Latín 2016 17 by Daniel García Cancio

Contenido LATÍN 4º ESO ................................................................................................................................................................................................................................. 5 I.-Introdución e contextualización..................................................................................................................................................................................................... 6 II.- Contribución ao desenvolvemento das competencias clave. Concreción que recolla a relación dos estándares de aprendizaxe da materia que forman parte dos perfís competenciais.- ....................................................................................................................................................................................................... 6 III.- Vinculación entre obxectivos, secuenciación e temporalización de contidos, criterios de avaliación, estándares de apredizaxe e grao mínimo de cosecución de cada un, competecias clave, elementos transversais, instrumentos de avaliación e criterios de cualificación. ...................................................... 8 IV.- Metodoloxía didáctica. ............................................................................................................................................................................................................. 16 V.- Materiais e recursos didácticos. ................................................................................................................................................................................................ 17 VI.- Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado. .................................................................................................................................... 18 VII.- Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente ......................................................................................................................... 20 VIII.- Seguimento, recuparación e avaliación dos alumnos pendentes. ......................................................................................................................................... 21 IX.- Deseño da avaliación inicial. ..................................................................................................................................................................................................... 22 X.- M edidas de atención á diversidade. ......................................................................................................................................................................................... 23 XI.- Concreción dos elementos transversais que se traballarán. .................................................................................................................................................... 24 XII.- Actividades complementarias e extraescolares. ...................................................................................................................................................................... 25 XIII.- Programación da educación en valores. ................................................................................................................................................................................. 26 XIV.- Accións de contribución ao Proxecto Lector. ......................................................................................................................................................................... 27 XV.- Accións de contribución ao Plan TIC. ....................................................................................................................................................................................... 28 XVI.- Accións de contribución ao Plan de Convivencia.................................................................................................................................................................... 28 XVII.- Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da Programació didáctica en relación cos resultados académicos e procesos de mellora................. 30

LATÍN I ......................................................................................................................................................................................................................................... 31 I.-Introdución e contextualización................................................................................................................................................................................................... 32 II.- Contribución ao desenvolvemento das competencias clave. Concreción que recolla a relación dos estándares de aprendizaxe da materia que forman parte dos perfís competenciais.- ..................................................................................................................................................................................................... 32 III.- Vinculación entre obxectivos, secuenciación e temporalización de contidos, criterios de avaliación, estándares de apredizaxe e grao mínimo de cosecución de cada un, competecias clave, elementos transversais, instrumentos de avaliación e criterios de cualificación. .................................................... 34 IV.- Metodoloxía didáctica. ............................................................................................................................................................................................................. 42 V.- Materiais e recursos didácticos. ................................................................................................................................................................................................ 43 VI.- Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado. .................................................................................................................................... 44 VII.- Indicadores de logro para avaliar o proceso de esino e a práctica docente. .......................................................................................................................... 48 X.- Deseño da avaliación inicial e medidas idividuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuecia dos seus resultados. ......................................... 50 XI.- Medidas de atención á diversidade. ......................................................................................................................................................................................... 51 XII.- Concreción dos elementos transversais que se traballarán. ................................................................................................................................................... 52 XIII.- Accións de contribución ao Proxecto Lector. .......................................................................................................................................................................... 53 XIV.- Actividades complementarias e extraescolares. .................................................................................................................................................................... 54 XV.- Programación da educación en valores. .................................................................................................................................................................................. 55 XVI.- Accións de contribución ao Proxecto Lector. ......................................................................................................................................................................... 56 XVII.- Accións de contribución ao Plan TIC. ..................................................................................................................................................................................... 57 XVIII.- Accións de contribución ao Plan de Convivencia.................................................................................................................................................................. 58 XIX.- Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da Programació didáctica en relación cos resultados académicos e procesos de mellora. ................. 59

LATÍN II ........................................................................................................................................................................................................................................ 60 I.-Introdución e contextualización................................................................................................................................................................................................... 61 II.- Contribución ao desenvolvemento das competencias clave. Concreción que recolla a relación dos estándares de aprendizaxe da materia que forman parte dos perfís competenciais.- ..................................................................................................................................................................................................... 62 III.- Obxectivos. ................................................................................................................................................................................................................................ 63 IV.- Vinculación entre obxectivos, secuenciación e temporalización de contidos, criterios de avaliación, estándares de apredizaxe e grao mínimo de cosecución de cada un, competecias clave, elementos transversais, instrumentos de avaliación e criterios de cualificación. .................................................... 64 IV.- Metodoloxía didáctica. ............................................................................................................................................................................................................. 70 V.- Materiais e recursos didácticos. ................................................................................................................................................................................................ 71 VI.- Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado. .................................................................................................................................... 72 VII.- Indicadores de logro para avaliar o proceso de esino e a práctica docente. .......................................................................................................................... 76 VIII.- Organización das actividades de seguimento, recuperación e avalición das materias pendentes. ....................................................................................... 77 IX.- Organización dos procedementos que lle permitan ao alumnado acreditar os coñecementos necesarios. ........................................................................... 78 X.- Deseño da avaliación inicial e medidas idividuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuecia dos seus resultados. ......................................... 79 XI.- Medidas de atención á diversidade. ......................................................................................................................................................................................... 80 XII.- Concreción dos elementos transversais que se traballarán. ................................................................................................................................................... 81 XIII.- Accións de contribución ao Proxecto Lector. .......................................................................................................................................................................... 82 XIV.- Actividades complementarias e extraescolares. .................................................................................................................................................................... 83 XV.- Programación da educación en valores. .................................................................................................................................................................................. 84 XVI.- Accións de contribución ao Proxecto Lector. ......................................................................................................................................................................... 85 XVII.- Accións de contribución ao Plan TIC. ..................................................................................................................................................................................... 86 XVIII.- Accións de contribución ao Plan de Convivencia.................................................................................................................................................................. 87 XIX.- Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da Programació didáctica en relación cos resultados académicos e procesos de mellora. ................. 88

LATร N 4ยบ ESO

I.-Introdución e contextualización. I.1 Marco xurídico As linguas clásicas suponen para os nosos xoves a mellor oportunidade de coñecer de modo directo e con certo grado de profundidade os aspectos fundamentais do legado clásico: a lingua e a literatura, as institucións e a arte, a organización social e a vida cotidiá. Por outra banda, as linguas clásicas como linguas flexivas que son, dotan ao alumno duns eficaces instrumentos para a análise lingüística e dun gran dominio de amplas parcelas da gramática, que lle facilitarán o esforzo de comprensión e análise tanto da lingua galega e castelá como doutras linguas modernas de orixe romance que estude. Neste sentido, o latín é un instrumento insubstituible para conseguir estes obxectivos. No ámbito cultural, a civilización romana ten o valor engadido de asimilar e transmitirnos a cultura grega. Pero a utilidade do Grego o do Latín non estriba só nos aspectos que sinalamos, senón que tamén axuda a alcanzar outros obxectivos que deben conseguirse no Bacharelato, xa que potencia o desenvolvemento dos mecanismos intelectuais básicos para unha reflexión razoada, coherente e científica.

I.2 Alumnado co que contamos para el presente curso escolar Durante o presente curso escolar o número de alumnos matriculados en 4º ESO Latín no Ies “Xesús Taboada Chivite” é dun total de 11 alumn@s. I.3 Composición do Departamento de Latín O departamento de Latín do Ies “Xesús Taboada Chivite” está composto por unha única integrante, Mª Sonia Sanz Sastre, que impartirá a asignatura nos dous niveis de Bachallerato e no de 4º ESO. Ademáis ocupará a Xefatura do Departamento.

II.- Contribución ao desenvolvemento das competencias clave. Concreción que recolla a relación dos estándares de aprendizaxe da materia que forman parte dos perfís competenciais.-

As competencias do currículo establecidas pola normativa básica para o noso sistema educativo son: a) Comunicación lingüística(=>CCL) b) Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía(=>CMCT) c) Competencia digital(=>CD). d) Aprender a aprender(=>CAA). e) Competencias sociais e cívicas (=>CSEC). f ) Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (=>CSIEE). g) Conciencia e expresións culturais (=>CEC). Aínda que na asignatura de latín, a competencia que se traballará de xeito fundamental será a de comunicación lingüística, xa que é a propia máis afín á asignatura, terán tamén moito peso específico a de aprender a aprender, a competencia de conciencia e expresión cultural e a competencia social e cívica, aínda que en maior ou menor medida incidiremos en case todas as restantes ao longo de todo curso escolar do xeito que verase máis clarificadoramente no seguinte epígrafe.

III.- Vinculación entre obxectivos, secuenciación e temporalización de contidos, criterios de avaliación, estándares de apredizaxe e grao mínimo de cosecución de cada un, competecias clave, elementos transversais, instrumentos de avaliación e criterios de cualificación.

PRIMERA AVALIACIÓN: Primeiro trimestre ( 38 sesións)*

OBXECTIVOS

CONTIDOS

CRITERIOS AVALIACIÓN

ESTÁNDARES APRENDIZAXE

COMPETENCIAS CLAVE

ELEMENTOS TRANSVERSAIS

BLOQUE 1: O LATÍN ORIXE DAS LINGUAS ROMANCES LAB1.1.1 Localiza nun mapa o CMCCT EC marco xeográfico da CCEC CA lingua CAA CD

f ñ o

B1.1 Marco xeográfico da lingua

B1.1

e ñ o

B1.2 O indoeuropeo e familias lingüísticas

B1.2

LAB.1.2.1

f ñ o

B1.4 Palabras patrimoniais, cultismos e semicultismos

B1.5

LAB 1.5.1

b ñ o

B1.5 Nocións de evolución B1.6 fonética I

LAB 1.6.1.

B2.2 Orixe do alfabeto latino

B2.2.

GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN DE CADA ESTANDAR

Identifica o indoeuropeo como lingua nai de lingua europeas Relaciona palabras patrimoniais e cultismos

INSTRUMENTOS AVALIACIÓN

CRITERIOS CUALIFICACIÓN

Observación directa Autavalaición Traballo de clase

Todo o bloque 1 representa un 5% por cen da nota do exame

CSC--CD-CAACMCCT

Traballo individual Observación directa Coavaliación

CCL-CAA CCL-CAA

CL-EOE-TIC EOE

Traballo de clae Autoavaliación Exame

Coñece e aplica CCL-CAA TIC regras de evolución fonética do latín ao galego e castelá BLOQUE 2. SISTEMA DA LINGUA LATINA. ELEMENTOS BÁSICOS LAB 2.2.1. Identifica o alfabeto CAA-CD EOE latino

Observación directa Traballo de clase Exame

Exposició oral Coavaliación

B2.3 Pronuncia do Latín

B2.3

LAB 2.3.1.

Aplica con corrección as normas básicas da pronuncia latina

CCL

EOE

Lectura Coavaliación Probas orais

B3.2 Tipos de palabras: Variables e invariables

B3.2.

LAB 3.2.1

e b

B3.3 Concepto de declinación e conxugación

B3.3

LAB 3.3.1.

b e

B3.4 Flexión nominal: substantivos, adxectivos

B3.4

LAB 3.4.1.

e b

B3.5 Flexión verbal: Presente de Indicat.

B3.5

LAB 3.5.2.

BLOQUE 3. MORFOLOXÍA Clasifica os tipos de CAA-CCL palabras

Exposición oral Observación directa

Distingue o concepto de declinación e conxugación Declina termos da 1ª e 2ª declinación

CAA-CCL

TIC

Explicación teórica Observación directa

CD-CCL

TIC

Identifica as conxugacións latinas e recoñece algunhas formas verbais do tema de presente

CCL-CAA

TIC

Exposición oral Observación directa Autoavaliación Exame Exposicón oral Observación directa Autoavaliación Exame

Todo o bloque 3 representa o 25% da nota do exame

BLOQUE 4. SINTAXE Idenfica as funcións CMCCT das palabras na oración

B4.1.Elementos da oración

B4.1.

LAB4.1.1.

B4.2 Casos latinos

B4.2.

LAB4.2.1. LAB4.2.2

Sinala as fucións dos casos latinos na oración

CAA- CCL

EOE - TIC

B.4.4 Oración simple

B4.4

LAB4.4.1

Distingue as oracións simples

CM- CCT- CCACCL

TIC- CL

B5.1 Periodos da historia de Roma.

B5.1

BLOQUE 5. ROMA: HISTORIA , CULTURA E CIVILIZACIÓN LAB5.1.1 Coñece a lenda da CSC- CSIEE- CD EC- CA- PV fundación de Roma e cita os seus monarcas

B5.4. Mitoloxía e relixión ( I): Divinidades olímpicas. Heroes B5.6 Espectáculos públicos(I): El Circo

B54

LAB5.4.1

Recoñece as divinidades olímpicas e a lenda de Hércules

B5.7

LAB5.7.1

B6.1 Análise morfolóxica e sintáctica( I)

B6.1

LAB6.1.1

d o

B6.2 Comparación das estruturas latinas coas das linguas propias B6.3 As técnicas da

B6.2

a f e ñ l n

d e ñ

B6.3

LAB6.3.1

CCEC- CCL- CD

EOE

Traballo de clase Observación directa Coavaliación Exame Traballo de clase Observación directa Coavaliación Exame Traballo de clase Observación directa Coavaliación

Todo o bloque 4 representa o 20% da nota do exame

Traballo monográfico Exposición oral Coavaliación

Todo o bloque V represeta un 15% da nota do exame

EC- PV

Exposición oral Coavaliación Exame

Define "circo CSC- CSIEEromano" e identifica CCL- CMCCTa súa estrutura CCEC BLOQUE 6. TEXTOS Analiza CCL- CAA morfosintácticamente frases sinxelas

EC- CA- PV

Observación directa Autoavaliación Exame

CL- EOE

Observación directa Autoavaliación Exame

Compara as estruturas latinas coas das linguas propias Analiza textos

CCL- CAA

CL EOE

Observación directa

CCL- CAA

CL- EOE

Observación directa

Todo o bloque 6 representa un 25% da nota do exame

l f

tradución (I) B6.4 Lectura comprensiva de textos latinos ( I): adaptados ou traducidos

B6.4

LAB6 4.1

adaptados Lee textos latinos básicos traducidos

BLOQUE 7. LÉXICO Recoñece o CAA- CCL significado de léxico da 1ª e 2ª declinación

b ñ o

B7.1 Vocabulario básico latino (I)

B7.1

LAB7.1.1

B7.3 Locucións latinas de uso actual (I)

B7.4

LAB7.4.1

Memoriza locucións latinas e coñece o seu significado

CCL- CAA

CD-CSC-CCECCCL

CL- EOE- EC

Exame Observación directa

CL- EOE

Observación directa Coavaliación

EOE-ED-TIC-PV

Traballo monográfico Exposición oral Exame

Todo o bloque 7 representa un 10% da nota do exame

SEGUNDA AVALIACIÓN: Segundo trimestre ( aprox.34 sesións)*

OBXECTIVOS

CONTIDOS

CRITERIOS AVALIACIÓN

B1.6

ESTÁNDARES APRENDIZAXE

GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN DE CADA ESTANDAR

COMPETENCIAS CLAVE

ELEMENTOS TRANSVERSAIS

BLOQUE 1: O LATÍN ORIXE DAS LINGUAS ROMANCES LAB1.6.1. Coñece e aplica CCL-CAA TIC regras de evolución fonética do latín ao galego e castelá BLOQUE 3. MORFOLOXÍA LAB3.4.1. Declina termos da 3ª CD-CCL TIC declinación

b ñ o

B1.5 Nocións de evolución fonética ( II)

b e

B3.4 Flexión B3.4 nominal:substantivos, adxectivos

e b

B3.5 Flexión verbal: Pret. Imperf y Pret. Perf. de Indicativo

B3.5

LAB3.5.2.

B.4.5 Oración Composta

B4.5

LAB4.5.1

Identifica as CCL-CAA conxugacións latinas e recoñece algunhas formas verbais do tema de presente e perfecto BLOQUE 4. SINTAXE Distingue oracións CM- CCT- CCAcompostas CCL

TIC

TIC- CL

a ñ

B5.2 Organización política e social de Roma.

B5.2

BLOQUE 5. ROMA: HISTORIA , CULTURA E CIVILIZACIÓN LAB5.2.1 Coñece a CSC- CSIEE- CCL EC- ECE- TIC organización politica e social de Roma

l n

B5.4. Mitoloxía e relixión (II): . Seres mitológicos

B54

LAB5.4.1

Coñecer as lendas de Medusa,Faetón, Orfeo y Dédalo e

CCEC- CCL- CD

EC- PV

INSTRUMENTOS AVALIACIÓN

CRITERIOS CUALIFICACIÓN

Observación directa Traballo de clase

Todo o bloque 1 representa un 5% da nota do exame

Exposición oral Observación directa Autoavaliación Exame Exposición oral Observación directa Autoavaliación Exame

Todo o bloque 3 representa un 25% da nota do exame

Traballo de clase Observación directa Coavaliación Exame

Todo o bloque 4 representa un 20% da nota do exame

Exposión oral Coavalación Exame

Todo o bloque ´5 representa un 15 % da nota do exame

Exposición oral Coavaliación Exame

Icaro d e ñ

B5.6 Espectáculos públicos( II): El teatro

B5.7

LAB5.7.1

B6.1 Análise morfolóxica e sintáctica II

B6.1

LAB6.1.1

d o

B6.2 Comparación das estruturas latinas coas das linguas propias B6.3 As técnicas da tradución (II) B6.4 Lectura comprensiva de textos latinos ( II): adaptados ou traducidos

B6.2

h l f

B6.3

LAB6.3.1

B6.4

LAB6 4.1

b ñ o

B7.1 Vocabulario básico latino (II)

B7.1

LAB7.1.1

B7.3 Locucións latinas de uso actual (II)

B7.4

LAB7.4.1

Recoñece un teatro CSC- CSIEEromano e identifica a CCL- CMCCTsúa estrutura CCEC BLOQUE 6. TEXTOS Analiza CCL- CAA morfosintácticamente frases sinxelas

EC- CA- PV

Observación directa Autoavaliación Exame

CL- EOE

Autoavaliación Exame

Compara as estruturas latinas coas das linguas propias Analiza textos adaptados Lee textos latinos básicos traducidos

CCL- CAA

CL EOE

Observación directa

CCL- CAA

CL- EOE

CCL- CAA

CL- EOE- EC

Observación directa Exame Observación directa

BLOQUE 7. LÉXICO Coñece léxico da 3ª CAA- CCL declinación e formas verbais Memoriza locucións latinas e coñece o seu significado

CD-CSC-CCECCCL

CL- EOE

Observación directa Coavaliación

EOE-ED-TIC-PV

Traballo monográfico Exposición oral Exame

Todo o bloque 6 representa un 25% da nota do exame

Todo o bloque 7 VII representa un 10% da nota do exame

TERCEIRA AVALIACIÓN: Terceiro trimestre (aprox. 29 sesións)*

OBXECTIVOS

b ñ o

CONTIDOS

B1.5 Nocións de evolución fonética (III)

CRITERIOS AVALIACIÓN

B1.6

ESTÁNDARES APRENDIZAXE

GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN DE CADA ESTANDAR

COMPETENCIAS CLAVE

ELEMENTOS TRANSVERSAIS

BLOQUE 1: O LATÍN ORIXE DAS LINGUAS ROMANCES LAB1.6.1. Coñece e aplica CCL-CAA TIC regras de evolución fonética do latín ao galego e castelá

b e

B3.4 Flexión nominal:substantivos

B3.4

LAB3.4.1.

e b

B3.5 Flexión verbal: Futuro Simple de Indicativo

B3.5

LAB3.5.2.

B.4.6 Construcións de infinitivo e participio máis transparentes

B4.6

l n

B5.4. Mitoloxía e relixión (III): Seres mitolóxicos

B54

BLOQUE 3. MORFOLOXÍA Declina termos da 4ª CD-CCL e 5ª declinación

TIC

Identifica as CCL-CAA TIC conxugacións latinas e recoñece formas verbais do tema de presente BLOQUE 4. SINTAXE LAB4.6.1 Recoñece formas CCL TIC- CL verbales non persoais na súa lingua de orixe latino BLOQUE 5. ROMA: HISTORIA , CULTURA E CIVILIZACIÓN LAB5.4.1 Coñecer as lendas de CCEC- CCL- CD EC- PV Teseo, Prometeo y Edipo.

INSTRUMENTOS AVALIACIÓN

CRITERIOS CUALIFICACIÓN

Observación directa Traballo de clase Exame

Todo o bloque 1 representa u 5% da nota do exame

Exposición oral Observación directa Autoavaliación Exame Exposición oral Observación directa Autoavaliación Exame

Todo o bloque 3 representa un 25% da nota do exame

Exposición oral Observación directa Autoavaliación Coavaliación

Todo o bloque 4 representa un 20% da nota do exame

Exposición oral Coavaliación Exame

Todo o bloque 5 representa un 15% da nota do

exame d e ñ

B5.6 Espectáculos públicos( III). El Anfiteatro romano

B5.7

LAB5.7.1

B6.1Análise morfolóxica e sintáctica( III)

B6.1

LAB6.1.1

d o

B6.2 Comparación das estruturas latinas coas das linguas propias B6.3 As técnicas da tradución (III)

B6.2

B6.3

LAB6.3.1

B6.4 Lectura comprensiva de textos latinos ( III): adaptados ou traducidos

B6.4

LAB 6 4.1

l f

b ñ o

B7.1 Vocabulario básico latino( III)

B7.1

LAB7.1.1

B7.3 Locucións latinas de uso actual ( III)

B7.4

LAB7.4.1

Recoñece un CSC- CSIEEanfiteatro romano e CCL- CMCCTidentifica a súa CCEC estrutura BLOQUE 6. TEXTOS Analiza CCL- CAA morfosintácticamente frases sinxelas

EC- CA- PV

Observación directa Autoavaliación Exame

CL- EOE

Autoavaliación Exame

Compara as estruturas latinas coas das linguas propias Analiza textos adaptados

CCL- CAA

CL EOE

Observación directa

CCL- CAA

CL- EOE

Observación directa Exame

Lee textos latinos básicos traducidos

CCL- CAA

CL- EOE- EC

Observación directa

CL- EOE

Observación directa Coavaliación

EOE-ED-TIC-PV

Traballo monográfico Exposición oral Exame

BLOQUE 7. LÉXICO Coñece léxico da 4ª e CAA- CCL 5ª declinación e formas verbais Memoriza locucións latinas e coñece o seu significado

CD-CSC-CCECCCL

Todo o bloque 6 representa un 25% da nota do exame

Todo o bloque 7 Representa un 10% da nota do exame

*É posible que ao longo do curso debamos axustar ou alterar lixeiramente a orde dos contidos por motivos pedagóxicos o segundo os resultados do proceso de avaliacion do alumnado. En calquera caso este axuste non suporá un cambio relevante a final do curso

IV.- Metodoloxía didáctica. A metodoloxía empregada será activa, participativa e inductiva.Preténdese que o alumnado se sinta responsable do seu proceso de aprendizaxe e que lle esixa unha intensa actividade mental que o leve a reflexionar e xustificar a súa actuación. En consecuencia, o labor do profesor consistirá en motivar, suxerir e animar. O alumno , protagonista activo, debe estar aberto á comprensión, expresión e reflexión das mensaxes recibidas.

V.- Materiais e recursos didácticos. Os materiais e recursos didácticos empregados serán variados: -

Materiais impresos: Libro de texto, materiales de apoio fotocopiados, artículos de prensa,….

O libro de texto recomendado é o seguinte: VV.AA. Latín 4º Eso, Serie INTERPRETA, edit. Santillana, 2016.

Materiais instrumentais: pizarra, caderno, fichas, equipos informáticos, canon,……

Materiais de carácter audiovisual: blogs educativos, vídeos,películas , canal de Youtube,…

VI.- Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado. A avaliación da asignatura de Latín de 4º Eso terá como función fundamental valorar os estándares de aprendizaxe que se describiron e detallaron no apartado III desta Programación. Para iso , partirase dos obxectivos do curso, valorando que grado na consecución dos mesmos se fixo por parte do alumnado que cursa esta materia. Asemade, avaliarase o proceso de ensinanza, de xeito que a profesora poida ir modificando a súa práctica docente en función do observado durante o proceso educativo educativo e o diálogo co alumnado. Ao longo do curso escolar, a profesora controlará a evolución dos seus alumnos tal como sinalouse na penúltima columna do apartado III da presente, e que agora volvemos a citar: observación diaria do traballo na aula e na casa, a correción diaria das actividades propostas, os exames o probas escritas que se considere oportunas,…. De cara á calificación , terase en conta o grado de consecución dos obxectivos . Para a superación da materia deberán acadarse os obxectivos mínimos esixibles citados de maneira destacada nun apartado señalado infra. Os traballos específicos que se lle entreguen á profesora deberán ser orixinais, axustándose ás instruccións previas dadas pola docente e sempre serán entregados no plazo convenido. A realización de probas escritas en cada avaliación axudarán ó alumno e a profesora a comprobar dunha forma máis obxectiva se a asimilación dos contidos é a correcta, e en cales é necesario insistir. Para aprobar unha avaliación é necesario que o alumno obteña alomenos unha media de cinco puntos nas probas escritas . Cada trimestre levarase a cabo o seguinte: farase, ademais do exame de avaliación, obligatoriamente un exercicio parcial que valerá un 40% da nota, mentres que o primeiro que citamos cuantificarase como un 60% da mesma. Os exames constarán de dous partes nas que se distribuirán os contidos da seguinte forma: a) cuestións lingüísticas e gramáticais, con textos ou frases b) cuestíóns sobre cultura, civilización e /ou cuestións etimolóxicas.

A parte de gramática consistirá na análise morfosintáctica e tradución. A parte de cultura, civilización e etimoloxías será teórica.

Neles, a materia de exame será a programada nos contidos. Terase en conta a coidada presentación, limpeza, boa expresión e a corrección ortográfica nestes exames, premiándose cun mínimo de 0’5 puntos a nota , sempre e cando éste estea aprobado. Os exames puntuaranse sobre dez, sendo a parte de gramática a de máis peso á hora de cualificar, cun 70% da nota global . Na cualificación final dos alumnos, influirá máis o aspecto lingüístico que o cultural, supoñendo este último non máis dun 30% da nota final. É dicir, dun máximo de 10 puntos, 3 poderán ser para a parte cultural e /ou teorizante e 7 para a lingua ( tradución, análise, léxico,...) De xeito global e aproximado, o máximo de 10 puntos repártese así: Apartado práctico: Tradución, análise e cuestións lingüísticas: 70% Apartado teórico : Cuestións culturais e teorizadoras: 30% Será necesario para aprobar ter polo menos superado o 50% no apartado teórico. Neste curso, 4º de ESO, farase un exame de recuperación por avaliación ó comenzo do trimestre seguinte e incluso unha recuperación final en xuño. -A aqueles alumnos que superen a materia as tres avaliacións sen necesidade de acudir á recuperacións, faráselles a nota media. -

Aqueles alumnos que non superen la materia na convocatoria ordinaria de xuño deberán presentarse con toda la materia do curso a proba extraordinaria .

PROBA EXTRAORDINARIA En Setembro o exame extraordinario será o mesmo para todos os alumnos e constará de: Tradución dun texto: 3 puntos. Cuestións de carácter práctico morfolóxica e/ou sintáctica : 3 puntos. Cuestión teórica de morfoloxía e/ou de sintaxe: 1 punto Cuestión de vocabulario derivados en galego e/ou castelán : 1 punto. Cuestión de cultura e civilización romana: 2 puntos.

As construccións morfosintácticas que aparezan no texto axustaranse sempre ao que se traballara durante o curso.

Quérese deixar especificado no presente documento que non se farán probas escritas separadamente das marcadas pola profesora, a non ser que o alumno que falte presente un xustificante oficial. O grao mínimo de consecución para superar a materia versará sobre, e polo tanto, os mínimos esixibles serán : -Tradución axeitada de textos latinos ou frases de carácter sinxelo. - Flexión nominal e verbal regular nos tempos simples de modo Indicativo activo e o pret. perfecto - Evolución fonética. Termos patrimoniais e cultismos. - Expresións latinas incorporadas á lingua - Espectáculos públicos da antigua Roma: Teatro, Anfiteatro e Circo. - Temas de carácter mitolóxico: Deuses Olímpicos e os heroes: Hércules, Teseo e Edipo.

VII.- Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente Observaránse entre outros, os seguintes parámetros: 

Na aula:

-O grado de satisfacción que demostre o alumnado ante a asignatura. - Os resultados (bós) que se acaden nas probas avaliativas. -A observancia da profesora no desenvolvemento da Programación docente. -A aplicación axeitada das medidas necesarias con alumnos de atención á diversidade. - O exame da aplicación dos criterios de avaliación da aprendizaxe. - A valoración das medidas de reforzo e apoio empregadas cos alumnos que as necesitasen. - A reflexión sobre o uso dos materiais didácticos empregados e a súa utilidade por si houbese que modificar a metodoloxía empregada.

Coa intención de obter un feedback sobre a súa labor docente, a profesora, ao remate do curso, repartirá aos alumnos unha escala de estimación con ítems referidos á súa praxis docente: contidos, metodoloxía e obxectivos. 

No propio Centro de ensino:

- A coordinación con outros profesores do IES á hora de facer tareas colaborativas. - O aproveitamento dos materiais e recursos do centro, indicando mellóras que puidesen facerse no seu uso e temporalización. - As relacións establecidas con outros sectores da comunidade educativa para manter ou mellorar a convivencia, especialmente cos pais ou representantes legais. - A coordinación adecuada co equipo directivo, os distintos membros do departamento e os titores dos grupos.

VIII.- Seguimento, recuparación e avaliación dos alumnos pendentes. Non se contempla ningunha actividade respecto diso pois non hai alumnos pendentes.

IX.- DeseĂąo da avaliaciĂłn inicial. O tratarse dunha asignatura nova para os alumnos de 4Âş de ESO, non se contempla proba de avaliaciĂłn inicial.

X.- M edidas de atención á diversidade. O coñecemento e estudo do latín debe marcar varios niveis de afondamento segundo os alumnos/-ás e a súa variedade, por iso terase en conta a realización de exercicios diversos e variados, que estean en consonancia coa capacidade e interese do alumnado e que permita que todos alcancen un nivel mínimo, sen menoscabo e perxuizo de aqueles alumnos/-as que desexen progresar máis na materia. Se o Departamento de Orientación nos sinala algún alumno con altas capacidades, deseñaremos actividades de maior complexidade para eles.

XI.- Concreción dos elementos transversais que se traballarán. Aparece explicitados de maneira detallada e desglosada no epígrafe III desta Programación. A continuación sinalaremos a que equivalen as siglas alí mencionadas: CL => Comprensión lectora

EOE=>Expresión oral e escrita

CA=>Comunicación audiovisual

TIC=>Tecnoloxías da información e comunicación

EMP=>Emprendemento

EC=>Educación cívica

PV=> Prevención da violencia

XII.- Actividades complementarias e extraescolares. A realización destas actividades dependerá do desenvolvemento da programación e da propia organización das actividades do Centro. Se é posible, sempre se realizarán en colaboración co Departamento de Grego do noso centro. En principio, a proposta que temos es unha viaxe a Ourense dentro do marco do Festival de Teatro Clásico Xuvenil Grecolatino, para asistir a unha representación teatral .

XIII.- Programación da educación en valores. Nesta materia educarase aos alumnos nos seguintes aspectos: 1.

Respecto ao traballo propio e dos demáis.

Respecto polo material do Centro , uso dos ordenadores , ou uso do material bibliográfico da aula , ou da Biblioteca.

Tolerancia sobre as ideas dos demáis cando expresen as súas dúbidas ou pregunten na clase.

Puntualidade na asistencia a clase e na entrega dos traballos solicitados polo profesor.

Perseverancia na realización dos exercicios.

Esforzo continuado no aprendizaxe.

Respeto polas normas .

Interés , valoración e respeto polo proceso de ensino-aprendizaxe.

Colaboración nas tarefas de grupo.

XIV.- Accións de contribución ao Proxecto Lector. A materia de Latín fomenta a lectura e o desenvolvemento da expresión e comprensión oral e escrita. Isto queda reflectido en varios aspectos: a) No cotián devir da clase, coa lectura da lección que corresponda e a interpretación do lido por parte do alumno. b) Coa realización de resumos escritos e/ou exposicións orais sobre aspectos concretos sinalados pola profesora ao longo do curso. c) Coa lectura de obras de temas relacionados co mundo romano, que consiga introducir os alumnos de Latín no mundo clásico dunha forma amena e entretenida.Para elo, na Biblioteca do Centro , contamos con unha ampla bibliografía que permitirá o acceso do alumnado a ditas lecturas. Preténdese que alomenos unha lectura sexa obrigatoria ao longo do curso.

Ademáis, dende este Departamento participarase en calquera actividade de animación á lectura elaborado a través do Plan Lector do Centro para coadxuvar á creación de hábitos de lectura.

XV.- Accións de contribución ao Plan TIC. Respecto ás Tecnoloxías da Información e a Comunicación, dende o Departamento de Latín tratará de que o alumnado : -Desenvolva a súa capacidade investigadora e creativa para conseguir que sexa el o protagonista da súa propia aprendizaxe, buscando fontes propias de información e elaborando material se se lle require. -Poda ter acceso a coñecementos sobre o mundo romano relacionados cos contidos da asignatura que cursa o de interese persoal. -Poda ter acceso a material que poda ser descargado e impreso [apuntes, exercicios, fotos, mapas, presentacións,... ]. -Acceda a portais educativos especializados en temas de cultura clásica,blogs, etc. -Realice exercicios interactivos de webs seleccionadas pola profesora alomenos unha svez ao mes na aula de informática, se é posible, para repasar os contidos explicados na clase.

Na medida das nosas posibilidades, utilizaremos Internet na aula para afondar nos contidos da materia referentes sobre todo, aos apartados relacionados co legado de Roma e a Mitoloxía existente en imaxes, visitas virtuais a museos, busca de información.... Seralles útil para ilustrar os contidos adscritos aos devanditos epígrafes. Nos apartados nos que se manexen contidos referentes a Lingua, Tradución, Léxico recomendaremos algúns programas de repaso de declinacións,conxugacións verbais,... ou algunhas direccións de páxinas web ou blogs para que o alumno consulte e utilice .

XVI.- Accións de contribución ao Plan de Convivencia.

Trataráse de conseguir un clima de traballo na aula que permita o desenvolvemento das actividades con normalidade. Cando se detecte algún problema entre alumnos ou con eles, comunicarase ao equipo de Mediación Escolar, para a súa posible resolución. De non ser así comunicarase a Xefatura de Estudios para a aplicación das medidas correctoras que establece o Regulamento de Réxime Interno. Ademáis, a profesora participará nos plans de formación que se están a desenrolar dentro do propio Centro, de “Habilidais sociais para o profesorado “ e “ Titoría entre iguais”.

XVII.- Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da Programació didáctica en relación cos resultados académicos e procesos de mellora. Unha vez ao mes incluirase no Libro de Actas de Departamento de Latín o seguemento da programación e as súas modificacións,iIncluindo as causas que provoquen tales modificacións , se fora o caso. Na Memoria final de curso, realizarase unha valoración desta programación e incluiránse as posibles modificacións para o vindeiro curso

Os resultados académicos obtidos perante o curso pasado nesta asignatura, foron os seguintes: RESULTADOS CURSO

Nº MATRICULADOS

Nº APROBADOS

PORCENTAXE

1º BACH

100%

2º BACH

100%

Aprobados na asignatura de latín nas Convocatorias PAAU de Xuño e Sept. de 2016=>100%

Á vista dos resultados precedentes, obsérvanse uns resultados gratamente positivos nos cursos de 1º e 2º Bach. Por iso, seguirase primando dende o Departamento unha metodoloxía activa e participativa que sexa motivadora de cara a que os alumnos de Latín de 4º continúen cursándola no Bacharelato.

LATÍN I

I.-Introdución e contextualización. I.1 Marco xurídico Según o Decreto 86 / 2015, do 25 de xuño, polo que se establece o currículo da Educación Secundaria Obrigatoria e do Bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia; recóllese que a lingua clásica latina está presente no currículo de Bachillerato , pois o seu estudo a nivel fonético, morfosintáctico e léxico proporciona unha sólida base para o perfeccionamiento no manexo doutras linguas. Desempeña, pois, un papel relevante como soporte lingüístico da maioría das linguas e para a comprensión do léxico culto que forma gran parte da terminoloxía científica e técnica actual nas linguas que o alumnado coñece ou estuda; sen esquecer o enriquecimiento cultural que lle proporciona o coñecemento dos aspectos que se inclúen da civilización clásica, berce da Europa actual, como son, entre outros, a mitoloxía, a relixión ou as súas creacións literarias e artísticas, que tanta influencia tiveron en épocas posteriores e seguen tendo hoxe en día.

Por iso, é esencial a incorporación desta lingua clásica ao currículo integrado das linguas, para reforzar a reflexión lingüística do noso alumnado e fortalecer o seu acceso á cultura literaria. I.2 Alumnado co que contamos para el presente curso escolar Durante o presente curso escolar o número de alumnos matriculados en Latín I no Ies “Xesús Taboada Chivite” é dun total de 17 alumnos, procedentes dos distintos centros de ensino secundario existentes que hai na localidade de Verín, polo tanto a súa procedencia é variada e os coñecementos previos respecto de esta asignatura tamén son variados e heteroxéneos, aínda que destacaremos que ningún deles cursou a asignatura de latín en 4º de eso, co cal partiremos de cero na nosa práctica docente. I.3 Composición do Departamento de Latín O departamento de Latín do Ies “Xesús Taboada Chivite” está composto por unha única integrante, Mª Sonia Sanz Sastre, que impartirá a asignatura nos dous niveis de Bachallerato e no de 4º ESO. Ademáis ocupará a Xefatura do Departamento.

II.- Contribución ao desenvolvemento das competencias clave. Concreción que recolla a relación dos estándares de aprendizaxe da materia que forman parte dos perfís competenciais.-

As competencias do currículo establecidas pola normativa básica para o noso sistema educativo son: a) Comunicación lingüística(=>CCL) b) Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía(=>CMCT) c) Competencia digital(=>CD). d) Aprender a aprender(=>CAA). e) Competencias sociais e cívicas (=>CSC). f ) Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (=>CSIEE). g) Conciencia e expresións culturais (=>CEC). Aínda que na asignatura de latín, a competencia que se traballará de xeito fundamental será a de comunicación lingüística, xa que é a propia máis afín á asignatura, terán tamén moito peso específico a de aprender a aprender, a competencia de conciencia e expresión cultural e a competencia social e cívica, aínda que en maior ou menor medida incidiremos en case todas as restantes ao longo de todo curso escolar do xeito que verase máis clarificadoramente no seguinte epígrafe.

OBXECTIVOS

CONTIDOS

CRITERIOS AVALIACIÓN

l p

B1.1 Marco xeográfico da lingua

B1.1

B1.2 O indoeuropeo.Linguas indoeuropeas e familias lingüísticas B1.4 Orixe, evolución e etapas do latín.Palabras patrimoniais , cultismos e semicultismos B1.5 Nocións de evolución fonética, morfoloxía e semántica do latín ao galego e ao castelán. (I)

B1.2

d g p h

d P n

B1.5

B1.6

ESTÁNDARES APRENDIZAXE

GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN DE CADA ESTANDAR

COMPETENCIAS CLAVE

ELEMENTOS TRANSVERSAIS

INSTRUMENTOS AVALIACIÓN

BLOQUE 1: O LATÍN, ORIXE DAS LINGUAS ROMANCES LA1B1.1.1 Localiza nun mapa o CMCCT EC marco xeográfico da CCEC CA lingua CSC

Observación directa Autavalaición Traballo de clase

LA1B.1.2.1 Identifica o indoeuropeo como lingua nai de linguas europeas LA1B 1.5.1 Relaciona palabras patrimoniais e cultismos

CD-CAA

CCL-CAA-CMCCT

CL-EOE-TIC

Traballo individual Observación directa Coavaliación Exame Traballo de clae Autoavaliación Exame

LA1B1.6.1. Coñece e aplica regras de evolución fonética do latín ao galego e castelá

CCL-CAA

TIC

BLOQUE 2. SISTEMA DA LINGUA LATINA. ELEMENTOS BÁSICOS

Observación directa Traballo de clase Exame

CRITERIOS CUALIFICACIÓN

Todo o bloque 1 representa o 10% da nota do exame

g d

d g

B2.2 Orixe e evolución do alfabeto latino B2.3 Pronuncia do Latín: Tipos.

B3.2 Tipos de palabras: Variables e invariables B3.3 Concepto de declinación e conxugación B3.4 Flexión nominal:substantivos, adxectivos: 1ª,2ª e 3ª declinación B3.5 Flexión verbal:Tema de presente en Indicativo e Subxuntivo.Voz activa.

B2.3.

LA1B2.3.1. Identifica o alfabeto latino

B2.4

B3.2.

B3.3

B3.4

B3.5

CSC-CCL-CCEC

EOE

Exposición oral Coavaliación

LA1B2.4.1. Aplica con corrección CCL as normas básicas da pronuncia latina e distinguir os seus tipos BLOQUE 3. MORFOLOXÍA LA1B 3.2.1 Clasifica os tipos de CAA-CCL palabras

EOE

Lectura Coavaliación

Exposición oral Observación directa

LA1B 3.3.1

Probas orais

Distingue o concepto de declinación e conxugación LA1B3.4.1. Declina termos das LA1B3.4.2 tres primeiras declinacións

CAA-CCL-CD

TIC

Explicación teórica Observación directa

CCL

TIC-EOE-CL

LA1B 3.5.1 La1B 3.5.2 LA1B 3.5.3

CCL-CAA

TIC

Exposición oral Observación directa Autoavaliación Exame Exposicón oral Observación directa Autoavaliación Exame

Identifica as conxugacións latinas e recoñece as formas verbais do tema de presente

B4.1.Elementos da oración

B4.1.

BLOQUE 4. SINTAXE LA1B4.1.1. Idenfica as funcións CMCCT-CCL das palabras na oración

B4.2 Casos latinos

B4.2.

LA1B4.2.1

Sinala as fucións dos casos latinos na oración

CAA- CCL

EOE

EOE - TIC

Traballo de clase Observación directa Coavaliación Exame Traballo de clase Observación directa Coavaliación

Todo o bloque 3 representa o 25% da nota do exame

Todo o bloque 4 representa o 10% da nota do exame

B.4.3 Concordancia

B4.3

LA1B4.3.1

B.4.4 A oración Simple: Oracións atributivas e predicativas

B4.4

LA1B 4.4.1

Recoñece as regras da concordancia na lingua latina e a súa correspondencia no galego e o castelán Recoñece e clasificas os tipos de oracións

CCL

TiC-CL

CMCCT-CCL

TIC-CL

aI l g p m

B5.1 Periodos da historia de Roma.

B5.1

BLOQUE 5. ROMA: HISTORIA , CULTURA E CIVILIZACIÓN LA1B5.1.1 Coñece feitos CSC- CCL- CCEC EC- CA- PV históricos das etapas da historia de Roma

B5.4. Mitoloxía e relixión.Ritos Funerarios

B5.5

LA1B5.5.1

B6.1 Análise fonética, morfolóxica, sintáctica e semántica (I)

B6.1

LA1B6.1.1

B6.2 Comparación das estruturas latinas coas das linguas propias B6.3 Iniciacion ás técnicas da tradución

B6.2

LA1B6.2.1

B6.3

LA1B6.3.1

d p

d i

Coñece os principales CCEC- CD deuses, semideuses e heroes da mitoloxía grecolatina. BLOQUE 6. TEXTOS Aplica os CCL- CAA coñecementos fonolóxicos, morfolóxicos, sintácticos e léxicos de lingua latina para a interpretación e tradución Compara as CCL- CAA estruturas latinas coas das linguas propias Analiza textos CCL- CAA adaptados

Exame Traballo de clase Observación directa

Traballo de clase Observación directa Coavaliación Exame Traballo monográfico Exame

EC- PV

Exposición oral Coavaliación Exame

CL- EOE

Observación directa Autoavaliación Exame

CL- EOE

Observación directa Autoavaliación Exame

CL- EOE

Observación directa Exame

Todo o bloque 5 representa o 10% da nota do exame

Todo o bloque 6 representa o 25% da nota do exame

(I) B6.6 Produción de pequenos textos en lingua latina B7.1 Vocabulario básico latino: léxico transparente; palabras de maior frecuencia (I)

B6.5

B7.1

LA1B6 5.1

LA1B7.1.1 LA1B7.1.2

Traduce textos sinxelos ao latín

CCL- CAA

BLOQUE 7. LÉXICO Recoñece o CAA- CCL significado de léxico da 1ª, 2ª e 3ª declinación

CL- EOE- EC

Observación directa

CL- EOE

Observación directa Coavaliación Exame

O bloque 7 representa o 10% da nota do exame

SEGUNDA AVALIACIÓN: Segundo trimestre (44 sesións)*

OBXECTIVOS

d P n

g d

CONTIDOS

B1.5 Nocións básicas de evolución fonética, morfolóxica e semántica do latín ao galego ou castelán (II)

CRITERIOS AVALIACIÓN

B1.6

B3.4 Flexión nominal e B3.4 pronominal.Sustantivos 4ª e 5ª dedeclin.Graos do adxectivo.Pronomes C. Circunstanciais do lugar

ESTÁNDARES APRENDIZAXE

GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN DE CADA ESTANDAR

COMPETENCIAS CLAVE

ELEMENTOS TRANSVERSAIS

BLOQUE 1: O LATÍN ORIXE DAS LINGUAS ROMANCES LA1B1.6.1. Coñece e aplica regras CCL-CAA TIC de evolución fonética do latín ao galego e castelá

LA1B3.4.1. LA1B3.4.2

BLOQUE 3. MORFOLOXÍA Declina termos da 4ª e CCL. 5º declinación e pronomes. Recoñece os adxectivos nos distintos graos. Identifica nas oracións complementos

TIC-EOE-CL

INSTRUMENTOS AVALIACIÓN

CRITERIOS CUALIFICACIÓN

Observación directa Traballo de clase Exame

Todo o bloque 1 representa o 5% da nota do exame

Exposición oral Observación directa Autoavaliación Exame

O bloque 3 representa o 25% da nota do exame

circunstanciais de lugar

D g

B3.5 Flexión verbal: Tema de perfecto Voz Activa en Indicat. e Subxuntivo. B.4.5 Oración Composta: coordinación e ubordinación.Partículas Cum e Ut. B.4.6 Construcións de infiitivo e participio. O Infinitivo.

B3.5

LA1B3.5.1. LA1B3.5.2

Conxuga e recoñece as formas verbais do tema de perfecto

CCL-CAA

BLOQUE 4. SINTAXE Distingue oracións CCA- CCL compostas

TIC

Exposición oral Observación directa Autoavaliación Exame

TIC- CL

Traballo de clase Observación directa Coavaliación Exame

TIC-EOE

Traballo de clase Observación directa Coavaliación Exame

B4.5

LA1B4.5.1

B4.6

LA1B4.6-1

BLOQUE 5. ROMA: HISTORIA , CULTURA E CIVILIZACIÓN LA1B5.4.1 Coñece a organización CSC- CSIEE- CCL EC- ECE- TIC politica e social de Roma CD

a c

B5.3 Organización política e social de Roma.

B5.4

B5.7 O exército

B5.10

B6.1 Análise fonética, morfolóxica, sintáctica e semántica (II)

B6.1

Identifica as funcións do infinitivo

CCA-CCL

LA1B5.10.1 Distingue os elementos CSC-CMCCT que constitúen o exército romao e o seu funcionamiento BLOQUE 6. TEXTOS LA1B6.1.1 Aplica os coñecementos CCL- CAA fonolóxicos, morfolóxicos, sintácticos e léxicos de lingua latina para a interpretación e

EC- PV

CL- EOE

O bloque 4 representa o 10% da nota do exame

Exposión oral Traballo monográfico Coavalación Exame Exposición oral Coavaliación

O bloque 5 representa o 25% da nota do exame

Observación directa Autoavaliación Exame

O bloque 6 representa o 25% da nota do exame

d p d i i

g e

B6.2 Comparación das estruturas latinas coas das linguas propias B6.3 Iniciacion ás técnicas da tradución (II) B6.6 Produción de pequenos textos en lingua latina B7.1 Vocabulario básico latino: léxico transparente; palabras de maior frecuencia (II) B7.4 Locucións latinas de uso actual.

B6.2

LA1B6.2.1

B6.3

LA1B6.3.1

B6.5

LA1B6 5.1

B7.1

LA1B7.1.1 LA1B7.1.2

B7.5

LA1B7.5.1

tradución Compara as estruturas latinas coas das linguas propias Analiza textos adaptados Traduce textos sinxelos ao latín

CCL- CAA

CL- EOE

Observación directa

CCL- CAA

CL- EOE

Observación directa Exame

CCL- CAA

CL- EOE- EC

Observación directa

CL- EOE

Observación directa Coavaliación Exame

PV-EC -EOE

Exposición oral Coavaliación Exame

BLOQUE 7. LÉXICO Recoñece o significado CAA- CCL de léxico da 1ª, 2ª e 3ª declinación

Recoñece o significado das principais locucións latinas de uso actual

CCL

O bloque 7 representa o 15 % da nota do exame

TERCEIRA AVALIACIÓN: Terceiro trimestre ( 40 sesións)*

OBXECTIVOS

d P n

CONTIDOS

B1.5 Nocións básicas de evolución fonética, morfolóxica e semántica do latín ao galego ou castelán

CRITERIOS AVALIACIÓN

B1.6

ESTÁNDARES APRENDIZAXE

GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN DE CADA ESTANDAR

COMPETENCIAS CLAVE

ELEMENTOS TRANSVERSAIS

BLOQUE 1: O LATÍN ORIXE DAS LINGUAS ROMANCES LA1B1.6.1. Coñece e aplica CCL-CAA TIC regras de evolución fonética do latín ao galego e castelá

INSTRUMENTOS AVALIACIÓN

CRITERIOS CUALIFICACIÓN

Observación directa Traballo de clase Exame

O bloque 1 representa o 10% da nota do exame

(III)

g d

l d

B3.4 Flexión nominal e B3.4 pronominal:Sustantivos, adxectivos e pronomes. Repaso xeral B3.5 Flexión verbal: Voz B3.6 Pasiva

B.4.6 Construcións de infinitivo e participio. O Participio.

B4.6

m p

B5.2 Romanización de Hispania e Gallaecia

B5.3

B5.5 Arte romana

B5.8

i d

B5.6 Obras públicas e urbanismo

B5.9

LA1B3.4.1

La1B3.6.1 LA1B3.6.2

LA1B4.6-1

BLOQUE 3. MORFOLOXÍA Identifica e declina CCL sustantivos, adxectivos e pronomes Identifica e traduce CCL-CAA-CD formas verbais en voz pasiva BLOQUE 4. SINTAXE Identifica o uso e CCA-CCL construcións de participios

CL-TIC

TIC

TIC-EOE

BLOQUE 5. ROMA: HISTORIA , CULTURA E CIVILIZACIÓN LA1B5.3.1 Recoñece e identifica CAA-CMCCTEC-EMP-CA-TIC as pegadas da CD-CCEC romanización en Hispania e Gallaecia LA1B5.8.1 Identifica CCEC-CD TIC-EC manifestacións artísticas romanas escultóricas e pictóricas da arte romana LA1B5.9.1 Identifica e localiza as CD-CSC-CMCCT- TIC-EC-EMP La1B5.9.2 principais edificacións CAA

Exposición oral Observación directa Autoavaliación Exame Exposición oral Observación directa Autoavaliación Exame

O bloque 3 representa o 25% da nota do exame

Traballo de clase Observación directa Coavaliación Exame

O bloque 4 representa o 10% da nota do exame

Exposición oral Traballo monográfico Autoavaliación Exame Exposicón oral Traballo monográfico Autoavaliación Exame

O bloque 5 representa o 20% da nota do exame

Exposicón oral Traballo monográfico

públicas romanas

B6.1 Análise fonética, morfolóxica, sintáctica e semántica (III)

B6.1

d p

B6.2 Comparación das estruturas latinas coas das linguas propias

B6.2

LA1B6.2.1

d i

B6.3 Iniciacion ás técnicas da tradución (III) B6.6 Produción de pequenos textos en lingua latina

B6.3

LA1B6.3.1

B6.5

LA1B6 5.1

d p

B7.2 Composición e derivación culta

B7.2

LA1B6.1.1

LA1B7.2.1

Autoavaliación Exame

BLOQUE 6. TEXTOS Aplica os CCL- CAA coñecementos fonolóxicos, morfolóxicos, sintácticos e léxicos de lingua latina para a interpretación e tradución Compara as CCL- CAA estruturas latinas coas das linguas propias Analiza textos CCL- CAA adaptados Traduce textos sinxelos ao latín

CCL- CAA

BLOQUE 7. LÉXICO Identifica e recoñece CCL-CMCCT os pricipais prefixos e sufixos do latín

CL- EOE

Observación directa Autoavaliación Exame

CL- EOE

Observación directa

CL- EOE

Observación directa Exame

CL- EOE- EC

Observación directa

TIC-EOE

Observación directa Autoevaliación Coavaliación Exame

O bloque representa o 25% da nota do exame

O bloque 7 representa o 10% da nota do exame

IV.- Metodoloxía didáctica. A metodoloxía empregada será activa, participativa e inductiva.Preténdese que o alumno se sinta responsable de seu proceso de aprendizaxe e que lle esixa unha intensa actividade mental que o leve a reflexionar e xustificar a súa actuación. En consecuencia, o labor do profesor consistirá en motivar, suxerir e animar. O alumno , protagonista activo, debe estar aberto á comprensión, expresión e reflexión das mensaxes recibidas. Co fin de que o alumnado logre unha aprendizaxe significativa, estructuraremos o enfoque metodolóxico nos seguintes apartados: Lectura de textos como fonte de información sobre a antigüidade. Partindo duns coñecementos previos adquiridos, o alumno/-a demostrará o seu nivel de desenvolvemento na materia á hora de interpretar ou traducir tales textos. Relacionado co apartado anterior, levaranse a cabo actividades orientadas á ampliación do propio vocabulario para así mellorar a comprensión e expresión do alumnado. Enfoque funcional da morfosintaxe latina para aplicala ao recoñecemento dos textos. No eixe de evolución da lingua latina, propóñense contidos e exercicios destinados a observar e comprender como a evolución do latín deu lugar ás linguas románicas, centrándonos na lingua galega e castelá. Atender a outro tipo de contidos conceptuais que consideren os principais aspectos históricos, culturais e artísticos do mundo clásico e insistir na herdanza que deles se conserva na actualidade. Así os alumnos aquilatarán debidamente devendita herdanza observando a súa proxección ata o día de hoxe.

A metodoloxía estará sempre condicionada pola resposta obtida ao longo do curso, modificando os aspectos necesarios se os resultados das avaliacións non fosen satisfactorios.

V.- Materiais e recursos didácticos. Decantámonos por continuar coa utilización dun manual cun método no que as regras morfosintácticas se deducen da práctica da lectura e da tradución, e no que a súa aprendizaxe sistemática constitúe unha segunda fase.Por iso optamos polo libro de texto: Latín. 1º Bachillerato. Edit. Oxford Educación. Co fin de amoldarnos ás novidades introducidas pola LOMCE tendremos tamén apoio nun material adicional preparado pola profesora con temas, textos ou exercicios elaborados ad hoc. - Libros de lectura que se indicarán ao principio de cada trimestre. (Estes estarán, na medida do posible, a disposición dos alumnos na Biblioteca do Centro). - Fotocopias con actividades elaboradas ou recopiladas pola profesora, presentaciones en powerpoint, a Pizarra Dixital, películas,....

- As partes referidas ao apartado da cultura e civilización de Roma estarán ilustradas con lecturas de obras clásicas complementarias e outros materiais de apoio como mapas, vídeos, películas,montaxes de power point, material da web...etc.

VI.- Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado. Os criterios que se terán en conta a la hora de avaliar ao alumnado serán: 1. Comprender e ser capaz de traducir textos latinos breves e sinxelos , orixinais, adaptados o elaborados , coa maior fidelidade posible. Este criterio será aplicado gradualmente, pero será máis eficaz a partir da segunda mitade do curso, cando o alumnado manexara os aspectos básicos de declinación nominal, conxugación verbal, léxico e sintaxe. Os textos serán de carácter elemental, orixinais ou razoablemente adaptados. 2. Recoñecer en textos latinos sinxelos os elementos básicos da morfoloxia regular e da sintaxe da oración, en función da comprensión do texto latino , apreciando variantes e coincidencias con outras linguas coñecidas, especialmente co galego e co castelán. 3. Ler e comentar textos traducidos referentes ao mundo romano e distinguir aspectos históricos e culturais contidos neles. Relacionarase este aspecto co compromiso do centro no seu plan de apoio á lectura (-Plan Lector-), elixindo textos atractivos relacionados con temas de civilización romana vistos no aula. 4. Recoñecer no léxico do galego, do castelán e doutras linguas faladas na Península palabras de orixe latina e analizar a súa evolución fonética, morfolóxica e semántica , así como deducir regras básicas de derivación e composición. 5. Identificar os aspectos máis importantes da historia do pobo romano e da súa presenza no noso país e recoñecer as pegadas da cultura clásica en diversos aspectos da civilización actual. 6. Planificar e realizar,seguindo as pautas do profesorado, algún traballo de investigación sobre a presenza do mundo romano no contorno, consultando as fontes directas (restos arqueolóxicos, epigrafía, textos antigos) e utilizando TIC como ferramenta de organización e comunicación dos resultados. 7. Comentar narracións didácticas, novelas históricas, bandas deseñadas ou películas documentais e de ficción relativas ao mundo romano. A avaliación da asignatura de Latín en Latín 1º Bacharelato terá como función fundamental valorar os estándares de aprendizaxe que se describiron e detallaron no apartado III desta Programación. Para iso , partirase dos obxectivos do curso, valorando que grado na consecución dos mesmos se fixo por parte do alumnado que cursa esta materia. Asemade, avaliarase o proceso de ensinanza, de xeito que a profesora poida ir modificando a súa práctica docente en función do observado durante o proceso educativo educativo e o diálogo co alumnado.

Ao longo do curso escolar, a profesora controlará a evolución dos seus alumnos tal como sinalouse na penúltima columna do apartado III da presente, e que agora volvemos a citar: observación diaria do traballo na aula e na casa, a correció diaria das actividades propostas, os exames o probas escritas que se considere oportunas,…. De cara á calificación , terase en conta o grado de consecución dos obxectivos . Para a superación da materia deberán acadarse os obxectivos mínimos establacidos nun epígrafe marcado infra. Os traballos específicos que se lle entreguen á profesora deberán ser orixinais e non copiados, axustándose ás instruccións previas dadas pola docente e sempre serán entregados no plazo convenido. A realización de probas escritas ou exames en cada avaliación axudarán ó alumno e a profesora a comprobar dunha forma máis obxectiva se a asimilación dos contidos é a correcta, e en cales é necesario insistir. Para aprobar unha avaliación é necesario que o alumno obteña alomenos unha media de cinco puntos nas probas escritas . Cada trimestre levarase a cabo o seguinte: farase, ademais do exame de avaliación, obligatoriamente un exercicio parcial que valerá un 40% da nota, mentres que o primeiro que citamos cuantificarase como un 60% da mesma. Os exames constarán de dous partes nas que se distribuirán os contidos da seguinte forma: a) cuestións lingüísticas e gramáticais, con textos ou frases b) cuestíóns sobre cultura, civilización e /ou cuestións etimolóxicas.

A parte de gramática consistirá na análise morfosintáctica e tradución. A parte de cultura, civilización e etimoloxías será teórica. Neles, a materia de exame será a programada nos contidos. Terase en conta a coidada presentación, limpeza, boa expresión e a corrección ortográfica nestes exames, premiándose cun mínimo de 0’5 puntos a nota , sempre e cando éste estea aprobado. Os exames puntuaranse sobre dez, sendo a parte de gramática a de máis peso á hora de cualificar, cun 70% da nota global . Na cualificación final dos alumnos, influirá máis o aspecto lingüístico que o cultural, supoñendo este último non máis dun 30% da nota final. É dicir, dun máximo de 10 puntos, 3 poderán ser para a parte cultural e /ou teorizante e 7 para a lingua ( tradución, análise, léxico,...)

No proceso de cualificación valorarase a participación do alumnado nas actividades diarias da aula, tanto as cooperativas o de coavaliación como as individuais. Para supervisarlas, solicitaraselles aos alumnos/-as a realización de traballo persoal e / ou colaborativo diario (actividades na casa-), controlando ademais a súa participación activa : tres días, ao longo dunha avaliación sen traer feita a tarefa ( ou deberes para casa) , por causas sen xustificar, supoñerán o suspenso automático na avaliación). O seguimento positivo e axeitado da asignatura, coa realización asidua das tarefas mandadas para casa ou as chamadas de clase, poderá ser valorado e premiado pola profesora redondeando ao alza a cualificación numérica obtida nas probas escritas que se especifican a continuación. De xeito global e aproximado, o máximo de 10 puntos repártese así: Apartado práctico: Tradución, análise e cuestións lingüísticas: 70% Apartado teórico : Cuestións culturais e teorizadoras: 30%.(*Será necesario para aprobar ter polo menos superado o 50% no apartado teórico).

Quéirase deixar aclarado na presente Programación que non se farán probas escritas separadamente das marcadas pola profesora, a non ser que o alumno que falte presente un xustificante oficial. PROBA EXTRAORDINARIA En Setembro o exame extraordinario será o mesmo para todos os alumnos e constará de: Tradución dun texto: 3 puntos.

Cuestións de carácter práctico morfolóxica e/ou sintáctica : 3 puntos. Cuestión sobre locucións: 1 punto Cuestións de evolución fonética e derivacidos en galego e/ou castelán : 1 punto Cuestión de cultura e civilización romana: 2 puntos. (As construccións morfosintácticas que aparezan no texto ao que se traballara durante o curso.) O grao mínimo de consecución para superar a materia,é dicir, os mínimos esixibles serán : 

Morfoloxía: -paradigmas nominais completos

-paradigmas pronominais: pron. persoais e posesivos, pron. demostrativos,pron. fórico e pron. Relativo. -dominio dos paradigma verbais regulares máis frecuentes en Indicativo e Subxuntivo nas voces activas e pasiva(presente, pto impf, pret. perf e pluscuamp e futuro). 

Sintaxe: Funcións dos casos. Oración simple activa e pasiva. Oracións de relativo. Traducción axeitada de nexos subordinantes habituales( “ut” / “cum”).



Fonética: Principais regras de evolución fonética de latín ó galego e o castelán. Palabras patrimoniais e cultismos.



Coñecementos sobre a cultura romana:

- Organización política na antiga Roma na época republicana - Deuses da mitoloxía grecolatina -Termos e locucións latina empregadas nosa lingua habitual

VII.- Indicadores de logro para avaliar o proceso de esino e a práctica docente. Observaránse entre outros, os seguintes parámetros: 

Na aula:

- O exame da aplicación dos criterios de avaliación da aprendizaxe. - A valoración das medidas de reforzo e apoio empregadas cos alumnos que as necesitasen. - A reflexión sobre o uso dos materiais didácticos empregados e a súa utilidade por si houbese que modificar a metodoloxía empregada. Coa intención de obter un feedback sobre a súa labor docente, a profesora, ao remate do curso, repartirá aos alumnos unha escala de estimación con ítems referidos á súa praxis docente: contidos, metodoloxía e obxectivos. 

No propio Centro de ensino:

VIII.- Organización das actividades de seguimento, recuperación e avalición das materias pendentes. Neste curso non hai alumnos ca materia pendente de cursos pasados pois o alumnado matriculado enfréntase por primeira vez á materia de Latín I.

IX.- Organización dos procedementos que lle permitan ao alumnado acreditar os coñecementos necesarios. A profesora distribuirá actividades personalizadas para o alumnado que o precise, co fin de que acade os obxectivos establecidos. Ademais, proporcionaranse trozos de traducións para realizar na casa, que despois se lle entregarán para ser valorados persoalmente. Deste xeito, partindo da diversidade de circunstancias, formularanse metodoloxías e niveis de axuda variados e axeitados; poderanse prever adaptacións de material didáctico, proporanse actividades de aprendizaxe diferentes… Todas estas medidas buscarán que todo o alumnado alcance os mesmos obxectivos traballando sobre os mesmos contidos.

Ademáis, a profesora fixará o recreo dun día da semana durante o segundo e tercer trimestre para estar a dispor dos alumnos e solventar dúbidas.

X.- Deseño da avaliación inicial e medidas idividuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuecia dos seus resultados. Como nesta asignatura, partimos de cero, non se contempla facer unha avaliación inicial, aínda que a profesora tanteará o interese dos alumnos pola materia.

XI.- Medidas de atención á diversidade. Incluiríamos neste apartado a tres tipos de alumnos: os de procedencia estranxeira, os superdotados o de altas capacidades y os alumnos con necesidades educativas especiais. De xeito xeral , utilizaremos as seguintes estratexias:

-Utilización dunha linguaxe directa e clara na exposición dos contidos gramaticais. -Elección de textos para traducir de progresiva complicación conceptual e gramatical. -Actividades que implican reflexión, relación e integración de aspectos diverxentes:obrígase con iso ao alumno a relacionar aspectos de mundo romano coa época actual, co que de enriquecedor ten tal exercicio.

XII.- Concreción dos elementos transversais que se traballarán. Aparece explicitados de maneira detallada e desglosada no epígrafe III desta Programación. A continuación sinalaremos a que equivalen as siglas alí mencionadas: CL => Comprensión lectora

EOE=>Expresión oral e escrita

CA=>Comunicación audiovisual

TIC=>Tecnoloxías da información e comunicación

EMP=>Emprendemento

EC=>Educación cívica

PV=> Prevención da violencia

XIII.- Accións de contribución ao Proxecto Lector. A materia de Latín fomenta a lectura e o desenvolvemento da expresión e comprensión oral e escrita. Isto queda reflectido en varios aspectos:

a) No cotián devir da clase, coa lectura da lección que corresponda e a interpretación do lido por parte do alumno. b) Coa realización de resumos escritos e/ou exposicións orais sobre aspectos concretos sinalados pola profesora ao longo do curso. c) Coa lectura de obras de temas relacionados co mundo romano, que consiga introducir os alumnos de Latín no mundo clásico dunha forma amena e entretenida.Para elo, na Biblioteca do Centro , contamos con unha ampla bibliografía que permitirá o acceso do alumnado a ditas lecturas. Preténdese que alomenos dous lecturas sexan obrigatorias.

Ademais, dende este Departamento participarase en calquera actividade de animación á lectura elaborado a través do Plan Lector do Centro para coadxuvar á creación de hábitos de lectura.

XIV.- Actividades complementarias e extraescolares. A realización destas actividades dependerá do desenvolvemento da programación e da propia organización das actividades do Centro. Se é posible, sempre se realizarán en colaboración co Departamento de Grego do noso centro. En principio, a proposta que temos es unha viaxe a Ourense dentro do marco do Festival de Teatro Clásico Xuvenil Grecolatino, para asistir a unha representación teatral .

XV.- Programación da educación en valores. Nesta materia educarase aos alumnos nos seguintes aspectos: 1.

Respecto ao traballo propio e dos demáis.

Respecto polo material do Centro , uso dos ordenadores , ou uso do material bibliográfico da aula , ou da Biblioteca.

Tolerancia sobre as ideas dos demáis cando expresen as súas dúbidas ou pregunten na clase.

Puntualidade na asistencia a clase e na entrega dos traballos solicitados polo profesor.

Perseverancia na realización dos exercicios.

Esforzo continuado no aprendizaxe.

Respeto polas normas .

Interés , valoración e respeto polo proceso de ensino-aprendizaxe.

Colaboración nas tarefas de grupo.

XVI.- Accións de contribución ao Proxecto Lector. A materia de Latín fomenta a lectura e o desenvolvemento da expresión e comprensión oral e escrita. Isto queda reflectido en varios aspectos:

Ademais, dende este Departamento participarase en calquera actividade de animación á lectura elaborado a través do Plan Lector do Centro para coadxuvar á creación de hábitos de lectura.

XVII.- Accións de contribución ao Plan TIC. Respecto ás Tecnoloxías da Información e a Comunicación, dende o Departamento de Latín tratará de que o alumnado : -Desenvolva a súa capacidade investigadora e creativa para conseguir que sexa el o protagonista da súa propia aprendizaxe, buscando fontes propias de información e elaborando material se se lle require. -Poda ter acceso a coñecementos sobre o mundo romano relacionados cos contidos da asignatura que cursa o de interese persoal. -Poda ter acceso a material que poda ser descargado e impreso [apuntes, exercicios, fotos, mapas, presentacións,... ]. -Acceda a portais educativos especializados en temas de cultura clásica,blogs, etc. Realice exercicios interactivos de webs seleccionadas pola profesora alomenos unha svez ao mes na aula de informática, se é posible, para repasar os contidos explicados na clase.

Na medida das nosas posibilidades, utilizaremos Internet na aula para afondar nos contidos da materia referentes sobre todo, ao ámbito "Roma e o seu legado existente en imaxes, visitas virtuais a museos, busca de información.... seralles útil para ilustrar os contidos adscritos ao devandito apartado. Nos apartados nos que se manexen contidos referentes a "Lingua, Tradución e Léxico", recomendaremos algúns programas de repaso de declinacións,conxugacións verbais,... ou algunhas direccións de páxinas web ou blogs para que o alumno consulte e utilice .

XVIII.- Accións de contribución ao Plan de Convivencia. Trataráse de conseguir un clima de traballo na aula que permita o desenvolvemento das actividades con normalidade. Cando se detecte algún problema entre alumnos ou con eles, comunicarase ao equipo de Mediación Escolar, para a súa posible resolución. De non ser así comunicarase a Xefatura de Estudios para a aplicación das medidas correctoras que establece o Regulamento de Réxime Interno. Ademáis, a profesora participará nos plans de formación que se están a desenrolar dentro do propio Centro, de “Habilidais sociais para o profesorado “ e “ Titoría entre iguais”.

XIX.- Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da Programació didáctica en relación cos resultados académicos e procesos de mellora. Unha vez ao mes incluirase no Libro de Actas de Departamento de Latín o seguemento da programación e as súas modificacións,iIncluindo as causas que provoquen tales modificacións , se fora o caso. Na Memoria final de curso, realizarase unha valoración desta programación e incluiránse as posibles modificacións para o vindeiro curso

Os resultados académicos obtidos perante o curso pasado nesta asignatura, foron os seguintes: RESULTADOS CURSO

Nº MATRICULADOS

Nº APROBADOS

PORCENTAXE

1º BACH

100%

2º BACH

100%

Aprobados na asignatura de latín nas Convocatorias PAAU de Xuño e Sept. de 2016=>100%

Á vista dos resultados precedentes, obsérvanse uns resultados gratamente positivos, si non, excelentes nos cursos de 1º e 2º Bach. Para 1º Bachillerato, os acordos que se toman a nivel departamental de face a mellorar aínda , é primar máis no apartado de comprensión textual cando se realicen actividades de tradución por encima dos coñecementos puramente gramaticales ou conceptuais. Ademais ampliaranse os exercicios en que se traballe co léxico latino con vistas a relacionalo con términos persistentes nas linguas que manexamos habitualmente hoxe en día.

LATÍN II

Por iso, é esencial a incorporación desta lingua clásica ao currículo integrado das linguas, para reforzar a reflexión lingüística do noso alumnado e fortalecer o seu acceso á cultura literaria.. I.2 Alumnado co que contamos para el presente curso escolar Durante o presente curso escolar o número de alumnos matriculados en Latín II no Ies “Xesús Taboada Chivite” é dun total de 9 alumnos, e todos cursaron o ano pasado a asignatura de Latín I neste centro. I.3 Composición do Departamento de Latín O departamento de Latín do Ies “Xesús Taboada Chivite” está composto por unha única integrante, Mª Sonia Sanz Sastre, que impartirá a asignatura nos dous niveis de Bachallerato e no de 4º ESO. Ademáis ocupará a Xefatura do Departamento.

II.- Contribución ao desenvolvemento das competencias clave. Concreción que recolla a relación dos estándares de aprendizaxe da materia que forman parte dos perfís competenciais.As competencias do currículo establecidas pola normativa básica para o noso sistema educativo son: a) Comunicación lingüística(=>CCL) b) Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía(=>CMCT) c) Competencia digital(=>CD). d) Aprender a aprender(=>CAA). e) Competencias sociais e cívicas (=>CSC). f ) Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (=>CSIEE). g) Conciencia e expresións culturais (=>CEC).

III.- Obxectivos. Aínda que na asignatura de latín, a competencia que se traballará de xeito fundamental será a de comunicación lingüística, xa que é a propia máis afín á asignatura, terán tamén moito peso específico a de aprender a aprender, a competencia de conciencia e expresión cultural e a competencia social e cívica, aínda que en maior ou menor medida incidiremos en case todas as restantes ao longo de todo curso escolar do xeito que verase máis clarificadoramente a contiuación:. 

Iniciarse na lectura, interpretacion e tradución de textos de dificultade progresiva, utilizando, para este fin, o coñecemento dos elementos morfolóxicos, sintácticos e lexicos básicos de lingua latina.



Reflexionar sobre os elementos substanciais que conforman as linguas e recoñecer compoñentes significativos da flexión nominal, pronominal e verbal latina nas lenguas modernas derivadas do latín ou influidas por el.



Achegarse a textos latinos diversos, traducidos e orixinais , a través dunha lectura comprensiva, e distinguir as súas características esenciais e o xénero literario ao que pertencen.



Recoñecer algúns dos elementos da lingua latina que permanecen ou que evolucionaron nas nosas linguas e aprecialos como clave para a súa interpretación.



Buscar e indagar en documentos e fontes de información variadas, relacionando elementos dispersos e analizar criticamente as súas achegas.



Identificar e valorar as principais achegas da civilización romana e da lingua como instrumento transmisor da súa cultura.



Valorar as achegas do espírito clásico como elemento integrador de diferentes correntes de pensamento e actitudes (éticas, estéticas) que conforman o ámbito cultural europeo ao que o alumno pertence.

IV.- Vinculación entre obxectivos, secuenciación e temporalización de contidos, criterios de avaliación, estándares de apredizaxe e grao mínimo de cosecución de cada un, competecias clave, elementos transversais, instrumentos de avaliación e criterios de cualificación. PRIMEIRA AVALIACIÓN: Primeiro trimestre (51 sesións) *

OBXECTIVOS

CONTIDOS

CRITERIOS AVALIACIÓN

l d

B2.1 Morfoloxía nominal : formas menos usuais e irregulares.

B2.4

l d

B2.2 Morfoloxía verbal. Verbos irregulares e defectivos.

B1.5

Formas nominais do verbo: O Participio

Tipos de oración(I): A Oración Simple

B3.2

ESTÁNDARES APRENDIZAXE

GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN DE CADA ESTANDAR

COMPETENCIAS CLAVE

BLOQUE 2: MORFOLOXÍA LA2B24.1. Identifica e destigue CD as formas nominais , CCL declínaas e sinala o CAA seu equivalente en castelán e en galego LA2B.5.5.1 Identifica e traduce CD-CAA-CCL LA2B2.5.2 con seguridade e axudándose do diccionario calquera tipo de forma verbal latina: regular, irregular ou defectiva. Identifica e traduce con seguridade e axudándose do dicionario os participios latinos.

LA2B3.3.1

BLOQUE 3. SINTAXE Recoñece e identifica CCL-CAA as oracións simples .

ELEMENTOS TRANSVERSAIS

INSTRUMENTOS AVALIACIÓN

CL TIC

Exposición oral Observación directa Autavalición Traballo de clase Exame Observación directa Autoavaliación Coavaliación Exame

CL -EOE

Traballo de clase Observación directa Exame

CRITERIOS CUALIFICACIÓN

O bloque 2 representa o 15% da nota do exame

O bloque 3 representa o 20% da nota do

Construción sintáctico (I): do Participio

B3.4

LA2B3.5.1

B4.1 Transmisión literaria e xéneros literarios latinos (I): Teatro e Épica.

B4.2 B4.3

LA2B 3.2.1 LA2B4.3.2

B5.1 Tradución e interpretación de textos latinos (I): Eutropio

B5.1 B5.2

B5.2 Comentario e analise historia, lingüística e literaria de textos latinos orixinais (I)

B5.3

B5.4 Identificación das caracteristicas formais dos textos (I)

B5.4

B6.3 Locucións e expresións latinas incorporadas á lingua

B6.3

Identifica e traduce as CCL-CAA construcións sintácticas de participio BLOQUE 4. LITERATURA LATINA Nomea e describe as CCEC-CD-CAA características eseciais da comedia e a épica romanas e cita autores representativos destas

BLOQUE 5. TEXTOS LA2B5.1.1. Realiza a tradución e CAA-CCL-CD LA2B5.2.1 interpretación de textos latinos orixiais utilizando axeitadamente o dicionario LA2B5.3.1 Aplica os CCL-CCEC coñecementos adquiridos para realizar comentarios lingüísticos, históricos e literarios LA2B5.5.1 Recoñece e explica a CCEC-CCL partir de elementos formais o xénero e o propósito do texto BLOQUE 6. LÉXICO LA2B6.3.1 Comprende e CCEC-CCL-CDemprega CSC axeitadamente na

Traballo de clase Observación directa Autoavaliación Exame

exame

TIC-CL

Exposición oral Coavaliación Exame

O bloque 4 representa o 20% da nota do exame

CL-EOE

Observación directa Autoavaliación Coavaliación Exame

O bloque 5 representa o 30% da nota do exame

CL-EOE

Traballo de clase Observación directa

CL-TIC

Traballo de clase Observación directa

CL- EOE-EC-PVTIC

Observación directa Coavaliación Exame

O bloque 6 representa o 15% da nota do exame

coloquial e á literaria

d g p

B6.2 Etimoloxía e orixe das palabras da propia lingua(I)

B6.2

lingua propia expresións latinas que se mativeron LA2B6.2.2. Busca e identifica o significado de palabras de léxico latino no dicionario

CAA-CD-CCL

CL-TIC-EOE

Observación directa Autoavaliación Exame

SEGUNDA AVALIACIÓN: Segundo trimestre (44 sesións*)

OBXECTIVOS

CONTIDOS

CRITERIOS AVALIACIÓN

ESTÁNDARES APRENDIZAXE

l d

B2.1 Morfoloxía pronominal : formas meos usuais e irregulares.

B2.4

LA2B24.1.

l d

B2.2 Morfoloxía verbal.Formas nominais do verbo: Infinitivo, xerundio, xerundivo e supino.

B1.5

LA2B.5.5.1 LA2B2.5.2

Construción sintáctico(II) do infinitivo, xerundio, xerundivo e supino

B3.4

LA2B3.5.1

B4.1 Transmisión literaria e xéneros

B4.2 B4.3

LA2B 3.2.1 LA2B4.3.2

GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN DE CADA ESTANDAR

COMPETENCIAS CLAVE

BLOQUE 2: MORFOLOXÍA Identifica e destigue as CD formas pronominais , CCL declínaas e sinala o seu CAA equivalente en castelán e en galego Identifica e traduce con CD-CAA-CCL seguridade e axudándose do dicionario os infinitivos, xerundios, xerundivos e supinos latinos. BLOQUE 3. SINTAXE Identifica e traduce as CCL-CAA construcións sintácticas de infinitivo, xerundio, xerundivo e supino BLOQUE 4. LITERATURA LATINA Nomea e describe as CCEC-CD-CAA características eseciais

ELEMENTOS TRANSVERSAIS

INSTRUMENTOS AVALIACIÓN

CRITERIOS CUALIFICACIÓN

CL TIC

Observación directa Autoavaluación Coavaliación Exame

O bloque 2 representa o 20% da nota do exame

CL -EOE

Traballo de clase Observación directa Autoavaliación Coavaliación Exame

Observación directa Autoavaliación Coavaliación Exame

O bloque 3 representa o 10% da nota do exame

TIC-CL

Exposición oral Coavaliación

O bloque 4 representa o 20%

literarios latinos(II): Historiografía e Lírica latina.

da historiografía e lírica romanas e cita autores representativos destas

B5.1 Tradución e interpretación de textos latinos (II): Eutropio e Fedro

B5.1 B5.2

LA2B5.1.1. LA2B5.2.1

B5.2 Comentario e analise historia, lingüística e literaria de textos latinos orixinais (II) B5.4 Identificación das caracteristicas formais dos textos (II)

B5.3

LA2B5.3.1

B5.4

LA2B5.5.1

B6.4 Composición e derivación culta:lexemas, prefixos e sufixos de orixe latina e grega B6.2 Etimoloxía e orixe das palabras da propia lingua (II)

B6.4

LA2B6.4.1

B6.2

LA2B6.2.2.

d p

d g p

BLOQUE 5. TEXTOS. Realiza a tradución e CAA-CCL-CD interpretación de textos latinos orixiais utilizando axeitadamente o dicionario Aplica os coñecementos CCL-CCEC adquiridos para realizar comentarios lingüísticos, históricos e literarios Recoñece e explica a CCEC-CCL partir de elementos formais o xénero e o propósito do texto BLOQUE 6. LÉXICO Identifica a presenza de CCL-CCEC lexemas, prefixos e sufixos de orixe grecolatina e recoñece o seu significado Recoñece elementos CAA-CD-CCL léxicos latinos que permanecen en distintos topónimos de noso país.

TERCEIRA AVALIACIÓN: Terceiro trimestre (21 sesións)*

Exame

da nota do exame

CL-EOE

Observación directa Autoavaliación Coavaliación Exame

O bloque 5 representa o 30% da nota do exame

CL-EOE

Traballo de clase Observación directa

CL-TIC

Traballo de clase Observación directa

Cl-EOE-TIC

Observación directa Autoavaliación Coavaliación Exame

CL-TIC-EOE

Observación directa Autoavaliación Exame

O bloque 6 representa o 20% da nota do exame

OBXECTIVOS

l d

CONTIDOS

B2.2 Morfoloxía verbal : A conxugación perifrástica.

CRITERIOS AVALIACIÓN

B2.4

ESTÁNDARES APRENDIZAXE

Tipos de oración(II): B3.3 A Oración Composta:Coordinación e Subordinación

LA2B3.4.1

B4.1 Transmisión literaria e xéneros literarios latinos (III): Oratoria e fábula.

LA2B 3.2.1 LA2B4.3.2

B5.1 Tradución e interpretación de textos latinos (III): Fedro

B5.1 B5.2

COMPETENCIAS CLAVE

BLOQUE 2: MORFOLOXÍA LA2B2.5.1. Identifica e destigue CD formas pertencentes CCL á conxugación CAA perifrástica e sinala o seu equivalente en castelán e en galego

B4.2 B4.3

GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN DE CADA ESTANDAR

BLOQUE 3. SINTAXE Recoñece os tipos de CCL-CAA oracións compostas, tanto coordinadas como subordinadas, así como os nexos que as caracterizan BLOQUE 4. LITERATURA LATINA Nomea e describe as CCEC-CD-CAA características esenciais da oratoria e a fábula romanas e cita autores representativos destas

BLOQUE 5. TEXTOS LA2B5.1.1. Realiza a tradución e CAA-CCL-CD LA2B5.2.1 interpretación de textos latinos orixiais utilizando

ELEMENTOS TRANSVERSAIS

INSTRUMENTOS AVALIACIÓN

CL TIC

Observación directa Autavalición Traballo de clase

CL-TIC

Traballo de clase Observación directa Exame

O bloque 3 representa o 35% da nota do exame

TIC-CL

Exposición oral Observación directa Exame

O bloque 4 representa o 20% da nota do exame

CL-EOE

Observación directa Autoavaliación Coavaliación Exame

CRITERIOS CUALIFICACIÓN

O bloque 5 representa o 35% da nota do exame

B5.2 Comentario e analise historia, lingüística e literaria de textos latinos orixinais (III)

B5.3

LA2B5.3.1

B5.4 Identificación das caracteristicas formais dos textos (III)

B5.4

LA2B5.5.1

e p

B6.1 Ampliación de vocabulario básico latino: léxico literario, científico e filosófico

B6.1

LA2B6.1.1

axeitadamente o dicionario Aplica os coñecementos adquiridos para realizar comentarios lingüísticos, históricos e literarios Recoñece e explica a partir de elementos formais o xénero e o propósito do texto

CCL-CCEC

CL-EOE

Traballo de clase Observación directa

CCEC-CCL

CL-TIC

Traballo de clase Observación directa

CL-EOE-TIC

Observación directa Traballo de clase Autoavaliación Coavaliación

BLOQUE 6. LÉXICO Identifica e explica CCL termos do léxico literario, científico e tradúceos axeitadamente

O bloque 6 representa o 10% da nota do exame

A metodoloxía estará sempre condicionada pola resposta obtida ao longo do curso, modificando os aspectos necesarios se os resultados das avaliacións non fosen satisfactorios.

V.- Materiais e recursos didácticos. Durante este curso, decidimos non manter ningún libro de texto ao uso: o material didáctico será elaborado polo Departamento . Estes serán de carácter diverso: -Materiais impresos: temario, textos orixinais de Eutropio e Fedro, lecturas obrigatorias dos distintos xénero literarios latinos, diccionario . - Material instrumental: pizarra, libretas,…. -Material informático: PDI, ordenadores, canon, películas, blogs educativos, ….

Ao longo do curso escolar, a profesora controlará a evolución dos seus alumnos tal como sinalouse na penúltima columna do apartado III da presente, e que agora volvemos a citar: observación diaria do traballo na aula e na casa, a correción diaria das actividades propostas, os exames o probas escritas que se considere oportunas,…. De cara á calificación , terase en conta o grado de consecución dos obxectivos. Para a superación da materia deberán acadarse os obxectivos mínimos esixibles desenrolados nun apartado infra. Os traballos específicos e / ou de tradución que se lle entreguen á profesora deberán ser orixinaise non copiados, axustándose ás instruccións previas dadas pola docente e sempre serán entregados no plazo convenido. A realización de probas escritas ou exames en cada avaliación axudarán ó alumno e a profesora a comprobar dunha forma máis obxectiva se a asimilación dos contidos é a correcta, e en cales é necesario insistir. Para aprobar unha avaliación é necesario que o alumno obteña alomenos unha media de cinco puntos nas probas escritas . Cada trimestre levarase a cabo o seguinte: farase, ademais do exame de avaliación, obligatoriamente un exercicio parcial que valerá un 40% da nota, mentres que o primeiro que citamos cuantificarase como un 60% da mesma. Os exames constarán de dous partes nas que se distribuirán os contidos da seguinte forma: a) cuestións lingüísticas e gramáticais, con textos ou frases máis análise morfosintáctico. b) cuestíóns sobre cultura, civilización e /ou cuestións etimolóxicas.

De xeito global e aproximado, o máximo de 10 puntos repártese así: Apartado práctico: Tradución, análise e cuestións lingüísticas: 70% Apartado teórico : Cuestións culturais e teorizadoras: 30%.(*Será necesario para aprobar ter polo menos superado o 50% no apartado teórico). Quéirase deixar aclarado na presente Programación que non se farán probas escritas separadamente das marcadas pola profesora, a non ser que o alumno que falte presente un xustificante oficial.

A aprendizaxe da lingua latina é un proceso continuo, por iso cas avaliación ordinaria aprobada recupera en si mesma a anterior ou anteriores, no caso de estar suspensas. En definitiva, os contidos da asignatura poden esixirse en calquera avaliación, aínda que estean aprobados. En consecuencia: quen aproba a segunda avaliación recupera a primeira se estivese suspensa. Quen aproba a terceira e última avaliación, recupara calquera avaliación que estivese suspensa. Quen suspende a terceira e última avaliación , suspende a asignatura na convocatoria de Xuño, aínda no caso de que a primeira e segunda avaliación estivesen aprobadas, e, xa que logo, deberá examinarse na convocatoria de setembro. Os exames de recuperación non teñen razón de ser nesta materia, polo que queda excluído calquera tipo de exame de recuperación. PROBA EXTRAORDINARIA En Setembro o exame extraordinario será o mesmo para todos os alumnos e constará de: Tradución dun texto: 3 puntos. Cuestións de carácter práctico morfolóxica e/ou sintáctica : 3 puntos. Cuestión teórica sobre a literatura latina: 1´75 puntos Cuestión sobre toponimia (-orixe das palabras da propia lingua-): 0´75 puntos Cuestión sobre locucións latinas: 0´75 puntos Cuestión sobre composición e derivación: 0´75 puntos (As construccións morfosintácticas que aparezan no texto axustaranse ao que se traballara durante o curso.) O grao mínimo de consecución para superar a materia de Latín II , é dicir, os mínimos esixibles, se ven reflectido nos seguintes puntos:

Morfoloxía: Dominio da morfoloxía casual nominal e pronominal. Paradigma verbal regular e irregular en Indicativo e Subxuntivo nas voces activas e pasivas.Formas non persoais do verbo. Sintaxe: Dominio da oración simple enriquecida en todos os séus complementos e posibilidades, e á oración composta, sobre todo subordinada. Tradución de textos clásicos de carácter histórico e /ou fabular. Transmisión literaria e xéneros literarios da literatura romana: comedia, historiografía, oratoria, épica, lírica e fábula. Etimoloxía e orixe das palabras da súa lingua: toponimia galega. Locucións e expresións latinas incorporadas á lingua coloquial e á literaria. Composición e derivación culta:lexemas, prefixos e sufixos de orixe latina e grega

VII.- Indicadores de logro para avaliar o proceso de esino e a práctica docente. Observaránse entre outros, os seguintes parámetros: 

Na aula:

No propio Centro de ensino:

VIII.- Organizaciรณn das actividades de seguimento, recuperaciรณn e avaliciรณn das materias pendentes. Neste curso non hai alumnos ca materia pendente de cursos pasado.

EOE=>Expresión oral e escrita

CA=>Comunicación audiovisual

TIC=>Tecnoloxías da información e comunicación

EMP=>Emprendemento

EC=>Educación cívica

PV=> Prevención da violencia

XIII.- Accións de contribución ao Proxecto Lector. A materia de Latín fomenta a lectura e o desenvolvemento da expresión e comprensión oral e escrita. Isto queda reflectido en varios aspectos:

a) No cotián devir da clase, coa lectura da lección que corresponda e a interpretación do lido por parte do alumno. b) Coa realización de resumos escritos e/ou exposicións orais sobre aspectos concretos sinalados pola profesora ao longo do curso. c) Coa lectura de textos ilustrativos e representativos de cada xénero literario, que deben verse neste segundo curso de latín. Todas eles, propostos pola CIUG, tedrán carácter obrigatorio. Ademais, dende este Departamento participarase en calquera actividade de animación á lectura elaborado a través do Plan Lector do Centro para coadxuvar á creación de hábitos de lectura.

XV.- Programación da educación en valores. Nesta materia educarase aos alumnos nos seguintes aspectos: 1.

Respecto ao traballo propio e dos demáis.

Respecto polo material do Centro , uso dos ordenadores , ou uso do material bibliográfico da aula , ou da Biblioteca.

Tolerancia sobre as ideas dos demáis cando expresen as súas dúbidas ou pregunten na clase.

Puntualidade na asistencia a clase e na entrega dos traballos solicitados polo profesor.

Perseverancia na realización dos exercicios.

Esforzo continuado no aprendizaxe.

Respeto polas normas .

Interés , valoración e respeto polo proceso de ensino-aprendizaxe.

Colaboración nas tarefas de grupo.

XVI.- Accións de contribución ao Proxecto Lector. A materia de Latín fomenta a lectura e o desenvolvemento da expresión e comprensión oral e escrita. Isto queda reflectido en varios aspectos:

Ademais, dende este Departamento participarase en calquera actividade de animación á lectura elaborado a través do Plan Lector do Centro para coadxuvar á creación de hábitos de lectura.

Na medida das nosas posibilidades, utilizaremos Internet na aula para afondar nos contidos da materia referentes sobre todo, ao ámbito dos xéneros literarios romanos , no das locucións latinas , no apartado das etimoloxías sobre todo.Seralles útil para ilustrar os contidos adscritos ao devanditos apartados. Nos apartados nos que se manexen contidos referentes a "Lingua, Tradución e Léxico", recomendaremos algúns programas de repaso de declinacións,conxugacións verbais,... ou algunhas direccións de páxinas web ou blogs para que o alumno consulte e utilice .

Os resultados académicos obtidos perante o curso pasado nesta asignatura, foron os seguintes: RESULTADOS CURSO

Nº MATRICULADOS

Nº APROBADOS

PORCENTAXE

1º BACH

100%

2º BACH

100%

Aprobados na asignatura de latín nas Convocatorias PAAU de Xuño e Sept. de 2016=>100%

Á vista dos resultados precedentes, obsérvanse uns resultados gratamente positivos, si non, excelentes nos cursos de 1º e 2º Bach. Para 2º Bacharelato, os acordos que se toman a nivel departamental de face a mellorar , é primar máis no apartado de comprensión textual cando se realicen actividades de tradución por encima dos coñecementos puramente gramaticales ou conceptuais.