Prog Did Lingua galega 2015-16 by Daniel García Cancio

I.E.S Xesús Taboada Chivite Localidade: Verín

Programación didáctica do Departamento de Lingua Galega e Literatura Curso académico 2015 / 16

Membros do Departamento: Hortensia Arcos Fernández, xefa do Departamento.. Concepción Fernández Álvarez, titora. Mª Carme Fernández González. Teresa López Rejo, titora. María Carmen Trigo. .

1º ESO px.2- 53 2º ESO px. 54- 77 3º ESO px. 78- 139 4º ESO px. 140- 163 1º BACH. px.163- 257 2º BACH. px. 258- 270 PORTUGUÉS 1º DE BACH.278- 298

1.- Introdución e contextualización. O Plan Educativo do Centro recolle as características sociolóxicas do alumnado do centro e as características pedagóxicas que han de rexer o sistema educativo e as relacións interpersoais entre alumnado e profesorado. Non imos repetir aquí o dito no documento mencionado mais si queremos 1

salientar a especial problemática que presentan os niveis de 1º e de 2º de ESO especialmente derivada da concentración que no IES Taboada Chivite se poduce de alumnos de etnia xitana e de alumnos inmigrantes (Colectivos que xa proceden maioritariamente dun centro determinado de primaria, o Princesa de España, cuxos mestres titores de 6º se queixan igualmente e din que non poden facer nada, nin en cuestión de normas de convivencia nin no plano académico, na reunión celebrada no IES Xesús Taboada Chivite en setembro de 2015 conxuntamente coa xefa deste Dpto. de Lingua Galega, Hortensia Arcos, e os xefes dos Dptos. de Lingua Castelá e de Matemáticas Por que as autoridades educativas non interveñen e establecen unha distribución máis equitativa destes alumnos noutros centros educativos da vila de Verín? Non queremos xeneralizar, pero está contrastado que ese alumnado co seu comportamento en moitísimas ocasións disruptivo entorpece a marcha das clases en detrimento dos alumnos que traballan e queren aprender (Non queremos dicir que todos os alumnos problemáticos sexan xitanos ou inmigrantes, nin que todas as condutas disruptivas as protagonicen eles, pois dos demais tamén hai, pero na inmensa maioría si se dan eses problemas, por non citar ademais o absoluto desinterese dos alumnos xitanos con respecto á aprendizaxe da materia de lingua galega. No seguinte curso, en 2º, pasa exactamente o mesmo co colectivo xitano: segue o desinterese e finalmente acaban abandonando os estudos. Temos que comentar, xunto co arriba exposto, que no plano estrictamente cognitivo o alumnado que chega a 1º de ESO na materia de Lingua Galega e Literatura presenta, en xeral, moitas deficiencias na comprensión e na expresión, tanto oral como escrita, así como pouco aprezo polo galego, materia e lingua que ven como pouco importante. Consideramos que en primaria se deberían traballar máis e mellor todos estes aspectos e así llelo fixemos saber aos titores de 6º de Primaria dos colexios Princesa de España e do Amaro Refojo en setembro de 2015. 2.- Modificacións propostas na memoria do curso anterior. Os resultados do curso 2014- 2015 mostran unha media de aprobados que van dende o 90% de 2º de Bach ata a media máis baixa de 2º de ESO cun 63% (este nivel é o peor con moita diferenza, tanto en resultados académicos como en comportamento, e así o viñemos manifestando ao longo de todo o ano) e en 1º de ESO un 70%; nos demais niveis a media de aprobados supera con creces o 75%. Mais aínda así propoñemos as seguintes medidas: 1º ESO: - Practicar máis ditados para a mellora da ortografía. - Traballar máis a redacción de textos escritos e creativos por parte dos alumnos. - Exercitar máis a comprensión de textos. - Practicar a audición eexpresión oral. - Máis exercicios de fonética. - Traballar en grupos. 2º de ESO: - Máis exercicios de ditado e audición para mellorar a ortografía. - Máis traballo de textos: análise e comprensión. - Mellora da fonética. 2

Adquirir máis vocabulario. Traballar máis na elaboración de textos dos propios alumnos. Traballar con grupos en equipo, de xeito flexible.

3º ESO: - Insistir na comprensión, análise e redacción de textos. - Mellorar o vocabulario. - Mellora da fonética, con audicións e práctica de lectura e expresión oral. - Mellorar os coñecementos e a practica literaria. - Potenciar o traballo grupal. 4º ESO: - Máis lectura comprensiva. - Análise de textos buscando a comprensión e a estrutura. - Mellora da redacción e da expresión oral. - Traballar máis as interferencias lingúísticas. - Mellorar as estratexias da aprendizaxe da literatura. - Potenciar o traballo en grupos. 1º Bach. - Exercicios de ditado que esixa do alumnado unha boa comprensión oral e unha boa ortografía. - Elaboración de textos de diversa tipoloxía. - Ampliar o vocabulario. - Insistir no tema das interferencias lingúísticas en todos os planos para lograr o dominio do nivel estándar da lingua galega. - Mellorar o estudo da literatura.

2º Bach. - Elaboración e análise de textos. - Máis lectura para superar a pobreza léxica do alumnado. - Busca de estima cultural precisa para superar as interferencias entre castelán e galego e viceversa, na procura dun galego sen deturpacións. - Mellora nas estratexias de estudo de cara ás PAU. - Traballar máis aspectos de sociolingüística para potenciar a valoración do galego entre os alumnos

PROGRAMACIÓN LINGUA GALEGA 1º ESO PROFESORAS: Concha Fernández Álvarez Mª Carmen Fernández María Carmen Trigo

1. Obxectivos da área de Lingua Galega.

1. Comprender, interpretar e resumir o sentido global das mensaxes orais en distintos ámbitos e con diferentes intencións comunicativas. 2. Escoitar e comprender o sentido global de informacións procedentes da comunicación audiovisual, desenvolvendo un pensamento crítico. 3. Escoitar con interese e respecto as intervencións orais, respectando as normas de cortesía. 4. Coñecer e aplicar, con axuda das TIC, as estratexias necesarias para producir textos orais sobre temas de actualidade. 5. Valorar as producións orais cunha fonética galega correcta e mostrar unha actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela. 6. Intervir de maneira activa en situacións orais propias do ámbito académico. 7. Coñecer e aplicar estratexias para falar en público, en situacións formais ou informais. 8. Producir discursos breves e comprensibles, adecuados á situación e á intención comunicativa, coherentes e ben organizados, sobre temas de interese persoal ou social da vida cotiá e académica. 9. Ler de maneira comprensiva e interpretar textos escritos en distintos ámbitos e con diferentes intencións comunicativas. 10. Usar os recursos que ofrecen as bibliotecas e as TIC para obter información, consultar modelos de composición escrita e solucionar dúbidas de traballo. 11. Mostrar unha actitude crítica cara ás mensaxes que manifesten prexuízos lingüísticos. 12. Ler en voz alta coa dicción adecuada e respectando os patróns fonéticos do galego. 13. Producir, en formato papel ou dixital, textos propios da vida cotiá, das relacións sociais ou do ámbito académico, con adecuación, coherencia, cohesión e corrección. 14. Usar as TIC, con progresiva autonomía, para redactar e presentar os seus escritos. 15. Coñecer e utilizar un léxico amplo e preciso. 16. Coñecer e utilizar adecuadamente a fonética do galego. 17. Utilizar os dicionarios e outras fontes de consulta en diferentes soportes para resolver dúbidas e progresar na aprendizaxe autónoma. 18. Aplicar correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas do galego. 19. Coñecer e utilizar as categorías gramaticais básicas para mellorar a creación e a comprensión de textos. 20. Identificar e explicar as funcións oracionais e as unidades que as desempeñan. 4

21. Coñecer e utilizar os conectores textuais e as regras de concordancia para dar cohesión aos textos. 22. Diferenciar as distintas clases de oracións segundo a intención do emisor. 23. Participar en proxectos nos que se utilizan varias linguas, evitando estereotipos lingüísticos ou culturais. 24. Desenvolver unha competencia comunicativa integrada a partir do coñecemento das linguas. 25. Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo. 26. Describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia, a partir do seu contorno familiar e o do resto do alumnado, valorando a importancia de contribuír ao proceso de normalización da lingua. 27. Coñecer a situación sociolingüística e legal das linguas de España. 28. Recoñecer e valorar as variantes xeográficas do galego, rexeitando prexuízos lingüísticos. 29. Diferenciar os textos non literarios dos literarios, e nestes últimos, identificar os tres grandes xéneros. 30. Ler de maneira comprensiva, expresiva ou dramatizada textos de distintos xéneros, relacionándoos coa súa experiencia propia e expoñendo a súa opinión. 31. Escribir textos sinxelos con intención estética, utilizando os coñecementos literarios adquiridos. 32. Describir os trazos que caracterizan o cómic e a canción como linguaxes artísticas. 33. Coñecer e aplicar as estratexias de autoavaliación, recoñecendo os erros nas súas producións.

2.- Organización e secuenciación dos Contidos, Criterios de avaliación e Estándares de aprendizaxe avaliables de Lingua Galega e Literatura en relación coas distintas unidades de programación de Primeiro curso PRIMEIRO TRIMESTRE UDS.: 1, 2, 3, 4 Contidos Criterios de avaliación Estándares de aprendizaxe

Bloque 1. Comunicación oral. Escoitar e falar 1. Comprensión, interpretación e resumo de calquera texto oral. 2. Comprensión e interpretación de textos orais utilizados no ámbito social e educativo (instrucións, presentacións de tarefas e breves exposicións orais de temáticas variadas). 3. Desenvolvemento de habilidades de escoita activa con actitude de interese, de cooperación e de respecto. 5. Coñecemento e aplicación, con axuda das tecnoloxías da información e da comunicación (TIC), de estratexias necesarias para producir textos orais sobre temas de actualidade. 6. Valoración das producións orais emitidas cunha fonética e prosodia correcta e actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela. 7. Produción de discursos orais, en intervencións espontáneas, adecuados á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección. 10. Construción de discursos adecuados, cohesionados e coherentes desde o punto de vista comunicativo, sobre temas de interese persoal ou social da vida cotiá e educativa.

1. Comprender e interpretar a intención comunicativa e a idea xeral de textos orais e elaborar un resumo. 2. Extraer a intención comunicativa e a idea xeral de textos orais sinxelos dos ámbitos social e educativo, e seguir instrucións para realizar tarefas guiadas de aprendizaxe con progresiva autonomía. 3. Coñecer e apreciar as normas de cortesía nas intervencións orais propias e alleas, tanto espontáneas como planificadas. 5. Coñecer e aplicar, con axuda das TIC, as estratexias necesarias para realizar exposicións orais planificadas e participar de forma construtiva en diversas interaccións comunicativas. 6. Valorar as producións emitidas cunha fonética e prosodia correcta e amosar unha actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela. 7. Producir textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección. 10. Producir discursos breves e comprensibles sobre temas da vida cotiá, de interese persoal ou social.

1.1. Comprende e interpreta a intención comunicativa de textos orais sinxelos. (CCL e CAA) 1.2. Traslada a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos. (CCL e CAA) 2.1. Recoñece, xunto ao propósito e a idea xeral, os datos máis relevantes en textos orais do ámbito social e educativo. (CCL e CAA) 2.2. Segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe con progresiva autonomía. (CCL e CAA) 3.1. Coñece e aprecia as normas que rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na orde que lle corresponde, manifesta respecto polas opinións alleas e recoñece e rexeita a linguaxe discriminatoria). (CCL e CSC) 3.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal. (CCL, CAA, CSC e CSIEE) 5.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións. (CD, CAA e CSIEE) 5.2. Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e visualmente atractivas. (CD, CAA e CSIEE) 6.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea e propón solucións para melloralas. (CCL e CAA) 6.2. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia da lingua galega. (CAA) 6.3. Usa, se a posúe, a variante dialectal propia e asúmea como a variedade habitual do seu contexto. (CCL e CCEC) 7.1. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección. (CCL eCSC) 7.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega (pronuncia das sete vogais, n velar e fonema fricativo palatal xordo). (CCL) 7.3. Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego (fraseoloxía adecuada). (CCL) 7.4. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. (CCL) 10.1. Participa en conversas informais nas que intercambia información e expresa a súa opinión, fai invitacións e ofrecementos, e pide e dá indicacións ou instrucións sinxelas. (CCL, CSC, CSIEE e CCEC) 10.2. Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que implique solicitar unha información ou un servizo. (CSC e CSIEE)

Bloque 2. Comunicación escrita. Ler e escribir

1. Aplicar técnicas de análise do contido e estratexias de lectura comprensiva.

1. Aplicación de técnicas de análise do contido e estratexias de lectura comprensiva.

3. Comprender, interpretar e sintetizar escritos dos medios de comunicación, especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura descritiva e secuencial.

3. Comprensión, interpretación e síntese de textos dos medios de comunicación, fundamentalmente textos narrativos. 7. Lectura en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa, aos patróns fonéticos do galego e aos signos de puntuación.

7. Ler en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa. 8. Planificar, producir e revisar o escrito co fin de producir textos adecuados, coherentes, cohesionados e correctos gramaticalmente.

8. Planificación e revisión do escrito, de forma guiada, para producir textos adecuados, coherentes, cohesionados e correctos gramaticalmente.

12. Producir textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos.

12. Produción, en soporte impreso ou dixital, de textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos.

13. Usar, con progresiva autonomía, as TIC (procesadores de texto e correctores ortográficos) para planificar, revisar e mellorar a presentación dos escritos.

13. Uso, con progresiva autonomía, das TIC (procesadores de textos e correctores ortográficos) na planificación, revisión e presentación dos escritos.

14. Avaliar o seu proceso de aprendizaxe cunha actitude activa e de confianza.

14. Autoavaliación da aprendizaxe da lingua cunha actitude activa e de confianza.

1. Recoñecer, explicar e usar léxico amplo e preciso coa presenza da fraseoloxía e vocabulario traballado na aula.

Bloque 3. Funcionamento da lingua -

Recoñecemento, explicación e uso de léxico suficientemente amplo e preciso, con incorporación de fraseoloxía e de vocabulario temático a partir de campos léxicos traballados na aula. Uso eficaz dos dicionarios e doutras fontes de consulta, tanto en papel como en soporte electrónico, especialmente sobre clases de palabras e normativa.

Aplicación e valoración das normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega.

Recoñecemento,

uso

3. Usar eficazmente os dicionarios ou calquera outra fonte de consulta en calquera soporte, para resolver dúbidas e para progresar na aprendizaxe autónoma. 4. Aplicar e valorar as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. 6. Recoñecer e explicar o uso das distintas categorías gramaticais, utilizar este coñecemento para distinguir erros e diferenciar as flexivas das non flexivas. 11. Aplicar progresivamente o coñecemento e o uso das estratexias de autoavaliación e a aceptación do erro como parte do proceso de aprendizaxe.

1.1. Utiliza técnicas de análise e síntese do contido: subliñados, esquemas e resumos. (CCL e CCA) 1.2. Recoñece a intencionalidade do emisor a partir de elementos contextuais explícitos. (CCL) 1.4. Procura o léxico descoñecido en dicionarios, analiza a forma da palabra ou deduce o significado polo contexto. (CCL e CCA) 1.6. Busca información para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos: xornais, revistas, libros, enciclopedias, buscadores de internet. (CCL, CCA e CD) 1.7. Contrasta os contidos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura. (CCL e CCA) 3.1. Comprende, interpreta e sintetiza escritos dos medios de comunicación, especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura descritiva e secuencial. (CCL eCSC) 7.1. Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto. (CCL) 7.2. Le en voz alta seguindo os patróns fonéticos do galego. (CCL) 8.2. Adecúa o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a situación comunicativa. (CCL) 8.5. Revisa o texto con respecto ás normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas. (CCL e CD) 12.1. Produce textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos. (CCL) 13.1. Utiliza, con progresiva autonomía, as funcións básicas dun procesador de textos para organizar os contidos e mellorar a presentación. (CD) 14.1. Participa, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias e alleas. (CCL e CAA) 14.2. Acepta o erro como parte do proceso de aprendizaxe e mostra unha actitude positiva de superación. (CCL e CAA) 1.1. Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación. (CCL) 3.1. Obtén, de xeito autónomo, información lingüística relativa á clase de palabras e a normativa en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de consulta. (CCL e CD) 4.1. Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. (CCL) 6.1. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, utiliza este coñecemento para corrixir erros e distingue as flexivas das non flexivas. (CAA) 11.1. Recoñece os erros nas producións orais e escritas propias e alleas a partir da avaliación e autoavaliación. (CCL e CAA)

explicación das categorías gramaticais básicas (substantivo, adxectivo cualificativo, verbo, adverbio, etc.) así como a diferenza entre palabras flexivas e non flexivas para a creación e comprensión de textos. Coñecemento, uso e aplicación das estratexias necesarias de autoavaliación, aceptando o erro como parte do proceso. Bloque 4. Lingua e sociedade Valoración das linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo. -

O plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade.

1. Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo, valorar positivamente o plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade e coñecer a lusofonía e achegarse ás culturas que a integran. 4. Coñecer a situación sociolingüística e legal das linguas de España.

A lusofonía. 6. Situación sociolingüística e legal das linguas de España. Bloque 5. Educación literaria 1. Lectura, con regularidade e de maneira guiada, de obras literarias para desenvolver o criterio lector; exposición da opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relación do seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos e asimilación dos trazos estéticos xerais que definen cada texto. 2. Comparación de textos literarios e non literarios e diferenciación de textos dos tres grandes xéneros a partir dos seus trazos característicos máis xerais. 4. Lectura expresiva e comprensiva de textos narrativos breves e recoñecemento da funcionalidade dos elementos formais básicos. 7. Descrición e caracterización dos trazos definitorios básicos do cómic e a canción como linguaxes artísticas. 8. Familiarización, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de información básica e a resolución de dúbidas de traballo.

1. Ler, con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criterio lector; expor unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relacionando o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, procurando asimilar os trazos estéticos xerais que definen cada texto. 2. Comparar textos literarios e non literarios e diferenciar textos dos tres grandes xéneros a partir dos seus trazos característicos máis xerais. 4. Ler expresiva e comprensivamente textos narrativos breves e recoñecer a funcionalidade dos elementos formais básicos. 7. Describir e caracterizar os trazos definitorios básicos do cómic e a canción como linguaxes artísticas. 8. Familiarizarse, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de información básica e a resolución de dúbidas de traballo.

Valora a lingua como instrumento co cal se constrúen todos os saberes e como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo a través da identificación de elementos lingüísticos de noso na literatura de tradición oral e no xénero humorístico. (CCL) Coñece as linguas que se falan en Galicia. (CCL) Coñece os territorios que forman parte da comunidade lusófona. (CCL) 4.1. Coñece a lexislación que regula os dereitos lingüísticos individuais. (CCL e CSC) - Le, con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criterio lector; expón unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relaciona o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, e asimila os trazos estéticos xerais que definen cada texto. (CCL)  Compara textos literarios e non literarios e describe as súas diferenzas e similitudes. (CCL)  Diferencia textos dos tres grandes xéneros a partir dos seus trazos característicos máis xerais. (CCL) 4.1. Le expresiva e comprensivamente textos narrativos breves e recoñece a funcionalidade dos elementos formais básicos. (CCL) 7.3. Describe e caracteriza os trazos definitorios básicos da canción como linguaxe artística. (CCL e CCEC) 7.4. Identifica e describe, nunha canción dada, os seus principais trazos definitorios. (CCL e CCEC) 8.1. Familiarízase, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de información básica e a resolución de dúbidas de traballo. (CCL e CD) -

Contidos

SEGUNDO TRIMESTRE Criterios de avaliación

Bloque 1. Comunicación oral. Escoitar e falar - Comprensión, interpretación e resumo de calquera texto oral ou daqueles propios dos medios de comunicación, próximos aos intereses do alumnado.

1. Comprender e interpretar a intención comunicativa e a idea xeral de textos orais e elaborar un resumo.

3. Desenvolvemento de habilidades de escoita activa con actitude de interese, de cooperación e de respecto.

4. Identificar e contrastar o propósito comunicativo en textos orais dos medios de comunicación, analizar criticamente os seus contidos e identificar prexuízos ou mensaxes discriminatorias.

4. Escoita crítica e reflexiva das mensaxes dos medios de comunicación, con especial atención aos programas informativos. 5. Coñecemento e aplicación, con axuda das tecnoloxías da información e da comunicación (TIC), de estratexias necesarias para producir textos orais sobre temas de actualidade. 7. Produción de discursos orais, en intervencións espontáneas, adecuados á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección. 9. Coñecemento e aplicación de estratexias necesarias para falar en público: planificación do discurso, prácticas orais formais e informais.

Bloque 2. Comunicación escrita. Ler e escribir 1. Aplicación de técnicas de análise do

3. Coñecer e apreciar as normas de cortesía nas intervencións orais propias e alleas, tanto espontáneas como planificadas.

5. Coñecer e aplicar, con axuda das TIC, as estratexias necesarias para realizar exposicións orais planificadas e participar de forma construtiva en diversas interaccións comunicativas. 7. Producir textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección. 9. Aplicar técnicas e estratexias para falar en público, en situacións formais ou informais, de forma individual ou en grupo.

1. Aplicar técnicas de análise do contido e estratexias de lectura comprensiva.

UDS.: 5, 6, 7, 8 Estándares de aprendizaxe 1.1. Comprende e interpreta a intención comunicativa de textos orais sinxelos. (CCL e CAA) 1.2. Traslada a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos. (CCL e CAA) 3.1. Coñece e aprecia as normas que rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na orde que lle corresponde, manifesta respecto polas opinións alleas e recoñece e rexeita a linguaxe discriminatoria). (CCL e CSC) 3.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal. (CCL, CAA, CSC e CSIEE) 4.1. Identifica a intención comunicativa, as ideas principais e as secundarias de programas informativos. (CCL) 4.3. Identifica e rexeita os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou discriminacións. (CSC) 5.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións. (CD, CAA e CSIEE) 5.2. Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e visualmente atractivas. (CD, CCL e CSIEE) 7.1. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección. (CCL e CSC) 7.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega (pronuncia das sete vogais, n velar e fonema fricativo palatal xordo). (CCL) 7.3. Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego (fraseoloxía adecuada). (CCL) 7.4. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. (CCL) 9.2. Respecta os aspectos prosódicos da linguaxe non verbal (a posta en escena, os xestos e a mirada), manifesta autocontrol das emocións ao falar en público e diríxese ao auditorio con autoconfianza e seguridade. (CCL, CSC e CSIEE) 9.3. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da situación comunicativa. (CCL e CSC) 9.4. Incorpora progresivamente palabras propias do nivel formal ás súas producións orais. (CCL e CAA) 9.5. Analiza similitudes e diferenzas entre discursos formais e espontáneos. (CAA) 9.6. Recoñece e avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de evitalos. (CAA e CCL) 1.2. Recoñece a intencionalidade do emisor a partir de elementos contextuais explíci- tos. (CCL)

SEGUNDO TRIMESTRE contido e comprensiva.

estratexias

lectura

4. Comprensión e interpretación de textos do ámbito educativo, especialmente, descritivos, narrativos e expositivos sobre as distintas materias curriculares: webs educativas, dicionarios, glosarios e enciclopedias en diversos soportes.

4. Comprender, interpretar e sintetizar escritos do ámbito educativo do alumnado, especialmente, textos descritivos, narrativos e expositivos sobre as distintas materias curriculares: webs educativas, e información de dicionarios e enciclopedias en distintos soportes. 5. Utilizar de forma guiada as bibliotecas e as TIC para obter información e consultar modelos de composición escrita.

5. Utilización guiada da biblioteca e das TIC para obter información e consultar modelos de composición escrita.

7. Ler en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa.

7. Lectura en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa, aos patróns fonéticos do galego e aos signos de puntuación.

8. Planificar, producir e revisar o escrito co fin de producir textos adecuados, coherentes, cohesionados e correctos gramaticalmente.

8. Planificación e revisión do escrito, de forma guiada, para producir textos adecuados, coherentes, cohesionados e correctos gramaticalmente.

11. Producir, en soporte impreso ou dixital, textos propios da vida educativa, especialmente, resumos, exposicións sinxelas e conclusións sobre as tarefas e aprendizaxes realizadas.

11. Produción, en soporte impreso ou dixital, de textos propios da vida educativa, especialmente, resumos, exposicións sinxelas e conclusións sobre as tarefas e aprendizaxes realizadas. 12. Produción, en soporte papel ou dixital, de textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos. 13. Uso, con progresiva autonomía, das TIC (procesadores de textos e correctores ortográficos) na planificación, revisión e presentación dos escritos. 14. Autoavaliación da aprendizaxe da lingua cunha actitude activa e de confianza.

12. Producir textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos. 13. Usar, con progresiva autonomía, as TIC (procesadores de texto e correctores ortográficos) para planificar, revisar e mellorar a presentación dos escritos. 14. Avaliar o seu proceso de aprendizaxe cunha actitude activa e de confianza.

UDS.: 5, 6, 7, 8 1.3. Reconstrúe o sentido global e com- pón o esquema xerarquizado das ideas. (CCL) 1.4. Procura o léxico descoñecido en dicionarios, analiza a forma da palabra ou deduce o significado polo contexto. (CCL e CAA) 1.5. Interpreta o significado de elementos non lingüísticos (símbolos, iconas, etc.). (CCL) 1.6. Busca información para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos: xornais, revistas, libros, enciclopedias, buscadores de Internet. (CCL, CCA e CD) 1.7. Contrasta os contidos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura. (CCL e CCA) 4.1. Comprende, interpreta e sintetiza textos propios da vida educativa: webs educativas, información de dicionarios, glosarios e enciclopedias en distintos soportes. (CCL, CAA, CD e CSC) 4.2. Segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe guiadas, con progresiva autonomía. (CCL) 5.1. Usa de forma guiada as bibliotecas e as TIC para obter información e consultar modelos de composición escrita. (CCL, CAA e CD) 7.1. Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto. (CCL) 7.2. Le en voz alta seguindo os patróns fonéticos do galego. (CCL) 8.2. Adecúa o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a situación comunicativa. (CCL) 8.3. Utiliza elementos lingüísticos e discursivos esenciais para a cohesión das ideas: conectores textuais básicos, e concordancias dentro do sintagma nominal e dentro do sintagma verbal. (CCL) 8.4. Puntúa o texto en relación coa organización oracional e a forma do texto (os parágrafos e a distribución e organización das ideas expresadas). (CCL) 8.5. Revisa o texto con respecto ás normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas. (CCL e CD) 11.1. Produce, en formato papel ou dixital, textos descritivos, narrativos e expositivos propios da vida educativa, especialmente, resumos, exposicións sinxelas e conclusións sobre tarefas e aprendizaxes realizadas. (CCL e CD) 12.1. Produce textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos. (CCL) 13.1. Utiliza, con progresiva autonomía, as funcións básicas dun procesador de textos para organizar os contidos e mellorar a presentación. (CCL e CD) 14.1. Participa, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias e alleas. (CCL e CAA) 14.2. Acepta o erro como parte do proceso de aprendizaxe e mostra unha actitude positiva de superación. (CCL e CAA)

SEGUNDO TRIMESTRE Bloque 3. Funcionamento da lingua 1. Recoñecemento, explicación e uso de léxico suficientemente amplo e preciso, con incorporación de fraseoloxía e de vocabulario temático a partir de campos léxicos traballados na aula. 3. Uso eficaz dos dicionarios e doutras fontes de consulta, tanto en papel como en soporte electrónico, especialmente sobre clases de palabras e normativa. 4. Aplicación e valoración das normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. 5. Análise e uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión textual. 6. Recoñecemento, uso e explicación das categorías gramaticais básicas (substantivo, adxectivo cualificativo, verbo, adverbio, etc.) así como a diferenza entre palabras flexivas e non flexivas para a creación e comprensión de textos. 7. Recoñecemento, uso e reflexión dos mecanismos da cohesión textual como a deíxe persoal. 11. Coñecemento, uso e aplicación das estratexias necesarias de autoavaliación, aceptando o erro como parte do proceso. 13. Identificación e progresiva utilización dos coñecementos sobre as linguas para desenvolver unha competencia comunicativa integrada. Bloque 4. Lingua e sociedade 4. Análise da situación sociolingüística, a partir do contexto familiar do alumnado. 5. Desenvolvemento de actitudes positivas cara ao proceso de recuperación do galego, favorecendo o xurdimento de vínculos positivos cara ao seu uso e consciencia da necesidade e das potencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do uso normalizado da lingua galega.

UDS.: 5, 6, 7, 8

1. Recoñecer, explicar e usar léxico amplo e preciso coa presenza da fraseoloxía e vocabulario traballado na aula.

1.1. Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación. (CCL)

3. Usar eficazmente os dicionarios ou calquera outra fonte de consulta en calquera soporte, para resolver dúbidas e para progresar na aprendizaxe autónoma.

Obtén, de xeito autónomo, información lingüística relativa á clase de palabras e a normativa en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de consulta. (CCL e CD) 4. Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. (CCL) 5. Aplica estratexias para a corrección lingüística, gramatical e ortográfica dos textos. (CCL) 5.1. Analiza e usa correctamente a puntuación de acordo coa cohesión textual. (CCL) 6.1. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, utiliza este coñecemento para corrixir erros e distingue as flexivas das non flexivas. (CCL e CAA) 7.1. Recoñece e explica nos textos as referencias deícticas persoais. (CCL e CAA) 11.1. Recoñece os erros nas producións orais e escritas propias e alleas a partir da avaliación e autoavaliación. (CCL e CAA) 13.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras. (CCl e CAA)

4. Aplicar e valorar as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. 5. Analizar e usar correctamente a puntuación, de acordo coa cohesión textual. 6. Recoñecer e explicar o uso das distintas categorías gramaticais, utilizar este coñecemento para distinguir erros e diferenciar as flexivas das non flexivas. 7. Recoñecer, usar e reflexionar sobre os mecanismos da cohesión textual como a deíxe persoal. 11. Aplicar progresivamente o coñecemento e o uso das estratexias de autoavaliación e a aceptación do erro como parte do proceso de aprendizaxe. 13. Reflexionar sobre o sistema e as normas de uso das linguas, mediante a comparación e a transformación de textos, enunciados e palabras, e utilizar estes coñecementos para solucionar problemas de comprensión e para a produción de textos. 2. Describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo dos contextos familiares do alumnado. 3. Adquirir vínculos positivos cara ao uso do galego e asumir a importancia da contribución individual no desenvolvemento da lingua galega. 6. Recoñecer e apreciar as variantes diatópicas do galego.

2.1. Describe e analiza a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo do seu contexto familiar e a do resto do alumnado. (CCL) 3.1. Analiza a súa propia práctica lingüística e valora a importancia de contribuír individual e socialmente á normalización da lingua galega. (CCL e CSC) 6.1. Aprecia as variantes diatópicas do galego como símbolo de riqueza lingüística e cultural. (CCL e CCEC)

8. Recoñecemento e valoración dos principais fenómenos que caracterizan as variedades diatópicas do galego. Bloque 5. Educación literaria 1. Lectura, con regularidade e de maneira guiada, de obras literarias para desenvolver o criterio lector; exposición da opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relación do seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos e asimilación dos trazos estéticos xerais que definen cada texto. 3. Lectura expresiva e comprensiva, audicións de poemas recitados ou cantados, determinación da temática ou temáticas abordadas e descrición dos valores

1.1. Le, con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criterio lector; expón unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relaciona o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, e asimila os trazos estéticos xerais que definen cada texto. (CCL) 3.1. Le expresiva e comprensivamente, fai audicións de poemas recitados ou cantados, sinala a temática ou temáticas abordadas e describe os valores estilísticos dos textos. (CCL) 6.1. Escribe textos sinxelos de intención

SEGUNDO TRIMESTRE estilísticos dos textos. 6. Produción de textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula. 7. Descrición e caracterización dos trazos definitorios básicos do cómic e a canción como linguaxes artísticas. 8. Familiarización, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de información básica e a resolución de dúbidas de traballo.

6. Produción de textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula. 7. Describir e caracterizar os trazos definitorios básicos do cómic e a canción como linguaxes artísticas. 8. Familiarizarse, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de información básica e a resolución de dúbidas de traballo.

UDS.: 5, 6, 7, 8 estética, servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula. (CCL e CCEC) 7.1. Describe e caracteriza os trazos definitorios básicos do cómic como linguaxe artística. (CCL e CCEC) 7.2. Identifica e describe, nun cómic dado, os principais trazos definitorios. (CCL e CCEC) 8.1. Familiarízase, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de información básica e a resolución de dúbidas de traballo. (CCL e CD)

Contidos

TERCEIRO TRIMESTRE Criterios de avaliación

Bloque 1. Comunicación oral. Escoitar e falar 1. Comprensión, interpretación e resumo de calquera texto oral ou daqueles propios dos medios de comunicación, especialmente noticias de actualidade, próximas aos intereses do alumnado. 3. Desenvolvemento de habilidades de escoita activa con actitude de interese, de cooperación e de respecto. 4. Escoita crítica e reflexiva das mensaxes dos medios de comunicación, con especial atención aos programas informativos. 5. Coñecemento e aplicación, con axuda das tecnoloxías da información e da comunicación (TIC), de estratexias necesarias para producir textos orais sobre temas de actualidade. 6. Valoración das producións orais emitidas cunha fonética e prosodia correcta e actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela.

1. Comprender e interpretar a intención comunicativa e a idea xeral de textos orais (noticias de actualidade) e elaborar un resumo. 3. Coñecer e apreciar as normas de cortesía nas intervencións orais propias e alleas, tanto espontáneas como planificadas. 4. Identificar e contrastar o propósito comunicativo en textos orais dos medios de comunicación, analizar criticamente os seus contidos e identificar prexuízos ou mensaxes discriminatorias. 5. Coñecer e aplicar, con axuda das TIC, as estratexias necesarias para realizar exposicións orais planificadas e participar de forma construtiva en diversas interaccións comunicativas. 6. Valorar as producións orais emitidas cunha fonética e prosodia correcta e amosar unha actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela.

7. Produción de discursos orais, en intervencións espontáneas, adecuados á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.

7. Producir textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.

9. Coñecemento e aplicación de estratexias necesarias para falar en público: planificación do discurso, prácticas orais formais e informais.

9. Aplicar técnicas e estratexias para falar en público, en situacións formais ou informais, de forma individual ou en grupo.

10. Construción de discursos adecuados, cohesionados e coherentes desde o punto de vista comunicativo, sobre temas de interese persoal ou social da vida cotiá e educativa.

10. Producir discursos breves e comprensi bles sobre temas da vida cotiá, de interese persoal ou social.

UDS.: 9, 10, 11, 12 Estándares de aprendizaxe 1.1. Comprende e interpreta a intención comunicativa de textos orais sinxelos (noticias de actualidade). (CCL e CAA) 1.2. Traslada a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos. (CCL e CAA) 3.1. Coñece e aprecia as normas que rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na orde que lle corresponde, manifesta respecto polas opinións alleas e recoñece e rexeita a linguaxe discriminatoria). (CCL e CSC) 3.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal. (CCL, CAA, CSC e CSIEE) 4.1. Identifica a intención comunicativa, as ideas principais e as secundarias de programas informativos. (CCL) 4.3. Identifica e rexeita os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou discriminacións. (CSC) 5.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións. (CD, CAA e CSIEE) 5.2. Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e visualmente atractivas. (CD, CCL e CSIEE) 6.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea e propón solucións para melloralas. (CCL e CAA) 6.2. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia da lingua galega. (CAA) 6.3. Usa, se a posúe, a variante dialectal propia e asúmea como a variedade habitual do seu contexto. (CCL e CCEC) 7.1. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección. (CCL e CSC) 7.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega (pronuncia das sete vogais, n velar e fonema fricativo palatal xordo). (CCL) 7.3. Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego (fraseoloxía adecuada). (CCL) 7.4. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. (CCL) 9.2. Respecta os aspectos prosódicos da linguaxe non verbal (a posta en escena, os xestos e a mirada), manifesta autocontrol das emocións ao falar en público e diríxese ao auditorio con autoconfianza e seguridade. (CCL, CSC e CSIEE) 9.3. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da situación comunicativa. (CCL e CSC) 9.4. Incorpora progresivamente palabras propias do nivel formal ás súas producións

TERCEIRO TRIMESTRE

Bloque 2. Comunicación escrita. Ler e escribir 1. Aplicación de técnicas de análise do contido e estratexias de lectura comprensiva. 2. Comprensión e interpretación de textos propios da vida cotiá e das relacións sociais en ámbitos próximos á experiencia do alumnado: mensaxes electrónicas ou de móbil, normas e instrucións de uso. 3. Comprensión, interpretación e síntese de textos dos medios de comunicación, fundamentalmente textos narrativos. 4. Comprensión e interpretación de textos do ámbito educativo, especialmente, descritivos, narrativos e expositivos sobre as distintas materias curriculares: webs educativas, dicionarios, glosarios e enciclopedias en diversos soportes. 5. Utilización guiada da biblioteca e das TIC para obter información e consultar modelos de composición escrita. 6. Actitude reflexiva e crítica ante as mensaxes que transmitan prexuízos ou usos lingüísticos discriminatorios, especialmente, os que aparecen nos medios de comunicación.

1. Aplicar técnicas de análise do contido e estratexias de lectura comprensiva. 2. Comprender, interpretar e sintetizar textos da vida cotiá e das relacións sociais en ámbitos próximos á experiencia do alumnado: mensaxes electrónicas ou de móbil e normas e instrucións de uso. 3. Comprender, interpretar e sintetizar escritos dos medios de comunicación, especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura descritiva e secuencial. 4. Comprender, interpretar e sintetizar escritos do ámbito educativo do alumnado, especialmente, textos descritivos, narrativos e expositivos sobre as distintas materias curriculares: webs educativas, e información de dicionarios e enciclopedias en distintos soportes. 5. Utilizar de forma guiada as bibliotecas e as TIC para obter información e consultar modelos de composición escrita. 6. Amosar unha actitude reflexiva e crítica ante as mensaxes que transmiten prexuízos e reflexionar sobre os usos lingüísticos discriminatorios. 7. Ler en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa.

7. Lectura en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados á situación comunicativa, aos patróns fonéticos do galego e aos signos de puntuación.

8. Planificar, producir e revisar o escrito co fin de producir textos adecuados, coherentes, cohesionados e correctos gramaticalmente.

8. Planificación e revisión do escrito, de forma guiada, para producir textos adecuados, coherentes, cohesionados e correctos gramaticalmente.

9. Producir, en formato papel ou dixital, textos sinxelos propios da vida cotiá e das relacións sociais: notas, cartas, avisos, mensaxes electrónicas ou de móbil.

9. Produción, en formato papel ou dixital, de textos propios da vida cotiá e das relacións sociais: notas, cartas, avisos, mensaxes electrónicas ou de móbil.

10. Produción, a partir dun modelo, de textos propios dos medios de comunicación, fundamentalmente, noticias, en formato papel ou dixital.

10. Produción, a partir dun modelo, de textos propios dos medios de comunicación, funda-

11. Producir, en soporte impreso ou dixital, textos propios da vida educativa,

UDS.: 9, 10, 11, 12 orais. (CCL e CAA) 9.5. Analiza similitudes e diferenzas entre discursos formais e espontáneos. (CAA) 9.6. Recoñece e avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de evitalos. (CAA e CCL) 10.1. Participa en conversas informais nos que intercambia información e expresa a súa opinión, fai invitacións e ofrecementos, e pide e dá indicacións ou instrucións sinxelas. (CCL, CSC, CSIEE, CCEC) 10.2. Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que implique solicitar unha información ou un servizo. (CSC e CSIEE) 1.1. Utiliza técnicas de análise e síntese do contido: subliñados, esquemas e resumos. (CCL e CCA) 1.2. Recoñece a intencionalidade do emisor a partir de elementos contextuais explíci- tos. (CCL) 1.3. Reconstrúe o sentido global e com- pón o esquema xerarquizado das ideas. (CCL) 1.4. Procura o léxico descoñecido en dicionarios, analiza a forma da palabra ou deduce o significado polo contexto. (CCL e CAA) 1.5. Interpreta o significado de elementos non lingüísticos (símbolos, iconas, etc.). (CCL) 1.6. Busca información para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos: xornais, revistas, libros, enciclopedias, buscadores de Internet. (CCL, CCA e CD) 1.7. Contrasta os contidos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura. (CCL e CCA) 2.1. Comprende, interpreta e sintetiza o contido de textos propios da vida cotiá: mensaxes electrónicas ou de móbil, de correo electrónico, normas e instrucións de uso. (CCL e CSC) 3.1. Comprende, interpreta e sintetiza escritos dos medios de comunicación, especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura descritiva e secuencial. (CCL e CSC) 4.1. Comprende, interpreta e sintetiza textos propios da vida educativa: webs educativas, información de dicionarios, glosarios e enciclopedias en distintos soportes. (CCL, CAA, CD e CSC) 4.2. Segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe guiadas, con progresiva autonomía. (CCL) 5.1. Usa de forma guiada as bibliotecas e as TIC para obter información e consultar modelos de composición escrita. (CCL, CAA e CD) 6.1. Manifesta unha actitude crítica ante as mensaxes que transmiten prexuízos e reflexiona sobre os usos lingüísticos discriminatorios. (CCL e CSC) 6.2. Identifica e evita o uso de expresións habituais que evidencian prexuízos de distinta natureza: relixiosos, raciais e

TERCEIRO TRIMESTRE mentalmente, noticias, en formato papel ou dixital. 11. Produción, en soporte impreso ou dixital, de textos propios da vida educativa, especialmente, resumos, exposicións sinxelas e conclusións sobre as tarefas e aprendizaxes realizadas. 12. Produción, en soporte papel ou dixital, de textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos. 13. Uso, con progresiva autonomía, das TIC (procesadores de textos e correctores ortográficos) na planificación, revisión e presentación dos escritos.

especialmente, resumos, exposicións sinxelas e conclusións sobre as tarefas e aprendizaxes realizadas. 12. Producir textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos. 13. Usar, con progresiva autonomía, as TIC (procesadores de texto e correctores ortográficos) para planificar, revisar e mellorar a presentación dos escritos. 14. Avaliar o seu proceso de aprendizaxe cunha actitude activa e de confianza.

14. Autoavaliación da aprendizaxe da lingua cunha actitude activa e de confianza.

Bloque 3. Funcionamento da lingua 1. Recoñecemento, explicación e uso de léxico suficientemente amplo e preciso, con incorporación de fraseoloxía e de vocabulario temático a partir de campos léxicos traballados na aula. 3. Uso eficaz dos dicionarios e doutras fontes de consulta, tanto en papel como en soporte electrónico, especialmente sobre clases de palabras e normativa. 4. Aplicación e valoración das normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. 5. Análise e uso reflexivo da puntuación en

1. Recoñecer, explicar e usar léxico amplo e preciso coa presenza da fraseoloxía e vocabulario traballado na aula. 3. Usar eficazmente os dicionarios ou calquera outra fonte de consulta en calquera soporte, para resolver dúbidas e para progresar na aprendizaxe autónoma. 4. Aplicar e valorar as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. 5. Analizar e usar correctamente a puntuación, de acordo coa cohesión textual. 6. Recoñecer e explicar o uso das distintas categorías gramaticais, utilizar este

UDS.: 9, 10, 11, 12 sexistas. (CCL e CSC) 7.1. Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto. (CCL) 7.2. Le en voz alta seguindo os patróns fonéticos do galego. (CCL) 8.2. Adecúa o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a situación comunicativa. (CCL) 8.3. Utiliza elementos lingüísticos e discursivos esenciais para a cohesión das ideas: conectores textuais básicos, e concordancias dentro do sintagma nominal e dentro do sintagma verbal. (CCL) 8.4. Puntúa o texto en relación coa organización oracional e a forma do texto (os parágrafos e a distribución e organización das ideas expresadas). (CCL) 8.5. Revisa o texto con respecto ás normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas. (CCL e CD) 9.1. Produce textos propios das relacións sociais: notas, cartas, avisos, mensaxes electrónicas ou de móbil. (CCL, CD e CSC) 10.1. Produce, a partir dun modelo, textos propios dos medios de comunicación, fundamentalmente, noticias, en formato papel ou dixital. (CCL, CD e CSC) 10.2. Coñece a estrutura do xornal (seccións e xéneros) e os elementos paratextuais que acompañan as noticias. (CCL) 11.1. Produce, en formato papel ou dixital, textos descritivos, narrativos e expositivos propios da vida educativa, especialmente, resumos, exposicións sinxelas e conclusións sobre tarefas e aprendizaxes realizadas. (CCL e CD) 12.1. Produce textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos. (CCL) 13.1. Utiliza, con progresiva autonomía, as funcións básicas dun procesador de textos para organizar os contidos e mellorar a presentación. (CCL e CD) 14.1. Participa, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias e alleas. (CCL e CAA) 14.2. Acepta o erro como parte do proceso de aprendizaxe e mostra unha actitude positiva de superación. (CCL e CAA) 1.1. Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación. (CCL) Obtén, de xeito autónomo, información lingüística relativa á clase de palabras e a normativa en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de consulta. (CCL e CD) 6. Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. (CCL) 7. Aplica estratexias para a corrección lingüística, gramatical e ortográfica dos textos. (CCL) 5.1. Analiza e usa correctamente a puntuación de acordo coa cohesión textual.

TERCEIRO TRIMESTRE relación coa cohesión textual. 6. Recoñecemento, uso e explicación das categorías gramaticais básicas (substantivo, adxectivo cualificativo, verbo, adverbio, etc.) así como a diferenza entre palabras flexivas e non flexivas para a creación e comprensión de textos. 8. Recoñecemento, uso e explicación dos conectores textuais máis comúns, en particular os temporais e explicativos. 9. Coñecemento das regras de concordancia e das funcións sintácticas principais no seo da oración para elaborar enunciados cun estilo cohesionado e correcto. 10. Recoñecemento das modalidades asertivas, interrogativas, exclamativas, desiderativas, dubitativas e imperativas en relación coa intención comunicativa do emisor. 11. Coñecemento, uso e aplicación das estratexias necesarias de autoavaliación, aceptando o erro como parte do proceso. 12. Participación en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recen- sión de libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras presentes no centro docente, relacionados cos elementos transversais e nos que se eviten estereotipos lingüísticos ou culturais. 13. Identificación e progresiva utilización dos coñecementos sobre as linguas para desenvolver unha competencia comunicativa integrada. Bloque 4. Lingua e sociedade 4. Análise da situación sociolingüística, a partir do contexto familiar do alumnado. 5. Desenvolvemento de actitudes positivas cara ao proceso de recuperación do galego, favorecendo o xurdimento de vínculos positivos cara ao seu uso e consciencia da necesidade e das potencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do uso normalizado da lingua galega.

coñecemento para distinguir erros diferenciar as flexivas das non flexivas.

UDS.: 9, 10, 11, 12 e

8. Recoñecer, usar e explicar os conectores textuais máis comúns (sobre todo os temporais e os explicativos). 9. Coñecer as regras de concordancia e das funcións sintácticas principais no seo da oración para elaborar enunciados cun estilo cohesionado e correcto. 10. Recoñecer as modalidades asertivas, interrogativas, exclamativas, desiderativas, dubitativas e imperativas en relación coa intención comunicativa do emisor. 11. Aplicar progresivamente o coñecemento e o uso das estratexias de autoavaliación e a aceptación do erro como parte do proceso de aprendizaxe. 12. Participar en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensión de libros e películas, etc.) nos que se utilicen varias linguas, tanto curriculares como outras presentes no centro docente, relacionados cos elementos transversais e nos que se eviten estereotipos lingüísticos ou culturais. 13. Reflexionar sobre o sistema e as normas de uso das linguas, mediante a comparación e a transformación de textos, enunciados e palabras, e utilizar estes coñecementos para solucionar problemas de comprensión e para a produción de textos.

2. Describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo dos contextos familiares do alumnado. 3. Adquirir vínculos positivos cara ao uso do galego e asumir a importancia da contribución individual no desenvolvemento da lingua galega. 5. Identificar os prexuízos lingüísticos e analizar a situación persoal en relación a eles.

7. Prexuízos lingüísticos. 8. Recoñecemento e valoración dos principais fenómenos que caracterizan as variedades diatópicas do galego. Bloque 5. Educación literaria 1. Lectura, con regularidade e de maneira guiada, de obras literarias para desenvolver o criterio lector; exposición da opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relación do seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos e asimilación dos trazos estéticos

6. Recoñecer e apreciar as variantes diatópicas do galego.

(CCL) 6.1. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, utiliza este coñecemento para corrixir erros e distingue as flexivas das non flexivas. (CCL e CAA) 8.1. Identifica, explica e usa distintos tipos de conectores textuais máis comúns, en particular os temporais e explicativos. (CCL e CAA) 9.1. Produce textos orais e escritos de diferentes xéneros, usando as regras de concordancia. (CCL e CAA) 9.2. Identifica as funcións sintácticas no seo da oración. (CCL e CAA) 10. Recoñece as modalidades asertivas, interrogativas, exclamativas, desiderativas, dubitativas e imperativas en relación coa intención comunicativa do emisor. (CCL e CAA) 11.1. Recoñece os erros nas producións orais e escritas propias e alleas a partir da avaliación e autoavaliación. (CCL e CAA) 12.1. Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensión de libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe. (CCL, CAA e CD) 13.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras. (CCl e CAA)

2.1. Describe e analiza a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo do seu contexto familiar e a do resto do alumnado. (CCL) 3.1. Analiza a súa propia práctica lingüística e valora a importancia de contribuír individual e socialmente á normalización da lingua galega. (CCL e CSC) 5.1. Coñece o que é un prexuízo. Detecta e analiza a presenza de novos e vellos prexuízos cara ao galego na súa práctica lingüística e na do seu contorno. (CCL e CSC) 6.1. Aprecia as variantes diatópicas do galego como símbolo de riqueza lingüística e cultural. (CCL e CCEC)

TERCEIRO TRIMESTRE xerais que definen cada texto. 5. Lectura dramatizada e comprensiva, visionado de pezas teatrais e apreciación dos seus compoñentes e procedementos máis relevantes. 6. Produción de textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula. 8. Familiarización, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de información básica e a resolución de dúbidas de traballo.

5. Ler dramatizada e comprensivamente, visionar pezas teatrais e apreciar os seus compoñentes e procedementos máis relevantes. 6. Produción de textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula. 8. Familiarizarse, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de información básica e a resolución de dúbidas de traballo.

UDS.: 9, 10, 11, 12 5.1. Le dramatizada e comprensivamente, visiona pezas teatrais e aprecia os seus compoñentes e procedementos máis relevantes. (CCL) 6.1. Escribe textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula. (CCL e CCEC) 8.1. Familiarízase, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de información básica e a resolución de dúbidas de traballo. (CCL e CD)

3.- Temporalización. 1º Trimestre Tema 1 : A descrición, o corpo humano/ formación de palabras, as linguas do mundo, a sílaba, a palabra, o texto e propiedades, os textos literarios e non literarios. Tema 2: O poema, os sentimentos e o carácter/ a derivación, as linguas románicasd, regras de acentuación, o substantivo, a adecuación, o xénero narrativo: argumento, personaxes e narrador. Tema 3: O diario, a saúde e a enfermidade/ a derivación, as linguas da península, casos especiais de acentuación, xénero e número do substantivo, a coherencia, o xénero narrativo: tempo, espazo e estrutura. Tema 4: O blog, a roupa/ composición, as leis e o galego, o acento diacrítico, o adxectivo, a coherencia, os subxéneros narrativos. 2º Trimestre Tema 5: O cómic, a casa/ parasíntese, as variedades da lingua, os signos de puntuación, demostrativos e posesivos, a cohesión, a lírica. Tema 6: A entrevistas, a comida/ a familia léxica, as variedades sociais, os signos de puntuación, cunatificadores, interrogativos, exclamativos,a cohesión, a lírica. Tema 7: A carta, a paisaxe/ os préstamos lingüísticos, vivir en galego, os signos de puntuación, pronomes persoais tónicos,a cohesión, a lírica. Tema 8: O diálogo, os animais/ campo semántico, lecer en galego, as maiúsculas, pronomes persoais átonos, a cohesión, subxénertos líricos. 3º Trimestre Tema 9: A noticia, os deportes/ a sinonimia, os prexuízos lingüísticos, uso de”b”, o verbo, mecanismos gramaticais de cohesión, xénero dramático. Tema 10: O texto narrativo, os oficios/ a antonimia, os prexuízos lingüísticos, uso de “v”, verbos regulares e irregulares, mecanismos gramaticais de cohesión, subxéneros dramáticos. 17

Tema 11: O texto teatral, os medios de transporte/ a polisemia, os prexuízos lingüísticos, uso de “h”, adverbios, preposicións e conxuncións, mecanismos gramaticais de cohesión, recursos estilísticos. Tema 12: O correo electrónico, as novas tecnoloxías/ a homonimia, os prexuízos lingüísticos, palabras con “cc”/ “c” ou “ct”/ “c”, a oración, mecanismos gramaticais de cohesión, recursos estilísticos. *Cada tema desenvolverase durante tres semanas dependendo da marcha da clase.

4. Criterios de cualificación (Rúbrica) PRIMEIRO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES 1.1. Comprende e interpreta a intención comunicativa de textos orais sinxelos. (CCL e CAA)

1 Pouco adecuado Non comprende nin interpreta ben a intención comunicativa de textos orais sinxelos.

2 Adecuado

3 Moi adecuado

Ten algunhas dificultades para comprender e interpretar a intención

Ten poucas dificultades para comprender e interpretar a intención

comunicativa de textos orais sinxelos.

comunicativa de textos orais sinxelos. Adoito traslada a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos.

4 Excelente Comprende e interpreta correctamente a intención comunicativa de textos orais sinxelos.

1.2. Traslada a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos. (CCL e CAA)

Cústalle

2.1. Recoñece, xunto ao propósito e a idea xeral, os datos máis relevantes en textos orais do ámbito social e educativo. (CCL e CAA)

Amosa dificultades

recoñecer, xunto ao propósito e a idea xeral, os datos máis relevantes en textos orais do ámbito social e educativo.

2.2. Segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe con progresiva autonomía. (CCL e CAA)

Cústalle seguir

Amosa algunhas dificultades para seguir instrucións para

Habitualmente segue

Sempre

instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe con progresiva autonomía.

3.1. Coñece e aprecia as normas que rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na orde que lle corresponde, manifesta respecto polas opinións alleas e recoñece e rexeita a linguaxe discriminatoria). (CCL e CSC)

Non coñece ben e nin aprecia as

Coñece, pero non sempre aprecia as

En xeral, coñece e aprecia as normas que

normas que rexen a cortesía na comunicación oral.

3.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal. (CCL, CAA, CSC e CSIEE)

Non

recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal.

Cústalle recoñecer a

5.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións. (CD, CAA e CSIEE)

Amosa bastantes dificultades para

Ten dificultades

consultar os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións.

5.2. Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e visualmente atractivas. (CD, CAA e CSIEE)

Non é capaz de empregar as TIC

6.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea e propón solucións para melloralas. (CCL e CAA)

Non aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, non recoñece os erros de produción

consultar os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións. Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e visualmente atractivas con algunhas dificultades. Aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea e pero non propón solucións para

rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na orde que lle corresponde, manifesta respecto polas opinións alleas e recoñece e rexeita a linguaxe discriminatoria). Acostuma recoñecer a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal. Adoito consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións.

Coñece ben e aprecia as normas que rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na orde que lle corresponde, manifesta respecto polas opinións alleas e recoñece e rexeita a linguaxe discriminatoria). Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal.

bastante

trasladar a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos. moitas para

moito

instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe con progresiva autonomía.

para facer as súas presentacións máis claras e visualmente atractivas.

oral propia e allea e

Amosa dificultades

algunhas para

trasladar a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos. Amosa dificultades

algunhas para

realizar tarefas de aprendizaxe con progresiva autonomía.

importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal. algunhas para

Amosa dificultades

poucas para

Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e visualmente atractivas con poucas dificultades. Aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea e propón algunha solución para

Traslada a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos. Recoñece, xunto ao propósito e a idea xeral, os datos máis relevantes en textos orais do ámbito social e educativo.

segue

Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións.

Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e visualmente atractivas. Aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea e propón solucións para melloralas.

PRIMEIRO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES

1 Pouco adecuado non propón solucións para melloralas. Non comprende, nin interpreta nin rexeita os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia da lingua galega. Non usa a variante dialectal propia nin a asume como a variedade habitual do seu contexto.

2 Adecuado melloralas.

3 Moi adecuado melloralas.

Ten algunha dificultade para comprender, interpretar e rexeitar os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia da lingua galega.

Habitualmente

7.1. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección. (CCL eCSC)

Cústalle

Presenta dificultade

7.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega (pronuncia das sete vogais, n velar e fonema fricativo palatal xordo). (CCL)

Non amosa fluidez á hora de participar en

7.3. Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego (fraseoloxía adecuada). (CCL)

Cústalle

7.4. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. (CCL)

Cústalle

10.1. Participa en conversas informais nas que intercambia información e expresa a súa opinión, fai invitacións e ofrecementos, e pide e dá indicacións ou instrucións sinxelas. (CCL, CSC, CSIEE e CCEC)

Amosa dificultades participar

10.2. Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que impliquen solicitar unha información ou un servizo.

Cústalle moito desenvolverse

6.2. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia da lingua galega. (CAA) 6.3. Usa, se a posúe, a variante dialectal propia e asúmea como a variedade habitual do seu contexto. (CCL e CCEC)

moito

producir textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección. intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega. empregar

nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego (fraseoloxía adecuada). empregar

nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. moitas para

en conversas informais nas que se intercambia información e se expresa a opinión, se fai invitacións e ofrecementos, e se pide e se dá indicacións ou instrucións sinxelas. correctamente situacións da

en vida

Amosa dificultades para usar a variante dialectal propia e para asumila como a

variedade habitual do seu contexto. algunha para

producir textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección. Non sempre amosa fluidez á hora de participar en intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega.

comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia da lingua galega. Frecuentemente usa a variante dialectal propia e asúmea como a variedade habitual do seu contexto. Adoito produce textos

orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.

4 Excelente Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia da lingua galega. Usa a variante dialectal propia e asúmea como a variedade habitual do seu contexto. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.

Acostuma

participar con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega.

Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega.

Adoito

emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego (fraseoloxía adecuada).

Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego (fraseoloxía adecuada).

Adoito

emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado.

Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado.

Amosa algunhas dificultades para participar en conversas

Amosa poucas dificultades para participar en conversas

informais nas que se intercambia información e se expresa a opinión, se fai invitacións e ofrecementos, e se pide e se dá indicacións ou instrucións sinxelas.

Participa en conversas informais nas que intercambia información e expresa a súa opinión, fai invitacións e ofrecementos, e pide e dá indicacións ou instrucións sinxelas.

Presenta algunha dificultade para desenvolverse

Acotío

Amosa dificultade empregar

algunha para

Amosa dificultade empregar

algunha para

nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego (fraseoloxía adecuada). nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado.

correctamente

desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que implique solicitar

Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que implique solicitar

PRIMEIRO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES (CSC e CSIEE)

1.1. Utiliza técnicas de análise e síntese do contido: subliñados, esquemas e resumos. (CCL e CCA) 1.2. Recoñece a intencionalidade do emisor a partir de elementos contextuais explícitos. (CCL)

1 Pouco adecuado cotiá que impliquen solicitar unha información ou un servizo.

2 Adecuado situacións da vida cotiá que impliquen solicitar unha información ou un servizo.

3 Moi adecuado unha información ou un servizo.

4 Excelente unha información ou un servizo.

Non domina ben o uso de técnicas de

Utiliza algunhas técnicas de análise e síntese de contido.

Utiliza case todas as técnicas de análise e síntese de contido.

Ten dificultades

Habitualmente

Utiliza técnicas de análise e síntese do contido variadas: subliñados, esquemas e resumos. Recoñece a intencionalidade do emisor a partir de elementos contextuais explícitos.

análise e síntese do contido: subliñados, esquemas e resumos. Non recoñece ben a intencionalidade do emisor a partir de elementos contextuais explícitos.

1.4. Procura o léxico descoñecido en dicionarios, analiza a forma da palabra ou deduce o significado polo contexto. (CCL e CCA)

Cústalle

1.6. Busca información para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos: xornais, revistas, libros, enciclopedias, buscadores de Internet. (CCL, CCA e CD)

Amosa bastantes dificultades á hora de buscar información

1.7. Contrasta os contidos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura. (CCL e CCA)

moito

procurar o léxico descoñecido en dicionarios, analizar a forma da palabra ou deducir o significado polo contexto.

para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos. Non contrasta os contidos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura.

algunhas para

recoñecer a intencionalidade do emisor a partir de elementos contextuais explícitos. Procura o léxico descoñecido en dicionarios, pero non sempre analiza a forma da palabra ou deduce o significado polo contexto. Amosa algunhas dificultades á hora de

buscar información para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos.

Acostuma

os contidos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura.

os contidos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura. Adoito comprende, interpreta e sintetiza escritos dos medios de comunicación, especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura descritiva e secuencial.

Cústalle

7.1. Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto. (CCL)

Presenta dificultades para ler

7.2. Le en voz alta seguindo os patróns fonéticos do galego. (CCL)

Amosa dificultades para ler en voz alta

Presenta algunhas dificultades para ler en

seguindo os patróns fonéticos do galego.

voz alta seguindo os patróns fonéticos do galego.

8.2. Adecúa o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a situación comunicativa. (CCL)

Cústalle

Amosa algunhas dificultadades para

bastante

en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto.

moito

adecuar o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a situación comunicativa.

Procura o léxico descoñecido en dicionarios, analiza a forma da palabra, pero, ás veces, non é capaz de deducir o significado polo contexto. Decote busca información para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos.

Non sempre contrasta

3.1. Comprende, interpreta e sintetiza escritos dos medios de comunicación, especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura descritiva e secuencial. (CCL e CSC)

comprender, interpretar e sintetizar escritos dos medios de comunicación, especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura descritiva e secuencial.

recoñece a intencionalidade do emisor a partir de elementos contextuais explícitos.

Ten dificultades

algunhas para

comprender, interpretar e sintetizar escritos dos medios de comunicación, especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura descritiva e secuencial. Presenta algunhas dificultades para ler en

voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto.

adecuar o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a situación comunicativa.

contrastar

Habitualmente le en

voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto. Habitualmente le en

voz alta seguindo os patróns fonéticos do galego. Adoito adecúa o texto

ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a situación comunicativa.

Procura o léxico descoñecido en dicionarios, analiza a forma da palabra ou deduce o significado polo contexto. Busca información para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos: xornais, revistas, libros, enciclopedias, buscadores de Internet. Contrasta os contidos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura. Comprende, interpreta e sintetiza escritos dos medios de comunicación, especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura descritiva e secuencial.

Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto. Le en voz alta seguindo os patróns fonéticos do galego. Adecúa o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a situación comunicativa.

PRIMEIRO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES 8.5. Revisa o texto con respecto ás normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas. (CCL e CD)

1 Pouco adecuado Non revisa o texto con respecto ás normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas.

13.1. Utiliza, con progresiva autonomía, as funcións básicas dun procesador de textos para organizar os contidos e mellorar a presentación. (CD)

Cústalle moito utilizar

14.1. Participa, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias e alleas. (CCL e CAA)

Amosa dificultades

as funcións básicas dun procesador de textos para organizar os contidos e mellorar a presentación. moitas para

2 Adecuado Algunhas veces non

revisa o texto con respecto ás normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas. Presenta dificultades

algunhas para

utilizar, con progresiva autonomía, as funcións básicas dun procesador de textos para organizar os contidos e mellorar a presentación. Amosa dificultades

algunhas para

3 Moi adecuado Case sempre revisa o texto con respecto ás normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas.

4 Excelente Revisa o texto con respecto ás normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas.

En xeral, utiliza, con

Utiliza, con progresiva autonomía, as funcións básicas dun procesador de textos para organizar os contidos e mellorar a presentación.

progresiva autonomía, as funcións básicas dun procesador de textos para organizar os contidos e mellorar a presentación. Amosa dificultades

poucas para

Participa, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias e alleas.

participar, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias e alleas. Non acepta o erro como parte do proceso de aprendizaxe e non mostra unha actitude positiva de superación.

participar, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias e alleas. Algunhas veces acepta o erro como parte do proceso de aprendizaxe e mostra unha actitude positiva de superación.

participar, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias e alleas. Acepta o erro como parte do proceso de aprendizaxe e case sempre mostra unha actitude positiva de superación.

1.1. Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación. (CCL)

Non

Amosa dificultades

Habitualmente

utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación.

Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación.

3.1. Obtén, de xeito autónomo, información lingüística relativa á clase de palabras e a normativa en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de consulta. (CCL e CD)

Non obtén, de xeito

Normalmente obtén, de

Obtén, de xeito autónomo, información lingüística relativa á clase de palabras e a normativa en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de consulta.

4.1. Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. (CCL)

Cústalle moito aplicar correctamente as

14.2. Acepta o erro como parte do proceso de aprendizaxe e mostra unha actitude positiva de superación. (CCL e CAA)

6.1. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, utiliza este coñecemento para corrixir erros e distingue as flexivas das non flexivas. (CAA)

11.1. Recoñece os erros nas producións orais e escritas propias e alleas a partir da avaliación e autoavaliación. (CCL e CAA)

capaz

utilizar un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación. autónomo, información lingüística relativa á clase de palabras e a normativa en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de consulta.

algunhas para

utilizar un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación. Ten algunhas dificultades para obter,

de xeito autónomo, información lingüística relativa á clase de palabras e a normativa en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de consulta. Ten algunhas dificultades para aplicar correctamente

normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. Non recoñece nin explica o uso das categorías gramaticais nos textos, non utiliza este coñecemento para corrixir erros e non distingue as flexivas das non flexivas.

as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, pero non sempre utiliza este coñecemento para corrixir erros e non distingue as flexivas das non flexivas.

Presenta dificultades

moitas para

recoñecer os erros nas producións orais e escritas propias e

algunhas para

recoñecer os erros nas producións orais e escritas propias e alleas

xeito autónomo, información lingüística relativa á clase de palabras e a normativa en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de consulta. Acotío correctamente

aplica

Acepta o erro como parte do proceso de aprendizaxe e mostra unha actitude positiva de superación.

Aplica

correctamente

as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega.

Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, e case sempre utiliza este coñecemento para corrixir erros e distingue as flexivas das non flexivas.

Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, utiliza este coñecemento para corrixir erros e distingue as flexivas das non flexivas.

Presenta dificultades

Recoñece os erros nas producións orais e escritas propias e alleas a partir da avaliación e autoavaliación.

poucas para

recoñecer os erros nas producións orais e escritas propias e alleas

PRIMEIRO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES

1 Pouco adecuado alleas a partir da avaliación e autoavaliación.

2 Adecuado a partir da avaliación e autoavaliación.

3 Moi adecuado a partir da avaliación e autoavaliación.

4 Excelente

Non valora a lingua

Ás veces lingua

Case sempre valora a

1.3. Coñece os territorios que forman parte da comunidade lusófona. (CCL)

Non

4.1. Coñece a lexislación que regula os dereitos lingüísticos individuais. (CCL e CSC)

Non



como instrumento co cal se constrúen todos os saberes e como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo a través da identificación de elementos lingüísticos de noso na literatura de tradición oral e no xénero humorístico. Non coñece todas as linguas que se falan en Galicia. coñece os territorios que forman parte da comunidade lusófona.

valora

como instrumento co cal se constrúen todos os saberes e como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo a través da identificación de elementos lingüísticos de noso na literatura de tradición oral e no xénero humorístico. Ten algunhas dificultades para coñecer as linguas que se falan en Galicia. Ten algunhas dificultades para coñecer os territorios

que forman parte da comunidade lusófona.

lingua como instrumento co cal se constrúen todos os saberes e como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo a través da identificación de elementos lingüísticos de noso na literatura de tradición oral e no xénero humorístico. Adoito coñece as linguas que se falan en Galicia. Adoito

coñece os territorios que forman parte da comunidade lusófona.

Coñece os territorios que forman parte da comunidade lusófona.

Adoito

coñece a lexislación que regula os dereitos lingüísticos individuais.

Coñece a lexislación que regula os dereitos lingüísticos individuais.

ler, con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criterio lector; expoñer unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relacionar o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, e asimilar os trazos estéticos xerais que definen cada texto.

Le, con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criterio lector; expón unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relaciona o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, e asimila os trazos estéticos xerais que definen cada texto.

Amosa dificultades

Compara textos literarios e non literarios e describe as súas diferenzas e similitudes.

coñece a lexislación que regula os dereitos lingüísticos individuais. Cústalle moito ler, con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criterio lector; expoñer unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relacionar o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, e asimilar os trazos estéticos xerais que definen cada texto.

Ten algunhas dificultades para coñecer a lexislación

Compara textos literarios e non literarios e describe as súas diferenzas e similitudes. (CCL)

Amosa dificultades

comparar textos literarios e non literarios e describir as súas diferenzas e similitudes.

Diferencia textos dos tres grandes xéneros a partir dos seus trazos característicos máis xerais. (CCL)

Cústalle

Ten dificultades

Habitualmente

4.1. Le expresiva e comprensivamente textos narrativos breves e recoñece a

moitas para

moito

diferenciar textos dos tres grandes xéneros a partir dos seus trazos característicos máis xerais. Presenta moitos problemas para ler

expresiva

que regula os dereitos lingüísticos individuais. Presenta algunhas dificultades para ler,

con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criterio lector; expoñer unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relacionar o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, e asimilar os trazos estéticos xerais que definen cada texto. algunhas para

algunhas para

diferenciar textos dos tres grandes xéneros a partir dos seus trazos característicos máis xerais. Non

sempre

expresiva comprensivamente

Coñece as linguas que se falan en Galicia.

Acostuma

poucas para

diferencia textos dos tres grandes xéneros a partir dos seus trazos característicos máis xerais.

Case

sempre

expresiva comprensivamente

Diferencia textos dos tres grandes xéneros a partir dos seus trazos característicos máis xerais. expresiva e comprensivamente textos narrativos breves Le

PRIMEIRO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES funcionalidade dos elementos formais básicos. (CCL)

1 Pouco adecuado comprensivamente textos narrativos breves e recoñecer a funcionalidade dos elementos formais básicos.

2 Adecuado textos narrativos breves e recoñece a funcionalidade dos elementos formais básicos.

3 Moi adecuado textos narrativos breves e recoñece a funcionalidade dos elementos formais básicos.

4 Excelente e recoñece a funcionalidade dos elementos formais básicos.

7.3. Describe e caracteriza os trazos definitorios básicos da canción como linguaxe artística. (CCL e CCEC)

Cústalle

Amosa dificultades

Normalmente describe

Describe e caracteriza os trazos definitorios básicos da canción como linguaxe artística.

7.4. Identifica e describe, nunha canción dada, os seus principais trazos definitorios. (CCL e CCEC)

Ten bastantes dificultades para

Ten dificultades

identificar e describir, nunha canción dada, os seus principais trazos definitorios.

8.1. Familiarízase, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de información básica e a resolución de dúbidas de traballo. (CCL e CD)

Non se familiariza,

Presenta algunhas dificultades para familiarizarse,

bastante

describir e caracterizar os trazos definitorios básicos da canción como linguaxe artística.

seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de información básica e a resolución de dúbidas de traballo.

algunhas para

describir e caracterizar os trazos definitorios básicos da canción como linguaxe artística. algunhas para

e caracteriza os trazos definitorios básicos da canción como linguaxe artística. Adoito

identifica e describe, nunha canción dada, os seus principais trazos definitorios.

Identifica e describe, nunha canción dada, os seus principais trazos definitorios.

Habitualmente

Familiarízase, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de información básica e a resolución de dúbidas de traballo.

familiarízase, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de información básica e a resolución de dúbidas de traballo.

SEGUNDO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES 1.1. Comprende e interpreta a intención comunicativa de textos orais sinxelos. (CCL e CAA)

1 Pouco adecuado Non comprende nin interpreta ben a intención comunicativa de textos orais sinxelos.

2 Adecuado

3 Moi adecuado

Ten algunhas dificultades para comprender e interpretar a intención

Ten poucas dificultades para comprender e interpretar a intención

comunicativa de textos orais sinxelos.

comunicativa de textos orais sinxelos. Adoito traslada a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos.

1.2. Traslada a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos. (CCL e CAA)

Cústalle

Non coñece ben nin aprecia as normas

Coñece, pero non sempre aprecia as

En xeral, coñece e aprecia as normas que

que rexen a cortesía na comunicación oral.

normas que rexen a cortesía na comunicación oral.

3.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal. (CCL, CAA, CSC e CSIEE)

Non

recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal.

Cústalle recoñecer a

4.1. Identifica a intención comunicativa, as ideas principais e as secundarias de programas informativos. (CCL)

Cústalle

Ten dificultades

rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na orde que lle corresponde, manifesta respecto polas opinións alleas e recoñece e rexeita a linguaxe discriminatoria). Acostuma recoñecer a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal. Adoito identifica a intención comunicativa, as ideas principais e as secundarias de programas informativos.

4.3. Identifica e rexeita os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou discriminacións. (CSC)

Ten problemas

5.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións. (CD, CAA e CSIEE)

Amosa bastantes dificultades para

Ten dificultades

consultar os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións.

5.2. Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e visualmente atractivas. (CD, CCL e CSIEE)

Non é capaz de empregar as TIC

7.1. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección. (CCL e CSC)

Cústalle

bastante

trasladar a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos.

moito

identificar a intención comunicativa, as ideas principais e as secundarias de programas informativos. moitos para

identificar e rexeitar os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou discriminacións.

para facer as súas presentacións máis claras e visualmente atractivas. moito

producir textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención

Amosa dificultades

algunhas para

trasladar a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos.

importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal. algunhas para

identificar a intención comunicativa, as ideas principais e as secundarias de programas informativos. Ten algúns problemas para identificar e

rexeitar os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou discriminacións.

Presenta dificultade

algunhas para

algunha para

producir textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e

Habitualmente

identifica e rexeita os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou discriminacións.

4 Excelente Comprende e interpreta correctamente a intención comunicativa de textos orais sinxelos. Traslada a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos. Coñece ben e aprecia as normas que rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na orde que lle corresponde, manifesta respecto polas opinións alleas e recoñece e rexeita a linguaxe discriminatoria). Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal. Identifica a intención comunicativa, as ideas principais e as secundarias de programas informativos. Identifica e rexeita os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou discriminacións.

Adoito

consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións.

Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións.

Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e visualmente atractivas con poucas dificultades. Adoito produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con

Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e visualmente atractivas. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia,

SEGUNDO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES

1 Pouco adecuado comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.

Non amosa fluidez á hora de participar en

7.3. Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego (fraseoloxía adecuada). (CCL)

Cústalle

7.4. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. (CCL)

Cústalle

9.2. Respecta os aspectos prosódicos da linguaxe non verbal (a posta en escena, os xestos e a mirada), manifesta autocontrol das emocións ao falar en público e diríxese ao auditorio con autoconfianza e seguridade. (CCL, CSC e CSIEE)

Non

9.3. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da situación comunicativa. (CCL e CSC)

Cústalle adecuar

9.4. Incorpora progresivamente palabras propias do nivel formal ás súas producións orais. (CCL e CAA)

Presenta dificultades

9.5. Analiza similitudes e diferenzas entre discursos formais e espontáneos. (CAA)

Non

9.6. Recoñece e avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de evitalos. (CAA e CCL)

Cústalle

intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega. empregar

nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego (fraseoloxía adecuada). empregar

nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. respecta os aspectos prosódicos da linguaxe non verbal (a posta en escena, os xestos e a mirada), e non manifesta autocontrol das emocións ao falar en público e non se dirixe ao auditorio con autoconfianza e seguridade. moito

a súa pronuncia á finalidade da situación comunicativa. moitas para

incorporar progresivamente palabras propias do nivel formal ás súas producións orais. é

capaz

analizar similitudes e diferenzas entre discursos formais e espontáneos. moito

recoñecer e avaliar erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais

2 Adecuado á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección. Non sempre amosa fluidez á hora de participar en intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega.

3 Moi adecuado coherencia, cohesión e corrección.

4 Excelente cohesión e corrección.

Acostuma

participar con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega.

Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega.

Amosa dificultade empregar

algunha para

Adoito

emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego (fraseoloxía adecuada).

Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego (fraseoloxía adecuada).

Amosa dificultade empregar

algunha para

Adoito

emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado.

Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado.

Habitualmente

Respecta os aspectos prosódicos da linguaxe non verbal (a posta en escena, os xestos e a mirada), manifesta autocontrol das emocións ao falar en público e diríxese ao auditorio con autoconfianza e seguridade.

nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego (fraseoloxía adecuada). nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. Cústalle respectar os aspectos prosódicos da linguaxe non verbal (a posta en escena, os xestos e a mirada), manifestar autocontrol das emocións ao falar en público e dirixirse ao auditorio con autoconfianza e seguridade. Ten algunhas dificultades para adecuar a súa

pronuncia á finalidade da situación comunicativa. Presenta dificultades

algunhas para

incorporar progresivamente palabras propias do nivel formal ás súas producións orais. Cústalle analizar similitudes e diferenzas entre discursos formais e espontáneos, pero inténtao. Recoñece e avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos pero cústalle tratar,

respecta os aspectos prosódicos da linguaxe non verbal (a posta en escena, os xestos e a mirada), manifesta autocontrol das emocións ao falar en público e diríxese ao auditorio con autoconfianza e seguridade. Normalmente adecúa

a súa pronuncia á finalidade da situación comunicativa.

Adecúa a súa pronuncia á finalidade da situación comunicativa.

Habitualmente incorpora progresivamente palabras propias do nivel formal ás súas producións orais.

Incorpora progresivamente palabras propias do nivel formal ás súas producións orais.

Adoito

analiza similitudes e diferenzas entre discursos formais e espontáneos.

Analiza similitudes e diferenzas entre discursos formais e espontáneos.

Recoñece e avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e intenta,

Recoñece e avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de

SEGUNDO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES

1 Pouco adecuado propios e alleos, e xa que logo non trata, progresivamente, de evitalos. Non recoñece ben a intencionalidade do emisor a partir de elementos contextuais explícitos.

2 Adecuado progresivamente, evitalos.

1.3. Reconstrúe o sentido global e compón o esquema xerarquizado das ideas. (CCL)

Ten problemas

Ten algúns problemas para reconstruír o

1.4. Procura o léxico descoñecido en dicionarios, analiza a forma da palabra ou deduce o significado polo contexto. (CCL e CAA)

Cústalle

1.5. Interpreta o significado de elementos non lingüísticos (símbolos, iconas, etc.). (CCL)

Non

1.6. Busca información para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos: xornais, revistas, libros, enciclopedias, buscadores de Internet. (CCL, CCA e CD)

Amosa bastantes dificultades á hora de buscar información

1.2. Recoñece a intencionalidade do emisor a partir de elementos contextuais explícitos. (CCL)

1.7. Contrasta os contidos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura. (CCL e CCA)

moitos para

reconstruír o sentido global e compoñer o esquema xerarquizado das ideas. moito

procurar o léxico descoñecido en dicionarios, analizar a forma da palabra ou deducir o significado polo contexto. é

capaz

interpretar o significado de elementos non lingüísticos (símbolos, iconas, etc.).

para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos. Non contrasta os contidos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura.

4.1. Comprende, interpreta e sintetiza textos propios da vida educativa: webs educativas, información de dicionarios, glosarios e enciclopedias en distintos soportes. (CCL, CAA, CD e CSC)

Cústalle

4.2. Segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe guiadas, con progresiva autonomía. (CCL)

Non segue correctamente

5.1. Usa de forma guiada as bibliotecas e as TIC para obter

moito

comprender, interpretar e sintetizar textos propios da vida educativa: webs educativas, información de dicionarios, glosarios e enciclopedias en distintos soportes. instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe guiadas, con progresiva autonomía e non amosa moito interese por facelo. Cústalle moito usar de forma guiada as

Ten dificultades

algunhas para

recoñecer a intencionalidade do emisor a partir de elementos contextuais explícitos.

3 Moi adecuado progresivamente, evitalos, aínda que non sempre o consegue.

4 Excelente evitalos.

Habitualmente

Recoñece a intencionalidade do emisor a partir de elementos contextuais explícitos.

recoñece a intencionalidade do emisor a partir de elementos contextuais explícitos. Adoito

reconstrúe o sentido global e compón o esquema xerarquizado das ideas.

Reconstrúe o sentido global e compón o esquema xerarquizado das ideas.

o léxico descoñecido en dicionarios, pero non sempre analiza a forma da palabra ou deduce o significado polo contexto. Cústalle interpretar o significado de elementos non lingüísticos (símbolos, iconas, etc.).

Procura o léxico descoñecido en dicionarios, analiza a forma da palabra, pero, ás veces, non é capaz de deducir o significado polo contexto. Acotío interpreta o significado de elementos non lingüísticos (símbolos, iconas, etc.).

Procura o léxico descoñecido en dicionarios, analiza a forma da palabra ou deduce o significado polo contexto.

Amosa algunhas dificultades á hora de

Decote

busca información para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos.

Busca información para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos: xornais, revistas, libros, enciclopedias, buscadores de Internet. Contrasta os contidos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura. Comprende, interpreta e sintetiza textos propios da vida educativa: webs educativas, información de dicionarios, glosarios e enciclopedias en distintos soportes.

sentido global e compoñer o esquema xerarquizado das ideas.

Procura

buscar información para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos. Non sempre contrasta

Acostuma

os contidos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura.

Ten dificultades

Normalmente

algunhas para

comprender, interpretar e sintetizar textos propios da vida educativa: webs educativas, información de dicionarios, glosarios e enciclopedias en distintos soportes. Cústalle

seguir

instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe guiadas, con progresiva autonomía, pero inténtao.

Ten algúns problemas para usar de forma

contrastar

comprende, interpreta e sintetiza textos propios da vida educativa: webs educativas, información de dicionarios, glosarios e enciclopedias en distintos soportes.

Interpreta o significado de elementos non lingüísticos (símbolos, iconas, etc.).

segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe guiadas, con progresiva autonomía.

Segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe guiadas, con progresiva autonomía.

Normalmente usa de

Usa de forma guiada as bibliotecas e as TIC para

Adoito

forma

guiada

SEGUNDO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES información e consultar modelos de composición escrita. (CCL, CAA e CD)

1 Pouco adecuado bibliotecas e as TIC para obter información e consultar modelos de composición escrita.

2 Adecuado guiada as bibliotecas e as TIC para obter información e consultar modelos de composición escrita.

3 Moi adecuado bibliotecas e as TIC para obter información e consultar modelos de composición escrita.

4 Excelente obter información e consultar modelos de composición escrita.

7.1. Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto. (CCL)

Presenta dificultades para ler

Presenta algunhas dificultades para ler en

Habitualmente le en

Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto.

7.2. Le en voz alta seguindo os patróns fonéticos do galego. (CCL)

Amosa dificultades para ler en voz alta

Presenta algunhas dificultades para ler en

seguindo os patróns fonéticos do galego.

voz alta seguindo os patróns fonéticos do galego.

8.2. Adecúa o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a situación comunicativa. (CCL)

Cústalle

Amosa algunhas dificultadades para

8.3. Utiliza elementos lingüísticos e discursivos esenciais para a cohesión das ideas: conectores textuais básicos, e concordancias dentro do sintagma nominal e dentro do sintagma verbal. (CCL)

Non utiliza correctamente

8.4. Puntúa o texto en relación coa organización oracional e a forma do texto (os parágrafos e a distribución e organización das ideas expresadas). (CCL)

Non

8.5. Revisa o texto con respecto ás normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas. (CCL e CD)

Non sabe revisar o

Ten dificultades

en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto.

moito

adecuar o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a situación comunicativa.

elementos lingüísticos e discursivos esenciais para a cohesión das ideas: conectores textuais básicos, e concordancias dentro do sintagma nominal e dentro do sintagma verbal. é

capaz

puntuar o texto en relación coa organización oracional e a forma do texto (os parágrafos e a distribución e organización das ideas expresadas). texto con respecto ás normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas. moitas para

producir, en formato papel ou dixital, textos descritivos, narrativos e expositivos propios da vida educativa, especialmente, resumos, exposicións sinxelas e conclusións sobre tarefas e aprendizaxes realizadas.

voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto.

adecuar o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a situación comunicativa. Utiliza elementos lingüísticos e discursivos esenciais para a cohesión das ideas: conectores textuais básicos, e concordancias dentro do sintagma nominal e dentro do sintagma verbal, pero non sempre o fai de forma correcta.

voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto. Habitualmente le en

voz alta seguindo os patróns fonéticos do galego. Adoito adecúa o texto

ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a situación comunicativa.

Le en voz alta seguindo os patróns fonéticos do galego. Adecúa o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a situación comunicativa.

Acostuma utilizar elementos lingüísticos e discursivos esenciais para a cohesión das ideas: conectores textuais básicos, e concordancias dentro do sintagma nominal e dentro do sintagma verbal.

Utiliza elementos lingüísticos e discursivos esenciais para a cohesión das ideas: conectores textuais básicos, e concordancias dentro do sintagma nominal e dentro do sintagma verbal.

Intenta puntuar o texto

Adoita puntuar o texto

en relación coa organización oracional e a forma do texto (os parágrafos e a distribución e organización das ideas expresadas), aínda que non sempre o fai correctamente. Tenta revisar o texto con respecto ás normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas, pero non sempre o fai ben.

en relación coa organización oracional e a forma do texto (os parágrafos e a distribución e organización das ideas expresadas).

Puntúa o texto en relación coa organización oracional e a forma do texto (os parágrafos e a distribución e organización das ideas expresadas).

Ten dificultades

algunhas para

Habitualmente

revisa

o texto con respecto ás normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas. poucas para

Revisa o texto con respecto ás normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas. Produce, en formato papel ou dixital, textos descritivos, narrativos e expositivos propios da vida educativa, especialmente, resumos, exposicións sinxelas e conclusións sobre tarefas e aprendizaxes realizadas.

SEGUNDO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES 12.1. Produce textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos. (CCL)

13.1. Utiliza, con progresiva autonomía, as funcións básicas dun procesador de textos para organizar os contidos e mellorar a presentación. (CCL e CD)

14.1. Participa, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias e alleas. (CCL e CAA)

1 Pouco adecuado Ten dificultades

moitas para

2 Adecuado Ten dificultades

algunhas para

3 Moi adecuado Ten dificultades

poucas para

producir textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos. Cústalle moito utilizar as funcións básicas dun procesador de textos para organizar os contidos e mellorar a presentación.

producir textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos.

Presenta dificultades

En xeral, utiliza, con

Amosa dificultades

moitas para

algunhas para

utilizar, con progresiva autonomía, as funcións básicas dun procesador de textos para organizar os contidos e mellorar a presentación. algunhas para

progresiva autonomía, as funcións básicas dun procesador de textos para organizar os contidos e mellorar a presentación. Amosa dificultades

poucas para

4 Excelente Produce textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos.

Utiliza, con progresiva autonomía, as funcións básicas dun procesador de textos para organizar os contidos e mellorar a presentación. Participa, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias e alleas.

1.1. Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación. (CCL)

Non

Amosa dificultades

Habitualmente

utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación.

Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación.

3.3. Obtén, de xeito autónomo, información lingüística relativa á clase de palabras e a normativa en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de consulta. (CCL e CD)

Cústalle moito obter,

Adoito obtén, de xeito

Obtén, de xeito autónomo, información lingüística relativa á clase de palabras e a normativa en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de consulta.

4.5. Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. (CCL)

Non

4.6. Aplica estratexias para a corrección lingüística, gramatical e ortográfica dos textos. (CCL)

Non

5.1. Analiza e usa correctamente a puntuación de acordo coa cohesión textual. (CCL)

Cústalle

14.2. Acepta o erro como parte do proceso de aprendizaxe e mostra unha actitude positiva de superación. (CCL e CAA)

capaz

utilizar un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación. de xeito autónomo, información lingüística relativa á clase de palabras e a normativa en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de consulta. sabe

aplicar

correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. sabe

aplicar

estratexias para a corrección lingüística, gramatical e ortográfica dos textos. moito

analizar e usar correctamente a puntuación de acordo coa cohesión textual.

algunhas para

utilizar un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación. Mostra algunhas dificultades para obter,

de xeito autónomo, información lingüística relativa á clase de palabras e a normativa en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de consulta. Presenta algunhas dificultades para aplicar correctamente

as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. Presenta algunhas dificultades para aplicar estratexias para

a corrección lingüística, gramatical e ortográfica dos textos, pero inténtao. Amosa problemas

algúns para

analizar e usar correctamente a puntuación de acordo coa cohesión textual.

autónomo, información lingüística relativa á clase de palabras e a normativa en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de consulta. Adoito

aplica

correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. Acostuma

aplicar

estratexias para a corrección lingüística, gramatical e ortográfica dos textos. Analiza e usa case sempre correctamente

a puntuación de acordo coa cohesión textual.

Acepta o erro como parte do proceso de aprendizaxe e mostra unha actitude positiva de superación.

Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. Aplica estratexias para a corrección lingüística, gramatical e ortográfica dos textos.

Analiza e usa correctamente a puntuación de acordo coa cohesión textual.

SEGUNDO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES 6.1. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, utiliza este coñecemento para corrixir erros e distingue as flexivas das non flexivas. (CCL e CAA)

1 Pouco adecuado Non recoñece nin explica o uso das categorías gramaticais nos textos, non utiliza este coñecemento para corrixir erros e non distingue as flexivas das non flexivas.

2 Adecuado Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, pero non sempre utiliza este coñecemento para corrixir erros e non distingue as flexivas das non flexivas.

3 Moi adecuado Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, e case sempre utiliza este coñecemento para corrixir erros e distingue as flexivas das non flexivas.

4 Excelente Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, utiliza este coñecemento para corrixir erros e distingue as flexivas das non flexivas.

7.1. Recoñece e explica nos textos as referencias deícticas persoais. (CCL e CAA)

Cústalle

Non sempre recoñece

Normalmente recoñece

e explica nos textos as referencias deícticas persoais, pero inténtao.

e explica nos textos as referencias deícticas persoais.

Recoñece e explica nos textos as referencias deícticas persoais.

11.1. Recoñece os erros nas producións orais e escritas propias e alleas a partir da avaliación e autoavaliación. (CCL e CAA)

Presenta dificultades

moito

recoñecer e explicar nos textos as referencias deícticas persoais. moitas para

algunhas para

poucas para

Recoñece os erros nas producións orais e escritas propias e alleas a partir da avaliación e autoavaliación.

recoñecer os erros nas producións orais e escritas propias e alleas a partir da avaliación e autoavaliación. Cústalle moito utilizar os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras.

recoñecer os erros nas producións orais e escritas propias e alleas a partir da avaliación e autoavaliación.

Ten dificultades

Adoito

utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras.

Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras.

2.1. Describe e analiza a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo do seu contexto familiar e a do resto do alumnado. (CCL)

Non

Cústalle

Acostuma describir e

Describe e analiza a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo do seu contexto familiar e a do resto do alumnado.

3.1. Analiza a súa propia práctica lingüística e valora a importancia de contribuír individual e socialmente á normalización da lingua galega. (CCL e CSC)

Ten problemas

describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo do seu contexto familiar e a do resto do alumnado, pero inténtao. Intenta analizar a súa propia práctica lingüística e valora a importancia de contribuír individual e socialmente á normalización da lingua galega. apreciar as variantes diatópicas do galego como símbolo de riqueza lingüística e cultural.

Acostuma apreciar as

13.1. Utiliza os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras. (CCl e CAA)

6.1. Aprecia as variantes diatópicas do galego como símbolo de riqueza lingüística e cultural. (CCL e CCEC) 1.1. Le, con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criterio lector; expón unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relaciona o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, e

capaz

describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo do seu contexto familiar e a do resto do alumnado. moitos para

analizar a súa propia práctica lingüística e valorar a importancia de contribuír individual e socialmente á normalización da lingua galega Non aprecia as variantes diatópicas do galego como símbolo de riqueza lingüística e cultural. Cústalle moito ler, con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criterio lector; expoñer unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra

algunhas para

Intenta

Presenta algunhas dificultades para ler,

con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criterio lector; expoñer unha opinión persoal sobre a

analizar a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo do seu contexto familiar e a do resto do alumnado. Habitualmente analiza

a súa propia práctica lingüística e valora a importancia de contribuír individual e socialmente á normalización da lingua galega.

Analiza a súa propia práctica lingüística e valora a importancia de contribuír individual e socialmente á normalización da lingua galega. Aprecia as variantes diatópicas do galego como símbolo de riqueza lingüística e cultural. Le, con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criterio lector; expón unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade,

SEGUNDO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES asimila os trazos estéticos xerais que definen cada texto. (CCL)

1 Pouco adecuado axeitada á idade, relacionar o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, e asimilar os trazos estéticos xerais que definen cada texto. Cústalle moito ler expresiva e comprensivamente, facer audicións de poemas recitados ou cantados, sinalar a temática ou temáticas abordadas e describir os valores estilísticos dos textos.

2 Adecuado lectura dunha obra axeitada á idade, relacionar o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, e asimilar os trazos estéticos xerais que definen cada texto.

3 Moi adecuado axeitada á idade, relacionar o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, e asimilar os trazos estéticos xerais que definen cada texto.

4 Excelente relaciona o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, e asimila os trazos estéticos xerais que definen cada texto.

Ten dificultades

Adoito le expresiva e

Le expresiva e comprensivamente, fai audicións de poemas recitados ou cantados, sinala a temática ou temáticas abordadas e describe os valores estilísticos dos textos.

6.1. Escribe textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula. (CCL e CCEC)

Amosa dificultades

escribir textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula.

7.1. Describe e caracteriza os trazos definitorios básicos do cómic como linguaxe artística. (CCL e CCEC)

Cústalle

Amosa dificultades

7.2. Identifica e describe, nun cómic dado, os principais trazos definitorios. (CCL e CCEC)

Ten bastantes dificultades para

Ten dificultades

identificar e describir, nun cómic dado, os seus principais trazos definitorios.

Non se familiariza,

Presenta algunhas dificultades para familiarizarse,

3.1. Le expresiva e comprensivamente, fai audicións de poemas recitados ou cantados, sinala a temática ou temáticas abordadas e describe os valores estilísticos dos textos. (CCL)

moitas para

bastante

describir e caracterizar os trazos definitorios básicos do cómic como linguaxe artística.

algunhas para ler

expresiva e comprensivamente, facer audicións de poemas recitados ou cantados, sinalar a temática ou temáticas abordadas e describir os valores estilísticos dos textos, pero inténtao. algunhas para

algunhas para

describir e caracterizar os trazos definitorios básicos do cómic como linguaxe artística. algunhas para

comprensivamente, fai audicións de poemas recitados ou cantados, sinala a temática ou temáticas abordadas e describe os valores estilísticos dos textos.

Habitualmente escribe

textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula. Normalmente describe

e caracteriza os trazos definitorios básicos do cómic como linguaxe artística.

Escribe textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula. Describe e caracteriza os trazos definitorios básicos do cómic como linguaxe artística.

Adoito

identifica e describe, nun cómic dado, os seus principais trazos definitorios.

Identifica e describe, nun cómic dado, os seus principais trazos definitorios.

Habitualmente

TERCEIRO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES 1.1. Comprende e interpreta a intención comunicativa de textos orais sinxelos (noticias de actualidade). (CCL e CAA)

1 Pouco adecuado Non comprende nin interpreta ben a intención comunicativa de textos orais sinxelos (noticias de actualidade).

2 Adecuado

3 Moi adecuado

Ten algunhas dificultades para comprender e interpretar a intención

Ten poucas dificultades para comprender e interpretar a intención

comunicativa de textos orais sinxelos (noticias de actualidade).

Amosa dificultades

Adoito

traslada a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos.

Traslada a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos. Coñece ben e aprecia as normas que rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na orde que lle corresponde, manifesta respecto polas opinións alleas e recoñece e rexeita a linguaxe discriminatoria). Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal.

1.2. Traslada a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos. (CCL e CAA)

Cústalle

Non coñece ben nin aprecia as normas

Coñece, pero non sempre aprecia as

En xeral, coñece e aprecia as normas que

que rexen a cortesía na comunicación oral.

normas que rexen a cortesía na comunicación oral.

3.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal. (CCL, CAA, CSC e CSIEE)

Non

recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal.

Cústalle recoñecer a

4.1. Identifica a intención comunicativa, as ideas principais e as secundarias de programas informativos. (CCL)

Cústalle

Ten dificultades

rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na orde que lle corresponde, manifesta respecto polas opinións alleas e recoñece e rexeita a linguaxe discriminatoria). Acostuma recoñecer a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal. Adoito identifica a intención comunicativa, as ideas principais e as secundarias de programas informativos.

4.3. Identifica e rexeita os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou discriminacións. (CSC)

Ten problemas

5.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións. (CD, CAA e CSIEE)

Amosa bastantes dificultades para

Ten dificultades

consultar os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións.

5.2. Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e visualmente atractivas. (CD, CCL e CSIEE)

Non é capaz de empregar as TIC

6.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea e propón solucións para melloralas. (CCL e CAA)

Cústalle

bastante

trasladar a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos.

moito

identificar a intención comunicativa, as ideas principais e as secundarias de programas informativos. moitos para

identificar e rexeitar os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou discriminacións.

para facer as súas presentacións máis claras e visualmente atractivas. moito

apreciar a emisión dunha pronuncia correcta, recoñecer os erros de produción oral propia e allea e

algunhas para

trasladar a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos.

importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal. algunhas para

identificar a intención comunicativa, as ideas principais e as secundarias de programas informativos. Ten algúns problemas para identificar e

rexeitar os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou discriminacións.

Amosa dificultades

algunhas para

apreciar a emisión dunha pronuncia correcta, recoñecer os erros de produción oral

Habitualmente

identifica e rexeita os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou discriminacións.

4 Excelente Comprende e interpreta correctamente a intención comunicativa de textos orais sinxelos (noticias de actualidade).

Identifica a intención comunicativa, as ideas principais e as secundarias de programas informativos. Identifica e rexeita os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou discriminacións.

Adoito

consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións.

Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións.

TERCEIRO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES

1 Pouco adecuado propoñer solucións para melloralas. Non comprende, nin interpreta nin rexeita os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia da lingua galega. Non usa a variante dialectal propia nin a asume como a variedade habitual do seu contexto.

7.1. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección. (CCL e CSC)

Cústalle

Non amosa fluidez á hora de participar en

7.3. Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego (fraseoloxía adecuada). (CCL)

Cústalle

7.4. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. (CCL)

Cústalle

Non

9.3. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da situación comunicativa. (CCL e CSC)

Cústalle adecuar

moito

nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego (fraseoloxía adecuada). empregar

a súa pronuncia á finalidade da situación

2 Adecuado propia e allea e propoñer solucións para melloralas. Ten algunha dificultade para comprender, interpretar e rexeitar os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia da lingua galega. Amosa dificultades para usar a variante dialectal propia e para asumila como a

variedade habitual do seu contexto. Presenta dificultade

algunha para

Amosa dificultade empregar

algunha para

pronuncia á finalidade

3 Moi adecuado melloralas.

Habitualmente

orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.

4 Excelente

Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia da lingua galega. Usa a variante dialectal propia e asúmea como a variedade habitual do seu contexto. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.

Acostuma

participar con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega.

Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega.

Adoito

emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego (fraseoloxía adecuada).

Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego (fraseoloxía adecuada).

Adoito

emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado.

Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado.

Habitualmente

a súa pronuncia á finalidade da situación comunicativa.

Adecúa a súa pronuncia á finalidade da situación comunicativa.

TERCEIRO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES

1 Pouco adecuado comunicativa.

2 Adecuado da situación comunicativa.

9.4. Incorpora progresivamente palabras propias do nivel formal ás súas producións orais. (CCL e CAA)

Presenta dificultades

9.5. Analiza similitudes e diferenzas entre discursos formais e espontáneos. (CAA)

Non

9.6. Recoñece e avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de evitalos. (CAA e CCL)

Cústalle

10.1. Participa en conversas informais nos que intercambia información e expresa a súa opinión, fai invitacións e ofrecementos, e pide e dá indicacións ou instrucións sinxelas. (CCL, CSC, CSIEE, CCEC)

Amosa dificultades participar

10.2. Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que impliquen solicitar unha información ou un servizo. (CSC e CSIEE)

Cústalle moito desenvolverse en

1.1. Utiliza técnicas de análise e síntese do contido: subliñados, esquemas e resumos. (CCL e CCA)

Non domina ben o uso de técnicas de

1.2. Recoñece a intencionalidade do emisor a partir de elementos contextuais explícitos. (CCL)

moitas para

incorporar progresivamente palabras propias do nivel formal ás súas producións orais. é

capaz

analizar similitudes e diferenzas entre discursos formais e espontáneos. moito

recoñecer e avaliar erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos, e xa que logo non trata, progresivamente, de evitalos. moitas para

en conversas informais nas que se intercambia información e se expresa a opinión, se fai invitacións e ofrecementos, e se pide e se dá indicacións ou instrucións sinxelas. situacións da vida cotiá que impliquen solicitar unha información ou un servizo. análise e síntese do contido: subliñados, esquemas e resumos. Non recoñece ben a intencionalidade do emisor a partir de elementos contextuais explícitos.

1.3. Reconstrúe o sentido global e compón o esquema xerarquizado das ideas. (CCL)

Ten problemas

1.4. Procura o léxico descoñecido

Cústalle

moitos para

reconstruír o sentido global e compoñer o esquema xerarquizado das ideas. moito

3 Moi adecuado

4 Excelente

Habitualmente incorpora progresivamente palabras propias do nivel formal ás súas producións orais.

Incorpora progresivamente palabras propias do nivel formal ás súas producións orais.

Adoito

analiza similitudes e diferenzas entre discursos formais e espontáneos.

Analiza similitudes e diferenzas entre discursos formais e espontáneos.

Recoñece e avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e intenta, progresivamente, evitalos, aínda que non sempre o consegue.

Recoñece e avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de evitalos.

Amosa algunhas dificultades para participar en conversas

Amosa poucas dificultades para participar en conversas

informais nas que se intercambia información e se expresa a opinión, se fai invitacións e ofrecementos, e se pide e se dá indicacións ou instrucións sinxelas.

Participa en conversas informais nas que intercambia información e expresa a súa opinión, fai invitacións e ofrecementos, e pide e dá indicacións ou instrucións sinxelas.

Presenta algunha dificultade para desenvolverse en

Acotío

desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que impliquen solicitar unha información ou un servizo.

Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que impliquen solicitar unha información ou un servizo.

Utiliza algunhas técnicas de análise e síntese de contido.

Utiliza case todas as técnicas de análise e síntese de contido.

Ten dificultades

Habitualmente

Utiliza técnicas de análise e síntese do contido variadas: subliñados, esquemas e resumos. Recoñece a intencionalidade do emisor a partir de elementos contextuais explícitos.

algunhas para

situacións da vida cotiá que impliquen solicitar unha información ou un servizo.

algunhas para

recoñecer a intencionalidade do emisor a partir de elementos contextuais explícitos. Ten algúns problemas para reconstruír o

sentido global e compoñer o esquema xerarquizado das ideas.

Procura

léxico

recoñece a intencionalidade do emisor a partir de elementos contextuais explícitos. reconstrúe o sentido global e compón o esquema xerarquizado das ideas.

Reconstrúe o sentido global e compón o esquema xerarquizado das ideas.

Procura

Adoito

léxico

TERCEIRO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES en dicionarios, analiza a forma da palabra ou deduce o significado polo contexto. (CCL e CAA)

1 Pouco adecuado procurar o léxico descoñecido en dicionarios, analizar a forma da palabra ou deducir o significado polo contexto.

1.5. Interpreta o significado de elementos non lingüísticos (símbolos, iconas, etc.). (CCL)

Non

1.6. Busca información para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos: xornais, revistas, libros, enciclopedias, buscadores de Internet. (CCL, CCA e CD)

Amosa bastantes dificultades á hora de buscar información

1.7. Contrasta os contidos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura. (CCL e CCA)

capaz

interpretar o significado de elementos non lingüísticos (símbolos, iconas, etc.).

para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos. Non contrasta os contidos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura.

2.1. Comprende, interpreta e sintetiza o contido de textos propios da vida cotiá: mensaxes electrónicas ou de móbil, de correo electrónico, normas e instrucións de uso. (CCL e CSC)

Cústalle

3.1. Comprende, interpreta e sintetiza escritos dos medios de comunicación, especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura descritiva e secuencial. (CCL e CSC)

Cústalle

4.1. Comprende, interpreta e sintetiza textos propios da vida educativa: webs educativas, información de dicionarios, glosarios e enciclopedias en distintos soportes. (CCL, CAA, CD e CSC)

Cústalle

4.2. Segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe guiadas, con progresiva autonomía. (CCL)

Non segue correctamente

5.1. Usa de forma guiada as

bastante

comprender, interpretar e sintetizar o contido de textos propios da vida cotiá: mensaxes electrónicas ou de móbil, de correo electrónico, normas e instrucións de uso. bastante

comprender, interpretar e sintetizar escritos dos medios de comunicación, especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura descritiva e secuencial. moito

2 Adecuado descoñecido en dicionarios, pero non sempre analiza a forma da palabra ou deduce o significado polo contexto. Cústalle interpretar o significado de elementos non lingüísticos (símbolos, iconas, etc.).

3 Moi adecuado descoñecido en dicionarios, analiza a forma da palabra, pero, ás veces, non é capaz de deducir o significado polo contexto. Acotío interpreta o significado de elementos non lingüísticos (símbolos, iconas, etc.).

4 Excelente descoñecido en dicionarios, analiza a forma da palabra ou deduce o significado polo contexto.

Amosa algunhas dificultades á hora de

Decote

busca información para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos.

Busca información para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos: xornais, revistas, libros, enciclopedias, buscadores de Internet. Contrasta os contidos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura. Comprende, interpreta e sintetiza o contido de textos propios da vida cotiá: mensaxes electrónicas ou de móbil, de correo electrónico, normas e instrucións de uso.

buscar información para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos. Non sempre contrasta

Acostuma

os contidos analizados cos coñecementos propios, antes e despois da lectura.

Ten dificultades

Normalmente

algunhas para

comprender, interpretar e sintetizar o contido de textos propios da vida cotiá: mensaxes electrónicas ou de móbil, de correo electrónico, normas e instrucións de uso. Ten dificultades

algunhas para

comprender, interpretar e sintetizar escritos dos medios de comunicación, especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura descritiva e secuencial. Ten dificultades

algunhas para

comprender, interpretar e sintetizar textos propios da vida educativa: webs educativas, información de dicionarios, glosarios e enciclopedias en distintos soportes. Cústalle

seguir

instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe guiadas, con progresiva autonomía, pero inténtao.

Ten algúns problemas

contrastar

comprende, interpreta e sintetiza o contido de textos propios da vida cotiá: mensaxes electrónicas ou de móbil, de correo electrónico, normas e instrucións de uso.

Interpreta o significado de elementos non lingüísticos (símbolos, iconas, etc.).

Adoito

comprende, interpreta e sintetiza escritos dos medios de comunicación, especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura descritiva e secuencial.

Comprende, interpreta e sintetiza escritos dos medios de comunicación, especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura descritiva e secuencial.

Normalmente

Comprende, interpreta e sintetiza textos propios da vida educativa: webs educativas, información de dicionarios, glosarios e enciclopedias en distintos soportes.

comprende, interpreta e sintetiza textos propios da vida educativa: webs educativas, información de dicionarios, glosarios e enciclopedias en distintos soportes.

Adoito

segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe guiadas, con progresiva autonomía.

Segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe guiadas, con progresiva autonomía.

Normalmente usa de

Usa de forma guiada as

TERCEIRO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES bibliotecas e as TIC para obter información e consultar modelos de composición escrita. (CCL, CAA e CD)

1 Pouco adecuado de forma guiada as bibliotecas e as TIC para obter información e consultar modelos de composición escrita. Non manifesta unha actitude crítica ante as mensaxes que transmiten prexuízos e reflexiona sobre os usos lingüísticos discriminatorios.

2 Adecuado para usar de forma guiada as bibliotecas e as TIC para obter información e consultar modelos de composición escrita. Por veces manifesta unha actitude crítica ante as mensaxes que transmiten prexuízos e reflexiona sobre os usos lingüísticos discriminatorios.

6.2. Identifica e evita o uso de expresións habituais que evidencian prexuízos de distinta natureza: relixiosos, raciais e sexistas. (CCL e CSC)

Non identifica e evita

Amosa dificultades

7.1. Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto. (CCL)

Presenta dificultades para ler

7.2. Le en voz alta seguindo os patróns fonéticos do galego. (CCL)

Amosa dificultades para ler en voz alta

Presenta algunhas dificultades para ler en

seguindo os patróns fonéticos do galego.

voz alta seguindo os patróns fonéticos do galego.

8.2. Adecúa o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a situación comunicativa. (CCL)

Cústalle

Amosa algunhas dificultadades para

8.3. Utiliza elementos lingüísticos e discursivos esenciais para a cohesión das ideas: conectores textuais básicos, e concordancias dentro do sintagma nominal e dentro do sintagma verbal. (CCL)

Non utiliza correctamente

8.4. Puntúa o texto en relación coa organización oracional e a forma do texto (os parágrafos e a distribución e organización das ideas expresadas). (CCL)

Non

8.5. Revisa o texto con respecto ás normas morfolóxicas,

Non sabe revisar o

6.1. Manifesta unha actitude crítica ante as mensaxes que transmiten prexuízos e reflexiona sobre os usos lingüísticos discriminatorios. (CCL e CSC)

o uso de expresións habituais que evidencian prexuízos de distinta natureza: relixiosos, raciais e sexistas.

en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto.

moito

adecuar o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a situación comunicativa.

elementos lingüísticos e discursivos esenciais para a cohesión das ideas: conectores textuais básicos, e concordancias dentro do sintagma nominal e dentro do sintagma verbal. é

capaz

puntuar o texto en relación coa organización oracional e a forma do texto (os parágrafos e a distribución e organización das ideas expresadas). texto con respecto ás

algunhas para

identificar e evitar o uso de expresións habituais que evidencian prexuízos de distinta natureza: relixiosos, raciais e sexistas. Presenta algunhas dificultades para ler en

voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto.

3 Moi adecuado forma guiada as bibliotecas e as TIC para obter información e consultar modelos de composición escrita.

4 Excelente bibliotecas e as TIC para obter información e consultar modelos de composición escrita.

Case

Sempre manifesta unha

sempre

manifesta unha actitude crítica ante as mensaxes que transmiten prexuízos e reflexiona sobre os usos lingüísticos discriminatorios. Acotío identifica e evita o uso de expresións habituais que evidencian prexuízos de distinta natureza: relixiosos, raciais e sexistas. Habitualmente le en

voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto. Habitualmente le en

voz alta seguindo os patróns fonéticos do galego. Adoito adecúa o texto

ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a situación comunicativa.

actitude crítica ante as mensaxes que transmiten prexuízos e reflexiona sobre os usos lingüísticos discriminatorios. Identifica e evita o uso de expresións habituais que evidencian prexuízos de distinta natureza: relixiosos, raciais e sexistas. Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto. Le en voz alta seguindo os patróns fonéticos do galego. Adecúa o texto ao rexistro coloquial ou formal segundo o requira a situación comunicativa.

Acostuma utilizar elementos lingüísticos e discursivos esenciais para a cohesión das ideas: conectores textuais básicos, e concordancias dentro do sintagma nominal e dentro do sintagma verbal.

Utiliza elementos lingüísticos e discursivos esenciais para a cohesión das ideas: conectores textuais básicos, e concordancias dentro do sintagma nominal e dentro do sintagma verbal.

Intenta puntuar o texto

Adoita puntuar o texto

en relación coa organización oracional e a forma do texto (os parágrafos e a distribución e organización das ideas expresadas).

Puntúa o texto en relación coa organización oracional e a forma do texto (os parágrafos e a distribución e organización das ideas expresadas).

Habitualmente

revisa

o texto con respecto ás

Revisa o texto con respecto ás normas

TERCEIRO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES ortográficas e tipográficas. (CCL e CD) 9.1. Produce textos propios das relacións sociais: notas, cartas, avisos, mensaxes electrónicas ou de móbil. (CCL, CD e CSC)

10.1. Produce, a partir dun modelo, textos propios dos medios de comunicación, fundamentalmente, noticias, en formato papel ou dixital. (CCL, CD e CSC)

1 Pouco adecuado normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas.

2 Adecuado morfolóxicas, ortográficas e tipográficas, pero non sempre o fai ben.

3 Moi adecuado normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas.

4 Excelente morfolóxicas, ortográficas tipográficas.

producir textos propios das relacións sociais: notas, cartas, avisos, mensaxes electrónicas ou de móbil. Cústalle producir, a partir dun modelo, textos propios dos medios de comunicación, fundamentalmente, noticias, en formato papel ou dixital.

Ten dificultades

Adoito produce textos

Produce textos propios das relacións sociais: notas, cartas, avisos, mensaxes electrónicas ou de móbil.

Cústalle

algunhas para

producir textos propios das relacións sociais: notas, cartas, avisos, mensaxes electrónicas ou de móbil. Ten dificultades

algunhas para

producir, a partir dun modelo, textos propios dos medios de comunicación, fundamentalmente, noticias, en formato papel ou dixital. Coñece a estrutura do xornal (seccións e xéneros), pero non os elementos paratextuais que acompañan as noticias.

propios das relacións sociais: notas, cartas, avisos, mensaxes electrónicas ou de móbil. Adoito produce, a partir

dun modelo, textos propios dos medios de comunicación, fundamentalmente, noticias, en formato papel ou dixital.

10.2. Coñece a estrutura do xornal (seccións e xéneros) e os elementos paratextuais que acompañan as noticias. (CCL)

Non coñece ben a

Ten dificultades

12.1. Produce textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos. (CCL)

Ten dificultades

13.1. Utiliza, con progresiva autonomía, as funcións básicas dun procesador de textos para organizar os contidos e mellorar a presentación. (CCL e CD)

14.1. Participa, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias e alleas. (CCL e CAA)

14.2. Acepta o erro como parte do proceso de aprendizaxe e mostra

estrutura do xornal (seccións e xéneros) nin os elementos paratextuais que acompañan as noticias. moitas para

moitas para

Ten dificultades

algunhas para

Coñece a estrutura do xornal (seccións e xéneros) e os elementos paratextuais que acompañan as noticias.

Ten dificultades

Produce, en formato papel ou dixital, textos descritivos, narrativos e expositivos propios da vida educativa, especialmente, resumos, exposicións sinxelas e conclusións sobre tarefas e aprendizaxes realizadas.

poucas para

producir textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos.

Presenta dificultades

En xeral, utiliza, con

Amosa dificultades

moitas para

participar, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias e alleas. Non acepta o erro como parte do

utilizar, con progresiva autonomía, as funcións básicas dun procesador de textos para organizar os contidos e mellorar a presentación. algunhas para

participar, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias e alleas. Algunhas veces acepta o erro como parte do

Produce, a partir dun modelo, textos propios dos medios de comunicación, fundamentalmente, noticias, en formato papel ou dixital.

Coñece a estrutura do xornal (seccións e xéneros) e algúns dos elementos paratextuais que acompañan as noticias.

algunhas para

progresiva autonomía, as funcións básicas dun procesador de textos para organizar os contidos e mellorar a presentación. Amosa dificultades

poucas para

participar, de modo guiado, nas tarefas de revisión e mellora das producións propias e alleas. Acepta o erro como parte do proceso de

Produce textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos.

TERCEIRO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES unha actitude positiva superación. (CCL e CAA)

1 Pouco adecuado proceso de aprendizaxe e non mostra unha actitude positiva de superación.

2 Adecuado proceso de aprendizaxe e mostra unha actitude positiva de superación.

3 Moi adecuado aprendizaxe e case sempre mostra unha actitude positiva de superación.

4 Excelente aprendizaxe e mostra unha actitude positiva de superación.

1.1. Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación. (CCL)

Non

Amosa dificultades

Habitualmente

utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación.

Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación.

3.3. Obtén, de xeito autónomo, información lingüística relativa á clase de palabras e a normativa en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de consulta. (CCL e CD)

Cústalle moito obter,

Adoito obtén, de xeito

Obtén, de xeito autónomo, información lingüística relativa á clase de palabras e a normativa en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de consulta.

Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. (CCL)

Non

4.6. Aplica estratexias para a

Non

4.5.

capaz

aplicar

correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. sabe

aplicar

corrección lingüística, gramatical e ortográfica dos textos. (CCL)

estratexias para a corrección lingüística, gramatical e ortográfica dos textos.

5.1. Analiza e usa correctamente a puntuación de acordo coa cohesión textual. (CCL)

Cústalle

6.1. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, utiliza este coñecemento para corrixir erros e distingue as flexivas das non flexivas. (CCL e CAA)

Non

8.1. Identifica, explica e usa distintos tipos de conectores textuais máis comúns, en particular os temporais e explicativos. (CCL e CAA)

Cústalle

9.1. Produce textos orais e escritos de diferentes xéneros, usando as regras de concordancia. (CCL e CAA)

moito

analizar e usar correctamente a puntuación de acordo coa cohesión textual. recoñece nin explica o uso das categorías gramaticais nos textos, non utiliza este coñecemento para corrixir erros e non distingue as flexivas das non flexivas.

algunhas para

utilizar un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación. Mostra algunhas dificultades para obter,

as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. Presenta algunhas dificultades para aplicar estratexias para

a corrección lingüística, gramatical e ortográfica dos textos, pero inténtao. Amosa problemas

algúns para

analizar e usar correctamente a puntuación de acordo coa cohesión textual. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, pero non sempre utiliza este coñecemento para corrixir erros e non distingue as flexivas das non flexivas.

autónomo, información lingüística relativa á clase de palabras e a normativa en dicionarios, en diferentes soportes, e noutras obras de consulta. Adoito

aplica

correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. Acostuma

aplicar

estratexias para a corrección lingüística, gramatical e ortográfica dos textos. Analiza e usa case sempre correctamente

a puntuación de acordo coa cohesión textual.

Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. Aplica estratexias para a corrección lingüística, gramatical e ortográfica dos textos.

Analiza e usa correctamente a puntuación de acordo coa cohesión textual.

Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, e case sempre utiliza este coñecemento para corrixir erros e distingue as flexivas das non flexivas.

Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, utiliza este coñecemento para corrixir erros e distingue as flexivas das non flexivas.

Identifica, pero cústalle explicar e usar distintos tipos de conectores textuais máis comúns, en particular os temporais e explicativos.

Identifica e explica, pero non sempre usa correctamente distintos tipos de conectores textuais máis comúns, en particular os temporais e explicativos.

Identifica, explica e usa distintos tipos de conectores textuais máis comúns, en particular os temporais e explicativos.

Ten abondas dificultades para

Ten dificultades

Normalmente produce

producir textos orais e escritos de diferentes xéneros, usando as regras de concordancia.

Produce textos orais e escritos de diferentes xéneros, usando as regras de concordancia.

moito

identificar, explicar e usar distintos tipos de conectores textuais máis comúns, en particular os temporais e explicativos.

algunhas para

textos orais e escritos de diferentes xéneros, usando as regras de concordancia.

TERCEIRO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES 9.2. Identifica as funcións sintácticas no seo da oración. (CCL e CAA)

1 Pouco adecuado Cústalle

moito

identificar as funcións sintácticas no seo da oración.

Presenta dificultades

algunhas para

identificar as funcións sintácticas no seo da oración. Recoñece as modalidades asertivas, interrogativas, exclamativas, pero non as desiderativas, dubitativas e imperativas en relación coa intención comunicativa do emisor.

3 Moi adecuado Adoito identifica as funcións sintácticas no seo da oración.

4 Excelente Identifica as funcións sintácticas no seo da oración.

Habitualmente

Recoñece as modalidades asertivas, interrogativas, exclamativas, desiderativas, dubitativas e imperativas en relación coa intención comunicativa do emisor.

10.1. Recoñece as modalidades asertivas, interrogativas, exclamativas, desiderativas, dubitativas e imperativas en relación coa intención comunicativa do emisor. (CCL e CAA)

Non

11.1. Recoñece os erros nas producións orais e escritas propias e alleas a partir da avaliación e autoavaliación. (CCL e CAA)

Presenta dificultades

recoñecer os erros nas producións orais e escritas propias e alleas a partir da avaliación e autoavaliación.

12.1. Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensión de libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe. (CCL, CAA e CD)

Cústalle

Amosa dificultades

Case sempre participa

recoñece as modalidades asertivas, interrogativas, exclamativas, desiderativas, dubitativas e imperativas en relación coa intención comunicativa do emisor.

2 Adecuado

moitas para

moito

participar en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensión de libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evitar estereotipos lingüísticos ou culturais e valorar as competencias que posúe como persoa plurilingüe. Cústalle moito utilizar os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras.

2.1. Describe e analiza a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo do seu contexto familiar e a do resto do alumnado. (CCL)

Non

3.1. Analiza a súa propia práctica

Ten

capaz

describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo do seu contexto familiar e a do resto do alumnado. moitos

Presenta dificultades

algunhas para

utilizar os coñecementos lingüísticos de ámbito contextual, textual, oracional e da palabra, desenvolvidos no curso nunha das linguas, para mellorar a comprensión e produción dos textos traballados en calquera das outras. describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo do seu contexto familiar e a do resto do alumnado, pero inténtao. Intenta analizar a súa Cústalle

recoñece as modalidades asertivas, interrogativas, exclamativas, desiderativas, dubitativas e imperativas en relación coa intención comunicativa do emisor. Presenta dificultades

poucas para

en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensión de libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe.

Recoñece os erros nas producións orais e escritas propias e alleas a partir da avaliación e autoavaliación.

Participa en proxectos (elaboración de materiais multimedia, folletos, carteis, recensión de libros e películas, obras de teatro, etc.) nos que se utilizan varias linguas e relacionados cos elementos transversais, evita estereotipos lingüísticos ou culturais e valora as competencias que posúe como persoa plurilingüe.

Adoito

Acostuma describir e

Describe e analiza a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo do seu contexto familiar e a do resto do alumnado.

analizar a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo do seu contexto familiar e a do resto do alumnado. Habitualmente analiza

Analiza a súa propia

TERCEIRO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES lingüística e valora a importancia de contribuír individual e socialmente á normalización da lingua galega. (CCL e CSC)

5.1. Coñece o que é un prexuízo. Detecta e analiza a presenza de novos e vellos prexuízos cara ao galego na súa práctica lingüística e na do seu contorno. (CCL e CSC)

5.1. Le dramatizada e comprensivamente, visiona pezas teatrais e aprecia os seus compoñentes e procedementos máis relevantes. (CCL)

1 Pouco adecuado problemas

para

analizar a súa propia práctica lingüística e valorar a importancia de contribuír individual e socialmente á normalización da lingua galega. Non coñece o que é un prexuízo e, polo tanto, non detecta e analiza a presenza de novos e vellos prexuízos cara ao galego na súa práctica lingüística e na do seu contorno. Non aprecia as variantes diatópicas do galego como símbolo de riqueza lingüística e cultural. Cústalle moito ler, con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criterio lector; expoñer unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relacionar o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, e asimilar os trazos estéticos xerais que definen cada texto. Cústalle moito ler dramatizada e comprensivamente, visionar pezas teatrais e apreciar os seus compoñentes e procedementos máis relevantes.

2 Adecuado propia práctica lingüística e valorar a importancia de contribuír individual e socialmente á normalización da lingua galega.

3 Moi adecuado a súa propia práctica lingüística e valora a importancia de contribuír individual e socialmente á normalización da lingua galega

4 Excelente práctica lingüística e valora a importancia de contribuír individual e socialmente á normalización da lingua galega

Amosa dificultades para coñecer o que é

Coñece o que é un

Coñece o que é un prexuízo. Detecta e analiza a presenza de novos e vellos prexuízos cara ao galego na súa práctica lingüística e na do seu contorno.

un prexuízo, e para detectar e analizar a presenza de novos e vellos prexuízos cara ao galego na súa práctica lingüística e na do seu contorno. Intenta apreciar as variantes diatópicas do galego como símbolo de riqueza lingüística e cultural. Presenta algunhas dificultades para ler,

algunhas para ler

dramatizada e comprensivamente, visionar pezas teatrais e apreciar os seus compoñentes e procedementos máis relevantes.

6.1. Escribe textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula. (CCL e CCEC)

Amosa dificultades

escribir textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula.

Non se familiariza,

Presenta algunhas dificultades para familiarizarse,

moitas para

seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de

Amosa dificultades

algunhas para

seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as

prexuízo. Case sempre detecta e analiza a presenza de novos e vellos prexuízos cara ao galego na súa práctica lingüística e na do seu contorno. Acostuma apreciar as

variantes diatópicas do galego como símbolo de riqueza lingüística e cultural. Acostuma ler, con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criterio lector; expoñer unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relacionar o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, e asimilar os trazos estéticos xerais que definen cada texto. Adoito le dramatizada e

comprensivamente, visiona pezas teatrais e aprecia os seus compoñentes e procedementos máis relevantes. Habitualmente escribe

textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula. Habitualmente

familiarízase, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura

Aprecia as variantes diatópicas do galego como símbolo de riqueza lingüística e cultural. Le, con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criterio lector; expón unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relaciona o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, e asimila os trazos estéticos xerais que definen cada texto.

Le dramatizada e comprensivamente, visiona pezas teatrais e aprecia os seus compoñentes e procedementos máis relevantes. Escribe textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula. Familiarízase, seguindo unhas pautas orientadoras, co emprego dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais, para a procura de información básica e

TERCEIRO TRIMESTRE NIVEIS DE DESEMPEÑO ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES

1 Pouco adecuado información básica e a resolución de dúbidas de traballo.

2 Adecuado virtuais, para a procura de información básica e a resolución de dúbidas de traballo.

3 Moi adecuado de información básica e a resolución de dúbidas de traballo.

4 Excelente a resolución de dúbidas de traballo.

5. Perfil competencial de Lingua Galega e Literatura de Primeiro curso ( Contribución da materia no desenvolvemento das competencias clave) C. CLAVE

CCL

ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES

1.1. Comprende e interpreta a intención comunicativa de textos orais sinxelos (noticias de actualidade). 2.1. Recoñece, xunto ao propósito e a idea xeral, os datos máis relevantes en textos orais do ámbito social e educativo. 4.1. Identifica a intención comunicativa, as ideas principais e as secundarias de programas informativos. 7.1. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección. 9.6. Recoñece e avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de evitalos. 10.1. Participa en conversas informais nas que intercambia información e expresa a súa opinión, fai invitacións e ofrecementos, e pide e dá indicacións ou instrucións sinxelas. 1.1. Utiliza técnicas de análise e síntese do contido: subliñados, esquemas e resumos. 2.1. Comprende, interpreta e sintetiza o contido de textos propios da vida cotiá: mensaxes electrónicas ou de móbil, de correo electrónico, normas e instrucións de uso. 3.1. Comprende, interpreta e sintetiza escritos dos medios de comunicación, especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura descritiva e secuencial. 7.1. Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto.

INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN ESCRITOS  Tarefas diversas realizadas polo alumnado na actividade diaria da clase.  Presentación realizada no marco do Proxecto Emprendedor. ORAIS - Participación do alumno/a. - Intervencións na clase. - Participación e exposición nas tarefas do Proxecto Emprendedor. OBSERVACIÓN DIRECTA E SISTEMÁTICA Actitude durante as actividades colaborativas. Interese e participación nas actividades diarias da clase.

9.1. Produce textos propios das relacións sociais: notas, cartas, avisos, mensaxes electrónicas ou de móbil. 10.1. Produce, a partir dun modelo, textos propios dos medios de comunicación, fundamentalmente, noticias, en formato papel ou dixital. 11.1. Produce, en formato papel ou dixital, textos descritivos, narrativos e expositivos propios da vida educativa, especialmente, resumos, exposicións sinxelas e conclusións sobre tarefas e aprendizaxes realizadas. 12.1. Produce textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos. 1.1. Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación. 4.1. Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. 6.1. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, utiliza este coñecemento para corrixir erros e distingue as flexivas das non flexivas. 9.1. Producir textos orais e escritos de diferentes xéneros, usando as regras de concordancia. 1.2. Coñece as linguas que se falan en Galicia. 2.1. Describe e analiza a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo do seu contexto familiar e a do resto do alumnado. 5.1. Coñece o que é un prexuízo. Detecta e analiza a presenza de novos e vellos prexuízos cara ao galego na súa práctica lingüística e na do seu contorno. .6.1. Aprecia as variantes diatópicas do galego como símbolo de riqueza lingüística e cultural. 1.1. Le, con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criterio lector; expón unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relaciona o seu sentido coa propia experiencia

CAA

CSC

CCEC

e outros coñecementos adquiridos, e asimila os trazos estéticos xerais que definen cada texto. 2.1. Compara textos literarios e non literarios e describe as súas diferenzas e similitudes. 2.2. Diferencia textos dos tres grandes xéneros a partir dos seus trazos característicos máis xerais. 3.1. Le expresiva e comprensivamente, fai audicións de poemas recitados ou cantados, sinala a temática ou temáticas abordadas e describe os valores estilísticos dos textos. 4.1. Le expresiva e comprensivamente textos narrativos breves e recoñece a funcionalidade dos elementos formais básicos. 5.1. Le dramatizada e comprensivamente, visiona pezas teatrais e aprecia os seus compoñentes e procedementos máis relevantes. 6.1. Escribe textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula. 1.2. Traslada a información relevante ou a idea xeral de textos sinxelos a resumos. 2.1. Recoñece, xunto ao propósito e a idea xeral, os datos máis relevantes en textos orais do ámbito social e educativo. 2.2. Segue instrucións para realizar tarefas de aprendizaxe con progresiva autonomía. 4.2. Compara o tratamento da mesma noticia en diferentes medios de comunicación e extrae conclusións a partir das coincidencias e diferenzas atopadas. 6.2. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á pronuncia da lingua galega. 9.1. Elabora guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais breves. 9.5. Analiza similitudes e diferenzas entre discursos formais e espontáneos. 5.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións. 5.2. Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e visualmente atractivas. 1.6. Busca información para ampliar e completar o contido das mensaxes a través de distintos recursos: xornais, revistas, libros, enciclopedias, buscadores de Internet. 5.1. Usa de forma guiada as bibliotecas e as TIC para obter información e consultar modelos de composición escrita. 13.1. Utiliza, con progresiva autonomía, as funcións básicas dun procesador de textos para organizar os contidos e mellorar a presentación. 3.2. Recoñece a importancia dos aspectos prosódicos (entoación, pausas, ton, timbre e volume) e o significado da linguaxe non verbal. 4.3. Identifica e rexeita os usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos ou discriminacións. 7.1. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección. 8.1. Intervén en debates e coloquios do ámbito educativo, respectando as regras de interacción. 9.2. Respecta os aspectos prosódicos da linguaxe non verbal (a posta en escena, os xestos e a mirada), manifesta autocontrol das emocións ao falar en público e diríxese ao auditorio con autoconfianza e seguridade 9.3. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da situación comunicativa. 10.2. Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que implique solicitar unha información ou un servizo. 6.1. Manifesta unha actitude crítica ante as mensaxes que transmiten prexuízos e reflexiona sobre os usos lingüísticos discriminatorios. 3.1. Analiza a súa propia práctica lingüística e valora a importancia de contribuír individual e socialmente á normalización da lingua galega. 4.1. Coñece a lexislación que regula os dereitos lingüísticos individuais. 5.1. Coñece o que é un prexuízo. Detecta e analiza a presenza de novos e vellos prexuízos cara ao galego na súa práctica lingüística e na do seu contorno. 10.1. Participa en conversas informais nas que intercambia información e expresa a súa opinión, fai invitacións e ofrecementos, e pide e dá indicacións ou instrucións sinxelas.

CSIEE

6.1. Aprecia as variantes diatópicas do galego como símbolo de riqueza lingüística e cultural. 6.1. Escribe textos sinxelos de intención estética, servíndose dos coñecementos literarios adquiridos e dos recursos retóricos traballados na aula. 7.1. Describe e caracteriza os trazos definitorios básicos do cómic como linguaxe artística. 7.3. Describe e caracteriza os trazos definitorios básicos da canción como linguaxe artística. 5.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións. 5.2. Emprega as TIC para facer as súas presentacións máis claras e visualmente atractivas. 10.2. Desenvólvese correctamente en situacións da vida cotiá que impliquen solicitar unha información ou un servizo.

6.-Criterios de promoción de Lingua Galega e Literatura de Primeiro curso 6.1.-Estándares de aprendizaxe avaliables imprescindibles Estándares de aprendizaxe avaliables imprescindibles Lingua Galega e Literatura. Primeiro curso 1.1. Comprende e interpreta a intención comunicativa de textos orais sinxelos (noticias de actualidade).

Competencias clave CCL

2.1. Recoñece, xunto ao propósito e a idea xeral, os datos máis relevantes en textos orais do ámbito social e educativo.

CCL

7.1. Produce textos orais, en intervencións espontáneas, adecuadas á situación e á intención comunicativa desexada, con coherencia, cohesión e corrección.

CCL

10.1. Participa en conversas informais nas que intercambia información e expresa a súa opinión, fai invitacións e ofrecementos, e pide e dá indicacións ou instrucións sinxelas.

CCL

1.1. Utiliza técnicas de análise e síntese do contido: subliñados, esquemas e resumos.

CCL

2.1. Comprende, interpreta e sintetiza o contido de textos propios da vida cotiá: mensaxes electrónicas ou de móbil, de correo electrónico, normas e instrucións de uso.

CCL

3.1. Comprende, interpreta e sintetiza escritos dos medios de comunicación, especialmente, os narrativos e expositivos de estrutura descritiva e secuencial.

CCL

4.1. Comprende, interpreta e sintetiza textos propios da vida educativa: webs educativas, información de dicionarios, glosarios e enciclopedias en distintos soportes.

CCL

7.1. Le en voz alta con dicción, entoación e ritmo adecuados e con respecto pola puntuación do texto.

CCL

9.1. Produce textos propios das relacións sociais: notas, cartas, avisos, mensaxes electrónicas ou de móbil.

CCL

10.1. Produce, a partir dun modelo, textos propios dos medios de comunicación, fundamentalmente, noticias, en formato papel ou dixital.

CCL

11.1. Produce, en formato papel ou dixital, textos descritivos, narrativos e expositivos propios da vida educativa, especialmente, resumos, exposicións sinxelas e conclusións sobre tarefas e aprendizaxes realizadas. 12.1. Produce textos de distintos xéneros: descricións, narracións de feitos e exposicións de ideas e conceptos.

CCL

1.1. Utiliza un vocabulario amplo e preciso para expresarse con claridade nun rexistro axeitado á situación.

CCL

4.1. Aplica correctamente as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega.

CCL

6.1. Recoñece e explica o uso das categorías gramaticais nos textos, utiliza este coñecemento para corrixir erros e distingue as flexivas das non flexivas.

CCL

9.1. Produce textos orais e escritos de diferentes xéneros, usando as regras de concordancia.

CCL

2.1. Describe e analiza a situación sociolingüística de Galicia a partir do estudo do seu contexto familiar e a do resto do alumnado.

CCL

1.1. Le, con regularidade e de maneira guiada, obras literarias para desenvolver o criterio lector; expón unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade, relaciona o seu sentido coa propia experiencia e outros coñecementos adquiridos, e asimila os trazos estéticos xerais que definen cada texto. 2.1. Compara textos literarios e non literarios e describe as súas diferenzas e similitudes.

CCL

2.2. Diferencia textos dos tres grandes xéneros a partir dos seus trazos característicos máis xerais.

CCL

6.2.-Criterios xerais Criterios xerais 1. Traballo autónomo (aula e outros espazos)

• Realización sen axuda externa. • Estimación do tempo investido para resolver unha actividade. • Grao de adquisición de aprendizaxes básicas. • Orde e limpeza na presentación. • Uso adecuado de instrumentos e recursos propios da materia. • Emprego de esquemas. • Revisión do traballo antes de dalo por finalizado. • Valoración do traballo na clase e na casa. • Creatividade.

2. Probas orais e escritas

• Valoración da aprendizaxe dos contidos. • Valoración dos procesos seguidos e dos resultados. • Expresión oral do procedemento seguido ao resolver unha actividade. Coherencia e adecuación. • Valoración do tempo investido e o tempo necesario para resolver unha actividade. • Orde, limpeza e estrutura do traballo presentado. • Caligrafía adecuada. • Tempo de realización. • Destrezas.

3. Actividades TIC

• Uso adecuado e guiado do ordenador e algunha ferramenta telemática. • Utilización de Internet, de forma responsable e con axuda, para buscar información sinxela ou para resolver unha actividade. • Tipo de participación (autónomo, con apoio, ningunha). • Grao de elaboración da resposta. • Interese, motivación. • Destrezas. • Capacidade de sintetizar e seleccionar de forma crítica contidos de Internet.

4. Participación e seguimento das clases

• Nivel e adecuación das intervencións. • Emprego dunha estrutura clara nas mensaxes. • Uso de vocabulario adecuado. • Comportamento na clase. • Interese e esforzo.

5. Traballo cooperativo. Valoración individual e en grupo

• Capacidade de traballar de forma colaborativa. • Comunicación adecuada cos compañeiros. • Resolución de conflitos. • Interese e motivación. • Iniciativa. • Opinión persoal e valoración crítica do traballo en cooperación.

Arquivo de traballo individual

• Presentación clara e ordenada. • Actualizado. • Xustificación dos traballos seleccionados no arquivo.

6. Sistema de cualificación: Realizaranse dous exames como mínimo por avaliación. En cada exercicio marcarase a puntuación. A nota de avaliación desagrégase como segue: - Os exames contan un 70%. - O traballo diario (caderno), a actitude ante a materia e o 46

comportamento, suman un 30%, a razón do 10% cada unha das partes citadas. O profesor tomará nota das tarefas realizadas polos alumnos diariamente, tanto na aula como na casa. Se estas tarefas non foron presentadas ou a súa calidade é deficiente, repercutirá negativamente na nota de avaliación . Terase en conta a corrección do uso oral da lingua. Os alumnos traerá diariamente á clase o material necesario: libro, caderno etc. Os alumnos teñen que ler obrigatoriamente os libros de lectura que o profesor propoña en cada avaliación, e se non for así o alumno non podería aprobar a avaliación. Terá que examinarse e demostrar que os leu para poder aprobar a avaliación ou a materia. Poderase baixar na nota por faltas de ortografía e acentuación e interferencias na lingua a razón de 0.10 puntos por erro. Recuperacións: Non haberá exame de recuperación pois esta é materia de contido progresivo. Se o alumno suspenso nunha avaliación aproba as seguintes e consegue unha media de 5 puntos, a materia estará aprobada. Se se suspenden dúas avaliacións haberá que realizar exame final de xuño con toda a materia. A nota final: A nota final será a nota media das tres avaliacións ou da 3ª se beneficia ao alumno, sempre que sume un mínimo de 5 puntos e sexan de carácter progresivo. A partir de 3 puntos de nota farase media. Quen non supere a materia por non acadar media de 5 puntos ou suspenda dúas avaliacións terá que realizar o exame final de toda a materia en xuño.

7.Instrumentos de avaliación: Exames (70% da nota) En cada avaliación dous exames escritos teórico- prácticos, referentes a todos os contidos: ortografía, morfosintaxe, léxico… Na valoración destas probas terase en conta a corrección e a xusteza dos contidos e a corrección da lingua empregada. A nota final será a media de todas as probas e suporá o 70% do total. En cada avaliación realizaranse, oralmente ou por escrito, un exame sobre os libros de lectura obrigatoria. As preguntas centraranse en aspectos sinxelos que demostren a lectura e a comprensión ( personaxes, tema, argumento, identificación dun fragmento, valoración crítica peersoal…) Traballo diario, actitude ante a materia e comportamento do alumno (30% da nota). O alumno realizará e presentará as tarefas encomendadas polo profesor: exercicios, esquemas, comentarios, exposicións, traballos escritos… O profesor revisará os cadernos e comprobará a realización de todas as actividades propostas, así como a inclusión das posibles explicacións complementarias do profesor. Valorarase a organización, pulcritude, caligrafía e presentación. O alumno traerá á clase todo o material preciso: libro, caderno… 47

A nota de todo este bloque (30%) desagrégase como segue: Un 10% para o caderno, 10% para o comportamento e actitude ante a materia e outro 10% para actividades da aula, tanto escritas como orais.

8. Metodoloxía Na ESO, a materia de Lingua Galega e Literatura busca profundar nos coñecementos xa adquiridos durante a Educación Primaria. Igualmente, pretende favorecer as competencias que lle permitan ao alumnado escoitar, falar, ler e escribir con adecuación, corrección e creatividade. Para responder a estes retos proponse unha metodoloxía focalizada no desenvolvemento das competencias clave: 1. Traballo e actualización dos coñecementos previos. 2. Comprensión e produción de textos orais e escritos. 3. Organización e exposición de contidos seguindo unha secuencia lóxica e con rigor científico, con exemplos cotiáns, actividades prácticas e experienciais e soporte gráfico. 4. Actividades diversificadas e organizadas por niveis de dificultade que traballan competencias, intelixencias múltiples, o desenvolvemento de habilidades científicas, o pensamento crítico e creativo, o traballo cooperativo, as TIC, a aprendizaxeinvestigación fóra da aula, a iniciativa emprendedora nun proxecto real e os valores para unha nova sociedade. Traballar de maneira competencial na aula supón un cambio metodolóxico importante; o docente pasa a ser un xestor de coñecemento e o alumnado adquire un maior grado de protagonismo. É necesario introducir cambios e ser conscientes diso. Perseguirase a participación do alumnado cunha metodoloxía activa e participativa. É necesario estimular o traballo reflexivo dos alumnos/as. A aprendizaxe ha de ser significativa. Estimular a autonomía de aprendizaxe e a resolución de problemas e dificultades. Desenvolver actividades múltiples para acadar os obxectivos. Desenvolver tarefas competenciais. Fomentar a aprendizaxe activa e o traballo colaborativo. Crear un clima adecuado que favoreza o traballo reflexivo individual.Cada alumno e alumna debe seguir un proceso de aprendizaxe que responda ás súas características diferenciais. Promover un ambiente distendido para que se expresen oralmente e vaian coñecéndose e relacionándose. Escribir textos e lelos despois para que os demais valoren a creatividade e favorecer o xuízo crítico. Propiciar situacións de debate. Elaborar guións, esquemas. Prácticas de lingua oral e escrita: debate, exposicións, redaccións, composicións, resumos, sínteses... Lecto-escritura. Exposicións orais do contido de textos escritos. Traballar os comentarios de texto. Realizar moitos exercicios prácticos sobre cada un dos temas estudados, especialmente de morfoloxía. Elaborar diferentes textos: cartas, avisos, notas... Analizar diferentes textos: xornalísticos, literarios... Elaboración de textos narrativos, teatrais e poéticos. Lectura, recitado e dramatización de textos literarios. Manipulación de textos (supresión, ampliación, corrección...) Ler en público textos diversos, con entoación e ritmo adecuados. Fomentar a curiosidade e o gusto pola lectura.

9.- Materiais e recursos didácticos: Libro do Alumno 1.º Lingua e Literatura. Libro Dixital Interactivo. Biblioteca de Recursos. Recursos para a aula:  Ferramentas TIC.  Dicionarios e enciclopedias.  Libros de lectura:  “Tonecho de Rebordechao” Breogán Riveiro  “A lúa do Senegal” Agustín Fernández Paz  “A miña planta de laranxa lima” Xosé Mauro de Vasconcelos  “O carteiro de Bagdad” Marcos Calveiro  “ Historias e algún percance todas ditas en romance” Antón Cortizas  “Palabras de caramelo” Gonzalo Moure  “Ás de mosca para Anxo” Fina Casalderrey  “Petando nas portas de Dylan” Antonio García Teijeiro Material para traballar a Educación emocional. Xerador de avaliacións. Portfolio. Ordenador. Encerado dixital. Material manipulable e experimental propio da materia. • A Proposta didáctica para Lingua Galega e Literatura 1.º ESO. • Os recursos fotocopiables da Proposta didáctica, que recollen lecturas complementarias; actividades de reforzo e de ampliación; material para o desenvolvemento das competencias; fichas de autoavaliación e a Adaptación curricular. • Os cadernos complementarios de ortografía, léxico, morfosintaxe e expresión escrita. . Dicionarios. . Prensa. . Obras literarias diversas. . Ordenador. . Magnetófono.

10. Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e a práctica docente. 10. 1.- Procedementos para avaliar a aplicación da programación do curso. O departamento dedicará unha reunión mensual a avaliar o desenvolvemento do curso. Esta reunión deberá realizarse na primeira semana do mes respectivo. Analizaremos resultados , procedementos, metodoloxía, clima de aula , interese do alumnado e circunstancias diversas que inflúan no ensino-aprendizaxe. Ao finalizar o curso farase unha avaliación para saber o funcionamento da programación e introducir os cambios necesarios.

10. 2.- Procedementos para valorar o axuste entre a Programación Didáctica e os resultados ADECUACIÓN DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

RESULTADOS ACADÉMICOS

PROPOSTAS DE MELLORA

Preparación da clase e Hai coherencia entre o programado e o os materiais didácticos. desenvolvemento das clases. Existe unha distribución temporal equilibrada. Adecúase o desenvolvemento da clase coas características do grupo. Utilización dunha Tivéronse en conta aprendizaxes metodoloxía adecuada. significativas. Considérase a interdisciplinariedade (en actividades, tratamento dos contidos etc.). A metodoloxía fomenta a motivación e o desenvolvemento das capacidades do alumno/a. A metodoloxía inclúe o traballo de competencias e intelixencias múltiples. Regularización da Grao de seguimento dos alumnos. práctica docente. Validez dos recursos utilizados na clase para as aprendizaxes. Os criterios de promoción están acordados entre os profesores. Avaliación das Os estándares de aprendizaxe avaliables aprendizaxes e atópanse vinculados ás competencias, información que se lles contidos e criterios de avaliación. dá aos alumnos e ás Os instrumentos de avaliación permiten familias sobre elas. rexistrar numerosas variables da aprendizaxe. Os criterios de cualificación están axustados á tipoloxía de actividades planificadas. Os criterios de avaliación e os criterios de cualificación déronselles a coñecer: - aos alumnos - ás familias Utilización de medidas Adóptanse medidas con antelación para para a atención á coñecer as dificultades de aprendizaxe. diversidade. Ofreceuse resposta ás diferentes capacidades e ritmos de aprendizaxe. As medidas e recursos ofrecidos foron suficientes. Aplícanse medidas extraordinarias recomendadas polo equipo docente atendendo os informes psicopedagóxicos.

11. Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados. A avaliación inicial debe consistir nun exercicio práctico de análise e comprensión dun texto que o discente previamente constrúa ( que avalíe o nivel de comprensión de dominio das técnicas de orto-escrita esixibles ao alumnado de 1º de ESO. Conxugar simultaneamente a creatividade e a comprensión, sen esquecer o dominio da ortografía. 50

12. Atención á diversidade. Para traballar a diversidade de niveis, estilos e ritmos de aprendizaxe, de intereses e capacidades dos alumnos para este curso, sirva como exemplo a seguinte relación: -

ADAPTACIÓN CURRICULAR - (BÁSICA): os contidos nucleares da Unidade Didáctica preséntanse de forma pautada, con apoio gráfico, seguindo unha secuencia de aprendizaxe que facilita a adquisición de Competencias por parte dos alumnos. - (AMPLIACIÓN): fichas fotocopiables con actividades de maior dificultade na súa resolución, polo tratamento doutros contidos relacionados cos do curso etc.

COMPETENCIAS E INTELIXENCIAS MÚLTIPLES: contémplase a diversidade de estilos cognitivos e de intelixencias en aprendizaxes coa lectura, o movemento, a representación plástica, a dramatización...

PLANS INDIVIDUAIS dirixidos a alumnos que o requiren (estranxeiros, incorporación tardía, necesidades educativas especiais e altas capacidades intelectuais).

ACTIVIDADES MULTINIVEL: posibilitan que os alumnos atopen, respecto ao desenvolvemento dun contido, actividades que se axusten ao seu nivel de competencia curricular, aos seus intereses, habilidades e motivacións. Deste xeito, nunha mesma clase posibilítase traballar a diferentes niveis, segundo as habilidades de cada alumno/a.

TRABALLOS DE INVESTIGACIÓN: traballos que permiten a ampliación na temática.

Atención aos alumnos /as repetidores. As profesoras prestarán especial atención ao alumnado repetidor, estranxeiro ou procedente doutra comunidade de España para que a súa integración lingüística sexa real. Esa atención manifestarase individualmente aos alumnos na propia aula con exercicios específicos se fose preciso.

13. Ensinos transversais Na Educación Secundaria Obrigatoria elementos como a comprensión lectora, a expresión oral, a comunicación audiovisual, as tecnoloxías da información e a comunicación, o emprendemento e a educación cívica e constitucional trabállanse en todas as materias. Da mesma maneira, foméntase o desenvolvemento de valores como a igualdade entre homes e mulleres e a non-discriminación por calquera condición ou circunstancia persoal ou social. Tamén se traballa a prevención da violencia de xénero, da violencia terrorista e de calquera forma de violencia, racismo ou xenofobia. O ensino transversal tamén inclúe a educación na resolución pacífica de conflitos e valores que sustente a liberdade, a xustiza, o pluralismo político, a paz, a democracia e o respecto aos dereitos humanos. De entre estes ensinos transversais, Lingua Galega e Literatura de 1.º traballa especialmente: Actitude emprendedora: desenvolver procesos creativos e en colaboración que fomenten a iniciativa persoal. Educación cívica e cidadá: implicarse nos diálogos e debates manifestando respecto e tolerancia e valorando as intervencións dos outros.

Educación para a saúde e a calidade de vida: estudar a resposta axeitada 51

que o alumno debe dar ante temas como a droga, alcol, etc. Debemos procurar textos axeitados para abordar estes temas. Educación ambiental: o alumno debe comprender a importancia deste tema nunha sociedade como a actual na que hai lixo por todas as partes, incendios,..., e o nivel de contaminación é moi alto. Educación para a paz: o alumno debe comprender o significado da non violencia, a tolerancia, e a resolución pacífica dos conflitos. Educación para a igualdade: lograr entre os alumnos o respecto por todos, especialmente por aqueles que son diferentes. Pero, dun xeito particular, o alumno debe aprender a respectar o compañeiro que ten ao lado, pois a abstracción non serve para nada. Educación do consumidor: aprender a vivir en saúde leva consigo respectarse a si mesmos e renunciar a todo aquilo que prexudique a saúde. Educación para o lecer: aprender a xogar en deportes colectivos, descubrir a importancia que teñen os compañeiros nestes xogos colectivos. A harmonía é necesaria entre todos para lograr os fins perseguidos Educación sexual: eliminar a linguaxe sexista.

14. Actividades complementarias e extraescolares.

Excursións Concursos literarios Asistir a representacións teatrais Visita a exposicións Visita á biblioteca municipal Asistir a proxeccións de películas que pola súa temática e interese para os alumnos favorezan o debate. Lectura de prensa diaria.

15. Programación da educación en valores. Actitude positiva e aberta fronte a temas de carácter social, como a inmigración. Valoración de diversas manifestacións literarias como fonte de pracer e divertimento. Aprecio polo patrimonio literario propio como expresión lingüística da identidade histórica e colectiva. Coidado na planificación e execución dos propios textos, revisión e autocorrección. Respecto cara todas as linguas por igual. Valoración da lectura como fonte de información e coñecemento do mundo que nos rodea. Valoración da creatividade como fonte da iniciativa persoal.

16. Accións de contribución ao proxecto lector. Cando se proponen obras de lectura aos alumnos xa estamos participando dos obxectivos do plan lector: o fomento do hábito lector, do gusto pola lectura, o espertar da curiosidade, da sensibilidade artística, da visión crítica da sociedade e da identificación comprometida coa lingua propia de Galicia e a cultura

17. Accións de contribución ao plan TIC. Procuraremos que os alumnos desenvolvan técnicas de busca de información, na propia aula, na biblioteca e na casa. Incentivaremos o coñecemento uso de correctoresortográficos. Proporcionaremos enderezos electrónicos que sexan de utilidade no proceso de aprendizaxe.

18. Accións de contribución ao plan de convivencia. Co estudo da lingua contribuiremos a respectar o plan de convivencia do centro: o respecto polas persoas que falan outra lingua e posúen unha cultura de seu, a valorar a riqueza da diversidade. Aprenderán os nosos alumnos a traballar en grupo, a respectar a opinión dos demais, a quenda de palabra nos debates.

------------------------------------

2º de ESO Profesoras: Mª Carmen Fernández González Concepción Fernández Álvarez Obxectivos xerais do curso (DOG-nº136, do 13 de xullo de 2007)  Comprender discursos orais e escritos nos diversos contextos da actividade social, cultural e académica.  Expresarse oralmente de xeito correcto, coherente, creativo e adecuado aos distintos contextos da actividade social, laboral e cultural, adoptando mediante o diálogo actitudes de respecto e de colaboración cos demais.  Expresarse por escrito de xeito correcto, coherente, creativo e adecuado aos distintos contextos da actividade social, laboral e cultural.  Utilizar eficazmente a lingua na actividade escolar para buscar, procesar e analizar información e mais para redactar ou expoñer textos propios do ámbito académico.  Utilizar criticamente e con progresiva autonomía as bibliotecas, os medios de comunicación social e as TIC para obter, interpretar, elaborar e valorar informacións de diversos tipos e opinións diferentes.  Aplicar con certa autonomía os coñecementos sobre a lingua e as normas de uso lingüístico para comprender textos orais e escritos e mais para escribir e falar con adecuación, coherencia e corrección.  Comprender as circunstancias que condicionaron a historia social da lingua galega, afirmándoa como propia de Galicia, así como as que hoxe condicionan o seu uso, de xeito que se estea en disposición de superar as que supoñen obstáculos para a súa utilización en calquera contexto e situación.  Coñecer e respectar a realidade plurilingüe e pluricultural do estado español, de Europa e do mundo actual; facerse consciente da riqueza que representa e entender as situacións que provoca o contacto de linguas.  Analizar os diferentes usos sociais das linguas para evitar os estereotipos que supoñen xuízos de valor e prexuízos clasistas, racistas ou sexistas.  Ler con fluidez, consolidar o hábito lector e facer da lectura fonte de pracer, de enriquecemento persoal e de coñecemento do mundo.  Comprender textos literarios utilizando os coñecementos sobre as convencións de cada xénero, os temas e motivos da tradición literaria e os recursos estilísticos.  Aproximarse ao coñecemento do patrimonio literario e valoralo como un xeito de simbolizar a experiencia individual e colectiva en diferentes contextos histórico-culturais. Competencias básicas Definición Son aquelas aprendizaxes que se consideran imprescindibles, desde unha formulación integradora

e orientada á aplicación dos saberes adquiridos e que deben ser desenvolvidas polo alumnado ao terminar a ensinanza obrigatoria. Finalidade: -

Lograr a súa realización persoal Exercer a cidadanía activa Incorporarse á vida adulta satisfactoriamente Ser capaz de desenvolver unha aprendizaxe permanente ao longo da vida.

Inclusión das competencias básicas no currículo 1.Integrar as diferentes aprendizaxes  As formais, incorporadas ás diferentes materias ou áreas.  As informais e non formais. 2. Permitir ao alumnado  Integrar as súas aprendizaxes  Poñelas en relación con diferentes contidos  Utilizalas en situacións e contextos necesarios 3. Orientar a ensinanza  Permitindo identificar contidos e criterios de avaliación básicos  Axudar a tomar decisións no proceso de ensinanza aprendizaxe Coas materias e áreas do currículo búscase que o alumno acade:  Os obxectivos educativos  As competencias básicas Non existe relación unívoca entre unha determinada materia e unha competencia básica:  

Cada área/materia contribúe ao desenvolvemento de diferentes competencias básicas. Cada competencia básica acádase como resultado de traballar varias áreas/materias.

Desenvolvemento das competencias básicas O traballo realizado nas áreas e materias do currículo organización e funcionamento. Así,      

debe complementarse con medidas de

O funcionamento do centro e das súas aulas A participación do alumnado na acción educativa As normas de réxime interno consensuadas As metodoloxías usadas Os recursos didácticos utilizados A biblioteca do centro: o seu uso e organización ... 1. A acción titorial permanente pode ser determinante e competencias asociadas a:  A regulación das aprendizaxes  O desenvolvemento emocional  As habilidades sociais 2. A planificación das actividades complementarias e extraescolares poden reforzar todas as competencias  Todas se iniciarán desde o principio da escolarización  A súa adquisición realizarase de forma progresiva e coherente  Todas están referidas ao final de etapa de Educación obrigatoria. 3. O currículo estrutúrase en torno ás áreas de coñecemento que contén os referentes do desenvolvemento das competencias nesta etapa educativa. 4. Os obxectivos e os contidos perseguen asegurar o desenvolvemento das competencias 5. Os criterios de avaliación son referentes para valorar o progreso da súa adquisisción.

Identificación de competencias 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8.

Competencia en comunicación lingüística Competencia matemática Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico Tratamento da información e competencia dixital Competencia social e cidadá Competencia cultural e artística Competencia para aprender a aprender Autonomía e iniciativa persoal 1. Competencia matemática

Definición Consiste na habilidade para utilizar e relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático, -

para producir e interpretar distintos tipos de información, para ampliar o coñecemento sobre aspectos cuantitativos e especiais da realidade, e para resolver problemas relacionados coa vida cotiá e co mundo laboral.

Forma parte da competencia matemática a habilidade para interpretar e expresar con claridade e precisión informacións, datos e argumentos, o que -

aumenta a posibilidade real e seguir aprendendo ao longo da vida, tanto no ámbito escolar ou académico como fóra del, e favorece a participación efectiva na vida social.

Habilidades e destrezas Esta competencia implica -

o coñecemento e manexo dos elementos matemáticos básicos (distintos tipos de números, medidas, símbolos, elementos xeométricos, etc.) en situacións reais ou simuladas da vida cotiá, e a posta en práctica de procesos de razoamento que levan á solución dos problemas ou á obtención de información e permiten: aplicar esa información a unha maior variedade de situación e contextos, seguir cadeas argumentais identificando as ideas fundamentais, e estimar e enxuizar a lóxica e validez de argumentacións e informacións. habilidade para seguir certos procesos de pensamento, aplicar algúns algoritmos de cáculos ou elementos da lóxica, unha disposición favorable de confianza e seguridade cara a: problemas, incógnitas....

Esta competencia inclúe a identificación e utilización dos elementos e razoamentos matemáticos das situacións cotiás que os precisen, a aplicación de estratexias de resolución de problemas, e a selección das técnicas adecuadas para calcular, representar e interpretar a realidade a partir da información dispoñible. O seu desenvolvemento na educación obrigatoria alcanzarase na medida en que os coñecemenrtos matemáticos se apliquen de xeito espontáneo a unha ampla variedade de situacións. O desenvolvemento da competencia matemática ao final da educación obrigatoria conleva: -



utilizar espontaneamente os elementos e razoamentos matemáticos para interpretar e producir información, para resolver problemas e para tomar decisións. En definitiva, supón aplicar destrezas e actitudes que permiten: -

razoar matematicamente comprender unha argumentación matemática e expresarse e comunicarse en linguaxe matemática.

2. Competencia no coñecemento e a interacción do mundo físico Definición É a habilidade para interactuar co mundo físico,  

nos seus aspectos naturais, nos xerados pola acción humana En definitiva, incorpora habilidades

para desenvolverse adecuadamente, con autonomía e iniciativa persoal en ámbitos da vida e do coñecemento moi diverso (saúde, consumo, ciencia, procesos tecnolóxicos...) e para interpretar o mundo. Así forma parte desta competencia: -

a adecuada percepción do espazo físico no que se desenvolven a vida e a actividade humana a habilidade para interactuar co espazo circundante: moverse nel e resolver problemas



a competencia de interactuar co espazo físico: ser consciente da influencia das persoas no espazo, o seu asentamento, as súas actividades, as modificacións que introduce e as paisaxes resultantes. da importancia de que todos os sers humanos se beneficien do desenvolvemento.

Domostrar Espírito crítico na observación da realidade Hábitos de consumo responsable Habilidades e destrezas Esta competencia implica, partindo do coñecemento do corpo humano, da natureza e da interacción dos homes e mulleres con ela -

Argumentar racionalmente as consecuencias duns ou outros modos de vida, Adoptar un modo de vida física e mental saudable Considerar a dobre dimensión –individual e colectiva- da saúde. Identificar preguntas e respostas. Obter conclusión baseadas en probas Aplicar estes coñecementos ao que se percibe. Aplicar esa información a unha maior variedade de situación e contextos, Seguir cadeas argumentais identificando as ideas fundamentais, e Estimar e enxuizar a lóxica e validez de argumentacións e informacións.

Tamén incorpora: A habilidade para:     

poñer en práctica os procesos e actitudes propios da análise sistemática e de indagación científica. realizar observacións directas e indirectas con conciencia do marco teórico que as dirixe. formular preguntas. localizar, obter, analizar e representar información cualitativa e cuantitativa identificar o coñecemento dispoñible, teórico e empírico. E proporciona destrezas asociadas á planificación e manexo de solucións técnicas. Esta competencia inclúe:



o desenvolvemento e aplicación do pensamento científico-técnico para a aplicación de estratexias de resolución de problemas, e a selección das técnicas adecuadas para calcular, representar e interpretar a realidade a partir da información dispoñible.

O seu desenvolvemento na educación obrigatoria alcanzarase na medida en que os coñecementos científicos se apliquen de xeito espontáneo a unha ampla variedade de situacións. O desenvolvemento da competencia do mundo físico ao final da educación obrigatoria conleva: 

utilizar espontaneamente os elementos e razoamentos científico-técnicos para interpretar e producir información, para resolver problemas e para toma decisións. En definitiva, supón aplicar destrezas e actitudes que permiten: -

diferenciar entre coñecemento científico á beira doutras formas de coñecemento.

Son parte desta competencia básica: -

o uso responsable dos recursos naturais o coidado do medio ambiente o consumo racional e responsable a protección da saúde individual e colectiva. 3. Tratamento da información e competencia dixital:

Definición Esta competencia consite en dispoñer de habilidades: para buscar, obter, procesar e comunicar información transformala en coñecemento. Incorpora diferentes habilidades: acceso á información, a súa transmisión en distintos soportes para informarse, para aprender e para comunicarse.

Habilidades e destrezas Require O dominio de linguaxes específicas (textual, numérica, icónica, visual, gráfica e sonora). O dominio das súas pautas de decodificación e transferencia Aplicación e distintas situacións e contextos. Ser competente na utilización das tecnoloxías da información e a comunicación como instrumento de traballo intelectual inclúe: utilizalas, procesar e xestionar a información, tomar decisións. En definitiva, a competencia dixital comporta facer uso habitual dos recursos tecnolóxicos dispoñibles para resolver problemas reais de modo eficiente. Posibilita avaliar e seleccionar novas fontes de información. En síntese, o tratamento e a competencia dixital implican: ser unha persoa autónoma, eficaz, responsable, crítica e reflexiva ao tratar e utilizar a información e as súas fontes, tamén ter unha actitude crítica e reflexiva na valoración da información dispoñible. Respectar as normas de conduta acordadas socialmente. 4. Competencia social e cidadá Definición Esta competencia fai posible: comprender a realidade social en que se vive, cooperar, convivir e exercer a cidadanía democrática nunha sociedade plural e comprometerse a contribuír á súa mellora, participar, tomar decisións e responsabilizarse das eleccións e decisións adoptadas. Esta competencia favorece: a comprensión da realidade histórica evolución, os seus logros e os seus problemas .

e social do mundo, a súa

Forman parte desta competencia aquelas habilidades sociais que permiten saber que conflitos de valores e intereses forman parte da convivencia, resolvelos con actitude construtiva e tomar decisións. Habilidades e destrezas Entre as habilidades desta competencia destacan: coñecerse e valorarse, saber comunicarse en distintos contextos, expresar ideas propias e escoitar as alleas, tomar decisións, resolver conflitos... Permite reflexionar sobre os conceptos corresponsabilidade, participqación e cidadanía.

democracia,

liberdade,

solidariedade,

O exercicio da cidadanía imp lica dispoñer de habilidades para participar activa e plenamente na vida cívica. En consecuencia esta competencia supón: comprender a realidade social en que se vive, afrontar a convivencia e os conflitos empregando o xuízo ético baseado nos valores e prácticas democráticas, exercer a cidadanía contribuíndo á construción da paz e a democracia. 5. Competencia cultural e artística Definición: Esta competencia supón: coñecer, comprender, apreciar e valorar criticamente diferentes manifestacións culturais e artísticas, utilizalas como fonte de enriquecemento e goce e consideralas como parte do patrimonio dos pobos. Esta competencia implica: poñer en xogo habilidades de pensamento diverxente e converxente, atopar fontes, formas e canles de comprensión e expresión, planificar, avaliar e axustar os procesos para alcanzar uns resultados. Habilidades e destrezas Require poñer en funcionamento a iniciativa, a imaxinación e a creatividade para expresarse mediante códigos artísticos, dispoñer de habilidades de cooperación para contribuír á consecución dun resultado final, ter conciencia da importancia de apoiar e apreciar as iniciativas e contribucións alleas. Posuír o coñecemento básico das principais técnicas, recursos e convencións das diferentes linguaxes artísticas. Supón: unha actitude de aprecio da creatividade implica na expresión das ideas, experiencias ou sentimentos a través de diferentes medios artísticos, como a música, a literatura, as artes visuais e escénicas. A esixencia de valorar a liberdade de expresión, o dereito á diversidade cultural, a importancia do diálogo intercultural e a realización de expriencias artísticas compartidas. 6. Competencia para aprender a aprender

Definición Aprender a aprender supón dispoñer de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaz de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades. Esta competencia ten dúas dimensións fundamentais: a adquisición da conciencia das propias capacidades (intelectuais, emocionais, físicas). Dispoñer dun sentimento de competencia persoal, que redunda na motivación, a confianzanun mesmo e o gusto por aprender. Significa ser consciente do que se sabe e do que é necesario aprender, de como se aprende, de como se xestionan e controlan de forma eficaz os procesos de aprendizaxe. Habilidades e destrezas: Require coñecer as propias potencialidades e carencias (concentración, memoria, comprensión, expresión lingüística), obter rendemento máximo e personalizado das mesmas coa axuda das distintas estratexias de estudo, de traballo coopertivo, de resolucion de problemas, de planificación e organización de actividades... En síntese, aprender a aprender implica a conciencia, xestión e control das propias capacidades e coñecementos desde un sentimento de competencia ou eficacia persoal, e inclúe tanto o pensamento estratéxico, como a capacidade de cooperar e de autoavaliarse. 7. Autonomía e iniciativa persoal Definición Esta competencia refírese á adquisición da conciencia e aplicación dun conxunto de valores e actitudes persoais interrelacionadas: a responsabilidade, a perseveranza, o coñecemento de si mesmo e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir... Habilidades e destrezas Require poder reelaborar as formulacións previas ou elaborar novas ideas, buscar solucións e levalas á práctica, analizar posibilidades e limitacións, coñecer as fases de desenvolvemento dun proxecto, planificar, tomar decisións, actuar, avaliar o feito e autoavaliarse, extraer conclusións e valorar as posibilidades de mellora. Supón poder transformar as ideas en accións: propoñerse obxectivos e planificar e levar a cabo proxectos. Require poder elaborar as formulacións previas ou elaborar novas ideas, buscar solucións e levalas á práctica. Esixe ter unha visión estratéxica dos retos e oportunidades que axude a identificar e cumprir obxectivos... desenvolver habilidades e actitudes relacionadas co liderado de proxectos, que inclúen: a confianza nun mesmo, a empatía, o espírito de superación, as habilidades para o diálogo e a cooperación, a organización de tempos e tarefas, a capacidade de afirmar e defender os dereitos.

Contidos: (DOG nº 136, do 13 de xullo de 2007) 1. A Comunicación oral. Escoitar e falar Comprensión de textos   



Comprensión de novas de actualidade e de informacións de crónicas e de reportaxes procedentes dos medios de comunicación audiovisual. Comprensión de textos orais utilizados no ámbito académico, como a presentación de tarefas e de instrucións para a súa realización ou breves exposicións orais de temáticas variadas. Desenvolvemento de actividades de escoita activa. Actitude de interese, de cooperación e de respecto ante as intervencións orais de quen fala diante de nós, sobre todo de exposiciónsn do profesorado ou do alumnado e mais no traballo colaborativo. Actitude reflexiva e crítica ante as mensaxes dos medios de comunicación, con especial atención aos programas de carácter informativo e, xa que logo, ás noticias, reportaxes e crónicas que conteñen. Recoñecemento dos usos 59

lingüísticos discriminatorios máis evidentes, análise dos prexuízos que os sustentan e procura de alternativas.  Valoración das producións orais emitidas cunha fonética galega correcta e actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar nela. Produción de textos 

   



Exposición planificada, clara e ordenada, coa axuda das TIC, de informacións de actualidade que interesen ao alumnado tomadas dos medios de comunicación, poñendo de relevo as diferenzas no modo de presentar os feitos dos distintos medios. Participación activa en situacións propias do ámbito académico (achega de propostas e de información, intercambio de opinións, exposición de informes sobre as tarefas realizadas...). Coherencia entre comunicación verbal e non verbal na produción dos discursos e presentacións orais. Participación en situacións de comunicacións reais ou simuladas da vida cotiá do alumnado adoptando o rexistro adecuado ás mesmas. Valoración do diálogo como medio de resolución de conflitos, intervencións orais respectuosas con quen nos rodea e actitude de cooperación en situacións de aprendizaxe compartida. Desenvolvemento de habilidades de comunicación asertiva (por exemplo, aplicadas á solicitude de cambios). Interese por producir enunciados correctos e non interferidos dende o punto de vista fonético, fuxindo dos prexuízos que adoitan relacionarse con determinados modelos de lingua oral.

  

    

Metodoloxía: Traballamos os comentarios destes textos e vemos as especificidads dos mesmos. O curso consta de clases prácticas e clases teóricas. As clases teóricas consisten na explicación dos diferentes temas que compoñen o programa da materia. Nas clases prácticas exercítanse as destrezas requiridas nos obxectivos da materia e danse orientacións precisas para as probas de avaliación. Traballamos os comentarios de texto. Traballamos en equipo. Proporcionamos situacións de debate. Valoramos obxectivamente as linguas. Realizamos resumos do tema. Temporalización: Dúas semanas. Aínda que este é un tema que se debe ir traballando ao longo do curso..

Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia matemática: conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático. Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola acción humana, de xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, da demais persoas e do resto de seres vivos. Contribuír, a través da lingua, a conservar un entorno físico agradable e saudable.

Recoller, interpretar información e comunicar conclusións. 3 Tratamento da información e competencia dixital: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento. Coñecer as partes do ordenador Fomentar o interese polo uso do ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e goce persoal. 4 Competencia social e cidadá: Conseguiremos que os alumnos comprendan a realidade social na que viven, cooperar, convivir e exercer a cidadanía democrática nunha sociedade plural. Coñecer sentimentos e emocións en relación cos demais. Utilizar a lingua como destreza para a convivencia, o respecto e o entendemento. Aprender a comunicarse cos demais e comprender o que eles transmiten. Utilizar a lingua para desenvolver uns hábitos de comportamento responsables. 5 Competencia cultural e artística: Conseguiremos que os alumnos coñezan, comprendan, aprecien e valoren criticamente diferentes manifestacións culturais, artísticas e deportivas, que as utilicen como fonte de enriquecemento e goce e que as consideren como parte do patrimonio dos pobos. Escoitar, comprender e valorar narracións orais sinxelas. Ler, comprender e valorar narracións. Fomentar o gusto pola lectura de poemas. 6 Competencia para aprender a aprender: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades. Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe. 7

Autonomía e iniciativa persoal: conseguiremos que os alumnos adquiran a consciencia e aplicación dun conxunto de valores e actitudes persoais interrelacionadas, como a responsabiliade, a perseveranza, o coñecemento de si mesmos e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas. Empregar a linguaxe para comunicar afectos e emocións. Utilizar a lingua para fomentar a adquisición e a interiorizacion de bos hábitos. Desenvolver habilidades sociais como respecto aos demais. Aprender a comunicarse cos demais.

2. Comunicación escrita. Ler e escribir Comprensión de textos   

  

Comprensión de textos propios da vida cotiá e das relacións sociais de ámbitos próximos á experiencia do alumnado, como cartas persoais e solicitudes. Comprensión de textos dos medios de comunicación, sobre todo de noticias relacionadas coa vida cotiá, atendendo ao lugar que ocupan na estrutura do xornal dixital, á información dos feitos e aos elementos paratextuais. Comprensión de textos do ámbito académico, atendendo especialmente aos de carácter instrutivo e expositivo (incluídos webs educativos e informacións de dicionarios, glosarios e enciclopedias en diversos soportes). Detección do temas e dos subtemas de narracións e aplicación a elas de técnicas de análise do contido de textos escritos: subliñado das ideas principais, elaboración de esquemas que estruturen visualemente e resumo. Utilización progresivamente autónoma da biblioteca e das TIC como fonte de información e de modelos para a composición escrita. Actitude reflexiva e crítica ante as mensaxes que supoñan calquera tipo de 61



     

discriminación, con especial atención ás procedentes das informacións dos noticias, reportaxes e crónicas dos medios de comunicación. Recoñecemento dos usos lingüísticos discriminatorios mási evidentes, análise dos prexuízos que os sustentan e procura de alternativas. Lectura en voz alta con dicción, entoación e ritmo correctos, incidindo especialmente na adecuación aos patróns fonéticos do galego e na atención aos signos de puntuación. Produción de textos escritos Composición de textos propios da vida cotiá e das relacións sociais en ámbitos próximos á experiencia do alumnado, como diarios e cartas persoais ou solicitudes. Composición de textos propios dos medios de comunicación en soporte papel ou dixital; por exemplo, noticias, crónicas e reportaxes. Composición, en soporte papel e dixital, de textos propios do ámbito académico (especialmente esquemas, resumos, exposicións e explicacións sinxelas, informes de tarefas e aprendizaxes efectuadas): Composición de textos narrativos e descritivos. Planificación, revisión e boa presentación dos textos escritos, con respecto polas normas gramaticais e ortográficas e mais con adecuación á temática, fins, destinatarios... de cada escrito. Uso das TIC para elaborar textos escritos ben presentados e correctos, aproveitando as posibilidades dos procesadores de textos, correctores ortográficos, etc. Temporalización: Tres semanas. Aínda que este é un tema que se debe ir traballando ao longo do curso.



    

Metodoloxía: O curso consta de clases prácticas e clases teóricas. As clases teóricas consisten na explicación dos diferentes temas que compoñen o programa da materia. Nas clases prácticas exercítanse as destrezas requiridas nos obxectivos da materia e danse orientacións precisas para as probas de avaliación. Traballamos os comentarios de texto. Traballamos en equipo. Proporcionamos situacións de debate. Valoramos obxectivamente as linguas. Realizamos resumos do tema. Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola acción humana, de xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos. Contribuír, a través da lingua, a conservar un entorno físico agradable e saudable. Recoller, interpretar información e comunicar conclusións.

3 Tratamento da información e competencia dixital: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento.

Coñecer as partes do ordenador Fomentar o interese polo uso do ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e goce persoal. 4 Competencia social e cidadá: Conseguiremos que os alumnos comprendan a realidade social na que viven, cooperar, convivir e exercer a cidadanía democrática nunha sociedade plural. Coñecer sentimentos e emocións en relación cos demais. Utilizar a lingua como destreza para a convivencia, o respecto e o entendemento. Aprender a comunicarse cos demais e comprender o que eles transmiten. Utilizar a lingua para desenvolver uns hábitos de comportamento responsables. 5 Competencia cultural e artística: Conseguiremos que os alumnos coñezan, comprendan, aprecien e valoren criticamente diferentes manifestacións culturais, artísticas e deportivas, que as utilicen como fonte de enriquecemento e goce e que as consideren como parte do patrimonio dos pobos. Escoitar, comprender e valorar narracións orais sinxelas. Ler, comprender e valorar narracións. Fomentar o gusto pola lectura de poemas. 6. Competencia para aprender a aprender: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades. Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe. 6

3º. Funcionamento da lingua. 

Revisión de textos alleos e propios, con especial atención ao tratamento dos interlocutores e as fórmulas de cortesía.  Recoñecemento e uso reflexivo dos nexos e conectores textuais máis comúns, en particular os espaciais e os de oposición e contraste, e mais dos mecanismos de cohesión textual como a deíxe espacial e temporal, relación entre os tempos verbais, as relacións de contraste –antonimia- e a referencia interna de tipo léxico, sobre todo a sinonimia e a elipse.  Indución, a partir de usos contextualizados, da estrutura das palabras flexivas, especialmente substantivo e verbo, e recoñecemento dos seus aspectos morfolóxicos máis precisos para a mellora da comprensión e produción textuais.  Distinción reflexiva entre os distintos elementos sintácticos no nivel da frase para a mellora das estruturas na construción e revisión de textos  Uso dun léxico suficientemente amplo e preciso, con incorporación de fraseoloxía e de vocabulario temático a partir de campos identificados nos textos traballados na aula.  Uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión sintáctica, así como das normas ortográficas, con aprecio dos seus valores funionais e sociais.  Reflexión básica acerca daqueles aspectos da fonética e da fonoloxía do galego onde poidan producirse interferencias ( apertura das vogais de grao medio, n velar, entoación...), exposición a modelos positivos e práctica, especialmente durante as exposicións planificadas. 63

 

            

Usos de estratexias de autoavaliación e autocorrección, aceptando o erro como parte do proceso de aprendizaxe. Interpretación e aproveitamento das informacións lingüísticas que ofrecen os dicionarios e as obras de consulta, especialmente sobre clases de palabras e normativa. Traballamos: Correspondencia entre sons e grafía: introdución á fonética e fonoloxía. Regras básicas de acentuación e de puntuación. A acentuación nas combinacións vocálicas (ditongo, tritongo e hiato). Morfoloxía: As palabras con función de determinante: artigo, demostrativo, posesivo, os cuantificadores e numerais. O substantivo: formación do xénero e número. O adxectivo: formación do xénero e número. O grao. O pronome persoal: formas e colocación na cláusula. O verbo: verbos regulares e introdución aos verbos irregulares. Os adverbios, as preposicións e conxuncións. Lexicoloxía: Estrutura da palabra e relacións semánticas Léxico: a persoa (as partes do corpo, a saúde, a enfermidade, a vestimenta, os alimentos e as bebidas, o lecer, e as afeccións, a vivenda, os sentimentos, a vida espiritual, etc). Identificar as principais funcións sintácticas. Elaboración de textos.  Distinción da tipoloxía de textos (cont.).  Iniciación á análise de textos.  Coñecemento do léxico dos distintos campos semánticos estudados.  Ortografía dos grupos consonánticos.  Correspondencia entre sons e grafía: introdución á fonética e fonoloxía.  Regras básicas de acentuación e de puntuación. A acentuación nas combinacións vocálicas (ditongo, tritongo e hiato). Propiedades do texto: adecuación, coherencia e cohesión.  Morfoloxía: (repaso) Os determinantes: artigo, demostrativo, posesivo, os cuantificadores e numerais. O substantivo: formación do xénero e número. O adxectivo: formación do xénero e nº. O grao. O pronome persoal: formas e colocación na cláusula O verbo: verbos regulares e introdución aos verbos irregulares. Os adverbios, as preposicións e conxuncións.  Enunciado e oración. Tipos de oracións (segundo a actitude do falante: enunciativas, interrogativas, imperativas...; segundo a natureza do predicado: transitivas; intransitivas; activas; pasivas; persoais e impersoais...)  Sintaxe: a oración simple e a frase. Funcións respecto do núcleo ―O‖ e do núcleo ―F‖.: suxeito, predicado e outras funcións sintácticas.  Léxico: as relacións sociais (a antroponimia, a familia, a actividade escolar, os empregos e as profesións, os transportes e as viaxes, os medios de comunicación, as compras, os espectáculos, etc.). 64

      

Metodoloxía: Traballamos os comentarios. Elaboramos textos, cartas, avisos, notas... Análise de textos diversos: da prensa, da literatura, xurídicos... Realización de debates. Análise de palabras e oracións: análise morfolóxica, sintáctica e semántica. Manipulamos textos para corrixir ortograficamente. Realizamos moitos exercicios prácticos sobre cada un dos temas estudados. Temporalización: - Ortografía: 1 semana. - Determinantes: 1 semana. Substantivo: 1 semana. - Adxectivo: 1 semana. - Pronome persoal: 2 semanas - Verbos regulares: 1 semana. - Verbos irregulares: 2 semanas. - Sintaxe: 4 semanas. Léxico: 2 semanas. (N. B. trátase de combinar estes con outros temas, especialmente os literarios). Total: 15 semanas.

Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola acción humana, de xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos. Contribuír, a través da lingua, a conservar un entorno físico agradable e saudable. Recoller, interpretar información e comunicar conclusións.

3 Tratamento da información e competencia dixital: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento. Coñecer as partes do ordenador. Fomentar o interese polo uso do ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e goce persoal. 4 Competencia social e cidadá: Conseguiremos que os alumnos comprendan a realidade social na que viven, cooperar, convivir e exercer a cidadanía democrática nunha sociedade plural. Coñecer sentimentos e emocións en relación cos demais. Utilizar a lingua como destreza para a convivencia, o respecto e o entendemento. Aprender a comunicarse cos demais e comprender o que eles transmiten. Utilizar a lingua para desenvolver uns hábitos de comportamento responsables. 5 Competencia cultural e artística: Conseguiremos que os alumnos coñezan, comprendan, aprecien e valoren criticamente diferentes manifestacións culturais, artísticas e deportivas, que as utilicen como fonte de enriquecemento e goce e que as consideren como parte do patrimonio dos pobos. Escoitar, comprender e valorar narracións orais sinxelas. Ler, comprender e valorar narracións. Fomentar o gusto pola lectura de poemas. 6. Competencia para aprender a aprender: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades. Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe. 7. Autonomía e iniciativa persoal: conseguiremos que os alumnos adquiran a consciencia e aplicación dun conxunto de valores e actitudes persoais interrelacionadas, como a responsabiliade, a perseveranza, o coñecemento de si mesmos e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas.

Empregar a linguaxe para comunica afectos e emocións. Utilizar a lingua para fomentar a adquisición e a interiorizacion de bos hábitos. Desenvolver habilidades sociais como respecto aos demais. Aprender a comunicarse cos demais.

4º. Lingua e sociedade 

 

               

Coñecemento xeral da situación das linguas minorizadas e das internacionais, con manexo e interpretación de mapas, táboas, textos e información dos medios e tecnoloxías da comunicación, valorando positivamente o plutilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade. Comprensión da situación sociolingüística galega en canto a usos e actitudes xerais, realizando pequenos traballos que permitan recoñecer e analizar prexuízos lingüísticos. Coñecemento da nosa lexislación esencial en materia lingüística referida aos poderes públicos, a toponimia e a antroponimia e exercicio de reclamación de dereitos lingüísticos como cidadáns por medio de diferentes intervencións orais, en simulacións ou exposición, e escritas (cartas, solicitudes...). Consciencia da necesidade e das potencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do uso normalizado da lingua galega, afirmando o plurilingüismo. Observación das principais diferenzas, preferentemente en textos orais, entre as variedades xeográficas da lingua galega.. Traballamos  O uso do dicionario e outras fontes de consulta do léxico.  Uso dos dicionarios especializados (de sinónimos, antónimos, dúbidas, refráns, etc.) Comparación, glosa e reelaboración de textos. Exposición e debate de temas de actualidade.. Análise (lectura e anotacións) e síntese (esquematización e resumo) de textos. Historia interna da lingua galega: orixe do galego e a súa evolución. A normalización e a normativización lingüística do galego. Historia externa da lingua: principais etapas. O feito plurilingüe e pluricultural do mundo. As orixes do galego: elementos constituíntes do léxico. A realidade lingüística de Galiza: o idioma galego no mapa lingüístico español. A historia da situación lingüística en Galiza. Interferencias lingüísticas entre galego e castelán. As variedades dialectais. As variedades sociais e rexistros. Bilingüismo e diglosia As variedades sociais e rexistros. Bilingüismo e diglosia.. Comprensión da situación lingüística en Galiza e no mundo. Análise dos comportamentos de uso de rexistros lingüísticos na vida social. Uso da lingua segundo as necesidades. Estimación positiva da lingua galega. 66

              

Actitude crítica ante os prexuízos lingüísticos. Metodoloxía: Traballar os comentarios de texto. Traballo en equipo. Proporcionar situacións de debate. Valorar obxectivamente as linguas Resumo do tema. Lectura, recitado e dramatización de textos literarios. Elaboración de textos narrativos, teatrais e poéticos. Comentario de textos creados polos propios alumnos. Resumo e síntese de textos. Elaboración dun pequeno xornal de aula. Manipulación de textos (supresión, ampliación, corrección..) Realización de exercicios prácticos de cada tema, especialmente de morfoloxía. Realización de debates. Explicación teórica dos temas aos que os alumnos deben responder recollendo as ideas fundamentais expostas polo profesor. Temporalización: 3 semanas

Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1

Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola acción humana, de xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos. Contribuír, a través da lingua, a conservar un entorno físico agradable e saudable. Recoller, interpretar información e comunicar conclusións.

eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades. Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe. 7. Autonomía e iniciativa persoal: conseguiremos que os alumnos adquiran a consciencia e aplicación dun conxunto de valores e actitudes persoais interrelacionadas, como a responsabiliade, a perseveranza, o coñecemento de si mesmos e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas. Empregar a linguaxe para comunica afectos e emocións. Utilizar a lingua para fomentar a adquisición e a interiorizacion de bos hábitos. Desenvolver habilidades sociais como respecto aos demais. Aprender a comunicarse cos demais.

5º. Educación literaria:        

Selección guiada e lectura progresivamente autónoma de obras adecuadas á idade que estimulen o hábito e pracer lector ao tempo que amplían o coñecemento do mundo. Lectura expresiva e comprensiva e mais audición de poemas recitados ou cantados, captando o valor funcional dos recursos estilísticos máis relevantes nos diferentes niveis. Lectura expresiva e comprensiva e mais audición de diferentes textos narrativos breves, recoñecendo a funcionalidade dos elementos formais básicos. Lectura dramatizada e comprensiva e mais visionamento de pezas teatrais, recoñecendo os compoñentes e procedementos que caracterizan os subxéneros. Comparación entre textos pertencentes aos subxéneros literarios. Creación de textos de intención literaria partindo dos trazos formais dos traballados na aula e das posibilidades lúdico-estéticas da lingua. Análise doutras linguaxes estéticas: a canción. Aproveitamento guiado dos fondos e recursos que ofrecen as bibliotecas, incluídas as virtuais.

Traballamos:  Principais recursos estilísticos da lírica, da narrativa e da dramática.  Relación entre a literatura e o contexto histórico e persoal do autor: lectura e comentario de textos de trobadores, literatura anónima e popular dos Séculos Escuros, poetas do século XIX e narradores e dramaturgos do secúlo XX.  Os xéneros literarios.  Periodización da literatura galega.  A Época Medieval: caracterización  Os Séculos Escuros: caracterización  O século XX: caracterización. Metodoloxía:  Lectura e comentario de textos literarios.  A lectura:  Tanto a lectura como a escrita son dous sistemas convencionais de comunicación, isto é, inventados, que hai que aprender. Dúas técnicas distintas, que responden a procesos psicofisiolóxicos tamén disitintos. A 68

          

           

lectura, proceso centrípeto. A escrita, centrífugo. Diferentes, pero que non invalida a súa complementariedade e, por praxe, a súa aprendizaxe simultánea. A lectura ha de ser intensamente practicada na escola. Lectura en voz alta, comentada, artística, silenciosa, comprensiva, estudo (lenta, analítica)... . lectura áxil, en voz alta e clara ou silenciosa. . interpretación correcta de letras e palabras. . entoación axeitada aos signos de puntuación. . comprensión das palabras no seu contexto. . comprensión das estruturas sintácticas. . comprensión do desenvolvemento do texto segundo a súa estrutura. . capacidade de analizar ou sintetizar as ideas centrais. . captación de matices. A escrita: É un tipo de comunicación, que posibilita ao home, por signos gráficos, o poder manifestarse. Baixo tres puntos de vista o profesor ha de enfocar a ensinanza da escrita: dinámico, ortográfico e creativo. Co primeiro, preténdese con presión e ritmo apropiados, movementos coordinados de antebrazo, man e dedos, lograr que o neno escriba con lexibilidade, rapidez e harmonía. Polo segundo, trátase de salvar os desacordos entre signos gráficos e fónicos. Polo terceiro, o home expresa as súas interioridades, é creador, manipulador do mundo que o rodea. Copia, ditado e redacción son os determinantes da escrita. . escrita clara e limpa. . dominio da ortografía. . uso dos signos de puntuación. . elección dun vocabulario axeitados ao tema. . sintaxe apropiada e rica. . estruturación en parágrafos. . orde e claridade de ideas. . aportación de coñecementos, impresións, etc. . conciencia do tipo de texto que se esribe. . capacidade de autocorrección. Elaboración de textos poéticos, dramáticos e narrativos. Temporalización: 10 semanas (aínda que o ideal é combinar os temas de literatura cos de lingua). Contribución da materia de Lingua galega ao logro das competencias básicas: 1 Competencia matemática: conseguiremos que os alumnos adquiran a habilidade para utilizar e relacionar os números, as súas operacións básicas, os símbolos e as formas de expresión e razoamento matemático. Poñer en práctica procesos de razoamento e de desenvolvemento da atención. 2 Competencia no coñecemento e a interacción co mundo físico: desenvolveremos nos alumnos a habilidade para interactuar co mundo físico, tanto nos aspectos naturais como xerados pola acción humana, de xeito que se posibilite a comprensión de sucesos, a predicción de consecuencias e a actividade dirixida á mellora e preservación das condicións da vida propia, das demais persoas e do resto de seres vivos. Contribuír, a través da lingua, a conservar un entorno físico agradable e saudable. Recoller, interpretar información e comunicar conclusións. 3 Tratamento da información e competencia dixital: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para buscar, obter, procesar e comunicar información, e para transformala en coñecemento. Coñecer as partes do ordenador. Fomentar o interese polo uso do ordenador como instrumento de comunicación, aprendizaxe e goce

persoal. 4 Competencia social e cidadá: Conseguiremos que os alumnos comprendan a realidade social na que viven, cooperar, convivir e exercer a cidadanía democrática nunha sociedade plural. Coñecer sentimentos e emocións en relación cos demais. Utilizar a lingua como destreza para a convivencia, o respecto e o entendemento. Aprender a comunicarse cos demais e comprender o que eles transmiten. Utilizar a lingua para desenvolver uns hábitos de comportamento responsables. 5 Competencia cultural e artística: Conseguiremos que os alumnos coñezan, comprendan, aprecien e valoren criticamente diferentes manifestacións culturais, artísticas e deportivas, que as utilicen como fonte de enriquecemento e goce e que as consideren como parte do patrimonio dos pobos. Escoitar, comprender e valorar narracións orais sinxelas. Ler, comprender e valorar narracións. Fomentar o gusto pola lectura de poemas. 6. Competencia para aprender a aprender: lograremos que os alumnos dispoñan de habilidades para iniciarse na aprendizaxe e ser capaces de continuar aprendendo de xeito cada vez máis eficaz e autónomo de acordo cos propios obxectivos e necesidades. Verbalizar o proceso seguido na aprendizaxe: reflexionar sobre que e como se aprendeu. Acceder á construción de coñecementos mediante a linguaxe. 7. Autonomía e iniciativa persoal: conseguiremos que os alumnos adquiran a consciencia e aplicación dun conxunto de valores e actitudes persoais interrelacionadas, como a responsabiliade, a perseveranza, o coñecemento de si mesmos e a autoestima, a creatividade, a autocrítica, o control emocional, a capacidade de elixir, de calcular riscos e de afrontar problemas. Empregar a linguaxe para comunica afectos e emocións. Utilizar a lingua para fomentar a adquisición e a interiorizacion de bos hábitos. Desenvolver habilidades sociais como respecto aos demais. Aprender a comunicarse cos demais.

Contidos mínimos esixibles: 1. Dominio das características da comunicación oral e escrita. 2. Dominio da lectura e da exposición oral. Expresión escrita correcta. 3. Manexo das técnicas da análise morfolóxica. 4. Análise sintáctica da frase e cláusula. 5. Uso das técnicas de traballo científico. 6. Léxico: dominio dos campos semánticos e das relacións semánticas. 7. Demostrar lectura dos libros recomendados polo Departamento. 8. Dominio dos comentarios de texto literario. 9. Valorar a estrutura, cohesión, propiedadde léxica e corrección lingüística dun texto. 10. Contestar correctamente preguntas (teórico-práctico) de lingua. 11.Realizar unhna exposición oral nas convocatorias ordinarias e/ou comentario de texto literario. Criterios de avaliación: 1. Extraer a intención comunicativa, o tema, as ideas principais e os datos relevantes de diferentes textos orais dos medios de comunicación e dos ámbito escolar, así como seguir instrución para realizar tarefas guiadas de aprendizaxe con progresiva autonomía. (Este criterio permite avaliar se o alumnado comprende textos orais procedentes dos medios de comunicación e seleccionar os datos relevantes. Tamén se pretende comprobar se é quen de recoller en esquemas e resumos o contido máis significativo das exposición na aula). 2. Extraer a intención comunicativa e a idea xeral de textos escritos sinxelos 70

dos ámbitos social e académico. Seguir instrucións para realizar tarefas guiadas de aprendizaxe con progresiva autonomía.. (Este criterio permite avaliar se o alumnado é quen de comprender e resumir textos propios da vida cotiá como diarios, cartas persoais; dos medios de comunicación: noticias, reportaxes, crónicas, e do ámbito académico con entradas das enciclopedias, dicionarios... Tamén permite comprobar se o estudantado é capaz de seguir instrucións escritas sinxelas relacionadas coas tarefas de aprendizaxe que debe abordar). Realizar exposicións orais planificadas claras e áxiles de información de actualidade poñendo de relevo as diferenzas no modo de presentar uns mesmos feitos de diferentes, así como participar de forma construtiva en diversas interaccións comunicativas (simulacións, traballos colaborativos...) respectando as regras que as rexen. Adoptar o rexistro adecuado a cada tipo de texto e situación. (Con este criterio preténdese descubrir cal é a acapacidade do alumnado para expoñer oralmente informacións de actualidade e breves informes de tema académico, seguindo un guión previamente elaborado e axudándose dos medios audiovisuais e das TIC. Preténdese tamén que sirva para valorar a calidade das súas interaccións orais, tanto cando exerce o papel de emisor como cando exerce o de receptor, calidade que deberá demostrar no traballo cotián da aula e mais nas situacións propias do contexto extraescolar que se simulen nela. Debe servir para valorar habilidades lingüísticas e actitudes: a corrección, o respecto aos valores democráticos e ás regras sociocomunicativas (saúdos, non interrupción de quen fala...), a actitude dialogante e atenta ás expresións ou opinións dos demais, a pertinencia e mais a adecuación das intervencións e a manifestación de ideas e sentimento propios). Escribir, a partir de modelos aos que incorporar as propias achegas, textos propios dos medios de comunicación e dos ámbitos social e académico. Planificar e revisar os ditos textos con autonomía aaplicándolles normas de coherencia, de cohesión, de corrección e de precisión léxica. (Este criterio permitiralle ao alumnado demostrar que é capaz de escribir cartas, reportaxes, resumos exposicións académicas, noticias, contos...) e tamén lle permitirá comprobar se é quen de coidar a presentación (marxes, sangrías, tipos de letra, subliñados, ilustracións...). Consultar de maneira progresivamente autónoma textos en diferentes soportes co fin de seleccionar a información relevante e incorporala ás propias producións, especialmente a traballos do ámbito académico adecuados ao nivel.. (Este criterio está orientado a avaliar a capacidade de usar con efectividade un recurso concreto sinalado polo profesorado e procedente (ben da biblioteca do centro, ben dos medios audiovisuais e das TIC, para responder a preguntas formuladas na aula. Aplicar os coñecementos sobre a lingua e as normas do uso lingüístico para resolver problemas de comprensión e para compoñer e revisar de xeito dirixido os propios textos. (Con este criterio procúrase comprobar como a reflexión teórica sobre a lingua se leva á práctica e serve para unha auto-revisión dos escritos, corrixir erros e lograr unha produción lingüística de calidade). Recoñecer, a través da reflexión sobre os usos discursivos, os mecanismos da lingua e coñecer e usar unha terminoloxía lingüística básica. (Este criterio permitirá saber se se inducen e asimilan as formas e as regras lingüísticas a través dos usos contextualizados e se se coñece 71

e se usa de forma axeitada a terminoloxía necesaria e precisa. Avalíase tamén a autonomía na obtención de todo tipo de información lingüística e dicionarios e outras obras de consulta. 8. Observar os condicionamentos actuais da valoración e uso social da lingua galega e utilizala con fluidez e normalidade nos máis diversos contextos comunicativos. (Con este criterio avalíase a comprensión do contexto sociolingüístico máis próximo). 9. Recoñecer e comprender a diversidade lingüística do mundo actual e mais coñecer e facer uso dos dereitos lingüísticos. (Este criterio permite avaliar o recoñecemento da diversidade lingüística e cultural e se esta chega a ser entendida como riqueza e reflexo do dereito dos pobos e individuos. 10. Ler con regularidade obras literarias e desenvolver criterio lector; expoñer unha opinión persoal sobre a lectura dunha obra axeitada á idade relacionando o seu sentido coa propia experiencia e valorando o uso dos elementos do xénero, o punto de vista e o emprego da linguaxe. De xeito especial faise referencia ás obras de lectura propostas polo departamento durante o curso (Este criterio está dirixido a avaliar a competencia lectora). 11. Utilizar os coñecementos literarios na comprensión de textos breves ou fragmentos, atendendo especialmente aos trazos dos subxéneros e á funcionalidade dos recursos retóricos. (Con este criterio avalíase a comprensión e valoración de diferentes textos representativos do sistema literario). 12. Participar de maneira activa na creación de textos de intención estética tomando como modelo os lidos e comprendendo os recursos que se empregan. 13. E ademais os alumnos deben: 1. Coñecer a realidade lingüística de Galiza. 2. Dominar as carcterísticas da lingua oral e escrita. 3. Saber sintetizar e construír un texto. 4. Expresarse oralmente e por escrito con corrección. Os exames e traballos deben estar correctamente presentados e cunha caligrafía perfectamente lexible; de non ser así o profesor poderá facerlle outro exame ou traballo, mesmo de forma oral, ou incluso se non se entende a letra poñerlle a nota mínima no exame. 5. Identificar o xénero ao que pertence un texto literario. Coñecer así mesmo os elementos estruturais básicos de cada xénero. 6. Localizar nos textos literarios a voz narradora, personaxes, ambiente, espazo e tempo. 7. Analizar sintacticamente frases e cláusulas simples. (Sempre e cando este tema o explicase o profesor na aula) 8. Expoñer oralmente as propias ideas sobre un tema de interese xeral. 9.Utilizar a lingua galega oralmente e por escrito, de forma máis axeitada á situación comunicativa. 10. Todo alumno debe observar unha actitude e un comportamento adecuados na aula; a conduta disruptiva e unha actitude negativa reiteradas na aula durante o tempo serán motivo para unha avaliación negativa (suspensa), á marxe das cualificacións que obteña nos exames e probas de aula. Se un alumno mostra na aula un mal comportamento grave puntual, verbal ou de feito, poderánselle restar 2 puntos na 72

avaliación, podendo resultar esta suspensa. Se un alumno copia ou intenta copiar nun exame , a través de calquera medio ou soporte, suspenderá automaticamente a avaliación coa nota mínima, 1 punto. Se fose nun exame final de xuño suspenderá o curso. 11. Premiarase a boa presentación e a corrección ortográfica, cun 0.5 puntos, a todos aqueles exames que logren o aprobado. 12. A avaliación continua e progresiva permite ao alumnado e ao profesorado comprobar a evolución dos docentes. Non haberá, xa que logo, exames puntuais de recuperación; aínda así o profesorado pode esixir traballos específicos e individuais da temática estudada en avaliacións anteriores, ou incluso seguir preguntando en avaliacións posteriores a materia das anteriores a todos os alumnos. 13. Se un alumno non se presenta na convocatoria de setembro na data e hora indicada pola dirección do Centro o profesor decidirá se quere ou non facerlle o exame de setembro noutra data e hora, en función da gravidade das circunstancias que codicionaron a ausencia do alumno ao exame. Os despistes do alumno, ou non informarse con tempo durante o verán, ou estar aínda de vacacións o alumno en períodos de exames, non son motivos válidos para ter que facerlle un exame noutro día e /ou hora diferentes aos do calendario do Instituto . A cualificación para ese alumno será Non Presentado.

  

 

Procedementos e instrumentos de avaliación, tanto na avaliación ordinaria como extraordinaria: 1. Valorarase a capacidade de comprensión lectora (dos libros de lectura correspondente) ou outra lectura. (oral / escrita). Valorarase a estrutura, cohesión, propiedadde léxica e corrección lingüística. 2. Avaliarase a expresión escrita (realización dun texto escrito) Valorarase a estrutura, cohesión, propiedade léxica e corrección lingüística 3. Esixirase o coñecemento da lingua (teórico-práctico) 4. Proba oral nas convocatorias ordinarias e/ou comentario de texto literario. Avaliaranse todas as aportacións do alumno: traballo de aula, intervencións... Examinaranse da materia estudada. Os exercicios deben realizarse cunha periodización máxima dun mes. Así mesmo deben dar conta mediante exame da lectura dos libros recomendados polo Seminario. En cada avaliación faranse preguntas sobre o libro de lectura obxecto de exame. Os alumnos están obrigados a respoder as cuestións que se formulen sobre os mesmos e superar de forma satisfactoria o exame. Non se aprobarán as avaliacións e tampouco o curso se o alumno non demostra que efectuou a lectura do(s) libro(s) proposto(s) A nota que se porá n avaliación será a mínima, 1 punto. Contribuímos así ao desenvolvemento do Plan lector do centro. Realizarán traballos específicos de determinados temas con carácter obrigatorio. Valorarase especialmente a calidade (oral/escrita) da lingua. Na avaliación da lingua oral daráselles prioridade aos procedementos e actitudes. 73

E ademais realizaremos Probas de comprensión lectora (dos libros de lectura correspondente) ou outra lectura. (oral / escrita). Valorarase a estrutura, cohesión, propiedadde léxica e corrección lingüística. Probas de expresión escrita (realización dun texto escrito) Valorarase a estrutura, cohesión, propiedadde léxica e corrección lingüística Proba de lingua (teórico-práctico) As faltas de ortografía e demais incorreccións restarán 0.10 puntos. Toda a materia explicada na aula será obxecto de avaliación.

Sistema de cualificación O sistema de cualificación concreta o exposto no parágrafo anterior. O exame constará de preguntas sobre a comprensión lectora, sobre a expresión escrita, sobre lingua e literatura (de caráter teórico-práctico), dunha proba oral ou comentario de texto. O profesor/a determinará no propio exame a puntuación de cada pregunta que globalmente será de dez puntos na proba.

Metodoloxía didáctica:  Teoría + práctica ao 50%. As explicacións teóricas sobre un tema deben ir acompañadas da realización de exercicios prácticos sobre o mesmo.  Lectura, recitado e dramatización de textos literarios.  Elaboración de textos narrativos, teatrais e poéticos.  Comentario de textos creados polos propios alumnos.  Resumo e síntese de textos.  Elaboración dun pequeno xornal de aula.  Manipulación de textos (supresión, ampliación, corrección..)  Realización de exercicios prácticos de cada tema, especialmente de morfoloxía e sintaxe.  Realización de debates.  Explicación teórica dos temas ao que os alumnos deben responder recollendo as ideas fundamentais expostas polo profesor.  Traballamos os comentarios destes textos e ver as especificidads dos mesmos.  O curso consta de clases prácticas e clases teóricas. As clases teóricas consisten na explicación dos diferentes temas que compoñen o programa da materia. Nas clases prácticas exercítanse as destrezas requiridas nos obxectivos da materia e danse orientacións precisas para as probas de avaliación.  Traballamos os comentarios de texto.  Traballamos en equipo.  Proporcionamos situacións de debate.  Valoramos obxectivamente as linguas.  Realizamos resumos do tema. 74

Libros de lectura: ( Poden ser outros se as profesoras así o estimaren) 1ª aval.: Martín, Paco: Das cousas de Ramón Lamote (Ed. S.M.) 2ª aval.: Saint-Exupèry, Antoine: O Principiño (Vigo: Galaxia) 3ª aval.: Neira Vilas, Xosé: Memorias dun neno labrego (Ed. do Castro) e O neno do pixama a raias. Boyne, Johan. Outras obras recomendads: A praia dos afogados. Villar, Domingo (Galaxia) e Non hai noite tan longa. Fdez. Paz, Agustín (Xerais) Actividades de reforzo para os alumnos coa materia pendente do curso anterior: O departamento atenderá estes alumnos dun xeito personalizado. Manteranse reunións periódicas (semanalmente, no recreo que pactemos cos alumnos) , para aclarar as dúbidas e programar a materia. O ideal é que estes alumnos teñan clases específicas, aínda que fóra do horario lectivo, pero mentres isto non exista teremos que ir realizando actividades de acordo coas necesidades máis salientables dos alumnos. O departamento ofertará aos alumnos con materias pendentes un plan de traballo individualizado, temporalizado por avaliacións, que consistirá na realización dun traballo sobre un libro de lectura previamente acordado. Os/as alumnos/as que realicen os traballos satisfactoriamente aprobarán a materia. Aprobarán así mesmo se aproban a segunda avaliación do curso actual. Aqueles /as alumnos/as que polos criterios anteriores non aproben a materia pendente terán a posibilidade de realizaren unha proba final ordinaria en maio e unha extraordinaria en setembro. Alumnado de 1º e 2º da ESO con Exención de Francés Logo dunha avaliación inicial, o profesor programará as actividades da aula tendo en conta as características persoais do alumnado. Aquí esperamos encontrar alumnos con caracterísiticas persoais moi diferentes. De aí que a atención inicial debe enfocarse de xeito individual, personalizado. As actividades deben ser de carácter práctico: lectura, escritura; comprensión e expresión, principalmente. Materiais  Dicionarios.  Prensa escrita.  Obras literarias: obras de lectura obrigatoria.  Libros de texto e exercicios.  Magnetófono.  Vídeo e televisión, radio e ordenador.  Enciclopedias Temas transversais: 1. Educación para a saúde e a calidade de vida Estudar a resposta axeitada que o alumno debe dar ante temas como a droga, alcol, etc. Debemos procurar libros de lectura axeitados para abordar estes temas. 2. Educación ambiental. O alumno debe comprender a importancia deste 75

tema nunha sociedade como a actual na que hai lixo por tadas as partes, incendios... e o nivel de contaminación é moi alto. Educación para a paz. O alumno debe comprender que significa a paz, para iso podémonos valer de noticias, reportaxes ou comentarios de actos violentos concretos para estudar o tema. Educación para a igualdade. Lograr entre os alumnos o respecto por todos, especialmente por aqueles que son diferentes. Pero, dun xeito xeral, o alumno debe aprender a respectar o compañeiro que ten ao lado, pois a abstracción non serve para nada. Educación do consumidor. Aprender a vivir en saúde leva consigo respectarse a si mesmos e renunciaren a todo aquilo que prexudique a saúde. Educación para o lecer. Aprender a xogar en deportes colectivos, descubrir a importancia que teñen os compañeiros nestes xogos colectivos. A harmonía é necesaria entre todos para lograr os fins perseguidos

Actividades complementarias:  Presenciar representacións teatrais.  Asistir a conferencias onde se expoñan temas de interese.  Participación en concursos literarios.  Excursións para coñecer lugares e museos (Casa-museo de Rosalía).  Participar na recollida de contos, lendas, refráns, etc., de tradición oral.  Participar en programas de radio nas emisoras locais. Medidas de atención á diversidade: Unha vez coñecida a problemática destes alumnos, o profesor terá que adecuar os contidos e actividades á capacidade do alumno. Insistirá esa adecuación nos problemas detectados polo orientador. Programación para os reforzos / agrupamentos específicos de 2º de ESO Obxectivos xerais do curso Metodoloxía: traballar os comentarios destes textos e ver as especificidades dos mesmos. Temporalización: Dúas semanas. Aínda que este é un tema que se debe ir traballando ao longo do curso. En segundo de ESO a atención á diversidade é unha premisa ineludible. Os alumnos, aínda que en grupos reducidos, presentan grandes diferenzas no ritmo de aprendizaxe. Na materia de Lingua e literatura galega temos que satisfacer esta esixencia pedagóxica e prestarlle atención individualizada a cada alumno. É obvio que os alumnos dos agrupamentos específicos non chegan cun nivel homoxéneo de coñecementos, nin sequera cun ritmo de aprendizaxe parecidos. Así, non é raro encontrármonos con alumnos que teñen un ritmo de aprendizaxe aceptable, ao lado doutros que camiñan máis lentos. 76

Especialmente estes casos requiren unha atención personalizada, cuns contidos axeitados ao seu nivel. O que implica non ter un programa senón moitos programas; tantos como requiran as necesidades da aula. O nivel e ordenación ten que ir ao ritmo personalizado de cada alumno. A abundancia de materiais permítenos así unha selección que adapte o itinerario didáctico ás necesidades de cada alumno. Os conceptos básicos que manexamos: os valores deícticos (persoa, espazo, tempo, lugar), oposición de número e xénero, distinción entre información principal e secundaria (...) deben irse adaptando aos avances de aprendizaxe dos alumnos e non contemplados como principios científicos básicos. As actividades que se vaian realizando (lectura, comprensión, expresión oral e escrita...) débennos permitir aos profesores unha actuación flexible que, partindo da realidade concreta de cada alumno e dun limiar de esixencias mínimas, atenda tanto a aqueles cun nivel máis avanzado como a aqueloutros máis tardos.. Hai que destacar neste senso que o conxunto de actividades para a aula ten que ser moi diverso. O traballo de aula ten que ser o máis práctico posible. Sobre un texto oral, literario, publicitario ou xornalístico propóñense unha serie de actividades de diferente tipo destinadas aos alumnos segundo as súas capacidades para consolidar coñecementos e destrezas. No caso de que sexa necesario haberá que desenvolver actividades de reforzo. É imprescindible para levar a cabo diversas actividades de distinto nivel que todos os alumnos colaboren tanto na realización das tarefas como no comportamento da aula. En xeral, o temario de cada curso será o respectivo de referencia. Aínda que paulatinamente se irán consolidando os conceptos mínimos necesarios para intentar incorporar ao grupo de referencia a todos aqueles alumnos que logren o nivel. Se se logra, o alumno retornará á aula, se non permanecerá durante o curso cun nivel lixeiramente inferior. Procedementos para avaliar a aplicación da programación O Departamento dedicará unha reunión semanal a avaliar o desenvolvemento do curso. Esta temática deberá abordarse na primeira semana do mes respectivo. Atención aos alumnos repetidores. Os profesores /as prestarán especial atención individualizada na aula , con exercicios específicos , se for preciso, ao alumnado repetidor, estranxeiro ou procedente doutra comunidade de España para que a súa integración lingüística sexa real.

3º de ESO Profesora: María Carmen Trigo

1.- Obxectivos: A Educación Secundaria Obrigatoria ten por finalidade lograr que os alumnos e as alumnas adquiran os elementos básicos da cultura, nomeadamente nos seus aspectos humanístico, artístico, científico e tecnolóxico; desenvolver e consolidar neles/as hábitos de estudo e de traballo; preparalos/as para a súa incorporación a estudos posteriores e para a súa inserción laboral, e formalos/as para o exercicio dos seus dereitos e das súas obrigas na vida como cidadáns e cidadás. Os obxectivos da ESO son: a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás demais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática. b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller. d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos. e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación. f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura 78

en materias, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia. g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades. h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura. i) Comprender e expresarse nunha ou máis linguas estranxeiras de maneira apropiada. l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras persoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do mundo. m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora. n) Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación. ñ) Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico de Galicia, participar na súa conservación e na súa mellora, e respectar a diversidade lingüística e cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e respecto cara ao exercicio deste dereito. o) Coñecer e valorar a importancia do uso da lingua galega como elemento fundamental para o mantemento da identidade de Galicia, e como medio de relación interpersoal e expresión de riqueza cultural nun contexto plurilingüe, que permite a comunicación con outras linguas, en especial coas pertencentes á comunidade lusófona.

2.- Organización e secuenciación dos Contidos, Criterios de avaliación e Estándares de aprendizaxe avaliables de Lingua e Literatura en relación coas distintas unidades de programación de Terceiro curso. Temporalización.

PRIMEIRO TRIMESTRE Contidos Criterios de avaliación

UDS.: 1, 2, 3, 4 Estándares de aprendizaxe

PRIMEIRO TRIMESTRE Bloque 1. Comunicación oral. Escoitar e falar 1. Comprensión e interpretación de textos orais propios dos medios de comunicación audiovisual, con especial atención ás entrevistas, noticias, crónicas e reportaxes. 2. Escoita crítica e reflexiva ante as mensaxes discriminatorias dos medios de comunicación, con especial atención aos programas de carácter informativo: noticias reportaxes e crónicas. 5. Desenvolvemento de habilidades de escoita cunha actitude de interese, cooperación e respecto ante as intervencións orais, sobre todo en exposicións do profesorado ou do alumnado. 6. Valoración das producións orais emitidas cunha fonética galega correcta e actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela. 7. Participación activa en situacións propias do ámbito educativo e de interese para o alumnado que xeren intercambio de opinión. 8. Coñecemento, uso e aplicación de técnicas e estratexias necesarias para falar en público: planificación do discurso nas prácticas orais formais e informais. 9. Construción de discursos adecuados a distintos rexistros, coherentes e ben organizados sobre temas de interese persoal ou social da vida cotiá e educativa.

1. Comprender e interpretar a intención comunicativa implícita e explícita, o tema, a idea principal e as secundarias, o datos relevantes de textos orais dos medios de comunicación audiovisual. 2. Identificar o propósito comunicativo en textos orais dos medios de comunicación, analizar criticamente os seus contidos e interpretar as connotacións e mensaxes discriminatorias implícitas. 5. Coñecer e usar as normas de cortesía nas intervencións orais propias e alleas da actividade educativa, tanto espontáneas como planificadas. 6. Valorar as producións emitidas cunha fonética galega correcta e actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela. 7. Participar activamente en situacións propias do ámbito educativo e de interese para o alumnado que xeren intercambio de opinión. 8. Aplicar técnicas e estratexias para falar en público, en situacións formais ou informais, de forma individual ou en grupo. 9. Producir discursos breves e comprensibles, nun rexistro neutro, informal ou máis culto, sobre temas da vida cotiá ou educativa. 10. Coñecer e aplicar, con axuda das TIC, técnicas e estratexias para realizar exposicións orais planificadas.

10. Coñecemento e aplicación, con axuda das TIC, de técnicas e estratexias para a produción de textos orais sobre temas de actualidade.

Bloque 2. Comunicación escrita. Ler e escribir

1. Aplicar técnicas e estratexias que facilitan a lectura comprensiva e crítica de textos.

1. Uso de técnicas de análise do contido e

3. Comprender e interpretar escritos propios

UDS.: 1, 2, 3, 4 1.1. Comprende o sentido global e identifica a intención comunicativa e a estrutura de textos orais propios dos medios de comunicación audiovisual (entrevistas, noticias, crónicas e reportaxes). (CCL) 1.2. Interpreta textos orais e traslada a información relevante a esquemas ou resumos. (CCL) 2.1. Diferencia as ideas principais e as secundarias e identifica a intención comunicativa de programas de carácter informativo: noticias, reportaxes e crónicas. (CCL e CAA) 2.3. Reflexiona sobre as mensaxes e rexeita usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos e discriminacións. (CCL e CSC) 5.1. Coñece, aprecia e usa as normas que rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na quenda que lle corresponde, respecta as opinións e rexeita a linguaxe discriminatoria). (CCL, CSC e CSIEE) 6.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia galega correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea a partir da práctica habitual de autoavaliación e propón solucións para melloralas. (CCL e CAA) 6.2. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á maneira de pronunciar a lingua galega. (CAA) 7.1. Participa activamente en debates ou coloquios, respecta as regras de interacción, intervención e cortesía, manifesta as súas opinións e respecta as dos demais. (CCL e CSC) 8.1. Elabora guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais breves. (CAA) 8.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas ou formais respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega (pronuncia das sete vogais, n velar e fonema fricativo palatal xordo). (CCL) 8.3. Emprega nas intervencións orais expresións propias do galego: infinitivo conxugado e fraseoloxía adecuada. (CCL) 8.5. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. (CCL) 8.6. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da práctica oral. (CCL e CAA) 8.7. Recoñece a avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de evitalos. (CAA e CCL) 9.1. Participa en conversas informais nos que intercambia información e expresa a súa opinión. (CCL, CSC, CSIEE e CCEC) 10.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións. (CD, CAA e CSIEE) 1.1. Usa técnicas de síntese do contido dos textos: subliñados, esquemas e resumos. (CCL e CAA) 1.3. Busca e asimila o significado de

PRIMEIRO TRIMESTRE estratexias que facilitan a comprensiva e crítica de textos.

lectura

3. Comprensión e interpretación de textos propios dos medios de comunicación e distinción dos contidos informativos e das opinións en entrevistas, crónicas e reportaxes. 4. Comprensión e interpretación dos textos propios do ámbito educativo, especialmente os expositivos e explicativos (enciclopedias, webs educativas e outros materiais de consulta). 5. Identificación do tema e dos subtemas, a estrutura comunicativa das mensaxes e a intención do emisor dos textos expositivos e explicativos. 8. Lectura fluída en voz alta respectando os patróns fonéticos do galego. 10. Produción, en soporte impreso ou dixital, de textos propios dos medios de comunicación, fundamentalmente, entrevistas, crónicas e reportaxes. 11. Produción, en soporte impreso ou dixital, de textos expositivos do ámbito educativo a partir da información obtida na biblioteca ou outras fontes de documentación. 12. Planificación, produción e revisión do texto con adecuación, coherencia, cohesión e respecto polas normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas.

dos medios de comunicación e distinguir entre información e opinión en entrevistas, crónicas e reportaxes. 4. Comprender e interpretar textos de carácter educativo, especialmente os expositivos e explicativos: enciclopedias, webs educativas e outros materiais de consulta. 5. Identificar o tema, os subtemas e a estrutura comunicativa dos textos expositivos e explicativos. 8. Ler en voz alta, de xeito fluído, e respectar os patróns fonéticos do galego. 10. Producir, en soporte impreso ou dixital, textos xornalísticos informativos e de opinión, fundamentalmente, entrevistas, crónicas e reportaxes. 11. Producir, en soporte impreso ou dixital, textos expositivos do ámbito educativo: informes e proxectos sobre tarefas educativas das materias curriculares. 12. Planificar producir e revisar textos con adecuación, coherencia, cohesión e con respecto polas normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas. 13. Utilizar as TIC para organizar os contidos, mellorar a presentación e corrixir as producións escritas.

13. Utilización das TIC para organizar os contidos, mellorar a presentación e corrixir erros.

Bloque 3. Funcionamento da lingua 1. Recoñecemento, explicación e uso deléxico amplo e preciso, con incorporación de fraseoloxía e de vocabulario temático.

1. Recoñecer e explicar os valores de léxico temático e da fraseoloxía.

2. Recoñecemento e identificación das categorías gramaticais.

3. Recoñecer e explicar os procedementos de creación de palabras e as posibilidades

2. Aplicar os coñecementos sobre as distintas categorías gramaticais na elaboración de textos escritos e orais.

UDS.: 1, 2, 3, 4 palabras do rexistro formal e incorpóraas progresivamente ao seu vocabulario. (CCL e CAA) 1.4. Relaciona a información explícita e implícita dun escrito en función do contexto. (CCL e CAA) 3.1. Comprende e interpreta textos xornalísticos, fundamentalmente en entrevistas, crónicas e reportaxes. (CCL e CSC) 3.2. Distingue entre os contidos informativos e as opinións que se expresan nos textos xornalísticos. (CCL e CSC) 4.1. Comprende e interpreta textos propios do ámbito educativo, especialmente os expositivos e explicativos elaborados a partir da información obtida nas bibliotecas. (CCL e CAA) 4.2. Consulta fontes xerais (enciclopedias) e especializadas (monográficos e webs temáticas) para ampliar a información e mellorar o coñecemento da mensaxe. (CCL, CAA e CD) 5.1. Interpreta o sentido global e compón o esquema xerarquizado das ideas de textos expositivos e explicativos. (CCL e CAA) 5.2. Identifica a estrutura comunicativa das mensaxes escritas e a intención do emisor. (CCL) 8.1. Le en voz alta, de xeito fluído e respecta a fidelidade ao texto. (CCL) 8.2. Respecta os patróns fonéticos do galego (fonética sintáctica e entoación) e emprega a dicción e o ritmo axeitado á lectura do texto. (CCL) 10.1. Produce, en soporte impreso ou dixital, textos xornalísticos, fundamentalmente, entrevistas, crónicas, reportaxes. (CCL e CD) 11.1. Produce, en soporte impreso ou dixital, textos expositivos e explicativos sobre distintas materias curriculares elaborados a partir de información obtida en bibliotecas e outras fontes de información. (CCL e CD) 12.1. Planifica a composición dos escritos en función do tipo de texto e da situación comunicativa para redactar textos adecuados, coherentes e ben cohesionados. (CCL e CAA) 12.4. Utiliza o rexistro lingüístico adecuado en función da situación comunicativa e do ámbito de uso. (CCL e CSC) 12.6. Revisa os textos de xeito gradual para resolver dificultades de contido (temática e estrutura) e de forma (cuestións tipográficas, ortográficas e gramaticais). (CCL e CAA) 13.1. Usa as TIC (procesadores de textos e correctores ortográficos) para organizar os contidos, mellorar a presentación e facilitar a corrección dos textos escritos. (CCL e CD) 1.1. Selecciona o léxico e as expresións axeitadas en contextos comunicativos de uso formal da lingua. (CCL) 2.1. Produce textos orais e escritos de diferentes xéneros cun correcto uso das distintas categorías gramaticais. (CCL e CCA) 2.2. Identifica e explica os usos e valores das categorías gramaticais relacionándoas

PRIMEIRO TRIMESTRE 3. Recoñecemento, explicación e uso dos procedementos de creación de palabras (derivación e composición). 6. Coñecemento, aplicación e valoración das normas ortográficas para conseguir unha comunicación eficaz. 7. Uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión textual. 8. Recoñecemento das funcións sintácticas e das unidades que as desempeñan de cara á mellora da construción de textos orais e escritos con emprego dunha terminoloxía axeitada. 10. Identificación da estrutura dun texto, a construción dos parágrafos e a vinculación e progresión temáticas en textos alleos e propios. Elaboración de textos tendendo a estes valores. 11. Recoñecemento e delimitación na intención comunicativa expresada. Bloque 4. Lingua e sociedade 6. A orixe e formación da lingua galega. Etapas da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916, e análise e comprensión das causas e consecuencias dos feitos máis relevantes. 9. Recoñecemento e valoración dos principais fenómenos que caracterizan as variedades xeográficas, diastráticas e diafásicas da lingua galega e da función da lingua estándar, uso normalizado da variante dialectal propia da zona e utilización e valoración da variante estándar da lingua en situacións de carácter formal.

de combinación para crear novas palabras para crear novos elementos léxicos. 6. Aplicar as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. 7. Analizar e usar correctamente a puntuación. 8. Recoñecer, usar e explicar as funcións sintácticas oracionais e as unidades que as desempeñan. 10. Sintetizar o contido e identificar a estrutura de textos. Elaborar producións propias segundo estes parámetros. 11. Comprender o sentido global e a intención comunicativa de textos orais e escritos.

4. Recoñecer os principias elementos na orixe e formación da lingua galega, así como identificar as causas e consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua desde os seus inicios ata 1916. 7. Identificar e clasificar as variantes diastráticas do galego, recoñecer os trazos da variedade estándar da lingua galega, valorala como variante unificadora e apreciar a variante diatópica propia.

UDS.: 1, 2, 3, 4 coa intención comunicativa e a tipoloxía textual. (CCL e CCA) 3.1. Recoñece e explica os procedementos de creación de palabras. (CCL e CCA) 3.2. Crea palabras novas utilizando os procedementos de creación. (CCL e CCA) 6.1. Emprega textos orais e escritos e respecta as normas gramaticais. (CCL e CAA) 7.1. Revisa os textos para puntuar correctamente. (CCL) 8.1. Recoñece e explica nos textos as funcións sintácticas oracionais e diferenza os elementos que as desempeñan. (CCL e CAA) 10.1. Determina o tema, delimita a estrutura e identifica a progresión temática en producións propias e alleas. Elabora textos nos que ten en conta os parámetros anteriores. (CCL) 11.1. Interpreta o sentido de textos orais e escritos, identifica a intención comunicativa e a recoñece a postura de cada emisor. (CCL e CSC)

4.1. Recoñece os principias elementos na orixe e formación da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL) 4.2. Recoñece os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL e CSC) 4.3. Identifica as causas dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL e CSC) 4.4. Identifica as consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL e CSC) 4.5. Interpreta gráficos, táboas, textos e información dos medios e das TIC, relacionados coa historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL, CSC e CD) 7.1. Identifica e clasifica as variantes diastráticas do galego. (CCL) 7.2. Recoñece os trazos da variedade estándar da lingua galega e valóraa como variante unificadora. (CCL e CSC) 7.3. Rexeita os prexuízos sobre as variedades dialectais e utiliza os trazos propios da súa zona. (CCL e CSC) 1.1 Identifica as distintas épocas e períodos da literatura galega desde as súas orixes na Idade Media ata 1916. (CCL) 1.2. Comprende e explica razoadamente as distintas épocas e períodos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 e sinala os seus principais trazos característicos. (CCL) 2.1. Selecciona, seguindo criterios razoados, textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 para a súa lectura. (CCL) 2.2. Le autonomamente obras ou textos

PRIMEIRO TRIMESTRE Idade Media ata 1916. 4. Elaboración de traballos individuais e/ou en grupo, nos que se describan e analicen textos literarios representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. 5. Consulta de fontes básicas de información e familiarización coas TIC para a realización de traballos e cita axeitada destas. 6. Creación ou recreación de textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula co fin de desenvolver o gusto pola escrita e a capacidade de expresión dos sentimentos e xuízos.

ler dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. 4. Elaborar traballos individuais e/ou en grupo, nos que se describan e analicen textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. 5. Consultar fontes básicas de información e familiarizarse cos recursos das TIC para a realización de traballos e cita axeitada destas. 6. Crear ou recrear textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula co fin de desenvolver o gusto pola escrita e a capacidade de expresión dos sentimentos e xuízos.

UDS.: 1, 2, 3, 4 representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916, resume o seu contido, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente. (CCL) 2.3. Comenta, de forma guiada, textos de obras da Literatura galega desde a Idade Media ata 1916, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente. (CCL) 2.4. Compara textos literarios dunha mesma época ou período ou de diferentes épocas e períodos atendendo aos seus principais contidos, sinala os seus trazos característicos definitorios e pon todo en relación co contexto histórico, cultural e sociolingüístico da(s) época(s) ou do(s) período(s). (CCL) 3.1. Le expresiva, comprensiva e/ou dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. (CCL) 4.1. Elabora traballos individual e/ou colectivamente, nos que se describen e analizan textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. (CCL) 5.1. Consulta fontes de información básicas para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destas. (CCL) 5.2. Emprego de diferentes recursos básicos das TIC para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destes. (CCL e CD) 6.1. Crea ou recrea textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula. (CCL e CCEC) 6.2. Desenvolve o gusto pola escrita como instrumento de comunicación capaz de analizar e regular os sentimentos e xuízos. (CCL e CCEC)

O tema 1 desenvolve o texto narrativo,léxico, a orixe e formación do galego, as regras de acentuación, clasificacación de unidades morfosintácticas, propiedades textuais, literatura: periodización; a literatura medieval. O tema 2: A noticia, os prefixos, o galego antigo, o til diacrítico, a frase nominal e a preposicional, a adecuación textual, a cantiga de amigo. O tema 3: A reportaxe, a derivación, sufixos, os medios de comunicación, o uso do punto, a coma e o puntoe coma, as frases substantivas, adxectivas e adverbiais, a coherencia textual, a cantiga de amor. O tema 4: O folleto, a composición, os niveis de lingua, uso dos dous puntos, as cláusulas simples e complexas e as función sintácticas, a cohesión textual, a cantiga satírica.

TEMPORALIZACIÓN: Aproximadamente cada tres semanas se dará un tema en función das características do grupo-aula.

Contidos

SEGUNDO TRIMESTRE Criterios de avaliación

UDS.: 5, 6, 7, 8 Estándares de aprendizaxe 84

SEGUNDO TRIMESTRE Bloque 1. Comunicación oral. Escoitar e falar 1. Comprensión e interpretación de textos orais propios dos medios de comunicación audiovisual, con especial atención ás entrevistas, noticias, crónicas e reportaxes. 2. Escoita crítica e reflexiva ante as mensaxes discriminatorias dos medios de comunicación, con especial atención aos programas de carácter informativo: noticias reportaxes e crónicas. 5. Desenvolvemento de habilidades de escoita cunha actitude de interese, cooperación e respecto ante as intervencións orais, sobre todo en exposicións do profesorado ou do alumnado. 6. Valoración das producións orais emitidas cunha fonética galega correcta e actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela. 7. Participación activa en situacións propias do ámbito educativo e de interese para o alumnado que xeren intercambio de opinión. 8. Coñecemento, uso e aplicación de técnicas e estratexias necesarias para falar en público: planificación do discurso nas prácticas orais formais e informais. 9. Construción de discursos adecuados a distintos rexistros, coherentes e ben organizados sobre temas de interese persoal ou social da vida cotiá e educativa.

10. Coñecemento e aplicación, con axuda das TIC, de técnicas e estratexias para a produción de textos orais sobre temas de actualidade.

Bloque 2. Comunicación escrita. Ler e escribir 1. Uso de técnicas de análise do contido e estratexias que facilitan a lectura comprensiva e crítica de textos.

1. Aplicar técnicas e estratexias que facilitan a lectura comprensiva e crítica de textos. 3. Comprender e interpretar escritos propios dos medios de comunicación e distinguir entre información e opinión en entrevistas,

UDS.: 5, 6, 7, 8 1.1. Comprende o sentido global e identifica a intención comunicativa e a estrutura de textos orais propios dos medios de comunicación audiovisual (entrevistas, noticias, crónicas e reportaxes). (CCL) 1.2. Interpreta textos orais e traslada a información relevante a esquemas ou resumos. (CCL) 2.1. Diferencia as ideas principais e as secundarias e identifica a intención comunicativa de programas de carácter informativo: noticias, reportaxes e crónicas. (CCL e CAA) 2.3. Reflexiona sobre as mensaxes e rexeita usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos e discriminacións. (CCL e CSC) 5.1. Coñece, aprecia e usa as normas que rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na quenda que lle corresponde, respecta as opinións e rexeita a linguaxe discriminatoria). (CCL, CSC e CSIEE) 6.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia galega correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea a partir da práctica habitual de autoavaliación e propón solucións para melloralas. (CCL e CAA) 6.2. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á maneira de pronunciar a lingua galega. (CAA) 7.1. Participa activamente en debates ou coloquios, respecta as regras de interacción, intervención e cortesía, manifesta as súas opinións e respecta as dos demais. (CCL e CSC) 8.1. Elabora guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais breves. (CAA) 8.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas ou formais respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega (pronuncia das sete vogais, n velar e fonema fricativo palatal xordo). (CCL) 8.3. Emprega nas intervencións orais expresións propias do galego: infinitivo conxugado e fraseoloxía adecuada. (CCL) 8.5. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. (CCL) 8.6. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da práctica oral. (CCL e CAA) 8.7. Recoñece a avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de evitalos. (CAA e CCL) 9.1. Participa en conversas informais nos que intercambia información e expresa a súa opinión. (CCL, CSC, CSIEE e CCEC) 10.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións. (CD, CAA e CSIEE) 1.1. Usa técnicas de síntese do contido dos textos: subliñados, esquemas e resumos. (CCL e CAA) 1.3. Busca e asimila o significado de palabras do rexistro formal e incorpóraas progresivamente ao seu vocabulario. (CCL e

SEGUNDO TRIMESTRE 3. Comprensión e interpretación de textos propios dos medios de comunicación e distinción dos contidos informativos e das opinións en entrevistas, crónicas e reportaxes. 4. Comprensión e interpretación dos textos propios do ámbito educativo, especialmente os expositivos e explicativos (enciclopedias, webs educativas e outros materiais de consulta). 5. Identificación do tema e dos subtemas, a estrutura comunicativa das mensaxes e a intención do emisor dos textos expositivos e explicativos. 8. Lectura fluída en voz alta respectando os patróns fonéticos do galego. 10. Produción, en soporte impreso ou dixital, de textos propios dos medios de comunicación, fundamentalmente, entrevistas, crónicas e reportaxes. 11. Produción, en soporte impreso ou dixital, de textos expositivos do ámbito educativo a partir da información obtida na biblioteca ou outras fontes de documentación. 12. Planificación, produción e revisión do texto con adecuación, coherencia, cohesión e respecto polas normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas.

crónicas e reportaxes. 4. Comprender e interpretar textos de carácter educativo, especialmente os expositivos e explicativos: enciclopedias, webs educativas e outros materiais de consulta. 5. Identificar o tema, os subtemas e a estrutura comunicativa dos textos expositivos e explicativos. 8. Ler en voz alta, de xeito fluído, e respectar os patróns fonéticos do galego. 10. Producir, en soporte impreso ou dixital, textos xornalísticos informativos e de opinión, fundamentalmente, entrevistas, crónicas e reportaxes. 11. Producir, en soporte impreso ou dixital, textos expositivos do ámbito educativo: informes e proxectos sobre tarefas educativas das materias curriculares. 12. Planificar producir e revisar textos con adecuación, coherencia, cohesión e con respecto polas normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas. 13. Utilizar as TIC para organizar os contidos, mellorar a presentación e corrixir as producións escritas.

13. Utilización das TIC para organizar os contidos, mellorar a presentación e corrixir erros.

Bloque 3. Funcionamento da lingua 1. Recoñecemento, explicación e uso deléxico amplo e preciso, con incorporación de fraseoloxía e de vocabulario temático. 4. A fonética e a fonoloxía do galego con especial atención a posibles interferencias. 6. Coñecemento, aplicación e valoración

1. Recoñecer e explicar os valores de léxico temático e da fraseoloxía. 3. Recoñecer e explicar os procedementos de creación de palabras e as posibilidades de combinación para crear novas palabras para crear novos elementos léxicos. 4. Recoñecer e usar adecuadamente a fonética da lingua galega.

UDS.: 5, 6, 7, 8 CAA) 1.4. Relaciona a información explícita e implícita dun escrito en función do contexto. (CCL e CAA) 3.1. Comprende e interpreta textos xornalísticos, fundamentalmente en entrevistas, crónicas e reportaxes. (CCL e CSC) 3.2. Distingue entre os contidos informativos e as opinións que se expresan nos textos xornalísticos. (CCL e CSC) 4.1. Comprende e interpreta textos propios do ámbito educativo, especialmente os expositivos e explicativos elaborados a partir da información obtida nas bibliotecas. (CCL e CAA) 4.2. Consulta fontes xerais (enciclopedias) e especializadas (monográficos e webs temáticas) para ampliar a información e mellorar o coñecemento da mensaxe. (CCL, CAA e CD) 5.1. Interpreta o sentido global e compón o esquema xerarquizado das ideas de textos expositivos e explicativos. (CCL e CAA) 5.2. Identifica a estrutura comunicativa das mensaxes escritas e a intención do emisor. (CCL) 8.1. Le en voz alta, de xeito fluído e respecta a fidelidade ao texto. (CCL) 8.2. Respecta os patróns fonéticos do galego (fonética sintáctica e entoación) e emprega a dicción e o ritmo axeitado á lectura do texto. (CCL) 10.1. Produce, en soporte impreso ou dixital, textos xornalísticos, fundamentalmente, entrevistas, crónicas, reportaxes. (CCL e CD) 11.1. Produce, en soporte impreso ou dixital, textos expositivos e explicativos sobre distintas materias curriculares elaborados a partir de información obtida en bibliotecas e outras fontes de información. (CCL e CD) 12.1. Planifica a composición dos escritos en función do tipo de texto e da situación comunicativa para redactar textos adecuados, coherentes e ben cohesionados. (CCL e CAA) 12.4. Utiliza o rexistro lingüístico adecuado en función da situación comunicativa e do ámbito de uso. (CCL e CSC) 12.6. Revisa os textos de xeito gradual para resolver dificultades de contido (temática e estrutura) e de forma (cuestións tipográficas, ortográficas e gramaticais). (CCL e CAA) 13.1. Usa as TIC (procesadores de textos e correctores ortográficos) para organizar os contidos, mellorar a presentación e facilitar a corrección dos textos escritos. (CCL e CD) 1.1. Selecciona o léxico e as expresións axeitadas en contextos comunicativos de uso formal da lingua. (CCL) 4.1. Recoñece e usa adecuadamente a fonética da lingua galega. (CCL e CAA) 6.1. Emprega textos orais e escritos e respecta as normas gramaticais. (CCL e CAA) 7.1. Revisa os textos para puntuar correctamente. (CCL) 8.1. Recoñece e explica nos textos as

SEGUNDO TRIMESTRE das normas ortográficas para conseguir unha comunicación eficaz.

6. Aplicar as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega.

7. Uso reflexivo da puntuación en relación coa cohesión textual.

7. Analizar e usar correctamente a puntuación.

8. Recoñecemento das funcións sintácticas e das unidades que as desempeñan de cara á mellora da construción de textos orais e escritos con emprego dunha terminoloxía axeitada.

8. Recoñecer, usar e explicar as funcións sintácticas oracionais e as unidades que as desempeñan.

9. Recoñecemento e uso reflexivo dos nexos e conectores textuais máis comúns, en particular os presentativos, secuenciadores de adición, e mais dos mecanismos de cohesión textual como a referencia interna de tipo léxico. 10. Identificación da estrutura dun texto, a construción dos parágrafos e a vinculación e progresión temáticas en textos alleos e propios. Elaboración de textos tendendo a estes valores. 11. Recoñecemento e delimitación na intención comunicativa expresada. Bloque 4. Lingua e sociedade 2. O plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade e consciencia da necesidade e das potencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do uso normalizado. 3. A lusofonía. 6. A orixe e formación da lingua galega. Etapas da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916, e análise e comprensión das causas e consecuencias dos feitos máis relevantes. 9. Recoñecemento e valoración dos principais fenómenos que caracterizan as variedades xeográficas, diastráticas e diafásicas da lingua galega e da función da lingua estándar, uso normalizado da variante dialectal propia da zona e utilización e valoración da variante estándar da lingua en situacións de carácter formal.

9. Recoñecer en textos de diversa natureza e usar nas producións propias os diferentes conectores textuais e os principais mecanismos de cohesión.

UDS.: 5, 6, 7, 8 funcións sintácticas oracionais e diferenza os elementos que as desempeñan. (CCL e CAA) 9.1. Identifica, explica e usa distintos conectores, así como outros mecanismos que lle achegan cohesión a un texto. (CCL) 10.1. Determina o tema, delimita a estrutura e identifica a progresión temática en producións propias e alleas. Elabora textos nos que ten en conta os parámetros anteriores. (CCL) 11.1. Interpreta o sentido de textos orais e escritos, identifica a intención comunicativa e a recoñece a postura de cada emisor. (CCL e CSC)

10. Sintetizar o contido e identificar a estrutura de textos. Elaborar producións propias segundo estes parámetros. 11. Comprender o sentido global e a intención comunicativa de textos orais e escritos.

1. Valorar as linguas como medios de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo, apreciar o plurilingüismo como expresión da riqueza cultural da humanidade e coñecer a importancia da lusofonía e incorporar ferramentas en rede desta comunidade cultural. 4. Recoñecer os principias elementos na orixe e formación da lingua galega, así como identificar as causas e consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua desde os seus inicios ata 1916. 7. Identificar e clasificar as variantes diastráticas do galego, recoñecer os trazos da variedade estándar da lingua galega, valorala como variante unificadora e apreciar a variante diatópica propia.

1.1. Valora a lingua como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo e amósase capaz de explicar a súa postura. (CCL e CSC) 1.2. Distingue entre bilingüismo e diglosia e aplica estes termos de forma axeitada á realidade galega. (CCL) 1.4. Coñece as linguas que forman parte da nosa familia lingüística. (CCL) 1.5. Coñece os territorios que forman parte da comunidade lusófona e a importancia desta na vida social e económica galega. (CCL e CSC) 1.6. Incorpora á súa práctica cotiá os principais recursos da rede en lingua portuguesa (buscadores e enciclopedias). (CCL, CSC e CD) 4.1. Recoñece os principias elementos na orixe e formación da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL) 4.2. Recoñece os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL e CSC) 4.3. Identifica as causas dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL e CSC) 4.4. Identifica as consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL e CSC) 4.5. Interpreta gráficos, táboas, textos e información dos medios e das TIC, relacionados coa historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL, CSC e CD) 7.1. Identifica e clasifica as variantes diastráticas do galego. (CCL) 7.2. Recoñece os trazos da variedade

SEGUNDO TRIMESTRE

Bloque 5. Educación literaria 1. Identificación e comprensión das distintas épocas e períodos da literatura galega desde as súas orixes na Idade Media ata 1916. 2. Selección, lectura autónoma e comentario de textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. 3. Lecturas expresivas e comprensivas audicións e lecturas dramatizadas de textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. 4. Elaboración de traballos individuais e/ou en grupo, nos que se describan e analicen textos literarios representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. 5. Consulta de fontes básicas de información e familiarización coas TIC para a realización de traballos e cita axeitada destas. 6. Creación ou recreación de textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula co fin de desenvolver o gusto pola escrita e a capacidade de expresión dos sentimentos e xuízos.

1. Identificar e comprender as distintas épocas e períodos da literatura galega desde as súas orixes na Idade Media ata 1916. 2. Seleccionar, ler autonomamente e comentar textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 e relacionar o seu contido co contexto histórico, cultural e sociolingüístico de cada período. 3. Ler expresiva e comprensivamente, facer audicións e ler dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. 4. Elaborar traballos individuais e/ou en grupo, nos que se describan e analicen textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. 5. Consultar fontes básicas de información e familiarizarse cos recursos das TIC para a realización de traballos e cita axeitada destas. 6. Crear ou recrear textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula co fin de desenvolver o gusto pola escrita e a capacidade de expresión dos sentimentos e xuízos.

UDS.: 5, 6, 7, 8 estándar da lingua galega e valóraa como variante unificadora. (CCL e CSC) 7.3. Rexeita os prexuízos sobre as variedades dialectais e utiliza os trazos propios da súa zona. (CCL e CSC) 1.1 Identifica as distintas épocas e períodos da literatura galega desde as súas orixes na Idade Media ata 1916. (CCL) 1.2. Comprende e explica razoadamente as distintas épocas e períodos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 e sinala os seus principais trazos característicos. (CCL) 2.1. Selecciona, seguindo criterios razoados, textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 para a súa lectura. (CCL) 2.2. Le autonomamente obras ou textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916, resume o seu contido, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente. (CCL) 2.3. Comenta, de forma guiada, textos de obras da Literatura galega desde a Idade Media ata 1916, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente. (CCL) 2.4. Compara textos literarios dunha mesma época ou período ou de diferentes épocas e períodos atendendo aos seus principais contidos, sinala os seus trazos característicos definitorios e pon todo en relación co contexto histórico, cultural e sociolingüístico da(s) época(s) ou do(s) período(s). (CCL) 3.1. Le expresiva, comprensiva e/ou dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. (CCL) 4.1. Elabora traballos individual e/ou colectivamente, nos que se describen e analizan textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. (CCL) 5.1. Consulta fontes de información básicas para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destas. (CCL) 5.2. Emprego de diferentes recursos básicos das TIC para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destes. (CCL e CD) 6.1. Crea ou recrea textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula. (CCL e CCEC) 6.2. Desenvolve o gusto pola escrita como instrumento de comunicación capaz de analizar e regular os sentimentos e xuízos. (CCL e CCEC)

Tema 5: A crítica periodística, a parasíntese, os rexistros lingüísticos, , outros signos de puntuación (as comiñas e a paréntese), a análise morfosintáctica, mecanismos de cohesión textual I, Os xéneros menores e lírica relixiosa. Tema 6: A entrevista, palabras patrimoniais e os cultismos, as bibliotecas, o galego medio, o uso do ―b‖, as cláusulas coordinadas, mecanismos de cohesión textual II – deíxe, anáfora e catáfora, a prosa medieval. Tema 7: O blog, as familias léxicas, as novas tecnoloxías, o galego moderno, o uso do ―v‖, as cláusulas complexas: as subordinadas substantivas, mecanismos de cohesión textual III: a substitución (sinonimia, antonimia, hiperonimia, metáfora, metonimia, paráfrase, circunloquio), a literatura do galego medio: séculos escuros. Tema 8: O relato, os xentilicios e os topónimos, linguas en contacto: diglosia e bilingüismo, o uso do ―h‖, as cláusulas complexas: subordinadas adxectivas e de relativo, mecanismos de cohesión textual IV: a elipse, o prerrexurdimento.

TEMPORALIZACIÓN: Cada tres semanas un tema.

Contidos

TERCEIRO TRIMESTRE Criterios de avaliación

Bloque 1. Comunicación oral. Escoitar e falar 1. Comprensión e interpretación de textos orais propios dos medios de comunicación audiovisual, con especial atención ás entrevistas, noticias, crónicas e reportaxes. 2. Escoita crítica e reflexiva ante as mensaxes discriminatorias dos medios de comunicación, con especial atención aos programas de carácter informativo: noticias reportaxes e crónicas. 3. Comprensión, interpretación e valoración de textos expositivos e argumentativos. 5. Desenvolvemento de habilidades de escoita cunha actitude de interese, cooperación e respecto ante as intervencións orais, sobre todo en exposicións do profesorado ou do alumnado. 6. Valoración das producións orais emitidas cunha fonética galega correcta e actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela. 7. Participación activa en situacións propias do ámbito educativo e de interese para o alumnado que xeren intercambio de opinión. 8. Coñecemento, uso e aplicación de técnicas e estratexias necesarias para falar en público: planificación do discurso nas prácticas orais formais e informais. 9. Construción de discursos adecuados a distintos rexistros, coherentes e ben organizados sobre temas de interese persoal ou social da vida cotiá e educativa.

1. Comprender e interpretar a intención comunicativa implícita e explícita, o tema, a idea principal e as secundarias, o datos relevantes de textos orais dos medios de comunicación audiovisual. 2. Identificar o propósito comunicativo en textos orais dos medios de comunicación, analizar criticamente os seus contidos e interpretar as connotacións e mensaxes discriminatorias implícitas. 3. Comprender, interpretar e valorar textos orais expositivos e argumentativos. 5. Coñecer e usar as normas de cortesía nas intervencións orais propias e alleas da actividade educativa, tanto espontáneas como planificadas. 6. Valorar as producións emitidas cunha fonética galega correcta e actitude crítica ante os prexuízos que se poidan asociar a ela. 7. Participar activamente en situacións propias do ámbito educativo e de interese para o alumnado que xeren intercambio de opinión. 8. Aplicar técnicas e estratexias para falar en público, en situacións formais ou informais, de forma individual ou en grupo. 9. Producir discursos breves e comprensibles, nun rexistro neutro, informal ou máis culto, sobre temas da vida cotiá ou educativa. 10. Coñecer e aplicar, con axuda das TIC, técnicas e estratexias para realizar exposicións orais planificadas.

10. Coñecemento e aplicación, con axuda das TIC, de técnicas e estratexias para a produción de textos orais sobre temas de actualidade.

Bloque 2. Comunicación escrita. Ler e escribir 1. Uso de técnicas de análise do contido e

1. Aplicar técnicas e estratexias que facilitan a lectura comprensiva e crítica de textos.

UDS.: 9, 10, 11, 12 Estándares de aprendizaxe 1.1. Comprende o sentido global e identifica a intención comunicativa e a estrutura de textos orais propios dos medios de comunicación audiovisual (entrevistas, noticias, crónicas e reportaxes). (CCL) 1.2. Interpreta textos orais e traslada a información relevante a esquemas ou resumos. (CCL) 2.1. Diferencia as ideas principais e as secundarias e identifica a intención comunicativa de programas de carácter informativo: noticias, reportaxes e crónicas. (CCL e CAA) 2.3. Reflexiona sobre as mensaxes e rexeita usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos e discriminacións. (CCL e CSC) 5.1. Coñece, aprecia e usa as normas que rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na quenda que lle corresponde, respecta as opinións e rexeita a linguaxe discriminatoria). (CCL, CSC e CSIEE) 6.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia galega correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea a partir da práctica habitual de autoavaliación e propón solucións para melloralas. (CCL e CAA) 6.2. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á maneira de pronunciar a lingua galega. (CAA) 7.1. Participa activamente en debates ou coloquios, respecta as regras de interacción, intervención e cortesía, manifesta as súas opinións e respecta as dos demais. (CCL e CSC) 8.1. Elabora guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais breves. (CAA) 8.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas ou formais respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega (pronuncia das sete vogais, n velar e fonema fricativo palatal xordo). (CCL) 8.3. Emprega nas intervencións orais expresións propias do galego: infinitivo conxugado e fraseoloxía adecuada. (CCL) 8.5. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. (CCL) 8.6. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da práctica oral. (CCL e CAA) 8.7. Recoñece a avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de evitalos. (CAA e CCL) 9.1. Participa en conversas informais nos que intercambia información e expresa a súa opinión. (CCL, CSC, CSIEE e CCEC) 10.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións. (CD, CAA e CSIEE) 1.1. Usa técnicas de síntese do contido dos textos: subliñados, esquemas e resumos. (CCL e CAA)

TERCEIRO TRIMESTRE estratexias que facilitan a comprensiva e crítica de textos.

lectura

3. Comprender e interpretar escritos propios dos medios de comunicación e distinguir entre información e opinión en entrevistas, crónicas e reportaxes. 4. Comprender e interpretar textos de carácter educativo, especialmente os expositivos e explicativos: enciclopedias, webs educativas e outros materiais de consulta. 5. Identificar o tema, os subtemas e a estrutura comunicativa dos textos expositivos e explicativos. 8. Ler en voz alta, de xeito fluído, e respectar os patróns fonéticos do galego. 10. Producir, en soporte impreso ou dixital, textos xornalísticos informativos e de opinión, fundamentalmente, entrevistas, crónicas e reportaxes. 11. Producir, en soporte impreso ou dixital, textos expositivos do ámbito educativo: informes e proxectos sobre tarefas educativas das materias curriculares. 12. Planificar producir e revisar textos con adecuación, coherencia, cohesión e con respecto polas normas morfolóxicas, ortográficas e tipográficas. 13. Utilizar as TIC para organizar os contidos, mellorar a presentación e corrixir as producións escritas.

13. Utilización das TIC para organizar os contidos, mellorar a presentación e corrixir erros.

Bloque 3. Funcionamento da lingua 1. Recoñecemento, explicación e uso deléxico amplo e preciso, con incorporación de fraseoloxía e de vocabulario temático. 6. Coñecemento, aplicación e valoración das

1. Recoñecer e explicar os valores de léxico temático e da fraseoloxía. 6. Aplicar as normas ortográficas e morfolóxicas da lingua galega. 8. Recoñecer, usar e explicar as funcións sintácticas oracionais e as unidades que as

UDS.: 9, 10, 11, 12 1.3. Busca e asimila o significado de palabras do rexistro formal e incorpóraas progresivamente ao seu vocabulario. (CCL e CAA) 1.4. Relaciona a información explícita e implícita dun escrito en función do contexto. (CCL e CAA) 3.1. Comprende e interpreta textos xornalísticos, fundamentalmente en entrevistas, crónicas e reportaxes. (CCL e CSC) 3.2. Distingue entre os contidos informativos e as opinións que se expresan nos textos xornalísticos. (CCL e CSC) 4.1. Comprende e interpreta textos propios do ámbito educativo, especialmente os expositivos e explicativos elaborados a partir da información obtida nas bibliotecas. (CCL e CAA) 4.2. Consulta fontes xerais (enciclopedias) e especializadas (monográficos e webs temáticas) para ampliar a información e mellorar o coñecemento da mensaxe. (CCL, CAA e CD) 5.1. Interpreta o sentido global e compón o esquema xerarquizado das ideas de textos expositivos e explicativos. (CCL e CAA) 5.2. Identifica a estrutura comunicativa das mensaxes escritas e a intención do emisor. (CCL) 8.1. Le en voz alta, de xeito fluído e respecta a fidelidade ao texto. (CCL) 8.2. Respecta os patróns fonéticos do galego (fonética sintáctica e entoación) e emprega a dicción e o ritmo axeitado á lectura do texto. (CCL) 10.1. Produce, en soporte impreso ou dixital, textos xornalísticos, fundamentalmente, entrevistas, crónicas, reportaxes. (CCL e CD) 11.1. Produce, en soporte impreso ou dixital, textos expositivos e explicativos sobre distintas materias curriculares elaborados a partir de información obtida en bibliotecas e outras fontes de información. (CCL e CD) 12.1. Planifica a composición dos escritos en función do tipo de texto e da situación comunicativa para redactar textos adecuados, coherentes e ben cohesionados. (CCL e CAA) 12.4. Utiliza o rexistro lingüístico adecuado en función da situación comunicativa e do ámbito de uso. (CCL e CSC) 12.6. Revisa os textos de xeito gradual para resolver dificultades de contido (temática e estrutura) e de forma (cuestións tipográficas, ortográficas e gramaticais). (CCL e CAA) 13.1. Usa as TIC (procesadores de textos e correctores ortográficos) para organizar os contidos, mellorar a presentación e facilitar a corrección dos textos escritos. (CCL e CD) 1.1. Selecciona o léxico e as expresións axeitadas en contextos comunicativos de uso formal da lingua. (CCL) 6.1. Emprega textos orais e escritos e respecta as normas gramaticais. (CCL e CAA) 8.1. Recoñece e explica nos textos as funcións sintácticas oracionais e diferenza

TERCEIRO TRIMESTRE normas ortográficas para conseguir unha comunicación eficaz. 8. Recoñecemento das funcións sintácticas e das unidades que as desempeñan de cara á mellora da construción de textos orais e escritos con emprego dunha terminoloxía axeitada. 9. Recoñecemento e uso reflexivo dos nexos e conectores textuais máis comúns, en particular os presentativos, secuenciadores de adición, e mais dos mecanismos de cohesión textual como a referencia interna de tipo léxico.

desempeñan. 9. Recoñecer en textos de diversa natureza e usar nas producións propias os diferentes conectores textuais e os principais mecanismos de cohesión. 10. Sintetizar o contido e identificar a estrutura de textos. Elaborar producións propias segundo estes parámetros. 11. Comprender o sentido global e a intención comunicativa de textos orais e escritos.

UDS.: 9, 10, 11, 12 os elementos que as desempeñan. (CCL e CAA) 9.1. Identifica, explica e usa distintos conectores, así como outros mecanismos que lle achegan cohesión a un texto. (CCL) 10.1. Determina o tema, delimita a estrutura e identifica a progresión temática en producións propias e alleas. Elabora textos nos que ten en conta os parámetros anteriores. (CCL) 11.1. Interpreta o sentido de textos orais e escritos, identifica a intención comunicativa e a recoñece a postura de cada emisor. (CCL e CSC)

10. Identificación da estrutura dun texto, a construción dos parágrafos e a vinculación e progresión temáticas en textos alleos e propios. Elaboración de textos tendendo a estes valores. 11. Recoñecemento e delimitación na intención comunicativa expresada. Bloque 4. Lingua e sociedade 4. Situación sociolingüística do galego, observación da situación sociolingüística en canto a usos e actitudes no contorno máis próximo (aula e barrio), con aproximación aos prexuízos lingüísticos máis evidentes. 5. Proceso de normalización. Desenvolvemento de actitudes positivas cara ao proceso de recuperación do galego, favorecemento do xurdimento de vínculos positivos cara ao seu uso e consciencia da necesidade e das potencialidades de enriquecemento persoal e colectivo do uso normalizado da lingua galega. 6. A orixe e formación da lingua galega. Etapas da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916, e análise e comprensión das causas e consecuencias dos feitos máis relevantes. 9. Recoñecemento e valoración dos principais fenómenos que caracterizan as variedades xeográficas, diastráticas e diafásicas da lingua galega e da función da lingua estándar, uso normalizado da variante dialectal propia da zona e utilización e valoración da variante estándar da lingua en situacións de carácter formal.

2. Describir e analizar a situación sociolingüística de Galicia atendendo á presenza da lingua galega. 3. Coñecer as principais iniciativas normalizadoras, adquirir vínculos positivos cara ao uso do galego e asumir a importancia da contribución individual no desenvolvemento da lingua galega. 4. Recoñecer os principais elementos na orixe e formación da lingua galega, así como identificar as causas e consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua desde os seus inicios ata 1916. 7. Identificar e clasificar as variantes diastráticas do galego, recoñecer os trazos da variedade estándar da lingua galega, valorala como variante unificadora e apreciar a variante diatópica propia.

2.1. Describe e analiza a situación sociolingüística de Galicia. (CCL e CSC) 2.3. Identifica os castelanismos nas producións lingüísticas e depura estes elementos no seu propio discurso. (CCL) 3.1. Coñece as principais iniciativas normalizadoras da lingua galega. (CCL e CSC) 3.2. Comprende o concepto normalización e explica o proceso normalizador do galego. (CCL) 3.3. Analiza a súa propia práctica lingüística e valora a importancia de contribuír individual e socialmente á normalización da lingua galega. (CCl e CSC) 4.1. Recoñece os principais elementos na orixe e formación da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL) 4.2. Recoñece os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL e CSC) 4.3. Identifica as causas dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL e CSC) 4.4. Identifica as consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL e CSC) 4.5. Interpreta gráficos, táboas, textos e información dos medios e das TIC, relacionados coa historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL, CSC e CD) 7.1. Identifica e clasifica as variantes diastráticas do galego. (CCL) 7.2. Recoñece os trazos da variedade estándar da lingua galega e valóraa como variante unificadora. (CCL e CSC) 7.3. Rexeita os prexuízos sobre as variedades dialectais e utiliza os trazos propios da súa zona. (CCL e CSC)

TERCEIRO TRIMESTRE Bloque 5. Educación literaria 1. Identificación e comprensión das distintas épocas e períodos da literatura galega desde as súas orixes na Idade Media ata 1916. 2. Selección, lectura autónoma e comentario de textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. 3. Lecturas expresivas e comprensivas audicións e lecturas dramatizadas de textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. 4. Elaboración de traballos individuais e/ou en grupo, nos que se describan e analicen textos literarios representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. 5. Consulta de fontes básicas de información e familiarización coas TIC para a realización de traballos e cita axeitada destas. 6. Creación ou recreación de textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula co fin de desenvolver o gusto pola escrita e a capacidade de expresión dos sentimentos e xuízos.

UDS.: 9, 10, 11, 12 1.1 Identifica as distintas épocas e períodos da literatura galega desde as súas orixes na Idade Media ata 1916. (CCL) 1.2. Comprende e explica razoadamente as distintas épocas e períodos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 e sinala os seus principais trazos característicos. (CCL) 2.1. Selecciona, seguindo criterios razoados, textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 para a súa lectura. (CCL) 2.2. Le autonomamente obras ou textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916, resume o seu contido, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente. (CCL) 2.3. Comenta, de forma guiada, textos de obras da Literatura galega desde a Idade Media ata 1916, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente. (CCL) 2.4. Compara textos literarios dunha mesma época ou período ou de diferentes épocas e períodos atendendo aos seus principais contidos, sinala os seus trazos característicos definitorios e pon todo en relación co contexto histórico, cultural e sociolingüístico da(s) época(s) ou do(s) período(s). (CCL) 3.1. Le expresiva, comprensiva e/ou dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. (CCL) 4.1. Elabora traballos individual e/ou colectivamente, nos que se describen e analizan textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. (CCL) 5.1. Consulta fontes de información básicas para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destas. (CCL) 5.2. Emprego de diferentes recursos básicos das TIC para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destes. (CCL e CD) 6.1. Crea ou recrea textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula. (CCL e CCEC) 6.2. Desenvolve o gusto pola escrita como instrumento de comunicación capaz de analizar e regular os sentimentos e xuízos. (CCL e CCEC)

Tema 9: O texto argumentativo, a antroponimia, linguas en contacto: normalización e normativización, o uso do ―x‖, cláusulas complexas: as subordinadas adverbiais, conectores textuaisI: aditivos e opositivos, o Rexurdimento: Rosalía de Castro. Tema 10: O texto expositivo, os préstamos lingüísticos, interferencias lingüísticas, Palabras con ―l‖ –―ll‖ e ―n‖ –―ñ‖, as oracións causais, concesivas e consecutivas, conectores textuaisII: causais- consecutivos, A literatura de Eduardo Pondal.

Tema 11. A crónica, as causas dos cambios semánticos, linguas en contacto: alternancia e mestura de códigos, grupos consonánticos, as oracións condicionais , adversativas e comparativas, conectores textuais temporais e espaciais, Curros Enríquez. Tema 12: O texto teatral, os cambios semánticos: tabú e eufemismo, a linguaxe non sexista, palabras con ―cc‖ e con ―c‖ e con ―ct‖ ou ―t‖, conectores textuais: os organizadores do discurso, a narrativa e o teatro no Rexurdimento. TEMPORALIZACIÓN: Cada tema ocupará unas tres semanas.

3. Criterios de cualificación PRIMEIRO TRIMESTRE

Niveis de desempeño ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES 1.1. Comprende o sentido global e identifica a intención comunicativa e a estrutura de textos orais propios dos medios de comunicación audiovisual (entrevistas, noticias, crónicas e reportaxes). (CCL)

1 Pouco adecuado

2 Adecuado

3 Moi adecuado

Cústalle moito comprender o sentido global e identificar a intención comunicativa e a estrutura de textos orais propios dos medios de comunicación audiovisual (entrevistas, noticias, crónicas e reportaxes).

Ten dificultades

comprender o sentido global e identificar a intención comunicativa e a estrutura de textos orais propios dos medios de comunicación audiovisual (entrevistas, noticias, crónicas e reportaxes).

1.2. Interpreta textos orais e traslada a información relevante a esquemas ou resumos. (CCL)

Presenta dificultades

interpretar textos orais e trasladar a información relevante a esquemas ou resumos.

2.1. Diferencia as ideas principais e as secundarias e identifica a intención comunicativa de programas de carácter informativo: noticias, reportaxes e crónicas. (CCL e CAA)

Ten bastantes dificultades para

Ten dificultades

diferenciar as ideas principais e as secundarias e identificar a intención comunicativa de programas de carácter informativo: noticias, reportaxes e crónicas. Cústalle reflexionar sobre as mensaxes e rexeitar usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos e discriminacións.

diferenciar as ideas principais e as secundarias e identificar a intención comunicativa de programas de carácter informativo: noticias, reportaxes e crónicas. Reflexiona sobre as mensaxes, pero non sempre rexeita usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos e discriminacións.

diferenciar as ideas principais e as secundarias e identificar a intención comunicativa de programas de carácter informativo: noticias, reportaxes e crónicas. Reflexiona sobre as mensaxes e case sempre rexeita usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos e discriminacións.

5.1. Coñece, aprecia e usa as normas que rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na quenda que lle corresponde, respecta as opinións e rexeita a linguaxe discriminatoria). (CCL, CSC e CSIEE)

Non coñece e, xa que logo, non aprecia nin usa as

Coñece, pero non sempre aprecia e usa

Coñece e case sempre aprecia e usa

as normas que rexen a cortesía na comunicación oral.

6.1. Aprecia a emisión dunha pronuncia galega correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea a partir da práctica habitual de autoavaliación e propón solucións para melloralas. (CCL e CAA)

Non aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, non recoñece os erros de produción

Aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea e pero non propón solucións para melloralas.

Aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea e propón algunha solución para melloralas.

Ten algunha dificultade para comprender, interpretar e rexeitar os prexuízos que se poidan á maneira de pronunciar a lingua galega. Non sempre articipa activamente en debates ou coloquios, respecta as regras de interacción,

Habitualmente

2.3. Reflexiona sobre as mensaxes e rexeita usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos e discriminacións. (CCL e CSC)

6.2. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á maneira de pronunciar a lingua galega. (CAA) 7.1. Participa activamente en debates ou coloquios, respecta as regras de interacción, intervención e cortesía, manifesta as súas

moitas para

normas que rexen a cortesía na comunicación oral.

oral propia e allea e non propón solucións para melloralas. Non comprende, nin interpreta nin rexeita os prexuízos que se poidan asociar á maneira de pronunciar a lingua galega. Cústalle

moito

participar activamente en debates ou coloquios, respectar

algunhas para

Ten dificultades

poucas para

comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á maneira de pronunciar a lingua galega. Case sempre participa activamente en debates ou coloquios, respecta as regras de interacción,

4 Excelente Comprende o sentido global e identifica a intención comunicativa e a estrutura de textos orais propios dos medios de comunicación audiovisual (entrevistas, noticias, crónicas e reportaxes).

Interpreta textos orais e traslada a información relevante a esquemas ou resumos.

Diferencia as ideas principais e as secundarias e identifica a intención comunicativa de programas de carácter informativo: noticias, reportaxes e crónicas. Reflexiona sobre as mensaxes e rexeita usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos e discriminacións. Coñece, aprecia e usa as normas que rexen a cortesía na comunicación oral (intervén na quenda que lle corresponde, respecta as opinións e rexeita a linguaxe discriminatoria). Aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea e propón solucións para melloralas. Comprende, interpreta e rexeita os prexuízos que se poidan asociar á maneira de pronunciar a lingua galega.galega. Participa activamente en debates ou coloquios, respecta as regras de interacción, intervención

PRIMEIRO TRIMESTRE

Niveis de desempeño ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES opinións e respecta as dos demais. (CCL e CSC)

1 Pouco adecuado

2 Adecuado

3 Moi adecuado

4 Excelente

as regras de interacción, intervención e cortesía, manifestar as súas opinións e respectar as dos demais.

intervención e cortesía, manifesta as súas opinións e respecta as dos demais.

e cortesía, manifesta as súas opinións e respecta as dos demais.

8.1. Elabora guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais breves. (CAA)

Amosa moitos problemas á hora de

Amosa algúns problemas á hora de

Case sempre elabora

elaborar guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais breves.

Elabora guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais breves.

8.2. Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas ou formais respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega (pronuncia das sete vogais, n velar e fonema fricativo palatal xordo). (CCL)

Non amosa fluidez á hora de participar en

Non sempre amosa fluidez á hora de participar en intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega.

Acostuma

participar con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega.

Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega.

8.3. Emprega nas intervencións orais expresións propias do galego: infinitivo conxugado e fraseoloxía adecuada. (CCL)

Cústalle empregar

Amosa dificultade empregar

algunha para

Adoito

emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego: infinitivo conxugado e fraseoloxía adecuada.

Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego: infinitivo conxugado e fraseoloxía adecuada.

8.5. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. (CCL)

Cústalle

Amosa dificultade empregar

algunha para

Adoito

emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado.

Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado.

8.6. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da práctica oral. (CCL e CAA)

Ten bastantes dificultades para adecuar a súa

Ten algunhas dificultades para adecuar a súa

Ten poucas dificultades para adecuar a súa

pronuncia á finalidade da práctica oral.

8.7. Recoñece a avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de evitalos. (CAA e CCL)

Presenta dificultades

recoñecer a avaliar erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e tratar, progresivamente, de evitalos.

pronuncia á finalidade da práctica oral. Case sempre recoñece a avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de evitalos.

Adecúa a súa pronuncia á finalidade da práctica oral.

9.1. Participa en conversas informais nos que intercambia información e expresa a súa opinión. (CCL, CSC, CSIEE e CCEC)

Amosa dificultades participar

Amosa algunhas dificultades para participar en conversas

Amosa poucas dificultades para participar en conversas

informais nas que se intercambia información e se expresa a opinión.

10.1. Consulta os medios de información dixitais para

Ten dificultades á hora de consultar os

Consulta algunhas veces os medios de

Consulta case sempre

intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega. nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego: infinitivo conxugado e fraseoloxía adecuada. empregar

nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado.

moitas para

en conversas informais nas que se intercambia información e se expresa a opinión.

nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego: infinitivo conxugado e fraseoloxía adecuada. nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado.

algunhas para

guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais breves.

medios

Recoñece a avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de evitalos.

Participa en conversas informais nas que intercambia información e expresa a súa opinión.

Consulta os medios de información dixitais para

PRIMEIRO TRIMESTRE

Niveis de desempeño ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións. (CD, CAA e CSIEE)

1 Pouco adecuado

2 Adecuado

3 Moi adecuado

4 Excelente

medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións.

información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións.

seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións.

1.1. Usa técnicas de síntese do contido dos textos: subliñados, esquemas e resumos. (CCL e CAA)

Ten dificultades para dominar ben o uso de técnicas de

Utiliza algunhas técnicas de análise e síntese de contido.

Utiliza case todas as técnicas de análise e síntese de contido.

Utiliza técnicas de análise e síntese do contido variadas: subliñados, esquemas e resumos.

1.3. Busca e asimila o significado de palabras do rexistro formal e incorpóraas progresivamente ao seu vocabulario. (CCL e CAA)

Cústalle

Ten algúns problemas para buscar e asimilar o

Ten poucos problemas para buscar

1.4. Relaciona a información explícita e implícita dun escrito en función do contexto. (CCL e CAA)

Ten para

significado de palabras do rexistro formal e incorporalas progresivamente ao seu vocabulario. Non sempre relaciona a información explícita e implícita dun escrito en función do contexto.

e asimilar o significado de palabras do rexistro formal e incorporalas progresivamente ao seu vocabulario. Case sempre relaciona a información explícita e implícita dun escrito en función do contexto.

Busca e asimila o significado de palabras do rexistro formal e incorpóraas progresivamente ao seu vocabulario.

Amosa dificultades

3.1. Comprende e interpreta textos xornalísticos, fundamentalmente en entrevistas, crónicas e reportaxes. (CCL e CSC)

análise e síntese do contido: subliñados, esquemas e resumos. moito

buscar e asimilar o significado de palabras do rexistro formal e incorporalas progresivamente ao seu vocabulario. dificultades

relacionar a información explícita e implícita dun escrito en función do contexto. Cústalle comprender e interpretar textos xornalísticos, fundamentalmente en entrevistas, crónicas e reportaxes.

3.2. Distingue entre os contidos informativos e as opinións que se expresan nos textos xornalísticos. (CCL e CSC)

Ten moitas dificultades para distinguir ben entre

4.1. Comprende e interpreta textos propios do ámbito educativo, especialmente os expositivos e explicativos elaborados a partir da información obtida nas bibliotecas. (CCL e CAA)

Amosa dificultades

4.2. Consulta fontes xerais (enciclopedias) e especializadas (monográficos e webs temáticas) para ampliar a información e mellorar o coñecemento da mensaxe. (CCL, CAA e CD)

5.1. Interpreta o sentido global e compón o esquema xerarquizado das ideas de textos expositivos e explicativos. (CCL e CAA)

os contidos informativos e as opinións que se expresan nos textos xornalísticos. moitas para

algunhas para

poucas para

comprender e interpretar textos xornalísticos, fundamentalmente en entrevistas, crónicas e reportaxes.

Cústalle

Case distingue

sempre

Amosa dificultades

poucas para

distinguir

entre os contidos informativos e as opinións que se expresan nos textos xornalísticos, pero inténtao. Amosa dificultades

algunhas para

entre os contidos informativos e as opinións que se expresan nos textos xornalísticos.

comprender e interpretar textos propios do ámbito educativo, especialmente os expositivos e explicativos elaborados a partir da información obtida nas bibliotecas. Non consulta fontes xerais (enciclopedias) e especializadas (monográficos e webs temáticas) para ampliar a información e mellorar o coñecemento da mensaxe.

comprender e interpretar textos propios do ámbito educativo, especialmente os expositivos e explicativos elaborados a partir da información obtida nas bibliotecas.

Non consulta sempre

Case sempre consulta

fontes xerais (enciclopedias) e especializadas (monográficos e webs temáticas) para ampliar a información e mellorar o coñecemento da mensaxe.

Amosa problemas

Habitualmente

moitos para

interpretar o sentido global e compoñer o esquema

algúns para

interpretar o sentido global e compoñer o esquema xerarquizado

interpreta o sentido global e compón o esquema xerarquizado

Comprende e interpreta textos propios do ámbito educativo, especialmente os expositivos e explicativos elaborados a partir da información obtida nas bibliotecas.

Consulta fontes xerais (enciclopedias) e especializadas (monográficos e webs temáticas) para ampliar a información e mellorar o coñecemento da mensaxe. Interpreta o sentido global e compón o esquema xerarquizado das ideas de textos

PRIMEIRO TRIMESTRE

Niveis de desempeño ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES

5.2. Identifica a estrutura comunicativa das mensaxes escritas e a intención do emisor. (CCL)

1 Pouco adecuado xerarquizado ideas de expositivos explicativos.

das textos e

Ten dificultades

moitas para

2 Adecuado

3 Moi adecuado

das ideas de textos expositivos e explicativos.

expositivos explicativos.

Ten dificultades

Adoito

identifica a estrutura comunicativa das mensaxes escritas e a intención do emisor.

Identifica a estrutura comunicativa das mensaxes escritas e a intención do emisor.

Frecuentemente le en

Le en voz alta, de xeito fluído e respecta a fidelidade ao texto.

algunhas para

identificar a estrutura comunicativa das mensaxes escritas e a intención do emisor. Cústalle moito ler en voz alta, de xeito fluído e respectar a fidelidade ao texto. Ten dificultades para respectar os patróns fonéticos do galego (fonética sintáctica e entoación) e empregar a dicción e o ritmo axeitado á lectura do texto.

identificar a estrutura comunicativa das mensaxes escritas e a intención do emisor. Non sempre le en voz alta, de xeito fluído e respecta a fidelidade ao texto, pero inténtao Intenta respectar os patróns fonéticos do galego (fonética sintáctica e entoación) e empregar a dicción e o ritmo axeitado á lectura do texto, pero non sempre o consegue.

10.1. Produce, en soporte impreso ou dixital, textos xornalísticos, fundamentalmente, entrevistas, crónicas, reportaxes. (CCL e CD)

Cústalle

Ten dificultades

11.1. Produce, en soporte impreso ou dixital, textos expositivos e explicativos sobre distintas materias curriculares elaborados a partir de información obtida en bibliotecas e outras fontes de información. (CCL e CD)

Cústalle

12.1. Planifica a composición dos escritos en función do tipo de texto e da situación comunicativa para redactar textos adecuados, coherentes e ben cohesionados. (CCL e CAA)

Ten problemas

8.1. Le en voz alta, de xeito fluído e respecta a fidelidade ao texto. (CCL) 8.2. Respecta os patróns fonéticos do galego (fonética sintáctica e entoación) e emprega a dicción e o ritmo axeitado á lectura do texto. (CCL)

12.4. Utiliza o rexistro lingüístico adecuado en función da situación comunicativa e do ámbito de uso. (CCL e CSC) 12.6. Revisa os textos de xeito gradual para resolver dificultades de contido (temática e estrutura) e de forma (cuestións tipográficas, ortográficas e gramaticais). (CCL e

moito

producir, en soporte impreso ou dixital, textos xornalísticos, fundamentalmente, entrevistas, crónicas, reportaxes. moito

planificar a composición dos escritos en función do tipo de texto e da situación comunicativa para redactar textos adecuados, coherentes e ben cohesionados. Cústalle moito utilizar o rexistro lingüístico adecuado en función da situación comunicativa e do ámbito de uso. Presenta moitas dificultades para revisar os textos de xeito gradual para resolver dificultades

algunhas para

producir, en soporte impreso ou dixital, textos xornalísticos, fundamentalmente, entrevistas, crónicas, reportaxes. Ten dificultades

algunhas para

voz alta, de xeito fluído e respecta a fidelidade ao texto. Acotío respecta os patróns fonéticos do galego (fonética sintáctica e entoación) e emprega a dicción e o ritmo axeitado á lectura do texto. Con

frecuencia

produce, en soporte impreso ou dixital, textos xornalísticos, fundamentalmente, entrevistas, crónicas, reportaxes. Con

frecuencia

produce, en soporte impreso ou dixital, textos expositivos e explicativos sobre distintas materias curriculares elaborados a partir de información obtida en bibliotecas e outras fontes de información.

4 Excelente e

Respecta os patróns fonéticos do galego (fonética sintáctica e entoación) e emprega a dicción e o ritmo axeitado á lectura do texto. Produce, en soporte impreso ou dixital, textos xornalísticos, fundamentalmente, entrevistas, crónicas, reportaxes. Produce, en soporte impreso ou dixital, textos expositivos e explicativos sobre distintas materias curriculares elaborados a partir de información obtida en bibliotecas e outras fontes de información.

Adoita planificar a composición dos escritos en función do tipo de texto e da situación comunicativa para redactar textos adecuados, coherentes e ben cohesionados.

Planifica a composición dos escritos en función do tipo de texto e da situación comunicativa para redactar textos adecuados, coherentes e ben cohesionados.

Intenta utilizar o rexistro

Adoito utiliza o rexistro

lingüístico adecuado en función da situación comunicativa e do ámbito de uso, pero non sempre o fai ben.

lingüístico adecuado en función da situación comunicativa e do ámbito de uso.

Utiliza o rexistro lingüístico adecuado en función da situación comunicativa e do ámbito de uso.

Ten dificultades

Acostuma

revisa os textos de xeito gradual para resolver dificultades de contido (temática e estrutura) e

Revisa os textos de xeito gradual para resolver dificultades de contido (temática e estrutura) e de forma (cuestións

algunhas para

revisar os textos de xeito gradual para resolver dificultades de

PRIMEIRO TRIMESTRE

Niveis de desempeño ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES CAA)

1 Pouco adecuado

2 Adecuado

3 Moi adecuado

4 Excelente

de contido (temática e estrutura) e de forma (cuestións tipográficas, ortográficas e gramaticais).

contido (temática e estrutura) e de forma (cuestións tipográficas, ortográficas e gramaticais), aínda que o intenta.

de forma (cuestións tipográficas, ortográficas e gramaticais).

tipográficas, ortográficas e gramaticais).

13.1. Usa as TIC (procesadores de textos e correctores ortográficos) para organizar os contidos, mellorar a presentación e facilitar a corrección dos textos escritos. (CCL e CD)

Ten moitas dificultades á hora de usar as TIC

Ten algunhas dificultades á hora de usar as TIC

Acotío

(procesadores de textos e correctores ortográficos) para organizar os contidos, mellorar a presentación e facilitar a corrección dos textos escritos.

usa as TIC (procesadores de textos e correctores ortográficos) para organizar os contidos, mellorar a presentación e facilitar a corrección dos textos escritos.

Usa as TIC (procesadores de textos e correctores ortográficos) para organizar os contidos, mellorar a presentación e facilitar a corrección dos textos escritos.

1.1. Selecciona o léxico e as expresións axeitadas en contextos comunicativos de uso formal da lingua. (CCL)

Cústalle

Amosa problemas

Habitualmente

Selecciona o léxico e as expresións axeitadas en contextos comunicativos de uso formal da lingua.

2.1. Produce textos orais e escritos de diferentes xéneros cun correcto uso das distintas categorías gramaticais. (CCL e CCA)

Mostra moitas dificultades para producir textos orais

Mostra algunhas dificultades para producir textos orais e

Mostra poucas dificultades para producir textos orais e

e escritos de diferentes xéneros cun correcto uso das distintas categorías gramaticais.

escritos de diferentes xéneros cun correcto uso das distintas categorías gramaticais.

2.2. Identifica e explica os usos e valores das categorías gramaticais relacionándoas coa intención comunicativa e a tipoloxía textual. (CCL e CCA)

Amosa problemas

Cústalle identificar e explicar os usos e valores das categorías gramaticais relacionándoas coa intención comunicativa e a tipoloxía textual, pero inténtao.

Adoito

identifica e explica os usos e valores das categorías gramaticais relacionándoas coa intención comunicativa e a tipoloxía textual

Identifica e explica os usos e valores das categorías gramaticais relacionándoas coa intención comunicativa e a tipoloxía textual.

3.1. Recoñece e explica os procedementos de creación de palabras. (CCL e CCA)

Ten problemas

Ten algúns problemas para recoñecer e

Habitualmente

Recoñece e explica os procedementos de creación de palabras.

3.2. Crea palabras novas utilizando os procedementos de creación. (CCL e CCA)

6.1. Emprega textos orais e escritos e respecta as normas gramaticais. (CCL e CAA)

7.1. Revisa os textos para puntuar correctamente. (CCL)

8.1. Recoñece e explica nos textos

moito

seleccionar o léxico e as expresións axeitadas en contextos comunicativos de uso formal da lingua.

moitos para

identificar e explicar os usos e valores das categorías gramaticais relacionándoas coa intención comunicativa e a tipoloxía textual. moitos para

recoñecer e explicar os procedementos de creación de palabras. Cústalle moito crear palabras novas utilizando os procedementos de creación.

algúns para

seleccionar o léxico e as expresións axeitadas en contextos comunicativos de uso formal da lingua.

explicar os procedementos de creación de palabras. Ten algunhas dificultades para crear

palabras utilizando procedementos creación.

novas os de

recoñece e explica os procedementos de creación de palabras. Adoito crea palabras

novas utilizando procedementos creación.

novas os de

Emprega textos orais e escritos e respecta as normas gramaticais.

empregar textos orais e escritos e respecta as normas gramaticais. Cústalle moito revisar os textos para puntuar correctamente.

empregar textos orais e escritos e respecta as normas gramaticais.

Case sempre revisa os

Acostuma

revisar os textos para puntuar correctamente.

Revisa os textos para puntuar correctamente.

Cústalle

Ten dificultades

Recoñece e explica nos

algunhas para

poucos para

Crea palabras utilizando procedementos creación

Amosa problemas

textos para puntuar correctamente, aínda que non sempre o fai ben.

Amosa problemas

os de

Produce textos orais e escritos de diferentes xéneros cun correcto uso das distintas categorías gramaticais.

Amosa bastantes problemas para

moito

algúns para

selecciona o léxico e as expresións axeitadas en contextos comunicativos de uso formal da lingua.

PRIMEIRO TRIMESTRE

Niveis de desempeño ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES as funcións sintácticas oracionais e diferencia os elementos que as desempeñan. (CCL e CAA)

1 Pouco adecuado

2 Adecuado

3 Moi adecuado

4 Excelente

recoñecer e explicar nos textos as funcións sintácticas oracionais e diferenciar os elementos que as desempeñan.

textos as funcións sintácticas oracionais e case sempre diferencia os elementos que as desempeñan.

textos as funcións sintácticas oracionais e diferencia os elementos que as desempeñan.

10.1. Determina o tema, delimita a estrutura e identifica a progresión temática en producións propias e alleas. Elabora textos nos que ten en conta os parámetros anteriores. (CCL)

Ten bastantes problemas para

Ten algúns problemas para determinar o tema,

Adoito

determina o tema, delimita a estrutura e identifica a progresión temática en producións propias e alleas. Elabora textos nos que ten en conta os parámetros anteriores.

Determina o tema, delimita a estrutura e identifica a progresión temática en producións propias e alleas. Elabora textos nos que ten en conta os parámetros anteriores.

11.1. Interpreta o sentido de textos orais e escritos, identifica a intención comunicativa e recoñece a postura de cada emisor. (CCL e CSC)

Cústalle

Habitualmente

Interpreta o sentido de textos orais e escritos, identifica a intención comunicativa e recoñece a postura de cada emisor.

4.1. Recoñece os principais elementos na orixe e formación da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL)

Ten bastantes problemas para

4.2. Recoñece os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL e CSC)

Ten bastantes problemas para

4.3. Identifica as causas dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL e CSC)

4.4. Identifica as consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL e CSC) 4.5. Interpreta gráficos, táboas, textos e información dos medios e das TIC, relacionados coa historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL, CSC e CD)

determinar o tema, delimitar a estrutura e identificar a progresión temática en producións propias e alleas. Xa que logo, non elabora textos nos que ten en conta os parámetros anteriores. moito

interpretar o sentido de textos orais e escritos, identificar a intención comunicativa e recoñecer a postura de cada emisor. recoñecer os principais elementos na orixe e formación da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. recoñecer os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. Non identifica as causas dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. Non identifica as consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916 Non

interpreta

gráficos, táboas, textos e información dos medios e das TIC, relacionados coa historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

delimitar a estrutura e identificar a progresión temática en producións propias e alleas. Xa que logo, cústalle elaborar textos nos que ten en conta os parámetros anteriores. Amosa dificultades

algunhas para

interpretar o sentido de textos orais e escritos, identificar a intención comunicativa e recoñecer a postura de cada emisor. Ten algúns problemas para recoñecer os

principais elementos na orixe e formación da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. Ten algúns problemas para recoñecer os

interpreta o sentido de textos orais e escritos, identifica a intención comunicativa e recoñece a postura de cada emisor. Adoito

recoñece os principais elementos na orixe e formación da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

Recoñece os principais elementos na orixe e formación da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

Frecuentemente

Recoñece os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

recoñece os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

Identifica algunhas das causas dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

Identifica case todas as causas dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

Identifica as causas dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

Identifica algunhas das consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

Identifica case todas as consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

Identifica as consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

Interpreta

algúns

Interpreta case todos

gráficos, táboas, textos e información dos medios e das TIC, relacionados coa historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

Interpreta gráficos, táboas, textos e información dos medios e das TIC, relacionados coa historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916.

100

PRIMEIRO TRIMESTRE

Niveis de desempeño ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES 7.1. Identifica e clasifica as variantes diastráticas do galego. (CCL) 7.2. Recoñece os trazos da variedade estándar da lingua galega e valóraa como variante unificadora. (CCL e CSC) 7.3. Rexeita os prexuízos sobre as variedades dialectais e utiliza os trazos propios da súa zona. (CCL e CSC) 1.1. Identifica as distintas épocas e períodos da literatura galega desde as súas orixes na Idade Media ata 1916. (CCL)

1.2. Comprende e explica razoadamente as distintas épocas e períodos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 e sinala os seus principais trazos característicos. (CCL)

1 Pouco adecuado Cústalle moito identificar e clasificar as variantes diastráticas do galego. recoñece os trazos da variedade estándar da lingua galega e non a valora como variante unificadora. Non rexeita os prexuízos sobre as variedades dialectais e non utiliza os trazos propios da súa zona. Cústalle bastante identificar as distintas épocas e períodos da literatura galega desde as súas orixes na Idade Media ata 1916. Non

2 Adecuado Ten dificultades

algunhas para

identificar e clasificar as variantes diastráticas do galego. Recoñece os trazos da variedade estándar da lingua galega, pero non sempre a valora como variante unificadora. Rexeita os prexuízos sobre as variedades dialectais e ás veces utiliza os trazos propios da súa zona. Ten algunhas dificultades para identificar as distintas

épocas e períodos da literatura galega desde as súas orixes na Idade Media ata 1916.

4 Excelente

Adoito

identifica e clasifica as variantes diastráticas do galego.

Identifica e clasifica as variantes diastráticas do galego.

Recoñece os trazos da variedade estándar da lingua galega e case sempre a valora como variante unificadora.

Recoñece os trazos da variedade estándar da lingua galega e valóraa como variante unificadora.

Rexeita os prexuízos sobre as variedades dialectais e case sempre utiliza os trazos propios da súa zona. Adoito identifica as distintas épocas e períodos da literatura galega desde as súas orixes na Idade Media ata 1916.

Rexeita os prexuízos sobre as variedades dialectais e utiliza os trazos propios da súa zona. Identifica as distintas épocas e períodos da literatura galega desde as súas orixes na Idade Media ata 1916.

Habitualmente

Comprende e explica razoadamente as distintas épocas e períodos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 e sinala os seus principais trazos característicos.

Amosa bastantes dificultades para

Amosa dificultades

comprender e explicar razoadamente as distintas épocas e períodos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 e sinala os seus principais trazos característicos. Cústalle bastante seleccionar, seguindo criterios razoados, textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 para a súa lectura.

comprender e explicar razoadamente as distintas épocas e períodos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 e sinala os seus principais trazos característicos.

2.2. Le autonomamente obras ou textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916, resume o seu contido, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente. (CCL)

Presenta bastantes dificultades para ler

Presenta dificultades

autonomamente obras ou textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916, resumir o seu contido, sinalar os seus trazos característicos definitorios e relacionalos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente.

2.3. Comenta, de forma guiada, textos de obras da Literatura galega desde a Idade Media ata 1916, sinala os seus trazos

Cústalle

Ten dificultades

Adoito

2.1. Selecciona, seguindo criterios razoados, textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 para a súa lectura. (CCL)

moito

comentar, de forma guiada, textos de obras da Literatura

algunhas para

3 Moi adecuado

Ten algúns problemas para seleccionar,

seguindo criterios razoados, textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 para a súa lectura. algunhas para ler

algunhas para

comentar, de forma guiada, textos de obras

comprende e explica razoadamente as distintas épocas e períodos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 e sinala os seus principais trazos característicos. selecciona, seguindo criterios razoados, textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 para a súa lectura.

Selecciona, seguindo criterios razoados, textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916 para a súa lectura.

Presenta dificultades

Le autonomamente obras ou textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916, resume o seu contido, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente.

Acotío

poucas para ler

comenta, de forma guiada, textos de obras da Literatura galega desde a Idade

Comenta, de forma guiada, textos de obras da Literatura galega desde a Idade Media ata

101

PRIMEIRO TRIMESTRE

Niveis de desempeño ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente. (CCL)

1 Pouco adecuado

2 Adecuado

3 Moi adecuado

4 Excelente

galega desde a Idade Media ata 1916, sinalar os seus trazos característicos definitorios e relacionalos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente.

da Literatura galega desde a Idade Media ata 1916, sinalar os seus trazos característicos definitorios e relacionalos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente.

Media ata 1916, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente.

1916, sinala os seus trazos característicos definitorios e relaciónaos co contexto histórico, cultural e sociolingüístico do período da literatura galega correspondente.

2.4. Compara textos literarios dunha mesma época ou período ou de diferentes épocas e períodos atendendo aos seus principais contidos, sinala os seus trazos característicos definitorios e pon todo en relación co contexto histórico, cultural e sociolingüístico da(s) época(s) ou do(s) período(s). (CCL)

Ten dificultades

Aostuma

comparar textos literarios dunha mesma época ou período ou de diferentes épocas e períodos atendendo aos seus principais contidos, sinalar os seus trazos característicos definitorios e poñer todo en relación co contexto histórico, cultural e sociolingüístico da(s) época(s) ou do(s) período(s).

Compara textos literarios dunha mesma época ou período ou de diferentes épocas e períodos atendendo aos seus principais contidos, sinala os seus trazos característicos definitorios e pon todo en relación co contexto histórico, cultural e sociolingüístico da(s) época(s) ou do(s) período(s).

3.1. Le expresiva, comprensiva e/ou dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. (CCL)

Amosa moitas dificultades para ler

Amosa dificultades

Habitualmente

expresiva, comprensiva e/ou dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. Cústalle moito elaborar traballos individual e/ou colectivamente, nos que se describen e analizan textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. Non consulta fontes de información básicas para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destas.

expresiva, comprensiva e/ou dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916.

le expresiva, comprensiva e/ou dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916.

Le expresiva, comprensiva e/ou dramatizadamente textos narrativos, poéticos, teatrais e ensaísticos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916.

Adoito elabora traballos

Elabora traballos individual e/ou colectivamente, nos que se describen e analizan textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916.

Cústalle

Ten algunhas dificultades para

4.1. Elabora traballos individual e/ou colectivamente, nos que se describen e analizan textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. (CCL)

5.1. Consulta fontes de información básicas para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destas. (CCL) 5.2. Emprega diferentes recursos básicos das TIC para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destes. (CCL e CD)

moitas para

moito

empregar diferentes recursos básicos das TIC para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destes.

Ten dificultades

algunhas para

algunhas para ler

algunhas para

elaborar traballos individual e/ou colectivamente, nos que se describen e analizan textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. Consulta fontes de información básicas para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destas, pero non sempre o fai ben. empregar diferentes recursos básicos das TIC para a realización de traballos sinxelos e

individual e/ou colectivamente, nos que se describen e analizan textos representativos da literatura galega desde a Idade Media ata 1916. Case sempre consulta fontes de información básicas para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destas. Adoito emprega diferentes recursos básicos das TIC para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destes.

Consulta fontes de información básicas para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destas. Emprega diferentes recursos básicos das TIC para a realización de traballos sinxelos e cita axeitada destes.

102

PRIMEIRO TRIMESTRE

Niveis de desempeño ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES 6.1. Crea ou recrea textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula. (CCL e CCEC)

6.2. Desenvolve o gusto pola escrita como instrumento de comunicación capaz de analizar e regular os sentimentos e xuízos. (CCL e CCEC)

1 Pouco adecuado Amosa moitas dificultades para crear ou recrear textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula. Cústalle moito desenvolver o gusto pola escrita como instrumento de comunicación capaz de analizar e regular os sentimentos e xuízos.

2 Adecuado cita axeitada destes. Amosa algunhas dificultades para crear ou recrear textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula. Non

sempre

desenvolve o gusto pola escrita como instrumento de comunicación capaz de analizar e regular os sentimentos e xuízos.

3 Moi adecuado

4 Excelente

Normalmente crea ou

Crea ou recrea textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula.

recrea textos sinxelos de intención literaria partindo das características dos traballados na aula. Case

sempre

desenvolve o gusto pola escrita como instrumento de comunicación capaz de analizar e regular os sentimentos e xuízos.

Desenvolve o gusto pola escrita como instrumento de comunicación capaz de analizar e regular os sentimentos e xuízos.

103

SEGUNDO TRIMESTRE ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES 1.1. Comprende o sentido global e identifica a intención comunicativa e a estrutura de textos orais propios dos medios de comunicación audiovisual (entrevistas, noticias, crónicas e reportaxes). (CCL)

1 Pouco adecuado Cústalle moito comprender o sentido global e identificar a intención comunicativa e a estrutura de textos orais propios dos medios de comunicación audiovisual (entrevistas, noticias, crónicas e reportaxes).

Niveis de desempeño 2 3 Adecuado Moi adecuado Ten dificultades

algunhas para

Ten dificultades

poucas para

comprender o sentido global e identificar a intención comunicativa e a estrutura de textos orais propios dos medios de comunicación audiovisual (entrevistas, noticias, crónicas e reportaxes).

Presenta dificultades

1.2. Interpreta textos orais e traslada a información relevante a esquemas ou resumos. (CCL)

Presenta dificultades

interpretar textos orais e trasladar a información relevante a esquemas ou resumos.

2.1. Diferencia as ideas principais e as secundarias e identifica a intención comunicativa de programas de carácter informativo: noticias, reportaxes e crónicas. (CCL e CAA)

Ten bastantes dificultades para

Ten dificultades

diferenciar as ideas principais e as secundarias e identificar a intención comunicativa de programas de carácter informativo: noticias, reportaxes e crónicas. Non reflexiona sobre as mensaxes e non rexeita usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos e discriminacións.

diferenciar as ideas principais e as secundarias e identificar a intención comunicativa de programas de carácter informativo: noticias, reportaxes e crónicas. Reflexiona sobre as mensaxes e case sempre rexeita usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos e discriminacións.

Non coñece e, xa que logo, non aprecia nin usa as

Coñece, pero non sempre aprecia e usa

Coñece e case sempre aprecia e usa

as normas que rexen a cortesía na comunicación oral.

Non aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, non recoñece os erros de produción

Aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea e pero non propón solucións para melloralas.

Aprecia a emisión dunha pronuncia correcta, recoñece os erros de produción oral propia e allea e propón algunha solución para melloralas.

Habitualmente

2.3. Reflexiona sobre as mensaxes e rexeita usos lingüísticos que levan implícitos prexuízos e discriminacións. (CCL e CSC)

moitas para

normas que rexen a cortesía na comunicación oral.

oral propia e allea e non propón solucións para melloralas. Non comprende, nin interpreta nin rexeita os prexuízos que se poidan asociar á maneira de pronunciar a lingua galega. Cústalle

moito

participar activamente en debates ou coloquios, respectar as regras de interacción, intervención e

algunhas para

poucas para

Interpreta textos orais e traslada a información relevante a esquemas ou resumos.

104

SEGUNDO TRIMESTRE ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES

1 Pouco adecuado cortesía, manifestar as súas opinións e respectar as dos demais.

Niveis de desempeño 2 3 Adecuado Moi adecuado dos demais. dos demais.

8.1. Elabora guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais breves. (CAA)

Amosa moitos problemas á hora de

Amosa algúns problemas á hora de

elaborar guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais breves.

Non amosa fluidez á hora de participar en

Acostuma

participar con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega.

Participa con fluidez nas intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega.

8.3. Emprega nas intervencións orais expresións propias do galego: infinitivo conxugado e fraseoloxía adecuada. (CCL)

Cústalle

Amosa dificultade empregar

algunha para

Adoito

emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego: infinitivo conxugado e fraseoloxía adecuada.

Emprega nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego: infinitivo conxugado e fraseoloxía adecuada.

8.5. Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado. (CCL)

Cústalle

Amosa dificultade empregar

algunha para

Adoito

emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado.

Emprega nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado.

8.6. Adecúa a súa pronuncia á finalidade da práctica oral. (CCL e CAA)

Ten bastantes dificultades para adecuar a súa

Ten algunhas dificultades para adecuar a súa

Ten poucas dificultades para adecuar a súa

pronuncia á finalidade da práctica oral.

8.7. Recoñece a avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de evitalos. (CAA e CCL)

Presenta dificultades

recoñecer a avaliar erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e tratar, progresivamente, de evitalos.

Adecúa a súa pronuncia á finalidade da práctica oral.

9.1. Participa en conversas informais nos que intercambia información e expresa a súa opinión. (CCL, CSC, CSIEE e CCEC)

Amosa dificultades participar

Amosa algunhas dificultades para participar en conversas

Amosa poucas dificultades para participar en conversas

informais nas que se intercambia información e se expresa a opinión.

Consulta algunhas veces os medios de

Consulta case sempre

10.1. Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións. (CD, CAA e CSIEE)

intervencións orais espontáneas respectando as regras morfosintácticas desta lingua, en especial a colocación do pronome átono, así como a fonética galega. empregar

nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego: infinitivo conxugado e fraseoloxía adecuada. empregar

nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado.

moitas para

en conversas informais nas que se intercambia información e se expresa a opinión. Non consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas

nas intervencións orais espontáneas expresións propias do galego: infinitivo conxugado e fraseoloxía adecuada. nas intervencións orais espontáneas un léxico rico e variado.

algunhas para

información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas

Case sempre elabora

4 Excelente

guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais breves.

os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas

Elabora guións para organizar os contidos de exposicións formais ou informais breves.

Recoñece a avalía erros (repeticións de conectores, pobreza léxica e castelanismos) nos discursos orais propios e alleos e trata, progresivamente, de evitalos.

Participa en conversas informais nas que intercambia información e expresa a súa opinión.

Consulta os medios de información dixitais para seleccionar contidos relevantes e incorporalos ás súas producións.

105

SEGUNDO TRIMESTRE ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES

1 Pouco adecuado producións.

1.1. Usa técnicas de síntese do contido dos textos: subliñados, esquemas e resumos. (CCL e CAA)

Non domina ben o uso de técnicas de

1.3. Busca e asimila o significado de palabras do rexistro formal e incorpóraas progresivamente ao seu vocabulario. (CCL e CAA)

Cústalle

1.4. Relaciona a información explícita e implícita dun escrito en función do contexto. (CCL e CAA) 3.1. Comprende e interpreta textos xornalísticos, fundamentalmente en entrevistas, crónicas e reportaxes. (CCL e CSC)

análise e síntese do contido: subliñados, esquemas e resumos. moito

buscar e asimilar o significado de palabras do rexistro formal e incorporalas progresivamente ao seu vocabulario. Non relaciona a información explícita e implícita dun escrito en función do contexto. Cústalle comprender e interpretar textos xornalísticos, fundamentalmente en entrevistas, crónicas e reportaxes.

Niveis de desempeño 2 3 Adecuado Moi adecuado producións. producións. Utiliza algunhas técnicas de análise e síntese de contido.

Utiliza case todas as técnicas de análise e síntese de contido.

Ten algúns problemas para buscar e asimilar o

Ten poucos problemas para buscar

significado de palabras do rexistro formal e incorporalas progresivamente ao seu vocabulario. Non sempre relaciona a información explícita e implícita dun escrito en función do contexto.

Amosa dificultades

algunhas para

comprender e interpretar textos xornalísticos, fundamentalmente en entrevistas, crónicas e reportaxes.

comprender e interpretar textos xornalísticos, fundamentalmente en entrevistas, crónicas e reportaxes. Case distingue

sempre

Amosa dificultades

poucas para

3.2. Distingue entre os contidos informativos e as opinións que se expresan nos textos xornalísticos. (CCL e CSC)

Non distingue ben

Cústalle distinguir

entre os contidos informativos e as opinións que se expresan nos textos xornalísticos.

entre os contidos informativos e as opinións que se expresan nos textos xornalísticos, pero inténtao.

4.1. Comprende e interpreta textos propios do ámbito educativo, especialmente os expositivos e explicativos elaborados a partir da información obtida nas bibliotecas. (CCL e CAA)

Amosa dificultades

moitas para

poucas para

algunhas para

entre os contidos informativos e as opinións que se expresan nos textos xornalísticos.

comprender e interpretar textos propios do ámbito educativo, especialmente os expositivos e explicativos elaborados a partir da información obtida nas bibliotecas.

Non consulta sempre

Case sempre consulta

fontes xerais (enciclopedias) e especializadas (monográficos e webs temáticas) para ampliar a información e mellorar o coñecemento da mensaxe.

5.1. Interpreta o sentido global e compón o esquema xerarquizado das ideas de textos expositivos e explicativos. (CCL e CAA)

Amosa problemas

Habitualmente

interpretar o sentido global e compoñer o esquema xerarquizado das ideas de textos expositivos e explicativos.

5.2. Identifica a estrutura comunicativa das mensaxes escritas e a intención do emisor. (CCL)

Ten dificultades

4.2. Consulta fontes xerais (enciclopedias) e especializadas (monográficos e webs temáticas) para ampliar a información e mellorar o coñecemento da mensaxe. (CCL, CAA e CD)

moitos para

moitas para

identificar a estrutura comunicativa das

algúns para

algunhas para

identificar a estrutura comunicativa das

interpreta o sentido global e compón o esquema xerarquizado das ideas de textos expositivos e explicativos. identifica a estrutura comunicativa das mensaxes escritas e a intención do emisor. Adoito

4 Excelente Utiliza técnicas de análise e síntese do contido variadas: subliñados, esquemas e resumos. Busca e asimila o significado de palabras do rexistro formal e incorpóraas progresivamente ao seu vocabulario. Relaciona a información explícita e implícita dun escrito en función do contexto. Comprende e interpreta textos xornalísticos, fundamentalmente en entrevistas, crónicas e reportaxes. Distingue entre os contidos informativos e as opinións que se expresan nos textos xornalísticos. Comprende e interpreta textos propios do ámbito educativo, especialmente os expositivos e explicativos elaborados a partir da información obtida nas bibliotecas.

Identifica a estrutura comunicativa das mensaxes escritas e a intención do emisor.

106

SEGUNDO TRIMESTRE ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES 8.1. Le en voz alta, de xeito fluído e respecta a fidelidade ao texto. (CCL) 8.2. Respecta os patróns fonéticos do galego (fonética sintáctica e entoación) e emprega a dicción e o ritmo axeitado á lectura do texto. (CCL)

1 Pouco adecuado mensaxes escritas e a intención do emisor. Cústalle moito ler en voz alta, de xeito fluído e respectar a fidelidade ao texto. Non respecta os patróns fonéticos do galego (fonética sintáctica e entoación) e non emprega a dicción e o ritmo axeitado á lectura do texto.

10.1. Produce, en soporte impreso ou dixital, textos xornalísticos, fundamentalmente, entrevistas, crónicas, reportaxes. (CCL e CD)

Cústalle

12.1. Planifica a composición dos escritos en función do tipo de texto e da situación comunicativa para redactar textos adecuados, coherentes e ben cohesionados. (CCL e CAA)

Non

13.1. Usa as TIC (procesadores de textos e correctores ortográficos) para organizar os contidos, mellorar a presentación e facilitar a corrección dos textos escritos.

moito

producir, en soporte impreso ou dixital, textos xornalísticos, fundamentalmente, entrevistas, crónicas, reportaxes. moito

producir, en soporte impreso ou dixital, textos expositivos e explicativos sobre distintas materias curriculares elaborados a partir de información obtida en bibliotecas e outras fontes de información. planifica a composición dos escritos en función do tipo de texto e da situación comunicativa para redactar textos adecuados, coherentes e ben cohesionados. Non utiliza o rexistro lingüístico adecuado en función da situación comunicativa e do ámbito de uso. Non revisa os textos de xeito gradual para resolver dificultades de contido (temática e estrutura) e de forma (cuestións tipográficas, ortográficas e gramaticais).

Niveis de desempeño 2 3 Adecuado Moi adecuado mensaxes escritas e a intención do emisor. Non sempre le en voz Frecuentemente le en alta, de xeito fluído e voz alta, de xeito fluído respecta a fidelidade ao e respecta a fidelidade texto, pero inténtao ao texto. Intenta respectar os Acotío respecta os patróns fonéticos do patróns fonéticos do galego (fonética galego (fonética sintáctica e entoación) e sintáctica e entoación) e empregar a dicción e o emprega a dicción e o ritmo axeitado á lectura ritmo axeitado á lectura do texto, pero non do texto. sempre o consegue. Ten dificultades

algunhas para

producir, en soporte impreso ou dixital, textos xornalísticos, fundamentalmente, entrevistas, crónicas, reportaxes. Ten dificultades

algunhas para

Con

frecuencia

produce, en soporte impreso ou dixital, textos xornalísticos, fundamentalmente, entrevistas, crónicas, reportaxes. Con

frecuencia

4 Excelente Le en voz alta, de xeito fluído e respecta a fidelidade ao texto. Respecta os patróns fonéticos do galego (fonética sintáctica e entoación) e emprega a dicción e o ritmo axeitado á lectura do texto. Produce, en soporte impreso ou dixital, textos xornalísticos, fundamentalmente, entrevistas, crónicas, reportaxes. Produce, en soporte impreso ou dixital, textos expositivos e explicativos sobre distintas materias curriculares elaborados a partir de información obtida en bibliotecas e outras fontes de información.

Adoita planificar a composición dos escritos en función do tipo de texto e da situación comunicativa para redactar textos adecuados, coherentes e ben cohesionados.

Planifica a composición dos escritos en función do tipo de texto e da situación comunicativa para redactar textos adecuados, coherentes e ben cohesionados.

Intenta utilizar o rexistro

Adoito utiliza o rexistro

lingüístico adecuado en función da situación comunicativa e do ámbito de uso, pero non sempre o fai ben.

lingüístico adecuado en función da situación comunicativa e do ámbito de uso.

Utiliza o rexistro lingüístico adecuado en función da situación comunicativa e do ámbito de uso.

Ten dificultades

Acostuma

revisa os textos de xeito gradual para resolver dificultades de contido (temática e estrutura) e de forma (cuestións tipográficas, ortográficas e gramaticais).

Revisa os textos de xeito gradual para resolver dificultades de contido (temática e estrutura) e de forma (cuestións tipográficas, ortográficas e gramaticais).

usa as TIC (procesadores de textos e correctores ortográficos) para organizar os contidos,

Usa as TIC (procesadores de textos e correctores ortográficos) para organizar os contidos,

algunhas para

revisar os textos de xeito gradual para resolver dificultades de contido (temática e estrutura) e de forma (cuestións tipográficas, ortográficas e gramaticais), aínda que o intenta.

Ten moitas dificultades á hora de usar as TIC

Ten algunhas dificultades á hora de usar as TIC

(procesadores de textos e correctores

Acotío

107

SEGUNDO TRIMESTRE ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES (CCL e CD)

1 Pouco adecuado ortográficos) para organizar os contidos, mellorar a presentación e facilitar a corrección dos textos escritos.

Niveis de desempeño 2 3 Adecuado Moi adecuado ortográficos) para mellorar a presentación organizar os contidos, e facilitar a corrección mellorar a presentación dos textos escritos. e facilitar a corrección dos textos escritos.

4 Excelente mellorar a presentación e facilitar a corrección dos textos escritos.

1.1. Selecciona o léxico e as expresións axeitadas en contextos comunicativos de uso formal da lingua. (CCL)

Cústalle

4.1. Recoñece e usa adecuadamente a fonética da lingua galega. (CCL e CAA)

Cústalle

6.1. Emprega textos orais e escritos e respecta as normas gramaticais. (CCL e CAA)

Amosa bastantes problemas para

Amosa problemas

empregar textos orais e escritos e respecta as normas gramaticais. Non revisa os textos para puntuar correctamente.

empregar textos orais e escritos e respecta as normas gramaticais.

Case sempre revisa os

Acostuma

revisar os textos para puntuar correctamente.

Revisa os textos para puntuar correctamente.

8.1. Recoñece e explica nos textos as funcións sintácticas oracionais e diferenza os elementos que as desempeñan. (CCL e CAA)

Cústalle moito recoñecer e explicar nos textos as funcións sintácticas oracionais e diferenciar os elementos que as desempeñan.

Ten dificultades

Recoñece e explica nos textos as funcións sintácticas oracionais e case sempre diferencia os elementos que as desempeñan.

Recoñece e explica nos textos as funcións sintácticas oracionais e diferencia os elementos que as desempeñan.

9.1. Identifica, explica e usa distintos conectores, así como outros mecanismos que lle achegan cohesión a un texto. (CCL)

Amosa bastantes dificultades para

Amosa dificultades

Adoito identifica, explica

identificar, explicar e usar distintos conectores, así como outros mecanismos que lle achegan cohesión a un texto.

e usa distintos conectores, así como outros mecanismos que lle achegan cohesión a un texto.

Identifica, explica e usa distintos conectores, así como outros mecanismos que lle achegan cohesión a un texto.

10.1. Determina o tema, delimita a estrutura e identifica a progresión temática en producións propias e alleas. Elabora textos nos que ten en conta os parámetros anteriores. (CCL)

Ten bastantes problemas para

Ten algúns problemas para determinar o tema,

Adoito

determina o tema, delimita a estrutura e identifica a progresión temática en producións propias e alleas. Elabora textos nos que ten en conta os parámetros anteriores.

Determina o tema, delimita a estrutura e identifica a progresión temática en producións propias e alleas. Elabora textos nos que ten en conta os parámetros anteriores.

11.1. Interpreta o sentido de textos orais e escritos, identifica a intención comunicativa e a recoñece a postura de cada emisor. (CCL e CSC)

Cústalle

Habitualmente

Interpreta o sentido de textos orais e escritos, identifica a intención comunicativa e recoñece a postura de cada emisor.

7.1. Revisa os textos para puntuar correctamente. (CCL)

1.1. Valora a lingua como medio

moito

seleccionar o léxico e as expresións axeitadas en contextos comunicativos de uso formal da lingua. moito

recoñecer e usar adecuadamente a fonética da lingua galega.

determinar o tema, delimitar a estrutura e identificar a progresión temática en producións propias e alleas. Xa que logo, non elabora textos nos que ten en conta os parámetros anteriores. moito

interpretar o sentido de textos orais e escritos, identificar a intención comunicativa e recoñecer a postura de cada emisor. Non valora a lingua

Amosa problemas

algúns para

seleccionar o léxico e as expresións axeitadas en contextos comunicativos de uso formal da lingua. Ten dificultades

algunhas para

recoñecer e usar adecuadamente a fonética da lingua galega. algúns para

textos para puntuar correctamente, aínda que non sempre o fai ben. algunhas para

recoñecer e explicar nos textos as funcións sintácticas oracionais e diferenciar os elementos que as desempeñan. algunhas para

delimitar a estrutura e identificar a progresión temática en producións propias e alleas. Xa que logo, cústalle elaborar textos nos que ten en conta os parámetros anteriores. Amosa dificultades

algunhas para

interpretar o sentido de textos orais e escritos, identificar a intención comunicativa e recoñecer a postura de cada emisor. Ten

algunhas

Habitualmente

selecciona o léxico e as expresións axeitadas en contextos comunicativos de uso formal da lingua. Adoito recoñece e usa

adecuadamente a fonética da lingua galega. Amosa problemas

poucos para

interpreta o sentido de textos orais e escritos, identifica a intención comunicativa e recoñece a postura de cada emisor. Normalmente valora a

Selecciona o léxico e as expresións axeitadas en contextos comunicativos de uso formal da lingua.

Recoñece e adecuadamente fonética da galega.

usa a lingua

Emprega textos orais e escritos e respecta as normas gramaticais.

Valora a lingua como

108

SEGUNDO TRIMESTRE ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo e amósase capaz de explicar a súa postura. (CCL e CSC)

1 Pouco adecuado como medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo e amósase capaz de explicar a súa postura.

1.2. Distingue entre bilingüismo e diglosia e aplica estes termos de forma axeitada á realidade galega. (CCL)

Cústalle

1.4. Coñece as linguas que forman parte da nosa familia lingüística. (CCL)

Amosa dificultades para coñecer as linguas que forman parte da nosa familia lingüística. Amosa dificultades para coñecer os territorios que forman parte da comunidade lusófona e a importancia desta na vida social e económica galega. Non incorpora á súa práctica cotiá os principais recursos da rede en lingua portuguesa (buscadores e enciclopedias).

1.5. Coñece os territorios que forman parte da comunidade lusófona e a importancia desta na vida social e económica galega. (CCL e CSC)

1.6. Incorpora á súa práctica cotiá os principais recursos da rede en lingua portuguesa (buscadores e enciclopedias). (CCL, CSC e CD)

moito

distinguir entre bilingüismo e diglosia e aplicar estes termos de forma axeitada á realidade galega.

4.1. Recoñece os principais elementos na orixe e formación da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL)

Ten bastantes problemas para

4.2. Recoñece os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL e CSC)

Ten bastantes problemas para

4.3. Identifica as causas dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL e CSC)

4.4. Identifica as consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. (CCL e CSC) 4.5. Interpreta gráficos, táboas,

recoñecer os principais elementos na orixe e formación da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. recoñecer os acontecementos relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. Non identifica as causas dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. Non identifica as consecuencias dos feitos máis relevantes da historia social da lingua galega desde os seus inicios ata 1916 Non

interpreta

Niveis de desempeño 2 3 Adecuado Moi adecuado dificultades para lingua como medio de valorar a lingua como relación interpersoal e medio de relación de sinal de identidade interpersoal e de sinal dun pobo e amósase de identidade dun pobo capaz de explicar a súa e amosarse capaz de postura. explicar a súa postura, pero inténtao. Amosa algunha Distingue entre dificultade para bilingüismo e diglosia e distinguir entre case sempre aplica bilingüismo e diglosia e estes termos de forma aplicar estes termos de axeitada á realidade forma axeitada á galega. realidade galega. Coñece as linguas que Coñece as linguas que forman parte da nosa forman parte da nosa familia lingüística, pero familia lingüística. non distingue ben as súas características. Coñece os territorios Coñece os territorios que forman parte da que forman parte da comunidade lusófona, comunidade lusófona e pero non sempre a a importancia desta na importancia desta na vida social e económica vida social e económica galega. galega. Intenta incorporar á súa

práctica cotiá os principais recursos da rede en lingua portuguesa (buscadores e enciclopedias), pero non sempre o fai. Ten algúns problemas para recoñecer os

principais elementos na orixe e formación da lingua galega desde os seus inicios ata 1916. Ten algúns problemas para recoñecer os

4 Excelente medio de relación interpersoal e de sinal de identidade dun pobo e amósase capaz de explicar a súa postura.

Distingue entre bilingüismo e diglosia e aplica estes termos de forma axeitada á realidade galega. Coñece ben as linguas que forman parte da nosa familia lingüística. Coñece ben os territorios que forman parte da comunidade lusófona e a importancia desta na vida social e económica galega.

Case sempre incorpora á súa práctica cotiá os principais recursos da rede en lingua portuguesa (buscadores e enciclopedias).

Incorpora á súa práctica cotiá os principais recursos da rede en lingua portuguesa (buscadores e enciclopedias).