Maio 2016 Número 10 - Segunda Época
FAÍSCAS
Deseño: Javier Díaz Blanco
REVISTA DO IES XESÚS TABOADA CHIVITE . VERÍN. OURENSE
˝CHISPAS PEQUENAS QUE SALTAN DO LUME COUSA MOI BRILLANTE˝
Faíscas 2016. Época 2 Núm. 10
Reseña dos alumnos de 2º de BachaRelato
EDITORIAL
-
-
NO DÉCIMO ANIVERSARIO DO RETORNO DE FAÍSCAS
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
-
IES Xesús Taboada Chivite. Verín
Faíscas 2016. Época 2 Núm. 10
concuRsos e PRemios 2016
Reseña dos alumnos de 2º de BachaRelato
CONCURSO CONSTITUCIÓN
Sara Portela
O día seis de decembro, día da Constitución Española, presenteime en Ourense para recibir o premio dunha viaxe a Madrid rematado o curso escolar. Gañei
este premio escribindo unha historia de sete folios sobre As Cortes Xerais, con fantasía e moita imaxinación. Recibíronos moi ben alí, había unha mesa chea de doces e despois de estar un rato comendo un pouco fumos adentro. Os participantes tiñamos o noso sitio atribuído por idades e o estar todo o mundo no seu lugar correspondente comezou o acto. Puxeron vídeos e tocou unha orquestra moi ben. Á hora de recibir o diploma e un libro da Constitución, ían
Unha aposta polas artes escénicas DAVID RODRIGUEZ RIVADA
nomeandonos e pondo unha foto nosa e un chisco do noso relato na parede proxectado. Xente moi amable e moi atenta.
POSTAIS DE NADAL A tarxeta elexida nesta convocatoria estivo deseñada por Sara Dobarrio Meno, de 3º de ESO A. ¡Parabens Sara!
IES Xesús Taboada Chivite. Verín
Faíscas 2016. Época 2 Núm. 10
concuRsos e
PRemios 2016
FOTONTROIDO O entroido hai que sentilo, vivilo, imaxinalo e o mellor de todo disfrutalo,e non hai mellor maneira que facelo vestido de cigarrón HELENA TEIXEIRA
Non me fixo falta verte demasiado ben para saber que esquecería todo canto quería esquecer en canto chegaras ó meu lado SABELA DOMÍNGUEZ
2016 Ves, ilusiónasme e marchas JOSSUA SOTO
Un son que esperta MARTA ESPÍRITU SANTO IES Xesús Taboada Chivite. Verín
Faíscas 2016. Época 2 Núm. 10
Outono Fotográfico
IES Xesús Taboada Chivite. Verín
Faíscas 2016. Época 2 Núm. 10
ciencias no chivite
ciencias no chivite
Alimentos do Nadal
O alumnado de 3º de ESO (Bioloxía) e 1º de Bacharelato (Anatomía Aplicada) analizan a composición nutricional dos alimentos do Nadal e os seus efectos sobre a nosa saúde.
CANGURO MATEMÁTICO D
ende
a
Asociación
“Canguro
Matemático
ás Matemáticas ao estudo das mesmas, facendo que
Europeo”, convocouse o XXIII Concurso Canguro
descubran o seu sentido lúdico.
Matemático Europeo 2016 que se celebrou
e) Tratar de que os alumnos consigan divertirse e pasar o
o xoves 17/03/2016. O noso centro leva tres
rato resolvendo cuestións matemáticas.
cursos participando e este ano animáronse 15 alumnos.
f) Valorar o esforzo e o traballo ben feito á hora de realizar
Obxectivos do concurso
unha tarefa académica.
a) Que sexa un concurso PARA TODOS os alumnos. Non
A todos os participantes se lle entrega un diploma e un
debe facerse unha selección previa senón animar a todos
agasallo (bolígrafo de varios colores con portaminas e
a participar. b) Conseguir que cada alumno, a través das Matemáticas,
categoría (hai unha categoría por curso), obterán premios
se propoña un reto consigo mesmo e cos demais. O
concedidos por la Asociación “Canguro Matemático
concurso non é , nin pretende ser, unha competición
Europeo” e as entidades colaboradoras. En todos os
entre Centros.
Centros nos que presenten 15 ou más alumnos terán, ao
c) Incentivar o gusto polo estudo das Matemáticas, vendo
menos, un alumno premiado. Nos dous cursos anteriores
as mates dende outra perspectiva.
no noso centro tivemos un premio a nivel estatal que
d) Incorporar a aqueles alumnos que teñen “medo”
levou o alumno César Fernández (3º ESO).
Deseño de Envases Os alumnos de 3º ESO deseñaron o envase dun produto
consumo preferente, a forma de conservación, os
novo para o almorzo. Para facelo formaron grupos de
ingredientes e a información nutricional.
tres ou catro persoas e seguiron estes pasos:
- Deseñaron e montaron o envase con diferentes
- Elixiron o prod+uto: cereais, leite, zume...
materiais (vidro, cartón, plástico...)
- Pensaron o nome.
- Escribiron no envase un texto breve que incitase a
- Elaboraron a etiqueta do mesmo na que tiñan que
compralo ou a consumilo.
indicar: a data de envasado, a data de caducidade ou
IES Xesús Taboada Chivite. Verín
Faíscas 2016. Época 2 Núm. 10
ciencias no chivite
día da ciencia en GaleGo 2016
NEUROBIOLOXIA: A MENTE CLAUDIA VEGA MASCAREÑAS.- 1º BACH B
•
Qué é a neurobioloxía?
situado na cabeza, polo xeral, cerca dos principais órganos
É o estudo das células do sistema nervioso e a organización
dos sentidos como a visión, a audición, o equilibrio, o
destas células dentro de circuítos funcionais que procesan
gusto e o olfacto.
a información e median no comportamento.
Mediante estes sentidos, o nosos cerebro obtén a
•
información que logo é procesada polo encéfalo.
Qué son as neuronas?
As neuronas son as células especializadas en recibir, propagar
e
transmitir
impulsos
electroquímicos.
Soamente no cerebro humano hai 85000000 de neuronas
•
O sistema nervioso
O sistema nervioso (SN), é, xunto co sistema endócrino,
e cada segundo morre
o reitor e coordinador
unha. A
de tódalas actividades neuronas
son
conscientes
coma pilas que teñen
inconscientes
pequenas
organismo.
cargas
dependendo
da
e súa
e do Está
formado polo sistema
actividade, hai mente
nervioso
ou non hai mente.
SNC (encéfalo e medula
• É
A mente o
conxunto
facultades
central
ou
espiñal) e os nervios de
sistema
cognitivas
nervioso
periférico ou SNP)
que engloban procesos
Todos os animais teñen
como
sistema nervioso pero
o
a
percepción,
pensamento,
a
O alumnado de Bioloxía realizou estas maquetas da estrutura de dobre hélice do ADN
as plantas carecen del.
conciencia, a memoria… Algunhas das cales son características do ser humano e
•
Preguntas interesantes
outras compártense con outras formas de vida. Os seres humanos temos a capacidade de transmitir a
Non se sabe a razón, pero é probable que non sirva
nosa mente a outras mentes, grazas á linguaxe (sistema
para nada. Durante os sonos, as zonas do cerebro
de comunicación de mentes).
están descoordinadas, polo que non son pensamentos
Os seres humanos pensamos con palabras e as linguas
coherentes.
son unha riqueza non só cultural, se non que aumentan a capacidade cognitiva.
Utilizamos o 100% do sistema nervoso se non temos ninguna enfermidade cerebral.
•
O cerebro
Todo depende de cómo se use, se lle damos traballo ás
O cerebro é unha máquina extraordinaria e encóntrase
neuronas, estas serán sas.
MAQUETAS DA ESTRUTURA DO ADN IES Xesús Taboada Chivite. Verín
Faíscas 2016. Época 2 Núm. 10
letRas no chivite
ciencias no chivite
RALLIE CIENTÍFICO SIN FRONTERAS:
U
n año más los alumnos de 4º de E.S.O.
llegar hasta aquí con otro grupo). Las mochilas cargadas de libros, la mente intentado liberar la presión, pero,
fronteras” que se celebra tanto en el ámbito
sobre todo, las ganas invadían nuestro pequeño autobús.
matemático como en el de Ciencias Naturales,
Llegamos a Santiago, visitamos la facultad y nos dirigimos
Física y Química.
a una de las aulas para comenzar la competición. Junto
La primera fase, celebrada en nuestro centro el 15 de
a nosotros había otros grupos de diferentes puntos de
marzo nos trajo una grata sorpresa. Uno de nuestros
la geografía gallega y de todas las edades, puesto que la competición es para grupos desde 1º a 4º de ESO.
abril en Santiago de Compostela.
El reto que teníamos en mente era quedar primeros
Allá nos fuimos Luz Blanco, profesora de Biología y
para así poder pasar a la siguiente fase de competición:
Geología, y yo misma, Nuria Trigueros, profesora de Física
Toulusse (Francia). Lamentablemente no conseguimos
y Química con ocho alumnos de 4º ESO B: Ana Carnero,
nuestro objetivo, pero sí disfrutamos de un día simpático
Noel Vázquez, Alfonso Seoane, Antonio Porto, Sara
en el que las bromas, el respeto y el trabajo en equipo
Portela, Saioa Zozaya, Gonzalo García y Brais Prieto.
fueron los protagonistas. También tuvimos recuerdos
Íbamos cargados de satisfacción porque no es fácil ser
para el otro grupo de 4ºB que participó en la fase de
este certamen. Los nervios y la sorpresa se dejaban ver
Ojalá que el próximo curso también y así podamos optar nuevamente a la fase nacional y a la europea.
para estos alumnos (el año pasado también conseguimos
NURIA TRIGUEROS AÑÍBARRO PROFESORA DE FÍSICA Y QUÍMICA
A ÁRBORE AZUL
N
Tiña o tronco alto, ancho e macizo. As raíces eran longas, fortes e sobresaían coma esculturas. Tiña unhas pólas longas e robustas, pero sobre todo o máis peculiar era unha cor azul ceo nas súas follas.
un lugar remoto, onde a ninguén se lle ocorrería ir,
A árbore soprendentemente falou cos nenos, e explicoulles o
había unha pequena aldea na que toda a xente era
agradecida que estaba, subiunos ás súas altas e azuis pólas.
egoísta e as persoas só pensaban en si mesmas. Nese lugar parecía non haber ninguén, mais era unha
mundo é libre e puro, e que todos deberiamos ter unhas raíces,
aldea grande e poboada. O que pasaba era que a xente ía ao
unhas follas e sobre todo estrelas.
traballo, xantaba na casa e non saía máis, agás os nenos. Estes
Os nenos ó principio non lograban entender o porqué nin que raíces eran un refuxio e un medio para medrar, as follas a familia
se querían, xa que quedaban no bosque nun lugar moi especial,
e as estrelas amigos que te queren e acompañan toda a vida.
onde podían meditar, rir, xogar e sobre todo falar e expresar todas as súas preocupacións.
árbore azul” que foi unha importante asociación que pretendía
Un día, nunha das súas reunións, descubriron unha árbore sen follas, esmirrada, devorada e infectada por unha praga de
expresar todas as leccións de vida que unha persoa debería saber para ser feliz.
pulgón. Os nenos ao ver como estaba a pobre, decidiron traer sulfato para curala, e así nun futuro lonxano poder xogar e reunirse baixo a súa
Ángel Rodicio 1º ESO D
copa e as súas radiantes follas. Os nenos non estaban moi
3ª
Premio
do
Certame
equivocados. Despois dunha
de
semana de grandes tormentas,
Fernández Pérez”, organizado
Relato
Curto
“Antonio
todos nerviosos foron ver a
polo Concello de Verín
súa pequena árbore. Quedaron estaba algo cambiada respecto da última vez que a viran.
A SOIDADE
tarde. O mundo seguía adiante e eu quedei atrás
S
coa miña mellor amiga,
empre me deu moito medo
“A SOIDADE”.
a soidade. Sentín isto dende
Estou
pequena e nunca quixen
superalo, pero o meu
estar soa. Daquela estaba
camiño é moi longo teño
intentando
acompañada porque vivía en Pakistán
e
e estaba cos meus amigos, cos meus
moitísimo
curmáns, os que me axudaban cando
conseguir os meus
tiña algún problema.
soños.
Sei que cando escapamos moito de algo, iso vén detrás de nós. Entendino cando cheguei a España porque deixei atrás os meus amigos, a miña familia, os
m e u s
compañeiros, o meu país e xúrovos que é moi difícil. Se non me credes podedes intentalo unha vez.
Rimsha Noreen 2º ESO C
Ó chegar a España custoume moito entender a miña nova vida: unha nova cultura, unha nova lingua, entender as persoas que sentía diferentes ás do meu país... Cando comecei a entender un pouco a vida, xa era demasiado
IES Xesús Taboada Chivite. Verín
que
correr para
Faíscas 2016. Época 2 Núm. 10
letRas no chivite
letRas no chivite
Xogo de máscaras P
Contos no Princesa de España
regúntome cal debería escoller. Hai moitas opcións Demasiadas para un día gris. Pero non podo permitirme o luxo de escoller mal. Un só erro e o valado derrubarase, pedra a pedra, antes sequera de que o remate de construír. Unha máscara mal colocada pódese fender, pero unha máscara non
a actuar. Iso é todo. Sinxelas normas para unha complexa execución. Podes aceptalas e ser o protagonista merecedor de todos os aplausos ou podes rexeitalas e ser o intrascendente pintor dos decorados.
Teño que seguir as normas. Teño que coller unha máscara. Pero cal?Unha de pedra é demasiado fría e distante para min. Unha de pel de cordeiro non pode ocultar ao lobo. Unha de comediante é unha gran responsabilidade, nela recaen case todas as liñas de diálogo. Preciso algo mellor. Unha máscara forte e sociable, capaz de catapultarme ao éxito. A máscara de nicotina?A de falsos eloxios?A de vaidade?Calquera vale con tal de que sexa un bo agocho. Non poden ver o meu rostro. Se permites que coñezan a túa identidade coñecerán tamén as túas debilidades. Sé un máis. Sé un protagonista. Eu intenteino con algunhas delas, pero as máscaras son fráxiles e temporais. Non poden soportar o peso dos valados que elas mesmas levantan. Tarde ou pronto fractúranse e os espectadores sinálanas co dedo, abrindo unha fenda ata atopar o seu segredo. Pero os focos non se apagan e o pano non se baixa. Todos os actores proseguen coa función, ideando estrataxemas para conquistar o incansable xogo das máscaras. Non saben que é un xogo no que non hai goñadores, só perdedores. E cando te convertes nun perdedor tes que fuxir. Saír do escenario. Aí, onde sempre hai un pintor dos decorados agardando por ti. Un ao que os focos non iluminan e os espectadores non sinalan, pero que decora o escenario para que os que xogan coas máscaras poidan continuar coa súa farsa. Alberto Rivero Manso 1º Bach
H
ai xente que cambia. Moitos de nós facémolo. A
persoa da que agora estou orgullosa. Non quero cambiar
xente que está o noso redor: amigos, familiares...Non
porque a xente me obrigue. Non quero deixar de pensar por min
poden evitalo. Moitas veces é de súpeto, dun día para
mesma porque a sociedade me berre. Non quero calar porque
outro, sen avisar. Desfanse da súa antiga pel como se
me tapen a boca. Quero voar, aínda que me corten as ás.
non importase. Outras veces, non obstante, é pouco a pouco.
Quero ser feliz.
Deixando que nos imaxinemos o que vai a pasar, pero sen
Evolucionar como persoa.
iblioteca zo a nosa B ar m e d 10 O día aña cesa de Esp ao CEIP Prin se u o d la as d tr Pousa a ra e Helena er u G ra Sa e ond fantil. paces de in ntos aos ra co s n u n ro le l, para nós iencia xenia er xp e a h n oi Foi u es tiveron m paces, que e e para os ra ” quiero “ O a cuánto te in iv d “A a s atento olboretas”. oso atrapab s seguro! Repetiremo
Porque a xente cambia ou evoluciona. Cambiar non sempre é para mellor, pero evolucionar si. Algunhas destas persoas desaparecen das nosas vidas.
Eu non quero cambiar.
Esquécense de nós, de que existimos. Como se morreran e, ó
E ti?
mesmo tempo, aínda estiveran aí.
Que é o que queres?
Teño medo. Medo de cambiar e non recoñecerme. Teño medo de
Sara Guerra Sandoval 4º ESO
deixar de ser eu. De olvidar o que me gusta. Quero evolucionar, non cambiar. Quero seguir sendo eu.Quero seguir sendo esa
IES Xesús Taboada Chivite. Verín
‘ PROMOCION 2016
Belén, Alba, Cristina Lelia, Adrián, Sergio, Aarón, Alba, Eva, Lucía, Marta, Sandra, Raquel, Natalia Álvaro, Rodrigo, Jordi, Pablo, Cristian, Nerea, Sabela, Ana, Tania, Marta Manuel, David, Sindo, Benito, Andrea, María, Alberto, Luis, Javier, Fernando, Pablo, David Diego, José David, Joana, Lara, Concha, Ismael, Cristina, Mercedes, Sandra, Andrea, Eva, Laura Mª, Huijing Laura, Marta, Andrea, Lucía, Marta, María, Iria, Iago, Joaquín, Carlos, Joseba, Jorge, Esteban Yaiza, Alba, María, María, María, Verónica, José Antonio
IES Xesús Taboada Chivite. Verín
Foto: Borys Martínez
Faíscas 2016. Época 2 Núm. 10
Faíscas 2016. Época 2 Núm. 10
letRas no chivite
letRas no chivite
CLUB DE LECTURA “A ÁRBORE VERMELLA” Este foi o noso ANO
U
BOTÓN
n amor de botón (de Pauline Carlioz) foi un agasallo dos nenos e nenas de 1º ESO. Un libro sobre botóns que nos enredou con fíos de creatividade: libros-botón, tarxetas-botón cheos de amor e positividade.
Fixemos botóns e saboreamos Receitas de chuvia e azucre (de Mónica Gutiérrez Serna), receitas coa imaxinación como ingrediente para comer a vida a culleradas, para adozar as emocións que nos acompañan cada día. Tamén degustamos as delicias que nos trouxeron alumnos/as, exalumnos/as e profesoras. Delicias literarias e musicais…… Sara Guerra, Alberto Rivero, Rimsha Noreen, Ángel Rodicio, Miguel Quintas e moitos/as outros/as talentosos/as compañeiros/as sorprendéronnos con textos profundos e valentes. Cristina Corral e Carmen Rivero compartiron connosco os seus poemas, publicados en Xistral. Irene Romero fíxonos vibrar co jazz de Sumrrá. Cristina Salgado, a nosa “principiña” particular, apareceu cunha edición fermosísima da obra de Saint Exupery e coa historia que Baricco nos conta en Seda, a historia de Hervé Joncour, a historia que comeza cun hombre que atravesa o mundo e remata cun lago que permanece inmóbil, nun día de vento……
Se tes en ti mesmo unha fe que che negan e non desprezas nunca as dúbidas que eles teñan. Se esperas no teu posto, sen fatiga na espera. Se enganado, non enganas……………………..
Se ao falar non esaxeras o que sabes e queres. Se soñas e os soños non che fan o seu escravo. Se pensas e rexeitas o que pensas en balde. Se alcanzas o triunfo ou chega a túa derrota e aos dous impostores trátalos de igual forma… Cris tamén se despediu de nós, con estas palabras: “Eu non me quero despedir. Como lle vou dicir adeus ao que me dá vida? Non, non vou condenar ao recordo o meu alimento para almas. Négome a construír o esquecemento coas lembranzas que fan que o sangue se pare un intre no meu interior sen que ninguén se decate. Preciso seguir respirando a calor dos poemas, empapándome dunha canción que revoluciona calquera mente que sinta co corazón. Non podo mirar atrás e que os meus ollos se enchan de bágoas ao botar de menos os vosos. Non quero lembralo, quero vivilo. Vivirvos a vós, ás futuras promesas que pisan forte e fondo, aos que xa non están pero que seguen axitando o mundo coas súas ideas. Quero sentir o silencio do impacto cando a beleza nos colle por sorpresa, cando os aplausos marcan o ritmo do corazón. Quero escoitar e aprender do que ninguén fala, do que realmente importa, do que todos formamos. Quero preocuparme do que algúns chaman “a nada” e viaxar polo mundo coas vosas voces, esas que teñen un alento que poderían volver facer lume das cinsas. Quero querer sen necesitalo, ser libre querendo, querer ser libre e liberar a quen quero. Quero ser unha folla máis e quentarme co voso sol que busca estrelas constantemente. Quero, quero, quero… e, en resumo, quérovos.”
O vento que axita as follas da nosa árbore vermella tróuxonos as verbas de Neira Vilas, escribir e de amar a súa lingua e as xentes da súa Galicia. Romaría de historias, o seu libro póstumo, estivo connosco no club de lectura, e tamén Balbino, o rapaz de aldea, coma quen dis, un ninguén. Emocionámonos con Balbino e cantamos poemas de Cantarolas…. Boura, boura, boura o ferreiro na zafra, boura no ferro………. E cantamos tamén O Carro de Manuel María, o homenaxeado este ano nas Letras Galegas. Non canta na cha ninguén, mais na Árbore vermella cantamos, e ben que cantamos!!!!! O carro, Idioma meu, Labregos….. Cantamos en galego e lemos A fala.......O idioma é a chave coa que abrimos o mundo. O verso inicial está nas portas do noso instituto, e oxalá tamén dentro de moitos de nós… Amante da nosa fala é Cristina Salgado, que leva connosco desde que chegou ó Chivite, hai seis anos. É parte das raíces da árbore, e a ela dedicámoslle a derradeira sesión, por
RELATO REAL DE ACOSO ESCOLAR
Todo comezou un luns pola tarde. Eu ía tranquila polo patio cando, de pronto, pasando por onde eu estaba, un grupo de rapaces comezaron a me insultar; eu ía cunha amiga pero nin ela nin eu contestamos. Uns días despois víronme durante o partido do meu irmán, acurraláronme, insultáronme e eu saín correndo cara ó baño, chorando; eles viñeron detrás e non me deixaron marchar ata que, de súpeto, chegou un adestrador e conseguín saír. Despois dun tempo, deixei de comer, non quería ir a clases, non falaba con ninguén, chegaba á casa, pechábame no meu cuarto e non saía del en todo o día. Cheguei a adelgazar 13 quilos: de 38 pasei a pesar 25, máis ou menos. Estaba moi enferma. Os meus pais preguntábanme que me pasaba, pero eu nunca lles respondía, ata que dous meses despois, cansei e contéillelo. Non o contara, por medo a eses rapaces. Os meus pais falaron cos profesores e o director pero non se resolveu nada ata pasado un mes. Tívenme que reunir cos rapaces e asinamos un papel. Seguiron meténdose comigo ata que confesaron: dixeron que se meteran comigo porque se aburrían e necesitaban unha diversión. Pasado un tempo, empecei a comer e intentei levar unha vida normal. Os rapaces pediron perdón. Cando me ven,
Asinado: Andy
IES Xesús Taboada Chivite. Verín
Faíscas 2016. Época 2 Núm. 10
Relatos de samaín
Relatos de samaín
A
E
MISTERIO NA FRAGA ra unha noite xélida. Mentres ían caendo unhas pingas ao ritmo do meu camiñar, unha néboa espesa extendíase ao longo do camiño. Unha forte luz iluminou aquela noite escura. Xa o vivira antes: aquelo era sinal de treboada e decidira deixar atrás aquela fermosa fraga e liscar a casa de contado. Fogar doce fogar, onde non esteas ti…. -
bremesa do xantar. Non sei que truco terá, pero aquela tarta era súa especialidade e non hai persoa que a probara que mo descuta. Deixei a miña mochila na sala e dirixinme ao meu cuarto, cun anaco de tarta iso si. Subindo as escaleiras pareceume escoitar un ruido no xardín, pero non lle din importancia e seguín subindo. -Vexamos…-dixenme mentres estaba na procura dun libro que ler naquela chuviosa tarde de outono. “Lendas galegas e outros misterios”, collino e botei unha ollada a aquel lombo escuro e desgastado. Ese título, esas follas cor amarela que amosaban a antigüidade do libro…nin pensalo! Erache moi mexericas para estas cousas e non quería estar toda a noite sen durmir só por un libro. Mellor xogo a algún videoxogo e deixome de historias. Baixei coma un raio, collín o mando, encendín a consola e o televisor e…nada. Probei con entusiasmo outra vez pero non, quelo non funcionaba. Menuda tecnoloxía! Tanta innovación para que agora non poida xogar e quede aburrido o que queda de día. Podería…Non, deso nada. Nin pensalo. Aquel libro non. Nin de broma. Non. Tarde. Xa o teño nas miñas mans e coma unha lapa agarreime a el e comecei a ler. Meigas, pantasmas, esqueletes, mortos vivintes, lobishomes…Bah, xa está moi vis…PUM. Un estrondo rompeu o silencio da miña lectura, deixando caer o libro aberto no chan. Unha ventá mal pechada, iso, papá sempre as deixa medio abertas e ás veces pasan estas cou…PUM. Esto xa non era casualidade, esta vez decidinme a actuar e baixar ao piso de abaixo a ver que ocurría. Parouseme a respiración. Unhas pegadas dun animal recorrían todo o corredor, coma se buscase algo…ou alguén. Pero eso non era todo, o máis escuro da situación era como entrara aqula cousa na miña casa. Sen crelo, vin a porta da entrada partida en dous anacos deixando ver a chuvia caer no xardín. Isto non podía e o paraugas e salín na sú procura. Non sei se tiña que ver algo co libro, pero leveino comigo polo que puidera atoparme ahí fora. Aquela noite comezaba e non tiña pinta de acabar ben. Coma se tratara dunha escopeta, apuntaba a lanterna a todo aquello que se movía ou facía algún ruido. Creo que agora comezaba a entender a aqueles excursionistas daquela película de medo, nin un chisco de gracia me facía escoitar herbas moverse ou o ulular das curuxas pola noite, con eses ollos coma pratos mirándote sen pestanexar. chamadeo como querades, pero eu botei a correr polo camiño abaixo, deixando atrás aquela misteriosa aparición. Entre a miña respiración axitada podíase escoitar o que parecía o ladrar dun can ás miñas costas, pero non me detiven a averígualo. Seguín correndo ata ver ao lonxe a miña casa, a mña salvación pero antes de chegar ao xardín, esvarei co lodo que formara a choiva e caín torzendo o pe e apoiando todo o peso nel. Intenteime erguer, pero aquello parecía un esguince en toda regra e non puiden chegar á miña casa antes de que me atopara. Xusto nese intre, decatarame de que o libro que estaba lendo en casa, abrirase nunha páxina na que se describía unha besta moi inquietante. Alí estaba, diante miña, un can de polo menos un metro de alto, cor negro e cunha particularidade: na súa cabeza atópabanse dous cornos parecido aos dun carneiro da mesma cor que aqueles ollos que antes me observaran dende lonxe. Aquel animal era idéntico ao do libro! Mirou ao ceo e ladrou cunha forza que case fai estoupar os meus oídos; e ca mesma botou a correr cara o monte ca mesma velocidade coa que me atopara. Á maña seginte, xa co tobillo vendado e con muletas, conteille aos meus compañeiros aquela misteriosa
Ela, que sempre está aí.
aparición nesa noite do trinta e un de outubro. Ríronse de min, tomando a broma o que lles contara, pero
A lúa que coroa o ceo.
eu ben sei, que aquelo era certo e non habería forma de esquecer aquel Samaín.
Sara Guerra. 4º ESO B
Alfonso Seoane González 4º B IES Xesús Taboada Chivite. Verín
Faíscas 2016. Época 2 Núm. 10
CienCia que Conta
agarimos esquecibles
S
día das letRas GaleGas
2016
Escribir para borrar os medos.
eguía esperando naquela xélida e branca habitación, outro luns máis, illada do mundo e de min mesma, sentindo impotencia cada segundo que a realidade me golpeaba na cabeza. Todo o que quería facer e todo o que non podía. Seguía esperando impaciente e inútil naquela habitación soportando o molesto silencio humano. As man-
da primavera formaban parte dun ambiente inquietante. Sentía a calor que me transmitían as súas pequenas e rosadas fazulas, bastábame con esa fonte de enerxía para tranquilizarme. Entrelazaba os meus dedos cos seus como símbolo de unión, imaxinándoa como foi sempre, nos seus mellores momentos. Miráballe á cara e ela mirábame a min, sorría con ese xesto materno e bondadoso que sempre tivo a pesar de non saber quen era. Ela tan só sabía que eu sempre estaba ao seu lado, e probablemente esa é a razón pola que no fondo, en algures do seu cerebro, saltaba unha pequena faísca que lle facía non considerarme unha completa estraña. Iso era o único que me mantiña viva por dentro e dábame forzas para poder soportar a dor que sentía cando miraba os seus profundos ollos verdes e non a atopaba. Aínda agora, tras anos e anos convivindo coa enfermidade da miña avoa, sigo sen asimilar o destino que lle tocou vivir a ela e a todas as persoas que a queren e a rodean. Todas as tardes entraba ás 5 por aquela porta para tomar o té e estar con ela, xa que polas mañás acudía á universidade (a miña avoa dicíame que ía chegar lonxe, que algún día sería unha gran mestra). Non podía perderme nin un segundo da súa vida xa que empeorara nos últimos meses por outras causas usualmente menores, pero que para unha persoa da súa idade supoñía graves perigos. A miña avoa érao todo para min e a nosa relación sempre foi moi especial desde sempre porque son a pequena da familia. Despedinme dela como sempre “quérote moito avoa, descansa” ás 8:30 e funme, preocupada, a casa polo estado no que se atopaba e pola cara que puxeran os médicos a través da xanela da porta. Sabía que non poderían facer moito máis por ela e o que máis me esnaquizaba era a sensación de non despedirme dela como a súa propia neta, de maneira que o entendese. Daría o que fose por volver a escoitar por última vez a súa voz cálida dicíndome que non me preocupase acariñándome a cara, como cando me caía de pequena e corría a refuxiarme nos seus brazos e nas súas alentadoras palabras. Á mañá seguinte esperteime co continuo asubío do teléfono e cunha noticia que me cambiaría a vida, pero eu non sabía ata que punto. Entre bágoas, a miña nai contábame que a avoa falecese pola noite, mentres durmía e sen ningunha dor. Comecei a sentirme aparvada, inspirei unha bocanada de aire xeado, víao todo negro, a cabeza non paraba de darme voltas. Paseime semanas chorando, sen saír de casa e maldicindo a enfermidade que a apartara de min desde facía tanto tempo. Comecei a informarme e a ler sobre o Alzheimer de maneira obsesiva ata que decidín dar un xiro de 360º á miña vida: quería estudar medicina e contribuír na investigación desta enfermidade. Necesitaba poñer o meu granito de area e tentar impedir que outras persoas sufrisen o que pasou a miña avoa e os seus seres queridos. Inscribinme no grao e fun descubrindo a medicina, unha ciencia que eu sempre admirara pero non me planteara de ningunha maneira dedicarme porque pensaba que os nenos eran a miña especialidade. Gradueime 6 anos máis tarde e especialiceime en neuroloxía para poder dedicarme á investigación de todo tipo de enfermidades neurolóxicas, sobre todo o Alzheimer. Finalmente, conseguín o que me propuxen e atopábame no meu primeiro día de traballo nun centro de investigación de Barcelona, cuns compañeiros e unhas instalacións excepcionais. Formabamos un gran grupo que traballaba días, noites e horas extra na procura de respostas e tratamentos sobre o Alzheimer. Trátase dunha enfermidade de efectos devastadores e, de momento, sen curación, pero aí estabamos nós e moitos grupos máis polo mundo para loitar por unha solución.
1º Premio do “Certame de Poesía Xosé Carlos Caneiro” organizado polo Concello de Verín. Katia Vidal 2º ESO D
o beta-amiloide provoca produción de radicais libres e fallo nas sinapsis neuronais. Tamén traballamos con outra molécula, a albúmina, que é a proteína máis abundante no plasma sanguíneo, e avaliamos un posible efecto protector da mesma que evita que as neuronas morran. A día de hoxe estou encantada co meu traballo e estou segura de que a miña avoa estaría moi orgullosa de min. IES Xesús Taboada Chivite. Verín
Letras II Proxecto Dragal Galegas2016 O Faíscas 2016. Época 2 Núm. 10
eventos
eventos
pasado venres os alumnos de 3º de ESO realizamos unha excursión ao Río Sacro. Coa
intención de facer un xogo de rol sobre Dragal. O Xogo consistía en que cada colexio di-
vidíase nunhos cantos grupos, despois repartíanse os traballos. Había un líder, tres ou catro guerreiros, dous ou
tres sabios, tres ou catro Mestres do arte, un portavoz e tres ou catro guías.
O alumnado de 2º ESO
pedras máxicas e de escudos ou espadas posibles. Todos os grupos adquirían unha pedra ao comezar o xogo; e as espadas traíanse do colexio. As pedras e espadas conseguíanse pactando e despois “loitando” con outros grupos que atopabas porla ruta ou superando probas que había ao largo do percorrido. Cando comezou o xogo o noso grupo seguía aos guías,
ilustrados de Manuel María.
primeiro atopámonos con outro grupo, pactamos, os guerreiros loitaron e gañamos unha espada, que perdimos noutra loita. Máis tarde atopámonos con Mónica a algunas pedras. Despois de camiñar un pouco máis chegamos onde un cales conseguimos máis pedras. Na seguinte proba tiveron que correr os máis rápidos; gañamos outras cantas pedras. Cando chegamos a onde Brais os Mestres de arte quedamos con él pintando un debuxo polo cal conseguimos máis pedras. O grupo gañador dos debuxos gañou tres pedras máis. Cando rematamos fumos ao lugar de partida onde nos deron un bocadillo e unha botella de auga. Ao rematar de comer Helena Gallego entregounos un diploma por asistir ao II PROXECTO DRAGAL e cada grupo volveu ao seu centro. Foi unha experiencia moi enriquecedora, coa que rematou o Proxecto Dragal, e todos o pasamos moi ben.
Aicia Gil Pérez.- 3º ESO B
IES Xesús Taboada Chivite. Verín
Faíscas 2016. Época 2 Núm. 10
eventos
VISITA AO MUNCYT - CORUÑA
O Museo Nacional de Ciencia e Tecnoloxía (MUNCYT), é unha institución pública dedicada
súa estrutura cúbica de cristal. Na planta baixa atópanse expostos numerosos inventos que cambiaron o mundo xunto con cadansúa patente agrupados en seccións e separados por cortinas compostas por cadeas de metal, cun deseño mais ben minimalista acorde ao ambiente que desprende o museo. Aparellos de maior tamaño situábanse nunha sala aparte deseño cíclico que pertencentes ao faro da torre de Hércules, un acelerador de partículas rudimentario, un xigantesco volante de inercia e un ordenador feito con tecnoloxía analóxica (IBM 650) a vez que se contemplaban as marabillosas vistas do exterior. Seguindo o mesmo deseño, na segunda planta había distintos tipos de máquinas pneumáticas de hai séculos que xogaban cos tons da madeira e o latón da época.
eventos
U
RUTAS CIENTÍFICAS E LITERARIAS 2015 n grupo de 24 alumnos de 2º de
Naval e o Museo Nacional de Arqueoloxía
Ciencias onde fomos ao planetario, a unha
Bacharelato tivemos a sorte de
Subacuática. Na vila mineira de La Unión,
exposición de momias, ao mariposario
vivir unha inmellorable semana
visitamos o parque mineiro onde vimos
e a sala do corpo humano. Como visita
recreadas as pésimas condicións de traballo
indispensable, a Alhambra e o conxunto
e literarias organizadas polo Ministerio
e as longas horas laborais dos mineiros.
histórico e artístico da cidade.
de Educación. No nosos caso, as rutas
Outro día dirixímonos ao parque natural de
realizáronse na zona oriental de Andalucía
cabo de gata e ao coñecido “mar de plástico”
en primeiro lugar vista dende as alturas
e na comunidade de Murcia , lugares nos
na cidade de El Ejido, cidade rodeada
do Mirador de Gibralfaro e posteriormente
cales realizamos innumerables visitas para
por miles de hectáreas de invernadoiros
unha visita guiada polo casco antigo.
coñecer o seu patrimonio acompañados por
dedicados a agricultura considerados unha
Ademais da visita ao Museo Picasso, natural
outro centro palentino e dous monitores.
das hortas máis importantes de Europa
de Málaga e ao Centro Pompidou de arte
En primeiro lugar visitamos a cidade de
debido as súas innovadoras técnicas de
contemporánea.
Murcia ás beiras do río Segura e o conxunto
cultivo. Non moi lonxe do mar, atopamos
Sen dúbida foi unha excelente experiencia
histórico e artístico da cidade. Tamén
un deserto, O deserto de Tabernas, no
para aprender e descubrir miles de cousas.
A terceira planta, dedicada a aeronáutica expuña diferentes partes dun verdadeiro
realizamos un paseo en barco pola Manga
Unha semana cargada de interesantísimas
avión, concretamente un Boeing 747. Esta parte é moi didáctica sobre todo porque
do Mar Menor onde analizamos a paisaxe
no que realizamos unha ruta observando
explica os diferentes instrumentos que fan voar o aparato, como caixas negras,
e a repercusión do home sobre o medio
a
turbinas, ás...etc. Ademais o museo ofrece a posibilidade de acceder ao morro do avión
natural. Ademais visitamos os astilleiros que
vexetación.
posible.
que se encontra colgado do teito do museo e que permite subir a seguinte planta. Nesta
a empresa de Navantia ten en Cartaxena .
Granada é unha cidade citada por poetas
Incrible!
última, atópanse expostos diferentes inventos marcados cronoloxicamente, os cales,
Neste mesmo lugar, visitamos as ruínas do
e lugar clave entre as culturas occidentais
Ana García Novoa de 2 BAC A.
converteron o mundo no que coñecemos hoxe concluíndo así visita ao museo.
famoso Teatro Romano así coma o Museo
e orientais, nela visitamos o Parque das
característica
paisaxe
e
a
peculiar
nos amosaron a súa terra da mellor maneira
IES Xesús Taboada Chivite. Verín
Faíscas 2016. Época 2 Núm. 10
eventos
eventos
No noso IES querémonos en galego
O
o p ortugués simp les: charla sobre o portugués pasado luns, día 9 de maio, os alumnos e alumnas de cuarto da ESO tivemos a oportunidade de asistir durante dúas horas a unha charla sobre a nosa lingua
veciña, o portugués. Durante esta conferencia, aprendemos, a través de catro sinxelas unidades, diferentes países onde se fala esta lingua; as diferenzas que existen entre a nosa lingua materna e o portugués, tanto
lingua de namorar
as dúas linguas ou a utilidade de saber falar galego no estranxeiro. Desta charla podo salientar que, a parte da información que nos transmitiron sobre a lingua portuguesa,
aprendemos
diferentes
aspectos
sobre ela, que, polo menos eu, descoñecía, como a cantidade de países nos que se fala este idioma, ou a existencia de pequenos territorios dentro de grandes potencias onde valoran moito esta lingua. Tamén resaltar, que non solo nos falaron da lingua, se non tamén dos países, das súas cidades máis importantes, o número de falantes do idioma...
A vez
nosa compañeira Sabela Domínguez 2
de
Souto
de
bacharelato,
foi
premiada por segunda
consecutiva
polo
concurso
Lingua de Namorar. O ano pasado quedou no terceiro posto e este ano acadou o primero coa súa frase “Nese intre”
saber galego para relacionarse con persoas doutros países e a gran vantaxe que temos sobre outras persoas neste sentido. Para rematar, quero dar unha pequena opinión persoal sobre a charla e sobre o emprego do galego fora das nosas fronteiras. Para min, a charla, tal como lle transmitín a outras persoas, foi moi enriquecedora a nivel cultural e paréceme que este tipo de conferencias son unha aposta moi acertada para todo tipo de persoas, ás que, simplemente, gústalles aprender cousas novas. Por último, gustaríame dicirlle isto a esas persoas que menosprezan o galego e que o consideran inferior a outras linguas: É certo que co castelán podemos falar con millóns e millóns de persoas, pero 600 millóns é unha millóns de persoas que convivimos neste planeta, así que, por que non aproveitamos que coa nosa lingua podemos comunicarnos cos case trescentos millóns de persoas que falan en portugués? As nosas linguas son irmás, empreguémolas para comunicarnos e, recordade que o que nos fai
Cando estaba a piques de botarme a perder , gañeite.
diferentes, é a nosa lingua. Iria Vázquez Arcos 4º ESO A
IES Xesús Taboada Chivite. Verín
teatRo
Faíscas 2016. Época 2 Núm. 10
ENCONTRO LUSO-GALAICO
O
pasado venres 3, os alumnos de 4º da ESO do IES Xesús Taboada Chivite, asistimos ao encontro luso-galaico cos nosos compañeiros do instituto Fernão de Magalhães de Chaves.
Antes do encontro antes citado, mantivemos unha conversa mediante cartas durante varios meses con eles. A cada
As estrelas do teatro voltan a A tecedora de soños presenta tres novos espectáculos na vila do Támega
A
prestixiosa compañía teatral A tecedora de soños visítanos despois da exitosa xira da pasada tempada e da estrea de dúas obras no marco do VI Encontro Internacional de teatro escolar Teatrando no mes de abril. Este curso deleitánnos coa estrea de A estanquerira da Praza da Merced, unha
adaptación da obra de Jose Luis Alonso de Santos; e de La casa de Bernarda alba, de Federico García Lorca, no 80º aniversario do asesinato do poeta. Coma colofón a este ano de intenso traballo, presentan, para rematar este curso 2015-2016 no IES Taboada Chivite, a estrea mundial
alumno do noso curso asignóuselle un alumno do Fernão de Magalhães de Chaves, sendo a súa correspondencia para escribir na carta todo o necesario para que o destinatario coñeza á persoa que está detrás desas palabras. Cando chegou o día do encontro entre galegos e portugueses en Pontevedra, fomos capaces de recoñecer á persoa que nos foi asignada e de manter unha conversa agradable con ela. Aínda que as nosas linguas non sexan idénticas acabas por entender á perfección o portugués e viceversa. A verdade é que se escribes cartas con alguén acabas coñecéndoo á persoa que foi a túa correspondencia. Despois de visitar a cidade, xantamos cos nosos compañeiros lusos e seguimos coas nosas conversas para coñecelos mellor e aproveitar a excursión. Desgraciadamente, tivemos que voltar a Verín á noitiña e despedímonos dos portugueses,
Verín
É que estás moi simpático ti nese papel, a verdade. E que tal a relación entre os compañeiros do grupo? Xurxo: Moi majos todos, cáenme moi ben todos. Miguel: Moi ben, moi ben. Que vos aporta personalmente o teatro? Distrae dos estudios ou axúdavos dalgunha maneira? Xurxo: Igual que pode facer a música, pode axudarte a evadirte da realidade. Miguel: Axuda a liberar tensións enriba do escenario, a expresarte… A todo! Outra veterana do grupo, Iria. A ti por que che gusta facer teatro? Iria: É unha cousa que sempre me gustou. Empecei por casualidade hai tres anos, e desde entonces estou aquí. Eres unha persoa máis ben tímida? Iria: Desde que estou en teatro, non tanto.
conseguiron entrevistar, en excluisiva para Faíscas, a algún dos membros da compañía. Temos connosco a un dos membros veteranos do grupo, Miguel Gómez. Canto tempo levas en teatro? Pois, este ano fago dous xa. E que tal a experiencia? Xenial! Bueno e outro dos membros veteranos, Xurxo. Contade, por que vos metíchedes en teatro? Xurxo: Por que me encanta, a min o teatro góstame moito.
E non é un pouco a timidez con iso de saír ao escenario a actuar? Miguel intervén: A verdade é que axuda. Eu son tímido, pero cando saio ao escenario, saio. Por aquí temos a algúns dos novos talentos do grupo de teatro, Laura. É o teu primeiro ano, non é? Laura: Bueno, en teatro si. Xa estiven no Chivite o ano pasado, pero cando me quixen apuntar xa era demasiado tarde e non había prazas. Fixeras teatro antes? De pequena facía actuacións no colexio, pero non eran tan grande como agora.
Desde sempre?
Que tal a relación cos outros membros do grupo?
E Miguel?
ben todo.
E ata o de agora, cal dos papeis que tedes interpretado é o que máis os gusta? Xurxo, sen dudalo: Menelao. Xa simplemente porque Menelao é un dos meus personaxes favoritos da mitoloxía grega. Non sei, gústame a súa personalidade e todo. Miguel: Sosia, porque me fai moitísima gracia interpretalo.
Pois a verdade é que moi ben. Os coñecía así, de vista, pero agora os coñezo moito mellor. Vai moi Poderías falarnos do teu papel na obra de este ano? cinco irmás, eu son das mediana e axudo un pouco as outras. Animarías a outros rapaces a meterse en teatro? Si, sen dúbida, si. Vivirían experiencias increíbles, o pasarían xenial, coñecerían máis xente e as persoas que tivesen vergoña, ou pánico escénico o pasarían xenial aquí.
rematando aquela xornada na que tiveramos o encontro do máis agradable.
Alfonso Seoane González 4ºESO B
IES Xesús Taboada Chivite. Verín
teatRo
Faíscas 2016. Época 2 Núm. 10
Ah! Si?Non se pasa un pouco mal tamén, un pouco de nervios? Laura: Bueno, por exemplo a primeira vez que ensaiamos si. Eu estaba nerviosa, tiña moitísimo medo, estaba
por dentro de emocións.
temblando. Todos o viron, estaba a facelo mal, pero funme acomodando moi ben e, o resto, foi indo cada vez mellor. Agora síntome fenomenal. Queres decir algo máis? Si ,que se animen para o próximo ano, porque é unha experiencia única.
Certo. E tanto na traxedia coma no comedia descubrimos que temos un elenco de actores
Un veterano e un novo talento, Denise Prieto y Miguel Quintas. Queredes decir algo
excepcional, dos quetodos os membros do grupo podemos aprender moito.
para Faíscas? Que tal o teu primeiro ano en teatro, Miguel?
Nese anos houbo tamén momentos duros, non? Hai ano e medio desapareceu
Miguel Quintas: Moi ben, sorprendeume gratamente.
a compañeira María Varela. Supoño que aínda se lle bota en falta.
Podes falarnos un pouco do teu papel?
É que de María hai tanto que decir… Dacordo que o teatro era
Miguel Quintas: Paréceme bastante gracioso, pensei que ía
a súa paixón, pero é que ela non medía, nin no tempo
ser máis triste, pero non.
nin en nada. E o sentimento que despertou en todos
E ti, Denís, este ano estás nunha comedia ou nunha
nós, ti mesma podes velo, sigue. Os nenos aínda o
traxedia?
manteñen; eles recordanna en todo momento
Pois as dúas cousas, ten algo de comedia e
como a estrela do teatro. Ela foi a auténtica
algo de traxedia tamén. Eu fago de político,
protagonista deste grupo de teatro, o cerne,
un político que é máis ben o malvado da
a orixe.
obra.
Para que un grupo de teatro escolar,
Miguel, aconsellarías a unha persoa
Elisa?Para que perder o tempo con esta
tímida que se metera en teatro?
actividade? Pois é que eu penso que
Si, porque perdería esa timidez. Entrevistamos
agora
a
non perdemos o tempo senon que Elisa
o gañamos. Primeiro, o noso grupo
Vilela, cofundadora do grupo. Un
de teatro permite o acceso a todo o
dos membros maís veteranos e
alumnado, independentemente da
entrañables da compañía sincérase
súa cultura, etnia… é un instrumento
para Faíscas
de
verdadera
integración
da
Dez anos facendo teatro, Elisa, xa
diversidade. Ademais, desenvolve a
son uns moitos. Cantas obras levades
capacidade da lectura, a memoria, a
preparadas nese tempo?
expresión oral… Tamén, e eu penso que
Pois empezamos no curso 2006/2007 e
é fundamental, desenvolve capacidades
levamos representadas máis de vinte.
sociais. Moitas veces nos vemos mutilados
Moito traballo. Por que te metiches neste
neste campo das relacións interpersoais, e
proxecto tan complicado? Un pouco impulsada por María Varela. Ela realmente
Ves coma nenos moi tímidos, aos que lles costaba
sentía o teatro tan fondo que me levou a min a comezar
expresarse, ou falar en público, ou facer amigos, logran
e a participar na mostra que organizaba en Viana.
integrase perfectamente, perden medos e abren o seu
Algunha obra favorita neses 10 anos?
campo afectivo.
Non, en cada unha delas deixamos un anaquiño de corazón, vivencias
Paga a pena o esforzo, entón?
para os nenos e todos os membros do grupo. Recordo nas que comezaron
Paga a pena, moitísimo. Volvería a facelo mil veces. Penso que, en 31 anos
alumnos coma Marlene ou Joseba, que, despois de acompañarnos durante moitos
de profesión, foi unha das experiencias que máis me aportou, a min tamén. E iso
anos, xa non están no grupo, ou Romeo e Xulieta, da que xurdiu unha actriz profesional, Rocío Salgado.
que, teño que recoñecer, a diferencia dos nosos alumnos, eu aínda non vencín todos os meus medos.
Que me dis de En la ardiente oscuridad?
E axudouche un poquichiño niso o teatro?
Esa foi unha obra solicitada polos propios alumnos, que leran e comentaran o libro con Javier Fontenla e quedaran
Pois un pouco si, a coller seguridade en min mesma e a aprender. Coma nas Troianas, aprendín que non quero ser
emocionados.
escrava de ninguén. Claro! Moitas grazas pola entrevista, señora Vilela.
Pois os nenos entendéronna perfectamente, encantoulles. Foi un traballo que nos deixou marcados a todos, no
De nada. Es o demo. Nada máis, deixamos aos actores voltar aos ensaios. Non queda máis que agradecerlles a todos o feito de terse
impresionante, a representamos na Casa da Cultura e o público comentou que lles soubo a pouco.
comprometido neste proxecto e de deixarnos disfrutar a todos do seu talento. Se queredes escoitar a entrevista en
Algún recordo máis?
directo, podedes consultala na nosa conta de ivoox.
IES Xesús Taboada Chivite. Verín
es
en
ta d
o no Instituto du
ra n t e
a t e m
pr
d a 201 a r 6 po *
VA NTAR
” r e
LE O
r o C
o d o
al “ H O Y N O c i s u m M
EP
UE
D