Η προσέγγιση της ανάπτυξης των ΑΠΕ στην Κρήτη ρ γγ η ης ξης η ρή η σε σχέση με το φυσικό περιβάλλον
Απομόνωση του νησιού πριν από 5 εκ. χρόνια Παγετώδεις περιόδους του Πλειστοκαίνου (2,5 εκ. – 12.000 έτη) Η άφιξη του ανθρώπου (8.000 (8 000 έτη) Έντονο ανάγλυφο 350 είδη πουλιών 18 είδη χερσαίων θηλαστικών 3 είδη αμφιβίων 11 είδη ερπετών 150 είδη χερσαίων μαλακίων (50%) Αρθρόποδα (10‐50%) 1600 είδη φυτών (12.5%)
Δρ Σταύρος Ξηρουχάκης Δ Σ ύ Ξ ά Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κρήτης Πανεπιστήμιο Κρήτης
Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας & Επιπτώσεις στην Πανίδα ΠΟΥΛΙΑ
ΧΕΙΡΟΠΤΕΡΑ
Όχληση & εκτόπιση Απώλεια & κατακερματισμός βιοτόπων Απώλεια & κατακερματισμός βιοτόπων Δημιουργία «οικολογικού φράγματος» Ενεργειακό ισοζύγιο Μειωμένη παραγωγικότητα Μειωμένη παραγωγικότητα Άμεση θανάτωση
Απώλεια βιοτόπου τροφοληψίας Α Απώλεια θέσεων κουρνιάσματος ( Απώλεια θέσεων κουρνιάσματος (roost ώλ θέ ά (roost sites) Αποπροσανατολισμός Α ώλ Απώλεια πτητικών διαδρομών ώ δ δ ώ Άμεση θανάτωση
ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΘΗΛΑΣΤΙΚΑ
Όχληση & εκτόπιση (κατασκευή/ λειτουργίας υπεράκτιων ΑΣΠΗΕ) Απώλεια βιοτόπου τροφοληψίας ή ξεκούρασης Υποβάθμιση & αλλοίωση του βιοτόπου β μ η η β Απώλεια τροφικών πηγών (αλλαγή συμπεριφοράς ειδών λείας) Δυσκολία πλοήγησης λόγω ηλεκτρομαγνητικού «θορύβου»
ΨΑΡΙΑ
Αλλαγές στην κατανομή (ηλεκτρομαγνητική όχληση) Αλλαγές Αλλαγές στον πυθμένα & στην βενθική πανίδα στον πυθμένα & στην βενθική πανίδα Απώλεια πεδίων διατροφής Αλλαγές στην θερμοκρασία του νερού
«EΥΑΙΣΘΗΤΑ» ΕΙΔΗ Γυπαετός
(Gypaetus barbatus barbatus)) ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ Ισπανία, Άλπεις, Ελλάδα Μαυρόγυπας (Aegypius monachus monachus)) ‐‐‐‐‐‐‐‐‐ Ισπανία, νότια Γαλλία, Ελλάδα Όρνιο Ό (Gyps G f l ) ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ Ισπανία, fulvus) fulvus Ι ί Βαλκάνια Β λ ά Ασπροπάρης (Neophron percnopterus percnopterus)) ‐‐‐‐‐ Ισπανία, Βαλκάνια Χρυσαετός (Aquila chrysaetos chrysaetos)) ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ΗΠΑ, Σκωτία Θαλασσαετός (Haliaaetus albicilla) albicilla) ‐‐‐‐‐‐‐‐ Σκανδιναβικές χώρες Ψαλιδιάρης (Milvus milvus milvus)) ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ Γερμανία Κίρκοι (Circus spp spp..) ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ Μ. Βρετανία 1998‐‐2008 1998 2008:: 600 δημοσιεύσεις Καλιφόρνια (ΗΠΑ ΗΠΑ): ): 4.5000 Α/Γ ( 4.5000 Α/Γ (1980 1980‐‐2000 2000))‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ 35.000 35.000‐‐100.000 Χρυσαετοί Νησί Νησί Wolfe ( Wolfe (Καναδάς Καναδάς): ): 86 Α/Γ (2009‐ 86 Α/Γ (2009‐2010) 2010)‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ 1151 πουλιά, 1720 νυχτερίδες Ναβάρα (Ισπανία Ισπανία)): 10 ΑΣΠΗΕ ΑΣΠΗΕ,, 368 Α/Γ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ Α/Γ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐7 7.000 πουλιά /έτος Ταρίφα (Ισπανία) Ταρίφα (Ισπανία):: 256 Α/Γ (1993‐ 256 Α/Γ (1993‐2003) 2003)‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐151 αρπακτικά (111 Όρνια) 151 αρπακτικά (111 Όρνια) Ισπανία Ισπανία:: 18.000 Α/Γ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ .000 Α/Γ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐6 6.000.000 .000.000‐‐ 12.000.0000 πουλιά/ έτος (25 .000.0000 πουλιά/ έτος (2500 Όρνια)
ΗΠΑ ΗΠΑ: : 2,19 2,19 πουλιά/ Α/Γ/ πουλιά/ Α/Γ/έτος Ισπανία Ισπανία:: 12 πουλιά/ 100 Α/Γ/ 12 πουλιά/ 100 Α/Γ/ έτος
Αριθμός Είδος
Επικρατειών & Αποικιών
Αριθμός θ ό Ζευγών/
SPEC
Ευρώπη
ατόμων
Ελλάδα (Κ.Β.)
79/409
BE
6
6 ζ/ 40‐45
3
VU
CR
I
II
G. fulvus
45*
250 ζ/ ca. 700
3
S
CR /VU**
Ι
II
A. chrysaetos
27
22‐25 ζ/ 60‐80
3
R
EN
I
II
H. fasciatus
26
17‐20/ ‐
3
EN
VU
Ι
II
G. barbatus
F. eleonora
249
12.299/ 1.106
2
D
LC
I
II
Falco eleonora
Study species • IUCN List: Eleonora's Falcon Falco eleonorae
LC
• Migratory, breeds in Mediterranean, winters in Madagascar and Indian Ocean • International Species Action Plan (1999): 6.250 p global, 4.500 p Greece • Nests in coastal cliffs and uninhabited islets. • Delayed y breedingg p period, to coincide with the autumn p passerine migration. g • The rest of the year it feeds mainly on flying insects.
Several studies in Mediterranean (Italy, Spain)
western
Well studied in Greece, due to the >30 years effort of Dr D. Ristow and his colleagues in a NE Crete colony.
Περιοχές του Δικτύου Περιοχές του Δικτύου NATURA 2000 στην Κρήτη
Κλιματική αλλαγή
Υδατικό ισοζύγιο
Προστασία οικοσυστημάτων
Ποιότητα υδάτων
Προστασία αγροσυστημάτων
NATURA 2000 Παροχή τροφίμων ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΣΥΝΟΧΗ Τουρισμός & αναψυχή
Προσαρμογή ειδών
Θέσεις εργασίας
Υ ί Υγεία C02 : 607‐1.130 δις € (2010)
ΑΕΠ
Μ.Ο. (12 χώρες ΕΕ) = 220‐310 δις € / έτος
Τουρισμός: 9‐20 δις € / έτος
Ζώνες Αποκλεισμού Ζώνες Αποκλεισμού
PROTECTION STATUS Nature Conservation Area
X
National Park
X
Landscape Conservation Area
X
Biosphere Reserve
X*
Natural Park
X*
Natural Monument
X
Protected landscape components
X
Protected Biotope
X
Natura 2000
X
Special Protection Area
X
Water protection
X
Flood Plain
XS
Water Protection Area
X
To δίκτυο NATURA 2000 δίκτυο NATURA 2000 είναι βασικό στη επίτευξη του στόχου διατήρησης της είναι βασικό στη επίτευξη του στόχου διατήρησης της βιοποικιλότητας 2010 (European Council Göteborg 2001)
Κοινοτική οδηγία 2009/28/ΕC (Προώθηση των ΑΠΕ να συνάδει με την Κοινοτική οδηγία 2009/28/ΕC ( Προώθηση των ΑΠΕ να συνάδει με την περιβαλλοντική νομοθεσία: 2009/147/EC, 92/43/EEC, SEA, EIA) 2009/147/EC, 92/43/EEC, SEA, EIA)
Διατήρηση ευνοϊκού καθεστώτος διάτρησης των πληθυσμών της άγριας ορνιθοπανίδας μακροπρόθεσμα (Favorable Conservation Status) ορνιθοπανίδας μακροπρόθεσμα ( Favorable Conservation Status) Δ ή Διατήρηση απαιτούμενου βιοτόπου ύ β ό για την βιωσιμότητα των πληθυσμών β ό λ θ ώ Άρθρο 6.3/4 Άρθρο 6.3/4 –– 92/43/EC 92/43/EC Πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην περιοχή του δικτύου Πιθανές αρνητικές επιπτώσεις στην περιοχή του δικτύου‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ΝΑΙ Εναλλακτικές θέσεις Εναλλακτικές θέσεις‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ΌΧΙ ΌΧΙ Υπερισχύει το δημόσιο συμφέρον Υπερισχύει το δημόσιο συμφέρον‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ ύ δ ό φέ ‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐‐ΝΑΙ ΝΑΙ Αντισταθμιστικά μέτρα & γνωμοδότηση από την ΕΕ
2004/35/ΕΚ ΕΥΕΠ: ‐έλλειψη περιβαλλοντικής αδειοδότησης ‐ελλιπή συστήματα παρακολούθησης ‐ελλιπείς αδειοδοτήσεις ς ή ς ‐μη τήρηση περιβαλλοντικών όρων ‐έλλειψη συστημάτων αντιρρύπανσης ή μη λειτουργία τους
Χωροτακτικός στρατηγικός σχεδιασμός
Περιοχές ρ χ ς αναπαραγωγής ρ γ γής ειδών προτεραιότητας ρ ρ η ς & ΑΣΠΗΕ Αριθμός επικίνδυνων επικίνδυνων ΑΣΠΗΕ (% συνόλου)
Είδος
Αριθμός περιοχών που επηρεάζονται
Συνολικός αριθμός περιοχών
% περιοχών που επηρεάζονται
84 (13.2 %)
G. barbatus
17
24
71%
230 (36 1%) 230 (36.1%)
G f l G. fulvus
47
72
65 3% 65,3%
162 (25.4%)
A. chrysaetos
25
33
76%
133 (20.9%)
H. fasciatus
21
28
75%
2 (0.003%)
F. eleonora*
5
17
>80%
* Οι αποικίες που επηρεάζονται φιλοξενούν το 70% του Κρητικού & το 8.5% 8 5% του εθνικού πληθυσμού του είδους
Ελληνική πραγματικότητα •
Κατάσταση περιβάλλοντος: ΠΡΩΤΟΓΕΝΗΣ ΤΟΜΕΑΣ - TΟΥΡΙΣΜΟΣ
•
Πληροφόρηση - διαβούλευση
•
Χωροταξία (Οδικό δίκτυο & δίκτυα μεταφοράς;) – Ειδικά χωροταξικά σχέδια (;)
•
Μη χαρτογραφημένα/ θεσμοθετημένα στοιχεία περιβάλλοντος
•
Επιπτώσεις στο τοπίο & χρήσει γης (Μελέτη Πολυτεχνείου)
•
Συνεργιστικές επιπτώσεις – μελέτη τάσης - % επικαλύψεων (ΣΜΠΕ)
•
Φωτοβολταϊκά & Ηλιοθερμικοί σταθμοί , βιομάζα
•
Κόστος επενδύσεων (σενάρια για το «ενεργειακό μίγμα»)
•
Ε Εταιρείες ί λαϊκής λ ϊ ή βάσης βά – Αντισταθμιστικά Α θ ά (> 3% ~-97%) 97%)
•
Δημοσιοποίηση & Διαβούλευση (ΑΕΙ, ΤΕΙ, Επιμελητήρια, Επιτροπή Καινοτομίας)
•
Υ Υπηρεσίες ί Περιφέρειας Π έ – Παραλαβή Π λ βή ΜΠΕ – ΕΟΜ / γνωματεύσεις ύ
•
ΕΠΟ – Τήρηση Περιβαλλοντικών Όρων - Περιβαλλοντική ευθύνη - Παρακολούθηση
•
ΝΑΤURA 2000 (όχι κατά προτεραιότητα)/ Αντισταθμιστικά μέτρα
Υπάρχει βούληση; βούληση;
Υπάρχει αξιοπιστία; αξιοπιστία;
Υπάρχει εμπιστοσύνη; εμπιστοσύνη;
Ευχαριστώ για την προσοχή σας...