Vol. IX No. 1 June-September 2010
SO 1309 DECLARES
BORICAN NEW COC DEAN magsasampung taon na tayo. So I am calling for everybody's openness to change." Dean Borican said. When ask about her plans for higher accreditation for the college Dean Borican said she is aiming also for the college to be recognized as Center of Excellence and Center of Development in the future. "The next nautical step is to seek recognition higher than level III". Dean. Borican added. But According to her before the college gets the level IV accreditation which is institutional recognition the other programs of the university should reach the level III status first. Regional and International tie ups with other institutions were also included in the plans of the new COC head.
The Polytechnic University of the PhilippinesCollege of Communication(PUP-COC) has a new Dean under the leadership of Professor Angelina E. Borican. Borican started her first day as Dean last August 11 through virtue of Special Order (SO) no. 1309 series of 2010 dated July 28 this year as an Acting Dean. In an interview with The Communicator, Borican said that the Acting Dean status and its duration will be up to PUP President Dr. Dante G. Guevarra’s decision until further notice. However, all responsibilites and authority under the COC dean’s jurisdiction falls under Borican. SO 1309 signed by the PUP President is also in pursuant to the provisions of section 4(g) of RA 8292 an Act Providing for Uniform Composition and Powers of the Governing Boards, the Manner of Appointment and Term of Office of the President of Chartered State Universities and Colleges and for other purposes most commonly known as the Higher Education and Modernization Act of 1997 and by virtue of Board Resolution no. 539 series of 2007.
BORICAN'S BACKGROUND
Dean Borican started her career in PUP in 1998 where she started as part time instructor. After three years she became full time professor. She also serves as faculty assistant at Public Affairs Office before she became Head of Research Extension and Linkages Office then she became the Chairperson of the Department DEANSHIP TRAIL of Journalism. After two years as DOJ chair she In an interview, Dean Borican told the process became Director of Research Management before she was designated as Dean of COC. According to her, the Vice President Smooth Transition: Dean Angelina Borican together with former COC Dean Dr. Office under the Office of the Vice President for Academic Affairs issued a memorandum Robert Soriano pose for posterity during the convocation held at Bulwagang for Research and Development and then became the Chief of Staff under the Office of calling for a nomination of the next dean Balagtas last August 18. (Photo by COC-Quadro) the President. because the term of Dr. Robert Soriano; former was forwarded by the COMELEC to the Vice President Dean Borican is a BA Journalism cum laude COC dean has already ended. for Academic Affairs (VPAA) the VPAA then made an graduate at the University of the Philippines-Diliman. She Dr. Soriano then called for a faculty meeting endorsement of the result to University President who also finished her Master in Business Administration at the last July 1 for the nomination and for the faculty to vote made further evaluation. same university. for the next dean. Prof. Mila Dela Costa; COC Faculty Club As of now, she is taking her Doctorate degree in President took in charge in the nomination and served as BORICAN'S PLANS FOR COC Education Management at PUP Graduate School. COMELEC. According to the new Dean one of her priorities is the "Let's all keep our communication lines open. Among the nominees are Dr. Maria Lourdes comfort of the students. Adding of sections in different Let's promote and be the leaders in promoting access to Garcia; former Dean of COC, Prof. Edna Bernabe; programs of the college is included in her plans. She also information by being transparent on both ends." Dean Chairperson Department of Broadcast Communication, stressed that she wants the Communication Research Borican added. and Prof. Borican who is the Chief of Staff under the Office program to be a department. Renovation and upgrading of of the President at that time. facilities in the college are also her concern. Out of the three nominated COC faculty, Prof. "We all know that the College is undergoing by Demetrio Ragua Jr, Lalaine Panganiban & Nathaniel Borican got the highest number of votes. The result change right now. Change in leadership, change dahil Silvano with reports by Jordeene Sheex Lagare
PNoy bares plan in SONA 2010 “No corruption, No poverty.” This was the battlecry of President Benigno Aquino III on his first State of the Nation Address last July 26 at the Batasan Pambansa. Reported deficits of the Arroyo administration regarding misspent funds amounting to 1.54 billion posed as an icebreaker in Aquino’s speech, leading to the establishment of an Executive Order. Aquino issued the “Truth Commission” to probe on allegations and scandals pressed on the former President Gloria Macapagal Arroyo. The President appointed former chief Justice Hilario Davide to head the said team. On his economic concerns, Aquino backed the Run-After-Tax-Evaders Program (RATE) as a move to curtail tax evasion cases and hit this year’s target budget. In his speech, Aquino eyed
Taking the lead in promoting access to information
by Patrick John Jucutan
the transfer of Government Owned and Controlled Corporations (GOCC’s) to private ownership in order to shoulder the budget of public facilities. He also stressed his intention to resolve the extralegal killings involving Francisco Baldomero, Jose Daguio, Miguel Belen, and other victims. As compromise to build ties with left-leaning groups, Aquino reiterated plans of holding peace talks with CPP-NPA. Simultaneous reactions from youth, workers, and human rights activists voiced out their concerns on nearby pedestals. However, in pursuit of everyone’s eagerness to build a better nation, the Congress patented their “Contra-SONA” to fill up the hanging questions that Aquino left. with reports Eusebio Bron III Majalyn Flores Darryl James Opinaldo
COC celebrates 9th year anniversary
by Aljomar Amsah Ariel Sese Justin Posas 5 held at Ninoy Aquino Learning and Resource Center (NALRC), Bulwagang Balagtas. COC Idol Season 5 had three major parts; first, movies’ sound track in which contestants sang the song of their picked movie. Then songs by the APO Hiking Society under OPM hits were sang by the five contenders. Finally, the twelve hopefuls were reduced to five to make it to the final countdown. Marou Louise Cruz (BBrc3-2) topped the season 5 competition as Champion, Joanna Marie Villarias (BBrc1-1N) clinched the 1st place, Joanna Joy Villanueva (BBrc3-3D) won the 2nd place, Camille Ruth Fortun (BBrc3-4) got the 3rd place and Roni Benaid (BBrc2-1D) bagged the 4th place.
College of Communication students livened up the COC Community as they shared a plethora of talents in celebrating COC’s 9th founding anniversary with this year them being, “Taking the lead in promoting access to public information” last August 17-20. Freshmen and sophomores boomed the first day of weeklong celebration as they rampaged their Kid Mascots from the COC Campus to PUP main campus and held their Speech Choir Competition at Freedom Park subsequently. Meanwhile, COC campus was colored with various booths; Interactive Music Booth (COMMSOC), Dedication Booth (Viva Voce), Warzone (Broadcircle) and Dance Revo (Movers and Motion). Juniors proved their abilities as they dominated the Amazing Race organized by Second Day: COC hails new dean Communication Society. At the end of the race BBRc 3-4 emerged as the champion. Following the undisputed cheers within COC was the formal turn-over of deanship COC Idol Season 5 to Professor Angelina Borican by her predecessor Dr. Robert F. Soriano during the convocation held COC Ensemble showcased the at NALRC, Bulwagang Balagtas. COCian’s singing talents as they marked another Among the professors who witnessed the transfer of milestone for having this year’s COC Idol Season Continued on Page 2
2
Vol. IX No. 1 June-September 2010
NewS
COCians attend 5th COMGUILD conference
COC Freshmen Orientation 2010
by: Mary Grace V. Mora
Almost 1600 participants from 57 colleges and universities, including the Polytechnic University of the Philippines - College of Communication, joined COMGUILD's 5th Annual Conference of Journalism and Mass Communication Students held August 1 at the AFP Theater, Camp Aguinaldo, Quezon City. The conference presented several media practitioners from various areas of specialization who shared their knowledge and experiences to communication students in line with the theme: “Pursuit of Mass Media towards Responsible Broadcast Journalism”. Mr. Doland Castro, veteran reporter of ABS-CBN, tackled points relevant to responsible journalism; Mr. Jeremy Torr, managing editor of Discovery Channel Magazine, flew all the way from Singapore to relate how it is to manage a prominent science magazine; Ms. Sandra Aguinaldo, reporter and documentarist of GMA 7, shared the basics of documentarymaking; and Ms. Mariz Umali, news anchor of GMA 7/QTV 11, discussed the makings of an effective broadcast journalist. COMGUILD Center for Journalism, a non-profit, non-government, and non-partisan organization, is also an award-giving body which recognizes people of exemplary performance in the mass media. This year's Best Male and Female Field Reporter awardees were Mr. Anthony
BBRC dominates COC Idol ‘10
by Karen Balmes Zephora Jane Lingahan
Broadcast Communication students dominated the 2010 edition of COC Idol as they bagged every award in the said contest. As part of COC’s 9th founding anniversary, COC ensemble displayed their five-year singing competition known as COC IDOL last August 19. Professor Clarita Valdez-Ramos welcomed the audience and introduced the judges on her opening remarks. An opening production was performed by the twelve contestants and COC Idol champions from seasons 1 to 4. The COC IDOL Season 5 had three parts; movie soundtracks where contestants (From Page 1 : COC celeb...)
deanship was Dr. Rustica Carpio, the pioneering dean of COC and Vice president for Research and Extensions, Dr. Pastor Malaborbor. Mr and Ms COC 2010 COCian’s wowed the crowd as they competed with beauty and brain for this year’s Mr and Ms COC. Luisito Antonio Santos and Jessica Liza Salanguit secured the throne as the Mr and Ms COC 2010. Benjamin Joseph Ragos and Kristine Joy Nebres were hailed as the 1st runners-up while David James Telan and Jane Abigail Lopez copped the 2nd runners-up. Not to be undone, Dan Christian V. Bacanes and Bettina Yesmaia Lourdes Cuenca clinched 3rd runners-up whereas Nhorvin Reyes and Mary Rhaizza de Ocampo turned 4th runners-up respectively. Third day: Dazzles with shine and glamour COCians set another milestone in celebrating the much-awaited Sikat Awards 2010 held at Ninoy Aquino Learning and Resource Center, Bulwagang Balagtas last August 19. The ceremony showcased the remarkable talents and skills of COCians as they declared the winners in various festivals and competitions. The Revenge Party A party ended the week-long celebration of the COC Founding Anniversary where representatives from different organizations showcased presentations ranging from song numbers to dance performances. Selected members from every COC based organization were even given a stint at the catwalk. Finally, students got the chance to party until 10:00 pm to finish the college week with a bang. Reports by: Mayette Nicholas Maleen Cristobal Daniel Mark Natividad
OpinioN
Hall of Fame: GMA 7 Anchor Ms Mel Tiangco receives award as first COMGUILD Hall of Famer. (Photo by COC-Quadro)
Taberna and Ms. Ina Reformina of ABS-CBN respectively. Ms. Karen Davila was awarded this year's Most Outstanding Female News Presenter, while Mr. Ted Failon was recognized as the Most Outstanding Male News Presenter. Ms. Mel Tiangco, after bringing home the Most Outstanding Female News Presenter for three times, was given COMGUILD's first Hall of Fame award. "I'm very appreciative for the overwhelming response from different schools all over the country. It just shows that many students are really willing to learn from the veteran speakers that we had," said Ms. Zhandra Norte, COMGUILD conference chairman. The whole-day event was hosted by Ms. Bernadette Reyes of GMA 7 with Mr. Joey Villarama of ABS-CBN for the first half of the day. He was replaced by Mr. Raffy Tima of GMA 7 for the second half. sang the theme song of their selected movie. Also, contestants took on the hits of the APO Hiking Society. and finally, among the twelve contestants, only five contenders made it to final countdown. After the three performances, Marou Louise Cruz (BBRC 3-2) was hailed as Champion, Joana Marie Villarias (BBRC 1-1N) 1st runner up, Jonna Joy Villanueva (BBRC 3-3D) 2nd runner up, Camille Ruth Fortun (BBRC 3-4) 3rd runner up and Roni Benaid (BBRC 2-1D) 4th runner up. COC Idol is an annual singing contest held by COC Ensemble that seeks to discover a new breed of singers in the college. with reports: Renard Cabutin
Fight goes on for PUP 3 Student Leaders Cheysser Soriano, Sentral na Konseho ng Mag-aaral President (SKM), Elvin Rillo of Kabataan Partylist-PUP Chapter and Abriel Mansilungan, also known as the PUP 3 are charged with Malicious Mischief by Leonardo Coquilla PUP Security Chief at Manila Police District (MPD). The charges were grounded on the of throwing and burning of old chairs at the PUP Main Campus despite an apparent lack of evidence to tell whether three are responsible for doing such act. Rillo said that they do not have to present any evidence in court against the said accusations citing that they were merely standing at the gate with their megaphones during the incident. The PUP 3 asked for voluntarily donations from students for them to be able to bail out with a fine amounting to fifteen thousand pesos and conducted a signature campaign to support them. “It’s not only our fight but a fight of every iskolar ng bayan” said Rillo. Soriano added that they voluntarily surrendered but have not admitted anything about the pressed charges and were ready to face the administration. According to Abriel Mansilungan the case filed against them may be dismissed if PUP President Dante Guevarra gives Coquilla the order to withdraw the case. PUP 3 also stated that the case filed against them is just a front for Guevarra’s administration to interfere with the actions regarding the president’s request to the Commission on Higher Education (CHED)
College of Communication first year students had their Freshmen Orientation last June 25 at the University Theater with the theme COC: Switching Lives, Changing Perspectives. The program started with a prayer led by Jonas Gregory Perez of BCR 2-1, followed by the opening remarks from then COC Dean, Dr. Robert F. Soriano. COC organizations and institutions were also given time to introduce and present their backgrounds, achievements and agendas. On the later part of the program, COC Pep Squad kicked off the stage with their performance followed by the presentation of Prof. Edna Bernabe, Dept. of Broadcast Communication (BBrC) Chairperson. Prof. Bernabe introduced their faculty members, followed by Prof. Cherry Pebre, Department of Journalism (BJ) Chairperson with a presentation showcasing the department’s achievements brought about by its alumni. While Prof. Racidon Bernarte, Communication Research Program Head shared the program’s first achievement with the graduation of its pioneer batch of BCR students especially since it is a new program in the College of Communication. Later on, COC’s Movers and
SIKAT Awards 2010, flaunts prestige and glamour
Once again COC students proved their talents and skills after gaining recognition at the Sikat Awards; COC’s annual awards night, held at the Bulwagang Balagtas on August 19. Teatro Komunikado and Prof. Mila Dela Costa organized the prestigious event with dance and song numbers performed by Teatro Komunikado, COC Ensemble, and Movers and Motions. Several contests were held prior to the Sikat Awards and winners were given acknowledgement accordingly. The Journalism Department held two competitions one of which was the Journalism Photo Festival. Paul Timothy Lavado (BJ 3-1D) won 1st place while Juvy Ann Dacasin (BJ 3-1D) and (Adrian Ocampo BJ 3-1D) won 2nd and 3rd place respectively. Another is the Journalism Magazine Festival. Healthssence won the Best Magazine Layout whereas Wearhouse got the Best Magazine Cover. Joyce Santos (BJ 3-1N) considered as the Best Magazine Writer of the year. For the Best Magazine Award, Wearhouse won the 1st place as Healthssence and Von Voyage got the 2nd and 3rd place correspondingly. For the Kids Mascot Parade, 1st place was awarded to Yahoo Mail (BBrC 2-1D) while Friendster (BJ 1-1D) and Tabloid (BBrC 1-1N) won 2nd and 3rd place. In the Speech Choir Competition, BBrC 2-3 got 1st place, 2nd place was given to BBrC 2-1N and 3rd place went to BJ 2-1D. The Broadcast Communication Department held three Festivals one of them was the Music Video Festival. Alasais Production received the Best Musical Arrangement. Ronnie Benaid was declared as composer of the year and the Production of the year was given to Eye Shot Production. For the Music Video of the year, ‘Kulileng’ of Ala-sais Production got the 1st
to extend his term as PUP president. The said student leaders wanted to inform the PUP community that the case filed against them is a psychological war to prevent students from joining mobilizations. The three addressed Dr. Guevarra to stand for his responsibilities and act for the students instead of implementing antistudent policies and repressing institutions in the academe.
by Jessica Cura Mayette Nicholas Rose Valle Jaspe
Motions heated up the dance floor with their dance number before the respective program heads – Prof. Bernabe(BBrC), Prof. Pebre(BJ), and Prof. Bernarde(BCR) - answered the questions asked by the freshmen students regarding the college uniform, I.D., and other concerns through an open forum. This year’s freshmen orientation looks forward for an even better COC faculty and students in promoting excellence not just for the college but for the whole PUP community. After the program, each department had their own orientations to further address their students’ concerns.
Editorial
by Aljomar Amsah Justin Posas
Pasan Ko ang Dalawa pang Taon
For the First Time: COC freshmen hold their General Assembly in the University Theater. (Photo by Maricris Faderugao)
place while ‘Mulat’ of Link Production and ‘Kung iisipin muna’ by eyeshot Production won 2nd and 3rd place. Dave Gatdula (BBrC 4-1N) received the Best Actor award and the Best Actress was given to Elfreide Jane Anilipod (BBrC 4-1N) in the CETV Festival. In addition, the Best Set Design went to LikaWikaMahika (BBrC 4-1N) and the Best Director was awarded to Leo Nicolas Nunag (BBrC 4-1N). For the Best Concept Paper, Taympers (BBrC 4-1D) made it into 1st place, Mi Ultimo Hero (BBrC 4-1N) got 2nd place and LikaWikaMahika (BBrC 4-1N) won 3rd place. For the Best CETV Program, Taympers (BBrC 4-1D) won 1st place LikaWikaMahika (BBrC 4-1N) and Mi Ultimo Hero (BBrC 4-4D) got 2nd and 3rd place respectively. Under the Best CETV Production, Taympers (BBrC 4-1D) got the 1st place, LikaWikaMahika (BBrC 4-1N) got 2nd, and Juan Tooth Three (BBrC 4-3D) got 3rd. For the Drama Festival. ‘Separastes’ (BBrC 3-1D) was awarded with the Best Poster while ‘Kinang ni Khalim’ (BBrC 3-4D) had the Best Set Design. Other awards were Best Technical Execution and Best Original Story which ‘Kinang ni Khalim’ (BBrC 3-4D) both bagged. The Best Actor award was given to Ron Gohel (BBrC 3-4D) , Best Actress award to Katherine Nobleza (BBrC 3-1N), Best Supporting Actor to Neil Martin Cruz (BBrC 3-4D), Best Supporting Actress to Krizzete Guttierrez (BBrC 3-1D), Best Direction went to ‘Kinang ni Khalim’ (BBrC 3-4D), Best Play Production, 1st place Kinang ni Khalim’ (BBrC 3-4D), 2ndplace ‘Separastes’ (BBrC 3-1D), 3rd place ‘Engkantwins’ (BBrC 3-3D). by Charina Claustro Joanalisa Diones
ERRATUM
The Communicator would like to apologize for several errors which can be seen on the previous magazine issue (Vol. 8, No. 2) In the news article entitled “Pebre is the new DOJ Chair; bares plan“ by Ma. Cristina Naga, Prof. Pebre was appointed as Chairperson of the Department of Journalism effective as of February 2010. Prof. Pebre is a regular professor of COC not a faculty assistant for the college but was rather a faculty assistant for the Office of the Vice President for Academic Affairs before being appointed as Chairperson of DOJ. - Editors
Patuloy ang paghingi ng mamamayan ng tugon sa mga sigaw sa de kalidad na edukasyon at kamakailan lang ay may isinagot na ang pamahalaang Aquino. Iyon nga lang ay nakapagtataka at nagkamali yata ng pagkakaintindi ang mga nakaupo sa itaas. Hindi ba’t magkaiba ang ibig sabihin ng karagdagang kalidad at karagdagang taon ng pag-aaral? Sa nakaraang State of the Nation Address ni Pangulong Benigno Aquino III noong ika-26 ng Hulyo p ay nabanggit na niya ang pangangailangang makipagsabayan ng Pilipinas sa global standard ng edukasyon kung saan labingdalawang taon ang kinakailangan ng estudyante upang makapagtapos ng hayskul. Sa pagkakaupo
ni Bro. Armin Luistro bilang panibagong kalihim ng Department of Education ay lalong naging matunog sa midya ang mga usapin ukol dito. Tinawag ang binabalak na programang ito na K plus 12 o Kindergarten plus 12 at iaanunsyo umano ang mga plano, badyet at timeline sa ika-5 ng Oktubre. Ayon kay Sec. Luistro ay hindi lamang layunin ng programang madagdagan ng dalawang taon ang pag-aaral kung hindi pati na rin ang kalidad nito. Ang realidad ay labingwalong taong gulang ang edad kung saan maaring magtrabaho ng legal ang isang Pilipino, ngunit ang isang nakatapos ng hayskul ay hindi pa agarang makakapagtrabaho. Layunin ng K plus 12 ihanda ang mga nagsitapos ng basic education para sa pagtratrabaho. Subalit sa likod ng binigay na solusyon ay may natatagong balakid sa tunay na pagsulong ng edukasyon ng bansa. Unang-una, sa kasalukuyang kalagayan at mga gastusin sa pag-aaral pa lamang ay hindi na kayang pag-aralin ng ibang mga magulang ang kanilang mga anak. Imbes na dagdag-kaalaman para sa anak ay dagdag-pasanin ang kahulugan ng dalawa pang taong ilalagi ng mga estudyante sa paaralan lalo na’t kung sa kalagitnaan ng pag-aaral ay hindi na makayanan ang pagtutustos nito. Kung sakali namang makapagtapos ng hayskul ay mabibigyan ng pagkakataong mamili ang mga estudyante na ipagpatuloy ang kolehiyo o magtrabaho. Dahil halos labingwalong taong gulang na ang isang makakatapos ng K plus 12 ay maari na itong maghanapbuhay sa halip na ipagpatuloy ang edukasyon. Ang tanong: kung sakaling handa na nga ang isang hayskul gradweyt upang magtrabaho sa tulong ng panukalang programa, may kasiguraduhan bang magiging empleyado ang bata? Nakakatawang isipin na ang karamihan ng trabahong makikita sa classified ads ay may kakabit na “must have work experience”. Kung ngayon
pa lang at maraming mga gradweyt ng kolehiyo na ang hindi makapaghanap ng trabahong angkop sa kurso nilang tinahak, paano pa kaya ang mga nakatapos lamang ng basic education? Kung sakali mang makapaghanap ng trabaho ang isang hindi nakapagtapos ng kurso sa unibersidad o kolehiyo kadalasan ito ay kontraktwal o walang kasiguraduhan di tulad ng mga tinatawag na career jobs. Galing mismo sa DepEd ang mga istatistikang 16% lamang ng mga mag-aaral ng kolehiyo ang nakakatapos nito. Ang layunin ng panukalang programa ay para sa natitirang 84% na hindi nakapagtapos ng kolehiyo. Kung tutuusin ay mabuti ang layunin ng DepEd sa pag-iisip ng solusyon sa isang worst-case scenario, ngunit hindi kaya’t mas matatawag na tunay na kaunlaran ang subukang itaas ang porsyento ng mga makakatapos ng kolehiyo at makakapaghanap ng de-kalidad na trabaho kaysa sa pagtitiyaga sa kontraktwal? Malamang ay naririndi na ang mga estudyante ng mga pangpribadong unibersidad sa paulit-ulit na pagsigaw ng mga mag-aaral ng SUC’s o State Universities and Colleges para sa dekalidad na edukasyon. Marahil ang iilan sa kanila ay nagtataka kung bakit kailangan pang manghingi ng karagdagang pondo mula sa gobyerno gayo’y sa pagkakaalam nila ay sustentado naman ang mga State U. Hindi rin malayong maging pabor ang mga nakakataas ang kalagayan sa lipunan sa karagdagang dalawang taon kung matutustusan naman nila ang gastusin. Ang pinakamalalang maaring sabihin ng mga may-kaya ay “Dalawang taon pa? Nakakatamad namang mag-aral.”, samantalang ang ilang mag-aaral sa pampublikong paaralan ay nangangamba sa araw-araw kung siya’y may ibabaon o makakain pa. Pero ano nga naman ba ang kinalaman ng mga SUC’s sa tangkang pagdaragdag ng dalawang taon pa sa
POINT OF VIEW Serve the students, seek the truth The Official Student Publication of the PUP College of Communication PUP College of Communication Building, NDC Compound, Anonas St., Sta. Mesa, Manila MEMBER
College Editors Guild of the Philippines (CEGP) Alyansa ng Kabataang Mamamahayag (AKM-PUP)
Email coc.dakom@yahoo.com
Website www.dakom.tk
Editorial Board 2010-2011 Editor-in-Chief : Kier Gideon Paolo Gapayao Associate Editor : Demetrio Ragua Jr Managing Editor : Lalaine Panganiban News Editor : Patrick John Jucutan Feature Editor : Kit Isaiah Bernal Community Editor: Nathaniel Silvano Culture Editor : Emilyn Nunez Literary Editor : Mary Grace Mora Graphics Editor : Maui Irene Felix Senior Staff Zephora Jane Lingahan•Aldrin Rick Urbino•Karen Balmes•Aljomar Amsah•Ariel Sese•Justin Posas•Maria Fatima Castillo•Maria Cristina Naga•Maria Cristina Bustarde•Stephanie Bas•Raquel Caneo Staff Writers: Jessica Cura•Mayette Nicholas•Jobelyn Bonifacio•Darryl James Opilnado•Charina Claustro•Rose Valle Jaspe•Stephen James Ramos•John Rafael Pagallamman•Joanalisa Diones•Gliselle Ann Reano•Majalyn Flores•Eusebio Bron III•Daniel Mark Natividad•Maria Anna Presleen Cristobal•Raffy Bibera•Arianne Castro•Renard Bryan Cabutin•Laurice Aquino•Marnold Lopez•Jordeene Sheex Lagare Artists: Photographer: Layout Artists L
Joecen Dalumpines Mary Ann Villaflores
Maricris Faderugao Maui Irene Felix Dianne Stephanie Pineda
Vol. IX No. 1 June-September 2010
Ang Pagsulong ng Freedom of Information Demetrio Ragua Jr. “The right of the people to information on matters of public concern shall be recognized. Access to official records and to documents and papers pertaining to official acts, transactions or decisions as well as to governments research data used as basis for policy development shall be afforded the citizen, subject to such limitation as may be provided by law.” – Art. 3 Sec. 7 Bill of Rights 1987 Constitution. Ang mga katagang ito na nakasaaad sa ating konstitusyon ang naging batayan upang ipanukala ng Kongreso at Senado ang House Bill 3308 at Senate Bill 3732 o mas kilala sa tawag na Freedom of Information Act (FOI). Sa loob ng halos siyam na taon ay pinagdebatehan ang naturang panukalang batas. Panukalang batas na halos kasing tanda na ng panunungkulan ni dating Pangulong Gloria Macapagal Arroyo. At matapos nga ang halos siyam na taon ay narating di ng FOI ang yugtong kailangan na itong ratipikahan upang maging isang ganap na batas ay saka naman ito ibinasura ng mga traydor na kongresista kuno. Nitong nakaraang Hunyo 4 ay sinayang at tinraydor ng nakaraang 14th Congress sa pamumuno ni Former House Speaker Prospero Nograles ang taumbayan dahil sa hindi pagkakaratipika ng FOI. Napakahalagang malaman ng bawat estudyante at ng bawat mamamayan ang halaga ng FOI kung ito sana ay naipasa at naging batas. Sa pamamagitan kasi ng FOI ay mas mapapadali ang paghingi ng mga pampublikong dokumento tulad ng Statement of Assets and Liabilities o SALN. Nakasaad sa nasabing panukala ang pag aatas nito sa lahat ng sangay ng pamahalaan na tumugon sa mga request na ukol sa access to information sa loob ng itong araw. Ang hindi pagtugon ng bawat ahensya sa nasabing mga request na walang kaukulang balidong rason ay magbubunsod upang makasuhan ng kasong kriminal at administratibo ang mga opisyal ng gobyerno na lalabag dito. Napakalaking tulong sana ng FOI hindi lang sa media kundi sa isang bansa na tulad ng Pilipinas na lugmok sa kahirapan dahil sa talamak na korupsiyon sa gobyerno. Malinaw na tinraydor, binastos at nilinlang ng napakaraming mambabatas sa nakalipas na 14th Congress ang mga mamamayan sa hindi nila pagdalo ng session dahilan para mawalan ng quorum.
3
elementarya’t hayskul? Sa pagpapatupad ng K plus 12 ay malaking ang posibilidad na imbes na tumuloy sa pag-aaral sa isang State U tulad ng PUP ay magtrabaho na lamang o hindi kaya’y sa hayskul pa lang ay hindi na matustusan ang pag-aaral. Sa kabilang banda ay mabuti ang karagdagang kaalaman para sa mga magaaral. Sino nga naman ba ang gugustuhing mangulelat ang Pilipinas sa sistema ng edukasyon ng mundo? Nagkataon lamang na hindi pa ngayon ang tamang panahon. Maaring sabihing nila’y kung hindi ngayon ay kailan pa? Ang sagot nating mga iskolar ng bayan ay ito; kung kailan sapat na at hindi kulang, at kung kailan ang edukasyon ay karapatan at hindi pribilehiyo. Maaring sabihin nilang hindi ito tuwirang sagot. Ngunit kailan ba tayo nasagot ng tuwiran ng pamahalaan sa ating paghingi ng badyet na siya namang nakasaad na pangunahing prayoridad ng konstitusyon? Sa ngayon ay mas mabuting bigyang tuon ang kasalukuyang sistema ng edukasyon na kung hindi naghihingalo o kulang ang mga pasilidad sa mga paaralan ng Pilipinas kaysa dagdagan pa ang gastusing maari namang ipagpaliban. Marami pang ibang mga paaralan ang kulang ng mga upuan, silidaralan at maging mga guro. Kung ang mga pangunahing pasilidad ng lahat ng mga eskwela pa lang ay hindi pa mabigyangpansin, hindi kaya’t makakasagabal pa ng pagsulong ng edukasyon ang nasabing programa ng Deped? Ngunit hindi angkop sa ating katanungan. Ang hanap natin sa ngayon ay kalidad, hindi karagdagang taon. Sa ating pagkauhaw ay nanghingi tayo ng makakapawi sa tuyong lalamunan, ngunit ang iniabot nila ay tinapay. Sabi nila; “Nauuhaw ka hindi ba? Heto ang tinapay, mas kailangan mo ito kaysa sa tubig.” Mahusay. Napakahusay. Nasaan ang pag-iisip? Nasaan ang pagbabago? Ito ba ang tuwid na daan?
Sa mga naging hakbang na ito ng kongreso , lalo lamang nilang pinatunayan na hindi nila prayoridad ang mga mamamayan. Nakakahiya din lalo na ang halatang sabwatan nina Nograles at Camiguin Representative Jesus Romualdo na siyang humarang sa ratipikasyon ng FOI at nagpasaring pa sa media na atat ito na maipasa ang FOI ngunit tinututulan naman nito ang Right of Reply Bill. Sa puntong ito ipinakita lamang ng mga kaalyado ni dating Pangulong Arroyo ang garapalang paghadlang nila sa karapatan ng bawat mamamayan. Hanggang sa mga pinakahuling mga araw ng nakaraang administrasyon ay ibinandila nito na wala sa kanilang prayoridad ang demokrasya at karapatan ng bawat Pilipino at sa halip ay ang katasilan sa bayan at ang busugin ang kanilang mga pangunahing interes ang kanilang adyenda. Sa loob ng halos siyam na taon ay naging bingi at bulag ang Kongreso at naging sunud sunuran ito sa amo nilang si PGMA. Sa hanay ng Kolehiyo ng Komunikasyon matapos maibasura ang FOI noong Hunyo ay tila nakakuha naman ng mga kakampi ang mga nagsusulong para sa nasabing panukala. Nitong nakalipas na buwan ng Agosto kasabay ng 9th Founding Anniversary ng ating kolehiyo ay ginamit naman natin ang temang Taking the lead in Promoting Access to Information. Isang kongkretong hakbang ito para sa muling pagbangon ng FOI. Hindi maikakila na marami pa din sa atin ang hindi alam ang nasabing panukalang batas. Sa pagpasok ng administrasyong Aquino sa pamahalaan ay naglakip ito ng pangako na isusulong nito ang FOI sa 15th Congress. Bagay na ating dapat na bantayan at singilin sa kasalukuyang liderato ng bansa. Dapat na masertipikahan bilang isang urgent bill ang FOI upang mas mapabilis pa ang pagpapasa nito sa kongreso. Bilang mga masscom students, tinatawagan tayo ng ating panahon para makialam, lumahok at lumaban. Bilang mga susunod na alagad ng midya inihahakbang ng kolehiyo ang mga paa nito nang pasulong sa isang bagong laban para sa isa sa ating mga karapatan. Napatay man nila Nograles at mga kasapakat nito sa Mababang Kapulungan ng Kongreso ang FOI hindi tayo dapat tumigil sa pangangalampag sa bagong administrasyong Aquino upang igiit ang ating mga karapatan. Karapatan na maliwanag na ginagarantiyahan ng mismong Saligang Batas. Sa pagsulong ng ating kolehiyo para sa FOI bitbitin natin at lagi nating tandaan ang mga katagang ALAGAD NG MIDYA TUMINDIG AT LUMABAN PARA SA TUNAY NA KARAPATAN AT KALAYAAN.
2
Vol. IX No. 1 June-September 2010
NewS
COCians attend 5th COMGUILD conference
COC Freshmen Orientation 2010
by: Mary Grace V. Mora
Almost 1600 participants from 57 colleges and universities, including the Polytechnic University of the Philippines - College of Communication, joined COMGUILD's 5th Annual Conference of Journalism and Mass Communication Students held August 1 at the AFP Theater, Camp Aguinaldo, Quezon City. The conference presented several media practitioners from various areas of specialization who shared their knowledge and experiences to communication students in line with the theme: “Pursuit of Mass Media towards Responsible Broadcast Journalism”. Mr. Doland Castro, veteran reporter of ABS-CBN, tackled points relevant to responsible journalism; Mr. Jeremy Torr, managing editor of Discovery Channel Magazine, flew all the way from Singapore to relate how it is to manage a prominent science magazine; Ms. Sandra Aguinaldo, reporter and documentarist of GMA 7, shared the basics of documentarymaking; and Ms. Mariz Umali, news anchor of GMA 7/QTV 11, discussed the makings of an effective broadcast journalist. COMGUILD Center for Journalism, a non-profit, non-government, and non-partisan organization, is also an award-giving body which recognizes people of exemplary performance in the mass media. This year's Best Male and Female Field Reporter awardees were Mr. Anthony
BBRC dominates COC Idol ‘10
by Karen Balmes Zephora Jane Lingahan
Broadcast Communication students dominated the 2010 edition of COC Idol as they bagged every award in the said contest. As part of COC’s 9th founding anniversary, COC ensemble displayed their five-year singing competition known as COC IDOL last August 19. Professor Clarita Valdez-Ramos welcomed the audience and introduced the judges on her opening remarks. An opening production was performed by the twelve contestants and COC Idol champions from seasons 1 to 4. The COC IDOL Season 5 had three parts; movie soundtracks where contestants (From Page 1 : COC celeb...)
deanship was Dr. Rustica Carpio, the pioneering dean of COC and Vice president for Research and Extensions, Dr. Pastor Malaborbor. Mr and Ms COC 2010 COCian’s wowed the crowd as they competed with beauty and brain for this year’s Mr and Ms COC. Luisito Antonio Santos and Jessica Liza Salanguit secured the throne as the Mr and Ms COC 2010. Benjamin Joseph Ragos and Kristine Joy Nebres were hailed as the 1st runners-up while David James Telan and Jane Abigail Lopez copped the 2nd runners-up. Not to be undone, Dan Christian V. Bacanes and Bettina Yesmaia Lourdes Cuenca clinched 3rd runners-up whereas Nhorvin Reyes and Mary Rhaizza de Ocampo turned 4th runners-up respectively. Third day: Dazzles with shine and glamour COCians set another milestone in celebrating the much-awaited Sikat Awards 2010 held at Ninoy Aquino Learning and Resource Center, Bulwagang Balagtas last August 19. The ceremony showcased the remarkable talents and skills of COCians as they declared the winners in various festivals and competitions. The Revenge Party A party ended the week-long celebration of the COC Founding Anniversary where representatives from different organizations showcased presentations ranging from song numbers to dance performances. Selected members from every COC based organization were even given a stint at the catwalk. Finally, students got the chance to party until 10:00 pm to finish the college week with a bang. Reports by: Mayette Nicholas Maleen Cristobal Daniel Mark Natividad
OpinioN
Hall of Fame: GMA 7 Anchor Ms Mel Tiangco receives award as first COMGUILD Hall of Famer. (Photo by COC-Quadro)
Taberna and Ms. Ina Reformina of ABS-CBN respectively. Ms. Karen Davila was awarded this year's Most Outstanding Female News Presenter, while Mr. Ted Failon was recognized as the Most Outstanding Male News Presenter. Ms. Mel Tiangco, after bringing home the Most Outstanding Female News Presenter for three times, was given COMGUILD's first Hall of Fame award. "I'm very appreciative for the overwhelming response from different schools all over the country. It just shows that many students are really willing to learn from the veteran speakers that we had," said Ms. Zhandra Norte, COMGUILD conference chairman. The whole-day event was hosted by Ms. Bernadette Reyes of GMA 7 with Mr. Joey Villarama of ABS-CBN for the first half of the day. He was replaced by Mr. Raffy Tima of GMA 7 for the second half. sang the theme song of their selected movie. Also, contestants took on the hits of the APO Hiking Society. and finally, among the twelve contestants, only five contenders made it to final countdown. After the three performances, Marou Louise Cruz (BBRC 3-2) was hailed as Champion, Joana Marie Villarias (BBRC 1-1N) 1st runner up, Jonna Joy Villanueva (BBRC 3-3D) 2nd runner up, Camille Ruth Fortun (BBRC 3-4) 3rd runner up and Roni Benaid (BBRC 2-1D) 4th runner up. COC Idol is an annual singing contest held by COC Ensemble that seeks to discover a new breed of singers in the college. with reports: Renard Cabutin
Fight goes on for PUP 3 Student Leaders Cheysser Soriano, Sentral na Konseho ng Mag-aaral President (SKM), Elvin Rillo of Kabataan Partylist-PUP Chapter and Abriel Mansilungan, also known as the PUP 3 are charged with Malicious Mischief by Leonardo Coquilla PUP Security Chief at Manila Police District (MPD). The charges were grounded on the of throwing and burning of old chairs at the PUP Main Campus despite an apparent lack of evidence to tell whether three are responsible for doing such act. Rillo said that they do not have to present any evidence in court against the said accusations citing that they were merely standing at the gate with their megaphones during the incident. The PUP 3 asked for voluntarily donations from students for them to be able to bail out with a fine amounting to fifteen thousand pesos and conducted a signature campaign to support them. “It’s not only our fight but a fight of every iskolar ng bayan” said Rillo. Soriano added that they voluntarily surrendered but have not admitted anything about the pressed charges and were ready to face the administration. According to Abriel Mansilungan the case filed against them may be dismissed if PUP President Dante Guevarra gives Coquilla the order to withdraw the case. PUP 3 also stated that the case filed against them is just a front for Guevarra’s administration to interfere with the actions regarding the president’s request to the Commission on Higher Education (CHED)
College of Communication first year students had their Freshmen Orientation last June 25 at the University Theater with the theme COC: Switching Lives, Changing Perspectives. The program started with a prayer led by Jonas Gregory Perez of BCR 2-1, followed by the opening remarks from then COC Dean, Dr. Robert F. Soriano. COC organizations and institutions were also given time to introduce and present their backgrounds, achievements and agendas. On the later part of the program, COC Pep Squad kicked off the stage with their performance followed by the presentation of Prof. Edna Bernabe, Dept. of Broadcast Communication (BBrC) Chairperson. Prof. Bernabe introduced their faculty members, followed by Prof. Cherry Pebre, Department of Journalism (BJ) Chairperson with a presentation showcasing the department’s achievements brought about by its alumni. While Prof. Racidon Bernarte, Communication Research Program Head shared the program’s first achievement with the graduation of its pioneer batch of BCR students especially since it is a new program in the College of Communication. Later on, COC’s Movers and
SIKAT Awards 2010, flaunts prestige and glamour
Once again COC students proved their talents and skills after gaining recognition at the Sikat Awards; COC’s annual awards night, held at the Bulwagang Balagtas on August 19. Teatro Komunikado and Prof. Mila Dela Costa organized the prestigious event with dance and song numbers performed by Teatro Komunikado, COC Ensemble, and Movers and Motions. Several contests were held prior to the Sikat Awards and winners were given acknowledgement accordingly. The Journalism Department held two competitions one of which was the Journalism Photo Festival. Paul Timothy Lavado (BJ 3-1D) won 1st place while Juvy Ann Dacasin (BJ 3-1D) and (Adrian Ocampo BJ 3-1D) won 2nd and 3rd place respectively. Another is the Journalism Magazine Festival. Healthssence won the Best Magazine Layout whereas Wearhouse got the Best Magazine Cover. Joyce Santos (BJ 3-1N) considered as the Best Magazine Writer of the year. For the Best Magazine Award, Wearhouse won the 1st place as Healthssence and Von Voyage got the 2nd and 3rd place correspondingly. For the Kids Mascot Parade, 1st place was awarded to Yahoo Mail (BBrC 2-1D) while Friendster (BJ 1-1D) and Tabloid (BBrC 1-1N) won 2nd and 3rd place. In the Speech Choir Competition, BBrC 2-3 got 1st place, 2nd place was given to BBrC 2-1N and 3rd place went to BJ 2-1D. The Broadcast Communication Department held three Festivals one of them was the Music Video Festival. Alasais Production received the Best Musical Arrangement. Ronnie Benaid was declared as composer of the year and the Production of the year was given to Eye Shot Production. For the Music Video of the year, ‘Kulileng’ of Ala-sais Production got the 1st
to extend his term as PUP president. The said student leaders wanted to inform the PUP community that the case filed against them is a psychological war to prevent students from joining mobilizations. The three addressed Dr. Guevarra to stand for his responsibilities and act for the students instead of implementing antistudent policies and repressing institutions in the academe.
by Jessica Cura Mayette Nicholas Rose Valle Jaspe
Motions heated up the dance floor with their dance number before the respective program heads – Prof. Bernabe(BBrC), Prof. Pebre(BJ), and Prof. Bernarde(BCR) - answered the questions asked by the freshmen students regarding the college uniform, I.D., and other concerns through an open forum. This year’s freshmen orientation looks forward for an even better COC faculty and students in promoting excellence not just for the college but for the whole PUP community. After the program, each department had their own orientations to further address their students’ concerns.
Editorial
by Aljomar Amsah Justin Posas
Pasan Ko ang Dalawa pang Taon
For the First Time: COC freshmen hold their General Assembly in the University Theater. (Photo by Maricris Faderugao)
place while ‘Mulat’ of Link Production and ‘Kung iisipin muna’ by eyeshot Production won 2nd and 3rd place. Dave Gatdula (BBrC 4-1N) received the Best Actor award and the Best Actress was given to Elfreide Jane Anilipod (BBrC 4-1N) in the CETV Festival. In addition, the Best Set Design went to LikaWikaMahika (BBrC 4-1N) and the Best Director was awarded to Leo Nicolas Nunag (BBrC 4-1N). For the Best Concept Paper, Taympers (BBrC 4-1D) made it into 1st place, Mi Ultimo Hero (BBrC 4-1N) got 2nd place and LikaWikaMahika (BBrC 4-1N) won 3rd place. For the Best CETV Program, Taympers (BBrC 4-1D) won 1st place LikaWikaMahika (BBrC 4-1N) and Mi Ultimo Hero (BBrC 4-4D) got 2nd and 3rd place respectively. Under the Best CETV Production, Taympers (BBrC 4-1D) got the 1st place, LikaWikaMahika (BBrC 4-1N) got 2nd, and Juan Tooth Three (BBrC 4-3D) got 3rd. For the Drama Festival. ‘Separastes’ (BBrC 3-1D) was awarded with the Best Poster while ‘Kinang ni Khalim’ (BBrC 3-4D) had the Best Set Design. Other awards were Best Technical Execution and Best Original Story which ‘Kinang ni Khalim’ (BBrC 3-4D) both bagged. The Best Actor award was given to Ron Gohel (BBrC 3-4D) , Best Actress award to Katherine Nobleza (BBrC 3-1N), Best Supporting Actor to Neil Martin Cruz (BBrC 3-4D), Best Supporting Actress to Krizzete Guttierrez (BBrC 3-1D), Best Direction went to ‘Kinang ni Khalim’ (BBrC 3-4D), Best Play Production, 1st place Kinang ni Khalim’ (BBrC 3-4D), 2ndplace ‘Separastes’ (BBrC 3-1D), 3rd place ‘Engkantwins’ (BBrC 3-3D). by Charina Claustro Joanalisa Diones
ERRATUM
The Communicator would like to apologize for several errors which can be seen on the previous magazine issue (Vol. 8, No. 2) In the news article entitled “Pebre is the new DOJ Chair; bares plan“ by Ma. Cristina Naga, Prof. Pebre was appointed as Chairperson of the Department of Journalism effective as of February 2010. Prof. Pebre is a regular professor of COC not a faculty assistant for the college but was rather a faculty assistant for the Office of the Vice President for Academic Affairs before being appointed as Chairperson of DOJ. - Editors
Patuloy ang paghingi ng mamamayan ng tugon sa mga sigaw sa de kalidad na edukasyon at kamakailan lang ay may isinagot na ang pamahalaang Aquino. Iyon nga lang ay nakapagtataka at nagkamali yata ng pagkakaintindi ang mga nakaupo sa itaas. Hindi ba’t magkaiba ang ibig sabihin ng karagdagang kalidad at karagdagang taon ng pag-aaral? Sa nakaraang State of the Nation Address ni Pangulong Benigno Aquino III noong ika-26 ng Hulyo p ay nabanggit na niya ang pangangailangang makipagsabayan ng Pilipinas sa global standard ng edukasyon kung saan labingdalawang taon ang kinakailangan ng estudyante upang makapagtapos ng hayskul. Sa pagkakaupo
ni Bro. Armin Luistro bilang panibagong kalihim ng Department of Education ay lalong naging matunog sa midya ang mga usapin ukol dito. Tinawag ang binabalak na programang ito na K plus 12 o Kindergarten plus 12 at iaanunsyo umano ang mga plano, badyet at timeline sa ika-5 ng Oktubre. Ayon kay Sec. Luistro ay hindi lamang layunin ng programang madagdagan ng dalawang taon ang pag-aaral kung hindi pati na rin ang kalidad nito. Ang realidad ay labingwalong taong gulang ang edad kung saan maaring magtrabaho ng legal ang isang Pilipino, ngunit ang isang nakatapos ng hayskul ay hindi pa agarang makakapagtrabaho. Layunin ng K plus 12 ihanda ang mga nagsitapos ng basic education para sa pagtratrabaho. Subalit sa likod ng binigay na solusyon ay may natatagong balakid sa tunay na pagsulong ng edukasyon ng bansa. Unang-una, sa kasalukuyang kalagayan at mga gastusin sa pag-aaral pa lamang ay hindi na kayang pag-aralin ng ibang mga magulang ang kanilang mga anak. Imbes na dagdag-kaalaman para sa anak ay dagdag-pasanin ang kahulugan ng dalawa pang taong ilalagi ng mga estudyante sa paaralan lalo na’t kung sa kalagitnaan ng pag-aaral ay hindi na makayanan ang pagtutustos nito. Kung sakali namang makapagtapos ng hayskul ay mabibigyan ng pagkakataong mamili ang mga estudyante na ipagpatuloy ang kolehiyo o magtrabaho. Dahil halos labingwalong taong gulang na ang isang makakatapos ng K plus 12 ay maari na itong maghanapbuhay sa halip na ipagpatuloy ang edukasyon. Ang tanong: kung sakaling handa na nga ang isang hayskul gradweyt upang magtrabaho sa tulong ng panukalang programa, may kasiguraduhan bang magiging empleyado ang bata? Nakakatawang isipin na ang karamihan ng trabahong makikita sa classified ads ay may kakabit na “must have work experience”. Kung ngayon
pa lang at maraming mga gradweyt ng kolehiyo na ang hindi makapaghanap ng trabahong angkop sa kurso nilang tinahak, paano pa kaya ang mga nakatapos lamang ng basic education? Kung sakali mang makapaghanap ng trabaho ang isang hindi nakapagtapos ng kurso sa unibersidad o kolehiyo kadalasan ito ay kontraktwal o walang kasiguraduhan di tulad ng mga tinatawag na career jobs. Galing mismo sa DepEd ang mga istatistikang 16% lamang ng mga mag-aaral ng kolehiyo ang nakakatapos nito. Ang layunin ng panukalang programa ay para sa natitirang 84% na hindi nakapagtapos ng kolehiyo. Kung tutuusin ay mabuti ang layunin ng DepEd sa pag-iisip ng solusyon sa isang worst-case scenario, ngunit hindi kaya’t mas matatawag na tunay na kaunlaran ang subukang itaas ang porsyento ng mga makakatapos ng kolehiyo at makakapaghanap ng de-kalidad na trabaho kaysa sa pagtitiyaga sa kontraktwal? Malamang ay naririndi na ang mga estudyante ng mga pangpribadong unibersidad sa paulit-ulit na pagsigaw ng mga mag-aaral ng SUC’s o State Universities and Colleges para sa dekalidad na edukasyon. Marahil ang iilan sa kanila ay nagtataka kung bakit kailangan pang manghingi ng karagdagang pondo mula sa gobyerno gayo’y sa pagkakaalam nila ay sustentado naman ang mga State U. Hindi rin malayong maging pabor ang mga nakakataas ang kalagayan sa lipunan sa karagdagang dalawang taon kung matutustusan naman nila ang gastusin. Ang pinakamalalang maaring sabihin ng mga may-kaya ay “Dalawang taon pa? Nakakatamad namang mag-aral.”, samantalang ang ilang mag-aaral sa pampublikong paaralan ay nangangamba sa araw-araw kung siya’y may ibabaon o makakain pa. Pero ano nga naman ba ang kinalaman ng mga SUC’s sa tangkang pagdaragdag ng dalawang taon pa sa
POINT OF VIEW Serve the students, seek the truth The Official Student Publication of the PUP College of Communication PUP College of Communication Building, NDC Compound, Anonas St., Sta. Mesa, Manila MEMBER
College Editors Guild of the Philippines (CEGP) Alyansa ng Kabataang Mamamahayag (AKM-PUP)
Email coc.dakom@yahoo.com
Website www.dakom.tk
Editorial Board 2010-2011 Editor-in-Chief : Kier Gideon Paolo Gapayao Associate Editor : Demetrio Ragua Jr Managing Editor : Lalaine Panganiban News Editor : Patrick John Jucutan Feature Editor : Kit Isaiah Bernal Community Editor: Nathaniel Silvano Culture Editor : Emilyn Nunez Literary Editor : Mary Grace Mora Graphics Editor : Maui Irene Felix Senior Staff Zephora Jane Lingahan•Aldrin Rick Urbino•Karen Balmes•Aljomar Amsah•Ariel Sese•Justin Posas•Maria Fatima Castillo•Maria Cristina Naga•Maria Cristina Bustarde•Stephanie Bas•Raquel Caneo Staff Writers: Jessica Cura•Mayette Nicholas•Jobelyn Bonifacio•Darryl James Opilnado•Charina Claustro•Rose Valle Jaspe•Stephen James Ramos•John Rafael Pagallamman•Joanalisa Diones•Gliselle Ann Reano•Majalyn Flores•Eusebio Bron III•Daniel Mark Natividad•Maria Anna Presleen Cristobal•Raffy Bibera•Arianne Castro•Renard Bryan Cabutin•Laurice Aquino•Marnold Lopez•Jordeene Sheex Lagare Artists: Photographer: Layout Artists L
Joecen Dalumpines Mary Ann Villaflores
Maricris Faderugao Maui Irene Felix Dianne Stephanie Pineda
Vol. IX No. 1 June-September 2010
Ang Pagsulong ng Freedom of Information Demetrio Ragua Jr. “The right of the people to information on matters of public concern shall be recognized. Access to official records and to documents and papers pertaining to official acts, transactions or decisions as well as to governments research data used as basis for policy development shall be afforded the citizen, subject to such limitation as may be provided by law.” – Art. 3 Sec. 7 Bill of Rights 1987 Constitution. Ang mga katagang ito na nakasaaad sa ating konstitusyon ang naging batayan upang ipanukala ng Kongreso at Senado ang House Bill 3308 at Senate Bill 3732 o mas kilala sa tawag na Freedom of Information Act (FOI). Sa loob ng halos siyam na taon ay pinagdebatehan ang naturang panukalang batas. Panukalang batas na halos kasing tanda na ng panunungkulan ni dating Pangulong Gloria Macapagal Arroyo. At matapos nga ang halos siyam na taon ay narating di ng FOI ang yugtong kailangan na itong ratipikahan upang maging isang ganap na batas ay saka naman ito ibinasura ng mga traydor na kongresista kuno. Nitong nakaraang Hunyo 4 ay sinayang at tinraydor ng nakaraang 14th Congress sa pamumuno ni Former House Speaker Prospero Nograles ang taumbayan dahil sa hindi pagkakaratipika ng FOI. Napakahalagang malaman ng bawat estudyante at ng bawat mamamayan ang halaga ng FOI kung ito sana ay naipasa at naging batas. Sa pamamagitan kasi ng FOI ay mas mapapadali ang paghingi ng mga pampublikong dokumento tulad ng Statement of Assets and Liabilities o SALN. Nakasaad sa nasabing panukala ang pag aatas nito sa lahat ng sangay ng pamahalaan na tumugon sa mga request na ukol sa access to information sa loob ng itong araw. Ang hindi pagtugon ng bawat ahensya sa nasabing mga request na walang kaukulang balidong rason ay magbubunsod upang makasuhan ng kasong kriminal at administratibo ang mga opisyal ng gobyerno na lalabag dito. Napakalaking tulong sana ng FOI hindi lang sa media kundi sa isang bansa na tulad ng Pilipinas na lugmok sa kahirapan dahil sa talamak na korupsiyon sa gobyerno. Malinaw na tinraydor, binastos at nilinlang ng napakaraming mambabatas sa nakalipas na 14th Congress ang mga mamamayan sa hindi nila pagdalo ng session dahilan para mawalan ng quorum.
3
elementarya’t hayskul? Sa pagpapatupad ng K plus 12 ay malaking ang posibilidad na imbes na tumuloy sa pag-aaral sa isang State U tulad ng PUP ay magtrabaho na lamang o hindi kaya’y sa hayskul pa lang ay hindi na matustusan ang pag-aaral. Sa kabilang banda ay mabuti ang karagdagang kaalaman para sa mga magaaral. Sino nga naman ba ang gugustuhing mangulelat ang Pilipinas sa sistema ng edukasyon ng mundo? Nagkataon lamang na hindi pa ngayon ang tamang panahon. Maaring sabihing nila’y kung hindi ngayon ay kailan pa? Ang sagot nating mga iskolar ng bayan ay ito; kung kailan sapat na at hindi kulang, at kung kailan ang edukasyon ay karapatan at hindi pribilehiyo. Maaring sabihin nilang hindi ito tuwirang sagot. Ngunit kailan ba tayo nasagot ng tuwiran ng pamahalaan sa ating paghingi ng badyet na siya namang nakasaad na pangunahing prayoridad ng konstitusyon? Sa ngayon ay mas mabuting bigyang tuon ang kasalukuyang sistema ng edukasyon na kung hindi naghihingalo o kulang ang mga pasilidad sa mga paaralan ng Pilipinas kaysa dagdagan pa ang gastusing maari namang ipagpaliban. Marami pang ibang mga paaralan ang kulang ng mga upuan, silidaralan at maging mga guro. Kung ang mga pangunahing pasilidad ng lahat ng mga eskwela pa lang ay hindi pa mabigyangpansin, hindi kaya’t makakasagabal pa ng pagsulong ng edukasyon ang nasabing programa ng Deped? Ngunit hindi angkop sa ating katanungan. Ang hanap natin sa ngayon ay kalidad, hindi karagdagang taon. Sa ating pagkauhaw ay nanghingi tayo ng makakapawi sa tuyong lalamunan, ngunit ang iniabot nila ay tinapay. Sabi nila; “Nauuhaw ka hindi ba? Heto ang tinapay, mas kailangan mo ito kaysa sa tubig.” Mahusay. Napakahusay. Nasaan ang pag-iisip? Nasaan ang pagbabago? Ito ba ang tuwid na daan?
Sa mga naging hakbang na ito ng kongreso , lalo lamang nilang pinatunayan na hindi nila prayoridad ang mga mamamayan. Nakakahiya din lalo na ang halatang sabwatan nina Nograles at Camiguin Representative Jesus Romualdo na siyang humarang sa ratipikasyon ng FOI at nagpasaring pa sa media na atat ito na maipasa ang FOI ngunit tinututulan naman nito ang Right of Reply Bill. Sa puntong ito ipinakita lamang ng mga kaalyado ni dating Pangulong Arroyo ang garapalang paghadlang nila sa karapatan ng bawat mamamayan. Hanggang sa mga pinakahuling mga araw ng nakaraang administrasyon ay ibinandila nito na wala sa kanilang prayoridad ang demokrasya at karapatan ng bawat Pilipino at sa halip ay ang katasilan sa bayan at ang busugin ang kanilang mga pangunahing interes ang kanilang adyenda. Sa loob ng halos siyam na taon ay naging bingi at bulag ang Kongreso at naging sunud sunuran ito sa amo nilang si PGMA. Sa hanay ng Kolehiyo ng Komunikasyon matapos maibasura ang FOI noong Hunyo ay tila nakakuha naman ng mga kakampi ang mga nagsusulong para sa nasabing panukala. Nitong nakalipas na buwan ng Agosto kasabay ng 9th Founding Anniversary ng ating kolehiyo ay ginamit naman natin ang temang Taking the lead in Promoting Access to Information. Isang kongkretong hakbang ito para sa muling pagbangon ng FOI. Hindi maikakila na marami pa din sa atin ang hindi alam ang nasabing panukalang batas. Sa pagpasok ng administrasyong Aquino sa pamahalaan ay naglakip ito ng pangako na isusulong nito ang FOI sa 15th Congress. Bagay na ating dapat na bantayan at singilin sa kasalukuyang liderato ng bansa. Dapat na masertipikahan bilang isang urgent bill ang FOI upang mas mapabilis pa ang pagpapasa nito sa kongreso. Bilang mga masscom students, tinatawagan tayo ng ating panahon para makialam, lumahok at lumaban. Bilang mga susunod na alagad ng midya inihahakbang ng kolehiyo ang mga paa nito nang pasulong sa isang bagong laban para sa isa sa ating mga karapatan. Napatay man nila Nograles at mga kasapakat nito sa Mababang Kapulungan ng Kongreso ang FOI hindi tayo dapat tumigil sa pangangalampag sa bagong administrasyong Aquino upang igiit ang ating mga karapatan. Karapatan na maliwanag na ginagarantiyahan ng mismong Saligang Batas. Sa pagsulong ng ating kolehiyo para sa FOI bitbitin natin at lagi nating tandaan ang mga katagang ALAGAD NG MIDYA TUMINDIG AT LUMABAN PARA SA TUNAY NA KARAPATAN AT KALAYAAN.
4
FeaturE
Vol. IX No. 1 June-September 2010
Cincuenta y siete años anterior. Ikinagulat at ikinagalit ni dating Pangulong Elpidio Quirino ang sabay na paglaban sa kanya noong 1953 ng kanyang Liyason ng Kagawaran ng Tanggulang Pambansa Ramon Magsaysay at Liyason ng Kagawaran ng Ugnayang Panlabas Carlos P. Romulo sa babag sa pagka-pangulo. Kapwa naniniwala ang mga nasabing Kalihim sa katiwalian ng pamumuno at pagpapatakbo ng administrasyong laganap. Ngunit dahil sa maaagang pagbagsak ng impluwensyang pulitikal ni Romulo ay kinailangan niyang bitiwan ang kandidatura at suportahan si Magsaysay na pagtagumpayan ang eleksyon. Na siya naman ngang nangyari. At sa nakatakdang araw ng pagbaba ni Quirino sa pwesto, at sa pagpasok sa Malacañang ni Magsaysay bilang pinakamataas na pinuno ng Pilipinas, palaisipan sa mundo ng pulitika kung paano magaganap ang pagsasalin ng tungkulin. Noon ngang ika-30 ng Disyembre ng parehong taon, sinundo ni Magsaysay sa palasyo si Quirino at inanyayahang sumakay sa isang open Ford convertible— na dati’y mumurahin at mababang klase– patungong Luneta imbis na sa isang limousine na kinasanayan na ng presidente. Nasindak ang noo’y paalis na Quirino sa paanyaya—si Quirino na meticuloso sa mga seremonyas at protocol—at ikinatatakot ng kanyang kampo na kung magsasama ang dalawa sa iisang sasakyan, kukutyain ng masa ang nakatatandang pangulo. Subalit bago pa iyon ay nagpakalat na si Magsaysay ng babala sa kahit anong uri ng pambabastos. Magalang itong tinanggihan ng inanyayahan, at sinabing ang opisyal na Chrysler Limousine lamang ang nararapat gamitin sa isang makasaysayang kaganapan. Pinagbigyan naman ng Pangulong-halal ang kagustuhan, pero paano nga ba nagawang makatagal ng dalawa sa nakaaaasiwang biyahe mula Malacañang hanggang Luneta?
Isang tahimik na pulitiko sa loob ng labindalawang taon, binantaan ni PNoy ang dati niyang propesor sa Ekonomiks, na nagbigay sa kanya ng B+, na ipahaharap nito sa kanya ang mga katiwaliang ginawa at matagumpay na natatakasan na nagsimula pa noong 2005. Ika-30 ng Hunyo sa ganap na ika-labindalawa ng tanghali pormal na iginawad kay PNoy ang titulong "pangulo". Naging mapayapa ang pagsasalin ng kapangyarihan—taliwas sa mga sabi-sabi at spekulasyon kung paano dadalhin ni PGMA ang sitwasyon matapos nitong isiwalat sa publiko ang balak na pagiisa-isa sa mga katiwalian umano ng administrasyong Arroyo—sa anak ng dating Pangulong Corazon Aquino mula sa siyam na taong may hawak nito, na anak rin ng isang dating pangulo. “Ang mandato ninyo sa amin ay pagbabago—isang malinaw na utos para ayusin ang gobyerno at lipunan mula sa pamahalaang iilan lamang ang nakikinabang tungo sa isang pamahalaang kabutihan ng mamamayan ang pinangangalagaan.” Sa harap ng sambayanang Pinoy, nanumpa siyang gagawing kapaki-pakinabang ang ating demokrasya sa bawat isa bilang patunay marahil na nananalaytay sa kanyang mga ugat ang dugong tagapagtaguyod ng demokrasya. Kinikilala man ng lahat bilang miyembro ng buena familia, ibinilang niya ang kanyang sarili sa hanay ng mga o4rdinaryong mamamayang matagal nang nagtitiis sa pamumunong manhid sa kanilang mga daing. Gamit ang linyang bukambibig niya noong panahon ng kampanya — "Kung walang corrupt, walang mahirap" — at ang malinis niyang imahe, nangako siya ng pagbabago sa tulong ng wastong pamamahala. Sinimulan niya sa pagiging isang mabuting ehemplo sa pagsunod sa sariling kautusan tulad ng para sa kaayusan sa kalsada at sa pag-usisa sa mga tiwali tulad sa pag-iimbestiga sa mga “midnight appointments”.
“Ang minamahal at tinitingalang pinuno ay ang pinakamatinding kalaban ng isang nahirang na tiwaling opisyal.” Cincuenta después.
y
siete
años
Parang kailan lamang noong pumanaw ang kanyang ina—nang makumbinsi siyang tumakbo sa ilalim ng Partido Liberal—nang magsimula ang kampanya at mga panlilibak na "Mama at Papa" ang tangi niyang alas. Nang sumapit ang araw ng halalan, labinlimang milyong boto mula sa apatnapu't limang bahagdan ng botanteng Pinoy ang nagluklok kay Benigno Simeon Aquino III, o PNoy, sa pagkapangulo.¬¬¬¬¬¬ "Walang lamangan, walang padrino at walang pagnanakaw; walang wangwang, walang counterflow, walang tong."
FeaturE “Tayo na sa tuwid na landas.” …mula sa mga opisyal na pinili at itinalaga para lamang sa tulongpulitikal patungo sa pagpili ayon sa katapatan, husay at mga ipinamamalas sa trabaho... …mula sa mga batas ng pamahalaang ayon sa impluwensya ng mga pansariling interes patungo sa isang pamumunong magpapatupad ng mga batas na magbibigay-ikwalidad sa lahat… …mula sa hustisyang nabibili ng salapi at impluwensya patungo sa tunay na sistemang magpapalaganap ng pagkapantay-pantay… …mula sa isang pangulong pinahihintulutan ang korapsyon patungo sa isang pangulong nangunguna sa pakikibaka sa korapsyon… “Kami ay narito para magsilbi at hindi para maghari.” Nang dumating sa Malacañang si Magsaysay, inanyayahan siya ni Quirino sa Tanggapan ng Pangulo at pinasubukan ang presidential chair. Subukan ito para sa sukat, ‘ika niya. Nasira ang kaasiwaan ng atmospera ng okasyon sa naging gestura ni Quirino. Ayon kay Romulo sa akda niyang “The Magsaysay Story,” ang apeksyon na dating naramdaman ni Magsaysay kay Quirino, na maaaring maihalintulad sa mag-ama, ay nanumbalik panandalian subalit sapat lamang para matagalan ng dalawa ang nakaririnding byahe patungo sa pagdarausan ng inagurasyon, na kalbaryong maituturing para sa pababang presidente. Tulad ni Quirino, kalbaryo marahil para kay PGMA ang naging paglalakbay kasama ng kanyang estudyante at matinding kalaban sa iisang sasakyan papuntang Luneta, sapagkat tila ito ang sumimbolo sa kanyang pagkatalo at sa pagsisimula ng pagtatagumpay ni PNoy—na kumakatawan sa masang Pinoy. Marahil namagitan ang apeksyon ng isang guro at mag-aaral upang mabawasan o pansamantalang maglaho ang negatibong hanging namamagitan sa dalawang panig, nilayon man ito o hindi, dahil hinihingi ng demokrasya sa mga pinuno at mamamayan nito ang paglimot sa mga galit at hinanakit sa panahon ng pagsasalin ng tungkulin. Tanda ito ng pagkakaisa. At kung tunay ngang nilalayon ni Magsaysay noon at ni Aquino ngayon ang pagbabagong kinapapalooban ng pagkakaisa, kinakailangan nilang isantabi ang pagiging isang mandirigma sa babag ng pulitika at gumawa ng mga desisyon na makabubuti sa kanilang nasasakupan. Tunay na kailangan nilang pangalagaan ang kapangyarihang pampulitika upang ang kanilang mga layon ay maisakatuparan, ngunit iyon ang pagsubok nila—kapangyarihang nakatuon sa kapwa at hindi sa sarili.
TUWID NA DAAN
ANG BERSYON NI NOYNOY AQUINO Sa PaGbabaGO nina Maui Irene Felix at Mary Grace Mora “My parents sought nothing less and died for nothing less than democracy, peace and prosperity. I am blessed by this legacy. I shall carry the torch forward.” S’yanga? O dahil bilang isang malinis (dahil tahimik?) na pulitikong dala ang pangalan ng mga democratic icons na mga magulang, tila bang isang obligasyon niyang panatilihing marangal ang legdo iniwan? Ang pagsasabing “hands-off” at wala siyang sala sa isyung kinasasangkutan ng sariling pamilya, ng sambayanang pinaglilingkuran at ng mga dayuhan, hindi ba tila ito isang uri ng pagpapanatili sa pinangangalagaang imahe? Unti-unti nang nadudungisan ang kanyang pamumuno hindi dahil sa katiwalian kundi dahil sa
kapalpakan at pagmamalinis o pagpapanatiling malinis ng imahe. Nagsisimula na ang pagtahak niya sa daan ng tuwid na landas, at sa mga pangyayari sa mgaa unang buwan ng kanyang pamumuno, maaaring nasira na ang pagtingin ng mga tumututok sa bawat kilos ng Administrasyong Aquino. Ngunit hindi naman dito nasisira ang daan sa layuning nais tahakin, kung may mga nagsasabi mang bagsak na kumbaga sa eskwela ayon sa mga naging resulta ng mga pangyayari—tulad ng hostage crisis noong ika-23 ng Agosto na nagdulot ng komosyon sa relasyong Tsina-Pilipinas.
Malayo pa ang lakbaying pinamumunuan ni PNoy at ang pagkadapa ngayon ay hindi dapat makasagabal sa pag-usad hangga’t ayon pa rin ang lahat sa prinsipyo, at kung ang isusulong nga ni Aquino ay ang sulo ng pamana—hindi ang pagpapanatili ng iniwang imahe—ng kanyang mga magulang. Tapos na ang mga panahong nabubuhay siya sa anino nila. Panahon niya ito bilang isang indibidwal sa posisyon na tagapagtaguyod ng demokrasya. Sa pagsulong niya ng sulo, hindi na nararapat na maiwan siyang anino. Bukod pa roo’y hindi nararapat gamiting pananggalang sina Ninoy at Cory.
Makalipas ang siyam na taong panunungkulan ni Gloria MacapagalArroyo sa pinaka-makapangyarihang puwesto sa gobyerno, muling nakapagluklok ang sambayanang Pilipino ng bagong pangulo sa isang makasaysayang eleksyon noong Mayo a-diyes. Kasabay ng pag-upo ni Pangulong Benigno Aquino ay ang pagbuo ng ika-15 kongreso ng Republika ng Pilipinas na kinasasangkutan ng iba’t-ibang mukha at personalidad. May seven-division titlist, mga sikat na artista, matutunog na mga pangalan sa mundo ng pulitika, dating unang ginang, at dating pangulo.Sa pagsasama-sama ng ilang tanyag na pangalan sa iba’t-ibang larangan, ang kongresong ito ang pinaka “star-studded”. Ngunit sa kasamaang palad, bitbit ng bawat isa ang samu’t saring isyu na sumasalamin sa kanilang reputasyon at maaaring makaapekto sa kanilang panunungkulan. Mula sa entablado patungong kongreso Hindi na bago sa kulturang Pilipino ang paghalal sa mga kilalang personalidad mula sa larangan ng palakasan o mga artistang patok sa takilya. Ilan sa mga halimbawa nito ay si dating Senador Robert Jaworski Sr. na nakilala sa larong basketbol at ang mga aksyon star na sina Ramon Revilla Jr. at Lito Lapid na kasalukuyang naka-upo sa mataas na kapulungan. Kung kaya’t hindi na nakakagulat ang pagsulpot sa kamara ng mga pangalang pamilyar sa pandinig ng mga botante. Sino nga naman ba ang hindi makakakilala sa WBO welterweight champion at Philippine boxing icon na si Manny “Pacman” Pacquiao? Pinalad si Paccquiao na makuha ang katungkulan bilang kinatawan ng probinsya ng Saranggani sa nagdaang eleksyon. Ipinagpalit ni Pacman ang kanyang boxing gloves sa tradisyonal na barongtagalog upang mapatunayan ang kanyang pagiging epektibo sa larangan ng pulitika. Kasama sa kanyang plataporma ang pagpapatibay ng mga imprastruktura, serbisyong medical, at seguridad ng nasasakupang lugar. Ngunit sa dami ng kanyang responsibilidad bilang isang boxing champ, mukhang mahihirapan ang ating Pambansang Kamao sa pagsasa-ayos ng kanyang prayoridad. Tampok sa panunumpa ng kanyang katungkulan ang paglipat sa Partido Liberal mula sa Nacionalista Party sa kadahalinang mabigyan ng kaukulang pansin ng kasalukuyang gobyerno ang mga proyektong inihain ni Pacquiao sa Saranggani. Makakasagabal sa panunungkulan ni Pacman ang kanyang boxing-career, at gayundin ang kayang boxing-career sa kanyang panunungkulan. Ito na ang pagkakataon ng ating kampyon upang patunayan at subukan ang kanyang talento bilang isang alagad ng gobyerno. Kasama sina Lucy-Torres Gomez, kinatawan ng ika-apat na distrito ng Leyte, at Lani Mercado-Revilla bilang kinatawan ng Cavite sa mga makinang na bituin sa kamara de representante. Humalili si Lucy Torres mula sa pagkakadiskwalipika ng kandidatura ng asawang si Richard Gomez sa Ormoc, Leyte. Tinanggal ng Commission on Elections (COMELEC) mula sa kontensyon bilang kinatawan ng Leyte dahil hindi ito residente ng nasabing lugar kung kaya’t inendorso na lamang ng aktor ang kanyang asawa sa paghanap ng upuan sa mababang kapulungan. Matagal ng ninanais ni Goma na makakuha ng puwesto sa kamara, ngunit ngayong
Ikalabinlimang Kongreso: Kamara o Karnabal?
nina: Kier Gideon Paolo Gapayao Kit Isaiah Bernal
hindi sya nagwagi mukhang ang butihing asawa niya ang kanyang gagamiting instrumento upang maisakatuparan ang layuning pampulitika nito. Samantala, isa rin si Lani Mercado-Revilla sa mga nagkamit ng kapangyarihan upang maging kinatawan ng mga Caviteño sa kongreso. Saklaw ng kanyang mga programa ang mga kababaihan at kabataan, lokal na gobyerno, at ang pagpapa-unlad sa Southern Tagalog. Sa katunayan, nakapagsulong na si Rep. Lani Mercado-Revilla ng apat na panukalang batas,tatlong lokal at isang nasyonal, unang una na dito ay gawing siyudad ang Bacoor, Cavite; paggawa ng ospital at paaralan sa Molino, Cavite; at pagkakaroon ng open high school program para sa mga nangangailangan at karapat-dapat na mga estudyante. Magandang simulain para sa isang baguhan. Gayunpaman, hindi magiging madali para sa batikang aktres ang kakulangan ng karanasan bilang mambabatas. Ngunit handa itong matuto at makipagtulungan sa asawang si Senator Bong Revilla sa pagsimula ng kanyang telenovela sa loob ng kamara. Upuan: pamana ng apelyido at angkan Hindi lamang sa takilya o palakasan hinuhugot ang mga kasapi ng ika-labinglimang kongreso. Sa katunayan ay ilan sa mga pinakamatunog na pangalan ay sa mga angkang unti-unting bumabalik sa kapangyarihan o di kaya’y tinutuloy ang dinastiyang nasimulan; halimbawa ang mga Marcos at mga Singson. Marcos. Isang apelyidong minsan nang kinatakutan dala ng pagpapatupad ni dating Pangulong Ferdinand Marcos ng Martial Law. Maaaring namatay na ang dating pangulo pero ang mga kwentong kakabit ng apelyido nito ay hindi bastabasta mabubura sa kasaysayan ng mga Pilipino lalo na ngayon at kasalukuyang may isang senador, isang kongresista at isang gobernandor na Marcos. Ang pinakakontrobersyal na Marcos sa ngayon ay ang nasa kamara, walang iba kundi ang dating unang ginang na si Imelda Marcos. Maging sa ibang bansa ay kilala ang “reyna ng mga sapatos” bago pa man maupo sa kamara dahil sa mga kontrobersyal na paggastos at dami ng mga sapatos na natagpuan sa Malacañang. Ngayong bibigyan ng nakalaang salapi ang mga kongresista ay nakakapangambang magastos ang pampublikong pondo sa parehong paraan ng noong siya’y unang ginang. Sa tuwing maririnig ng mga tao ang Marcos, hindi lamang kamay na bakal ang kanilang naaalala. Matunog din ang isyu tungkol sa di umano’y iligal na kayamanan ng pamilyang Marcos na ninakaw mula sa kaban ng bayan sa 20 taon na panunungkulan ni dating pangulong Marcos. Napag-alamang hindi makikipagkompromiso ang dating unang ginang sa kasalukuyang gobyerno upang ipaglaban ang kanilang di umano’y nakaw na kayamanan. Itong nakawan ng salapi mula sa kaban ng bayan ay hindi malayong maulit sa ilalim ng panunugkulan ng kahina-hinalang personalidad na minsan ng dinungisan
ang tiwala ng taumbayan. Gayunpaman ay respetado ang kanilang angkan sa Ilocos kung kaya’t patuloy na naluluklok sa puwesto ang mga Marcos. Ngayon at nasa katungkulan ang mag-inang Imelda Marcos at Ferdinand Marcos Jr. sa mataas at mababang kapulungan, patunay ba ito na nabawi na nila ang tiwala ng mga taong naging biktima ng Martial Law, o maaaring isa na namang banta sa paglapastangan sa karapatang pantao? Hindi lang ang mga Marcos ang prominenteng pamilyang politikal ng mga lalawigan ng Ilocos. Naging matunog din ang apelyidong Singson sa kasagsagan ng ikalawang People Power Revolution ilang taon na ang nakakaraan. Pero sa kasalukuyan ay hindi na ang pangalan ng dating gobernador ng Ilocos Sur na si Luis “Chavit” Singson ang nilalaman ng balita kung hindi ang anak nitong si Ilocos Sur Representative Ronald Singson at ang kanyang pagkakahuli sa Hong Kong dahil sa pagdadala ng ipinagbabawal na droga noong Hulyo 11, 2010. Nakitaan umano ng ilang gramo ng cocaine at mga tableta ng valium si Singson sa Hong Kong International Airport na siyang naging dahilan ng pagkakakulong nito. Nakakaalarama din ang mga video kung saan pinakitang dumiretso lang si Singson sa mga ginagawang inspeksyon sa ating lokal na paliparan. VIP treatment kung maituturing ang pagpapadiretso sa kongresista ngunit hindi na nito nalampasan ang mahigpit na siguridad sa Hong Kong kung saan hindi ganap ang impluwensiya nito. Sa bansa o maging sa bayan na ganap ang impluwensiya ng isang pulitiko ay hindi malayong makalusot ang mga patagong agenda. Bagama’t nadungisan ang reputasyon ng mga Singson, matatanggap ba ng taongbayan ang patuloy na pagsuslit ng ipinagbabawal na gamot ng mismong ating mga kinatawang dapat pumipigil nito? Parehong mukha, ibang pwesto Bagama’t marami sa mga kongresista ngayon ang tila nagpapasaway at ayaw sumunod sa tuwid na daan na ninanais ng ating kasalukuyang pangulo, nakahanap naman ng isang matibay at maaasahang sandigan ang Partido Liberal sa pagkaka-upo ni Quezon city 4th district Representative Feliciano “Sonny” Belmonte bilang bagong House Speaker ng kamara de representante. Kilala si Belmonte bilang isa sa pinakamaraming nagawa sa lungsod ng Quezon sa kanyang panunungkulan sa ilalim ng lokal na pamahalaan. Maraming naisulong si Belmonte na programa at proyekto noong siya’y namuno bilang alkalde, kung kaya’t umaasa din ang kanyang nasasakupan at mga kapartido na magagawa niya ito sa loob ng mababang kapulungan. Ang kanyang karanasan bilang mambabatas ang magsisilbing gabay at pundasyon sa pagtupad na kanyang tungkulin dahil minsan na rin siyang naging kongresista at House Speaker noong 2001. Naging malaking tulong sa kandidatura ni Belmonte ang paglipat mula sa Lakas-Kampi-CMD, kung kaya’t marapat lang na suklian nya ito ng maayos
Vol. IX No. 1 June-September 2010
5
na panunungkulan at pakikipagtlungan sa kasalukuyang administrasyon. At marahil ang pinakamatunog na pangalang maririnig sa kamara ay walang iba kung hindi ang ating nakaraang pangulo at ngayo’y kongresista ng ikalawang distrito ng Pampanga, si Rep. Gloria Macapagal-Arroyo. Pagkatapos ng inagurasyon ng bagong pangulo ay agaran namang dumiretso si Arroyo sa Pampanga para sa pagproproklama sa kanya bilang bagong kinatawan ng kamara sa nasabing lalawigan. Lumiit man ang sakop ng kanyang kapangyarihan ay hindi maitatanggi ang mga kaalyadong naiwan sa mga mataas na pwesto sa gobyerno maging sa pribadong sektor. Ngunit ang pinakamataas na posisyon sa bansa lamang ang kanyang iniwan at hindi ang mga isyung kinaharap niya lalo na’t bumuo ang bagong pangulong Aquino ng “Truth Commission” na pamumunuan ni dating Supreme Court Chief Justice Hilario Davide. Kung dating naging saksi sa panunumpa ni Arroyo bilang pangulo si Davide, ngayon ay magiging saksi ito sa pag-iimbestiga ng iregularidad sa pamamalakad ng administrasyon ni Arroyo. Kung sa karanasan lang naman ay di hamak na marami na ang mga napagdaanan ni Arroyo bilang pinakamakapangyarihang tao sa bansa. Ngunit sa kanya din nakatoka ang pinakamahabang listahan ng mga iskandalo. Kasama na rito ang paulit-ulit na pagtatangka ng Charter Change o pagiiba ng uri ng gobyerno. Maraming mga spekulasyon na ang pakay ni Arroyo sa kamara ay lumipon ng mga boto para ito’y makamit o kaya’y upang mabigyan ng proteksyon sa mga kasong isinampa sa kanya na siya’y maging pangulo. Ang mga binabalak ng dating pangulo ay siya lang at ang kanyang mga natitirang kaalyado ang nakakaalam. Wanted: Santong kongreso
tatakbo
para
sa
Kung ano man ang pamantayan ng samabayanang Pilipino sa pagluluklok sa pwesto ay hindi basta-basta matutukoy. Kasikatan man, matunog na pangalan o angkan sa pulitika at karisma ang pagbatayan, walang kasiguraduhang maiiwang walang bahid ang track record ng isang pulitiko. Maging si dating Pangulong Joseph Estrada na kilala sa mala-Robin Hood na reputasyon sa mahihirap ay di nakaligtas sa mga iskandalo na siyang naging mitsa ng pagkakaalis nito sa pwesto. Patunay na anumang malinis na intensyon ay nanganganib mamanstahan. Pero sa kabilang banda ay ano pa ba ang hinihintay natin? Darating pa ba si Hesu Kristo o sinumang santo para tumakbo sa kongreso’t iboto? Likas sa tao ang pamumuna lalo na sa mga taong bibigyan ng karapatang mamuno. Totoong mahalaga ang track record sa pamimili ng mamamahala pero sa kasong ito kung saan ilang linggo pa lang ang nakalilipas matapos ang eleksyon, masyado pang maaga para pangunahan ang mga kilos ng nanalong kandidato.. Sa kabilang banda nama’y hindi masisisi ang mga Pilipino sa kanilang maagang pagtuligsa bunga ng pasang mga isyu ng mga miyembro ng ika-labinlimang kongreso. Sa banding huli ay marapat lang na maalala nating mga Pilipino na bagama’t tayo’y hindi bulag para hindi makita ang kahinaan ng mga naupong kongresista, hindi rin naman tayo mga hurado para sila’y husgahan bago pa man maisakatuparan ang mga panukala lalo na’t walang makakaupo sa pwesto kapag walang bumoboto.
4
FeaturE
Vol. IX No. 1 June-September 2010
Cincuenta y siete años anterior. Ikinagulat at ikinagalit ni dating Pangulong Elpidio Quirino ang sabay na paglaban sa kanya noong 1953 ng kanyang Liyason ng Kagawaran ng Tanggulang Pambansa Ramon Magsaysay at Liyason ng Kagawaran ng Ugnayang Panlabas Carlos P. Romulo sa babag sa pagka-pangulo. Kapwa naniniwala ang mga nasabing Kalihim sa katiwalian ng pamumuno at pagpapatakbo ng administrasyong laganap. Ngunit dahil sa maaagang pagbagsak ng impluwensyang pulitikal ni Romulo ay kinailangan niyang bitiwan ang kandidatura at suportahan si Magsaysay na pagtagumpayan ang eleksyon. Na siya naman ngang nangyari. At sa nakatakdang araw ng pagbaba ni Quirino sa pwesto, at sa pagpasok sa Malacañang ni Magsaysay bilang pinakamataas na pinuno ng Pilipinas, palaisipan sa mundo ng pulitika kung paano magaganap ang pagsasalin ng tungkulin. Noon ngang ika-30 ng Disyembre ng parehong taon, sinundo ni Magsaysay sa palasyo si Quirino at inanyayahang sumakay sa isang open Ford convertible— na dati’y mumurahin at mababang klase– patungong Luneta imbis na sa isang limousine na kinasanayan na ng presidente. Nasindak ang noo’y paalis na Quirino sa paanyaya—si Quirino na meticuloso sa mga seremonyas at protocol—at ikinatatakot ng kanyang kampo na kung magsasama ang dalawa sa iisang sasakyan, kukutyain ng masa ang nakatatandang pangulo. Subalit bago pa iyon ay nagpakalat na si Magsaysay ng babala sa kahit anong uri ng pambabastos. Magalang itong tinanggihan ng inanyayahan, at sinabing ang opisyal na Chrysler Limousine lamang ang nararapat gamitin sa isang makasaysayang kaganapan. Pinagbigyan naman ng Pangulong-halal ang kagustuhan, pero paano nga ba nagawang makatagal ng dalawa sa nakaaaasiwang biyahe mula Malacañang hanggang Luneta?
Isang tahimik na pulitiko sa loob ng labindalawang taon, binantaan ni PNoy ang dati niyang propesor sa Ekonomiks, na nagbigay sa kanya ng B+, na ipahaharap nito sa kanya ang mga katiwaliang ginawa at matagumpay na natatakasan na nagsimula pa noong 2005. Ika-30 ng Hunyo sa ganap na ika-labindalawa ng tanghali pormal na iginawad kay PNoy ang titulong "pangulo". Naging mapayapa ang pagsasalin ng kapangyarihan—taliwas sa mga sabi-sabi at spekulasyon kung paano dadalhin ni PGMA ang sitwasyon matapos nitong isiwalat sa publiko ang balak na pagiisa-isa sa mga katiwalian umano ng administrasyong Arroyo—sa anak ng dating Pangulong Corazon Aquino mula sa siyam na taong may hawak nito, na anak rin ng isang dating pangulo. “Ang mandato ninyo sa amin ay pagbabago—isang malinaw na utos para ayusin ang gobyerno at lipunan mula sa pamahalaang iilan lamang ang nakikinabang tungo sa isang pamahalaang kabutihan ng mamamayan ang pinangangalagaan.” Sa harap ng sambayanang Pinoy, nanumpa siyang gagawing kapaki-pakinabang ang ating demokrasya sa bawat isa bilang patunay marahil na nananalaytay sa kanyang mga ugat ang dugong tagapagtaguyod ng demokrasya. Kinikilala man ng lahat bilang miyembro ng buena familia, ibinilang niya ang kanyang sarili sa hanay ng mga o4rdinaryong mamamayang matagal nang nagtitiis sa pamumunong manhid sa kanilang mga daing. Gamit ang linyang bukambibig niya noong panahon ng kampanya — "Kung walang corrupt, walang mahirap" — at ang malinis niyang imahe, nangako siya ng pagbabago sa tulong ng wastong pamamahala. Sinimulan niya sa pagiging isang mabuting ehemplo sa pagsunod sa sariling kautusan tulad ng para sa kaayusan sa kalsada at sa pag-usisa sa mga tiwali tulad sa pag-iimbestiga sa mga “midnight appointments”.
“Ang minamahal at tinitingalang pinuno ay ang pinakamatinding kalaban ng isang nahirang na tiwaling opisyal.” Cincuenta después.
y
siete
años
Parang kailan lamang noong pumanaw ang kanyang ina—nang makumbinsi siyang tumakbo sa ilalim ng Partido Liberal—nang magsimula ang kampanya at mga panlilibak na "Mama at Papa" ang tangi niyang alas. Nang sumapit ang araw ng halalan, labinlimang milyong boto mula sa apatnapu't limang bahagdan ng botanteng Pinoy ang nagluklok kay Benigno Simeon Aquino III, o PNoy, sa pagkapangulo.¬¬¬¬¬¬ "Walang lamangan, walang padrino at walang pagnanakaw; walang wangwang, walang counterflow, walang tong."
FeaturE “Tayo na sa tuwid na landas.” …mula sa mga opisyal na pinili at itinalaga para lamang sa tulongpulitikal patungo sa pagpili ayon sa katapatan, husay at mga ipinamamalas sa trabaho... …mula sa mga batas ng pamahalaang ayon sa impluwensya ng mga pansariling interes patungo sa isang pamumunong magpapatupad ng mga batas na magbibigay-ikwalidad sa lahat… …mula sa hustisyang nabibili ng salapi at impluwensya patungo sa tunay na sistemang magpapalaganap ng pagkapantay-pantay… …mula sa isang pangulong pinahihintulutan ang korapsyon patungo sa isang pangulong nangunguna sa pakikibaka sa korapsyon… “Kami ay narito para magsilbi at hindi para maghari.” Nang dumating sa Malacañang si Magsaysay, inanyayahan siya ni Quirino sa Tanggapan ng Pangulo at pinasubukan ang presidential chair. Subukan ito para sa sukat, ‘ika niya. Nasira ang kaasiwaan ng atmospera ng okasyon sa naging gestura ni Quirino. Ayon kay Romulo sa akda niyang “The Magsaysay Story,” ang apeksyon na dating naramdaman ni Magsaysay kay Quirino, na maaaring maihalintulad sa mag-ama, ay nanumbalik panandalian subalit sapat lamang para matagalan ng dalawa ang nakaririnding byahe patungo sa pagdarausan ng inagurasyon, na kalbaryong maituturing para sa pababang presidente. Tulad ni Quirino, kalbaryo marahil para kay PGMA ang naging paglalakbay kasama ng kanyang estudyante at matinding kalaban sa iisang sasakyan papuntang Luneta, sapagkat tila ito ang sumimbolo sa kanyang pagkatalo at sa pagsisimula ng pagtatagumpay ni PNoy—na kumakatawan sa masang Pinoy. Marahil namagitan ang apeksyon ng isang guro at mag-aaral upang mabawasan o pansamantalang maglaho ang negatibong hanging namamagitan sa dalawang panig, nilayon man ito o hindi, dahil hinihingi ng demokrasya sa mga pinuno at mamamayan nito ang paglimot sa mga galit at hinanakit sa panahon ng pagsasalin ng tungkulin. Tanda ito ng pagkakaisa. At kung tunay ngang nilalayon ni Magsaysay noon at ni Aquino ngayon ang pagbabagong kinapapalooban ng pagkakaisa, kinakailangan nilang isantabi ang pagiging isang mandirigma sa babag ng pulitika at gumawa ng mga desisyon na makabubuti sa kanilang nasasakupan. Tunay na kailangan nilang pangalagaan ang kapangyarihang pampulitika upang ang kanilang mga layon ay maisakatuparan, ngunit iyon ang pagsubok nila—kapangyarihang nakatuon sa kapwa at hindi sa sarili.
TUWID NA DAAN
ANG BERSYON NI NOYNOY AQUINO Sa PaGbabaGO nina Maui Irene Felix at Mary Grace Mora “My parents sought nothing less and died for nothing less than democracy, peace and prosperity. I am blessed by this legacy. I shall carry the torch forward.” S’yanga? O dahil bilang isang malinis (dahil tahimik?) na pulitikong dala ang pangalan ng mga democratic icons na mga magulang, tila bang isang obligasyon niyang panatilihing marangal ang legdo iniwan? Ang pagsasabing “hands-off” at wala siyang sala sa isyung kinasasangkutan ng sariling pamilya, ng sambayanang pinaglilingkuran at ng mga dayuhan, hindi ba tila ito isang uri ng pagpapanatili sa pinangangalagaang imahe? Unti-unti nang nadudungisan ang kanyang pamumuno hindi dahil sa katiwalian kundi dahil sa
kapalpakan at pagmamalinis o pagpapanatiling malinis ng imahe. Nagsisimula na ang pagtahak niya sa daan ng tuwid na landas, at sa mga pangyayari sa mgaa unang buwan ng kanyang pamumuno, maaaring nasira na ang pagtingin ng mga tumututok sa bawat kilos ng Administrasyong Aquino. Ngunit hindi naman dito nasisira ang daan sa layuning nais tahakin, kung may mga nagsasabi mang bagsak na kumbaga sa eskwela ayon sa mga naging resulta ng mga pangyayari—tulad ng hostage crisis noong ika-23 ng Agosto na nagdulot ng komosyon sa relasyong Tsina-Pilipinas.
Malayo pa ang lakbaying pinamumunuan ni PNoy at ang pagkadapa ngayon ay hindi dapat makasagabal sa pag-usad hangga’t ayon pa rin ang lahat sa prinsipyo, at kung ang isusulong nga ni Aquino ay ang sulo ng pamana—hindi ang pagpapanatili ng iniwang imahe—ng kanyang mga magulang. Tapos na ang mga panahong nabubuhay siya sa anino nila. Panahon niya ito bilang isang indibidwal sa posisyon na tagapagtaguyod ng demokrasya. Sa pagsulong niya ng sulo, hindi na nararapat na maiwan siyang anino. Bukod pa roo’y hindi nararapat gamiting pananggalang sina Ninoy at Cory.
Makalipas ang siyam na taong panunungkulan ni Gloria MacapagalArroyo sa pinaka-makapangyarihang puwesto sa gobyerno, muling nakapagluklok ang sambayanang Pilipino ng bagong pangulo sa isang makasaysayang eleksyon noong Mayo a-diyes. Kasabay ng pag-upo ni Pangulong Benigno Aquino ay ang pagbuo ng ika-15 kongreso ng Republika ng Pilipinas na kinasasangkutan ng iba’t-ibang mukha at personalidad. May seven-division titlist, mga sikat na artista, matutunog na mga pangalan sa mundo ng pulitika, dating unang ginang, at dating pangulo.Sa pagsasama-sama ng ilang tanyag na pangalan sa iba’t-ibang larangan, ang kongresong ito ang pinaka “star-studded”. Ngunit sa kasamaang palad, bitbit ng bawat isa ang samu’t saring isyu na sumasalamin sa kanilang reputasyon at maaaring makaapekto sa kanilang panunungkulan. Mula sa entablado patungong kongreso Hindi na bago sa kulturang Pilipino ang paghalal sa mga kilalang personalidad mula sa larangan ng palakasan o mga artistang patok sa takilya. Ilan sa mga halimbawa nito ay si dating Senador Robert Jaworski Sr. na nakilala sa larong basketbol at ang mga aksyon star na sina Ramon Revilla Jr. at Lito Lapid na kasalukuyang naka-upo sa mataas na kapulungan. Kung kaya’t hindi na nakakagulat ang pagsulpot sa kamara ng mga pangalang pamilyar sa pandinig ng mga botante. Sino nga naman ba ang hindi makakakilala sa WBO welterweight champion at Philippine boxing icon na si Manny “Pacman” Pacquiao? Pinalad si Paccquiao na makuha ang katungkulan bilang kinatawan ng probinsya ng Saranggani sa nagdaang eleksyon. Ipinagpalit ni Pacman ang kanyang boxing gloves sa tradisyonal na barongtagalog upang mapatunayan ang kanyang pagiging epektibo sa larangan ng pulitika. Kasama sa kanyang plataporma ang pagpapatibay ng mga imprastruktura, serbisyong medical, at seguridad ng nasasakupang lugar. Ngunit sa dami ng kanyang responsibilidad bilang isang boxing champ, mukhang mahihirapan ang ating Pambansang Kamao sa pagsasa-ayos ng kanyang prayoridad. Tampok sa panunumpa ng kanyang katungkulan ang paglipat sa Partido Liberal mula sa Nacionalista Party sa kadahalinang mabigyan ng kaukulang pansin ng kasalukuyang gobyerno ang mga proyektong inihain ni Pacquiao sa Saranggani. Makakasagabal sa panunungkulan ni Pacman ang kanyang boxing-career, at gayundin ang kayang boxing-career sa kanyang panunungkulan. Ito na ang pagkakataon ng ating kampyon upang patunayan at subukan ang kanyang talento bilang isang alagad ng gobyerno. Kasama sina Lucy-Torres Gomez, kinatawan ng ika-apat na distrito ng Leyte, at Lani Mercado-Revilla bilang kinatawan ng Cavite sa mga makinang na bituin sa kamara de representante. Humalili si Lucy Torres mula sa pagkakadiskwalipika ng kandidatura ng asawang si Richard Gomez sa Ormoc, Leyte. Tinanggal ng Commission on Elections (COMELEC) mula sa kontensyon bilang kinatawan ng Leyte dahil hindi ito residente ng nasabing lugar kung kaya’t inendorso na lamang ng aktor ang kanyang asawa sa paghanap ng upuan sa mababang kapulungan. Matagal ng ninanais ni Goma na makakuha ng puwesto sa kamara, ngunit ngayong
Ikalabinlimang Kongreso: Kamara o Karnabal?
nina: Kier Gideon Paolo Gapayao Kit Isaiah Bernal
hindi sya nagwagi mukhang ang butihing asawa niya ang kanyang gagamiting instrumento upang maisakatuparan ang layuning pampulitika nito. Samantala, isa rin si Lani Mercado-Revilla sa mga nagkamit ng kapangyarihan upang maging kinatawan ng mga Caviteño sa kongreso. Saklaw ng kanyang mga programa ang mga kababaihan at kabataan, lokal na gobyerno, at ang pagpapa-unlad sa Southern Tagalog. Sa katunayan, nakapagsulong na si Rep. Lani Mercado-Revilla ng apat na panukalang batas,tatlong lokal at isang nasyonal, unang una na dito ay gawing siyudad ang Bacoor, Cavite; paggawa ng ospital at paaralan sa Molino, Cavite; at pagkakaroon ng open high school program para sa mga nangangailangan at karapat-dapat na mga estudyante. Magandang simulain para sa isang baguhan. Gayunpaman, hindi magiging madali para sa batikang aktres ang kakulangan ng karanasan bilang mambabatas. Ngunit handa itong matuto at makipagtulungan sa asawang si Senator Bong Revilla sa pagsimula ng kanyang telenovela sa loob ng kamara. Upuan: pamana ng apelyido at angkan Hindi lamang sa takilya o palakasan hinuhugot ang mga kasapi ng ika-labinglimang kongreso. Sa katunayan ay ilan sa mga pinakamatunog na pangalan ay sa mga angkang unti-unting bumabalik sa kapangyarihan o di kaya’y tinutuloy ang dinastiyang nasimulan; halimbawa ang mga Marcos at mga Singson. Marcos. Isang apelyidong minsan nang kinatakutan dala ng pagpapatupad ni dating Pangulong Ferdinand Marcos ng Martial Law. Maaaring namatay na ang dating pangulo pero ang mga kwentong kakabit ng apelyido nito ay hindi bastabasta mabubura sa kasaysayan ng mga Pilipino lalo na ngayon at kasalukuyang may isang senador, isang kongresista at isang gobernandor na Marcos. Ang pinakakontrobersyal na Marcos sa ngayon ay ang nasa kamara, walang iba kundi ang dating unang ginang na si Imelda Marcos. Maging sa ibang bansa ay kilala ang “reyna ng mga sapatos” bago pa man maupo sa kamara dahil sa mga kontrobersyal na paggastos at dami ng mga sapatos na natagpuan sa Malacañang. Ngayong bibigyan ng nakalaang salapi ang mga kongresista ay nakakapangambang magastos ang pampublikong pondo sa parehong paraan ng noong siya’y unang ginang. Sa tuwing maririnig ng mga tao ang Marcos, hindi lamang kamay na bakal ang kanilang naaalala. Matunog din ang isyu tungkol sa di umano’y iligal na kayamanan ng pamilyang Marcos na ninakaw mula sa kaban ng bayan sa 20 taon na panunungkulan ni dating pangulong Marcos. Napag-alamang hindi makikipagkompromiso ang dating unang ginang sa kasalukuyang gobyerno upang ipaglaban ang kanilang di umano’y nakaw na kayamanan. Itong nakawan ng salapi mula sa kaban ng bayan ay hindi malayong maulit sa ilalim ng panunugkulan ng kahina-hinalang personalidad na minsan ng dinungisan
ang tiwala ng taumbayan. Gayunpaman ay respetado ang kanilang angkan sa Ilocos kung kaya’t patuloy na naluluklok sa puwesto ang mga Marcos. Ngayon at nasa katungkulan ang mag-inang Imelda Marcos at Ferdinand Marcos Jr. sa mataas at mababang kapulungan, patunay ba ito na nabawi na nila ang tiwala ng mga taong naging biktima ng Martial Law, o maaaring isa na namang banta sa paglapastangan sa karapatang pantao? Hindi lang ang mga Marcos ang prominenteng pamilyang politikal ng mga lalawigan ng Ilocos. Naging matunog din ang apelyidong Singson sa kasagsagan ng ikalawang People Power Revolution ilang taon na ang nakakaraan. Pero sa kasalukuyan ay hindi na ang pangalan ng dating gobernador ng Ilocos Sur na si Luis “Chavit” Singson ang nilalaman ng balita kung hindi ang anak nitong si Ilocos Sur Representative Ronald Singson at ang kanyang pagkakahuli sa Hong Kong dahil sa pagdadala ng ipinagbabawal na droga noong Hulyo 11, 2010. Nakitaan umano ng ilang gramo ng cocaine at mga tableta ng valium si Singson sa Hong Kong International Airport na siyang naging dahilan ng pagkakakulong nito. Nakakaalarama din ang mga video kung saan pinakitang dumiretso lang si Singson sa mga ginagawang inspeksyon sa ating lokal na paliparan. VIP treatment kung maituturing ang pagpapadiretso sa kongresista ngunit hindi na nito nalampasan ang mahigpit na siguridad sa Hong Kong kung saan hindi ganap ang impluwensiya nito. Sa bansa o maging sa bayan na ganap ang impluwensiya ng isang pulitiko ay hindi malayong makalusot ang mga patagong agenda. Bagama’t nadungisan ang reputasyon ng mga Singson, matatanggap ba ng taongbayan ang patuloy na pagsuslit ng ipinagbabawal na gamot ng mismong ating mga kinatawang dapat pumipigil nito? Parehong mukha, ibang pwesto Bagama’t marami sa mga kongresista ngayon ang tila nagpapasaway at ayaw sumunod sa tuwid na daan na ninanais ng ating kasalukuyang pangulo, nakahanap naman ng isang matibay at maaasahang sandigan ang Partido Liberal sa pagkaka-upo ni Quezon city 4th district Representative Feliciano “Sonny” Belmonte bilang bagong House Speaker ng kamara de representante. Kilala si Belmonte bilang isa sa pinakamaraming nagawa sa lungsod ng Quezon sa kanyang panunungkulan sa ilalim ng lokal na pamahalaan. Maraming naisulong si Belmonte na programa at proyekto noong siya’y namuno bilang alkalde, kung kaya’t umaasa din ang kanyang nasasakupan at mga kapartido na magagawa niya ito sa loob ng mababang kapulungan. Ang kanyang karanasan bilang mambabatas ang magsisilbing gabay at pundasyon sa pagtupad na kanyang tungkulin dahil minsan na rin siyang naging kongresista at House Speaker noong 2001. Naging malaking tulong sa kandidatura ni Belmonte ang paglipat mula sa Lakas-Kampi-CMD, kung kaya’t marapat lang na suklian nya ito ng maayos
Vol. IX No. 1 June-September 2010
5
na panunungkulan at pakikipagtlungan sa kasalukuyang administrasyon. At marahil ang pinakamatunog na pangalang maririnig sa kamara ay walang iba kung hindi ang ating nakaraang pangulo at ngayo’y kongresista ng ikalawang distrito ng Pampanga, si Rep. Gloria Macapagal-Arroyo. Pagkatapos ng inagurasyon ng bagong pangulo ay agaran namang dumiretso si Arroyo sa Pampanga para sa pagproproklama sa kanya bilang bagong kinatawan ng kamara sa nasabing lalawigan. Lumiit man ang sakop ng kanyang kapangyarihan ay hindi maitatanggi ang mga kaalyadong naiwan sa mga mataas na pwesto sa gobyerno maging sa pribadong sektor. Ngunit ang pinakamataas na posisyon sa bansa lamang ang kanyang iniwan at hindi ang mga isyung kinaharap niya lalo na’t bumuo ang bagong pangulong Aquino ng “Truth Commission” na pamumunuan ni dating Supreme Court Chief Justice Hilario Davide. Kung dating naging saksi sa panunumpa ni Arroyo bilang pangulo si Davide, ngayon ay magiging saksi ito sa pag-iimbestiga ng iregularidad sa pamamalakad ng administrasyon ni Arroyo. Kung sa karanasan lang naman ay di hamak na marami na ang mga napagdaanan ni Arroyo bilang pinakamakapangyarihang tao sa bansa. Ngunit sa kanya din nakatoka ang pinakamahabang listahan ng mga iskandalo. Kasama na rito ang paulit-ulit na pagtatangka ng Charter Change o pagiiba ng uri ng gobyerno. Maraming mga spekulasyon na ang pakay ni Arroyo sa kamara ay lumipon ng mga boto para ito’y makamit o kaya’y upang mabigyan ng proteksyon sa mga kasong isinampa sa kanya na siya’y maging pangulo. Ang mga binabalak ng dating pangulo ay siya lang at ang kanyang mga natitirang kaalyado ang nakakaalam. Wanted: Santong kongreso
tatakbo
para
sa
Kung ano man ang pamantayan ng samabayanang Pilipino sa pagluluklok sa pwesto ay hindi basta-basta matutukoy. Kasikatan man, matunog na pangalan o angkan sa pulitika at karisma ang pagbatayan, walang kasiguraduhang maiiwang walang bahid ang track record ng isang pulitiko. Maging si dating Pangulong Joseph Estrada na kilala sa mala-Robin Hood na reputasyon sa mahihirap ay di nakaligtas sa mga iskandalo na siyang naging mitsa ng pagkakaalis nito sa pwesto. Patunay na anumang malinis na intensyon ay nanganganib mamanstahan. Pero sa kabilang banda ay ano pa ba ang hinihintay natin? Darating pa ba si Hesu Kristo o sinumang santo para tumakbo sa kongreso’t iboto? Likas sa tao ang pamumuna lalo na sa mga taong bibigyan ng karapatang mamuno. Totoong mahalaga ang track record sa pamimili ng mamamahala pero sa kasong ito kung saan ilang linggo pa lang ang nakalilipas matapos ang eleksyon, masyado pang maaga para pangunahan ang mga kilos ng nanalong kandidato.. Sa kabilang banda nama’y hindi masisisi ang mga Pilipino sa kanilang maagang pagtuligsa bunga ng pasang mga isyu ng mga miyembro ng ika-labinlimang kongreso. Sa banding huli ay marapat lang na maalala nating mga Pilipino na bagama’t tayo’y hindi bulag para hindi makita ang kahinaan ng mga naupong kongresista, hindi rin naman tayo mga hurado para sila’y husgahan bago pa man maisakatuparan ang mga panukala lalo na’t walang makakaupo sa pwesto kapag walang bumoboto.
6
Culture&literarY
Vol. IX No. 1 June-September 2010
Saganang Amin Aklat
Walong Diwata ng Pagkahulog Edgar Calabia Samar Aldrin Rick Urbino
ANG bawat titik at bawat letra ay tatagos sa mga mamababasa ng Walong Diwata ng Pagkahulog at maaaring makapagbigay sa mga mambabasa ng matinding pagnanasang makasulat ng isang nobela. Ang bawat karakter ng nobela ay binigyang buhay ng mahusay na manunulat na si Edgar Calabia Samar (nakatanggap na si Samar ng mga parangal mula sa Gawad Palanca at NCCA). Maraming beses na tayong nadadapa at nagkakamali sa buhay pero kailan nga ba tayo tumigil at huminto upang itama ang mga pagkakamaling ito at maitatama pa ba natin ito? Si Daniel, isa sa mga pangunahing karakter ng nobela ay hinahanap ang kanyang sarili at pinagmulan. Sa paghahanap ng direksyon sa buhay maraming beses na nadapa ang binata. Ang Walong Diwata ng Pagkahulog ay isa sa mga kakaibang
nobela na maari nating mabasa na nagbibigay ng panibagong ideya sa estilo ng naratibo. Ang mga karakter at pangyayari sa nobela ay nabigyang diin ni Samar, kung saan madarama ng mga mambabasa ang damdamin na gustong iparating ng manunulat – sa kanilang mga pagnanais bilang lalaki, bilang manunulat, bilang isang bata at bilang isang halimaw. Epektibo ang pag-uumpisa ng pagkekwento ng manunulat. Dadalhin ng kwento ang mga mambabasa sa pag-hahanap ng lohika at pasasabikin ang bawat mata para sa mga susunod na daloy ng kwento. Nakasasabay din ang mga mambabasa sa buhay ng bida dahil sa mga karanasang inilalahad sa pamamagitan ng karakter na maaring nangyari sa bawat isa sa atin sa isang takdang panahon. Hindi tulad ng ibang nobela na may mabibigat na suliranin, inihain ni Samar ang nobela sa pamamagitan
ng paglalahad sa isang damdamin ng isang binata na humarap ng ibat-ibang suliranin at paulit-ulit na pagdapa sa mga desisyon ng kanyang buhay. Si Daniel, isang binatang nangangarap na makapagsulat ng isang aklat at maging sikat na nobelista ay sinubukang hanapin ang kanyang “sariling demonyo” upang mapalaya ang kanayang isipan at makapagpatuloy sa pangarap niyang pagsusulat. Sa kanyang paglayo sa Atisan(ang bayang kanyang pinagmulan) isa-isang nagbalik sa kanyang mga alaala ang mga karanasang inisip niyang bahagi ng kanyang sariling demonyo at ang pagkakatuklas niya sa mga bagay at misteryong mayroon ang Atisan kasabay ng mga kwentong kanyang naunawan sa huli na bahagi ng kanyang buhay at ang nakaraan ng kaniyang pamilya. Ang Atisan, ang kaniyang mga paniniwala sa demonyo, tiyanak, ang kanyang kaibigang dwende (Dekalinar), sa serena, anghel ay ilan lamang sa mga diwatang naghulog kay Daniel sa mga imahinasyong tinataglay ng mga manunulat na siyang nagpalalim ng kanyang pag-iisa at kalungkutan sa buhay. Makikita din sa nobela ang pagkakalahad ng mga damdaming maaring taglayin ng bawat is mula sa mga una nating pagkakahulog o karanasan tulad ng pakikipagrelasyon, karanasang sekswal at ang pagkahumaling ni Daniel at ang kaugnayan nito sa paglimot. Ngunit ang nobelang ito ni Samar ay siguradong hindi malilimot ng bawat mambabasang makahahawak ng aklat dahil sa mga aral at ilang mga ideyang hahangaan ng mga mambabasa ni Samar at mga nangangarap na makasulat.
Pelikula
Sigwa Joel Lamangan Boni Ilagan Emilyn Nuñez
Sa ikalawang pagkakataon, muling nagsama ang batikang direktor na si Joel Lamangan at ang manunulat na si Bonifacio Ilagan. Mula sa kanilang unang likha, ang DUKOT, muling nagpamalas ng kahusayan at talas sa mga pampulitikang kaganapan at kasaysayan ang dalawa sa pelikulang SIGWA na kalahok sa 6th Cinemalaya Film Festival. Dinala ng pelikulang SIGWA ang mga manonood sa mga kaganapan sa Sigwa ng Unang Kwarto (First Quarter Storm) Noong 1970’s na siyang naging daluyong ng sunod-sunod na pag-aaklas ng mga mamamayan, pangunahin ang kilusan ng kabataan laban sa pasistang rehimeng Marcos. Inilahad ang pakikibaka, paghihirap at pagtataksil sa kilusang nagaklas laban sa diktaturyang Marcos mula sa kwento ng mga kabataang kabilang sa organisayong Kabataang Makabayan. Nagsimula ang kwento sa pagbabalik ni Dolly (Dawn Zulueta, Megan Young) makalipas ang apat na dekada. Sa kanyang kabataan, si Dolly na isang Pilipino-Amerikanong lumaki sa Amerika ay nagtungo sa Pilipinas upang tunghayan at idokumento ang kaganapan sa sigwa at ang lumalakas na aktibismo ng mga kabataan sa bansa. Na kalauna’y naging bahagi siya at nakilala ang mga kaibigan at kasamang sina Azon (Gina Alajar, Lovi Poe), Cita (Zsa Zsa Padilla, Pauleen Luna), Oliver (Tirso Cruz III, Marvin Agustin) na mga
estudyante at sina Rading (Jaime Pebanco, Jay Aquitania) na isang kabataang hindi nakapag-aral at si Eddie (Allen Dizon) na kanyang naging karelasyon. Makalipas ang apat na pung taon, nagkita-kita silang muli dahil sa pagsisimula ng paghahanap ni Dolly sa kanyang anak na inihabilin kay Azon. Sa kanilang muling pagsasama sa isang burol ng kanilang propesor, natanto nilang magkakaiba na pala ang kanilang paniniwala, pangunahin, si Oliver na isa nang tagapagsalita ng pangulo na siya namang ikinamuhi ng mga dating kasamahan at tinawag pa siyang “tagapagtanggol ng status quo” ni Cita na kasalukuyang lider ng New People’s Army. Isa din sa mga linyang kanyang binanggit ang pagpapaalala kay Oliver sa turo ng kanilang propesor matapos niyang sabihin sa mga dating kasamahan na ang aktibismo ay lipas na, “ang taong walang social practice kung saan-saan pinupulot ang mga sinasabi”. Sa pagbabalik-tanaw ng pelikula sa kanilang buhay sa “undergound”, napag-alam nilang si Eddie ay isang ahente ng militar na nagtitiktik sa loob ng kilusan. Dahil sa kasalanan sa mga kasama at sa kanyang asawa (Dolly) kinitil niya ang sarili niyang buhay dahil sa pagtalikod ng kanyang mahal nang subukan niyang humingi ng tawad dito. Ang mga kaganapan at paghihirap na kanilang dinanas noong panahon ng kanilang pagkilos ang nagbigay ng kanya-kanyang pansariling
kontradiksyon sa mga tauhan ng pelikula na siya ding naging dahilan ng kanilang pagtigil sa pagkilos. Sa kabuuan, mahusay na naglahad ang pelikula ng mga tunggalian – pansarili, tao sa tao at tao sa kanyang kapaligiran, at kung papaanong ang bawat isang karakter ay humarap sa mga ito. Bagama’t isa sa mga indie film, hindi maikakailang ang produksyon ng pelikula ay pinagkagastusan (mula sa mga napiling artistang gaganap). Kung ikukumpara ito sa naunang pelikulang kanilang ginawa (Dukot), mas malawak ang sinaklaw ng kwento. Mas maraming pagsasaliksik at pag-aaral sa mga buhay aktibista noong 70’s. Makikita ring may ilang pagkakatulad ang pelikula sa nobelenag nilikha ni Lualhati Bautista (Desaparasidos) dahil sa pagkakatulad ng karakter ni Anna (Desap) at Dolly at siyempre ang pampulitikang paglalahad sa mga kaganapang madalas na hindi inaalala ng mga manunulat at prodyuser ng mga pelikula. Isa sa mga ikinaganda ng pelikula ay ang pagbibigay ng malambot na bahagi ng mga kabilang sa kaliwa – na sila ay tao ring umiibig sa kabila ng kanilang mga prinsipyong pinanghahawakan na siyang babangga sa mga kritiko ng mga aktibista’t mga nasa kabundukan na binigyang konotasyong mga “walang puso”. Ang pagbiigay ng emosyon sa mga karakter ang siyang nagbuhay sa kanilang mga katauhan bilang bahagi ng sigwa. Sa dulo ng pelikula, nagiwan ito ng tanong sa mga manonood, “Kaninong Linya ba ang tama?” na siyang mag-aanak ng mga tanong hinggil sa mga pamulitikang kalagayan ng bansa.
CommunitY Tag-ulan ni:Jobelyn Bonifacio Si Joseph ay may catatonia. Sa totoo lang, hindi ko rin maintindihan yung catonia o catitonia o kung ano mang klaseng sakit yun. Pero sabi ni tatay, pinagandang salita lang daw yun para sa ‘sayad’. Sinang-ayunan naman iyon ni nanay at pinagbantaan pa akong huwag lalapit kay Joseph dahil nakakahawa daw ang ca-ta-ti-to, sayad. Dumating sa barrio namin si Joseph isang araw ng tag-ulan. Natagpuan siya ni Ka Bireng sa may arko ng barangay namin habang nagpa-patrol bilang tanod. Basang-basa. Naginginig. Nakangiti. Sa suot ni Joseph na slacks, polo, sapatos at relo, naisip ni Ka Bireng na anak-mayaman ang batang nakita sa daan kaya nag-alinlangan siyang kupkupin ito at mahabla sa salang kidnapping. Pero sa huli ay nakonsensya ito at isinakay na rin sa scooter n’ya. At bagamat tinutulan ng asawang si Sita, pinatuloy niya ito sa kanilang maliit na tahanan. Sinubukang ipasok ni Ka Bireng sa paaralan si Joseph ngunit nang makita niya ang kaibahan nito sa ibang mga bata, pinahinto niya ito. Umani naman ng paghanga ang pagkupkop ni Ka Bireng kay Joseph. Pero mas nangibabaw ang awa para sa matandang tanod at sa responsibilidad na inako nito. At wala ng iba buhat doon. Lahat ay nagsimula at nagtapos sa awa. Sa araw-araw na paglakad ko papasok sa pampublikong paraalan, nakikita ko si Joseph sa may arko kung saan siya natagpuang tila basang-sisiw ni Ka Bireng. Minsa’y may sinasabi siyang hindi ko naman maintindihan dahil pabulong ito. Minsan naman siya ay ngingiti, tatawa at matutulala bigla na animo’y may nakikita sa hangin na hindi mahagilap ng sarili kong mga mata. Hindi ko maitatangging natakot ako sa kanya nung una sa mga ikinikilos niya. Pero tulad ni tatay, may mga bagay na makakasanayan rin paglaon. Nakikita ko siya sa paaralan. Naka-upo sa sementadong bakod kung saan nakadikit ang malaking mukha ni mayor. Malimit siyang batuhin ng mga lalaki at iwasan ng mga babae. Pero kahit pagsabayin man ang lahat ng pangungutya, wala itong kahit anong epekto sa taong di naman ito maintindihan. Hindi ko na rin alam kung gugustuhin ko siyang gumaling nang matuklasan niya ang kasalukuyang takbo ng buhay niya o manatili na lamang na may sakit at walang alam. Sinasama rin ni Ka Bireng si Joseph sa bahay ni mayor para kausapin tungkol sa ilang mga bagay. Alam ko ito dahil laging natataong nagsusugal si mayor kasama sila tatay. Matalik na magkaibigan si tatay at si mayor kaya naman kinuha niya si mayor bilang ninong ko at naging kaibigan na rin kahit paano ang anak nitong si Daniel na nag-aaral sa pambublikong paaralan sa kabilang bayan. Mayaman sila mayor. Malaki at maganda ang bahay nila. Mayroon din silang magagarang sasakyan. At higit sa lahat, nakapangalan sa kanya ang malaking bahagdan ng lupa sa barrio. Ang ilang bahagi nito ay pinagagamit niya sa mga residenteng walang alam na gawin kundi ang magsaka. Ito ay bilang tulong na rin sa mga nasasakupan niya. Pero sa bawat ani, isinusuko ng mga magsasaka ang kalahati ng mga nakuha kay mayor. Ito raw, ayon kay mayor, ay para sa emergency situations tulad ng bagyo. Pero ilang bagyo na ang dumaan at walang nakuha ang mga residente. Walang nakitang sako ng bigas sa panahon ng unos, maliban sa bigasan ni mayor sa palengke. At ngayon, ang pagkatuyo ng mga pananim ang idinadaing ng mga magsasaka dahil wala nang matitirang pagkain sa hapag nila kung ibibigay pa nila ang kalahati ng ani kay mayor. Bagay
Vol. IX No. 1 June-September 2010
Bowring nah bowring ang twin na jipis in their eewie lunggaers sowh noh choice the two of the, kundi lumavash ng hauz and jumanap ng mapagjijibangan. Najisip ng tontang magkhafatid nah chumalap nah lang ng chizmax awhound the Zhe-Oh-Zhe jommuniteeh.
lady ifs and only ifs dehins following the requirings. May pagka-OA ang mga gromulang ites!!!! Pero ang major major na winoworrry ng mga bekilou is baka ijoksak to the max ang mga gradesung nila at bumack to zero na aman ang mga jowawang pupils. Wanted niyo ba maknows kung cno ang dalawang jusangot na megacomplain sa professing ng kanilang teachera? Well! Witshels qowh rin knowing kung cno ang mga itey. The only recognize qowh is yung beuconera na ihayden na lang natin sa initials M.V.R…… Maria Venu Raj????
Chenelyn Kimverly: Kakajinis insyd the lunggaers. Ang jinitjinit nah ngah, waley fah mapagjijibingan. Supahbowring nah tlgah aqowh. Chenelyn Forte: Tamah!!!!!!! Aqowh win aman sis jinip na jinip na qoh sa hauz natin. Mabyuti nah lhang jumexit muna tauh ng houseness natin. Namizzzz qowh noah rin itey pagjajanap natin ng mga chikaness.
7
Pompyang Numero Tres ni Chenelyn Katigbak
Mangkokolum JEJEMON
Chenelyn Kimverly: Sure aketch! Majami tauh magegetching na newzzz ditey at magjejenjoy tauh.
na witshels wentah mga nashagaf nioh. Sowie nah lhang kayowh pewo biggezst ang valitah qowz.
Chenelyn Forte: Agree aqowh sauh sistah. Eh our Ateh Katigbak kayah, what aman kayah pinagkakakavalahan niah?
Pompyang Numero Uno ni Chenelyn Kimverly
Chenelyn Katigbak: Eow pohwz mga sistah!!!! Uztah aman ang pagchalap nioh ng mga chika newzh??? Surenezz aketch
Bise-bisehan at wit na magkandaugaga ang mga bekimon becoz of the coming Zhe-Oh-Zhe Weak nang mapadapo aketch sa underground floor ng said colej. Kung anik-anik ang mga pinaggaga-gawa ng mga gromula para sa nasabing eventus. Nang mapafly naman ako sa 2nd floor, abala aman
na ilang buwan nang ikinukonsulta ni Ka Bireng sa opisyal ngunit ganoon pa rin ang sagot nitong ‘Akin ang kalahati, iyon ang usapan.’ Kaya’t laging nagtitiis at naghihintay ang mga magsasaka sa tag-ulan. At isang tag-ulan ang hindi malilimutan. Unang buwan ng tag-ulan. Maagang pinauwi ang mga estudyante dulot ng walang patid na buhos ng malakas ng ulan. Minabuti ko pa ring maglakad pauwi. Sa daan, nakita ko ang ngiti ng mga magsasaka. Nagtampisaw rin sa kalsada ang mga batang ugali nang maligo sa ulan. Ngunit higit sa kanila, ang nakapukaw ng
aking atensyon ay ang hugis na naaninag sa gitna ng ulan, nakaupo sa may arko ng barangay. Nilapitan ko ang pamilyar niyang mukha. Basang-basa. Nakangiti. Maputla. Sinubukan ko siyang akayin sa waiting shed kung saan nakadikit ang mukha ni mayor. Inabot ko ang maputla niya ring braso. Malamig. Masyadong malamig. Humalo ang luha sa mga patak ng ulan. Hindi ko siya kaibigan. Pero hanggang sa huli, isa ako sa mga taong walang naibigay kundi awa lamang. Nagsimula nang bumaha. Lumaki ang patak ng ulan pero sa pandinig ko, walang ibang dumadagundong kundi katahimikan.
Mhany hours ang lumifash nang suddenleeh umentrah si Chenelyn Katigbak…….
May Pag-asa pa ba? Pandoy
Sa dagat nito’y likidong itim umaagos! Pati na basura’y dumadaloy, lumalason!
Sa ganda ni Ina, marami ang nahalina, Dayuhan sa ati’y nagsipagpunta, Sa kinang ng dagat sila’y namangha At sa simoy ng hangin sila’y natuwa.
Ito na nga ba ang ganti? Sa mga bagyong , humahagupit! Idinuduyan punong walang sapin! Habang si Inang kalikasan nagngangalit!
Bulaklak na mabango paglago’y patuloy, Magagandang tanawin na totoong perpekto, Dito’y matataas na puno’y kay hirap abutin, Nandoon! Sa taas ng bundok na kay hirap akyatin!
Saan na? Saan na! itong dating awit, Ni Inang Kalikasang namumutiktik, Wala na nga bang pag-asa… Muling masilayan, gandang nagniningning!
Mga huni nitong ibong, tila dinuduyang saliw, At hampas nitong dagat na nagpapagising sa atin! Kasabay nitong simsim nitong prutas na kaytamis! Oh, kaysarap masdan ng paraisong tanging atin! Ngunit isang araw pagmulat nitong mata, Anong namasdan? Tila nagulantang… Nasaan ako, hindi ko mapagtanto! Inang kalikasan, dating ganda’y biglang naglaho! Sinong gumawa nito? Hindi ba’t tayo! Mga puno sa, pinutol, pinuhunan’t nilako!
Edition
sa pagpapakagenius ang mga junakiss ni Janice while the others ay ganadong-ganado sa exchanging ng chizmax. Balak pa yata akez agawan ng job ng mga nagmimigander mong lola. Inisa-isa ko ang mga room nang masiite ko ang isang stujent doing sumting astig sa isang clazz na wit aman related sa COC Weak. Looks like witit aman pwoblem sa clashroom na itey nang biglang igetching ng isang rampadora ang atenxion ng clash. Masinsinang nakipagtoking si rampage queen sa nasaving stujante. The more the menier ang natold nitey sa gromula that’s why witshels na nagawa ang nawiling stude kundi iobey na lang si teachera. What kaya ang saying ng rampadora sa brave na gromula? Sure akez na kaepalang rulz itits. Wa na nman cguro sa moodak ang imbyernang teachera kaya pumapampam na aman. Knows nio ba qng cnu ung tinutukoy na rampadora? Ishogu na lang natin sya sa lagoon na puno ng algae, este sa initials na P. F……Palakang Frog????? Pompyang Numero Dos ni Chenelyn Forte Sinz nasa 2nd floor na ang sisterette qowz, nagbakasakali akez sa underground floor na makahagap ng mga balitang baklita even knowing ko aman na puro preparation for Zhe-Oh-Zhe ang mawiwitnez qowh ditey. So lucky aman akitch nang mahagip ng itchibels kong antenna ang klash na wit ko maunderstand kung binabasahan ng sermon or final judgment ng beauconera nilang professure. Nahear kez ang murmuring ng dalawang stugent bout the announcing of the beauconera. According sa kanila, over sa dami at lufet ang mga demandings ng lola mo. Dinaig pa raw ang lespu na si Rowlandow Mendowza. Super unique daw, out of this Earth, and below the belt ang mga rulz and guidelines regardings the requirings. Dagdag pa ng mga imbyernadets, afraid sila na baka mang-hostage na lang bigla ang beaucon
KOMIKS
About to exit na sana aketch sa eksena wen suddenly hinablot ng epalogs na itetch ang limelight at ibinaba ang curtain coz nagpose pa ang lola. Kakaiver talaga ang kapsmuks an itey, wit ko keri ang drama,to dah highest level kung magpapansin coz once na umentra ang gromuila...kapit mga ineng! Siya ang hinulog ng heaven na diyosang itim! Sa lakas ng dating, aabot sa boilling point ang blood prexur mo at baka bigla kang mapraning. May AP ang gaga so be careful to ilag if makasalubong mo siya coz for sure malulula ka sa mix combination ng yabang at tsurang itchy bitchy witch. ewan kung wit niya nanotice na kakasuya ang ang porma niyang forever nagmamamagaling or dedma effect lang ang feelingerang itey. Sabagay, if ever na sugurin siya ng mga palakang frog sa sobrang pagkaasar, may cave naman ang witch to hide her broom stick. Kaya pala papansin, confident ang lola na wit siyang sasantuhin coz afraid ang mga palakang frog kay bossing. WELL, WELL, WELL...Ang lucky naman ni lola. Wish ko lang may guardian angel din aketch so waley titiris saken even if intrigahin ketch ang mga propressure na epalogs wen! Chenelyn Kimverly: Why mo inesplok ang tsika. Lagot ka kay mamamia! Chenelyn Katigbak: Tsismax yan saken ng mga etsuserang frog. Em just dah reporter not the reklamador. Chenelyn Forte: Enough! witcheli na taung space! To be continue na lang ang story telling mga jipis! Chenelyn Katigbak: Wait! I’d like to thank my sponsors! Sa mga nagpay ng pub fee at WISH KO LANG MAGBAYAD NA ANG MGA DI PA NAGBABAYAD COZ DAH ZHE-OHZHE WIK IS OVER NA PO! Chenelyn Kimverly: Yeah ryt! I hope dah fresh and bagong mudra of dah colej will help us! c0n6r@+s pf0w$z$z Mam! j3j3j3... Wish u luck!
6
Culture&literarY
Vol. IX No. 1 June-September 2010
Saganang Amin Aklat
Walong Diwata ng Pagkahulog Edgar Calabia Samar Aldrin Rick Urbino
ANG bawat titik at bawat letra ay tatagos sa mga mamababasa ng Walong Diwata ng Pagkahulog at maaaring makapagbigay sa mga mambabasa ng matinding pagnanasang makasulat ng isang nobela. Ang bawat karakter ng nobela ay binigyang buhay ng mahusay na manunulat na si Edgar Calabia Samar (nakatanggap na si Samar ng mga parangal mula sa Gawad Palanca at NCCA). Maraming beses na tayong nadadapa at nagkakamali sa buhay pero kailan nga ba tayo tumigil at huminto upang itama ang mga pagkakamaling ito at maitatama pa ba natin ito? Si Daniel, isa sa mga pangunahing karakter ng nobela ay hinahanap ang kanyang sarili at pinagmulan. Sa paghahanap ng direksyon sa buhay maraming beses na nadapa ang binata. Ang Walong Diwata ng Pagkahulog ay isa sa mga kakaibang
nobela na maari nating mabasa na nagbibigay ng panibagong ideya sa estilo ng naratibo. Ang mga karakter at pangyayari sa nobela ay nabigyang diin ni Samar, kung saan madarama ng mga mambabasa ang damdamin na gustong iparating ng manunulat – sa kanilang mga pagnanais bilang lalaki, bilang manunulat, bilang isang bata at bilang isang halimaw. Epektibo ang pag-uumpisa ng pagkekwento ng manunulat. Dadalhin ng kwento ang mga mambabasa sa pag-hahanap ng lohika at pasasabikin ang bawat mata para sa mga susunod na daloy ng kwento. Nakasasabay din ang mga mambabasa sa buhay ng bida dahil sa mga karanasang inilalahad sa pamamagitan ng karakter na maaring nangyari sa bawat isa sa atin sa isang takdang panahon. Hindi tulad ng ibang nobela na may mabibigat na suliranin, inihain ni Samar ang nobela sa pamamagitan
ng paglalahad sa isang damdamin ng isang binata na humarap ng ibat-ibang suliranin at paulit-ulit na pagdapa sa mga desisyon ng kanyang buhay. Si Daniel, isang binatang nangangarap na makapagsulat ng isang aklat at maging sikat na nobelista ay sinubukang hanapin ang kanyang “sariling demonyo” upang mapalaya ang kanayang isipan at makapagpatuloy sa pangarap niyang pagsusulat. Sa kanyang paglayo sa Atisan(ang bayang kanyang pinagmulan) isa-isang nagbalik sa kanyang mga alaala ang mga karanasang inisip niyang bahagi ng kanyang sariling demonyo at ang pagkakatuklas niya sa mga bagay at misteryong mayroon ang Atisan kasabay ng mga kwentong kanyang naunawan sa huli na bahagi ng kanyang buhay at ang nakaraan ng kaniyang pamilya. Ang Atisan, ang kaniyang mga paniniwala sa demonyo, tiyanak, ang kanyang kaibigang dwende (Dekalinar), sa serena, anghel ay ilan lamang sa mga diwatang naghulog kay Daniel sa mga imahinasyong tinataglay ng mga manunulat na siyang nagpalalim ng kanyang pag-iisa at kalungkutan sa buhay. Makikita din sa nobela ang pagkakalahad ng mga damdaming maaring taglayin ng bawat is mula sa mga una nating pagkakahulog o karanasan tulad ng pakikipagrelasyon, karanasang sekswal at ang pagkahumaling ni Daniel at ang kaugnayan nito sa paglimot. Ngunit ang nobelang ito ni Samar ay siguradong hindi malilimot ng bawat mambabasang makahahawak ng aklat dahil sa mga aral at ilang mga ideyang hahangaan ng mga mambabasa ni Samar at mga nangangarap na makasulat.
Pelikula
Sigwa Joel Lamangan Boni Ilagan Emilyn Nuñez
Sa ikalawang pagkakataon, muling nagsama ang batikang direktor na si Joel Lamangan at ang manunulat na si Bonifacio Ilagan. Mula sa kanilang unang likha, ang DUKOT, muling nagpamalas ng kahusayan at talas sa mga pampulitikang kaganapan at kasaysayan ang dalawa sa pelikulang SIGWA na kalahok sa 6th Cinemalaya Film Festival. Dinala ng pelikulang SIGWA ang mga manonood sa mga kaganapan sa Sigwa ng Unang Kwarto (First Quarter Storm) Noong 1970’s na siyang naging daluyong ng sunod-sunod na pag-aaklas ng mga mamamayan, pangunahin ang kilusan ng kabataan laban sa pasistang rehimeng Marcos. Inilahad ang pakikibaka, paghihirap at pagtataksil sa kilusang nagaklas laban sa diktaturyang Marcos mula sa kwento ng mga kabataang kabilang sa organisayong Kabataang Makabayan. Nagsimula ang kwento sa pagbabalik ni Dolly (Dawn Zulueta, Megan Young) makalipas ang apat na dekada. Sa kanyang kabataan, si Dolly na isang Pilipino-Amerikanong lumaki sa Amerika ay nagtungo sa Pilipinas upang tunghayan at idokumento ang kaganapan sa sigwa at ang lumalakas na aktibismo ng mga kabataan sa bansa. Na kalauna’y naging bahagi siya at nakilala ang mga kaibigan at kasamang sina Azon (Gina Alajar, Lovi Poe), Cita (Zsa Zsa Padilla, Pauleen Luna), Oliver (Tirso Cruz III, Marvin Agustin) na mga
estudyante at sina Rading (Jaime Pebanco, Jay Aquitania) na isang kabataang hindi nakapag-aral at si Eddie (Allen Dizon) na kanyang naging karelasyon. Makalipas ang apat na pung taon, nagkita-kita silang muli dahil sa pagsisimula ng paghahanap ni Dolly sa kanyang anak na inihabilin kay Azon. Sa kanilang muling pagsasama sa isang burol ng kanilang propesor, natanto nilang magkakaiba na pala ang kanilang paniniwala, pangunahin, si Oliver na isa nang tagapagsalita ng pangulo na siya namang ikinamuhi ng mga dating kasamahan at tinawag pa siyang “tagapagtanggol ng status quo” ni Cita na kasalukuyang lider ng New People’s Army. Isa din sa mga linyang kanyang binanggit ang pagpapaalala kay Oliver sa turo ng kanilang propesor matapos niyang sabihin sa mga dating kasamahan na ang aktibismo ay lipas na, “ang taong walang social practice kung saan-saan pinupulot ang mga sinasabi”. Sa pagbabalik-tanaw ng pelikula sa kanilang buhay sa “undergound”, napag-alam nilang si Eddie ay isang ahente ng militar na nagtitiktik sa loob ng kilusan. Dahil sa kasalanan sa mga kasama at sa kanyang asawa (Dolly) kinitil niya ang sarili niyang buhay dahil sa pagtalikod ng kanyang mahal nang subukan niyang humingi ng tawad dito. Ang mga kaganapan at paghihirap na kanilang dinanas noong panahon ng kanilang pagkilos ang nagbigay ng kanya-kanyang pansariling
kontradiksyon sa mga tauhan ng pelikula na siya ding naging dahilan ng kanilang pagtigil sa pagkilos. Sa kabuuan, mahusay na naglahad ang pelikula ng mga tunggalian – pansarili, tao sa tao at tao sa kanyang kapaligiran, at kung papaanong ang bawat isang karakter ay humarap sa mga ito. Bagama’t isa sa mga indie film, hindi maikakailang ang produksyon ng pelikula ay pinagkagastusan (mula sa mga napiling artistang gaganap). Kung ikukumpara ito sa naunang pelikulang kanilang ginawa (Dukot), mas malawak ang sinaklaw ng kwento. Mas maraming pagsasaliksik at pag-aaral sa mga buhay aktibista noong 70’s. Makikita ring may ilang pagkakatulad ang pelikula sa nobelenag nilikha ni Lualhati Bautista (Desaparasidos) dahil sa pagkakatulad ng karakter ni Anna (Desap) at Dolly at siyempre ang pampulitikang paglalahad sa mga kaganapang madalas na hindi inaalala ng mga manunulat at prodyuser ng mga pelikula. Isa sa mga ikinaganda ng pelikula ay ang pagbibigay ng malambot na bahagi ng mga kabilang sa kaliwa – na sila ay tao ring umiibig sa kabila ng kanilang mga prinsipyong pinanghahawakan na siyang babangga sa mga kritiko ng mga aktibista’t mga nasa kabundukan na binigyang konotasyong mga “walang puso”. Ang pagbiigay ng emosyon sa mga karakter ang siyang nagbuhay sa kanilang mga katauhan bilang bahagi ng sigwa. Sa dulo ng pelikula, nagiwan ito ng tanong sa mga manonood, “Kaninong Linya ba ang tama?” na siyang mag-aanak ng mga tanong hinggil sa mga pamulitikang kalagayan ng bansa.
CommunitY Tag-ulan ni:Jobelyn Bonifacio Si Joseph ay may catatonia. Sa totoo lang, hindi ko rin maintindihan yung catonia o catitonia o kung ano mang klaseng sakit yun. Pero sabi ni tatay, pinagandang salita lang daw yun para sa ‘sayad’. Sinang-ayunan naman iyon ni nanay at pinagbantaan pa akong huwag lalapit kay Joseph dahil nakakahawa daw ang ca-ta-ti-to, sayad. Dumating sa barrio namin si Joseph isang araw ng tag-ulan. Natagpuan siya ni Ka Bireng sa may arko ng barangay namin habang nagpa-patrol bilang tanod. Basang-basa. Naginginig. Nakangiti. Sa suot ni Joseph na slacks, polo, sapatos at relo, naisip ni Ka Bireng na anak-mayaman ang batang nakita sa daan kaya nag-alinlangan siyang kupkupin ito at mahabla sa salang kidnapping. Pero sa huli ay nakonsensya ito at isinakay na rin sa scooter n’ya. At bagamat tinutulan ng asawang si Sita, pinatuloy niya ito sa kanilang maliit na tahanan. Sinubukang ipasok ni Ka Bireng sa paaralan si Joseph ngunit nang makita niya ang kaibahan nito sa ibang mga bata, pinahinto niya ito. Umani naman ng paghanga ang pagkupkop ni Ka Bireng kay Joseph. Pero mas nangibabaw ang awa para sa matandang tanod at sa responsibilidad na inako nito. At wala ng iba buhat doon. Lahat ay nagsimula at nagtapos sa awa. Sa araw-araw na paglakad ko papasok sa pampublikong paraalan, nakikita ko si Joseph sa may arko kung saan siya natagpuang tila basang-sisiw ni Ka Bireng. Minsa’y may sinasabi siyang hindi ko naman maintindihan dahil pabulong ito. Minsan naman siya ay ngingiti, tatawa at matutulala bigla na animo’y may nakikita sa hangin na hindi mahagilap ng sarili kong mga mata. Hindi ko maitatangging natakot ako sa kanya nung una sa mga ikinikilos niya. Pero tulad ni tatay, may mga bagay na makakasanayan rin paglaon. Nakikita ko siya sa paaralan. Naka-upo sa sementadong bakod kung saan nakadikit ang malaking mukha ni mayor. Malimit siyang batuhin ng mga lalaki at iwasan ng mga babae. Pero kahit pagsabayin man ang lahat ng pangungutya, wala itong kahit anong epekto sa taong di naman ito maintindihan. Hindi ko na rin alam kung gugustuhin ko siyang gumaling nang matuklasan niya ang kasalukuyang takbo ng buhay niya o manatili na lamang na may sakit at walang alam. Sinasama rin ni Ka Bireng si Joseph sa bahay ni mayor para kausapin tungkol sa ilang mga bagay. Alam ko ito dahil laging natataong nagsusugal si mayor kasama sila tatay. Matalik na magkaibigan si tatay at si mayor kaya naman kinuha niya si mayor bilang ninong ko at naging kaibigan na rin kahit paano ang anak nitong si Daniel na nag-aaral sa pambublikong paaralan sa kabilang bayan. Mayaman sila mayor. Malaki at maganda ang bahay nila. Mayroon din silang magagarang sasakyan. At higit sa lahat, nakapangalan sa kanya ang malaking bahagdan ng lupa sa barrio. Ang ilang bahagi nito ay pinagagamit niya sa mga residenteng walang alam na gawin kundi ang magsaka. Ito ay bilang tulong na rin sa mga nasasakupan niya. Pero sa bawat ani, isinusuko ng mga magsasaka ang kalahati ng mga nakuha kay mayor. Ito raw, ayon kay mayor, ay para sa emergency situations tulad ng bagyo. Pero ilang bagyo na ang dumaan at walang nakuha ang mga residente. Walang nakitang sako ng bigas sa panahon ng unos, maliban sa bigasan ni mayor sa palengke. At ngayon, ang pagkatuyo ng mga pananim ang idinadaing ng mga magsasaka dahil wala nang matitirang pagkain sa hapag nila kung ibibigay pa nila ang kalahati ng ani kay mayor. Bagay
Vol. IX No. 1 June-September 2010
Bowring nah bowring ang twin na jipis in their eewie lunggaers sowh noh choice the two of the, kundi lumavash ng hauz and jumanap ng mapagjijibangan. Najisip ng tontang magkhafatid nah chumalap nah lang ng chizmax awhound the Zhe-Oh-Zhe jommuniteeh.
lady ifs and only ifs dehins following the requirings. May pagka-OA ang mga gromulang ites!!!! Pero ang major major na winoworrry ng mga bekilou is baka ijoksak to the max ang mga gradesung nila at bumack to zero na aman ang mga jowawang pupils. Wanted niyo ba maknows kung cno ang dalawang jusangot na megacomplain sa professing ng kanilang teachera? Well! Witshels qowh rin knowing kung cno ang mga itey. The only recognize qowh is yung beuconera na ihayden na lang natin sa initials M.V.R…… Maria Venu Raj????
Chenelyn Kimverly: Kakajinis insyd the lunggaers. Ang jinitjinit nah ngah, waley fah mapagjijibingan. Supahbowring nah tlgah aqowh. Chenelyn Forte: Tamah!!!!!!! Aqowh win aman sis jinip na jinip na qoh sa hauz natin. Mabyuti nah lhang jumexit muna tauh ng houseness natin. Namizzzz qowh noah rin itey pagjajanap natin ng mga chikaness.
7
Pompyang Numero Tres ni Chenelyn Katigbak
Mangkokolum JEJEMON
Chenelyn Kimverly: Sure aketch! Majami tauh magegetching na newzzz ditey at magjejenjoy tauh.
na witshels wentah mga nashagaf nioh. Sowie nah lhang kayowh pewo biggezst ang valitah qowz.
Chenelyn Forte: Agree aqowh sauh sistah. Eh our Ateh Katigbak kayah, what aman kayah pinagkakakavalahan niah?
Pompyang Numero Uno ni Chenelyn Kimverly
Chenelyn Katigbak: Eow pohwz mga sistah!!!! Uztah aman ang pagchalap nioh ng mga chika newzh??? Surenezz aketch
Bise-bisehan at wit na magkandaugaga ang mga bekimon becoz of the coming Zhe-Oh-Zhe Weak nang mapadapo aketch sa underground floor ng said colej. Kung anik-anik ang mga pinaggaga-gawa ng mga gromula para sa nasabing eventus. Nang mapafly naman ako sa 2nd floor, abala aman
na ilang buwan nang ikinukonsulta ni Ka Bireng sa opisyal ngunit ganoon pa rin ang sagot nitong ‘Akin ang kalahati, iyon ang usapan.’ Kaya’t laging nagtitiis at naghihintay ang mga magsasaka sa tag-ulan. At isang tag-ulan ang hindi malilimutan. Unang buwan ng tag-ulan. Maagang pinauwi ang mga estudyante dulot ng walang patid na buhos ng malakas ng ulan. Minabuti ko pa ring maglakad pauwi. Sa daan, nakita ko ang ngiti ng mga magsasaka. Nagtampisaw rin sa kalsada ang mga batang ugali nang maligo sa ulan. Ngunit higit sa kanila, ang nakapukaw ng
aking atensyon ay ang hugis na naaninag sa gitna ng ulan, nakaupo sa may arko ng barangay. Nilapitan ko ang pamilyar niyang mukha. Basang-basa. Nakangiti. Maputla. Sinubukan ko siyang akayin sa waiting shed kung saan nakadikit ang mukha ni mayor. Inabot ko ang maputla niya ring braso. Malamig. Masyadong malamig. Humalo ang luha sa mga patak ng ulan. Hindi ko siya kaibigan. Pero hanggang sa huli, isa ako sa mga taong walang naibigay kundi awa lamang. Nagsimula nang bumaha. Lumaki ang patak ng ulan pero sa pandinig ko, walang ibang dumadagundong kundi katahimikan.
Mhany hours ang lumifash nang suddenleeh umentrah si Chenelyn Katigbak…….
May Pag-asa pa ba? Pandoy
Sa dagat nito’y likidong itim umaagos! Pati na basura’y dumadaloy, lumalason!
Sa ganda ni Ina, marami ang nahalina, Dayuhan sa ati’y nagsipagpunta, Sa kinang ng dagat sila’y namangha At sa simoy ng hangin sila’y natuwa.
Ito na nga ba ang ganti? Sa mga bagyong , humahagupit! Idinuduyan punong walang sapin! Habang si Inang kalikasan nagngangalit!
Bulaklak na mabango paglago’y patuloy, Magagandang tanawin na totoong perpekto, Dito’y matataas na puno’y kay hirap abutin, Nandoon! Sa taas ng bundok na kay hirap akyatin!
Saan na? Saan na! itong dating awit, Ni Inang Kalikasang namumutiktik, Wala na nga bang pag-asa… Muling masilayan, gandang nagniningning!
Mga huni nitong ibong, tila dinuduyang saliw, At hampas nitong dagat na nagpapagising sa atin! Kasabay nitong simsim nitong prutas na kaytamis! Oh, kaysarap masdan ng paraisong tanging atin! Ngunit isang araw pagmulat nitong mata, Anong namasdan? Tila nagulantang… Nasaan ako, hindi ko mapagtanto! Inang kalikasan, dating ganda’y biglang naglaho! Sinong gumawa nito? Hindi ba’t tayo! Mga puno sa, pinutol, pinuhunan’t nilako!
Edition
sa pagpapakagenius ang mga junakiss ni Janice while the others ay ganadong-ganado sa exchanging ng chizmax. Balak pa yata akez agawan ng job ng mga nagmimigander mong lola. Inisa-isa ko ang mga room nang masiite ko ang isang stujent doing sumting astig sa isang clazz na wit aman related sa COC Weak. Looks like witit aman pwoblem sa clashroom na itey nang biglang igetching ng isang rampadora ang atenxion ng clash. Masinsinang nakipagtoking si rampage queen sa nasaving stujante. The more the menier ang natold nitey sa gromula that’s why witshels na nagawa ang nawiling stude kundi iobey na lang si teachera. What kaya ang saying ng rampadora sa brave na gromula? Sure akez na kaepalang rulz itits. Wa na nman cguro sa moodak ang imbyernang teachera kaya pumapampam na aman. Knows nio ba qng cnu ung tinutukoy na rampadora? Ishogu na lang natin sya sa lagoon na puno ng algae, este sa initials na P. F……Palakang Frog????? Pompyang Numero Dos ni Chenelyn Forte Sinz nasa 2nd floor na ang sisterette qowz, nagbakasakali akez sa underground floor na makahagap ng mga balitang baklita even knowing ko aman na puro preparation for Zhe-Oh-Zhe ang mawiwitnez qowh ditey. So lucky aman akitch nang mahagip ng itchibels kong antenna ang klash na wit ko maunderstand kung binabasahan ng sermon or final judgment ng beauconera nilang professure. Nahear kez ang murmuring ng dalawang stugent bout the announcing of the beauconera. According sa kanila, over sa dami at lufet ang mga demandings ng lola mo. Dinaig pa raw ang lespu na si Rowlandow Mendowza. Super unique daw, out of this Earth, and below the belt ang mga rulz and guidelines regardings the requirings. Dagdag pa ng mga imbyernadets, afraid sila na baka mang-hostage na lang bigla ang beaucon
KOMIKS
About to exit na sana aketch sa eksena wen suddenly hinablot ng epalogs na itetch ang limelight at ibinaba ang curtain coz nagpose pa ang lola. Kakaiver talaga ang kapsmuks an itey, wit ko keri ang drama,to dah highest level kung magpapansin coz once na umentra ang gromuila...kapit mga ineng! Siya ang hinulog ng heaven na diyosang itim! Sa lakas ng dating, aabot sa boilling point ang blood prexur mo at baka bigla kang mapraning. May AP ang gaga so be careful to ilag if makasalubong mo siya coz for sure malulula ka sa mix combination ng yabang at tsurang itchy bitchy witch. ewan kung wit niya nanotice na kakasuya ang ang porma niyang forever nagmamamagaling or dedma effect lang ang feelingerang itey. Sabagay, if ever na sugurin siya ng mga palakang frog sa sobrang pagkaasar, may cave naman ang witch to hide her broom stick. Kaya pala papansin, confident ang lola na wit siyang sasantuhin coz afraid ang mga palakang frog kay bossing. WELL, WELL, WELL...Ang lucky naman ni lola. Wish ko lang may guardian angel din aketch so waley titiris saken even if intrigahin ketch ang mga propressure na epalogs wen! Chenelyn Kimverly: Why mo inesplok ang tsika. Lagot ka kay mamamia! Chenelyn Katigbak: Tsismax yan saken ng mga etsuserang frog. Em just dah reporter not the reklamador. Chenelyn Forte: Enough! witcheli na taung space! To be continue na lang ang story telling mga jipis! Chenelyn Katigbak: Wait! I’d like to thank my sponsors! Sa mga nagpay ng pub fee at WISH KO LANG MAGBAYAD NA ANG MGA DI PA NAGBABAYAD COZ DAH ZHE-OHZHE WIK IS OVER NA PO! Chenelyn Kimverly: Yeah ryt! I hope dah fresh and bagong mudra of dah colej will help us! c0n6r@+s pf0w$z$z Mam! j3j3j3... Wish u luck!
8
Vol. IX No. 2 June-September 2010
OpinioN
MUSANG LIGAW
Alay sa Pinoy o sa Angkan ni PNoy Lalaine Panganiban “NOYNOY AQUINO, TAGAPAGTANGGOL NG MGA HACIENDERO-PANGINOONG MAYLUPA, KONTRA MAGSASAKA!” KMP-KASAMA-TK-AMGL-UMA-AMBALA-ULWU Kung papaanong buong tapang na pinaglaban noon hanggang kamatayan ng mga magsasaka ng Hacienda Luisita ang karapatang ipinangakong ipagkakaloob ngunit naiwan lang na panaginip ng yumaong dating Presidente Corazon Conjuangco-Aquino, siguro ganoon ding damdamin ang nangingibabaw sa magsasakang ito na may hawak ng placard na nagtataglay ng mga nasabing kataga. Sa pagpasok ng bagong rehimeng Aquino, naitala ng Pulse Asia ang pinakamataas na marka ng pagtitiwala na tinanggap ng isang bagong halal na pangulo ng Pilipinas pero pagkadismaya tiyak ang naramdaman ng magsasakang ito matapos hindi man lang mabanggit ang naturang usapin sa unang State of the Nation Address (SONA) ng itinuturing sana nilang pag-asa. Habang patuloy na humahanap ng lusot ang mga panginoong may-lupa upang hindi lubusang maangkin ng mga magsasaka ang dapat sana’y matagal nang naging kanila, panibagong suliranin na naman na may kaparehong kalagayan ang sumulpot sa mukha ng Hacienda Yulo. Isa ito sa mga magiging matinding hamon sa ika-15 presidente ng bansa. Ano na nga ba ang plano ni P-Noy sa patuloy na pagsasamantala ng kanyang mga kauri? Tutularan ba niya ang nasirang ina? Pagmamay-ari ni Jose Miguel Yulo ang may 7,100 ektarya ng Hacienda Yulo na isa lamang sa marami pang lupain na inalis ng Department of Agrarian Reform (DAR) sa
My Pistola’s Point Globally Competitive Emilyn Nunez Nasa panahon daw tayo kung saan nakapaloob tayo sa globalization at kalayaan sa pakikipagrelasyong panlabas at pagiging bukas. Panahon kung saan ang bawat kabataang Pilipinong pumapasok sa akademya ay sinasanay sa pagiging globally competitive – pinapa-adopt sa atin ang kultura at edukasyong kanluranin. Sa programang napanood ko, marami ang nagbigay ng speech. Nagpapahayag sila ng commitment at siyempre ukol sa paksa ng programa. Ang huhusay sa ingles. Kahanga-hanga ang pilantik ng kanilang mga dila dahil sa tamang pronunciation ng mga salita. Ang grammar at mga vocabularies... magaling! Napansin ko rin na hindi nawala ang salitang globally competitive – mula sa dekano, sa mga chairperson at mga estudyanteng nagsalita. Gagawin daw ng ating kolehiyo na globally competitive ang bawat iskolar ng bayan na gagradweyt sa ating kolehiyo. Mga Journalist, Broadcasters at Researchers na globally competitive. Noong high school, napurga tayo sa salitang globally competitive dahil sa madalas na maging tema ito ng mga selebrasyon ng kung-ano (buwan ng nutrisyon, science fair etc). Ang paliwanag samin ng teacher namin, ang pagiging globally competitive ay ang pagsabay natin sa
NewS
Two colleges in PUP renamed
To cope up with the rapid and global changes in the higher educational system, two colleges in the Polytechnic University of the Philippines (PUP)-Mabini Campus were renamed as approved by the PUP Board of Regents. The College of Office Administration and Business Teachers Education (COABTE) and College of Physical Education and Sports (CPES) upgraded with their new titles College of Education (CoEd) and College of Human Kinetics (CHK), respectively, to improve the university’s academic competitiveness. To trace COABTE, now CoEd since last November 22, 2009 with Dean Liceria D. Lorenzo, existed for more than five decades, offering three degree programs: Bachelor in Office Administration (BOA), Business Teachers Education (BBTE), and Post-Baccalaureate in Teacher Education (PBTE).
saklaw ng Comprehensive Agrarian Reform Program (CARP) sa kadahilanang ginagamit daw ito sa komersyal at industriyal na proyekto kahit malaki sa sakop nito ay tinatamnan ng tubo na pinagkukunan ng asukal habang ang iba pang parte nito ay kakikitaan naman na mga puno ng niyog. Naglagay ang pamilya Yulo ng maraming tupa dito upang di mapasubalian ang naging pasya ng DAR na ilang ulit nang nakwestyon. Balak ng pamilya Yulo na gawin namang golf course ang hacienda at nito nga lamang Mayo 21, nilusob ng may mahigit 50 operatiba ng probinsyal at rehiyunal na pulis, SWAT, at mga pribadong gwardiya ang kampo doon ng mga magsasaka na nauwi sa marahas na dispersal at pagkakakulong ng sampu sa mga ito kasama ang ilang menor de edad. Natural na hindi sumang-ayon ang mga magsasaka sa nais ng mga Yulo gayong taong 1905 pa lang ay pinaglalaban na ng kanilang mga ninuno na mapasakanila ang lupang matagal nang pinagpupunyagi ngunit mas natural na yata ang pagiging gahaman ng mga Yulo. Sinubukang dalhin ng mga magsasaka sa Malacanang ang hinaing sa pamamagitan ng hunger strike ngunit katulad ng naunang nangyari, muli silang marahas na dinispers ng mga alagad naman ngayon ng Manila Police District (MPD) na ipinagsawalang kibo lang ni P-Noy. Habang patuloy pa rin ang pakikibaka sa Hacienda Yulo siya namang biglaang paglitaw ng pakikipagkasundo umano ng mga magsasaka ng Hacienda Luisita sa mga nagmamay-ari nito. Agusto 6 ng pirmahan ni Noel Mallari, Vice-Chairman ng Alyansa ng mga Manggagawang Bukid ng Hacienda Luisita (AMBALA) at Eldifonso Pungol, VicePresident ng United Luisita Union (ULWU) ang kasunduang naglalahad na maaaring mamili ang may 12,000 magsasakang benepisyaryo kung patuloy nilang hahawakan ang kanilang mga parte sa stocks ng korporasyon base sa Stock Distribution Option (SDO) na pinagtibay 21 taon na ang nakakaraan o kukunin ang porsyon nila sa 1,400 ektarya ng lupang nakalaan para sa kanila. Bakit ngayon lang kung kaya naman pala? Sa kasalukuyan, bagamat maganda ang ginawang hakbang na ito ni P-Noy, kung hindi naman mabibigyang
hustisya ang mga magsasakang nagbuwis ng buhay, mababalewala rin ang kanyang pagsusumikap. Noong termino ni dating Pangulong Gloria Macapagal-Arroyo, ipinilit man, hindi pa rin naresolba ng CARPer o Comprehensive Agrarian Reform Program Extension with Reforms ang problema sa pagmamay-ari sa lupa habang ang mga kasong kriminal at paglabag sa karapatang pantao na kaugnay ng patuloy na sigalot sa Hacienda Luisita ay hindi man lang napansin ng nasabing administrasyon. Nasundan pa ng hiwa-hiwalay na pagpatay ang nauna ng kahindik-hindik na massacre sa hacienda at isa si P-Noy sa mga pinaghihinalaang may pakana ng mga ito dahil sa pagkakasangkot ng mga personal niyang bantay na positibong kinilala ng isa sa mga nakaligtas sa mga pagtatangka. Congressman na noon si P-Noy at hindi man sinasadyang nadawit ang kanyang pangalan sa mga patayang naganap, ang mantsa ng dugo na bumahid sa kanilang angkan ay lalo pang pinatitingkad ng patuloy niyang pagsasawalang bahala. Kung tutuusin, mabuti ang mga intensyong inilahad ni P-Noy noong papalapit pa lamang ang eleksyon lalo na nung ipinangako niyang ipamamahagi ang Hacienda Luisita sa loob ng 5 taon pero siya na ngayon ang presidente ng bansa. Kung mananatili siyang magkukunwari na ayos lang ang lahat at sapat na ang kanyang mag nagawa hindi malayong kahinatnan rin niya ang sinapit ni Cory. Nabuhay sa pangalan lamang na ina ng demokrasya ngunit hindi nagawang isakripisyo ang sariling interes para sa ikabubuti ng kanyang mga mamamayan. Ang mabuting intensyon ay walang halaga kung hindi mo magagawang isakatuparan. Presidente Benigno Simeon “Noynoy” CojuangcoAquino III, kaillan mo balak tuluyang kumawala sa kadenang ipinulupot sayo ng kinabibilangan mong uri? Hanggang saan ang kaya mong pakawalan para sa bayan? Sapat na ba upang magpang-abot ang inyong mga palad? Sapat na ba upang mapag-isa ang lahat ng estado sa buhay at maisakatuparan ang esensya ng binabandila mong demokrasya? Sana hindi umabot sa puntong kailangan pa ulit na may magbuwis ng buhay.
pag-unlad ng ibang bansa. Kapag pwede ka standards ng mga taga Estados Unidos, Japan, Hong Kong, Canada, U.K at iba pang first world countries; kesyo nurse, mekaniko, enhinyero o mamamahayag ka man, basta pasado sa standards nila, globally competitive ka. Sa isang beauty contest, sabi ng isang contestant “We filipinos are conquering the world”. Ito daw ay dahil saan mang parte ng mundo may makikitang pilipino. Napasalsal yung utak ko. Lumabas ang tanong na “are we conquering or conquered?”. Nakatali kasi tayo sa ilusyon ng pagiging globally competitive at sa kalayaang ipinagkaloob daw ng Globalization. Kaya daw nagpupuntahan ang mga kababayan natin sa ibang mga bansa dahil globally competitive sila at maaari silang makapagtrabo doon. Senyales daw ng pag-unlad ng isang bansa ay ang pagiging globally competitive nito. Kung gayon, umuunlad pala tayo? Nakakatawa. Tingin ko kasi, kaya nagpupunta doon ang mga kababayan natin hindi lang dahil sa mga globally competitive sila kundi dahil walang trabahong makasasapat sa pangangailangan nila at kailangan din nilang kumita ng pera para sa kanilang pamilya at para sa bayan.(Nakaasa din kasi ang ekonomiya ng bansa sa mga taga ibang bansa, wala kasi tayong sariling industriyang pinagkakakitaan). Isa pa, para maging globally competitive ka dapat natin pag-aralan sa loob ng 10 taon ang English. At kung iisipin, sa 10 taon nating pagpasok sa eskwela (elementary at high school) hinuhubog na tayo kung papaanong magpapa-alipin sa ibang bansa. Kung paano
magiging globally competitive. Balikan natin ang sinabi ng guro namin sa pagiging globally competitive. Eto daw yung pagsabay natin sa pag-unlad ng mga iba pang mga bansa. Nakakatawa ulit. Nakapaloob nga tayo sa globalization. Samantala, ayon sa kasunduan natin sa IMF World Bank sa mukha ng globalization, hindi tayo maaring mag-develop ng mga makina (sasakyan, air crafts at marami pang may makina) dahil 3rd world country tayo. Papaano natin gagawin yung pakikipagsabayan sa pag-unlad ng mga taga-ibang bansa kung gayun? Ang labanan sa kasalukuyang panahon ay teknolohiya at mabilis ang pag-unlad nito. Isang kisap mata. Mahuhusay ang mga mekaniko at imbentor natin pero hindi natin magawang mamaksima ang kanilang mga kakayahan dahil sa globalisayong ating sinasamba. Ang nangyayari, nauuwi tayo sa pangingibang bansa dahil globally competitive ang ating mga kahusayan sa teknolohiya at sa kanila tayo naninilbihan. Naisip ko, ganun din kaya ang mangyayari sa mga susunod na mga mamahayag at researcher? Mangingibang bansa rin ang mga journalist, broadcasters at researchers natin... hindi dahil sa pagiging globally competitive natin kundi dahil unti-unti na ring nawawalan ng lugar ang mga kagaya natin sa bansang inuubos ang mga media men. Hindi na natin mamamaksima ang mga kahusayan natin sa pagsulat at pagbabalita dahil wala nang trabahong maghihintay satin dito. Siguro ok lang? Tutal hinanda naman na tayo ng akademya paano maging GLOBALLY COMPETITIVE.
Dean Lorenzo said that the course Office Administration is now listed under the College of Business while the course Business Teachers Education remained in CoEd with other courses including Bachelor in Elementary Education and Bachelor in Secondary Education which are not new courses as they have been offered in various PUP campuses across the country. Lorenzo also stated that the students can choose among English, Math, Filipino and Social Studies as their major when they enroll to Elementary and Secondary Education. The Business Teacher Education course includes two specializations: Business Technology and Livelihood Education (TLE) and Information Technology Education (ITE). Dean Lorenzo said that new academic strategies are needed to heighten the quality of education in PUP, a goal that CoEd puts in its vision and mission. Dr. Rovelina B. Jacolbia remains as the chairperson of the Department of Business Teacher Education while Prof. Ma. Junithesmer Rosales, who recently finished
her doctorate degree in Educational Management at the PUP Graduate School, will be the chairperson of the Department of Elementary and Secondary Education (DESED). College of Physical Education and Sports (CPES) is now known as College of Human Kinetics (CHK) with Dean Cecilia M. Rilles. CHK Dean Rilles stated that the conversion of the college name is to catch up with global changes in education and to form a curriculum with new strategies for the students. The College now uses a ladderized curriculum which grants students a Certificate in Sports Coaching and Officiating for the first two years, a Diploma in Sports and Dance Administration in the third and a bachelor degree in the fourth year. Regarding future plans, Rilles said that they are targeting on the successful hosting of PUP for SCUAA in 2011. by: Raffy A. Bibera Jobelyn Bonifacio Stephen Ramos
COSOA issues list of Accredited Student Organizations by:Jessica Cura Mayette Nicholas
Commission on Student Organization and Accreditation (COSOA) released a list of accredited and pending student organization A.Y 2010-2011 in PUP last July 16. Four student organizations from the College Of Communication (COC) are listed in revalidated student organizations namely COC Broad circle, Communication Society, Journalism Guild and Viva Voce COC. Art.Kom, COC Cheering Squad, COC Moverz & Motions and Quadro Photo Club are among those listed as pending organizations. All student organizations shall be governed by the University Code and Rules and Regulations of the Commission on Student Organization and Accreditation (COSOA). Accreditation requirements are written in PUP Student Handbook.