Dossier kerkelijk erfgoed - Trends Public Sector

INHOUD 02 Dossier

De herbestemming van kerken

www.trends.be • P918964 • februari 2019 • Nr. 35 • Maandelijkse uitgave

DOSSIER Dossier kerkelijk erfgoed

OVERHEID VRAAGT TOEKOMSTVISIE VOOR KERKEN

Minder en minder mensen gaan naar de kerk. Een herbestemming voor de vele parochiekerken in Vlaanderen dringt zich op.

Wat zijn de mogelijkheden?

07

Uit de privé De Oostendse starter iArrow plaatste zijn eerste digitale wegwijzers eind vorig jaar in Middelkerke. De slimme pijlen geven informatie aan bewoners en bezoekers.

08

Benchmark De kleine Waalse gemeente Terhulpen is een voorloper in de digitale transformatie. Met hulp van de inwoners streeft ze naar een ‘Smart Village 2025’.

08-11 Actua

12

Vragen aan experts De publieke sector verdient een aangepaste dienstverlening.

er n de newslett Wat vindt u vablic Sector?

Trends Pu aak kans ing en m Geef uw men 15 duofilmtickets. de n va n éé op e/publicNL www.trends.b

www.trends.be

Nr. 35 • februari 2019 • Trends Public Sector

1

DOSSIER

BELGA IMAGES

SINT-AMANDSKERK IN ROESELARE Op vrijdag kun je er nu lokale producten kopen.

Als de kerk geen kerk meer kan blijven 22

Trends Public Sector • februari 2019 • Nr. 35

www.trends.be

Alle verhoudingen in acht genomen telt Vlaanderen veel kerken. Door de ontkerkelijking worden die almaar minder gebruikt, wat een onhoudbare situatie creëert. En dus stuurt de Vlaamse overheid aan op een toekomstvisie voor een groeiende groep kerken. ● MICHAËL VANDAMME

E

rfgoed is een huis met vele kamers. Een labyrint haast, met gangen die langs burchten, molens en tal van gebruiken lopen. En parochiekerken, waarvan er in Vlaanderen zo’n 1800 staan. “Om verschillende redenen zijn parochiekerken een interessant deel van alle gebouwen en constructies die onder de noemer ‘onroerend religieus erfgoed’ vallen”, zegt Dimitri Stevens, wetenschappelijk medewerker Onroerend Religieus Erfgoed bij het Centrum voor Religieuze Kunst en Cultuur.

“Bij het beheer van parochiekerken is de overheid het meest betrokken. Maar eigenlijk moeten onder die definitie ‘religieus onroerend erfgoed’ ook kloosters, pastorijen, ziekenhuizen, scholen en kapelletjes vallen. Maar kloosters zijn vaak in een private structuur ondergebracht en worden autonoom beheerd, zowel praktisch als financieel.”

Gemeenten moeten bijspringen

“Het statuut van de parochiekerken die beheerd worden door een kerkfabriek zorgt voor een aanzienlijke overheidsbetrokkenheid”, vervolgt Dimitri Stevens. “In regel zijn ze eigendom van een gemeente of een kerkfabriek, een instituut dat door Napoleon werd ingevoerd. Die wordt belast met de exploitatie, het onderhoud, de investeringen en dergelijke. Maar de gemeenten moeten eventuele tekorten verplicht bijpassen.

Die regeling is vrij uniek. Uit die verplichting zijn allerlei subsidies ontstaan die de Vlaamse overheid ter beschikking stelt voor restauratie van beschermde kerken en onderhoud van niet-beschermde kerken. De hele regeling heeft er ook voor gezorgd dat over het algemeen voldoende werd geïnvesteerd in de parochie kerken in Vlaanderen.”

“Die aanpak verschilt sterk van de Nederlandse waar de geloofsgemeenschappen zelf de verKatholiek reveil plichtingen en bijbehorende kosten moeten Dat Vlaanderen zoveel parochiekerken telt, dragen (zie kader Nederland gidsland). Onze heeft veel te maken met het katholieke reveil na aanpak is erg waardevol gebleken, want het de Franse revolutie. Dat verzorgde voor een patrimotaalde zich in een bouwnium dat zich in een vrij woede. Zowat de helft van degelijke staat bevindt, zeker de kerken werd in de pe als we dat met andere lan“VEEL KERKEN ZIJN riode 1801-1960 gebouwd. den vergelijken. Anderzijds EIGENDOM VAN EEN Maar de voorbije decennia heeft ook die medaille een tekende zich een omgekeerzijde.

Er worden KERKFABRIEK. MAAR DE keerde beweging af. Volgens publieke middelen aangeGEMEENTEN MOETEN de European Value Study uit wend die misschien een EVENTUELE TEKORTEN 1981 noemde nog 72 proander doel zouden kunnen cent van de Belgen zich dienen, zeker in tijden van VERPLICHT BIJPASSEN” katholiek. In 2009 was dat krapte en besparingen. Al teruggelopen tot 50 procent. blijkt uit een onderzoek van Op zich nog een ‘behoorlijk’ Belfius dat de financiële last cijfer, maar heel anders is het gesteld met de voor de gemeenten globaal genomen best meeactieve geloofsbeleving. “Het is een objectieve valt. De toelagen aan de besturen van de erevaststelling dat de kerken, ooit ontworpen voor dienst zouden zo’n 0,55 procent van de gemeengrote groepen gelovigen, op sommige plaatsen telijke begrotingen opslorpen. Maar het blijft te ruim en te talrijk zijn voor de huidige geloofseen feit dat het gebruik van openbare gelden gemeenschappen”, legt Dimitri Stevens uit. voor het onderhoud van nauwelijks gebruikte “Een slinkend aantal priesters draagt eveneens gebouwen niet meer verantwoord kan worden.” bij tot een onvermijdelijke reorganisatie van de pastorale werking en heeft dus zijn gevolgen Kerkenbeleidsplan voor het aantal parochiekerken dat bediend De conceptnota (‘Een toekomst voor de wordt.” Dat brengt ons bij de vraag naar de Vlaamse Parochiekerk’) van minister van Binneven- en herbestemming van die parochienenlands Bestuur Geert Bourgeois uit 2011 kerken. zorgde voor een keerpunt. Hij bevatte beleidslij- !

www.trends.be

www.nrbgroup.be

Nr. 35 • februari 2019 • Trends Public Sector

3

DOSSIER

HOESELT In een deel van de kerk huist een filiaal van de bibliotheek.

nen om de dialoog over de toekomst van de parochiekerken op gang te brengen en om besturen bij te staan in de neven- of herbestemming. Er werd wat gesleuteld aan het wettelijk kader, net zoals duidelijk gecommuniceerd werd over de mogelijke subsidies voor zulke projecten.

“Belangrijk daarbij is de opmaak van een kerkenbeleidsplan, dat het resultaat is van een dialoog tussen burgerlijke en kerkelijke overheden en waarin een toekomstvisie voor de parochiekerken op gemeentelijk niveau wordt uitgestippeld”,

zegt Dimitri Stevens. “Zo’n plan is trouwens een voorwaarde om voor subsidies en premies voor de restauratie en de renovatie van parochiekerken in aanmerking te komen. Meer dan de helft van de Vlaamse gemeentes heeft zo’n plan.”

Vier lijnen “De voorbije jaren werden 61 parochiekerken onttrokken aan de eredienst”, legt Dimitri Stevens uit. “Daarvan hebben er 21 een andere bestemming gekregen. Anderen bevinden zich in

NEDERLAND GIDSLAND Dat de herbestemming van kerken in Vlaanderen maar schoorvoetend op gang komt, staat in schril contrast met Nederland, waar de voorbije jaren honderden een nieuwe functie kregen. Verschillende elementen lijken dit te verklaren. Een belangrijke is de financieringswijze van de kosten die aan de gebouwen verbonden zijn. Geen kerkfabrieken bij onze noorderburen. Ook geen andere overheidsinmenging, behalve als het om een geklasseerd gebouw gaat. De geloofsgemeenschappen draaien er voor alle kosten op, waardoor de ontkerkelijking zich

4

Trends Public Sector • februari 2019 • Nr. 35

sneller financieel liet voelen. Maar er is ook een confessioneel verschil, toch voor de protestantse kerken. Alvorens een katholieke kerk een andere bestemming kan krijgen, moet men ze zijn ‘onttrekken aan de eredienst’, zoals dat kerkrechtelijk heet. Anders dan bij de protestanten is het gebouw gewijd. Voor gereformeerden zit het sacrale in de eredienst als dusdanig, niet in de infrastructuur. Wat er ook van zij, een kerk moet eerst het voorwerp zijn van een administratieve canonieke procedure. Het maakt een nieuwe bestemming niet onvermijdelijk, wel een beetje tijdrovender.

www.trends.be

WAT MET DE INBOEDEL? Veel kerken herbergen waardevolle stukken. Wat gebeurt daarmee zodra het gebouw een nevenof een herbestemming krijgt? Sommige gevallen zijn duidelijk: de stukken werden onroerend door bestemming. Ze zijn dermate verweven met het gebouw, dat verwijderen geen optie is. Maar wat doe je met pakweg relieken, beelden, kandelaars of schilderijen? “We proberen te vermijden dat die op de markt komen”, legt Dimitri Stevens uit. “Relieken gaan in beginsel naar het bisdom.

Voor het overige trachten we ze te waarderen, te selecteren, te herbestemmen of af te stoten.

Het is een cruciaal punt waar niet lichtzinnig over heen kan worden gegaan.”

een tussenfase. Je kunt vier lijnen zien in het hedendaagse gebruik van kerken. Er zijn parochiekerken die gewoon in gebruik blijven voor de eredienst en eventueel ingezet worden voor nietliturgische activiteiten, of die in aanmerking komen voor medegebruik. Denk aan de ter beschikkingstelling van het kerkgebouw voor religieuze activiteiten van andere katholieke of christelijke geloofsgemeenschappen. De Eritrees-orthodoxe gemeenschap maakt bijvoorbeeld in Antwerpen gebruik van de parochiekerk Sint-Antonius van Padua. Soms is sprake van een wijziging van de beschikbare ruimte en wordt de kerk opgedeeld. Een voorbeeld is het

box-in-boxconcept dat je al in verschillende parochiekerken ziet opduiken. Zo opende in Hoeselt deze zomer de gemeentelijke bibliotheek een filiaal in de kerk. Bij gedeeld gebruik blijft meestal een kleiner deel van het geheel in gebruik voor de klassieke religieuze bestemming.

In andere gevallen wordt de kerk volledig onttrokken aan de eredienst en komt er een heel ander gebruik van het gebouw. Vandaag is dat vooral in de sociaal-culturele richting. Maar er zijn uitzonderingen die de regel bevestigen. In Roeselare bijvoorbeeld kan je in de voormalige parochiekerk Sint-Amands elke vrijdag lokale producten kopen.” !

HOESELT Een deel van de kerk wordt nog gebruikt voor katholieke diensten.

www.trends.be

Nr. 35 • februari 2019 • Trends Public Sector

5

DOSSIER

SINT-AMANDSKERK IN ROESELARE “De voorbije jaren werden 61 parochiekerken onttrokken aan de eredienst.”

ling, zeker in vergelijking met wat in Nederland Europees toonbeeld De weg is ingeslagen, maar de overheid vindt dat gebeurt”. een ruggensteun nodig is. Sinds 2016 kunnen “Maar misschien wel het belangrijkste is dat alles in een positieve sfeer verloopt”, besluit gemeente- en kerkbesturen aankloppen bij het Stevens. “Enkele maanden Projectbureau Herbestemgeleden namen collega’s deel ming Kerken voor een haalaan een Congres in Vaticaanbaarheidsstudie. “Wordt “MISSCHIEN WEL HET stad waar ons gevraagd werd met hen in zee gegaan, dan de Vlaamse aanpak toe te lichwordt hen heel wat adminiBELANGRIJKSTE IS DAT ten. Het is beslist geen overdrijstratieve rompslomp uit ALLES IN EEN POSITIEVE ving te stellen dat we toonaanhanden genomen. De SFEER VERLOOPT” gevend zijn in Europa.

Vlaamse overheid voorziet Natuurlijk gaat de zoektocht bovendien ook in subsidies naar neven- en herbestemen premies om een haalmingen gepaard met wat disbaarheidsonderzoek te laten uitvoeren”, zegt Dimitri Stevens. 83 kerken heb- cussies, soms veel discussies (lacht). Maar uiteinben zich aangeboden bij het Projectbureau. Dat delijk zijn er erg weinig voorbeelden waar we met noemt Stevens een “bescheiden stroomversnel- grote moeilijkheden geconfronteerd worden.” ●

6

Trends Public Sector • februari 2019 • Nr. 35

www.trends.be

UIT DE PRIVÉ OOSTENDSE STARTER IARROW GEEFT INFORMATIE AAN STADSBEWONERS EN -BEZOEKERS

Slimme wegwijzers In het najaar van 2018 plaatste de start-up iArrow zijn eerste digitale wegwijzers in Middelkerke. Die moeten de communicatie tussen de stad en haar inwoners en toeristen verbeteren. ● ROEL VAN ESPEN

MIDDELKERKE De eerste stad met de iArrow-pijlen.

H

eel wat steden hebben de ambitie te evolueren naar slimme steden, met een mix van informatietechnologie, open data en het internet der dingen waardoor allerlei objecten via sensoren met het internet worden verbonden. In die context installeerde het Oostendse iArrow onlangs zijn eerste dubbelzijdige led-pijlen in Middelkerke. Die innovatieve wegwijzers kunnen 360 graden draaien en tonen informatie voor bewoners en bezoekers. De bovenste pijl toont stedelijke info, bijvoorbeeld over musea of toeristische activiteiten. Op de onderste pijl krijgen lokale handelaars de kans zichzelf te tonen.

“De digitale wegwijzers maken gebruik van geo locatie om de afstand en de tijd naar een bepaald doel weer te geven”, legt zaakvoerder Geert Simoen uit. “Ze kunnen zelfs verbonden worden aan de eigen app van een stad. Zo kan een toerist op zijn smartphone een bestemming of een traject kiezen.

Als hij de slimme pijl nadert, toont die waar hij precies naartoe moet. Ook de dienstregelingen van treinen, bussen en trams kunnen in realtime getoond worden. Al die mogelijkheden komen de beleving in de stad ten goede.”

Dynamiseren Dankzij hulp van de lokale handelaars kan iArrow het systeem gratis aanbieden aan gemeentebesturen.

“Momenteel staan er alleen palen in Middelkerke, maar het is onze ambitie in de komende jaren in heel wat Belgische en Nederlandse centrumsteden aanwezig te zijn”, zegt Simoen. “Deze vorm van digitale signalisatie kan gemeentes dynamiseren. Uiteraard is het de bedoeling te luisteren naar de behoeften en wensen die in elke stad leven en functies op maat te integreren.” iArrow is een kleinschalige bvba. Externe investeerders zijn er voorlopig niet. De digitale wegwijzers worden ontwikkeld door het Franse bedrijf Charvet, maar samen met het onderzoekscentrum imec en enkele andere partijen bedenkt de Oostendse startup nieuwe toepassingen. Geert Simoen laat zich ook bijstaan door freelancers voor de uitwerking van de IT. De plaatsing van de signalisatie gebeurt door gespecialiseerde firma’s. ●

www.trends.be

iArrow gebruiken in vier stappen 1. Download de app, zet de locatievoorzieningen aan en maak contact met iArrow.

2. Kies een rubriek: openbare diensten, winkels, horeca, optredens, city tour, fietsenverhuur, conferenties, volgende ‘beleving’ in mijn omgeving, ... Kies uw bestemming en er wordt u een kleur toegewezen. Klik op ‘follow’.

3. Stop uw smartphone gerust in uw zak.

4. Zodra u in de buurt komt, herkent de iArrow u en wordt uw bestemming in uw kleur op de pijl getoond, met aanduiding van tijd en afstand naar uw bestemming.

Nr. 35 • februari 2019 • Trends Public Sector

7

BENCHMARK TERHULPEN IS EEN VOORLOPER IN DIGITALE TRANSFORMATIE

Wie klein is, moet slim zijn De Waalse gemeenten maken werk van de digitalisering van hun administratie.

Zo kunnen ze nieuwe diensten aanbieden aan de bevolking. Terhulpen was en is er een pionier in. Het bewijs dat een ‘smart city’ niet noodzakelijk een grote stad moet zijn. ● BASTIEN PECHON

“H

et is een heel groot project. Ik kan je Veel online wel een hele dag bezighouden,” Terhulpen is een van de voorlopers in deze transformatie. Met zijn 7000 inwoners is het veeleer een glimlacht Denis Henry, de smart city manager van de Waals-Brabantse ‘slim dorp’, en het bewijs dat je niet groot moet zijn gemeente. En jawel, samen met burgemeester Isaom zulke technologie te gebruiken. Eind 2013 ontwikkelde de gemeente al het project ‘Terhulpen belle Philippot, verantwoordelijk voor handel, verenigingen, burgerparticipatie en ‘smart village’, binnen handbereik’. Iedereen kon daarmee de heeft hij meer dan een uur nodig om de digitale administratie verwittigen over sluikstorten, een gat in de weg, ontbrekende signalisatie, defecte laminitiatieven van Terhulpen op te sommen.

Maar wat is dat, zo’n slimme stad? pen, enzovoort. Alles verliep langs Het innovatiecentrum FuturoCité de BetterStreet-applicatie, ontwikTERHULPEN LEVERT HET keld door Better Company. Met definieert het als ‘een stad die nieuwe technologie gebruikt om dat project werd de gemeente BEWIJS DAT JE NIET de kwaliteit van haar dienstverlegenomineerd voor de Belfius GROOT MOET ZIJN OM ning te verbeteren, de kosten te Smart City Award 2015.

DIGITALE TECHNOLOGIE De gemeente ontwikkelde ook een verlagen en de bedrijfsvoering te verbeteren, meer mensen bij ‘e-loket’, waar iedereen informatie TE GEBRUIKEN. innovatieve projecten te betrekkan raadplegen en downloaden.

De inwoners kunnen er ook forken en zijn grondgebied economisch optimaal te gebruiken’. Dat gebeurt door mulieren downloaden die ze vervolgens ingevuld een reeks oplossingen aan te bieden zoals een naar de administratie kunnen opsturen. Sommige kunnen zelfs online ingevuld worden. Op korte smartphone-app, databases en sensoren.

ACTUA

De federale ombudsman heeft een onderzoek gedaan naar de manier waarop de fiscus betalingen int. Daaruit blijkt dat die te weinig rekening houdt met belastingbetalers met betalingsmoeilijkheden. Zij kunnen een beroep doen op een afbetalingsplan. De schuld moet dan binnen een termijn van 12 maanden terugbetaald worden.

Maar er zijn knelpunten. Zo wordt het afbetalingsplan forfaitair berekend en houdt het geen rekening met het werkelijk beschikbare budget van de

8

betaler. Er wordt rekening gehouden met specifieke omstandigheden, zoals medische kosten. Maar met de afbetaling van een hypotheeklening of een alimentatiebijdrage wordt bijvoorbeeld geen rekening gehouden. De fiscus eist ook soms bedragen die zo hoog zijn dat mensen minder overhouden dan het leefloon. Ook blijkt de communicatie tussen fiscus en betalers soms zeer stroef te verlopen. De fiscus informeert maar mondjesmaat over oplossingen om afbetalingen ordelijk te organiseren.

Op basis van deze klachten formuleert de ombudsman een

Trends Public Sector • februari 2019 • Nr. 35

aantal aanbevelingen: neem de bijzondere omstandigheden in een ruime zin mee, zoek persoonlijk contact met de betalers en hou bij vervolgingen ook rekening met de financiële gevolgen voor de betaler.

Maatwerkbedrijven kunnen komende vijf jaar 5000 extra mensen werk geven De komende vijf jaar kunnen maatwerkbedrijven, de vroegere beschutte en sociale werkplaatsen, ruim 5000 extra mensen werk bieden, blijkt uit een rondvraag van de christelijke vakbond ACV. Maar die jobs voor mensen met een arbeidsbeperking moet de overheid dan wel willen

BI

Fiscus houdt te weinig rekening met belastingbetalers in financiële problemen

subsidiëren. Zo’n baan kost gemiddeld ruim 21.500euro per jaar. Die som omvat onder meer een loonpremie en een premie voor de begeleiding van de werknemer (hoe sterker het profiel, hoe lager de premie).

Zomaar extra arbeidsplaatsen genereren zonder extra subsidies is niet rendabel voor de maatwerkbedrijven, stelt het ACV.

www.trends.be

TERHULPEN Klein, maar digitaal volledig mee met de evolutie.

343 miljoen euro zwart geld aangegeven in 2018 Vorig jaar is in ons land voor 343miljoen euro zwart geld aangegeven bij de dienst voor fiscale regularisatie. Dat is een stuk minder dan het recordbedrag van 590miljoen euro van het jaar daarvoor. Wie zwart geld aangeeft, moet een forse heffing betalen, zo’n 40 procent van de totaalsom. In 2018 werden 726 dossiers afgehandeld.

2018 beste begrotingsjaar sinds lang, dankzij tijdelijk effect Op basis van de eerste drie kwartalen was er in 2018 een klein begrotingsoverschot van 0,35 procent. Op het definitieve

www.trends.be

verklaring van goed gedrag en zeden.

Deze al bij al kleine initiatieven begonnen vervolgens te inspireren. Het gemeentebestuur besloot

resultaat voor 2018 is het nog even wachten. In 2017 bedroeg het tekort op de begroting nog 1,1 procent. Mogelijk stevent België af op het beste resultaat sinds 2007 (een overschot van 0,2 procent). Dat is wel in belangrijke mate te danken zijn aan een tijdelijk effect, meer bepaald de toegenomen voorafbetalingen van bedrijven. Die leveren de schatkist enkele extra miljarden op. Bedrijven mogen – in tegenstelling tot werknemers – zelf kiezen of ze hun belastingen vooraf betalen. Maar als ze dat niet doen, moeten ze een boete betalen. En die is voor 2018 fors verhoogd. Dus kwam er in 2018 geld binnen dat dit jaar niet langer

de staatskas zal spijzen. In 2019 zou het begrotingstekort dan ook kunnen oplopen tot 1,6 procent van het bbp.

Hoge vergoeding in provincieraad VlaamsBrabant De Vlaams-Brabantse provincieraad heeft de forfaitaire jaarvergoeding voor zijn voorzitter met een factor 2,5 opgetrokken tot 10.712,76 euro, het maximale bedrag dat het

Linda Van den Eede

BI

termijn wordt deze dienst nog uitgebreid. Dan zal het ook mogelijk zijn officiële documenten aan te vragen en direct te downloaden, bijvoorbeeld een

decreet op de provincies toelaat.

Bij een stemming hierover op vraag van raadslid Louis Tobback (sp.a) keurden de meerderheidspartijen N-VA, CD&V en Open Vld het voorstel goed. De oppositiepartijen Groen, UF en sp.a stemden tegen. Vlaams Belang onthield zich. De huidige provincieraadsvoorzitter Linda Van den Eede (N-VA) verdedigde de forse verhoging door erop te wijzen dat die vergoeding ook in andere Vlaamse provincies wordt uitgekeerd. Ze wees erop dat de beslissing al aan het einde van de vorige legislatuur werd goedgekeurd in het bureau van de provincieraad.

Nr. 35 • februari 2019 • Trends Public Sector

9

BENCHMARK

een veel meer omvattende aanpak te ontwikkelen.

In juni 2016 deed het een oproep aan de bevolking onder het motto ‘Smart Village 2025’. Het doel was: tegen 2025 vijftig nieuwe projecten opzetten.

Een vijftigtal inwoners werkten in werkgroepen op vijf thema’s: administratie, een verantwoordelijke burger, mobiliteit, duurzame ontwikkeling en handel. “Isabelle Philippot, nu onze burgemeester, was trouwens een van hen”, zegt Denis Henry glimlachend.

Burgerparticipatie Uit deze werkgroepen ontstonden verschillende projecten. Een daarvan was de ‘rustige plek’, de heraanleg van het plein tussen de kerk en het stadhuis. Door de parkeerplaatsen te reorganiseren, banken te plaatsen en meer groene ruimte aan te leggen, kunnen verkeer en voetgangers daar nu beter naast elkaar leven. Een van werkgroepen ontwikkelde de ‘Freeeria’-dienst, waarmee de burgers meubels, apparaten en andere objecten kunnen weggeven die ze niet langer gebruiken. Een andere organiseert een ‘Repair Café’, elke derde zaterdag van de maand in de kantine van het voetbalstadion. Vrijwilligers repareren er gratis gebruiksvoorwerpen.

Maar omdat niet alle burgers veel tijd kunnen vrijmaken voor zulke werkgroepen, heeft de gemeente in september 2017 een platform voor burgerparticipatie gelanceerd. Ontwikkeld door het bedrijf CitizenLab, kunnen de inwoners via die internetapplicatie ideeën voorstellen, reageren en stemmen voor voorgestelde projecten, inclusief degene die afkomstig zijn uit deze werkgroepen. Daaruit zijn al verschillende ideeën gekomen, zoals een

ISABELLE PHILIPPOT

coöperatieve supermarkt, nieuwe fietspaden, de openbare verlichting dimmen van middernacht tot 6 u 30, enzovoort.

In september 2017 lanceerde de gemeente ook de applicatie ‘Wallonia in Pocket’, ontwikkeld door de start-up LetsgoCity. Het is een platform dat openstaat voor andere toepassingen. ‘BetterStreet La Hulpe’ werd een van de eerste diensten die op de pagina van de gemeente werd geïntegreerd.

Andere zoals bus- en treinregelingen, de openingstijden van het stadhuis, lokaal nieuws, de nieuwsbrief, afvalinzamelingen, enzovoort zijn ook beschikbaar. Het is ook mogelijk om verbinding te maken met andere gemeenten die ook een eigen

ACTUA

Meer dan 500 burgemeesters en schepenen geven via de Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten (VVSG) een boodschap bij de start van de nieuwe legislatuur: we doen onze job met hart en ziel en we staan klaar voor u, maar behandel ons met respect en fatsoen. Zo niet zullen gemotiveerde mensen afhaken. Reden van de oproep: bijna de helft van de burgemeesters en OCMWvoorzitters werd al geconfronteerd met agressie, vooral verbaal (74%) en op sociale media (72%), bleek uit een VVSG-enquête.

10

Fysieke agressie komt veel minder voor (10%).

Haven Zeebrugge investeert 1 miljoen euro in brexitmaatregelen De haven van Zeebrugge investeert 1miljoen euro in maatregelen om de brexit op te vangen. Er werd een digitaal platform opgezet om de douaneformaliteiten en andere administratieve maatregelen voor de export naar het VK te vergemakkelijken. In de achterhaven komt een parking voor een duizendtal trucks, die kan dienen bij lange wachttijden of brexitproblemen. Zeebrugge is een belangrijke draaischijf voor goederenvervoer van en naar het

Trends Public Sector • februari 2019 • Nr. 35

BI

VVSG vraagt respect en waardering voor lokale mandatarissen

Verenigd Koninkrijk. Vorig jaar was bijna de helft van de goederenoverslag in de kusthaven verbonden aan het VK, 17,6miljoen ton op een totaal van 40miljoen ton. Joachim Coens, de topman van de haven van Zeebrugge, hoopt trafiek te kunnen afnemen van de Kanaaltunnel. Daar dreigen aan beide kanten van het Kanaal grote administratieve wachttijden omdat

de vervoerders door de douane moeten.

Vlaams Instituut voor de Eerste Lijn opgericht Op 14 januari werd het Vlaams Instituut voor de Eerste Lijn (Vivel) geïnstalleerd. Hiermee doet de Vlaamse overheid een belangrijke stap in de herstructurering van de eerstelijnszorg. Vivel vervult zes taken: het ontsluiten en

www.trends.be

DENIS HENRY

samenbrengen van informatie en data en die ter beschikking stellen aan alle actoren in de eerste lijn; het ontwikkelen van empirisch onderbouwde strategieën, methodieken en implementatietools voor de ondersteuning van de organisatie van de eerstelijnszorg; het adviseren, coachen, vormen en sensibiliseren van de zorgaanbieders van de eerste lijn; het stimuleren van innovatie in de eerste lijn; bijdragen tot en opvolgen van toegankelijkheid en kwaliteit van de eerstelijnszorg in het Vlaams Gewest en het tweetalige gebied BrusselHoofdstad; adviseren van de Vlaamse Gemeenschap en de

www.trends.be

GEZOCHT: PROJECTEN Het Waals Gewest doet een oproep voor projecten om de regio ‘slimmer’ te maken.

Het richt zich tot gemeenten, groepen van gemeenten of intercommunales die met behulp van nieuwe technologie instrumenten, producten of diensten willen ontwikkelen. Elke gemeente of groep van gemeenten kan een project indienen voor mobiliteit en logistiek; milieu en energie; of bestuur en burgerschap.

Intercommunales kunnen twee projecten voorstellen.

De ingediende projecten moeten minstens 25.000 euro waard zijn. Het gewest financiert de helft van dat bedrag, met een minimum van 20.000 en een maximum van 250.000 euro. Daar komt 10 procent bovenop om de gemeenten en intercommunales te ondersteunen, met een maximum van 25.000 euro.

Het Waals Gewest heeft 4 miljoen euro te verdelen. De projecten moeten uiterlijk op 31 maart om ingediend worden, de selectie wordt midden mei bekendgemaakt.

Het aanvraagformulier en de procedure staan op de website van Digital Wallonia.

Vlaamse Gemeenschapscommissie in Brussel.

Federale IT-projecten vallen stil Door de val van de regeringMichel is 26miljoen euro voor digitale initiatieven van de federale overheid voorlopig geblokkeerd. Vicepremier Alexander De Croo (Open Vld), tot voor kort onder meer verantwoordelijk voor de digitalisering van de federale overheid, was erin geslaagd het budget van het nieuwe directoraat-generaal Digitale Transformatie, een onderdeel van de federale overheidsdienst Beleid en Ondersteuning, te verdubbelen van 15 tot

30miljoen euro. Daarbovenop kwam nog eens 11miljoen euro om allerlei digitale initiatieven te ondersteunen. De bijkomende 26miljoen euro stond in de begroting van 2019 ingeschreven, maar omdat de N-VA uit de federale regering stapte, werd die niet goedgekeurd. Ook de benoeming van een nieuwe topman kan voorlopig niet.

1900 banen bedreigd bij Proximus Bij het telecombedrijf Proximus, dat nog altijd voor meer dan 50 procent in overheidshanden is, zijn de komende drie jaar 1900 banen bedreigd, maar zijn er ook 1250 aanwervingen gepland. Een herstructurering dringt zich

BI

pagina hebben gemaakt, zoals Ottignies-Louvainla-Neuve.

Vanaf eind 2016 tot eind 2017 investeerde Terhulpen 12.000 euro in deze strategie. In 2018 bedroeg dit budget 50.000 euro. “We beantwoorden ook veel oproepen voor projecten”, legt Denis Henry uit. “We ontvingen een provinciale subsidie van 200.000 euro om een pool voor elektrische mobiliteit te ontwikkelen. Het Waals Gewest heeft onlangs een nieuwe oproep voor projecten gelanceerd om gemeenten en steden almaar ‘slimmer’ te maken. Isabelle Philippot en Denis Henry verzekeren ons dat Terhulpen niet zal achterblijven, wel integendeel. ●

volgens de top van Proximus op omdat het bedrijf zich moet aanpassen aan de digitaliseringsgolf. Een aantal werknemers komt niet meer in aanmerking om mee te stappen in die transformatie, maar tegelijk zijn nieuwe specialisten nodig.

Tegen 2022 moet de herstructurering een brutobesparing hebben opgeleverd van 240miljoen euro.

Nr. 35 • februari 2019 • Trends Public Sector

11

VRAGEN AAN EXPERTS

DE PUBLIEKE SECTOR VERDIENT EEN AANGEPASTE DIENSTVERLENING De overheid past zich voortdurend aan aan de institutionele en maatschappelijke ontwikkelingen. Hoe kan een verzekeraar als dienstverlener hier optimaal op anticiperen?

EDWIN HOEVEN Head of Sales North Public, Non-Profit & Corporate Ethias

Trends Public Sector is een uitgave van ROULARTA MEDIA GROUP Meiboomlaan 33, 8800 Roeselare Gedelegeerd bestuurder : Xavier Bouckaert.

Verantwoordelijk uitgever: Sophie Van Iseghem, Meiboomlaan 33, 8800 Roeselare Voorzitter : Rik De Nolf.

Directeur magazines : Jos Grobben.

Hoofdredacteur Trends : Daan Killemaes.

Coördinatie : Alain Mouton.

Eindredactie : Frans Baeyens, Ellen Devos, Tamara Mestdagh, Wim Ver Elst.

Vormgeving : Roland Van Campenhout, Pascale Lintermans.

Werkten mee aan dit nummer : Michaël Vandamme, Jean-Louis Godet, Alain Mouton.

Nationale regie : Roularta Media, Z.1.

Researchpark 120, 1731 Zellik (Brussel) 02 467 56 11 General manager: Philippe Belpaire philippe.belpaire@roularta.be.

Dit magazine is auteursrechtelijk beschermd. Wenst u artikels te scannen, digitaal op te slaan, te drukken, meermaals te kopiëren of commercieel te gebruiken?

Contacteer Ann Soete: soete.ann@roularta.be .

Meer info over uw rechten: www.presscopyrights.be ©2016.

12

V

anzelfsprekend heeft een verzekeraar ringsportefeuille, maar ook fysiek paraat staat bij in de eerste plaats een functie als finande afhandeling van een schadedossier, wordt ciële buffer voor de risico’s die een te door de overheid als een reële meerwaarde ervagrote budgettaire impact kunnen hebren. Het feit dat het volledige verzekeringspakket ben op de betrokken overheid. Een voorbeeld is bij één verzekeraar geplaatst is, vermijdt ook disde brandpolis. Daarnaast kan een verzekeraar cussies onder de verzekeraars en heeft een posidoor het beheer van de verzekeringsportefeuille tieve invloed op de doorlooptijd van de schadede administratieve last overnemen van de overafhandeling. heid en door zijn specifieke kennis diens belanNaast de zuiver verzekeringstechnische oplosgen beter behartigen. Deze verzekeringen behosingen, ontwikkelde men de jongste jaren een ren eerder tot het algemene, traditionele groter pallet van aanvullende diensten. Ongeverzekeringspakket, zoals de auto-, hospitalisatwijfeld heeft de digitalisering van de processen tie- en arbeidsongevallenverzekering. geleid tot een verbeterde dienstverlening: onlineEen verzekeraar kan ook inspelen op specifieke preventietools voor een snellere analyse van verbehoeften die het beleid wil ontkeers- en arbeidsongevallen, de wikkelen. De verzekering van elektronische aangifte van DOOR ALTIJD TE deze risico’s kan ofwel geïntearbeidsongevallen, de rechtgreerd zijn in een ruimere verzestreekse uitwisseling van schaINVESTEREN kering ofwel in een aparte polis. debewijsstukken tussen de IN NABIJHEID, Zo kan een bestuur dat uitzondienstverstrekker en de verzeKENT DE VERZEKERAAR keraar (bijvoorbeeld attesten derlijk een tentoonstelling wil organiseren, hiervoor een aparte voor geneesmiddelen of kinesiDE NODEN VAN DE polis afsluiten. Indien een stad therapie), …. Naast de digitale PUBLIEKE SECTOR. ook over een eigen dienst met oplossingen zijn er ook andere architecten beschikt, kan dit diensten zoals slachtofferbegeopgenomen worden in de Algemene Burgerlijke leiding, bijkomende opleidingen en studies die Aansprakelijkheidspolis. Indien de overheid een de toekomstige pensioenlasten van publieke beroep doet op een privé-verzekeraar om haar overheden in kaart brengen. wettelijke pensioenen te verzekeren, bestaat hierTen slotte is er een nieuwe rol weggelegd voor voor een specifieke, collectieve pensioenverzekeeen verzekeraar die zich toelegt op de publieke ring. Een aanvullende verzekering ‘gewaarborgd sector. Door altijd te investeren in nabijheid, kent inkomen’ zorgt ervoor dat het statuut van de stade verzekeraar de noden van de publieke sector. tutaire en contractuele overheidspersoneelsleden Hij kan ook meedenken over de nieuwe uitdaginaanzienlijk verbeterd kan worden, waardoor het gen die zich aandienen door deel te nemen aan overheidsambt aantrekkelijker wordt in deze tijreflecties met de politieke of administratieve verden van schaarste op de arbeidsmarkt. antwoordelijken. Zo kan de verzekeraar een reële Dat het bewijs van een goede dienstverlening meerwaarde betekenen en deze kennis delen. slechts tot uiting komt bij de afhandeling van een Deze bijkomende service is moeilijk kwantifischadegeval, is nog altijd gedeeltelijk waar. Eén ceerbaar, maar juist in dit aspect bewijst de contactpersoon, die niet enkel aanwezig is bij dienstverlener dat hij een echte partner is van de vraagstukken over het beheer van de verzekeoverheid. ●

Trends Public Sector • februari 2019 • Nr. 35

www.trends.be