13 lingua galega 2014 15 by Daniel García Cancio

I.E.S

Xesús Taboada Chivite

Localidade:

Verín

Programación didáctica do Departamento de Lingua e Literatura Galegas

Curso académico 2014 / 15

Membros do Departamento: Hortensia Arcos Fernández,

Xefa do Departamento.

Xusta González González. Concepción Fernández Álvarez. Mª Carme Fernández González. Fátima María Rodríguez Ruibal. Nun Agrupamento Específico de 1º de ESO

a profesora do Dpto. de

Música Mª Carmen Rodríguez Imparte clases de Lingua Galega e literatura como materia afín.

Verín, setembro de 2014 1º ESO

px. 2 - 27

2º ESO

px. 28 - 52

3º ESO

px. 53 – 76

4º ESO

px. 77 – 102

1º BACH. px 102- 116 2º BACH. px. 117 - 129

Introdución e contextualización. O Plan Educativo do Centro recolle as características sociolóxicas do alumnado do centro e as características pedagóxicas que han de rexer o sistema educativo e as relacións interpersoais entre alumnado e profesorado. Non imos repetir aquí o dito no documento mencionado mais si queremos salientar a especial problemática que presentan os niveis de 1º e de 2º de ESO especialmente derivada da concentración que no IES Taboada Chivite se poduce de alumnos de etnia xitana e de alumnos inmigrantes (Colectivos que xa proceden maioritariamente dun centro determinado de primaria, o Princesa de España, cuxos mestres titores de 6º se queixan igualmente e din que non poden facer nada, nin en cuestión de académico, na reunión celebrada

normas de convivencia nin no plano

no IES Xesús Taboada Chivite o día 9 de

setembro de 2014 conxuntamente coa xefa deste Dpto. de Lingua Galega, Hortensia Arcos, e os xefes dos Dptos. De Lingua Castelá e de Matemáticas Por

que

autoridades

educativas

non

interveñen

establecen

unha

distribución máis equitativa destes alumnos noutros centros educativos da vila de Verín? este

Non queremos xeneralizar, pero está fidedignamente contrastado que

alumnado

seu

comportamento

moitísimas

ocasións

disruptivo

entorpece a marcha

das clases en detrimento dos alumnos que

traballan e

queren aprender (Non queremos dicir que todos os alumnos problemáticos sexan xitanos ou inmigrantes, nin que todas as condutas disruptivas as protagonicen eles, pois dos demais tamén hai, pero na inmensa maioría si se

dan eses problemas, por non citar ademais o absoluto desinterese dos

alumnos xitanos con respecto á aprendizaxe da materia de lingua galega: non falan nin unha palabra neste idioma. Isto supón un absoluto fracaso. Fracaso

non atribuíble ás profesoras que imparten clases en 1º e 2º de ESO, senón ás autoridades educativas competentes. Os alumnos xitanos suspenden a materia

durante todo o curso e en xuño, e en setembro,

porque nin se

presentan para realizar o exame (de feito hai dez alumnos de 2º de ESO con lingua de 1º de ESO

suspensos e todos eles coa cualificación de Non

Presentados en setembro de 2014).

No seguinte curso, en 2º, pasa exactamente o mesmo co colectivo xitano: segue o desinterese, as condutas non apropiadas na aula, expulsións frecuentes á aula de convivencia, alumnos que

fanlle perder o

tempo ao profesor e aos

teñen interese por aprender…E os resultados para estes últimos

son entón mediocres. E estes alumnos, con resultados mediocres, que teñen interese por aprender na maior parte dos casos, curso nesa situación de soportar

vense todos os días do

compañeiros que non deixan dar clases ao

profesor (e iso que moitos destes alumnos xitanos e/ ou inmigrantes son sacados da aula en varias horas por profesores do Dpto. de Orientación, en detrimento

alumnos

con

problemas

aprendizaxe

que

poderían

beneficiar dese apoio educativo de non estar colapsado por alumnos vagos, sen ningún interese por aprender nin para integrarse na sociedade que lles está a sufragar os seus gastos sen obter nada a cambio) Repito, pois, que moitos dos outros alumnos presencian como o profesor ten que estar boa parte da clase amoestando

rapaces que acoden ao Instituto porque a lei os

obriga, porque as instancias competentes lles din que se non van ás clases lles retiran a RISGA, e si, acoden ás aulas,

pero néganse a aprender o

galego e calquera outra materia curricular, ademais de non acatar as normas… Son moitos os outros alumnos os que pagan as consecuencias cuns resultados cando

menos

mellorables,

con

coñecementos

pouco

repercutirán en cursos posteriores e que se manifestan

interiorizados

que

xa antes de finalizar 3

a ESO mesmo con abandono escolar, ou cun currículo tan mediocre que en moitas ocasións chegan ao Bacharelato e non teñen o

nivel esperado. Todo

isto a causa de problemas en boa medida non atribuíbles a eles mesmos

xeral, nin ao profesor (que aínda por riba ten que dar máis horas de clase e con

outras materias afíns

que impartir- Magnífica solución para a autoridade

educativa e política!)- ,senón ao propio sistema educativo e ás autoridades educativas que consideran que a integración de determinados colectivos é xuntalos cos outros sen máis. senón que

o que

E nós

non estamos en contra da integración,

queremos é que manteñan e cumpran as normas que

rexen para todos nunha sociedade democrática onde todos temos dereitos e deberes que cumprir. Temos

que

comentar,

xunto

arriba

exposto,

que

plano

estrictamente cognitivo o alumnado que chega a 1º de ESO na materia de Lingua

Galega

Literatura

presenta,

xeral,

moitas

deficiencias

comprensión e na expresión, tanto oral como escrita, así como pouco aprezo polo galego, materia e lingua que ven como pouco importante. Consideramos que en primaria se deben traballar máis e mellor todos estes aspectos e así llelo fixemos saber aos titores de 6º de Primaria dos colexios Princesa de España e do Amaro Refojo o día 9 de setembro de 2014.

Modificacións propostas na memoria do curso anterior. Non se pode facer moito tendo en conta o exposto

anterioriormente en 1º e 2º de ESO no que

atinxe ao colectivo de alumnos xitanos que no 99.9% mostra un claro rexeitamento pola lingua galega e se negan a calquera aprendizaxe. aínda así propoñemos:

Mais

1º ESO: -

Practicar máis ditados para a mellora da ortografía. Traballar máis a redacción de textos escritos e creativos por parte dos alumnos. Exercitar máis a comprensión de textos. Practicar a audición eexpresión oral. Máis exercicios de fonética.

2º de ESO: 4

Máis exercicios de ditado e audición para mellorar a ortografía.

Máis traballo de textos: análise e comprensión.

Mellora da fonética.

Traballar máis na elaboración de textos dos propios alumnos.

3º

Adquirir máis vocabulario.

ESO:

Insistir na comprensión, análise e redacción de textos. Mellorar o vocabulario.

Mellora da fonética, con audicións e práctica de lectura e expresión oral.

Mellorar os coñecementos e a practica literaria.

4º ESO: -

Máis lectura comprensiva.

Mellora da redacción e da expresión oral.

Análise de textos buscando a comprensión e a estrutura. Traballar máis as interferencias lingúísticas. Mellorar as estratexias da aprendizaxe da literatura.

1º Bach. -

Exercicios de ditado que esixa do alumnado unha boa comprensión oral

Elaboración de textos de diversa tipoloxía.

e unha boa ortografía. Ampliar o vocabulario. Insistir no tema das interferencias lingúísticas en todos os planos para lograr o dominio do nivel estándar da lingua galega. Mellorar o estudo da literatura.

2º Bach. -

Elaboración e análise de textos.

Busca de estima cultural precisa para superar as interferencias entre

Máis lectura para superar a pobreza léxica do alumnado. castelán

deturpacións.

galego

viceversa,

procura

dun

galego

sen

Mellora nas estratexias de estudo de cara ás PAU.

Materia: Lingua e literatura (Decreto 133/2007, do 5 de xullo) 1º de ESO Profesoras: Concepción Fernández Álvarez Mª Carme Fernández González Mª Carmen Rodríguez

Obxectivos xerais do curso  

Comprender

discursos

orais

escritos

actividade social, cultural e académica. Expresarse oralmente de xeito correcto,

nos

diversos

contextos

coherente, creativo e axeitado

aos distintos contextos da actividade social, laboral e cultural, adoptando  

mediante o diálogo actitudes de respecto e de colaboración cos demais. Expresarse por escrito de xeito correcto, coherente, creativo e adecuado aos distintos contextos da actividade social, laboral e cultural. Utilizar eficazmente a lingua na actividade escolar para buscar, procesar e analizar información e mais para redactar ou expoñer textos propios do



ámbito académico.

Utilizar criticamente e con progresiva autonomía as bibliotecas, os medios 6

de comunicación social e as TIC para obter, interpretar, elaborar e 

valorar informacións de diversos tipos e opinións diferentes. Aplicar con certa autonomía os coñecementos sobre a lingua e as normas



de uso lingüístico para comprender textos orais e escritos e

mais para escribir e falar con adecuación, coherencia e corrección.

Comprender as circunstancias que condicionaron a historia social da lingua galega, afirmándoa como propia de Galicia, así como as que hoxe condicionan o seu uso, de xeito que se estea en disposición de superar

as que supoñen obstáculos para a súa utilización en calquera contexto e 

situación. Coñecer e respectar a realidade plurilingüe e pluricultural do estado español, de Europa e do mundo actual, facerse consciente da riqueza que representa e entender as situacións que provoca o contacto de



linguas.

Analizar

diferentes

usos

sociais

das

linguas

para

evitar

estereotipos que supoñen xuízos de valor e prexuízos clasistas, racistas  

ou sexistas. Ler con fluidez, consolidar o hábito lector e facer da lectura fonte de pracer, de enriquecemento persoal e de coñecemento do mundo. Comprender

textos

literarios

utilizando

coñecementos

sobre

convencións de cada xénero, os temas e motivos da tradición literaria e 

os recursos estilísticos. Aproximarse ao coñecemento

do patrimonio literario e valoralo como un

xeito de simbolizar a experiencia individual e colectiva en diferentes 

contextos histórico-culturais. Valorar as variedades xeográficas do galego con vistas á aprendizaxe da lingua nos planos fonético-fonolóxico, morfosintáctico, léxico-semántico e



textual. Recoñecer

elementos

temáticos,

estruturais

expresivos

que

caracterizan un texto literario, así como as principais obras, autores e 

períodos máis significativos da literatura galega. Interpretar e producir

con propiedade, autonomía e creatividade mensaxes

que utilicen códigos artísticos, científicos e técnicos, co fin de enriquecer as súas posibilidades de comunicación e reflexionar sobre os procesos implicados no seu uso. 7



Coñecer

situación

diglósica

Galiza,

causas

históricas

que

ocasionaron estes feitos e a repercusión social neste momento. Actitude  

crítica ante os prexuízos cara á nosa lingua.

Recoñecer as interferencias lingüísticas entre o galego e outras linguas do currrículo, para adquirir un estándar sobre a base lingüística do alumno.

Coñecer e utilizar os diferentes procedementos que nos permitan obter

información: enciclopedias, dicionarios, medios de comunicación, TIC e, ao  

mesmo tempo, adquirir as técnicas de traballo intelectual máis básicas. Coñecemento dos principios fonéticos e fonolóxicos básicos. Ortografía.

e na semántica (relacións semánticas). Adquirir un certo dominio da  

análise morfolóxica.

Coñecer os períodos da historia da literatura galega e os xéneros literarios. Recoñecer os textos poéticos, narrativos e teatrais.

 Adquisición de hábitos de lectura (literaria, ensaística e xornalística). Especialmente os libros de lectura recomendados polo Departamento. Contribución da materia ao logro das competencias básicas Definición Son aquelas aprendizaxes

que se consideran imprescindibles, desde unha formulación integradora

e orientada á aplicación dos saberes adquiridos e que deben ser desenvolvidas polo alumnado ao terminar a ensinanza obrigatoria. Finalidade: -

Lograr a súa realización persoal

Exercer a cidadanía activa

Incorporarse á vida adulta satisfactoriamente

Ser capaz de desenvolver unha aprendizaxe permanente ao longo da vida.

Inclusión das competencias báisicas no currículo Integrar as diferentes aprendizaxes

1 

As formais, incorporadas ás diferentes materias ou áreas.



As informais e non formais.

2. Permitir ao alumnado   

Integrar as súas aprendizaxes

Poñelas en relación con diferentes contidos Utilizalas en situacións e contextos

necesarios

3. Orientar a ensinanza  

Permitindo identificar contidos e criterios de avaliación básicos

Axudar a tomar decisións no proceso de ensinanza aprendizaxe. Coas materias e áreas do currículo

 

búscase que o alumno acade:

Os obxectivos educativos As competencias básicas

Non existe relación unívoca entre unha determinada materia e unha competencia básica: 

Cada área/materia contribúe ao desenvolvemento de diferentes competencias básicas.



Cada competencia básica acádase como resultado de traballar varias áreas/materias.

Desenvolvemento das competencias básicas O traballo realizado nas áreas e materias do currículo

debe complementarse con medidas de

organización e funcionamento. Así,      

O funcionamento do centro e das súas aulas

A participación do alumnado na acción educativa As normas de réxime interno consensuadas As metodoloxías usadas

Os recursos didácticos utilizados

A bilbioteca do centro: o seu uso e organización ...

A acción titorial permanente pode ser determinante e competencias asociadas a:



  2.

regulación das aprendizaxes

O desenvolvemento emocional As habilidades sociais A

planificación

das

actividades

complementarias

extraescolares

pode

reforzar

todas

competencias 

Todas se iniciarán desde o



A súa adquisición realizarase de forma progresiva e coherente



principio da escolarización

Todas están referidas ao final de etapa de Educación obrigatoria.

3. O currículo estrutúrase en torno ás áreas de coñecemento que contén os referentes do

desenvolvemento das competencias nesta etapa educativa.

4. Os obxectivos e os contidos perseguen asegurar o desenvolvemento das competencias 5. Os criterios de avaliación son referentes para valorar o progreso da súa adquisisción. Identificación de competencias 1.

Competencia en comunicación lingüística

Competencia matemática

Tratamento da información e competencia dixital

Competencia no coñecemento

e a interacción co mundo físico

Competencia social e cidadá

Competencia cultural e artística

Autonomía e iniciativa persoal

Competencia matemática

Competencia para aprender a aprender

Definición Consiste na habilidade para utilizar e relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático, -

para producir e interpretar distintos tipos de información,

para ampliar o coñecemento sobre aspectos cuantitativos e especiais da realidade, e

para resolver problemas relacionados coa vida cotiá e co mundo laboral.

Forma parte da competencia matemática a habilidade para interpretar e expresar con claridade e precisión informacións, datos e argumentos, o que -

aumenta a posibilidade real e seguir aprendendo ao longo da vida, tanto no ámbito escolar ou académico como fóra del, e

favorece a participación efectiva na vida social.

Habilidades e destrezas Esta competencia implica -

o coñecemento e manexo dos elementos matemáticos básicos (distintos tipos de números, medidas, símbolos, elementos xeométricos, etc.) en situacións reais ou simuladas da vida cotiá, e

posta en práctica de procesos de razoamento que levan á solución dos problemas ou

á obtención de información e permiten: -

aplicar esa información a unha maior variedade de situacións e contextos,

seguir cadeas argumentais identificando as ideas fundamentais, e

estimar e enxuizar a lóxica e validez de argumentacións e informacións.

habilidade para seguir certos procesos de pensamento,

aplicar algúns algoritmos

de cáculos ou elementos da lóxica,

unha disposición favorable de confianza e seguridade cara a: problemas, incógnitas....

Esta competencia inclúe -

a identificación e utilización dos elementos e razoamentos matemáticos das situacións cotiás que os precisen,

a aplicación de estratexias de resolución de problemas, e

a selección das técnicas adecuadas para calcular, representar e interpretar a realidade a partir da información dispoñible.

O seu desenvolvemento na educación obrigatoria alcanzarase na medida en que os coñecemenrtos matemáticos se apliquen de xeito espontáneo a unha ampla variedade de situacións.

O desenvolvemento da competencia matemática ao final da educación obrigatoria leva consigo: 

utilizar espontaneamente os elementos e razoamentos matemáticos para interpretar e producir información, para resolver problemas e para toma decisións.

En definitiva, supón aplicar destrezas e actitudes que permiten: -

razoar matematicamente

comprender unha argumentación matemática e

expresarse e comunicarse en linguaxe matemática. 2. Competencia no coñecemento e a interacción do mundo físico

Definición É a habilidade para interactuar co mundo físico,  

nos seus aspectos naturais,

nos xerados pola acción humana En definitiva, incorpora habilidades

para desenvolverse adecuadamente, con autonomía e iniciativa persoal en ámbitos da vida e do coñecemento moi diverso (saúde, consumo, ciencia, procesos

tecnolóxicos...) e

para interpretar o mundo Así forma parte desta competencia: -

a adecuada percepción do espazo físico no que se desenvolven a vida e a actividade humana



a habilidade para interactuar co espazo circundante: moverse nel e resolver problemas

a competencia de interactuar co espazo físico: ser consciente -

da influencia das persoas no espazo, o seu asentamento, as súas actividades, as modificacións que introduce e as paisaxes resultantes.

da importancia de que todos os seres humanos se beneficien do desenvolvemento.

Domostrar Espírito

crítico na observación da realidade

Hábitos de consumo responsable Habilidades e destrezas

Esta competencia implica, partindo do coñecemento do corpo humano, da natureza e da interacción dos homes e mulleres con ela -

Argumentar racionalmente as consecuencias duns ou doutros modos de vida,

Adoptar un modo de vida

física e mental saudable

Considerar a dobre dimensión –individual e colectiva- da saúde.

Identificar pregunas e respostas.

Obter conclusións baseadas en probas

Aplicar estes coñecementos ao que se percibe.

Aplicar esa información a unha maior variedade de situacións e contextos,

Seguir cadeas argumentais identificando as ideas fundamentais, e

Estimar e enxuizar a lóxica e validez de argumentacións e informacións.

Tamén incorpora: A habilidade para: 

poñer en práctica os procesos e actitudes propios da análise sistemática e de indagación científica.

 

realizar observacións directas e indirectas con conciencia do marco teórico que as dirixe. formular preguntas.



localizar, obter, analizar e representar información cualitativa e cuantitativa



identificar o coñecemento dispoñible, teórico e empírico.

E proporciona destrezas asociadas á planificación e manexo de solucións técnicas.

Esta competencia inclúe: 

o desenvolvemento e aplicación do pensamento científico-técnico para -

a aplicación de estratexias de resolución de problemas, e

a selección das técnicas adecuadas para calcular, representar e interpretar a realidade a partir da información dispoñible.

O seu desenvolvemento na educación obrigatoria alcanzarase na medida en que os coñecementos científicos se apliquen de xeito espontáneo a unha ampla variedade de situacións. O desenvolvemento da competencia do mundo físico ao final da educación obrigatoria leva consigo: 

utilizar espontaneamente os elementos e razoamentos científico-técnicos para interpretar e producir información, para resolver problemas e para tomar decisións.

En definitiva, supón aplicar destrezas e actitudes que permiten: -

diferenciar entre coñecemento científico á beira doutras formas de coñecemento.

Son parte desta competencia básica: -

o uso responsable dos recursos

o coidado do medio ambiente

naturais

o consumo racional e responsable

a protección da saúde individual e colectiva. 3. Tratamento da información e competencia dixital:

Definición Esta competencia consiste en dispoñer de habilidades: -

para buscar, obter, procesar e comunicar información e transformala en coñecemento.

Incorpora diferentes habilidades: acceso á información, a súa transmisión en distintos soportes para

informarse, para aprender e para comunicarse. Habilidades e destrezas Require

O dominio de linguaxes específicas (textual, numérica, icónica, visual, gráfica e sonora).

O dominio das súas pautas de decodificación e transferencia Aplicación en distintas situacións e contextos. Ser competente na utilización das tecnoloxías da información instrumento de traballo intelectual inclúe: utilizalas, procesar e

e a comunicación como xestionar a información, tomar

decisións.

En definitiva a competencia dixital comporta facer uso habitual dos recursos tecnolóxicos dispoñibles

responsable, crítica e reflexiva ao tratar e utilizar a información e as súas fontes,amén actitude crítica e reflexiva na valoración acordadas socialmente.

de ter unha

da información dispoñible. Respectar as normas de conduta

4. Competencia social e cidadá Definición Esta competencia fai posible: comprender a realidade social en que se vive, cooperar, convivir e

exercer a cidadanía democrática nunha sociedade plural e comprometerse a contribuír á súa mellora, participar, tomar decisións e responsabilizarse das eleccións e decisións adoptadas. Esta competencia favorece: a comprensión da realidade histórica

e social do mundo, a súa

evolución, os seus logros e os seus problemas . Forman parte desta competencia aquelas habilidades sociais que permiten saber que conflitos de valores e intereses forman parte da convivencia, resolvelos con actitude construtiva e tomar decisións. Habilidades e destrezas Entre as habilidades desta competencia destacan: coñecerse e valorarse,

distintos contextos, expresar

saber comunicarse en

ideas propias e escoitar as alleas, tomar decisións, resolver conflitos...

Permite reflexionar sobre os conceptos de democracia, liberdade, solidariedade, corresponsabilidade,

participación e cidadanía.

O exercicio da cidadanía implica dispoñer de habilidades para participar activa e plenamente na

vida cívica.

En consecuencia esta competencia supón: comprender a realidade social en que se vive, afrontar a convivencia e os conflitos empregando o xuízo ético baseado nos valores e prácticas democráticas, exercer a cidadanía contribuíndo á construción da paz e a democracia. 5. Competencia cultural e artística Definición: Esta

competencia

supón:

coñecer,

comprender,

apreciar

valorar

criticamente

diferentes

manifestacións culturais e artísticas, utilizalas como fonte de enriquecemento e goce e consideralas como parte do patrimonio dos pobos.

Esta competencia implica: poñer en xogo habilidades de pensamento diverxente e converxente,

atopar fontes, formas e canles de comprensión e expresión, planificar, avaliar e axustar os procesos

para alcanzar uns resultados. Habilidades e destrezas Require poñer en funcionamento a iniciativa, a imaxinación e a creatividade para expresarse mediante códigos artísticos, dispoñer de habilidades de cooperación para contribuír á consecución dun resultado final, ter conciencia da importancia de apoiar e apreciar as iniciativas e contribucións alleas.

Posuír o coñecemento básico das principais técnicas, recursos e convencións das diferentes linguaxes artísticas.

Supón: unha actitude de aprecio da creatividade implica na expresión das ideas, experiencias ou sentimentos a través de diferentes medios artísticos, como a música, a literatura, as artes visuais e escénicas. A esixencia de valorar a liberdade de expresión, o dereito á diversidade cultural, a importancia do diálogo intercultural e a realización de expriencias artísticas compartidas.

6. Competencia para aprender a aprender Definición Aprender a aprender supón dispoñer de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaz de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades. Esta competencia ten dúas dimensións fundamentais: a adquisición da conciencia das propias capacidades (intelectuais, emocionais, físicas). Dispoñer dun sentimento de competencia persoal, que redunda na motivación, a confianza nun mesmo e o gusto por aprender. Significa ser consciente do que se sabe e do que é necesario aprender, de como se aprende, de como se xestionan e controlan de forma eficaz os procesos de aprendizaxe. Habilidades e destrezas: Require coñecer as propias potencialidades e carencias (concentración, memoria, comprensión,

expresión lingüística), obter rendemento máximo e personalizado das mesmas coa axuda das distintas

estratexias de estudo, de traballo cooperativo, de resolución de problemas, de planificación e organización de actividades...

En síntese, aprender a aprender implica a conciencia, xestión e control das propias capacidades e

coñecementos desde un sentimento de competencia ou eficacia persoal, e inclúe tanto o pensamento estratéxico, como a capacidade de cooperar e de autoavaliarse.. 7. Autonomía e iniciativa persoal Definición

Esta competencia refírese á adquisición da conciencia e aplicación dun conxunto de valores e actitudes persoais interrelacionadas: a responsabilidade, a perseveranza, o coñecemento de si mesmo e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o

control emocional, a capacidade de elixir...

valorar as posibilidades de mellora. Supón poder transformar as ideas en accións: propoñerse obxectivos e planificar e levar a cabo

proxectos.

Require poder elaborar as formulacións previas ou elaborar novas ideas, buscar solucións e levalas

á práctica.

Esixe ter unha visión estratéxica dos retos e oportunidades que axude a identificar e cumprir

obxectivos... desenvolver habilidades e actitudes relacionadas co liderado de proxectos, que inclúen: a confianza nun mesmo, a empatía, o espírito de superación, as habilidades para o diálogo e a cooperación, a organización de tempos e tarefas, a capacidade de afirmar e defender os dereitos.

Contidos e temporalización DOG (nº 136, 13 de xullo de 2007) 1º- Comunicación oral. Escoitar e falar

Comprensión de textos 

Comprensión

especialmente 

alumnado. Comprensión

textos

novas textos

propios

dos

actualidade

orais

utilizados

medios

próximas no

comunicación,

aos

ámbito

intereses

académico,

como

presentación de tarefas e de instrucións para a súa realización ou breves 

exposicións orais

de temáticas variadas.

Desenvolvemento de habilidades de escoita activa. Actitude de interese,

de cooperación e de respecto ante as intervencións orais de quen fala diante de nós, sobre todo en exposicións do profesorado ou do alumnado 

e mais no traballo colectivo. Actitude reflexiva e crítica ante as mensaxes que supoñan calquera tipo de discriminación, con especial atención dos



medios

comunicación.

ás procedentes dos informativos

Identificación

dos

usos

lingüísticos

discriminatorios máis evidentes e procura de alternativas. Valoración das producións orais emitidas cunha fonética galega correcta e actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar dela.

Produción de textos 

Exposición

planificada,

clara

ordenada,

coa

axuda

das

TIC,

información de actualidade que interesen ao alumnado tomadas dos medios de comunicación.



Narración oral coa axuda dos medios audiovisuais e das TIC a partir dun guión

   

preparado previamente, incluíndo descricións sinxelas, ideas e

valoracións relativas aos feitos expostos.

Participación activa en situacións propias do ámbito académico (pedimento de aclaracións, intercambio de opinións, exposición de conclusións...).

Coherencia entre comunicación verbal e non verbal na produción dos discursos e presentacións orais.

Participación en situacións de comunicación reais ou simuladas propias da vida cotiá do alumnado adoptando o rexistro adecuado ás mesmas.

Valoración do diálogo como medio de resolución de conflitos, intervencións orais respectuosas

con quen nos rodea e actitude de cooperación en

situacións de aprendizaxe compartida. Desenvolvemento de habilidades de comunicación asertiva aplicadas, por exemplo, á expresión e recepción de 

sentimentos positivos.

Interese por producir enunciados correctos e non interferidos desde o punto de vista fonético, fuxindo dos prexuízos que adoitan relacionarse

 

con determinados modelos de lingua oral. Lectura, recoñecemento e produción de textos correspondentes a diferentes tipoloxías: narración, descrición e diálogo.

.Comprensión dos distintos xéneros literarios, especialmente os narrativos. Adquisición estudado.

capacidade

para

elaborar

textos

cada

subxénero

Metodoloxía: esta ha ser participativa e activa, perseguirase, sobre todo, a participación do alumnado. Traballar os comentarios destes textos e ver as especificidades dos mesmos. A aprendizaxe ha de ser significativa.

Autonomía de aprendizaxe

e resolución persoal de problemas e dificultades. A interactividade, que pretende que os alumnos e alumnas sexan os motores da actividade didáctica. A individualización. Cada alumno e alumna debe seguir un proceso de aprendizaxe que responda ás súas características diferenciais. Temporalización: Un mes. Aínda que este é un tema que se debe ir practicando ao longo do curso.

Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1.

Competencia matemática:

conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade

para utilizar e relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático.

Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2.

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para

interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos

naturais como xerados pola acción humana, de

xeito que se posibilite a

comprensión de sucesos, a predicción de consecuencias e a actividade dirixida á

mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos.

Contribuír, a través da lingua, a conservar un entorno físico agradable e saudable. Recoller, interpretar información e comunicar conclusións. 3.

Tratamento da información e competencia dixital: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento.

Coñecer as partes do ordenador Fomentar o interese polo uso do

ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e

goce persoal. 4.

Competencia social e cidadá: Conseguiremos que os alumnos comprendan a realidade social na que viven, cooperar, convivir e exercer a cidadanía democrática nunha sociedade plural.

Coñecer sentimentos e emocións en relación cos demais. Utilzar a lingua como destreza para a convivencia, o respecto e o entendemento. Aprender a comunicarse cos demais e comprender o que eles transmiten. Utilizar a lingua para desenvolver uns hábitos de comportamento responsables. 5.

Competencia

cultural

artística:

Conseguiremos

que

alumnos

coñezan,

comprendan, aprecien e valoren criticamente diferentes manifestacións culturais,

artísticas e deportivas, que as utilicen como fonte de enriquecemento e goce e que as consideren como parte do patrimonio dos pobos. Escoitar, comprender e valorar narracións orais sinxelas. Ler, comprender e valorar narracións.

Fomentar o gusto pola lectura de poemas. 6.

Competencia para aprender a aprender: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo

de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades.

Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe. 7.

Autonomía consciencia

iniciativa e

persoal:

aplicación

dun

conseguiremos

que

conxunto

valores

alumnos e

adquiran

actitudes

persoais

interrelacionadas, como a responsabiliade, a perseveranza, o coñecemento de si

mesmos e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas.

Empregar a linguaxe para comunicar afectos e emocións.

Utilizar a lingua para fomentar a adquisición e a interiorizacion de bos hábitos. Desenvolver habilidades sociais como respecto aos demais. Aprender a comunicarse cos demais.

2º

Comunicación escrita. Ler e escribir.

Comprensión de textos 

Comprensión de textos propios da vida cotiá e das relacións sociais de ámbitos próximos á experiencia do alumnado, como mensaxes de chat e de correo electrónico, normas e instrucións de uso.



Comprensión de textos dos medios de comunicación, sobre todo

de noticias relacionadas coa

vida cotiá, atendendo ao lugar que ocupan na estrutura do xornal, á información dos feitos e 

aos elementos paratextuais.

Comprensión de textos do ámbito académico, atendendo especialmente aos de carácter instrutivo e expositivo (incluídos webs educativos e informacións de dicionarios, glosarios e enciclopedias en diversos soportes).



Detección do temas e dos subtemas de narracións e aplicación a elas de técnicas de análise

do contido de textos escritos: subliñado das ideas principais, elaboración de esquemas que  

estruturen visualemente e resumo.

Utilización dirixida da biblioteca do centro e das TIC para obter tanto información como modelos para a composición escrita.

Actitude reflexiva e crítica ante as mensaxes que supoñan calquera tipo de discriminación, con especial atención ás procedentes das informacións dos xornais. Identificación dos usos lingüísticos discriminatorios máis evidentes e procura de alternativas.



Lectura en voz alta con dicción, entoación e ritmo correctos, incidindo especialmente na adecuación aos patróns fonéticos do galego e na atención aos signos de puntuación.

Produción de textos escritos     

Composición

de textos propios da vida cotiá e das relacións sociais, como instrucións e normas,

mensaxes de chat ou correo electrónico.

Composición de textos propios dos medios de comunicación impresos ou dixitais, especialmente noticias.

Composición de textos propios do ámbito académico, especialmente conclusións sobre tarefas e aprendizaxes efectuadas, resumos, esquemas e exposicións sinxelas. Composición de textos narrativos e descritos. Planificación,

revisión

boa

presentación

dos

gramaticais e ortográficas e mais con adecuación 

Uso

das

TIC

para

elaborar textos escritos

textos

escritos,

con

respecto

polas

normas

á temática, fins, destinatarios... de cada escrito.

ben

presentados

posibilidades dos procesadores de textos, correctores ortográficos, etc.

correctos, aproveitando

Metodoloxía: 

Explicación teórica do tema (1/4 parte da clase).



Traballar os comentarios de texto.



Traballo en equipo.

    

Proporcionar situacións de debate. Elaborar guións, esquemas.

Exposicións orais do contido de textos escritos. Resumo do tema.

Prácticas de lingua oral e escrita: debate, exposicións, redaccións, composicións,

resumos,

sínteses... 

Lecto-escrita.

A lectura: Tanto a lectura como a escrita son dous sistemas convencionais de comunicación, isto é,

inventados, que hai que aprender. Dúas técnicas distintas, que responden a procesos psicofisiolóxicos tamén disitintos. A

lectura, proceso centrípeto. A escrita, centrífugo. Diferentes, pero que non invalida

a súa complementariedade e, por praxe,

a súa aprendizaxe simultánea.

A lectura ha de ser intensamente practicada na escola. Lectura en voz alta, comentada, artística,

silenciosa, comprensiva, estudo

(lenta, analítica).... lectura áxil, en voz alta e clara ou silenciosa.

Outros aspectos salientables da lectura: . interpretación correta de letras e palabras. . entoación axeitada aos signos de puntuación. . comprensión das palabras no seu contexto. . comprensión das estruturas sintácticas.

. comprensión do desenvolvemento do texto segundo a súa estrutura. . capacidade de analizar ou sintetizar as ideas centrais. . captación de matices. A escrita: É un tipo de comunicación, que posibilita ao

ser humano, por signos gráficos, o poder

manifestarse. Baixo tres puntos de vista o profesor ha de enfocar a ensinanza da escrita: dinámico, ortográfico e creativo.

Co primeiro, preténdese con presión e ritmo apropiados, movementos

coordinados de antebrazo, man e dedos, lograr que harmonía. Polo segundo,

o neno escriba con lexibilidade, rapidez e

trátase de salvar os desacordos entre signos gráficos e fónicos. Polo

terceiro, o home expresa as súas interioridades, é creador, manipulador do mundo que o rodea. Copia, ditado e redacción son os determinantes da escrita. Outros aspectos salientables da escrita: . escrita clara e limpa. . dominio da ortografía.

. uso dos signos de puntuación. . elección dun vocabulario axeitado ao tema. . sintaxe apropiada e rica.

. estruturación en parágrafos. . orde e claridade de ideas.

. aportación de coñecementos, impresións, etc. . conciencia do tipo de texto que se esribe.

. capacidade de autocorrección. Temporalización: un

mes. Este tema require un tratamento transversal.

Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia matemática:

conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e

relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático.

Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para

interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola

acción humana, de

xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de

consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos.

Contribuír, a través da lingua, a conservar un entorno físico agradable e saudable. Recoller, interpretar información e comunicar conclusións. 3 Tratamento da información e competencia dixital: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento. Coñecer as partes do ordenador Fomentar o interese polo uso do

goce persoal. 4

ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e

Competencia social e cidadá: Conseguiremos que os alumnos comprendan a realidade social na que viven, cooperar, convivir e exercer a cidadanía democrática nunha sociedade plural.

Coñecer sentimentos e emocións en relación cos demais. Utilizar a lingua como destreza para a convivencia, o respecto e o entendemento. Aprender a comunicarse cos demais e comprender o que eles transmiten. Utilizar a lingua para desenvolver uns hábitos de comportamento responsables. 5

Competencia cultural e artística: Conseguiremos que os alumnos coñezan, comprendan, aprecien e valoren criticamente diferentes manifestacións culturais, artísticas e deportivas, que as utilicen como fonte de enriquecemento e goce e que as consideren como parte do patrimonio dos pobos.

Escoitar, comprender e valorar narracións orais sinxelas. Ler, comprender e valorar narracións.

Fomentar o gusto pola lectura de poemas. 6

Competencia

para

aprender

aprender:

lograremos

que

alumnos

dispoñan

habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades.

Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe. 7

Autonomía e iniciativa persoal: conseguiremos que os alumnos adquiran a consciencia e

aplicación dun conxunto de valores e actitudes persoais interrelacionadas, como a responsabiliade, a perseveranza, o coñecemento de si mesmos e a autoestima, a

creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas.

Empregar a linguaxe para comunica afectos e emocións. Utilizar a lingua para fomentar a adquisición e a interiorizacion de bos hábitos. Desenvolver habilidades sociais como respecto aos demais. Aprender a comunicarse cos demais.

3º.  

Funcionamento da lingua.

Recoñecemento das intencións comunicativas expresadas a través das modalidades oracionais.

Recoñecemento e uso reflexivo dos mecanismos de cohesión textual como a deíxe persoal, a actualización e a referencia interna de tipo gramatical e mais dos nexos e conectores textuais máis comúns, en particular os



temporais e explicativos. Indución, a partir de contextos actualizados, da diferenza entre palabras flexivas

non

flexivas

recoñecemento

das

categorías

gramaticais

básicas (substantivo, adxectivo cualificativo, verbo, adverbio), para 

perfeccionamento da produción e comprensión textuais.

Indución das regras de concordancia e das funcións sintácticas principais no seo da oración



revisión de textos. Uso dun

para a mellora das estruturas na construción e

léxico suficientemente amplo e preciso, con incorporación de

fraseoloxía e de vocabulario temático a partir de campos identificados nos  

textos traballados na aula. Uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión sintáctica, así como das normas ortográficas, con aprecio dos seus valores funionais e sociais. Reflexión básica acerca daqueles aspectos da fonética e da fonoloxía do galego onde poidan producirse

interferencias (apetura das vogais de grao

medio, n velar, entoación...), exposición a modelos positivos e práctica  

mediante a lectura de textos. Usos de estratexias de autoavaliación e autocorrección, aceptando o erro como parte do proceso de aprendizaxe.

Interpretación e aproveitamento das informacións lingüísticas que ofrecen 21

os dicionarios e as obras de consulta, especialmente sobre clases de palabras e normativa. Traballamos:  

Correspondencia entre sons e grafía: introdución á fonética e fonoloxía.

Regras básicas de acentuación e de puntuación. A acentuación nas combinacións vocálicas (ditongo, tritongo e hiato).

        

Morfoloxía:

As palabras con función de determinante: artigo, demostrativo, posesivo, os cuantificadores e numerais.

O substantivo: formación do xénero e número. O adxectivo: formación do xénero e número. O grao. O pronome persoal: formas e colocación na cláusula. O verbo: verbos regulares e introdución

aos verbos irregulares.

Os adverbios, as preposicións e conxuncións. Lexicoloxía:

estrutura da palabra e as

relacións semánticas

Léxico: a persoa (as partes do corpo, a saúde, a enfermidade, a vestimenta, os alimentos e as bebidas, o lecer, e as afeccións, a

    

vivenda, os sentimentos, a vida espiritual, etc). Identificar as principais funcións sintácticas. Elaboración de textos.

Distinción da tipoloxía de textos (cont.). Iniciación á análise de textos. Coñecemento do léxico dos distintos campos semánticos estudados.

Metodoloxía:       

Traballamos os comentarios. Elaboramos textos, cartas, avisos, notas... Análise de textos diversos: xornalísticos, literarios, xurídicos... Realización de debates. Análise de palabras e oracións: análise morfolóxica, sintáctica e semántica. Manipulamos textos para corrixir ortograficamente. Realizamos estudados.

moitos

exercicios

prácticos

sobre

cada

dos

temas

Temporalización:          

Ortografía: 2 semanas.

Lingua oral: 1 semana.

Determinantes: 2 semanas. Substantivo: 3 semanas. Adxectivo: 3 semanas.

Pronome persoal: 3 semanas Verbos regulares: 3 semanas.

Verbos irregulares: 2 semanas Adverbios: 1 semana.

Conxuncións e preposicións: 1 semana.

Total: 21 semanas.

(N. B. trátase de combinar

especialmente cos literarios e co léxico).

estes con outros temas,

Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia matemática:

conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e

relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático.

Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para

interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola

acción humana, de

xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de

consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos.

habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento. Coñecer as partes do ordenador Fomentar o interese polo uso do

ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e

goce persoal. 4

Competencia social e cidadá: Conseguiremos que os alumnos comprendan a realidade social na que viven, cooperar, convivir e exercer a cidadanía democrática nunha sociedade plural.

Coñecer sentimentos e emocións en relación cos demais. Utilizar a lingua como destreza para a convivencia, o respecto e o entendemento.

Aprender a comunicarse cos demais e comprender o que eles transmiten. Utilizar a lingua para desenvolver uns hábitos de comportamento responsables. 5

Competencia cultural e artística: Conseguiremos que os alumnos coñezan, comprendan, aprecien e valoren criticamente diferentes manifestacións culturais, artísticas e deportivas,

que as utilicen como fonte de enriquecemento e goce e que as consideren como parte do patrimonio dos pobos.

Escoitar, comprender e valorar narracións orais sinxelas. Ler, comprender e valorar narracións. Fomentar o gusto pola lectura de poemas. 6

Competencia

para

aprender

aprender:

lograremos

que

alumnos

dispoñan

habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades.

Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe. 7

Autonomía e iniciativa persoal: conseguiremos que os alumnos adquiran a consciencia e

aplicación dun conxunto de valores e actitudes persoais interrelacionadas, como a responsabiliade, a perseveranza, o coñecemento de si mesmos e a autoestima, a

creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas.

4º. Lingua e sociedade   

Coñecemento

xeral

diversidade

lingüística

mundo

Estado

español,

valorando

positivamente o plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade.

Observación da situación sociolingüística en canto usos e actitudes na contorna máis próxima (aula, barrio...), con aproximación aos prexuízos lingüísticos máis evidentes.

Coñecemento da nosa lexislación esencial en materia lingüística no ámbito do ensino e exercicio de reclamación de dereitos lingüísticos como alumno por medio de diferentes intervencións orais, en simulacións ou exposición, e escritas.



Consciencia da necesidade e das potencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do uso normalizado da lingua galega, afirmando o plurilingüismo.



Observación das principais diferenzas, contextuais e formais, entre usos de distintos niveis e rexistros, tanto na oralidade como na escrita.

Metodoloxía: 

Gravación de conversas e transcrición.



Elaboración de esquemas e resumos.

 

Elaboración de cartas persoais e instancias. Realización de esquemas previos.

Temporalización: 4 semanas. (N.B.

este é un tema que se debe ir practicando ao longo do

curso, nese senso se debe contemplar a nosa temporalización). Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia matemática:

conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e

relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático.

Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para

interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola

acción humana, de

xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de

consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos.

habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento. Coñecer as partes do ordenador. Fomentar o interese polo uso do

ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e

goce persoal. 4

Competencia social e cidadá: Conseguiremos que os alumnos comprendan a realidade social na que viven, cooperar, convivir e exercer a cidadanía democrática nunha sociedade plural.

Competencia cultural e artística: Conseguiremos que os alumnos coñezan, comprendan, aprecien e valoren criticamente diferentes manifestacións culturais, artísticas e deportivas,

que as utilicen como fonte de enriquecemento e goce e que as consideren como parte do patrimonio dos pobos.

Escoitar, comprender e valorar narracións orais sinxelas. Ler, comprender e valorar narracións.

Fomentar o gusto pola lectura de poemas. 6

Competencia

para

aprender

aprender:

lograremos

que

alumnos

dispoñan

habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades.

Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe. 7

Autonomía e iniciativa persoal: conseguiremos que os alumnos adquiran a consciencia e aplicación dun conxunto de valores e actitudes persoais interrelacionadas, como a

responsabiliade, a perseveranza, o coñecemento de si mesmos e a autoestima, a

creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas.

5º. Educación literaria:  

Selección guiada e lectura de obras adecuadas á idade que estimulen o hábito e pracer lector ao tempo que amplían o coñecemento do mundo. Lectura expresiva

e comprensiva e mais audición de poemas recitados

ou cantados, captando o uso dos recursos estilísticos principais do nivel 

semántico e os que conforman o ritmo poético.

Lectura expresiva e comprensivae e máis audición de diferentes textos narrativos breves, recoñecendo a funcionalidade dos elementos formais

    

básicos.

Lectura dramatizada e comprensiva e mais visionamento de pezas teatrais, apreciando os seus compoñentes e procedementos máis relevantes. Comparación entre textos literarios e non literarios e dos tres grandes xéneros. Creación de textos de intención literaria partindo dos trazos formais dos traballados na

aula e das posibilidades lúdico-estéticas da lingua.

Análise doutras linguaxes estéticas: o cómic. Aproveitamento guiado dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais.

Traballamos:       

Peculiaridades da lingua literaria en relación cos outros niveis. Recoñecemento das características dos xéneros literarios máis comúns: narrativa, lírica e dramática. Lectura, comentario e resumo oral/escrito de textos breves (contos, lendas, relatos...), tanto de tradición oral como de autores actuais. Periodización da literatura galega. Dominio dos elementos da narración. Comprensión e análise da métrica dun poema.

Coñecemento das características dun texto dramático. 26

 

Lectura e dramatización de textos. Coñecemento e evolución dos xéneros literarios.

Metodoloxía:   

Lectura, recitado e dramatización de textos poéticos. Elaboración de textos narrativos, teatrais e poéticos.

Comentario de textos elaborados polos propios alumnos. Explicación do contido de poemas.

Temporalización: 6 semanas. Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia matemática:

conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e

relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático.

Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para

interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola

acción humana, de

xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de

consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos.

habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento. Coñecer as partes do ordenador. Fomentar o interese polo uso do

ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e

goce persoal. 4

Competencia social e cidadá: Conseguiremos que os alumnos comprendan a realidade social na que viven, cooperar, convivir e exercer a cidadanía democrática nunha sociedade plural.

Competencia cultural e artística: Conseguiremos que os alumnos coñezan, comprendan,

aprecien e valoren criticamente diferentes manifestacións culturais, artísticas e deportivas, que as utilicen como fonte de enriquecemento e goce e que as consideren como parte do patrimonio dos pobos.

Escoitar, comprender e valorar narracións orais sinxelas. Ler, comprender e valorar narracións.

Fomentar o gusto pola lectura de poemas. 6

Competencia

para

aprender

aprender:

lograremos

que

alumnos

dispoñan

habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades.

Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe. 7

Autonomía e iniciativa persoal: conseguiremos que os alumnos adquiran a consciencia e

aplicación dun conxunto de valores e actitudes persoais interrelacionadas, como a responsabiliade, a perseveranza, o coñecemento de si mesmos e a autoestima, a

creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas.

Avaliacións: tres avaliacións

Libros de lectura: ( poden ser outros se as profesoras así o consideraren) 1ª aval.: Tonecho de Rebordechao. Breogán Riveiro (Galaxia) 2ª aval.: Matilda. Roald dahl. ou Manolito Catrollos.Elvira Lindo 3ª aval.: Contos para Manuela. Mario Pereira ou Coitado Manolito.Elvira Lindo. Outras obras recomendables: A. Fernández Paz:

Valados

A lúa do Senegal Contos tradicionais Reforzos: Moure, Gonzalo: Palabras de caramelo (Vigo: Xerais) Neira Vilas, Xosé: Espantallo amigo

Contidos mínimos esixibles 1. Comunicación. Características da comunicación oral e escrita.

2. Dominio da lectura e da exposición oral. Expresión escrita correcta. 3. Dominio da análise morfolóxica.

4. Uso das técnica de traballo científico. 5. Léxico: dominio dos campos semánticos

e das relacións semánticas.

6. Lectura obrigatoria dos libros propostos polo Departamento. Criterios de avaliación:

1. Extraer a intención comunicativa e a idea xeral de textos orais sinxelos dos ámbitos social e académico. Seguir instrucións para realizar tarefas guiadas de aprendizaxe. (Este criterio permite avaliar se o alumnado é

quen de comprender e de reproducir, oralmente e por escrito, o

propósito, o tema e os feitos fundamentais de textos oídos, como noticias

da actualidade procedentes dos medios de comunicación, instrucións para realizar tarefas ou breves exposicións de tema académico).

2. Extraer a intención comunicativa e a idea xeral de textos escritos sinxelos dos ámbitos social e académico. Seguir instrucións para realizar tarefas

guiadas

aprendizaxe.

(Este

criterio permite avaliar se o

alumnado é quen de comprender e resumir contos, noticias, mensaxes electrónicas,

informacións

enciclopedias

outros

textos

escritos

semellantes, recoñecendo o tema principal e os secundarios, se os houber, apoiándose en aspectos gráficos (tipos de letra, subliñados, ilustracións...) ou en trazos de cohesión claros (distribución en parágrafos, comezo e final destes....). Tamén permite

comprobar se o estudantado é

capaz de seguir instrucións escritas sinxelas relacionadas coas tarefas de aprendizaxe que debe abordar).

3. Realizar exposicións e narración orais planificadas claras e áxiles e participar de forma construtiva en diversas interaccións comunicativas (simulacións, traballos colaborativos...)

respectando as regras que as

rexen. Adoptar o rexistro adecuado a cada tipo de texto e situación. (Con este criterio preténdese descubrir cal é a acapacidade do alumnado

para

narrar,

describir

expoñer

oralmente

sucesos,

informacións, 29

valoracións, etc. Seguindo un guión previamente elaborado e axudándose

dos medios audiovisuais e das TIC. Preténdese tamén que sirva para valorar a calidade das súas interaccións orais, tanto cando exerce o papel de emisor como cando exerce o de receptor, calidade que deberá demostrar no traballo cotián da

aula e mais nas situacións

propias do

contexto extraescolar que se simulen nela. Debe servir para valorar habilidades lingüísticas e actitudes:

a corrección, o respecto aos valores

democráticos e ás regras sociocomunicativas (saúdos, non interrupción de quen fala...), a actitude dialogante e atenta ás expresións ou opinións dos demais, a pertinencia e mais a adecuación das intervencións e a manifestación de ideas e sentimento propios).

4. Escribir, seguindo un modelo, narracións e descricións, así como outros textos sinxelos propios da vida cotiá, das relacións sociais e dos medios

de comunicación. Planificar e revisar os ditos textos coa axuda do

profesorado aplicándolles normas básicas de adecuacións, de coherencia,

de cohesión, de corrección e de precisión léxica. (Este criterio permitiralle

ao alumnado demostrar que é capaz de escribir textos breves e sinxelos (noticias,

contos...)

tamén

lle

permitirá

comprobar

coida

presentación (marxes, sangría, tipos de letra, subliñados, ilustracións...).

5. Consultar, baixo a dirección do profesorado, textos en diferentes soportes co fin de extraer a información solicitada e incorporala ás propias

producións. (Este criterio está orientado a avaliar a capacidade de usar

con

efectividade

recurso

concreto

sinalado

polo

profesorado

procedente (ben da biblioteca do centro, ben dos medios audiovisuais e das TIC, para responder a preguntas formuladas na aula.

6. Aplicar os coñecementos sobre a lingua e as normas do uso lingüístico para resolver problemas de comprensión e para compoñer e revisar de xeito dirixido os propios textos. (Con este criterio procúrase comprobar

como a reflexión teórica sobre a lingua se leva á práctica

e serve para

unha auto-revisión dos escritos, corrixir erros e lograr unha produción lingüística de calidade).

7. Recoñecer

través

reflexión

sobre

mecanismos da lingua e coñecer e usar básica.

usos

discursivos,

unha terminoloxía lingüística

(Este criterio permitirá saber se se inducen e asimilan as formas

e as regras lingüísticas a través dos

usos contextualizados e se se 30

coñece e se usa de forma axeitada a terminoloxía necesaria e precisa. Avalíase tamén a autonomía na obtención de todo tipo de información lingüística e dicionarios e outras obras de consulta.

8. Observar os condicionamentos máis evidentes da valoración e uso social do galego e utilizar a lingua diversos

contextos

galega con fluidez e normalidade nos máis

comunicativos.

(Con

este

criterio

comprensión do contexto sociolingüístico máis próximo).

9. Recoñecer

diversidade

atención ao contexto

lingüística

peninsular; coñecer

mundo

actual,

avalíase

con

e facer uso dos

especial

dereitos

lingüísticos.(Este criterio permite avaliar o recoñecemento da diversidade

lingüística e cultural e se esta chega a ser entendida como riqueza e reflexo do dereito dos pobos e individuos).

10.

Ler con regularidade obras literarias e desenvolver criterio lector;

expoñer unha opinión persoal sobre a lectura. De xeito especial faise referencia ás obras de lectura propostas

polo departamento durante o

curso (Este criterio está dirixido a avaliar a competencia lectora).

11. Utilizar os coñecementos literarios na comprensión de textos breves ou fragmentos, funcionalidade

atendendo dos

especialmente

recursos

retóricos.

aos

(Con

trazos

este

xenéricos

criterio

avalíase

comprensión e valoración de textos representativos do sistema literario.

12. Participar de maneira activa na creación de textos de intención estética tomando como modelo os lidos e comprendendo os recursos que se empregan.

13. E ademais: 1. Coñecer a realidade lingüística de Galiza. 2. Dominar as carcterísticas da lingua oral e escrita. 3. Saber sintetizar e construír un texto. 4. Expresarse oralmente e por escrito con corrección. 5. Identificar o xénero ao que pertence un texto literario. Coñecer así mesmo os elementos estruturais básicos de cada xénero. 6. Localizar nos textos literarios a voz narradora, personaxes, ambiente, espazo e tempo. 7.. Expoñer oralmente as propias ideas sobre un tema de interese xeral. 8. Descontarase 0.10 ptos. por cada falta de ortografía.

9. Utilizar a lingua galega oralmente e por escrito, de forma

máis 31

axeitada á situación comunicativa. 10. Toda a materia explicada na aula será obxecto de avaliación. 11. Todo alumno debe observar unha actitude e un comportamento

adecuados na aula. A conduta disruptiva na aula e/ou unha actitude negativa en calquera aspecto académico que sexan reiteradas no tempo por parte do alumno

serán motivo para unha avaliación

negativa (suspensa), á marxe das cualificacións que obteña o alumno nos exames e probas de aula.

Se un alumno manifesta de palabra e/ou feitos comportamentos

graves

puntualmente na aula restaránselle 2 puntos na avaliación

podendo esta resultar suspensa.

Se o alumno copia ou intenta copiar por calquera medio ou

soporte nun exame,

automaticamente suspenderá a avaliación coa

nota mínima, 1 punto. Se fose nun exame final de curso en xuño suspenderá o curso. 12. Premiarase a boa presentación e a omisión de faltas de ortografía, cun mínimo de 0.5 puntos, a todos os exames que consigan o aprobado. 13. A avaliación continua e progresiva permite ao alumnado e ao

profesorado comprobar a evolución dos docentes. Non haberá, xa que logo, exames puntuais esixir

traballos

específicos

avaliacións anteriores. 14.

de recuperación. Aínda así o profesorado pode e

individuais

Se un alumno na convocatoria de setembro

exame na data e hora

temática

estudada

non se presenta ao

correspondente do calendario de exames de

setembro elaborado pola Dirección do Instituto, o profesor da materia de Lingua decidirá se quere ou non realizaralle o exame ao alumno noutro momento, tendo en conta as circunstancias que lle impediron ao alumno non acudir ao exame. Non serán válidos os despistes do alumno, o non informarse a tempo durante o verán ou o alumno estar aínda de vacacións ou de viaxe na data do exame.

Procedementos e instrumentos de avaliación, tanto na avaliación ordinaria como extraordinaria: 32

Valorarase

comprensión

lectora

(dos

libros

lectura

correspondente) ou outra lectura. (oral / escrita). Valorarase a estrutura, cohesión, propiedadde léxica e corrección lingüística. Coidarase

expresión

escrita

(realización

dun

texto

escrito)

Valorarase a estrutura, cohesión, propiedade léxica e corrección lingüística Esixirase o coñecemento

Realización

dunha

proba

comentario de texto.

da lingua (teórico-práctico)

oral

nas

convocatorias

ordinarias

e/ou

Valorarase a estrutura, cohesión, propiedadde léxica e corrección

lingüística. Avaliarase a

expresión escrita (realización dun texto escrito)

Esixirase o coñecemento

da lingua (teórico-práctico)

Avaliaranse todas as aportacións do alumno: traballo de aula, intervencións...



Examinaranse da materia estudada. Os exercicios

deben realizarse cunha periodización máxima dun mes. Así mesmo deben dar conta,

mediante exame, da lectura dos libros

recomendados polo Seminario. En cada avaliación faranse preguntas sobre o libro de lectura obxecto de exame. Os alumnos están obrigados a responder

as cuestións que se formulen sobre os mesmos e superar de

forma satisfactoria o exame. Non se superarán as avaliacións se o alumno non demostra que efectuou a lectura do(s) libro(s) proposto(s); suspenderá

por

tanto

avaliación

coa

nota

mínima,

punto,

independentemente das notas obtidas nos outros exames. Contribuímos así ao Plan lector do Centro. 

Realizarán

traballos

específicos

determinados

temas

con

carácter

obrigatorio, utilizando as ferramentas das Tics, contribuíndo así ao plan de 

intergración das Tics. Valorarase especialmente a calidade (oral/escrita) da lingua. Na avaliación da lingua oral daráselles prioridade aos procedementos e actitudes. E ademais realizaremos Probas

comprensión

lectora

(dos

libros

lectura

correspondente) ou outra lectura. (oral / escrita). Valorarase a estrutura, cohesión, propiedadde léxica e corrección lingüística.

Probas de expresión escrita (realización dun texto escrito). Valorarase corrección lingüística.

restarán 0.10 puntos.

a estrutura, cohesión, propiedadde léxica e Proba

de lingua (teórico-práctico)

As faltas de ortografía e demais incorreccións

Criterios de cualificación O sistema de cualificación

concreta o exposto no parágrafo anterior.

Os exames constarán de preguntas sobre a comprensión lectora, sobre

a expresión escrita, sobre lingua e literatura (de caráter teóricopráctico),

dunha proba oral e/ou comentario de texto. O profesor/a

determinará no propio exame a puntuación de cada pregunta que no seu total alcanzará os dez puntos.

Metodoloxía didáctica:           

Lectura, recitado e dramatización de textos literarios. Elaboración de textos narrativos, teatrais e poéticos.

Comentario de textos creados polos propios alumnos. Resumo e síntese de textos. Elaboración dun pequeno xornal de aula. Manipulación de textos (supresión, ampliación, corrección..) Realización de exercicios prácticos de cada tema, especialmente de morfoloxía. Realización de debates. Explicación teórica dos temas aos que os alumnos deben responder recollendo as ideas fundamentais expostas polo profesor. Ler en público textos diversos, con entoazón e ritmo adecuados. Fomentar a curiosidade e gusto pola lectura. Procedementos para a avaliación inicial: A avaliación inicial debe consistir nun exercicio práctico de análise e

comprensión dun texto que o discente previamente constrúa (que avalíe o nivel 34

de comprensión, de dominio das técnicas de orto-escrita esixibles ao alumnado de 1º de ESO). Conxugar simultaneamente a creativdade e a comprensión, sen esquecer o dominio da ortografía. Actividades

pendente

recuperación

reforzo

para

alumnos

coa

materia

En 1º de ESO non hai alumnos/as coa materia pendente de cursos

anteriores.

Materiais e recursos didácticos:       

Dicionarios. Prensa escrita.

Obras literarias: obras de lectura obrigatoria. Libros de texto e exercicios. Magnetófono.

Vídeo e televisión, radio e ordenador. Enciclopedias en diferentes soportes. Temas transversais:

1. Educación para a saúde e a calidade de vida: estudar a resposta axeitada que o alumno debe dar ante temas como a droga, alcol, etc. Debemos procurar libros de lectura axeitados para abordar estes temas.

2. Educación ambiental: o alumno debe comprender a importancia deste tema nunha sociedade como a actual na que hai lixo por todas as partes, incendios,..., e o nivel de contaminación é moi alto. 3. Educación para a paz: o alumno debe comprender que significa a paz, para iso podémonos valer do comentario ou noticias de actos violentos concretos para estudar o tema. 4. Educación para a igualdade: lograr entre os alumnos o respecto

por

leva consigo

respectarse a si mesmos e renunciar a todo aquilo que prexudique a saúde.

6. Educación descubrir

para a

lecer:

importancia

aprender que

teñen

xogar os

deportes

compañeiros

colectivos,

nestes

xogos

colectivos. A harmonía é necesaria entre todos para lograr os fins perseguidos

7. Educación sexual: eliminar a linguaxe sexista. Actividades complementarias:        

Excursións

Concursos literarios Asistir a representacións teatrais Visita a exposicións Visita

á biblioteca municipal

Asistir a proxeccións de películas que pola súa temática e interese para os alumnos favorezan o debate.

Programa de radio “Ponte nas ondas” Lectura de prensa diaria.

Medidas de atención á diversidade: Visto o diagnóstico dos profesores de Terapéutica, faranse as adaptacións curriculares necesarias. Con todo, o profesor/a debe desenvolver actividades de motivación, de ampliación, de recuperación e de reforzo que estime necesarias.

Programación para os reforzos / agrupamentos específicos de 1º de ESO En primeiro de ESO a atención á diversidade é unha premisa ineludible. Os alumnos, aínda que en grupos reducidos, presentan grandes diferenzas no rtitmo de aprendizaxe. Na materia de Lingua e literatura galega temos que satisfacer esta esixencia pedagóxica e prestarlle atención individualizada a cada alumno. É obvio que os alumnos dos agrupamentos específicos non chegan cun nivel homoxéneo de coñecementos, nin sequera cun ritmo de aprendizaxe parecidos. Así,

non

aprendizaxe

raro

encontrármonos

aceptable,

lado

con

alumnos

doutrosque

que

teñen

ritmo

demasiado

tardo.

Especialmente estes casos requiren unha atención personalizada, cuns contidos axeitados ao seu

nivel. O que implica non ter un

programa senón moitos 36

programas, tantos como requiran as necesidades da aula. O nivel e ordenación ten que ir ao ritmo personalizado de cada alumno. A abundancia de materiais permítenos así unha selección que adapte o

itinerario didáctico ás necesidades de cada alumno.

Os conceptos básicos que manexamos: os valores deícticos (persoa, espazo,

tempo, lugar), oposición de número e xénero, distinción entre información principal e secundaria (...) deben irse adaptando aos avances de aprendizaxe dos alumnos e non contemplados como principios

científicos básicos.

As actividades que se vaian realizando (lectura, comprensión, expresión oral

e escrita...) débennos permitir aos profesores unha actuación flexible que, partindo da realidade concreta de cada alumno e dun limiar de esixencias mínimas,

atenda

tanto

aqueles

cun

nivel

máis

avanzado

como

aqueloutros de nivel máis lento. Hai que destacar neste senso que o conxunto de actividades para a aula ten que ser moi diverso.

O traballo de aula ten que ser o máis práctico posible. Sobre un texto oral, literario, publicitario ou xornalístico propóñense unha serie de actividades de diferente tipo destinadas aos alumnos segundo as súas capacidades para consolidar

coñecementos e destrezas. No caso de que sexa necesario haberá

que desenvolver actividades de reforzo. É imprescindible para levar a cabo diversas actividades de distinto nivel que todos

alumnos

colaboren

tanto

realización

das

tarefas

como

comportamento da aula. En xeral, o temario de cada curso será o respectivo de referencia. Aínda que paulatinamente se irán consolidando os conceptos mínimos necesarios para intentar incorporar

ao grupo de referencia a todos aqueles alumnos que

logren o nivel. Se se logra, o alumno retornará á aula, se non permanecerá durante o curso cun nivel lixeiramente inferior. Procedementos para avaliar a aplicación da programación do curso. O

departamento

dedicará

unha

desenvolvemento do curso. Esta reunión

reunión

mensual

avaliar

deberá realizarse na primeira semana

do mes respectivo. Analizaremos resultados , procedementos, metodoloxía, clima 37

de aula , interese do alumnado e circunstancias diversas que inflúan no ensino-aprendizaxe.

Atención aos alumnos /as repetidores. As

profesoras

prestarán

especial

atención

alumnado

repetidor,

estranxeiro ou procedente doutra comunidade de España para que a súa

integración lingüística sexa real. Esa atención manifestarase individualmente aos alumnos na propia aula con exercicios específicos se fose preciso.

2º

de ESO

Profesoras: Mª Carmen Fernández González Concepción Fernández Álvarez Obxectivos xerais do curso (DOG-nº136, do 13 de xullo de 2007)  

Comprender

discursos

orais

escritos

actividade social, cultural e académica. Expresarse oralmente de xeito correcto,

nos

diversos

contextos

coherente, creativo e adecuado

aos distintos contextos da actividade social, laboral e cultural, adoptando 



Utilizar eficazmente a lingua na actividade escolar para buscar, procesar e analizar información e mais para redactar ou expoñer textos propios do



ámbito académico.

Utilizar criticamente e con progresiva autonomía as bibliotecas, os medios

de comunicación social e as TIC para obter, interpretar, elaborar e valorar informacións de diversos tipos e opinións diferentes. 

Aplicar con certa autonomía os coñecementos sobre a lingua e as normas



de uso lingüístico para comprender textos orais e escritos e

mais para escribir e falar con adecuación, coherencia e corrección.

as que supoñen obstáculos para a súa utilización en calquera contexto e 

situación.

Coñecer e respectar a realidade plurilingüe e pluricultural do estado español, de Europa e do mundo actual; facerse consciente da riqueza que representa e entender as situacións que provoca o contacto de



linguas. Analizar

diferentes

usos

sociais

das

linguas

para

evitar

estereotipos que supoñen xuízos de valor e prexuízos clasistas, racistas  

ou sexistas. Ler con fluidez, consolidar o hábito lector e facer da lectura fonte de pracer, de enriquecemento persoal e de coñecemento do mundo. Comprender

textos

literarios

utilizando

coñecementos

sobre

convencións de cada xénero, os temas e motivos da tradición literaria e 

os recursos estilísticos. Aproximarse ao coñecemento

do patrimonio literario e valoralo como un

xeito de simbolizar a experiencia individual e colectiva en diferentes contextos histórico-culturais. Competencias básicas Definición Son aquelas aprendizaxes

que se consideran imprescindibles, desde unha formulación integradora

e orientada á aplicación dos saberes adquiridos e que deben ser desenvolvidas polo alumnado ao terminar a ensinanza obrigatoria.

Finalidade: -

Lograr a súa realización persoal

Exercer a cidadanía activa

Incorporarse á vida adulta satisfactoriamente

Ser capaz de desenvolver unha aprendizaxe permanente ao longo da vida.

Inclusión das competencias básicas no currículo 1.Integrar as diferentes aprendizaxes  

As formais, incorporadas ás diferentes materias ou áreas. As informais e non formais.

2. Permitir ao alumnado 

Integrar as súas aprendizaxes



Poñelas en relación con diferentes contidos



Utilizalas en situacións e contextos

necesarios

3. Orientar a ensinanza 

Permitindo identificar contidos e criterios de avaliación básicos



Axudar a tomar decisións no proceso de ensinanza aprendizaxe Coas materias e áreas do currículo

 

búscase que o alumno acade:

Os obxectivos educativos As competencias básicas

Non existe relación unívoca entre unha determinada materia e unha competencia básica: 

Cada área/materia contribúe ao desenvolvemento de diferentes competencias básicas.



Cada competencia básica acádase como resultado de traballar varias áreas/materias.

Desenvolvemento das competencias básicas O traballo realizado nas áreas e materias do currículo

debe complementarse con medidas de

organización e funcionamento. Así,      

O funcionamento do centro e das súas aulas

A participación do alumnado na acción educativa As normas de réxime interno consensuadas As metodoloxías usadas

Os recursos didácticos utilizados

A biblioteca do centro: o seu uso e organización ... 1. A acción titorial permanente pode ser determinante e competencias asociadas a:    2. A

regulación das aprendizaxes

O desenvolvemento emocional As habilidades sociais

planificación

das

actividades

complementarias

extraescolares

poden

reforzar

todas

competencias 

Todas se iniciarán desde o principio da escolarización



A súa adquisición realizarase de forma progresiva e coherente



Todas están referidas ao final de etapa de Educación obrigatoria.

3. O currículo estrutúrase en torno ás áreas de coñecemento que contén os referentes do

desenvolvemento das competencias nesta etapa educativa. 4. Os obxectivos e os contidos perseguen asegurar o desenvolvemento das competencias 5. Os criterios de avaliación son referentes para valorar o progreso da súa adquisisción. Identificación de competencias 1. Competencia en comunicación lingüística 2. Competencia matemática

3. Competencia no coñecemento

e a interacción co mundo físico

4. Tratamento da información e competencia dixital 5.

Competencia social e cidadá

Competencia para aprender a aprender

6. 8.

Competencia cultural e artística Autonomía e iniciativa persoal

1. Competencia matemática Definición Consiste na habilidade para utilizar e relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático, -

para producir e interpretar distintos tipos de información,

para ampliar o coñecemento sobre aspectos cuantitativos e especiais da realidade, e

para resolver problemas relacionados coa vida cotiá e co mundo laboral.

Forma parte da competencia matemática a habilidade para interpretar e expresar con claridade e precisión informacións, datos e argumentos, o que -

aumenta a posibilidade real e seguir aprendendo ao longo da vida, tanto no ámbito escolar ou académico como fóra del, e

favorece a participación efectiva na vida social.

Habilidades e destrezas Esta competencia implica -

o coñecemento e manexo dos elementos matemáticos básicos (distintos tipos de números, medidas, símbolos, elementos xeométricos, etc.) en situacións reais ou simuladas da vida cotiá, e

posta en práctica de procesos de razoamento que levan á solución dos problemas ou

á obtención de información e permiten: -

aplicar esa información a unha maior variedade de situación e contextos,

seguir cadeas argumentais identificando as ideas fundamentais, e

estimar e enxuizar a lóxica e validez de argumentacións e informacións.

habilidade para seguir certos procesos de pensamento,

aplicar algúns algoritmos

de cáculos ou elementos da lóxica,

unha disposición favorable de confianza e seguridade cara a: problemas, incógnitas....

Esta competencia inclúe -

a identificación e utilización dos elementos e razoamentos matemáticos das situacións cotiás que os precisen,

a aplicación de estratexias de resolución de problemas, e

a selección das técnicas adecuadas para calcular, representar e interpretar a realidade a partir da información dispoñible.

O seu desenvolvemento na educación obrigatoria alcanzarase na medida en que os coñecemenrtos matemáticos se apliquen de xeito espontáneo a unha ampla variedade de situacións.

O desenvolvemento da competencia matemática ao final da educación obrigatoria conleva: 

utilizar espontaneamente os elementos e razoamentos matemáticos para interpretar e producir información, para resolver problemas e para tomar decisións.

En definitiva, supón aplicar destrezas e actitudes que permiten: -

razoar matematicamente

comprender unha argumentación matemática e

expresarse e comunicarse en linguaxe matemática.

2. Competencia no coñecemento e a interacción do mundo físico Definición É a habilidade para interactuar co mundo físico,  

nos seus aspectos naturais,

nos xerados pola acción humana En definitiva, incorpora habilidades

para desenvolverse adecuadamente, con autonomía e iniciativa persoal en ámbitos da vida e do coñecemento moi diverso (saúde, consumo, ciencia, procesos tecnolóxicos...) e para interpretar o mundo. Así forma parte desta competencia: -

a adecuada percepción do espazo físico no que se desenvolven a vida e a actividade humana



a habilidade para interactuar co espazo circundante: moverse nel e resolver problemas

a competencia de interactuar co espazo físico: ser consciente -

da influencia das persoas no espazo, o seu asentamento, as súas actividades, as modificacións que introduce e as paisaxes resultantes.

da importancia de que todos os sers humanos se beneficien do desenvolvemento.

Domostrar Espírito

crítico na observación da realidade

Hábitos de consumo responsable Habilidades e destrezas Esta competencia implica, partindo do coñecemento do corpo humano, da natureza e da interacción dos homes e mulleres con ela

Argumentar racionalmente as consecuencias duns ou outros modos de vida,

Adoptar un modo de vida

física e mental saudable

Considerar a dobre dimensión –individual e colectiva- da saúde.

Identificar preguntas e respostas.

Obter conclusión baseadas en probas

Aplicar estes coñecementos ao que se percibe.

Aplicar esa información a unha maior variedade de situación e contextos,

Seguir cadeas argumentais identificando as ideas fundamentais, e

Estimar e enxuizar a lóxica e validez de argumentacións e informacións.

Tamén incorpora: A habilidade para:     

poñer en práctica os procesos e actitudes propios da análise sistemática e de indagación científica.

realizar observacións directas e indirectas con conciencia do marco teórico que as dirixe. formular preguntas.

localizar, obter, analizar e representar información cualitativa e cuantitativa identificar o coñecemento dispoñible, teórico e empírico. -

E proporciona destrezas asociadas á planificación e manexo de solucións técnicas.

Esta competencia inclúe: 

o desenvolvemento e aplicación do pensamento científico-técnico para -

a aplicación de estratexias de resolución de problemas, e

a selección das técnicas adecuadas para calcular, representar e interpretar a realidade a partir da información dispoñible.

utilizar espontaneamente os elementos e razoamentos científico-técnicos para interpretar e producir información, para resolver problemas e para toma decisións.

En definitiva, supón aplicar destrezas e actitudes que permiten: -

diferenciar entre coñecemento científico á beira doutras formas de coñecemento.

Son parte desta competencia básica: -

o uso responsable dos recursos

o coidado do medio ambiente

naturais

o consumo racional e responsable

a protección da saúde individual e colectiva.

3. Tratamento da información e competencia dixital: Definición Esta competencia consite en dispoñer de habilidades:

para buscar, obter, procesar e comunicar información transformala en coñecemento.

Incorpora diferentes habilidades: acceso á información, a súa transmisión en distintos soportes para

informarse, para aprender e para comunicarse. Habilidades e destrezas Require

O dominio de linguaxes específicas (textual, numérica, icónica, visual, gráfica e sonora). O dominio das súas pautas de decodificación e transferencia Aplicación e distintas situacións e contextos. Ser competente na utilización das tecnoloxías da información instrumento de traballo intelectual inclúe: utilizalas, procesar e

e a comunicación como xestionar a información, tomar

decisións. En

definitiva,

competencia

dixital

comporta

facer

uso

habitual

dos

recursos

tecnolóxicos

dispoñibles para resolver problemas reais de modo eficiente. Posibilita avaliar e seleccionar novas fontes de información.

En síntese, o tratamento e a competencia dixital implican: ser unha persoa autónoma, eficaz,

responsable, crítica e reflexiva ao tratar e utilizar a información e as súas fontes, tamén ter unha actitude crítica e reflexiva na valoración acordadas socialmente.

da información dispoñible. Respectar as normas de conduta

4. Competencia social e cidadá Definición Esta competencia fai posible: comprender a realidade social en que se vive, cooperar, convivir e

exercer a cidadanía democrática nunha sociedade plural e comprometerse a contribuír

á súa mellora,

participar, tomar decisións e responsabilizarse das eleccións e decisións adoptadas. Esta competencia favorece: a comprensión da realidade histórica

e social do mundo, a súa

distintos contextos, expresar

saber comunicarse en

ideas propias e escoitar as alleas, tomar decisións, resolver conflitos...

Permite reflexionar sobre os conceptos de democracia, liberdade, solidariedade, corresponsabilidade,

participqación e cidadanía.

O exercicio da cidadanía imp lica dispoñer de habilidades para participar activa e plenamente na

vida cívica.

5. Competencia cultural e artística Definición: Esta

competencia

supón:

coñecer,

comprender,

apreciar

valorar

criticamente

diferentes

manifestacións culturais e artísticas, utilizalas como fonte de enriquecemento e goce e consideralas como parte do patrimonio dos pobos.

Esta competencia implica: poñer en xogo habilidades de pensamento diverxente e converxente,

atopar fontes, formas e canles de comprensión e expresión, planificar, avaliar e axustar os procesos para alcanzar uns resultados. Habilidades e destrezas Require poñer en funcionamento a iniciativa, a imaxinación e a creatividade para expresarse mediante códigos artísticos, dispoñer de habilidades de cooperación para contribuír á consecución dun resultado final, ter conciencia da importancia de apoiar e apreciar as iniciativas e contribucións alleas.

Posuír o coñecemento básico das principais técnicas, recursos e convencións das diferentes linguaxes artísticas.

Supón: unha actitude de aprecio da creatividade implica na expresión das ideas, experiencias ou

sentimentos a través de diferentes medios artísticos, como a música, a literatura, as artes visuais e

escénicas. A esixencia de valorar a liberdade de expresión, o dereito á diversidade cultural, a importancia do diálogo intercultural e a realización de expriencias artísticas compartidas. 6. Competencia para aprender a aprender Definición Aprender a aprender supón dispoñer de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaz de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades. Esta competencia ten dúas dimensións fundamentais: a adquisición da conciencia das

propias capacidades (intelectuais, emocionais, físicas). Dispoñer dun sentimento de competencia persoal, que redunda na motivación, a confianzanun mesmo e o gusto por aprender. Significa ser consciente do que se sabe e do que é necesario aprender, de como se aprende, de como se xestionan e controlan de forma eficaz os procesos de aprendizaxe. Habilidades e destrezas: Require coñecer as propias potencialidades e carencias (concentración, memoria, comprensión,

expresión lingüística), obter rendemento máximo e personalizado das mesmas coa axuda das distintas estratexias de estudo, de

organización de actividades...

traballo coopertivo, de resolucion de problemas, de planificación e

En síntese, aprender a aprender implica a conciencia, xestión e control das propias capacidades e

coñecementos desde un sentimento de competencia ou eficacia persoal, e inclúe tanto o pensamento estratéxico, como a capacidade de cooperar e de autoavaliarse. 7. Autonomía e iniciativa persoal Definición Esta competencia refírese á adquisición da conciencia e aplicación dun conxunto de valores e actitudes persoais interrelacionadas: a responsabilidade, a perseveranza, o coñecemento de si mesmo

e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o

control emocional, a capacidade de elixir...

Habilidades e destrezas Require poder reelaborar as formulacións previas ou elaborar novas ideas, buscar solucións e levalas á práctica, analizar posibilidades e limitacións, coñecer as fases de desenvolvemento dun proxecto, planificar, tomar decisións, actuar, avaliar o feito e autoavaliarse, extraer conclusións e valorar as posibilidades de mellora. Supón poder transformar as ideas en accións: propoñerse obxectivos e planificar e levar a cabo proxectos. Require poder elaborar as formulacións previas ou elaborar novas ideas, buscar solucións e levalas

á práctica.

Esixe ter unha visión estratéxica dos retos e oportunidades que axude a identificar e cumprir

obxectivos... desenvolver habilidades e actitudes relacionadas co liderado de proxectos, que inclúen: a

confianza nun mesmo, a empatía, o espírito de superación, as habilidades para o diálogo e a cooperación, a organización de tempos e tarefas, a capacidade de afirmar e defender os dereitos.

Contidos: (DOG nº 136, do 13 de xullo de 2007) 1. A Comunicación oral. Escoitar e falar Comprensión de textos  

Comprensión de novas de actualidade e de informacións de crónicas e de reportaxes procedentes dos medios de comunicación audiovisual. Comprensión de textos orais utilizados no ámbito académico, como a presentación de tarefas



e de instrucións para a súa realización ou

breves exposicións orais de temáticas variadas. Desenvolvemento de actividades de escoita activa. Actitude de interese, de cooperación e de respecto ante as intervencións orais de quen fala diante de nós, sobre todo de exposiciónsn do profesorado ou do alumnado e



mais no traballo colaborativo. Actitude

reflexiva

crítica

ante

mensaxes

dos

medios

comunicación, con especial atención aos programas de carácter informativo e,

que

logo,

Recoñecemento 

dos

ás

noticias, usos

reportaxes

lingüísticos

crónicas

discriminatorios

que máis

conteñen. evidentes,

análise dos prexuízos que os sustentan e procura de alternativas.

Valoración das producións orais emitidas cunha fonética galega correcta e 46

actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar nela. Produción de textos 

Exposición

planificada,

informacións

clara

ordenada,

coa

axuda

das

TIC,

de actualidade que interesen ao alumnado tomadas dos

medios de comunicación, poñendo de relevo as diferenzas no modo de presentar os feitos dos distintos medios. 

Participación activa en situacións propias do ámbito académico (achega de propostas

  

información,

intercambio

informes sobre as tarefas realizadas...). Coherencia entre comunicación

opinións,

exposición

verbal e non verbal na produción dos

discursos e presentacións orais.

Participación en situacións de comunicacións reais ou simuladas da vida cotiá do alumnado adoptando o rexistro adecuado ás mesmas.

Valoración do diálogo como medio de resolución de conflitos, intervencións orais respectuosas con quen nos rodea e actitude de cooperación en

situacións de aprendizaxe compartida. Desenvolvemento de habilidades de 

comunicación asertiva (por exemplo, aplicadas á solicitude de cambios). Interese por producir enunciados correctos e non interferidos dende o punto de vista fonético, fuxindo dos prexuízos que adoitan relacionarse



con determinados modelos de lingua oral. Metodoloxía:

 

Traballamos os comentarios destes textos e vemos as especificidads dos mesmos. O curso consta de clases prácticas e clases teóricas. As clases teóricas consisten na explicación dos diferentes temas que compoñen o programa da materia.

Nas clases prácticas exercítanse as destrezas requiridas nos

obxectivos da materia e danse orientacións precisas para as probas de     

avaliación. Traballamos os comentarios de texto. Traballamos

en equipo.

Proporcionamos situacións de debate. Valoramos obxectivamente as linguas. Realizamos resumos do tema.

Temporalización: Dúas semanas. Aínda que este é un tema que se debe ir traballando ao longo do curso.. Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia matemática:

conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e

relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático.

Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para

interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola

acción humana, de

xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de

consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, da demais persoas e do resto de seres vivos.

habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento. Coñecer as partes do ordenador Fomentar o interese polo uso do

ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e

goce persoal. 4

Competencia social e cidadá: Conseguiremos que os alumnos comprendan a realidade social na

que viven, cooperar, convivir e exercer a cidadanía democrática nunha sociedade plural. Coñecer sentimentos e emocións en relación cos demais. Utilizar a lingua como destreza para a convivencia, o respecto e o entendemento. Aprender a comunicarse cos demais e comprender o que eles transmiten. Utilizar a lingua para desenvolver uns hábitos de comportamento responsables. 5

Competencia cultural e artística: Conseguiremos que os alumnos coñezan, comprendan, aprecien

e valoren criticamente diferentes manifestacións culturais, artísticas e deportivas, que as utilicen como fonte de enriquecemento e goce e que as consideren como parte do patrimonio dos pobos. Escoitar, comprender e valorar narracións orais sinxelas. Ler, comprender e valorar narracións.

Fomentar o gusto pola lectura de poemas.

Competencia para aprender a aprender: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades.

Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe. 7

Autonomía e iniciativa persoal: conseguiremos que os alumnos adquiran a consciencia e

aplicación

dun

conxunto

valores

actitudes

persoais

interrelacionadas,

como

responsabiliade, a perseveranza, o coñecemento de si mesmos e a autoestima, a creatividade,

a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas.

Empregar a linguaxe para comunicar afectos e emocións. Utilizar a lingua para fomentar a adquisición e a interiorizacion de bos hábitos. Desenvolver habilidades sociais como respecto aos demais. Aprender a comunicarse cos demais.

2. Comunicación escrita. Ler e escribir

Comprensión de textos 

Comprensión de textos propios da vida cotiá e das relacións sociais de

ámbitos próximos á experiencia do alumnado, como cartas persoais e 

solicitudes.

Comprensión de textos dos medios de comunicación, sobre todo de noticias relacionadas coa vida cotiá, atendendo ao lugar que ocupan na estrutura do xornal dixital, á información dos feitos e aos elementos



paratextuais. Comprensión de textos do ámbito académico, atendendo especialmente aos de carácter instrutivo e expositivo (incluídos webs educativos e informacións



soportes).

dicionarios,

glosarios

enciclopedias

diversos

Detección do temas e dos subtemas de narracións e aplicación a elas de técnicas de análise do contido de textos escritos: subliñado das ideas

 

principais, elaboración de esquemas que estruturen visualemente e resumo.

Utilización progresivamente autónoma da biblioteca e das TIC como fonte de información e de

modelos para a composición escrita.

Actitude reflexiva e crítica ante as mensaxes que supoñan calquera tipo de discriminación, con especial atención ás procedentes das informacións dos

noticias,

Recoñecemento 

reportaxes dos

usos

crónicas lingüísticos

dos

medios

discriminatorios

comunicación.

mási

evidentes,

análise dos prexuízos que os sustentan e procura de alternativas. Lectura en voz alta con dicción, entoación e ritmo correctos, incidindo especialmente na adecuación aos patróns fonéticos do galego e na atención aos signos de puntuación.

Produción de textos escritos 

Composición

de textos propios da vida cotiá e das relacións sociais en

ámbitos próximos á experiencia do alumnado, como diarios e cartas 

persoais ou solicitudes.

Composición de textos propios dos medios de comunicación en soporte papel ou dixital; por exemplo, noticias, crónicas e reportaxes.



Composición, en soporte papel e dixital,

de textos propios do ámbito

académico (especialmente esquemas, resumos, exposicións e explicacións  

sinxelas, informes de tarefas e aprendizaxes efectuadas): Composición de textos narrativos e descritivos.

Planificación, revisión e boa presentación dos textos escritos, con respecto polas normas gramaticais e ortográficas e mais con adecuación



temática, fins, destinatarios... de cada escrito.

Uso das TIC para elaborar textos escritos ben presentados e correctos, aproveitando as posibilidades dos procesadores de textos, correctores ortográficos, etc. Temporalización: Tres semanas. Aínda que este é un tema que se debe

ir traballando ao longo do curso. Metodoloxía: 

O curso consta de clases prácticas e clases teóricas. As clases teóricas consisten na explicación dos diferentes temas que compoñen o programa da materia.

Nas clases prácticas exercítanse as destrezas requiridas nos

obxectivos da materia e danse orientacións precisas para as probas de     

avaliación. Traballamos os comentarios de texto. Traballamos

en equipo.

Proporcionamos situacións de debate. Valoramos obxectivamente as linguas. Realizamos resumos do tema.

Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia matemática:

conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e

relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático.

Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para

interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola

acción humana, de

xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de

consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos.

habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento. Coñecer as partes do ordenador Fomentar o interese polo uso do

ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e

goce persoal. 4 Competencia social e cidadá: Conseguiremos que os alumnos comprendan a realidade social na que viven, cooperar, convivir e exercer a cidadanía democrática nunha sociedade plural. Coñecer sentimentos e emocións en relación cos demais. Utilizar a lingua como destreza para a convivencia, o respecto e o entendemento. Aprender a comunicarse cos demais e comprender o que eles transmiten. Utilizar a lingua para desenvolver uns hábitos de comportamento responsables. 5 Competencia cultural e artística: Conseguiremos que os alumnos coñezan, comprendan, aprecien e valoren criticamente diferentes manifestacións culturais, artísticas e deportivas, que as utilicen como fonte de enriquecemento e goce e que as consideren como parte do patrimonio dos pobos. Escoitar, comprender e valorar narracións orais sinxelas. Ler, comprender e valorar narracións.

Fomentar o gusto pola lectura de poemas.

6. Competencia para aprender a aprender: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades.

Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe. 6

Autonomía e iniciativa persoal: conseguiremos que os alumnos adquiran a consciencia e aplicación dun conxunto de valores e actitudes persoais interrelacionadas, como a responsabiliade, a perseveranza, o coñecemento de si mesmos e a autoestima, a

creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas.

3º.  

Funcionamento da lingua.

Revisión de textos alleos e propios, con especial atención ao tratamento dos interlocutores e as fórmulas de cortesía.

Recoñecemento e uso reflexivo dos nexos e conectores textuais máis

comúns, en particular os espaciais e os de oposición e contraste, e mais dos mecanismos

de cohesión textual como a deíxe espacial e temporal,

relación entre os tempos verbais, as relacións de contraste –antonimia- e 

a referencia interna de tipo léxico, sobre todo a sinonimia e a elipse.

Indución, a partir de usos contextualizados, da estrutura das palabras flexivas, especialmente substantivo e verbo,

e recoñecemento

dos seus

aspectos morfolóxicos máis precisos para a mellora da comprensión e  

produción textuais.

Distinción reflexiva entre os distintos frase

elementos sintácticos no nivel da

para a mellora das estruturas na construción e revisión de textos

Uso dun

léxico suficientemente amplo e preciso, con incorporación de

fraseoloxía e de vocabulario temático a partir de campos identificados nos  

textos traballados na aula. Uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión sintáctica, así como das normas ortográficas, con aprecio dos seus valores funionais e sociais.

Reflexión básica acerca daqueles aspectos da fonética e da fonoloxía do galego onde poidan producirse

interferencias ( apertura das vogais de

grao medio, n velar, entoación...), exposición a modelos positivos e  

práctica, especialmente durante as exposicións planificadas. Usos de estratexias de autoavaliación e autocorrección, aceptando o erro como parte do proceso de aprendizaxe. Interpretación e aproveitamento das informacións lingüísticas que ofrecen os dicionarios e as obras de consulta, especialmente sobre clases de palabras e normativa. Traballamos:

   

Correspondencia entre sons e grafía: introdución á fonética e fonoloxía. Regras básicas de acentuación e de puntuación. A acentuación nas combinacións vocálicas (ditongo, tritongo e hiato). Morfoloxía:

As palabras con función de

determinante: artigo, demostrativo, posesivo, 52

     

os cuantificadores e numerais. O substantivo: formación do xénero e número. O adxectivo: formación do xénero e número. O grao. O pronome persoal: formas e colocación na cláusula. O verbo: verbos regulares e introdución

aos verbos irregulares.

Os adverbios, as preposicións e conxuncións. Lexicoloxía:

 Léxico:

Estrutura da palabra e relacións semánticas

persoa

(as

partes

corpo,

saúde,

enfermidade,

vestimenta, os alimentos e as bebidas, o lecer, e as afeccións, a

 

vivenda, os sentimentos, a vida espiritual, etc). Identificar as principais funcións sintácticas. Elaboración de textos.      

Distinción da tipoloxía de textos (cont.). Iniciación á análise de textos.

Coñecemento do léxico dos distintos campos semánticos estudados. Ortografía dos grupos consonánticos. Correspondencia entre sons e grafía: introdución á fonética e fonoloxía. Regras básicas de acentuación e de puntuación. A acentuación nas combinacións vocálicas (ditongo, tritongo e hiato). Propiedades do



texto: adecuación, coherencia e cohesión. Morfoloxía:

(repaso)

Os determinantes: artigo, demostrativo,

posesivo, os cuantificadores e numerais. formación do xénero e número. xénero e nº. O grao.

O substantivo:

O adxectivo: formación do

O pronome persoal: formas e colocación na

cláusula O verbo: verbos regulares e introdución 

irregulares. Os adverbios, as preposicións e conxuncións.

aos verbos

Enunciado e oración. Tipos de oracións (segundo a actitude do falante:

enunciativas,

interrogativas,

imperativas...;

segundo

natureza do predicado: transitivas; intransitivas; activas; pasivas; 

persoais e impersoais...) Sintaxe: a oración simple e a frase. Funcións respecto do núcleo “O”



núcleo

Léxico:

relacións

sintácticas.

“F”.:

suxeito,

sociais

predicado

antroponimia,

outras a

funcións

familia,

a 53

actividade escolar, os empregos e as profesións, os transportes e as

viaxes,

medios

comunicación,

compras,

espectáculos, etc.). Metodoloxía:       

Traballamos os comentarios.

Elaboramos textos, cartas, avisos, notas... Análise de textos diversos: da prensa, Realización de debates.

da literatura, xurídicos...

Análise de palabras e oracións: análise morfolóxica, sintáctica e semántica. Manipulamos textos para corrixir ortograficamente.

Realizamos moitos exercicios prácticos sobre cada un dos temas estudados.

Temporalización:

- Ortografía: 1 semana. - Determinantes: 1 semana.

- Substantivo: 1 semana. 2 semanas

- Adxectivo: 1 semana.

- Verbos regulares: 1 semana.

- Pronome persoal: - Verbos irregulares: 2

semanas.

- Sintaxe: 4 semanas. Léxico: 2 semanas.

combinar

estes con outros temas, especialmente os literarios). Total: 15

semanas.

(N. B. trátase de

Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia matemática:

conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e

relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático.

Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para

interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola

acción humana, de

xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de

consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos.

habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento. Coñecer as partes do ordenador. Fomentar o interese polo uso do

ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e

goce persoal.

4 Competencia social e cidadá: Conseguiremos que os alumnos comprendan a realidade social na que viven, cooperar, convivir e exercer a cidadanía democrática nunha sociedade plural. Coñecer sentimentos e emocións en relación cos demais. Utilizar a lingua como destreza para a convivencia, o respecto e o entendemento. Aprender a comunicarse cos demais e comprender o que eles transmiten. Utilizar a lingua para desenvolver uns hábitos de comportamento responsables. 5 Competencia cultural e artística: Conseguiremos que os alumnos coñezan, comprendan, aprecien e valoren criticamente diferentes manifestacións culturais, artísticas e deportivas, que as utilicen como fonte de enriquecemento e goce e que as consideren como parte do patrimonio dos pobos. Escoitar, comprender e valorar narracións orais sinxelas. Ler, comprender e valorar narracións.

Fomentar o gusto pola lectura de poemas. 6. Competencia para aprender a aprender: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades.

Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe.

7. Autonomía e iniciativa persoal: conseguiremos que os alumnos adquiran a consciencia e aplicación

dun

conxunto

valores

actitudes

persoais

interrelacionadas,

como

responsabiliade, a perseveranza, o coñecemento de si mesmos e a autoestima, a creatividade,

a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas.

4º. Lingua e sociedade 

Coñecemento

xeral

información

dos

situación

das

linguas

minorizadas

das

internacionais, con manexo e interpretación de mapas, táboas, textos e medios

tecnoloxías

comunicación,

valorando

positivamente o plutilingüismo como expresión da riqueza cultural da 

humanidade. Comprensión da situación sociolingüística

galega en canto a usos e

actitudes xerais, realizando pequenos traballos que permitan recoñecer e 

analizar prexuízos lingüísticos. Coñecemento da nosa lexislación esencial en materia lingüística referida aos poderes públicos, a toponimia

e a antroponimia e exercicio de

reclamación

dereitos

lingüísticos

como

cidadáns

por

medio

diferentes intervencións orais, en simulacións ou exposición, e escritas 

(cartas, solicitudes...).

Consciencia da necesidade e das potencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do uso normalizado da lingua galega, afirmando o plurilingüismo.



Observación das principais diferenzas, preferentemente entre as variedades xeográficas da lingua galega..

en textos orais,

Traballamos  O uso do dicionario e outras fontes de consulta do léxico.

 Uso dos dicionarios especializados (de sinónimos, antónimos, dúbidas,                 

refráns, etc.)

Comparación, glosa e reelaboración de textos. Exposición e debate de temas de actualidade..

Análise (lectura e anotacións) e síntese (esquematización e resumo) de textos. Historia interna da lingua galega: orixe do galego e a súa evolución. A normalización e a normativización lingüística do galego. Historia externa da lingua: principais etapas. O feito plurilingüe e pluricultural do mundo.

As orixes do galego: elementos constituíntes do léxico. A realidade lingüística de Galiza: o idioma galego no mapa lingüístico español. A historia da situación lingüística en Galiza.

Interferencias lingüísticas

entre galego e castelán. As variedades dialectais. As variedades sociais e rexistros. Bilingüismo e diglosia As variedades sociais

e rexistros. Bilingüismo e diglosia..

Comprensión da situación lingüística en Galiza e no mundo. Análise dos comportamentos de uso de rexistros lingüísticos na vida social. Uso da lingua segundo as necesidades. Estimación positiva da lingua galega.

Actitude crítica ante os prexuízos lingüísticos. 56

Metodoloxía:              

Traballar os comentarios de texto. Traballo en equipo.

Proporcionar situacións de debate. Valorar obxectivamente as linguas Resumo do tema.

Lectura, recitado e dramatización de textos literarios. Elaboración de textos narrativos, teatrais e poéticos.

Comentario de textos creados polos propios alumnos. Resumo e síntese de textos. Elaboración dun pequeno xornal de aula.

Manipulación de textos (supresión, ampliación, corrección..)

Realización de exercicios prácticos de cada tema, especialmente de morfoloxía.

Realización de debates. Explicación teórica dos temas aos que os alumnos deben responder recollendo as ideas fundamentais expostas polo profesor. Temporalización: 3 semanas

Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia matemática:

conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e

relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático.

Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para

interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola

acción humana, de

xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de

consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos.

habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento. Coñecer as partes do ordenador. Fomentar o interese polo uso do

ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e

goce persoal.

Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe. 7. Autonomía e iniciativa persoal: conseguiremos que os alumnos adquiran a consciencia e aplicación dun conxunto de valores e actitudes persoais interrelacionadas, como a responsabiliade, a perseveranza, o coñecemento de si mesmos e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas. Empregar a linguaxe para comunica afectos e emocións. Utilizar a lingua para fomentar a adquisición e a interiorizacion de bos hábitos. Desenvolver habilidades sociais como respecto aos demais. Aprender a comunicarse cos demais.

5º. Educación literaria: 

Selección guiada e lectura progresivamente autónoma de obras adecuadas á idade que estimulen o hábito e pracer lector ao tempo que amplían o



coñecemento do mundo. Lectura expresiva

e comprensiva e mais audición de poemas recitados

ou cantados, captando o valor funcional dos recursos estilísticos máis 

relevantes nos diferentes niveis. Lectura expresiva e comprensiva e mais audición de diferentes textos narrativos breves, recoñecendo a funcionalidade dos elementos formais



básicos.

Lectura dramatizada e comprensiva e mais visionamento de pezas teatrais, recoñecendo os

compoñentes e procedementos que caracterizan os 58

   

subxéneros. Comparación entre textos pertencentes aos subxéneros

literarios.

Creación de textos de intención literaria partindo dos trazos formais dos traballados na

aula e das posibilidades lúdico-estéticas da lingua.

Análise doutras linguaxes estéticas: a canción.

Aproveitamento guiado dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais.

Traballamos:  

Principais recursos estilísticos da lírica, da narrativa e da dramática. Relación entre a literatura e o contexto histórico e persoal do autor:

lectura e comentario de textos de trobadores, literatura anónima e popular dos Séculos Escuros, poetas do século XIX e narradores e dramaturgos     

do secúlo XX.

Os xéneros literarios. Periodización da literatura galega. A Época Medieval: caracterización Os Séculos Escuros: caracterización O século XX: caracterización.

Metodoloxía:   

Lectura e comentario de textos literarios. A lectura: Tanto a lectura como a escrita son dous sistemas convencionais de comunicación, isto é,

inventados, que hai que aprender. Dúas técnicas

distintas, que responden a procesos psicofisiolóxicos tamén disitintos. A lectura, proceso centrípeto. A escrita, centrífugo. Diferentes, pero que non invalida a súa complementariedade e, por praxe, 

a súa aprendizaxe

simultánea. A lectura ha de ser intensamente practicada na escola. Lectura en voz alta, comentada, artística, silenciosa, comprensiva, estudo

 

(lenta,

analítica)... . lectura áxil, en voz alta e clara ou silenciosa. . interpretación correcta de letras e palabras.



. entoación axeitada aos signos de puntuación.



. comprensión das palabras no seu contexto.



. comprensión das estruturas sintácticas.



. comprensión do desenvolvemento do texto segundo a súa estrutura.



. capacidade de analizar ou sintetizar as ideas centrais.



. captación de matices.



A escrita:



É un tipo de comunicación, que posibilita ao home, por signos gráficos, o poder

manifestarse. Baixo tres puntos de vista o profesor ha de enfocar

a ensinanza da escrita: dinámico, ortográfico e creativo.

Co primeiro,

preténdese con presión e ritmo apropiados, movementos coordinados de antebrazo, man e dedos, lograr que rapidez e harmonía. Polo segundo,

o neno escriba con lexibilidade,

trátase de salvar os desacordos entre

signos gráficos e fónicos. Polo terceiro, o home expresa as súas

interioridades, é creador, manipulador do mundo que o rodea. Copia, ditado e redacción son os determinantes da escrita.



. escrita clara e limpa.



. dominio da ortografía.



. uso dos signos de puntuación.



. elección dun vocabulario axeitados ao tema.



. sintaxe apropiada e rica.



. estruturación en parágrafos.



. orde e claridade de ideas.



. aportación de coñecementos, impresións, etc.



. conciencia do tipo de texto que se esribe.



. capacidade de autocorrección.



Elaboración de textos poéticos, dramáticos e narrativos.



Temporalización: 10 semanas (aínda que o ideal é combinar de literatura cos de lingua).

os temas

Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia matemática:

conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e

relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático.

Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a

habilidade para humana, de

interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola acción

xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de consecuencias e a

actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos.

habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento. Coñecer as partes do ordenador. Fomentar o interese polo uso do

ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e goce

persoal. 4

Competencia social e cidadá: Conseguiremos que os alumnos comprendan a realidade social na

Competencia cultural e artística: Conseguiremos que os alumnos coñezan, comprendan, aprecien e

valoren criticamente diferentes manifestacións culturais, artísticas e deportivas, que as utilicen como fonte de enriquecemento e goce e que as consideren como parte do patrimonio dos pobos. Escoitar, comprender e valorar narracións orais sinxelas. Ler, comprender e valorar narracións.

Fomentar o gusto pola lectura de poemas.

conxunto

valores

actitudes

persoais

interrelacionadas,

como

responsabiliade,

perseveranza, o coñecemento de si mesmos e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas. Empregar a linguaxe para comunica afectos e emocións. Utilizar a lingua para fomentar a adquisición e a interiorizacion de bos hábitos. Desenvolver habilidades sociais como respecto aos demais. Aprender a comunicarse cos demais.

Contidos mínimos esixibles: 1. Dominio das características da comunicación oral e escrita. 61

2. Dominio da lectura e da exposición oral. Expresión escrita correcta. 3. Manexo das técnicas da análise morfolóxica. 4. Análise sintáctica da frase e cláusula.

5. Uso das técnicas de traballo científico.

6. Léxico: dominio dos campos semánticos 7.

e das relacións semánticas.

Demostrar lectura dos libros recomendados polo Departamento.

8. Dominio dos comentarios de texto literario.

9. Valorar a estrutura, cohesión, propiedadde léxica e corrección lingüística

dun texto.

10. Contestar correctamente preguntas (teórico-práctico) de lingua. 11.Realizar

unhna

exposición

comentario de texto literario.

oral

nas

convocatorias

ordinarias

e/ou

Criterios de avaliación: 1. Extraer a intención comunicativa, o tema, as ideas principais e os datos relevantes de diferentes

textos orais dos medios de comunicación e dos

ámbito escolar, así como seguir instrución para realizar tarefas guiadas de

aprendizaxe con progresiva autonomía. (Este criterio permite avaliar se o

alumnado

comprende

textos

orais

procedentes

dos

medios

comunicación e seleccionar os datos relevantes. Tamén se pretende comprobar se é quen de recoller en esquemas e resumos o contido máis significativo das exposición na aula).

2. Extraer a intención comunicativa e a idea xeral de textos escritos sinxelos dos ámbitos social e académico. Seguir instrucións para realizar

tarefas guiadas de aprendizaxe con progresiva autonomía.. (Este criterio

permite avaliar se o alumnado é quen de comprender e resumir textos propios da vida cotiá como diarios, cartas persoais; dos medios de

comunicación: noticias, reportaxes, crónicas, e do ámbito académico con entradas das enciclopedias, dicionarios...

Tamén permite

comprobar se

o estudantado é capaz de seguir instrucións escritas sinxelas relacionadas coas tarefas de aprendizaxe que debe abordar).

3. Realizar exposicións orais planificadas claras e áxiles de información de actualidade poñendo de relevo as diferenzas no modo de presentar uns mesmos feitos de diferentes, así como participar de forma construtiva en

diversas interaccións comunicativas (simulacións, traballos colaborativos...) respectando as regras que

as rexen. Adoptar o rexistro adecuado a

cada tipo de texto e situación. (Con este criterio preténdese descubrir cal

é a acapacidade do alumnado para expoñer oralmente informacións de

actualidade e breves informes de tema académico, seguindo un guión

previamente elaborado e axudándose dos medios audiovisuais e das TIC. Preténdese tamén que sirva para valorar a calidade das súas interaccións orais, tanto cando exerce o papel de emisor como cando exerce o de receptor, calidade que deberá demostrar no traballo cotián da mais nas situacións

aula e

propias do contexto extraescolar que se simulen

nela. Debe servir para valorar habilidades lingüísticas e actitudes: corrección,

respecto

aos

valores

democráticos

ás

regras

sociocomunicativas (saúdos, non interrupción de quen fala...), a actitude dialogante e atenta ás expresións ou opinións dos demais, a pertinencia e mais a adecuación das intervencións e a manifestación de ideas e sentimento propios).

4. Escribir, a partir de textos propios académico.

modelos aos que incorporar as propias achegas,

dos medios de comunicación e dos ámbitos social e

Planificar

revisar

ditos

textos

con

autonomía

aaplicándolles normas de coherencia, de cohesión, de corrección e de

precisión léxica. (Este criterio permitiralle ao alumnado demostrar que é

capaz de escribir cartas, reportaxes, resumos exposicións académicas, noticias, contos...) e tamén lle permitirá comprobar se é quen de coidar a presentación (marxes, sangrías, tipos de letra, subliñados, ilustracións...).

5. Consultar de maneira progresivamente autónoma textos en diferentes soportes co fin de seleccionar a información relevante e incorporala ás propias

producións,

especialmente

traballos

ámbito

académico

adecuados ao nivel.. (Este criterio está orientado a avaliar a capacidade

de usar con efectividade un recurso concreto sinalado polo profesorado e procedente (ben da biblioteca do centro, ben dos medios audiovisuais e das TIC, para responder a preguntas formuladas na aula.

como a reflexión teórica sobre a lingua se leva á práctica

e serve para

unha auto-revisión dos escritos, corrixir erros e lograr unha produción lingüística de calidade).

7. Recoñecer,

través

reflexión

sobre

mecanismos da lingua e coñecer e usar

usos

discursivos,

unha terminoloxía lingüística

(Este criterio permitirá saber se se inducen e asimilan as formas

básica.

e as regras lingüísticas a través dos

usos contextualizados e se se

coñece e se usa de forma axeitada a terminoloxía necesaria e precisa. Avalíase tamén a autonomía na obtención de todo tipo de información lingüística e dicionarios e outras obras de consulta.

8. Observar os condicionamentos

actuais

da valoración e uso social da

lingua galega e utilizala con fluidez e normalidade nos máis diversos contextos comunicativos. (Con este criterio avalíase a comprensión do

contexto sociolingüístico máis próximo).

9. Recoñecer e comprender a diversidade lingüística do mundo actual e mais coñecer e facer uso dos dereitos lingüísticos. (Este criterio permite avaliar o recoñecemento da diversidade lingüística e cultural e se esta chega a ser entendida como riqueza e reflexo do dereito dos pobos e individuos. 10. Ler con regularidade obras literarias e desenvolver criterio lector; expoñer

unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade relacionando o seu sentido coa propia experiencia e valorando o uso dos elementos do xénero, o punto de vista e o emprego da linguaxe. De xeito especial faise referencia ás obras de lectura propostas

polo

departamento durante o curso (Este criterio está dirixido a avaliar a

competencia lectora).

11. Utilizar os coñecementos literarios na comprensión de textos breves ou fragmentos, atendendo especialmente aos trazos dos subxéneros e á funcionalidade

dos

recursos

retóricos.

(Con

este

criterio

avalíase

comprensión e valoración de diferentes textos representativos do sistema literario).

12. Participar de maneira activa na creación de textos de intención estética tomando como modelo os lidos e comprendendo os recursos que se empregan.

13. E ademais os alumnos deben: 1. Coñecer a realidade lingüística de Galiza. 64

3. 4.

2. Dominar as carcterísticas da lingua oral e escrita. Saber sintetizar e construír un texto.

Expresarse oralmente e por escrito con corrección. Os exames e

traballos deben estar correctamente presentados e cunha caligrafía perfectamente lexible; de non ser así o profesor

poderá facerlle outro

exame ou traballo, mesmo de forma oral, ou incluso se non se entende a letra poñerlle a nota mínima no exame.

Identificar o xénero ao que pertence un texto literario. Coñecer

así mesmo os elementos estruturais básicos de cada xénero.

6. Localizar nos textos literarios a voz narradora, personaxes, ambiente, espazo e tempo.

7. Analizar sintacticamente frases e cláusulas simples. (Sempre e cando este tema o explicase o profesor na aula)

8. Expoñer oralmente as propias ideas sobre un tema de interese xeral. 9.Utilizar a lingua galega oralmente e por escrito, de forma axeitada á situación comunicativa.

máis

10. Todo alumno debe observar unha actitude e un comportamento adecuados na aula; a conduta disruptiva e unha actitude negativa reiteradas na aula durante

o tempo

serán motivo para unha

avaliación negativa (suspensa), á marxe das cualificacións que obteña nos exames e probas de aula.

Se un alumno mostra na aula un mal comportamento grave puntual, verbal ou de feito,

poderánselle restar

2 puntos na

avaliación, podendo resultar esta suspensa.

Se un alumno copia ou intenta copiar nun exame , a través de

calquera medio ou soporte, suspenderá automaticamente a avaliación coa nota mínima, 1 punto. Se

fose nun exame final de xuño

suspenderá o curso. 11. Premiarase a boa presentación e a

corrección ortográfica, cun 0.5

puntos, a todos aqueles exames que logren o aprobado. 12. A avaliación continua e progresiva permite ao alumnado e ao profesorado comprobar a evolución dos docentes. Non haberá, xa que logo, exames puntuais esixir

traballos

de recuperación; aínda así o profesorado pode

específicos

individuais

temática

estudada

en 65

avaliacións anteriores, ou incluso seguir preguntando en avaliacións posteriores a materia das anteriores a todos os alumnos. 13. Se un alumno non se presenta na convocatoria de setembro

data e hora indicada pola dirección do Centro o profesor decidirá se

quere ou non facerlle o exame de setembro noutra data e hora, en

función da gravidade das circunstancias que codicionaron a ausencia do alumno ao exame. Os despistes do alumno, ou non informarse con tempo durante o verán, ou estar aínda de vacacións o alumno períodos de exames,

non son motivos

válidos para ter que facerlle

un exame noutro día e /ou hora diferentes aos do calendario do Instituto . A cualificación para ese alumno será Non Presentado. Procedementos

instrumentos

ordinaria como extraordinaria:

avaliación,

tanto

avaliación

1. Valorarase a capacidade de comprensión lectora (dos libros de lectura correspondente) ou outra lectura. (oral / escrita). Valorarase

lingüística.

estrutura,

2. Avaliarase a

cohesión,

propiedadde

léxica

corrección

expresión escrita (realización dun texto escrito)

Valorarase a estrutura, cohesión, propiedade léxica e corrección lingüística 3. práctico)

Esixirase o coñecemento

da lingua (teórico-

4. Proba oral nas convocatorias ordinarias e/ou comentario de   

texto literario. Avaliaranse

todas

intervencións...

aportacións

alumno:

traballo

aula,

Examinaranse da materia estudada. Os exercicios deben realizarse cunha periodización máxima dun mes. Así mesmo deben dar conta

mediante exame da lectura dos libros

recomendados polo Seminario. En cada avaliación faranse preguntas sobre o libro de lectura obxecto de exame. Os alumnos están obrigados a respoder

as cuestións que se formulen sobre os mesmos e superar de

forma satisfactoria o exame. Non se aprobarán as avaliacións e tampouco o curso se o alumno non demostra que efectuou a lectura do(s) libro(s) 66

proposto(s) A nota que se porá n avaliación será a mínima, 1 punto. Contribuímos así ao desenvolvemento do Plan lector do centro.  

Realizarán

obrigatorio.

traballos

específicos

determinados

temas

con

carácter

Valorarase especialmente a calidade (oral/escrita) da lingua.

Na avaliación da lingua oral daráselles prioridade aos procedementos e actitudes.

E ademais realizaremos Probas

comprensión

lectora

(dos

libros

lectura

correspondente) ou outra lectura. (oral / escrita). Valorarase a estrutura, cohesión, propiedadde léxica e corrección lingüística. Probas

Valorarase lingüística

Proba

expresión

escrita

(realización

dun

texto

escrito)

a estrutura, cohesión, propiedadde léxica e corrección

de lingua (teórico-práctico)

As faltas de ortografía e demais incorreccións restarán 0.10 puntos. Toda a materia explicada na aula será obxecto de avaliación.

Sistema de cualificación

parágrafo anterior.

sistema O

cualificación

exame

constará

concreta de

preguntas

exposto sobre

no a

comprensión lectora, sobre a expresión escrita, sobre lingua e literatura (de caráter teórico-práctico),

dunha proba oral ou comentario de texto.

O profesor/a determinará no propio exame a puntuación de cada pregunta que globalmente será de dez puntos na proba.

Metodoloxía didáctica:  

Teoría + práctica ao

50%. As explicacións teóricas sobre un tema deben

ir acompañadas da realización de exercicios prácticos sobre o mesmo. Lectura, recitado e dramatización de textos literarios.



Elaboración de textos narrativos, teatrais e poéticos.



Comentario de textos creados polos propios alumnos.



Resumo e síntese de textos.



Elaboración dun pequeno xornal de aula.



Manipulación de textos (supresión, ampliación, corrección..)



Realización de exercicios prácticos de cada tema, especialmente de morfoloxía e sintaxe.



Realización de debates.



Explicación teórica dos temas ao que os alumnos deben responder recollendo as ideas fundamentais expostas polo profesor.



Traballamos os comentarios destes textos e ver as especificidads dos mesmos.



O curso consta de clases prácticas e clases teóricas. As clases teóricas consisten na explicación dos diferentes temas que compoñen o programa da materia.

Nas clases prácticas exercítanse as destrezas requiridas nos

obxectivos da materia e danse orientacións precisas para as probas de avaliación.



Traballamos os comentarios de texto.



Traballamos



en equipo.

Proporcionamos situacións de debate.



Valoramos obxectivamente as linguas.



Realizamos resumos do tema. Libros de lectura:

( Poden ser outros se as profesoras así o estimaren)

1ª aval.: Martín, Paco: Das cousas de Ramón Lamote (Ed. S.M.) 2ª aval.: Saint-Exupèry, Antoine: O Principiño (Vigo: Galaxia) 3ª aval.: Neira Vilas, Xosé: Memorias dun neno labrego (Ed. do Castro) e O neno do pixama a raias. Boyne, Johan. Outras obras recomendads: A praia dos afogados. Villar, Domingo (Galaxia) e Non

hai noite tan longa. Fdez. Paz, Agustín (Xerais) Actividades de reforzo para os alumnos coa materia pendente do curso

anterior: O

departamento

atenderá

estes

alumnos

dun

xeito

personalizado. 68

Manteranse reunións periódicas (semanalmente, no recreo que pactemos cos alumnos) , para aclarar as dúbidas e programar a materia. O ideal é que estes alumnos teñan clases específicas, aínda que fóra do horario lectivo, pero mentres isto non exista teremos que ir realizando actividades de acordo

coas

necesidades máis salientables dos alumnos. O departamento ofertará aos alumnos

con

materias

pendentes

plan

traballo

individualizado,

temporalizado por avaliacións, que consistirá na realización dun traballo sobre

un libro de lectura previamente acordado. Os/as alumnos/as que realicen os traballos satisfactoriamente aprobarán a materia. Aprobarán así mesmo se aproban a segunda avaliación do curso actual. Aqueles /as alumnos/as que polos criterios anteriores non aproben a materia pendente terán a posibilidade de realizaren setembro.

unha proba final ordinaria en maio e

Alumnado de 1º e 2º da

unha extraordinaria en

ESO con Exención de Francés

Logo dunha avaliación inicial, o profesor programará as actividades da aula tendo en conta as características persoais do alumnado. Aquí esperamos encontrar alumnos con caracterísiticas persoais moi diferentes. De aí que a atención inicial debe enfocarse de xeito individual, personalizado. As actividades deben ser de carácter práctico: lectura, escritura; comprensión e principalmente.

expresión,

Materiais       

Dicionarios. Prensa escrita. Obras literarias: obras de lectura obrigatoria. Libros de texto e exercicios. Magnetófono. Vídeo e televisión, radio e ordenador. Enciclopedias

Temas transversais: 1. Educación para a saúde e a calidade de vida

Estudar a resposta axeitada que o alumno debe dar ante temas como a 69

droga, alcol, etc. Debemos procurar libros de lectura axeitados para abordar estes temas. 2. Educación ambiental. O alumno debe comprender a importancia deste tema nunha sociedade como a actual na que hai lixo por tadas as partes, incendios... e o nivel de contaminación é moi alto.

3. Educación para a paz. O alumno debe comprender que significa a paz, para iso podémonos valer de noticias, reportaxes ou comentarios de actos violentos concretos para estudar o tema.

4. Educación para a igualdade. Lograr entre os alumnos o respecto

por

todos, especialmente por aqueles que son diferentes. Pero, dun xeito xeral, o alumno debe aprender a respectar o compañeiro que ten ao lado, pois a abstracción non serve para nada.

5. Educación do consumidor. Aprender a vivir en saúde leva consigo respectarse a si mesmos e renunciaren a todo aquilo que prexudique a saúde.

6. Educación descubrir

para a

lecer.

importancia

Aprender que

teñen

xogar os

deportes

compañeiros

colectivos,

nestes

xogos

colectivos. A harmonía é necesaria entre todos para lograr os fins perseguidos

Actividades complementarias:      

Presenciar representacións teatrais. Asistir a conferencias onde se expoñan temas de interese. Participación en concursos literarios. Excursións para

coñecer lugares e museos (Casa-museo de Rosalía).

Participar na recollida de contos, lendas, refráns, etc., Participar en programas de radio nas emisoras locais.

de tradición oral.

Medidas de atención á diversidade: Unha vez coñecida a problemática destes alumnos, o profesor terá que adecuar os contidos e actividades á capacidade do alumno. Insistirá esa adecuación nos problemas detectados polo orientador.

Programación para os reforzos / agrupamentos específicos de 2º de ESO Obxectivos xerais do curso Metodoloxía: traballar os comentarios destes textos e ver as especificidades

dos mesmos.

Temporalización: Dúas semanas. Aínda que este é un tema que se debe ir

traballando ao longo do curso.

En segundo de ESO a atención á diversidade é unha premisa ineludible.

Os alumnos, aínda que en grupos reducidos, presentan grandes diferenzas no ritmo de aprendizaxe. Na materia de Lingua e literatura galega temos que

satisfacer esta esixencia pedagóxica e prestarlle atención individualizada a cada alumno. É obvio que os alumnos dos agrupamentos específicos non chegan cun

nivel homoxéneo de coñecementos, nin sequera cun ritmo de aprendizaxe parecidos. Así, non é raro encontrármonos con alumnos que teñen un ritmo de

aprendizaxe aceptable, ao lado doutros que camiñan máis lentos. Especialmente estes casos requiren unha atención personalizada, cuns contidos axeitados ao seu

nivel. O que implica non ter un

programa senón moitos programas;

tantos como requiran as necesidades da aula. O nivel e ordenación ten que ir ao ritmo personalizado de cada alumno. A abundancia de materiais permítenos así unha selección que adapte o itinerario didáctico ás necesidades de cada alumno. Os conceptos básicos que manexamos: os valores deícticos (persoa, espazo, tempo, lugar), oposición de número e xénero, distinción entre información principal e secundaria (...) deben irse adaptando aos avances de aprendizaxe dos alumnos e non contemplados como principios

científicos básicos.

As actividades que se vaian realizando (lectura, comprensión, expresión oral e escrita...) débennos permitir aos profesores unha actuación flexible que, partindo da realidade concreta de cada alumno e dun limiar de esixencias mínimas,

atenda

tanto

aqueles

cun

nivel

máis

avanzado

como

aqueloutros máis tardos.. Hai que destacar neste senso que o conxunto de actividades para a aula ten que ser moi diverso.

O traballo de aula ten que ser o máis práctico posible. Sobre un texto oral, 71

literario, publicitario ou xornalístico propóñense unha serie de actividades de diferente tipo destinadas aos alumnos segundo as súas capacidades para consolidar

coñecementos e destrezas. No caso de que sexa necesario haberá

que desenvolver actividades de reforzo.

É imprescindible para levar a cabo diversas actividades de distinto nivel que

todos

alumnos

colaboren

tanto

realización

das

tarefas

como

comportamento da aula. En xeral, o temario de cada curso será o respectivo de referencia. Aínda

que paulatinamente se irán consolidando os conceptos mínimos necesarios para intentar incorporar

ao grupo de referencia a todos aqueles alumnos que

logren o nivel. Se se logra, o alumno retornará á aula, se non permanecerá durante o curso cun nivel lixeiramente inferior.

Procedementos para avaliar a aplicación da programación O

departamentos

dedicará

unha

reunión

semanal

avaliar

desenvolvemento do curso. Esta temática deberá abordarse na primeira semana do mes respectivo. Atención aos alumnos repetidores. Os profesores /as prestarán especial atención

con exercicios específicos , se for preciso,

individualizada na aula ,

ao alumnado repetidor, estranxeiro

ou procedente doutra comunidade de España para que a súa integración lingüística sexa real

3º de ESO Profesoras: Xusta González González en 3º D Fátima María Rodríguez Ruibal. .......... Obxectivos Comprender

discursos

orais

escritos

nos

diversos

contextos

actividade social, cultural e académica. 72



Expresarse oralmente de xeito correcto,

coherente, creativo e adecuado

aos distintos contextos da actividade social, laboral e cultural, adoptando  

mediante o diálogo actitudes de respecto e de colaboración cos demais.

Expresarse por escrito de xeito correcto, coherente, creativo e adecuado aos distintos contextos da actividade social, laboral e cultural.

Utilizar eficazmente a lingua na actividade escolar para buscar, procesar e analizar información e mais para redactar ou expoñer textos propios do



ámbito académico.

Utilizar criticamente e con progresiva autonomía as bibliotecas, os medios

de comunicación social e as TIC para obter, interpretar, elaborar e 

valorar informacións de diversos tipos e opinións diferentes.

Aplicar con certa autonomía os coñecementos sobre a lingua e as normas



de uso lingüístico para comprender textos orais e escritos e

mais para escribir e falar con adecuación, coherencia e corrección.



situación.

Coñecer e respectar a realidade plurilingüe e pluricultural do estado español, de Europa e do mundo actual, facerse consciente da riqueza que representa e entender as situacións que provoca o contacto de



linguas. Analizar

diferentes

usos

sociais

das

linguas

para

evitar

estereotipos que supoñen xuízos de valor e orexuízos clasistas, racistas  

ou sexistas. Ler con fluidez, consolidar o hábito lector e facer da lectura fonte de pracer, de enriquecemento persoal e de coñecemento do mundo. Comprender

textos

literarios

utilizando

coñecementos

sobre

convencións de cada xénero, os temas e motivos da tradición literaria e 

os recursos estilísticos. Aproximarse ao coñecemento

do patrimonio literario e valoralo como un

xeito de simbolizar a experiencia individual e colectiva en diferentes contextos histórico-culturais.

Competencias básicas Definición Son aquelas aprendizaxes

que se consideran imprescindibles, desde unha formulación integradora

e orientada á aplicación dos saberes adquiridos e que deben ser desenvolvidas polo alumnado ao terminar a ensinanza obrigatoria. Finalidade: -

Lograr a súa realización persoal

Exercer a cidadanía activa

Incorrporarse á vida adulta satisfactoriamente

Ser capaz de desenvolver unha aprendizaxe permanente ao longo da vida.

Inclusión das competencias básicas no currículo Integrar as diferentes aprendizaxes 

As formais, incorporadas ás diferentes materias ou áreas.



As informais e non formais.

Permitir ao alumnado   

Integrar as súas aprendizaxes

Poñelas en relación con diferentes contidos Utilizalas en situacións e contextos

necesarios

Orientar a ensinanza    

Permitindo identificar contidos e criterios de avaliación básicos

Axudar a tomar decisións no proceso de ensino aprendizaxe Coas materias e áreas do currículo búscase que o alumno acade: Os obxectivos educativos As competencias básicas

Non existe relación unívoca entre unha determinada materia e unha competencia básica:  

Cada área/materia contribúe ao desenvolvemento de diferentes competencias básicas. Cada competencia básica acádase como resultado de traballar varias áreas/materias.

Desenvolvemento das competencias básicas O traballo realizado nas áreas e materias do currículo

debe complementarse con medidas de

organización e funcionamento. Así, 

O funcionamento do centro e das súas aulas



A participación do alumnado na acción educativa

   

As normas de réxime interno consensuadas As metodoloxías usadas

Os recursos didácticos utilizados A bilbioteca do centro: o seu uso e organización ...

1. A acción titorial permanente pode ser determinante e competencias asociadas a:



O desenvolvemento emocional

 2.

regulación das aprendizaxes

As habilidades sociais

planificación

das



Todas se iniciarán desde o inicio da escolarización

competencias  

actividades

complementarias

extraescolares

pode

reforzar

todas

A súa adquisición realizarase de forma progresiva e coherente Todas están referidas ao final de etapa de Educación obrigatoria.

3. O currículo estrutúrase en torno ás áreas de coñecemento que contén os referentes do desenvolvemento das competencias nesta etapa educativa.

4. Os obxectivos e os contidos perseguen asegurar o desenvolvemento das competencias 5. Os criterios de avaliación son refrentes para valorar o progreso da súa adquisición. Identificación de competencias 1.

Competencia en comunicación lingüística 2.

Competencia matemática

3. Competencia no coñecemento

e a interacción co mundo físico

4. Tratamento da información e competencia dixital 5. Competencia social e cidadá

6. Competencia cultural e artística

7. Competencia para aprender a aprender 8. Autonomía e iniciativa persoal 2. Competencia matemática Definición Consiste na habilidade para utilizar e relacionar os números, as súas operacións básicas, os

símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático, -

para producir e interpretar distintos tipos de información,

para ampliar o coñecemento sobre aspectos cuantitativos e especiais da realidade, e

para resolver problemas relacionados coa vida cotiá e co mundo laboral.

Forma parte da competencia matemática a habilidade para interpretar e expresar con claridade e precisión informacións, datos e argumentos, o que -

aumenta a posibilidade real e seguir aprendendo ao longo da vida, tanto no ámbito escolar ou académico como fóra del, e

favorece a participación efectiva na vida social.

Habilidades e destrezas Esta competencia implica -

o coñecemento e manexo dos elementos matemáticos básicos (distintos tipos de números, medidas, símbolos, elementos xeométricos, etc.) en situacións reais ou simuladas da vida cotiá, e

posta en práctica de procesos de razoamento que levan á solución dos problemas ou

á obtención de información e permiten: -

aplicar esa información a unha maior variedade de situación e contextos,

seguir cadeas argumentais identificando as ideas fundamentais, e

estimar e unxuizar a lóxica e validez de argumentacións e informacións.

habilidade para seguir certos procesos de pensamento,

aplicar algúns algoritmos

de cáculos ou elementos da lóxica,

unha disposición favorable de confianza e seguridade cara a: problemas, incógnitas....

Esta competencia inclúe -

a identificación e utilización dos elementos e razoamentos matemáticos das situacións cotiás que os precisen,

a aplicación de estratexias de resolución de problemas, e

a selección das técnicas adecuadas para calcular, representar e interpretar a realidade a partir da información dispoñible

están incluídas nela.

O seu desenvolvemento na educación obrigatoria alcanzarase na medida en que os coñecemenrtos matemáticos se apliquen de xeito espontáneo a unha ampla variedade de situacións. O desenvolvemento da competencia matemática ao final da educación obrigatoria leva consigo: 

utilizar espontaneamente os elementos e razoamentos matemáticos para interpretar e producir información, para resolver problemas e para tomar decisións.

En definitiva, supón aplicar destrezas e actitudes que pertmiten: -

razoar matematicamente

comprender unha argumentación matemática e

expresarse e comunicarse en linguaxe matemática.

3. Competencia no coñecemento e a interacción do mundo físico Definición É a habilidade para interactuar co mundo físico,  

nos seus aspectos naturais,

nos xerados pola acción humana En definitiva, incorpora habilidades

a adecuada percepción do espazo físico no que se desenvolven a vida e a actividade humana



a habilidade para interactuar co espazo circundante: moverse nel e resolver problemas

a competencia de interactuar co espazo físico: ser consciente

da influencia das persoas no espazo, o seu asentamento, as súas actividades, as modificacións que introduce e as paisaxes resultantes.

Da importancia de que todos os seres humanos se beneficien do desenvolvemento.

Domostrar Espírito

crítico na observación da realidade

Hábitos de consumo responsable Habilidades e destrezas Esta competencia implica, partindo do coñecemento do corpo humano, da natureza e da interacción dos homes e mulleres con ela -

Argumentar racionalmente as consecuencias duns ou doutros modos de vida,

Adoptar un modo de vida

física e mental saudable

Connsiderar a dobre dimensión –individual e colectiva- da saúde.

Identificar pregunase respostas.

Obter conclusión baseadas en probas.

Aplicar estes coñecementos ao que se percibe.

Aplicar esa información a unha maior variedade de situación e contextos,

Seguir cadeas argumentais identificando as ideas fundamentais, e

Estimar e enxuizar a lóxica e validez de argumentacións e informacións.

Tamén incorpora: A habilidade para: 

poñer en práctica os procesos e actitudes propios da análise sistemática e de indagación científica.

   

realizar observacións directas e indirectas con conciencia do marco teórico que as dirixe. formular preguntas.

localizar, obter, analizar e representar información cualitativa e cuantitativa identificar o coñecemento dispoñible, teórico e empírico. -

E proporciona destrezas asociadas á planificación e manexo de solucións técnicas.

Esta competencia inclúe: 

o desenvolvemento e aplicación do pensamento cientídfico-técnico para -

a aplicación de estratexias de resolución de problemas, e

a selección das técnicas adecuadas para calcular, representar e interpretar a realidade a partir da información dispoñible

están incluídas nela.

utilizar espontaneamente os elementos e razoamentos científico-técnicos para interpretar e producir información, para resolver problemas e para toma decisións.

En definitiva, supón aplicar destrezas e actitudes que permiten: -

diferenciar entre coñecemento científio á beira doutras formas de coñecemento.

Son parte desta cometencia básica: -

o uso responsable dos recursos

o coidado do medio ambiente

o consumo racional e responsable

naturais

a protección da saúde individual e colectiva.

4. Tratamento da información e competencia

dixital: Definición Esta competencia consite en dispoñer de habilidades: -

para buscar, obter, procesar e comunicar información transformala en coñecemento.

Incorpora diferentes habilidades: acceso á información, a súa transmisión en distintos soportes para informarse, para aprender e para comunicarse. Habilidades e destrezas Require O dominio de linguaxes específicas (textual, numérica, icónica, visual, gráfica e sonora). O dominio das súas pautas de decodificación e transferencia Aplicación e distintas situacións e contextos. Ser competente na utilización das tecnoloxías da información instrumento de traballo intelectual inclúe: utilizalas, procesar e

e a comunicación como xestionar a información, tomar

decisións. En definitiva a competencia dixital comporta facer uso habitual dos recursos tecnolóxicos dispoñibles para resolver problemas reais de modo eficiente. Posibilita avaliar e seleccionar novas fontes de información.

En síntese, o tratamento e a competencia dixital implican: ser unha persoa autónoma, eficaz,

responsable, crítica e reflexiva ao tratar e utilizar a información e as suas fontes.amén ter unha actitude crítica e reflexiva na valoración acordadas socialmente.

da información dispoñible. Respectar as normas de conduta

5. Competencia social e cidadá Definición Esta competencia fai posible: comprender a realidade social en que se vive, cooperar, convivir e

exercer a cidadanía democrática nunha sociedade plural e comprometerse a contribuíra á súa mellora, participar, tomar decisións e responsabilizarse das eleccións e decisións adoptadas. Esta competencia favorece: a comprensión da realidade histórica

e social domundo, a súa

Habilidades e destrezas Entre as habilidades destas competencia destacan: coñecerse e valorarse,

dsitintos contextos, expresar

saber comunicarse en

ideas propias e escoitar as alleas, tomar decisións, resolver conflitos...

Permite reflexionar sobre os conceptos de democracia, liberdade, solidariedade, corresponsabilidade,

participación e cidadanía.

O exercicio da cidadanía implica dispoñer de habilidades para participar activa e plenamente na

vida cívica.

En consecuencia esta competencia supón: comprender a realidade social en que se vive, afrontar a convivencia e os conflitos empregando o xuízo ético baseado nos valores e prácticas democráticas, exercer a cidadanía contribuíndo á construción da paz e a democracia. 6. Competencia cultural e artística Definición: Esta

competencia

supón:

coñecer,

comprender,

apreciar

valorar

criticamente

diferentes

manifestacións culturais e artísticas, utilizalas como fonte de enriquecemento e goce e consideralas como parte do patrimonio dos pobos. Esta competencia implica: poñer en xogo habilidades de pensamento diverxente e converxente,

atopar fontes, formas e canles de comprensión e expresión, planificar, avaliar e axustar os procesos para lacanzar uns resultados. Habilidades e destrezas Require poñer en funcionamento a iniciativa, a imaxinación e acreatividade para expresarse mediante códigos artísticos, dispoñer de habilidades de cooperación para contribuír á consecución dun resultado final, ter conciencia da importancia de apoiar e apreciar as iniciativas e contribucións alleas.

Posuír o coñecemento básico das principais técnicas, recursos e convencións das diferentes linguaxes artísticas.

Supón: unha actitude de aprecio da creatividade implica na expresión das ideas, experiencias ou

sentimentos a tavés de diferentes medios artísticos, como a música, a literatura, as artes visuais e escénicas. A esixencia de valorar a liberdade de expresión, o dereito á diversidade cultural, a importancia do diálogo intercultural e a realización de expriencias artísticas compartidas. 7. Competencia para aprender a aprender Definición Aprender a aprender supón dispoñer de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaz de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propipos obxectivos e necesidades.Esta competencia ten dúas dimensións fundamentais: a adquisición da conciencia das propias capacidades (intelectuais, emocionais, fisicas). Dispoñer dun sentimento de competencia persoal, que redunda na motivación, a confianza nun mesmo e o gusto por aprender. Significa ser consciente do que se sabe e do que é necesario aprender, de como se aprende, de como se xestionan e controlan de forma eficaz os procesos de aprendizaxe. Habilidades e destrezas: Require coñecer as propias potencialidades e carencias (concentración, memoria comprensión,

expresión lingüística), obter rendemento máximo e personalizado das mesmas coa axuda das distintas estratexias de estudo, de traballo cooperativo, de resolucion de problemas, de planificación e organización de actividades...

En síntese, aprender a aprender implica a conciencia, xestión e control das propias capacidades e

coñecementos desde un sentimento de competencia ou eficacia persoal, e inclúe tanto o pensamento estratéxico, como a capacidade de cooperar e de autoavaliarse. 8. Autonomía e iniciativa persoal Definición

Esta competencia refírese á adquisición da conciencia e aplicación dun conxunto de valores e

actitudes persoais interrelacionadas: a responsabilidade, a perseveranza, o coñecemento de si mesmo e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o

control emocional, a capacidade de elixir...

Habilidades e destrezas Require poder reelaborar as formulacións previas ou elaborar novas ideas, buscar solucións e

levalas á práctica, analizar posibilidades e limitacións, coñecer as fases de desnvolvemento dun

proxecto, planificar, tomar decisións, actuar, avaliar o feito e autoavaliarse, extraer conclusións e valorar as posibilidades de mellora.

Supón poder transformar as ideas en accións: propoñerse obxectivos e planificar e levar a cabo

proxectos.

Require poder elaborar as formulacións previas ou elaborar novas ideas, buscar solucións e levalas

á práctica.

Esixe ter unha visión estratéxica dos retos e oportunidades que axuden a identificar e cumprir

obxectivos... desenvolver habilidades e actitudes relacionadas co liderado de proxectos, que inclúen: a

confianza nun mesmo, a empatía, o espírito de superación, as habilidades para o diálogo e a cooperación, a organización de tempos e tarefas, a capacidade de afirmar e defender os dereitos.

Contidos: (DOG, nº136, venres, 13 de xullo de 2007) 1.

A Comunicación oral. Escoitar e falar

Comprensión de textos   

Comprensión de textos propios dos medios de comunicación audiovisual, con especial atención de entrevistas, noticias, crónicas e reportaxes.. Análise encamiñada á comprensión e á valoración crítica da comunicación televisiva e da radiofónica coas súas especificidades. Comprensión presentación

textos

tarefas

orais e

utilizados

instrucións

ámbito para

académico, súa

como

realización,

intervencións en simposios ou exposicións orais de temáticas variadas. 80



Desenvolvemento de habilidades

de escoita activa. Actitude de interese,

de cooperación e de respecto ante as intervencións orais de quen fala diante de nós, sobre todo de exposiciónsn do profesorado 

alumnado e mais no traballo colaborativo. Actitude

reflexiva

comunicación,

con

crítica

especial

ante

atención

ás

mensaxes

procedentes

dos

das

ou do

medios

entrevistas,

notocias, reportaxes e crónicas. Recoñecemento dos usos lingüísticos discriminatorios máis evidentes, análise dos prexuízos que os sustentan e

procura de alternativas que se incorporen con progresiva autonomía ás 

propias producións.. Valoración das producións orais emitidas cunha fonética galega correcta e actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar nela.

Produción de textos 

Exposición planificada, clara e ordenada sobre temas da actualidade que interesen ao alumnado tomadas dos medios de comunicación, contrastando

os diferentes puntos de vista e opinións neles expresados e axudándose 

dos medios audiovisuais e das TIC. Participación activa en situacións propias do ámbito académico (achega de propostas e de información, intercambio de opinións, breve exposición de traballos coa axuda dos medios audiovisuais e das TIC, informes sobre



as tarefas realizadas...). Participación en entrevistas e simposios simulados, así como en situacións de comunicación propias da vida cotiá do alumnado, adoptando o rexistro



adecuado a elas. Uso consciente dos elementos paraverbais (volume de voz, velocidade, pausas,



entoación...) e non verbais (xestos, movementos) na intervención

oral planificada. Valoración

diálogo

como

medio

resolución

conflitos,

intervenciónss orais respectuosas con quen nos rodea e actitude de cooperación en situacións de aprendizaxe compartida. Desenvolvemento de habilidades de comunicación asertiva (por exemplo, á hora de formular e 

reaccionar a críticas). Interese por producir enunciados correctos e non interferidos dende o

punto de vista fonético, fuxindo dos prexuízos que adoitan relacionarse 81

con determinados modelos de lingua oral.

Metodoloxía:  

Traballamos os comentarios destes textos e vemos as especificidades dos mesmos.

O curso consta de clases prácticas e clases teóricas. As clases teóricas consisten na explicación dos diferentes temas que compoñen o programa da materia.

Nas clases prácticas exercítanse as destrezas requiridas nos

obxectivos da materia e danse orientacións precisas para as probas de       

avaliación.

Traballamos os comentarios de texto. Traballamos

en equipo.

Proporcionamos situacións de debate.

Valoramos obxectivamente as linguas. Realizamos resumos do tema.

Escribimos: poesía, relatos, cartas, instancias... Lemos textos en público coa cadencia e entoazón adecuadas. Temporalización: Dúas semanas. Aínda que este é un tema que se debe

ir traballando ao longo do curso. Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia matemática:

conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e

relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático.

Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para

interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola

acción humana, de

xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de

consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos.

habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento. Coñecer as partes do ordenador. Fomentar o interese polo uso do

ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e

goce persoal. 4 Competencia social e cidadá: Conseguiremos que os alumnos comprendan a realidade social na

Ler, comprender e valorar narracións.

Fomentar o gusto pola lectura de poemas.

6 Competencia para aprender a aprender: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades

para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades.

Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu.

Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe. 7. Autonomía e iniciativa persoal: conseguiremos que os alumnos adquiran a consciencia e aplicación dun conxunto de valores e actitudes persoais interrelacionadas, como a responsabiliade,

a perseveranza, o coñecemento de si mesmos e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas. Empregar a linguaxe para comunica afectos e emocións. Utilizar a lingua para fomentar a adquisición e a interiorizacion de bos hábitos. Desenvolver habilidades sociais como respecto aos demais. Aprender a comunicarse cos demais.

2. Comunicación escrita. Ler e escribir

Comprensión de textos escritos.  

Comprensión de textos propios da vida cotiá e das relacións sociais, como actas de reunión, regulamentos... Comprensión de textos de ámbito académico, atendendo especialmente aos de carácter instrutivo e expositivo (incluídos webs educativas e informacións



soportes).

dicionarios,

glosarios

enciclopedias

diversos

Detección do temas e dos subtemas de narracións e aplicación a estes de técnicas de análise do contido de textos escritos: subliñado das ideas



principais, elaboración de esquemas que estruturen visualmente e resumo. Utilización practicamente autónoma da biblioteca e das TIC para obter, organizar e seleccionar a información.



Actitude reflexiva e crítica ante as mensaxes que supoñan calquera tipo de discriminación, con especial atención ás procedentes de reportaxes, crónicas ou entrevistas dos medios de comunicación. Recoñecemento dos

usos lingüísticos discriminatorios, detección dos prexuízos que os sustentan

e procura de alternativas que se incorporen con progresiva autonomía ás propias producións. 

Lectura en voz alta adecuada aos patróns fonéticos do galego (entoación, fonética sintáctica...) e fluidez lectora que favoreza a comprensión textos traballados na aula.

dos

Produción de textos escritos.   

Composición

de textos propios da vida cotiá e das relacións sociais,

como actas de reunión, solicitudes, etc.

Composición de textos propios dos medios de comunicación en soporte papel ou dixital, fundamentalmente entrevistas, crónicas e reportaxes.. Composición, expositivos,

soporte

propios

papel

ámbito

dixital,

académico,

textos,

elaborados

sobre

partir

todo de

información obtida en distintas fontes. Elaboración de proxectos e de 

informes sobre tarefas e sobre aprendizaxes. Planificación, revisión e boa presentación dos textos escritos, con respecto polas normas gramaticais e ortográficas e mais con adecuación



temática, fins, destinatarios, soporte... de cada escrito.

Uso das TIC para elaborar textos escritos ben presentados e correctos, aproveitando as posibilidades dos procesadores de textos, correctores ortográficos, etc.

Metodoloxía:        

Traballar os comentarios destes textos e ver as especificidads mesmos.

dos

Traballar os comentarios de texto. Traballo en equipo. Proporcionar situacións de debate. Valorar obxectivamente as linguas. Resumo do tema.

Escribimos: poesía, relatos, cartas, instancias...

Lemos textos en público coa cadencia e entoazón adecuadas. 84

Temporalización: 3 semanas Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia matemática:

conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e

relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático.

Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para

interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola

acción humana, de

xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de

consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos.

habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento. Coñecer as partes do ordenador. Fomentar o interese polo uso do

ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e

Fomentar o gusto pola lectura de poemas.

Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe. 7

Autonomía e iniciativa persoal: conseguiremos que os alumnos adquiran a consciencia e aplicación dun conxunto de valores e actitudes persoais interrelacionadas, como a responsabiliade, a

perseveranza, o coñecemento de si mesmos e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o control

emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas. Empregar a linguaxe para comunica afectos e emocións. Utilizar a lingua para fomentar a adquisición e a interiorizacion de bos hábitos. Desenvolver habilidades sociais como respecto aos demais. Aprender a comunicarse cos demais

3º. 

Revisión da adecuación de textos alleos e propios, con recoñecemento das



Funcionamento da lingua.

intencións

perífrases verbais.

comunicativas

expresadas

través

dos

modos

Recoñecemento e uso reflexivo dos nexos e conectores textuais máis comúns, en particular os presentativos, secuenciadores e de adición, e mais dos mecanismos tipo léxico,



sobre todo a hipernonimia a nominalización; análise e

aplicación da función cohesiva das familias léxicas. Recoñecemento, formación



de cohesión textual como a referencia interna de

das

sobre

usos

palabras

contextualizados, (derivación

dos

mecanismo

composición),

perfeccionamento da comprensión e produción textuais

para

de o

Recoñecemento da diferenza entre funcións sintácticas e unidades que as desempeñan (incluíndo as que teñen forma oracional), de cara á mellora das estruturas na construción e revisión de textos, con emprego dunha terminoloxía sintáctica axeitada.

 Uso dun

léxico suficientemente amplo e preciso, con incorporación de

fraseoloxía e de vocabulario temático a partir de campos identificados 

nos textos traballados na aula. Identificación

revisión

estrutura

texto,

construción

dos

parágrafos e a vinculación e progresión temáticas en diferentes textos 

expositivos, alleos e propios. Uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión sintáctica, así como das normas ortográficas, con aprecio dos seus valores funcionais e



sociais. Reflexión básica acerca daqueles aspectos da fonética e da fonoloxía do galego onde poidan producirse

interferencias (apertura das vogais de

grao medio, n velar, entoación...), exposición a modelos positivos e aplicación práctica nas interaccións orais espontáneas.



Uso de estratexias de autoavaliación e autocorrección, aceptando o erro como parte do proceso de aprendizaxe.



Interpretación e aproveitamento das informacións lingüísticas que ofrecen

os dicionarios e as obras de consulta, especialmente sobre formación de palabras, familias léxicas e normativa. Traballamos: 

Morfoloxía:



As palabras con función de determinante: artigo, demostrativo, posesivo, os cuantificadores e numerais.



O substantivo: formación do xénero e número.



O adxectivo: formación do xénero e número. O grao.



O pronome persoal: formas e colocación nacláusula.



O verbo: verbos regulares e introdución



aos verbos irregulares.

Os adverbios, as preposicións e conxuncións.



Lexicoloxía:



estrutura da palabra

e relacións semánticas

Léxico: a persoa (as partes do corpo, a saúde, a enfermidade, a vestimenta, os alimentos e as bebidas, o lecer, e as afeccións, a vivenda, os sentimentos, a vida espiritual, etc).



Identificar as principais funcións sintácticas.



Elaboración de textos.



Distinción da tipoloxía de textos (cont.).



Iniciación á análise de textos.



Coñecemento do léxico dos distintos campos semánticos estudados.



Ortografía dos grupos consonánticos.

 



texto: adecuación, coherencia e cohesión. Morfoloxía:

(repaso)

Os determinantes: artigo, demostrativo, posesivo,

xénero e número.

O adxectivo: formación do xénero e nº. O

os cuantificadores e numerais. grao.

O substantivo: formación do

O pronome persoal: formas e colocación na cláusula. O verbo:

verbos regulares e introdución

as preposicións e conxuncións.

aos verbos irregulares. Os adverbios,



Enunciado e oración. Tipos de oracións (segundo a actitude do falante: enunciativas, interrogativas, imperativas...; segundo

a natureza

do predicado: transitivas; intransitivas; activas; pasivas; persoais e 

impersoais...)

Sintaxe: a cláusula simple e a frase. Funcións na cláusula e na frase.Suxeito, predicado e outras funcións sintácticas.



Léxico: as relacións sociais (a antroponimia, a familia,

a actividade

escolar, os empregos e as profesións, os transportes e as viaxes, os medios de comunicación, as compras, os espectáculos, etc.). Metodoloxía:      

Traballamos os comentarios.

Elaboramos textos, cartas, avisos, notas... Análise de textos diversos: Realización de debates.

xornalísticos, literarios, xurídicos...

Análise de palabras e oracións: análise morfolóxica, sintáctica e semántica. Manipulamos textos para corrixir ortograficamente. Realizamos

moitos

exercicios

prácticos

sobre

cada

dos

temas

estudados. Temporalización:

- Ortografía: 1 semana. - Determinantes: 1 semana.

- Substantivo: 1 semana. 2 semanas semanas. combinar

- Adxectivo: 1 semana.

- Verbos regulares: 1 semana.

- Pronome persoal: - Verbos irregulares: 2

- Sintaxe: 4 semanas. Léxico: 2 semanas.

(N. B. trátase de

estes con outros temas, especialmente os literarios). Total: 15

semanas. Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia matemática:

conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e

relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático.

Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para

interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola

acción humana, de

xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de

consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos.

goce persoal.

ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e

Fomentar o gusto pola lectura de poemas.

6.Competencia para aprender a aprender: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades.

dun

conxunto

valores

actitudes

persoais

interrelacionadas,

como

responsabiliade,

4º. Lingua e sociedade 

Coñecemento xeral e concreción no marco peninsular das causas que

contribúen á formación, expansión, transformación, minorización, substitución e normalización das linguas, con manexo e interpretación de mapas, 89

táboas, textos e información dos medios e tecnoloxías da comuniación. Valoración positiva do plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da 

humanidade.

Coñecemento xeral da formación

lingua galega e das distintas etapas da

súa historia social ata o século XIX, con manexo de textos da época e información 

dos

medios

tecnoloxías

comunicación.

Análise

comprensión das causas e consecuencias dos feitos máis relevantes. Comprensión da situación sociolingüística

galega a través da abordaxe

dos fenómenos de contacto de linguas (bilingüismo, diglosia, conflito lingüístico,

interferencias...),

desenvolvendo

proxectos

traballo,

con

emprego dos medios audiovisuais e das TIC, que permitan enfrontar 

prexuízos lingüísticos.

Consciencia da necesidade e das potencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do uso normalizado da lingua galega, afirmando o



plurilingüismo.

Recoñecemento das características contextuais e formais dos distintos niveis e rexistros, aplicación segundo as circunstancias da situación comunicativa e valoración da necesidade de adecuarse a elas.

Metodoloxía:    

Gravación de conversas e transcrición. Elaboración de esquemas e resumos. Elaboración de cartas persoais e instancias. Realización de esquemas previos.     

Traballar os comentarios de texto. Traballo en equipo. Proporcionar situacións de debate. Valorar obxectivamente as linguas. Resumo do tema.

Temporalización: 4 semanas. (N.B.

este é un tema que se debe ir

practicando ao longo do curso, nese senso se debe contemplar a nosa temporalización).

Traballamos                  

O uso do dicionario e outras fontes de consulta do léxico. Uso dos dicionarios especializados (de sinónimos, antónimos, dúbidas, refráns, etc.)

Comparación, glosa e reelaboración de textos.

Exposición e debate de temas de actualidade.. Análise (lectura e anotacións) e síntese (esquematización e resumo) de textos.

Historia interna da lingua galega: orixe do galego e a súa evolución. A normalización e a normativización lingüística do galego. Historia externa da lingua: principais etapas. O feito plurilingüe e pluricultural do mundo.

As orixes do galego: elementos constituíntes do léxico. A realidade lingüística de Galiza: o idioma galego no mapa lingüístico español.

A historia da situación lingüística en Galiza. entre galego e castelán.

Interferencias lingüísticas

As variedades dialectais. As variedades sociais e rexistros. Bilingüismo e diglosia.

As variedades sociais

e rexistros. Bilingüismo e diglosia..

Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia matemática:

conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e

relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático.

Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para

interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola

acción humana, de

xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de

consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos.

ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e

goce persoal.

Fomentar o gusto pola lectura de poemas.

6 Competencia para aprender a aprender: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades.

dun

conxunto

valores

actitudes

persoais

interrelacionadas,

como

responsabiliade,

perseveranza, o coñecemento de si mesmos e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas. Empregar a linguaxe para comunicar afectos e emocións. Utilizar a lingua para fomentar a adquisición e a interiorizacion de bos hábitos. Desenvolver habilidades sociais como respecto aos demais. Aprender a comunicarse cos demais

5º. Educación literaria: 

Selección

e lectura

autónoma de obras adecuadas á idade que

estimulen o hábito e pracer lector ao tempo que amplían o coñecemento

do mundo especialmente da nosa realidade histórico-cultural anterior ao 92



século XX.. Lectura expresiva

e comprensiva e mais audición de poemas recitados

ou cantados da literatura galega dende a Idade Media ao século XIX e

da popular, comentando as nmotivacións e o trattamento das temáticas máis recorrentes en distintos períodos e a funcionalidade das sucesivas

formas e recursos estéticos. Lectura expresiva e comprensiva e mais audición da prosa galega anterior ao século XX, así como de contos e

lendas populares, recoñecendo as diversas concepcións da narrativa e os  

procedementos asociados.

Lectura dramatizada e comprensiva e mais visionamento de fragmentos do teatro galego anterior ao século XX, observando as súas características.

Desenvolvemento de tarefas colectivas pouco complexas ou elaboración de

traballos sinxelos, ambos sobre as lecturas e o seu contexto (etapas, cultura

ambiente

literarios,

axentes,

etc.),

entendendo

influxo

determinante das circunstancias históricas e da situación sociolingüística na   

evolución do sistema literario galego. Creación de textos de intención literaria partindo das características dos traballados na

aula.

Análise doutras linguaxes estéticas: o cinema.

Aproveitamento progresivamente autónomo dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais.

Traballamos:  

Principais recursos estilísticos da lírica, da narrativa e da dramática. Relación entre a literatura e o contexto histórico e persoal do autor: lectura e comentario de textos de trobadores, literatura anónima e popular dos Séculos Escuros, poetas do século XIX e narradores e dramaturgos

     

do secúlo XX. Os xéneros literarios. Periodización da literatura galega. A Época Medieval: caracterización Os Séculos Escuros: caracterización O século XIX: caracterización Lectura e escrita de textos.

Metodoloxía:   

Lectura e comentario de textos literarios. A lectura:

Tanto a lectura como a escrita son dous sistemas convencionais de comunicación, isto é,

inventados, que hai que aprender. Dúas técnicas

simultánea.

a súa aprendizaxe

A lectura ha de ser intensamente practicada na aula. Lectura en voz alta, comentada, artística, silenciosa, comprensiva, estudo . lectura áxil, en voz alta e clara ou silenciosa.

(lenta, analítica)...

. interpretación correta de letras e palabras.

. entoación axeitada aos signos de puntuación. . comprensión das palabras no seu contexto. . comprensión das estruturas sintácticas. . comprensión do desenvolvemento do texto segundo a súa estrutura. . capacidade de analizar ou sintetizar as ideas centrais. . captación de matices. A escrita:

É un tipo de comunicación, que posibilita ao home, por signos gráficos, o poder

manifestarse. Baixo tres puntos de vista o profesor ha de enfocar

a ensinanza da escrita: dinámico, ortográfico e creativo.

Co primeiro,

preténdese con presión e ritmo apropiados, movementos coordinados de antebrazo, man e dedos, lograr que rapidez e harmonía. Polo segundo,

o neno escriba con lexibilidade,

trátase de salvar os desacordos entre

signos gráficos e fónicos. Polo terceiro, o home expresa as súas interioridades, é creador, manipulador do mundo que o rodea. Copia,     

ditado e redacción son os determinantes da escrita. . escrita clara e limpa. . dominio da ortografía. . uso dos signos de puntuación. . elección dun vocabulario axeitado ao tema. . sintaxe apropiada e rica.

          

. estruturación en parágrafos. . orde e claridade de ideas. . aportación de coñecementos, impresións, etc. . conciencia do tipo de texto que se esribe. . capacidade de autocorrección.

Elaboración de textos poéticos, dramáticos e narrativos. Os xéneros literarios.

Periodización da literatura galega.

A Época Medieval: caracterización. Os Séculos Escuros: caracterización. O século XIX: caracterización.

Temporalización: 12 semanas (Aínda que o ideal é combinar

os temas de

literatura cos de lingua). Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia matemática:

conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e

relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático.

Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para

interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola

acción humana, de

xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de

consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos.

habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento. Coñecer as partes do ordenador. Fomentar o interese polo uso do

ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e

Utilizar a lingua para desenvolver uns hábitos de comportamento responsables. 5 Competencia cultural e artística: Conseguiremos que os alumnos coñezan, comprendan, aprecien

Fomentar o gusto pola lectura de poemas. 6.Competencia para aprender a aprender: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades.

dun

conxunto

valores

actitudes

persoais

interrelacionadas,

como

responsabiliade,

Contidos mínimos: 1. Comunicación. Os xéneros periodísticos. Características da comunicación oral e escrita. 2. Dominio da lectura, da exposición oral e da escrita.

3. Análise morfolóxica. Dominio das clases de palabras. 4. Análise sintáctica da frase e cláusula. Dominio das unidades sintácticas. 5. Uso das técnicas de traballo científico. 6. Léxico: formación de palabras. Relacións semánticas. Dominio do léxico dos campos semánticos estudados. 7. Literatura. Coñecemento das etapas da literatura galega: É. Medieval, Séculos Escuros e

s. XIX. Caracterización de cada etapa,

xéneros literarios máis significativos. Comentario de texto.

dos autores

8. Lectura obrigatoria dos libros propostos polo Departamento. 9. Corrección lingüística axeitada ao nivel tanto na exposición oral como escrita.

10. Comentario de textos literarios.

Criterios de avaliación: 1. Comprender a intención comunicativa implícita e explícita, o tema, a idea principal

secundarias

textos

propios

dos

medios

comunicación audiovisuais, así como seguir e recoller resumidamente o

desenvolvemento oral dunha exposición académica. (Este criterio permite

comprobar se o alumnado

pode extraer a idea principal fundamental e

mais a información relevante de crónicas, reportaxes ou entrevistas dos

medios de comunicacioón audiovisual. Tamén se pretende comprobar se é quen de recoller en esquemas e resumos o contido máis significativo das exposición na aula).

2. Identificar e contrastar o propósito comunicativo en textos escritos do ámbito público e dos medios de comunicación, así como da vida académica,

analizando

criticamente

contidos,

interpretando

connotacións e mensaxes implícitas que deles se deduzan e inferindo o

tema principal e os secundarios.. Seguir instrucións para realizar tarefas

guiadas de aprendizaxe con progresiva autonomía.. (Este criterio permite

avaliar se o alumnado é quen de identificar o tema xeral, os subtemas e o propósito comunicativo, non sempre explícito, de diferentes tipos de

texto fundamentais na vida socuial e cultural (medios de comunicación como, noticias, reportaxes, crónicas, e do ámbito académico com entradas das encilcopedias, dicionarios...

Tamén permite

comprobar se o

estudantado é capaz de seguir instrucións escritas sinxelas relacionadas coas tarefas de aprendizaxe que debe abordar).

3. Realizar exposicións orais planificadas claras e áxiles de traballos e de informacións de actualidade contratando os diferentes puntos de vista e opinións expresadas en distintos medios

audiovisuais, así como participar

de forma construtiva en diversas interaccións comunicativas (simulacións, traballos colaborativos...) respectando as regras que

as rexen. Adoptar o

rexistro adecuado a cada tipo de texto e situación. (Con este criterio

preténdese descubrir cal é a capacidade do alumnado para expoñer

oralmente informacións de actualidade, así como traballos e informes académicos, seguindo un guión previamente elaborado e mantendo a atención do auditorio coa axuda de pausas e inflexión da voz, da linguaxe non verbal e dos medios

audiovisuais e das TIC).

4. Escribir textos propios dos medios de comunicación e dos ámbitos social e académico, usando con progresiva liberdade os modelos propostos na aula.. Planificar e revisar os ditos textos de maneira case autónoma para asegurar a súa coherencia, cohesión, léxica.

(Con

este

criterio

producións do alumno dominan

técnicas

búscase

corrección e

precisión

comprobar

redacción

compositiva:

das

se axustan ás propiedades textuais todas e se

fundamentais

escrita

planificar

analizando a situación comunicativa, xerando e organizando as ideas e revisar realizando sucesivas versións).

5 . Consultar de maneira case autónoma textos en diferentes soportes

co fin de seleccionar e analizar criticamente

a información relevante para

incorporala ás propias producións, especialmente en traballos do ámbito académico

adecuados

nivel..

(Este

criterio

permite

valorar

capacidade d9o laumnado para usar con efectividade os recursos e

posibilidade da biblioteca do centro, así como os medios audiovisuais e as TIC (dicionarios, buscadores, bibliotecas e enciclopedias virtuais....). Con

el comprobaremos se o alumnado pode contrastar e extraer información relevante

diversas

fontes

palabras

algunhas delas).

incorporalas

aos

traballos

aula

recoñecendo a autoría das ideas recollidas e expresando coas propias 6. Aplicar os coñecementos sobre a lingua e as normas do uso lingüístico para resolver problemas de comprensión e para compoñer e revisar de xeito dirixido os propios textos. (Con este criterio procúrase comprobar

como a reflexión teórica sobre a lingua se leva á práctica

e serve para

unha auto-revisión dos escritos, corrixir erros e lograr unha produción lingüística de calidade).

7. Recoñecer,

través

reflexión

sobre

mecanismos da lingua e coñecer e usar adecuada.

usos

discursivos,

unha terminoloxía lingüística

(Este criterio permitirá saber se se inducen e asimilan as

formas e as regras lingüísticas a través dos

usos contextualizados e se

se coñece e se usa de forma axeitada a terminoloxía necesaria e

precisa. Avalíase tamén a autonomía na obtención de todo tipo de información lingüística e dicionarios e outras obras de consulta).

8. Identificar as causas e consecuencias dos feitos máis relevantes da 98

historia social da lingua galega co fin de afirmala como propia de Galicia, analizando criticamente os condicionamentos da valoración e uso social do galego; utilizar a lingua galega con fluidez e normalidade nos

máis diversos contextos comunicativos.. (Con este criterio avalíase a

comprensión das circunstancias que definen as diferentes etapas da historia social da lingua galega co fin de afirmala como propia de Galicia e entender mellor a súa situación actual. Tamén se estimará

capacidade de análise, tras un achegamento activo, do noso contexto sociolingüístico e de reflexión crítica diante dos prexuízos e mais a adopción de actitudes positivas cara ao uso normalizado da lingua).

9. Recoñecer

sociolingüísticos.

causa

(Este

criterio

diversidade

permite

lingüística

avaliar

dos

procesos

recoñecemento

das

circunstancias que actúan na conformación social e cultural das linguas, especialmente das do noso contorno).

10. Ler con regularidade obras literarias e desenvolver criterio lector; expoñer unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relacionando o seu sentido coa propia experiencia e valorando o uso dos elementos do xénero, o punto de vista e o emprego da linguaxe. De xeito especial faise referencia ás obras de lectura propostas

polo

departamento durante o curso (Este criterio está dirixido a avaliar a

competencia lectora).

11. Utilizar os coñecementos literarios na comprensión de textos breves ou fragmentos, atendendo especialmente á relación co contexto, á evolución dos xéneros, formas e estilos eá funcionalidade dos recursos retóricos. (Con este criterio avalíase a comprensión e valoración de diferentes

textos representativos do sistema literario, enmarcándoos nun determinado momento en relación coa evolución das formas e motivos da escrita anterior ao século XX).

12. Participar de maneira activa na creación de textos de intención estética tomando como modelo os lidos e comprendendo os recursos que se empregaron;

explicar a relación das obras co contexto histórico e

literario en que aparecen os autores máis relevantes, realizando un

traballo de información e de síntese ou de resolución de problemas.(Este

criterio comprobará se se comprende o fenómeno literario como unha actividade comunicativa estética nun contexto hsitórico determiado).

13. E ademais, dentro dos criterios de avaliación. 1. Utilizar a lingua oralmente e por escrito, de forma máis axeitada á situación comunicativa.

2. Coñecer a realidade lingüística de Galiza. 3. Saber sintetizar e construír un texto.

4. Integrar os vínculos que se establecen entre a persoa, o territorio, a cultura e a lingua.

5. Identificar o xénero ao que pertence un texto literario. Coñecer así mesmo os elementos estruturais básicos de cada xénero.

6. Localizar nos textos literarios a voz narradora, personaxes, ambiente, espazo e tempo.

7. Identificar os fenómenos de contacto da lingua galega con outras linguas.

8. Coñecer

as etapas da historia da literatura galega, as principais

características de cada etapa e autores e obras máis importantes.

9. Expoñer oralmente as propias ideas sobre un tema de interese xeral. 10.Descontarase 0.10 ptos. por cada falta grave de ortografía. 11.Dominio da análise morfolóxica e sintáctica (cláusula simple). 12.Producir textos escritos de diferente tipoloxía expositiva, argumentativa, etc.).

(narrativa, descritiva,

13.Integrar informacións escritas procedentes de textos diversos referidos a un mesmo tema. 14.Recoñecer e valorar a historia do galego. 15.A presentación dos exames debe respectar as normas de caligrafía, marxes, etc., recomendados a calquera escrito. Poderase rebaixar a puntuación (nota) por mala presentación (0,5 do alumno non resultar

puntos). Se a caligrafía

doadamente lexible, o profesor poderá realizar

unha copia do traballo, proba ou exame do alumno e pedirlle a este que o

repita.

16.Comentario de texos literarios. 16.b Se un alumno non le ou non demostra a lectura dos libros propostos polo Dpto. levará a nota mínima na avaliación, 1 punto. Non se terán en conta as outras notas.

17. Todo alumno debe observar unha actitude e un comportamento adecuados na aula, a conduta disruptiva grave e unha actitude 100

negativa reiterada no tempo e na clase avaliación negativa, suspensa,

será motivo para unha

á marxe das cualificacións que obteña

nos exames e probas de aula.

Un comportamento grave puntual, de feito ou de palabra, na

aula restará na avaliación 2 puntos, podendo esta resultar suspensa. Se un alumno é sorprendido polo

intentando copiar nun exame,

profesor copiando ou

a través de calquera medio ou

soporte, suspenderá automaticamente a avaliación coa nota mínima, 1 punto. 18. Premiarase a boa presentación e a omisión de faltas de ortografía, cun mínimo de 0.5 puntos, por cada proba aprobada. 19 Se un alumno suspenso non acode ao exame de setembro na data e hora prevista,

o profesor decidirá facerlle o exame ou non facerllo

en función das circunstancias que lle impediron ao alumno presentarse

á proba. Non serán validos o despiste do alumno, ou non terse informado con antelación sobre o calendario de exames de setembro elaborado pola Dirección, ou estar aínda de viaxe ou vacacións na data

Presentado.

exame

materia.

Constará

avaliación

como

Non

Procedementos e instrumentos de avaliación, tanto na avaliación ordinaria como extraordinaria   

Avaliaranse

todas

aportacións

alumno:

traballo

aula,

intervencións... Examinaranse da materia estudada. Os exercicios deben realizarse cunha periodización máxima dun mes. Así mesmo deben dar conta

mediante exame da lectura dos libros

propostos polo Seminario. En cada avaliación faranse preguntas sobre o libro de lectura obxecto de exame. Os alumnos están obrigados a respoder

as cuestións que se formulen sobre os mesmos e superar de

forma satisfactoria o exame. Non se aprobarán as avaliacións, ou o curso,

se o alumno non demostra nos exames que efectuou a lectura

do(s) libro(s) proposto(s). Na avaliación levarán a nota mínima, 1 punto.

101

Contribución ao Plan lector do centro.  

Realizarán

traballos

específicos

determinados

temas

con

carácter

obrigatorio.

Valorarase especialmente a calidade (oral/escrita) da lingua.

Na avaliación da lingua oral daráselles prioridade aos procedementos e actitudes.

E ademais realizaremos Probas

comprensión

lectora

(dos

libros

lectura

correspondente) ou outra lectura. (oral / escrita). Valorarase a estrutura, cohesión, propiedadde léxica e corrección lingüística. escrito) Valorarase

Probas de expresión escrita (realización dun texto

corrección lingüística Proba restarán 0.10 puntos.

a estrutura, cohesión, propiedadde léxica e

de lingua (teórico-práctico)

As faltas de ortografía e demais incorreccións

Sistema de cualificación O sistema de cualificación anterior. Os

exames

concreta o exposto no parágrafo

constarán

preguntas

sobre

comprensión lectora, sobre a expresión escrita, sobre lingua e literatura (de carácter teórico-práctico),

dunha proba oral e/ou comentario de

texto. O profesor/a determinará a puntuación de cada pregunta no propio exame. Os exames poden contar cunha ou outra porcentaxe de puntuación, segundo o criterio do profesor, que o establecerá por escrito. Globalmente serán

dez puntos por avaliación. Toda a materia

explicada na aula será obxecto de avaliación , así como todo o que o alumno teña que realizar ou estudar pola súa conta. Ademais  

Avaliaranse

todas

intervencións...

aportacións

alumno:

traballo

aula,

Examinaranse da materia estudada. Os exercicios deben realizarse cunha 102

periodización máxima dun mes. Así mesmo deben dar conta  

mediante

exame da lectura dos libros propostos polo Seminario. Realizarán

obrigatorio.

traballos

específicos

determinados

temas

con

carácter

Valorarase especialmente a calidade (oral/escrita) da lingua.

Metodoloxía: 

Teoría + práctica ao

50%. Ás explicacións teóricas sobre un tema

débeselles acompañar a elaboración de exercicios prácticos sobre o          

mesmo.

Lectura, recitado e dramatización de textos literarios. Elaboración de textos narrativos, teatrais e poéticos.

Comentario de textos creados polos propios alumnos. Resumo e síntese de textos.

Elaboración dun pequeno xornal de aula. Comentario de textos literarios.

Manipulación de textos (supresión, ampliación, corrección..). Realización de exercicios prácticos de cada tema, especialmente de morfoloxía e sintaxe. Realización de debates.

Explicación teórica dos temas que os alumnos deben respoder recollendo as ideas fundamentais expostas polo profesor. Ter unha nota mínima de 3 ptos. en calquera dos exames da

avaliación

 

Nas clases prácticas exercítanse as destrezas requiridas nos

obxectivos da materia e danse orientacións precisas para as probas de    

avaliación. Traballamos os comentarios de texto. Traballamos

en equipo.

Proporcionamos situacións de debate.

Valoramos obxectivamente as linguas. 103

Realizamos resumos do tema. Avaliacións: tres, as que determina o Centro. Libros de lectura: ( Poden ser outros

segundo vaia avanzando o curso)

Dieste, Rafael: Dos arquivos do trasno (E. Galaxia) Castelao, Daniel: Cousas (Galaxia)

Vázquez Freire, Miguel: Anxos en tempo de chuvia Manuel Lourenzo González: Irmán do vento (Vigo: Xerais) Casal, Uxía: O faro de Arealonga

(Vigo: Xerais)

Aleixandre, Marilar: A banda sen futuro (Vigo: Xerais) Núñez Singala: En galego por que non

Pepe Carreiro: Historia da lingua galega: do latín ao galego cordial, A Nosa Terra

O pintor do sombreiro de malvas, Actividades de reforzo para anteriores. O

departamento

atenderá

M. Calveiro

a recuperación de pendentes de cursos estes

alumnos

dun

xeito

personalizado.

Manteranse reunións periódicas entre profesores e alumnos para aclarar as dúbidas e programar a materia.O ideal é que estes alumnos teñan clases específicas, aínda que fóra do horario lectivo, pero mentres isto non exista teremos que ir realizando actividades de acordo

coas necesidades máis

salientables dos alumnos. O departamento ofertará aos alumnos con materias pendentes un plan de traballo individualizado, temporalizado por avaliacións, que consistirá na realización dun traballo sobre un libro de lectura previamente acordado. Os alumnos que realicen os traballos satisfactoriamente aprobarán a materia. Aprobarán así mesmo se aproban a segunda avaliación do curso actual. Aqueles alumnos que polos criterios anteriores non aproben a materia pendente terán a posibilidade de asistir a unha proba final ordinaria en maio e a unha extaraordinaria en setembro. Materiais e recursos didácticos:    

Dicionarios Prensa escrita.

Obras literarias. Libros de texto e exercicios. 104

 

Magnetófono. Vídeo e televisión, radio e ordenador.

Temas transversais: 1. Educación para a saúde e a calidade de vida. Estudar a resposta

axeitada que o alumno debe dar ante temas como a droga, alcol, etc. Debemos procurar libros de lectura axeitados para abordar estes temas.

2. Educación ambiental. O alumno debe comprender a importancia deste tema nunha sociedade como a actual na que hai lixo por tadas as partes, incendios,..., e o nivel de contaminación é moi alto.

3. Educación para a paz. O alumno debe comprender que significa a paz, para iso podémonos valer de noticias, comentarios, reportaxes, de actos violentos concretos para estudar o tema.

4. Educación para a igualdade. Lograr entre os alumnos o respecto

por

todos, especialmente por aqueles que son diferentes. Pero, dun xeito

particular, o alumno debe aprender a respectar o compañeiro que ten ao lado, pois a abstracción non serve para nada. 5. Educación do consumidor. Aprender a vivir en saúde leva consigo respectarse a si mesmos e renunciar a todo aquilo que prexudique a saúde.

6. Educación descubrir

para a

lecer.

importancia

Aprender que

teñen

xogar os

deportes

compañeiros

colectivos,

nestes

xogos

colectivos. A harmonía é necesaria entre todos para lograr os fins perseguidos Actividades complementarias:      

Presenciar representacións teatrais. Asistir a conferencias onde se expoñan temas de interese. Participación en concursos literarios. Excursións para entre outros.

coñecer lugares e museos (Casa-museo de Rosalía),

Participar na recollida de contos, lendas, refráns, etc.,

de tradición

oral. Redacción da revista do centro.

Medidas de atención á diversidade: 105

Entendemos que non se poden elaborar medidas sen termos coñecemento das

necesidades

educativas

deses

alumnos.

Coñecidos

informes

Departamento de orientación o profesorado seguirá as pautas sinaladas no informe.

Procedementos para avaliar a aplicación da programación O

departamentos

dedicará

unha

desenvolvemento do curso. Esta reunión do mes respectivo.

reunión

semanal

avaliar

deberá realizarse na primeira semana

Atención aos alumnos repetidores. Os profesores /as prestarán especial atención, na aula e de xeito

individual, ao alumnado repetidor, e tamén estranxeiro ou procedente doutra comunidade de España para que a súa integración lingüística sexa real.

4º ESO Profesores: -

Xusta González González. - Hortensia Arcos Fernández ( No grupo de 4ºD)

(Decreto 133/2007, do 5 de xullo) (DOG

nº 136, do 13 de xullo de 2007)

Obxectivos  

Comprender

discursos

orais

escritos

actividade social, cultural e académica. Expresarse oralmente de xeito correcto,

nos

diversos

contextos

coherente, creativo e adecuado

aos distintos contextos da actividade social, laboral e cultural, adoptando 106

 

Utilizar eficazmente a lingua na actividade escolar para buscar, procesar e

analizar información e mais para redactar ou expoñer textos propios do ámbito académico. 

Utilizar criticamente e con progresiva autonomía as bibliotecas, os medios

de comunicación social e as TIC para obter, interpretar, elaborar e valorar 

informacións de diversos tipos e opinións diferentes.

Aplicar con certa autonomía os coñecementos sobre a lingua e as normas



de uso lingüístico para comprender textos orais e escritos e

mais para escribir e falar con adecuación, coherencia e corrección.



linguas. Analizar

diferentes

usos

sociais

das

linguas

para

evitar

estereotipos que supoñen xuízos de valor e prexuízos clasistas, racistas  

ou sexistas. Ler con fluidez, consolidar o hábito lector e facer da lectura fonte de pracer, de enriquecemento persoal e de coñecemento do mundo. Comprender

textos

literarios

utilizando

coñecementos

sobre

convencións de cada xénero, os temas e motivos da tradición literaria e 

os recursos estilísticos. Aproximarse ao coñecemento

do patrimonio literario e valoralo como un

xeito de simbolizar a experiencia individual e colectiva en diferentes contextos histórico-culturais.

107

Competencias básicas Definición Son aquelas aprendizaxes

que se consideran imprescindibles, desde unha formulación integradora

e orientada á aplicación dos saberes adquiridos e que deben ser desenvolvidas polo alumnado ao terminar a ensinanza obrigatoria. Finalidade: -

Lograr a súa realización persoal

Exercer a cidadanía activa

Incorporarse á vida adulta satisfactoriamente

Ser capaz de desenvolver unha aprendizaxe permanente ao longo da vida.

Inclusión das competencias básicas no currículo Integrar as diferentes aprendizaxes



As formais, incorporadas ás diferentes materias ou áreas.



As informais e non formais. Permitir ao alumnado

  

Integrar as súas aprendizaxes

Poñelas en relación con diferentes contidos Utilizalas en situacións e contextos

necesarios

Orientar a ensinanza    

Permitindo identificar contidos e criterios de avaliación básicos

Axudar a tomar decisións no proceso de ensinanza aprendizaxe. Coas materias e áreas do currículo

búscase que o alumno acade:

Os obxectivos educativos As competencias básicas

Non existe relación unívoca entre unha determinada materia e unha competencia básica:  

Cada área/materia contribúe ao desenvolvemento de diferentes competencias básicas. Cada competencia básica acádase como resultado de traballar varias áreas/materias.

Desenvolvemento das competencias básicas O traballo realizado nas áreas e materias do currículo

debe complementarse con medidas de

organización e funcionamento. Así, 

O funcionamento do centro e das súas aulas



A participación do alumnado na acción educativa

   

As normas de réxime interno consensuadas As metodoloxías usadas

Os recursos didácticos utilizados A biblioteca do centro: o seu uso e organización - ...

1. A acción titorial permanente pode ser determinante e competencias asociadas a: 

regulación das aprendizaxes

108

  2. A

O desenvolvemento emocional As habilidades sociais

planificación

das

actividades

complementarias

extraescolares

pode

reforzar

todas

competencias 

Todas se iniciarán desde o principio da escolarización



A súa adquisición realizarase de forma progresiva e coherente



Todas están referidas ao final de etapa de Educación obrigatoria.

3. O currículo estrutúrase en torno ás áreas de coñecemento que contén os referentes do desenvolvemento das competencias nesta etapa educativa.

4. Os obxectivos e os contidos perseguen asegurar o desenvolvemento das competencias 5. Os criterios de avaliación son refrentes para valorar o progreso da súa adquisisción. Identificación de competencias 1.

Competencia en comunicación lingüística

Competencia matemática

Competencia no coñecemento

Competencia social e cidadá

Competencia para aprender a aprender

e a interacción co mundo físico

Tratamento da información e competencia dixital

Competencia cultural e artística

Autonomía e iniciativa persoal 1.

Competencia matemática

Definición Consiste na habilidade para utilizar e relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático, -

para producir e interpretar distintos tipos de información,

para ampliar o coñecemento sobre aspectos cuantitativos e especiais da realidade, e

para resolver problemas relacionados coa vida cotiá e co munod laboral.

Forma parte da competencia matemática a habilidade para interpretar e expresar con claridade e precisión informacións, datos e argumentos, o que -

aumenta a posibilidade real e seguir aprendendo ao longo da vida, tanto no ámbito escolar ou académico como fóra del, e

favorece a participación efectiva na vida social.

Habilidades e destrezas Esta competencia implica -

o coñecemento e manexo dos elementos matemáticos básicos (distintos tipos de números,

medidas, símbolos, elementos xeométricos, etc.) en situacións reais ou simuladas da vida cotiá, e -

posta en práctica de procesos de razoamento que levan á solución dos problemas ou

á obtención de información e permiten: -

aplicar esa información a unha maior variedade de situación e contextos,

109

seguir cadeas argumentais identificando as ideas fundamentais, e

estimar e unxuizar a lóxica e validez de argumentacións e informacións.

habilidade para seguir certos procesos de pensamento,

aplicar algúns algoritmos

de cáculos ou elementos da lóxica,

unha disposición favorable de confianza e seguridade cara a: problemas, incógnitas....

Esta competencia inclúe -

a identificación e utilización dos elementos e razoamentos maremáticos das situacións cotiás que os precisen,

a aplicación de estratexias de resolución de problemas, e

a selección das técnicas adecuadas para calcular, representar e interpretar a realidade a partir da información dispoñible

están incluídas nela.

O seu desenvolvemento na educación obrigatoria alcanzarase na medida en que os coñecemenrtos

matemáticos se apliquen de xeito espontáneo a unha ampla variedade de situacións.

O desenvolvemento da competencia matemática ao final da educación obrigatoria conleva: 

utilizar espontaneamente os elementos e razoamentos matemáticos para interpretar e producir información, para resolver problemas e para tomar decisións.

En definitiva, supón aplicar destrezas e actitudes que permiten: -

razoar matematicamente

comprender unha argumentación matemática e

expresarse e comunicarse en linguaxe matemática.

2. Competencia no coñecemento e a interacción do mundo físico Definición É a habilidade para interactuar co mundo físico, 

nos seus aspectos naturais,



nos xerados pola acción humana En definitiva, incorpora habilidades

a adecuada percepción do espazo físico no que se desenvolven a vida e a actividade humana



a habilidade para interactuar co espazo circundante: moverse nel e resolver problemas

a competencia de interactuar co espazo físico: ser consciente -

da influencia das persoas no espazo, o seu asentamento, as súas actividades, as modificacións que introduce e as paisaxes resultantes.

da importancia de que todos os seres humanos se beneficien do desenvolvemento.

110

Domostrar Espírito

crítico na observación da realidade.

Hábitos de consumo responsable. Habilidades e destrezas

Esta competencia implica, partindo do coñecemento do corpo humano, da natureza e da interacción dos homes e mulleres con ela -

Argumentar racionalmente as consecuencias duns ou doutros modos de vida,

Adoptar un modo de vida

Considerar a dobre dimensión –individual e colectiva- da saúde.

física e mental saudable

Identificar preguntas e respostas.

Obter conclusións baseadas en probas

Aplicar estes coñecementos ao que se percibe.

Aplicar esa información a unha maior variedade de situación e contextos,

Seguir cadeas argumentais identificando as ideas fundamentais, e

Estimar e enxuizar a lóxica e validez de argumentacións e informacións.

Tamén incorpora: A habilidade para:     

poñer en práctica os procesos e actitudes propios da análise sistemática e de indagación científica.

realizar observacións directas e indirectas con conciencia do marco teórico que as dirixe. formular preguntas.

localizar, obter, analizar e representar información cualitativa e cuantitativa identificar o coñecemento dispoñible, teórico e empírico. -

E proporciona destrezas asociadas á planificación e manexo de solucións técnicas.

Esta competencia inclúe: 

o desenvolvemento e aplicación do pensamento científico-técnico para -

a aplicación de estratexias de resolución de problemas, e

a selección das técnicas adecuadas para calcular, representar e interpretar a realidade a partir da información dispoñible.

utilizar espontaneamente os elementos e razoamentos científico-técnicos para interpretar e producir información, para resolver problemas e para tomar decisións.

En definitiva, supón aplicar destrezas e actitudes que permiten: -

diferenciar entre coñecemento científico á beira doutras formas de coñecemento.

Son parte desta cometencia básica: -

o uso responsable dos recursos

naturais

111

o coidado do medio ambiente

o consumo racional e responsable

a protección da saúde individual e colectiva. 3. Tratamento da información e competencia dixital:

Definición Esta competencia consite en dispoñer de habilidades: -

para buscar, obter, procesar e comunicar información transformala en coñecemento.

Incorpora diferentes habilidades: acceso á información, a súa transmisión en distintos soportes para

informarse, para aprender e para comunicarse. Habilidades e destrezas Require

e a comunicación como xestionar a información, tomar

En definitiva a competencia dixital comporta facer uso habitual dos recursos tecnolóxicos dispoñibles

para resolver problemas reais de modo eficiente. Posibilita avaliar e seleccionar novas fontes de información. En síntese, o tratamento e a competencia dixital implican: ser unha persoa autónoma, eficaz, responsable, crítica e reflexiva ao tratar e utilizar a información e as súas fontes.Tamén ter unha actitude crítica e reflexiva na valoración

da información dispoñible. Respectar as normas de conduta

acordadas socialmente. 4. Competencia social e cidadá Definición Esta competencia fai posible: comprender a realidade social en que se vive, cooperar, convivir e exercer a cidadanía democrática nunha sociedade plural e comprometerse a contribuír á súa mellora, participar, tomar decisións e responsabilizarse das eleccións e decisións adoptadas. Esta competencia favorece: a comprensión da realidade histórica

evolución, os seus logros e os seus problemas.

e social do mundo, a súa

Forman parte desta competencia aquelas habilidades sociais que permiten saber que conflitos de

valores e intereses forman parte da convivencia, resolvelos con actitude construtiva e tomar decisións. Habilidades e destrezas Entre as habilidades desta competencia destacan: coñecerse e valorarse, dsitintos contextos, expresar

saber comunicarse en

ideas propias e escoitar as alleas, tomar decisións, resolver conflitos...

112

Permite reflexionar sobre os conceptos de democracia, liberdade, solidariedade, corresponsabilidade, participqación e cidadanía. O exercicio da cidadanía implica dispoñer de habilidades para participar activa e plenamente na vida cívica. En consecuencia esta competencia supón: comprender a realidade social en que se vive, afrontar a convivencia e os conflitos empregando o xuízo ético baseado nos valores e prácticas democráticas, exercer a cidadanía contribuíndo á construción da paz e a democracia. 5. Competencia cultural e artística Definición: Esta

competencia

supón:

coñecer,

comprender,

apreciar

valorar

criticamente

diferentes

manifestacións culturais e artísticas, utilizalas como fonte de enriquecemento e goce e consideralas como parte do patrimonio dos pobos.

Esta competencia implica: poñer en xogo habilidades de pensamento diverxente e converxente,

mediante códigos artísticos, dispoñer de habilidades de cooperación para contribuír á consecución dun resultado final, ter conciencia da importancia de apoiar e apreciar as iniciativas e contribucións alleas.

Posuír o coñecemento básico das principais técnicas, recursos e convencións das diferentes linguaxes artísticas. Supón: unha actitude de aprecio da creatividade implica na expresión das ideas, experiencias ou sentimentos a tavés de diferentes medios artísticos, como a música, a literatura, as artes visuais e

escénicas. A esixencia de valorar a liberdade de expresión, o dereito á diversidade cultural, a importancia do diálogo intercultural e a realización de experiencias artísticas compartidas. 6. Competencia para aprender a aprender Definición Aprender a aprender supón dispoñer de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaz de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propipos obxectivos e

necesidades. Esta competencia ten dúas dimensións fundamentais: a adquisición da conciencia das propias capacidades (intelectuais, emocionais, fisicas). Dispoñer dun sentimento de competencia persoal, que redunda na motivación, a confianza nun mesmo e o gusto por aprender.

Significa ser consciente do que se sabe e do que é necesario aprender, de como se aprende, de como se xestionan e controlan de forma eficaz os procesos de aprendizaxe. Habilidades e destrezas: Require coñecer as propias potencialidades e carencias (concentración, memoria, comprensión, expresión lingüística), obter rendemento máximo e personalizado das mesmas coa axuda das distintas

estratexias de estudo, de traballo cooperativo, de resolucion de problemas, de planificación e organización de actividades...

113

En síntese, aprender a aprender implica a conciencia, xestión e control das propias capacidades e

coñecementos desde un sentimento de competencia ou eficacia persoal, e inclúe tanto o pensamento estratéxico, como a capacidade de cooperar e de autoavaliarse.

7. Autonomía e iniciativa persoal Definición Esta competencia refírese á adquisición da conciencia e aplicación dun conxunto de valores e

actitudes persoais interrelacionadas: a responsabilidade, a perseveranza, o coñecemento de si mesmo e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o

control emocional, a capacidade de elixir...

confianza nun mesmo, a empatía, o espírito de superación, as habilidades para o diálogo e a cooperación, a organización de tempos e tarefas, a capacidade de afirmar e defender os dereitos.

Contidos: 1.

A Comunicación oral. Escoitar e falar

Comprensión de textos 

Comprensión de textos propios dos medios de comunicación audiovisual, con especial atención



aos

xéneros

faladoiros, editoriais, radiofónicos...). Comprensión

análise

textos

de carácter argumentativo (debates, publicitarios

dos

medios

comunicación audiovisual, atendendo aos compoñentes verbais e non  

verbais da comunicación publicitaria. Comprensión de textos

orais utilizados no ámbito académico, como

presentacións, relatorios, intervencións en mesas redondas... Desenvolvemento de habilidades

de escoita activa. Actitude de interese,

114

de cooperación e de respecto ante as intervencións orais de quen fala diante de nós, sobre todo de exposicións do profesorado ou do alumnado 

e mais no traballo colaborativo. Actitude

reflexiva

crítica

ante

mensaxes

comunicación, con especial atención ás procedentes

dos

da publicidade e as

mensaxes implícitas e explícitas do textos argumentativos. usos lingüísticos discriminatorios e mais

medios

Detección dos

dos prexuízos que os sustentan

e procura de alternativas que se incorporen con progresiva autonomía ás 

propias producións.

Valoración das producións orais emitidas cunha fonética galega correcta e actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela.

Produción de textos Coa axuda dos medios audiovisuais e das TIC, presentacións orais organizadas

sobre

temas

actualidade

tomados

dos

medios

ben de

comunicación audiovisual que admitan distintos puntos de vista, diferenciando

información, opinión e persuasión e inserindo a propia visión de maneira argumentada e respectuosa. 

Participación

activa

situacións

propias

ámbito

académico,

orais, con

axuda dos medios audiovisuais e das TIC, de traballos

especialmente en autoavaliación das tarefas realizadas e en presentacións



previamente realizados. Participación activa en debates e noutras situacións de comunicación reais ou simuladas onde se expresen opinións acerca dun tema de actualidade do interese do alumnado, ofrecendo



normas que rexen a interacción oral organizada. Uso consciente dos elementos paraverbais (volume de voz, velocidade, pausas,



argumentos e respectando as

entoación...) e non verbais (xestos, movementos) na intervención

oral planificada. Valoración

diálogo

como

medio

resolución

conflitos,

peticións e propostas cando sexa conveniente.

Interese por producir enunciados correctos e non interferidos dende o 115

punto de vista fonético, fuxindo dos prexuízos que adoitan relacionarse con determinados modelos de lingua oral. Temporalización: Dúas semanas. Aínda que este é un tema que se debe ir traballando ao longo do curso Metodoloxía:

traballar

comentarios

destes

textos

ver

especificidades dos mesmos. Realización de guións cinematográficos, radiofónicos e da televisión. Coa axuda dun vídeo pódense facer varias prácticas sobre o cine e a

televisión.

Gravar pequenas sesións de radio, escoitalas e analizalas. Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia matemática:

conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e

relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático.

Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para

interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola

acción humana, de

xeito que se posibilite a

comprensión de sucesos, a predición de

consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos.

habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento. Coñecer as partes do ordenador. Fomentar o interese polo uso do

ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e

116

fonte de enriquecemento e goce e que as consideren como parte do patrimonio dos pobos. Escoitar, comprender e valorar narracións orais sinxelas. Ler, comprender e valorar narracións.

Fomentar o gusto pola lectura de poemas. 6

Competencia

para

aprender

aprender:

lograremos

que

alumnos

dispoñan

habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades.

Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe. 7

creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas.

2. Comunicación escrita. Ler e escribir

Comprensión de textos escritos. 

Comprensión de textos propios da vida cotiá e das relacións sociais, como contratos ou correspondencia institucional e comercial.

Comprensión de textos de ámbito académico, atendendo especialmente

aos de

carácter instrutivo e expositivo (incluídos webs educativas e

informacións de dicionarios, glosarios e enciclopedias en diversos soportes). 

Detección do temas e dos subtemas de narracións e aplicación a estes de técnicas de análise do contido de textos escritos: subliñado das ideas

 

principais, elaboración de esquemas que estruturen visualemente e resumo.

Utilización practicamente autónoma da biblioteca e das TIC para obter, organizar e seleccionar a información. Actitude reflexiva e crítica ante as mensaxes que supoñan calquera tipo de discriminación, con especial atención ás procedentes de reportaxes, crónicas ou entrevistas dos medios de comunicación. Recoñecemento dos usos lingüísticos discriminatorios, detección dos prexuízos que os sustentan e procura de alternativas que se incorporen con progresiva autonomía ás propias producións.

117



Lectura en voz alta adecuada aos patróns fonétios do galego (entoación, fonética sintáctica...) e fluidez lectora que favoreza a comprensión

dos

textos traballados na aula.

Produción de textos escritos 

Composición

de textos propios da vida cotiá e das relacións sociais,

como actas de reunión, solicitudes, etc.  

Composición de textos propios dos medios de comunicación en soporte papel ou dixital, fundamentalmente entrevistas, crónicas e reportaxes.. Composición, expositivos,

soporte

propios

papel

ámbito

dixital,

académico,

textos,

elaborados

sobre

partir

todo

información obtida en distintas fontes. Elaboración de proxectos e de 

informes sobre tarefas e sobre aprendizaxes.

Planificación, revisión e boa presentación dos textos escritos, con respecto polas normas gramaticais e ortográficas e mais con adecuación



temática, fins, destinatarios, soporte... de cada escrito.

Uso das TIC para elaborar textos escritos ben presentados e correctos, aproveitando as posibilidades dos procesadores de textos, correctores ortográficos, etc.

Metodoloxía:       

Traballar os comentarios destes textos e ver as especificidades dos mesmos.. Traballo en equipo. Proporcionar situacións de debate. Valorar obxectivamente as linguas. Resumo do tema. Lectura e recitado de poemas. Escribir

textos literarios, formularios, instancias, ...

Temporalización: 3 semanas Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia matemática:

conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e

relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático.

118

Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para

interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola

acción humana, de

xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de

consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos.

habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento. Coñecer as partes do ordenador. Fomentar o interese polo uso do

ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e

Fomentar o gusto pola lectura de poemas.

6Competencia para aprender a aprender: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades.

dun

conxunto

valores

actitudes

persoais

interrelacionadas,

como

responsabiliade,

perseveranza, o coñecemento de si mesmos e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas. Empregar a linguaxe para comunicar afectos e emocións. Utilizar a lingua para fomentar a adquisición e a interiorizacion de bos hábitos. Desenvolver habilidades sociais como respecto aos demais. Aprender a comunicarse cos demais

119

3º. 

Funcionamento da lingua.

Revisión da adecuación de textos alleos e propios, con especial atención ás formas de expresión da subxectividade e no enfoque do tema, sobre



todo en exposicións e argumentancións.

Recoñecemento e uso reflexivo dos nexos e conectores textuais máis

comúns, en particular da causa e consecuencia, os de condición e hipótese e os conclusivos, e mais dos mecanismos como a referencia interna de tipo léxico, 

metonimias, paráfrases Recoñecemento

e comodíns.

de cohesión textual

sobre todo as metáforas,

das principais regras de combinación impostas polos

verbos en función dos seus argumentos e revisión das conseguintes

estruturas sintácticas e os tipos de cláusula segundo a natureza do predicado, aplicándoas na construción e revisión de textos; emprego dunha 

terminloxía sintáctica apropiada. Uso dun

léxico suficientemente amplo e preciso, con incorporación de

fraseoloxía e de vocabulario temático a partir de campos identificados nos 

textos traballados na aula. Identificación

revisión

estrutura

texto,

construción

dos

parágrafos e a vinculación e progresión temáticas en diferentes textos 

expositivos, alleos e propios.

Uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión sintáctica, así como das normas ortográficas, con aprecio dos seus valores funcionais e



sociais. Reflexión básica acerca daqueles aspectos da fonética e da fonoloxía do galego onde poidan producirse

interferencias (apertura das vogais de

grao medio, n velar, entoación...), exposición a modelos positivos e  

práctica. Uso de estratexias de autoavaliación e autocorrección, aceptando o erro como parte do proceso de aprendizaxe. Interpretación e aproveitamento das informacións lingüísticas que ofrecen os dicionarios e as obras de consulta, especialmente sobre cuestións de uso (semántico e sintáctico) e de normativa.

120

Ademais traballamos: 

Revisión das regras básicas de puntuación e

acentuación.

Ortografía

dos

entre

grupos

consonánticos.

Correspondencia

sons

grafía:

introdución á fonética e fonoloxía. Regras básicas de acentuación e de

puntuación. A acentuación nas combinacións vocálicas (ditongo, tritongo e hiato). Maiúsculas, abreviaturas, siglas e acrónimos. Propiedades do texto: 

adecuación, coherencia e cohesión. Morfoloxía: clases de palabras:

demostrativo,

- As palabras con función de

determinantes:

artigo,

posesivo,

cuantificadores

numerais.

- O substantivo: formación do xénero e número.

adxectivo: formación do xénero e número. O grao. persoal: formas e colocación nacláusula. 

irregulares.

- O

- O pronome

- O verbo: verbos regulares

- Os adverbios, as preposicións e conxuncións.

Sintaxe: A cláusula simple e complexa. Funcións sintácticas na cláusula.

Cláusula complexa: coordinación e subordinación. Tipos de estruturas 

coordinadas. Tipos de cláusulas subordinadas. Léxico: - As institucións, as tradicións e os costumes (a administración, o tempo, as estacións, as tradicións, os acontecementos cíclicos: o magosto, o nadal, o entroido, as romarías, etc.).- Formación de palabras: derivación e composición. -Identificación de voces patrimoniais e de cultismos. -As relacións

semánticas: polisemia e metonimia.

Metodoloxía:       

Traballamos os comentarios. Elaboramos textos, cartas, avisos, notas... Análise de textos diversos: prensa, literatura, xurídicos... Realización de debates. Análise de palabras e oracións: análise morfolóxica, sintáctica e semántica. Manipulamos textos para corrixir ortograficamente. Realizamos estudados.

moitos

exercicios

prácticos

sobre

cada

dos

temas

Temporalización: 

Ortografía: 1 semana. - Determinantes: 1 semana. semana.

- Adxectivo: 1 semana.

- Substantivo: 1

- Pronome persoal: 2 semanas

121

- Verbos regulares: 1 semana. - Verbos irregulares: 2 semanas. Sintaxe: 8 semanas. Léxico: 2 semanas.

(N. B. trátase de combinar

estes con outros temas, especialmente os literarios). Total: 19 semanas.

Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia matemática:

conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e

relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático.

Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para

interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola

acción humana, de

xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de

consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos.

habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento. Coñecer as partes do ordenador. Fomentar o interese polo uso do

ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e

Fomentar o gusto pola lectura de poemas.

6Competencia para aprender a aprender: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades.

Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe.

122

7Autonomía e iniciativa persoal: conseguiremos que os alumnos adquiran a consciencia e aplicación dun

conxunto

valores

actitudes

persoais

interrelacionadas,

como

responsabiliade,

perseveranza, o coñecemento de si mesmos e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas. Empregar a linguaxe para comunicar afectos e emocións. Utilizar a lingua para fomentar a adquisición e a interiorizacion de bos hábitos. Desenvolver habilidades sociais como respecto aos demais. Aprender a comunicarse cos demais

4º. Lingua e sociedade 

Coñecemento xeral da situación sociolingüística e legal das linguas do

estado español, con manexo e interpretación de gráficos, táboas, textos e información

dos

medios

tecnoloxías

comuniación,

valorando

positivamente o plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da 

humanidade.

Coñecemento xeral

das distintas etapas da

historia social da lingua

galega desde comenzos do século XX, con manexo e interpretación de

textos e información dos medios e tecnoloxías da comunicación. Análise e 

comprensión das causas e consecuencias dos feitos máis relevantes. Comprensión da situación sociolingüística

galega a través da revisión da

presenza da lingua galega nos principais ámbitos e contextos e dos factores

emprego 

normalización,

dos

medios

desenvolvendo tecnoloxías

enfrontar e superar prexuízos lingüísticos.

proxectos

información,

traballo,

que

con

permitan

Consciencia da necesidade e das potencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do uso normalizado da lingua galega, afirmando o



plurilingüismo. Recoñecemento e valoración dos principais fenómenos que caracterizan as variedades xeográficas da lingua galega e da función da lingua estándar.

Metodoloxía:    

Gravación de conversas e transcrición. Elaboración de esquemas e resumos. Elaboración de cartas persoais e instancias. Realización de esquemas previos. 

Traballar os comentarios de texto. 123

   

Traballo en equipo. Proporcionar situacións de debate. Valorar obxectivamente as linguas. Resumo do tema.

Temporalización: 4 semanas. (N.B.

este é un tema que se debe ir

practicando ao longo do curso, nese senso se debe contemplar a nosa temporalización). Traballamos                   

O uso do dicionario e outras fontes de consulta do léxico.

Uso dos dicionarios especializados (de sinónimos, antónimos, dúbidas, refráns, etc.)

Comparación, glosa e reelaboración de textos.

Exposición e debate de temas de actualidade.. Análise (lectura e anotacións) e síntese (esquematización e resumo) de textos.

As orixes do galego: elementos constituíntes do léxico. A realidade lingüística de Galiza: o idioma galego no mapa lingüístico español. A historia da situación lingüística en Galiza. entre galego e castelán.

Interferencias lingüísticas

As variedades dialectais. As variedades sociais e rexistros. Bilingüismo e diglosia As variedades sociais

e rexistros. Bilingüismo e diglosia..

Actitude crítica ante os prexuízos lingüísticos. 124

Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia matemática:

conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e

relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático.

Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para

interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola

acción humana, de

xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de

consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos.

habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento. Coñecer as partes do ordenador Fomentar o interese polo uso do

ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e

Fomentar o gusto pola lectura de poemas.

6.Competencia para aprender a aprender: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades.

aplicación dun conxunto de valores e actitudes persoais interrelacionadas, como a responsabiliade, a

perseveranza, o coñecemento de si mesmos e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas.

125

5º. Educación literaria: 

Selección

e lectura

galega desde 

autónoma de obras fundamentais da literatura

comezos do século XX ata a actualidade adecuadas á

idade. Recoñecer o papel dos personaxes femininos nestas obras. Lectura expresiva ou

cantados

das

e comprensiva e mais audición de poemas recitados distintas

etapas

literatura

galega

desde

1900,

entendendo e apreciando os recursos empregados, sobre todo os que 

manifestan as innovacións dos movementos, grupos ou autoras e autores.

Lectura expresiva e comprensiva e mais audición da narrativa galega a dos séculos XX e XXI, comentando os seus trazos e en especial a

incorporación, por parte de certos grupos e autores/as, das novas visións 

do mundo e das técnicas modernas. Lectura dramatizada e comprensiva e mais visionamento de fragmentos ou breves obras teatrais galegas dos séculos XX e XXI, recollendo as



diversas intencións e formas e resaltando as innovadoras.

Desenvolvemento de tarefas colectivas sobre as lecturas e o seu contexto endendendo o influxo determinante das circunstancias históricas e da

 

situación sociolingüística na evolución do sistema literario galego. Creación de textos de intención literaria partindo das características dos traballados na Aproveitamento

aula. practicamente

autónomo

dos

fondos

recursos

que

ofrecen as biblioecas, incluídas as virtuais.

Traballamos:   

Principais recursos estilísticos da lírica, da narrativa e da dramática. Relación entre a literatura e o contexto histórico e persoal do autor: poetas, narradores e dramaturgos do século XX. Os xéneros literarios.

126



Periodización da literatura galega do século XX



Metodoloxía:

  

Lectura e comentario de textos literarios. A lectura:

Tanto a lectura como a escrita son dous sistemas convencionais de comunicación, isto é,

inventados, que hai que aprender. Dúas técnicas

distintas, que responden a procesos psicofisiolóxicos tamén disitintos. A

lectura, proceso centrípeto. A escrita, centrífugo. Diferentes, pero que non invalida a súa complementariedade e, por praxe,           

a súa aprendizaxe

simultánea.

A lectura ha de ser intensamente practicada na aula. Lectura en voz alta, comentada, artística, silenciosa, comprensiva, estudo . lectura áxil, en voz alta e clara ou silenciosa.

(lenta, analítica)...

. interpretación correta de letras e palabras.

manifestarse. Baixo tres puntos de vista o profesor ha de enfocar

a ensinanza da escrita: dinámico, ortográfico e creativo.

Co primeiro,

preténdese con presión e ritmo apropiados, movementos coordinados de antebrazo, man e dedos, lograr que rapidez e harmonía. Polo segundo,

o neno escriba con lexibilidade,

trátase de salvar os desacordos entre

signos gráficos e fónicos. Polo terceiro, o home expresa as súas interioridades, é creador, manipulador do mundo que o rodea. Copia,   

ditado e redacción son os determinantes da escrita. . escrita clara e limpa. . dominio da ortografía.

. uso dos signos de puntuación.

127

               

. elección dun vocabulario axeitados ao tema. . sintaxe apropiada e rica. . estruturación en parágrafos. . orde e claridade de ideas.

. aportación de coñecementos, impresións, etc. . conciencia do tipo de texto que se esribe. . capacidade de autocorrección.

Elaboración de textos poéticos, dramáticos e narrativos. Os xéneros literarios.

Periodización da literatura galega.. O século XX: caracterización.

Principais recursos estilísticos da lírica, da narrativa e da dramática.

Características fundamentais dos períodos da literatura galega que se estudan neste curso.

Principais autores e tendencias literarias dos séculos XX e XXI. Periodización da

literatura galega do s. XX.

Comentario de textos de R. Cabanillas, Castelao, Amado Carballo, Celso Emilio Ferreiro, Blanco Amor, Álvaro Cunqueiro, Pura Vázquez, Neira

 

Vilas, Carlos Casares, Méndez Ferrín .

Lectura e comentario de textos (literarios). Elaboración de textos poéticos, dramáticos e narrativos. Temporalización: 12 semanas (Aínda que o ideal é combinar

os temas

de literatura cos de lingua). Metodoloxía:   

Gravación de conversas e transcrición. Elaboración de esquemas e resumos. Elaboración de cartas persoais e instancias. Temporalización: 2 semanas. (N.B.

este é un tema que se debe ir

practicando ao longo do curso, nese senso se debe contemplar a nosa temporalización) Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia matemática:

conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e

relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e

128

razoamento matemático. Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para

interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola

acción humana, de

xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de

consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos.

goce persoal.

ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e

4 Competencia social e cidadá: Conseguiremos que os alumnos comprendan a realidade social na

5 Competencia cultural e artística: Conseguiremos que os alumnos coñezan, comprendan, aprecien

Fomentar o gusto pola lectura de poemas. 6 Competencia para aprender a aprender: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades.

Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe. 7 Autonomía e iniciativa persoal: conseguiremos que os alumnos adquiran a consciencia e aplicación dun conxunto de valores e actitudes persoais interrelacionadas, como a responsabiliade, a perseveranza, o coñecemento de si mesmos e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas. Empregar a linguaxe para comunicar afectos e emocións. Utilizar a lingua para fomentar a adquisición e a interiorizacion de bos hábitos. Desenvolver habilidades sociais como respecto aos demais. Aprender a comunicarse cos demais

129

Contidos mínimos esixibles: 1. Comunicación. Os medios de comunicación audiovisuais. Características da comunicación oral e escrita destes medios. A historieta gráfica. A linguaxe

topográfica e tipográfica. O documental. O anuncio publicitario. O cine, a televisión e a radio e as súas linguaxes.

2. Dominio da lectura e da exposición oral.

3. Análise morfolóxica. Dominio das clases de palabras.

4. Análise sintáctica da frase e cláusula (simple, complexa e composta). 5. Uso das técnica de traballo científico.

6. Léxico: formación de palabras. Relacións semánticas. Dominio do léxico dos campos semánticos estudados.

7. Literatura.

Coñecemento

Caracterización

dos autores e

literatura

galega

século

XX.

xéneros literarios máis significativos.

Comentario de texto.

8. Lectura obrigatoria dos libros recomendados

polo Departamento.

9. Ortografía: dominio das regras ortográficas. 10. Capacidade de desenvolver calquera tema oralmente ou por escrito axeitándoo ás necesidades do contexto.

11. Descontarase 0.10 puntos por cada erro ortográfico. Criterios de avaliación: 1. Identificar

a intención comunicativa implícita e explícita, o tema, a idea

principal e as secundarias, a tese e os argumentos

textos propios

dos medios de comunicación audiovisuais e do ámbito académico. (Este

criterio hanos dar a posibilidade de comprobar se o alumnado é quen de comprender resumos

textos expositivos, recollendo as ideas fundamentais en

esquemas

persuasión).

2. Comprender comunicación,

textos así

diferenteciando

ecritos como

neles

ámbito

vida

información,

público

académica,

dos

identificando

opinión

medios

ideas

principas e secundarias, o propósito comunicativo implícito ou explícito,

contrastando explicacións e argumentos. (Este criterio permite avaliar se o

alumnado é quen de argumentativos,

comprender textos

recollendo

ideas

expositivos, publicitarios e

fundamentais

resumos

esquemas; e valorando a eficacia do texto en relación á intención 130

comunicativa,

así

como

empregados para acadala).

papel

dos

procedementos

lingüísticos

3. Realizar exposicións orais planificadas claras e áxiles de traballos e de informacións

persuasión,

así

actualidade

como

diferenciando

participar

forma

información, construtiva

opinión

diversas

interaccións comunicativas (debates, traballos colaborativos...) respectando

as regras que as rexen. Adoptar o rexistro adecuado a cada tipo de

texto e situación. (Con este criterio preténdese comprobar cal é a

capacidade

alumnado

previamente

elaborado

para

expoñer

oralmente

informacións

dos

actualidade, así como traballos e informes académicos, seguindo un guión e

axudándose

eficazmente

medios

audioisuais e das TIC, así como das pausas, inflexións da voz, xestos, movementos, etc,. que permitan manter a atención do auditorio).

4. Escribir textos propios da vida cotiá, das relacións sociais, dos medios de

comunicación e do ámbito académico, tendo como referencia os modelos propostos na aula e expresando con claridade as propias opinións razoadas.

Planificar e revisar autonamamente os ditos textos

asegurar a súa coherencia, cohesión,

corrección e

para

precisión léxica.

(Con este criterio búscase comprobar se a redacción das producións

alumno (reclamacións, cartas ao director, artigos de opinión, traballos académicos...)

se axustan ás propiedades textuais todas e se dominan

as técnicas fundamentais da escrita compositiva: planificar analizando a situación

comunicativa,

xerando

organizando

ideas

revisar

realizando sucesivas versións. Tamén permitirá comprobar se se coida a

presentación – con especial incidencia en: índices, tipos de letra, gráficos, mapas conceptuais, citas e bibliografía- e se se aproveitan aficazmente ferramentas como os dicionarios, internet, correctores ortográficos...).

5 . Consultar de maneira case autónoma textos en diferentes soportes co fin de seleccionar e analizar criticamente

a información relevante para

incorporala ás propias producións, especialmente en traballos do ámbito académico

adecuados

nivel..

(Este

criterio

permite

valorar

capacidade do laumnado para usar con efectividade os recursos e

posibilidade da biblioteca do centro, así comoos medios audiovisuais e as TIC (dicionarios, buscadores, bibliotecas e enciclopedias virtuais....). Con el

comprobaremos se o alumnado pode contrastar e extraer información 131

relevante

diversas

fontes

palabras

algunhas delas).

incorporalas

aos

traballos

aula

recoñecendo a autoría das ideas recollidas e expresando coas propias 6. Aplicar os coñecementos da lingua e as normas do uso lingüístico para

resolver problemas de comprensión e para compoñer e revisar os propios textos. (Con este criterio procúrase comprobar como a reflexión teórica

sobre a lingua se leva á práctica

e serve para unha auto-revisión dos

escritos, corrixir erros e lograr unha produción lingüística de calidade).

7. Recoñecer,

través

reflexión

sobre

mecanismos da lingua e coñecer e usar

usos

discursivos,

unha terminoloxía lingüística

axeitada.(Este criterio permitirá saber se se inducen e asimilan as formas

e as regras lingüísticas a través dos

usos contextualizados e se se

coñece e se usa de forma axeitada a terminoloxía necesaria e precisa. Avalíase tamén a autonomía na obtención de todo tipo de información lingüística e dicionarios e outras obras de consulta).

8. Identificar as causas e consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega: extraer os trazos principais que definen a actual

situación sociolingüística de Galiza, analizando criticamente os

condicionamentos da valoración e uso social do galego; galega

con

comunicativos..

fluidez

(Con

normalidade

este

criterio

nos

máis

avalíase

utilizar a lingua

diversos

contextos

comprensión

das

circunstancias que definen as diferentes etapas da historia social da

lingua galega co fin de afirmala como propia de Galiza e entender mellor a súa situación actual. Tamén se estimará

a capacidade de análise, tras

un achegamento activo, do noso contexto sociolingüístico e de reflexión crítica diante dos prexuízos e mais a adopción de actitudes positivas cara ao uso normalizado da lingua).

9. Ler con regularidade obras literarias e desenvolver criterio lector; expoñer unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relacionando o seu sentido coa propia experiencia e valorando o uso dos elementos do xénero, o punto de vista e o emprego da linguaxe. De xeito especial faise referencia ás obras de lectura propostas

polo

departamento durante o curso (Este criterio está dirixido a avaliar a

competencia lectora).

132

10. Utilizar os coñecementos literarios na comprensión de textos breves ou fragmentos,

atendendo

especialmente

relación

contexto,

ás

e á funcionalidade dos recursos retóricos. (Con este criterio

innovacións

avalíase a comprensión e valoración de diferentes textos representativos

do sistema literario, enmarcándoos nun determinado momento en relación

coa evolución das formas e motivos da escrita desde comezos do século XX).

11. Participar de maneira activa na creación de textos de intención estética

tomando como modelo os lidos e comprendendo os recursos que se empregaron;

explicar a relación das obras co contexto histórico e

literario en que aparecen os autores máis relevantes, realizando un

traballo de información e de síntese ou de resolución de problemas.(Este

criterio comprobará se se comprende o fenómeno literario como unha actividade comunicativa estética nun contexto histórico determiado).

12. E ademais, tamén dentro dos criterios de avaliación:

1. Utilizar a lingua oralmente e por escrito, de forma máis axeitada á situación comunicativa. 2. Coñecer a realidade lingüística de Galiza. 3. Saber sintetizar e construír un texto.

4. Integrar os vínculos que se establecen entre a persoa, o territorio, a cultura e a lingua. 5. Identificar o xénero ao que pertence un texto literario. Coñecer así mesmo os elementos estruturais básicos de cada xénero 6. Localizar nos textos literarios a voz narradora, personaxes, ambiente, espazo e tempo. 7. Identificar os fenómenos de contacto da lingua galega con outras linguas. 8. Coñecer

as etapas da historia da literatura galega, as principais

características de cada etapa e autores e obras máis importantes, especialmente do s. XX. 9. Expoñer oralmente as propias ideas sobre un tema de interese xeral. 10.Descontarase 0.10 ptos. por cada falta grave de ortografía. 11.Dominio

complexas).

análise

morfolóxica

sintáctica

12.Producir textos escritos de diferente tipoloxía

(cláusula

simple

(narrativa, descritiva, 133

expositiva,

argumentativa,

perfectamente lexible; de

etc.),

con

presentación

non ser así,

correcta

letra

o profesor poderá non

recoller os traballos e/ou exames dos alumnos, mandarllelos repetir ou examinalos oralmente.

13.Integrar informacións escritas procedentes de textos diversos referidos a un mesmo tema.

14.Recoñecer e valorar a historia do galego.

15.Identificar as principais variantes xeográficas do galego, e integralas nun estándar global da lingua.

16.Consultar

diferentes

fontes

información,

lingüísticas

non

lingüísticas, co obxecto de realizar traballos de investigación adecuados ao seu nivel.

17.Analizar e producir textos publicitarios. 19.Comentar textos literarios con fluidez.

19.b É obrigatorio ler os libros de lectura. Se un alumno non le ou non demostra a lectura levará a nota mínima na avaliación, 1 punto. Non se fará polo tanto media coas outras notas. 20. Todo alumno debe observar unha actitude e un comportamento adecuados na aula. A conduta disruptiva grave e/ou unha actitude negativa reiteradas durante o tempo na aula son

motivo para unha

avaliación negativa, suspensa por tanto, á marxe das cualificacións que obteña nos exames e probas. O mesmo sucederá se o profesor sorprende o alumno copiando ou intentando copiar en calquera proba ou exame, sen importar o medio ou soporte que o alumno utilizar. (Neste caso concreto a nota da avaliación será a mínima, 1 punto) Se un alumno puntualmente ten un mal

comportamento, que

supoña falta grave, de actitude, feitos ou palabra, á marxe da sanción que poida sufrir, poderán restárselle 2 puntos na avaliación. 21.

As avaliacións da materia de Lingua Galega non teñen carácter

eliminatorio. Non ten que haber

necesariamente exames especiais de

recuperación, porque ao ser a aprendizaxe da lingua un proceso continuo, cada avaliación ordinaria recupera por si mesma a anterior;

polo tanto, os contidos da materia poderán aparecer en cada momento ao longo do curso, tanto se o/a alumno/a ten aprobadas ou suspensas 134

as avaliacións anteriores.

Con todo queda a criterio do profesor

realizar recuperacións ou non, sobre todo na parte de literatura. 22. Premiaremos a boa presentación e a omisión de faltas de ortografía cun mínimo de 0.5 puntos, todos os exames que logren o aprobado.

23 . Se un alumno suspenso en xuño non se presenta na data e hora

do exame de setembro contemplada no calendario desa convocatoria, o profesor non ten por que examinalo noutro día e hora, agás que haxa un motivo realmente grave para o alumno non acudir ao exame. Non servirán

como

argumentos

despistes

dos

alumnos,

non

informarse con tempo sobre o horario de exames ou estar aínda de viaxe ou vacacións na data da proba. Procedementos

instrumentos

ordinaria como extraordinaria   

Avaliaranse

todas

intervencións...

aportacións

avaliación, do

alumno:

tanto

avaliación

traballo

aula,

Examinaranse da materia estudada. Os exercicios deben realizarse cunha periodización máxima dun mes. Así mesmo deben dar conta

mediante exame da lectura, obrigatoria, dos

libros recomendados polo Seminario. En cada avaliación faranse preguntas

sobre o libro de lectura obxecto de exame. Os alumnos están obrigados a respoder

as cuestións que se formulen sobre os mesmos e superar

de forma satisfactoria o exame. Non se aprobarán as avaliacións, ou o curso,

se o alumno non demostra que efectuou a lectura do(s) libro(s)

proposto(s). Colaboramos co Plan lector do centro.  

Realizarán obrigatorio.

traballos

específicos

determinados

temas

con

carácter

Valorarase especialmente a calidade (oral/escrita) da lingua. Na avaliación da lingua oral daráselles prioridade aos procedementos e actitudes. E ademais realizaremos Probas

comprensión

lectora

(dos

libros

lectura

correspondente) ou outra lectura. (oral / escrita). Valorarase a estrutura, cohesión, propiedade léxica e corrección lingüística.

Probas de expresión escrita (realización dun texto escrito). 135

Valorarase

a estrutura, cohesión, propiedade léxica e corrección

lingüística Proba

de lingua (teórico-práctico)

As faltas de ortografía e demais incorreccións restarán

0.10 puntos.

Sistema de cualificación O

sistema

cualificación

concreta

exposto

parágrafo anterior. O exame constará de preguntas

sobre a comprensión lectora, sobre a expresión escrita, sobre lingua e literatura

(de

carácter

teórico-práctico)

dunha

proba

oral

e/ou

comentario de texto. O profesor/a determinará a puntuación de cada

pregunta. Os distintos exames da avaliación darán globalmente unha nota de dez puntos. Toda a materia explicada na aula será obxecto de avaliación. Tamén os temas que os alumnos teñan que preparar pola súa conta. Cada unha das preguntas poderá estar desagregada en dúas ou máis partes. O exame determinará a puntuación de cada parte e pregunta. Ademais  

Avaliaranse

todas

aportacións

alumno:

traballo

intervencións, os deberes … e o comportamento.

 

aula,

Examinaranse da materia estudada. Os exercicios deben realizarse cunha periodización máxima dun mes. Así mesmo deben dar conta



exame da lectura dos libros propostos polo Seminario. Realizarán

traballos

específicos

determinados

temas

con

mediante carácter

obrigatorio. Valorarase especialmente a calidade (oral/escrita) da lingua. Toda a materia explicada na aula será obxecto de avaliación.

Metodoloxía: 

Teoría + práctica ao

50%. Ás explicacións teóricas sobre un tema 136

débeselles acompañar a elaboración de exercicios prácticos sobre o          

mesmo. Lectura, recitado e dramatización de textos literarios. Elaboración de textos narrativos, teatrais e poéticos.

Comentario de textos creados polos propios alumnos. Resumo e síntese de textos.

Elaboración dun pequeno xornal de aula. Comentario de textos literarios.

Manipulación de textos (supresión, ampliación, corrección..). Realización de exercicios prácticos de cada tema, especialmente de morfoloxía e sintaxe.

Realización de debates.

Explicación teórica dos temas que os alumnos deben respostar recollendo as ideas fundamentais expostas polo profesor.

Ter unha nota mínima de 3 ptos. en calquera dos exames da

avaliación.

 

Traballamos os comentarios destes textos e ver as especificidades dos mesmos. O curso consta de clases prácticas e clases teóricas. As clases teóricas consisten na explicación dos diferentes temas que compoñen o programa da materia.

Nas clases prácticas exercítanse as destrezas requiridas nos

obxectivos da materia e danse orientacións precisas para as probas de    

avaliación. Traballamos os comentarios de texto. Traballamos

en equipo.

Proporcionamos situacións de debate. Valoramos obxectivamente as linguas. Realizamos resumos do tema.

  

Avaliaranse

todas

intervencións...

aportacións

alumno:

traballo

aula,

Examinaranse da materia estudada. Os exercicios deben realizarse cunha periodización máxima dun mes. Así mesmo deben dar conta propstos polo Seminario.

mediante exame da lectura dos libros

137

  

Realizarán

traballos

específicos

determinados

temas

con

carácter

obrigatorio. Valorarase especialmente a calidade (oral/escrita) da lingua.

Na avaliación da lingua oral daráselles prioridade ás actitudes e á práctica diaria na

aula..

Propiciar a autonomía da aprendizaxe.



Fomentar a resolución de problemas.

Individualización da aprendizaxe.

Obras de lectura: (poden ser outros se o profesor ao longo do curso o

estima apropiado)       

AA.VV.: Antoloxía do conto galego. S.XX (Galaxia) Anxos Sumai: Así nacen as baleas

Mosteiro: Manual de instrucións para querer a Irene (Galaxia) Alexander, Marilar: Rúa Carbón (Xerais)

Fernández Ferreiro, Xosé: Agosto do 36 (Xerais) Marilar Alexandre: Chamábase Luís Marcos Calveiro: O pintor dun sombreiro de malvas Actividades de reforzo:

departamento

atenderá

estes

alumnos

dun

xeito

personalizado.

Manteranse reunións periódicas para aclarar as dúbidas e programar a materia. O ideal é que estes alumnos teñan clases específicas, aínda que fóra do horario

lectivo, pero

actividades de acordo

mentres

isto

non exista

teremos

que ir

realizando

coas necesidades máis salientables dos alumnos. O

departamento ofertará aos alumnos con materias pendentes un plan de traballo individualizado, temporalizado por avaliacións, que consistirá na realización de traballos sobre libros de lectura previamente acordados. Os alumnos que realicen os traballos satisfactoriamente aprobarán a materia. Aprobarán así mesmo se aproban a segunda avaliación do curso actual. Aqueles alumnos que polos criterios anteriores posibilidade de realizaren extaraordinaria en setembro.

non aproben a materia pendente terán a

unha proba final ordinaria en maio e a unha

138

Materiais:      

Dicionarios Prensa escrita.

Obras literarias.

Libros de texto e exercicios. Magnetófono.

Vídeo e televisión, radio e ordenador.

Temas transversais: 1. Educación para a saúde e a calidade de vida. Estudiar a resposta axeitada que o alumno debe dar ante temas como a droga, alcol, etc. Debemos procurar libros de lectura axeitados para abordar estes temas.

2. Educación ambiental. O alumno debe comprender a importancia deste tema nunha sociedade como a actual na que hai lixo por tadas as partes, incendios,..., e o nivel de contaminación é moi alto.

3. Educación para a paz.O alumno debe comprender que significa a paz, para iso podémonos valer de noticias, reportaxes, comentarios de actos violentos concretos para estudar o tema. 4. Educación para a igualdade.Lograr entre os alumnos o respecto

por

todos, especialmente por aqueles que son diferentes. Pero, dun xeito particular, o alumno debe aprender a respectar o compañeiro que ten ao lado, pois a abstracción non serve para nada. 5. Educación do consumidor. Aprender a vivir en saúde leva consigo respectarse a si mesmos e renunciar a todo aquilo que prexudique a saúde. 6. Educación para o lecer. Aprender a xogar en deportes colectivos, descubrir a importancia que teñen os compañeiros nestes xogos colectivos. A harmonía é necesaria entre todos para lograr os fins perseguidos. 7. Educación para uso non sexista da lingua. Detectar trazos sexistas da lingua e resolver mediante formas adecuadas. 8.

Educación na sexualidade e na saúde. Aprender a vivir a propia

sexualidade respectando a dos demais, e a utilizar unha linguaxe adecuada 139

e respectuosa. 9. Educación vial. Analizar criticamente as mensaxes verbais e icónicas de propaganda e publicidade directamente relacionada con vehiculos. Actividades complementarias: 

Presenciar representacións teatrais.



Asistir a conferencias onde se expoñan temas de interese.



Participación en concursos literarios.



Excursións para

coñecer lugares e museos (Casa-museo de Rosalía,

Curros…).



Participar na recollida de contos, lendas, refráns, etc.,



de tradición oral.

Participación na redacción da revista do centro.

Medidas de atención á diversidade: Visto o diagnóstico dos profesores de Terapéutica, faranse as adaptacións

curriculares necesarias. Con todo, o profesor debe desenvolver actividades de motivación, de ampliación, de recuperación e de reforzo que estime necesarias. Procedementos para avaliar a aplicación da programación O

departamentos

desenvolvemento do realizarse

dedicará curso.

avaliación

unha

reunión

Na primeira programación,

semanal

reunión o

avaliar

de cada mes

grao

condicionantes académicos e de comportamento do grupo.

deberá

cumprimento,

Atención aos alumnos repetidores. Os profesores /as prestarán especial atención individualizada na aula, mesmo con exercicios específicos, ao alumnado repetidor, e tamén

estranxeiro ou procedente doutra comunidade de España para que a súa integración lingüística sexa real.

140

1º de Bacharelato (Decreto 126/2008, de 19 de xuño, DOG, nº 120, dde 23 de xuño de

2008)

Profesora: Fátima Mª Rodríguez Ruibal. Obxectivos xerais do curso: Comprender o contido global e particular dos discursos orais, escritos e audiovisuais procedentes de diversos contextos comunicativos da vida social. Expresar por escrito e oralmente o contido dunha mensaxe axustando o discurso ás diferentes situacións comunicativas. Desenvolver as principais técnicas de comunicación e aprendizaxe relativas á comprensión e á produción que se oral. Identificar

diversos

tipos

empregan durante a interacción de

textos

orais

escritos

audiovisuais e reflexionar sobre a súa estrutura. Interpretar e valorar criticamente a información e as mensaxes

que emanan dos distintos discursos e utilizar con autonomía e espírito crítico

141

as novas tecnoloxías da información e da comunicación. 

Utilizar a lingua galega, oralmente e por escrito, como instrumento para a comunicación interpersoal e para a comprensión, análise e organización de



feitos e saberes de calquera tipo. Utilizar a

lingua galega

para a comprensión, e para a elaboración, de

informacións orais e escritas, atendendo ás características formais de cada  

unha delas.

Coñecer a realidade sociolingüística do noso país.

Dominio da análise morfosintáctica, léxico-semántico e textual, e

das

condicións de producións e recepción de mensaxes no contexto social de comunicación, co fin de desenvolver a capacidade para regular as propias  

producións lingüísticas.

Uso da lingua para a comprensión e elaboración de informacións orais e escritas, atendendo ás características formais

Analizar as linguaxes específicas dos medios de comunicación e utilizar as



de cada unha delas.

seccións

producións.

programas

galego

para

mellorar

propias

Valorar as variedades xeográficas do galego con vistas á aprendizaxe da lingua nos planos fonético-fonolóxico, morfosintáctico, léxico-semántico e textual.

Valorar

variedades

xeográficas

galego

con

aprendizaxe da lingua estándar libre de interferencias e prexuízos.

vistas

Aplicar os principios fundamentais da gramática galega, recoñecendo as distintas unidades

da lingua, e as súas posibles combinacións, no plano

fónico-fonolóxico, morfosintáctico, léxico-semántico e textual. 

Recoñecer

elementos

temáticos,

estruturais

expresivos

caracterizan un texto literario, así como as principais obras, autores períodos máis significativos da literatura 

que e

galega da Época Medieval,

Séculos Escuros e século XIX. Ler con fluidez, comprensión e actitude crítica, apreciando a literatura galega como patrimonio cultural e como estímulo para unha práctica



literaria propia. Comprender

producir

mensaxes

orais

escritas

con

propiedade,

autonomía e creatividade na lingua galega; utilizándoa para comunicarse e organizar os propios pensamentos e para reflexionar sobre os procesos

142



implicados no uso da linguaxe. Interpretar e producir

con propiedade, autonomía e creatividade mensaxes

que utilicen códigos artísticos, científicos e técnicos, co fin de enriquecer as súas posibilidades de comunicación e reflexionar sobre os procesos 

inplicados no seu uso.

Obter e seleccionar información utilizando as fontes nas que habitualmente se atopa disponible, tratala de forma autónoma e crítica, cunha finalidade previamente establecida, e transmitila aos demais de maneira organizada



e intelixente.

Elaborar estratexias de identificación e resolución de problemas nos diversos

campos

procedementos 

intuitivos

coñecemento e

razoamento

reflexionando sobre o proceso seguido.

experiencia,

lóxico,

mediante

contrastándoas

Formarse unha imaxe adecuada de si mesmos, das súas posibilidades e

características e desenvolver actividades de forma autónoma e equilibrada, 

valorando o esforzo e a superación de dificultades. Coñecer as crenzas, actitudes e valores básicos da nosa tradición e patrimonio cultural, valoralos criticamente e elixir aquelas opcións que



mellor favorezan o seu desenvolvemento integral e persoal.

Coñecer e apreciar o patrimonio natural e cultural e contribuír activamente á súa conservación e mellora, entender a diversidade lingüística e cultural como un dereito dos pobos e dos individuos á súa identidade, e desenvolver unha actitude de interese e respecto de cara ao exercicio

 

deste dereito. Coñecer

situación

diglósica

ocasionaron estes feitos e

Galiza,

causas

históricas

a repercusión social neste momento.

Actitude crítica ante os prexuízos cara á nosa lingua. Recoñecer as interferencias lingüísticas entre galego e outras linguas do currrículo,



adquirir un estándar sobre a base lingüística do alumno.

para

Identificar os diferentes elementos que interveñen no acto comunicativo. Respectar as



que

seseo).

persoas que falen dun xeito diferente (i.e. con gheada,

Coñecer e utilizar os diferentes procedementos que nos permitan obter información:

enciclopedia, dicionarios, medios de comunicación, e, ao

mesmo tempo, adquirir as técnicas de traballo intelectual máis básicas. 143

  

Coñecemento dos principios fonéticos e fonolóxicos básicos. Ortografía: uso correcto das grafías,

b, v, x, s...

tiles, signos de

interrogación e admiración.

e na semántica (relacións semánticas). Adquirir un certo dominio da análise morfolóxica. Introdución á análise sintáctica: Análise  

da cláusula

simple, complexa e composta. Ler e comprender os libros de lectura recomendados polo departamento.

Adquisición de valores sociais a través da lingua: saber participar nos diálogos, cedendo o turno de réplica ao interlocutor.

Contidos: Contidos comúns: -

Lectura comprensiva, análise e comentario de textos de natureza diversa e cun nivel de dificultade adaptado aos obxectivos propios da etapa postobrigatoria.

Produción de textos orais e escritos respectuosos coas regras de coherencia,

cohesión,

adecuación,

presentación

corrección

ortográfica que faciltan a comunicación lingüística. -

Elaboración de exposicións orais e composicións escritas realizadas de

xeito

documentado

cun

vocabulario

rigoroso

que

proporcionen ao alumnado os rudimentos do discurso científico. -

Aplicación

respecto

polas

normas

básicas

que

rexen

lle o

intercambio e a interacción comunicativa. -

Busca,

obtención,

selección

integración

información

procedente de fontes bibliográficas e audiovisuais proporcionadas polas bibliotecas e polas tecnoloxías da información. -

Valoración da nosa lingua como elemento de identidade colectiva e consideración positiva do esforzo e o compromiso individual a prol da normalización lingüística.

Interese

pola

literatura

como

manifestación

artística

ser 144

humano, como fonte de formación permanente e de satisfacción persoal. Reflexión e análise de obras e fragmentos de diversos períodos literarios. 1º) Lingua e

texto

Reflexión e comprensión dos principais conceptos de lingüística xeral

que teñen que ver coa cumunicación e a linguaxe: comunicación, linguaxe, lingua, unidades lingüísticas, signo lingüístico, funcionalidade lingüística e disciplinas lingüísticas. Reflexión sobre o concepto de rexistro lingüístico, os seus tipos e as

súas manifestacións lingüísticas. Aplicacioón ás producións propias dos coñecementos adquiridos. Análise do rexistro en producións alleas.

Recoñecemento da presentación e corrección ortográfica como dúas propiedades textuais que deben aplicar ás producións propias. Repaso de casos de ortografía dubidosa. Texto descritivo: intención comunicativa, estrutura formal e de contido e características lingüísticas. Substantivo e adxectivo: xénero e número, o grao do adxectivo, as

conxuncións comparativas.

Texto expositivo: intención comunicativa, estrutura formal e de contido e

características

lingüísticas.

Outras

palabras

adnominais

(artigo,

demostrativo, posesivo, cuantificadores e identificadores). Carcaterización e tipoloxía. Texto narrativo: intención comunicativa, estrutura formal e de contido e características lingüísticas. O verbo: a conxugación verbal regular e irregular. As perífrases verbais. O infinitivo conxugado. Descrición e usos. Texto argumentativo: intención comunicativa, estrutura formal,

e de

contido e carcaterísticas lingüísticas. Os conectores preposicións e conxuncións. Caracterización e tipoloxía. As locucións prepositivas. O adverbio: carcaterización e tipoloxía. As locucións adverbiais. Texto dialogado: intención comunicativa, estrutura formal e de contido, características

lingüísticas.

Funcións e usos.

pronomes:

carcaterización

tipos.

O fonema: fonemas vocálicos e fonemas consonánticos. O sistema 145

fonolóxico

galego.

alófonos.

sílaba.

trazos

suprasegmentais: o acento e entoación. Revisión das regras básicas de puntuación e dos grupos consonánticos.

acentuación.

Ortografía

Correspondencia entre sons e grafía:

introdución á fonética e fonoloxía. Regras básicas de acentuación e de puntuación. A acentuación nas combinacións vocálicas (ditongo, tritongo e hiato). Maiúsculas, abreviaturas, siglas e acrónimos. Propiedades do texto: adecuación, coherencia e cohesión. Morfoloxía:

clases

determinantes: numerais.

artigo,

palabras:

demostrativo,

substantivo:

palabras

posesivo,

formación

con

función

cuantificadores

xénero

número.-

de e O

adxectivo: formación do xénero e número. O grao. - O pronome persoal: formas e colcocación na cláusula.

- O verbo: verbos

regulares e irregulares. As perífrases verbais. - Os adverbios, as preposicións e conxuncións. Sintaxe:

cláusula

simple

complexa.

Funcións

sintácticas

cláusula. Cláusula complexa: coordinación e subordinación. Tipos de unidades coordinadas. Tipos de cláusulas subordinadas Léxico: - estrutura do léxico. A renovación léxica: formación de palabras e préstamos; léxico patrimonial e cultismos; as terminoloxías específicas. A competencia lexical: prácticas de enriquecemento do uso do léxico e da fraseoloxía. Formación de palabras: derivación e composición. -Identificación de voces patrimoniais e metonimia.

cultismos. -As relacións

semánticas: polisemia e

Obxectivos:     

Comprensión da situación lingüística en Galiza e no mundo. Análise dos comportamentos de uso e de rexistros lingüísticos na vida social. Uso da lingua en todos os contextos. Estimación positiva da lingua galega.

Actitude crítica ante os prexuízos lingüísticos. 146



Reflexión sobre a importancia da variante estándar da lingua.



Dominio oral e escrito da lingua. Metodoloxía:



Traballar os comentarios de texto.



Traballo en equipo.



Proporcionar situacións de debate.



Valorar obxectivamente as linguas.



Resumo do tema. Ao final do tema cada alumno coas súas anotacións debe elaborar un pequeno traballo.



O uso das TICS para a

procura de información e presentación de

traballos. Temporalización: 11 semanas 2º) A sociolingüística. 

-A formación da lingua galega: substrato e superestrato. O estrato latino: principais evolucións fonéticas do latín ao galego. Cultismos, semicultismos e palabras patrimoniais. Familias léxicas irregulares.



A lingua galega na Idade Media: características lingüísticas fundamentais. Contexto histórico e situación sociolingüística.



lingua

galega

nos

Séculos

Escuros:

características

fundamentais. Contexto histórico e situación sociolingüística. 

lingua

galega

Rexurdimento:

características

lingüísticas lingüísticas

fundamentais. Contexto histórico e situación sociolingüística. 

A diversidade lingüística no mundo e en Europa: unidade e diversidade lingüística. Multilingüismo e pluralismo.



- A diversidade lingüística no mundo e na Península Ibérica: linguas faladas na Península Ibérica. Territorios, usos e situación legal. O caso galego.

Obxectivos:  

Comprensión da situación lingüística en Galiza e no mundo.

Análise dos comportamentos de uso de rexistros lingüísticos na vida 147

  

social. Uso da lingua en todos os contextos. Estimación positiva da lingua galega.

Actitude crítica ante os prexuízos lingüísticos.

Reflexión sobre a importancia da variante estándar da lingua. Metodoloxía:

       

Traballamos os comentarios.

Elaboramos textos, cartas, avisos, notas... Análise de textos diversos: prensa, literatura, xurídicos... Realización de debates.

Análise de palabras e cláusulas: análise morfolóxica, sintáctica e semántica.

Manipulamos textos para corrixir ortograficamente.

Realizamos moitos exercicios prácticos sobre cada un dos temas estudados.

Uso das TICS para a búsqueda de información e presentación de traballos.

Temporalización: 

Total: 11 semanas. 3º A literatura Contidos: -

literatura

texto

literario.

Xéneros

recursos

formais.

Introdución á cronoloxía xeral da historia da literatura galega. -

A literatura medieval: a lírica profana (cantiga de amor, de amigo e de escarnio) e a lírica relixiosa (as cantigas de Santa María). Caracterización, lectura e comentario. A prosa medieval.

A literatura nos Séculos Escuros e na Ilustración: literatura popular e culta. Caracterización, lectura e comentario.

A literatura no século XIX: o Prerrexurdimento. O Rexurdimento. 148

Rosalía de Castro, Curros Enríquez e Eduardo Pondal. Outros autores coetáneos. Obxectivos: 

Mellora das técnicas de procura de información en

soportes tradicionais

e novos (redes informáticas, CD Rom, Internet, bases de datos, etc).     

Técnicas

ortográficos.

tratamento

informático

textos:

uso

dos

correctores

O uso do dicionario e outras fontes de consulta do léxico.Uso dos dicionarios especializados (de sinónimos, antónimos, dúbidas, refráns, etc.). Comparación, glosa e reelaboración de textos.

Exposición e debate de temas de actualidade.

Análise (lectura e anotacións) e síntese (esquematización e resumo) de textos.

Obxectivos:

   

Coñecemento e uso de novas técnicas de adquisición de información. Elaboración de esquemas e resumos. Elaboración de escritos persoais: cartas... Adquisición dos principais recursos tipolóxicos. Temporalización: 11 semanas

Metodoloxía:    

Lectura e comentario de textos (literarios). Elaboración de textos poéticos, dramáticos e narrativos. Explicación e estudo de cada

un dos temas anteriores.

Temporalización: 12 semanas (Aínda que o ideal é combinar de literatura cos de lingua).

Teoría + práctica ao

os temas

50%. Ás explicacións

teóricas sobre un tema débeselles acompañar a elaboración de exercicios     

prácticos sobre o mesmo. Lectura, recitado e dramatización de textos literarios. Elaboración de textos narrativos, teatrais e poéticos. Comentario de textos creados polos propios alumnos. Resumo e síntese de textos.

Elaboración dun pequeno xornal de aula. 149

   

Comentario de textos literarios. Manipulación de textos (supresión, ampliación, corrección..). Realización de exercicios prácticos de cada tema, especialmente de morfoloxía e sintaxe.

O uso das TICS para a búsqueda de información e presentación de

traballos.    

Realización de debates.

Explicación teórica dos temas que os alumnos deben respoder recollendo as ideas fundamentais expostas polo profesor.

Traballamos os comentarios destes textos e

as especificidades dos

mesmos.

O curso consta de clases prácticas e clases teóricas. As clases teóricas consisten na explicación dos diferentes temas que compoñen o programa da materia.

Nas clases prácticas exercítanse as destrezas requiridas nos

obxectivos da materia e danse orientacións precisas para as probas de   

avaliación. Traballamos

en equipo.

Proporcionamos situacións de debate. Valoramos obxectivamente as linguas. Realizamos resumos do tema.

     

Avaliaranse

todas

intervencións...

aportacións

alumno:

traballo

Examinaranse da materia estudada. Os exercicios deberían cunha periodización máxima de cinco semanas. Así mesmo deben dar conta

aula,

realizarse

mediante exame da lectura, obrigatoria, dos

libros proposros polo Seminario. Realizarán

traballos

específicos

determinados

temas

con

carácter

obrigatorio. Valorarase especialmente a calidade (oral/escrita) da lingua. Na avaliación da lingua oral daráselles prioridade ás actitudes e á práctica diaria na



aula.

Propiciar a autonomía da aprendizaxe. Fomentar a resolución de problemas.

Individualización da aprendizaxe. 150

Contidos mínimos esixibles: 1.

Lingua

sociedade.

comunicación:

elementos.

linguaxe. O signo lingüístico. A dobre articulación da linguaxe.

Funcións

2. Dominio da lectura e da exposición oral. Uso da lingua (oral e

escrita) con corrección fonética e ortográfica.

3. Análise morfolóxica. Dominio das clases de palabras. 4. Análise sintáctica da frase e cláusula (simple, complexa e composta). 5. Uso das técnicas de traballo científico. 6. Léxico: formación de palabras. Relacións semánticas. Dominio do léxico dos campos semánticos estudados. A estrutura da palabra. 7. Literatura. Coñecemento da literatura galega dos séculos XIII ao XIX

inclusive.

Caracterización

dos autores e

xéneros literarios máis

significativos. Comentario de texto. Interpretar textos e obras literarias e emitir xuízos fundados sobre aspectos formais e temáticos. 8. Lectura obrigatoria

dos libros propostos polo Departamento.

9. Ortografía: dominio das regras ortográficas.

10. Capacidade de desenvolver calquera tema oralmente ou por escrito axeitándoo ás necesidades do contexto. 11. Dominio da análise de comentario de texto literario. 12.

Diferenciar

variedades

lingua

(xeográficas

sociais).

Identificar as interferencias lingüísticas entre galego e castelán en todos os planos da lingua. 13.

Coñecer

mecanismos

renovación

léxica

utilizar

correctamente as palabras patrimoniais, os cultismos, os semicultismos e as terminoloxías específicas. 14 Diferenciación e análise dos distintos tipos de textos (narrativos, descritivos, expositivos, argumentativos etc.) Criterios de avaliación: a. Interpretar diferentes tipos de discursos orais, escritos 151

e audiovisuais e a situación en que se desenvolven, captando o sentido global e a intención do discurso, a mensaxe e as súas ideas principais e secundarias.

(Con este criterio preténdese avaliar a capacidade do alumnado para comprender e valorar

textos de

distinta natureza, recollendo as ideas fundamentais en resumos, esquemas ou mapas conceptuais).

b. Participar normas

interaccións

establecidas

planificadas,

orais

realizar

relacionadas

con

acordo

coas

producións

algún

orais

contido

currículo ou tema da actualidade e usando recursos audiovisuais,

bibliográficos

das

tecnoloxías

información e comunicación. (Avaliarase a capacidade do alumno para participar de forma activa, autónoma e con eficacia comunicativa en interaccións orais). c. Elaborar

composicións

escritas

planificadas

sobre

temas da actualidade ou curriculares, adecuadas á situación

intención

comunicativa.

(Trátase

verificar a capacidade do alumno para comunicarse por escrito de forma planificada).

d. Caracterizar e identificar diferentes tipos de textos orais, escritos e audiovisuais procedentes de diversos contextos. (Valórase a capacidade para identificar o tema,

estrutura

formal

informativa

nivel

adecuación). e. Dominar as unidades e categorías léxicas mediante a análise morfolóxica das mesmas. (Trátase de verificar o coñecemento formal e a capacidade de reflexión f.

sobre a lingua. Utilizar sitematicamente os coñecementos lingüísticos para comprender e analizar textos alleos de distintos ámbitos

sociais.

(Con

este

criterio

trátase

comprobar se o alumnado é quen de transferir

de e

aplicar de xeito reflexivo os coñecementos adquiridos).

g. Coñecer e utilizar un caudal léxico (palabras, frases 152

feitas, combinacións, fórmulas sociais ou elementos discursivos) apropiado e amplo. (Este criterio servirá para comprobar a adquisición dun léxico receptivo que permita mellorar e ampliar a comprensión de textos de distinto tipo e grao de complexidade).

h. Diferenciar variedades internas da lingua e identificar as interferencias lingüísticas e desviacións da norma

i). Valorar a lingua galega e ser quen de identificar

os prexuízos e estereotipos que están ligados a ela. (Preténdese verificar se o alumnado é consciente da situación lingüística actual e da súa problemática).

Coñecer as causas históricas da situación actual dos usos lingúísticos en Galiza e valorala con espírito crítico e reflexivo. (Preténdese comprobar se o entende a lingua como un fenómeno diacrónico). l).

Coñecer

historia

literatura

alumnado social galega:

etapas,

movementos, autores e obras. (Trátase de comprobar que o alumnado coñece as claves da nosa historia literaria). m).

Ler,

analizar

comentar

obras

fragmentos

significativos da historia da literatura galega. (Preténdese que o alumnado sexa quen de ler, interpretar, analizar e valorar

con

espírito

crítico

textos

obras

literarias

utilizando coñecementos históricos e de análise de textos literarios. n). Todo alumno debe observar unha actitude e un comportamento

adecuados na aula; a conduta disruptiva

reiterada durante pode

ser

motivo

o tempo e unha actitude negativa para

unha

avaliación

negativa,

suspensa, á marxe das cualificacións que obteña nos exames e probas de aula. Se un alumno presenta un

grave,

mal comportamento,

mais puntual, na aula, poderá restárselle 2

puntos na avaliación. 153

Se un alumno

é sorprendido polo profesor copiando

ou intentando copiar nun exame a nota que se lle porá será a mínima na avaliación: cero puntos (0)

ñ). Premiarase a boa presentación e a omisión de faltas de

ortografía

cun

mínimo

exercicios que logren o aprobado.

0.5

puntos

nos

ADEMAIS, TAMÉN DENTRO DOS CRITERIOS DE AVALIACIÓN:

1. Utilizar a lingua oralmente e por escrito, de forma máis axeitada posible á situación comunicativa. 2. Coñecer a realidade lingüística de Galiza, a evolución histórica e

comprender criticamente as circunstancias que condicionaron o seu uso. 3. Saber sintetizar e construír un texto.

4. Integrar os vínculos que se establecen entre a persoa, o territorio, a

cultura e a lingua.

5. Identificar o xénero ao que pertence un texto literario. Coñecer así mesmo os elementos estruturais básicos de cada xénero. 6. Localizar nos textos literarios a voz narradora, personaxes, historia, ambiente, espazo e tempo. 7. Identificar os fenómenos de contacto da lingua galega con outras linguas, fundamentalmente co español. Ter unha nota mínima de 3 puntos ( Ou o 30% da nota establecida polo profesor nunha proba determinada) en calquera dos exames da avaliación. 8. Coñecer características

as etapas da historia da literatura galega, as principais de

especialmente ata o

cada

etapa

s. XX.

autores

obras

máis

importantes,

9. Expoñer oralmente as propias ideas sobre un tema de interese xeral. 10. Descontarase 0.25 ptos. por cada

tipo de falta de ortografía grave,

castelanismos (ortográficos, léxicos, semánticos, morfolóloxicos, sintácticos) 11. Dominio da análise morfolóxica e sintáctica (cláusula simple). 154

12. Producir textos escritos de diferente tipoloxía (narrativa, descritiva, expositiva, argumentativa, etc.). 13. Integrar informacións escritas procedentes de textos diversos

referidos a un mesmo tema.

14. Recoñecer e valorar a historia do galego. 15. Identificar as principais variantes xeográficas do galego, e integralas nun estándar global da lingua. 16. Consultar diferentes fontes de información, lingüísticas e non lingüísticas, co obxecto de realizar traballos de investigación adecuados ao seu nivel.

17. 18.

Analizar e producir textos publicitarios. Comentar textos literarios con fluidez.

19. Comprobar que coñece a estrutura organizativa dun texto: parágrafos, oracións, palabras. 20. Verificar o dominio teórico dos temas estudados. 21. Constatar que son capaces de analizar morfolóxica e sintacticamente frases e cláusulas. 22. Constatar que leron e comprenderon as obras obrigatoria establecidas polo departamento.

de lectura

23. O mal comportamento do alumno, de obra ou palabra, reiterado durante o tempo, así como unha mala actitude, supón suspender a avaliación, independentemente das cualificacións dos exames. Se o alumno puntualmente ten un comportamento que supoña falta grave, o

profesor

poderá restarlle 2 puntos á hora de cualificar o alumno na avaliación. 

Se o profesor sorprende o alumno copiando ou intentando copiar nun exame, polos medios ou soportes que foren, automaticamente suspenderá a avaliación, coa nota mínima no Bach. Cero puntos será a nota. Advertimos que con esta nota de 0 ( cero) non se poderá facer ningunha nota media e o alumno terá que realizar un exame final na materia.

24. Se un alumno/a ao longo do curso mostra unhas claras deficiencias na lingua oral,

terá que realizar un exame extraordinario 155

(individual) oral no mes de xuño; en caso de non superar a proba, a nota da materia será de suspenso, independentemente da nota obtida nas distintas avaliacións anteriores.

25. En cada un dos exames parciais realizados durante o período

escolar de cada avaliación ( Os que o profesor determine, dous ou tres)

terá

que

alcanzar

como

mínimo

30%

nota

para

contabilizarse na suma total final desa avaliación. De non alcanzar como mínimo o

30%

cualificación na avaliación

nun exame,

automaticamente

respectiva é de suspenso, coa puntuación

obtida no exame con menor nota ( Nunha proba de

dez puntos

obter menos de tres puntos de nota xa supón polo tanto o suspenso na avaliación do alumno). 26.

Non haberá exame de recuperación da avaliación suspensa. Na

seguinte avaliación entrarán os contidos aprendizaxe da lingua é progersiva.

da anterior, xa que a

Os libros de lectura obrigatoria serán materia de avaliación tanto nas probas de xuño como de setembro. Se

o alumno non demostra que

non leu os libros poráselle a nota mínima na avaliación, cero puntos. Non se contarán as cualificacións obtidas nos outros exames da avaliación.

Procedementos e instrumentos de avaliación 

Avaliaranse

todas

aportacións

intervencións, exercicios, traballos,…  

alumno:

traballo

aula,

e como xa dixemos o seu

comportamento. Examinaranse da materia estudada. Os exercicios deben realizarse cunha periodización máxima de cinco semanas. Así mesmo deben dar conta,

mediante exame, da lectura dos libros

propostos polo departamento, dous obrigatorios por avaliación.

así non for, non se terán en conta as restantes notas da avaliación. Polo tanto, non demostrar no exame a lectura das obras suspender a(s) 

avaliación(s)

ou o curso en xuño

supón

ou en setembro

coa nota mínima que se pode pór neste nivel : cero puntos.

Realizarán traballos específicos de determinados temas con carácter 156

 

obrigatorio. Valorarase especialmente a calidade (oral/escrita) da lingua. Na avaliación da lingua oral daráselles prioridade ás actitudes e á práctica diaria na

aula. O alumno/a que non demostre un dominio

oral de acordo ao nivel esixible en 1º suspender

a avaliación.

Avaliacións: 3

bacharelato, poderá

avaliacións.

Sistema de cualificación O sistema de cualificación

anterior.

concreta o exposto no parágrafo

Os exames constarán de preguntas sobre a comprensión lectora, a

expresión escrita, a lingua e literatura (de carácter teórico-práctico) e dunha proba oral e/ou comentario de texto. O profesor/a determinará a puntuación de cada pregunta e/ou a porcentaxe da nota no exame, por escrito.

propio

Isto implica que un exame pode realizarse por

partes e en días distintos. Toda a materia explicada na aula será obxecto de avaliación, así como a que se lle mande preparar ao alumno pola súa conta. Cada unha das preguntas do exame poderá estar

composta polas

partes que o profesor estimar. O exame determinará a puntuación de cada parte. Como sabemos a nota máxima na avaliación é de dez puntos.

Ademais  

Avaliaranse

todas

intervencións...

aportacións

alumno:

traballo

aula,

Examinaranse da materia estudada. Os exercicios deben realizarse cunha periodización máximade cinco semanas. Así mesmo deben dar conta



mediante exame da lectura dos libros establecidos polo Realizarán

traballos

específicos

determinados

deparatamento.

temas

con

carácter 157

obrigatorio.



Valorarase especialmente a calidade (oral/escrita) da lingua. Metodoloxía didáctica:



As explicación dos temas e a realización de exercicios prácticos deben darse en proporcións similares.



Lectura, recitado e dramatización de textos literarios.



Elaboración de textos narrativos, teatrais e poéticos.



Comentario de textos literarios.



Resumo e síntese de textos.



Elaboración dun pequeno xornal de aula.



Análise de textos: parágrafos, oracións, palabras, conectores textuais.



Realización de exercicios prácticos de cada tema, especialmente de morfoloxía e sintaxe e de comentario de textos.



Realización de debates.



Á explicación teórica dos temas

os alumnos deben responder recollendo

as ideas fundamentais expostas polo profesor.

Libros de lectura: (Dous obrigatorios por avaliación segundo o profesor determine)

Poderá ofrecérselles aos

a maoires para subir nota.

alumnos

a posibilidade de ler un libro

Poden ser estes títulos ou

pódense incorpoar

outros ao longo do curso para poder ler uns ou outros segundo o profesor decida. Cabana, Darío Xoán: Galván en Saor (Xerais) Castelao, Daniel: Os dous de sempre (Galaxia) Aneiros, Rosa:

Resistencia (Xerais)

Casares, Carlos: O sol do verán

(Galaxia

Fernández Ferreiro, Xosé: A cidade das chuvias (Xerais) Caneiro, Xosé Carlos: A máscara de Ulises (Galaxia) Alcalá, Xavier: A nosa cinza (Galaxia) Moure, Teresa: G.

A xeira das árbores

Reigosa, Carlos:Pepa

Loba (Xerais)

Marcos Calveiro: Settecento (Xerais)

158

Materiais e recursos didácticos:      

Dicionarios Prensa escrita.

Obras literarias.

Libros de texto e exercicios. Magnetófono.

Vídeo e televisión, radio e ordenador. Temas transversais: 1. Educación para a saúde e a calidade de vida. Estudar a resposta

axeitada que o alumno debe dar ante temas como a droga, alcol, etc. Debemos procurar libros de lectura axeitados para abordar estes temas. 2. Educación ambiental. O alumno debe comprender a importancia deste

tema nunha sociedade como a actual na que hai lixo por tadas as partes, incendios,..., e o nivel de contaminación é moi alto.

3. Educación para a paz. O alumno debe comprender que significa a paz, para iso podémonos valer de noticias, reportaxes ou comentarios

de actos

violentos concretos para estudar o tema. 4. Educación para a igualdade.Lograr entre os alumnos o respecto

por

todos, especialmente por aqueles que son diferentes. Pero, dun xeito concreto o alumno debe aprender a respectar o compañeiro que ten ao lado, pois a abstracción non serve para nada. 5. Educación do consumidor. Aprender a vivir en saúde leva consigo respectarse a si mesmos e renunciar a todo aquilo que prexudique a saúde. 6. Educación para o lecer. Aprender a xogar en deportes colectivos, descubrir a importancia que teñen os compañeiros nestes xogos colectivos. A harmonía é necesaria entre todos para lograr os fins perseguidos. 7. Educación para uso non sexista da lingua. Detectar trazos sexistas da lingua e resolver mediante formas adecuadas. 8. Educación na sexualidade e na saúde. Aprender a vivir a propia

sexualidade respectando a dos demais, e a utilizar unha linguaxe adecuada e respectuosa. 159

9. Educación vial. Analizar criticamente as mensaxes verbais e icónicas de propaganda e publicidade directamente relacionada con vehículos. Actividades complementarias: 

Presenciar representacións teatrais.



Asistir a conferencias onde se expoñan temas de interese.



Participación en concursos literarios.



Excursións para

coñecer lugares e museos ( Ex.Casa-museo de Rosalía,

de Otero Pedrayo, roteiro literario en Ourense…)



Participar na recollida de contos, lendas, refráns, etc., da comarca..



de tradición oral

Colaboración na redacción da revista do centro. Medidas e atención á diversidade: Só se farán aquelas que se consideren necesarias ( Por exemplo probas

orais a alumnos con dislexia que complementen os exames escritos) aínda que en 1º de bacharelato non é probable que existan alumnos con

necesidades educativas especiais. Para aqueles que teñan outro tipo de dificultade (xordos, etc.) o departamento

tomará as medidas necesarias,

contando cos recursos dos que o Instituto dispoña, para axudar a solucionar as difcultades. Procedementos para avaliar a aplicación da programación O

departamento

dedicará

desenvolvemento do curso. reunión

unha

Para tratar

reunión

semanal

para

avaliar

o punto concreto que nos ocupa esta

deberá realizarse na primeira semana do mes respectivo. Analizarase

o grao de cumprimento dos prazos e temporalización de temas e as causas que o dificulten: capacitación académica dos alumnos, grao de atención na aula, comportamento, homoxeneidade ou diversidade do grupo á hora de realización de tarefas encomendadas. Atención aos alumnos repetidores. O profesor prestará especial atención na aula, individualizada se for preciso con exercicios específicos, ao alumnado repetidor, e tamén ao estranxeiro ou procedente doutra comunidade de de España para que a súa integración lingüística sexa real. 160

2º de Bacharelato Profesora: Hortensia Arcos Fernández. Obxectivos xerais do curso: (Decreto 126/2008, de 19 de xuño, DOG, nº 120, de 23 de xuño de 2008) Comprender o contido global e particular dos discursos orais, escritos e audiovisuais procedentes de diversos contextos comunicativos da vida social. Expresar por escrito e oralmente o contido dunha mensaxe

axustando o discurso ás diferentes situacións comunicativas.

Desenvolver as principais técnicas de comunicación e aprendizaxe 161

relativas á comprensión e á produción que se

empregan durante a interacción

oral. Identificar

diversos

tipos

audiovisuais e reflexionar sobre a súa estrutura.

textos

orais,

escritos

Interpretar e valorar criticamente a información e as mensaxes

que emanan dos distintos discursos e utilizar con autonomía e espírito crítico as novas tecnoloxías da información e da comunicación. 

Utilizar a lingua galega, oralmente e por escrito, como instrumento para a

comunicación interpersoal e para a comprensión, análise e organización de 

feitos e saberes de calquera tipo. Utilizar a

lingua galega

para a comprensión, e para a elaboración, de

informacións orais e escritas, atendendo ás características formais de cada  

unha delas.

Coñecer a realidade sociolingüística do noso país.

Dominio da análise morfosintáctica, léxico-semántico e textual, e

das

condicións de produción e recepción de mensaxes no contexto social de comunicación, co fin de desenvolver a capacidade para regular as propias  

producións lingüísticas. Uso da lingua para a comprensión e elaboración de informacións orais e escritas, atendendo ás características formais

Analizar as linguaxes específicas dos medios de comunicación e utilizar as



de cada unha delas.

seccións

producións.

programas

galego

para

mellorar

propias

Valorar as variedades xeográficas do galego con vistas á aprendizaxe da lingua nos planos fonético-fonolóxico, morfosintáctico, léxico-semántico e textual.

Valorar

variedades

xeográficas

galego

con

aprendizaxe da lingua estándar libre de interferencias e prexuízos.

vistas

Aplicar os principios fundamentais da gramática galega, recoñecendo as distintas unidades

da lingua, e as súas posibles combinacións, no plano

fónico-fonolóxico, morfosintáctico, léxico-semántico e textual. Recoñecer os elementos temáticos, estruturais e expresivos que caracterizan un texto literario, así como as principais obras, autores

e períodos máis

significativos da literatura galega desde o comezo do século XX ata a actualidade

162



Recoñecer e identificar as categorías morfolóxicas (xénero, número, persoa, grao, tempo, modo, caso...) e as unidades léxicas (artigo, substantivo, pronome, adxectivo, verbo, adverbio...). Así mesmo debe adquirir o alumno dominio práctico básico na lexicografía (composición, derivación, familias léxicas...) e na semántica (relacións semánticas). Adquirir un certo dominio da análise morfolóxica. Dominio da análise sintáctica: Análise

   

da cláusula

simple, complexa e composta.

Ler e comprender os libros de lectura recomendados polo departamento.

Adquisición de valores sociais a través da lingua: saber participar nos diálogos, cedendo o turno de réplica ao interlocutor. Coñecer a historia externa da lingua galega.

Dominio da análise morfosintáctica, léxico-semántico e textual, e

das

condicións de producións e recepción de mensaxes no contexto social de comunicación, co fin de desenvolver a capacidade para regular as propias  

producións lingüísticas.

Uso da lingua para a comprensión e elaboración de informacións orais e escritas, atendendo ás características formais

Analizar as linguaxes específicas dos medios de comunicación e utilizar as



de cada unha delas.

seccións

producións.

programas

galego

para

mellorar

propias

Valorar as variedades xeográficas do galego con vistas á aprendizaxe da lingua nos planos fonético-fonolóxico, morfosintáctico, léxico-semántico e textual.

Valorar

variedades

xeográficas

galego

con

vistas

aprendizaxe da lingua estándar libre de interferencias e prexuízos. Aplicar os principios fundamentais da gramática galega, recoñecendo as distintas unidades da lingua, e as   

súas posibles combinacións, no plano fónico-

fonolóxico, morfosintáctico, léxico-semántico e textual. Estudo da semántica. Estudo da sintaxe: Cláusula simple, complexa e composta. Ortografía: uso correcto das grafías, b, v, x, s... tiles,til diacrítico

signos

de interrogación e admiración.- Recoñecer e identificar as categorías morfolóxicas (xénero, número, persoa, grao, tempo, modo, caso...) e as unidades

adverbio...).

léxicas Así

(artigo,

mesmo

substantivo,

debe

adquirir

pronome,

dominio

adxectivo,

práctico

verbo,

básico

lexicografía (composición, derivación, familias léxicas...) e na semántica 163

(relacións semánticas). Adquirir un certo dominio da análise morfolóxica. Análise sintáctica da cláusula simple, complexa e composta.



Adquisición de valores sociais a través da lingua: saber participar nos diálogos, cedendo o turno de réplica ao interlocutor.

Contidos: 1º) Lingua e texto 

Propiedades

texto:

coherencia

cohesión.

Análise

procedementos lingüísticos básicos e aplicación ás propias producións. A progresión temática.  

A fonética e a fonoloxía. Descrición de fonemas.

As variedades dialectais. Bloques e áreas dialectais. Principais trazos fonéticos, morfolóxicos e sintácticos. O texto dialectal.



Estrutura e formación morfolóxica.

 

de palabras. Tipos

de morfemas

e análise

Sintaxe: unidades e funcións sintácticas. Análise sintáctica. Semántica: campos semánticos. As relacións e os cambios semánticos. Definición de palabras.



O fonema: fonemas vocálicos e fonemas consonánticos. O sistema

fonolóxico do galego. Os alófonos. A sílaba. Os trazos suprasegmentais: o acento e entoación. 

Revisión das regras básicas de puntuación e dos

grupos

consonánticos.

Correspondencia

acentuación. entre

sons

Ortografía e

grafía:

Morfoloxía: artigo,

clases de palabras: - Palabras con función de determinante:

demostrativo,

posesivo,

cuantificadores

numerais.

substantivo: formación do xénero e número.- O adxectivo: formación do xénero e número

e grao. - O pronome persoal: formas e colcocación

na frase. - O verbo: verbos regulares e irregulares. As perífrases verbais. - Os adverbios, as preposicións e conxuncións. 

Sintaxe: A cláusula simple e complexa. Funcións sintácticas na caláusula e na oración. Oración composta: coordinación e subordinación. Tipos de 164

oracións coordinadas. Tipos de caláusulas subordinadas. 

Léxico: Estrutura do léxico. A renovación léxica: formación de palabras e préstamos; léxico patrimonial e cultismos; as terminoloxías específicas. A competencia lexical: prácticas de enriquecemento do uso do léxico e da fraseoloxía.

parasíntese.

Formación

Identificación

semicultismos.

palabras: voces

relacións

derivación

patrimoniais

semánticas:

composición

polisemia

cultismos

metonimia.

Propiedades do texto procedemntos de adecuación (intención, relación emisor-receptor,...), coherencia (progresión da información, tema, rema...) e cohesión (elipse, sinónimos...). conectores;

características.

signos

Estrutura do texto: marcadores e

puntuación.

Tipos

textos:

súas

Obxectivos:     

Comprensión da situación lingüística en Galiza e no mundo. Análise dos comportamentos de uso de rexistros lingüísticos na vida social. Uso da lingua en todos os contextos. Estimación positiva da lingua galega.

Actitude crítica ante os prexuízos lingüísticos. Reflexión sobre a importancia da variante estándar da lingua.

Metodoloxía:       

Traballar os comentarios de texto. As clases alternarán entre un 50% de práctica e Traballo en equipo.

outro 50% de teoría.

Proporcionar situacións de debate. Valorar obxectivamente as diferentes linguas. Resumo do tema. Ao final do tema cada alumno pequeno traballo-resumo do exposto.

debe elaborar un

Formular as diferentes actividades con grao de complexidade

Temporalización: 15 semanas 165

2º) A sociolingüística      

As funcións sociais da lingua. Conflito e diglosia. Estereotipos e prexuízos lingüísticos: a súa repercusión nos usos.

Historia da normativización: a construción da variedade estándar. Interferencias e desviacións da norma.

Linguas minorizadas e linguas minoritarias. O galego: lingua en vías de normalización.

O galego no 1º terzo do século XX: características lingüísticas fundamentais. Contexto histórico e situación sociolingüística. O galego dende

1936 a 1975: características lingüísticas fundamentais.

Contexto histórico e situación sociolingüística

O galego de finais do século XX e principios do XXI: características

lingüísticas fundamentais. Contexto histórico e situación sociolingüística Metodoloxía:         

Explicación teórica de cada tema. Traballamos os comentarios. Elaboramos textos, cartas, avisos, notas...

Análise de textos diversos: xornalísticos, literarios, xurídicos... Realización de debates. Análise de palabras, frases ecláusulas: análise morfolóxica, sintáctica e semántica. Manipulamos textos para corrixir ortograficamente. Realizamos estudiados.

moitos

exercicios

prácticos

sobre

cada

dos

temas

Temporalización : 4 semanas

3º A literatura:



A literatura

do primeiro terzo do século XX.

A poesía das Irmandades e a poesía de vangarda. 166

 



A prosa: as Irmandades

e o Grupo Nós (narrativa, ensaio e xornalismo).

O teatro: Irmandades, Vangardas e o Grupo Nós. - A literatura entre 1936 e 1976: A poesía: a Xeración de

1936,

a Promoción de Enlace e a Xertación

das Festas Minervais. A poesía do exilio.  

A prosa: os renovadores da prosa: Fole, Blanco Amor, Cunqueiro e Neira Vilas. A Nova Narrativa Galega. A prosa do exilio.

O teatro galego entre 1936 e 1976: A Xeración dos 50 e o Grupo de Ribadavia. O teatro do exilio. -

   

A literatura de fins do século XX e comezos do XXI: Poesía: Temas e autoras e autores dos 80 e dos 90. Poetas e

tendencias actuais máis relevantes.

Prosa: temas e autoras e autores dos 80 e dos 90. Prosistas e tendencias actuais máis relevantes. Teatro: o teatro dos 80 e dos 90. Dramaturgos, tendencias e compañías actuais máis relevantes.

Lectura, análise e comentario de textos significativos, polo menos dunha obra completa de cada un dos períodos literarios referidos. Obxectivos:

  

Coñecemento e uso de novas técnicas de adquisición de información. Apreciar e valorar a corrección e precisión formal como unha condición para que a comunicación funcione de maneira óptima. Adquirir un corpus léxico importante, adecuado á intención e á situación comuicativa, almacenable a longo prazo, de fácil acceso e formalmente



correcto. Coñecer as características das como



correntes,

xéneros,

principais etapas da literatura galega así autoras

autores

obras

máis

representativas utilizando fontes bibliográficas axeitadas para o seu estudo. Ler, comprender,

analizar e xulgar con criterio obras e fragmentos

representativos das diferentes épocas da literatura galega en tanto que 167



expresión de determinadas circunstancias sociohistóricas. Concienciarse de que unha lectura crítica e de calidade mellora a competencia comunicativa, xa que posibilita a formación, a información e

   

o pracer.

Elaboración de esquemas e resumos.

Elaboración de escritos persoais: cartas, instancias... Adquisición dos principais recursos tipolóxicos. Metodoloxía

 

Modelos para a análise e comentario de textos literarios. Técnicas de procura de información en

soportes tradicionais e novos

(redes informáticas, CD Rom, Internet, bases de datos, etc).

Técnicas de

tratamento informático de textos: uso dos correctores ortográficos. uso      

dicionario

outras

fontes

consulta

léxico.Uso

dos

dicionarios especializados (de sinónimos, antónimos, dúbidas, refráns, etc.). Comparación, glosa e reelaboración de textos. Exposición e debate de temas de actualidade.

Análise (lectura e anotacións) e síntese (esquematización e resumo) de textos.

A redacción: técnicas auxiliares para a comprensión e a creación de diferentes tipos de textos. Gravación de conversas e transcrición. Elaboración de esquemas e resumos. Elaboración de cartas persoais e instancias. 

Lectura obrigatoria dos libros propostos polo departamento.

Temporalización: 15 semanas. (N.B.

este é un tema que se debe ir

practicando ao longo do curso, nese senso se debe contemplar a nosa temporalización).

Contidos mínimos: 1. Lingua e sociedade. Historia externa da lingua galega dos s. XX e 168

XXI. A normalización lingüística: a diversidade plurilingüe e pluricultural de España. Bilngüismo e diglosia. Análise da presencia do galego nos medios de

comunicación.

Desagregamento

segundo

temario

remitido

Seminario Permanente para o exame de selectividade.

polo

2. Dominio da lectura e da exposición oral. Uso da lingua (oral e escrita)

con corrección fonética e ortográfica.

3. Análise morfolóxica. Dominio das clases de palabras. 4. Análise sintáctica da frase , cláusula (simple, complexa e composta) e oración. 5. Uso das técnicas de traballo científico. 6. Léxico: formación de palabras. Relacións semánticas. Dominio do léxico

dos campos semánticos estudados. A estrutura da palabra.

7. Literatura. Coñecemento da literatura galega dos séculos XX e XXI . Caracterización

dos

autores

xéneros

literarios

máis

significativos.

Comentario de texto. Interpretar textos e obras literarias e emitir xuízos fundados sobre aspectos formais e temáticos. 8. Lectura obrigatoria dos libros establecidos

polo Departamento.

9. Ortografía: dominio das regras ortográficas. 10. Capacidade de desenvolver calquera tema oralmente ou por escrito

axeitándoo ás necesidades do contexto.

11. Dominio da análise de comentario de texto literario. 12. Diferenciar as variedades da lingua (xeográficas e sociais). Identificar as interferencias lingüísticas entre galego e castelán. 13. Coñecer os mecanismos de renovación léxica e utilizar correctamente as palabras

patrimoniais,

específicas.

cultismos,

semicultismos

terminoloxías

Criterios de avaliación: 1. Utilizar a lingua

para comunicarse con corrección, oralmente e por

escrito, con propiedade léxica, morfolóxica e sintáctica.. 2. Coñecer a realidade lingüística de Galiza, a evolución histórica e 169

comprender criticamente as circunstancias que condicionaron o seu uso. 3. Saber sintetizar e construír un texto. 4. Integrar os vínculos que se establecen entre a persoa, o territorio, a

cultura e a lingua.

5. Identificar o xénero ao que pertence un texto literario. Coñecer así

mesmo os elementos estruturais básicos de cada xénero.

6. Localizar nos textos literarios a voz narradora, personaxes, historia,

ambiente, espazo

e tempo.

7. Identificar os fenómenos de contacto da lingua galega con outras

linguas.

8. Coñecer

as etapas da historia da literatura galega, as principais

características de cada etapa e autores e obras máis importantes do

s. XX.

9. Expoñer oralmente as propias ideas sobre un tema de interese xeral. 10. Descontarase 0.25 ptos. por cada falta de ortografía, por cada

castelanismo (ortográfico, léxico, semántico, morfoloxico, sintáctico). Dez ou máis faltas graves( ortográficas e/ou castelanismos) nun exame será motivo de suspenso automático no exame 11.

Dominio

complexa e composta).

análise

morfolóxica

sintáctica

(cláusula

simple,

12. Producir textos escritos de diferente tipoloxía (narrativa, descritiva, expositiva, argumentativa, etc.). 13.

Integrar

informacións

referidos a un mesmo tema.

escritas

procedentes

textos

diversos

14. Identificar as principais variantes xeográficas do galego, e integralas nun estándar global da lingua. 15.

Consultar

diferentes

fontes

información,

lingüísticas

non

lingüísticas, co obxecto de realizar traballos de investigación adecuados ao seu nivel. 16.

Analizar e producir textos publicitarios. Elaborar información a partir

dos medios de comunicación de masas.

170

17. Comentar textos literarios con fluidez. 18.

Comprobar

que

coñece

estrutura

organizativa

dun

texto:

parágrafos, oracións, palabras. 19. Verificar o dominio teórico dos temas estudados. 20. Constatar que os alumnos son capaces de analizar morfolóxica e

sintacticamente frases, cláusulas e oracións.

21. Constatar mediante exame que leron e comprenderon as obras

lectura obrigatoria establecidas polo Departamento. Se o alumno non ler ou non demostrar a súa lectura non se terán en conta os demais exames; isto

implica suspender a avaliación e mesmo o curso, en avaliación ordinaria ou extraordinaria coa nota mínima (Cero puntos) 22. Coñecer os principais períodos, autores e obras da literatura galega

do século XX: a lit. no tempo das Irmandades da Fala. A época

Nós:

Risco, Castelao, Otero Pedrayo e Dieste. A poesía galega de vangarda. A literatura

exilio

(1936

1950).

poesía

galega

orientacións, autores e obras. A narrativa galega de posguerra.

posguerra: A Nova

Narrativa. A poesía e a narrativa a partir de 1975. O teatro galego do s. XX. Os temas aparecen distribuídos de acordo cos criterios do Seminario Permanente. 23. Coñecer os temas de sociolingüística seguintes: A lingua de 1936; de

1936 a 1976; de 1976 á actualidade.

1900

As linguas minorizadas. O

conflito lingüístico. As interferencias lingüísticas entre galego e castelán. As variedades dialectais. O galego estándar. 24. comportamento

Todo

alumno

debe

observar

unha

actitude

adecuados na aula; a conduta disruptiva, inadmisible neste

nivel preuniversitario, e unha actitude negativa reiterada é motivo para unha avaliación negativa, suspensa por tanto, á marxe das cualificacións que obteña nos exames e probas da aula o alumno. Se a mala conduta ou actide negativa grave for puntual por parte do alumno, poderá a profesora restarlle 2 puntos na nota na avaliación ao alumno, á marxe da sanción que a Dirección determine.

Se a profesora sorprender un alumno copiando ou intentando copiar nun

exame, a nota que levará o alumno na avaliación será a mínima, cero 171

puntos. Con esta nota non se realizará a media, co cal o alumno fará un exame final de toda a materia. 25. Premiarase a boa presentación e a omisión de faltas de ortografía e castelanismos, cun mínimo

de 0.5 puntos, a todos os exames

aprobados.

26. Nos diferentes exames que se realicen a profesora establecerá por

escrito no propio exame a puntuación das preguntas e a porcentaxe ou puntuación do propio exame (Un exame poderá entón realizarse por partes en días distintos se así for preciso polo horario). Todo alumno debe obter

un 30% da nota da proba ou exame para realizar a nota media da avaliación, se non será suspenso. 27. Todas as avaliacións teñen que estar aprobadas para facer a nota media do curso, se non os alumnos farán exame final como norma xeral, aínda que queda a criterio da profesora contemplar cada caso e cada

alumno en particular, segundo o rendemento, atención, comportamento e outras circunstancias

do alumno en cuestión.

Procedementos e instrumentos de avaliación:  

Avaliaranse

intervencións.

todas

aportacións

alumno:

traballo

aula,

Examinaranse da materia estudada. Os exercicios deben realizarse cunha periodización máxima dun mes. Tendo en conta que os alumnos de 2º de bacharelato téñense que examinar de lingua, literatura, obra/s de lectura e comentario de texto, é posible que teñan que realizar catro

   

exames por avaliación. Realizarán

traballos

específicos

determinados

temas

con

carácter

obrigatorio. Valorarase especialmente a calidade (oral/escrita) da lingua. Na avaliación da lingua oral daráselles prioridade ás actitudes e á práctica diaria na

aula.

dar

alumno

debe

conta

satisfactoriamente

libro/s

prposto/s polo Departamento. Se non os le ou no exame

lectura

non demostra

que os leu non se teñen en conta as demais notas da avaliación, polo que esta será cualificada coa nota mínima (cero puntos)

172



A avaliación non é continua, se un alumno suspende unha avaliación debe recuperar mediante unha proba. Se non ten todas as avaliacións aprobadas o alumno terá que realizar unha proba final e obter unha nota mínima de cinco



avaliación ordinaria.

puntos

para aprobar

esta materia no curso en

Toda a materia explicada na aula será obxecto de avaliación.

Criterios de cualificación: 

Cada avaliación constará xeralmente de tres exercicios, que poden ser exames

independentes

constituír

diferentes

partes

dun

exame

realizado en distintos días ou etapas por mor do horario académico: lingua (teórica-práctica), literatura (teórica) + sociolingüística e comentario de textos (práctica) + libros de lectura (cada libro de lectura valorarase con 1 punto de nota máxima). O profesor establecerá no propio exame a súa puntuación correspondente ou a porcentaxe

da nota global da

avaliación. En cada avaliación a nota global máxima que un alumno pode 

obter

é sempre de dez puntos. A nota mínima é de cero puntos.

Os exames

puntuaranse sobre a porcentaxe de nota que a profesora

estableza no propio exame, e cada cuestión terá asignada a puntuación correspondente. Haberá exames que poderán ser ditados nos que o propio alumno será o único responsable de anotar a puntuación de cada pregunta ditada pola profesora,

ou exames orais en que a profesora

verbalmente dirá a puntuación ao alumno.. O alumno que non alcance unha puntuación mínima do 30% sobre a nota establecida (Por exemplo, tres puntos nun exame valorado en dez puntos) nalgún dos exames da avaliación

correspondente,

avaliarase

negativamente.

nota

nesa

avaliación será a que corresponda á do exame puntuado coa nota máis baixa, pois non se realiza a media cos outros exames da avaliación. 

É obrigatorio ler os libros que o Departamento establece. Se o alumno non le un libro ou os libros nunha determinada avaliación o profesor poralle de nota cero puntos na avaliación,

pois é indispensable que o

alumno lea e demostre no exame que leu para realizar a nota media. 173

Hai exame de recuperación para os libros de lectura tanto en maio coma en setembro. 

Descontarase 0.25 puntos por faltas de ortografía graves expresión

como

castelanismos

(ortográficos,

e erros de

léxicos,

semánticos,

morfolóxicos e sintácticos). Os exercicios que superen as dez faltas 

graves estarán suspensos.

Os traballos de carácter obrigatorio serán

imprescindibles para superar

satisfactoriamente a avaliación. Todo alumno que non presente un traballo 

obrigatorio suspenderá a avaliación. Aquel alumno que ao longo do curso non demostre un bo dominio da lingua oral

terá que realizar un exame oral (individual) específico para

superar a materia, no mes de

maio.

De non obter

un resultado

satisfactorio nesta proba oral, suspenderá a materia, independentemente da

nota obtida nas probas escritas ao longo do curso e das notas das avaliacións precedentes. Avaliacións: 1ª) Avaliación:

Lingua: tema 1 e revisión da

fonética, morfoloxía e

semántica. Literatura: As Irmandades da Fala, A literatura na época Nós: Risco e Otero, Castelao e Dieste. A poesía galega de vangarda. Comentario de texto poético. Leremos poesía na aula de autores desta etapa literaria. Libros de lectura:

( Poden ser estes ou outros segundo a profesora

determine ao longo do curso e en difentes avaliacións) Os camiños da vida.Otero Pedrayo, Ramón. (Galaxia) ou O porco de pé, Risco, Vicente. 55 mentiras sobre a lingua galega. Costas, Xosé Henrique. (Laiovento) 2ª avaliación: Lingua: sintaxe. Literatura: A poesía galega de posguerra. A Nova Narrativa galega. A poesía a partir de 1975. Comentario de texto: a narrativa. Leremos poesía na aula dalgúns poetas correspondentes á epoca.

174

Libros de lectura Don Hamlet. Cunqueiro,A. (Galaxia) A esmorga. Blanco Amor, E. (Galaxia) 3ª avaliación: Lingua: sintaxe (cont.). Literatura: a narrativa a partir de

1975. O teatro galego do século XX Comentario de texto: o teatro. Libro de lectura: ):

A máscara de Ulises. Caneiro, Xosé Carlos (

Galaxia). Se esta obra a len en 1º de Bach proporase outra ( por exemplo A praia dos afogados.Villar, Domingo. (Galaxia)

Sistema de cualificación O sistema de cualificación

anterioridade: Os

exames

constarán

concreta o exposto

preguntas

sobre

con

comprensión

lectora, a expresión escrita, a lingua e literatura (de carácter teóricopráctico) e dunha proba oral e/ou comentario de texto. O profesor/a determinará a puntuación de cada pregunta

e de cada exame.

Globalmente será de dez puntos en cada avaliación. Toda a materia explicada na aula será obxecto de avaliación, así como aquela que os alumnos teñan que preparar por conta propia

Cada unha das preguntas poderá estar composta por dúas ou máis partes. O exame determinará a puntuación da cada parte.

Ademais  

Avaliaranse

todas

aportacións

alumno:

intervencións... e o comportamento e actitude.

traballo



aula,

Examinaranse da materia estudada. Os exercicios deben realizarse cunha periodización máxima dun mes. Así mesmo deben dar conta



exame da lectura dos libros establecidos polo Seminario. Realizarán

traballos

específicos

determinados

temas

con

mediante carácter

obrigatorio. Valorarase especialmente a calidade (oral/escrita) da lingua. Libros de lectura: 175

Otero Pedrayo, R. Os camiños da vida (Galaxia) Costas, Xosé Henrique.55 mentiras sobre a lingua galega (Laiovento) Blanco Amor, E.: A esmorga (Galaxia) Cunqueiro, A.: Don Hamlet

(Galaxia)

Cabana, Darío Xohán. Morte de Rei (Xerais)

Metodoloxía didáctica:           

As explicacións dos temas e a realización de exercicios prácticos deben darse en proporcións similares..

Lectura, recitado e dramatización de textos literarios. Elaboración de textos narrativos, teatrais e poéticos. Comentario de textos literarios. Resumo e síntese de textos.

Elaboración dun pequeno xornal de aula. Análise de textos: parágrafos, oracións, palabras, conectores textuais.

Realización de exercicios prácticos de cada tema, especialmente de morfoloxía e sintaxe e de comentario de textos literarios. Realización de debates.

Á explicación teórica dos temas

os alumnos deben responder recollendo

as ideas fundamentais expostas polo profesor. Análise de frases e cláusulas.

Actividades de recuperación da materia pendente de 1º de bach.: O

Departamento

atenderá

estes

alumnos

dun

xeito

personalizado.

Manteranse reunións periódicas para aclarar as dúbidas e programar a materia. O ideal é que estes alumnos teñan clases específicas, aínda que fóra do horario lectivo, pero mentres isto non exista teremos que ir realizando actividades de acordo

coas necesidades máis salientables dos

alumnos. O Departamento realizará dous exames ao longo do curso: en

xaneiro e maio.

As probas seguirán os criterios especificados para 1º de

176

bacharelato.

Materiais:       

Dicionario

Prensa escrita.

Obras literarias. Libros de texto e exercicios. Magnetófono.

Vídeo e televisión, radio e ordenador. Biblioteca

e sala de audiovisuais.

Temas transversais: 1. Educación para a saúde e a calidade de vida. Estudar a resposta axeitada que o alumno debe dar ante temas como a droga, alcol, etc. Debemos procurar libros de lectura axeitados para abordar estes temas.

2. Educación ambiental. O alumno debe comprender a importancia deste tema nunha sociedade como a actual na que hai lixo por tadas as partes, incendios,..., e o nivel de contaminación é moi alto. 3. Educación para a paz. O alumno debe comprender qué significa a paz,

para iso podémonos valer de noticias, reportaxes ou comentarios de actos violentos concretos para estudar o tema. 4. Educación para a igualdade. Lograr entre os alumnos o respecto

por

todos, especialmente por aqueles que son diferentes. Pero, dun xeito particular, o alumno debe aprender a respectar o compañeiro que ten ao lado,

e por suposto o profesor, pois a abstracción non serve para nada.

5. Educación do consumidor. Aprender a vivir en saúde leva consigo respectarse a si mesmos e renunciar a todo aquilo que prexudique a saúde. 6. Educación para o lecer. Aprender a xogar en deportes colectivos, descubrir a importancia que teñen os compañeiros nestes xogos colectivos. A harmonía é necesaria entre todos para lograr os fins perseguidos.

177

7. Educación para uso non sexista da lingua. Detectar trazos sexistas da lingua e resolver mediante formas adecuadas. 8.

Educación na sexualidade e na saúde. Aprender a vivir a propia

sexualidade respectando a dos demais, e a utilizar unha linguaxe adecuada e respectuosa.

9. Educación vial. Analizar criticamente as mensaxes verbais e icónicas de propaganda e publicidade directamente relacionada con vehiculos.

Actividades complementarias:       

Presenciar representacións teatrais. Asistir a conferencias onde se expoñan temas de interese. Participación en concursos literarios. Excursións para

coñecer lugares e museos (Casa-museo de Rosalía).

Participar na recollida de contos, lendas, refráns, etc., Colaboración na redacción da revista do centro.

de tradición oral.

Medidas de atención á diversidade:

Faranse no caso de existiren, pero é difícil que en 2º de bacharelato haxa alumnos con dificultades de aprendizaxe. En todo caso, se houbese algún alumno con problemas) sería atendido polo departamento dun xeito personalizado.

Actividades de reforzo: O departamento atenderá

estes alumnos dun xeito personalizado. Manteranse

reunións periódicas para aclarar as dúbidas e programar a materia. O ideal é que estes alumnos teñan clases específicas, aínda que fóra do horario lectivo, pero mentres isto non exista teremos que ir realizando actividades de acordo coas necesidades máis salientables dos alumnos. O departamento

realizará un

exame global en xaneiro, de tal xeito que aqueles alumnos /as que aproben se “liberen” da materia. Os alumnos /as que non aproben terán que realizar outro exame a principios de maio.

Procedementos para avaliar a aplicación da programación

178

departamentos

dedicará

unha

reunión

semanal

avaliar

desenvolvemento do curso. Para este asunto concreto deberá realizarse na primeira semana do mes respectivo. Atención aos alumnos repetidores. Os profesores /as prestarán especial atención ao alumnado repetidor, estranxeiro ou procedente doutra comunidade de España para que a súa integración lingüística sexa real.

Asinado.

Hortensia Arcos Fernández

Verín, setembro de 2014

2º de bachareato Optativa propia da modalidade Literatura galega: Non se imparte no presente curso académico. Obxectivos xerais: 1.

Coñecer

tendencias,

movementos

estéticos

representativos da literatura galega do século XX.

autores

máis

2. Ler e interpretar textos significativos da literatura galega relacionándoos co período histórico en que foron creados e atendendo aos aspectos socioculturais e literarios máis relevantes. 3. Elaborar comentarios de textos

coas técnicas necesarias de acordo 179

cos xéneros literarios dos que se trate. 4. Valorar a creación literaria como expresión

de sentimentos, crenzas,

como instrumento de coñecemento das nosas culturas. 5. Coñecer, de xeito específico, as tendencias literarias desde 1900 ata

2000.

6. Coñecer a periodización da Vangardas, X. do “36”, Narrativa...

literatura galega no século XX: X. Nós,

Promoción de Enlace, “Festas Minervais”, Nova

7. Coñecer as manifestacións, avnces e modificacións máis importantes do

mundo narrativo.

8. Estudio dos movementos poéticos máis importantes do s. XX. 9. Análise da evolución do teatro ao longo deste período. 10. Coñecer as influencias mutuas da lietratura con outras Belas Artes, especialmente coa pintura e o cine. 11. Presenciar representacións teatrais e filmes que versionan obras lietrarias. 12. Facer resumos e tomar apuntamentos claros e útiles. 13. Realizar comentarios de textos litearios relacionándoos cos autores e obras estudiados. 14. Ler unha selección de obras deste período. Contidos: 1. A Xeración Nós. Contidos:      

Estudo histórico do período. Estudo da vida e obra de Castelao, Risco e Otero Pedrayo. Narrativa, teatro e ensaio. Pensamento político. Creación literaria. As Irmandades da Fala.

O Seminario de estudos galegos. 180

Metodoloxía:    

Establecer relacións entre arte literaria e as outras belas artes. Ler e analizar

a estructura narratolóxica de “Un ollo de vidro”.

Analizar textos poéticos e ensaísticos destes autores.

Análise e recoñecemnto de recursos lterarios usados por estes autores. Temporalización: 4 semanas.

  

2. As vangardas.

correntes

vangardistas

creacionismo, hilozoísmo.

literatura

 

neotrobadorismo,

Estudio da obra poética de Manuel Antonio, Luís Amado Carballo e Álvaro Cunqueiro.

Estudio detallado dunha escolma poética preparada Metodoloxía:



galega:

ex proceso.

Relacionar os poemas vangardistas con outras expresións artísticas.

Comprensión dos recursos artísticos específicos das vangardas literarias. Comentario de textos. Temporalización: 4 semanas. 3. Rafael Dieste.

Contidos:    

Vida e obra de R. Dieste. Lectura, análise e estudio de “A fiestra valdeira”. Análise dos elementos dramáticos máis esenciais: autor, actores, texto (espectaculñar e literario), escenario... Lectura e comentario de textos teatrais. Metodoloxía:



Lectura e comentario de textos dramáticos. Temporalización: 4 semanas. 4. A Xeración

Contidos:   

do “36”.

Estudio xeral de todos os componentes desta xeración. Estudio da obra de Álvaro Cunqueiro. Dun xeito específico de “Herba aquí e acolá”

Estudio da obra de Celso Emilio F. Dun xeito específico de “Longa noite 181



de pedra”. Estudio de “Xente ao Lonxe” de Blanco Amor. Metodoloxía:

    

Comentario de textos poéticos.

Estudio dos autores do exilio americano. Explicación

da rotura na creación literaria galega do s. XX.

Identificación dos recursos literarios.

Análise da evolución destes autores. Temporalización: 8 semanas. 5. A Promoción de Enlace.

Contidos:  

Estudio dos autores e autoras deste período. Luz Pozo, A. Tovar e Cuña Novás. Metodoloxía:

  

Análise das consecuencias dos feitos historico-sociais sobre os literarios. Explicación da fragmentación “histórica” da literatura galega. Comentario de textos. Temporalización: 4 semanas.

6. A xeración das “Festas Minervais” e a Contidos:   

Nova Narrativa

Autores e xéneros: Ferrín, Novoneyra, Bernardino Graña,... A Nova Narrativa: autores e obras máis característicos. Estudio específico de “Herba aquí e acolá”. Metodoloxía:

  

Lectura de textos poéticos e narrativos. Explicación dos temas. Comenatrio de textos.

Temporalización: 4 semanas. 7. A literatura galega na década dos “80”: poesía, teatro e narrativa. Contidos: 

Liñas poéticas na década dos oitenta. 182

 

A evolución do teatro galego nas dúas últimas décadas do século XX. A narrativa en tempos de democracia. Metodoloxía:

  

Lectura de textos e obras deste período.

Explicación das xeracións deliierarias d último cuartel do s. XX. Comentario de textos.

Temporalización: 4 semanas. Contidos mínimos esixibles:       

Coñecer e comprender

a obra dos homes da X. Nós.

Saber explicar os textos poéticos vangardistas e relacionalos con

“ismos”

doutras culturas.

Coñecer a obra de Cunqueiro. Características principais

da obra de Celso Emilio.

Coñecer e analizar a obra dos autores da Promoción de Enlace. Constatr

Minervais.

que

recoñecen

características

dos

autores

das

Festas

Coñecer os autores das últimas décadas do s. XX. Metodoloxía didáctica:



As explicación dos temas e a realización de exercicios prácticos deben darse en proporcións similares.

.- Lectura, recitado e dramatización de textos literarios.     

Elaboración de textos narrativos, teatrais e poéticos.- Comentario de textos literarios.- Resumo e síntese de textos. Análise de textos: parágrafos, oracións, palabras, conectores textuais. Realización de exercicios prácticos de cada tema, especialmente comentario de textos literarios. Realización de debates. Á explicación teórica dos temas

os alumnos deben respostar recollendo

as ideas fundamentais expostas polo profesor. Procedementos de avaliación: 

Avaliaranse

todas

aportacións

alumno:

traballo

aula,

intervencións. 183



Examinaranse da materia estudiada. Os exercicios deben realizarse cunha periodización máxima dun mes. Teranse que examinar de cada unha das obras de estudio específico. O lóxico é que se faga un exame por tema



e outro pola obra estudiada.

Así mesmo se debe facer un exame por avaliación de comentario de texto.

  

Realizarán

obrigatorio.

traballos

específicos

determinados

temas

con

carácter

Valorarase especialmente a calidade (oral/escrita) da lingua. Na avaliación da lingua oral daráselles prioridade ás actitudes e á práctica diaria na

materiaias e recursos

aula.

Todos os referidos para lingua e ademais:    

Enciclopedia de literatura universal. Diccionario de símbolos. Diccionario de literatura. Diccionario metodolóxico de análise literaria. Temas transversais Todos os reseñados para lingua. A

materia

literatura

préstase

moito

aproveitando o contido das obras de lectura.

para

abordar

estes

temas,

Actividades complementarias    

Asistir a representacións tetrais. Contemplar proxeccións de cine. Visitar unha exposición pictórica para relacionar as distintas artes. Traer a un escritor para que lles explique aos alumnos a súa profesión.

184

Programación para os reforzos de 1º

e 2º de ESO

Tanto en 1º como en 2º de ESO a atención á diversidade é unha premisa

ineludible. Os alumnos, aínda que en grupos reducidos, presentan grandes diferenzas no nivel de comprensión e no ritmo de aprendizaxe. Na materia de Lingua e Literatura galega temos que satisfacer esta esixencia pedagóxica e prestarlle atención individualizada a cada alumno. É obvio que os alumnos en agrupamentos específicos non alcanzan o nivel homoxéneo, nin sequera un ritmo de aprendizaxe semellante. Así, non é raro encontrármonos

con alumnos que teñen un ritmo de aprendizaxe aceptable,

ao lado doutros que camiñan moi lentos.

Estes casos requiren unha

atención personalizada, cuns contidos axeitados ao seu nivel. O que implica non ter “un” programa senón “moitos” programas, tantos como requiran as necesidades da aula. O nivel e ordenación

de contidos teñen que ir ao ritmo

personalizado de cada alumno. A abundancia de materiais permítenos así unha selección que adapte o itinerario didáctico ás necesidades de cada alumno. Os conceptos básicos que manexamos: os valores deícticos (persoa, espazo, tempo), oposición de número e xénero, distinción entre información principal e secundaria (…) deben irse adaptando

aos avances de aprendizaxe dos

alumnos e non contemplados como principios científicos básicos. As actividades que se vaian realizando (lectura, comprensión, expresión oral e escrita…) débennos permitir aos profesores unha actuación flexible que, partindo da realidade concreta de cada alumno e dun limiar de esixencias

185

mínimas,

atenda

tanto

aqueles

cun

nivel

máis

avanzado

como

aqueloutros máis “lentos”. Hai que destacar neste senso que o conxunto de actividades para a aula ten que ser moi diverso. O traballo de aula ten que ser o máis práctico posible. Sobre un texto oral,

literario, publiciotario ou periodístico propóñense unha serie de actividades de

diferente tipo destinadas aos alumnos segundo as súas capacidades para consolidar coñecementos e destrezas. No caso de que sexa necesario haberá que desenvolver actividades de reforzo.

É imprescindible para levar a cabo diversas actividades de distinto nivel que todos

alumnos

colaboren

tanto

realización

das

tarefas

como

comportamento na aula. En xeral, o temario de cada curso será o respectivo de referencia. Aínda

que paulatinamente se irán consolidando os conceptos mínimos necesarios para intentar incorporar ao grupo de referencia a todos aqueles alumnos que logren o nivel. Se se logra, o alumno retornará á aula, se non o curso cun nivel

lixeiramente inferior.

permanecerá durante

Metodoloxía: Principios

psicopedagóxicos:

concrétase en: 

nivel

desenvolvemento

alumno

No nivel de desenvolvemento psicolóxico: diferenza o real do posible. Traballamos os mapas conceptuais. A prendizaxe debe ser significativa.

Principio

didáctico:

interactividade.

Autonomía

Explicitación

Aplicación do aprendido.

aprendizaxe,

esquemas

resolución

previos.

Progresión

problemas, conceptual.

Contidos mínimos para 1º de ESO 1. Comunicación. Características da comunicación oral e escrita. 2. Dominio da lectura e da exposición oral. Expresión escrita correcta. 3. Análise morfolóxica. 4. Aproximación á análise sintáctica da frase e cláusula. 5. Recoñecemento de diferentes textos. 6. Léxico: dominio dos campos semánticos

e das relacións semánticas.

7. Literatura. Coñecemento das etapas da literatura galega. Caracterización de 186

cada etapa,

dos autores e

xéneros literarios máis significativos. Comentario

de texto. 8. Lectura dos libros recomendados polo Departamento. Criterios de avaliación: 1. Coñecer a realidade lingüística de Galiza.

2. Dominar as características da lingua oral e escrita. 3. Saber sintetizar un texto.

4. Expresarse oral e por escrito con

certa corrección.

5. Identificar o xénero ao que pertence un texto literario. Coñecer así mesmo os elementos estruturais básicos de cada xénero.

6. Identificar sintacticamente frases e cláusulas simples. 7.

Coñecer

etapas

historia

literatura

galega,

características de cada etapa e autores e obras máis importantes.

principais

8. Expoñer oralmente as propias ideas sobre un tema de interese xeral. 9. Descontarase 0.10 ptos. por cada falta de ortografía. 10. Utilizar a lingua galega oralmente e por escrito, de forma á situación comunicativa.

máis axeitada

Contidos mínimos para 2º de ESO 1. Comunicación. Características da comunicación oral e escrita.

2. Dominio da lectura e da exposición oral. Expresión oral e escrita correctas. 3. Análise morfolóxica. 4. Aproximación á análise sintáctica da frase e cláusula. 5. Uso das técnica de traballo científico. 6. Léxico: dominio dos campos semánticos

e das relacións semánticas.

7. Literatura. Coñecemento das etapas da literatura galega. Caracterización de cada etapa, de texto.

dos autores e

xéneros literarios máis significativos. Comentario

8. Lectura dos libros recomendados polo Departamento. Criterios de avaliación: 1. Coñecer a realidade lingüística de Galiza. 187

2. Dominar as carcterísticas da lingua oral e escrita. 3. Saber sintetizar e construír un texto. 4. Expresarse oral e por escrito con corrección.

5. Identificar o xénero ao que pertence un texto literario. Coñecer así mesmo os elementos estruturais básicos de cada xénero.

6. Localizar nos textos literarios a voz narradora, personaxes, ambiente, espazo e tempo. 7. Analizar sintacticamente frases e cláusulas simples. 8.Coñecer as etapas da

historia da literatura galega, principais características

de cada etapa e autores e obras máis importantes.

Expoñer oralmente as propias ideas sobre un tema de interese xeral. Descontarase 0,10 puntos

galega

por cada falta de ortografía. Utilizar

oralmente e por escrito

comunicativa

de forma

a lingua

máis axeitada á situación

A xefa de departamento.

Asinado: Horensia Arcos Fernández. Verín, setembro de 2014

188