Música 2016 17 by Daniel García Cancio

IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-17

PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA

PROFESORADO DO DEPARTAMENTO Mª Carmen Rodríguez Castro Rubén Veloso Carnero David Rodríguez Rivada (Xefe do departamento) 1

IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-176 0º.- ÍNDICE 0º.- Índice (pp. 2-4) 1º.- Introdución e contextualización (p. 5) 2º.- Contribución ao desenvolvemento das competencias clave. Concreción que recolla a relación dos estándares de aprendizaxe avaliables da materia que forman parte dos perfís competenciais (pp. 6-7) 2.1.- Música 2º ESO (pp.7-12) 2.2.- Música 3º ESO (pp.12-16) 2.3.- Música 4º ESO (pp.16-20) 2.4.- Linguaxe e Práctica Musical (1º Bacharelato) (pp.20-28) 2.5.- Historia da música e da danza (2º Bacharelato) (pp.28-35) 2.6.- Oratoria (2º ESO) (pp.36-42) 2.7.- Valores éticos (3º ESO) (pp.42-51) 2.8.- Valores éticos (4º ESO) (pp.51-56) 3º.- Concreción, de ser o caso, dos obxectivos para o curso (pp.57-59) 3.1.- Música 2º ESO (p.57) 3.2.- Música 3º ESO (p.57) 3.3.- Música 4º ESO (p.57) 3.4.- Linguaxe e Práctica Musical (1º Bacharelato) (pp.57-58) 3.5.- Historia da música e da danza (2º Bacharelato) (p.58) 3.6.- Oratoria (2º ESO) (p.58) 3.7.- Valores éticos (3º ESO) (p.59) 3.8.- Valores éticos (4º ESO) (p.59) 4º.- Concreción para cada estándar de aprendizaxe de: Temporalización, Grao mínimo de consecución para superar a materia e procedementos e instrumentos de avaliación (pp.60-101) 4.1.- Música 2º ESO (pp.60-65)

4.2.- Música 3º ESO (pp.65-70) 4.3.- Música 4º ESO (pp.70-74) 4.4.- Linguaxe e Práctica Musical (1º Bacharelato) (pp.74-76) 4.5.- Historia da música e da danza (2º Bacharelato) (pp.76-81) 4.6.- Oratoria (2º ESO) (pp.81-86) 4.7.- Valores éticos (3º ESO) (pp.86-92) 4.8.- Valores éticos (4º ESO) (pp.92-101) 5º.- Concrecións metodolóxicas que require a materia (pp.102-103) 6º.- Materiais e recursos didácticos que se vaian a utilizar (p.104) 7º.- Criterios sobre a avaliación, cualificación e promoción do alumnado (pp.105-112) 7.1.- Música 2º ESO (p.105) 7.2.- Música 3º ESO (pp.105-107) 7.3.- Música 4º ESO (pp.107-109) 7.4.- Linguaxe e Práctica Musical (1º Bacharelato) (pp.109-110) 7.5.- Historia da música e da danza (2º Bacharelato) (pp.110-111) 7.6.- Oratoria (2º ESO) (p.111) 7.7.- Valores éticos (3º ESO) (pp.111-112) 7.8.- Valores éticos (4º ESO) (p.112) 8º.- Indicadores de logro para avaliar o proceso de ensino e práctica docente (p.113) 9º.- Organización das actividades de seguimento, recuperación e avaliación das materias pendentes (p.114) 10º.- Organización dos procedementos que lle permitan ao alumnado acreditar os coñecementos necesarios en determinadas materias, no caso de bacharelato (p.115) 11º.- Deseño da avaliación inicial e medidas individuais ou colectivas que se poidan adoptar como consecuencia dos seus resultados (p.116) 12º.- Medidas de atención á diversidade (p.117) 13º.- Concreción dos elementos transversais que se traballarán no curso que corresponda (p.118)

14º.- Actividades complementarias e extraescolares programadas por cada departamento didáctico (pp.119-120) 15º.- Programación da educación en valores (p.121) 16º.- Accións de contribución ao plan lector (p.122) 17º.- Accións de contribución ao plan TIC (p.123) 18º.- Accións de contribución ao plan de convivencia (p.124) 19º.- Mecanismos de revisión, avaliación e modificación das programacións didácticas en relación cos resultados académicos e procesos de mellora (p.125)

IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-17 1º.- INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN O IES Xesús Taboada Chivite está situado no Concello de Verín ao sur de Galici e tamén da provincia de Ourense. Linda polo norte co concello de Castrelo do Val, polo leste co de Vilardevós, polo sur con Portugal e polo oeste cos concellos de Oímbra e Monterrei. A súa situación xeográfica é latitude 41º 56´ 2´´ norte e lonxitude 7º 26´ 2´´ oeste, sendo a súa altitude de 386 metros sobre o nivel do mar. O Concello de Verín sitúase no val de Monterrei. O seu río principal é o Támega, que se une ao Douro en Portugal, tendo neste municipio como afluentes, pola esquerda, os regatos de Gondulfes, A Rasela, ÁbedesCabreiroá, Sandín en Tamaguelos e o río pequeno que delimita este concello con Portugal. Pola dereita o seu afluente é o Búbal. A poboación total da comarca aumentou gradualmente durante a primeira metade do século: 31.719 habitantes en 1900; 43.062 en 1950. A partir de 1960 empeza a descender ata os nosos días (30.000 habitantes). Este feito, común a outras comarcas do interior de Galicia, está ligado á emigración. Unha emigración de segunda etapa que se dirixiu aos países centroeuropeos e a algún país sudamericano, pero principalmente ás grandes cidades do estado español: Barcelona, Madrid, Bilbao; e de Galicia: Vigo, Pontevedra, A Coruña, Ourense. A evolución recente da comarca continúa definida polo descenso paulatino da poboación.

IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-17 2º.- CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE. CONCRECIÓN QUE RECOLLA A RELACIÓN DOS ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE AVALIABLES DA MATERIA QUE FORMAN PARTE DOS PERFÍS COMPETENCIAIS Introdución para Música (ESO) A música, como ben cultural e como linguaxe e medio de comunicación non verbal, constitúe un elemento con gran valor na vida das persoas; ademais, favorece o seu desenvolvemento integral, intervén na súa formación emocional e intelectual, a través do coñecemento do feito musical como manifestación cultural e histórica, e contribúe ao afianzamento dunha postura aberta, reflexiva e crítica no alumnado. Na actualidade, a música constitúe un dos principais referentes de identificación da mocidade. Co desenvolvemento tecnolóxico multiplicáronse as canles de acceso ás cada vez máis numerosas fontes de cultura musical, así como aos seus diversos xeitos de creación e interpretación, a través de vehículos que forman parte da súa vida cotiá, como internet, os dispositivos móbiles, os reprodutores de son e os videoxogos. Ademais, fomenta o desenvolvemento da percepción, a sensibilidade estética, a expresión creativa e a reflexión crítica. A materia de Música contribúe ao desenvolvemento de valores como o esforzo, a constancia, a disciplina, a toma de decisións, a autonomía, o compromiso, a asunción de responsabilidades e o espírito emprendedor, innovador e crítico, que contribúen ao desenvolvemento integral da persoa. A práctica musical mellora a memoria, a concentración, a atención, a psicomotricidade, o control das emocións, a autoestima, as habilidades para enfrontarse a un público ou a capacidade para traballar en grupo. A música potencia o desenvolvemento de capacidades como a comunicación oral e escrita, o pensamento matemático ou o coñecemento tecnolóxico e científico, que axudan á adquisición das competencias, ademais de procurar un ensino integral e axudar na maduración do alumnado novo. Transcendendo estes valores estéticos, propios da competencia de conciencia e expresións culturais, o alumnado aprenderá actitudes de cooperación e traballo en equipo ao formar parte de diversas agrupacións nas que cadaquén asumirá diferentes papeis para poder interpretar música en conxunto. Por outra parte, é interesante fomentar actitudes emprendedoras que acheguen o alumnado ás diferentes profesións no ámbito musical e non musical. Esta materia fomenta as actividades colaborativas ao integrar os/as estudantes nun grupo, fomentando o intercambio de ideas, o respecto entre iguais, a integración, a creatividade, o coñecemento doutros contextos e o desenvolvemento da intelixencia emocional. O estudo desta materia parte dos coñecementos previos adquiridos polo alumnado na educación primaria e do seu desenvolvemento evolutivo, afondando con elementos que, dado o seu nivel de abstracción, deben abordarse neste momento de desenvolvemento do alumnado. Entre outros, é obxectivo desta materia dotar os alumnos e as alumnas dun vocabulario que permita a descrición de fenómenos musicais, unha comprensión da linguaxe musical 6

como medio de expresión artística, unha sensibilidade cara á expresión musical e o entendemento da música como un fenómeno imbricado na historia e na sociedade. Tamén se lle outorga un papel importante á análise das obras musicais, entendendo que se pode levar a cabo en distintos niveis de profundidade. Os elementos do currículo básico organizáronse en catro bloques, moi relacionados entre si, que comparten múltiples elementos: "Interpretación e creación" integra a expresión instrumental, vocal e corporal coa improvisación e a composición musical, o que permitirá ao alumnado participar da música dunha forma activa; "Escoita" pretende crear a primeira actitude fundamental cara a esta arte e dotar o alumnado das ferramentas básicas para gozar dela a través da audición e a comprensión do feito musical; "Contextos musicais e culturais" relaciona a música coa cultura e a historia, dá a coñecer o valor do patrimonio musical español e galego, e ensina a identificar o estilo e as características distintivas da música que delimitan cada período histórico básico; e finalmente, "Música e tecnoloxías" pretende abranguer o coñecemento e a práctica da interacción entre música e novas tecnoloxías. Estes aspectos teñen especial importancia debido á proximidade que as tecnoloxías teñen na vida cotiá do alumnado, polo que se pretende xerar unha vinculación entre a linguaxe tecnolóxica que utiliza habitualmente e a música dentro da aula. Xa como remate, vese necesario resaltar a importancia do uso dunha metodoloxía adecuada a este enfoque curricular, que posibilite que o alumnado sexa protagonista da súa propia aprendizaxe, traballando de xeito colaborativo, onde a práctica e a vivencia do feito musical sexa real e relevante para o alumnado, para a comunidade educativa e para o contorno social. 2.1.) Música 2º ESO Música. 2º de ESO Obxectivos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1. Interpretación e creación  n

 B1.1.

 ñ  m



Parámetros do son.  B1.1. Recoñecer os parámetros  MUB1.1.1. Recoñece os Elementos básicos da linguaxe do son e os elementos básicos parámetros do son e os musical da linguaxe musical, utilizando elementos básicos da linguaxe unha linguaxe técnica apropiada musical, utilizando unha B1.2. Características da voz e e aplicándoos a través da linguaxe técnica apropiada. da palabra como medios de lectura ou a audición e a expresión musical. Habilidades interpretación de pequenas  MUB1.1.2. Recoñece e aplica técnicas e interpretativas, obras ou fragmentos musicais. os ritmos e os compases a exploración e descuberta das través da lectura ou a audición posibilidades da voz como de pequenas obras ou medio de expresión musical. fragmentos musicais. B1.3. Instrumentos e corpo como medios de expresión  MUB1.1.3. Identifica e musical: características transcribe ditados de patróns xenéricas e formais. rítmicos e melódicos con B1.4. Agrupacións vocais e formulacións sinxelas en instrumentais na música de estruturas binarias, ternarias e diferentes xéneros, estilos e cuaternarias. culturas. Interpretación individual e en grupo. B1.5. Práctica da relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación. B1.6. Fomento da sensibilidade estética, desenvolvida a través da comprensión e a interiorización da música.

 CCEC  CCL

 CMCCT  CCEC

Música. 2º de ESO Obxectivos  N

Criterios de avaliación

 g

 a  b  d

Competencias clave

 B1.7. Grafías e outras formas  B1.2. Distinguir e utilizar os  MUB1.2.1.

de notación musical, convencionais e propias, empregadas como expresión musical.

 n

Estándares de aprendizaxe

elementos da representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; clave de sol e de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.).

Distingue e  CCEC emprega os elementos que se utilizan na representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; clave de sol e de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.).

 B1.8.

Exploración das  B1.3. Improvisar e interpretar  MUB1.3.1. Improvisa e posibilidades de diversas fontes estruturas musicais elementais interpreta estruturas musicais sonoras e práctica de construídas sobre os modos e elementais construídas sobre habilidades técnicas para a as escalas máis sinxelas e os os modos e as escalas máis interpretación. ritmos máis comúns. sinxelas e os ritmos máis comúns.  B1.9. Experimentación e práctica das técnicas do  MUB1.3.2. Utiliza os movemento e da danza, elementos e os recursos expresión dos contidos musicais adquiridos para elaborar a través do corpo e do arranxos e crear cancións, movemento, e a interpretación pezas instrumentais e dun repertorio variado de coreografías. danzas.

 CAA

 B1.10.

 CAA

Práctica das pautas  B1.4. Amosar interese polo  MUB1.4.1. Amosa interese básicas da interpretación: polo coñecemento e a desenvolvemento das silencio, atención ao/á director/a aplicación de técnicas e as capacidades e as habilidades e aos/ás demais intérpretes, normas do coidado da voz, o técnicas como medio para as audición interior, memoria e corpo e os instrumentos. actividades de interpretación, adecuación ao conxunto. aceptando e cumprindo as normas que rexen a  MUB1.4.2. Canta pezas vocais  B1.11. Aceptación e propostas aplicando técnicas interpretación en grupo e cumprimento das normas que que permitan unha correcta achegando ideas musicais que rexen a interpretación en grupo emisión da voz. contribúan ao perfeccionamento e a achega das ideas musicais da tarefa común. que contribúan ao  MUB1.4.3. Practica a perfeccionamento da tarefa relaxación, a respiración, a común. articulación, a resonancia e a  B1.12. Aceptación e entoación. predisposición para mellorar as capacidades técnicas e  MUB1.4.4. Adquire e aplica as interpretativas propias, e habilidades técnicas e respecto ante outras formas de interpretativas necesarias nas expresión. actividades de interpretación adecuadas ao nivel.

 CCEC

 CAA  CCEC

 CCEC

 MUB1.4.5. Coñece e pon en  CAA

práctica as técnicas de control  CCEC de emocións á hora de mellorar os seus resultados na exposición ante un público.  a  n

 B1.13.

Improvisación,  B1.5. Amosar interese polas  MUB1.5.1. Realiza  CAA elaboración de arranxos e actividades de composición e improvisacións e composicións  CCEC composición como recursos improvisación, e respecto polas partindo de pautas para a creación musical en creacións dos seus previamente establecidas. todas as súas vertentes; compañeiros e das súas elaboración de arranxos de compañeiras.  MUB1.5.2. Amosa unha  CSIEE cancións e pezas instrumentais, actitude de superación e con acompañamentos sinxelos mellora das súas posibilidades, e selección de distintos tipos de e respecta as capacidades e organización musical. as formas de expresión dos seus compañeiros e das súas  B1.14. Composición individual compañeiras. ou en grupo de cancións e

Música. 2º de ESO Obxectivos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

pezas instrumentais para distintas agrupacións, a partir da combinación de elementos e recursos presentados no contexto das actividades que se realizan na aula.  g  n  d  ñ

 B1.15.

Práctica de pezas  B1.6. Participar activamente e  MUB1.6.1. Practica, interpreta  CCEC musicais aprendidas a través da con iniciativa persoal nas e memoriza pezas vocais, memorización e da lectura de actividades de interpretación, instrumentais e danzas de partituras. asumindo diferentes papeis, diferentes xéneros, estilos e intentando concertar a súa culturas, aprendidas por  B1.16. Sonorización de acción coa do resto do imitación e a través da lectura representacións dramáticas, conxunto, achegando ideas de partituras con diversas actividades de expresión musicais e contribuíndo ao formas de notación, corporal, e danza e imaxes fixas perfeccionamento da tarefa en adecuadas ao nivel. e en movemento na realización común. de producións audiovisuais.  MUB1.6.2. Practica, interpreta  CCEC e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego.  MUB1.6.3. Amosa apertura e  CSC

respecto cara ás propostas do profesorado e dos compañeiros e as compañeiras.  MUB1.6.4. Practica as pautas  CSC

básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.  MUB1.6.5.

Participa  CSIEE activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa.

Bloque 2. Escoita  n  ñ

 N

 B2.1. Utilización dos recursos  B2.1. Identificar e describir os  MUB2.1.1.

necesarios para a comprensión da música escoitada.  B2.2. Identificación dos elementos da música e das súas características na audición e na análise de obras musicais.  B2.3. Clasificación e discriminación auditiva dos tipos de voces e instrumentos, e das agrupacións vocais e instrumentais.

instrumentos e as voces, e as súas agrupacións.

Diferencia as  CCEC sonoridades dos instrumentos da orquestra, así como a súa forma e os diferentes tipos de voces.

 MUB2.1.2.

Diferencia as  CCEC sonoridades dos instrumentos máis característicos da música popular moderna, do folclore e doutras agrupacións musicais.

 B2.4. Elementos que interveñen  B2.2. Seguir distintos tipos de  MUB2.2.1.

na construción dunha obra musical: melodía, ritmo,

partituras no contexto das actividades musicais da aula

Sigue partituras  CCEC como apoio á audición.

Música. 2º de ESO Obxectivos

Criterios de avaliación harmonía, timbre, textura, forma, tempo, dinámica, etc.

 b  a

 h  n

 e  f  m

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

como apoio ás tarefas de audición.

 B2.5. Interese por desenvolver  B2.3. Valorar o silencio como  MUB2.3.1. Valora e aplica o  CSC

hábitos positivos e de respecto ás demais persoas durante a escoita.

silencio como elemento indispensable para a interpretación e a audición.

condición previa para participar nas audicións.

 B2.6.

Audición, análise  B2.4. Identificar e describir,  MUB2.4.1. Describe os elemental e apreciación crítica mediante o uso de distintas elementos das obras musicais de obras vocais e instrumentais linguaxes (gráfica, corporal ou propostas. de distintos estilos, xéneros, verbal), elementos e formas de tendencias e culturas musicais, organización e estruturación  MUB2.4.2. Utiliza de xeito incluíndo as interpretacións e guiado recursos como apoio á musical (ritmo, melodía, textura, composicións realizadas na análise musical. timbre, repetición, imitación, aula. Investigación de músicas variación) dunha obra musical de distintas características para interpretada en vivo ou gravada.  MUB2.4.3. Emprega conceptos ampliar as propias preferencias musicais para comunicar musicais. coñecementos, xuízos e opinións musicais de forma oral e escrita, con rigor e claridade.

 CCL  CCEC  CCEC

 CCL

 B2.7. Sensibilización e actitude  B2.5. Identificar situacións do  MUB2.5.1. Toma conciencia  CSC

crítica ante o consumo indiscriminado de música e a contaminación sonora.

ámbito cotián nas que se produce un uso indiscriminado do son, analizar as súas causas e propor solucións.

da contribución da música á calidade da experiencia humana, amosando unha actitude crítica ante o consumo indiscriminado de música.  MUB2.5.2. Elabora traballos de  CSIEE

indagación sobre contaminación acústica.

a  CD

Bloque 3. Contextos musicais e culturais  m  n

 l  n

 l  n  ñ

 B3.1. A música ao servizo  B3.1. Realizar exercicios que  MUB3.1.1. Recoñece, crea e  CCEC

doutras linguaxes: corporal, teatral, cinematográfica, radiofónica ou publicitaria.  B3.2. Análise da música empregada en diferentes tipos de espectáculos e producións audiovisuais.

reflictan a relación da música con outras disciplinas.

interpreta distintas manifestacións da danza.

 MUB3.1.2.

Distingue as  CCEC diversas funcións que cumpre a música na nosa sociedade.

 B3.3. Pluralidade de estilos na  B3.2. Demostrar interese polas  MUB3.2.1. Amosa interese por  CCEC

música actual: características culturais, artísticas e formais.

músicas de distintas características, épocas e culturas, e por ampliar e diversificar as propias preferencias musicais, adoptando unha actitude aberta e respectuosa.

coñecer os xéneros musicais e as súas funcións expresivas, gozando deles como oínte con capacidade selectiva.

 B3.4. Emprego e coñecemento  B3.3. Apreciar a importancia do  MUB3.3.1. Valora e respecta a  CCEC

dos recursos necesarios para a conservación e a difusión das creacións musicais propias e alleas.  B3.5. Utilización de diversas fontes de información para indagar sobre instrumentos, compositores/as, concertos e producións musicais en vivo e

patrimonio cultural musical importancia do patrimonio español e galego, e comprender musical español e galego o valor de conservalo e  MUB3.3.2. Practica, interpreta  CCEC transmitilo. e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego.  MUB3.3.3. Coñece e describe  CCEC

os instrumentos tradicionais

Música. 2º de ESO Obxectivos

Criterios de avaliación gravadas, tanto do patrimonio galego como da música occidental en xeral e doutras culturas.

 h

Competencias clave

españois e galegos.  MUB3.3.4.

Contribúe á  CCEC conservación, a recuperación e  CSIEE a transmisión do patrimonio musical galego, colaborando na recollida, na gravación e na transcrición de pezas.

 B3.6. Recollida de información,  B3.4. Valorar a asimilación e o  MUB3.4.1.

valoración e exposición do feito musical e as súas opinións.

 e

Estándares de aprendizaxe

emprego dalgúns conceptos musicais básicos necesarios á hora de emitir xuízos de valor ou "falar de música".

Emprega un  CCL vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais

 MUB3.4.2.

Comunica  CCL coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.

 B3.7.

Música actual: novas  B3.5. Amosar interese e  MUB3.5.1. Utiliza diversas  CD tendencias; concertos en fontes de información de xeito actitude crítica pola música directo. guiado para indagar sobre actual, os musicais, os novas tendencias, concertos en vivo e as novas representantes, grupos de propostas musicais, valorando música popular, etc., e realiza os seus elementos creativos e unha revisión crítica desas innovadores. producións.

 n  l

 MUB3.5.2.

Interésase por  CAA ampliar e diversificar as preferencias musicais propias.

Bloque 4. Música e tecnoloxías  e

 B4.1. Utilización de dispositivos  B4.1.

 n



 e  n

electrónicos, recursos da internet e software musical de distintas características para o adestramento auditivo, a escoita, a interpretación e a creación musical. B4.2. Aplicación de técnicas de gravación analóxica e dixital, para rexistrar as creacións propias, as interpretacións realizadas no contexto da aula e outras mensaxes musicais. B4.3. Utilización das tecnoloxías da información nos procesos de creación musical. B4.4. Coñecemento e emprego das tecnoloxías da información na interpretación e gravación de pezas musicais. B4.5. Emprego e coñecemento dos recursos necesarios para a conservación e a difusión das creacións musicais propias e alleas.

Utilizar recursos  MUB4.1.1. Coñece algunhas  CD tecnolóxicos dispoñibles para das posibilidades que ofrecen gravar e reproducir música. as tecnoloxías e utilízaas como ferramentas para a actividade musical.  MUB4.1.2.

Participa na  CD produción musical  CSIEE demostrando o uso adecuado dos materiais relacionados, os métodos e as tecnoloxías.

 B4.6. O son e a música nos  B4.2. Utilizar de xeito funcional  MUB4.2.1.

medios audiovisuais e nas tecnoloxías da información e da comunicación. Valoración dos recursos tecnolóxicos como

os recursos informáticos dispoñibles para a aprendizaxe e a indagación do feito musical.

Utiliza de xeito  CD guiado as fontes e os procedementos apropiados para elaborar traballos sobre temas relacionados co feito

Música. 2º de ESO Obxectivos

Criterios de avaliación instrumentos para o coñecemento da música e a satisfacción con ela.

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

musical.

2.2.) Música 3º ESO Música. 3º de ESO Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1. Interpretación e creación  N

 B1.1. Repaso dos elementos da  B1.1. Distinguir e utilizar os  MUB1.1.1.

representación música.

 n

 B1.2. Textura.

elementos da representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; notas adicionais, clave de sol e de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.).

Distingue e  CCEC emprega os elementos que se utilizan na representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; notas adicionais, clave de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.).

 B1.2. Analizar e comprender o  MUB1.2.1.

Recoñece,  CCEC comprende e analiza tipos de  CAA textura.

 B1.3.

Procedementos  B1.3. Coñecer os principios  MUB1.3.1. Comprende e  CCEC compositivos e formas de básicos dos procedementos identifica os conceptos e os organización musical. compositivos e as formas de termos básicos relacionados organización musical. cos procedementos compositivos e os tipos formais.

 b

 m

concepto de textura e recoñecer, a través da audición e a lectura de partituras, os tipos de textura.

 b

 n

gráfica

 B1.4.

 c  d



Experimentación e  B1.4. Amosar interese polo  MUB1.4.1. Amosa interese polo  práctica das técnicas do coñecemento e a aplicación de  desenvolvemento das movemento e da danza, técnicas e normas do coidado capacidades e as habilidades expresión dos contidos da voz, o corpo e os técnicas como medio para as musicais a través do corpo e do instrumentos. actividades de interpretación, movemento, e a interpretación aceptando e cumprindo as dun repertorio variado de normas que rexen a  MUB1.4.2. Canta pezas vocais  danzas. propostas aplicando técnicas interpretación en grupo, e que permitan unha correcta achegando ideas musicais que B1.5. Práctica da relaxación, a emisión da voz. contribúan ao respiración, a articulación, a perfeccionamento da tarefa resonancia e a entoación. común.  MUB1.4.3. Practica a  B1.6. Aceptación e relaxación, a respiración, a cumprimento das normas que articulación, a resonancia e a rexen a interpretación en grupo entoación. e a achega das ideas musicais que contribúan ao  MUB1.4.4. Adquire e aplica as  perfeccionamento da tarefa habilidades técnicas e común. interpretativas necesarias nas B1.7. Aceptación e actividades de interpretación predisposición para mellorar as adecuadas ao nivel. capacidades técnicas e interpretativas propias, e  MUB1.4.5. Coñece e pon en  respecto ante outras formas de práctica as técnicas de control  expresión. de emocións á hora de mellorar B1.8. Sonorización de os seus resultados na representacións dramáticas, exposición ante un público.

CAA CCEC

CCEC

CCEC CAA

Música. 3º de ESO Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

actividades de expresión corporal, e danza e imaxes fixas e en movemento na realización de producións audiovisuais.  B1.9. Fomento da sensibilidade estética desenvolvida a través da comprensión e interiorización da música.  a  n

 a  c  d  g  ñ

 B1.10. Composición individual  B1.5. Amosar interese polas  MUB1.5.1.

ou en grupo de cancións e pezas instrumentais para distintas agrupacións a partir da combinación de elementos e recursos presentados no contexto das actividades que se realizan na aula

actividades de composición, e improvisación e amosar respecto polas creacións dos seus compañeiros e das súas compañeiras. 

Realiza  CAA improvisacións e composicións  CCEC partindo de pautas previamente establecidas. MUB1.5.2. Amosa unha  CSIEE actitude de superación e mellora das súas posibilidades e respecta as capacidades e as formas de expresión dos seus compañeiros e das súas compañeiras.

 B1.11.

Práctica, creación,  B1.6. Participar activamente e  MUB1.6.1. Practica, crea,  CCEC memorización e interpretación interpreta e memoriza pezas  CSIEE con iniciativa persoal nas de pezas musicais en grupo, vocais, instrumentais e danzas actividades de interpretación, aprendidas a través da lectura de diferentes xéneros, estilos, asumindo diferentes papeis, de partituras con diversas épocas históricas e culturas, intentando concertar a súa formas de notación. aprendidas por imitación e a acción coa do resto do través da lectura de partituras conxunto, achegando ideas  B1.12. Práctica das pautas con diversas formas de musicais e contribuíndo ao básicas da interpretación: notación, adecuadas ao nivel. perfeccionamento da tarefa en silencio, atención ao/á común. director/a e a outros/as  MUB1.6.2. Practica, interpreta  CCEC intérpretes, audición interior, e memoriza pezas vocais, memoria e adecuación ao instrumentais e danzas do conxunto. patrimonio español e galego.  MUB1.6.3. Amosa apertura e  CSC

respecto cara ás propostas do profesor/a e dos compañeiros/as.  MUB1.6.4. Practica as pautas  CSC

básicas da interpretación:  CSIEE silencio, atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo.  MUB1.6.5.

Participa  CSIEE activamente en agrupacións  CAA vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa.

 n  b  e

 B1.13.

Exploración das  B1.7. Explorar as posibilidades  MUB1.7.1. Amosa interese  CCEC posibilidades de diversas fontes de distintas fontes e obxectos polas paisaxes sonoras que sonoras e práctica de sonoros. nos rodean e reflexiona sobre habilidades técnicas para a elas.

Música. 3º de ESO Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

interpretación.

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 MUB1.7.2. Investiga de forma  CD

creativa acerca das  CAA posibilidades sonoras e musicais dos obxectos sonoros.

Bloque 2. Escoita  m  n

 B2.1.

Clasificación e  B2.1. Identificar e describir os  MUB2.1.3. Explora e descubre  CCEC discriminación auditiva dos instrumentos e voces e as súas as posibilidades da voz e os  CAA tipos de voces e instrumentos e agrupacións. instrumentos, e a súa evolución das agrupacións vocais e ao longo da historia da música. instrumentais.

 b

 B2.2. Utilización dos recursos  B2.2. Ler e analizar distintos  MUB2.2.1.

 n

necesarios para a comprensión da música escoitada.  B2.3. Identificación dos elementos da música e das súas características na audición e na análise de obras musicais.

 b

 B2.4. Aplicación de estratexias  B2.3. Valorar o silencio como  MUB2.3.1. Valora e aplica o  CSC

 n

 l  n  g

 h  e

de atención, audición interior, memoria comprensiva e anticipación durante a interpretación e a creación musical.

tipos de partituras no contexto das actividades musicais da aula como apoio ás tarefas de audición.

condición previa para participar nas audicións.

partituras audición.

Le e analiza  CCEC como apoio á

silencio como elemento indispensable para a interpretación e a audición.

 B2.5.

Audición, análise  B2.4. Recoñecer auditivamente  MUB2.4.1. Amosa interese por  CAA elemental e apreciación crítica coñecer músicas doutras e determinar a época ou a de obras vocais e instrumentais épocas e culturas, comparando cultura á que pertencen de distintos estilos, xéneros, e contrastando as novas distintas obras musicais, tendencias e culturas musicais, músicas coñecidas. interesándose por ampliar as incluíndo as interpretacións e súas preferencias.  MUB2.4.2. Recoñece e sabe  CCEC as composicións realizadas na situar no espazo e no tempo  CSC aula. Interese por coñecer músicas de diferentes culturas músicas de distintas e épocas históricas. características e por ampliar as propias preferencias musicais.  B2.6. Música en vivo: concertos e outras manifestacións musicais, da propia cultura musical e de outras. Interese por desenvolver hábitos positivos e de respecto ás demais persoas durante a escoita.  B2.7. Elementos que interveñen  B2.5. Identificar e describir,  MUB2.5.1. Describe de xeito  CCEC

na construción dunha obra musical: melodía, ritmo, harmonía, timbre, textura, forma, tempo, dinámica, etc.  B2.8. Valoración da audición como forma de comunicación e como fonte de coñecemento e enriquecemento intercultural.

pormenorizado os diferentes mediante o uso de distintas elementos das obras musicais linguaxes (gráfica, corporal ou propostas usando distintas verbal), algúns elementos e linguaxes. formas de organización e estruturación musical (ritmo, melodía, textura, timbre,  MUB2.5.2. Utiliza recursos con  CAA autonomía como apoio ao repetición, imitación e análise musical. variación) dunha obra musical interpretada en vivo ou gravada.  MUB2.5.3. Emprega conceptos  CCL musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.

Bloque 3. Contextos musicais e culturais

Música. 3º de ESO Obxectivos  n  f

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 B3.1. A música ao servizo  B3.1. Realizar exercicios que  MUB3.1.1. Expresa contidos  CCEC

doutras linguaxes: corporal, teatral, cinematográfica, radiofónica ou publicitaria.  B3.4. Análise da música empregada en diferentes tipos de espectáculos e producións audiovisuais.

reflictan a relación da música con outras disciplinas.

musicais e relaciónaos con  CCL épocas da historia da música e con outras disciplinas.  MUB3.1.2.

Recoñece e  CCEC interpreta manifestacións da danza identificando e explicando con linguaxe técnica adecuada a época histórica á que pertencen.

 MUB3.1.3. Distingue e explica  CCEC

as diversas funcións que  CCL cumpre a música na sociedade ao longo da historia.

 l  n  ñ

 b  f  ñ

 N

 B3.5. Utilización de diversas  B3.2. Demostrar interese por  MUB3.2.1. Amosa interese por  CCEC

fontes de información para indagar sobre instrumentos, compositores e compositoras, concertos e producións musicais en vivo e gravadas, tanto do patrimonio galego como da música occidental en xeral e doutras culturas.  B3.6. O son e a música nos medios audiovisuais e nas tecnoloxías da información e da comunicación. Valoración dos recursos tecnolóxicos como instrumentos para o coñecemento da música e a satisfacción con ela.

 n  g

coñecer música de diferentes  CAA épocas e culturas como fonte de enriquecemento cultural e satisfacción persoal, elaborando algún proxecto de investigación e exposición

 B3.7.

Recoñecemento e  B3.3. Relacionar as cuestións  MUB3.3.1. Relaciona as  CCEC localización nas coordenadas técnicas aprendidas coas cuestións técnicas aprendidas  CAA espazo-temporais das características das épocas da vinculándoas ás épocas da manifestacións musicais máis historia musical. historia da música significativas do patrimonio correspondentes. musical galego, occidental e doutras culturas.

 B3.8. Épocas da historia da  B3.4.

música: características principais, autores/as significativos/as, audicións con apoio de partitura e interpretación de pezas ou fragmentos das distintas épocas.

 h

coñecer músicas de distintas características, épocas e culturas, e por ampliar e diversificar as propias preferencias musicais, adoptando unha actitude aberta e respectuosa.

Distinguir, situar e  MUB3.4.1. Distingue e sitúa  CCEC caracterizar as grandes épocas temporalmente ás épocas da  CSC da historia da música. historia da música e as tendencias musicais.  MUB3.4.2. Examina e explica  CCEC

con criterio musical a relación  CCL entre os acontecementos históricos, o desenvolvemento tecnolóxico e a música na sociedade.

 B3.9. Recollida de información,  B3.5. Valorar a asimilación e  MUB3.5.1.

valoración e exposición do feito musical e as súas opinións.

empregar algúns conceptos musicais básicos necesarios á hora de emitir xuízos de valor ou falar de música.

Emprega un  CCL vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais.

 MUB3.5.2.

Comunica  CCL coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade.

Música. 3º de ESO Obxectivos  g  n  e

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 B3.10.

Recollida de  B3.6. Amosar interese e  MUB3.6.1. Utiliza diversas  CD información, valoración e actitude crítica pola música, os fontes de información para exposición do feito musical ao concertos en vivo e as indagar sobre as novas longo da historia. propostas musicais, valorando tendencias, representantes, os seus elementos creativos e grupos de música popular, etc., innovadores ao longo da e realiza unha revisión crítica historia. desas producións.  MUB3.6.2.

Interésase por  CAA ampliar e diversificar as preferencias musicais propias.

Bloque 4. Música e tecnoloxías  e

 B4.1. Utilización de dispositivos  B4.1. Utilizar con autonomía os  MUB4.1.1. Coñece algunhas  CD

 n

electrónicos, recursos de internet e software musical de distintas características para o adestramento auditivo, a escoita, a interpretación e a creación musical.  B4.2. Aplicación de diferentes técnicas de gravación para rexistrar as creacións propias, as interpretacións realizadas no contexto da aula e outras mensaxes musicais.  B4.3. Utilización das tecnoloxías da información nos procesos de creación musical.  B4.4. Coñecemento e emprego das tecnoloxías da información na interpretación e na gravación de pezas musicais.

 e

 B4.5. Emprego e coñecemento  B4.2.Utilizar

 b

dos recursos necesarios para a conservación e a difusión das creacións musicais propias e alleas.

recursos tecnolóxicos das posibilidades que ofrecen  CCEC dispoñibles, demostrando un as tecnoloxías e utilízaas como coñecemento básico das ferramentas para a actividade técnicas e dos procedementos musical. necesarios para gravar, reproducir, crear, interpretar  MUB4.1.2. Participa en todos  CSC música e realizar sinxelas os aspectos da produción  CSIEE producións audiovisuais. musical demostrando o uso adecuado dos materiais relacionados, os métodos e as tecnoloxías.

de maneira  MUB4.2.1. Utiliza con  CD funcional os recursos autonomía as fontes e os  CAA informáticos dispoñibles para a procedementos apropiados aprendizaxe e a indagación do para elaborar traballos sobre feito musical. temas relacionados co feito musical.

2.3.) Música 4º ESO Música. 4º de ESO Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1. Interpretación e creación  a  b  c  m  n

 B1.1. Práctica e aplicación de  B1.1. Ensaiar e interpretar, en  MUB1.1.1.

habilidades técnicas en grao crecente de complexidade e concertación coas outras partes do conxunto na interpretación vocal e instrumental, e no movemento e a danza.  B1.2. Interpretación de pezas vocais e instrumentais aprendidas de oído e/ou mediante a lectura de partituras

pequeno grupo, unha peza vocal ou instrumental, ou unha coreografía, aprendidas de memoria a través da audición ou da observación de gravacións de audio e vídeo, ou mediante a lectura de partituras e outros recursos gráficos. 

Aplica as  CAA habilidades técnicas  CSC necesarias nas actividades de interpretación, colabora co grupo e respecta as regras fixadas para lograr un resultado acorde coas súas propias posibilidades. MUB1.1.2. Le partituras como  CCEC apoio á interpretación.

Música. 4º de ESO Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

con diversos tipos de notación.

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 MUB1.1.3. Coñece e cumpre  CSC

as normas establecidas para realizar as actividades da aula.  a  b  c  g  l  n

 b  e  f  g  l

 B1.3.

Planificación, ensaio,  B1.2. Participar activamente  MUB1.2.1. Interpreta e  CCEC interpretación, dirección e nalgunhas das tarefas memoriza un repertorio  CSC avaliación de espectáculos necesarias para a celebración variado de cancións, pezas musicais na aula e noutros de actividades musicais no instrumentais e danzas cun espazos e contextos. centro docente: planificación, nivel de complexidade en ensaio, interpretación, difusión, aumento.  B1.4. Perseveranza na práctica etc. de habilidades técnicas que permitan mellorar a interpretación individual e en grupo, e a creación musical.  B1.5. Utilización de técnicas,  B1.3. Compoñer unha peza  MUB1.3.1. Coñece e utiliza  CD recursos e procedementos musical utilizando diferentes axeitadamente técnicas,  CMCCT

compositivos na improvisación, na elaboración de arranxos e na creación de pezas musicais.

técnicas e recursos.

 n

recursos e procedementos  compositivos para elaborar arranxos musicais, improvisar e compor música.

Utiliza con  CD autonomía recursos informáticos ao servizo da creación musical.

 MUB1.3.2.

 a  c  e  g  l  n

 B1.6. Ámbitos profesionais da  B1.4. Analizar os procesos  MUB1.4.1. Coñece e analiza o  CSC música. Identificación e básicos de creación, edición e proceso seguido en diversas  CSIEE

descrición das facetas e as especialidades no traballo dos/das músicos/as.  B1.7. Interese por coñecer as posibilidades que ofrece a música nos ámbitos persoal e profesional.

difusión musical, considerando a intervención de distintos/as profesionais.

producións musicais (discos, programas de radio e televisión, cine, etc.) e o papel xogado en cada fase do proceso polos/as profesionais que interveñen.

Bloque 2. Escoita  b  e  f  h

 B2.1. Audición, recoñecemento,  B2.1. Analizar e describir as  MUB2.1.1. Analiza e comenta  CMCCT análise e comparación de principais características de as obras musicais propostas,  CCL

músicas de diferentes xéneros, estilos e culturas.

 I  N

pezas musicais apoiándose na audición e no uso de documentos como partituras, textos ou musicogramas.

axudándose de diversas  CSC fontes documentais.

 MUB2.1.2.

partituras audición.

 a  c  e  h  i  l  n  h  i  l

Le e analiza  CCEC como apoio á

 B2.2. A crítica como medio de  B2.2. Expor de xeito crítico a  MUB2.2.1.

información e valoración do feito musical. Análise de críticas musicais e uso dun vocabulario apropiado para a elaboración de críticas orais e escritas sobre a música escoitada.

opinión persoal respecto de distintas músicas e eventos musicais, argumentándoa en relación coa información obtida en diversas fontes: libros, publicidade, programas de concertos, críticas, etc.

Analiza críticas  CCL musicais e utiliza un  CCEC vocabulario axeitado para a elaboración de críticas orais e escritas sobre a música escoitada.

 B2.3. Rigor na utilización dun  B2.3. Utilizar a terminoloxía  MUB2.3.1. Utiliza con rigor un  CCL vocabulario adecuado para axeitada na análise de obras e vocabulario axeitado para  CCEC

describir a música.

situacións musicais.

describir a música.

Música. 4º de ESO Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 n  o  a  h  i  I  L

 a  e  f  g  l  n  a  h  l  n

 B2.4. Utilización de diversas  B2.4.

fontes de información para obter referencias sobre músicas de diferentes épocas e culturas, incluídas as actuais, e sobre a oferta de concertos e outras manifestacións musicais, tanto en vivo como divulgadas a través dos medios de comunicación.

Recoñecer  MUB2.4.1. Recoñece e auditivamente, clasificar, situar compara os trazos distintivos no tempo e no espazo, e de obras musicais, e determinar a época ou a descríbeo utilizando unha cultura e o estilo das obras terminoloxía axeitada. musicais escoitadas previamente na aula,  MUB2.4.2. Sitúa a obra amosando apertura e respecto musical nas coordenadas de polas novas propostas espazo e tempo. musicais e interesándose por ampliar as súas preferencias.  MUB2.4.3. Amosa interese, respecto e curiosidade pola diversidade de propostas musicais, así como polos gustos musicais doutras persoas.

 CCL  CCEC

 CCEC  CSC  CSC  CCEC

 B2.5. Edición, comercialización  B2.5. Distinguir as funcións  MUB2.5.1.

e difusión da música. Novas modalidades de distribución da música e as súas consecuencias para os/as profesionais da música e a industria musical.

Amosa unha  CD actitude crítica ante o papel  CSC dos medios de comunicación na difusión e na promoción da música.

que cumpre a música na nosa sociedade, atendendo a diversas variables: intención de uso, estrutura formal e medio de difusión utilizado.

 B2.6. A música nos medios de  B2.6. Explicar algunhas das  MUB2.6.1. Coñece e explica o  CCL comunicación. Factores que funcións que cumpre a música papel da música en situacións  CCEC

inflúen nas preferencias e nas modas musicais.  B2.7. Interese, respecto e curiosidade pola diversidade de propostas musicais, así como polos gustos musicais doutras persoas.

na vida das persoas e na sociedade.

e contextos diversos: actos da  CSC vida cotiá, espectáculos, medios de comunicación, etc.

Bloque 3. Contextos musicais e culturais  a  b  c  e  f  h  l  n  ñ

 a  b  e  l  n

 B3.1.

Recoñecemento e  B3.1. Apreciar a importancia  MUB3.1.1. Amosa interese por localización nas coordenadas patrimonial da música coñecer o patrimonio musical espazo-temporais das española e galega, e español e galego. manifestacións musicais máis comprender o valor de significativas do patrimonio conservala e transmitila musical español e galego. colaborando na recollida, na  MUB3.1.2. Coñece as gravación e na transcrición de testemuñas máis importantes pezas. do patrimonio musical español e galego, e sitúaos no seu contexto histórico e social.

 CSC  CCEC

 B3.2. Pluralidade de estilos na  B3.2. Coñecer a existencia  MUB3.2.1. Analiza a través da  CSC música actual: características doutras manifestacións audición músicas de distintos  CCEC

culturais, artísticas e formais.

 B3.3. Manifestacións musicais

doutras culturas.

musicais e consideralas como fonte de enriquecemento cultural.

lugares do mundo e identifica as súas características fundamentais.

Recoñece e  CSC explica as características  CCEC básicas da música española e da música popular urbana.

 MUB3.2.2.

 a

 B3.4. A música ao servizo  B3.3. Realizar exercicios que  MUB3.3.1. Elabora traballos  CCL

Música. 4º de ESO Obxectivos  b  e  h  g  i  l  n  a  b  c  e  h  i  l  n

Contidos doutras linguaxes: corporal, teatral, cinematográfica, radiofónica ou publicitaria.  B3.5. Análise da música empregada en diferentes tipos de espectáculos e producións audiovisuais.

Criterios de avaliación reflictan a relación da música con outras manifestacións artísticas.

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

de investigación nos que  CSC establece sinerxías entre a  CAA música e outras manifestacións artísticas.

 B3.6. Utilización de diversas  B3.4. Coñecer e analizar as  MUB4.4.1. Realiza traballos e  CAA fontes de información para características dos principais exposicións ao resto do grupo  CSC

indagar sobre música popular urbana.  B3.7. O son e a música nos medios audiovisuais e nas tecnoloxías da información e da comunicación. Valoración dos recursos tecnolóxicos como instrumentos para o coñecemento da música e a satisfacción con ela.  B3.8. Sensibilización e actitude crítica ante o consumo indiscriminado de música e a contaminación sonora.

grupos e tendencias da música popular urbana actual.

sobre a evolución da música  CCL popular.

 MUB4.4.2. Utiliza os recursos  CD

das novas tecnoloxías para expor os contidos de maneira clara.

Bloque 4. Música e tecnoloxías  e  f  g  l  n

 e  f  g  l  n

 B4.1. Papel das tecnoloxías na  B4.1. Valorar o papel das  MUB4.1.1. Selecciona e utiliza  CAA música. Reflexión sobre a tecnoloxías na formación recursos tecnolóxicos para  CD

repercusión que na música tivo a posibilidade de gravar o son e a aparición dos computadores.  B4.2. Transformación de valores, hábitos, consumo e gusto musical como consecuencia dos avances tecnolóxicos das últimas décadas.

musical.

diferentes musicais.

aplicacións  CMCCT

Comprende a  CSC transformación de valores,  CSIEE hábitos, consumo e gusto musical como consecuencia dos avances tecnolóxicos.

 MUB4.1.2.

 B4.3. Utilización de dispositivos  B4.2. Aplicar as técnicas de  MUB4.2.1.

electrónicos, recursos de internet e software musical de distintas características para o adestramento auditivo e a escoita, a interpretación e a creación musical.

gravación analóxica e dixital para rexistrar as creacións propias, as interpretacións realizadas no contexto da aula e outras mensaxes musicais.

Manexa as  CSC técnicas básicas necesarias  CD para a elaboración dun produto audiovisual.

 B4.4. Aplicación de técnicas de  B4.3.

gravación analóxica e dixital para rexistrar as creacións propias, as interpretacións realizadas no contexto da aula e outras mensaxes musicais.

Sonorizar unha  MUB4.3.1. Sabe procurar e  CAA secuencia de imaxes fixas ou seleccionar fragmentos  CD en movemento utilizando musicais axeitados para diferentes recursos sonorizar secuencias de informáticos. imaxes.  MUB4.3.2. Sonoriza imaxes  CD fixas e en movemento  CCEC

mediante a selección de  CMCCT músicas preexistentes ou a creación de bandas sonoras orixinais.

 e

 B4.5. Análise das funcións da  B4.4. Caracterizar a función da  MUB4.4.1.

Utiliza

con  CAA

Música. 4º de ESO Obxectivos  f  g  h  l

Contidos música en producións audiovisuais: publicidade, televisión, cine, videoxogos, etc.

 n

 a  e  f  g  l  n

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

música nos medios de comunicación (radio, televisión, cine, etc.) e as súas aplicacións na publicidade, nos videoxogos e noutras aplicacións tecnolóxicas.

Competencias clave

autonomía as fontes de  CD información e os procedementos apropiados para indagar e elaborar traballos relacionados coa función da música nos medios de comunicación.

 B4.6. Sonorización de imaxes  B4.5. Coñecer as posibilidades  MUB4.5.1. Amosa interese por  CD fixas e en movemento mediante das tecnoloxías aplicadas á coñecer as posibilidades que  CCEC

a selección de músicas preexistentes ou a creación de bandas sonoras orixinais.  B4.7. Valoración crítica da utilización dos medios audiovisuais e as tecnoloxías da información e da comunicación como recursos para a creación, a interpretación, o rexistro e a difusión de producións sonoras e audiovisuais.

música e autonomía.

utilizalas

con

ofrecen as novas tecnoloxías como ferramentas para a actividade musical.

 MUB4.5.2. Coñece e consulta  CD fontes de información impresa  CCL

ou dixital para resolver  CAA dúbidas e para avanzar na aprendizaxe autónoma. Utiliza a  CAA información de xeito crítico,  CL obtena de distintos medios e  CD pode utilizala e transmitila utilizando distintos soportes.

 MUB4.5.3.

2.4.) Linguaxe e Práctica Musical (1º Bacharelato) A materia de Linguaxe e Práctica Musical concíbese como unha continuación da formación musical recibida polo alumnado na etapa educativa anterior, que lle permite ampliar, desenvolver e aplicar, con autonomía e en contextos diversos, os coñecementos e as capacidades que contribúen á adquisición dunha cultura musical sólida. Considerando que a música ten como finalidade primordial a comunicación, é necesario que o alumnado conte coas ferramentas necesarias que lle axuden a comprender e a participar do feito musical. Neste sentido, débese favorecer que o alumnado se implique activamente no proceso artístico musical. A expresión e a linguaxe musical son os dous ámbitos do coñecemento musical en torno aos que se organiza esta materia; está estruturada en cinco bloques ("Destrezas musicais", "A audición comprensiva", "A teoría musical", "A creación e a interpretación" e "As tecnoloxías aplicadas ao son"), que se deben presentar nas actividades de ensino e aprendizaxe relacionados entre si, xa que estes ámbitos se complementan e interactúan; refórzanse e desenvólvense mutuamente. A materia contribúe ao desenvolvemento de valores como o esforzo, a constancia, a disciplina, a toma de decisións, a autonomía, o compromiso, a asunción de responsabilidades e o espírito emprendedor, innovador e crítico. Tal e como demostran numerosos estudos publicados, a práctica musical mellora a memoria, a concentración, a atención, a psicomotricidade, o control das emocións, a autoestima, as habilidades para enfrontarse a un público ou a capacidade para traballar en grupo. A música favorece a adquisición das competencias clave, procura un ensino integral e axuda na maduración do alumnado, ademais de favorecer o espírito de motivación e superación persoal. As disciplinas musicais non só desenvolven a creatividade, a sensibilidade artística e o criterio estético; tamén axudan o alumnado, da mesma forma que o resto de 20

materias desta etapa, a adquirir os coñecementos e habilidades para construír a súa personalidade, a traballar en equipo, desenvolver o pensamento crítico e a converterse en cidadáns e cidadás que actúen de xeito responsable e autónomo. En definitiva, a actividade musical, nas súas diversas facetas, favorece as capacidades sociais e expresivas dos alumnos e das alumnas.

UNIDADE 1: A VOZ E AS SÚAS CUALIDADES COMPETENCIAS CLAVE Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía Aprender a aprender Competencias sociais e cívicas Conciencia e expresións culturais CONTIDOS *O aparello fonador e o seu funcionamento, a respiración, a emisión, a articulación, a relaxación e a afinación. *A articulación do sons e os seus ataques. *Os intervalos melódicos e harmónicos. *Interiorización do pulso. *Lectura de partituras musicais.

ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE 1. (LPMB1.1.1.) Coñece os órganos e as función do aparello fonador. 2. (LPMB1.1.2.) Realiza correctamente exercicios de respiración, relaxación, articulación e fraseo. 3. (LPMB1.1.3.) Entoa afinadamente, aplicando as indicacións expresivas e dinámicas presentes na partitura. 4. (LPMB1.2.1) Reproduce e identifica intervalos. 5. (LPMB1.3.1.) Interpreta vocalmente estruturas rítmicas sentindo internamente o pulso. 6. (LPMB1.3.3.) Practica a lectura e a escritura musical. UNIDADE 2: ELEMENTOS MUSICAIS COMPETENCIAS CLAVE Comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía Competencias sociais e cívicas Conciencia e expresións culturais

CONTIDOS *O pulso e os acentos. *Os compases binarios, ternarios e cuaternarios. *Fórmulas rítmicas básicas orixinadas polo pulso binario ou ternario. *Síncopes, anacruses, notas a contratempo, cambios de compás e grupos de valoración especial. *Características morfolóxicas básicas das obras de música culta e obras contemporáneas, 21

o jazz, a música tradicional, o rock, o flamenco e as músicas do mundo. *Tipos de escalas, acordes maiores e menores, cadencias, música modal e tonal. * Tipos de texturas musicais e timbres instrumentais. ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE 1. (LPMB2.1.1.) Percibe o pulso como referencia básica para a execución rítmica, así como a identificación do acento periódico base do compás. 2. (LPMB2.1.1.) Logra unha correcta interiorización do pulso que lle permite unha axeitada execución musical. 3. (LPMB2.2.1.) Percibe aspectos rítmicos, melódicos, tonais, modais, cadenciais, formais e tímbricos das obras escoitadas. 4. (LPMB2.2.3.) Escoita e recoñece os elementos básicos das linguaxes propias da música culta, jazz, rock e flamenco. UNIDADE 3: AS GRAFÍAS MUSICAIS COMPETENCIAS CLAVE Comunicación lingüística Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía Aprender a aprender Conciencia e expresións culturais CONTIDOS *As grafías das fórmulas rítmicas: signos que modifican a duración. *As grafías relativas á expresión musical: á dinámica, ao tempo, á agóxica e a articulación musical. * As grafías contemporáneas. *As claves e a súa relación entre si. ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE 1. (LPMB3.1.1.) Identifica e interpreta os termos e signos relacionados co ritmo e coa expresión musical. 2. (LPMB3.1.2.) Identifica e interpreta os signos gráficos propios da linguaxe musical contemporánea. UNIDADE 4: A CREACIÓN MUSICAL COMPETENCIAS CLAVE Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía Aprender a aprender Competencias sociais e cívicas Sentido de iniciativa e espírito emprendedor Conciencia e expresións culturais CONTIDOS *A improvisación, tanto individual como colectiva de breves melodías. * A memorización de obras musicais vocais. *Os procesos compositivos mais habituais. *A expresión corporal e o movemento corporal como complemento ao feito musical. ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE 22

1. (LPMB4.1.1.) Improvisa fórmulas rítmicas acordándoas co pulso e o compás do fragmento escoitado. 2. (LPMB 4.3.1) Coñece o repertorio traballado e ten capacidade de memorización e capacidade expresiva. 3. (LPMB 4.4.2.) Constrúe a través do movemento unha creación coreográfica adecuando a súa concepción ao carácter expresivo da obra. UNIDADE 5: AS TECNOLOXÍAS APLICADAS AO SON COMPETENCIAS CLAVE Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía Competencia dixital Aprender a aprender CONTIDOS *O son como fenómeno físico- harmónico. O movemento ondulatorio. Transmisión e amortecemento do son. *A manipulación artificial do son nos instrumentos electrónicos. *Sinal analóxico e sinal dixital. *Hardware musical: computadores, tarxetas de son e conexións. *Software musical: editores de partituras, secuenciadores, programas xeradores de acompañamentos e mesas de mesturas. *Os sistemas de gravación analóxica ou dixital. ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE 1. (LPMB 5.1.1.) Utiliza correctamente editores de partituras, secuenciadores e software para aplicacións audiovisuais. 2. (LPMB5.2.2) Utiliza os recursos tecnolóxicos como ferramentas para a audición, a interpretación, a creación, a edición, a gravación, a investigación e aprendizaxe do feito musical. Linguaxe e Práctica Musical. 1º de bacharelato Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1. Destrezas musicais  d  e  f  i  m  ñ

 c  d

 B1.1.

Utilización da voz,  B1.1. Entoar cunha correcta  LPMB1.1. 1. Coñece os órganos e individual ou colectivamente, emisión da voz, individual ou as funcións do aparello fonador. partindo do coñecemento do conxuntamente, unha aparello fonador, o seu melodía ou unha canción con  LPMB1.1.2. Realiza exercicios de funcionamento, a respiración, a acompañamento. respiración, relaxación, emisión, a articulación, a articulación, fraseo, etc., e relaxación e a afinación. valóraos como elementos imprescindibles para a adquisición  B1.2. Interpretación vocal da técnica vocal. atendendo ás indicacións relativas á expresión, á  LPMB1.1.3. Aplica a técnica vocal dinámica, á agóxica, á para cantar entoada e articulación dos sons e os seus afinadamente, aplicando as ataques, e á ornamentación indicacións expresivas e musical. dinámicas presentes na partitura.  B1.3. Entoación individual e  B1.2. Identificar e reproducir  LPMB1.2.1.

colectiva de escalas, intervalos

intervalos, modelos melódicos

 CMCCT

 CAA  CSC

 CSC  CCEC

Reproduce e  CAA identifica intervalos, escalas ou  CSC

Linguaxe e Práctica Musical. 1º de bacharelato Obxectivos  i  n

Contidos melódicos, harmónicos, arpexos ou acordes.

 ñ  c

 B1.4. Interiorización do pulso.

 d

 B1.5.

 i  m  n  ñ  p

Interpretación instrumental atendendo ás indicacións relativas á expresión, á dinámica, á agóxica, á ornamentación musical, e á articulación dos sons e dos seus ataques.  B1.6. Práctica da lectura articulada e da escritura tanto melódica como harmónica nas claves de sol e fa en cuarta, e da escritura tanto melódica como harmónica.  B1.7. Práctica de lectura de notas, sen clave, aténdose ao debuxo interválico.  B1.8. Práctica da lectura de obras musicais utilizando partituras.

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

sinxelos, escalas ou acordes arpexiados a partir de diferentes alturas.

Competencias clave

acordes a partir de diferentes  CMCCT alturas, utilizando unha correcta emisión da voz.

Interpreta  CMCCT instrumentalmente ou vocalmente,  CCEC con total precisión dentro dun tempo establecido, estruturas rítmicas adecuadas a este nivel dunha obra ou un fragmento, sentindo internamente o pulso e aplicando, se procede, as equivalencias nos cambios de compás.

 B1.3. Identificar e executar  LPMB1.3.1.

instrumentalmente ou vocalmente estruturas e patróns rítmicos ou melódicos simultáneos dunha obra breve ou dun fragmento, con ou sen cambio de compás, nun tempo establecido.

Executa con  CMCCT independencia estruturas rítmicas  CSC simultáneas, utilizando e desenvolvendo a disociación auditiva e motriz.

 LPMB1.3.2.

 LPMB1.3.3. Practica a lectura e a  CAA escritura musical, recoñecendo a  CMCCT

súa importancia para afondar na  CCEC aprendizaxe da linguaxe musical.

Bloque 2. A audición comprensiva  i  n  ñ

 b  d  e  f  i  n

 B2.1.

Percepción e  B2.1. Recoñecer  LPMB2.1.1. Percibe o pulso como  CMCCT identificación do pulso, dos autidivamente o pulso dunha referencia básica para a  CSC acentos e dos compases obra ou dun fragmento, así execución rítmica, así como a binarios, ternarios e como o acento periódico, e identificación do acento periódico cuaternarios. interiorizalo para manter base do compás, e logra unha durante breves períodos de correcta interiorización do pulso  B2.2. Percepción, identificación silencio. que lle permite posteriormente e transcrición de fórmulas unha axeitada execución rítmicas básicas orixinadas individual ou colectiva. polo pulso binario ou ternario.  B2.3. Percepción, identificación e transcrición de signos que modifican a duración, síncopes, anacruses, notas a contratempo, cambios de compás, grupos de valoración especial, equivalencias pulsopulso e fracción-fracción, etc.  B2.4. Identificación auditiva das  B2.2.

características morfolóxicas básicas das obras musicais, tanto as que teñen como fundamento a linguaxe da música culta como as que teñen como fundamento as linguaxes musicais contemporáneas, o jazz, a música tradicional, o rock, o flamenco e as músicas do mundo.  B2.5. Percepción, identificación auditiva e transcrición das escalas, funcións tonaisacordes maiores e menores, acordes de sétima dominante e

Recoñecer  LPMB2.2.1. Percibe aspectos  CMCCT auditivamente e describir con rítmicos, melódicos, tonais,  CCEC posterioridade as modais, cadenciais, formais, característicos das obras tímbricos etc., das obras escoitadas ou interpretadas escoitadas ou interpretadas.

 LPMB2.2.2. Utiliza a lectura e a  CCEC

escritura musical como apoio á audición.

Escoita obras  CCEC musicais seguindo a partitura.

 LPMB2.2.3.

 LPMB2.2.4. Escoita e recoñece os  CCEC

elementos básicos das linguaxes

Linguaxe e Práctica Musical. 1º de bacharelato Obxectivos

Contidos



Criterios de avaliación

de sétima diminuída, cadencias e os modos e intervalos fóra do concepto tonal. B2.6. Recoñecemento comprensivo das texturas musicais e dos timbres instrumentais nas obras escoitadas ou interpretadas. B2.7. Recoñecemento auditivo e transcrición dos esquemas rítmicos, das melodías, dos intervalos e dos fragmentos melódicos resultantes da combinación dos devanditos elementos. B2.8. Reprodución vocal memorizada dos esquemas rítmicos, das melodías, dos intervalos e dos fragmentos melódicos resultantes da combinación dos devanditos elementos. B2.9. Identificación de erros ou as diferenzas entre un fragmento escrito e un fragmento escoitado. B2.10. Transcrición de esquemas harmónicos das obras escoitadas.

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

propias da música culta, jazz, rock e flamenco, así como os máis importantes da linguaxe musical contemporánea.

Describe as  CCEC característicos das obras  CCL escoitadas, utilizando a terminoloxía axeitada.

 LPMB2.2.5.

Bloque 3. A teoría musical  d  i

 B3.1. Coñecemento das grafías  B3.1. Coñecer e aplicar na  LPMB.3.1.1. Identifica e interpreta  CMCCT das fórmulas rítmicas, lectura e na interpretación de os termos e signos relacionados  CCEC

 n

simultaneidade de ritmos, signos que modifican a duración, síncope, anacruse, notas a contratempo, os grupos de valoración especial contidos en un e varios pulsos, etc.  B3.2. Coñecemento das grafías e dos termos relativos á expresión musical, á dinámica, ao tempo, á agóxica, á articulación musical e ao ataque dos sons.  B3.3. Aproximación ás grafías contemporáneas.

 i

 B3.4.

 n

partituras os termos e os co ritmo e coa expresión musical. signos relacionados co ritmo e coa expresión musical.  LPMB.3.1.2. Identifica e interpreta  CCEC os signos gráficos propios da  CCL linguaxe musical contemporánea.  CMCCT

Coñecemento das  B3.2. Recoñecer nunha  LPMB.3.2.1. Identifica os normas de escritura melódica. partitura os elementos elementos básicos da linguaxe básicos da linguaxe musical. musical, utilizando diferentes  B3.5. Coñecemento e soportes. comprensión dos ritmos característicos das danzas e  LPM3.2.2. Recoñece elementos das obras musicais. básicos harmónicos e formais.  B3.6. Coñecemento e comprensión de escalas, funcións tonais, intervalos,  LPM3.2.3. Aplica correctamente a cadencias, acordes básicos e terminoloxía propia da teoría complementarios, tonalidade, musical. modalidade e modulación.  B3.7. Coñecemento dos principais sistemas de cifraxe

 CAA  CCEC

 CCEC  CMCCT

 CCEC  CCL

Linguaxe e Práctica Musical. 1º de bacharelato Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

harmónica. Coñecemento da ornamentación musical.  B3.9. Comprensión do efecto que producen na música os sons da ornamentación e intensificación expresiva.  B3.10. Ámbito sonoro das claves e a súa relación entre si.  B3.8.

Bloque 4. A creación e a interpretación  c  d  i  l  m

 B4.1. Realización vocal ou  B4.1.

instrumental de fórmulas rítmicas orixinadas polo pulso binario ou ternario e as súas variantes.

 n  c  d  i  l  m  n

 a  b  c  d  h  i  n

Realizar exercicios  LPMB.4.1.1. Practica variantes de  CMCCT psicomotores e improvisar fórmulas rítmicas coñecidas e estruturas rítmicas sobre un improvísaas libremente, fragmento escoitado de acordándoas co pulso e o compás maneira tanto individual como do fragmento escoitado. conxunta.

 B4.2.

Improvisación, tanto  B4.2. Improvisar,  LPMB.4.2.1. Asimila os conceptos  CCEC individual como colectiva, de individualmente ou tonais e modais básicos,  CSIEE breves melodías. colectivamente, breves desenvolvendo a creatividade e a melodías tonais ou modais, capacidade de seleccionar e usar  B4.3. Utilización das escalas e pequenas formas musicais libremente os elementos da acordes máis habituais no partindo de premisas relativas linguaxe musical de acordo cunha sistema modal e tonal. a diferentes aspectos da idea e estruturados nunha forma linguaxe musical. musical.  B4.4.

Interpretación  B4.3. Interpretar de memoria,  LPMB.4.3.1. Coñece o repertorio memorizada de obras ou individualmente ou traballado e ten capacidade de fragmentos musicais vocais conxuntamente, fragmentos memorización, sensibilidade adecuados ao nivel, con ou sen de obras do repertorio musical e capacidade expresiva. acompañamento. seleccionados entre os propostos polo alumnado,  LPMB.4.3.2. Mantén unha valorando as achegas do actitude positiva ante a música e grupo e desenvolvendo o os compañeiros. espírito crítico.  LPMB.4.3.3. Utiliza os instrumentos da aula cunha técnica correcta.

 CCEC

 CSC  CCEC  CAA  CSC

Aplica a técnica  CAA vocal para cantar entoadamente e  CSC afinadamente nas actividades de interpretación.

 LPMB.4.3.4.

Mantén unha  CSC actitude positiva para integrarse  CSIEE como un membro máis no grupo.

 LPMB.4.3.5.

 a  b  c  d  h  i  l  n

 a

 B4.5.

Achegamento aos  B4.4. Improvisar ou compor e  LPMB.4.4.1. Crea unha pequena procesos compositivos máis interpretar unha breve obra obra musical utilizando os habituais. musical para unha melodía coñecementos musicais dada, que necesite a adquiridos.  B4.6. Utilización da expresión participación de varios corporal e o movemento executantes e incorporar corporal como complemento ao movemento coreográfico,  LPMB.4.4.2. Constrúe a través do feito musical. movemento unha creación utilizando os coñecementos  B4.7. Desenvolvemento da coreográfica adecuando a súa musicais adquiridos. lateralidade a través da concepción ao carácter expresivo realización simultánea de da obra. diferentes ritmos básicos  B4.8. Participación activa na  B4.5.

Saber

comportarse  LPMB.4.5.1.

Compórtase

 CCEC  CAA  CMCCT  CSIEE  CSC  CAA

de  CSC

Linguaxe e Práctica Musical. 1º de bacharelato Obxectivos  b  c  n

Contidos

Criterios de avaliación

organización e na realización de actividades musicais desenvolvidas en diferentes contextos.  B4.9. Participación na organización e na realización de actividades con respecto e disposición para superar estereotipos e prexuízos, tomando conciencia, como parte dun grupo, do enriquecemento que se produce coas achegas das demais persoas.

como espectador/a e intérprete, e controlar o medo escénico nas actuacións.

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

maneira correcta como espectador/a e como intérprete na realización de actividades musicais desenvolvidas en diferentes contextos.  LPMB.4.5.2. Practica as técnicas  CSC

necesarias para controlar o medo escénico.

Bloque 5. As tecnoloxías aplicadas ao son  d

 B5.1.

 e  f  g



 h  i  l  m



 n

 



Fenómeno físico-  B5.1. Realizar traballos e  LPMB.5.1.1. Utiliza correctamente  CD harmónico; movemento exercicios aplicando as editores de partituras,  CMCCT ondulatorio; serie de Fourier. ferramentas que ofrecen as secuenciadores, MIDI e software novas tecnoloxías. para aplicacións audiovisuais. B5.2. Características acústicas dos instrumentos: instrumentos transpositores e electrónicos; manipulación artificial do son. B5.3. Fundamentos dos sistemas de afinación. Proporcións asociadas aos intervalos: consonancia e disonancia. Serie harmónica. Índices acústicos. Diapasón. B5.4. Transmisión e amortecemento do son. B5.5. Sinal analóxico e sinal dixital. Dixitalización do son analóxico. B5.6. Síntese do son: mostraxe (samplers), filtros de frecuencias e multipistas. B5.7. Hardware musical: computadores, tarxetas de son e conexións. B5.8. Tipos de software musical: editores de partituras, secuenciadores, programas xeradores de acompañamentos e mesas de mesturas.

 g

 B5.9. Práctica dos sistemas de  B5.2. Crear pezas sonoras ou  LPMB.5.2.2.

 h

gravación analóxica ou dixital, de procesamento de sons de comunicación MIDI en interpretacións ou creacións propias.  B5.10. Uso da música con soporte electrónico en producións escénicas ou audiovisuais.  B5.11. Realización de sonorizacións a través da improvisación, a composición ou a selección musical de textos ou de imaxes.

 i  l  n

audiovisuais utilizando distintos sistemas de reprodución e gravación de son.

Utiliza de forma  CAA autónoma os recursos  CD tecnolóxicos como ferramentas  CMCCT para a audición, a interpretación, a creación, a edición, a gravación, a investigación e a aprendizaxe do feito musical.

2.5.) Historia da música e da danza (2º Bacharelato) Introdución A música e a danza son manifestacións artísticas que van ligadas ao devir histórico e cultural da humanidade. O estudo da súa historia pretende proporcionarlle ao alumnado unha visión global do lugar que ocupan ambas as disciplinas na historia da arte e dotalo de fundamentos de comprensión, análise e valo-ración das creacións, de criterios para establecer xuízos estéticos propios sobre elas, así como facilitarlle a adquisición de horizontes culturais máis ambiciosos. Resulta evidente que o mundo está repleto de música e danza de diversos tipos: tradicional, folk, clásica ou jazz, por citar só uns poucos. Pero as modernas comunicacións e a tecnoloxía da reprodución sonora e visual fixeron do pluralismo musical parte da vida cotiá. Con todo, os modos nos que pensamos en música non reflicten esta situación: historicamente cada tipo de música ou danza chega co seu propio modo de pensar e inflúe na sociedade como se fose o único modo de pensar na música e na danza. Esta materia pretende abranguer a música e a danza ao seu paso pola historia e a súa vinculación coa sociedade e as artes en cada período, dándolle un carácter integrador que fai posible aproximarse á evolución das devanditas creacións. Ademais, o estudo desta materia permite abrir horizontes novos, procurar novas metas culturais e ampliar a perspectiva desde a que observar a música e a danza, non tanto a través dun estudo minucioso de autores e autoras, ou do catálogo das súas obras, senón máis ben a través da comprensión e a valoración das grandes achegas individuais ou colectivas, das súas características e o seu devir no tempo. Deben ser obxecto de estudo as características máis salientables que configuran un estilo, unha época, os autores e as autoras máis salientables, cuxas obras impulsaron a evolución e o cambio cara a novas concepcións estéticas da música e da danza. A interpretación deberá ser entendida como a tradución práctica do código correspondente ou proveniente da tradición. Os coñecementos adquiridos en cursos anteriores e no estudo desta materia permitirán ao alumnado comprender a evolución da música e da danza, establecer asociacións con outras manifestacións artísticas das sociedades en que se produciron, situar temporalmente as obras e, finalmente, construír argumentacións fundadas na súa análise e na súa valoración. A materia de Historia da Música e da Danza contribúe a que o alumnado se familiarice coa lectura de documentos e fontes que lle faciliten o acceso á comprensión de todos os aspectos técnicos relativos á música e á danza. O coñecemento destes aspectos e a adquisición de competencias desenvolverán no alumnado a cultura estética, e a integración de todos eles proporcionará habilidades e estratexias de método que lle permitirán acceder e procesar datos para reflexionar de xeito autónomo sobre eles con posterioridade, conseguindo como resultado final que o alumnado poida situar, comprender, asimilar e comentar calquera obra que se someta á súa consideración. Logo de cursada esta materia, os alumnos e as alumnas adquirirán unha formación máis ampla, unha visión máis global do lugar que ocupan a música e a danza na historia da arte, e desenvolverán criterios para establecer xuízos estéticos propios.

Historia da Música e da Danza. 2º de bacharelato Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1. Percepción, análise e documentación  i  d  n  m

 B1.1. Escoita, visión e análise de  B1.1. Expresar xuízos persoais  HMDB1.1.1. Realiza desde unha  CCEC

obras de música e danza representativas de cada período, procedentes doutras culturas o de manifestacións urbanas actuais, apreciando as súas características formais, estéticas e estilísticas.

mediante unha análise estética perspectiva persoal unha  CAA ou un comentario crítico a partir valoración estética e crítica da audición ou a visión e a dunha obra concreta ou dunha análise dunha obra determinada, interpretación dela. considerando aspectos técnicos, expresivos e interpretativos, Domina o  CMCCT utilizando os coñecementos  HDMB1.1.2. vocabulario e a terminoloxía adquiridos e a terminoloxía científica aplicados á música e á apropiada. danza.  HDMB1.1.3. Consulta e contrasta  CAA

as fontes de información  CCL adecuadas para a elaboración dos comentarios.  d  i  n  e  p

 B1.2. A obra artística no seu  B1.2.

contexto histórico.  B1.3. Seguimento musicais escritos notacións para comprensión das da obra.

de fragmentos en diferentes unha mellor características

Situar cronoloxicamente  HDMB1.2.1.Identifica e sitúa  CCEC unha obra, tras a súa escoita ou cronoloxicamente os diferentes a súa visión e análise, ou períodos da historia da música e comparar obras de similares da danza. características, representativas dos estilos ou as escolas  HDMB1.2.2. Coñece e explica as  CAA principais, e sinalar semellanzas principais características dos  CCL e diferenzas entre elas. estilos, os xéneros ou as escolas, e detecta as diferenzas entre varias obras.  HDMB1.2.3. Contextualiza a obra  CCEC

no seu momento histórico e/ou  CCL estilístico.  d  n

 B1.4. Elaboración de conclusións  B1.3. Identificar as circunstancias  HDMB1.3.1.

e valoracións estéticas propias, relacionando a música e a danza con outros aspectos do contexto en que se crearon, e seleccionando información procedente de diversas fontes sobre autorías e obras.

culturais ou sociolóxicas que poidan incidir no desenvolvemento evolutivo das épocas, os estilos ou os/as autores/as máis representativos/as da historia da música e da danza. 

Comprende e  CCEC explica a complexidade do  CAA fenómeno artístico, e extrae conclusións propias con base nos coñecementos adquiridos na materia. HDMB1.3.2. Entende e explica a  CCEC función das obras e a influencia  CAA na sociedade e noutras  CSC disciplinas artísticas no momento da súa creación.

 HDMB1.3.3.

Comprende e  CAA describe o proceso creativo de  CSC músicos/as e coreógrafos/as.

 d  e  h

 B1.5. Lectura e comentario crítico  B1.4. Analizar textos relativos á  HMDB1.4.1.

de textos literarios-musicais e relativos á danza.

música ou á danza.

Describe as  CCL formulacións plasmadas  CAA polo/pola autor/a do texto, en  CCEC relación coas correntes estéticas e estilísticas dunha época concreta.

 HMDB1.4.2. Elabora una análise  CAA

de texto de xeito ordenado e  CCL metódico, sintetizando as ideas, distinguindo a información principal da secundaria e usando un vocabulario técnico acorde.

Historia da Música e da Danza. 2º de bacharelato Obxectivos  b  d  e

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 B1.6. Estudo da música e da  B1.5. Explicar, a partir dun  HMDB1.5.1.

danza como soporte literario e como medio de intensificación dramática.

exemplo proposto, a través dunha análise ou dun comentario, a utilización da música e da danza como soporte dun texto literario ou como medio de intensificación dramática en óperas, ballet, cine ou teatro. 

Comprende e  CAA explica o papel da música e da  CCEC danza, e o xeito en que se  CCL relaciona con outras artes, para configurar xunto a elas unha obra artística total. HMDB1.5.2. Explica a utilización  CAA que se fixo da música nunha  CCL situación concreta.

 HMDB1.5.3. Selecciona pezas  CD

musicais para sonorizar ou  CSIEE ambientar situacións artísticas concretas.  a  b  d  e  h  l  p

 B1.7. Documentación: recursos  B1.6.

bibliográficos e ferramentas de consulta; fontes musicais, audiovisuais, iconográficas e sonoras.  B1.8. Elaboración de argumentacións e xuízos persoais, utilizando o léxico e a terminoloxía específica e xeral, sobre obras e textos relacionados coa música ou a danza, coas correntes estéticas ou cos autores e as autoras.

Elaborar traballos de  HMDB1.6.1. Transmite certeza e investigación, individuais ou en seguridade na comunicación das grupo, sobre algún aspecto ideas, e dominio do tema de determinado e relativo á música, investigación. a danza, a literatura ou a estética da arte de calquera época.  HMDB1.6.2. Selecciona correctamente temas obxecto de investigación, establecendo prioridades e superando con creatividade os obstáculos que vaian xurdindo.

 CAA  CSIEE  CCEC  CCL  CCL  CCEC  CAA

 HMDB1.6.3.

Asume con  CSC responsabilidade o seu papel no  CSIEE traballo en grupo, tomando as decisións pertinentes.

 HMDB1.6.4.

Expón as súas  CSC reflexións sobre o proceso de  CSIEE investigación e elabora  CCEC conclusións sobre o procedemento establecido, a repartición do traballo, as conclusións obtidas e unha posible continuación da investigación, facendo explícitas as súas impresións persoais sobre a experiencia.

 HMDB1.6.5.

Expón de xeito  CCL preciso e ordenado os resultados  CAA do seu traballo de investigación,  CSIEE e cita as fontes consultadas.  CCEC

 HMDB1.6.6. Utiliza as novas  CD

tecnoloxías da información e da  CAA comunicación, así como distintos medios e soportes técnicos. Bloque 2. A música e a danza da Antigüidade á Idade Media  b  d  g  m

 B2.1.

Música sacra. Canto  B2.1. Identificar, a través da  HMDB2.1.1. Capta e describe o  CAA gregoriano: características, orixe audición ou da visión, obras da carácter, o xénero, as  CCEC e evolución. Nacemento e Idade Antiga e medievais, e características estéticas e os  CCL evolución da polifonía: Ars describir os seus trazos máis trazos estilísticos máis Antiqua e Ars Nova. O Código característicos, xustificando a importantes das obras propostas.

Historia da Música e da Danza. 2º de bacharelato Obxectivos

Contidos

 n  p

Calixtino.  B2.2. Música profana: xograres e

goliardos.  B2.3. Instrumentos medievais.

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

súa pertenza a este período  HMDB2.1.2. Coñece e describe  CCEC histórico. as obras e os/as autores/as máis  CCL representativos/as deste  CD períodos

 B2.4. A danza na Antigüidade:

Exipto, Mesopotamia e Persia, pobo hebreo e Creta.  B2.5. A danza na Antigüidade clásica. Danzas teatrais en Roma e Grecia. Traxedia grega.  B2.6. A danza na Idade Media. Danza e Igrexa. Carola, danza mesurada, momería e danza macabra.  h  n  p

 B2.7.

Fontes iconográficas.  B2.2. Relacionar a historia da  HMDB2.2.1. Analiza a Iconografía pétrea en Galicia e música e da danza na Idade complexidade de circunstancias códices afonsinos. Antiga e na Idade Media, así que, pola súa importancia, como as súas obras máis determinen o desenvolvemento  B2.8. Lírica galaico-portuguesa. significativas, con outros dunha época, un estilo ou Afonso X o Sabio. aspectos da cultura, o contexto un/unha autora determinada,  B2.9. Contexto histórico, social e histórico e a sociedade do establecendo xuízos críticos. cultural no que se desenvolveron mesmo período. a música e a danza na Antigüidade e na Idade Media.

 CAA  CCEC  CSC  CCL

Bloque 3. O Renacemento  b

 B3.1.

 d  g  m



 n



 

 d  h  n  p

Polifonía renacentista:  B3.1. Identificar obras do  HMDB3.1.1. Capta e describe o características e procedementos renacemento, a través da carácter, o xénero, as compositivos. Polifonía relixiosa. audición ou da visión, e describir características estéticas e os os seus trazos máis trazos estilísticos máis B3.2. Música da Reforma e da característicos, xustificando a importantes das obras propostas. Contrarreforma. Música vocal súa pertenza a este período profana: madrigal e estilo histórico.  HMDB3.1.2. Coñece e describe madrigalesco. Principais as obras e os/as autores/as máis polifonistas. representativos/as deste período. B3.3. O Renacemento en España: música vocal profana (vilancico e romance). Polifonistas do século de ouro: Tomás Luis de Victoria. B3.4. Música instrumental en España. Organoloxía. Fontes de estudo. B3.5. Danzas de corte: tipos e características. B3.6. Nacemento e evolución do Ballet de Corte.

 B3.2. Música da Reforma e da  B3.2. Relacionar a historia da  HMDB3.2.1.

Contrarreforma. Música vocal profana: madrigal e estilo madrigalesco. Principais polifonistas.  B3.3. O Renacemento en España: música vocal profana (vilancico e romance). Polifonistas do século de ouro: Tomás Luis de Victoria  B3.4. Música instrumental en España. Organoloxía. Fontes de estudo.

música e da danza do Renacemento, así como as súas obras máis significativas, con outros aspectos da cultura, o contexto histórico e a sociedade do mesmo período.

Analiza a complexidade de circunstancias que, pola súa importancia, determinen o desenvolvemento dunha época, un estilo ou un/unha autor/a determinado/a, e establece xuízos críticos.

 CAA  CCEC  CCL

 CCEC  CCL  CD

 CAA  CCEC  CSC  CCL

Historia da Música e da Danza. 2º de bacharelato Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 4. O Barroco  b

 B4.1.

 d  g  m  n

    



 d  h  n  p

Música no Barroco:  B4.1. Identificar obras do  HMDB4.1.1. Capta e describe o características, periodización e barroco, a través da audición ou carácter, o xénero, as escolas. da visión, e describir os seus características estéticas e os trazos máis característicos, trazos estilísticos máis B4.2. Nacemento da ópera. xustificando a súa pertenza a importantes das obras propostas. Ópera seria e ópera bufa. este período histórico. B4.3. Música e relixión: cantata,  HMDB4.1.2. Coñece e describe oratorio e paixón. as obras e os/as autores/as máis B4.4. Formas instrumentais: representativos/as deste período. orixe, características e evolución. B4.5. Organoloxía. Tipoloxía da orquestra barroca. B4.6. Ópera Ballet, Comedia Ballet e outros xéneros no Barroco. B4.7. Real Academia de Danza en París. Chegada do profesionalismo á danza.

 B4.8. Música barroca en España.  B4.2. Relacionar a historia da  HMDB4.2.1.

Música vocal sacra e profana. Teatro musical: ópera e zarzuela. Música instrumental. Música nas catedrais galegas.  B4.9. Principais compositores e compositoras. Función social da persoa compositora.  B4.10. Danzas cortesás do Barroco. Ballet de Luís XIV. Música escénica.

 CAA  CCEC  CCL

 CCEC  CCL  CD

Analiza a complexidade de circunstancias que, pola súa importancia, determinen o desenvolvemento dunha época, un estilo ou un/unha autor/a determinado/a, e estable xuízos críticos.

 CAA

Identificar obras do  HMDB5.1.1. Capta e describe o clasicismo, a través da audición carácter, o xénero, as ou da visión, e describir os seus características estéticas e os trazos máis característicos, trazos estilísticos máis xustificando a súa pertenza a importantes das obras propostas. este período histórico.  HMDB5.1.2. Coñece e describe as obras e os/as autores/as máis representativos/as deste período.

 CAA

música e da danza do barroco, así como as súas obras máis significativas, con outros aspectos da cultura, o contexto histórico e a sociedade do mesmo período.

 CCEC  CSC  CCL

Bloque 5. O Clasicismo  b

 B5.1. Estilo Galante e Escola de  B5.1.

 d  g  m  n

 



 d  h  n  p

Mannheim. B5.2. Formas instrumentais: orixe, características e evolución. B5.3. Música sinfónica e de cámara. Música vocal: reforma de Gluck. Ópera bufa e ópera seria. B5.4. Principais compositores clásicos: Haydn, Mozart e Beethoven. B5.5. Organoloxía: o piano e o cuarteto de corda; evolución da orquestra. B5.6. Ballet de acción. Noverre e outros reformadores. Novos aspectos do espectáculo. Estética. Innovacións da posta en escena.

 B5.7. Clasicismo en España.

 B5.2. Relacionar a historia da  HMDB5.2.1.

música e da danza do Clasicismo, así como as súas obras máis significativas, con outros aspectos da cultura, o contexto histórico e a sociedade do mesmo período.

Analiza a complexidade de circunstancias que, pola súa importancia, determinen o desenvolvemento dunha época, un estilo ou un/unha autor/a determinado/a, e establece xuízos críticos.

 CCEC  CCL

 CCEC  CCL  CD

 CAA  CCEC  CSC  CCL

Historia da Música e da Danza. 2º de bacharelato Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 6. O Romanticismo, o Nacionalismo e o Posromanticismo  b

 B6.1. Romanticismo.

 d  g  m  n  p



 d  h  n  p

 B6.1.

– Orquestra romántica. Formas sinfónicas. Sinfonía, concerto e música programática. – Piano romántico. Música de cámara. – Ópera. Tendencias. Evolución da ópera como espectáculo. Verismo. – Lied. Composición no Romanticismo e no Posromanticismo. B6.2. Orixe e significado dos nacionalismos musicais: escolas e estilos. Figuras representativas da composición. B6.3. Rexurdimento musical en Galicia: música instrumental e vocal. B6.4. Ballet romántico: xénese e desenvolvemento; principais obras e figuras. B6.5. Período posromántico no ballet. Principais obras e figuras do ballet imperial ruso. B6.6. Danza española. Orixes e consolidación das distintas vertentes: folclore, escola bolera, flamenco e danza estilizada.

Identificar obras do  HMDB6.1.1. Capta e describe o Romanticismo, o Nacionalismo e carácter, o xénero, as o Posromanticismo, a través da características estéticas e os audición ou da visión, e describir trazos estilísticos máis os seus trazos máis importantes das obras propostas. característicos, xustificando a súa pertenza a este período  HMDB6.1.2. Coñece e describe histórico. as obras e os/as autores/as máis representativos/as deste período.

 B6.7. Música na España do  B6.2.. Relacionar a historia da  HMDB6.2.1.

 CAA  CCEC  CCL

 CCEC  CCL  CD

Analiza a complexidade de circunstancias que, pola súa importancia, determinen o desenvolvemento dunha época, un estilo ou un/unha autor/a determinado/a, e establece xuízos críticos.

 CAA

Impresionismo:  B7.1. Identificar obras do  HMDB7.1.1. Capta e describe o características musicais e figuras Impresionismo, o Expresionismo carácter, o xénero, as representativas. e outros movementos da primeira características estéticas e os metade do século XX, a través trazos estilísticos máis B7.2. Segunda Escola de Viena: da audición ou da visión, e importantes das obras propostas. Do Posromanticismo ao describir os seus trazos máis Dodecafonismo: composición e característicos, xustificando a  HMDB7.1.2. Coñece e describe técnicas. súa pertenza a este período as obras e os/as autores/as máis B7.3. Neoclasicismo. histórico. representativos/as deste período. Representantes principais da composición. Stravisnki. B7.4. Teatro musical europeo e americano a comezos do século XX. B7.5. Orixe e desenvolvemento da música de jazz. B7.6. Concepcións da orquestra no século XX.

 CAA

século XIX. Zarzuela. Música galega: principais compositores.  B6.8. Influencia da literatura na música.

música e da danza no Romanticismo, o Nacionalismo e o Posromanticismo, así como as súas obras máis significativas, con outros aspectos da cultura, o contexto histórico e a sociedade do mesmo período.

 CCEC  CSC  CCL

Bloque 7. Primeiras tendencias modernas  b

 B7.1.

 d  g  m



 n  h  p



 

 CCEC  CCL

 CCEC  CCL  CD

Historia da Música e da Danza. 2º de bacharelato Obxectivos  d

Contidos

 p

Estándares de aprendizaxe

 B7.7. Ballets rusos. Diaghiliev  B7.2. Relacionar a historia da  HMDB7.2.1.

 h  n

Criterios de avaliación



(coreógrafos, compositores e escenógrafos). Danza moderna B7.8. Novas linguaxes no século XX. O século dos ismos: Surrealismo, Expresionismo, etc. B7.9. Desenvolvemento da danza moderna nas primeiras décadas do século XX. B7.10. Música en España na primeira metade do século. Falla e a Xeración do 98. Xeración da República. B7.11. Música galega. Figuras representativas galegas na diáspora.

música e da danza da primeira metade do século XX, así como os seus movementos artísticos e as obras máis significativas, con outros aspectos da cultura, o contexto histórico e a sociedade do mesmo período.

Analiza a complexidade de circunstancias que, pola súa importancia, determinen o desenvolvemento dunha época, un estilo ou un/unha autor/a determinado/a, e establece xuízos críticos.

Competencias clave  CAA  CCEC  CSC  CCL

Bloque 8. Música e Danza na segunda metade do século XX.  h

 B8.1. Serialismo Integral.

 m

 B8.2.

 n  l  p  

 

 B8.1.

Vangardas. Indeterminación e aleatoriedade. Novas grafías. Música electroacústica e música concreta. B8.3. Postserialismo. B8.4. Música de vangarda española: Xeración do 51. Música galega. Autores/as contemporáneos/as. B8.5. Música e danza popular moderna: jazz, pop e rock. B8.6. Danza contemporánea. Evolución e expansión na segunda metade do século XX.

 d

 B8.7. Cante e baile flamenco.

 h

 B8.8. Música e danza popular

 n

galega  B8.9. Importancia da música cinematográfica, publicitaria e de ambientación. A danza no cine.  B8.10. Novos instrumentos. Novas tecnoloxías aplicadas á música.

 p

Identificar obras  HMDB8.1.1. Capta e describe o pertencentes aos movementos carácter, o xénero, as estilísticos da segunda metade características estéticas e os do século XX, a través da trazos estilísticos máis audición ou da visión, e describir importantes das obras propostas. os seus trazos máis característicos, xustificando o  HMDB8.1.2. Coñece e describe seu pertenza a este período as obras e os/as autores/as máis histórico. representativos/as deste período.

 B8.2. Relacionar a historia da  HMDB8.2.1.

música e da danza da segunda metade do século XX, así como os seus movementos artísticos e as obras máis significativas, con outros aspectos da cultura, o contexto histórico e a sociedade do mesmo período.

Analiza a complexidade de circunstancias que, pola súa importancia, determinen o desenvolvemento dunha época, un estilo ou un/unha autor/a determinado/a, e establece xuízos críticos.

 CAA  CCEC  CCL

 CCEC  CCL  CD

 CAA  CCEC  CSC  CCL

Bloque 9. A música tradicional no mundo.  h  n  l  g  p

 B9.1. Danza e música exótica,  B9.1. Identificar obras da música  HMDB.9.1.1. Coñece e describe  CCEC

étnica, folclórica e popular. Música e danza popular galega.  B9.2. Función social da música e a danza: ritos, tradicións e festas.  B9.3. Características da música e da danza: ritmo, melodía, morfoloxía, estilos de canto, texturas, pasos, disposicións e movementos.  B9.4. Organoloxía. Introdución aos instrumentos tradicionais. O instrumento musical como

tradicional, a través da audición ou da visión, e describir os seus trazos máis característicos, distinguindo estilos, estéticas e usos.

as principais características da  CCL música e da danza tradicional,  CD distinguindo estilos de canto, melodías, escalas, texturas e ritmos.

Historia da Música e da Danza. 2º de bacharelato Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

obxecto etnográfico.

2.6.) Oratoria (2º ESO) Introdución A arte de falar en público conseguiu en moitas ocasións transformar sociedades e persoas. A nosa é a época histórica que máis recorre á oratoria, pois é a que dispón de máis oportunidades e medios para conseguir transformacións e melloras. Nunca coma hoxe houbo tantas situacións e tantos contextos en que calquera persoa poida ou deba actuar como oradora, e nunca coma hoxe as mensaxes persuasivas chegaron con tanta insistencia a unha audiencia masiva. Pola contra, xamais a oratoria estivo tan pouco presente como disciplina e materia de estudo na vida académica. Esta materia pretende contribuír a equilibrar tal situación. Empregar a palabra perante o público é unha habilidade cada vez máis necesaria. A participación democrática activa, o desenvolvemento persoal, a consecución dunha carreira académica exitosa e o exercicio de calquera profesión pasan hoxe en día polo satisfactorio desempeño en situacións variadísimas nas que a oratoria resulta extraordinariamente útil: debates, participacións en órganos de goberno, defensas de teses ou de proxectos de fin de carreira, mesas redondas, breves discursos de inauguración, relatorios, discursos comerciais, comunicacións coa clientela e con outros membros da mesma organización ou empresa, presentacións de ideas ante asociacións e institucións, etc. Todas estas situacións ampliaron o seu alcance grazas a internet e aos medios de comunicación: a oratoria xa non está limitada a determinadas responsabilidades ou profesións, senón que calquera persoa pode comunicarse oralmente ante unha audiencia global só cunha conexión á rede. Xa que logo, necesitamos aprender a falar en público para participarmos na mellora colectiva e democrática da realidade, para configurarmos a nosa traxectoria académica e profesional, e para fortalecermos unha imaxe propia positiva ante nós mesmos/as e ante as demais persoas. A oratoria, a arte de falar, é inseparable da retórica, a arte de persuadir. Oratoria e retórica presidiron durante séculos a estrutura educativa occidental e constituíronse como disciplinas cunha decidida vocación práctica: influír nas demais persoas mediante o emprego da palabra. É importante recoñecer a finalidade práctica destas disciplinas, pois a principal acusación que historicamente recaeu sobre elas é que proporcionan artificios e estrataxemas para influír mediante a invención de interesadas aparencias de verdade. A didáctica da oratoria debe partir dunha base ética sólida: o lexítimo dereito a influír debe asentarse na honestidade, na procura ou na construción compartida da verdade e no diálogo democrático. O traballo coa oratoria implica, de maneira case inevitable e aínda que sexa nun nivel básico, unha reflexión ética sobre os fins que nos propomos os seres humanos e os medios dos que nos valemos para os conseguir, unha valoración das perspectivas coas que nos achegamos a un tema de discusión e unha toma de conciencia respecto á subordinación das ideas e dos intereses propios ao concepto da verdade, aos valores democráticos e aos dereitos fundamentais. 35

É por iso que esta materia contribúe a desenvolver destrezas vinculadas coas competencias clave, das que aquí destacaremos tres: a comunicación lingüística, xa que permite unha extraordinaria mellora das destrezas comunicativas, sobre todo das de carácter oral; as competencias sociais e cívicas, pois a oratoria carece de sentido se non é para participar de xeito eficaz e construtivo na vida social e profesional; e a competencia do sentido da iniciativa e espírito emprendedor, pois a oratoria fomenta a proactividade, o autocoñecemento e a autoestima. Os contidos da materia distribúense en catro bloques nos que é doado advertir a clásica división da oratoria en cinco partes: "inventio" (procura dos materiais necesarios para a conformación do discurso), "dispositio" (elección e estruturación deses materiais), "elocutio" (textualización do discurso), "memoria" (memorización) e "actio" (posta en escena do discurso). O primeiro bloque, "O discurso persuasivo", pretende ofrecerlle ao alumnado un primeiro achegamento a mostras representativas de discursos breves ou de fragmentos de discurso de índole persuasiva. Trátase de que o alumnado, ademais de pór en práctica as destrezas fundamentais da comprensión de lectura e de escoita comprensiva, se familiarice con discursos persuasivos variados e de que identifique e valore os seus procedementos construtivos e elocutivos. Os exemplos de discursos persuasivos escritos servirán para coñecer os procedementos retóricos e estilísticos, e os exemplos de discursos persuasivos orais permitirán identificar os recursos propios da "actio". Estes exemplos poden constituír modelos para que o alumnado elabore as súas propias creacións. No segundo bloque, "Elaboración do discurso persuasivo", están presentes a "inventio", a "dispositio" e a "elocutio". Entre os elementos deste bloque teñen unha gran presenza as destrezas de procura e tratamento da información, de comprensión lectora e de expresión escrita. Un coñecemento adecuado do tema do discurso, conseguido grazas á investigación e á aplicación de técnicas de traballo intelectual, é fundamental para adquirir a autoconfianza que todas as persoas precisan para falar ante un auditorio; unha estrutura clara e ordenada do discurso e un manexo axeitado da lingua e das técnicas da retórica son atributos necesarios de calquera discurso oral eficaz. O tratamento destes contidos é, xa que logo, imprescindible, xa que sobre eles se asentará todo o traballo posterior coa oralidade. Agora ben, é no tratamento destes contidos cando podemos aproveitar o traballo interdisciplinar. A colaboración e a coordinación con outras materias permitirá que as tarefas de xestión da información, de lectura e de escritura se realicen conxuntamente en actividades ou proxectos compartidos. Trátase de facer máis operativas as estratexias e máis eficaz a xestión do tempo, tendo sempre presente que a temporalización das actividades debe ofrecer un espazo importante para o tratamento da oralidade. No terceiro bloque, "A presentación do discurso persuasivo", están presentes a "memoria" e a "actio". Malia parecer este bloque cuantitativamente menor que o anterior, precisará maiores esforzos e maior tempo de dedicación, pois a oratoria ten como fin último a presentación oral dun discurso ante un auditorio: en oratoria, nada existe ata que é presentado ao público. Ademais, cómpre reforzarmos a presenza da oralidade nas aulas, e esta materia parece un ámbito adecuado para o facer. Debe concedérselles especial importancia aos estándares relacionados coa xestión emocional do/da orador/a. Na aula débese crear un clima emocional de confianza e seguridade que facilite que, progresivamente, o alumnado reforce as súas emocións positivas e controle a conduta 36

asociada ás emocións negativas, evolucionando desde unha posible falta de confianza inicial ata a satisfacción que supón ter a oportunidade de presentar ante un auditorio as propias ideas e opinións. Por outra banda, neste bloque inclúense contidos relacionados co emprego de soportes audiovisuais e informáticos que serven de apoio ao discurso. Os estándares de aprendizaxe vinculados con este contido fan fincapé na necesidade de considerar estes medios como simples apoios á palabra pronunciada. A persoa e o seu discurso deben ser sempre protagonistas. O cuarto bloque, "Oratoria, valores e educación emocional", pretende facer máis visibles os alicerces éticos en que debe basearse a oratoria e os beneficios que esta produce para o noso sistema democrático e para o desenvolvemento persoal. O alumnado debe aprender a construír os seus discursos desde a honestidade intelectual e desde a vontade de alcanzar o entendemento entre posturas contrarias. Tamén debe aprender a identificar as estrataxemas de quen presenta deliberadamente non unha verdade, senón unha aparencia de verdade. Por outra banda, o alumnado debe empregar a palabra e as técnicas da retórica e da oratoria para presentar proxectos, achegas, opinións ou refutacións en foros diversos nos que poida participar (xuntanzas no ámbito escolar, asociativo, etc.) ou en simulacións de foros institucionais ou profesionais (intervencións de tipo político, profesional, académico, etc.), optando por perspectivas innovadoras que transformen positivamente a realidade e defendan os dereitos fundamentais da nosa democracia. Finalmente, a oratoria contribuirá a desenvolver habilidades persoais e sociais imprescindibles para o diálogo desde o respecto e a convivencia: a autoconfianza, a empatía e a asertividade son elementos emocionais que xeran pontes de entendemento e comprensión entre a persoa oradora e o seu auditorio, e que facilitan un crecemento persoal equilibrado e respectuoso consigo mesmo/a e coas demais persoas. Cómpre pór o acento na orientación metodolóxica do tratamento da oratoria nas aulas. En primeiro lugar, o traballo debe ser fundamentalmente práctico: poucos contidos de carácter conceptual e moitas actividades que permitan desenvolver as destrezas fundamentais vinculadas coa materia, nomeadamente aquelas que teñen que ver coa oralidade, sen perder nunca de vista a necesidade de establecer un clima de confianza e seguridade que favoreza a expresión do alumnado. En segundo lugar, débese fomentar o traballo cooperativo, pois facilita a implicación do alumnado, permite desenvolver as competencias lingüística, social e cívica a través da interacción, e propicia a creación dun clima adecuado para a autoavaliación e a coavaliación. En terceiro lugar, resulta imprescindible a coordinación e o traballo interdisciplinar con outras materias: moitas das habilidades desta materia son comúns a outras (xestión da información, comprensión de lectura, escoita comprensiva, expresión escrita, etc.), polo que o tratamento integrado destes elementos competenciais suporá un mellor aproveitamento do tempo e redundará en beneficio da aprendizaxe do alumnado. En cuarto e último lugar, a metodoloxía de traballo por proxectos, sempre orientada á acción, á integración coherente de coñecementos, habilidades, destrezas e actitudes, e á creación dun produto real (un concurso de debate, a organización de conferencias ou presentacións, etc.), parece adecuada para mobilizar todos os elementos curriculares da materia. Como pechamento, cómpre non esquecer a necesidade de que os instrumentos de avaliación sexan variados para poder atender as diversas destrezas e competencias que traballa a materia e mais para valorar a evolución do alumnado. Como ferramenta, serán moi adecuadas as rúbricas ou escalas de valoración para recoller os datos froito da observación sistemática do seu traballo.

Oratoria. 1º/2º de ESO Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1. O discurso persuasivo 1. h 2. i

18. 19.

3. B1.1. Discursos persuasivos 4. B.1.1. Ler e comprender 5. ORB1.1.1. Identifica nos textos escritos (presentacións e discursos persuasivos sinxelos escritos os argumentos debates). Tipos de discurso de diferentes tipos. principais e a tese. persuasivo. Intención comunicativa. Estrutura do 7. ORB1.1.2. Explica a intención texto. Procedementos retóricos. do discurso. Características estilísticas. 9. ORB1.1.3. Identifica a estrutura do texto e a relación entre ideas.

6. CCL

8. CCL 10. 11.

CCL CAA

12. ORB1.1.4. Identifica as 13. estratexias para captar a atención e a benevolencia da audiencia equilibrando o uso de recursos emocionais e racionais.

CCL

14. ORB1.1.5. Contrasta o 15. contido do texto co coñecemento obtido noutras fontes e co que sabe.

CCL

16. ORB1.1.6. Valora a 17. influencia dos trazos lingüísticos e dos procedementos retóricos na eficacia da mensaxe.

CCL

h 20. B1.2. Discursos 22. B.1.2. Escoitar e ver 23. ORB1.2.1. Identifica persuasivos orais en situacións discursos persuasivos sinxelos nos textos orais os argumentos i formais (presentacións e de diferentes tipos. principais e a tese. debates) e informais. Tipos de discurso persuasivo. Intención 25. ORB1.2.2. Explica a comunicativa. Estrutura do intención persuasiva do texto. Procedementos retóricos. discurso e exprésaa. Características estilísticas. 21. B1.3. Pronuncia, voz, 27. ORB1.2.3. Identifica a mirada, linguaxe corporal e estrutura do texto e a relación presenza escénica. entre as ideas que expón.

24.

CCL

26.

CCL

28. 29.

CCL CAA

30. ORB1.2.4. Contrasta o 31. contido do texto co coñecemento obtido noutras fontes e co que sabe.

CCL

32. ORB1.2.5. Identifica os 33. recursos da linguaxe non verbal, e describe o seu valor expresivo.

CCL

Bloque 2. Elaboración do discurso persuasivo 34.

h 35. B2.1. Concreción 36. B2.1. Elaborar unha 37. ORB2.1.1. Condensa 38. dunha mensaxe persuasiva. mensaxe breve e clara que nunha frase breve e clara unha Trazos da mensaxe persuasiva: funcione como núcleo do mensaxe persuasiva. claridade e brevidade. discurso.

CCL

39.

h 40. B2.2. Adaptación do 44. B2.2. Adaptar a 45. ORB2.2.1. Emprega creación e o deseño do discurso nun texto estratexias discurso ao contexto. ás características do contexto comunicativas para captar a 41. B2.3. Estratexias para atención e a benevolencia da comunicativo. captar a atención e a audiencia. benevolencia da audiencia. 42. B2.4. Adaptación do 48. ORB2.2.2. Planifica o discurso ao modelo textual ou discurso tendo en conta as xénero elixido. características do modelo ou 43. B2.5. Adaptación ao xénero elixido.

46. 47.

CCL CSC

49. 50.

CCL CSC

Oratoria. 1º/2º de ESO Obxectivos

Contidos tempo e á comunicación.

Criterios de avaliación canle

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

51. ORB2.2.3. Deseña o 52. discurso tendo en conta o 53. tempo e a canle de comunicación de que dispón.

CCL CAA

54. 55. 56. 57. 58.

b 59. B2.6. Documentación 62. B2.3. Identificar e 63. ORB2.3.1. Identifica as 64. e investigación. Alfabetización fontes das que pode obter manexar fontes documentais. e mediática. información. f 60. B2.7. Tipos de fontes  h documentais. Criterios de i selección. 65. ORB2.3.2. Selecciona 66. as fontes documentais máis 61. B2.8. Estratexias de acaídas e as súas propias procura. vivencias para extraer contidos e ideas variadas relacionadas co tema do discurso.

CCL

67. 68. 69. 70. 71.

b 72. B2.9. información. e f h i

83. 84. 85.

93. 94. 95. 100. 101. 102.

108. 109.

122. 123.

Xestión

CCL

da 73. B2.4. Obter e 74. ORB2.4.1. Analiza de organizar a información para xeito crítico a información afondar no coñecemento do atopada e avalía a súa tema do discurso, mediante a idoneidade para o obxectivo do documentación e a seu discurso. investigación. 78. ORB2.4.2. Organiza os datos para o seu tratamento facendo uso das técnicas de traballo intelectual.

75. 76. 77.

CCL CD CAA

79. 80. 81. 82.

CCL CMCCT CD CAA

b 86. B2.10. Selección das 87. B2.5. Seleccionar as 88. ORB2.5.1. Selecciona ideas. Tipos de contidos: ideas máis adecuadas e as ideas combinando contidos lóxicos (datos, teorías, organizalas nunha estrutura equilibradamente os contidos e citas, etc.) e os emocionais lóxicos cos emocionais, para ordenada e eficaz. h (anécdotas, imaxes, vídeos, construír unha proposta persoal etc.). e orixinal.

89. 90. 91. 92.

CCL CMCCT CAA CCEC

b 96. B2.11 Recursos 97. B2.6. Empregar 98. ORB2.6.1. Emprega 99. argumentativos: premisas, teses recursos propios da con propiedade os recursos e siloxismos. argumentación. propios da argumentación. e h

CCL

b 103. B2.12. Estrutura do 104. B2.7. Organizar as 105. ORB2.7.1. Organiza 106. discurso: introdución, ideas nunha estrutura ordenada os contidos nunha estrutura 107. desenvolvemento e conclusión. clara e eficaz, na que se e eficaz. e observa unha introdución, unha Disposición das ideas. h conclusión e un desenvolvemento coherente do corpo do discurso.

CCL CAA

b 110. B2.13. Textualización 114. B2.8. Redactar o 115. ORB2.8.1. Redacta o discurso con corrección discurso con coherencia, do discurso. h lingüística, creatividade e cohesión e corrección 111. B2.14. Coherencia e eficacia persuasiva. lingüística. cohesión. 112. B2.15. Corrección 118. ORB2.8.2. Emprega lingüística. recursos retóricos básicos de 113. B2.16. Figuras maneira orixinal e ao servizo da retóricas: metáfora, paralelismo, eficacia persuasiva. antítese, interrogación retórica, etc.

116. 117.

CCL CAA

119. 120. 121.

CCL CAA CCEC

e 124. B2.17. Proceso revisión. Correctores. h

de 125. B2.9. Realizar o 126. ORB2.9.1. Realiza 127. sucesivas revisións, correccións 128. proceso de revisión do texto. e melloras do texto, axudándose da autoavaliación e da coavaliación.

CCL CAA

129. ORB2.9.2. Utiliza as 130. TIC nos procesos de revisión da 131. corrección ortográfica. 132.

CCL CD CAA

Oratoria. 1º/2º de ESO Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 3. A presentación do discurso persuasivo 133. 134.

b 135. B3.1. Memorización do 136. B3.1. Desenvolver 137. ORB3.1.1. Desenvolve 138. discurso. Regras estratexias mnemotécnicas do estratexias propias para 139. g discurso a partir de secuencias mnemotécnicas. memorizar un texto. 140. pequenas ata dar co texto completo.

CCL CMCCT CAA

141. 142.

b 143. B3.2. Interiorización do 144. B3.2. Memorizar o 145. ORB3.2.1. Presenta 146. discurso deixando espazo para un texto aprendido sen perder a 147. discurso. g a improvisación e a improvisación e a 148. espontaneidade. espontaneidade.

CCL CAA CSIEE

149. 150.

d 151. B3.3. Xestión 152. B3.3. Potenciar as 153. ORB3.3.1. Realiza emocional para falar en público emocións positivas na unha exposición na que procura g (entusiasmo, confianza e manifestar confianza, exposición perante o público. seguridade e serenidade para seguridade). gozar da oportunidade de presentar o seu discurso perante un auditorio.

154. 155. 156. 157.

CCL CAA CSC CSIEE

158. 159.

d 160. B3.4. Xestión emocións negativas. g

das 161. B3.4. Controlar a 162. ORB3.4.1. Recoñece 163. conduta asociada ás emocións as emocións negativas (medo negativas ante situacións escénico, inseguridade, nerviosismo, etc.) como unha comunicativas con público. manifestación natural da exposición perante o público.

CSIEE

167.

178.

188. 189. 190.

164. ORB3.4.2. Desenvolve 165. estratexias propias e saudables 166. para controlar a conduta asociada ás emocións negativas.

CCL CSC

h 168. B3.5. Dicción: 169. B3.5. Pronunciar con 170. ORB3.5.1. Pronuncia 171. pronuncia, volume, ritmo, ton, corrección, claridade e con corrección e claridade un modulación, intensidade, expresividade. texto de creación propia. pausas e silencios. 172. ORB3.5.2. Emprega 173. con especial coidado o ritmo de 174. elocución natural de xeito que permita seguir a exposición con facilidade.

CCL

175. ORB3.5.3. Emprega 176. as pausas, os silencios e os 177. cambios de ton e de ritmo de maneira significativa, para potenciar o poder expresivo do seu discurso.

CCL CAA

h 179. B3.6. Kinésica: 182. B3.6. Empregar a 183. ORB3.6.1. Emprega 184. linguaxe corporal e a presenza nunha exposición a mirada, a 185. comunicación corporal. Tics. escénica como códigos posición do corpo e a 180. B3.7. Proxémica: comunicativos para enxalzar a xestualidade de maneira espazo escénico. expresividade e eficacia do natural, eliminando 181. B3.8. Naturalidade progresivamente pequenos discurso. fronte a artificiosidade. vicios e tics inadecuados.

CCL CAA

186. ORB3.6.2. Ocupa o 187. espazo con naturalidade e personalidade, evitando o artificio.

CCL

e 191. B3.9. Soportes 192. B3.7. Utilizar 193. ORB3.7.1. Deseña informáticos e audiovisuais para programas informáticos e presentacións con diapositivas h audiovisuais para o deseño de sinxelas, claras e creativas, e apoiar o discurso. l presentacións co fin de emprega con moderación os potenciar o significado e a recursos audiovisuais. expresividade do discurso.

194. 195. 196. 197.

CCL CAA

CCL CD CAA CCEC

Oratoria. 1º/2º de ESO Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 4. Oratoria, valores e educación emocional 198. 199. 200. 201. 202.

a 203. B4.1. Oratoria para a 204. B4.1. Usar a oratoria 205. ORB4.1.1. Emprega 206. construción da veracidade do como un instrumento ético para nun discurso as estratexias da 207. d a construción ou aproximación retórica e da oratoria de discurso. g 208. maneira ética e honesta, colectiva á verdade. l recoñecendo as debilidades do m razoamento propio e valorando as achegas do razoamento alleo. 209. ORB4.1.2. Identifica as 210. estrataxemas que terxiversan a 211. información.

212. 213. 214. 215. 216.

a 217. B4.2. Oratoria para a 218. B4.2. Elaborar textos 219. ORB4.2.1. Presenta participación activa na para intervir en ámbitos de proxectos, achegas, opinións ou d participación social, reais ou refutacións en ámbitos orais democracia. l simulados, con respecto polas diversos reais ou ficticios. m normas de convivencia e o procurando a resolución 222. ORB4.2.2. Elabora pacífica dos conflitos. discursos para a defensa lexítima de dereitos establecidos.

225. 226.

d 227. B4.3. Representación 228. B4.3. Desenvolver as 229. ORB4.3.1. Recoñece a 230. das habilidades persoais e relacións interpersoais e a manifestación das súas g sociais no discurso. propia personalidade grazas ao habilidades intrapersoais a Autoconfianza, empatía e uso cívico da palabra. través do discurso. asertividade. 231. ORB4.3.2. Presenta as 232. súas ideas desde unha 233. perspectiva empática e sen agredir as outras persoas.

CAA CSC CCEC

CAA CSC

220. 221.

CSC CSIEE

223. 224.

CSC CSIEE

234. ORB4.3.3. Desenvolve 235. habilidades asertivas para expor 236. as propias ideas con 237. honestidade, afirmando os propios dereitos.

CSC

CAA CSIEE

CAA CSC CSIEE

2.7.) Valores éticos (3º ESO) Introdución A materia de Valores Éticos ten como obxectivo básico orientar o alumnado adolescente na escolla do seu proxecto de vida persoal. A orientación de Valores Éticos permitirá que ese proxecto se vaia enchendo de xeito acorde coa racionalidade práctica. Isto supón que o proxecto, por racional, vai requirir virtudes intelectuais como o rigor, a coherencia, a honradez intelectual ou o apego á realidade. Pola dimensión práctica desa racionalidade, o proxecto requirirá que o alumnado vaia construíndo, desde a reflexión, un código ético de valores e normas que determinarán as súas decisións para guiar a súa conduta de tal xeito que realce a súa dignidade persoal e, ao mesmo tempo, permita a súa realización plena e feliz como persoas e a promoción de relacións sociais marcadas polo recoñecemento das outras persoas, o respecto cara a elas, e pola finalidade de alcanzar cotas cada vez maiores de xustiza, tanto no nivel máis próximo á persoa como no nivel global. No plano didáctico, Valores Éticos contribúe á consecución das competencias clave. Resulta evidente que o obxectivo de alcanzar maiores competencias sociais e 41

cívicas está na súa propia constitución como materia. Pero a reflexión ética tamén require a posta en práctica da competencia comunicación lingüística, pola necesidade de rigor e claridade na exposición das propias ideas, e da capacidade dialóxica para comprender os puntos de vista alleos e aprender deles. Tamén resulta indispensable fomentar tanto a competencia de aprender a aprender como a de sentido da iniciativa e espírito emprendedor, pois ambas inciden na necesidade de crecemento persoal, tanto na orde do exercicio dos procesos cognitivos como na do aprecio pola creatividade, o sentido crítico e o non estancamento. Para a reflexión ética, ademais, é necesario coñecer e dialogar con pensadores/as que, coas súas teorías antropolóxicas, éticas e políticas, foron moldeando tanto a nosa cultura como os valores de respecto, non violencia, liberdade, igualdade entre as persoas, solidariedade e pluralismo; valores que son o corazón da Declaración Universal dos Dereitos Humanos (DUDH). É desde eses valores como tamén se analiza o traballo científico e tecnolóxico, polo que tamén se traballa a competencia matemática e as competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, non desde unha perspectiva substantiva, pero si desde a análise da actividade científicotecnolóxica como actividade que debe ser acorde a valores éticos universais, tanto nos seus procedementos como nos resultados que dela se poidan obter. Por último, a materia préstase a desenvolver nos alumnos e nas alumnas, tanto en traballos colaborativos como en tarefas individuais, a competencia dixital, que lles permita acceder e seleccionar información, procesala e plasmar as súas creacións en produtos cunha innegable capacidade para a comunicación. VALORES ÉTICOS 3º ESO Obxectivos

    

a c d h l

Contidos

B4.1. A democracia como forma de goberno na que se plasman os principios éticos da DUDH. B4.2. O Estado de dereito. B4.3. Léxico da unidade: democracia, cidadán/cidadá, soberanía, autonomía persoal, igualdade, xustiza, representatividade, etc. B4.4. División de poderes. A proposta de Montesquieu e a súa función de control do Estado por parte da cidadanía.

Criterios de Estándares de Avaliación aprendizaxe Bloque 4. A xustiza e a política B4.1. Xustificar racionalmente a necesidade dos valores e principios éticos contidos na DUDH, como fundamento universal das democracias durante os séculos XX e XXI, destacando as súas características e a súa relación cos conceptos de "Estado de dereito" e "división de poderes.

VEB4.1.1. Fundamenta racionalmente e eticamente a elección da democracia como un sistema que está por riba doutras formas de goberno, polo feito de incorporar nos seus principios os valores éticos sinalados na DUDH. VEB4.1.2. Define o concepto de "Estado de dereito" e establece a súa relación coa defensa dos valores éticos e cívicos na sociedade democrática. VEB4.1.3. Describe o significado dos seguintes conceptos e establece a relación entre eles: democracia, cidadán/cidadá, soberanía, autonomía persoal, igualdade,

Competencias Clave



CSC



CCL



CCL

xustiza, representatividade, etc.

   

     

a d g h

a b c d h l

B4.5. Deber moral da participación cidadá no exercicio da democracia. B4.6. Riscos de democracias que violen os dereitos humanos.

B4.7. A Constitución española: valores éticos nos que se fundamenta e conceptos preliminares que establece.

B4.2. Recoñecer a necesidade da participación activa dos cidadáns e das cidadás na vida política do Estado coa finalidade de evitar os riscos dunha democracia que viole os dereitos humanos.

B4.3. Coñecer e valorar os fundamentos da Constitución española de 1978,identificando os valores éticos dos que parte e os conceptos preliminares que establece

VEB4.1.4. Explica a división de poderes proposta por Montesquieu e a función que desempeñan o poder lexislativo, o executivo e o xudicial no Estado democrático, como instrumento para evitar o monopolio do poder político e como medio que permite aos cidadáns e ás cidadás o control do Estado. VEB4.2.1. Asume e explica o deber moral e civil que teñen os cidadáns e as cidadás de participar activamente no exercicio da democracia, coa finalidade de que se respecten os valores éticos e cívicos no seo do Estado. VEB4.2.2. Define a magnitude dalgúns dos riscos que existen nos gobernos democráticos cando non se respectan os valores éticos da DUDH (dexeneración en demagoxia, ditadura das maiorías, escasa participación cidadá, etc.) e formula posibles medidas para evitalos VEB4.3.1. Identifica e aprecia os valores éticos máis salientables nos que se fundamenta a Constitución española, e sinala a orixe da súa lexitimidade e a súa finalidade, mediante a lectura comprensiva e comentada do seu preámbulo.



CSC



CSC

 

CSC CSIEE

 

CCL CSC

   

a c d h

B4.8. Dereitos e liberdades públicas fundamentais na Constitución española.

B4.4. Amosar respecto pola Constitución española e identificar nela, mediante unha lectura explicativa e comentada, os dereitos e os deberes do individuo como persoa e cidadán ou cidadá, apreciando a súa adecuación á DUDH, coa finalidade de asumir de xeito consciente e responsable os principios de convivencia que ben rexer no Estado español.

     

a b c d g h

B4.9. Adecuación da Constitución española aos principios éticos da DUDH. B4.10. Deberes cidadáns na Constitución española. B4.11. Responsabilidade fiscal e principios reitores da política social e económica na Constitución española.

B4.5. Sinalar e apreciar a adecuación da Constitución española aos principios éticos definidos pola DUDH, mediante a lectura comentada e reflexiva dos "dereitos e deberes dos cidadáns" (artigos do 30 ao 38) e dos "principios reitores da política social e económica" (artigos do 39 ao 52).

VEB4.3.2. Describe os conceptos preliminares delimitados na Constitución española e a súa dimensión ética (nación española, pluralidade ideolóxica ou papel e funcións atribuídas ás Forzas Armadas), a través da lectura comprensiva e comentada dos artigos 1 ao 9. VEB4.4.1. Sinala e comenta a importancia dos "dereitos e as liberdades públicas fundamentais da persoa" establecidos na Constitución: liberdade ideolóxica, relixiosa e de culto; carácter aconfesional do Estado; dereito á libre expresión de ideas e pensamentos; e dereito á reunión política e á libre asociación, e os seus límites.



CCL



CSC

VEB4.5.1. Coñece e aprecia na Constitución española a súa adecuación á DUDH, e sinala os valores éticos en que se fundamentan os dereitos e os deberes dos cidadáns e das cidadás, así como os principios reitores da política social e económica. VEB4.5.2. Explica e asume os deberes cidadáns que establece a Constitución, e ordénaos segundo a súa importancia, xustificando a orde elixida.



CSC

 

CCL CSIEE

     

   

a b g h l Ñ

a d h l

B4.12. Estatuto de Autonomía de Galicia: título preliminar; título primeiro, capítulos I e II.

B4.13. Desenvolvemento histórico da Unión Europea (UE): obxectivos e valores éticos en que se fundamenta, de acordo coa DUDH. B4.14. Logros

B4.6. Coñecer e valorar os elementos esenciais do Estatuto de autonomía de Galicia segundo aparece no seu título preliminar e no título primeiro, capítulos I e II.

B4.7. Coñecer os elementos esenciais da UE, analizando os beneficios recibidos e as responsabilidades adquiridas polos estados membros e a súa cidadanía,

VEB4.5.3. Achega razóns para xustificar a importancia que ten, para o bo funcionamento da democracia, o feito de que os cidadáns as cidadás sexan conscientes non só dos seus dereitos, senón tamén das súas obrigas como un deber cívico, xurídico e ético. VEB4.5.4. Recoñece a responsabilidade fiscal dos cidadáns e da cidadás, e a súa relación cos orzamentos xerais do Estado como un deber ético que contribúe ao desenvolvemento do ben común. VEB4.6.1. Sinala e comenta, a través do traballo colaborativo, os elementos esenciais do Estatuto de autonomía de Galicia recollidos no seu título preliminar. VEB4.6.2. Identifica e valora as características sinaladas no título I sobre o "poder galego". VEB4.6.3. Identifica e valora as funcións e as características do Parlamento sinaladas no capítulo I, e da Xunta e a súa Presidencia, segundo o capítulo II. VEB4.7.1. Describe a integración económica e política da UE, o seu desenvolvemento histórico desde 1951, os seus obxectivos e os valores éticos nos que se fundamenta, de acordo coa DUDH.



CSC



CSC

 

CAA CSC



CCL



CCL



CSC

VEB4.7.2. Identifica e  CSC aprecia a importancia dos logros alcanzados pola UE e o beneficio que estes supuxeron para a vida dos cidadáns e das cidadás (anulación de fronteiras e restricións alfandegueiras, libre circulación de persoas e capitais, etc.), así como as obrigas adquiridas en diferentes ámbitos (económico, político, da seguridade e a paz, etc.). Bloque 5. Os valores éticos, o dereito, a Declaración Universal dos Dereitos Humanos (DUDH) e outros tratados internacionais sobre dereitos humanos B5.1. Relación entre B5.1. Sinalar a VEB5.1.1. Busca e  a  CAA ética e dereito. vinculación entre a selecciona  b  CD B5.2. Relación entre ética, o dereito e a información en páxinas  e legalidade e xustiza, a través web, para  h lexitimidade. do coñecemento identificar as diferenzas, das súas semellansemellanzas, zas e vínculos diferenzas e existentes entre a relacións, e analizar Ética e o Dereito, e o significado dos entre a legalidade e a termos de lexitimidade, elaborando legalidade e e lexitimidade. presentando conclusións fundamentadas. a B5.3. Xustificación das B5.2. Explicar o VEB5.2.1. Elabora en  CD normas xurídicas. problema da grupo unha  CSC b B5.4. xustificación das presentación con Convencionalismo dos normas xurídicas, a soporte dixital sofistas través da análise sobre a teoría B5.5. Iusnaturalismo. das teorías do iusnaturalista do deIusnaturalismo de Locke. dereito natural ou reito, o seu obxectivo e B5.6. Iuspositivismo de iusnaturalismo, as súas características, Kelsen. o convencionalismo identificando na teoría e o positivismo de Locke un exemplo xurídico, desta no que se refire á identificando a súa orixe das leis xurídicas, aplicación no a súa validez e as pensamento xurídico funcións que lle atribúe de determinados/as ao Estado. filósofos/as, VEB5.2.2. Destaca e  CCEC coa finalidade de ir valora, no conformando pensamento sofista, a unha opinión distinción argumentada sobre entre "physis" e a "nomos", describindo a fundamentación súa contribución ao ética das leis. convencionalismo xurídico, e elabora conclusións argumentadas arredor alcanzados pola UE en beneficio dos seus cidadáns e das súas cidadás.

coa finalidade de recoñecer a súa utilidade e os logros alcanzados por esta.

deste tema.

     

a b d e h l

B5.7. Elaboración da DUDH e creación da ONU. Circunstancias históricas, obxectivos de ambos os acontecementos e papel da DUDH como código ético de conduta dos estados.

B5.3. Analizar o momento histórico e político que impulsou a elaboración da DUDH e a creación da ONU, coa finalidade de entendela como unha necesidade do seu tempo, cuxo valor continúa vixente como fundamento ético universal da lexitimidade do dereito e dos estados.

VEB5.2.3. Analiza información sobre o positivismo xurídico de Kelsen, nomeadamente no relativo á validez das normas e dos criterios que utiliza, especialmente o de eficacia, e a relación que establece entre a ética e o dereito. VEB5.2.4. Recorre ao espírito emprendedor e á iniciativa persoal para elaborar unha presentación con medios informáticos, en colaboración co grupo, comparando as tres teorías do dereito e explicando as súas conclusións. VEB5.3.1. Explica a función da DUDH como un código ético recoñecido polos países integrantes da ONU, coa finalidade de promover a xustiza, a igualdade e a paz en todo o mundo. VEB5.3.2. Contrasta información dos acontecementos históricos e políticos que orixinaron a DUDH, entre eles o uso das ideoloxías nacionalistas e racistas que defendían a superioridade duns homes sobre outros, chegando ao estremo do Holocausto xudeu, así como a discriminación e o exterminio de todas as persoas que non pertencesen a unha determinada etnia, a un modelo físico, a unha



CCEC

 

CAA CD CSIEE



CSC



CAA

relixión, a unhas ideas políticas, etc.

       

a b c d e g h l

B5.8. Estrutura da DUDH: os seus artigos e os tipos de dereito

B5.4. Interpretar e apreciar o contido e a estrutura interna da DUDH, coa finalidade de coñecela e propiciar o seu aprecio e respecto.

VEB5.3.3. Sinala os obxectivos da creación da ONU e a data en que se asinou a DUDH, e valora a importancia deste feito para a historia da humanidade. VEB5.4.1.Constrúe un esquema sobre a estrutura da DUDH, que se compón dun preámbulo e 30 artigos que poden clasificarse da seguinte maneira: – Os artigos 1 e 2 refírense aos dereitos inherentes a todas as persoas: a liberdade, a igualdade, a fraternidade e a non-discriminación. – Os artigos do 3 ao 11 refírense aos dereitos individuais. – Os artigos do 12 ao 17 establecen os dereitos do individuo en relación coa comunidade. – Os artigos do 18 ao 21 sinalan os dereitos e as liberdades políticas. – Os artigos do 22 ao 27 céntranse nos dereitos económicos, sociais e culturais. – Finalmente, os artigos do 28 ao 30 refírense á interpretación de todos eles, ás condicións necesarias para o seu exercicio e aos seus límites. VEB5.4.2. Elabora unha campaña, en colaboración co grupo, coa finalidade de difundir a DUDH como fundamento do dereito e a democracia, no seu



 

CCEC

CAA CCL

 CCEC  CSC  CSIEE

medio escolar, familiar e social.

a d

B5.9. Xeracións de dereitos e feitos históricos que influíron no seu desenvolvemento.

B5.5. Comprender o desenvolvemento histórico dos dereitos humanos como unha conquista da humanidade

VEB5.5.1. Describe os feitos máis influentes no desenvolvemento histórico dos dereitos humanos da primeira xeración (dereitos civís e políticos), da segunda xeración (económicos, sociais e culturais) e da terceira (dereitos dos pobos á solidariedade, ao desenvolvemento e á paz). B5.10. Problemas aos B5.6. Avaliar, VEB5.6.1. Investiga que se utilizando o xuízo mediante información enfronta o exercicio crítico, a magnitude obtida en distintas dos dereitos dos problemas aos fontes, sobre os civís e políticos da que se enfronta a problemas e os retos da DUDH aplicación da DUDH. aplicación da DUDH, no que se refire ao exercicio de dereitos civís (destacando os problemas relativos á intolerancia, a exclusión social, a discriminación da muller, a violencia de xénero e a existencia de actitudes como a homofobia, o racismo, a xenofobia, o acoso laboral e escolar, etc.) e dos dereitos políticos (guerras, terrorismo, ditaduras, xenocidio, refuxiados/as políticos/as, etc.). Bloque 6. Os valores éticos e a súa relación coa ciencia e a tecnoloxía

CCEC

B6.1. Necesidade de criterios éticos na investigación científica. Progreso científicotécnico e valores éticos.

 

B6.1. Recoñecer que existen casos en que a investigación científica non é neutral, senón que está determinada por intereses políticos, económicos, etc., mediante a análise da idea de progreso e a súa interpretación

VEB6.1.1. Obtén e selecciona información, traballando en colaboración, dalgúns casos nos que a investigación científica e tecnolóxica non foi guiada nin é compatible cos valores éticos da DUDH, xerando impactos negativos nos ámbitos humano e ambiental, sinalando as

CAA

CAA CD  CMCCT  CSC

equivocada, cando os obxectivos non respectan un código ético fundamentado na DUDH.

causas.

VEB6.1.2. Diserta, colaborando en grupo, sobre a idea de progreso na ciencia e a súa relación cos valores éticos, o respecto á dignidade humana e o seu medio, e elabora e expón conclusións. VEB6.1.3. Selecciona e contrasta información, colaborando en grupo, sobre algunhas das ameazas da aplicación indiscriminada da ciencia e a tecnoloxía para o contorno ambiental e para a vida (explotación descontrolada dos recursos naturais, destrución de hábitats, contaminación química e industrial, choiva ácida, cambio climático, desertificación, etc.).



 



CCL CMCCT



CCL CMCCT CSIEE

2.8.) Valores éticos (4º ESO) Valores éticos. 4º de ESO Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1. A dignidade da persoa  a

 B1.1. A dignidade do ser  B1.1. Interpretar e valorar a  VEB1.1.1. Identifica a orixe dos  CSC

 b

humano como valor básico no que se asenta a DUDH.  B1.2. Atributos esenciais do ser humano na DUDH: razón, conciencia e liberdade.  B1.3. Léxico do bloque: dignidade da persoa, fraternidade, liberdade humana, trato digno, xuízo xusto, trato inhumano ou degradante, detención arbitraria, presunción de inocencia, discriminación, violación de dereitos, etc.

 c  d  h

importancia da dignidade da dereitos inalienables e universais persoa como o valor do que que establece a DUDH na parte e no que se fundamenta a dignidade do ser humano en DUDH, subliñando os atributos tanto que persoa e os atributos inherentes á natureza humana inherentes á súa natureza. e os dereitos inalienables e universais que derivan dela,  VEB1.1.2. Identifica na DUDH os  CCL atributos esenciais do ser como o punto de partida sobre humano: razón, conciencia e o que deben xirar os valores liberdade. éticos nas relacións humanas a nivel persoal, social, estatal e  VEB1.1.3. Relaciona  CAA universal. adecuadamente os termos e as expresións seguintes, que se utilizan na DUDH: dignidade da persoa, fraternidade, liberdade humana, trato digno, xuízo xusto, trato inhumano ou degradante, detención arbitraria, presunción de inocencia,

Valores éticos. 4º de ESO Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe discriminación, dereitos, etc.

violación

Competencias clave de

Bloque 2. A comprensión, o respecto e a igualdade nas relacións interpersoais  a  b  c  d

 B2.1. Dereitos e liberdades  B2.1. Explicar, baseándose na  VEB2.1.1. Comenta, segundo o  CCL

dos individuos establecidos na DUDH que o Estado debe respectar.

 e  g

DUDH, os principios que deben rexer as relacións entre a cidadanía e o Estado, co fin de favorecer o seu cumprimento na sociedade en que viven.

 h

establecido pola DUDH nos artigos do 12 ao 17, os dereitos do individuo que o Estado debe respectar e fomentar, nas relacións existentes entre ambos.  VEB2.1.2. Explica os límites do  CCL

Estado que establece a DUDH nos artigos do 18 ao 21, ao determinar as liberdades dos cidadáns e das cidadás que este debe protexer e respectar.  VEB2.1.3.

Elabora unha  CCL presentación con soporte  CD informático e audiovisual que  CSIEE ilustre os contidos máis sobresalientes tratados no tema, e expón as súas conclusións de xeito argumentado.

 a  c  d  g  h

 B2.2.

Fenómeno da  B2.2. Explicar en que consiste  VEB2.2.1. Describe e avalía o  CCEC socialización global. a socialización global e a súa proceso de socialización global,  CCL relación cos medios de mediante o que se produce a  B2.3. Perigos da socialización comunicación masiva, interiorización de valores, global á marxe dos valores valorando os seus efectos na normas, costumes, etc. éticos universais. vida e no desenvolvemento  B2.4. Medios de comunicación moral das persoas e da  VEB2.2.2. Sinala os perigos que  CSC de masas e socialización encerra o fenómeno da sociedade, e reflexionar acerca global. Conflito entre liberdade socialización global se se do papel que deben ter a ética de expresión outros dereitos. desenvolve á marxe dos valores e o Estado en relación con este éticos universais, e debate tema. acerca da necesidade de establecer límites éticos e xurídicos neste tema.  VEB2.2.3. Diserta acerca do  CCEC

impacto que teñen os medios de  CCL comunicación masiva na vida moral das persoas e da sociedade, expresando as súas opinións con rigor intelectual.  VEB2.2.4. Valora a necesidade  CCEC

dunha regulación ética e xurídica  CSC en relación co uso de medios de comunicación masiva, respectando o dereito á información e á liberdade de expresión que posúen os cidadáns e as cidadás. Bloque 3. A reflexión ética  a

 B3.1. Importancia e valor da  B3.1.

 d

reflexión ética como defensa dos DDHH.  B3.2. Novos campos da ética

 f  h

Recoñecer necesidade dunha ética é fundamental actual de grandes cambios, debido á

que a  VEB3.1.1. Xustifica  CSC regulación racionalmente e estima a no mundo importancia da reflexión ética no e rápidos século XXI, como instrumento de magnitude protección dos dereitos humanos

Valores éticos. 4º de ESO Obxectivos

Contidos aplicada: profesional, bioética, ambiente, economía, empresa, ciencia e tecnoloxía, etc.

Criterios de avaliación dos perigos aos que se enfronta o ser humano, polo que resulta necesaria a súa actualización e a ampliación aos novos campos de acción da persoa, co fin de garantir o cumprimento dos dereitos humanos.

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

ante o perigo que poden representar entes posuidores de grandes intereses políticos e económicos e grupos violentos, que teñen ao seu alcance armamento de grande alcance científico e tecnolóxico, capaces de pór en grande risco os dereitos fundamentais da persoa.  VEB3.1.2. Sinala algúns dos  CMCCT

novos campos aos que se aplica  CSIEE a ética (profesional, bioética, ambiente, economía, empresa, ciencia e tecnoloxía, etc.).  a  d  g  h  m

 a  b  d  h  l

 B3.3.

Proxecto de vida  B3.2. Comprender e apreciar a  VEB3.2.1. Describe e avalía as  CSIEE persoal: límites e importancia que teñen para o circunstancias que no momento oportunidades que ofrecen as ser humano do século XXI as actual o/a rodean, identificando circunstancias persoais, e circunstancias que o rodean, as limitacións e as valores éticos que serven salientando os límites que lle oportunidades que se lle como guía. impoñen e as oportunidades formulan desde as perspectivas que lle ofrecen para a social, laboral, educativa, elaboración do seu proxecto de económica, familiar, afectiva, vida, conforme os valores etc., co obxecto de deseñar, a éticos que libremente elixe e partir delas, o seu proxecto de que dan sentido á súa vida persoal, determinando existencia. libremente os valores éticos que deben guialo/a.

 B3.4. Éticas formais e éticas  B3.3. Distinguir os principais  VEB3.3.1. Define os elementos  CCL

materiais.  B3.5. Ética kantiana: carácter

formal. Autonomía da persoa como valor ético fundamental.

valores éticos nos que se distintivos das éticas formais e fundamentan as éticas formais, compáraos cos relativos ás establecendo a súa relación éticas materiais. coa ética kantiana e sinalando Explica as  CCL a importancia que este filósofo  VEB3.3.2. características da ética kantiana lle atribúe á autonomía da (formal, universal e racional), así persoa como valor ético como a importancia da súa fundamental. achega á ética universal.  VEB3.3.3.

Aprecia, na ética  CSC kantiana, o seu fundamento na autonomía da persoa como valor ético esencial e a súa manifestación no imperativo categórico e as súas formulacións.

 b  c  d  e  g  h

 B3.6. Ética do discurso, de  B3.4. Identificar a ética do  VEB3.4.1. Identifica a ética do  CAA

Apel e Habermas, como ética formal. Relación coa ética de Kant.

discurso, de Habermas e de Apel como unha ética formal, que salienta o valor do diálogo e o consenso na comunidade, como procedemento para atopar normas éticas xustas.

discurso como unha ética formal e describe en que consiste o imperativo categórico que formula, sinalando as similitudes e as diferenzas que posúe co imperativo da ética de Kant.  VEB3.4.2. Utiliza a súa iniciativa  CD

persoal e emprendedora para  CSIEE elaborar unha presentación con soporte informático acerca das éticas formais, expresando e elaborando conclusións fundamentadas.

Valores éticos. 4º de ESO Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 4. A xustiza e a política  a

 B4.1. Democracia e xustiza.

 c

 B4.2. Deberes cívicos como

 d

cumprimento de valores éticos e como defensa e difusión dos dereitos humanos.

 h  l

 a  c  d  h  l

 B4.1. Concibir a democracia  VEB4.1.1.

non só como unha forma de goberno, senón como un estilo de vida cidadá, consciente do seu deber como elemento activo da vida política, colaborando na defensa e na difusión dos dereitos humanos tanto na súa vida persoal como na social.

Comprende a  CSC importancia que ten para a democracia e a xustiza, que os cidadáns e as cidadás coñezan e cumpran os seus deberes (defensa dos valores éticos e cívicos, coidado e conservación de todos os bens e servizos públicos, participación na elección de representantes políticos/as, respecto e tolerancia á pluralidade de ideas e de crenzas, acatamento das leis e das sentenzas dos tribunais de xustiza, pagamento dos impostos establecidos, etc.).

 B4.3.

Perigos dunha  B4.2. Reflexionar acerca do  VEB4.2.1. Diserta e elabora  CAA globalización sen valores deber da cidadanía e dos conclusións, en grupo, acerca  CSC éticos. Estados de promover o ensino das terribles consecuencias que e a difusión dos valores éticos pode ter para o ser humano o  B4.4. Promoción dos DDHH como instrumentos fenómeno da globalización, se por parte dos Estados: indispensables para a defensa non se establece unha fomento e ensino dos valores da dignidade e os dereitos regulación ética e política éticos. humanos, ante o perigo que o (egoísmo, desigualdade, fenómeno da globalización interdependencia, pode representar para a internacionalización dos conflitos destrución do planeta e a armados, imposición de modelos deshumanización da persoa. culturais determinados por intereses económicos que promoven o consumismo e a perda de liberdade humana, etc.).  VEB4.2.2. Comenta o deber  CSC

ético e político que teñen todos os estados, ante os riscos da globalización, de tomar medidas de protección dos dereitos humanos, nomeadamente a obriga de fomentar o ensino dos valores éticos e a súa vixencia, e a necesidade de respectalos en todo o mundo (deber de contribuír na construción dunha sociedade xusta e solidaria, fomentando a tolerancia, o respecto aos dereitos das demais persoas; honestidade, lealdade, pacifismo, prudencia, e mutua comprensión mediante o diálogo, a defensa e protección da natureza, etc.). Bloque 5. Os valores éticos, o Dereito e a Declaración Universal dos Dereitos Humanos (DUDH)  a

 B5.1. Dereito e leis: finalidade,  B5.1. Apreciar a necesidade  VEB5.1.1. Explica a finalidade e  CCL

 d

características e xustificación ética.  B5.2. Conflitos entre principios éticos individuais e principios

 g  h

das leis xurídicas no Estado, para garantir o respecto aos dereitos humanos, e disertar acerca dalgúns dilemas morais nos que existe un conflito entre

as características das leis xurídicas dentro do Estado e a súa xustificación ética, como fundamento da súa lexitimidade e da súa obediencia.

Valores éticos. 4º de ESO Obxectivos

Contidos normativos sociais.

 a  b  c  d  e

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

os deberes éticos, relativos á  VEB5.1.2. Debate acerca da  CCL conciencia da persoa, e os solución de problemas nos que  CSIEE deberes cívicos que lle hai un conflito entre os valores e impoñen as leis xurídicas. principios éticos do individuo e os da orde civil, formulando solucións razoadas, en casos como os de desobediencia civil e obxección de conciencia.

 B5.3. Teoría da xustiza de  B5.2. Disertar acerca da teoría  VEB5.2.1. Procura información  CAA

Rawls: posición orixinal e veo de ignorancia; criterio de imparcialidade; función dos dous principios de xustiza.

 g

de Rawls baseada na xustiza como equidade e como fundamento ético do dereito, e emitir un xuízo crítico acerca dela.

 h

en internet co fin de definir os  CD principais conceptos utilizados na teoría de Rawls e establece unha relación entre eles (posición orixinal e veo de ignorancia, criterio de imparcialidade e función dos dous principios de xustiza que propón).  VEB5.2.2.

Realiza un xuízo  CCL crítico acerca da teoría de Rawls e explica a súa conclusión argumentada acerca dela.

 a

 B5.4. Os DDHH como ideais  B5.3. Valorar a DUDH como  VEB5.3.1.

 b

irrenunciables.  B5.5. Deficiencias na aplicación dos DDHH referidos ao económico e ao social.  B5.6. Organizacións que traballan pola defensa dos DDHH.

 c  d  e  g  h

Xustifica  CSC conxunto de ideais racionalmente a importancia dos irrenunciables, tendo presentes dereitos humanos como ideais os problemas e as deficiencias para alcanzar polas sociedades na súa aplicación, e os Estados, e recoñece os especialmente no relativo ao retos que aínda teñen que ámbito económico e social, superar. indicando a importancia das institucións e os/as  VEB5.3.2. Sinala algunha das  CSC deficiencias no exercicio dos voluntarios/as que traballan dereitos económicos e sociais pola defensa dos dereitos (pobreza, e falta de acceso á humanos. educación, á saúde, ao emprego, á vivenda, etc.).  VEB5.3.3.

Emprende a  CCEC elaboración dunha presentación,  CD con soporte informático e  CSC audiovisual, acerca dalgunhas institucións e voluntarios/as que, en todo o mundo, traballan pola defensa e respecto dos dereitos humanos: Organización das Nacións Unidas (ONU) e os seus organismos, como FAO, Organismo Internacional de Enerxía Atómica (OIEA), Organización Mundial da Saúde (OMS), Organización das Nacións Unidas para a Educación, a Ciencia e a Cultura (UNESCO), etc., organizacións non gobernamentais como Greenpeace, UNICEF, Cruz Vermella, Media Lúa Vermella, etc., así como o Tribunal Internacional de Xustiza, o Tribunal de Xustiza da Unión Europea, etc.

Valores éticos. 4º de ESO Obxectivos  a  b  d  e  g  h

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

 B5.7. Dereito á seguridade e a  B5.4. Entender a seguridade e  VEB5.4.1. Diserta, en pequenos  CCL

paz.  B5.8. Compromiso coa paz e

a solidariedade coas vítimas da violencia.  B5.9. Ameazas á paz.

a paz como un dereito recoñecido na DUDH (no seu artigo 3) e como un compromiso dos españois e das españolas a nivel nacional e internacional (preámbulo da Constitución española), identificando e avaliando o perigo das novas ameazas que  xurdiron nos últimos tempos.

grupos, acerca da seguridade e a paz como un dereito fundamental das persoas, e aprecia a súa importancia para o exercicio do dereito á vida e á liberdade, elaborando e expresando as súas conclusións (artigo 3 da DUDH). VEB5.4.2. Toma conciencia do  CSC compromiso dos españois e das españolas coa paz, como unha aspiración colectiva e internacional recoñecida na Constitución española, e rexeita a violación dos dereitos humanos, amosando solidariedade coas vítimas da violencia.

 VEB5.4.3.

Emprende a  CD elaboración dunha presentación,  CSC con soporte audiovisual, sobre algunhas das novas ameazas para a paz e a seguridade no mundo actual (terrorismo, desastres ambientais, catástrofes naturais, mafias internacionais, pandemias, ataques cibernéticos, tráfico de armas de destrución masiva, de persoas e de órganos, etc.).

 a

 B5.10. As Forzas Armadas na  B5.5.

 d

Constitución española.  B5.11. Misións das Forzas Armadas.  B5.12. Conflitos armados: importancia das organizacións internacionais na súa prevención e na súa solución.

 h

Coñecer a misión  VEB5.5.1. Coñece, analiza e  CSC atribuída na Constitución asume como cidadán ou cidadá española ás Forzas Armadas e os compromisos internacionais a súa relación cos realizados por España en compromisos que España ten defensa da paz e a protección cos organismos internacionais dos dereitos humanos, como a favor da seguridade e a paz, membro de organismos reflexionando acerca da internacionais (ONU, OTAN, UE, importancia do dereito etc.). internacional para regular e limitar o uso e as aplicación da  VEB5.5.2. Explica a importancia  CSC da misión das forzas armadas forza e do poder. (artigo 15 da lei de defensa nacional) en materia de defensa e seguridade nacional, de dereitos humanos e de promoción da paz, e a súa contribución en situacións de emerxencia e axuda humanitaria, tanto nacionais como internacionais.  VEB5.5.3.

Analiza as  CSC consecuencias dos conflitos armados a nivel internacional, apreciando a importancia das organizacións internacionais que promoven e vixían o cumprimento dun dereito internacional fundamentado na DUDH.

Valores éticos. 4º de ESO Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 6. Os valores éticos e a súa relación coa ciencia e a tecnoloxía.  a  b  e  f  h  m

 a  d

 B6.1.

Validez ética dos  B6.1. Identificar criterios que  VEB6.1.1. Utiliza información de proxectos científicos e permitan avaliar, de xeito crítico forma selectiva para atopar tecnolóxicos. e reflexivo, os proxectos algúns criterios que cumpra ter científicos e tecnolóxicos, co fin en conta para estimar a de valorar a súa idoneidade en viabilidade de proxectos relación co respecto aos científicos e tecnolóxicos, dereitos e valores éticos da considerando a idoneidade ética humanidade. dos obxectivos que pretenden e a avaliación dos riscos e as consecuencias persoais, sociais e ambientais que a súa aplicación poida ter.

 CAA  CMCCT  CSC  CSIEE

 B6.2. Códigos deontolóxicos  B6.2. Estimar a necesidade de  VEB6.2.1. Comprende e explica  CMCCT

dos axentes sociais.

 f  g  h

facer cumprir unha ética deontolóxica a científicos/as, tecnólogos/as e outros/as profesionais.

a necesidade de apoiar a  CSC creación e o uso de métodos de  CSIEE control, e a aplicación dunha ética deontolóxica para científicos/as e tecnólogos/as e, en xeral, para todas as profesións, fomentando a aplicación dos valores éticos no mundo laboral, financeiro e empresarial.

IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-17 3º.- CONCRECIÓN, DE SER O CASO, DOS OBXECTIVOS PARA O CURSO 3.1.- Música 2º ESO Remitimos ó apartado anterior, onde figuran todos os obxectivos. 3.2.- Música 3º ESO Remitimos ó apartado anterior, onde figuran todos os obxectivos. 3.3.- Música 4º ESO Remitimos ó apartado anterior, onde figuran todos os obxectivos. 3.4.- Linguaxe e Práctica Musical (1º Bacharelato) Estos son os obxectivos que marca a LOMCE (que son obxectivos propios para 1º de bacharelato, non son propios da materia). a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española e do Estatuto de autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade.

b) Consolidar unha madureza persoal e social que lle permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Ser quen de prever e resolver pacificamente os conflitos persoais, familiares e sociais. c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar criticamente as desigualdades e discriminacións existentes e, en particular, a violencia contra a muller, e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade. d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. e) Dominar, tanto na súa expresión oral como na escrita, a lingua galega e a lingua castelá. f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras. g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación. h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de xeito solidario no desenvolvemento e na mellora do seu contorno social. i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais, e dominar as habilidades básicas propias da modalidade. l) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e da tecnoloxía ao cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente e a ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego. m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico. n) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural. ñ) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social, e impulsar condutas e hábitos saudables. o) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria. p) Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia, e contribuír á súa conservación e mellora no contexto dun mundo globalizado. Os obxectivos pormenorizados según as unidades son as seguintes: (só citarei as letras, xa que están escritas anteriormente):

UNIDADES UNIDADE 1: CUALIDADES

VOZ

OBXECTIVOS E

SUAS c,d,e,f,g,i,m,n,ñ,p

UNIDADE 2: ELEMENTOS MUSICAIS

b,d,e,f,i,n,ñ

UNIDADE 3: AS GRAFÍAS MUSICAIS

d,i,n

UNIDADE 4: A CREACIÓN MUSICAL

a,b,c,d,h,i,l,m

UNDADE 5: AS TECNOLOXÍAS APLICADAS AO SON

d,e,f,g,h,i,l,m,n

3.5.- Historia da música e da danza (2º Bacharelato) Remitimos ó apartado anterior, onde figuran todos os obxectivos. 3.6.- Oratoria (2º ESO) Remitimos ó apartado anterior, onde tamén aparecen os obxectivos. 3.7.- Valores éticos (3º ESO) Remitimos ó apartado anterior, onde tamén aparecen os obxectivos. 3.8.- Valores éticos (4º ESO) Remitimos ó apartado anterior, onde tamén aparecen os obxectivos.

IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-17 4º.- CONCRECIÓN PARA CADA ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE DE: TEMPORALIZACIÓN, GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN PARA SUPERAR A MATERIA E PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN 4.1.- Música 2º ESO ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE

MUB1.1.1. Recoñece os parámetros do son e os elementos básicos da linguaxe musical, utilizando unha linguaxe técnica apropiada. MUB1.1.2. Recoñece e aplica os ritmos e os compases a través da lectura ou a audición de pequenas obras ou fragmentos musicais. MUB1.1.3. Identifica e transcribe ditados de patróns rítmicos e melódicos con formulacións sinxelas en estruturas binarias, ternarias e cuaternarias. MUB1.2.1. Distingue e emprega os elementos que se utilizan na representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama; clave de sol e de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.). MUB1.3.1. Improvisa e interpreta estruturas musicais elementais

TEMPORALIZACIÓN

Sempre

GRAO MÍNIMO

PROCEDEM./INSTRUM. AVALIACIÓN

Recoñece os Tarefas de clase e parámetros e sabe exames utilizar unha terminoloxía axeitada

Varias veces avaliación

por Le e escoita ritmos que Tarefas de clase sabe identificar

Varias veces avaliación

por Transcribe rítmicos

ditados Tarefas ou probas

Sempre

Distingue e emprega Tarefas de clase elementos gráficos da música

Sempre

Improvisa e interpreta Tarefas de clase estruturas musicais sinxelas 59

construídas sobre os modos e as escalas máis sinxelas e os ritmos máis comúns. MUB1.3.2. Utiliza os elementos e os recursos adquiridos para elaborar arranxos e crear cancións, pezas instrumentais e coreografías. MUB1.4.1. Amosa interese polo coñecemento e a aplicación de técnicas e as normas do coidado da voz, o corpo e os instrumentos. MUB1.4.2. Canta pezas vocais propostas aplicando técnicas que permitan unha correcta emisión da voz. MUB1.4.3. Practica a relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia e a entoación. MUB1.4.4. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas actividades de interpretación adecuadas ao nivel. MUB1.4.5. Coñece e pon en práctica as técnicas de control de emocións á hora de mellorar os seus resultados na exposición ante un público. MUB1.5.1. Realiza improvisacións e composicións partindo de pautas previamente establecidas. MUB1.5.2. Amosa

Varias veces avaliación

Sempre

Varias veces avaliación

por Aplica conceptos Probas de clase vistos en clase a coreografías ou arranxos

Interésase pola voz e Tarefas de clase os instrumentos

cada Canta correctamente

Probas de clase

Sempre

Utiliza a relaxación Tarefas de clase para cantar

Sempre

Aplica habilidades Tarefas de clase interpretativas adecuadas ao nivel

Varias veces avaliación

cada Controla os nervios Tarefas de clase para falar en público

Varias veces avaliación

cada Improvisa e compón a Probas de clase partir de modelos

Sempre

Intenta 60

mellorar

e Tarefas de clase

unha actitude de superación e mellora das súas posibilidades, e respecta as capacidades e as formas de expresión dos seus compañeiros e das súas compañeiras. MUB1.6.1. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas de diferentes xéneros, estilos e culturas, aprendidas por imitación e a través da lectura de partituras con diversas formas de notación, adecuadas ao nivel. MUB1.6.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego. MUB1.6.3. Amosa apertura e respecto cara ás propostas do profesorado e dos compañeiros e as compañeiras. MUB1.6.4. Practica as pautas básicas da interpretación: silencio, atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo. MUB1.6.5. Participa activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e

respecta os demais

Sempre

Varias veces avaliación

Fai música a partir da Tarefas de clase imitación e da lectura de partituras

cada Coñece o patrimonio Tarefas de clase musical español e galego

Sempre

É respectuoso e aberto Tarefas de clase de mente

Sempre

Sabe interpretar grupo

Sempre

Actúa en grupo e Tarefas de clase respecta ó conxunto

en Tarefas de clase

compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa. MUB2.1.1. Diferencia as sonoridades dos instrumentos da orquestra, así como a súa forma e os diferentes tipos de voces. MUB2.1.2. Diferencia as sonoridades dos instrumentos máis característicos da música popular moderna, do folclore e doutras agrupacións musicais. MUB2.2.1. Sigue partituras como apoio á audición. MUB2.3.1. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e a audición. MUB2.4.1. Describe os elementos das obras musicais propostas. MUB2.4.2. Utiliza de xeito guiado recursos como apoio á análise musical. MUB2.4.3. Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de forma oral e escrita, con rigor e claridade. MUB2.5.1. Toma conciencia da contribución da música á calidade da experiencia humana, amosando unha actitude crítica ante o consumo indiscriminado de música.

Sempre

Distingue instrumentos voces

os Tarefas de clase as

Sempre

Distingue os Tarefas de clase instrumentos, voces e xéneros

Moitas veces

Non se perde seguindo Tarefas de clase a partitura durante unha audición Valora e usa o silencio Tarefas de clase

Sempre

Moitas veces

Sempre

Describe os elementos Tarefas de clase musicais das obras vistas Describe os elementos Tarefas de clase musicais das obras vistas con máis recursos Fala con propiedade Tarefas de clase

Sempre

Ten espírito crítico

Moitas veces

Tarefas de clase

MUB2.5.2. Elabora traballos de indagación sobre a contaminación acústica. MUB3.1.1. Recoñece, crea e interpreta distintas manifestacións da danza. MUB3.1.2. Distingue as diversas funcións que cumpre a música na nosa sociedade. MUB3.2.1. Amosa interese por coñecer os xéneros musicais e as súas funcións expresivas, gozando deles como oínte con capacidade selectiva. MUB3.3.1. Valora e respecta a importancia do patrimonio musical español e galego MUB3.3.2. Practica, interpreta e memoriza pezas vocais, instrumentais e danzas do patrimonio español e galego. MUB3.3.3. Coñece e describe os instrumentos tradicionais españois e galegos. MUB3.3.4. Contribúe á conservación, a recuperación e a transmisión do patrimonio musical galego, colaborando na recollida, na gravación e na transcrición de pezas. MUB3.4.1. Emprega un vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais MUB3.4.2. Comunica coñecementos, xuízos

Unha vez no curso

Varias veces avaliación

Valora contaminación acústica

a Tarefa de clase

por Aprende os pasos Probas de clase vistos en clase e segue o ritmo

Sempre

Valora o música

papel

da Tarefas de clase

Sempre

Interésase por coñecer Tarefas de clase novas formas musicais

Varias veces avaliación

por Coñece a valora o Tarefas de clase patrimonio galego

Varias veces avaliación

por Interpreta e recoñece Tarefas de clase pezas galegas e españolas

Sempre

Recoñece Tarefas de clase instrumentos tradicionais galegos e españois

Varias veces no curso

Grava e transcribe Tarefas de clase cancións galegas

Sempre

Exprésase propiedade

con Tarefas de clase

Sempre

Exprésase propiedade

con Tarefas de clase

e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade. MUB3.5.1. Utiliza diversas fontes de información de xeito guiado para indagar sobre novas tendencias, representantes, grupos de música popular, etc., e realiza unha revisión crítica desas producións. MUB3.5.2. Interésase por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias. MUB4.1.1. Coñece algunhas das posibilidades que ofrecen as tecnoloxías e utilízaas como ferramentas para a actividade musical. MUB4.1.2. Participa na produción musical demostrando o uso adecuado dos materiais relacionados, os métodos e as tecnoloxías. MUB4.2.1. Utiliza de xeito guiado as fontes e os procedementos apropiados para elaborar traballos sobre temas relacionados co feito musical.

Unha vez avaliación

por Manexa fontes de Tarefas información para traballos coñecer música

Sempre

Varias veces avaliación

Amosa musical

clase:

interese Tarefas de clase

por Utiliza as TIC para a Tarefas de clase música

Varias veces no curso

Participa na produción Tarefas de clase musical

Sempre

Utiliza fontes para Tarefas de clase facer traballos rigorosos sobre música

4.2.- Música 3º ESO ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE

TEMPORALIZACIÓN

GRAO MÍNIMO

PROCEDEM./INSTRUM. AVALIACIÓN

MUB1.1.1. Distingue e emprega os elementos que se utilizan na representación gráfica da música (colocación das notas no pentagrama;

1 hora cada mes.

Escribe e identifica elementos musicais en partituras.

Elaboración de partituras. Análise de partituras. Exercicios de clase.

notas adicionais, clave de fa en cuarta; duración das figuras; signos que afectan a intensidade e matices; indicacións rítmicas e de tempo, etc.). MUB1.2.1. Recoñece, comprende e analiza tipos de textura. MUB1.3.1. Comprende e identifica os conceptos e os termos básicos relacionados cos procedementos compositivos e os tipos formais. MUB1.4.1. Amosa interese polo coñecemento e a aplicación de técnicas e normas do coidado da voz, o corpo e os instrumentos. MUB1.4.2. Canta pezas vocais propostas aplicando técnicas que permitan unha correcta emisión da voz. MUB1.4.3. Practica a relaxación, a respiración, a articulación, a resonancia a entoación. MUB1.4.4. Adquire e aplica as habilidades técnicas e interpretativas necesarias nas actividades de interpretación adecuadas ao nivel. MUB1.4.5. Coñece e pon en práctica as técnicas de control de emocións á hora de mellorar os seus resultados na exposición ante un público. MUB1.5.1. Realiza improvisacións e composicións partindo de pautas previamente establecidas. MUB1.5.2. Amosa unha actitude de superación e mellora das súas

1 hora cada avaliación

Distingue tipos de textura visualmente.

Identificación de tipos de textura en partituras.

1 hora cada mes.

Identifica e utiliza os procedementos compositivos.

Composicións persoais. Análise de composicións alleas.

10 minutos cada clase.

Coida e respecta a voz e os instrumentos.

Exercícios de quentamento de voz. Coidado e mantemento diario dos instrumentos.

15 minutos de cada clase.

Canta coidando a voz.

Exames cantando.

3/5 minutos cada clase.

Entoa correctamente.

Exames de cantar, afinar, relaxar a voz...

1 hora cada mes.

Interpreta as cancións, meténdose na pel do personaxe.

Exames de interpretación.

1 vez por avaliación.

Fala en público.

Exposición oral dun traballo.

1 vez por avaliación.

Improvisa seguindo unha pauta.

Exercicios de improvisación na clase.

Sempre.

Respecta os compañeiros e intenta mellorar.

A actitude na clase.

posibilidades e respecta as capacidades e as formas de expresión dos seus compañeiros e das súas compañeiras MUB1.6.1. Práctica, crea, A metade das horas Interpreta (vocal, de clase. instrumentalmente interpreta e memoriza ou bailando) pezas vocais, pezas propostas instrumentais e danzas de polo profesor. diferentes xéneros, estilos, épocas históricas e culturas, aprendidas por imitación e a través da lectura de partituras con diversas formas de notación, adecuadas ao nivel. 1 hora por Interpreta de MUB1.6.2. Practica, avaliación. memória unha interpreta e memoriza peza dese pezas vocais, repertorio. instrumentais e danzas do patrimonio español e galego. Sempre. Respecta os MUB1.6.3. Amosa demais. apertura e respecto cara ás propostas do profesor/a e dos compañeiros/as. A metade das Segue as MUB1.6.4. Practica as clases. indicacións e pautas básicas da interpreta en interpretación: silencio, grupo. atención ao/á director/a e a outros/as intérpretes, audición interior, memoria e adecuación ao conxunto, amosando espírito crítico ante a súa propia interpretación e a do seu grupo. A metade das Interpreta en MUB1.6.5. Participa clases. equipo. activamente en agrupacións vocais e instrumentais, colaborando con actitudes de mellora e compromiso e amosando unha actitude aberta e respectuosa. 1 vez por mes. Escoita e está MUB1.7.1. Amosa disposto a interese polas paisaxes aprender novos sonoras que nos rodean e estilos. reflexiona sobre elas. 1 vez por avaliación. Explora novos MUB1.7.2. Investiga de instrumentos e forma creativa acerca das 66

Exames de interpretación.

Exame de interpretación.

Actitude na clase.

Exames de interpretación.

Traballos de clase.

Tarefas de clase.

posibilidades sonoras e musicais dos obxectos sonoros. MUB2.1.3. Explora e descubre as posibilidades da voz e os instrumentos, e a súa evolución ao longo da historia da música. MUB2.2.1. Le e analiza partituras como apoio á audición. MUB2.3.1. Valora e aplica o silencio como elemento indispensable para a interpretación e a audición. MUB2.4.1. Amosa interese por coñecer músicas doutras épocas e culturas, comparando e contrastando as novas músicas coñecidas. MUB2.4.2. Recoñece e sabe situar no espazo e no tempo músicas de diferentes culturas e épocas históricas. MUB2.5.1. Describe de xeito pormenorizado os diferentes elementos das obras musicais propostas usando distintas linguaxes. MUB2.5.2. Utiliza recursos con autonomía como apoio ao análise musical. MUB2.5.3. Emprega conceptos musicais para comunicar coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade. MUB3.1.1. Expresa contidos musicais e relaciónaos con épocas da historia da música e con outras disciplinas. MUB3.1.2. Recoñece e interpreta manifestacións

obxectos.

Sempre.

Aprende a evolución da voz e dos instrumentos.

Exames de clase.

1 vez cada tema.

Le a partitura que se corresponde cunha audición.

Exercicios de análise musical.

Sempre.

Respecta os silencios.

Actitude adecuada em clase.

Sempre.

Ten curiosidade e respecto pola música que descoñece.

Traballos de clase.

1 vez por avaliación.

Identifica e sitúa audicións vistas en clase.

Exame de audicións.

2 veces por avaliación.

Exprésase adecuadamente ó describir pezas musicais.

Exame de avaliación e traballo de avaliación.

1 vez por avaliación.

Sabe buscar información.

Traballo de avaliación.

2 veces por avaliación.

Exprésase correctamente ó describir música.

Traballo de avaliación.

Sempre.

Relaciona datos históricos con datos musicais.

Tarefas de clase.

Sempre.

Sabe describir tecnicamente

Tarefas de clase.

da danza identificando e explicando con linguaxe técnica adecuada a época histórica á que pertencen. MUB3.1.3. Distingue e explica as diversas funcións que cumpre a música na sociedade ao longo da historia. MUB3.2.1. Amosa interese por coñecer música de diferentes épocas e culturas como fonte de enriquecemento cultural e satisfacción persoal, elaborando algún proxecto de investigación e exposición. MUB3.3.1. Relaciona as cuestións técnicas aprendidas vinculándoas ás épocas da historia da música correspondentes. MUB3.4.1. Distingue e sitúa temporalmente ás épocas da historia da música e as tendencias musicais. MUB3.4.2. Examina e explica con criterio musical a relación entre os acontecementos históricos, o desenvolvemento tecnolóxico e a música na sociedade. MUB3.5.1. Emprega un vocabulario adecuado para describir percepcións e coñecementos musicais. MUB3.5.2. Comunica coñecementos, xuízos e opinións musicais de xeito oral e escrito, con rigor e claridade. MUB3.6.1. Utiliza diversas fontes de información para indagar sobre as novas tendencias, representantes, grupos de

unha danza.

Sempre.

Comprende a función social da música en cada época.

Tarefas de clase.

1 vez por avaliación.

Busca información e comprende o goce que ocasiona a arte.

Traballo de avaliación.

Sempre.

Relaciona e contextualiza as obras musicais.

Tarefas de clase.

Sempre.

Relaciona e contextualiza as obras musicais.

Tarefas de clase.

Sempre.

Relaciona e contextualiza as obras musicais.

Tarefas de clase.

Sempre.

Fala con propiedade sobre a música.

Tarefas de clase.

Sempre.

Fala con propiedade sobre a música.

Tarefas de clase.

2 ou 3 veces por avaliación.

Busca e manexa información para resolver dúbidas e investigar temas.

Traballo de avaliación e tarefas de clase.

música popular, etc., e realiza unha revisión crítica desas producións. MUB3.6.2. Interésase por ampliar e diversificar as preferencias musicais propias. MUB4.1.1. Coñece algunhas das posibilidades que ofrecen as tecnoloxías e utilízaas como ferramentas para a actividade musical. MUB4.1.2. Participa en todos os aspectos da produción musical demostrando o uso adecuado dos materiais relacionados, os métodos e as tecnoloxías. MUB4.2.1. Utiliza con autonomía as fontes e os procedementos apropiados para elaborar traballos sobre temas relacionados co feito musical

Sempre.

Ten amplitude de miras e respecta o descoñecido.

Tarefas de clase.

2 ou 3 veces por avaliación.

Manexa a tecnoloxía na música.

Tarefas de clase.

Sempre.

Manexa a tecnoloxía na música.

Tarefas de clase.

2 ou 3 veces por avaliación.

Manexa fontes e información para defender un traballo musical.

Traballo de avaliación e tarefas de clase.

TEMPORALIZACIÓN

GRAO MÍNIMO

4.3.- Música 4º ESO ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE

MUB1.1.1. Aplica as habilidades técnicas necesarias nas actividades de interpretación, colabora co grupo e respecta as regras fixadas para lograr un resultado acorde coas súas propias posibilidades. MUB1.1.2. Le partituras como apoio á interpretación. MUB1.1.3. Coñece e cumpre as normas establecidas para realizar as actividades da aula. MUB1.2.1. Interpreta

PROCEDEM./INSTRUM. AVALIACIÓN

Sempre

Colabora en grupo e Tarefas de clase e faino o mellor que exames prácticos pode

Moitas veces

Non se perde seguindo Tarefas de clase a audición coa partitura Cumpre as normas na Tarefas de clase clase

Sempre

Varias

veces

por Aprende 69

tocar, Tarefas

clase,

e memoriza un repertorio variado de cancións, pezas instrumentais e danzas cun nivel de complexidade en aumento. MUB1.3.1. Coñece e utiliza axeitadamente técnicas, recursos e procedementos compositivos para elaborar arranxos musicais, improvisar e compor música. MUB1.3.2. Utiliza con autonomía recursos informáticos ao servizo da creación musical. MUB1.4.1. Coñece e analiza o proceso seguido en diversas producións musicais (discos, programas de radio e televisión, cine, etc.) e o papel xogado en cada fase do proceso polos/as profesionais que interveñen. MUB2.1.1. Analiza e comenta as obras musicais propostas, axudándose de diversas fontes documentais. MUB2.1.2. Le e analiza partituras como apoio á audición. MUB2.2.1. Analiza críticas musicais e utiliza un vocabulario axeitado para a elaboración de críticas orais e escritas sobre a música escoitada. MUB2.3.1. Utiliza con rigor un vocabulario axeitado para describir a música.

avaliación e a final de cantar e bailar un exames prácticos e curso repertorio axeitado concerto de final de curso en maio

Varias veces avaliación

cada Compón recursos

utilizando Tarefas de clase e exame de composición

Varias veces no curso

Crea música recursos TIC

Sempre

Comprende o Tarefas de clase funcionamento e papel do mundo da música e do seus profesionais

Sempre

Analiza obras musicais Tarefas de clase e exame de análise

Varias veces avaliación

con Tarefas composición

por Analiza partituras

Tarefas de clase

Sempre

Le críticas musicais e Tarefas de clase escribe as súas

Sempre

Fala con propiedade

Tarefas de clase

MUB2.4.1. Recoñece e compara os trazos distintivos de obras musicais, e descríbeo utilizando unha terminoloxía axeitada. MUB2.4.2. Sitúa a obra musical nas coordenadas de espazo e tempo. MUB2.4.3. Amosa interese, respecto e curiosidade pola diversidade de propostas musicais, así como polos gustos musicais doutras persoas. MUB2.5.1. Amosa unha actitude crítica ante o papel dos medios de comunicación na difusión e na promoción da música. MUB2.6.1. Coñece e explica o papel da música en situacións e contextos diversos: actos da vida cotiá, espectáculos, medios de comunicación, etc. MUB3.1.1. Amosa interese por coñecer o patrimonio musical español e galego. MUB3.1.2. Coñece as testemuñas máis importantes do patrimonio musical español e galego, e sitúaos no seu contexto histórico e social. MUB3.2.1. Analiza a través da audición músicas de distintos lugares do mundo e identifica as súas características fundamentais. MUB3.2.2. Recoñece

Sempre

Fala con propiedade

Tarefas de clase

Varias veces no curso

Sitúa cronoloxicamente pezas musicais

Tarefas de audicións

Sempre

Respecta a música

Tarefas de clase

Sempre

É crítico cos medios

Tarefas de clase

clase:

Varias veces avaliación

cada Contextualiza música

Varias veces avaliación

cada Interésase polo Tarefas de clase patrimonio galego e español

Moitas veces avaliación

cada Interésase polo Tarefas de clase e patrimonio galego e audicións español

Moitas veces avaliación

cada Coñece música do Tarefas de clase e mundo a través de audicións audicións

Sempre

a Tarefas de clase

Fala con propiedade Tarefas de clase e 71

e explica as características básicas da música española e da música popular urbana. MUB3.3.1. Elabora traballos de investigación nos que establece sinerxías entre a música e outras manifestacións artísticas. MUB4.4.1. Realiza traballos e exposicións ao resto do grupo sobre a evolución da música popular. MUB4.4.2. Utiliza os recursos das novas tecnoloxías para expor os contidos de maneira clara. MUB4.1.1. Selecciona e utiliza recursos tecnolóxicos para diferentes aplicacións musicais. MUB4.1.2.Comprende a transformación de valores, hábitos, consumo e gusto musical como consecuencia dos avances tecnolóxicos. MUB4.2.1. Manexa as técnicas básicas necesarias para a elaboración dun produto audiovisual. MUB4.3.1. Sabe procurar e seleccionar fragmentos musicais axeitados para sonorizar secuencias de imaxes. MUB4.3.2. Sonoriza imaxes fixas e en movemento mediante a selección de músicas preexistentes ou a creación de bandas sonoras orixinais.

da música

exames

Unha ou dúas veces Fai traballos Tarefas de clase e por avaliación interdisciplinares traballos de avaliación

Unha vez avaliación

por Fai exposicións

Tarefas de clase e exposicións

Unha vez avaliación

por Fai exposicións con Tarefas de clase e TIC exposicións

Varias veces avaliación

por Manexa TIC para Tarefas de clase aplicacións musicais

Sempre

Contextualiza os Tarefas de clase avances tecnolóxicos

Varias veces no curso

Elabora un audiovisual

produto Tarefas de clase: traballo de avaliación

Unha vez avaliación

por Musicaliza secuencias Tarefas de imaxes traballo

clase:

Unha vez avaliación

por Musicaliza secuencias Tarefas de imaxes traballo

clase:

MUB4.4.1. Utiliza con autonomía as fontes de información e os procedementos apropiados para indagar e elaborar traballos relacionados coa función da música nos medios de comunicación. MUB4.5.1. Amosa interese por coñecer as posibilidades que ofrecen as novas tecnoloxías como ferramentas para a actividade musical. MUB4.5.2. Coñece e consulta fontes de información impresa ou dixital para resolver dúbidas e para avanzar na aprendizaxe autónoma. MUB4.5.3. Utiliza a información de xeito crítico, obtena de distintos medios e pode utilizala e transmitila utilizando distintos soportes.

Unha vez avaliación

por Busca información Tarefas de clase e para facer un traballo traballo de avaliación

Sempre

Contextualiza a Tarefas de clase música nos avances tecnolóxicos

Varias veces no curso

Manexa fontes de Tarefas de clase e información para traballos resolver dúbidas

Varias veces no curso

Manexa fontes

contrasta Tarefas de clase e traballos

4.4.- Linguaxe e Práctica Musical (1º Bacharelato) ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE

TEMPORALIZACIÓN

GRAO MÍNIMO

PROCEDEM./INSTRUM. AVALIACIÓN

LPMB1.1.1.Coñece os órganos e as funcións do aparello fonador.

1 vez por avaliación.

Tarefa de clase e exame de avaliación.

LPMB1.1.2.Realiza correctamente exercicios de respiración, relaxación, articulación e fraseo.

1 vez por avaliación.

Coñece os órganos e as función do aparello fonador. Exercita a voz dun xeito básico.

LPMB1.1.3.Entoa afinadamente, aplicando as indicacións expresivas e dinámicas presentes na

2 ou 3 veces por avaliación.

Canta entoando correctamente unha canción.

Tarefa de clase.

partitura. LPMB1.2.1Reproduce e identifica intervalos.

Sempre.

LPMB1.3.1.Interpreta vocalmente estruturas rítmicas sentindo internamente o pulso.

Sempre.

LPMB1.3.3.Práctica a lectura e a escritura musical. LPMB2.1.1.Percibe o pulso como referencia básica para a execución rítmica, así como a identificación do acento periódico base do compás. LPMB2.1.1.Logra unha correcta interiorización do pulso que lle permite unha axeitada execución musical

Reproduce e identifica intervalos. Canta cun ritmo axeitado.

Tarefa de clase e traballo de avaliación.

Sempre.

Interpreta correctamente unha partitura

Tarefa de clase e traballo de avaliación.

Sempre.

Interioriza os ritmos básicos.

Tarefa de clase.

Interioriza os ritmos básicos.

Tarefa de clase.

Sempre.

Tarefa de clase.

LPMB2.2.1.Percibe aspectos rítmicos, melódicos, tonais, modais, cadenciais, formais e tímbricos das obras escoitadas.

2 veces por avaliación.

Relaciona e contextualiza as obras musicais dun xeito pormenorizado.

Tarefa de clase.

LPMB2.2.3.Escoita e recoñece os elementos básicos das linguaxes propias da música culta, jazz, rock e flamenco.

2º veces por avaliación.

Relaciona e contextualiza as obras musicais.

Tarefa de clase e traballo de avaliación.

LPMB3.1.1.Identifica e interpreta os termos e signos relacionados co ritmo e coa expresión musical.

Sempre.

Escribe e identifica elementos musicais en partituras

Tarefa de clase, traballo e exame de avaliación.

LPMB3.1.2.Identifica e interpreta os signos gráficos propios da linguaxe musical

1 vez por avaliación.

Escribe e identifica elementos musicais en

Tarefa de clase, traballo e exame de avaliación.

partituras

contemporánea. 1 vez por avaliación.

Improvisa sobre células rítmicas básicas.

Tarefa de clase e traballo de avaliación.

LPMB 4.3.1Coñece o repertorio traballado e ten capacidade de memorización e capacidade expresiva.

Sempre.

Toca sen partitura diferentes cancións.

Tarefa de clase.

LPMB 4.4.2.Constrúe a través do movemento unha creación coreográfica adecuando a súa concepción ao carácter expresivo da obra.

1 vez por avaliación.

Inventa un baile con unha coreografía básica.

Tarefa de clase e traballo de avaliación.

2 veces por avaliación.

Improvisa sobre células rítmicas básicas.

Tarefa de clase.

1 vez por avaliación.

Manexa a tecnoloxía e os programas informáticos na música.

Tarefa de clase, traballo e exame de avaliación.

1 vez por avaliación. LPMB5.2.2Utiliza os recursos tecnolóxicos como ferramentas para a audición, a interpretación, a creación, a edición, a gravación, a investigación e aprendizaxe do feito musical.

Manexa a tecnoloxía e os programas informáticos para a música e para o audiovisual.

Tarefa de clase, traballo e exame de avaliación.

LPMB4.1.1.Improvisa fórmulas rítmicas acordándoas co pulso e o compás do fragmento escoitado.

LPMB 5.1.1.Utiliza correctamente editores de partituras, secuenciadores e software para aplicacións audiovisuais.

4.5.- Historia da música e da danza (2º Bacharelato). ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE

TEMPORALIZACIÓN

GRAO MÍNIMO

PROCEDEM./INSTRUM. AVALIACIÓN



HMDB1.1.1. Realiza desde unha perspectiva persoal unha valoración estética e crítica dunha obra concreta ou dunha interpretación dela.

Sempre.

Relaciona e contextualiza as obras musicais dun xeito pormenorizado.

Tarefa de clase e exames de avaliación.



HDMB1.1.2. Domina o vocabulario e a terminoloxía científica aplicados á música e á danza.

Sempre.

Manexa fontes e información para explicar termos musicais.

Tarefa de clase e exames de avaliación.



HDMB1.1.3. Consulta e contrasta as fontes de información adecuadas para a elaboración dos comentarios.

2 veces por avaliación

Exame de avaliación.



HDMB1.2.1.Identifica e sitúa cronolóxicamente os diferentes períodos da historia da música e da danza.

Sempre.

Relaciona e contextualiza as audicións obrigatorias musicais dun xeito pormenorizado. Coñece as datas dos diferentes períodos históricos.



HDMB1.2.2. Coñece e explica as principais características dos estilos, os xéneros ou as escolas, e detecta as diferenzas entre varias obras.

Sempre.

Coñece as características dos diferentes períodos históricos

Exame de avaliación.



HDMB1.2.3. Contextualiza a obra no seu momento histórico e/ou estilístico.

Sempre.

Exame de avaliación.



HDMB1.3.1. Comprende e explica a complexidade do fenómeno artístico, e extrae conclusións propias con base nos coñecementos adquiridos na materia.

Sempre.

Coñece o período das diferentes audicións. Relaciona as diferentes informacións dos períodos históricos.



HDMB1.3.2. Entende e explica a función das obras e a influencia na sociedade e noutras disciplinas artísticas no momento da súa creación.

2 veces por avaliación.

Relaciona as diferentes informacións dos períodos históricos.

Tarefa de clase e exames de avaliación.



HDMB1.3.3. Comprende e describe o proceso creativo de músicos/as e coreógrafos/as.

1 vez por avaliación.

Comprende os mecanismos á hora da composición.

Tarefa de clase e exposición.



HMDB1.4.1. Describe as formulacións plasmadas polo/pola autor/a do texto,

1 vez por avaliación

Relaciona e contextualiza as diferentes correntes

Tarefa de clase e exposición.

Tarefa de clase e exames de avaliación.

en relación coas correntes estéticas e estilísticas dunha época concreta.

estéticas.



HMDB1.4.2. Elabora una análise de texto de xeito ordenado e metódico, sintetizando as ideas, distinguindo a información principal da secundaria e usando un vocabulario técnico acorde.

2 veces por avaliación.

Analiza correctamente textos históricos.

Exames de avaliación.



HMDB1.5.1. Comprende e explica o papel da música e da danza, e o xeito en que se relaciona con outras artes, para configurar xunto a elas unha obra artística total.

Sempre.

Relaciona as diferentes informacións dos períodos históricos.

Exames de avaliación.



HMDB1.5.2. Explica a utilización que se fixo da música nunha situación concreta.

Sempre.

Relaciona datos históricos con datos musicais

Traballos e exame de avaliación.



HMDB1.5.3. Selecciona pezas musicais para sonorizar ou ambientar situacións artísticas concretas.

1 vez por avaliación.

Relaciona correctamente as audicións coa ambientación musical.

Traballo de clase.



HMDB1.6.1. Transmite certeza e seguridade na comunicación das ideas, e dominio do tema de investigación.

1 vez por avaliación.

Relaciona datos históricos con datos musicais

Exposición oral do tema.



HMDB1.6.2. Selecciona correctamente temas obxecto de investigación, establecendo prioridades e superando con creatividade os obstáculos que vaian xurdindo.

2 veces por avaliación.

Coñece correctamente os temas a tratar en cada momento.

Exames de clase



HMDB1.6.3. Asume con responsabilidade o seu papel no traballo en grupo, tomando as decisións pertinentes.

1 vez por avaliación.

Traballa correctamente en grupo.

Traballo de grupo.



HMDB1.6.4. Expón as súas reflexións sobre o proceso de investigación e elabora conclusións sobre o procedemento establecido, a repartición do traballo, as conclusións obtidas e unha posible continuación da investigación, facendo explícitas as súas impresións persoais sobre a experiencia.

1 ou 2 veces por avaliación.

Relaciona e comprende o aprendido cun discurso correcto das informacións.

Traballo de clase.



HMDB1.6.5. Expón de xeito preciso e ordenado os

1 ou 2 veces por avaliación.

Relaciona datos históricos con

Traballo de clase.

resultados do seu traballo de investigación, e cita as fontes consultadas.

datos musicais



HMDB1.6.6. Utiliza as novas tecnoloxías da información e da comunicación, así como distintos medios e soportes técnicos.

1 ou 2 veces por avaliación.

Manexa a tecnoloxía e os programas informáticos na música

Traballo de clase.



HMDB2.1.1. Capta e describe o carácter, o xénero, as características estéticas e os trazos estilísticos máis importantes das obras propostas.

1 vez por avaliación

Coñece as características musicais e históricas propias do período.

Traballos e exame de avaliación.



HMDB2.1.2. Coñece e describe as obras e os/as autores/as máis representativos/as deste períodos

1 vez por avaliación.

Exames de avaliación.



HMDB2.2.1. Analiza a complexidade de circunstancias que, pola súa importancia, determinen o desenvolvemento dunha época, un estilo ou un/unha autora determinada, establecendo xuízos críticos.

2 veces por avaliación.

Relaciona e contextualiza as audicións obrigatorias musicais dun xeito pormenorizado. Relaciona as características propias de cada período musical.



HMDB3.1.1. Capta e describe o carácter, o xénero, as características estéticas e os trazos estilísticos máis importantes das obras propostas.

1 vez por avaliación.

Coñece as características musicais e históricas propias do período.

Exames de avaliación.



HMDB3.1.2. Coñece e describe as obras e os/as autores/as máis representativos/as deste período.

1 vez por avaliación.

Exames de avaliación.



HMDB3.2.1. Analiza a complexidade de circunstancias que, pola súa importancia, determinen o desenvolvemento dunha época, un estilo ou un/unha autor/a determinado/a, e establece xuízos críticos.

2 veces por avaliación.

Relaciona e contextualiza as audicións obrigatorias musicais dun xeito pormenorizado. Relaciona as características propias de cada período musical.



HMDB4.1.1. Capta e describe o carácter, o xénero, as características estéticas e os trazos estilísticos máis importantes das obras propostas.

1 vez por avaliación

Coñece as características musicais e históricas propias do período.

Exames de avaliación.



HMDB4.1.2. Coñece e describe as obras e os/as autores/as máis representativos/as deste período.

1 vez por avaliación

Relaciona e contextualiza as audicións obrigatorias musicais dun xeito pormenorizado. Relaciona as características propias de cada período musical.

Tarefa de clase e exames de avaliación.



HMDB4.2.1. Analiza a complexidade de circunstancias que, pola súa importancia, determinen o desenvolvemento dunha época, un estilo ou un/unha autor/a determinado/a, e estable xuízos críticos.

2 veces por avaliación



HMDB5.1.1. Capta e describe o carácter, o xénero, as características estéticas e os trazos estilísticos máis importantes das obras propostas.

1 vez por avaliación

Coñece as características musicais e históricas propias do período.

Tarefa de clase e exames de avaliación.



HMDB5.1.2. Coñece e describe as obras e os/as autores/as máis representativos/as deste período.

1 vez por avaliación

Exame de avaliación.



HMDB5.2.1. Analiza a complexidade de circunstancias que, pola súa importancia, determinen o desenvolvemento dunha época, un estilo ou un/unha autor/a determinado/a, e establece xuízos críticos

2 veces por avaliación

Relaciona e contextualiza as audicións obrigatorias musicais dun xeito pormenorizado. Relaciona as características propias de cada período musical.



HMDB6.1.1. Capta e describe o carácter, o xénero, as características estéticas e os trazos estilísticos máis importantes das obras propostas.

1 vez por avaliación

Coñece as características musicais e históricas propias do período.

Exame de avaliación



HMDB6.1.2. Coñece e describe as obras e os/as autores/as máis representativos/as deste período.

1 vez por avaliación

Tarefa de clase e exames de avaliación



HMDB6.2.1. Analiza a complexidade de circunstancias que, pola súa importancia, determinen o desenvolvemento dunha época, un estilo ou un/unha autor/a determinado/a, e establece xuízos críticos.

2 veces por avaliación

Relaciona e contextualiza as audicións obrigatorias musicais dun xeito pormenorizado. Relaciona as características propias de cada período musical.

Tarefa de clase e exames de avaliación.

Exame de avaliación.

Tarefa de clase e exames de avaliación



HMDB7.1.1. Capta e describe o carácter, o xénero, as características estéticas e os trazos estilísticos máis importantes das obras propostas.

1 vez por avaliación

Coñece as características musicais e históricas propias do período.

Exame de avaliación



HMDB7.1.2. Coñece e describe as obras e os/as autores/as máis representativos/as deste período.

1 vez por avaliación

Exame de avaliación



HMDB7.2.1. Analiza a complexidade de circunstancias que, pola súa importancia, determinen o desenvolvemento dunha época, un estilo ou un/unha autor/a determinado/a, e establece xuízos críticos.

2 veces por avaliación

Relaciona e contextualiza as audicións obrigatorias musicais dun xeito pormenorizado. Relaciona as características propias de cada período musical.



HMDB8.1.1. Capta e describe o carácter, o xénero, as características estéticas e os trazos estilísticos máis importantes das obras propostas.

1 vez por avaliación

Coñece as características musicais e históricas propias do período.

Exame de avaliación



HMDB8.1.2. Coñece e describe as obras e os/as autores/as máis representativos/as deste período.

1 vez por avaliación

Exame de avaliación



HMDB8.2.1. Analiza a complexidade de circunstancias que, pola súa importancia, determinen o desenvolvemento dunha época, un estilo ou un/unha autor/a determinado/a, e establece xuízos críticos.

2 veces por avaliación

Relaciona e contextualiza as audicións obrigatorias musicais dun xeito pormenorizado. Relaciona as características propias de cada período musical.



HMDB.9.1.1. Coñece e describe as principais características da música e da danza tradicional, distinguindo estilos de canto, melodías, escalas, texturas e ritmos.

1 vez por avaliación

Coñece as características musicais e históricas propias do período.

Tarefa de clase e exames de avaliación

Exame de avaliación

4.6.- Oratoria (2º ESO) ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE

TEMPORALIZACIÓN

GRAO MÍNIMO

ORB1.1.1. Identifica nos textos escritos os argumentos principais e a tese. ORB1.1.2. Explica a intención do discurso. ORB1.1.3. Identifica a estrutura do texto e a relación entre ideas. ORB1.1.4. Identifica as estratexias para captar a atención e a benevolencia da audiencia equilibrando o uso de recursos emocionais e racionais. ORB1.1.5. Contrasta o contido do texto co coñecemento obtido noutras fontes e co que sabe. ORB1.1.6. Valora a influencia dos trazos lingüísticos e dos procedementos retóricos na eficacia da mensaxe. ORB1.2.1. Identifica nos textos orais os argumentos principais e a tese. ORB1.2.2. Explica a intención persuasiva do discurso e exprésaa. ORB1.2.3. Identifica a estrutura do texto e a relación entre as ideas que expón. ORB1.2.4. Contrasta o contido do texto co coñecemento obtido noutras fontes e co que sabe. ORB1.2.5. Identifica os recursos da linguaxe non verbal, e describe o seu valor

2 veces por avaliación

Ler e comprender Tarefa de clase e discursos sinxelos exame de avaliación

Sempre

Explica intención disc.

Sempre

Identifica a estrutura Tarefas de clase e do texto exame de avaliación

Sempre

Identifica estratexias Tarefas de clase para captar a atención

Sempre

Contrasta texto co que Tarefas de clase sabe

Sempre

Valora procedementos retórico

Sempre

Identifica nos textos Tarefas de clase e orais os argumentos exame de avaliación principais e a tese

Sempre

Explica intencións do Tarefas de clase e discurso exame de avaliación

Sempre

Identifica a estrutura Tarefas de clase e do texto e a relación exame de avaliación coas ideas

Sempre

Contrasta o contido Tarefas de clase con outras fontes

Sempre

Identifica os recursos Tarefas de clase da linguaxe non verbal

PROCEDEM./INSTRUM. AVALIACIÓN

Tarefa de clase

algún Tarefas de clase e exame de avaliación

expresivo. ORB2.1.1. Condensa nunha frase breve e clara unha mensaxe persuasiva. ORB2.2.1. Emprega nun texto estratexias comunicativas para captar a atención e a benevolencia da audiencia. ORB2.2.2. Planifica o discurso tendo en conta as características do modelo ou xénero elixido. ORB2.2.3. Deseña o discurso tendo en conta o tempo e a canle de comunicación de que dispón. ORB2.3.1. Identifica as fontes das que pode obter información. ORB2.3.2. Selecciona as fontes documentais máis acaídas e as súas propias vivencias para extraer contidos e ideas variadas relacionadas co tema do discurso. ORB2.4.1. Analiza de xeito crítico a información atopada e avalía a súa idoneidade para o obxectivo do seu discurso. ORB2.4.2. Organiza os datos para o seu tratamento facendo uso das técnicas de traballo intelectual. ORB2.5.1. Selecciona as ideas combinando equilibradamente os contidos lóxicos cos emocionais, para construír unha proposta persoal e orixinal.

Sempre

Elabora mensaxes Tarefas de clase e breves e claras exame de avaliación

Sempre

Emprega estratexias Tarefas de clase e para captar a atención exame de avaliación

Sempre

Planifica o discurso Tarefas de clase e segundo o xénero exame de avaliación

Sempre

Considera o tempo e Tarefas de clase e canle para o discurso exame de avaliación

Sempre

Identifica e manexa Tarefas de clase e fontes documentais exame de avaliación

Sempre

Identifica e manexa Tarefas de clase e fontes documentais exame de avaliación

Sempre

Busca e organiza a Tarefas de clase e información exame de avaliación investigando

Sempre

Busca e organiza a Tarefas de clase información investigando

Sempre

Selecciona e organiza Tarefas de clase ideas

ORB2.6.1. Emprega con propiedade os recursos propios da argumentación. ORB2.7.1. Organiza os contidos nunha estrutura clara e eficaz, na que se observa unha introdución, unha conclusión e un desenvolvemento coherente do corpo do discurso. ORB2.8.1. Redacta o discurso con coherencia, cohesión e corrección lingüística. ORB2.8.2. Emprega recursos retóricos básicos de maneira orixinal e ao servizo da eficacia persuasiva. ORB2.9.1. Realiza sucesivas revisións, correccións e melloras do texto, axudándose da autoavaliación e da coavaliación. ORB2.9.2. Utiliza as TIC nos procesos de revisión da corrección ortográfica. ORB3.1.1. Desenvolve estratexias propias para memorizar un texto. ORB3.2.1. Presenta un texto aprendido sen perder a improvisación e a espontaneidade. ORB3.3.1. Realiza unha exposición na que procura manifestar confianza, seguridade e serenidade para gozar da oportunidade de presentar o seu discurso perante un auditorio. ORB3.4.1. Recoñece as emocións negativas (medo escénico,

Sempre

Emprega recursos Tarefas de clase propios da argumentación

Sempre

Organiza ideas de Tarefas de clase e xeito ordeado e eficaz exame de avaliación

Sempre

Redacta o discurso con Tarefas de clase e coherencia e exame de avaliación corrección

Sempre

Redacta discurso con Tarefas de clase e persuasión exame de avaliación

Sempre

Revisa varias veces o Tarefas de clase e texto coas TIC exame de avaliación

Sempre

Revisa varias veces o Tarefas de clase e texto coas TIC exame de avaliación

Sempre

Crea trucos para Tarefas de clase memorizar un texto

Sempre

Memoriza un discurso Tarefas de clase sendo espontáneo e con improvisación

Sempre

Potencia emocións Tarefas de clase positivas na exposición oral

Sempre

Controla as emocións Tarefas de clase negativas na exposición oral 83

inseguridade, nerviosismo, etc.) como unha manifestación natural da exposición perante o público. ORB3.4.2. Desenvolve estratexias propias e saudables para controlar a conduta asociada ás emocións negativas. ORB3.5.1. Pronuncia con corrección e claridade un texto de creación propia. ORB3.5.2. Emprega con especial coidado o ritmo de elocución natural de xeito que permita seguir a exposición con facilidade. ORB3.5.3. Emprega as pausas, os silencios e os cambios de ton e de ritmo de maneira significativa, para potenciar o poder expresivo do seu discurso. ORB3.6.1. Emprega nunha exposición a mirada, a posición do corpo e a xestualidade de maneira natural, eliminando progresivamente pequenos vicios e tics inadecuados. ORB3.6.2. Ocupa o espazo con naturalidade e personalidade, evitando o artificio. ORB3.7.1. Deseña presentacións con diapositivas sinxelas, claras e creativas, e emprega con moderación os recursos audiovisuais.

Sempre

Controla as emocións Tarefas de clase negativas na exposición oral

Sempre

Pronuncia con Tarefas de clase e claridade, corrección e exame de avaliación expresividade

Sempre

Pronuncia con Tarefas de clase e claridade, corrección e exame de avaliación expresividade

Sempre

Pronuncia con Tarefas de clase e claridade, corrección e exame de avaliación expresividade

Sempre

Emprega a linguaxe Tarefas de clase corporal para mellorar a expresividade e eficacia

Sempre

Emprega a linguaxe Tarefas de clase corporal para mellorar a expresividade e eficacia

Sempre

Emprega os medios Tarefas de clase audiovisuais para mellorar o discurso

ORB4.1.1. Emprega nun discurso as estratexias da retórica e da oratoria de maneira ética e honesta, recoñecendo as debilidades do razoamento propio e valorando as achegas do razoamento alleo. ORB4.1.2. Identifica as estrataxemas que terxiversan a información. ORB4.2.1. Presenta proxectos, achegas, opinións ou refutacións en ámbitos orais diversos reais ou ficticios. ORB4.2.2. Elabora discursos para a defensa lexítima de dereitos establecidos. ORB4.3.1. Recoñece a manifestación das súas habilidades intrapersoais a través do discurso. ORB4.3.2. Presenta as súas ideas desde unha perspectiva empática e sen agredir as outras persoas. ORB4.3.3. Desenvolve habilidades asertivas para expor as propias ideas con honestidade, afirmando os propios dereitos.

Sempre

Emprega a oratoria Tarefas de clase para elabrar ou construír a verdade

Sempre

Emprega a oratoria Tarefas de clase para elabrar ou construír a verdade

Sempre

Crea textos para Tarefas de clase e participar activamente exame de avaliación na democracia

Sempre

Crea textos para Tarefas de clase e participar activamente exame de avaliación na democracia

Sempre

Emprega a civicamente

palabra Tarefas de clase e exame de avaliación

Sempre

Emprega a civicamente

palabra Tarefas de clase e exame de avaliación

Sempre

Emprega a civicamente

palabra Tarefas de clase e exame de avaliación

4.7.- Valores éticos (3º ESO) ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE

TEMPORALIZACIÓN

GRAO MÍNIMO

PROCEDEM./INSTRUM. AVALIACIÓN

Sempre.

Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais da

Tarefa na clase e na casa.

democracia. VEB4.1.2. Define o concepto de "Estado de dereito" e establece a súa relación coa defensa dos valores éticos e cívicos na sociedade democrática.

Unha vez no trimestre.

VEB4.1.3. Describe o significado dos seguintes conceptos e establece a relación entre eles: democracia, cidadán/cidadá, soberanía, autonomía persoal, igualdade, xustiza, representatividade, etc.

Unha vez no trimestre.

VEB4.2.2. Define a magnitude dalgúns dos riscos que existen nos gobernos democráticos cando non se respectan os valores éticos da DUDH (dexeneración en demagoxia, ditadura das maiorías, escasa participación cidadá, etc.) e formula posibles medidas para evitalos

Unha vez no trimestre.

VEB4.3.1. Identifica e aprecia os valores éticos máis salientables nos que se fundamenta a Constitución española, e sinala a orixe da súa lexitimidade e a súa finalidade, mediante a lectura comprensiva e comentada do seu preámbulo.

Unha vez no trimestre.

Relaciona, contextualiza e debate sobre o concepto estado. Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe. Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe

Tarefa na clase e na casa.

VEB4.4.1. Sinala e comenta a importancia dos "dereitos e as liberdades públicas fundamentais da persoa" establecidos na Constitución: liberdade ideolóxica, relixiosa e de culto; carácter aconfesional do Estado; dereito á libre expresión de ideas e pensamentos; e dereito á reunión política e á libre asociación, e os seus límites. VEB4.5.1. Coñece e aprecia na Constitución española a súa adecuación á DUDH, e sinala os valores éticos en que se fundamentan os dereitos e os deberes dos cidadáns e das cidadás, así como os principios reitores da política social e económica.

Unha vez no trimestre.

Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe

Tarefa na clase e na casa.

Unha vez no trimestre.

Tarefa na clase e na casa.

VEB4.5.2. Explica e asume os deberes cidadáns que establece a Constitución, e ordénaos segundo a súa importancia, xustificando a orde elixida.

Unha vez no trimestre.

VEB4.5.4. Recoñece a responsabilidade fiscal dos cidadáns e da cidadás, e a súa relación cos orzamentos xerais do Estado como un deber ético que contribúe ao desenvolvemento do ben común.

Unha vez no trimestre.

VEB4.6.1. Sinala e comenta, a través do traballo colaborativo, os elementos esenciais do Estatuto de autonomía de Galicia recollidos no seu título preliminar.

Unha vez no trimestre.

VEB4.6.2. Identifica e valora as características sinaladas no título I sobre o "poder galego".

Unha vez no trimestre.

Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de

Tarefa na clase e na casa.

aprendizaxe VEB4.6.3. Identifica e valora as funcións e as características do Parlamento sinaladas no capítulo I, e da Xunta e a súa Presidencia, segundo o capítulo II.

Unha vez no trimestre.

VEB4.7.1. Describe a integración económica e política da UE, o seu desenvolvemento histórico desde 1951, os seus obxectivos e os valores éticos nos que se fundamenta, de acordo coa DUDH.

Unha vez no trimestre.

VEB4.7.2. Identifica e aprecia a importancia dos logros alcanzados pola UE e o beneficio que estes supuxeron para a vida dos cidadáns e das cidadás (anulación de fronteiras e restricións alfandegueiras, libre circulación de persoas e capitais, etc.), así como as obrigas adquiridas en diferentes ámbitos (económico, político, da seguridade e a paz, etc.). Bloque 5. Os valores éticos, o dereito, a Declaración Universal dos Dereitos Humanos (DUDH) e outros tratados internacionais sobre dereitos humanos

Unha vez no trimestre.

VEB5.1.1. Busca e selecciona información en páxinas web, para identificar as diferenzas, semellanzas e vínculos existentes entre a Ética e o Dereito, e entre a legalidade e a lexitimidade, elaborando e presentando conclusións fundamentadas.

Unha vez ao trimestre.

VEB5.2.1. Elabora en grupo unha presentación con soporte dixital sobre a teoría iusnaturalista do dereito, o seu obxectivo e as súas características, identificando na teoría de Locke un exemplo desta no que se refire á orixe das leis xurídicas, a súa validez e as funcións que lle atribúe ao Estado. VEB5.2.2. Destaca e valora, no pensamento sofista, a distinción entre "physis" e "nomos", describindo a súa contribución ao

Unha vez no trimestre.

Tarefa na clase e na casa.

convencionalismo xurídico, e elabora conclusións argumentadas arredor deste tema.

Unha vez no trimestre.

VEB5.2.4. Recorre ao espírito emprendedor e á iniciativa persoal para elaborar unha presentación con medios informáticos, en colaboración co grupo, comparando as tres teorías do dereito e explicando as súas conclusións.

Unha vez no trimestre.

VEB5.3.1. Explica a función da DUDH como un código ético recoñecido polos países integrantes da ONU, coa finalidade de promover a xustiza, a igualdade e a paz en todo o mundo.

Unha vez no trimestre.

VEB5.3.2. Contrasta información dos acontecementos históricos e políticos que orixinaron a DUDH, entre eles o uso das ideoloxías nacionalistas e racistas que defendían a superioridade duns homes sobre outros, chegando ao estremo do Holocausto xudeu, así como a discriminación e o exterminio de todas as persoas que non pertencesen a unha determinada etnia, a un modelo físico, a unha relixión, a unhas ideas políticas, etc. VEB5.3.3. Sinala os obxectivos da creación da ONU e a data en que se asinou a DUDH, e valora a importancia deste feito para a historia da humanidade.

Unha vez no trimestre.

VEB5.4.1.Constrúe un esquema sobre a estrutura da DUDH, que se compón dun preámbulo e 30 artigos que poden clasificarse da seguinte maneira: – Os artigos 1 e 2 refírense aos dereitos inherentes a todas as persoas: a liberdade, a igualdade, a fraternidade e a non-

Unha vez no trimestre.

ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe

Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe

Tarefa na clase e na casa.

discriminación. – Os artigos do 3 ao 11 refírense aos dereitos individuais. – Os artigos do 12 ao 17 establecen os dereitos do individuo en relación coa comunidade. – Os artigos do 18 ao 21 sinalan os dereitos e as liberdades políticas. – Os artigos do 22 ao 27 céntranse nos dereitos económicos, sociais e culturais. – Finalmente, os artigos do 28 ao 30 refírense á interpretación de todos eles, ás condicións necesarias para o seu exercicio e aos seus límites. VEB5.4.2. Elabora unha campaña, en colaboración co grupo, coa finalidade de difundir a DUDH como fundamento do dereito e a democracia, no seu medio escolar, familiar e social.

VEB5.5.1. Describe os feitos máis influentes no desenvolvemento histórico dos dereitos humanos da primeira xeración (dereitos civís e políticos), da segunda xeración (económicos, sociais e culturais) e da terceira (dereitos dos pobos á solidariedade, ao desenvolvemento e á paz). VEB5.6.1. Investiga mediante información obtida en distintas fontes, sobre os problemas e os retos da aplicación da DUDH, no que se refire ao exercicio de dereitos civís (destacando os problemas relativos á intolerancia, a exclusión social, a discriminación da muller, a violencia de xénero e a existencia de actitudes como a homofobia, o racismo, a xenofobia, o acoso laboral e escolar, etc.) e dos dereitos políticos (guerras, terrorismo, ditaduras, xenocidio, refuxiados/as políticos/as, etc.). VEB6.1.1. Obtén e selecciona información, traballando en colaboración, dalgúns casos nos que a investigación científica e tecnolóxica non foi guiada nin é compatible cos valores éticos da DUDH, xerando impactos negativos nos ámbitos humano e ambiental, sinalando as causas. VEB6.1.2. Diserta, colaborando en grupo, sobre a idea de progreso na ciencia e a súa relación cos valores éticos, o respecto á dignidade humana e o seu medio, e elabora

Unha vez ao trimestre.

Todos os trimestres.

Unha vez no trimestre.

Todos os trimestres.

Tarefa na clase e na casa.

Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas

Tarefa na clase e na casa.

e expón conclusións.

VEB6.1.3. Selecciona e contrasta información, colaborando en grupo, sobre algunhas das ameazas da aplicación indiscriminada da ciencia e a tecnoloxía para o contorno ambiental e para a vida (explotación descontrolada dos recursos naturais, destrución de hábitats, contaminación química e industrial, choiva ácida, cambio climático, desertificación, etc.).

Todos os trimestres.

fundamentais do estándar de aprendizaxe Relaciona, contextualiza e debate sobre as ideas fundamentais do estándar de aprendizaxe

Tarefa na clase e na casa.

4.8.- Valores éticos (4º ESO) ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE

VEB1.1.1. Identifica a orixe dos dereitos inalienables e universais que establece a DUDH na dignidade do ser humano en tanto que persoa e os atributos inherentes á súa natureza. VEB1.1.2. Identifica na DUDH os atributos esenciais do ser humano: razón, conciencia e liberdade. VEB1.1.3. Relaciona adecuadamente os termos e as expresións seguintes, que se utilizan na DUDH: dignidade da persoa, fraternidade, liberdade humana, trato digno, xuízo xusto, trato inhumano ou degradante, detención arbitraria, presunción de inocencia, discriminación, violación de dereitos, etc. VEB2.1.1. Comenta, segundo o establecido pola DUDH nos artigos do 12 ao 17, os

TEMPORALIZACIÓN

GRAO MÍNIMO

PROCEDEM./INSTRUM. AVALIACIÓN

Sempre

Identifica a dignidade

Sempre

Identifica a razón, a Tarefas de clase conciencia e a liberdade

Sempre

Manexa ben certos Tarefas de clase conceptos da DUDH

Sempre

Comenta os dereitos Tarefas de clase do individuo

Tarefas de clase

dereitos do individuo que o Estado debe respectar e fomentar, nas relacións existentes entre ambos. VEB2.1.2. Explica os límites do Estado que establece a DUDH nos artigos do 18 ao 21, ao determinar as liberdades dos cidadáns e das cidadás que este debe protexer e respectar. VEB2.1.3. Elabora unha presentación con soporte informático e audiovisual que ilustre os contidos máis sobresalientes tratados no tema, e expón as súas conclusións de xeito argumentado. VEB2.2.1. Describe e avalía o proceso de socialización global, mediante o que se produce a interiorización de valores, normas, costumes, etc. VEB2.2.2. Sinala os perigos que encerra o fenómeno da socialización global se se desenvolve á marxe dos valores éticos universais, e debate acerca da necesidade de establecer límites éticos e xurídicos neste tema. VEB2.2.3. Diserta acerca do impacto que teñen os medios de comunicación masiva na vida moral das persoas e da sociedade, expresando as súas opinións con rigor intelectual.

Sempre

Unha vez avaliación

Valora os límites entre Tarefas de clase liberdade e seguridade

na Resume os conceptos Traballo de avaliación vistos nunha presentación

Na primeira avaliación

A globalización

Tarefas de clase

Na primeira avaliación

Os límites globalización

da Tarefas de clase

Na primeira avaliación

Fala con propiedade Tarefas de clase sobre os medios

VEB2.2.4. Valora a necesidade dunha regulación ética e xurídica en relación co uso de medios de comunicación masiva, respectando o dereito á información e á liberdade de expresión que posúen os cidadáns e as cidadás. VEB3.1.1. Xustifica racionalmente e estima a importancia da reflexión ética no século XXI, como instrumento de protección dos dereitos humanos ante o perigo que poden representar entes posuidores de grandes intereses políticos e económicos e grupos violentos, que teñen ao seu alcance armamento de grande alcance científico e tecnolóxico, capaces de pór en grande risco os dereitos fundamentais da persoa. VEB3.1.2. Sinala algúns dos novos campos aos que se aplica a ética (profesional, bioética, ambiente, economía, empresa, ciencia e tecnoloxía, etc.). VEB3.2.1. Describe e avalía as circunstancias que no momento actual o/a rodean, identificando as limitacións e as oportunidades que se lle formulan desde as perspectivas social, laboral, educativa, económica, familiar, afectiva, etc., co

Nna avaliación

primeira Valora os límites da Tarefas de clase globalización e a ética

Na segunda avaliación

Os dereitos humanos e Tarefas de clase os intereses mundiais

Na segunda avaliación

Novas aplicacións da Tarefas de clase ética

Na segunda avaliación

Limitacións e valores Tarefas de clase éticos

obxecto de deseñar, a partir delas, o seu proxecto de vida persoal, determinando libremente os valores éticos que deben guialo/a. VEB3.3.1. Define os elementos distintivos das éticas formais e compáraos cos relativos ás éticas materiais. VEB3.3.2. Explica as características da ética kantiana (formal, universal e racional), así como a importancia da súa achega á ética universal. VEB3.3.3. Aprecia, na ética kantiana, o seu fundamento na autonomía da persoa como valor ético esencial e a súa manifestación no imperativo categórico e as súas formulacións. VEB3.4.1. Identifica a ética do discurso como unha ética formal e describe en que consiste o imperativo categórico que formula, sinalando as similitudes e as diferenzas que posúe co imperativo da ética de Kant. VEB3.4.2. Utiliza a súa iniciativa persoal e emprendedora para elaborar unha presentación con soporte informático acerca das éticas formais, expresando e elaborando conclusións fundamentadas.

Na segunda avaliación

Éticas formais materiais

Segunda avaliación

Ética conceptos

Segunda avaliación

Autonomía da persoa

Segunda avaliación

Imperativo categórico Tarefas de clase e ética do discurso

Segunda avaliación

Fai unha presentación Traballo e exposición sobre as éticas formais

e Tarefas de clase

kantiana: Tarefas de clase e traballo

Tarefas de clase

VEB4.1.1. Comprende Segunda avaliación a importancia que ten para a democracia e a xustiza, que os cidadáns e as cidadás coñezan e cumpran os seus deberes (defensa dos valores éticos e cívicos, coidado e conservación de todos os bens e servizos públicos, participación na elección de representantes políticos/as, respecto e tolerancia á pluralidade de ideas e de crenzas, acatamento das leis e das sentenzas dos tribunais de xustiza, pagamento dos impostos establecidos, etc.). VEB4.2.1. Diserta e Segunda avaliación elabora conclusións, en grupo, acerca das terribles consecuencias que pode ter para o ser humano o fenómeno da globalización, se non se establece unha regulación ética e política (egoísmo, desigualdade, interdependencia, internacionalización dos conflitos armados, imposición de modelos culturais determinados por intereses económicos que promoven o consumismo e a perda de liberdade humana, etc.). VEB4.2.2. Comenta o Segunda avaliación deber ético e político que teñen todos os estados, ante os riscos da globalización, de tomar medidas de protección dos dereitos

Os cidadáns: dereitos e Tarefas de clase deberes

A globalización e o ser Tarefas de clase humano: consecuencias

Medidas que deben Tarefas de clase adoptar os estados para protexer os DDHH

humanos, nomeadamente a obriga de fomentar o ensino dos valores éticos e a súa vixencia, e a necesidade de respectalos en todo o mundo (deber de contribuír na construción dunha sociedade xusta e solidaria, fomentando a tolerancia, o respecto aos dereitos das demais persoas; honestidade, lealdade, pacifismo, prudencia, e mutua comprensión mediante o diálogo, a defensa e protección da natureza, etc.). VEB5.1.1. Explica a Terceira avaliación finalidade e as características das leis xurídicas dentro do Estado e a súa xustificación ética, como fundamento da súa lexitimidade e da súa obediencia. VEB5.1.2. Debate Terceira avaliación acerca da solución de problemas nos que hai un conflito entre os valores e principios éticos do individuo e os da orde civil, formulando solucións razoadas, en casos como os de desobediencia civil e obxección de conciencia. VEB5.2.1. Procura Terceira avaliación información en internet co fin de definir os principais conceptos utilizados na teoría de Rawls e establece unha relación entre eles (posición orixinal e

As leis e o Estado

Tarefas de clase

Debate: conflito de Tarefas de clase valores e principios do individuo e os da orde civil

Conceptos da teoría de Tarefas de clase Rawls

veo de ignorancia, criterio de imparcialidade e función dos dous principios de xustiza que propón). VEB5.2.2. Realiza un xuízo crítico acerca da teoría de Rawls e explica a súa conclusión argumentada acerca dela. VEB5.3.1. Xustifica racionalmente a importancia dos dereitos humanos como ideais para alcanzar polas sociedades e os Estados, e recoñece os retos que aínda teñen que superar. VEB5.3.2. Sinala algunha das deficiencias no exercicio dos dereitos económicos e sociais (pobreza, e falta de acceso á educación, á saúde, ao emprego, á vivenda, etc.). VEB5.3.3. Emprende a elaboración dunha presentación, con soporte informático e audiovisual, acerca dalgunhas institucións e voluntarios/as que, en todo o mundo, traballan pola defensa e respecto dos dereitos humanos: Organización das Nacións Unidas (ONU) e os seus organismos, como FAO, Organismo Internacional de Enerxía Atómica (OIEA), Organización Mundial da Saúde

Terceira avaliación

Xuízo crítico sobre a Tarefas de clase teoría de Rawls

Terceira avaliación

Importancia DDHH

Terceira avaliación

Deficiencias dos Tarefas de clase dereitos económicos…

Terceira avaliación

Presentación sobre as Presentación institucións de exposición voluntarios que traballan polos DDHH

dos Tarefas de clase

(OMS), Organización das Nacións Unidas para a Educación, a Ciencia e a Cultura (UNESCO), etc., organizacións non gobernamentais como Greenpeace, UNICEF, Cruz Vermella, Media Lúa Vermella, etc., así como o Tribunal Internacional de Xustiza, o Tribunal de Xustiza da Unión Europea, etc. VEB5.4.1. Diserta, en Terceira avaliación pequenos grupos, acerca da seguridade e a paz como un dereito fundamental das persoas, e aprecia a súa importancia para o exercicio do dereito á vida e á liberdade, elaborando e expresando as súas conclusións (artigo 3 da DUDH). VEB5.4.2. Toma Terceira avaliación conciencia do compromiso dos españois e das españolas coa paz, como unha aspiración colectiva e internacional recoñecida na Constitución española, e rexeita a violación dos dereitos humanos, amosando solidariedade coas vítimas da violencia. VEB5.4.3. Emprende Terceira avaliación a elaboración dunha presentación, con soporte audiovisual, sobre algunhas das novas ameazas para a paz e a seguridade no mundo actual (terrorismo, desastres

A paz como dereito Tarefas de clase e fundamental redacción

Compromiso coa paz

Tarefas de clase

Presentación sobre as Presentación ameazas da paz e exposición seguridade no mundo

ambientais, catástrofes naturais, mafias internacionais, pandemias, ataques cibernéticos, tráfico de armas de destrución masiva, de persoas e de órganos, etc.). VEB5.5.1. Coñece, analiza e asume como cidadán ou cidadá os compromisos internacionais realizados por España en defensa da paz e a protección dos dereitos humanos, como membro de organismos internacionais (ONU, OTAN, UE, etc.). VEB5.5.2. Explica a importancia da misión das forzas armadas (artigo 15 da lei de defensa nacional) en materia de defensa e seguridade nacional, de dereitos humanos e de promoción da paz, e a súa contribución en situacións de emerxencia e axuda humanitaria, tanto nacionais como internacionais. VEB5.5.3. Analiza as consecuencias dos conflitos armados a nivel internacional, apreciando a importancia das organizacións internacionais que promoven e vixían o cumprimento dun dereito internacional fundamentado na DUDH. VEB6.1.1. Utiliza información de forma selectiva para atopar

Terceira avaliación

Asume como cidadán Tarefas de clase os compromisos contraídos por España

Terceira avaliación

As forzas armadas

Terceira avaliación

Consecuenias dos Tarefas de clase conflitos armados

Terceira avaliación

Límites éticos e Tarefas de clase biolóxicos da ciencia

Tarefas de clase

algúns criterios que cumpra ter en conta para estimar a viabilidade de proxectos científicos e tecnolóxicos, considerando a idoneidade ética dos obxectivos que pretenden e a avaliación dos riscos e as consecuencias persoais, sociais e ambientais que a súa aplicación poida ter. VEB6.2.1. Comprende Terceira avaliación e explica a necesidade de apoiar a creación e o uso de métodos de control, e a aplicación dunha ética deontolóxica para científicos/as e tecnólogos/as e, en xeral, para todas as profesións, fomentando a aplicación dos valores éticos no mundo laboral, financeiro e empresarial.

Límites éticos dos Tarefas de clase avances científicos

100

IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-17 5º.- CONCRECIÓNS METODOLÓXICAS QUE REQUIRE A MATERIA “MÚSICA 2º ESO”, “MÚSICA 3º ESO”, “MÚSICA 4º ESO”, “VALORES ÉTICOS 3º ESO”, “VALORES ÉTICOS 4º ESO” Nos principios nos que se basea a docencia desta materia son os seguintes: a. a actividade: as cousas aprenderánse, en moitos casos, facéndose directamente, e non necesariamente a partires da teoría; por exemplo, o merengue; b. a unidade de teoría e práctica: sempre haberá un exemplo práctico para cada aspecto teórico, e sempre se extraerá unha regra ou máxima que resuma de xeito teórico o aprehendido na aula; c. a atención personalizada: na medida das posibilidades teránse en conta as necesidades de cada rapaz e rapaza; d. a creatividade: que será potenciada mediante actividades de libre invención por parte dos alumnos, como por exemplo o deseño de escenas cinematográficas para fragmentos de bandas sonoras propostos polo profesor; e. a socialización: que será un dos valores máis destacados neste curso, no que terán que facer unha revista entre todos, no que bailarán e tocarán, farán traballos de análise musical en grupos...; f. a interdisciplinaridade: na medida das posibilidades se venllerán os contidos desta asignatura con outras materias próximas, como lingua castelá e literatura ou debuxo.

Métodos didácticos Principalmente seguiremos dous: a. método de proxectos: plantexando situación conflictivas que deben solucionar empregando a imaxinación e conceptos xa coñecidos; b. método de aprendizaxe por descubrimento.

Modelo de aprendizaxe Procuraremos unha aprendixe significativa, desde o punto de vista constructivista da intervención pedagóxica. A partires dos coñecementos previos do alumnado desenvólvense contidos de forma estructurada e coherente, de xeito que a posibilidade de construir novas aprendizaxes dependa do xa aprehendido, tendo en conta que cada nova aprendizaxe aumenta a súa capacidade de aprender. Para isto debemos: 101

a. propiciar situacións que sexan motivadoras; b. crear contextos de aprendizaxe que lles obriguen a ter presentes os contidos xa aprehendidos; c. garantir a construcción de aprendizaxes significativas e en espiral; d. promover na aula un ambiente de intercambio. En Bacharelato incidiremos especialmente en que o alumno consiga unha autonomía cada vez maior. “LINGUAXE E PRÁCTICA MUSICAL 1º BACHARELATO” Ningunha, xa que seguimos a mesma metodoloxía que en “Música 2º ESO” e “Música 4º ESO”. Remito ó apartado correspondente. E como xa manifestamos anteriormente, o que intentaremos conseguir en bacharelato é que teñan unha maior autonomía e responsabilidade. “HISTORIA DA MÚSICA E DA DANZA 2º BACHARELATO” Ningunha, xa que seguimos a mesma metodoloxía que no resto das materias de música. E como xa manifestamos anteriormente, o que intentaremos conseguir en bacharelato é que teñan unha maior autonomía e responsabilidade. ORATORIA (2º ESO) O traballo será fundamentalmente práctico: poucos contidos de carácter conceptual e moitas actividades que permitan desenvolver as destrezas fundamentais vencelladas coa materia, particularmente aquelas que teñen que ver coa oralidade, sen perder nunca de vista a necesidade de establecer un clima de confianza e seguridade que favoreza a expresión do alumnado. Por outro lado, fomentarase o traballo cooperativo para facilitar a implicación do alumnado, permitindo desenvolver as competencias lingúística, social e cívica a través da interacción e propiciando a creación dun clima axeitado para a autoavaliación e a coavaliación. Tendo en conta a relación con outras áreas, intentarei coordinarme con outras materias para que o traballo interdisciplinar redunde na aprendizaxe do alumnado. Para tratar todos os elementos curriculares da materia traballaremos con proxectos, debates, organización de conferencias e presentacións.

102

IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-17 6º.- MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS QUE SE VAIAN UTILIZAR (LOMCE) Para levar a cabo as nosas actividades precisaremos do seguinte material: a. material preparado polo departamento; NON UTILIZAMOS LIBRO DE TEXTO b. televisión, vídeo VHS e reproductor de DVD; c. cámara de vídeo; d. material bibliográfico: manuais de música, de historia da música, de música pop, enciclopedias, etc; e. material instrumental: láminas (carrillóns soprano e contralto; xilófonos contralto, tenor e baixo; metalófonos contralto, tenor e baixo), piano, guitarra, pequena percusión (caixa china, caixón flamenco, pandeireta, pandeiro, tambor, castañuelas, crótalos, chaves, triángulo, maracas), frautas e batería (timbaleta, bombo, platillos, cortinillas, escobilla, redobrante...); f. material discográfico: CDs de música clásica, CDs de música popular urbana, CDs de bailes de salón e outras danzas, CDs de músicas do mundo; g. material audiovisual: DVDs de ópera, ballet, zarzuela, concertos, música de cámara, etc; h. cadeiras plegables de paleta; i. pizarra normal e pizarra pautada cun pentagrama, así coma xiz e rotuladores velleda.

IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-17 7º.- CRITERIOS SOBRE A AVALIACIÓN, CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN DO ALUMNADO A promoción do alumnado dependerá do que estipule a xunta avaliadora, seguindo as modificacións que a LOMCE fai á LOE. Son os mesmos que os expostos anteriormente, QUE SON: “MÚSICA 2º ESO” A nota deste curso ten dúas partes: unha teórica (40 por cen) e outra práctica (50 por cen). O bó comportamento e o traballo supoñen o 10% restante. Na teoría haberá exames e o caderno do libro. Na práctica haberá instrumentación (frauta), práctica vocal e 103

traballos (un dos instrumentos da orquesta, outro da música hispanoamericana e outro sobre un compositor ou músico importante, cada un deles nunha avaliación). Deberán obter cando menos un 4 na teoría, e un 5 na práctica, pero compensando a media e chegando a un 5. Teráse en conta o comportamento do alumno (tanto que poderá modificar a calificación media de cada avaliación en +/- 1 punto) e a súa asistencia á aula. Os alumnos que realizasen exames ou traballos cunha correcta ortografía e presentación, seguindo o acordo da CCP deste centro, obterían unha bonificación de entre 0.5 e 1 puntos por exame. Se se detectase que algún alumno ten un comportamento fraudulento na realización dalgún exame (copiar, dar o “cambiazo”, falar con algún compañeiro…) ou dalgún traballo, a calificación desa proba sería cero, coas consecuencias oportunas ( ó non obter un mínimo dun 4 non faría media e suspendería esa avaliación, que de ser a terceira levaría o alumno a setembro con toda a materia). Se un alumno ten adaptacións curriculares ou amosa dificultades de aprendizaxe, poderáselle facer un tipo de probas adaptado ó seu nivel e circunstancias, para garantir que as súas necesidades estean sendo atendidas e que realmente se esforza. “MÚSICA 3º ESO” A nota deste curso ten dúas partes: unha teórica (40 por cen) e outra práctica (60 por cen). Na nota teórica (40%) entran: un exame de avaliación (20% da nota teórica), no que o alumno deberá responder solventemente a unha serie de cuestións teóricas e prácticas relativas ó visto na aula (descrición de danzas, contidos teóricos da materia, análise auditiva de cancións ou pezas pertencentes ó temario...) e un traballo de avaliación (o restante 20% da nota teórica). Ningún alumno cunha calificación inferior a 4 no exame teórico ou no traballo de avaliación poderá aprobar a avaliación, tendo que aprobar as seguintes avaliacións para aprobar, ou ben en setembro (se o exame que suspende con menos dun 4 é o da terceira avaliación). A nota práctica (60%) integra actividades de instrumentación (láminas, frauta, pequena percusión, guitarra ou piano), danza, práctica vocal, audición, análise, composición e actividades de solfexo. Ningún alumno poderá negarse a realizar ningunha destas tarefas a non ser que acredite documentalmente algunha incapacidade para levalas a cabo. Faranse varios exames o longo das avaliacións. Ningún alumno cunha calificación inferior a 4 no exame práctico poderá aprobar a avaliación, tendo que aprobar as seguintes avaliacións para aprobar , ou ben en setembro (se o exame que suspende con menos dun 4 é o da terceira avaliación). Poderá, sen embargo, renunciar libremente a ser avaliado neste sistema, sustituindo todo por un único exame final de avaliación, de carácter teórico-práctico, que suporá o cen por cen da nota de avaliación. Os alumnos que realizasen exames ou traballos cunha correcta ortografía e presentación, seguindo o acordo da CCP deste centro, obterían unha bonificación de entre 0.5 e 1 puntos por exame. 104

Na terceira avaliación os alumnos poderán escoller libremente se queren ser examinados da parte teórica do mesmo xeito que nas anteriores avaliacións, ou se polo contrario queren sustituír o exame da 3ª avaliación por participar activamente no musical que se faga ese curso, actuando tódalas veces que se acorde ou participando nos decorados e noutras tarefas; e tamén poderán sustituír o traballo da terceira avaliación por participar nun concerto de xilófonos qe terá lugar en maio. Cada alumno terá unha calificación que sustituirá á que precisarían neses dous apartados. A única condición é que teñan aprobada ou a primeira, ou a segunda ou ámbalas dúas avaliacións. 1ª avaliación

Teoría (40%)

Práctica (60%)

NOTA 1ª AVAL.

- Exame (20%) - Traballo (20%)

- Cantar, tocar, bailar, análise musical e Mínimo 4/10 para literario, facer media audicións, composición 2ª avaliación

Teoría (40%)

Práctica (60%)

NOTA 2ª AVAL.

- Exame (20%) - Traballo (20%)

- Cantar, tocar, bailar, análise musical e Mínimo 4/10 para literario, facer media audicións, composición 3ª avaliación

Teoría (40%):

Práctica (60%)

Se aprobou unha das avaliacións anteriores escolle entre:

- Cantar, tocar, bailar, análise musical e literario, - Exame ou audicións, composición Musical (20%) - Traballo ou Concerto (20%)

NOTA 3ª AVAL. Se facendo media favorezo ó alumno, fago media entre as tres avaliacións. Se non, póñolle a calificación da última avaliación, para premiar a súa traxectoria.

Mínimo 4/10 para facer media

105

“MÚSICA 4º ESO”

A nota deste curso ten dúas partes: unha teórica (40%) e unha práctica (60%). Na nota teórica (40%) os procedementos de avaliación serán: un exame teóricopráctico por avaliación (con contidos referidos ó visto na aula, con tarefas relacionadas coa práctica musical e aplicando as destrezas traballadas), que terá un valor do 20% da nota. Tamén haberá un traballo con exposición e análise musical por avaliación (20%). Se o prefire, ou se non entrega o traballo nos prazos establecidos, o alumno poderá sustituir a parte teórica (traballo e exame) por un exame por avaliación, co mesmo valor (40%). Ningún alumno cunha calificación inferior a 4 no exame ou no traballo poderá aprobar a avaliación, tendo que recuperala no comezo da seguinte avaliación (facendo un único exame que suporá o cen por cen da nota), ou en setembro (se o exame que suspende con menos dun 4 é o da terceira avaliación). Na nota práctica (60%) haberá moitas calificacións: de baile, instrumentación, análise musical e canto. Ningún alumno poderá negarse a realizar estas tarefas, agás que acredite documentalmente algunha incapacidade ou molestia no se desenvolvemento. De ser así, todos estes procedementos de avaliación (teoría e práctica) poderán ser sustituidos por un único exame teórico.práctico por avaliación co valor dun 100% da nota. Ningún alumno cunha calificación media na parte práctica inferior a 4 poderá aprobar a avaliación, tendo que recuperala no comezo da seguinte avaliación (facendo un único exame que suporá o cen por cen da nota), ou en setembro (se a media inferior a 4 na parte práctica pertence á terceira avaliación). Os alumnos que realizasen exames ou traballos cunha correcta ortografía e presentación, seguindo o acordo da CCP deste centro, obtenían unha bonificación de entre 0.5 e 1 puntos. Na terceira avaliación os alumnos poderán escoller libremente se queren ser examinados da parte teórica do mesmo xeito que nas anteriores avaliacións, ou se polo contrario queren sustituír o exame da 3ª avaliación por participar activamente no musical que se faga ese curso, actuando tódalas veces que se acorde ou participando nos decorados e noutras tarefas; e tamén poderán sustituír o traballo da terceira avaliación por participar nun concerto de xilófonos qe terá lugar en maio. Cada alumno terá unha calificación que sustituirá á que precisarían neses dous apartados. A única condición é que teñan aprobada ou a primeira, ou a segunda ou ámbalas dúas avaliacións. 1ª avaliación

Teoría (40%)

Práctica (60%)

NOTA 1ª AVAL.

- Exame (20%) - Traballo (20%)

- Cantar, tocar, bailar, análise musical e Mínimo 4/10 para literario, facer media audicións, composición 2ª avaliación

Teoría (40%)

Práctica (60%)

- Exame (20%) - Traballo (20%)

- Cantar, tocar, bailar, análise 106

NOTA 2ª AVAL.

3ª avaliación

Mínimo 4/10 para facer media

musical literario, audicións, composición

Teoría (40%):

Práctica (60%)

Se aprobou unha das avaliacións anteriores escolle entre:

- Cantar, tocar, bailar, análise musical e literario, - Exame ou audicións, composición Musical (20%) - Traballo ou Concerto (20%)

NOTA 3ª AVAL. Se facendo media favorezo ó alumno, fago media entre as tres avaliacións. Se non, póñolle a calificación da última avaliación, para premiar a súa traxectoria.

Mínimo 4/10 para facer media

Se se detectase que algún alumno ten un comportamento fraudulento na realización dalgún exame (copiar, dar o “cambiazo”, falar con algún compañeiro…) ou dalgún traballo, a calificación desa proba sería cero, coas consecuencias oportunas (ó non obter un mínimo dun 4 non faría media e suspendería esa avaliación, que de ser a terceira levaría o alumno a setembro con toda a materia). “LINGUAXE E PRÁCTICA MUSICAL 1º BACHARELATO” A nota deste curso ten dúas partes: unha teórica (40 por cen) e outra práctica (60 por cen). Na nota teórica (40%) entran: un exame de avaliación (20% da nota teórica), no que o alumno deberá responder solventemente a unha serie de cuestións teóricas e prácticas relativas ó visto na aula (descrición de danzas, contidos teóricos da materia, análise auditiva de cancións ou pezas pertencentes ó temario...) e un traballo de avaliación (o restante 20% da nota teórica). Ningún alumno cunha calificación inferior a 4 no exame teórico ou no traballo de avaliación poderá aprobar a avaliación, tendo que aprobar as seguintes avaliacións para aprobar, ou ben en setembro (se o exame que suspende con menos dun 4 é o da terceira avaliación). A nota práctica (60%) integra actividades de instrumentación (láminas, frauta, pequena percusión, guitarra ou piano), danza, práctica vocal, audición, análise, composición e actividades de solfexo. Ningún alumno poderá negarse a realizar ningunha destas tarefas a non ser que acredite documentalmente algunha incapacidade para levalas a cabo. Faranse varios exames o longo das avaliacións. Ningún alumno cunha calificación inferior a 4 no exame práctico poderá aprobar a avaliación, tendo que aprobar as seguintes avaliacións para aprobar , ou ben en setembro (se o exame que suspende con menos dun 4 é o da terceira avaliación). Poderá, sen embargo, renunciar libremente a ser avaliado neste sistema, sustituindo todo por un único exame final de avaliación, de carácter teórico-práctico, que suporá o cen por cen da nota de avaliación. 107

Os alumnos que realizasen exames ou traballos cunha correcta ortografía e presentación, seguindo o acordo da CCP deste centro, obtenían unha bonificación de entre 0.5 e 1 puntos por exame. Na terceira avaliación os alumnos poderán escoller libremente se queren ser examinados da parte teórica do mesmo xeito que nas anteriores avaliacións, ou se polo contrario queren sustituír o exame da 3ª avaliación por participar activamente no musical que se faga ese curso, actuando tódalas veces que se acorde ou participando nos decorados e noutras tarefas; e tamén poderán sustituír o traballo da terceira avaliación por participar nun concerto de xilófonos qe terá lugar en maio. Cada alumno terá unha calificación que sustituirá á que precisarían neses dous apartados. A única condición é que teñan aprobada ou a primeira, ou a segunda ou ámbalas dúas avaliacións. 1ª avaliación

Teoría (40%)

Práctica (60%)

NOTA 1ª AVAL.

- Exame (20%) - Traballo (20%)

- Cantar, tocar, bailar, análise musical e Mínimo 4/10 para literario, facer media audicións, composición 2ª avaliación

Teoría (40%)

Práctica (60%)

NOTA 2ª AVAL.

- Exame (20%) - Traballo (20%)

- Cantar, tocar, bailar, análise musical e Mínimo 4/10 para literario, facer media audicións, composición 3ª avaliación

Teoría (40%):

Práctica (60%)

Se aprobou unha das avaliacións anteriores escolle entre:

- Cantar, tocar, bailar, análise musical e literario, - Exame ou audicións, composición Musical (20%) - Traballo ou Concerto (20%)

NOTA 3ª AVAL. Se facendo media favorezo ó alumno, fago media entre as tres avaliacións. Se non, póñolle a calificación da última avaliación, para premiar a súa traxectoria.

Mínimo 4/10 para facer media

“Historia da música e da danza” 2º de BACHARELATO Ao ser unha materia que pode entrar na reválida, a nota de cada avaliación será plantexada nos criterios de cualificación e avaliación explicados e fixados no anterior Decreto 126/2008, do 19 de xuño, polo que se establece a ordenación e o currículo de bacharelato na Comunidade Autónoma de Galicia (DOG do luns, 23 de xuño de 2008). Remitimos a un decreto anterior xa que ao día de facer esta programación NON existe ningunha información dos modelos de exames de reválida que se farán neste curso. O 90% da nota final de cada avaliación será o exame ou exames feitos en cada avaliación. O exame terá a mesma composición dos que se poñen nas P.A.U. e terá a seguinte forma coa puntuación correspondente: 1) Haberá dous bloques, teórico/práctico. 2) A puntuación de cada parte será como sigue: 3) Teórico : Total: 6 puntos. Divididos da seguinte maneira: Tema: 4 puntos. No caso de incluír varias epígrafes na pregunta, dividiranse os puntos entre as diferentes partes. Definicións: 2 puntos. No caso de incluír varias epígrafes na pregunta, dividiranse os puntos entre as diferentes partes. 4) Práctico: 4 puntos. Dependendo do exame serán entre 2 e 4 audicións por exame, onde se ten que recoñecer a audición posta e escribir toda a información explicada. O último 10% restante terá a seguinte puntuación: -

Ao facer todos os traballos na data que marque o profesor, ademais da nota implícita do mesmo, o alumno poderá ter ata un punto na nota final se fai o traballo, tanto o traballo que se manda para a casa como o da aula virtual.

Os alumnos que realizasen exames ou traballos cunha correcta ortografía e presentación, seguindo o acordo da CCP deste centro, obtenían unha bonificación de entre 0.5 e 1 puntos por exame. Se se detectase que algún alumno ten un comportamento fraudulento na realización dalgún exame (copiar, dar o “cambiazo”, falar con algún compañeiro…) ou dalgún traballo, a calificación desa proba sería cero, coas consecuencias oportunas.

Oratoria 2º ESO Haberá tarefas na clase, actividades, traballos, exposicións, presentacións e exame(s) de avaliación. A nota para poder aprobar terá que ser dun 5 sobre 10 puntos. Terase en conta a boa actitude e un comportamento axeitado, non permitíndose en ningún caso condutas fraudulentas (copiar, dar o cambiazo…)

109

Valores éticos 3º ESO A materia de valores éticos é unha das alternativas á Relixión Católica, cunha hora de duración á semana. Vai ser unha materia eminentemente práctica e sen exames, pero con moitos traballos e participación na clase. O 90% da nota final de cada avaliación serán os traballos feitos en cada avaliación, tanto na clase como na casa. Tamén contarán nesta nota os debates que se producirán na clase, contando a participación e o traballo previo a eles. O último 10% restante terá a seguinte puntuación: -

ao facer todos os traballos na data que marque o profesor, ademais da nota implícita do mesmo, o alumno poderá ter ata un punto na nota final se fai o traballo, tanto o traballo que se manda para a casa como o que se fai na clase.

Valores éticos 4º ESO Os alumnos deberán facer exposicións, redaccións, reflexións, actividades, e deberán levar unha libreta de aula ó día, na que figuren todas estas actividades, así coma as súas impresións (60%). Ademais, terán que facer un traballo por avaliación (40%), que poderá ser substituído por un exame tipo test se o alumno así o prefire e o solicita en prazo e forma (deberá escoller ó comezo de cada avaliación). IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-17 8º.- INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DE ENSINO E PRÁCTICA DOCENTE Para podermos avaliar o proceso de ensino e práctica docente deberemos pór no punto de mira non so o que fan os alumnos, senón sobre todo o que facemos nós para garantir que sexa un proceso fructífero. Indicadores de logro en “´MÚSICA 2º ESO”, “MÚSICA 3º ESO”, “MÚSICA 4º ESO”, “LINGUAXE E PRÁCTICA MUSICAL 1º BACHARELATO” E “HISTORIA DA MÚSICA E DA DANZA 2º BACHARELATO” - O alumnado comprende as instrucións e explicacións dadas en clase. - O alumnado síntese cómodo para interactuar e intervir na clase. - O alumnado está motivado para participar das actividades voluntarias. - O alumnado é libre de facer valoracións críticas do sistema de ensino-aprendizaxe. - O alumnado segue sen dificultade as nosas indicacións. - O profesorado respecta e cumpre os acordos os que chega co alumnado. - O profesorado atende as necesidades afectivas derivadas da situación persoal do alumnado. - O profesorado non abusa do poder que ten na aula. - O profesorado escoita as peticións do alumnado e fai o posible por que se manteña un diálogo fluido e san. - O profesorado é quen de levar a cabo as súas propostas e actividades nunha aula onde se respecta o seu traballo. 110

IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-17 9º.- ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DAS MATERIAS PENDENTES “MÚSICA 2º ESO”, “MÚSICA 3º ESO”, “MÚSICA 4º ESO”, “ORATORIA 2º ESO”, “VALORES ÉTICOS 3º ESO”, “VALORES ÉTICOS 4º ESO” O alumnado que teña pendente a materia deberá seguir os pasos que se indican: a) facer un traballo de avaliación (un na primeira e outro na segunda). Se os dous están ben a materia está recuperada; b) facer un exame final en maio. “LINGUAXE E PRÁCTICA MUSICAL 1º BACHARELATO” O alumnado que teña pendente a materia deberá seguir os pasos que se indican: a) Terá que aprobar un dos dous exames que se fan en xaneiro ou abril, tanto do aspecto teórico coma do práctico.

ATENCIÓN: PARA O ALUMNADO REPETIDOR: SE ALGÚN ALUMNO REPITE CURSO, ACHEGARÍASELLE UNHA SERIE DE EXERCICIOS COMPLEMENTARIOS PARA QUE NON SE ABURRIRA NAS CLASES, PARA QUE O FEITO DE REPETIR CURSO NON O CONDENE A UNHA REPETICIÓN LITERAL DOS CONTIDOS OU ACTIVIDADES. PARA ISO, TERÁ MÁIS ACTIVIDADES, TERÁ UNS EXERCICIOS LIXEIRAMENTE DISTINTOS ÓS DO CURSO ANTERIOR, UNHA BATERÍA DE PREGUNTAS E BÚSQUEDAS ONLINE PREPARADAS PARA EL, ETC. O OBXECTIVO É CONSEGUIR QUE SUPERE SATISFACTORIAMENTE O CURSO E QUE NON ATOPE TEDIOSO (POR COÑECIDO) O QUE SE LLE ENSINE NA AULA.

111

IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-17 10º.- ORGANIZACIÓN DOS PROCEDEMENTOS QUE LLE PERMITAN AO ALUMNADO ACREDITAR OS COÑECEMENTOS NECESARIOS EN DETERMINADAS MATERIAS, NO CASO DE BACHARELATO “LINGUAXE E PRÁCTICA MUSICAL 1º BACHARELATO”, “HISTORIA DA MÚSICA E DA DANZA 2º BACHARELATO” Ao ser unha materia que se pode escoller como optativa e non depender de se escolleu ou non no último curso da ESO, os alumnos non teñen que acreditar ningún coñecemento anterior. Se ben é certo que todos tiveron que dar música nos cursos de 2º e 3º da ESO, polo que sempre se parte dun coñecemento básico e práctico da materia, e non se comeza dende cero. De igual modo, os alumnos que estuden “Historia da música e da danza” non parten de cero, ao teren estudado “Música 3º ESO” cun temario, se ben moito máis asequible, coincidente co desta materia. Sería moi aconsellable que estes alumnos poideran pórse ó día no primeiro mes do curso, aínda que aqueles que teñan máis dificultades poderán alcanzar ós demais en pouco tempo se fan o esforzo e repasan materiais que se lles poida achegar.

112

IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-17 11º.- DESEÑO DA AVALIACIÓN INICIAL E MEDIDAS INDIVIDUAIS OU COLECTIVAS QUE SE POIDAN ADOPTAR COMO CONSECUENCIA DOS SEUS RESULTADOS “MÚSICA 2º ESO”, “MÚSICA 3º ESO”, “MÚSICA 4º ESO”, “ORATORIA 2º ESO”, “VALORES ÉTICOS 3º ESO”, “VALORES ÉTICOS 4º ESO” No caso de que se detectaran grandes eivas nas probas de avaliación inicial, os alumnos recibirían materiais de repaso e se dedicarían unha ou dúas semanas para lograr que todo o grupo estea ó mesmo nivel. Isto non suporá ningún problema para os demais alumnos, que poderán repasar eses mesmos conceptos.

IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-17 12º.- MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE Alumnado estranxeiro. Para o alumnado estranxeiro hai varias posibilidades: pódeselles pedir un pouco menos que ós demais no que a aspectos teóricos se refire e un pouco máis no que atinxe á práctica. Segundo o caso se adaptará o currículo ás súas posibilidades, sempre nun contexto de integración e tolerancia. Haberá que ter coidado das dificultades lingüísticas e culturais. Superdotación intelectual. Para o alumnado superdotado farase unha serie de actividades complementarias que satisfagan as súas necesidades, sempre con máxima discreción e de xeito que os compañeiros non perciban diferencias, tendo en conta o mal que o pasan estes rapaces. Alumnado con necesidades educativas especiais. Para rapaces que teñan algún tipo de déficit (visual, auditivo, motórico, de coordinación ou do tipo que sexa) faranse adaptacións das actividades, simplificándoas, esquivando as súas eivas na medida do posible, etc. Coma dixemos antes, sempre desde a máxima confidencialidade e o respecto.

113

IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-17 13º.- CONCRECIÓN DOS ELEMENTOS TRANSVERSAIS QUE SE TRABALLARÁN NO CURSO QUE CORRESPONDA Os elementos transversais están reflectidos no apartado correspondente á educación en valores, pero podemos subliñar o papel que as actividades extraescolares (excursións, concertos) ou mesmo o musical que cada ano desde hai cinco cursos preparamos. Os alumnos asumen un papel nun conxunto máis amplo, aprenden a colaborar, a compartir e asumir responsabilidades, a aceptar retos (bailar, cantar en coro, cantar de solista, facer un papel teatral, facer o decorado, maquillar ás compañeiras, preparar os carteis que publiciten as actuacións, ler na prensa artigos nos que saen eles e se fala do que están a facer). O musical como xénero teatral e musical é un vehçiculo perfecto para a educación en valores e aprender a compartir, non só o bo senón sobre todo o malo. O máis complexo é sen dúbida lidiar cos enfados que xorden inevitablemente entre eles, e cada ano nos sorprenden máis coa súa capacidade de aprender, de madurar, de deixarse apaixoar por un proxecto. Comezamos co musical Los miserables (2013); era tan só unha sucesión de 11 números musicais nos que cantaban e actuaban, con decorados e música en directo. Fixeron unha xira e como a idea gustou tanto fixemos Moulin Rouge (2014), engadindo ós números musicais un guión teatral (redactado por un alumno de 1 bacharelato), cinco coreografías e máis aspectos de decorado e atrezzo. Ademais das actuacións no centro fixemos dúas representacións máis no pavillón de deportes de Verín, que enchemos dúas veces (máis de 800 persoas cada vez). No curso 2014-2015 fixemos o musical completo Mamma mia!, integramente traducido ó galego e cunha duración de dúas horas e media, con teatro, coreografías, solistas, coro, iluminación, son, decorado, perruquería, maquillaxe e efectos. O coro foi a aportación musical máis salientable este ano. Foi todo un esforzo pero conseguimos que os rapaces coñecesen a música dos setenta e incluso fixemos varias gravacións en exteriores para logo publicitar o musical. O curso pasado fixemos o musical Hoy no me puedo levantar, con música de Mecano e ambientado no Madrid dos oitenta. 24 cancións, un coro, solistas, 8 coreografías, banda en directo, vídeos, atrezzo, decorados, iluminación, efectos, vestiario, etc. Este curso faremos o noso quinto musical: Grease en galego.

114

IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-17 14º.- ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES PROGRAMADAS POR CADA DEPARTAMENTO DIDÁCTICO Para este curso estánse organizando varios concertos didácticos: un de música de cámara (probablemente cuarteto de corda), cun programa de repaso das formas musicais clásicas e tamén de temas de cinema. O outro concerto será cáseque con toda seguridade de violonchelo e piano, co programa “Músicas do mundo”, no que se reflicten temas clásicos e tradicionais de diversas nacións e autores. Os rapaces respostarán ó final do mesmo a unha serie de sinxelas preguntas para avaliar o seu interese, atención e opinión. A data inicial para ese concerto será en novembro, en dous pases: un matutino e outro vespertino, no salón de actos do noso centro ás 19:00h. Malia que só é un proxecto nestes momentos, planéase outro concerto de música heavy interpretada por instrumentos clásicos, co fin de valorar a sonoridade tan diferente da música en función do estilo e da instrumentación empregada. Estaría a cargo do cuarteto “Rock de cámara”, con web http://www.rockdecamara.es Anque é unha actividade escolar que levamos varios anos sen facer, intentaremos retomar a revista musical, unha actividade con proxección en todo o centro, xa que se dará ós outros alumnos e se buscará o xeito de traballar con ela. Se este ano se convoca, pensamos participar no certame “Entre nós, en galego”, tanto na proba de revistas escolares coma na musical. Está tamén nas intencións para este curso levar a cabo unha representación musical e teatral de “Grease” traducida integramente ó galego, tralo éxito e participación acadados en anos anteriores con propostas como “Los miserables”, “Moulin Rouge”, “Mamma mia!” e “Hoy no me puedo levantar”. E anque todavía é pronto para adiantar nada, veremos se podemos contar cos rapaces para preparar un concerto de fin de curso nas tardes, de xeito extraescolar. Consideramos de grande interese cultural, musical e persoal os Concertos didácticos dirixidos por Carmen Losada Gallego, que traballan “As formas da música”, “Os instrumentos da orquesta” e por suposto “A evolución da música en Occidente”. Polo tanto faremos a petición de que no vindeiro curso se oferten ditas actividades, enormemente formativas, das que xa temos coñecemento por anos anteriores.

115

Un conxunto de actividades extraescolares propostas polo departamento ó centro para fomentar a implicación dos rapaces na música e nalgunhas das súas facetas son as seguintes: a. iniciación ó baile: danzas históricas, folklóricas e de salón; b. práctica instrumental con instrumentos de láminas ou piano; c. introducción á análise da banda sonora das películas; d. coro escolar.

Tamén haberá actividades extraescolares para profesores: a. iniciación ó baile: danzas históricas, folklóricas e de salón; b. práctica instrumental con piano; c. coro de profesores; d. audicións comentadas. Hai outra actividade extraescolar que temos en mente, que é unha viaxe a Madrid na que os rapaces farán unha visita ó teatro nacional, para ver un concerto pedagóxico, e o museo do Prado, así coma un musical (“Los miserables”, “Hoy no me puedo levantar”, “Mamma mía”, “Víctor o Victoria”).

116

IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-17 15º.- PROGRAMACIÓN DA EDUCACIÓN EN VALORES Dado o seu carácter eminentemente práctico, a materia de “Música” resulta especialmente útil para traballar todos os centros de interese relativos á educación en valores e ós temas transversais: a igualdade entre os dous sexos, a cooperación, a educación para a paz, os valores democráticos, o traballo en equipo, o coidado do medio ambente, o respecto pola diferencia, etc son temas que se traballan moi directamente nas clases de baile, nas exposicións que fan en clase, nas clases de práctica instrumental, na preparación do concerto de fin de curso ou mesmo na elaboración de coreografías e actuacións para festivais.

117

IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-17 16º.- ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN LECTOR Nas distintas unidades didácticas das materias deste departamento, os alumnos deben dar conta da lectura comprensiva de moitos fragmentos de artigos, de leccións, de reseñas históricas, de manuais de danza ou mesmo de citas sobre compositores e artistas do pasado e do presente. Aprenden a analizar literariamente cancións de distintos estilos, e mesmo escriben as súas propias letras ó estudaren estilos tan narrativos como o hip hop. Deben facer un traballo de avaliación sobre unha novela de temática musical, en colaboración cos departamentos de lingua galega e lingua castelá (para que se lles teña en conta o esforzo de leren libros engadidos ós obrigatorios), polo que traballan as súas destrezas lectoras. Todo isto en coordinación co equipo da biblioteca do centro, que colabora mercando libros e proporciona materiais de apoio.

118

IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-17 17º.- ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN TIC Os alumnos das materias deste departamento están afeitos a consultar páxinas web durante as clases, así como blogs, arquivos MIDI, vídeos, audicións, arquivos de formato MP3, etc. Todo isto, debidamente coordinado e organizado co traballo que fan na casa, ponos en contacto coas novas tecnoloxías, seguindo sempre o obxectivo de que saiban utilizar responsablemente os recursos ó seu alcance.

119

IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-17 18º.- ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA Os alumnos están moi concienciados cos valores de respecto ós demais, traballo en equipo e diálogo á hora de afrontar situacións tensas. Seguindo o plan de convivencia deste centro educativo, saben cales son as canles para solventar problemas que lles sucedan, e utilizan a aula de convivencia cando é necesario. Queremos sinalar neste apartado a importancia que cremos que terá a implantación no noso centro do plan TEI (Titoría Entre Iguais), no que xa nos apuntamos o curso pasado e seguiremos formándonos neste curso.

120

IES Xesús Taboada Chivite – Departamento de Música – Curso 2016-17 19º.- MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DAS PROGRAMACIÓNS DIDÁCTICAS EN RELACIÓN COS RESULTADOS ACADÉMICOS E PROCESOS DE MELLORA Unha novidade que engadimos con respecto ó ano pasado é a flexibilización dos mínimos para obter unha valoración positiva, NOS CASOS NOS QUE OS ALUMNOS AMOSASEN UN INTERESE POLA MATERIA E UNHA ACTITUDE IMPECABLE. Isto tradúcese en que na terceira avaliación, nalgúns casos incluso na segunda, poderiamos non ter en conta o requisito de obter un mínimo dun 4 no traballo de avaliación ou no exame de avaliación se o alumno compensa esa nota e chega ó 5 ponderado, sempre e cando o seu comportamento e actitude cara a materia permitan facer esa salvedade.

121