzwarte inktzwartenachten nachtenenendan danmet met een eengoed goedboek boekeen eenmiddag middaginindedezon zonopop het hetterras terraszalig zaligniksen. niksen.

Vijf Vijfgeneraties generaties DeDegeschiedenis geschiedenisvan vanPension PensionBriol Briolisis bijzonder. bijzonder.Johanna JohannaSettari, Settari,een eensterke sterke vrouw vrouwmet metvisionaire visionaireblik, blik,hoefde hoefde

9292

italië italië magazine magazine

geen geenbaargoud baargoudofofgeboortesieraad geboortesieraadvan van haar haarman manalsalszezeweer weereen eenvan vanhaar haar vijftien vijftienkinderen kinderenopopdedewereld wereldzette; zette; zezevroeg vroeghaar haarrijke rijkeechtgenoot echtgenootelke elkekeer keer om omeen eenstukje stukjegrond grondopopdedeberg. berg.Wat Watinin 1924 1924begon begonalsalseen eendependence dependencevoor voor het hetnabijgelegen nabijgelegenkuurhotel kuurhotelBad BadDreiDreikirchen, kirchen,groeide groeideuit uittottoteen eenonafhanonafhankelijk kelijkpension pensionwaar waaralalgeneraties generatieslang lang mensen mensenkomen komenom omteteontspannen ontspannenenentete genieten genietenvan vandedeberglucht bergluchtenendedenatuur. natuur.

Tegenwoordig Tegenwoordigisishet hetdedecharismatische charismatische Johanna Johannavon vonKlebelsberg, Klebelsberg,dedeachterachterkleindochter kleindochtervan vanJohanna JohannaSettari, Settari,die die het hethotel hotelrunt. runt.ZeZenam naminindedejaren jaren tachtig tachtigPension PensionBriol Briolover overvan vanhaar haar drie driesingle singleenenbejaarde bejaardetantes, tantes,enenhaar haar tienerdochter tienerdochterVictoria Victoriastaat staatklaar klaarom omdede traditie traditievoort voorttetezetten. zetten.Dit Ditisisdedeberg berg van vandedevrouwen: vrouwen:mannen mannenkomen komenhier hier ook ookgraag, graag,maar maarhet hetzijn zijndededames damesdie die dedestijl stijlenensfeer sfeerbepalen. bepalen.Vrouwen Vrouwenmet met smaak smaakenenraffinement, raffinement,want wantJohanna Johanna probeert probeertdedeoude oude‘look ‘lookand andfeel’ feel’van vanhet het hotel hotelintact intacttetehouden houdenzonder zonderalalteteveel veel compromissen compromissentetemaken. maken.Niet Nietmakkelijk makkelijk inineen eenwereld wereldwaarin waarinalles allesom omsnelheid snelheid enenvooruitgang vooruitgangdraait. draait.‘Mijn ‘Mijnclientèle clientèle > >

Alleen op de berg Ze noemen het de berg van de sterke vrouwen. Je komt er dan ook alleen te voet. Het excentrieke Pension Briol is een pracht van een ‘weg-van-de-wereldadresje’ in Zuid-Tirol.

T E K ST D E BBI E PA P P Y N F OTO GRA F IE DAV I D DE V L E E S C H AUW E R

italië magazine

93

blijft terugkomen, misschien eerst als tiener met hun familie en later zelf als ouder met kinderen. Dit is een plek om aan de wereld te ontsnappen en ik probeer het zo origineel en authentiek mogelijk te houden’, vertelt Johanna lachend. In het gastenboek heeft iemand het volgende geschreven: ‘Een schat van een klein hotel waar elke stedeling naar zou moeten verlangen om terug te keren.’ De notitie dateert uit 1934.

Bauhaus in de bergen

‘De nieuwe luxe’: pure eenvoud en gezonde berglucht.

94

italië magazine

De architect en schilder Hubert Lanzinger kreeg in 1928 de opdracht om Briol te ontwerpen. Het werd een hotel in de strakke Bauhaus-stijl met balkons die uitkijken over het groen en de vallei in de verte. Beneden is er een gezellige salon met nog een ouderwetse kachel en een knusse dinerzaal. De eenvoudige maar ingenieuze houten stoelen werden door Lanzinger ontworpen. Na honderd jaar worden ze nog steeds gebruikt. Boven liggen de slaapkamers met vrijwel allemaal een balkon waar ’s ochtends het zonlicht binnenstroomt. Het decor is spartaans: witte muren, een paar gele kleuraccenten langs de ramen, houten meubels, geen gordijnen, geen tv, internet of telefoon, geen verwarming op de kamers (wel kruiken voor in bed) en een bad-

kamer op de gang. Er zijn, naast het hoofdgebouw, ook een lagergelegen dependance en een villa, waar je nog rustiger logeert. Ook hier is alles ontworpen in dezelfde sobere stijl.

Als het mooi weer is, zit iedereen buiten op het terras, in het gras waar elke dag de witte was wappert of aan het unieke zwembad uit 1928. Er zijn plannen om meer hotelkamers te creëren in andere huizen op de berg.

Johanna wil een bakkersschool oprichten en de bekende architect Peter Zumthor wil hier een unieke boomhut bouwen.

Attenzione architectuurliefhebbers!

Wandelaarsparadijs Moet je de berg af om lekker te eten?

Absoluut niet! Johanna biedt buiten op het terras een mooi en verzorgd ontbijt aan met lokale kazen, charcuterie en vers brood. De Isarco-vallei is ’s ochtends misschien nog in mist gehuld, maar klaar voor de volgende zonovergoten dag. ’s Middags lunch je met lokale, huisgemaakte specialiteiten en is er een eenvoudig saladebuffet. Voor gasten is dit gezonde buffet inbegrepen, perfect na een kleine ochtendwandeling of ontdekkingstocht door de wouden rond het hotel. Soms komen er ook dorpsgenoten of toevallige wandelaars om op het terras te lunchen of iets te drinken.

In de ongedwongen en gezellige sfeer leren de levensgenieters elkaar snel kennen. ’s Avonds is er een driegangenmenu dat effectief de trek stilt na een dag hiken door de bergen. Want Briol ligt middenin een echt wandelaarsparadijs. Er zijn ontelbare routes, sommige naar watervallen, andere langs beekjes tot diep in het woud. Als je naar beneden gaat, drink dan iets op het mooie terras van gasthuis Bad Dreikirchen, een ander, meer standaard hotel dat nog wel bereikbaar is met de auto. Wordt het op het terras te druk, wandel dan vlug de berg weer op, om in Pension Briol weer even te schuilen, weg van de wereld. ✦ ✦ Hotel Briol 39040 Barbian, Dreikirchen, tel. +39 0471 650125, www.briol.it. ✦ Kamers vanaf € 78 per nacht, halfpension met lunchbuffet inbegrepen.

Het pension is niet met de (eigen) auto bereikbaar. Parkeer de auto gratis in het dorpje Barbiano en wandel langs een rustig pad in een uurtje de berg op. Of stap in de 4x4-taxi die het hotel voor u regelt. ✦ Tre

Chiese (Dreikirchen) ligt op ongeveer 1025 kilometer van Amsterdam.

De dichtstbijzijnde luchthaven is Innsbruck op ongeveer 1,5 uur rijden.

Remote Places to Stay Pension Briol maakt deel uit van een collectie van 22 ‘weg-van-de-wereldhotels’ die in het nieuwe boek Remote Places to Stay opgenomen zijn, een persoonlijke verzameling van reisjournalist Debbie Pappyn en fotograaf David De Vleeschauwer, die na bijna tien jaar non-stop reizen en slapen in meer dan duizend verschillende hotels de mooiste, meest afgelegen adresjes uitkozen.

Van luxueus tot basic, van het Arctische noorden tot de woestijnlandschappen in Afrika, van een elegant toevluchtsoord in de Himalaya tot een verlaten dorp in de hak van Italië. Altijd geraffineerd en met een bijzondere stijl. Het boek is een onvergetelijke reis met unieke beelden en een voorwoord van Pico Iyer, journalist (o.a. National Geographic en The New York Times) en schrijver van romans.

‘Remote Places to Stay’, € 40, te bestellen via www.findingremote.com.

Pension Briol is een perfecte logeerplek voor liefhebbers van het onconventionele buitenleven op z’n Tirols.

italië magazine

95

La Lingua itaLiana tekst daniela ditvoorst-falsetta

Le erbette aromatiche: queL Sapore tipico itaLiano Verse tuinkruiden: die typisch Italiaanse smaak Il cibo italiano è molto apprez­ zato all’estero e noi italiani ne siamo consapevoli e anche molto fieri. Gli stranieri ne amano soprattutto la varietà, la qualità e la semplicità.

Bastano due o tre ingredienti pregiati per preparare un ottimo piatto, ma per dare quel sapore tipico italiano è necessario abbinare la giusta erbetta aromatica. In effetti, cosa sarebbe la caprese o il pesto senza basilico, la pizza margherita senza origano, la focaccia senza rosmarino, i saltimbocca senza salvia o la macedonia di fragole senza menta? Insomma, le erbette aromatiche sono vere protago­ niste della cucina italiana.

Sempre a portata di mano

Altijd bij de hand Sono delle piantine straordi­ narie, ricche di olii essenziali e se utilizzate fresche e tritate al momento dell’uso, esaltano il sapore dell’ingrediente di base. Allora, per averle sempre a portata di mano, quando cucino, ho deciso di piantarle nel mio orto­giardino olandese.

Che bella soddisfazione vederle crescere e che comodità!

Generalmente, qui in Olanda, queste piantine resistono da maggio ad ottobre, ma preparo in anticipo delle mini­dosi e riesco ad utilizzarle anche in inverno. In pratica, uso gli stampini di plastica per i

96

italië magazine

cubetti di ghiaccio, li riempio con foglie di basilico, li copro con olio di oliva e poi li metto nel congelatore. Quando preparo il sugo di pomodoro, nei freddi mesi invernali, ne utilizzo un cubetto per volta. Anche il pesto lo potete conservare così.

Comunque, a parte il basilico, ecco altri consigli su come usare altre erbette mediter­ ranee per esaltare il sapore dei vostri piatti. Per esempio, il rosmarino, lo aggiungo agli impasti per aromatizzare pane e focacce. La salvia la abbino al burro per condire ravioli e gnocchi. La salvia e il rosmarino tritati insieme li uso per gli arrosti, le marinate per le grigliate di pesce e carne, le patate al forno o mescolati con il pane grattuggiato per impanare pollo e tacchino.

Inoltre, i rametti li metto nelle bottiglie per profumare l’olio, l’aceto o nella saliera per aromatizzare il sale.

Con il prezzemolo preparo vari condimenti e lo utilizzo anche nell’impasto per fare le polpette di carne. L’erba cipollina la uso nelle insalate e se non ho molto tempo per cucinare e ho qualche uovo in casa, preparo una buonissima frittata. La menta è la mia pre­ ferita, perchè la uso sia per i cibi dolci, sia per quelli salati.

Ideale per aromatizzare i sor­ betti al limone, ma anche per arricchire il gusto di formaggi

ItalIaans

nederlands

consapevoli fieri pregiati abbinare macedonia tritate esaltano sapore orto comodità stampini riempio foglie congelatore impasti aromatizzare salvia condire marinate mescolati tacchino rametti profumare saliera prezzemolo condimenti polpette erba cipollina dissetante tisane zanzare ennesima

bewust trots waardevol combineren met fruitsalade fijngehakt versterken smaak moestuin gemak vormpjes vul ik bladeren diepvries deeg kruiden salie aanmaken marinades vermengd kalkoen takjes geurig maken zoutvaatje peterselie dressings (gehakt)balletjes bieslook dorstlessend kruidenthee muggen zoveelste

e yoghurt. Inoltre, aggiunta all’acqua, è rinfrescante e dissetante ed è perfetta per profumare tè e tisane.

Lo sapevate che è anche un ottimo anti­zanzare?

tasia anche voi potrete avere le erbette aromatiche in casa.

Non è necessario avere un giardino, va bene anche un terrazzo o un balcone. Navi­ gando sul web ho visto che è possibile creare un mini­orto in erbette fai da te verticale utilizzando addirit­ tura bottiglie di plastica al Zelf gekweekte kruiden posto dei vasi di terracotta.

E allora, perché far morire l’ennesima piantina di basilico Che idea geniale, per avere sempre erbette fresche, belle da acquistata al supermercato? vedere e buone da mangiare. ✦ Con un pò di passione e fan­

PUZZEL & WIN

MAAK KANS OP EEN VAN DE TWEE LOJEL-TROLLEYS T.W.V. ¤ 209,95 Zweedse puzzel © bekoorlijk

bijdehand

steeds

Sanders puzzelboeken, Vaassen

gezag uitoefenen

belofte

Zweedse puzzel

zwaar 3

akelig © Sanders puzzelboeken, Vaassen bekoorlijk

bijdehand

horizon

naarling

gezag uitoefenen

belofte

3

akelig

naarling

Deze trolley van Lojel is niet alleen superieur sterk, maar ook uitzonderlijk licht. De koffer is bestand tegen openbarsten bij zware belading door de stevige ritssluiting en het ingebouwde TSA-slot. Het handvat is verstelbaar op drie verschillende hoogten en door de stille wieltjes loopt u er geruisloos mee over straat. Dit large model heeft een inhoud van 106 liter en is 81 centimeter hoog, 57 centimeter breed en 33 centimeter diep. We mogen twee trolleys verloten onder de juiste inzendingen. De winnaars kunnen kiezen uit rood, donkergrijs of nachtblauw.

Voor meer informatie en de webshop gaat u naar www.lojel.nl.

WILT U KANS MAKEN OP EEN VAN DEZE TWEE TROLLEYS? Ga dan naar www.italiemagazine.nl en vul de oplossing en uw gegevens in bij Mail & Win. De actie loopt tot 2 juli 2015. Na afloop van de actie krijgen de winnaars bericht. Over de uitslag wordt niet gecorrespondeerd.

De winnaars van de Éspria-espressomachines van Lavazza A Modo Mio uit editie 1, 2015 zijn: W. Misdom uit Amsterdam, D. van Zantvoort uit Eindhoven, J. Brandt uit Zwijndrecht, D. van der Zaag uit Purmerend en P. Rutten uit Venlo.

7

trots

treinhalte treinhalte

landelijk

dolkmes

4

1

jaar

1

in het jaar

zangdrama

dashond

drink-

geur 6

rommel-

van de

6

rommeltje tje

vriesvak

van de

redactie 2

redactie (afk.) (afk.)

grens grens

zangdrama

drink- beker beker

geur

vriesvak

verbran4 dingsverschijnsel

met vet inwrijven

drank

drankin het

dashond

dolkmes

2

bejaarde bejaarde

draai draai

zot

zot

Breng de letters uit de overeenkomstig genummerde hokjes Breng dede letters uit de genummerde hokjes over hokjes Breng letters uitovereenkomstig de overeenkomstig genummerde over naar de hokjes hieronder.

Indien de puzzel correct is naar de hokjes hieronder.

Indien de puzzel correct is opgelost, over naar de hokjes hieronder.

Indien de puzzel correct is opgelost, ontstaat er een trefwoord. ontstaat er een trefwoord. opgelost, ontstaat er een trefwoord.

1

2

1

3

2

4

5

3

4

6

7

5

6

7

De juiste oplossing uit editie 2, 2015: porchetta.

1 ITALIË MAGAZINE

7

landelijk

trots

verbrandingsverschijnsel

met vet inwrijven

5

uitroep onnozel

1

98

5

rokers- gezelschapsgerei spel

uitroep onnozel

soort leder

VEILIG EN STIJLVOL OP REIS

rokers- gezelschapsgerei spel

horizon

soort leder

zwaar

© SA NDE R S P UZZ E L BO E KE N, VA ASSE N

steeds

2

3

2

4

3

5

4

6

5

7

6

7

Truffelland, het hele jaar door!

Gek op Italië en lekker eten? Beleef de Italiaanse sferen eens op een andere manier, met een product waar u wel van móét houden: de truffel. En wel in Montefeltro en de plaatsen die deze delicatesse hebben verheven tot een prestigeproduct. Er bevinden zich diverse steden die bekend zijn om hun truffelproductie: Acqualagna is de beroemdste en de meest typische, maar daarnaast zijn er ook nog Sant’Angelo in Vado, Sant’Agata Feltria en Apecchio...

Hier vindt u de truffel daadwerkelijk het hele jaar door. Marche Holiday is gespecialiseerd in reisprogramma’s rondom de truffel.

Maak uw reis op maat: • Verblijf in een appartement, een privévilla of een hotel.

• Zoek mee naar truffels met een echte tartufaio en zijn hond. Hierna is er de mogelijkheid om ze direct bij hem te kopen.

• Bezoek een bedrijf dat de truffels verwerkt.

• Volg een cursus en ontdek alle keukengeheimen van dit product.

• Uiteraard kunt u de delicatesse eten in traditionele Italiaanse gerechten, bereid door onze chefs.

• Ontdek het gebied in een oldtimer.

Op onze site www.marcheholiday.it vindt u alle mogelijkheden.

Of profiteer van ons speciale aanbod ter ere van het 25-jarige jubileum van Italië Magazine: Programma: Dag 1: Aankomst in een van de verblijven van Marche Holiday in de omgeving van Acqualagna.

Dag 2: 9 uur Vertrek naar het bos van Acqualagna, waar hond Fido en de truffelzoeker op u wachten. Na afloop is er de mogelijkheid om de verse truffels te kopen.

12.30 uur ‘Truffelsnack’ en een bezoek aan Aqcualagna Tartufi, een bedrijf dat truffels verwerkt. Rustpauze.

15.30 uur Kookcursus middenin het prachtige Gola del Furlo, gevolgd door een diner met uw eigen menu.

Dag 3: Vrije dag om te winkelen en een bezoek te brengen aan de steden Acqualagna, Cagli of Urbino. Of duik opnieuw

het natuurreservaat van Gola del Furlo in.

Dag 4: Uitchecken om 10 uur.

Het pakket is inclusief: • 3 overnachtingen in een kamer of appartement; • 1 excursie van een halve dag: truffeljacht (verplichte kleding: jas, lange broek en wandelschoenen); • 1 versnapering tussen de middag; • 1 bezoek aan een truffelverwerkingsbedrijf; • 1 kookcursus; • 1 maaltijd op basis van truffel.

Kosten per persoon: E 390, met een minimum van 2 personen.

Marcheholiday SPA, corso Roma 75, Acqualagna PU, info@marcheholiday.it, www.marcheholiday.it, +39 0721 1836666, +39 338 4083136

100

italiĂŤ magazine

licht camera actie!

Welkom in de wondere wereld van Cinecittà Drie jaar keihard werken en een totale investering van zo’n 250 miljoen euro. Resultaat is Cinecittà World: een park van tien hectare met een uitgebreid scala aan attracties uit de fantastische wereld van de film, waarmee de stad Rome over een aantal jaren Disneyland Parijs hoopt te evenaren.

T e k sT Je s p e r s to r g aar d J e n s e n F oTog raF i e C i n e Ci ttà W o r l d

italië magazine

101

J

e ziet ze schreeuwen en gillen, 35 meter hoog in de lucht.

Hun haren zwiepen wild naar achteren terwijl de karretjes van de reusachtige hemels­ blauwe achtbaan een nagenoeg loodrechte duik richting de grond maken. Na een adrenalinerit van twee minuten vol loopings en bochten verstomt het gegil en wordt er opgelucht

102

italië magazine

gezucht en geglimlacht. ‘Zullen we nog een keer?’ ‘Ik dacht dat ik doodging!’

Na jaren voorbereidingen en hard werken opende afgelopen zomer Cine­ città World zijn deuren, de nieuwste familieattractie van Rome op zo’n 25 kilo­ meter ten zuiden van de stad, in de buurt van Castel Romano. Thema van het gigantische attractiepark is de wereld van film. Het idee ontstond in 2003,

Je komt Cinecittà World binnen via de Tempel van Moloch uit de beroemde Italiaanse stomme film Cabiria uit 1914, geregisseerd door Giovanni Pastrone.

De eerste stap in de wereld van het witte doek! De hoofdstraat van het park herin­ nert aan de indrukwekkende set van Gangs of New York (2002), waarin bendes onder leiding van Leonardo DiCaprio en Daniel Day­Lewis vechten om heer­

garant voor een adrenalineboost: wie zich naar de top laat voeren dendert even later omlaag in een vrije val van zestig meter. En de Altair­achtbaan is na het eerste seizoen direct al verkozen tot een van de topattracties. De karretjes slingeren, draaien, stijgen en dalen met een snelheid van negentig kilometer per uur, waarbij de nodige loopings niet ontbreken. Met name voor kinderen is Cinecittà World natuurlijk één groot feest. Voor kleine kinderen is Sognolabio erg leuk, een soort fabriek in fantasystijl waar ze onder andere zelf mogen koken.

Verspreid over het gebied zijn er constant verwijzingen naar beroemde films, of nagemaakte filmdecors met ‘echte’ regis­ seurs die de camera’s laten draaien. Er werken zelfs veertig à vijftig figuranten op de diverse nagebouwde sets, zodat bezoekers kunnen zien hoe een film wordt gemaakt. En vergeet tot slot de theaters niet. Een van de populairste is de permanente Enigma Show, met plek voor 1300 toeschouwers. Deze show

schappij. Er is ook een levensechte repro­ ductie van een New Yorkse herenkapper, waar liefhebbers zich een jarentwintig­ coupe kunnen laten aanmeten. Op de set van de spaghettiwestern Ennio’s Creek klinkt de filmmuziek van Ennio Morri­ cone uit de luidsprekers en is het net alsof je zo in een vuurgevecht terecht zou kunnen komen. De tempel van de olifant Erawan staat met zijn ‘valtoren’

is een eerbetoon aan de raadselachtige en magische wereld van de rolprent.

Bezoekers worden constant op het verkeerde been gezet door het gebruik van hypermoderne technologie, zoals hologrammen, 3D­videomapping, live interactie en lasereffecten.

Even bijkomen van alle indrukken en de trek stillen kan onder andere in één van de vier themarestaurants. >

enkele jaren nadat de traditionele productie van films en televisieseries in het slop was geraakt. In de jaren tachtig en negentig daalde het aantal films dat door de beroemde Cinecittà Studios in Rome werd geproduceerd aanzienlijk.

Er stond Cinecittà Holding weinig anders te doen dan de investeringen te spreiden en nieuwe inkomstenbronnen aan te boren. De inspiratie voor dit nieuwe project kwam uit Parijs, waar duizenden mensen, zowel jong als oud, dagelijks in de rij staan voor een dagje Disneyland.

Filmsets

Je komt Cinecitta ` World binnen via de Tempel van Moloch uit de beroemde Italiaanse stomme film ‘Cabiria’ uit 1914

Linkerpagina, boven: de entree van Cinecittà World in de vorm van de Tempel van Moloch; onder: het park kent veel verkoelende waterattracties en ’s avonds creëren de vele lichtjes een magische sfeer. Deze pagina: alle constructies zijn ontworpen door Oscarwinnaar Dante Ferretti; de gigantische olifant Erawan.

italië magazine

103

104

italiĂŤ magazine

De Charleston Club is bijvoorbeeld een restaurant annex pizzeria met een swingend jazzsfeertje, waar een aantal keren per dag ook een liveshow plaats­ vindt. In de hoofdstraat van Cinecittà scoren Amerikaanse clubsandwiches goed in de Old American Bistrot.

En dan zijn er nog Mezzogiorno al Fuoco en Apicius, respectievelijk een

vele verschillende decors en attracties.’

Indrukwekkende cijfers kenmerken het korte bestaan van Cinecittà World.

Er is 250 miljoen euro geïnvesteerd in het project. In totaal zijn er vijfhonderd nieuwe banen gecreëerd. Voor 2015 is het doel om 1,5 miljoen bezoekers te trekken vanaf de opening in april tot de sluiting van het seizoen eind

vleesrestaurant en een zelfbedienings­ restaurant met specialiteiten uit de Italiaanse keuken.

december. Maar de ambities reiken verder. Cinecittà World wil niet alleen Disneyland Parijs naar de kroon steken, maar zelfs binnen vijf jaar in de top vijf staan van best bezochte Europese attractieparken.

Grote ambities Schepper van de vele ongelofelijke filmscènes en decors van Cinecittà World is de Italiaanse setontwerper Dante Ferretti, drievoudig Oscar­ winnaar die bekendstaat om zijn fantasierijke decors. In de Italiaanse pers: ‘Mijn hele leven draait om films.

Cinecittà is voor mij altijd de plek geweest waar je dromen kunt laten uitkomen. Zowel mijn artistieke als persoonlijke leven is erdoor geken­ merkt. Dit project was voor mij dan ook een geweldige kans. We hebben geprobeerd om zoveel mogelijk verwij­ zingen naar beroemde films op te nemen in het park en er moesten attracties komen voor de hele familie, voor jong en oud. Ik hoop dat alle kleintjes hier enorm veel plezier gaan beleven, en dat de volwassenen met open monden van verbazing genieten van de

Droomfabriek

‘Cinecitta ` is voor mij altijd de plek geweest waar je dromen kunt laten uitkomen’

Kolossale olifanten, Europa’s grootste fontein, achtbanen en nog veel meer attracties bevolken nu de ooit vredige Italiaanse landbouwgronden even onder Rome. Hoewel, precies in dit gebied richt­ te Dino De Laurentiis in 1962 Dinocittà op, zijn eigen filmstudio. Hier nam Federico Fellini in 1990 zijn beroemde film La voce della luna op. Het was ook Fellini die Cinecittà Studios de bijnaam ‘de droom­ fabriek’ gaf. Met de opening van Cinecittà World is er een stukje Fellini terug­ gekeerd naar Castel Romano. En groot en klein kan er plezier aan beleven. ✦ ✦

Cinnecittà World Via di Castel Romano 200, Rome www.cinecittaworld.it

Van links naar rechts: waterpret in Cinecittà World; de theaters bieden entertainment met verschillende shows per dag.

italië magazine

105

ONNO KLEYN © JÖRGEN KOOPMANSCHAP

onno kleyn schept orde in de ondoorzichtige wereld van de italiaanse wijnen.

Antonelli’s Sagrantino

Grommende wijn uit Umbrië De sagrantinodruif geeft zwaargeschouderd, eerbiedwaardig rood, maar niet bepaald beginnerswijntjes. Voor wie liever bij het begin begint is er een instapmodel met een flinke scheut sangiovese.

Filippo Antonelli moppert. ‘De jeugd drinkt geen wijn meer. Coca-Cola, mixdrankjes, bier. Mijn eigen kinderen zelfs!’ Tja. Zo gaan die dingen; wijn is niet hip en je moet er nog aan wennen ook. Helemaal als je vader wijn maakt van de sagrantinodruif, een soort vloeibaar schuurpapier, opgelost dakleer.

En toch zijn er liefhebbers. Ik, bijvoorbeeld. Nu moet ik ook niet overdrijven.

Montefalco Sagrantino of Sagrantino di Montefalco – dat wordt vrolijk door elkaar gebruikt – is een zwaargeschouderde, gul van drogende tannines voorziene wijn, maar met een biefstuk of een Italiaans braadworstje erbij begint hij opeens te glimlachen.

Diepe geschiedenis Italië is het Land van de Duizend Druivenrassen. Nergens anders vind je zoveel eigens, zoveel relatief onbekends. Dat is opwindend, maar tegelijk verwarrend. Neem Toscane en Umbrië, het groen golvende land waar u en ik zo graag komen, de cipressen langs de weggetjes, de okerkleurige

106

ITALIË MAGAZINE

villa’s op de heuvels, de afwisseling van groen gestreepte wijngaarden en donkere eikenbossen. De druif daar heet sangiovese. Soms noemen ze hem brunello of prugnolo of morellino, maar het blijft dezelfde variëteit.

Mooi, hebben we dat door, blijken er lokaal weer andere druiven gebruikt te worden. Niet alleen ter ondersteuning, zoals de canaiolo in de Chianti, er zijn ook eerbiedwaardig oude, uit de diepe geschiedenis afkomstige trossen zoals de sagrantino.

De ware historie van de sagrantinodruif is onduidelijk. Het ras wordt pas eind 19de eeuw beschreven, maar ja, eeuwenlang nam niemand de moeite om zoiets als een druivenvariëteit van een adelbrief te voorzien. Wijn was onderdeel van de maaltijd, eerder voeding dan een drank die met eerbied of zelfs maar met belangstelling werd bekeken. Pas vanaf de jaren zeventig wordt de kwaliteit en de eigenheid van wijn voor de Italianen interessant.

In 1979 krijgt Sagrantino di Montefalco een DOC, het Italiaanse equivalent van

de Franse appellation d’origine contrôlée, en nog maar kort daarvoor is het handjevol producenten ervan overgestapt van het maken van dikke, zware, zoete dessertwijn (rood!) op droog. In de jaren erna wordt wijn een hobby, ook voor veel Italianen.

Enoteche, wijnhandels en wijnbars, schieten als paddenstoelen uit de grond en er is aandacht in de bladen en op tv. Maar hip blijft niet eeuwig hip, en al helemaal niet voor jongeren.

Een beetje verdund De kinderen van Filippo Antonelli drinken cola en bier, samen met hun vrienden, in de pizzeria. Net als de rest van de Italiaanse jeugd. En zoals gezegd, Sagrantino di Montefalco is ook niet echt een instappertje, geen omarmende, vriendelijke, soepele rode waar iedereen plat voor gaat. Vandaar dat er in dat kleine gebiedje rond het stadje Montefalco, halverwege tussen Assisi en Spoleto, ook een toegankelijker wijn wordt geproduceerd, van – u dacht al, waar blijft hij – sangiovese

AAN TAFEL Umbrië is grofweg in tweeën te verdelen. Westelijk is er de aansluiting met Toscane en Latium, mild deinende heuvels waar olijven en druiven groeien. Je eet er dezelfde bonenschotels met olie, brood met olie, geroosterde parelhoenders en duiven als in de buurgewesten.

Het oosten bestaat uit de Apennijnenruggen waar linzen worden geteeld, waar in Norcia de worstmakerij tot kunst is verheven en waar forellen de rivieren bevolken.

Bovenal is het het gebied waar de zwarte wintertruffel gevonden wordt. En wel zo overvloedig dat volgens de andere, stinkjaloerse Italianen de Umbriërs ermee omgaan come fosse il prezzemolo: alsof het peterselie is. De reis waard!

met slechts een scheutje sagrantino erin. Rosso di Montefalco noemen ze hem, en het zal niet verbazen dat er meer van wordt gemaakt en verkocht dan van het onverdunde spul.

Antonelli bestiert 170 hectare wijngaard. Hij geldt als een traditionalist, iemand die niet gauw meedoet met nieuwerwets gedoe (zie ik daar generatiekloven gapen?) en meldt op zijn website trots of vermoeid – daar ben ik nog niet uit – dat ‘hij een grootse geschiedenis op de schouders torst’.

Piepend door de bocht Kurken uit de flessen, we gaan proeven.

Eerst een witte, de Grechetto Colli Martani 2012. Maar helaas, die had eerder opgedronken moeten worden; hij is geoxideerd en vermoeid van aard.

Fluks door naar de Trebbiano Spoletino 2011, een vreemde witte wijn van een niksige druif die wat houtrijping onder-

gaat. Ook die kan me niet bekoren.

Maar ik kwam ook niet voor de witte wijn, laten we wel wezen.

De Contrario 2009 (€ 14,50) bestaat voor de volle honderd procent uit sagrantino, maar is gemaakt om vrij snel te drinken. Dat stuit echter op de geringe omloopsnelheid van de wijnen in Nederland, want zes jaar oud is iets anders dan snel. De wijn heeft dat echter moeiteloos overleefd. Want waar je bij ‘vlot opdrinken’ soepelheid verwacht, is hij behoorlijk gestructureerd met wat stroeve tannines. Koffie, cacao, pruimen, viooltjes, drop, dat zijn zo wat associaties die opkomen.

Montefalco Rosso Riserva 2006 (€ 17,95) bestaat uit sangiovese met kleine beetjes cabernet sauvignon, sagrantino en merlot, maar ademt wel degelijk de ware Montefalco-lucht.

Rokerig, doorgerijpt zwart fruit kenmerkt hem en hij gaat piepend door de

bocht bij het opzoeken van het keelgat.

Dan het grote werk. De Montefalco Sagrantino 2008 (€23,95) is enorm, met een fraaie balans tussen 14,5 grommende procenten alcohol en tannine.

Inktzwart fruit, een lik asfalt, bitter, medicinaal, kortom een granieten hoeksteen van de vineuze wereld, optimaal in plakken geserveerd bij fluwelen stoofpotten van wildzwijn dan wel tagliatelle met zwarte truffel. Dat hij met zijn zevenjaars opleiding nog eigenlijk een puber is blijkt als ik de Chiusa di Pannone, Montefalco Sagrantino 2004 (€ 29,95) opentrek. Hier valt alles op zijn plek, de trage rijping in de fles heeft de bramen weggevijld.

Wierook, asfalt, ceder en vanille, oude kerkbanken, dit is vloeibare levenswijsheid op alcohol. ✦ De wijnen van Antonelli zijn verkrijgbaar bij www.vinolio.nl.

ITALIË MAGAZINE

107

108

italiĂŤ magazine

Een reis vol geuren De neus achterna door ItaliĂŤ Vaak is niets zo bepalend voor een plaats als zijn geur, een ongrijpbare combinatie van de lucht, de bloemen en planten en soms ook een vleug frisse zeewind. Jammer alleen dat je die nu eenmaal niet in je koffer kunt stoppen.

Of toch wel? Florence, Parma, Rome en Capri vingen hun essentie in een parfum.

T EKS T & F OTO GR AF I E TO E N K E B ER K EL B AC H

italiĂŤ magazine

109

B Linksboven: het plafond van de Farmacia Profumeria Santa Maria Novella in Florence; rechtsboven: de authentieke ‘farmacia’ onder dat plafond. Linksonder: het oude etiket van Santa Maria Novella; rechtsonder: het kruidentheehoekje van de farmacia.

110

italië magazine

eelden van een stad of streek kun je vast­ leggen in foto’s en films, de plaatselijke smaak in recepten en wijnen, de muziek in geluidsopnames.

Herinneringen aan een stad of streek kunnen zo opgeroepen worden door al je zintuigen. Geur speelt vaak een essen­ tiële rol in herinneringen en juist die is vaak zo moeilijk te vangen. Maar niet altijd. Zo kennen de Italiaanse steden Florence, Parma, Rome en het eiland Capri ieder een eigen parfum. We gaan op zoek naar die geuren.

Santa Maria Novella - Florence We reizen eerst naar Florence, want in 1221 wordt in Florence de basis van alle parfums uitgevonden. De domini­ caner monniken vestigen zich dan met hun apotheek, het Officina Profumo

Farmaceutica di Santa Maria Novella, in Florence. Bloemen plukkende monniken zijn in de renaissance dan ook niet weg te denken uit de velden rond de stad.

Natuurlijk gaat het de monniken daarbij om kruiden en bloemen met een genees­ krachtige werking, want daar kunnen medicijnen en zalven van gemaakt worden. Door een toevallige combinatie van kruiden en bloemen ontdekt een abt met een goede neus – zowel voor geuren als voor de handel daarin – het poten­ tieel van het parfum. De flacons borrelen zo, begeleid door gebed en gezang, eeuwenlang achter de gesloten deuren van het klooster, maar hun reputatie breidt zich geleidelijk uit. Als de Floren­ tijnse Catharina de’ Medici in 1575 met de Franse koning trouwt, brengt ze zo niet alleen het eten met mes en vork en andere elegante Florentijnse manieren naar Frankrijk, maar ook het begrip ‘parfum’, dat de Fransen nog niet kennen. Voor

koningin Catharina creëren de monniken als dank hun Acqua della Regina, dat nog steeds verkrijgbaar is bij Santa Maria Novella. Begin 1600 is de faam van de farmacia zodanig over Europa verspreid dat de monniken besluiten hun klooster­ deuren voor het publiek te openen.

Hoe zou zo’n farmacia er in die tijd uit hebben gezien? Het antwoord vinden we op de Piazza Santa Maria Novella, waar de apotheek nog altijd zit en waar alles nog net zo is als toen. De prachtige ruim­ tes met frescoplafonds en het meubilair geven in detail een van de oudste commerciële activiteiten in Europa weer.

Dat maakt de Santa Maria Novella tot een van de mooiste kleine ‘musea’ van Florence, vooral ook omdat de functie ervan niet veranderd is. Alles wordt er nog met natuurlijke grondstoffen gemaakt volgens de aloude procedés.

Zo ook de parfums en de geparfumeerde objecten, waarvan de mooiste de >

Bloemen plukkende monniken zijn in de renaissance niet weg te denken in de velden rond Florence

italië magazine

111

zoon prins Carlos de Bourbon de Parme, die in 2010 de titel erfde van zijn vader Carel Hugo. De hertogen van Bourbon­ Parma regeerden eeuwenlang over Parma en gaven de plaats qua cultuur en archi­ tectuur zijn bijzondere huidige vorm.

En de keuken van Parma is een van de beste en meest geraffineerde van Italië, met als boegbeelden natuurlijk de Parma­ ham en de Parmezaanse kaas.

Binnen die geschiedenis van onder­ scheidende klasse kon natuurlijk Parma’s eigen geur niet ontbreken. In 1916 bedacht een aantal meester­parfumeurs

Net voor de avondjurken en pakken werden afgeleverd bij de Hollywoodsterren, ging er een vleugje Acqua di Parma overheen stenen granaatappel is die twee jaar lang zijn heerlijke granaatappelgeur blijft afgeven. Maar je kunt er ook een 18de­ eeuwse bestseller van de monniken vinden, een pilletje tegen hysterie.

Die combinatie van geschiedenis, schoon­ heid en geuren maakt het bezoek aan de farmacia tot een belevenis die je niet snel vergeet.

Acqua di Parma - Parma

Van boven naar beneden: de Acqua di Parma-winkel in Milaan; traditionele handgemaakte scheerkwasten van Acqua di Parma; het eerste etiket van Acqua di Parma. Rechterpagina: het barbiershoekje van Acqua di Parma in Milaan.

112

italië magazine

We reizen verder noordwaarts naar Parma, een kleine stad met een ondefini­ eerbare elegantie. Alles lijkt er subtiel, discreet en van goede smaak. Van de eeuwenoude universiteit en de doopkapel Battistero, een van de belangrijkste middeleeuwse monumenten van Europa, tot het magnifieke Teatro Regio, het Koninklijk Theater. Het is vast geen toe­ val dat Parma de geboortestad is van de componist Giuseppe Verdi, de dirigent Arturo Toscanini en de filmregisseur Bernardo Bertolucci, ieder op hun eigen manier hoofdpersonen van de Italiaanse cultuur. Overal is ook nog voelbaar dat Parma een klein autonoom land is tot het hertogdom Parma in 1860 wordt ingelijfd bij het koninkrijk Italië. En laten we bij al die uitgebalanceerde schoonheid niet vergeten dat de huidige hertog van Parma een Nederlander is, prinses Irenes oudste

in een klein laboratorium in het oude centrum van de stad een geur die Parma nog een extra dimensie zou geven: Colonia di Acqua di Parma. Wat in die tijd van zware parfums ongebruikelijk was, was de moderne lichtheid van de geur en het werd een succes dat voort­ duurt tot op de dag van vandaag. In de jaren vijftig, de glorietijd van Rome als ‘Hollywood aan de Tiber’, maakte Acqua di Parma een slimme deal met een aantal topkleermakers in Rome. Net voor de avondjurken en pakken afgeleverd werden bij de Hollywoodsterren, ging er een spruzzata, een vleug Acqua di Parma overheen. Natuurlijk werden alle sterren nieuwsgierig naar die geraffineerde geur. En dat betekende via Hollywood de doorbraak naar de top. In de jaren daarna groeide Acqua di Parma als inter­ nationaal merk groter en groter.

Maar de essentie blijft altijd dezelfde: de ingetogen elegantie van Parma zelf, zoals die honderd jaar geleden vorm werd gegeven in een geur in een klein straatje in het centrum van de stad.

Profumum - Rome De noordenwind die over Parma waait voert ons zuidwaarts naar Rome. Van de parfums van de Florentijnse monniken via de verfijnde elegantie van Parma >

italiĂŤ magazine

113

Alle emoties die losgemaakt worden bij het ruiken van het parfum moeten te herleiden zijn tot de rijke natuur van Capri

Deze pagina, linksboven: de priester herontdekt de oude formules van Carthusia in 1948; rechtsboven en rechterpagina, onder: het oude laboratorium van Carthusia op Capri.

114

italië magazine

naar de geuren van Rome is zoals Italianen dat noemen dalle stelle alle stalle, van de sterren naar de stallen. Want wat kun je je voorstellen bij een geur die bepalend is voor Rome? Rome is altijd vooral de stad van de kerk en het volk geweest. Je hebt er de kerk, wat aristo­ cratie, het volk en niets ertussenin.

En hoe ruikt dat volk? Een van de nede­ rigste beroepen binnen het volk was dat van de scharensliep. De scharensliep kwam na de oorlog vooral uit de Molise, de allerarmste regio van Zuid­Italië.

Op zijn fiets met slijpsteen sleep hij de messen van heel Rome. Nog steeds hoor je soms in het centrum van Rome roepen: E arrivato l’arrotino! ‘De scharensliep is er!’

En daar staat hij dan weer met zijn fiets.

Ook de Durantes, de familie achter het meest verfijnde Romeinse parfum Profumum, komen in 1946 naar Rome als scharensliepen. Later beginnen ze een winkeltje in scheermessen, waar scheer­ zeep aan toegevoegd wordt. Via die scheerzeep ontdekken ze de geuren.

Langzaam maar zeker ontwikkelen ze zo hun neus voor parfum en alle nuances

daarbinnen. Sinds zij in 1996 hun Profumum lanceren, zijn zij de koplopers binnen de Romeinse parfumwereld.

Al hun parfums hebben ook een duide­ lijke filosofie, achter iedere geur gaat een gedachte schuil die in een korte poëtische tekst is gevat. Voor het Acqua di Sale (‘water van zout’) is dat: ‘De golven van de zee ontmoeten elkaar in de branding. Ze geven daar met al hun kleur vorm aan duizend nieuwe geuren.’ Voor het parfum Battito d’Ali (‘vleugelslag’) is het: ‘Wat voor geur heeft de vleugelslag van een engel? Heb jij die ooit geroken?’

Het gekke is dat die zinnetjes je bij­ blijven, ook als je ’s ochtends in haastige routine Profumum even achter je oren spuit. Want ze geven de essentie weer van hoe er door de Durantes over ieder van hun geuren en parfums is nagedacht.

Carthusia - Capri We reizen verder zuidwaarts naar Capri.

Op de boot ruik je Capri’s geur al, die uit de verte komt aanwaaien, en je zou zeggen dat Capri van zichzelf al zo rijk bedeeld is met geuren dat er verder geen

toenmalige abt van het klooster daar de oude formules herontdekte. Dat was bijzonder en de abt kreeg dan ook een speciale licentie van paus Pius XII om zijn parfum op Capri te produceren.

Hij noemde het Carthusia, ofwel Certosa.

In de decennia daarna ontwikkelt Carthusia zich verder, waarbij uitgebreid onderzoek wordt gedaan naar de talloze bloemen en planten van Capri. Er worden nieuwe geuren toegevoegd, maar alle grondstoffen blijven afkomstig van het eiland en alles wordt met de hand

parfums meer nodig zijn. De abt van de Certosa, het klooster van San Giacomo op Capri, dacht daar in 1380 anders over toen hij onverwacht koningin Giovanna van Anjou op bezoek kreeg. Hij plukte de mooiste bloemen van het eiland, liet die drie dagen in water staan en ontdekte toen dat het water een bijzondere geur had gekregen. Een bevriende broeder­ alchemist stelde vast dat de geur afkomstig was van de bloem Garofilium Silvestre Caprese. En zo werd Capri’s eerste parfum geboren. Er gingen bijna zes eeuwen overheen voor in 1948 de

gedaan volgens de regels van de profumeria artigianale. Het criterium daarbij is dat alle emoties die losgemaakt worden bij het ruiken van het parfum te her­ leiden moeten zijn tot een van de meest gevarieerde en rijke landschappen ter wereld, de natuur van Capri.

Als ik met mijn koffer vol geurige herin­ neringen terugkom in Rome, in mijn eigen buurtje Monti, komt er ineens van beneden een verrassende, onbekende geur aanwaaien. Monti is de alleroudste wijk van Rome (naast het Forum Romanum), waar in de Romeinse oudheid de vrijgela­ ten slaven en prostituees gingen wonen.

Mijn buurvrouw Lucia blijkt ter gelegen­ heid van het twintigjarig bestaan van haar erboristeria (een soort kruiden­ gezondheidswinkel, red.) een parfum uit die Romeinse oudheid opnieuw te hebben gecreëerd: het Acqua di Monti. Zelfs klei­ ne Italiaanse buurtjes blijken zo met een geur hun kleurrijke, veelbewogen geschie­ denis te willen vertellen. Maar dat is een ander verhaal. ✦

Adressen ✦

✦

✦

✦

✦

Officina Profumo-Farmaceutica di Santa Maria Novella Via Bemporad Enrico 12, Florence www.smnovella.it Acqua di Parma www.acquadiparma.com Profumum Via di Ripetta 10, Rome www.profumum.com Carthusia Via Federico Serena 28, Capri www.carthusia.it Acqua di Monti Le Erbe del Boschetto Via del Boschetto 28a, Rome

italië magazine

115

MEDIA BOEKEN, CD’S & DVD’S tekst charlotte dettmers, bo van der meulen & jordy de reus

LITERAIRE MISDAAD Weer een nieuw deel in de thrillerserie rond commissaris Brunetti van Donna Leon! In Tussen de regels ontvangt Brunetti een vreemd telefoontje van de directeur van de Venetiaanse bibliotheek; er zijn kostbare pagina’s gestolen uit enkele zeldzame boeken. Alle sporen leiden naar een Amerikaanse professor die onderzoek deed in de

Gevlucht naar Portofino Schrijfster Alyson Richman gaat in haar nieuwste roman terug naar 1943, het jaar waarin Mussolini de macht overneemt in delen van Italië. Zo ook in Verona, waar de begaafde celliste Elodie Bertolotti met haar familie woont.

Al gauw na de machtsovername beseft Elodie dat haar familie gevaar loopt en ze besluit te vluchten. Met valse papieren stapt ze aan boord van een schip dat koers zet naar de kustplaats Portofino. Ze overleeft de barre tocht, maar hoe nu verder? Ze krijgt hulp van de mysterieuze dokter Angelo.

bibliotheek, maar waar is hij? Onmiddellijk wordt een grote zoektocht op touw gezet. Langzaam loopt de spanning op, en zoals altijd komt ook in Tussen de regels weer duidelijk Leons liefde voor Venetië, waar de Amerikaanse al dertig jaar woont, duidelijk naar voren. (CD) DONNA LEON, ‘TUSSEN DE REGELS’, CARGO, ISBN 9789023490968, € 18,90.

Waar ze nog niet zo lang geleden een onbezorgd leven leidde, moet Elodie nu haar muzikale talenten inzetten om het leven van anderen te redden. Samen met Angelo doorstaat ze een bittere strijd met pijnlijke verliezen.

Richman schreef onder andere ook De verloren vrouw, dat door het Joodse Journal of Books werd genomineerd als een van de beste boeken van 2012. (CD) ALYSON RICHMAN, ‘DE CELLISTE VAN PORTOFINO’, XANDER, ISBN 9789401603522, € 19,95.

Historische briefwisseling Antiquair Robert Schreuder ontdekte twee jaar geleden tijdens zijn verblijf in Engeland een 19de-eeuwse bundel correspondentiebrieven tussen de Engelsman Edgell Wyatt en toneel- en reisgidsschrijfster Mariana Starke, die op dat moment in Italië verbleef. Starke schreef rond 1800 een gids voor ‘Grand Touristen’ met praktische tips voor slaapplekken, Italiaanse restaurantjes en plekken waar mooie souvenirs werden verkocht. Daarbij hoorde ook een beoordeling, uitgedrukt in één tot vier uitroeptekens. De gevonden brieven gaan over het kopen en vervoeren van kopieën van schilderijen die Wyatt tijdens zijn Grand Tour had gezien, Starke hielp hem daarbij. In het boek Buy a copy zijn de brieven van Starke en Wyatt door Gerlof Janzen in het Engels uitgeschreven en voorzien van een uitgebreide toelichtende introductie.

Een fraaie historische inkijk in de 19deeeuwse handel in Italiaanse souvenirs. (CD) GERLOF JANZEN, ‘BUY A COPY’, UITGEVERIJ ROBERT SCHREUDER, TE BESTELLEN VIA INFO@ROBERTSCHREUDER.NL VOOR € 27,50, EXCLUSIEF VERZENDKOSTEN.

Gefascineerd door het Italiaans Van de drie talen die schrijfster Jhumpa Lahiri spreekt is het Italiaans haar het vreemdst. Ze is opgegroeid in de Verenigde Staten en haar ouders zijn van Bengaalse komaf. Twintig jaar geleden, tijdens haar reis in Florence, maakte ze kennis met de Italiaanse taal en ze raakte meteen gefascineerd.

116

ITALIË MAGAZINE

Met andere woorden is het eerste boek dat ze in het Italiaans schreef.

Net als haar debuutroman Een tijdelijk ongemak gaat het over het lot van de vreemdeling, maar nu geeft ze het verhaal een persoonlijke twist. Over obsessie, onderdompeling in een nieuwe cultuur en een wedergeboorte als schrijfster. (CD)

JHUMPA LAHIRI, ‘MET ANDERE WOORDEN’, ATLAS CONTACT, ISBN 9789025445072, € 17,99.

MAIL

Win

WIJ MOGEN DRIE EXEMPLAREN VAN DE ROMAN ‘MET ANDERE WOORDEN’ WEGGEVEN.

WILT U KANS MAKEN OP EEN EXEMPLAAR? GA DAN NAAR WWW.ITALIEMAGAZINE.NL EN VUL UW GEGEVENS IN BIJ MAIL & WIN.

>

W W W.V I L L A M A S S A . N L

Villa Massa Limoncello. Sinds 1890 bereid op het landgoed van de

citroen. De vulkanische bodem, het milde klimaat én het traditionele fami-

familie Massa in het Italiaanse Piano de Sorrento. Deze verfijnde

lierecept zorgen er bovendien voor dat het kwaliteitspredicaat ‘Liquore

kwaliteitslikeur krijgt zijn unieke zachte smaak door de

di Limone di Sorrento’ met trots gedragen mag worden.

essentiële oliën uit de schil van de beschermde Sorrento

Villa Massa Limoncello. Proef de liefde van de vakman.

LIMONCELLO D’AUTORE DAL 1890

Geen 18, geen alcohol. Geniet, maar drink met mate.

media boeken, Cd’s & dvd’s

Multitasken met Vivaldi

Oké, multitasken wordt steeds belang­ rijker en we schijnen allemaal liefst twee talenten nodig te hebben om succesvol te zijn. Maar drie is wat overdreven, toch? Dmitry Sinkovsky begon als violist, won talrijke concoursen, speelde overal ter wereld de sterren van de hemel en besloot toen maar eens zang te gaan studeren.

Hij werd een veelgevraagd counter­ tenor, maar ‘natuurlijk’ ging hij ook dirigeren en het resultaat van al deze activiteiten is nu op één cd te horen.

Met het door hem gevormde ensemble La Voce Strumentale speelt en dirigeert het multitalent Vivaldi’s De vier jaargetijden en die zijn spannend, verrassend, organisch, virtuoos,

helder, kleurrijk en heel erg goed.

Sinkovsky kiest soms voor klavecimbel en soms juist voor de harp in de begeleiding, hij liet de versieringen en cadensen tijdens de repetities min of meer spontaan ontstaan en zijn gekozen tempi zijn energiek maar nooit geforceerd. Ik zat echt van dit toch wat doodgespeelde viertal viool­ concerten te genieten. Dan zingt en dirigeert hij ook nog een aantal vocale werken van Vivaldi. Ik kan echt niet anders zeggen dan dat het indruk­ wekkend is, vooral vanwege dezelfde expressiviteit die hij als violist en dirigent in zijn uitvoeringen legt.

Hij zingt vol vuur, met een lichte, hoge maar dramatisch overtuigende en enorm rijk geschakeerde stem in de cantate ‘Cessate, omai Cessate’ en in de prachtige aria ‘Gelido in ogni vena’ van Farnace uit de gelijknamige opera.

Zijn ensemble volgt hem naadloos en met eenzelfde vrijheid van technische belemmeringen, die hen net als de solist in staat stelt overtuigende verhalen in muziek te vertellen.

Ik kan niet wachten om Sinkovsky en zijn musici live te horen! (BM) ‘SinkovSky playS & SingS vivaldi’, naïve op 30559.

COMPLEXE CAVALIERI Toen Emilio de Cavalieri (ca. 1550­1602) in 1600 zijn werk Rappresentatione di Anima et di Corpo in Rome presenteerde, bestond noch de opera noch het oratorium in strikte zin als muzikaal genre. Dit werk is een beetje van beide en daarmee een van de belangrijkste werken in de West­Europese muziek­ geschiedenis. De Cavalieri was een gerespecteerd en veelzijdig figuur in de aristocratische en artistieke kringen van Italië. Wat Rappresentatione zo bijzonder maakt, is de combinatie van muzikale en poëtische vormen; vrije, gesproken regels, verzen, madrigalen, rijmende recitatieven, dansen en koren, maar bovenal de dialogen tussen de verschillende abstracte ‘personages’ vormen een werk van een grote complexiteit. In de handen van René Jacobs, zijn voorbeeldig musice­ rende ensemble, koren en uitstekende solisten komt Cavalieri’s werk tot leven. Ik zou iedereen willen aanraden het boekje met de vertaling erbij te houden, want dat maakt het echt tot een bijzondere belevenis. (BM) eMilio de Cavalieri, ‘rappreSentatione di aniMa & di Corpo’, HarMonia MUndi, HMC 902200.01.

EigEnzinnigE mix Met maar liefst dertig nummers zou je denken dat Jovanotti’s nieuwste album een selectie van eerder werk is. Niet ondenkbaar, met zo’n staat van dienst; in ruim een kwart eeuw scoorde hij al vele hits. Maar Lorenzo 2015 cc bevat uitsluitend nieuw materiaal. Het geduld van de liefhebbers kan in die zin niet beter worden beloond.

Een plaat met een kop en een staart heeft Jovanotti deze keer niet

118

italië magazine

afgeleverd, wel één voorzien van een enorme, experimentele diver­ siteit. Proeft de zanger op ‘Musica’ bijvoorbeeld van de voor hem onbekende Afrikaanse ritmes, op het ijzersterke ‘L’Alba’ vindt een samba perfect aansluiting bij de meer elektronische achtergrond. Die voel­ bare verscheidenheid bewerkstelligt hij niet alleen met diverse stijlen, hij stelde zelfs voor bijna elke compositie een compleet andere

groep muzikanten samen. Desal­ niettemin kan men in dat verwarrende dan wel verrassende dertigtal nummers toch enige samenhang bespeuren. De gitaar, drums en overduidelijke aandacht die Jovanotti blijft schenken aan zijn teksten vormen daarvan het funda­ ment. Een album met genoeg potentiële zomerhits! (JR) Jovanotti, ‘lorenzo 2015 CC’, UniverSal MUSiC groUp.

LaURa laura de rooy-dekker, mede-eigenaar van italiacasa, over haar ervaringen met onroerend goed in italië.

Succes in Sanremo Het befaamde Sanremo Festival kende dit jaar een opvallende uitkomst. Want ondanks de heftige concur­ rentie van artiesten met een reeds gevestigde naam als Nek en Malika Ayane ging het voorheen relatief onbekende trio Il Volo er met de winst vandoor.

De restyling van de groep (één van de drie verloor aanzienlijk wat kilo’s, de heren werden naar de hipste kapper gestuurd en verschenen strak in het pak) heeft daar wellicht een steentje aan bijgedragen.

Het muzikale recept is echter hetzelfde gebleven.

Op het speciaal voor het festival geschreven ‘Grande amore’ na bestaat het nagenoeg gelijknamige album uit de voor hen typerende covers; nostal­ gische klassiekers als ‘Piove’

en ‘Ancora’ uit de jaren vijftig en zestig die in een modern, maar vocaal klas­ siek jasje zijn gestoken.

Daarin ligt ook de grootste uitdaging, want in hoeverre blijft die in de originele uitvoering aanwezige fragiliteit en authenticiteit overeind? Om daarvan nog iets terug te kunnen horen zijn de vertolkingen van het trio te bombastisch opgezet, hoewel op de kwalitatief hoogstaande en gelikte productie niet mag worden afgedongen. Het is een voor commerciële doel­ einden uitstekend product, waarmee de groep met gemak zelfs de wereld over kan. Het door Simon Cowell samengestelde Il Divo heeft er een geduchte concurrent bij. (JR)

Logeren bij de boer. In Nederland ontstond het in de jaren tachtig.

Creatieve en ondernemende boerenfamilies, die onder druk van de toenemende regelgeving moeite hadden om rond te komen, ontdekten een extra inkomstenbron door kamers in de boerderij of kampeerplaatsen op het terrein te verhuren aan toeristen. Die beleefden voor een schappelijke prijs een originele en authentieke vakantie.

Ze konden de omgeving verkennen, maar ook meehelpen met de kaasproductie of het voeren van de dieren.

In Italië is eind vorige eeuw dit fenomeen ook ontstaan, met name in Midden-Italië, de regio’s Toscane en Umbrië voorop. In 1985 heeft Italië bij wet geregeld dat de landbouwsector, die het zwaar had, een aandeel kon krijgen in een nieuwe vorm van toerisme. Italiaanse boeren kregen subsidies als zij naast hun originele activiteiten ook gasten verwelkomden op hun boerenbedrijf. Zo ontstond de agriturismo, samengesteld uit de woorden agricoltura (landbouw) en turismo. Van deze subsidieregeling is in de jaren negentig en begin deze eeuw gretig gebruikgemaakt. Met circa twintigduizend argiturismo’s is deze sector anno 2015 een niet meer weg te denken vorm van toerisme.

Een agriturismo onderscheidt zich van een reguliere B&B of landelijk gelegen hotel, omdat het nog steeds in bedrijf is als boerderij en zelf verbouwde producten serveert of verkoopt. Gasten verblijven op prachtige plekken tussen olijfgaarden of wijnranken en genieten aan tafel van lekkernijen van eigen bodem. Deze lopen zeer uiteen en zijn gemaakt van zelfverbouwde granen, groenten en fruit of eigen vlees en gevogelte. Zo sieren zelfgemaakte marmelades en taarten het ontbijtbuffet en proeven gasten tijdens de pranzo (lunch) of cena (diner) van geweldige wijnen, kazen, worsten en hammen.

De laatste jaren is de agriturismo ook een zeer populair object bij buitenlandse huizenzoekers. Bekende televisieprogramma’s zoals Het roer om en De Italiaanse droom hebben hier ongetwijfeld aan bijgedragen. Wie echter droomt van een eigen agriturismo zal over een goed gevulde portemonnee moeten beschikken of een heel goed doordacht businessplan moeten hebben om financiering te organiseren.

Belangrijk daarbij is het plan voor het behalen van omzet buiten de hoogseizoenmaanden juli en augustus. Bezint eer ge begint. Het klinkt wellicht wat belerend, maar na ruim tien jaar in de Italiaanse huizenbusiness weet ik dat het romantische imago in de praktijk op keihard werken neerkomt. Iets wat overigens helemaal niet erg is, zeker niet als je een buitenmens bent en openstaat voor een nieuwe manier van leven. En hoe lekker zou het zijn om na een dag hard werken over de velden en naar de ondergaande zon te kijken onder het genot van een glas zelf gebottelde wijn? Salute!

il volo, ‘SanreMo grande aMore’, Sony MUSiC.

(Laura@italiacasa.nl) PS Plannen voor een nieuw leven in Italië? Of voor velen wellicht beter: wel de lusten, niet de lasten? Informeer naar de mogelijkheden of kijk op www.italiacasa.nl.

D E Z E C O L U M N VA LT B U I T E N D E V E R A N T W O O R D E L IJK HE ID VA N D E R E D A C T IE .

Agriturismo

JOOST VAN DER HEIJDEN advocaat joost van der heijden over kopen, verkopen en financieren van onroerend goed.

Ik blijf me steeds weer verbazen over de valstrikken waar bevonden hadden, dat zijn notaris de overdracht zou regelen, kopers mee te maken krijgen. Dit keer betrof het een huis in dat de kopers bij ondertekening van de preliminare drie Zuid-Italië dat in 2013 was gekocht door een Zwitser, die kort procent provisie aan hem zouden betalen en dat de koopovernadat het was verbouwd kwam te overlijden. Zijn Zwitserse eenkomst automatisch zou worden ontbonden als die betaerfgenamen hadden degene die bij de aankoop en verbou- ling niet tijdig zou worden ontvangen. De sleutelhouder bleek wing had geholpen (die had ook nog een huissleutel), kortom een makelaar te zijn en had dit alles op eigen houtje gevraagd een bord met hun telefoonnummer aan de pui te bepaald, zonder overleg met koper en verkoper. De aanhangen zodat eventueel geïnteresseerde kopers hen zouden betaling was niet afgesproken (die zou volgens hem wettelijk kunnen bellen. Begin 2015 werden ze inderdaad gebeld, door verplicht zijn – onzin), de controle van de eigendomspapieren en de documenten van het huis had een Nederlands echtpaar dat het huis niet plaatsgevonden (de koper had die wilde bezichtigen. Zij hebben het toen De makelaar had stukken ondanks herhaald verzoek niet via de sleutelhouder bezichtigd. Omdat gekregen), recht op prohet huis beviel, namen de Nederlanders alles zonder overleg toegestuurd visie bestond niet (de partijen hadden na terugkeer contact op met de verkopers om over de prijs te praten. met koper en verkoper elkaar rechtstreeks gevonden) en de koper wilde zich bij de keuze van de Daar waren ze snel uit en de eigendomspapieren konden ze opvragen bij de bepaald en duidelijk notaris niet vastleggen (koper betaalt en bepaalt de notaris). De bepaling dat sleutelhouder. Die was bij de verbou´ ´ maar e e n belang: de voorovereenkomst automatisch zou wingsprocedure betrokken geweest en worden ontbonden als de genoemde had net de successieaangifte geregeld zijn eigenbelang provisie niet tijdig werd voldaan, was en zou daarom over alle voor de overde limit en het beste bewijs dat die dracht benodigde documenten moeten beschikken. Toen de kopers hem daarover belden, meldde hij makelaar maar één belang had: zijn eigenbelang. De kopers dat aan alle voorwaarden voor een geldige overdracht was vonden het een zeer vreemde gang van zaken en belden met voldaan, dat dit ook al door zijn notaris was bevestigd en dat de verkopers. Die hadden geen enkele ervaring met dit soort hij de papieren op de dag van de overdracht zou laten zien. transacties en vonden alles goed, als ze de koopprijs maar Hij adviseerde wel de gemaakte afspraken op papier te zetten ontvingen. Ze bleken eerder al met de gevraagde vergoeding om bij de uitvoering daarvan misverstanden te voorkomen. ingestemd te hebben en de advocaat van de makelaar een De kopers ontvingen de volmacht te hebben gegeven om hen bij de overdracht te volgende dag een uitge- vertegenwoordigen, zodat ze volledig van hem afhankelijk werkt voorstel voor een waren en aan hem vast zaten. Op verzoek van de kopers Nadere informatie voorovereenkomst (preli- heb ik toen de makelaar meegedeeld dat de kopers niets Mr. Joost van der Heijden heeft jarenminare di vendita) van zouden ondertekenen en betalen zolang zij de gevraagde lange ervaring bij het begeleiden van hem, voorzien van een eigendomspapieren en documenten niet hadden ontvangen Italiaanse onroerendgoedtransacties, Engelse vertaling, waarin en akkoord bevonden, en ik verzocht hem deze toe te sturen. zowel koop, verkoop, hypotheek als was vermeld dat zij een De makelaar weigerde dat en stond erop dat de kopers het regelen van de gevolgen van scheiden en overlijden. Nadere inforaanbetaling van vijftien eerst de voorovereenkomst ondertekenden en zijn provisie matie over die onderwerpen en zijn procent van de koopprijs betaalden. Omdat het inmiddels wel zeker was dat zij dat diensten vindt u op zijn website. zouden doen, dat zij de bedrag nooit zouden terugkrijgen als de overdracht niet zou Joost van der Heijden is gevestigd aan de feitelijke en juridische doorgaan, hebben de kopers dat niet gedaan. In de volgende Bijster 1, 4817 HX Breda en is bereikbaar op aspecten van de zaak column zal ik toelichten hoe deze beschamende gang van 076 5319631 en via www.vanderheijden.it. gecontroleerd en akkoord zaken verder is afgelopen. ✦

120

ITALIË MAGAZINE

D E Z E C O L U M N VA LT B U I T E N D E V E R A N T W O O R D E L IJK HE ID VA N D E R E D A C T IE .

Patstelling

TE KOOP | TE HUUR

© Z O O N A R S H E A P/ F R E S H I M A G E S . N L

voor adverteren in dit katern, neem contact op met ellen pardede: tel. +31 (0)20 5307212, e-mail e.pardede@creditsmedia.nl.

Op zoek naar een huis in Italië?

Katern met het actuele huizenaanbod op toplocaties

ITALIË MAGAZINE

121

Luxe vrijstaande landhuizen te koop nabij Assisi, Gubbio en Perugia

La casa mia!

Uw bevoegde onroerend goed-en bouwadviseur in de regio Marche/Midden-Italië!

In het mooiste deel van Midden-Italië bieden we tweehonderd droompanden aan in alle categorieën.

Ons meertalig team garandeert u begeleiding voor én na de aankoop van uw droomhuis.

3 Luxe vrijstaande landhuizen in een kleinschalig project van 7 woningen met zwembad op een schitterend landgoed met middeleeuws kasteel

Object 647

Object 696

Object 798

Object 550

Deskundige begeleiding, geen makelaarskosten!

Progetti Nord Sud s.r.l. tel. +31(0)6-532 383 04 of +31(0)6-150 628 80 info@casabella.nl

www.casabella.nl

La casa mia! Huizen in de Marken, Italië tel. +49 (0)176 52008466 of +39 338 4809396, info@lacasamia.eu

www.lacasamia.eu

ItaliaCasa

Een huis in Italië, wie droomt daar niet van? ItaliaCasa maakt het bereikbaar door jarenlange ervaring met Italiaans onroerend goed. Zonder zorgen. Deskundige begeleiding en eigen vestigingen maken dat waar.

U treft ons in Nederland, Ligurië, Toscane, Umbrië, De Marken, Lazio en aan het Gardameer, Comomeer en Lago Maggiore. Neem contact op en maak een afspraak om de mogelijkheden te bespreken.

Kijk voor ons gevarieerde aanbod op

www.italiacasa.nl Of bel: +31 71 3649732

122

italië magazine

LUxe viLLa’s met hoteLfaciLiteiten

Umbria, terra del buon vivere Het schilderachtige Umbrië, het groene hart van Italië, staat bekend om zijn groene, zacht glooiende heuvels en de vele wijn- en olijfgaarden. Weldadige rust, ruimte en gezonde lucht karakteriseren deze streek op steenworp afstand van grote steden als Perugia (45 min) en Rome (1,5 uur). In het land van de oude Etrusken, te midden van de parels van Midden-Italië zoals Assisi, Orvieto en Gubbio, start binnenkort de bouw van zeven zeer luxe vrijstaande villa’s in de nabijheid van het wellnessresort Fattoria di Vibio, www.fattoriadivibio.com.

EXCLUSIEVE VILLA’S Op deze plek worden zeven zeer luxe villa’s gebouwd. Villa’s op riante kavels, omringd door olijfbomen en met de mogelijkheid van een eigen zwembad.

Villa’s die prachtig afgewerkt worden, waarin je kunt genieten van maximale privacy en tegelijk van het restaurant, het wellnesscentrum en alle andere voorzieningen van het resort van Tweede Huis Italië. En van de tijdloze pracht van Umbrië.

Fantastische villa’s, geschikt voor permanente bewoning of om te verhuren. Die verhuur kan helemaal geregeld worden via de Fattoria van Tweede Huis Italië. Zij zorgen dan

bijvoorbeeld voor de ontvangst, het inchecken, boodschappenservice bij aankomst, vervanging van beddengoed en handdoeken, tussentijdse schoonmaak of transfer naar een vliegveld.

Zeven villa’s zijn het maar, daarna is het op. Het moet tenslotte mooi, rustig en stil blijven in het Parco del Monte Peglia.

KOOPSOM: C 450.000 Neem voor meer informatie contact op met:

Castello Italia Makelaardij

Castello Italia Makelaardij tel. 06 11959486, www.castelloitalia.nl contact@castelloitalia.nl

Bijzondere vakantiewoningen in Italië Verhuur van kwaliteitsvolle vakantiehuizen met zwembad in Italië.

Mooi aanbod van appartementen en B&B in Rome!

Alle woningen zelf bezocht, wij garanderen een persoonlijke service.

+32 473 25 55 00

www.romexl.com • www.insolita.be

R

me

Uitgelezen selectie appartementen en B&B met XL-service

kantoor in rome Boek nu via onsem ent voor uw rt pa ap g lli geze

ci ty tr ip na ar Ro m e

Gardameer – Italië, Moniga del Garda

Heerlijk relaxen aan het zonnige Gardameer. Met een uitgebreid scala aan mogelijkheden.

Golfen, wandelen, fietsen, beautybehandelingen of cultuur snuiven in de prachtige steden in de buurt. Lekker aan het zwembad luieren kan natuurlijk ook. Kortingen in voor- en naseizoen, hoe langer u blijft, hoe meer korting.

Info: Italsol Arnhem, T 026-4420774 of W www.italsol.com 124

italië magazine

BEAUSITE.nl

BEAUSITE

WWW.BEAUSITE.NL

VAKANTIEHUIZEN IN ITALIË

AR HE TV

RE

KA

ITE.NL

UWDE AD

BEAUS

TRO

N T I E V I L L A’ S

20 J A

ER

AL

SV

OOR

MOOIE

italië magazine

125

VA

Te huur Rome

CASA a z n a c a

in Trastevere

v

Appartementen te huur in leukste wijk van

Rome: Trastevere!

Scherp geprijsd:

€ 695,-*

Levendige wijk vol restaurants

per week! appartement “Casa Colori”

Van alle gemakken voorzien Schoonmaak inbegrepen Transfer optioneel

* op basis van 2 personen

Op loopafstand van dé bijzondere bezienswaardigheden!

www.casavacanza.nl

•

info@casavacanza.nl

advertentie-halve-pagina.indd 6

•

* Vanaf € 695,- per week, all-in!

Kijk op www.casavacanza.nl voor ons actuele aanbod & vraag naar de mogelijkheden en beschikbaarheid via info@casavacanza.nl.

+31 (0)70 - 3 25 16 74

•

Uw Rome specialist 13-4-2015 14:31:48

Bezoek onze site met meer dan 500 woningen in geheel Italië.

www.vanastgoed.nl Ook voor aankoopbegeleiding als u zelf een woning heeft gevonden kunt u bij ons terecht.

CD717 Voor de natuurliefhebber: een perfect gerestaureerd boerenhuis in de ongerepte heuvels bij Lago Trasimeno. 300 m², 17 ha land. Prijs € 595.000

manege 6a 6662 wc elst t 0481 - 350 675

126

italië magazine

Tel +39 335220727 (mob) - info@lecasadidorrie.com Iscr. ruolo 1157 Socio F.I.A.I.P.

JOUW HUIS ONDER DE ITALIAANSE ZON

Exclusieve appartementen met energieklasse A, privétuin, solarium en zwembad. Met uitzicht op het meer.

Vanaf € 180.000 www.gardaquadrivium.it

Het Gardameer – Peschiera

Villa’s met een betoverend uitzicht op zee in een rustig, exclusief park op twee passen van het strand.

Vanaf € 489.000 www.panoramamare.com

De riviera van Ligurië

Volledig gerenoveerde stenen huizen met tuin, terras en een uniek uitzicht in een oud dorpje op het platteland.

Vanaf € 102.000 www.corvarailcastello.it

Cinque Terre Abitare Evoluto Group Viale C. Battisti, 7/a - Chiari (BS) - Italy tel. +39 030 7001055 - commerciale@abitareevoluto.it I T Aitalië L I Ë Mmagazine AGAZINE

127

www.vanhoudtcasa.nl

info@vanhoudtcasa.nl

HOTELS & RESORTS

LUXE VILLA’S

AGRITURISMO

VAKANTIEHUIZEN

FLY & DRIVE

GROEPSREIZEN

info@eva-sardinia.com

Bel Eva: 0229 - 591 942

AANKOOP . VERKOOP . BOUWBEGELEIDING . PROPERTYMANAGEMENT

Italia O.G. Services • Ruim aanbod in Piemonte & Liguria • Advies • Aankoopbegeleiding • Lokaal netwerk & expertise • Verhuurmogelijkheden

www.italia-ogservices.nl Telefoon: +31 6 21 45 93 89 E-mail: info@italia-ogservices.nl 128

italië magazine

VolgenD nUMMer (juli 2015) colofon

✦

Op de fiets door de Delta del Po, van Ravenna via Comacchio naar Ferrara. ✦

Tratturo Magno, wandelen met schapen(herders) van L’Aquila naar Foggia. ✦

jaargang 26, nr. 3, 2015 coverfoto Piatta Livio/SIME/Hollandse Hoogte: Comomeer Hoofdredacteur Paul van Eijndhoven eindredactie Mariëtte van de Sande, Fabian Takx, Nina Verhaaren, Daniëlle Wiersema artdirection Suzy Benjamin vormgeving Debby Linders, Sefanja Nods-Muts aan dit nummer werkten mee Jeroen Berends, Toenke Berkelbach, Edith Buenen, Jolande Burg, De Denker, Charlotte Dettmers, Frouke van Dijk, Daniela DitvoorstFalsetta, Fresh Images, Joost van der Heijden, Hollandse Hoogte, Ewout Kieckens, Onno Kleyn, Jörgen Koopmanschap, Bo van der Meulen, Maud de Mol van Otterloo, Debbie Pappyn, Rik Rensen, Jordy de Reus, Laura de Rooy-Dekker, Erik Spaans, SpecialBite, Rosita Steenbeek, Jesper Storgaard Jensen, David De Vleeschauwer, Andrea Vreede, Miriam Welsing, Sylvia Weve redactie tel. 020 5310161, italiemagazine@creditsmedia.nl

✦

Umbrië anders: de moderne kant van het groene hart. ✦

Actief ontspannen op Europa’s grootste alpenweide, de Alpe di Siusi. ✦

italië magazine is een uitgave van Italië Magazine BV, Vijzelgracht 21-25, 1017 HN Amsterdam, tel. 020 5302570, www.italiemagazine.nl uitgever Eugen van de Pas marketing Chantal Smit, Nomi Kim Meijs (stagiaire), tel. 020 5302570, communicatie@creditsmedia.nl SaleS Paola Lara, Ellen Pardede, Rogier Welling, tel. 020 5302570, advertising@creditsmedia.nl onroerend goed Annelies Fleers, anneliesfleers@gmail.com druk Corelio Printing NV, Brussel (B) diStributie Betapress, Gilze/Imapress, Turnhout abonnementenadminiStratie & nabeStellen van oude nummerS Voor het opgeven van of vragen over abonnementen, adreswijzigingen of het nabestellen van oude nummers: EMD, postbus 30157, 1303 AC Almere, tel. 036 5307111, fax 036 5407252, italiemagazine@emdnl.nl abonnementSprijS Nederland en België: € 33 voor een jaarabonnement (6 nummers).* Abonnementen in andere landen hebben een speciaal tarief, op te vragen bij EMD. Het abonnement wordt automatisch verlengd tegen de dan geldende tarieven, tenzij u minimaal drie maanden voor het einde van de abonnementsperiode opzegt.

De cadeauabonnementen lopen automatisch af. *Prijs bij automatische incasso. Als u per acceptgiro wilt betalen, komt er € 2,50 administratiekosten bij. prijS loSSe verkoop € 5,95 italië magazine op ipad Verkrijgbaar via diverse app stores. Losse nummers € 3,99, jaarabonnement (6 nummers) € 23. © Italië Magazine BV, een onderdeel van Credits Media. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen en/of worden gereproduceerd zonder schriftelijke toestemming van de uitgever.

130

italië magazine

c ava l l a ro. n l