Tecnoloxía 2016 17 by Daniel García Cancio

ÍNDICE XERAL: Programación de Tecnoloxía para 2º, 3º e 4º da ESO ......................................................................................1 Programación de Tecnoloxía Industrial I.......................................................................................................…40 Programación de Tecnoloxía Industrial II........................................................................................................121 Programación de Imaxe e Son.........................................................................................................................167 Programación TIC 4º ESO………………………………….............................................................................................197 Programación de TIC I …………………………………..................................................................................................215 Programación de TIC II ………………………………….................................................................................................225 Programación de Robótica …………………………………………………………………………………………………………………………239

DISTRIBUCIÓN DE GRUPOS DOS COMPOÑENTES DO DEPARTAMENTO: 

Alberte Blanco Casal: 1. Dous grupos de 2º de ESO. 2. Dous grupos de 3º de ESO. 3. Un grupo de 4º de ESO. 4. Un grupo de Robótica de 1º de Bacharelato.



Enrique Álvarez Reza: 1. Dous grupos de 2º de ESO. 2. Un grupo de 3º de ESO do que é titor. 3. Un grupo de TIC de 4º ESO 4. Un grupo de TIC de 1º de Bacharelato. 5. Un grupo de TIC de 2º de Bacharelato.



César Sánchez Pampín: 1. Un grupo de Tecnoloxía Industrial I. 2. Un grupo de Tecnoloxía Industrial II. 3. Un grupo de TIC de 1º de Bacharelato. 4. Un grupo de Imaxe e son de 2º de Bacharelato.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA PROXECTO CURRICULAR DE AULA E PROGRAMACIÓN DE 2º,3º e 4º DA E.S.O Curso : 2016-2017

Xefe de Departamento : ALBERTE BLANCO CASAL Profesores : ALBERTE BLANCO ENRIQUE ÁLVAREZ REZA

IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” VERIN

ÍNDICE 1. Introdución. A tecnoloxía na ESO

2. Adquisición de competencias básicas

3. Obxectivos



Obxectivos xerais



Obxectivos do 1º ciclo



Obxectivos do 2º ciclo

4. Contidos



2º curso da ESO



3º curso da ESO



Temporalización e contidos mínimos de 2º e 3º ESO



4º curso da ESO



Temporalización e contidos mínimos de 4º ESO

5. Metodoloxía e recursos didácticos empregados

6. Avaliación



Criterios de cualificación



Instrumentos de avaliación



Procedementos para a realización da avaliación inicial



Procedementos da avaliación e orientación da aprendizaxe



Criterios de avaliación e promoción

7. Atención á diversidade

8. Temas transversais e Educación en valores

9. Recuperación das materias pendentes

10. Plan de reforzo para alumnos repetidores

11. Fomento da lectura e accións de contribución ao plan das TIC

12. Actividades complementarias e extraescolares

13. Accións de contribución ao Plan de Convivencia

14. Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da programación en relación cos resultados académicos e procesos de mellora

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

1. INTRODUCIÓN A Tecnoloxía na ESO Nos cursos 2º ESO e 3º ESO o nome da materia será Tecnoloxías dividida en Tecnoloxías I para o segundo curso e Tecnoloxías II para o terceiro curso da ESO. Polo que respecta ao cuarto curso a denominación da mesma segue sendo Tecnoloxía. A materia de Tecnoloxías na ESO basea a súa aprendizaxe, en consecuencia, na adquisición de coñecementos (segundo os casos, por achegamento ou por descubrimento) e no desenvolvemento de destrezas que permitan tanto a comprensión dos obxectos técnicos coma a intervención sobre eles, ben sexa modificándoos ou ben creándoos, fomentando as actitudes innovadoras na busca de solucións para os problemas existentes e sensibilizando os alumnos no aproveitamento dos recursos (en suma, un coñecemento integrado, baseado metodoloxicamente na dialéctica coñecemento-acción). Do mesmo xeito, cómpre que os alumnos empreguen as tecnoloxías da información e da comunicación como ferramentas para localizaren, crearen, analizaren, intercambiaren e presentaren a información, algo que non é exclusivo desta materia senón propio de todas, tal e como se pon de manifesto na aprendizaxe por competencias. Unha materia coma esta, cun forte compoñente procedemental e na que os contidos se están a renovar decontino —pouco ten que ver esta materia coa de hai uns anos e non só polas diferenzas de contido, senón tamén pola súa metodoloxía—, debe ser proposta dende uns parámetros pouco academicistas, de querer que serva para acadar os obxectivos previstos (a utilidade dos coñecementos adquiridos impulsa a motivación do alumno). A formulación curricular desta materia optativa no último curso da Educación Secundaria Obrigatoria —como culminación da formación tecnolóxica que o alumno tivo en cursos precedentes coa de Tecnoloxías e neste mesmo coa tamén optativa de Informática— toma como principal punto de referencia os métodos e procedementos dos que se serviu a humanidade para resolver problemas e satisfacer necesidades, é dicir, a tecnoloxía é concibida como o conxunto de actividades e coñecementos científicos e técnicos empregados polo ser humano para a construción ou elaboración de obxectos, sistemas ou contornas; non en balde impulsou o desenvolvemento de moi diversos aspectos das distintas civilizacións históricas desde as súas orixes. Por iso contémplase como un proceso que desenvolve habilidades, destrezas e métodos que, á súa vez, permiten avanzar desde a identificación e formulación dun problema técnico ata a súa solución construtiva, ademais de facer fincapé nunha planificación que busque a optimización dos recursos e das solucións. E este é o eixo sobre o que xiran os contidos —máis complexos— deste curso, no que o alumno poderá integrar non só os dos distintos bloques senón tamén os dos cursos anteriores. Así, a tecnoloxía trata de fomentar as aprendizaxes e desenvolver as capacidades que permitan a comprensión dos obxectos técnicos, a súa utilización e a súa manipulación, así como o dominio dos procesos tecnolóxicos mediante os que tales obxectos se deseñan e constrúen empregando as tecnoloxías da información e da comunicación. Unha das características esenciais da actividade tecnolóxica con maior incidencia na educación básica é o relativo ao seu carácter integrador de diferentes disciplinas. A actividade tecnolóxica require a conxugación de elementos que proveñen do coñecemento científico e da súa DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

aplicación técnica, pero tamén doutros de carácter económico e estético. Todo iso de maneira integrada e cun referente disciplinar propio baseado nun modo ordenado e metódico de intervir no contorno. O valor educativo desta materia está, así, asociado tanto aos compoñentes que a integran como ao propio modo de levar a cabo esa integración. O principal destes compoñentes, que constitúe o eixo vertebrador do resto de contidos da materia, é o proceso de resolución de problemas tecnolóxicos. Trátase do desenvolvemento de habilidades e da aplicación de métodos que permiten avanzar desde a identificación e formulación dun problema técnico ata a súa solución construtiva, e todo iso a través dun proceso planificado que busque a optimización dos recursos e das solucións. A posta en práctica deste proceso tecnolóxico exixe, pola súa vez, un compoñente científico e técnico. Tanto para coñecer e utilizar mellor os obxectos tecnolóxicos como para intervir neles é necesario poñer en xogo un conxunto de coñecementos sobre os fenómenos nos que se basean as máquinas e os elementos que as constitúen, e tamén sobre os procesos de análise, deseño, manipulación e construción de obxectos técnicos, que contribúen á adquisición de novos coñecementos e á consolidación doutros. Non sería posible abordar a tecnoloxía nin desenvolverse na sociedade actual sen as tecnoloxías da información e da comunicación e, por iso, a súa presenza no currículo converte a esta materia nun instrumento na formación da cidadanía e dá coherencia ás aprendizaxes a elas asociadas. Trátase de lograr un uso competente destas tecnoloxías, na medida do posible dentro dun contexto, é dicir, asociado ás tarefas específicas para as que son útiles. A incorporación das tecnoloxías da información e da comunicación, por outra parte, facilita a integración das aprendizaxes obtidas noutras materias, mellora a comprensión dos procesos e contribúe a potenciar a súa utilización de maneira autónoma. Neste contexto é no que imos artellar o proxecto curricular, esperando acertar no establecemento dos obxectivos e contidos, na metodoloxía e na avaliación desta materia.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

2. ADQUISICIÓN DAS COMPETENCIAS BÁSICAS No noso sistema educativo considérase que as competencias básicas que debe ter o alumno cando remata a escolaridade obrigatoria para enfrontar os retos da súa vida persoal e laboral son as seguintes:  Competencia en comunicación lingüística.  Competencia matemática e básica en ciencia e tecnoloxía  Competencia no tratamento da información e competencia dixital.  Competencia social e cidadá.  Competencia cultural e artística.  Competencia para aprender a aprender.  Competencia en iniciativa persoal e espíritu emprendedor. A continuación detallamos como esta materia contribúe a adquisición destas competencias : A contribución á competencia en comunicación lingüística realízase a través da adquisición de vocabulario específico, que ten que utilizarse nos procesos de busca, análise, selección, resumo e comunicación de información. A lectura, interpretación e redacción de informes e documentos técnicos contribúe ao coñecemento e á capacidade de utilización de diferentes tipos de textos e das súas estruturas formais. O uso da lingua galega nun contexto tecnolóxico (léxico específico) estende o seu ámbito de aplicación facilitando a normalización da lingua no ámbito profesional. Contribúe así, a crear un espazo tecnolóxico lingüístico propio cuxa existencia, senón imprescindible é, cando menos, necesaria para o desenvolvemento tecnolóxico da comunidade autónoma. O uso instrumental de ferramentas matemáticas, na súa xusta dimensión e de maneira fortemente contextualizada, contribúe a configurar adecuadamente a competencia matemática, na medida na que proporciona situacións de aplicabilidade a diversos campos, facilita a visibilidade desas aplicacións e das relacións entre os contidos matemáticos e pode, segundo como se formule, colaborar á mellora da confianza no uso desas ferramentas matemáticas. Algunhas delas están especialmente presentes nesta materia, como a medición e o cálculo de magnitudes básicas, o uso de escalas, a lectura e interpretación de gráficos, a resolución de problemas baseados na aplicación de expresións matemáticas, referidas a principios e fenómenos físicos, que resolven problemas prácticos ou necesidades sociais. A área de tecnoloxía contribúe de forma directa ao desenvolvemento da competencia científico-tecnolóxica, principalmente, mediante o coñecemento e a comprensión de obxectos, procesos, sistemas e ambientes tecnolóxicos, e a través do desenvolvemento de destrezas técnicas e habilidades para manipular obxectos con precisión e seguridade. A interacción cun contorno no que o tecnolóxico constitúe un elemento esencial, vese facilitada polo coñecemento e utilización do proceso de resolución técnica de problemas e a súa aplicación para identificar e dar resposta a necesidades, avaliando o proceso e os seus resultados. Pola súa parte, a análise de obxectos e sistemas técnicos desde varios puntos de vista, permite coñecer como foron deseñados e construídos os elementos que os forman e a súa función no conxunto, facilitando o seu uso e a súa conservación. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

O tratamento específico das tecnoloxías da información e da comunicación, integrado nesta materia, proporciona unha oportunidade especial para desenvolver a competencia no tratamento da información e da competencia dixital, e a este desenvolvemento están dirixidos especificamente unha parte dos contidos. Contribuirase ao desenvolvemento desta competencia na medida na que as aprendizaxes asociadas incidan na confianza no uso dos ordenadores, nas destrezas básicas asociadas a un uso suficientemente autónomo destas tecnoloxías e, en definitivo contribúan a familiarizarse suficientemente con eles. En todo caso, están asociados ao seu desenvolvemento os contidos que permiten localizar, procesar, elaborar, almacenar e presentar información co uso da tecnoloxía. Por outra parte, debe destacarse, en relación co desenvolvemento desta competencia, a importancia do uso das tecnoloxías da información e da comunicación como ferramenta de simulación de procesos tecnolóxicos e para a adquisición de destrezas con linguaxes específicas, como a icónica ou a gráfica. A contribución á adquisición da competencia social e cívica, no que se refire ás habilidades para as relacións humanas e ao coñecemento da organización e funcionamento das sociedades, virá determinada polo modo no que se aborden os contidos, especialmente os asociados ao proceso de resolución de problemas tecnolóxicos, onde o alumnado ten múltiples ocasións para expresar e discutir adecuadamente ideas e razoamentos, escoitar ás outras persoas, abordar dificultades, xestionar conflitos e tomar decisións practicando o diálogo e a negociación, e adoptando actitudes de respecto e tolerancia cara ás súas compañeiras e aos seus compañeiros. A competencia cultural e artística adquírese desenvolvendo a iniciativa, a imaxinación e a creatividade na resolución das necesidades sociais e permite unha mellor apreciación das manifestacións culturais que sempre incorporan elementos técnicos. Á adquisición da competencia de aprender a aprender contribúese polo desenvolvemento de estratexias de resolución de problemas, reflexión sobre as relacións de causa-efecto, a contrastación nos procesos de experimentación e construción. O estudo metódico de obxectos, sistemas ou contornos axuda a desenvolver habilidades e estratexias cognitivas e promove actitudes e valores necesarios para a aprendizaxe. A competencia en iniciativa persoal e espírritu emprendedor céntrase no modo particular que proporciona esta materia para abordar os problemas tecnolóxicos, e será maior na medida en que, a metodoloxía empregada na aula, fomente modos de enfrontarse a eles de maneira autónoma e creativa, incida na valoración reflexiva das diferentes alternativas e prepare para a análise previa das consecuencias das decisións que se toman no proceso. Na parte dos contidos aparecen as unidades temporalizadas que se estudiarán en cada nivel; a continuación, amosamos que unidades tratan máis a fondo cada unha das competencias para cada nivel:

2º ESO:

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

COMPETENCIA

UNIDADES

Científico-tecnolóxica  Coñecer e comprender obxectos, procesos, sistemas e contornos tecnolóxicos.  Desenvolver destrezas e habilidades para manipular obxectos con precisión e seguridade.  Coñecer e utilizar o proceso de resolución técnica de problemas e a súa aplicación para identificar e dar resposta a distintas necesidades.  Favorecer a creación dun ambiente saudable mediante a análise crítica da repercusión medioambiental da actividade tecnolóxica e o fomento do consumo responsable.

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 e 9

Matemática  Empregar as ferramentas matemáticas axeitadas para cuantificar e analizar fenómenos, especialmente a medición, o emprego de escalas, a interpretación de gráficos, os cálculos básicos das magnitudes físicas…

1, 2, 4, 7 e 9

Tratamento da información e competencia dixital  Manexar a información nos seus distintos formatos: verbal, numérico, simbólico ou gráfico  Empregar as tecnoloxías da información con seguridade e confianza para obter e reportar datos e para simular situacións e procesos tecnolóxicos.  Localizar, procesar, elaborar, almacenar e presentar información axudados polo uso da tecnoloxía

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 e 9

Comunicación lingüística  Adquirir o vocabulario específico para comprender e interpretar mensaxes relativas á tecnoloxía e aos procesos tecnolóxicos.  Utilizar a terminoloxía axeitada para

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 e 9

1, 2, 4, 5, 6, 7, 8 e 9

1, 4, 5, 6, 7, 8 e 9

1, 2, 3, 4, 5, 6 e 9

1, 2, 4, 7 e 9

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 e 9

1, 2, 3, 5, 8 e 9

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 e 9

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

redactar informes técnicos.

documentos

1, 3, 5, 7, 8 e 9

Social e cívica  Preparar os futuros cidadáns para a súa participación activa na toma fundamentada de decisións.  Desenvolver habilidades para as relacións humanas que favorezan a discusión de ideas, a xestión de conflitos e a toma de decisións cunha actitude de respecto e tolerancia.  Explicar a evolución histórica do desenvolvemento tecnolóxico para entender os cambios económicos que favoreceron a evolución social.

1, 2, 3, 5, 6, 8 e 9

Aprender a aprender  Desenvolver estratexias de resolución de problemas tecnolóxicos mediante a obtención, a análise e a selección de información útil para acometer un proxecto.

1, 2, 4, 5, 6, 8 e 9

Sentido da iniiativa e espíritu emprendedor  Fomentar o achegamento autónomo e creativo aos problemas tecnolóxicos, avaliando as distintas alternativas e previndo as consecuencias.  Desenvolver calidades persoais como a iniciativa, o espírito de superación, a perseveranza ante as dificultades, a autonomía e a autocrítica.

1, 2, 5, 6, 8 e 9

1, 5, 6, 8 e 9

1, 2 e 3

1, 2, 4, 5, 6, 8 e 9

1, 2, 5, 6, 8 e 9

1, 2, 5, 6 e 9

3º ESO: COMPETENCIA

UNIDADES

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8

1, 2, 3, 4, 5 e 6

1, 2, 3, 5, 6, 7 e 8

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

da repercusión ambiental da actividade tecnolóxica e o fomento do consumo responsable.

5,6, 7e 8

Matemática  Empregar as ferramentas matemáticas axeitadas para cuantificar e analizar fenómenos, moi especialmente a medición, o uso de escalas, a interpretación de gráficos, os cálculos básicos de magnitudes físicas...

3, 4 ,5 e 6

3, 4 , 5 e 6

Tratamento da información e competencia dixital  Manexar a información nos distintos formatos: verbal, numérico, simbólico ou gráfico.  Utilizar as tecnoloxías da información con seguridade e confianza para obter e reportar datos e para simular situacións e procesos tecnolóxicos.  Localizar, procesar, elaborar, almacenar e presentar información co uso da tecnoloxía.

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8

Social e cívica  Preparar futuros/as cidadáns/as para a súa participación activa na toma fundamentada de decisións.  Utilizar a evolución histórica do desenvolvemento tecnolóxico para entender os cambios económicos que propiciaron a evolución social.  Desenvolver habilidades para as relacións humanas que favorezan a discusión de ideas, a xestión de conflitos e a toma de decisións baixo unha actitude de respecto e tolerancia.

1, 2, 4, 5, 7 e 8

Aprender a aprender  Desenvolver estratexias de resolución

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8

2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8

1, 2, 3, 4, 5, 6 e 8

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8

1, 2, 5 e 8

1, 4 e 5

1, 5, 6 e 8

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

de problemas tecnolóxicos mediante a obtención, a análise e a selección de información útil para abordar un proxecto.

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8

Sentido da iniciativa e espíritu emprendedor  Fomentar o achegamento autónomo e creativo aos problemas tecnolóxicos, valorando as distintas alternativas e prevendo as consecuencias.  Desenvolver calidades persoais como a iniciativa, o espírito de superación, a perseveranza ante as dificultades, a autonomía e a autocrítica.

1, 2, 4, 5 e 6

1e2

4º ESO: COMPETENCIA

UNIDADES

Científico-tecnolóxica Coñecer e comprender obxectos, procesos, sistemas e contornas tecnolóxicas. Desenvolver destrezas e habilidades para manipular obxectos con precisión e seguridade. Coñecer e utilizar o proceso de resolución técnica de problemas e a súa aplicación para identificar e dar resposta a distintas necesidades. Favorecer a creación dunha contorna saudable mediante a análise crítica da repercusión ambiental da actividade tecnolóxica e o fomento do consumo responsable.

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8

Matemática Empregar as ferramentas matemáticas axeitadas para cuantificar e analizar fenómenos, moi especialmente a medición, o uso de escalas, a interpretación de gráficos, os cálculos básicos de magnitudes físicas…

2, 3, 4, 5, 6 e 8

Tratamento da información e competencia dixital Manexar a información nos seus distintos formatos: verbal, numérico, simbólico ou gráfico.

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8

1, 4, 5, 6, 7 e 8

2, 3,4, 5 e 8

2,3, 4,5, 6 e 8

2, 3,4, 5, 6 e 8

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

Utilizar as tecnoloxías da información con seguridade e confianza para obter e reportar datos e para simular situacións e procesos tecnolóxicos. Localizar, procesar, elaborar, almacenar e presentar información co uso da tecnoloxía.

2, 4, 5,6, 7 e 8

1,2, 4, 5, 6,7 e 8

Comunicación lingüística Utilizar a terminoloxía axeitada para redactar informes e documentos técnicos.

1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 e 8

Social e cívica Preparar a futuros cidadáns para a súa participación activa na toma fundamentada de decisións. Explicar a evolución histórica do desenvolvemento tecnolóxico para entender os cambios económicos que favoreceron a evolución social. Desenvolver habilidades para as relacións humanas que favorezan a discusión de ideas, a xestión de conflitos e a toma de decisións baixo unha actitude de respecto e tolerancia.

1,2, 4, 5,6, 7 e 8

Aprender a aprender Desenvolver estratexias de resolución de problemas tecnolóxicos mediante a obtención, a análise e a selección de información útil para abordar un proxecto.

2, 3,4, 5, 6 e 8

1, 4, 5,6, 7 e 8

1,2, 4, 6 e 7

1,4, 5 e 8

1e8

1,2, 3, 4, 5, 6,7 e 8

2, 3,4, 5, 6 e 8

Sentido da iniciativa e espíritu emprendedor Fomentar o achegamento autónomo e creativo aos problemas tecnolóxicos, valorando as distintas alternativas e previndo as súas consecuencias. Desenvolver calidades persoais como a iniciativa, o espírito de superación, a perseveranza ante as dificultades, a autonomía e a autocrítica.

2, 3,4, 5, 6 e 8

4,5 e 8

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

3. OBXECTIVOS 3.1.Obxectivos xerais para a Tecnoloxía na ESO 1. Analizar os obxectos e sistemas técnicos para identificar os seus elementos e as funcións que realizan, explicar o seu funcionamento, utilizalos e controlalos de diversas formas, e recoñecer as condicións fundamentais que interveñen no seu deseño e construción. 2. Abordar con autonomía e creatividade, individualmente e en grupo, problemas tecnolóxicos traballando de forma ordenada e metódica para estudar o problema, recompilar e seleccionar información procedente de distintas fontes, elaborar a documentación pertinente, concibir, deseñar, planificar e construír obxectos ou sistemas que resolvan o problema e avaliar a súa idoneidade desde distintos puntos de vista. 3. Actuar de xeito dialogante, flexible, responsable e voluntario no traballo en equipo, na procura de solucións, na toma de decisións e na execución das tarefas encomendadas con actitude de respecto, cooperación, tolerancia e solidariedade. 4. Empregar as destrezas e os coñecementos necesarios para a análise, intervención, deseño, elaboración e manipulación de forma segura e precisa de materiais, obxectos e sistemas. 5. Expresar e comunicar ideas e solucións técnicas, así como explorar a súa viabilidade e alcance utilizando os medios tecnolóxicos, os recursos gráficos, a simboloxía e o vocabulario axeitados. 6. Adoptar actitudes favorables á resolución de problemas técnicos, desenvolvendo interese e curiosidade cara á actividade tecnolóxica, analizando e valorando criticamente a investigación e o desenvolvemento tecnolóxico e a súa influencia na sociedade, no ambiente, na saúde e na calidade de vida das persoas. 7. Manexar con soltura aplicacións informáticas para buscar, almacenar, organizar, manipular, recuperar, presentar, compartir e publicar información, e empregar de forma habitual as redes de comunicación na propia formación, na busca de emprego e para acceder a servizos electrónicos administrativos ou comerciais. 8. Interesarse polos avances tecnolóxicos valorando criticamente a súa contribución á mellora do benestar social e individual, e incorporándoos ao seu facer cotiá. 3.1.1.Obxectivos para 2ºe 3º curso 

Asumir responsablemente os seu deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás outras persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e grupos, exercitarse no diálogo afianzando os dereitos humanos como valores comúns dunha sociedade plural e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

        



 



Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres. Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas relacións coas outras persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo, os comportamentos sexistas e resolver pacificamente os conflitos. Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes da información para, con sentido crítico, adquirir novos coñecementos. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación. Concibir o coñecemento científico como un saber integrado que se estrutura en distintas disciplinas, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas nos diversos campos do coñecemento e da experiencia. Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades. Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castelá, textos e mensaxes complexos, e iniciarse no coñecemento, a lectura e o estudo da literatura. Comprender e expresarse en máis dunha lengua estranxeira de maneira apropiada. Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e a historia propia e das outras persoas, así como o patrimonio artístico e cultural, coñecer mulleres e homes que realizaron achegas importantes á cultura e sociedade galega ou a outras culturas do mundo. Coñecer o corpo humano e o seu funcionamento, aceptar o propio e o das outras persoas, aprender a coidalo, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos do coidado e saúde corporais e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o ambiente, contribuíndo á súa conservación e mellora. Apreciar a creación artística e comprender a linguaxe das distintas manifestacións artísticas, utilizando diversos medios de expresión e representación. Coñecer e valorar os aspectos básicos do patrimonio lingüístico, cultural, histórico e artístico de Galicia, participar na súa conservación e mellora e respectar a diversidade lingüística e cultural como dereito dos pobos e das persoas, desenvolvendo actitudes de interese e respecto cara ao exercicio deste dereito. Coñecer e valorar a importancia do uso do noso idioma como elemento fundamental para o mantemento da nosa identidade.

3.1.2. Obxectivos para o 4º curso Consideramos que este curso debe ser un afondamento dos obxectivos propostos no 3º curso. A formación básica remata en 3º xa que en 4º a área é optativa. O traballo debe enfocarse en duas direccións:

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

 

ORIENTATIVA, tratando de poñer en contacto ó alumnado cos aspectos organizativos e técnicos do mundo do traballo. DE AFONDAMENTO, ampliando os campos ou tecnoloxías e perfeccionando os procedementos adquiridos.

A práctica totalidade dos obxectivos de 3º manteñen a súa vixencia, non obstante, propoñemos os seguintes como complemento dos de 3º . Obxectivos       

Abordar con autonomía problemas tecnolóxicos empregando con soltura o método tecnolóxico, é decir, a elaboración de proxectos técnicos. Analizar obxectos e sistemas tecnolóxicos desde diversos puntos de vista, establecendo relacións entre os diferentes aspectos. Elabora-la documentación correspondente ó proceso tecnolóxico con corrección e seguindo normativas básicas. Elaborar e interpretar documentos administrativos asociados a proxectos tecnolóxicos. Valora-la tecnoloxía como un compoñente da cultura. Relaciona-los principios de funcionamento das organizacións sociais co traballo realizado co grupo na aula. Buscar información sobre acceso e desenvolvemento das profesións ligadas ós ámbitos tecnolóxicos estudiados.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

4. CONTIDOS 4.1. Criterios para a secuencia de contidos A proposta que se fai ten en conta os seguintes criterios básicos: -As características evolutivas dos alumnos. -Os coñecementos previos. -O grao de relación entre os contidos. -A continuidade ou progresión no desenvolvemento da secuencia. -A integración e tratamento equilibrado dos diferentes tipos de contidos. -O tempo e recursos dispoñibles. 4.1.1. Criterios epistemolóxicos. Dámoslle especial relevancia ós contidos relacionados con procedementos e estratexias de achegamento ó método de resolución de problemas, especialmente ás facilidades e métodos que permiten avanzar desde a identificación e formulación de problemas ata a súa solución constructiva. Os contidos que fan referencia á análise, deseño, construcción e avaliación de obxectos e sistemas técnicos aparecen secuenciados desde unha aproximación intuitiva e informal ata unha formulación sistemática e formalizada. Dáselle especial relevancia a aqueles contidos que tenden a reforzar o carácter cultural da tecnoloxía, e ós derivados das innovacións tecnolóxicas presentes na vida cotiá do alumnado. Tamén recóllense contidos de carácter máis técnico relacionados con calquera actividade de fabricación, como poden ser o debuxo técnico, as ferramentas e técnicas de fabricación e a metroloxía así como os coñecementos relacionados cos materiais, elementos de máquinas e mecanismos. 4.1.2. Criterios pedagóxicos. O criterio pedagóxico empregado foi o valor educativo intrínseco que teñen algúns coñecementos tecnolóxicos pola súa capacidade de estructurar modos de pensar e que son relevantes para desenvolver as capacidades cognitivas, de equilibrio persoal e interpersoal, e de inserción na vida activa. 4.1.3. Criterios psicolóxicos. Facemos fincapé na significatividade psicolóxica dos contidos. Por outra banda, os contidos teñen correspondencia co desenvolvemento evolutivo do alumnado. 4.1.4. Carga horaria Neste curso a carga horaria é de 3 horas semanais en 2º curso da ESO. No segundo ciclo impartiranse as seguintes horas: 2 en 3º curso da ESO, 3 en 4º curso da ESO e 3 no PDC de 4º ESO.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

4.2.Contidos para 2º e 3º curso 4.2.1. Bloque 1. Proceso de resolución de problemas tecnolóxicos       

A tecnoloxía como resposta ás necesidades humanas: fundamento do quefacer tecnolóxico. O proceso inventivo e de deseño. Fases do proxecto tecnolóxico. Elaboración de ideas e procura de solucións. Distribución de tarefas e responsabilidades, cooperación e traballo en equipo. Realización de documentos técnicos. Deseño, planificación e construción de prototipos ou maquetas mediante o uso responsable de materiais, ferramentas e técnicas axeitadas. Avaliación do proceso creativo, de deseño e de construción. Análise e valoración das condicións do contorno de traballo. Utilización de aplicacións informáticas para a resolución de problemas tecnolóxicos. Exemplificación do proceso tecnolóxico na industria do contorno. Esgotamento de recursos enerxéticos e de materias primas. Consumo responsable e desenvolvemento sostible.

4.2.2. Bloque 2. Hardware e sistemas operativos    

Descrición da arquitectura, dos elementos dun ordenador e doutros dispositivos periféricos. Funcionamento, manexo e interconexión dos elementos dun ordenador. Emprego do sistema operativo como interface persoa-máquina. Almacenamento, organización e recuperación da información en soportes físicos, locais e extraíbles. Acceso a recursos compartidos en redes locais e posta a disposición destes. Instalación de programas e realización de tarefas básicas de mantemento do sistema.

4.2.3. Bloque 3. Materiais de uso técnico    

Análise de materiais e técnicas básicas e industriais empregadas na construción e fabricación de obxectos. Materiais naturais, transformados e sintéticos: madeira, metais, materiais plásticos, cerámicos e pétreos. Propiedades e técnicas básicas de utilización. Tratamento de residuos e impacto ambiental do proceso produtivo. Uso de materiais comerciais e reciclados para a construción e fabricación de obxectos. Emprego das ferramentas de forma axeitada e segura.

4.2.4. Bloque 4. Técnicas de expresión e comunicación   

Uso de instrumentos e técnicas de debuxo, así como de aplicacións de deseño gráfico por ordenador, para a realización de bosquexos e esbozos, empreñando escalas, cotas e sistemas de representación normalizados. Utilización de aplicacións informáticas de ofimática para a creación, edición, mellora e presentación de documentos técnicos, e descrición da súa terminología e dos seus procedementos básicos. Coñecemento da linguaxe icónica como base para o dominio da expresión por medio da imaxe e a asimilación das diversas técnicas cinematográficas: plano, universo fílmico, movementos de cámara, panorámicas, trucos e recursos do cinema. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

4.2.5. Bloque 5. Estruturas  Descrición dos elementos dunha estrutura e dos esforzos aos que están sometidos. Análise da función que desempeñan os elementos na estrutura.  Deseño, planificación e construción de estruturas utilizando distintos tipos de apoio e triangulación 4.2.6. Bloque 6. Máquinas e mecanismos  Mecanismos de transmisión e transformación do movemento. Análise da súa función en máquinas. Relación de transmisión.  Descrición e funcionamento básico dos motores térmicos e eléctricos.  Deseño e construción de maquetas que inclúan mecanismos de transmisión e transformación do movemento.  Uso de simuladores para recrear a función dos operadores mecánicos no deseño de prototipos. 4.2.7. Bloque 7. Electricidade e electrónica  Efectos da corrente eléctrica: luz, calor e electromagnetismo.  Circuíto eléctrico: elementos, funcionamento e simboloxía. Magnitudes eléctricas. Compoñentes e dispositivos básicos. Realización de medidas. Corrente continua e alterna.  Instalacións eléctricas nas vivendas. Potencia. Dispositivos de protección.  Valoración crítica dos efectos do uso da enerxía eléctrica sobre o ambiente: xeración e transporte de enerxía eléctrica. Emprego de enerxías renovables.  Deseño de circuítos que cumpran unha función predeterminada, realización da montaxe, nas condicións de seguridade apropiadas e utilización de simuladores para a comprobación previa do seu funcionamento.  Valoración da importancia actual da electrónica e respecto polas normas de seguridade. 4.2.8. Bloque 8. Tecnoloxías da comunicación. Internet  Sistemas de comunicación: telefonía, radio, televisión e redes de transmisión de datos.  Estrutura e funcionamento da internet. Dispositivos de comunicación. Servizos da internet.  Ferramentas e aplicacións básicas para a procura, descarga, intercambio e publicación de información.  Actitude crítica e responsable cara á propiedade intelectual e á distribución dos contidos e da información en xeral. Licenzas de uso e distribución do software. Estes bloques de contidos están secuenciados en 9 unidades didácticas para 2ºESO e en 8 unidades para 3º ESO .A temporalización ven exposta nas TABOAS I e II e reflicten os contidos mínimos esixibles.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

4.2.9. Contidos mínimos e Temporalización para 2º e 3º da ESO 

Contidos mínimos 2º da ESO

Unidade 1. Materiais -Materias primas, materiais e produtos tecnolóxicos. -Clasificación das materias primas segundo a orixe. -Propiedades (físicas, químicas e ecolóxicas) dos materiais. Unidade 2. A madeira e derivados -A madeira: constitución e propiedades . -Clasificación da madeira. -Derivados da madeira: madeiras prefabricadas e materiais celulósicos. -Procesos de obtención, propiedades características e aplicacións. -Ferramentas, máquinas e útiles. -Normas de seguridade e hixiene no traballo coa madeira. Unidade 3. A Tecnoloxía e o proceso tecnolóxico -Ingredientes da tecnoloxía. -Fases do proceso tecnolóxico. -A aula taller e o traballo en grupo. -Normas de hixiene e seguridade na aula taller. -A memoria dun proxecto. Unidade 4 .Expresión gráfica -Debuxo técnico. Concepto e utilidade . -Materiais e instrumentos básicos . -Trazados básicos de debuxo técnico. -Introdución á representación de vistas Unidade 5. Os metais -Os metais. Obtención e clasificación . -Metais ferrosos. -Técnicas de manipulación . Unidade 6. Electricidade -Corrente eléctrica. Circuítos eléctricos. -Elementos dun circuíto eléctrico. -Magnitudes eléctricas. -Lei de Ohm. Aplicacións da lei de Ohm. -Normas de seguridade ao traballar coa corrente eléctrica. Unidade 7. Estructuras e mecanismos -Forzas e estruturas. Estruturas naturais e artificiais. -Tipos principais de esforzos: tracción, compresión, flexión, torsión e cortante. -Condicións das estruturas: rixidez, resistencia e estabilidade. Triangulación. -Tipos de estruturas.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

Unidade 8. O ordenador -Introdución á informática. -O ordenador: elementos internos, compoñentes e funcionamento básico. -Software e sistema operativo. -Aplicacións ofimáticas: procesadores de texto, follas de cálculo e bases de datos. Unidade 9. Internet -Elementos e características dunha comunicación. -Internet, a rede de redes. . -Servizos que ofrece Internet. -Os correos electrónicos

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

TABOA I. TEMPORALIZACIÓN PARA O 2º CURSO. 2015-2016 1º TRIMESTRE

2º TRIMESTRE

3º TRIMESTRE

Unidade 1. Materiais

Unidade 5. Os metais

Unidade 8. O ordenador

-Materias primas, materiais e produtos tecnolóxicos. -Clasificación das materias primas segundo a orixe. -Obtención e aplicacións dos materiais de uso técnico. -Propiedades (físicas, químicas e ecolóxicas) dos materiais.

-Os metais. Obtención e clasificación . -Introdución á informática. -Metais ferrosos. -O ordenador: elementos internos, -Metais non ferrosos e aliaxes. compoñentes e funcionamento básico. -Técnicas de conformación. -Software e sistema operativo. -Técnicas de manipulación . -Aplicacións ofimáticas: procesadores de -Unións nos metais: fixas e texto, follas de cálculo e bases de datos. desmontables. -Interconexión de ordenadores

Unidade 2. A madeira e derivados

Unidade 6. Electricidade

Unidade 9. Internet

-A madeira: constitución e propiedades . -Proceso de obtención da madeira. Consumo respectuoso co medio. -Clasificación da madeira. -Derivados da madeira: madeiras prefabricadas e materiais celulósicos. Procesos de obtención, propiedades características e aplicacións. -Ferramentas, máquinas e útiles. -Normas de seguridade e hixiene no traballo coa madeira.

-Corrente eléctrica. Circuítos eléctricos. -Elementos dun circuíto eléctrico. -Instrumentos de medida. -Efectos da corrente . -Magnitudes eléctricas. -Lei de Ohm. Aplicacións da lei de Ohm. -Obtención e transporte da electricidade. -Normas de seguridade ao traballar coa corrente eléctrica. -Circuítos en serie e en paralelo.

-Elementos e características dunha comunicación. -Internet, a rede de redes. . -Servizos que ofrece Internet. -Navegadores. -Buscadores e portais. Tipos de busca. -Os correos electrónicos

Unidade 3. A Tecnoloxía e o proceso Unidade 7. Estructuras e mecanismos tecnolóxico -Forzas e estruturas. Estruturas naturais -A tecnoloxía como fusión da ciencia e a e artificiais. técnica. -Definición de carga: cargas fixas e - Ingredientes da tecnoloxía. variables. Concepto de tensión interna e -Fases do proceso tecnolóxico. de esforzo. -A aula taller e o traballo en grupo. -Tipos principais de esforzos: tracción, -Normas de hixiene e seguridade na aula compresión, flexión, torsión e cortante. taller. -Condicións das estruturas: rixidez, -A memoria dun proxecto. resistencia e estabilidade. Triangulación. -Tipos de estruturas. -Principais elementos das estruturas Unidade 4 .Expresión gráfica artificiais -Debuxo técnico. Concepto e utilidade . -Materiais e instrumentos básicos . -Trazados básicos de debuxo técnico. -Bosquexo e esbozo como elementos de expresión e ordenación de ideas. -Escalas de ampliación e redución. -Introdución á representación de vistas

PROXECTO DE CONSTRUCCIÓN: Deseño e construcción dunha casa de madeira seguindo o procedemento indicado para a elaboración do proxecto técnico

PROXECTO DE CONSTRUCCIÓN:

PROXECTO PRÁCTICO

Realización de varios supostos Deseño e construcción dunha prácticos nos que o alumno estrutura con instalación eléctrica empregue o procesador de texto e que incorpore algún dos materiais internet. estudiados.

Nota: O número de horas lectivas dedicadas a cada unidade didáctica, non se establece dada a dificultade que entraña o seguimento estrito, debido á diversidade de coñecementos previos, capacidades e interese do alumnado DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017



Contidos mínimos de 3º da ESO

UNIDADE 1. RESOLUCIÓN DE PROBLEMAS TECNOLÓXICOS -Fases do proxecto técnico.Elaboración de ideas e busca de solucións. -Realización de documentos técnicos. -Emprego das TIC. UNIDADE 2 MATERIAIS DE USO TÉCNICO. -Plásticos.Procedencia, obtención, clasificación e propiedades. -Técnicas de conformación dos materiais plásticos. -Materiais téxtiles. Obtención.Clasificación. -Materiais de construción: pétreos e cerámicos. UNIDADE 3. EXPRESIÓN GRÁFICA. -Perspectivas. Vistas dun obxecto. -Acoutamento. -Instrumentos de medida UNIDADE 4. MECANISMOS. -Sistemas de poleas e relación de transmisión -Sistema de cadea e piñón UNIDADE 5. ELECTRICIDADE E ENERXÍA -Magnitudes eléctricas: tensión, intensidade e resistencia.Unidades e lei de Ohm. -O circuito eléctrico: representación e simboloxía. -Corrente continua e alterna. -Enerxía e potencia. -O motor eléctrico -Instrumentos de medida UNIDADE 6. INTRODUCCIÓN Á ELECTRÓNICA -Introdución a electrónica básica: a resistencia, diodo, condensador e transistor. UNIDADE 7: HARDWARE E SISTEMA OPERATIVO -Codificación da información. -Arquitectura dun ordenador. -Sistema operativo. UNIDADE 8. O ORDENADOR E OS NOSOS PROXECTOS. -Aplicacións informáticas -Procesador de textos -Folla de cálculo e presentacións. UNIDADE 9.INTERNET -Servizos de internet: foros, grupos, chats. -Comunidades virtuais. -Creación de páxinas web.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

TABOA II. TEMPORALIZACIÓN DO 3º CURSO. 2015-2016 1º TRIMESTRE UNIDADE 1. RESOLUCIÓN DE PROBLEMAS TECNOLÓXICOS  Fases do proxecto técnico.Elaboración de ideas e busca de solucións.  Realización de documentos técnicos.  Avaliación do proceso creativo,de deseño e construción.  Emprego das TIC. UNIDADE 2 MATERIAIS DE USO TÉCNICO.      

Plásticos.Procedencia, obtención, clasificación e propiedades. Técnicas de conformación dos materiais plásticos. Técnicas de manipulación de plásticos, ferramentas e maquinaria necesarios. Unión de materiais plásticos. Materiaistéxtiles. Obtención.Clasificación. Materiais de construción: pétreos e cerámicos.

UNIDADE 3. EXPRESIÓN GRÁFICA.    

Perspectivas. Vistas dun obxecto. Normalización. Escalas. Acoutamento. Instrumentos de medida

2º TRIMESTRE UNIDADE 4. MECANISMOS.   

UNIDADE 5. ELECTRICIDADE E ENERXÍA         

Construción utilizando os materiais estudados neste trimestre: plásticos, téxtiles, pétreos ou cerámicos

Magnitudes eléctricas: tensión, intensidade e resistencia.Unidades e lei de Ohm. O circuito eléctrico: representación e simboloxía. Corrente continua e alterna. Enerxía e potencia. Electromagnetismo O motor eléctrico O relé Instrumentos de medida A enerxía eléctrica e avaliación do uso da enerxía sobre o medio ambiente

UNIDADE 6. INTRODUCCIÓN Á ELECTRÓNICA   

PROXECTO DE CONSTRUCCIÓN

Sistemas de poleas e relación de transmisión Sistema de cadea e piñón Tren de engrenaxes e infuencia dunha roda intermedia

Introdución a electrónica básica: a resistencia, diodo, condensador e transistor. Xeración da electricidade. Centrais eléctricas. Valoración dos efectos do uso da enerxía eléctrica sobre o medio ambiente.

3º TRIMESTRE UNIDADE 7: HARDWARE E SISTEMA OPERATIVO  Codificación da información.  Arquitectura dun ordenador.  Sistema operativo.  Conexión de dispositivos.  Almacenamento da información.  Creación dunha base de datos.

UNIDADE 8. O ORDENADOR E OS NOSOS PROXECTOS.    

Aplicacións informáticas Procesador de textos Base de datos Folla de cálculo e presentacións.

UNIDADE 9.INTERNET    

Servizos de internet: foros, grupos, chats. Comunidades virtuais. Creación de páxinas web. Transferencia de ficheiros.

PROXECTO DE CONSTRUCCIÓN

Instalación dunha alarma con luz e son

Utilizando as ferramentas comparativas sobre os equipos de fútbol de 1ª división atendendo a aforo dos campos, nº de copas, orzamento, etc

Nota: O número de horas lectivas dedicadas a cada unidade didáctica, non se establece dada a dificultade que entraña o seguimento estrito, debido á diversidade de coñecementos previos, capacidades e interese do alumnado. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

4.3.Contidos para o 4º curso 4.3.1 Bloque 1. Instalacións en vivendas   

Análise dos elementos que configuran as instalacións dunha vivenda: electricidade, comunicacións, auga sanitaria, evacuación de augas, sistemas de calefacción, gas, aire acondicionado, domótica. Acometidas, compoñentes, normativa, simboloxía, análise, deseño e montaxe en equipo de modelos sinxelos destas instalacións. Análise de facturas domésticas e aforro energético nas instalacións de vivendas. Arquitectura bioclimática.

4.3.2 Bloque 2. Electrónica, pneumática e hidráulica     

Descrición e análise dos sistemas hidráulicos e pneumáticos, dos seus compoñentes e principios físicos de funcionamento. Electrónica analóxica e dixital. Compoñentes básicos, simboloxía, análise de circuítos elementais. Aplicación da álxebra de Boole a problemas tecnológicos básicos. Portas lóxicas. Aplicacións típicas dos sistemas electrónicos, pneumáticos e hidráulicos en sistemas industriais. Valoración da importancia da normalización. Deseño e montaxe de circuítos electrónicos básicos e sistemas pneumáticos sinxelos que cumpran unha función predeterminada, interpretando adecuadamente a simboloxía. Deseño de circuítos mediante simuladores, empreñando simboloxía específica e uso de simuladores para analizar o comportamento dos circuítos.

4.3.3 Bloque 3. Tecnoloxías da comunicación  

Descrición dos sistemas de comunicación con e sen fíos e dos seus principios técnicos para transmitir son, imaxe e datos. Utilización de tecnoloxías da comunicación de uso cotián.

4.3.4. Bloque 4. Control e robótica    

Elementos de sistemas de control. Análise e experimentación con sistemas automáticos, sensores, actuadores e aplicación da realimentación en dispositivos de control. Aplicacións domésticas. Deseño e montaxe de robots a partir de elementos preconstruídos. Uso do ordenador, como elemento programable, para controlar un sistema automático o un robot. Traballo con simuladores informáticos para verificar e comprobar o funcionamento dos sistemas deseñados

4.3.5. Bloque 5. Tecnoloxía e sociedade  

Valoración do desenvolvemento tecnolóxico ao longo da historia. Análise do impacto das novas tecnoloxías na sociedade actual. Desenvolvemento de proxectos técnicos. Organización do traballo. Produción en serie e control de calidade. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

  

Análise da evolución de obxectos técnicos e importancia da normalización nos produtos industriais. Aproveitamento de materias primas e recursos naturais e adquisición de hábitos que potencien o desenvolvemento sustentable. A aplicación das ferramentas informáticas e de control no desenvolvemento de proxectos tecnolóxicos.

4.3.6. Contidos mínimos e temporalización de 4º ESO 

Contidos mínimos

Unid 1. TECNOLOXÍA E SOCIEDADE -O desenvolvemento tecnolóxico na historia. -A revolución industrial e a aceleración tecnolóxica do s. XX. Unid 2. TÉCNICAS DE EXPRESIÓN E COMUNICACIÓN GRÁFICA. -Dominar a representación de vistas e acoutado Unid 3. NEUMÁTICA E HIDRÁULICA -Elementos dun circuito neumático. -Aplicacións e funcionamento dos sistemas neumáticos. Válvulas. -As forzas no circuito neumático: os cilindros. -Exercicios prácticos de neumática. Unid 4. ELECTRÓNICA -Circuíto eléctrico. -Conceptos eléctricos fundamentais. -Electrónica: Diodo.Transistor -Dispositivos de entrada: interruptores, fotoresistencias(LDR), termoresistencias, potenciómetro. -Dispositivos de saída: o Relé e os seus circuítos, zumbador, diodo LED. -Deseño do circuíto do transistor. Unid 5: ELECTRÓNICA DIXITAL -Electrónica dixital. Sinais analóxicos e dixitais. -Táboa de verdade dun circuíto. -Función lóxica dun circuíto. -Portas lóxicas: OR, AND E NOT. -Portas e funcións lóxicas. -Montaxe real de portas lóxicas. Unid 6: MECANISMOS -Máquina e mecanismo -Sistemas de poleas e relación de transmisión -Sistema de cadea e piñón -Tren de engrenaxes composto

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

Unid 7. TECNOLOXÍAS DAS COMUNICACIÓNS E DA INFORMACIÓN -Clasificación das redes informáticas -Internet. Descripción. Principios técnicos -Sistemas de comunicación inalámbrica: telefonía móvil e sistemas de navegación por satélite. -A Folla de Cálculo -O Procesador de Textos Unid 8. DOMÓTICA E INSTALACIÓNS NA VIVENDA -Domótica -Elementos dun sistema automático -Seguridade e aforro enerxético -Medidas de seguridade nas instalacións -Instalacións eléctricas nunha vivenda Unid 9. CONTROL E ROBÓTICA -Sistemas automáticos.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

TEMPORALIZACIÓN PARA 4º CURSO. 2015-2016 1º TRIMESTRE

2º TRIMESTRE

Unid 1. TECNOLOXÍA E SOCIEDADE

Unid 4. ELECTRÓNICA

 Introducción.  O desenvolvemento tecnolóxico na historia.  A revolución industrial e a aceleración tecnolóxica do s. XX.  Repercusións do desenvolvemento científico e tecnolóxico na sociedade actual.

        

Circuíto eléctrico. Conceptos eléctricos fundamentais. Electrónica: Diodo.Transistor Dispositivos de entrada: interruptores, fotoresistencias(LDR), termoresistencias, potenciómetro. Dospositivos de saída: o Relé e os seus circuítos, zumbador, diodo LED. Deseño do circuíto do transistor. Circuítos temporizadores. Circuítos integrados. Técnicas de construcción de circuitos.

3º TRIMESTRE Unid 7. TECNOLOXÍAS DAS COMUNICACIÓNS E DA INFORMACIÓN Clasificación das redes informáticas. Internet. Descripción. Principios técnicos. Aulas virtuais. Concepto e obxectivos. Sistemas de comunicación inalámbrica: telefonía móvil e sistemas de navegación por satélite.  A Folla de Cálculo  O Procesador de Textos.  O Xestor de Base de Datos    

Unid 2. TÉCNICAS DE EXPRESIÓN E Unid 5: ELECTRÓNICA DIXITAL COMUNICACIÓN GRÁFICA.  Electrónica dixital. Sinais analóxicos e  Nocións sobre Debuxo Técnico. dixitais.  Introducción ó deseño asistido por  Táboa de verdade dun circuíto. ordenador (CAD).  Función lóxica dun circuíto.  Prácticas de deseño elemental de CAD.  Portas lóxicas: OR, AND E NOT.  Portas e funcións lóxicas.  Circuítos integrados de portas lóxicas.  Montaxe real de portas lóxicas.  Exemplos: sistema de perigo nunha atracción de feira e porta automática nunha farmacia.

Unid 8. DOMÓTICA E INSTALACIÓNS NA VIVENDA

Unid 3. NEUMÁTICA E HIDRÁULICA

Unid 6: MECANISMOS

Unid 9. CONTROL E ROBÓTICA

 Introducción.  Elementos dun circuito neumático.  Aplicacións e funcionamento dos sistemas neumáticos. Válvulas.  As forzas no circuito neumático: os cilindros.  Temporizadores neumáticos.  Control neumático automático.  A hidráulica. Conceptos básicos.  Exercicios prácticos de neumática.

 Máquina e mecanismo  Sistemas de poleas e relación de

transmisión  Sistema de cadea e piñón  Tren de engrenaxes composto  Mecanismo biela-manivela  Concepto de momentop de traballo  Concepto de par e potencia dun mecanismo  Diversos tipos de mecanismos

PROXECTOS DE CONSTRUCCIÓN

1. Estudo económico sobre o solo industrial das comarcas de Verín e a Limia. 2. Exercicios de neumática. 3. Deseño e construcción de cilindros pneumáticos (CSE, CDE)

1. Construcción dun mecanismo con portas lóxicas. Por exemplo, un sistema de alarma nunha casa. 2. Deseño e construcción dun automóbil propulsado por enerxía solar.

Domótica Elementos dun sistema automático Arquitectura bioclimática Seguridade e aforro enerxético Medidas de seguridade nas instalacións Instalacións eléctricas nunha vivenda Instalación de auga, calefacción, gas, aire acondicionado e comunicación

      

    

Sistemas automáticos. Programación básica en WinLogo. Controladora de investrónica. Controladora Enconor. Exemplos de sistemas realizados con controladora: iluminación variable, clasificador de moedas, medidor de obxectos.

PROXECTOS DE CONSTRUCCIÓN 1. Construción dun portal automático mediante un sistema mecánico e electrónico. 2. Luz de porche automática. 3. Sistema de seguridade nocturno. 4. Contrución das instalacións básicas de auga e calefacción nunha vivenda

Nota: O número de horas lectivas adicadas a cada unidade didáctica, non se establece dada a dificultade que entraña o seguemento estricto, debido á diversidade de coñecementos previos, capacidades e interese do alumnado. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

5. METODOLOXÍA 5.1.Tipos de actividades A consecución dos obxectivos de aprendizaxe esixe unha gran variedade de actividades que combine o desenvolvemento das capacidades apoiándose nos diferentes contidos. Para o deseño de actividades incluídas en cada unidade didáctica aplicamos os seguintes criterios: 

Tipo de contido que abordan as actividades En función do tipo de contido que se trata con máis intensidade ou de maneira máis específica temos : -Actividade sobre contidos de tipo conceptual : realización dun mapa conceptual, elaboración dun resumo, explicación do profesor, memorización, etc. -Actividades sobre contidos de tipo procedemental: medida de dimensións dun obxecto, deseño de solucións, busca de información, construcción dun obxecto, etc. -Actividades sobre contidos de tipo actitudinal : participación nos debates, recollida da aula, traballo cooperativo en grupo, etc.



Grao de apertura das actividades Por outro lado, as actividades pódense graduar de acordo co nivel de intervención de alumnos e profesores. Así, habería actividades pechadas, como a resolución dun problema no encerado polo profesor ou actividades abertas como a realización libre dun xoguete.

5.2.Estratexias metodolóxicas e métodos didácticos A experiencia e a investigación didáctica aconsellan empregar unha variedade de metodoloxías que permitan o axeitamento a diversas situacións de grupo, recursos e obxectivos. Este enfoque permite unha maior adaptación ós diferentes tipos de contidos. De acordo con este plantexamento, indicanse os diferentes métodos a empregar polo profesorado: 

Método expositivo

Resulta útil para a transmisión de información. Facilita a construcción de conceptos e o coñecemento das normas, e permite a guía de exercicios de adquisición de técnicas básicas. É unha actividade de tipo pechado. As fases deste método son :  Informativa, que consiste nunha explicación oral breve do profesor apoiada por medios audiovisuais; o visionado dunha proxeccción (diapositivas, videograma, presentación informática); ou a lectura dun texto.  Exemplificativa: resolución de problemas ou demostracións prácticas por parte do profesor.  Realización de problemas polo alumnado. Construcción ou montaxe por parte do alumnado. Exemplo: A introducción á técnica da soldadura con estaño. O profesor describe o soldador, os fundamentos da soldadura, os pasos a dar e, logo, fai unha demostración práctica mostrando cómo soldar dous cables. Finalmente, propón como actividade que os alumnos constrúan un triángulo con tres tramos de cable. 

Método de descubrimento guiado. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

Con este sistema arrancamos cunha actividade realizada por parte do alumnado, que participa na formulación do problema e vai elaborando conclusións e construíndo o seu propio coñecemento. Coñécese tamén como método inductivo. Este método consta de 4 fases:    

Experimentación Posta en común Segunda experimentación Conclusións.

Exemplo: investigación sobre a influencia do perfil na resistencia dunha viga. Os alumnos constrúen vigas con diferentes perfís, comproban a súa resistencia á compresión e á flexión e sacan conclusións guiados polo profesor ou profesora.



Método de proxectos

Este método é a concreción da compoñente metodolóxica da área. É a versión didáctica do método tecnolóxico polo que constitúe á súa vez un contido de aprendizaxe. Este método vai ser o que se aplique na maioría dos casos para a elaboración dos proxectos de aula-taller. Etapas ou fases :       

Formulación do problema, de duración breve e que consiste nunha explicación do profesor, un debate na aula ou na lectura dun texto. Busca de información, de duración variable, con intervención do profesor, consulta de textos, audiovisuais, expertos ou visitas. Deseño da solución, de duración longa, con debate en grupo, elaboración de bosquexos e especificacións. Comunicación da solución, de duración longa, con elaboración de planos e documentos; exposicións orais. Realización, de duración longa, onde se procede a construir os obxectos; faise a montaxe; simúlase o funcionamento dos servicios. Avaliación, de duración longa, coa elaboración de cuestionarios; debate en grupo; propostas de mellora. Comunicación do proxecto, de duración longa, con elaboración da memoria; exposicións orais; elaboracións de audiovisuais.

5.3. Recursos didácticos   

Empregarase material elaborado polo departamento para que o alumno teña un referente á hora de consultar as súas dúbidas e que lle sirva de guía. Empregarase a biblioteca do centro e a da aula de Tecnoloxía para a búsqueda de información. Como complemento das explicacións do profesor, empregaranse distintos medios audiovisuais: proxector de transparencias, diapositivas, vídeo, ordenador e internet.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

 

Actividades extraescolares: Para o presente curso tense previsto organizar conferencias e visitar fábricas do entorno, con actividades que estén directamente relacionadas cos contidos que se imparten. Como recursos técnicos, empregaranse materiais comerciais (madeira, plástico, metais, etc.), e os útiles e ferramentas dos que está dotada a aula en entre os que se atopan unha serie de operadores mecánicos, eléctricos, electrónicos, neumáticos, etc., para a confección de partes de circuitos ou mecanismos que entrañen certa dificultade de comprensión por parte do alumnado.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

6. AVALIACIÓN 6.1. Introdución A avaliación ten dúas finalidades. Por unha banda a finalidade cualificativa. E por outra, a finalidade de orientar a aprendizaxe do alumnado. Os dous aspectos son importantes e están entrelazados. 6.2 Criterios de cualificación. Entendemos por cualificación as decisións académicas que se toman para a promoción do alumnado. Neste sentido, terase en conta:    

Que os alumnos coñezan os criterios de avaliación, é dicir, o que se lle vai esixir para aprobar. Que os alumnos coñezan as actividades que se van ter en conta para aprobar e a importancia que terá cada unha. Que as actividades de avaliación respondan ao traballo realizado nas clases. Que se empregue unha variedade de instrumentos de avaliación en consonancia coa diversidade de capacidades e contidos da área.

Como proposta xeral e síntese do dito, valga o seguinte esquema de carácter orientativo:

IMPORTANCIA NA CUALIFICACIÓN

ACTIVIDADES DE AVALIACIÓN -

Probas escritas/orais Proxectos, traballos de construción e investigación

30%

Interese polo traballo Cumprimento da metodoloxía tecno-científica Busca de información

60%

10 %

Hai unha parte da programación que se desenvolve a través de traballos realizados nos postos de ofimática ou aqueles que os alumnos poidan entregar. Este tipo de traballos tamén formarán parte das actividades de investigación e por tanto a súa importancia tamén será dun 60%. Ademais, por aprobación unánime das medidas a tomar para a mellora das competencias lingüística e matemática no Consello escolar do 30 de xuño do 2010, este departamento comprometerase a levar a cabo ditas melloras. Así dentro das medidas na competencia matemática non haberá cambios substanciais co que xa programamos dentro desta competencia, mentres que dentro da competencia lingüística hai unha medida que incorporamos que é a de premiar a boa presentación e a omisión de faltas de ortografía, en todas as materias, cun mínimo de 0,5 puntos en cada proba realizada.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

6.3. Instrumentos de avaliación   

Probas escritas ao remate dos temas teóricos, que poden facerse despois de cada tema ou ao rematar todos en conxunto. En cada pregunta das probas escritas figurará o seu peso numérico sobre a cualificación final. Traballos prácticos de aplicación de coñecementos teóricos desenvolvidos nos temas correspondentes. Proxecto técnico trimestral que se desenvolverá despois de acadar os coñecementos teóricos adecuados e que se desenvolverá en equipo.

6.4 Procedementos para a realización da avaliación inicial  

Proba teórica de caracter básico para 2º da ESO Proba teórica sobre os contidos mínimos esixidos en 2º e 3º para os alumnos de 3º e 4º da ESO.

6.5. Procedementos de avaliación e orientación da aprendizaxe A avaliación acompaña sempre as actividades de ensinanza- aprendizaxe. Para enfocar a avaliación teremos en conta os seguintes aspectos:  



Todas as actividades deben ter un momento de avaliación que sirva para que o alumnado reflexione sobre o que aprendeu. Deste xeito, e como instrumento de seguimento por parte do profesor se realizará unha proba escrita cada vez que unha unidade se remate. Procurarase que toda actividade teña unha corrección rápida para que se poida aprender dos erros. Para que o alumnado rectifique esos erros realizarase unha “proba de recuperación” a aqueles alumnos/as que non acadaron os obxectivos previstos na primeira proba. A cualificación que terá o alumnado que precise de probas de recuperación será realizada do seguinte xeito: se na primeira proba o alumno tivo unha cualificación inferior ou igual a tres a cualificación final será dun cinco se na proba de recuperación supera esta nota ( cinco) ou a cualificación obtida na recuperación cando nesta proba non se chegue ó 5. Aquel alumno que teña unha cualificación superior a tres e inferior a cinco na proba principal a cualificación final será a da proba de recuperación cando nesta iguale ou supere o 5 ou a da media aritmética das probas principal e recuperadora se nesta última a cualificación é inferior a cinco. Con este sistema pretendemos premiar o alumnado que de xeito satisfactorio cubre os obxectivos nas primeiras probas. Ademais cabe a posibilidade de subida de nota por parte de alumnos que superen o cinco na proba principal se así o desexan. Neste caso a proba de subida de nota non ten por que coincidir coa proba de recuperación. Nestes casos a cualificación final será a obtida na proba de subida de nota se se supera a cualificación principal ou manterase esta se non é superada. O finalizar o trimestre a cualificación que terá cada alumno farase atendendo a estes criterios: 1.- Farase a media aritmética das cualificacións finais das probas correspondentes as unidades que se foron abordando ao longo deste período. 2.- Tomarase a cualificación dos traballos de construción. 3.- Tomarase a cualificación da busca de información, interese e observación da metodoloxía científico-técnica. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

4.- Farase a media dos valores anteriores ponderados segundo o cadro exposto anteriormente     

Ao finalizar cada trimestre o alumnado realizará probas para ver se se van cubrindo as competencias básicas. Ademais tamén se pasarán unhas probas finais para a avaliación de competencias. Ao finalizar curso a cualificación ordinaria que terá cada alumno será a media aritmética das cualificacións obtidas en cada trimestre.Considérase que a materia está superada cando a cualificación é igual ou superior a cinco. A avaliación inicial non só serve para que o profesor teña información sobre os alumnos. Tamén os propios alumnos deben ter información sobre o seu punto de partida. Os traballos prácticos e o contacto cos materiais permiten unha corrección rápida e personalizada que non debe realizarse cada vez sobre todos os aspectos da actividade para que non se traduza en desánimo. A avaliación extraordinaria será realizada a través dunha proba onde se recollan tódolos aspectos teóricos-prácticos abordados ó longo do curso e será unha proposta para a superación da materia de aquel alumnado que teña unha cualificación inferior a 5 na cualificación ordinaria.

6.6. Criterios de avaliación. 6.6.1. Cursos segundo e terceiro 1. Resolver problemas tecnolóxicos identificando os condicionantes, empregando os coñecementos precisos, propoñendo solucións variadas e desenvolvendo a máis axeitada nun contexto de traballo colectivo, e empregando adecuadamente os recursos de expresión e comunicación. 2. Realizar as operacións técnicas previstas nun plan de traballo utilizando os recursos materiais e organizativos con criterios de economía, seguridade e respecto ao ambiente e valorando as condicións do contorno de traballo. 3. Identificar e conectar compoñentes físicos dun ordenador e outros dispositivos periféricos e explicar o seu funcionamento. Manexar o contorno gráfico dos sistemas operativos como interface de comunicación coa máquina. 4. Describir propiedades básicas de materiais técnicos e as súas variedades comerciais: madeira, metais, materiais plásticos, cerámicos e pétreos. Identificalos en aplicacións comúns e empregar técnicas básicas de conformación, unión e acabado. 5. Representar mediante vistas e perspectivas obxectos e sistemas técnicos sinxelos, aplicando criterios de normalización. 6. Elaborar, almacenar e recuperar documentos en soporte electrónico que incorporen información textual e gráfica. 7. Analizar e describir nas estruturas do contorno os elementos resistentes e os esforzos aos que están sometidos. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

8. Identificar, manexar e aplicar operadores mecánicos encargados da transformación e transmisión de movementos para deseñar obxectos técnicos, explicando o funcionamento dos operadores no conxunto e, se é o caso, calcular as relacións de transmisión. 9. Deseñar e simular circuítos coa simboloxía adecuada e montar circuítos formados por operadores elementais, nos que se empreguen os efectos da enerxía eléctrica e a súa capacidade de conversión noutras manifestacións enerxéticas, utilizando correctamente instrumentos de medida de magnitudes eléctricas básicas. 10. Acceder á internet para a utilización de servizos básicos: navegación para a localización de información, correo electrónico, comunicación no grupo e publicación de información. 6.6.2. Cuarto curso 1. Describir os elementos que compoñen as distintas instalacións dunha vivenda e as normas que regulan o seu deseño e utilización. Realizar deseños sinxelos, empregando a simboloxía adecuada, e montaxes de circuítos básicos, e valorar as condicións que contribúen ao aforro enerxético, á habitabilidade e á estética nunha vivenda. 2. Analizar esquemas de circuítos electrónicos, pneumáticos ou hidráulicos para describir o seu funcionamento, os seus compoñentes elementais e os principios físicos nos que se basean e realizar a montaxe de circuítos, previamente deseñados, con finalidade clara, introducindo modificacións cun propósito determinado. . 3. Coñecer as principais aplicacións das tecnoloxías electrónica, hidráulica e pneumática e identificar e describir as características e o funcionamento deste tipo de sistemas. Utilizar con soltura a simboloxía e a nomenclatura necesaria para representar circuítos coa finalidade de deseñar e construír un circuíto ou mecanismo capaz de resolver un problema cotián, utilizando enerxía eléctrica, hidráulica ou pneumática. . 4. Deseñar e construír un circuíto ou mecanismo capaz de resolver un problema cotián, utilizando as tecnoloxías electrónica, hidráulica ou pneumática. 5. Realizar operacións lóxicas empregando a álxebra de Boole, relacionar formulacións lóxicas con procesos técnicos e resolver mediante portas lóxicas problemas tecnolóxicos sinxelos. 6. Analizar e describir os elementos e sistemas de comunicación con e sen fíos e os principios básicos que rexen o seu funcionamento. 7. Desenvolver un programa para controlar un sistema automático ou un robot e o seu funcionamento de forma autónoma en función da realimentación que reciba del contorno. 8. Explicar a evolución tecnolóxica ao longo da historia analizando obxectos técnicos e a súa relación co contorno, e valorando a súa repercusión na calidade de vida. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

7. ATENCIÓN Á DIVERSIDADE A medida que se desenvolvan as sucesivas Unidades Didácticas, irase modificando puntualmente a programación coa finalidade de atender a aqueles alumnos que presenten dificultades de aprendizaxe. As modificacións que se efectúen consultaranse en todo-los casos co Departamento de Orientación do Centro. Como medida xeral, incrementaranse os contidos procedementais naqueles alumnos con dificultades de aprendizaxe, diminuindose os de tipo conceptual. Nas actividades programadas prevense as seguintes axudas:       

Contacto persoal con axudas puntuais do profesorado. Modificación da composición dos grupos de traballo para conseguir mellores axudas dos compañeiros. No caso de traballos individuais, pode suxerirse o traballo cun compañeiro/a. Diferenciar todos aqueles elementos que resulten esenciais nos contidos daqueles que son de ampliación e profundación. Graduar a dificultade das tarefas que se propoñan. Información escrita complementaria á disposición do alumnado. Poden ser unhas fichas de axuda que lle permitan superar algunhas fases do traballo ou ben que posibiliten o ensaio de solucións máis complexas. Modificación das actividades cambiando requisitos ou condicións. Especialmente importante é o tempo adicado, que nalgúns casos debe ampliarse aínda que iso supoña a non realización doutras actividades. Actividades complementarias de recuperación ou ampliación que poden realizar individualmente. Nesta liña son moi aproveitables os recursos audiovisuais ou informáticos.

8. TEMAS TRANSVERSAIS. EDUCACIÓN EN VALORES A Tecnoloxía debe acercar ós xóvenes ós problemas sociais que lle rodean, e para facilitarlle esta tarefa, é convinte que se lle informe e elabore o seu propio discurso e xuicios de valor sobre as relacións existentes entre a actividade tecnolóxica e cada un dos temas transversais, atendendo especialmente á aportación que fan as novas tecnoloxías. Preténdese que os alumnos adopten unha actitude de respeto polas solucións aportadas por outras persoas do grupo, en principio, e extrapolarase a personas doutras razas e culturas. Fomentarase a propia iniciativa creadora, con orden, seguridade e cooperación cos membros do seu grupo. Na área de tecnoloxía moitos contidos relacionados con temas transversais, como a educación ambiental, a educación para a saúde e para o consumo, aparecen de forma explícita do DCB. O enfoque sócio-cultural da tecnoloxía supón o tratamento de perspectivas críticas e valorativas incluídas nas propostas dos temas transversais.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017



Educación ambiental. Un punto fundamental no estudio da Tecnoloxía é a relación existente entre ésta e o medio ambiente, xa que a tecnoloxía supón unha modificación do medio. Terase en conta para cada proxecto, máquina ou elemento tecnolóxico elaborado ou estudiado na aula, a súa incidencia no medio ambiente, non só natural, senon tamén sociocultural.



Educación para a saúde. Os contidos relativos á educación para a saúde están reflectidos no tratamento dos temas relativos á seguridade e hixiene no traballo, aos primeiros auxilios, aos riscos profesionais e á seguridade laboral.



Educación non sexista. A educación para a igualdade entre os homes e mulleres maniféstase de forma xeral durante o desenvolvemento da área a través dun reparto non discriminatorio dos diferentes tipos de tarefas así como proporcionando, tel e como indicamos anteriormente, contextos de aprendizaxe nos que os aspectos tecnolóxicos non teñan marcado carácter masculino.



Educación para a convivencia. A educación moral e cívica encontra espacios de tratamento nos contidos relacionados co traballo e o mercado de traballo, e de forma explícita no desenvolvemento de actitudes de responsabilidade cara ao traballo ben feito e a cooperación no grupo.



Educación para o consumidor. Ten un tratamento xeral nos contidos relacionados coa análise de obxectos, a publicidade, a oferta e a demanda dos productos.



Educación vial. Ten un tratamento específico na análise e repercusións da evolución tecnolóxica dos medios de transporte dada a necesidade de regular o seu uso cada vez máis estendido. A propia regulación pode ser fonte de actividades tecnolóxicas (semáforos, control automático, etc.).



Educación para a paz. A evolución da tecnoloxía vai ligada ás necesidades armamentísticas en todas as épocas históricas. Convén propiciar debates en torno ao control das tecnoloxías pola sociedade nunha perspectiva de convivencia pacífica entre os pobos.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

Os alumnos que entreguen as actividades de recuperación no prazo previsto e superen as actividades de avaliación previstas e xa non terán que presentarse os exames oficiais da convocatoria de Maio ou Setembro. Os alumnos que non entreguen as actividades de recuperación nos prazos previstos ou non superen as actividades de avaliación deberán presentarse os exames oficiais. Os alumnos coa materia de 1º e 3º pendente terán como material de apoio o libro de texto que empregaron durante ese curso e os alumnos de 2º de ESO disporán de material proporcionado polo departamento. Avaliación e cualificación

A avaliación ten dúas finalidades. Por unha banda a finalidade cualitativa, que entendemos por as decisións académicas que se toman para a promoción do alumnado, e por outra a finalidade de orientar a aprendizaxe do alumnado. Os dous aspectos son importantes e están entrelazados. Neste sentido, terase en conta: - Que os alumnos coñezan os criterios de avaliación, é decir, o que se lle vai esixir para aprobar. - Que os alumnos coñezan as actividades que se van ter en conta para aprobar e a importancia que terá cada unha. - Que se empregue unha variedade de instrumentos de avaliación en consonancia coa diversidade de capacidades e contidos da área. A cualificación para os alumnos que realicen a proba final extraordinaria en setembro será a cualificación da proba en si. Alumnos do Programa de Diversificación Curricular

Os alumnos incluidos no programa de diversificación curricular para superar a área pendente deberán realizar os correspondentes traballos-mural de cada avaliación. Senón superan a área con dita actividade terán a posibilidade de realizar unha proba final ordinaria en maio e unha extraordinaria en setembro. A cualificación para os alumnos que realicen a proba final ordinaria en maio terá en conta o rendemento acadado durante o curso na realización da actividade anteriormente mencionada segundo a seguinte ponderación: Proba Final: 60%, Actividades de Recuperación: 40%. A cualificación para os alumnos que realicen a proba final extraordinaria en setembro será a cualificación da proba en si.

10. PLAN REFORZO PARA ALUMNOS REPETIDORES En primeiro lugar o profesor que imparte clase a este alumnado informarase das partes temáticas onde máis dificultades atopou o alumno. Deste xeito, cando eses temas sexan abordados farase un seguimento maior para ese alumnado a través da realización de fichas extras e a petición de traballos eleborados por eles mesmos. Por outra parte, se lles permitirá a participación nas explicacións e elaboración de traballos a modo de “monitores ou axudantes “do profesor co fin de que a sua motivación sexa maior . DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

11. FOMENTO DA LECTURA E AS TIC Pensamos que o aporte que este departamento fai ó fomento da lectura e das tecnoloxías da información e comunicación é elevado. Dentro das estratexias metodolóxicas destaca o método expositivo e dentro do mesmo está a fase informativa onde o alumnado leva a cabo lecturas de textos. Por outro lado, e dentro do método de proxectos hai unha fase onde a lectura tamén está presente que é na parte de búsqueda de información. Por último a adopción que das TIC facemos ven reflectida nos seguintes párrafos: 2º ESO: Unidade: Operadores mecánicos. Búsqueda de información a través de enciclopedias virtuais e internet para poder ver simulacións virtuais con diferentes mecanismos. Unidade: Tecnoloxías da información. O ordenador e os seus compoñentes. O procesador de texto. Táboas e gráficos. Introducción a outras aplicacións ofimáticas.Iniciación á folla de cálculo. Elaboración de gráficas.O ordenador como procedemento de busca de información: enciclopedias virtuais e internet.Páxinas web e correo electrónico. Nota: na eleboración dos proxectos tecnolóxicos levados a cabo no taller os alumnos poden empregalo procesador de textos para a entrega de memorias así coma o uso da folla de cálculo para a elaboración de presupostos. 3º ESO: Unidade: Electricidade e enerxía. O simulador de circuitos “Cocodrile”. Simulación de circuitos eléctricos e electrónicos. Comprobación de magnitudes eléctricas. Uso de internet. Búsqueda de información sobre o funcionamento das principais centrais eléctricas. Unidade: O ordenador e os nosos proxectos. Aplicacións informáticas: procesador de textos , base de datos, folla de cálculo e presentacións. Unidade: Internet. Servicios de internet: foros, grupos, chats. Comunidades virtuais.Creación de páxinas web.Transferencia de ficheiros. 4º ESO: Unidade: Electrónica analóxica e dixital. Simuladores de circuitos “Cocodrile” e “Electronics Workbench”. Simulación de circuitos elctrónicos tanto analóxicos coma dixitais. Comprobación de magnitudes. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

Unidade: Técnicas de expresión e comunicación gráfica. Introducción ó deseño asistido por ordenador ( AUTOCAD). Unidade: Neumática e hidráulica. Simulador de circuitos neumáticos “Peneusim”. Unidade: Tecnoloxías da información. A folla de cálculo. O procesador de textos.O xestor de base de datos.

12. ACTIVIDADES EXTRAESCOLARES Neste curso 2015-2016 no departamento de tecnoloxía intentarase realizar algunha visita a empresas ou fábricas do entorno.

13. ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA 

Procurar resolver ou corrixir os problemas habituais de comportamento en clase mediante a toma de medidas puntuais polo profesor dentro da aula



Comunicación á xefatura de estudos e ao titor dos comportamentos disrruptivos do alumnado



Envío do alumno reiteradanmente disrruptivo ou por comportamentos graves á aula de convivencia seguindo o procedemento establecido.



14. MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA EN RELACIÓN COS RESULTADOS E PROCESOS DE MELLORA 

Durante o curso farase un seguimento da programación e da temporalización dos contidos mínimos e adoptaranse as modulacións e modificacións puntuais que correspondan en función do nivel do alumnado e dos problemas xerais detectados na clase derivados do proceso de aprendizaxe. Destas modificacións darase conta nas reunións mensuais do Departamento e deberán ser autorizadas polo mesmo.



En función das incidencias sinaladas na memoria de final do curso anterior sobre a materia impartida tomaranse, para o curso seguinte, as medidas correspondentes sobre a modificación da programación tanto no que teña a ver coa secuenciación como cos contidos. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017



Os aspectos prácticos –o desenvolvemento do proxecto e traballos de aplicación práctica- terán prevalencia sobre os contidos teóricos.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía da ESO. Curso 2016-2017

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA PROXECTO CURRICULAR DE AULA E PROGRAMACIÓN DE 1º DE BACHARELATO Curso : 2016-2017

Xefe de Departamento : ALBERTE BLANCO CASAL Profesor : CÉSAR SÁNCHEZ PAMPÍN

IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” VERIN

INDICE: 1. Introdución e contextualización ...............................................................................................42 2. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave.....................................................43 3. Obxectivos ...............................................................................................................................49 2.1 Obxectivos xerais de etapa 2.2 Obxectivos xerais de materia 4. Contidos, estándares de aprendizaxe, temporalización e distribución de contidos ..............51 4.1 Contidos 4.2 Estándares de aprendizaxe 4.3 Temporalización 4.4 Distribución de contidos en 16 unidades didácticas 5. Avaliación................................................................................................. ...............................57 5.1 Criterios de avaliación 5.2 Grao mínimo de consecución para aprobar a materia 5.3 Procedementos de avaliación 4.4 Criterios de cualificación. 6. Unidades didácticas...................................................................................................................64 7. Actividades de seguemento das materias pendentes ............................................................112 8. Procedementos para acreditar coñecementos previos..........................................................113 9. Material ............................................................................................................................ .......113 10. Aspectos metodolóxicos ......................................................................................................114 11. Medidas de atención á diversidade .....................................................................................115 12. Contidos transversais ..........................................................................................................116 13. Conexións interdisciplinares ................................................................................................117 14. Fomento da lectura e das TIC ............................................................................................. 118 15. Accións de contribución ao plan de convivencia .................................................................119 16. Actividades extraescolares ...................................................................................................120 17. Incorporación das modificacións propostas no curso 2014-2015..........................................120 18. Procedementos para avaliar a propia programación.............................................................120

41 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN

O Real decreto 86/2015, do 29 de XUÑOo, establece a estructura do bacharelato e fixa as súas ensinanzas mínimas. Así, no curso 2015-16 esta estructura comezou a implantarse no primeiro curso do bacharelato e será na modalidade de ciencias e tecnoloxía onde figurará a materia optativa de Tecnoloxía Industrial I cuxa programación desenvolveremos a continuación. Neste marco desenvólvese "Tecnoloxía Industrial I" co obxecto de encamiñar aos/as alumnos/ás cara á consecución dos obxectivos establecidos en forma de capacidades que espera alcancen. A tecnoloxía pode entenderse, nun sentido amplo, como o tratado ou o conxunto de coñecementos técnicos, ou no seu sentido restrinxido como o conxunto dos coñecementos técnicos dunha área ou actividade específica. O desenvolvemento dos contidos en "Tecnoloxía Industrial I" derívase dos distintos compoñentes que a integran: 

Compoñente científico: os desenvolvementos científicos aplícanse a desenvolvementos tecnolóxicos.



Compoñente técnico: fai referencia ao "saber facer".



Compoñente social e cultural: que mostra a relación entre os obxectos inventados polo ser humano e os cambios que se producen nas súas condicións de vida.



Compoñente metodolóxico: derivado do modo creativo, ordenado e sistemático como base para a resolución técnica de problemas.



Compoñente de representación gráfica e verbal: mediante a cal se fan realidade as ideas. 42

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

Segundo expón a lexislación educativa vixente enténdese por currículo en Bacharelato o conxunto de obxectivos, contidos, métodos pedagóxicos, e criterios de avaliación que han de regular a práctica docente. O currículo pasa por tres niveis de concreción ata chegar a propostas concretas plasmadas polos profesores dun determinado Departamento que son as programacións de aula. Na presente programación organízase o currículo da materia "Tecnoloxía Industrial I" para primeiro curso de Bacharelato do IES Xesús Taboada Chivite, pertencente a localidade de Verín a cal é de predominio rural e de poboacións pequenas ao sur da provincia de Ourense. Economicamente hai unha preponderancia do sector primario e algo do secundario (construción, transformado da madeira) e sector servizos (comercio, servizos públicos). O alumnado tipo vive cos seus pais e, en numerosos casos, xunto cos avós, na casa propia e con sitio particular para estudar. Os seus pais traballan e gran parte das nais están dedicadas ás tarefas do fogar. 2. CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE

As capacidades que se deben aplicar de xeito integrado cos contidos propios desta materia co fin de lograr a realización adecuada de actividades e a resolución eficaz de problemas complexos son: 

Competencia lingüística (CCL).



Competencia matemática e competencias básicas

en ciencia e tecnoloxía

(CMCCT). 

Competencia dixital (CD).



Competencias sociais e cívicas (CSC)



Conciencia e expresións culturais (CCEC)



Aprender a aprender (CAA)



Sentido da iniciativa e espíritu emprendedor (CSIEE).

43 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

A continuación detallamos como esta materia contribúe a adquisición destas competencias :

A contribución á competencia lingüística realízase a través da adquisición de vocabulario específico, que ten que utilizarse nos procesos de busca, análise, selección, resumo e comunicación de información. A lectura, interpretación e redacción de informes e documentos técnicos contribúe ao coñecemento e á capacidade de utilización de diferentes tipos de textos e das súas estruturas formais.

O uso instrumental de ferramentas matemáticas, na súa xusta dimensión e de maneira fortemente contextualizada, contribúe a configurar adecuadamente a competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, na medida na que proporciona situacións de aplicabilidade a diversos campos, facilita a visibilidade desas aplicacións e das relacións entre os contidos matemáticos e pode, segundo como se formule, colaborar á mellora da confianza no uso desas ferramentas matemáticas. Algunhas delas están especialmente presentes nesta materia, como a medición e o cálculo de magnitudes básicas, o uso de escalas, a lectura e interpretación de gráficos, a resolución de problemas baseados na aplicación de expresións matemáticas, referidas

44 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

a principios e fenómenos físicos, que resolven problemas prácticos ou necesidades sociais.

Ademais área de tecnoloxía contribúe de forma directa ao desenvolvemento da competencia científico-tecnolóxica, principalmente, mediante o coñecemento e a comprensión de obxectos, procesos, sistemas e ambientes tecnolóxicos, e a través do desenvolvemento de destrezas técnicas e habilidades para manipular obxectos con precisión e seguridade. A interacción cun contorno no que o tecnolóxico constitúe un elemento esencial, vese facilitada polo coñecemento e utilización do proceso de resolución técnica de problemas e a súa aplicación para identificar e dar resposta a necesidades, avaliando o proceso e os seus resultados. Pola súa parte, a análise de obxectos e sistemas técnicos desde varios puntos de vista, permite coñecer como foron deseñados e construídos os elementos que os forman e a súa función no conxunto, facilitando o seu uso e a súa conservación. O tratamento específico das tecnoloxías da información e da comunicación, integrado nesta

materia,

proporciona

unha

oportunidade

especial

para

desenvolver

competencia dixital, e a este desenvolvemento están dirixidos especificamente unha parte dos contidos. Contribuirase ao desenvolvemento desta competencia na medida na que as aprendizaxes asociadas incidan na confianza no uso dos ordenadores, nas destrezas básicas asociadas a un uso suficientemente autónomo destas tecnoloxías e, en definitivo contribúan a familiarizarse suficientemente con eles. En todo caso, están asociados ao seu desenvolvemento os contidos que permiten localizar, procesar, elaborar, almacenar e presentar información co uso da tecnoloxía. Por outra parte, debe destacarse, en relación co desenvolvemento desta competencia, a importancia do uso das tecnoloxías da información e da comunicación como ferramenta 45 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

de simulación de procesos tecnolóxicos e para a adquisición de destrezas con linguaxes específicas, como a icónica ou a gráfica.

A contribución á adquisición da competencia social e cívica, no que se refire ás habilidades para as relacións humanas e ao coñecemento da organización e funcionamento das sociedades, virá determinada polo modo no que se aborden os contidos, especialmente os asociados ao proceso de resolución de problemas tecnolóxicos, onde o alumnado ten múltiples ocasións para expresar e discutir adecuadamente ideas e razoamentos, escoitar ás outras persoas, abordar dificultades, xestionar conflitos e tomar decisións practicando o diálogo e a negociación, e adoptando actitudes de respecto e tolerancia cara ás súas compañeiras e aos seus compañeiros.

A conciencia e expresións culturais adquírese desenvolvendo a iniciativa, a imaxinación e a creatividade na resolución das necesidades sociais e permite unha mellor apreciación das manifestacións culturais que sempre incorporan elementos técnicos.

adquisición

competencia

aprender

contribúese

polo

desenvolvemento de estratexias de resolución de problemas, reflexión sobre as relacións de causa-efecto, a contrastación nos procesos de experimentación e construción. O estudo metódico de obxectos, sistemas ou contornos axuda a desenvolver habilidades e estratexias cognitivas e promove actitudes e valores necesarios para a aprendizaxe.

46 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

O sentido da iniciativa e o espíritu emprendedor céntrase no modo particular que proporciona esta materia para abordar os problemas tecnolóxicos, e será maior na medida en que, a metodoloxía empregada na aula, fomente modos de enfrontarse a eles de maneira autónoma e creativa, incida na valoración reflexiva das diferentes alternativas e prepare para a análise previa das consecuencias das decisións que se toman no proceso.

A continuación amosamos cada un dos bloques que se estudiarán nesta materia coas competencias clave que deben de ser tratadas máis a fondo: BLOQUE 1 . Recursos enerxéticos: - CMCCT: realizar todo tipo de cálculos coas variables enerxéticas. Utilizar o proceso de resolución técnica de problemas e a súa aplicación para identificar e dar resposta a distintas necesidades. Favorecer a creación dun ambiente saudable mediante a análise crítica da repercusión medioambiental da actividade tecnolóxica e o fomento do consumo responsable. - CCL: utilizar a terminoloxía axeitada para redactar informes e documentos técnicos. - CD: manexar a información nos seus distintos formatos: verbal, numérico, simbólico ou gráfico. - CSC: desenvolver habilidades que favorezan a discusión de ideas, a xestión de conflitos e a toma de decisións cunha actitude de respecto e tolerancia no que respecta a produción, distribución e consumo enerxéticos.

BLOQUE 2. Materiais e procedementos de fabricación: - CMCCT: empregar as ferramentas matemáticas axeitadas para cuantificar e analizar fenómenos, moi especialmente a medición, o uso de escalas, a interpretación de gráficos, os cálculos básicos de magnitudes físicas. Favorecer a creación dun ambiente saudable mediante a análise crítica da repercusión medioambiental da actividade tecnolóxica e o fomento do consumo responsable. - CCL: utilizar a terminoloxía axeitada para redactar informes e documentos técnicos.

47 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

- CD: localizar, procesar, elaborar, almacenar e presentar información co uso da tecnoloxía. - CSC: desenvolver habilidades que favorezan a discusión de ideas baixo unha actitude de respecto e tolerancia en canto á valoración no impacto ambiental das distintas técnicas empregadas na obtención de materiais e nos procesos de fabricación.

BLOQUE 3. Elementos de máquinas e sistemas: - CMCCT: deducir e empregar as expresións matemáticas axeitadas na resolución dediferentes problemas mecánicos para cuantificar e analizar fenómenos. Coñecer e utilizar o proceso de resolución técnica de problemas e a súa aplicación para identificar e dar resposta a distintas necesidades. - CD: elaborar información e presentala a través do uso de programas de deseño axeitados previa á realización de esquemas eléctrico-electrónicos, pneumáticos ou hidráulicos. - CCL: utilizar a terminoloxía axeitada para redactar informes e documentos técnicos. - CAA: desenvolver estratexias de resolución de problemas tecnolóxicos mediante a obtención, a análise e a selección de información útil para abordar un proxecto. -CSIEE: fomentar o achegamento autónomo e creativo aos problemas tecnolóxicos, valorando as distintas alternativas e previndo as súas consecuencias cando se aborde algún proxecto concreto.

BLOQUE 4. Produtos da tecnoloxía (deseño, produción e comercialización): - CMCCT: empregar as ferramentas matemáticas axeitadas para cuantificar e analizar fenómenos, moi especialmente a medición, o uso de escalas e a interpretación de gráficos. -CCL: utilizar a terminoloxía axeitada para redactar informes e documentos técnicos. -CAA: desenvolver estratexias de resolución de problemas tecnolóxicos mediante a obtención, a análise e a selección de información útil para acometer un proxecto. CSIEE: fomentar o achegamento autónomo e creativo aos problemas tecnolóxicos, valorando as distintas alternativas e previndo as súas consecuencias cando se aborde algún proxecto concreto.

48 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

3. OBXECTIVOS

3.1 Obxectivos xerais de etapa En relación ao currículo oficial a materia de "Tecnoloxía Industrial I" contribúe a desenvolver as seguintes capacidades: a) Dominar a lingua castelá e a lingua galega. b) Analizar e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo e os antecedentes e factores que inflúen nel. c) Comprender os elementos fundamentais da investigación do método científico. d) Consolidar unha madureza persoal, social e moral que lles permita actuar de forma responsable e autónoma. e) Participar de forma solidaria no desenvolvemento e mellora do ámbito social. f) Dominar os coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e as habilidades básicas propias da modalidade escollida. g) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria como fonte de formación e enriquecemento cultural. h) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española e do Estatuto de autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsibilidade na construción dunha sociedade xusta e quitativa e favoreza a sustentabilidade. i) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres evitando a deiscriminación das persoas con discapacidades, criticando as desigualdades e impulsando as igualdades. 49 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

j) Reforzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina. k) Expresarse con fluidez e correción nunha ou máis linguas extranxeiras. l) Utilizar eficazmente e con responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación. m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, autoconfianza e sentido crítico n) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social e impulsar conductas e hábitos saudables o) Reforzar actitudes de respecto e de prevención no ámbito da seguridade viaria p) Valorar,repectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia e contribír á súa conservación e mellora no contexto dun mundo globalizado.

3.2 Obxectivos xerais da materia: O desenvolvemento desta materia

debe contribuír a que os/as alumnos/ás

adquiran as seguintes capacidades: a) Desenvolver autonomía e confianza para inspeccionar, manipular e intervir en máquinas, sistemas e procesos técnicos e comprender o seu funcionamento. b) Comprender o papel da enerxía en procésoos tecnolóxicos, as súas distintas transformacións e aplicacións e adoptar actitudes de aforro e valoración da eficiencia enerxética. c) Utilizar correctamente os útiles, máquinas e ferramentas, dispoñibles na aula taller, valorando a importancia da súa correcta utilización, tanto dende o punto de vista económico coma de seguridade persoal.

50 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

d) Comprender e explicar como se organizan e desenvolven procesos tecnolóxicos concretos, identificando e describindo as técnicas e os factores económicos e sociais que concorren en cada caso. e) Analizar obxectos e sistemas técnicos para comprender o seu funcionamento, a mellor forma de usalos e controlalos, de cara á súa posterior aplicación en proxectos. f) Analizar e valorar criticamente o impacto do desenvolvemento científico e tecnolóxico na evolución da sociedade, así como na organización do tempo libre e nas actividades de ocio. g) Transmitir con precisión coñecementos e ideas sobre procesos ou produtos tecnolóxicos utilizando vocabulario,símbolos e formas de expresión apropiadas.

4. CONTIDOS, ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE, TEMPORALIZACIÓN E DISTRIBUCIÓN DE CONTIDOS

4.1 Contidos. 4.1.1 Contidos comúns: - Análise de obxectos e montaxes para a identificación e a selección de solucións a problemas técnicos. -Prevención de recursos materiais e as ferramentas para a realización de cálculos e planificación dos traballos. -Realización de montaxes ou construción de obxectos procurando o uso correcto das feramentas e seguindo a planificación previamente elaborada. -Valoración das montaxes ou dos obxectos construídos. -Investigación de aspectos históricos ou científicos, xerais e específicos de Galicia. 51 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

-Emprego das TIC para completala formación en canto o acade de obxectivos e resultados. 4.1.2 Contidos específicos: Os contidos tratados nesta materia poden distribuirse por bloques e cada bloque abarcará unha serie de unidades onde se especifican de xeito máis concreto os contidos a tratar. Os bloques coas unidades correspondentes son os seguintes: BLOQUE 1 . Recursos enerxéticos: unidades 1 e 2. -Obtención, transformación e transporte das fontes de enerxía. Importancia do uso de enerxías alternativas. -Modelización elemental e simulación de instalacións de transformación de enerxía. -Impacto ambiental da produción enerxética en Galicia. -Consumo enerxético. Cálculos e estimacións de consumo. Técnicas e criterios de aforro enerxético. BLOQUE 2.  Materiais: unidades 3,4, 5 e 6. -Estado natural, obtención e transformación dos materiais. Propiedades máis relevantes. -Identificación das formas de presentación e selección de materiais comúns en aplicacións características. -Impacto ambiental dos materiais producido en todo o seu ciclo de obtención, transformación e refugo. -Exemplificación da aplicación e da elección de materiais para algún proxecto tipo.  Procedementos de fabricación: unidades7 e 8. -Técnicas de fabricación: tipos e clasificación. Máquinas e ferramentas apropiadas para cada procedemento.

52 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

-Criterios de uso e mantemento de máquinas e ferramentas. Normas de seguranza e hixiene no traballo. -Exemplificación dalgunha técnica sinxela de fabricación con máquinas e ferramentas axeitadas. -Novas tecnoloxías aplicadas aos procesos de fabricación. -Impacto ambiental dos procedementos de fabricación. Criterios de redución. BLOQUE3. Elementos de máquinas e sistemas: unidades 9, 10,11,12, 13 e 14. -Máquinas e sistemas mecánicos. Vantaxe e rendemento. Transmisión e transformación de movementos. -Esforzos básicos en elementos estruturais. Soporte e unión de elementos mecánicos. -Cálculo, montaxe e experimentación de mecanismos característicos. -Elementos auxiliares de acumulación, disipación e lubricación. -Elementos dun circuíto xenérico: xerador, condutores, dispositivos de regulación e control, receptores de consumo e utilización. -Representación esquematizada de circuítos. Simboloxía. Interpretación de planos e esquemas. -Simulación, montaxe e experimentación de circuítos eléctricos e pneumáticos característicos. BLOQUE 4. Produtos da tecnoloxía (deseño, produción e comercialización): unidades 15 e 16. -Proceso cíclico de deseño e mellora de produtos. Importancia das novas tecnoloxías. -Normalización e control de calidade. -Distribución de produtos. O mercado e as súas leis básicas. Patentes. -Análise sistemática de produtos tecnolóxicos actuais. Razóns do seu éxito ou fracaso.

53 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

-Planificación e desenvolvemento práctico dun proxecto de deseño e comercialización dun produto. 4.2 Estándares de aprendizaxe: Tendo en conta que deben ser observables, medibles e avaliables para poder escalar o logro alcanzado, as especificacións que nesta materia nos van a permitir definir o que se debe aprender e saber, quedan definidas a continuación para cada un dos bloques da materia. BLOQUE 1 . Recursos enerxéticos. 1. Decribe as formas de producir enerxía, en relación co custo de produción, o impacto ambiental e a sustentabilidade. 2. Debuxa diagramas de bloques de diferentes tipos de centrais de produción enerxética. 3. Calcula custos de consumo enerxéticos. 4. Interpreta recibos de consumo domésticos e elabora plans de redución de consumo. BLOQUE 2. Materiais e procedementos de fabricación: 1. Establece a relación entre a estrutura interna dos materiais e as súas propiedades e explica como se poden modificar estas últimas segundo a natureza da estrutura interna. 2. Identifica as máquinas e as ferramentas utilizadas na fabricación dun produto dado e explica as técnicas utilizadas para tal fin. 3. Describe as condicións de seguridade que se deben ter nun determinado ámbito de produción. 4. Coñece o impacto ambiental que poden producir as diferentes técnicas usadas.

54 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

BLOQUE 3. Elementos de máquinas e sistemas: 1. Debuxa diagramas de bloques de máquinas-ferramentas decribindo a función dos bloques e explicando a contribución de cada bloque ao conxunto da máquina. 2. Calcula os parámetros básicos de calquera sistema mecánico ou circuíto eléctrico-electrónico pneumático ou hidráulico. 3. Aprende a usar un simulador para cada un dos circuítos. 4. Deseña, constrúe e programa un sistema automático ou robot cos actuadores e os sensores axeitados. BLOQUE 4. Produtos da tecnoloxía (deseño, produción e comercialización): 1. Deseña unha proposta dun novo produto a partir dunha premisa dada pensando en como lanzalo ao mercado. 2. Elabora e desenvolve o esquema dun posible modelo de excelencia, razoando a importancia de cada axente implicado.

4.3 Temporalización: Os contidos distribúense en dezaseis unidades didácticas adaptables a un período lectivo de nove meses distribuído en tres trimestres; así, a distribución temporal sería a reflectida na seguinte táboa:

UNIDADES DIDÁCTICAS 1:Fontes de enerxía. Produción e distribución. Impactos ambientais e sustentabilidade. 2:Usos e aplicacións da enerxía. Técnicas de aforro. Consumo enerxético en vivendas e locais

Nº SESIÓNS 14 8

3:O ferro e metais ferrosos

4: Metais non ferrosos

5: Materiais de construción

7 55

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

6: Outros materiais de uso técnico

7: Conformación sen perda de material

8: Fabricación con perda de material

9: Mecanismos de transmisión de movementos

10: Mecanismos transformadores de movementos

11: Elementos auxiliares de máquinas

12: Unión de elementos mecánicos

13: Circuítos eléctricos

14: Circuítos pneumáticos

15: A empresa industrial

16: Deseño e calidade dos produtos

4.4 Distribución de contidos: A distribución de contidos axústase a un período lectivo de tres trimestres establecéndose a repartición das 16 unidades do seguinte modo: 

Primeiro trimestre: abrangue as seis primeiras unidades computando un total de 50 sesións. Este trimestre divídese en dúas partes: a primeira parte refírese á enerxía, as súas transformacións e usos; e a segunda parte engloba o estudio de materiais. Segundo estes contidos é un trimestre propicio para programar unha visita a algunha central eléctrica ou industria do metal.



Segundo trimestre: abrangue dende a unidade 7 ata a 12 (ambas as dúas inclusive) computando un total de 44 sesións. De novo este período divídese en dúas partes: a primeira abarca as unidades 7 e 8 nas que se trata a conformación de materiais, mentres que a segunda fai referencia á parte de mecánica da área de "Tecnoloxía Industrial I " 56 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017



Terceiro trimestre: abrangue as últimas catro unidades. En canto ao número de unidades é un trimestre máis curto, non obstante compútanse 41 sesións para que unidades tan importantes como as referidas ao estudio de circuítos eléctricos e pneumáticos sexan tratadas de forma ampla sen que supoñan unha carga excesiva para o alumnado neste período final. Con esta distribución preténdese que o primeiro trimestre supoña unha boa

toma de contacto coa materia e dados os temas tratados é un bo período para que a finais del se poida levar unha visita a algunha instalación en concordancia con eses estudios. O segundo trimestre quizais sexa o que máis complexo lle resulte ao alumnado e por iso abarca este período aínda que a realización dalgún tipo de mecanizado ou prácticas con mecanismos sinxelos pode axudar a suavizar esta complexidade. Por último o terceiro trimestre enténdese idóneo para o período final polo xa comentado.

5. AVALIACIÓN

5.1Criterios de avaliación : O "que avaliar" introdúcese en cada unha das unidades didácticas de modo que ao ir tratando cada unidade os criterios de avaliación sexan o máis axustados posibles aos obxectivos que se pretenden conseguir. De tódolos xeitos podemos citar os seguintes criterios de avalicaión xerais:  Identificar diferentes fontes de enerxía utilizadas no consumo da vivenda e do centro docente.  Describir diferentes formas de aplicación da enerxía no ámbito doméstico, así como o proceso seguido desde a súa obtención ata a súa utilización.  Interpretar correctamente a información económica e relativa ó consumo enerxético 57 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

                       

que proporcionan as facturas e outros tipos de documentación comercial. Interpretar as características técnicas das instalacións de consumo de enerxía a partir dos datos que figuran nestas. Realizar os cálculos oportunos para determinar o custo económico do consumo enerxético a partir dos datos obtidos. Suxerir posibles vías de reducción de custos e xustificalas de forma razoada. Describir as características físicas e técnicas dos materiais compoñentes dun obxecto ou producto tecnolóxico, tales como metais, plásticos, illantes e semiconductores. Realizar unha análise técnica do obxecto e suxerir posibles procedementos de fabricación e montaxe. Estimar o custo económico e o posible beneficio que xustifiquen a súa producción. Enumerar repercusións ambientais da súa producción, uso e eliminación, e clasificalas segundo a fase do proceso á que correspondan. Emitir xuízos de valor sobre a conveniencia ou inconveniencia da súa producción e uso para a calidade de vida, a saúde e a seguridade persoal e colectiva. Propoñer medidas alternativas para reciclar os materiais compoñentes, unha vez desbotado o obxecto ou producto analizado. Desmontar e montar de novo un artefacto, identificar os seus elementos compoñentes e a función que desempeña cada un. Utilizar as ferramentas necesarias para a montaxe e desmontaxe de modo correcto. Realizar unha análise funcional do obxecto ou sistema técnico e distinguir entre pezas fundamentais e accesorias. Utilizar recursos gráficos, como debuxos técnicos, diagramas e debuxos funcionais, para describir o funcionamento do obxecto ou sistema analizado. Propoñer alternativas ós elementos funcionais de modo que o artefacto realice a súa función en condicións similares. Valorar de maneira equilibrada as vantaxes e inconvenientes da actividade técnica para a calidade de vida das persoas. Identificar os factores non estrictamente técnicos que deben ser tidos en conta á hora de avaliar as repercusións da producción e utilización dun producto técnico. Suxerir materiais, principios de funcionamento ou técnicas de producción alternativas que atenúen as repercusións da actividade técnica. Propoñer formas de utilización dos productos e servicios de tipo técnico que lles garantan unha mellor calidade de vida ós usuarios e consumidores. Avaliar a idoneidade das solucións propostas. Incorporar ó vocabulario habitual os termos específicos e os modos de expresión propios da actividade técnica. Describir os útiles, ferramentas e máquinas que se utilizan nun proceso productivo. Describir as técnicas de traballo que se utilizan nos procesos productivos mediante esquemas e diagramas de fluxo. Realizar análises anatómicas de pezas, mecanismos, sistemas e circuítos utilizando en cada caso o vocabulario e a terminoloxía apropiados. Recoñecer a simboloxía empregada nos planos e esquemas das instalacións eléctricas 58 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

      

ou pneumáticas. Seleccionar os compoñentes correspondentes ó circuíto que se desexa montar a partir da información obtida do plano ou esquema. Conectar os compoñentes de maneira adecuada sobre un armazón ou nun simulador, seguindo as orientacións do plano ou esquema analizado. Verificar o funcionamento do circuíto e comprobar a súa utilidade para unha aplicación determinada. Contribuír co esforzo persoal ás tarefas de traballo do equipo. Tomar a iniciativa para expoñer e defender os propios puntos de vista, argumentando de forma rigorosa. Amosar flexibilidade e receptividade ante as ideas ou as achegas doutros membros do equipo. Interrogarse ante situacións novas e ser cauteloso na toma de decisións e na elaboración de conclusións.

5.2 Grao mínimo de consecución para aprobar a materia: RECURSOS ENERXÉTICOS: 

Coñecer as distints fontes de enerxía, renovables e non renovables, así coma a súa obtención, transformación e transporte.



Enumerar ventaxas e inconvintes de cada tipo de enerxía.



Coñecer as medidas de aforro enerxéticas e saber interpretar cálculos de consumo enerxético.

MATERIAIS: 

Coñecer as propiedades máis importantes dos materiais á hora de escollelos para a fabricación de obxetos.



Coñecer e saber identificar os materiais máis importantes a nivel industrial ( metais e aliaxes, plásticos, cerámicos,téxtiles …) e as súas principais características e aplicacións.



Coñecer en detalle a obtención e procedencia dos materiais máis importantes a nivel industrial.

59 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

ELEMENTOS DE MÁQUINAS E SISTEMAS: 

Saber identificar e indicar a misión dos elementos de transmisión e transformación do movemento.



Calcular correctamente as velocidades, momentos torsores e potencias de diferentes conxuntos mecánicos.



Saber clasificar e coñecer a función dos elementos mecánicos auxiliares.



Entender o funcionamento dos circuitos pneumáticos e eléctricos sabendo recoñecer os seus elementos e a súa misión.



Identificar a simboloxía empregada en pneumática e en electricidade.

PROCEDEMENTOS DE FABRICACIÓN: 

Coñecer, comprender e explicar os distintos procedementos e técnicas empregadas na fabricación de máquinas.



Coñecer os sistemas de fabricación, as máquinas ferramentas principais e as operacións básicas.



Enumerar as medidas de seguridade para traballar con cada máquina.

PROCESO E PRODUTOS DA TECNOLOXÍA: 

Coñecer os distintos elementos que forman un sistema de producción e a misión de cada un deles.



Entender o concepto de normalización, calidade e de tolerancias de fabricación.



Identificar as fases de deseño, planificación da producción, producción e posta no mercado dun produto de venta masiva.

60 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

5.3 Procedementos de avaliación: Representan os medios dos que nos valemos para efectuar un diagnóstico das capacidades indicadas nos obxectivos. A avaliación ha de ser continua ao longo do proceso e utilízanse os seguintes recursos: 

Observación sistemática na aula e comportamento.



Grao de participación nos grupos de traballo.



Realización de exercicios propostos.



Asistencia e puntualidade a clase.



Realización de probas escritas: faranse probas parciais que representen unha división coherente das unidades dese trimestre. Antes da finalización do trimestre o profesor debe facer probas de recuperación. O profesor pode levar a cabo a realización de tales probas de duas maneiras. Unha das maneiras e facer probas de recuperación despois das correspondentes probas parciais nas que os alumnos non tiveron unha calificación igual ou superior a cinco. Outra maneira pode ser esperar ao final do trimestre e facer unha única proba de recuperación para aqueles alumnos que non teñan unha media aritmética superior ou igual a cinco das probas parciais (nestes casos a recuperación global abarcará as probas con calificación inferior a cinco) . Este opción só pode escollerse cando a nota de cada unha das probas parciais sexa igual ou superior a catro.

Decidir entre unha maneira ou outra dependerá de como se vaia desenvolvendo a materia e será acordado entre o profersor e o alumnado.

61 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

Tamén é posible a mellora da calificación global a través dunha proba especial que non ten por que coincidir coas probas de recuperación.



Avaliación de proxectos e traballos ( terminación no prazo previsto, satisfacción polo traballo en grupo, orixinalidade, limpeza e orde no traballo, faltas de ortografía e emprego do vocabulario técnico axeitado, etc ).

5.4 Criterios de cualificación: A cualificación global do trimestre farase según os seguintes casos: 1.- Alumnos con calificacións nas probas parciais superiores ou iguais a cinco:media aritmética das mesmas. 2.-Alumnos con calificacións iguais ou superiores a catro ( cando se opte por unha única proba de recuperación global) nalgunha das probas parciais: media aritmética das mesmas. 3.- Alumnos con probas de recuperación feitas (cando se opte por facer varias recuperacións): media das probas parciais superadas xunto coas probas de recuperación. 4.- Alumnos que non superaron ningunha proba parcial: media aritmética das probas de recuperación. 5.- Alumnos con suba de nota nalgunha das probas individuais: media do resultado da proba de suba de nota xunto cos resultados das demais probas individuais. A calificación anterior pode verse modificada positiva ou negativamente atendendo a aspectos como son a entrega de traballos, asistencia a clase, puntualidade, traballo e participación en clase, etc. O profesor pode estimar que estes baremos afecten a calificación final do trimestre nunha porcentaxe que implique a suma ou a perda dun punto da calificación global. 62 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

Como proposta xeral e síntese do dito, valga o seguinte esquema de carácter orientativo:

ACTIVIDADES DE AVALIACIÓN

IMPORTANCIA

- Probas escritas / orais

85 %

- Entrega de traballos

10 %

- Interese polo traballo

- Cumprimento da metodoloxía tecno-científica - Busca de información



A calificación ordinaria na finalización do curso será a media das

calificacións obtidas en cada un dos trimestres. 

Aqueles alumnos que non acaden na calificación global un resultado igual

ou superior a cinco terán que facer unha proba extraordinaria na que se engloben tódolos contados imartidos ao longo do curso. Esta proba terá unha calificación positiva se é superior ou igual a cinco. Ademais o profesor tamén se avaliará a través dunha reflexión propia tendo en conta os resultados obtidos da avaliación do alumnado.

63 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

6.UNIDADES DIDÁCTICAS

A continuación, preséntanse esas dezaseis unidades cada unha cos seus obxectivos, contidos ( conceptos, procedementos, actitudes, valores e normas ), metodoloxía, actividades e criterios de avaliación:

UNIDADE 1: FONTES DE ENERXÍA NON RENOVABLES/RENOVABLES

Obxectivos Ao termo desta unidade didáctica o alumnado deberá ser capaz de: - Enumerar fontes de enerxía utilizadas polo home ao longo da historia. - Distinguir entre fontes de enerxía renovables e non renovables para poder levar a cabo unha a súa clasificación. - Diferenciar correctamente entre enerxía cinética e enerxía potencial dun corpo. - Recoñecer os diferentes tipos de carbón segundo o seu contido en carbono, poder calirífico e as súas aplicacións. - Describir os procesos de extracción de combustibles. - Diferenciar os distintos tipos de combustibles gasosos e líquidos segundo a súa orixe, composición, poder calirífico e aplicacións. - Identificar os axentes contaminantes que se producen na combustión do carbono e do petróleo e valorar criticamente as súas consecuencias ambientais. - Enumerar os produtos máis importantes que se obteñen da destilación fraccionada do petróleo e as súas aplicacións máis significativas. - Enumerar os elementos básicos dunha central eléctrica. 64 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

- Enumerar os diferentes tipos de centrais térmicas e explicar as súas características. - Distinguir os diferentes tipos de centrais nucleares e valorar o seu impacto ambiental. - Calcular a potencia dunha central hidroeléctrica coñecidos o caudal dispoñible e a altura do salto. - Describir a estrutura e o funcionamento dun colector solar plano. - Describir a transformación enerxética que ten lugar nas centrais heliotérmicas. - Relacionar a superficie dun panel fotovoltaico coa enerxía útil que se obtén del. - Indicar as condicións máis apropiadas para a instalación dunha central eólica. - Describir o funcionamento básico dunha central xeotérmica e dunha maremotriz - Describir os procesos de transformación da biomasa e os biocombustibles. - Realizar os cálculos enerxéticos a partir do poder enerxético de diferentes biocombustibles. - Clasificar os residuos sólidos urbanos atendendo á natureza dos seus compoñentes e describir os procesos que permiten o seu aproveitamento enerxético. Contidos: a) Conceptos: 1. A enerxía: tipos, transformacións e fontes. 2. O carbón: tipos, procesos de extracción e combustión. 3. O petróleo: proceso de refinado e combustión dos seus derivados. 4. Os combustibles gasosos: gas natural, gas do carbón, gas de hulla, gases licuados do petróleo e acetileno. 5. Os combustibles líquidos: gasolina, gasóleo, queroseno. 6. Centrais térmicas: aproveitamento térmico do combustible, ciclo do vapor, circuíto de refrixeración e xeración de enerxía eléctrica.

65 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

7. Centrais nucleares:seguridad e impacto ambiental. 8. Centrais hidráulicas: características e potencia. 9. Centrais heliotérmicas. 10. Conversión fotovoltaica. 11. Centrais eólicas. 12. Enerxía xeotérmica. 13. Enerxía maremotriz: centrais. 14. A biomasa: aproveitamento enerxético. 15. Os residuos sólidos urbanos ( RSU ).

b) Procedementos: - Identificación e clasificación das fontes de enerxía. - Clasificación dos derivados do petróleo. - Clasificación dos combustibles gasosos e líquidos. - Descrición do proceso de xeración de enerxía eléctrica nunha central térmica. - Cálculo da enerxía xerada a partir da desintegración dunha determinada cantidade de combustible nuclear. - Descrición do funcionamento dunha central eléctrica a partir dunha visita guiada. - Clasificación das centrais hidráulicas. - Cálculo da potencia dunha central hidráulica,de un colector solar e dun aeroxerador. - Cálculo dun panel fotovoltaico. - Decrición do funcionamento dunha central maremotriz. - Cálculo da enerxía que se pode obter a partir da biomasa. - Interpretación de diagramas de composición e destino dos RSU. 66 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

c) Actitudes, valores e normas: - Comprender a evolución dos distintos sistemas de xeración de enerxía. - Informarse sobre os novos desenvolvementos tecnolóxicos. - Valorar a necesidade de reducir a contaminación xerada nas centrais térmicas e nas nucleares ( educación ambiental ) - Interese por investigar acerca da fisión nuclear. - Comportamento responsable nas visitas ás instalacións industriais.

Metodoloxía: Iniciarase o tema motivando o alumno a través dun resumo sobre as fontes de enerxía e expresando a necesidade das enerxías alternativas. Levaranse a cabo explicacións teóricas apoiándose sempre en esquemas ,estadísticas e exemplos para que o alumnado poida comprender, crear a súa opinión e a discutir en grupos e chegar a posicións de responsabilidade polo interese do medio e a ecoloxía. Actividades: - Expoñer coñecementos previos. - Identificar os diferentes tipos de manifestacións enerxéticas e facer cálculos sinxelos de enerxía cinética, potencial, térmica etc. - Confeccionar un esquema no que se clasifiquen os tipos de enerxías. - Buscar información sobre as variedades de carbón que inclúa datos sobre o seu contido en carbono, poder calirífico e aplicacións. - Buscar información sobre a chuvia ácida e o efecto invernadoiro. - Realizar un cadro resumo sobre os produtos obtidos da destilación do petróleo xunto coa súa temperatura de condensación e aplicacións. 67 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

- Identificar as partes e o funcionamento dunha central térmica e describir os intercambios enerxéticos que teñen lugar nelas. - Investigar sobre as características dalgunha central térmica existente en Galicia. - Aplicar a ecuación de Einstein para calcular a enerxía obtida por desintegración de unha determinada cantidade de materia. - Identificar as partes esenciais dunha central nuclear e describir a función de cada unha. - Observar mediante algunha imaxe como se realiza a transformación enerxética nunha central hidroeléctrica e ver as diferenzas entre os diferentes tipos destas. - Calcular a potencia dunha central hidroeléctrica manexando rendementos. - Calcular a potencia desenvolvida por colectores planos tendo en conta a radiación soar terrestre, superficie dos colectores e rendemento da instalación. - Calcular a potencia desenvolvida por muíños eólicos tendo en conta datos como a superficie das súas aspas, velocidade e densidade do vento. - Ler textos explicativos sobre a conversión fotovoltaica da enerxía solar e calcular os diferentes parámetros relacionados cos paneis solares. - Resumir o funcionamento das centrais xeotérmicas, mareomotoras e hidrotérmicas. - Calcular a enerxía que pode obterse a partir dunha determinada masa de biocombustible. - Analizar diversos diagramas nos que se valoren criticamente o uso dos RSU. - Visitar algunha central térmica, hidroeléctrica ou eólica e confeccionar un traballo sobre os seus características técnicas, potencia etc.

Avaliación: - Clasificar unha determinada fonte de enerxía como renovable ou non renovable. 68 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

- Definir os conceptos de enerxía eólica, hidráulica, térmica, nuclear, soar e ver o seu relación coa súa fonte de enerxía. - Enumerar os principais axentes contaminantes derivados da combustión do carbón e dos derivados do petróleo, e describir os seus efectos ambientais. - Describir o proceso de destilación do petróleo. - Identificar os elementos básicos dunha central térmica a partir dun esquema. - Explicar a función do moderador e as barras de control nunha central nuclear e enumerar os riscos deste tipo de centrais xunto coas medidas de seguridade. - Explicar o funcionamento dun determinado tipo de turbina hidráulica. - Realizar problemas encamiñados ao cálculo de potencias de centrais hidráulicas, colectores solares planos e aeroxeradores. - Describir o funcionamento dun dispositivo de aproveitamento de enerxía xeotérmica, maremotriz ou hidrotérmica. - Calcular a enerxía obtida a partir dunha determinada masa de biocombustible coñecido o seu poder calirífico e rendemento da instalación.

69 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

UNIDADE 2: USOS E APLICACIÓNS DA ENERXÍA

Obxectivos: Ao termo desta unidade didáctica o alumno deberá ser capaz de: -Describir as características xerais da rede de distribución eléctrica. -Identificar os elementos de seguridade e control dunha instalación eléctrica e explicar a función de cada un. -Determinar o grao de electrificación dunha vivenda segundo as súas necesidades de consumo. -Identificar os termos que aparecen nunha factura de enerxía eléctrica e interpretalos. -Calcular o custo de consumo eléctrico dunha vivenda a partir das potencias dos receptores. -Coñecer as diferentes modalidades de subministración de gas que pode ter unha vivenda. -Realizar cálculos de consumo de gas en situacións cotiás. -Identificar os termos que aparecen nunha factura de gas canalizado e interpretalos. -Calcular o custo de consumo de gas a escala doméstica tendo en conta todos os termos que aparecen na factura. -Coñecer a normativa xeral sobre instalacións eléctricas e manexo do gas, así como os aparatos conectados a el, vixentes no noso país.

Contidos: a) Conceptos: 1. A enerxía eléctrica. 2. Elementos de seguridade e control da instalación. 3. Grao de electrificación dunha vivenda. 70 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

4. A factura da enerxía eléctrica. 5. Normativa xeral sobre instalacións eléctricas. 6. O gas: medida do seu consumo. 7. A factura de gas canalizado. 8. Precaucións no uso e manexo do gas.

b) Procedementos: -Determinar o grao de electrificación dunha vivenda. -Interpretar a factura de enerxía eléctrica. -Aplicación xeral da normativa sobre instalacións eléctricas. -Determinación do consumo de gas. -Interpretación da factura de gas canalizado. c) Actitudes, valores e normas: -Valorar a necesidade de medidas de aforro enerxéticas que minimizan o consumo da enerxía e a adopción desas medidas no ámbito persoal ( educación do consumidor ). - Valorar a necesidade dun aforro enerxético dende un punto de vista económico, social e ambiental.

Metodoloxía: Iniciarase o tema motivando o alumno mediante información sobre o consumo de enerxía en Galicia en relación ao resto do país e mesmo comparando este consumo entre España e o resto de países desenvolvidos. Dende aquí a ira desenvolvendo o tema en canto ao consumo de enerxía eléctrica e de gas deixando ao alumno discutir

71 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

en grupo as distintas achegas para acabar acentuando o trasfondo da unidade que é fomentar o interese crecente polo medio e a ecoloxía.

Actividades de aprendizaxe: -Identificación dos usos e aplicacións da enerxía a partir dos coñecementos iniciais. -Consulta de fontes de información escrita acerca dos usos e aplicacións enerxéticas. -Manexar elementos de seguridade e control dunha instalación eléctrica (contador, ICP, diferenciais). -Ler e memorizar un cadro no que se especifiquen as condicións para determinar o grao de electrificación dunha vivenda e aplicalo a cálculos simples a partir da potencia de determinados receptores conectados á rede. -Observar a factura do consumo de enerxía eléctrica e identificar os seus termos. -Calcular o importe de consumo de enerxía eléctrica tendo en conta os termos que aparecen na factura. -Calcular a enerxía útil subministrada por un quentador de gas, coñecida a súa potencia, tempo de funcionamento e rendemento de transferencia de calor da instalación. -Observar unha factura de gas canalizado e identificar os termos que aparecen nela. -Calcular o importe total do consumo de gas tendo en conta os termos da factura. -Deseñar a instalación eléctrica dunha vivenda con grao de electrificación medio e confeccionar o esquema unificar do circuíto. -Enumerar medidas de aforro enerxéticas.

72 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

Avaliación: -Describir os elementos de seguridade de e control dunha instalación eléctrica. -Determinar o grao de electrificación dunha vivenda a partir da potencia dos aparatos conectados á rede. -Interpretar unha factura real tanto de enerxía eléctrica coma de gas canalizado e calcular o importe total de cada unha tendo en conta todos os termos que aparecen nelas. -Calcular a potencia subministrada e a enerxía consumida nunha vivenda a partir da lectura do contador de gas. -Enumerar as precaucións no uso e manexo do gas por parte do usuario. -Enumerar medidas de aforro enerxético.

UNIDADE 3: O FERRO E OS METAIS FERROSOS

Obxectivos Ao termo desta unidade o alumnado deberá ser capaz de: -Entender o proceso de extracción, limpeza e transformación do mineral de ferro. -Clasificar os materiais siderúrxicos e describir a utilidade industrial de cada un. -Denominar correctamente as partes e os elementos de que consta un alto forno e describir os procesos que nel teñen lugar. -Enumerar riscos para a saúde provocados polo traballo na siderurxia e sensibilizarse fronte a eles. -Comprender o proceso de obtención de fundicións e aceiros ( forno LD, convertedor Bessemer, forno Siemens-Martin, forno eléctrico e forno de indución ). -Comprender a terminoloxía básica no campo da siderurxia.

73 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

-Coñecer cales son os materiais máis empregados industrialmente e as súas propiedades mecánicas.

Contidos: a) Conceptos: 1. O ferro.

4. Os aceiros: procesos de fabricación.

2. Os materiais férricos.

5. Presentación comercial do aceiro.

3. As fundicións.

6. Impacto humano da obtención do ferro e do aceiro.

b) Procedementos: -Realización dun esquema gráfico do proceso completo de extracción, transformación e tratamento dos materiais metálicos. -Diferenzas entre aceiros e fundicións segundo o contido de carbono da aliaxe. -Interpretación dos diagramas Fe-C. -Realización de sinxelos exercicios para identificar o tipo de aceiro necesario en determinadas aplicacións. -Interpretación da simboloxía e códigos alfa-numéricos que identifican os diferentes tipos de aceiros comerciais. c) Actitudes, valores e normas: -Comprender e respectar as vantaxes sociais e medio ambientais que desenvolven os chatarreiros ( educación ambiental ). -Comprender a necesidade de aproveitamento enerxético dos residuos que se producen o alto forno. -Toma de conciencia das repercusións dos procesos de obtención do ferro e do aceiro para a saúde ( educación para a saúde ). 74 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

Metodoloxía: Iniciarase o tema motivando o alumno a través dun resumo sobre a clasificación, obtención e aplicacións dos materiais férricos. Posteriormente levaranse a cabo explicacións teóricas apoiándose sempre en esquemas e material audiovisual para concluír coa realización por parte do alumno dun traballo en pequenos grupos co fin de promover o interese que teñen os materiais férricos no noso tempo.

Actividades de aprendizaxe: -Observar un diagrama para distinguir as materias primas dos materiais elaborados e dentro destes, diferenciar os metálicos dos non metálicos. -Elaborar un resumo coa composición, aspecto e riqueza dos principais minerais do ferro. -Identificar as partes principais e os procesos que teñen lugar nun alto forno. -Interpretar un diagrama Fe-C e calcular a cantidade relativa de cada fase. -Analizar un cadro resumo no que se detallen as diferentes aliaxes que pode conter o aceiro xunto coas súas aplicacións máis relevantes. -Analizar comparativamente os convertedores de Bessemer-Thomas a través da lectura de textos e interpretación de imaxes. -Identificar as partes principais e os procesos que teñen lugar nun forno SiemensMartins. -Comparar o forno eléctrico de arco co de indución a través da lectura de textos.

75 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

- Memorizar comprensivamente as diferentes formas de tratamento de coada, tipos de instalacións siderúrxicas onde ten lugar e o impacto humano destes procesos. -Analizar un esquema no que se especifiquen os códigos e a simboloxía dos aceiros comerciais.

Avaliación: -Relacionar os principais minerais de ferro coa súa composición. -Identificar nun debuxo os elementos da instalación dun alto forno e describir os procesos que nel teñen lugar. -Analizar comparativamente un covertidor Bessemer e un LD, un forno eléctrico de arco e un de indución; e describir o ciclo teórico do combustible nun forno SiemensMartin. -Relacionar as principais aliaxes do aceiro e enumerar aplicacións concretas. - Describir as formas do tratamento da coada e os produtos que se obteñen. UNIDADE 4: METAIS NON FERROSOS

Obxectivos Ao termo desta unidade didáctica o alumnado deberá ser capaz de: -Clasificar os materiais non férricos en función da súa densidade. -Coñecer os metais máis utilizados na industria ante determinadas situacións de corrosión e os máis empregados como complemento dos aceiros e fundicións. -Coñecer o proceso de obtención do ao, Mg e Cu así como as súas propiedades mecánicas fundamentais e aplicacións. -Comprender a terminoloxía técnica básica no ámbito en que se desenvolve este tema.

Contidos: a) Conceptos: 76 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

1. Clasificación dos materiais non férricos. 2. Aliaxes de aluminio. 3. Metais ultralixeiros. Aliaxes de magnesio. 4. Metais pesados. O cobre e as súas aliaxes. 5. Outros metais: chumbo, estaño, cromo, mercurio, cinc, níquel e titanio. 6. Aplicacións particulares dos metais non férricos. b) Procedementos: -Observación e análise dos procesos de obtención e afinación dos principais metais non férricos. c) Actitudes, valores e normas: -Interese pola consulta de materiais didácticos para intentar reproducir como se producen as reaccións de corrosión química e comprender os inconvenientes que xorden en certos procesos industriais debido á corrosión. -Toma de conciencia das repercusións da manipulación dalgúns metais non férricos para a saúde e seguridade dos traballadores ( educación para a saúde ).

Metodoloxía: Iniciarase o tema motivando o alumno a través dun resumo sobre a clasificación e aplicacións dos materiais férricos. Posteriormente levaranse a cabo explicacións teóricas apoiándose sempre en esquemas e material audiovisual para concluír coa realización por parte do alumno dun traballo en pequenos grupos co fin de promover o interese que teñen os materiais non férricos no noso tempo.

77 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

Actividades de aprendizaxe: -Observar un diagrama para distinguir os principais metais non férricos en función da súa densidade e confeccionar un resumo coas características físico-químicas dos principais minerais de cada un deses metais. -A partir da lectura dun texto e observación de imaxes identificar as partes principais e os procesos que teñen lugar nos medios de obtención de metais non ferrosos. -Realizar resumos coas principais características dos metais non ferrosos máis significativos dando aplicacións de cada un deles.

Avaliación: -Enumerar metais non ferrosos empregados na fabricación de obxectos de uso doméstico e industrial e clasificalos en función da súa densidade. -Xustificar as vantaxes que presentan algunhas aliaxes destes metais fronte aos metais puros. -Xustificar a utilización de metais non férricos en aplicacións concretas.

UNIDADE 5: MATERIAIS DE CONSTRUCIÓN

Obxectivos Ao termo desta unidade didáctica o alumnado deberá ser capaz de: -Identificar e distinguir os diferentes grupos de materiais de construción. -Distinguir os diferentes tipos de materiais de construción polas súas aplicacións e propiedades. -Coñecer os procesos de fabricación de certos materiais de construción. -Ser capaz de identificar os diferentes materiais de construción dunha obra e a función que desempeñan. 78 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

-Expresar as súas ideas en relación ao tema utilizando un vocabulario rico e apropiado.

Contidos: a) Conceptos: 1. Materiais pétreos e cerámicos: pedra para construción, arxilas e derivados. 2. Conglomerantes e morteiros. 3. O formigón. 4. O xeso. 5. O vidro: tipos e produtos derivados. 6. A madeira: aplicacións e derivados. Vernices e pinturas. 7. Aceiros para a construción. b) Procedementos: -Analizar diferentes materiais de construción do centro e investigar sobre as novidades máis recentes en materiais de construción.

c) Actitudes, valores e normas: -Valoración da utilidade de diferentes materiais empregados na construción a partir das súas características técnicas e do seu prezo no mercado (educación do consumidor).

Metodoloxía: Esta é unha unidade onde se pode lograr unha intensa actividade do alumnado, dado o alto grao de nivel participativo que podemos desenvolver a través de actividades que fomenten a busca de información e actividades que lles aproximen ao terreo profesional no que se encadra a devandita unidade. É un tema que non achega conceptos físicos 79 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

nin

matemáticos

importantes

pero

pode

achegar

elementos

básicos

desenvolvemento intelectual do alumnado grazas á posibilidade que este vai ter de aprender en contacto coa realidade.

Actividades de aprendizaxe: -Evocar coñecementos previos. -Ler un texto e observar imaxes co fin de: i.

Memorizar as aplicacións das principais rochas e derivados da arxila na construción así como as do formigón en masa e do formigón armado, e do xeso.

ii.

Identificar as transformacións que teñen lugar no proceso de obtención do cemento Pórtland.

iii.

Comprender o proceso de tensado das armaduras do formigón pretensar.

iv.

Presentar a cronoloxía do vidro tanto na Antigüidade coma na era industrial.

Confeccionar unha ficha resumo co proceso de obtención e as aplicacións máis destacadas dos principais derivados da madeira.

vi.

Xustificar a utilidade dos aceiros e outros materiais metálicos empregados na construción.

Avaliación: -Xustificar as aplicacións dalgúns materiais cerámicos e pétreos a partir das súas propiedades técnicas. -Identificar os diferentes procesos durante a obtención de cemento Pórtland. -Calcular o custo enerxético de obtención dunha determinada cantidade de cemento. 80 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

-Describir as vantaxes do formigón armado e do formigón pretensar fronte o formigón convencional. -Calcular a cantidade de compoñentes necesaria para obter un determinado volume de formigón de características dadas. -Enumerar os diferentes tipos xeso. -Relacionar os principais compoñentes do vidro ordinario xunto coas súas propiedades. -Sinalar qué vidro é o máis acertado segundo o tipo de aplicación. -Seleccionar o tipo de madeira máis axeitado para a construción dun elemento estrutural en función dos esforzos que debe soportar. -Xustificar a utilidade do aceiro fronte a outros materiais de construción.

UNIDADE 6: OUTROS MATERIAIS DE USO TÉCNICO

Obxectivos Ao termo desta unidade didáctica o alumnado deberá ser capaz de: -Xustificar a estrutura molecular dos plásticos a partir dos distintos procesos de polimerización que se empregan na súa obtención. -Distinguir entre plásticos termoplásticos e plásticos termoestables. -Identificar o tipo de plástico co que están fabricados diferentes obxectos e clasificalo segundo o seu comportamento fronte á calor e segundo a súa orixe. -Describir algún proceso de obtención de plásticos. -Describir os procesos de produción de pasta de papel e os métodos e produtos empregados, e enumerar as operacións sucesivas polas que pasa o papel durante o proceso de fabricación.

81 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

-Distinguir diferentes tipos de papel segundo o seu grosor, textura e as súas propiedades. -Recoñecer a importancia económica e ecolóxica do papel reciclado. -Identificar fibras téxtiles, clasificalas segundo a súa orixe e comparar as características e propiedades das principais fibras naturais. -Distinguir tipos de tecido pola forma de entrelazado dos seus fíos. -Describir o proceso de obtención de tecidos.

Contidos: a) Conceptos: 1. Os plásticos: estrutura. 2. Clasificación dos plásticos: xeral e segundo a súa orixe. 3. Métodos de obtención de plásticos. 4. O papel. 5. Proceso de produción de pasta de papel. 6. Fabricación do papel. 7. Tipos de papel: o papel reciclado. 8. Fibras téxtiles e tecidos. 9. Tipos de tecidos. Proceso de obtención. b) Procedementos: -Observación e análise do proceso de obtención do papel, dos plásticos e fibras sintéticas. c)Actitudes, valores e normas: -Valoración crítica do uso do papel reciclado tendo en conta as súas vantaxes e inconvenientes así como o seu prezo de mercado ( educación para o consumidor ). 82 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

-Interese por coñecer as vantaxes do papel reciclado ( educación ambiental ).

Metodoloxía: Iniciarase o tema motivando o alumno a través dun resumo sobre a tipoloxía, constitución, propiedades e aplicacións de materiais como o papel, os plásticos e fibras téxtiles. Posteriormente levaranse a cabo explicacións teóricas apoiándose sempre en esquemas e material audiovisual para concluír coa realización por parte do alumno dun traballo en pequenos grupos co fin de promover o interese que teñen os materiais anteriores no noso tempo.

Actividades de aprendizaxe: -Realizar ensaios sinxelos co fin de diferenciar distintos tipos de plásticos polas súas propiedades. -Buscar información acerca do reciclado de plásticos. -Escribir a fórmula de diversas estruturas moleculares de polímeros sinalando o tipo de polimerización que presentan. -Resumir textos nos que se describen diferentes tipos de plásticos segundo a súa orixe. -Analizar comparativamente os diferentes métodos de obtención de papel. -Identificar as transformacións xerais que teñen lugar no proceso de obtención do papel. -Obter información que xustifique o uso de papel reciclado. -Confeccionar un esquema que sintetice cáles son as principais fibras téxtiles. -Resumir textos que expliquen os procesos das principais fibra téxtiles ( algodón, la, liño e seda ). 83 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

Avaliación: -Explicar as diferenzas entre cada un dos tres métodos de obtención de pasta de papel. -Describir o proceso de fabricación do papel. -Enumerar as aplicacións do papel segundo as súas propiedades de constitución. -Indicar razoadamente as vantaxes e inconvenientes do uso do papel reciclado fronte ao papel normal. -Escribir a fórmula molecular dun polímero a partir dun monómero de orixe. -Identificar as diferenzas entre os plásticos termoplásticos e os termoestables. -Enumerar diferentes tipos de plásticos segundo as súas aplicacións. -Describir as fibras téxtiles segundo a súa orixe e describir o proceso de obtención de tecidos.

UNIDADE 8: FABRICACIÓN CON PERDA DE MATERIAL

Obxectivos Ao termo desta unidade didáctica o alumno deberá ser capaz de: -Identificar as técnicas de fabricación con perda de material e distinguir entre as que poden desenvolverse de forma manual e as que se levan a cabo mediante máquinas. -Recoñecer e saber dar utilidade ás máquinas ferramentas do aula-taller. -Clasificar as máquinas ferramentas segundo a súa potencia, cantidade de material que desprenden e o tipo de operación que levan a cabo. -Identificar as magnitudes que caracterizan as máquinas ferramentas. -Saber manipular os obxectos de forma axeitada e correcta coas máquinas ferramentas. -Coñecer os principios básicos de funcionamento das máis representativas.

84 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

-Coñecer e aplicar as normas específicas de uso e mantemento das máquinas ferramentas máis representativas. -Efectuar sinxelos traballos de mecanización de materiais utilizando algunha das máquinas ferramentas que se describen nesta unidade. -Coñecer e xustificar as medidas de protección tanto das máquinas coma do propio operario.

Contidos: a) Conceptos: 1. Ferramentas manuais: limas, serras. 2. Proceso de cizalladura. 3. A limadora e a serra eléctricas. 4. O trade. 5. Cepilladora/lixadora. 6. O torno. 7. A fresadora. 8. A rectificadora. 9. Separación por calor: corte mediante soprete, cortador por fío quente e corte por plasma de arco. 10. Normas de seguridade. b) Procedementos: -Determinación dalgúns parámetros característicos da cadea cinemática dunha máquina ferramenta: velocidade de xiro, velocidade de corte e avance. c) Actitudes, valores e normas: -Mostra de interese polo coidado e bo uso das máquinas ferramentas. 85 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

-Respecto polas normas de seguridade no uso desas máquinas ( educación para a saúde ).

Metodoloxía: Esta é unha unidade onde conseguir un alumnado motivado non é especialmente difícil dado o carácter altamente práctico do tema. A mellor forma de que os alumnos alcancen os obxectivos antes mencionados é permitindo que sexan eles mesmos os encargados de manexar as máquinas ferramentas mediante o desenvolvemento de traballos sinxelos nos que se debe facer especial fincapé nas normas de seguridade e no bo uso das máquinas.

Actividades de aprendizaxe: -Evocar coñecementos previos. -Confeccionar un cadro resumo con todas as máquinas ferramentas que figuran no aula-taller. -Calcular a velocidade de xiro do eixe principal dun torno a partir da velocidade do motor e as relacións de transmisión dos sistemas de accionamento internos. -Calcular a velocidade de avance da coitela dun torno. -Calcular a velocidade de xiro da broca dun trade a partir da velocidade de xiro do motor e as relacións de transmisión dos sistemas de accionamento internos. -Calcular a velocidade de corte dunha broca a partir da súa velocidade de xiro e o seu diámetro. -Levar a cabo unha análise das máquinas ferramentas que figuran no taller observando os seus elementos básicos e verificando a existencia de medidas de protección. 86 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

-Levar a cabo mecanizados simples usando algunhas das máquinas ferramentas do aula-taller.

Avaliación: -Identificar visualmente ferramentas manuais e máquinas ferramentas que figuran no taller. -Describir o funcionamento das máquinas ferramentas que figuran no taller. -Calcular os parámetros característicos da cadea cinemática dunha máquina ferramenta. -Enumerar normas de seguridade necesarias para levar a cabo unha determinada operación de mecanización con algunha das máquinas dispoñibles no aula-taller.

UNIDADE 7: CONFORMACIÓN SEN PERDA DE MATERIAL

Obxectivos Ao termo desta unidade didáctica o alumnado deberá ser capaz de: -Coñecer os distintos procesos de conformación de pezas e saber de forma xenérica cando un é máis apropiado que outro. -Recoñecer que calquera peza metálica, por sinxela que sexa, requiriu dun ou varios procesos de conformación máis ou menos complexos. -Saber diferenciar, a simple vista, qué procesos sufriu unha determinada peza metálica. -Distinguir entre moldeo por gravidade e por presión. -Coñecer a grandes trazos as diferentes técnicas dos moldeos por gravidade e por presión e sinalar as súas analoxías e diferenzas. -Distinguir entre deformación elástica e deformación plástica, e recoñecer esta como o fundamento das técnicas de deformación por compresión e tracción. 87 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

-Describir brevemente o proceso de forxa manual e indicar as ferramentas que se utilizan en cada operación. -Distinguir os diferentes tipos de trens de laminación que se utilizan na industria e os tipos de produtos que se obteñen de cada un. -Explicar en que consiste o proceso de extrusión e indicar qué tipos de obxectos se obteñen del. -Comparar os procesos de estampación en frío e en quente, e xustificar as vantaxes dos procesos en frío. -Xustificar o fundamento das técnicas de deformación por tracción. -Coñecer o ámbito industrial de aplicación e a terminoloxía técnica básica no campo da conformación. Contidos: a) Conceptos: 1. Tecnoloxías de fabricación. 2. Conformación por fusión e moldeo. 3. O proceso de moldeo: por gravidade ( en area, en coquilla e á cera perdida, ) e por presión ( por forza centrífuga e por inxección ). 4. Conformación por deformación. 5. Forxa. 6. Laminación. 7. Extrusión. 8. Estampación en quente e estampación en frío. 9. Deformación por tracción: estiramento e trefilado. b) Procedementos: -Análise dos procesos utilizados na fabricación dun determinado produto. 88 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

c) Actitudes, valores e normas: -Ser consciente da importancia das medidas de prevención de accidentes no taller e a súa utilidade para conseguir unha mellor calidade de traballos ( educación para a saúde ). -Adoptar medidas de minimización de xeración de residuos. -Utilizar con bo criterio as distintas máquinas do taller segundo as súas aplicacións.

Metodoloxía: Dado o alto contido teórico desta unidade para que o seu desenvolvemento sexa o máis amena e motivadora posible para o alumno debemos favorecer máis que nunca unha metodoloxía altamente activa: programando unha clase na que permita a actividade dos alumnos por enriba da propia actividade do profesor; este marcará as pautas e o alumno dedicarase á busca de información co fin de completar de forma satisfactoria os conceptos da devandita unidade.

Actividades de aprendizaxe: - Analizar os obxectivos que se pretenden conseguir. -Evocar coñecementos previos. -Ler un texto no que se describa o proceso xeral de moldeo. -Elaborar resumos e esquemas que expliquen brevemente os diferentes modos de conformación de pezas sen perda de material así como levar a cabo unha análise das diferentes técnicas empregadas dentro de cada modo valorando as vantaxes dunhas técnicas sobre outras e dando aplicacións no ámbito industrial. -Visitar unha industria metal-mecánica, observar os procesos de conformación que se levan a cabo nela e elaborar un informe. 89 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

Avaliación: -Seleccionar un proceso de moldeo, describir os útiles empregados e o proceso seguido, e enumerar aplicacións industriais concretas. -Enumerar as diferentes operacións que se levan a cabo nun proceso de forxa manual. -Confeccionar un debuxo esquemático dun tren de laminación e enumerar os diferentes produtos industriais que se poden obter. -Enumerar diferentes aplicacións industriais dos procesos de estampación en frío. -Enumerar as aplicacións industriais dos procesos de estiramento e trefilado.

UNIDADE 9: TRANSMISIÓN DE MOVEMENTOS Obxectivos Ao termo desta unidade didáctica o alumno deberá ser capaz de: - Identificar e clasificar diferentes tipos de máquinas segundo a función que realizan. - Distinguir entre árbores e eixes segundo e enumerar os tipos de esforzos que poden soportar. - Describir os sistemas de accionamento mediante poleas,correas e rodas de fricción. - Definir correctamente as relacións de transmisión nos sistemas de poleas e rodas de fricción e calculalas a partir dos diámetros destas. - Definir os parámetros que caracterizan a unha roda dentada e xustificar a posibilidade de engrenar dúas rodas segundo o valor de parámetros concretos. - Identificar o tipo de engrenaxe que debe empregarse segundo a posición relativa dos eixes. - Calcular a relación de transmisión dun engrene simple ou dun tren de engrenaxes a partir dos diámetros primitivos e do número de dentes que os compoñen. - Utilizar as relacións de transmisión de engrenaxes para calcular os momentos torsores 90 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

transmitidos dunha roda dentada a outra así como a potencia transmitida tendo en conta o rendemento da transmisión. - Identificar mecanismos que varían o número de revolucións e provoquen inversión de xiro tanto en poleas coma en rodas dentadas. - Explicar o funcionamento dunha caixa de velocidades dunha máquina ou dun vehículo. Contidos: a) Conceptos: 1. Clases de máquinas. 2. Arbores e eixes. 3. Poleas e correas: relación de transmisión, transmisión de torsores e potencia, sistemas

de inversión de xiro e variadores do número de revolucións.

4. Rodas de fricción. 5. Engrenaxes: relación de transmisión, transmisión de torsores e potencia, mecanismos de inversión de xiro e variadores do número de revolucións. 6. Tren composto de engrenaxes: 7. Caixa de velocidades. b) Procedementos: - Cálculo da relación de transmisión dun sistema de poleas, rodas de fricción ou de engrenaxes e identificación do seu carácter multiplicador ou redutor. - Cálculo do momento torsor transmitido por un sistema de poleas, rodas de fricción, de engrenaxes simples ou un tren composto de engrenaxes. - Determinación dos parámetros dunha roda dentada. c) Actitudes, valores e normas: -Recoñecemento e valoración dos mecanismos de transmisión. - Valoración crítica da información obtida a partir da resolución dun problema. 91 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

- Interese por participar no proceso de montaxe e desmontaxe de máquinas e mecanismos.

Metodoloxía: Iniciarase o tema motivando o alumno a través dun resumo sobre os mecanismos de transmisión do movemento e desenvolveranse e analizarán todos os puntos da unidade apoiándose sempre en esquemas-resumos e material didáctico para que o alumno comprenda os contidos e desenvolva as actividades.

Actividades de aprendizaxe: - Evocar coñecementos previos. - Elaborar un resumo relacionado cos mecanismos de transmisión. - Visualización de vídeos, diapositivas ou pequenos xoguetes que ilustren os contidos da unidade didáctica. - Realización no aula-taller de prácticas de diversos mecanismos en pequenos grupos. - Realización de boletíns de exercicios nos que o alumno se familiarice co cálculo de as relacións de transmisión dos mecanismos estudados así como a determinación de parámetros concretos. - Desenvolvemento de problemas nos que se teña en conta o balance enerxético das transmisións así como a transmisión de torsores. - Analizar o funcionamento dunha caixa de velocidades a partir da observación de imaxes.

92 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

Avaliación: - Distinguir entre árbore e eixe. - Calcular a relación de transmisión dun sistema de poleas ou rodas de fricción a partir de o diámetro destas. - Definir os parámetros que caracterizan a unha roda dentada e calcular algún deles coñecidos os demais. - Calcular a relación de transmisión dunha engrenaxe simple, coñecidos os diámetros das rodas dentadas ou o seu número de dentes. - Calcular o momento torsor e a velocidade de árbore resistente dun sistema de poleas ou de rodas de fricción, dunha engrenaxe simple ou dun tren de engrenaxes.

UNIDADE 10: TRANSFORMACIÓN DE MOVEMENTOS

Obxectivos Ao termo desta unidade didáctica o alumno debe ser capaz de: - Identificar e recoñecer os diferentes mecanismos de transformación de movementos. - Describir as transformacións posibles nun mecanismo biela-manivela. -Describir o funcionamento dos mecanismos piñón-cremalleira e parafuso sen fin-coroa e realizar cálculos a partir das súas respectivas relacións de transmisión. - Describir o funcionamento dunha leva e un cegoñal e a conversión de movementos que realiza, e identificar os seus elementos básicos. - Relacionar o percorrido dun eixe coas características e dimensións da peza excéntrica en diferentes casos. - Explicar o funcionamento dunha Cruz de Malta, coñecer a súa relación de transmisión - Coñecer o funcionamento dunha roda libre. - Saber cáles son as aplicacións máis interesantes dos mecanismos anteriores.

93 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

Contidos: a) Conceptos: 1. Mecanismo biela-manivela. 2. A biela e o cegoñal. 3. Mecanismo parafuso sen fin- coroa.

4. Leva e excéntrica. 5. Cruz de Malta. 6. Roda libre.

b) Procedementos: - Determinación do movemento dun mecanismo biela-manivela. - Determinación e cálculo dos parámetros dun mecanismo piñón-cremalleira. - Determinación e cálculo dos parámetros dun mecanismo parafuso sen fin-coroa. - Descrición do funcionamento dunha árbore de levas, excéntrica e Cruz de Malta.

c) Actitudes, valores e normas: -Recoñecemento e valoración dos mecanismos de transformación. - Valoración crítica da información obtida a partir da resolución dun problema. - Interese por participar no proceso de montaxe e desmontaxe de máquinas e mecanismos. Metodoloxía: Iniciarase o tema motivando o alumno a través dun resumo sobre os mecanismos de transformación do movemento e desenvolveranse e analizarán todos os puntos da unidade apoiándose sempre en esquemas-resumos e material didáctico para que o alumno comprenda os contidos e desenvolva as actividades. Actividades de aprendizaxe: - Evocar coñecementos previos. - Elaborar un resumo relacionado cos mecanismos de transformación.

94 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

- Visualización de vídeos, diapositivas ou pequenos xoguetes que ilustren os contidos da unidade didáctica. - Realización no aula-taller de prácticas de diversos mecanismos en pequenos grupos. - Realización de boletíns de exercicios nos que ao alumno se lle expoñan aplicacións concretas dos mecanismos de transformación. - Desenvolvemento de problemas nos que se fagan cálculos sinxelos baseados no desprazamento máximo dunha biela-manivela, sobre a excentricidade así como deseños moi simples do perfil dunha leva. Avaliación: - Calcular o desprazamento dunha cremalleira coñecidos o módulo, número de dentes do piñón e número de voltas que dá. - Calcular o máximo desprazamento dunha biela-manivela e dunha excéntrica. - Describir o funcionamento dunha leva, unha Cruz de Malta e unha roda libre. - Calcular a relación de transmisión dun mecanismo parafuso sen fin-coroa a partir do número de dentes da coroa e do número de filetes do parafuso.

UNIDADE 11: ELEMENTOS AUXILIARES DE MÁQUINAS

Obxectivos Ao termo desta unidade didáctica o alumno deberá ser capaz de: - Coñecer os sistemas de acoplamento, funcionamento e aplicacións; e ademais, no caso dos freos e embragues coñecer as formas de accionamento. - Recoñecer os acumuladores de enerxía mecánica máis habituais e xustificar a súa utilidade e funcionamento dende un punto de vista científico. - Recoñecer aos freos como os principais disipadores de enerxía mecánica.

95 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

- Distinguir aos freos segundo a súa constitución, enumerar os seus compoñentes e explicar a función de cada un. - Coñecer as utlilidades das chumaceiras e clasificalos segundo o tamaño das cargas que han de soportar e da propia chumaceira. - Explicar e xustificar a lubrificación e distinguir os diferentes modos de lubricar os elementos.

Contidos: a) Conceptos: 1. Acoplamento de eixes: fixos, elásticos, móbiles e embragues ( de dentes, de fricción, e hidráulicos ). 2. Acumuladores de enerxía mecánica: volante de inercia e elementos elásticos ( resortes, béstas e aros ). 3. Disipadores de enerxía mecánica: freos, tipos de freos e sistemas de accionamento ( mecánico, pneumático e hidráulico). 4. Chumaceiras: chumaceira de fricción e rodamentos ( de bólas, rolos e de agulla). 5. Lubrificación.

b) Procedementos: -Identificación dos diversos mecanismos de acoplamento, retención e lubricación de eixes. -Cálculo da enerxía cinética de rotación que acumula un volante de inercia. -Descrición da estrutura e do funcionamento de diferentes sistemas de accionamento 96 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

de freos. -Cálculo da forza desenvolvida polos freos para deter un vehículo en marcha. -Identificación dos tipos de rodamentos en función dos esforzos que ten que soportar. c) Actitudes, valores e normas: -Recoñecemento e valoración dos mecanismos de acoplamento, retención e lubricación. -Interese por montar e desmontar artefactos, respectando as normas de seguridade.

Metodoloxía: Iniciarase o tema motivando o alumno a través dun resumo sobre os elementos auxiliares de máquinas e desenvolveranse e analizarán todos os puntos da unidade apoiándose sempre en esquemas-resumos e material didáctico para que o alumno comprenda os contidos e desenvolva as actividades.

Actividades de aprendizaxe: -Evocar coñecementos previos. -Elaboración dun resumo relacionado cos mecanismos de retención, acoplamento e retención de eixes. -Visualización de todo tipo de imaxes que ilustren os contidos desta unidade didáctica. -Desenvolvemento de exercicios nos que se calcule o momento de inercia e a enerxía cinética que acumula un volante de inercia coñecida a masa do disco, a seu raio e a velocidade angular a a que xira.

97 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

-Desenvolvemento de exercicios nos que se calcule a forza exercida por un sistema de freos para deter un vehículo en marcha, coñecidas a súa masa e velocidade. -Ler un texto e comprender a definición de lubrificación.

Avaliación: -Enumerar elementos auxiliares de máquinas e clasificalos segundo sexan acumuladores, disipadores, elementos de fricción ou mecanismos de acoplamento de eixes. -Calcular a enerxía que acumula un volante de inercia. -Describir o sistema de suspensión dun coche xunto coa función dos pneumáticos, os muelle, as béstas e os amortecedores. -Elixir un sistema de accionamento de freos e describir os seus elementos compoñentes e o seu funcionamento. -Confeccionar un debuxo esquemático dos mecanismos de acoplamento de eixes, de retención ( freos de disco e zapatas ) e algún tipo de rodamentos. -Analizar un sistema de transmisión ou transformación de movementos e xustificar o tipo de lubrificación máis conveniente.

UNIDADE 12: UNIÓN DE ELEMENTOS MECÁNICOS

Obxectivos Ao termo desta unidade didáctica o alumno deberá ser capaz de: -Distinguir entre unións fixas e desmontables. -Definir correctamente o concepto de rosca e levar a cabo unha a súa clasificación segundo a súa posición, número de fíos, forma do filete e sentido de xiro. -Diferenciar entre chavetas e lingüetas. 98 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

-Explicación da función dos pasadores e indicar algúns tipos básicos. -Describir o proceso de remachado tubular. -Definir a técnica de soldadura, diferenciar os tipos principais e enumerar aplicacións. -Describir os equipos de soldadura oxicetilénica e de soldadura eléctrica por arco. -Coñecer as normas básicas de seguridade en traballos de soldadura.

Contidos: a) Conceptos: 1. As unións e tipos. 2. Roscas: tipos. 3. Parafusos. 4. Chavetas e lingüetas.

6. Remachado tubular. 7.Soldadura. Modos de soldadura. 8.Técnicas de soldadura. 9.Normas de seguridade.

5. Pasadores. b) Procedementos: -Análise dos procedementos de unión na fabricación dun determinado produto. c) Actitudes, valores e normas: -Respecto polas normas de seguridade no uso de ferramentas e máquinas (educación para a saúde). - Interese polo mantemento de máquinas e ferramentas utilizadas sen perda de material Metodoloxía: Esta é unha unidade onde se pode lograr unha intensa actividade do alumnado, dado o alto grao de nivel participativo que podemos desenvolver a través de actividades que fomenten a busca de información e actividades que lles aproximen ao terreo profesional no que se encadra a devandita unidade. É un tema que non achega conceptos físicos 99 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

nin

matemáticos

importantes

pero

pode

achegar

elementos

básicos

desenvolvemento a formación profesional do alumnado grazas á posibilidade que este vai ter de aprender en contacto coa realidade. Actividades de aprendizaxe: -Evocar coñecementos previos. - Identificar e clasificar os elementos de unión dispoñibles no aula-taller. - Observar un diagrama no que se aprecien as diferenzas entre os diferentes tipos de soldadura. -Confeccionar unha ficha coas normas de seguridade nos traballos de soldadura - Levar a cabo un remachado tubular manual seguindo un proceso de traballo previamente establecido. -Levar a cabo unha soldadura branda con fío de cobre seguindo un proceso previamente establecido. Avaliación: -Definir termos relacionados coas unións fixas e desmontables. -Describir brevemente algún proceso de soldadura. -Enumerar as normas de seguridade e protección en calquera modalidade de soldadura.

UNIDADE 13: CIRCUÍTOS ELÉCTRICOS

Obxectivos Ao termo desta unidade didáctica o alumnado deberá ser capaz de: -Ampliar os coñecementos básicos sobre a electricidade. -Coñecer as magnitudes fundamentais en circuítos eléctricos. -Distinguir entre corrente continua e alterna. -Coñecer o acoplamento de circuítos en serie, paralelo e mixto. -Saber calcular as magnitudes dos circuítos acoplados a través das Leis de Kirchhoff, 100 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

método de mallas e nós tomando sempre como referencia a Lei de Ohm. -Saber traballar con números complexos en corrente alterna. - Coñecer o significado e concepto de potencia e dos tipos de potencia. -Montar e comprobar circuítos sinxelos mediante a toma de magnitudes con aparatos de medida ( amperímetros, voltímetros, vatímetros etc).

Contidos: a) Conceptos: Corrente continua: 1. Carga eléctrica e campo eléctrico. Lei de Culomb. 2. Potencial eléctrico. 3. Densidade de corrente e intensidade de corrente. 4. Xeradores de corrente eléctrica. Forza electromotora e voltaxe. 5. Resistencia eléctrica: materiais condutores e illantes. 6. Lei de Ohm. 7. Asociación de resistencias: serie, paralelo, mixto e estrela-triángulo. 8. Enerxía e potencia da corrente eléctrica: Lei de Xullo. 9. Resolución de circuítos: Leis de Kirchhoff, métodos de mallas e nós.

Corrente alterna: 1. Xeradores de corrente alterna. 2. Tensión e intensidade senoidal. Período e frecuencia. 3. Tensións e intensidades medias e eficaces. 4. Coeficiente de autoinducción. 5. Resistencia capacitivo. 101 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

6. Resistencia indutiva. 7. Impedancia. 8. Admitancia. 9. Circuítos de corrente alterna con elementos pasivos: circuítos con resistencia, con autoinducción e con capacidade. 10. Resolución de circuítos de corrente alterna mediante números complexos. 11. Potencia en corrente alterna. 12. Resonancia en corrente alterna en circuítos RLC serie. b) Procedementos: -Facer diagramas-resumo sobre magnitudes e leis de circuítos eléctricos. -Realización de prácticas de circuítos eléctricos aplicando as leis fundamentais no aula-taller. -Realización de boletíns de problemas tanto de corrente continua coma de corrente alterna. c) Actitudes, valores e normas: -Recoñecemento e valoración das magnitudes e leis dos circuítos eléctricos así como dos circuítos analóxicos básicos.

-Respecto pola normativa preestablecer na representación de esquemas e circuítos. -Valoración e bo trato aos aparatos de medida que se utilicen no aula-taller.

Metodoloxía: O profesor motivará o alumnado mediante un resumo sobre circuítos eléctricos así como sobre as magnitudes e leis fundamentales.Por outro lado, o alumno resolverá 102 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

problemas e realizará no aula-taller montaxes sinxelas de circuítos eléctricos e poder traballar sobre eles cos aparatos de medidas eléctricas dispoñibles sen descartar as aplicacións informáticas.

Actividades de aprendizaxe: -Evocar coñecementos previos. -Recoñecer a masa e a carga das partículas subatómicas ( protóns, neutróns e electróns) e determinar as equivalencias, en masa e en carga, entre esas partículas. -Memorizar a Lei de Culomb e aplicala ao cálculo da forza entre corpos cargados. -Memorizar comprensivamente a fórmula da resistencia dun condutor en función da súa resistividade, lonxitude e sección e aplicala a casos concretos. -Memorizar comprensivamente a Lei de Ohm e aplicala ao cálculo de magnitudes fundamentais en diferentes casos. -Memorizar comprensivamente a Lei de Xullo e aplicala a casos concretos. -Memorizar comprensivamente a definición de potencia e dominar as súas unidades, múltiplos e submúltiplos. -Calcular a potencia e enerxía eléctricas en casos concretos. -Ler a definición de Kwh como unidade de medida de consumo eléctrico e calcular o custo de funcionamento dun receptor. -Formular circuítos de corrente continua e resolvelos aplicando as leis expostas. -Obter as gráficas de sinais de tensión e intensidade sinosoidais. -Facer un repaso das operacións con números complexos e aplicalo á resolución de circuítos de corrente alterna. -Observar o aspecto real das resistencias, potenciómetros, condensadores e bobinas. 103 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

-Observar o aspecto real dos aparatos de medida ( amperímetro, voltímetro, vatímetro, polímetro e mesmo o osciloscopio) e comprobar o valor de magnitudes que con eles se poidan medir sobre circuítos montados no aula-taller.

Avaliación: -Identificar os símbolos representativos dos elementos dun circuíto eléctrico e deseñar circuítos cunhas características dadas. -Calcular a intensidade de corrente que circula por un condutor, coñecidos a carga que por el circula e o tempo transcorrido. -Calcular a resistencia dun condutor, coñecidas a súa lonxitude, sección e a súa resistividade. -Calcular a potencia eléctrica dun receptor, expresar o resultado en vatios e determinar ademais o custo de funcionamento coñecido o prezo do Kwh. -Aplicar as leis básicas e resolver circuítos tanto de corrente continua coma de corrente alterna e determinar os seus parámetros característicos a partir dun datos concretos. -Calcular a frecuencia de resonancia dun circuíto RLC serie. UNIDADE 14: CIRCUÍTOS PNEUMÁTICOS

Obxectivos Ao termo desta unidade didáctica o alumno deberá ser capaz de: -Identificar e definir as magnitudes básicas empregadas na pneumática e expresalas nas súas unidades. -Representar simbolicamente os elementos dun circuíto pneumático segundo a norma ISO, describir a súa función e establecer analoxías entre estes e os dun circuíto eléctrico.

104 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

-Calcular a forza exercida por un actuador pneumático coñecidas a presión que soporta e a superficie que presenta. -Analizar as analoxías e diferenzas entre os cilindros de simple efecto e de dobre efecto, e xustificar as vantaxes e inconvenientes de cada un deles. -Explicar a función das válvulas distribuidoras de caudal e identificalas baixo a súa nomenclatura. -Describir o funcionamento dunha válvula segundo a súa posición de traballo. -Recoñecer a utilidade de elementos auxiliares dun circuíto pneumático, como válvulas antirretorno, reguladores de caudal, válvulas selectoras, filtros etc. -Interpretar correctamente a simboloxía empregada na representación dun circuíto pneumático. -Describir o funcionamento de cilindros accionados mediante válvulas en casos sinxelos. -Aplicar os coñecementos adquiridos no deseño de circuítos pneumáticos. Contidos: a) Conceptos: 1. Vantaxes e inconvenientes da pneumática. 2. Propiedades dos fluídos gasosos: presión, caudal, traballo e potencia. 3. Produción de aire comprimido: compresores de émbolo e rotativos. 4. Tratamento do aire comprimido: refrixerador, acumulador, secador, filtro, regulador de presión e lubrificador. 5. Unidade de mantemento. 6. Distribución. Elementos de transporte. 7. Cilindros de simple efecto e de dobre efecto. 8. Elementos de mando. Válvulas: - Válvulas de distribución ( 2/2, 3/2, 4/2, 5/2, ). 105 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

- Válvulas de bloqueo: antirretorno, selectora e de simultaneidade. - Válvulas de fluxo: válvula de estrangulación e regulador unidireccional. 9. Temporizadores. 10. Accións conxuntas de válvulas e cilindros. b) Procedementos: -Representación esquematizada de circuítos pneumáticos. -Interpretación de esquemas pneumáticos. -Cálculo da forza e do traballo realizado por un cilindro pneumático. -Montaxe e experimentación dalgúns circuítos pneumáticos sinxelos e característicos. c) Actitudes, valores e normas: -Interese por participar activamente no proceso de montaxe e desmontaxe de circuítos pneumáticos. -Respeto pola normativa preestablecer na representación de esquemas e circuítos pneumáticos.

Metodoloxía: Motivarase o alumno introducindo aplicacións interesantes dos circuítos pneumáticos. Desenvolverase o tema apoiándonos en esquemas e debuxando os circuítos. Para que a motivación do alumno sexa o máis ampla posible deseñaranse circuítos pneumáticos comprobando o seu correcto funcionamento mediante algunha aplicación informática ( pneusim ) e unha posterior construción física de tal circuíto no aula-taller. Actividades de aprendizaxe: -Evocar coñecementos previos. -Ler un texto descritivo para comprender as aplicacións da pneumática no ámbito industrial. 106 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

-Expresar a presión exercida polo aire comprimido e o caudal deste en diversas unidades e transformar unhas noutras. -Elaborar un resumo onde figuren todos os elementos básicos dun circuíto pneumático coa súa simboloxía correspondente. -Calcular a forza exercida polo émbolo dun cilindro e o traballo desenvolvido. -Explicar a estrutura e o funcionamento de diversos tipos de válvulas ( 2/2, 3/2, 4/2 e 5/2 ) a partir da análise da súa representación simbólica e identificar a estrutura e o funcionamento de elementos auxiliares dun circuíto pneumático ( válvula antirretorno, simultaneidade,...) -Observar o esquema de funcionamento de diversos circuítos. -Deseñar e montar circuítos pneumáticos cunha finalidade preestablecer. Avaliación: -Debuxar un circuíto pneumático provisto de grupo compresor, rede de distribución, válvulas e cilindros. -Calcular o traballo desenvolvido por un cilindro de simple ou dobre efecto, coñecidos os parámetros básicos do seu funcionamento. -Describir as partes e o funcionamento das válvulas máis características a partir da súa representación simbólica. -Representar algúns elementos auxiliares dun circuíto pneumático e describir a función que desempeñan. -Explicar o funcionamento de circuítos pneumáticos sinxelos a partir dos seus esquemas.

107 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

UNIDADE 15: A EMPRESA INDUSTRIAL

Obxectivos Ao termo desta unidade didáctica o alumnado debe ser capaz de: -Clasificar ás empresas atendendo ao seu tamaño, o seu titularidade, a súa forma xurídica e polo modo de aplicar a tecnoloxía. -Describir en que consiste a organización dunha empresa e confeccionar organigramas que responden a modelos de organización lineal ou funcional. -Diferenciar os elementos básicos dunha empresa industrial. -Xustificar a influencia que teñen os clientes, os provedores, os cambios políticos, económicos, sociais e técnicos no funcionamento dunha empresa. -Describir os sucesivos cambios que teñen que soportar as empresas como consecuencia do desenvolvemento tecnolóxico. -Explicar a estrutura e as funcións dunha oficina técnica. -Definir que é un proxecto técnico e como se confecciona.

Contidos: a) Conceptos: 1. Elementos dunha empresa.

6. Tecnoloxía e empresa.

2. Clases de empresas.

7. Cambios empresariais.

3. Organización da empresa (organigrama).

8. A oficina técnica.

4. Comunicación e empresa.

9. O proxecto técnico.

5. A empresa e o contorno. b) Procedementos: -Confección de organigramas. -Planificación e desenvolvemento dun proxecto técnico.

108 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

c) Actitudes, valores e normas: -Valoración crítica das repercusións que ten a produción de obxectos ou todo tipo de produtos sobre a calidade de vida das persoas ( educación do consumidor ).

matemáticos

importantes

pero

pode

achegar

elementos

básicos

desenvolvemento intelectual do alumnado grazas á posibilidade que este vai ter de aprender en contacto coa realidade.

Actividades de aprendizaxe: -Identificar o tamaño, a titularidade e a forma xurídica de diferentes empresas (reais ou ficticias). -Ler un texto no que se describe a estrutura piramidal das grandes empresas. -Observar diferentes modelos de organigrama dunha empresa e confeccionar outros similares, a partir de datos de empresas reais ou ficticias. -Clasificar empresas reais segundo o grao de participación da man de obra nos procesos. -Enumerar cambios que poidan afectar as empresas no seu funcionamento. -Confeccionar un organigrama dunha oficina técnica. -Ler un cadro e observar un diagrama para comprender e memorizar o proceso de confección dun proxecto técnico. 109 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

Avaliación: -Clasificar empresas reais atendendo ao seu tamaño, o seu titularidade e a súa forma xurídica. -Interpretar o organigrama dunha empresa concreta. -Confeccionar organigramas lineais e funcionais de diferentes empresas a partir de datos da súa estrutura xerárquica. -Xustificar a influencia dun cambio concreto ( económico, político,...) sobre a estrutura dunha empresa. -Elaborar un proxecto técnico.

UNIDADE 16: DESEÑO E CALIDADE DOS PRODUTOS

Obxectivos Ao termo desta unidade didáctica o alumnado deberá ser capaz de: -Identificar os sectores de produción e clasificar as empresas por sectores segundo a actividade que desenvolven. -Enumerar a secuencia de actividades que realiza unha empresa industrial e recoñecer a importancia do deseño nas devanditas actividades. -Xustificar as materias primas empregadas na produción dun obxecto determinado en función das características deste. -Explicar en que consiste o control de calidade dun produto e distinguir os diferentes modos de aplicalo á produción seleccionando o máis acertado en función das características do obxecto. -Xustificar a importancia e a utilidade da normalización, clasificar as normas vixentes e recoñecer o organismo español encargado da normalización industrial. 110 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

-Analizar as características dun modelo de empresa industrial e recoñecer nela todos os elementos estudados.

Contidos: a) Conceptos: 1. Os sectores de produción.

5. Aplicación técnica do control de

calidade 2. A estratexia empresarial.

6. Normalización

3. O deseño.

7. Organismos de normalización.

4. O control de calidade.

8. Un modelo de empresa industrial.

b) Procedementos: -Interpretación de catálogos e etiquetas identificativas de produtos industriais. -Análise dun proceso de fabricación dun produto tecnolóxico dende un punto de vista global. c)Actitudes, valores e normas: -Valoración da necesidade social de que se coñezan os dereitos dos consumidores dun producto( educación do consumidor ). Metodoloxía: Esta é unha unidade moi próxima á anterior en canto á achega de información e coñecementos refírese, por iso, a metodoloxía a seguir é idéntica á anterior. Actividades de aprendizaxe: -Evocar coñecementos previos. -Enumerar empresas da localidade ou bisbarra e englobalas dentro dalgún dos sectores de produción. -Xustificar a necesidade de técnicas de Deseño Industrial para a creación dun obxecto. 111 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

-Xustificar as vantaxes e inconvenientes dun control de calidade. -Buscar información sobre a normativa que afecta ao deseño, produción e comercialización de produtos industriais. -Crear unha empresa ficticia seguindo un proceso ben establecido e baseado na concepción dunha idea, características da empresa, estudio do mercado, número de empregados, análise de viabilidade e trámites legais para constituila.

Avaliación: - Visitar unha empresa industrial da bisbarra e analizar todo o proceso produtivo que nela se leva a cabo xunto coa creación dun informe que inclúa os datos da empresa ( razón social, tamaño, actividade desenvolvida etc ), materias primas utilizadas, maquinaria utilizada e sistemas de control de calidade dos produtos.

7. ACTIVIDADES DE SEGUEMENTO DAS MATERIAS PENDENTES

No presente curso académico non temos alumnos con materias pendentes co que non é necesario levar a cabo as actividades de seguemento.

112 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

8. PROCEDEMENTOS PARA ACREDITAR OS COÑECEMENTOS PREVIOS

O profesor fará unha proba inicial para valorar o grao de coñecementos previos necesarios para o desenvolvemento da programación. Ademais, no principio de cada unidade didáctica sempre se fará un breve repaso de conceptos que poidan vir de cursos previos.

9. MATERIAL

Os recursos materiais que se achegarán para a consecución dos obxectivos son:  Manual elaborado polo departamento,fotocopias cos contidos e manuais, catálogos, revistas dispoñibles na aula.  Medios audiovisuais como proxector e equipo de vídeo/televisión.  Medios informáticos con aplicacións software como Autocad, Workbench, Pneusim etc necesarios para completar os contidos dalgunhas das unidades didácticas.  Material do aula-taller: equipos de circuítos eléctricos e nemáticos, aparatos de medida, ferramentas, máquinas ferramentas etc.  Todo tipo de material apropiado que os/as alumnos/ás poidan achegar.

113 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

10. ASPECTOS METODOLÓXICOS

Promover unha aprendizaxe significativa, o cal xorde cando o coñecemento é potencialmente significativo, dende a estrutura lóxica da área e dende a estrutura psicolóxica do individuo, e supón unha intensa actividade no alumno.



Lograr que os/as alumnos/ás "aprendan a aprender" o que se pode conseguir cultivando construtivamente a súa memoria comprensiva.



A asimilación memorística tamén é necesaria pero debe ir revestida de significatividade.



Lograr un alto grao de funcionalidade de maneira que todos os coñecementos adquiridos poidan ser utilizados polo alumnado cando as circunstancias o esixan.



Fomentar a interdisciplinariedade do ensino, relacionando os contidos propios cos doutras áreas. Para que a metodoloxía a seguir sexa precisa necesita da presenza dunha

serie de actividades que tamén figuran en cada unidade didáctica e que abranguen dende exercicios, prácticas no taller ata actividades extraescolares.

114 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

11. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

Débese prestar especial atención aos alumnos superdotados intelectualmente, aos alumnos estranxeiros e aos alumnos con necesidades educativas especiais. Aínda que no presente curso so hai un grupo onde se imparte esta materia e non existe ningún alumno con necesidades educativas específicas convén enumerar algunhas medidas que se poden tomar ante a posibilidade da incorporación dalgún alumno con estas características ao longo do ano: - Para os alumnos estranxeiros que descoñezan a lingua ou cultura españolas son as propias Administracións educativas as que desenvolven programas específicos que se poderán impartir de forma simultánea coa escolarización destes alumnos conforme ao nivel que desenvolvemos, polo demais estes alumnos terán os mesmos dereitos e deberes que o resto de alumnos. -Para os alumnos superdotados intelectualmente débese evitar que caian dentro do campo da desmotivación, por iso o grao de coñecementos científicos e contidos así como o número de actividades debe ser maior. -No que respecta aos alumnos con necesidades educativas especiais por padecer minusvalideces físicas, psíquicas, sensoriais ou por manifestar transtornos de conduta debe prestárselle unha atención especializada sendo vital que sexan os seus propios compañeiros, seleccionados polo profesor os que axuden a conseguir a súa integración

115 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

12. CONTIDOS TRANSVERSAIS

A materia de "Tecnoloxía Industrial 1" contribúe ao desenvolvemento de temas transversais como son: 

Saúde e calidade de vida: este tema trátase facendo fincapé na valoración das medidas de seguridade e de protección do manexo de aparatos ou máquinasferramentas e a necesidade de adoptar hábitos de hixiene e benestar físico, mental e social.



Educación ambiental: trátase fundamentalmente baixo contidos como o tratamento de residuos sólidos e o impacto ambiental para a obtención de enerxía.



Educación para a paz: ha de ser concibida como un proceso de desenvolvemento continuo e permanente da personalidade, por iso é útil fomentar a sensibilidade, interese, curiosidade e respecto cara a ideas e solucións técnicas achegadas.



Educación do consumidor: fai referencia a contidos como a importancia da reciclaxe, a relación calidade-prezo, a repercusión dos produtos que se consumen no medio e a repercusión sobre a economía do ámbito.



Educación para a igualdade de sexos: así as alumnas realizarán exactamente os mesmos traballos que os alumnos e manexarán as máquinas e útiles de taller exactamente igual que os alumnos.

116 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

13. CONEXIÓNS INTERDISCIPLINARES

Algunhas das conexións que aparecen ao desenvolver esta materia son: - Con Educación Física, no referente ás medidas de prevención de riscos. -Con Debuxo Técnico, no referente ao proceso de expresión e desenvolvemento de ideas así como a principios de Normalización. -Con

Matemáticas

referente

á parte

resolución

problemas e

desenvolvementos. -Con Bioloxía e Xeoloxía, no referente tanto obtención e transformación de materiais, como nos procesos enerxéticos. -Coa materia de Lingua Castelá e Literatura, no referente á compresión e produción de mensaxes orais e escritos con propiedade para comunicarse cun vocabulario axeitado.

117 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

14. FOMENTO DA LECTURA E DAS TIC

Pensamos que o aporte que este departamento fai ó fomento da lectura e das tecnoloxías da información e comunicación é elevado. Dentro das estratexias metodolóxicas destaca o método expositivo e dentro do mesmo está a fase informativa onde o alumnado leva a cabo lecturas de textos. Por outro lado, e dentro do método de proxectos haI unha fase onde a lectura tamén está presente que é na parte de búsqueda de información. Por último a adopción que das TIC facemos ven reflexada nos seguintes párrafos:  Búsqueda de información a través de enciclopedias virtuais e internet para poder ver simulacións virtuais con diferentes mecanismos. 

O procesador de texto. Táboas e gráficos. Introducción a outras aplicacións ofimáticas.



A folla de cálculo. Elaboración de gráficas.



O ordenador como procedemento de busca de información: enciclopedias virtuais e internet.



Páxinas web e correo electrónico.  O simulador de circuitos “Cocodrile”. Simulación de circuitos eléctricos e electrónicos. Comprobación de magnitudes eléctricas.  Uso de internet. Búsqueda de información sobre o funcionamento das principais centrais eléctricas.  Servicios de internet: foros, grupos, chats.  Comunidades virtuais.  Creación de páxinas web.  Transferencia de ficheiros. 118 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

 Simuladores de circuitos “Cocodrile” e “Electronics Workbench”. Simulación de circuitos elctrónicos tanto analóxicos coma dixitais. Comprobación de magnitudes  Simulador de circuitos neumáticos “Peneusim”. 15. ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA

En liñas xerais vense observando que tipo de conduta problemática máis frecuente ten que ver co incumprimento de deberes ou conculcación de dereitos de carácter leve. Por outro lado e de xeito illado aparecen casos de alumnos con comportamentos disruptivos na aula, que impiden que as clases (maioritariamente as de carácter teórico) se impartan con normalidade. Son alumnos que, por outra parte, non mostran interese, que en moitas ocasións non traen o material necesario á clase. Dende o departamento inténtase potenciar todas aquelas actividades que favorezan a orde, a disciplina e o respecto mutuo mediante o seguimento das normas de convivencia sacadas do RRI. Ademais poténciase o traballo en equipo como factor de eficacia fronte ao excesivo individualismo. Deste xeito, tal e como se amosa no apartado de avaliación os traballos de construcción, a predisposición e o interese polo traballo, e o cumprimento das normas son amplamente avaliables. Por último, sempre que sexa posible o Departamento de Tecnoloxía favorecerá as

situacións

nas

que

alumnado

poida

participar

organización,

desenvolvemento e avaliación dos diferentes aspectos da vida académica do Centro.

119 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

16. ACTIVIDADES EXTRAESCOLARES

Neste curso 2015-16 no departamento de tecnoloxía intentarase realizar algunha visita a empresas ou fábricas do entorno.

17. INCORPORACIÓN DE MODIFICACIÓNS PROPOSTAS NA MEMORIA DO CURSO 2015-16



Os contidos mínimos modularanse en función do nivel xeral de cada curso.



Os aspectos prácticos –o desenvolvemento do proxecto e traballos de aplicación práctica- terán prevalencia sobre os contidos teóricos.

18. PROCEDEMENTOS PARA AVALIAR A PROPIA PROGRAMACIÓN



En función das incidencias sinaladas na memoria de final de curso sobre a materia impartida tomaranse, para o curso seguinte, as medidas correspondentes sobre a modificación da programación tanto no que teña a ver coa secuenciación como cos contidos.

120 DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 1ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA

PROXECTO CURRICULAR DE AULA E PROGRAMACIÓN DE 2º DE BACHARELATO TECNOLOXÍA INDUSTRIAL II Curso : 2016-2017

Xefe de Departamento : ALBERTE BLANCO CASAL Profesor : CÉSAR SÁNCHEZ PAMPÍN

IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” VERIN

122 INDICE: 1. Introdución e contextualización .............................................................................................123 2. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave...................................................125 3. Obxectivos .............................................................................................................................131 3.1 Obxectivos xerais de etapa 3.2 Obxectivos xerais de materia 4. Contidos,estándares de aprendizaxe, temporalización e distribución de contidos…………..133 4.1 Contidos , mínimos esixibles 4.2 Estándares de aprendizaxe 4.3 Temporalización 4.4 Distribución de contidos en 13 unidades didácticas 5. Avaliación............................................................................................................... ................152 5.1 Criterios de avaliación 5.2 Mínimos esixibles 5.3 Procedementos de avaliación 5.4 Criterios de cualificación. 6. Procedementos para acreditar coñecementos previos……………………………………… ….158 8. Material .................................................................................................................. .................158 9. Aspectos metodolóxicos ........................................................................................................159 10. Medidas de atención á diversidade .....................................................................................161 11. Contidos transversais .......................................................................................... ………….162 12. Conexións interdisciplinares ................................................................................................163 13. Fomento da lectura e das TIC .............................................................................................163 14. Accións de contribución ao plan de convivencia .................................................................165 15. Actividades extraescolares....................................................................................................166 16. Incorporación das modificacións propostas no curso 2015-2016. ........................................166 17. Procedementos para avaliar a propia programación. ............................................. ………..166

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

123 1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN

O Real decreto 86/2015, do 29 de Xuño, establece a estrutura do bacharelato e fixa as súas ensinanzas mínimas. Así, no curso 2016-17 esta estrutura comezou a implantarse no segundo curso do bacharelato e será na Modalidade de Ciencias onde figurará a materia específica de opción de Tecnoloxía Industrial II cuxa programación desenvolveremos a continuación. A tecnoloxía pode entenderse, nun sentido amplo, como o tratado ou o conxunto de coñecementos técnicos, ou no seu sentido restrinxido como o conxunto dos coñecementos técnicos dunha área ou actividade específica. O desenvolvemento dos contidos en "Tecnoloxía Industrial II" derívase dos distintos compoñentes que a integran: 

Compoñente científico: os desenvolvementos científicos aplícanse a desenvolvementos tecnolóxicos.



Compoñente técnico: fai referencia ao "saber facer".



Compoñente social e cultural: que mostra a relación entre os obxectos inventados polo ser humano e os cambios que se producen nas súas condicións de vida.



Compoñente metodolóxico: derivado do modo creativo, ordenado e sistemático como base para a resolución técnica de problemas.



Compoñente de representación gráfica e verbal: mediante a cal se fan realidade as ideas.

124 determinado Departamento que son as programacións de aula. Na presente programación organízase o currículo da materia "Tecnoloxía Industrial II" para segundo curso de Bacharelato do IES Xesús Taboada Chivite, pertencente a localidade de Verín a cal é de predominio rural e de poboacións pequenas ao sur da provincia de Ourense. Economicamente hai unha preponderancia do sector primario e algo do secundario (construción, transformado da madeira) e sector servizos (comercio, servizos públicos). O alumnado tipo vive cos seus pais e, en numerosos casos, xunto cos avós, na casa propia e con sitio particular para estudar. Os seus pais traballan e gran parte e as nais están dedicadas ás tarefas do fogar.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

125 2. CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE

Competencia lingüística (CCL).



Competencia matemática e competencias básicas

en ciencia e tecnoloxía

(CMCCT). 

Competencia dixital (CD).



Competencias sociais e cívicas (CSC)



Conciencia e expresións culturais (CCEC)



Aprender a aprender (CAA)



Sentido da iniciativa e espíritu emprendedor (CSIEE).

A continuación detallamos como esta materia contribúe a adquisición destas competencias :

O uso da lingua galega nun contexto tecnolóxico (léxico específico) estende o seu ámbito de aplicación facilitando a normalización da lingua no ámbito profesional. Contribúe así, a crear un espazo tecnolóxico lingüístico propio cuxa existencia, senón imprescindible é, cando menos, necesaria para o desenvolvemento tecnolóxico da comunidade autónoma. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

126

materia,

proporciona

unha

oportunidade

especial

para

desenvolver

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

127 competencia dixital, e a este desenvolvemento están dirixidos especificamente unha parte dos contidos. Contribuirase ao desenvolvemento desta competencia na medida na que as aprendizaxes asociadas incidan na confianza no uso dos ordenadores, nas destrezas básicas asociadas a un uso suficientemente autónomo destas tecnoloxías e, en definitivo contribúan a familiarizarse suficientemente con eles. En todo caso, están asociados ao seu desenvolvemento os contidos que permiten localizar, procesar, elaborar, almacenar e presentar información co uso da tecnoloxía. Por outra parte, debe destacarse, en relación co desenvolvemento desta competencia, a importancia do uso das tecnoloxías da información e da comunicación como ferramenta de simulación de procesos tecnolóxicos e para a adquisición de destrezas con linguaxes específicas, como a icónica ou a gráfica.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

128 Á

adquisición

competencia

aprender

contribúese

polo

O sentido da iniciativa e o espírito emprendedor céntrase no modo particular que proporciona esta materia para abordar os problemas tecnolóxicos, e será maior na medida en que, a metodoloxía empregada na aula, fomente modos de enfrontarse a eles de maneira autónoma e creativa, incida na valoración reflexiva das diferentes alternativas e prepare para a análise previa das consecuencias das decisións que se toman no proceso.

A continuación amosamos cada un dos bloques que se estudarán nesta materia coas competencias clave que deben de ser tratadas máis a fondo: BLOQUE 1: materiais. CMCCT: realizar cálculos referentes aos distintos tipos de ensaios aos que se someten os materiais. Utilizar o proceso de resolución técnica de problemas e a súa aplicación para identificar e dar resposta a distintas necesidades. Favorecer a creación dun ambiente saudable mediante a análise crítica da repercusión medioambiental da actividade tecnolóxica en canto ao emprego de materiais a partir do estudo da súa estrutura interna e á modificación das súas propiedades. CD: : localizar, procesar, elaborar, almacenar e presentar información referente ao emprego, utilización e aplicacións de materiais de uso técnico.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

129 CCL: utilizar a terminoloxía axeitada e empregar un vocabulario específico para redactar informes e documentos técnicos relativos ao estudo dos ensaios de materiais, propiedades e uso dos mesmos. CAA: desenvolver estratexias de resolución de problemas no cálculo de ensaios,na composición e cantidades relativas dunha aliaxe. BLOQUE 2: Principios de máquinas. CMCCT: calcular rendementos de máquinas térmicas e eléctricas tendo en conta os factores enerxéticos implicados no seu funcionamento tendo en conta as partes que as forman. CD: debuxar esbozos de máquinas mediante o emprego de programas de deseño asistido. CCL: empregar o vocabulario e terminoloxía asociada ás partes das máquinas para explicar o seu funcionamento. CAA: desenvolver diferentes estratexias na resolución de problemas no cálculo de magnitudes asociadas tanto a máquinas eléctricas como térmicas. BLOQUE 3: Sistemas automáticos. CMCTT: calcular funcións de transferencia de diferentes sistemas de control e comprobar a estabilidade dos mesmos. CD: debuxar sistemas de control mediante o emprego de programas tipo CAD. CCL: utilizar a terminoloxía axeitada e empregar un vocabulario específico para redactar informes e documentos técnicos relativos ao estudo dos sistemas automáticos. CAA: interpretar planos e esquemas dun sistemas automático e ser capaces de diferenciar entre un sistema de control en lazo aberto e un sistema de control en lazo pechado. CSIEE: deseñar diagramas de bloques que representen aplicacións concretas e expoñer a función de cada un dos bloques. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

130 BLOQUE 4: Circuítos e sistemas lóxicos. CMCTT: realizar as operacións mediante a aplicación da álxebra de Boole e mapas de Karnaugh para simplificar funcións lóxicas e obter un sistema combinacional apto para ser integrado. CD: deseñar circuítos lóxicos combinacionais mediante o uso de ferramentas tipo CAD de simulación. CAA: interpretar os esquemas das representacións mediante portas lóxicas de circuítos combinacionais e ser capaces de aplicar as técnicas de simplificación das funcións lóxicas asociadas aos mesmos. CSIEE: valorar as consecuencias de implementar circuítos combinacionais minimizados para potenciar o aforro en hardware e o tempo de resposta dun circuíto. BLOQUE 5: Control e programación de sistemas automáticos. CMCTT: debuxar diferentes tipos de cronogramas circuítos lóxicos asociados á electrónica secuencial. CD: deseñar circuítos lóxicos secuenciais mediante o emprego de software de simulación. CAA: deseñar circuítos lóxicos secuencias con biestables a partir de especificacións concretas e elaborando o esquema do circuíto. CSIEE: escoller de xeito adecuado os biestables necesarios e establecer as súas conexións no deseño de circuítos lóxicos secuenciais. CCL: utilizar a terminoloxía axeitada e empregar un vocabulario específico para redactar informes e documentos técnicos relativos ao deseño de circuítos secuenciais.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

131 3. OBXECTIVOS

3.1 Obxectivos xerais de etapa En relación ao currículo oficial a materia de "Tecnoloxía Industrial II" contribúe a desenvolver as seguintes capacidades: a) Dominar a lingua castelá e a lingua galega. b) Analizar e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo e os antecedentes e factores que inflúen nel. c) Comprender os elementos fundamentais da investigación do método científico. d) Consolidar unha madureza persoal, social e moral que lles permita actuar de forma responsable e autónoma. e) Participar de forma solidaria no desenvolvemento e mellora do ámbito social. f) Dominar os coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e as habilidades básicas propias da modalidade escollida. g) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria como fonte de formación e enriquecemento cultural. h) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española e do Estatuto de autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsibilidade na construción dunha sociedade xusta e quitativa e favoreza a sustentabilidade. i) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres evitando a deiscriminación das persoas con discapacidades, criticando as desigualdades e impulsando as igualdades. j) Reforzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina. k) Expresarse con fluidez e correción nunha ou máis linguas extranxeiras. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

132 l) Utilizar eficazmente e con responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación. m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, autoconfianza e sentido crítico n) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social e impulsar conductas e hábitos saudables o) Reforzar actitudes de respecto e de prevención no ámbito da seguridade viaria p) Valorar,repectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia e contribír á súa conservación e mellora no contexto dun mundo globalizado.

3.2 Obxectivos xerais da materia: O desenvolvemento desta materia ha de contribuír a que os/as alumnos/ás adquiran as seguintes capacidades: a) Desenvolver autonomía e confianza para inspeccionar, manipular e intervir en máquinas, sistemas e procesos técnicos e comprender o seu funcionamento. b) Comprender o papel da enerxía en procesos tecnolóxicos, as súas distintas transformacións e aplicacións e adoptar actitudes de aforro e valoración da eficiencia enerxética. c) Utilizar correctamente os útiles, máquinas e ferramentas, dispoñibles na aula taller, valorando a importancia da súa correcta utilización, tanto dende o punto de vista económico coma de seguridade persoal. d) Comprender e explicar como se organizan e desenvolven procesos tecnolóxicos concretos, identificando e describindo as técnicas e os factores económicos e sociais que concorren en cada caso.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

133 e) Analizar obxectos e sistemas técnicos para comprender o seu funcionamento, a mellor forma de usalos e controlalos, de cara á súa posterior aplicación en proxectos. f) Analizar e valorar criticamente o impacto do desenvolvemento científico e tecnolóxico na evolución da sociedade, así como na organización do tempo libre e nas actividades de ocio. g) Transmitir con precisión coñecementos e ideas sobre procesos ou produtos tecnolóxicos utilizando vocabulario,símbolos e formas de expresión apropiadas. h) Actuar con autonomía, confianza e seguranza ao inspeccionar, manipular e intervir en máquinas, sistemas e procesos técnicos para comprender ou seu funcionamento. i) Planificar a execución de proxectos tecnolóxicos utilizando os conceptos e habilidades adquiridos, valorando a súa funcionalidade, a importancia de traballar como membro dun equipo, escoitando as ideas dos demais e achegando outras, responsabilizándose de tarefas e cumprindo compromisos, así como a importancia da utilización da normalización e vocabulario técnico axeitado. j)

Valorar a importancia dá investigación e desenvolvemento na creación de novos produtos e sistemas.

4. CONTIDOS,ESTÁNDARES DE APREDIZAXE, TEMPORALIZACIÓN E DISTRIBUCIÓN DE CONTIDOS

4.1 Contidos: Contidos comúns. -Análise de obxectos e montaxes para a identificación e a selección de solucións a problemas técnicos específicos e mais elaboración dun conxunto de características técnicas adecuadas ao contexto no que deben aplicarse. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

134

-Realización de cálculos e elaboración de documentos e planos, planificación de traballos e asignación de funcións específicas aos membros do equipo. -Realización de ensaios, montaxes ou construción de obxectos procurando o uso correcto dos recursos materiais e das ferramentas e seguindo a planificación previamente elaborada. -Valoración dos traballos mediante a preparación dun conxunto de comprobacións coas que se poida verificar que se cumpren as especificacións previstas -Investigación de aspectos históricos e científicos, xerais e específicos de Galicia, relevantes para a realización dos traballos desde os puntos de vista social, ambiental e tecnolóxico. -Emprego das TIC para a busca de información, para a elaboración da documentación e da planificación, para a realización de cálculos e simulacións e para a presentación de obxectivos e de resultados.

Contidos específicos. Os contidos tratados nesta materia poden distribuirse por bloques e cada bloque abarca unha serie de unidades que se desenvolven mediante apuntes elaborados polo Departamento de Tecnoloxía. Os bloques coas unidades que abarcan e cos seus obxectivos, criterios de avaliación e contidos son os seguintes:

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

135

BLOQUE 1. MATERIAIS: unidades 1, 2 ,3 e 4.

OBXECTIVOS Analizar as propiedades físicas, químicas e mecánicas dos materiais. Diferenciar as distintas estruturas atómicas internas dos materiais metálicos e as súas propiedades cristalográficas. Coñecer os procesos de cristalización e solidificación de metais. Identificar os materiais máis utilizados na industria en función das súas aplicacións. Explicar a importancia que supón a aliaxe de materiais para a consecución de aliaxes de grande importancia técnica debido ás súas características, e manexar con soltura os diagramas de fase como base para o seu estudo teórico. Coñecer os aceiros e fundicións coñecer o diagrama Fe-C e explicar as transformacións que se producen por arrefriamento lento dalgunhas das súas aliaxes. Explicar a necesidade e importancia dos tratamentos térmicos na modificación e mellora das características dos materiais. Describir o tratamento necesario para conseguir unhas modificacións específicas das características dun material dadas unhas condicións de partida.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN Diferencia as distintas estruturas atómicas e cristalinas que poden adoptar os materiais de maior uso técnico. Coñece e comprende cáles son as propiedades máis importantes que definen un material e sabe utilizalas e diferencialas doadamente. Coñece e describe os procesos de cristalización e solidificación dos metais. Manexa con soltura os diagramas de fase, como base para o estudo teórico das aliaxes. Explica as diferenzas fundamentais entre fundicións e aceiros. Coñece e describe correctamente o diagrama de fase Fe-C, explicando a solidificación de aliaxes de distintas composicións. Explica o diagrama TTT, e os tratamentos de tempero, recocido e revido seleccionando o máis axeitado a diferentes usos que se formulen. Coñece os principais tratamentos termoquímicos que existen e a forma en que se levan a cabo. Coñece os ensaios de materiais máis habituais: tracción, dureza, resistencia, etc. Sabe como se realizan os fundamentais ensaios de medida das propiedades dos materiais e manexa con soltura os parámetros que neles interveñen.

Describir os distintos tratamentos químicos e termoquímicos aos que poden someterse os materiais.

Ante un caso proposto, estuda as posibilidades de reutilización de materiais, xustificando a súa importancia e custos Elixir o ensaio idóneo para avaliar unha económico e ambiental. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

136 determinada propiedade ou característica dun material dado.

Explica a importancia da reciclaxe de materiais e como se leva a cabo a recollida, Resaltar a importancia económica e separación e reciclaxe dos materiais tecnolóxicos fundamentais. social da reutilización e a reciclaxe de Valora a importancia de adoptar medidas materiais. ambientais axeitadas en procesos industriais, como medio de preservación do medio. Selecciona os materiais máis apropiados Coñecer os riscos da transformación, para unha aplicación práctica determinada, elaboración e escoura de materiais. considerando, xunto ás súas propiedades intrínsecas, factores técnicos, económicos, Aprender a recoñecer o impacto e ambientais. ambiental dos procesos industriais e como evitalo.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

137

CONCEPTOS Elementos e compostos. Estrutura interna e propiedades dos distintos tipos de materiais. Materiais metálicos e non metálicos : estrutura, propiedades, procesado, prestacións e aplicacións. Aliaxe. Aliaxes metálicas e non metálicas. Aliaxes FeC: aceiros e fundicións. Microestruturas. Técnicas de modificación das propiedades. Tratamentos estruturais e superficiais: químicos e termoquímicos. Ensaios mecánicos: tipos e descrición de cada un deles. Distintos procedementos de ensaio e medida de materiais. Técnicas de protección do medio. Materiais reutilizables. Importancia económica e social. Reciclaxe de materiais. Riscos da transformación, elaboración e escoura de materiais. Normas de precaución e seguridade no manexo de materiais.

PROCEDEMENTOS Manexo de materiais diversos, para familiarizarse coas propiedades físicas perceptibles de inmediato. Clasificación de materiais de acordo coas súas propiedades físicas, cristalográficas e tecnolóxicas. Realización de numerosos exercicios e exemplos prácticos considerando distintas aliaxes metálicas, así como aliaxes Fe-C. Observación de microestruturas de distintas aliaxes que permitan a identificación e o recoñecemento dos seus compoñentes. Modificación das propiedades dos materiais por distintos tratamentos térmicos e termoquímicos. Observación da execución de ensaios mecánicos diversos que permitan cuantificar e comparar as características mecánicas dos diferentes materiais. Identificación, en función dos medios dispoñibles, de diferentes tipos de residuos, valorando o seu grao de perigosidade e posibles formas de tratamento. Identificación das alteracións do medio que prexudican a saúde das persoas. Elaboración de traballos que traten de cuantificar a cantidade de residuos producidos na localidade polos sectores industrial, de servizos e doméstico.

ACTITUDES Curiosidade por coñecer e descubrir o modo de dar utilidade práctica á maioría dos elementos existentes na natureza. Interese en comprender como se poden formar produtos compostos que superen a maioría das boas características dos materiais integrantes. Interese por diferenciar materiais que, con aparencia externa semellante, responden de modo distinto a certas esixencias mecánicas. Valoración dos ensaios, aos que se deben someter os materiais, que presten funcións de responsabilidade na seguridade e no correcto funcionamento das máquinas, construcións ou instalacións. Normas de precaución e seguridade no manexo de materiais. Aproveitamento de materiais tendo en conta que os recursos son limitados. Valoración dos riscos propios do manexo e da transformación de certos materiais, e interese polo emprego das técnicas axeitadas de seguridade e hixiene. Interese por descubrir e avaliar os problemas xerados por os a emisión de contaminantes e de residuos. Priorización na conservación do medio sobre melloras ou

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

138 Realización de informes que recompilen e comenten as enfermidades profesionais máis coñecidas, producidas pola extracción ou manipulación dos materiais. Identificación e recollida de materiais e obxectos reciclables.

beneficios sectoriais. Valoración e interese por levar a cabo unha política ambiental correcta, minimizando o impacto da actividade humana sobre o medio que o rodea.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

139

BLOQUE 2. PRINCIPIOS MÁQUINAS: unidades 5, 6 e 7.

OBXECTIVOS Coñecer os conceptos físicos e fisicoquímicos fundamentais aplicables ás máquinas.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN Coñece e aplica na resolución de problemas os conceptos físicos e fundamentais relativos ás máquinas: forza, traballo, potencia, par motor, rendemento, Describir os ciclos termodinámicos das etc. máquinas térmicas e os circuítos frigoríficos fundamentais. Coñece e aplica na resolución de problemas os conceptos físicos e Expresar co vocabulario axeitado as mecánicos relativos a máquinas eléctricas: partes constituíntes das diversas par interno, par nominal, fem inducida, máquinas, e as condicións axeitadas tensión de alimentación, etc. de funcionamento. Manexa no marco de problemas prácticos, Comparar as diferentes clases de os conceptos termodinámicos máquinas, en función das súas fundamentais relativos a máquinas aplicacións. térmicas, como son enerxía interna, entalpía, calor, etc. para poder explicar con Expoñer as normas de protección e soltura e rigor técnico os ciclos seguridade no uso das máquinas. termodinámicos reais das máquinas térmicas e circuítos frigoríficos Diferenciar máquinas eléctricas de fundamentais. corrente continua e alterna. Explica a bomba de calor con claridade de Describir o funcionamento de motores ideas. eléctricos (de corrente continua e alterna) e térmicos. Manexa con soltura, no marco de problemas prácticos, os conceptos de Recoñecer e describir os elementos electromagnetismo fundamentais relativos constituíntes de máquinas térmicas e a máquinas eléctricas e os conceptos sistemas frigoríficos, así como explicar físicos e mecánicos comúns a elas o funcionamento de equipos (elementos rotóricos e estatórico, par acondicionadores de aire. interno, par nominal). Poñer en marcha algunhas das máquinas dispoñibles e regular o seu funcionamento na aula taller.

Aplica os recursos gráficos e verbais apropiados á descrición da composición e do funcionamento dunha máquina. Coñece os elementos construtivos fundamentais das máquinas de cc e ca e describe a súa función dentro delas. Explica as diferentes formas de excitación, as curvas e as aplicacións das máquinas de corrente continua. Explica as diferenzas entre as distintas

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

140 máquinas de corrente alterna, as diferenzas entre estas e as máquinas de corrente continua (baseando esta en conceptos como frecuencia das correntes, rendemento, movemento,…) Explica o funcionamento dos motores eléctricos, térmicos e do sistema frigorífico. Coñece e respecta as normas de protección e seguridade no uso das máquinas. Deseña un procedemento de proba e medida das características dunha máquina ou instalación, en condicións nominais e de uso normal.

CONCEPTOS Enerxía. Formas de enerxía. Enerxía útil. Potencia dunha máquina. Par motor no eixe. Perdas de enerxía nas máquinas. Balance enerxético. Rendemento. Parámetros principais do funcionamento dunha máquina. Funcionamento dunha máquina en réxime nominal. Normas de seguridade vixentes no uso e manexo das máquinas. Máquina de vapor. Ciclos operativos. Ciclo de Carnot. Turbina de gas. Aplicacións. Motores térmicos. Principios xerais de funcionamento. Motores rotativos e alternativos. Aplicacións. Motores eléctricos. Principios xerais de

PROCEDEMENTOS Elaboración de informes que describan o funcionamento e valoren os parámetros relativos á enerxía consumida e á potencia transmitida por unha máquina. Identificación dos parámetros principais do funcionamento dunha máquina e comprobación deste nunha máquina en réxime nominal. Comprobación dos parámetros importantes dun motor (potencia, velocidade de xiro, par nominal, factor de potencia) ante situacións distintas. Análise e comparación de distintos tipos de motores eléctricos indicando aplicacións que se coñezan. Manipulación de motores, preferiblemente

ACTITUDES Interese por participar activamente na execución de montaxes e desmontaxe de máquinas diversas, valorando a necesidade da seguridade por medio de métodos ordenados e previamente estudados. Valoración da importancia da transformación de enerxía eléctrica en mecánica e da elección do motor máis axeitado a cada aplicación. Toma en consideración das normas de seguridade vixentes ao uso e manexo das máquinas. Respecto da orde na realización das probas, ou na medida dos parámetros. Curiosidade por

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

141 funcionamento. Tipos e aplicacións. Forza electromotora e contraelectromotriz. Circuíto frigorífico. Deseño e aplicacións Bomba de calor. Principios de funcionamento. Elementos e aplicacións.

seccionados, que introducirse no mundo permita a observación dos de máquinas menos movementos e, comúns. consecuentemente, a diferenciación dos distintos ciclos. Observación directa do funcionamento de bombas centrífugas, turbinas hidráulicas e de vapor ; e asociación destas máquinas con aplicacións concretas. Selección do motor máis axeitado para unha aplicación concreta. Descrición de elementos e funcionamento de máquinas frigoríficas e térmicas. Realización dun estudo que valore tódalas achegas das máquinas frigoríficas e térmicas á sociedade actual.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

142 BLOQUE 3. SISTEMAS AUTOMÁTICOS I: unidade 8. OBXECTIVOS Recoñecer a estrutura dun sistema de control analizar os seus elementos constituíntes distinguíndoos pola función que realizan.

CRITERIOS DE AVALIACIÓN Analiza a composición dunha máquina ou sistema automático de uso común, identificando os elementos de mando, control e potencia.

Afondar no estudo e manexo de cada un dos compoñentes dun sistema de control.

Coñece o funcionamento e as diferentes formas de conexión dos principais transdutores: de posición, de proximidade, de movemento, de velocidade, de presión, de temperatura, etc.

Estudar e representar, coa simboloxía axeitada, un sistema de control automático.

Coñece o funcionamento e as diferentes formas de conectar os principais transdutores (captadores) de uso tecnolóxico, comparadores, Realizar a montaxe e manipulación controladores e actuadores como práctica no laboratorio, de sistemas de elementos fundamentais dun sistema control analóxicos sinxelos. de control. Describir o funcionamento de distintos sistemas de control.

Describir os conceptos fundamentais de sistema, realimentación, función de transferencia e estabilidade, así como o seu manexo e aplicación. Destacar a importancia actual dos sistemas automáticos nos ámbitos industrial, social e persoal.

Analiza a estabilidade e o comportamento en función do tempo de sistemas de control complexo, tanto en réxime transitorio como permanente. Emprega a función de transferencia e os diagramas de bloques para simplificar sistemas de control complexos. Entende os elementos estruturais dun sistema de control e a súa misión dentro do conxunto, describindo de forma axeitada o funcionamento xenérico dun sistema de lazo aberto e de lazo pechado, diferenciando as vantaxes e inconvenientes de cada un deles. Comprende a utilidade da función de transferencia, os diagramas de bloques, podendo con ámbolos dous simplificar sistemas de control complexos para analizar o seu comportamento en función do tempo; tanto en réxime transitorio como permanente, así como a súa

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

143 estabilidade. Monta e comproba un circuíto de control dun sistema automático a partir do plano ou esquema dunha aplicación característica.

CONCEPTOS Teoría de sistemas. Concepto de sistema e regulación. Función de transferencia. Realimentación. Elementos que compoñen un sistema de control: transdutores e captadores de posición, proximidade, movemento, velocidade, presión, temperatura e iluminación. Actuadores. Detectores. Sensores: distintos tipos de interruptores . Estrutura dun sistema automático. Diagramas de bloques : entrada, proceso, saída. Sistemas de lazo aberto (sistema de mando). Sistemas realimentados de control. Comparadores. Unidades de control. Tipos. Control de variables lóxicas. Control eléctrico. Control de variables analóxicas. Reguladores. Control baseado en regras. Control Fuzzy (difuso). Control baseado en modelos. Algoritmos etc.

PROCEDEMENTOS Identificación, en exemplos concretos, dos elementos de sistemas sinxelos de control. Montaxe e experimentación de sinxelos circuítos de control identificando os distintos elementos. Montaxe e comprobación do funcionamento de distintos transdutores. Montaxe de automatismos eléctricos con relés (arrincador estrela triángulo, investidor de xiro, etc.) Experimentación con reguladores en circuítos sinxelos de control (regulación da velocidade dun motor eléctrico, da intensidade luminosa dunha lámpada, da temperatura dun forno, etc.). Identificación dos elementos dun sistema automático de uso común. Descrición da función que desempeña cada elemento dentro dun sistema.

ACTITUDES Adopción dun método ordenado na montaxe dos distintos elementos. Respecto polas normas de utilización e mantemento dos distintos aparatos. Interese pola realización de montaxes experimentais con circuítos de control. Curiosidade por coñecer os distintos elementos que compoñen un sistema de control automático e as súas aplicacións prácticas. Valoración da importancia da utilización de sistemas automáticos de control (tráfico, polución, seguridade de instalacións e de persoas, etc.) Intervir, con autonomía e confianza, no axuste de sistemas básicos de control. Autonomía e iniciativa no deseño dos distintos circuítos. Sensibilidade e gusto por unha presentación coidadosa e acorde coa normativa dos esquemas funcionais.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

144 BOLQUE 3. SISTEMAS AUTOMÁTICOS II : unidade 9. OBXECTIVOS

CRITERIOS DE AVALIACIÓN

Comprobar o coñecemento do comportamento do aire.

Explica con soltura as analoxías e diferenzas así como as aplicacións particulares da pneumática e a hidráulica.

Representar esquematicamente e montar circuítos pneumáticos para resolver un problema dado. Construír solucións nas que se combine esta técnica, con outras vistas anteriormente. Aplicar os coñecementos adquiridos sobre deseño de circuítos ao deseño de circuítos con portas lóxicas pneumáticas.

Describir a función, utilización, forma de funcionamento e aplicación dos diferentes elementos dos circuítos pneumáticos e hidráulicos, coñecendo e manexando con soltura a súa simboloxía normalizada.

Describe as características, forma de funcionamento e aplicación dos principais elementos dos circuítos pneumáticos . Coñece e utiliza con soltura a simboloxía normalizada dos circuítos pneumáticos e hidráulicos. Describe o funcionamento de circuítos pneumáticos a partir do seu esquema. Deseña circuítos pneumáticos que realicen diferentes funcións prácticas. Formula e resolve exercicios e problemas numéricos relacionado cos contidos que se desenvolven nas unidades.

Deseñar circuítos que realicen diferentes funcións prácticas reais. Interpretar o modo de funcionamento de diferentes sistemas pneumáticos e hidráulicos. Analizar a importancia que ten esta tecnoloxía dentro da automatización, sobre todo combinada coa electricidade e a electrónica.

CONCEPTOS Pneumática . Conceptos e leis fundamentais. Diferenzas de comportamento. Caudal. Presión interior. Perdas. Enerxía e potencia . Elementos dos circuítos

PROCEDEMENTOS Identificación dos elementos de sistemas pneumáticos. Interpretación de esquemas pneumáticos

ACTITUDES Valoración da realización de comprobacións experimentais e razoadas previas á posta en funcionamento dun circuíto pneumático. Valoración das vantaxes

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

145 pneumáticos . Bombas e compresores de aire. Acumuladores. Actuadores, reguladores e dispositivos de control: cilindros, válvulas, etc. Motores pneumáticos. Produción, mantemento, condución, depuración e filtrado de fluídos. Equipos, canalizacións e accesorios. Simboloxía pneumática . Normalización. Circuítos característicos de aplicación. Simboloxía e esquemas de representación. Secuencias e Diagramas espazo-fase. Planificación e montaxe de exemplos prácticos en máquinas, sistemas e instalacións.

básicos, realización da

e inconvenientes do emprego de circuítos montaxe correspondente pneumáticos nos procesos automatizados. e modificación da Interese pola evolución histórica dos circuítos secuencia de pneumáticos e a súa achega na funcionamento. automatización de procesos en ambientes Obtención das moi adversos. dimensións do actuador Mantemento dunha orde en función dos esforzos na realización dos útiles, tempos deseños respectando os concedidos, perdidas de criterios ou normas de carga na alimentación e elaboración e efectos inercias. presentación. Identificación dos Adopción de iniciativas elementos nun circuíto ante os imprevistos na práctico. montaxe práctica e Deseño e perseveranza ante os desenvolvemento dunha erros e dificultades. aplicación sinxela. Iniciativa e creatividade Realización dun circuíto no deseño, realizado que simule unha tanto individualmente aplicación. como en grupo.

BLOQUE 4. CIRCUÍTOS E SISTEMAS LÓXICOS: unidades 10 e 11. OBXECTIVOS Comprobar que o alumno ten claros os conceptos sobre a teoría de circuítos vistos en Tecnoloxía Industrial I e entender de forma básica o funcionamento dos materiais semicondutores e como a partir deles xorden os principais compoñentes electrónicos (díodo, transistor).

CRITERIOS DE AVALIACIÓN Coñece os distintos compoñentes electrónicos estudados.

Coñecer distintos tipos de amplificadores, formas de conexión e funcionamento.

Coñece o funcionamento e as diferentes formas de conectar os amplificadores operacionais.

Describir axeitadamente a conceptualización dun sistema de control lóxico.

Explica coa axuda de exemplos a diferenza entre os circuítos lóxicos combinacionais e secuenciais.

Coñecer os distintos tipos de

Deseña circuítos lóxicos combinacionais

Explica de forma clara e concisa a diferenza entre a electrónica analóxica e dixital, e como o ruído electrónico afecta a cada unha de elas e a súa importancia.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

146 elementos que poden constituír un sistema de control lóxico.

que resolvan problemas reais e implementalos exclusivamente con portas NAND ou NOR.

Realizar axeitadamente exercicios con funcións lóxicas e simplificación Describe o funcionamento dos principais destas. circuítos combinacionais estándar: codificadores e decodificadores, Deseñar e realizar circuítos lóxicos multiplexores e demultiplexores, combinacionais, que resolvan un contadores, etc. problema de control formulado. Manexa con soltura, resolvendo Explicar a forma de funcionamento dos exercicios prácticos, os diferentes principais circuítos combinacionais sistemas e códigos numéricos, estándar (decodificadores e realizando conversións entre eles e codificadores, demultiplexores e realizando as operacións aritméticas multiplexores, contadores, etc.) básicas (suma e resta) en sistema dixital. A partir de problemas reais deseñar circuítos lóxicos combinacionais Coñece a simboloxía das portas lóxicas simplificándoos, para máis adiante básicas representando funcións lóxicas implementalos exclusivamente con dadas tanto coa táboa de verdade como portas NAND ou NOR. alxébrica manexando a primeira e segunda forma canónica.

CONCEPTOS Dispositivos electrónicos básicos: díodos transistores, amplificadores. Circuítos integrados lineais. Control analóxico de sistemas. Circuítos lóxicos combinacionais. Multiplexores e demultiplexores. Portas e funcións lóxicas. Operacións lóxicas. Álxebra de Boole. Dispositivos dos circuítos lóxicos. Procedementos de simplificación de circuítos lóxicos. Diagramas de Karnaugh.

PROCEDEMENTOS Montaxe de circuítos sinxelos utilizando dispositivos electrónicos e circuítos integrados lineais. Análise e descrición dun circuíto combinacional, aplicación ao control do funcionamento dun dispositivo. Análise e descrición dun automatismo secuencial. Aplicacións ao control dun dispositivo de secuencia fixa. Montaxe e comprobación. Análise e simulación do control programado dun mecanismo.

ACTITUDES Interese pola evolución tecnolóxica dos dispositivos electrónicos e valoración da súa influencia na optimización dos sistemas de control automáticos. Valoración das vantaxes dos sistemas de control electrónicos fronte aos sistemas de control pneumáticos e hidráulicos. Valoración da potencialidade que lle achega o ordenador ao control automático centralizado. Autonomía e iniciativa no deseño dos distintos

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

147 circuítos. Valoración da realización de comprobacións experimentais e razoadas previas á posta en funcionamento dun circuíto. Sensibilidade e gusto por unha presentación coidadosa e acorde coa normativa dos esquemas funcionais.

BLOQUE 5. CONTROL E PROGRAMACIÓN DE SISTEMAS AUTOMÁTICOS: unidade 12. OBXECTIVOS

CRITERIOS DE AVALIACIÓN

Deseñar e realizar circuítos lóxicos Coñece as diferentes formas de secuenciais, que resolvan un problema circuítos secuenciais e os principais de control formulado. biestables como elementos fundamentais, así como os principais circuítos estándar entregados en forma Analizar as técnicas de control de bloques MSI. programado mediante un autómata/microprocesador, así como Coñece a evolución dos sistemas os seus campos de aplicación. programados, o funcionamento interno dos computadores e autómatas Manexar e programar o programables e a forma de autómata/microprocesador, de cara a programalos. resolver problemas de automatización. Manexa o autómata/microprocesador utilizándoo en aplicacións prácticas de automatización.

CONCEPTOS Circuítos lóxicos secuenciais.Biestables. Reloxo. Memoria. Rexistros.

PROCEDEMENTOS Montaxe de aplicacións básicas con circuítos lóxicos combinacionais e secuenciais.

ACTITUDES Interese pola evolución tecnolóxica dos dispositivos electrónicos e valoración da súa

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

148 Contadores.Dispositivo de secuencia fixa. Diagrama de fases. Aplicación ao control dun dispositivo de secuencia fixa. Circuítos de control programado. Programación ríxida e flexible. Programadores. O microprocesador. Microcontroladores. O autómata programable. Aplicación ao control programado dun mecanismo. Control intelixente de instalacións e procesos.

Simplificación de circuítos lóxicos. Programación por ordenador dun autómata programable para o control de maquetas sinxelas (fita transportadora, ascensor ou sistema similar) Aplicación ao control do funcionamento dun dispositivo. Programación dun autómata programable para aplicacións de control que utilicen funcións lóxicas e funcións de reconto e de temporización.

influencia na optimización dos sistemas de control automáticos. Valoración da potencialidade que lle achega o ordenador ao control automático centralizado. Autonomía e iniciativa no deseño dos distintos circuítos. Valoración da realización de comprobacións experimentais e razoadas previas á posta en funcionamento dun circuíto. Sensibilidade e gusto por unha presentación coidadosa e acorde coa normativa dos esquemas funcionais.

4.2 Estándares de aprendizaxe: Tendo en conta que deben ser observables, medibles e avaliables para poder escalar o logro alcanzado, as especificacións que nesta materia nos van a permitir definir o que se debe aprender e saber, quedan definidos a continuación para cada un dos bloques da materia. BLOQUE 1. Materiais. Explica como se poden modificar as propiedades dos materiais, tendo en conta a súa estrutura interna. Selecciona o material máis axeitado para unha aplicación concreta, obtendo información por medio das tecnoloxías da información e da comunicación. BLOQUE 2. Principios de máquinas. Debuxa esbozos de máquinas empregando programas de deseño CAD, e explica a DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

149 función de cada un no conxunto. Define as características e a función dos elementos dunha máquina, interpretando planos de máquinas dadas. Calcula rendementos de máquinas tendo en conta as enerxías implicadas no seu funcionamento. Describe o funcionamento e as partes dos motores térmicos e eléctricos. BLOQUE 3. Sistemas automáticos. Define as características e a función dos elementos dun sistema automático, interpretando planos e esquemas destes. Diferencia entre sistemas de control de lazo aberto e pechado, e propón exemplos razoados. Deseña mediante bloques xenéricos sistemas de control para aplicacións concretas, describe a función de cada bloque no conxunto e xustifica a tecnoloxía empregada. Verifica mediante simuladores os sinais de entrada e saída dun sistema automático. Monta fisicamente circuítos simples, interpretando esquemas e realizando gráficos dos sinais nos puntos significativos. BLOQUE 4. Circuítos e sistemas lóxicos. Realiza táboas de verdade de sistemas combinacionais, identificando as condicións de entrada e a súa relación coas saídas solicitadas. Deseña circuítos lóxicos combinacionais con portas lóxicas a partir de especificacións concretas, aplicando técnicas de simplificación de funcións, e propón o posible esquema do circuíto. Deseña circuítos lóxicos combinacionais con bloques integrados, partindo de especificacións concretas, e propón o posible esquema do circuíto.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

150 BLOQUE 5. Control e programación dun sistema automático. Explica o funcionamento dos biestables, indicando os tipos e as súas táboas de verdade asociadas. Debuxa o cronograma dun contador e explica os cambios que se producen nos sinais. Obtén sinais de circuítos secuenciais típicos empregando software de simulación. Debuxa cronogramas de circuítos secuenciais partindo dos esquemas destes e das características dos elementos que o compoñen. Deseña circuítos lóxicos secuenciais sinxelos con biestables a partir de especificacións concretas e elaborando o esquema do circuíto. Identifica os principais elementos que compoñen un microprocesador tipo e compárao con algún microprocesador comercial. 4.3 Temporalización: Os contidos distribúense en trece unidades didácticas adaptables a un período lectivo de nove meses distribuído en tres trimestres; así, a distribución temporal sería a reflectida na seguinte táboa: BLOQUE

UNIDADES DIDÁCTICAS

Nº SESIÓNS

1:Estructura dos materiais. Propiedades e ensaios

2:Aleacións.Diagramas de equilibrio

3:Materiais non férreos e ciclos de utilización

MATERIAIS

PRINCIPIOS DE MÁQUINAS

SISTEMAS AUTOMÁTICOS

4: Tratamentos térmicos e superficiais

5: Principios xerais das máquinas

6: Motores térmicos.Ciclos frigoríficos

7: Magnetismo e electricidade. Motores eléctricos

8: Sistemas automáticos

9:Automatización neumática

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

151 BLOQUE

UNIDADES DIDÁCTICAS

Nº SESIÓNS

CIRCUÍTOS E SISTEMAS 10: Circuitos combinacionais.Alxebra de LÓXICOS Boole CONTROL E PROGRAMACIÓN DE SISTEMAS AUTOMÁTICOS

11: Compoñentes dun sistema de control

12: Circuitos secuenciais.

4.4 Distribución de contidos: A distribución de contidos axústase a un período lectivo de tres trimestres establecéndose a repartición das 12 unidades do seguinte modo: 

Primeiro trimestre: abrangue as sete primeiras unidades computando un total de 55 sesións. Este trimestre recolle os dous primeiros bloques: materiais e principios máquinas.



Segundo trimestre: abrangue dende a unidade 8 ata a 11 (ambas as dúas inclusive) computando un total de 44 sesións.



Terceiro trimestre: abrangue as dúas últimas unidades e computan un total de 28 sesións.

Como pode observarse o último trimestre é moito máis curto. Con esta distribución preténdese que quede tempo para cubrir posibles imprevistos ou cambios no desenvolvemento da programación e para levar a cabo un repaso xeral de cara a realización da proba de avaliación final por parte do alumnado.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

152 5. AVALIACIÓN

5.1Criterios de avaliación: 1.-Aplicar os conceptos relativos á estructura interna, ó procesamento e ás técnicas de ensaio e medición de propiedades para seleccionar o material idóneo para unha aplicación real. 2.Conxugar os factores que interveñen na decisión de selección dun material con criterios de equilibrio. 3.Seleccionar materiais reciclables, na medida do posible, sempre que cumpran as especificacións técnicas necesarias para a aplicación á que se destinan.

4.Considerar de forma preferente o carácter limitado dos recursos á hora de seleccionar materiais. 5.Identificar os parámetros principais do funcionamento dun artefacto ou dunha instalación (nunha máquina, nun proceso productivo ou nun edificio intelixente) en réxime normal. 6.Comparar o funcionamento do artefacto ou da instalación con dispositivos similares someténdoos a probas metódicas. 7.Realizar as probas e ensaios de maneira ordenada e rigorosa. 8.Utilizar a información obtida para formar un criterio propio acerca da calidade do artefacto ou da instalación. 9.Identificar, nun aparato medianamente complexo, os elementos que desenvolven as funcións principais. 10.Representar a estructura da máquina ou do sistema automático mediante esquemas e diagramas, utilizando a simboloxía normalizada adecuada a cada dispositivo. 11.Identificar os elementos de control e programar o seu funcionamento. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

153 12.Describir a composición e o funcionamento de máquinas, circuítos e sistemas utilizando a linguaxe técnica apropiada. 13.Utilizar a simboloxía e os criterios de normalización adecuados na representación de esquemas e circuítos eléctricos, hidráulicos e pneumáticos. 14.Representar ideas técnicas por medio da perspectiva isométrica e as vistas. 15.Describir relacións e efectos secuenciais entre os elementos dun sistema tecnolóxico. 16.Interpretar esquemas de conexións de circuítos de control de tipo electromecánico, electrónico, pneumático ou hidráulico. 17.Seleccionar os compoñentes necesarios para a montaxe e conectalos de forma adecuada. 18.Verificar o correcto funcionamento do circuíto unha vez montado. 5.2 Contidos mínimos: MATERIAIS: 

Coñecer a estructura interna e as propiedades dos materiais.



Interpretar os esforzos mecánicos e saber facer cálculos cos diferentes ensaios



Saber describir os diversos tratamentos dos materiais nos seus distintos tipos.



Diferenciar entre corrosión e oxidación e explicar as técnicas de protección.



Cálculos de composición e cantidades dos diferentes tipos de aliaxes.



Valorar a importancia social e económica de reciclaxe de materiais e identificar os procedementos para levar a cabo os mesmos.

PRINCIPIOS DE MÁQUINAS: 

Describir o principio de funcionamento dos motores térmicos e enumerar as súas aplicacións.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

154 

Describir o principio de funcionamento dos motores eléctricos e enumerar as súas aplicacións dentro de cada tipo.



Describir o principio de funcionamento da bomba de calor e máquinas frigoríficas, enumerar os seus elementos e aplicacións.



Facer cálculos de rendementos, potencias, enerxía util, par motor das máquinas anteriores.

SISTEMAS AUTOMÁTICOS: 

Enumerar os elementos que compoñen un sistema de control.



Describir a estructura dun sistema automático.



Describir os sistemas en lazo aberto, os realimentados e os comparadores.



Saber facer os cálculos oportunos para valorala estabilidade dun sistema e simplicar diagramas de bloques.



Dar as ventaxas e inconvintes dos circuitos pneumáticos .



Saber facer cálculos de caudal, volumen de aire consumido nunha instalación e perdas de carga.



Coñecer a simboloxía empregada e interpretar esquemas.



Montar e instalar circuitos sinxelos.

CONTROL E PROGRAMACIÓN DE SISTEMAS AUTOMÁTICOS. 

Coñecer o control analóxico e dixital de sistemas.



Cáculos en circuitos dixitales para a obtención de funcións lóxicas e minimización das mesmas.



Implementar circuitos dixitales simples.



Coñecer os circuitos secuenciales e os elementos de memoria que os integran.



Decribir o control programado e as funcións dos elementos presentes.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

155 5.3 Procedementos de avaliación Representan os medios dos que nos valemos para efectuar un diagnóstico das capacidades indicadas nos obxectivos. A avaliación ha de ser continua ao longo do proceso e utilízanse os seguintes recursos: 

Observación sistemática na aula e comportamento.



Grao de participación nos grupos de traballo.



Realización de exercicios propostos.



Asistencia e puntualidade a clase.



Realización de probas escritas: faranse probas parciais que representen unha división coherente das unidades dese trimestre. Antes da finalización do trimestre o profesor debe facer probas de recuperación. O profesor pode levar a cabo a realización de tales probas de duas maneiras. Unha das maneiras e facer probas de recuperación despois das correspondentes probas parciais nas que os alumnos non tiveron unha calificación igual ou superior a cinco. Outra maneira pode ser esperar ao final do trimestre e facer unha única proba de recuperación para aqueles alumnos que non teñan unha media aritmética superior ou igual a cinco das probas parciais (nestes casos a recuperación global abarcará as probas con calificación inferior a cinco). Este opción só pode escollerse cando a nota de cada unha das probas parciais sexa igual ou superior a catro.



DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

156 5.4 Criterios de cualificación: A cualificación global do trimestre farase según os seguintes casos: 1.- Alumnos con calificacións nas probas parciais superiores ou iguais a cinco:media aritmética das mesmas. 2.-Alumnos con calificacións iguais ou superiores a catro ( cando se opte por unha única proba de recuperación global)nalgunha das probas parciais: media aritmética das mesmas. 3.- Alumnos con algunha proba de recuperación feita (cando se opte por facer varias recuperacións): media das probas parciais superadas xunto coas probas de recuperación. 4.- Alumnos que non superaron ningunha proba parcial: media aritmética das probas de recuperación. 5.- Alumnos con suba de nota nalgunha das probas individuais: media do resultado da proba de suba de nota xunto cos resultados das demais probas individuais. A calificación anterior pode verse modificada positiva ou negativamente atendendo a aspectos como son a entrega de traballos, asistencia a clase, puntualidade, traballo e participación en clase, etc. O profesor pode estimar que estes baremos afecten a calificación final do trimestre nunha porcentaxe que implique a suma ou a perda dun punto da calificación global.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

157 Como proposta xeral e síntese do dito, valga o seguinte esquema de carácter orientativo:

ACTIVIDADES DE AVALIACIÓN

IMPORTANCIA

- Probas escritas / orais

85 %

- Entrega de traballos

10 %

- Interese polo traballo. - Cumprimento da metodoloxía tecno-científica.

- Busca de información



A calificación ordinaria na finalización do curso será a media das

calificacións obtidas en cada un dos trimestres. 

Aqueles alumnos que non superen materia ao longo do curso disporán dunha avaliación extraordinaria será realizada a través dunha proba onde se recollan tódolos aspectos teóricos-prácticos abordados ó longo do curso.



Grao de participación nas actividades escolares.

Ademais o profesor tamén se avaliará a través dunha reflexión propia tendo en conta os resultados obtidos da avaliación do alumnado.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

158 6. PROCEDEMENTOS PARA ACREDITAR OS COÑECEMENTOS PREVIOS

7. MATERIAL

Os recursos materiais que se achegarán para a consecución dos obxectivos son:  Material elaborado polo departamento ,fotocopias cos contidos e manuais, catálogos, revistas dispoñibles na aula.  Medios audiovisuais como proxector e equipo de vídeo/televisión.  Medios informáticos con aplicacións software como Autocad, Workbench, Pneusim etc necesarios para completar os contidos dalgunhas das unidades didácticas.  Material do aula-taller: equipos de circuítos eléctricos e nemáticos, aparatos de medida, ferramentas, máquinas ferramentas etc.  Todo tipo de material apropiado que os/as alumnos/ás poidan achegar.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

159

8. ASPECTOS METODOLÓXICAS

Na práctica non existe unha metodoloxía ideal e perfecta, non obstante, en cada unidade danse unhas pautas metodolóxicas que o profesor debe seguir e ás que debe engadir aspectos concretos da súa experiencia docente. En calquera caso se deben cubrir as seguintes orientacións metodolóxicas: -Formulación de problemas abertos que admitan múltiples solucións para estimular a creatividade e para obter un conxunto de características técnicas do obxecto que se deba construír. -A presentación, oral ou escrita, de informes sobre ideas e solucións, favorecendo o debate e propiciando a argumentación e a achega de ideas do grupoclase como xeito de incidir sobre as competencias lingüísticas. -A realización de pequenos problemas sobre aspectos auxiliares ou complementarios que se baseen na estimación dos valores das magnitudes tecnolóxicas e na utilización do cálculo mental. A comparación dos resultados coas estimacións, o rigor na realización dos cálculos e o uso correcto das unidades de medida incidirán positivamente na mellora da competencia matemática -A busca de información, o cálculo, a planificación e a montaxe, deseñadas para que potencien a confianza e autoestima do alumnado -A asignación paritaria de papeis ou funcións específicas para a realización do traballo e a construción do obxecto seguindo a planificación previamente elaborada. -A verificación de que as montaxes ou os obxectos cumpren as especificacións previstas, sexa mediante simples comprobacións do funcionamento, sexa coa realización de medidas en situacións controladas. Integrar o uso das tecnoloxías da información e da comunicación como ferramentas ou DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

160

medios que facilitan o traballo, non como un fin en si mesmas. O seu emprego para reunir e presentar información, como ferramentas de deseño ou como simuladores, debería estar presente ao longo de todo o curso. Convén relacionar aspectos da tecnoloxía co deseño industrial. As actividades poden, por exemplo, tratar a evolución das formas ao longo da historia.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

161

9. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

prestárselle unha atención especializada sendo vital que sexan os seus

propios compañeiros, seleccionados polo profesor os que axuden a conseguir a súa integración.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

162

10. CONTIDOS TRANSVERSAIS

A materia de "Tecnoloxía Industrial II" contribúe ao desenvolvemento de temas transversais como son: 



Educación ambiental: trátase fundamentalmente baixo contidos como o tratamento de residuos sólidos e o impacto ambiental para a obtención de enerxía.



Educación para a igualdade de sexos: así as alumnas realizarán exactamente os mesmos traballos que os alumnos e manexarán as máquinas e útiles de taller exactamente igual que os alumnos.

11. CONEXIÓNS INTERDISCIPLINARES DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

163

Matemáticas

referente

á parte

resolución

problemas e

12. FOMENTO DA LECTURA E DAS TIC DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

164 Pensamos que o aporte que este departamento fai ó fomento da lectura e das tecnoloxías da información e comunicación é elevado. Dentro das estratexias metodolóxicas destaca o método expositivo e dentro do mesmo está a fase informativa onde o alumnado leva a cabo lecturas de textos. Por outro lado, e dentro do método de proxectos haI unha fase onde a lectura tamén está presente que é na parte de búsqueda de información. Por último a adopción que das TIC facemos ven reflexada nos seguintes párrafos:  Búsqueda de información a través de enciclopedias virtuais e internet para poder ver simulacións virtuais con diferentes mecanismos. 

O procesador de texto. Táboas e gráficos. Introducción a outras aplicacións ofimáticas.



A folla de cálculo. Elaboración de gráficas.



O ordenador como procedemento de busca de información: enciclopedias virtuais e internet.



Páxinas web e correo electrónico.  O simulador de circuitos “Cocodrile”. Simulación de circuitos eléctricos e electrónicos. Comprobación de magnitudes eléctricas.  Uso de internet. Búsqueda de información sobre o funcionamento das principais centrais eléctricas.  Servicios de internet: foros, grupos, chats.  Comunidades virtuais.  Creación de páxinas web.  Transferencia de ficheiros.  Simuladores de circuitos “Cocodrile” e “Electronics Workbench”. Simulación de

circuitos elctrónicos tanto analóxicos coma dixitais. Comprobación de magnitudes DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

165  Simulador de circuitos neumáticos “Peneusim”.

13. ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA

situacións

nas

que

alumnado

poida

participar

organización,

desenvolvemento e avaliación dos diferentes aspectos da vida académica do Centro.

14. ACTIVIDADES EXTRAESCOLARES

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

166 Neste curso 2016-17 no departamento de tecnoloxía intentarase realizar algunha visita a empresas ou fábricas do entorno.

15. INCORPORACIÓN DE MODIFICACIÓNS PROPOSTAS NA MEMORIA DO CURSO 2015-16 

Os contidos mínimos modularanse en función do nivel xeral de cada curso.



Os aspectos prácticos –o desenvolvemento do proxecto e traballos de aplicación práctica- terán prevalencia sobre os contidos teóricos.



Os aspectos prácticos e contidos mínimos adecuaranse a unha temporalización menor debido á redución da carga horaria nesta materia.

16. PROCEDEMENTOS PARA AVALIAR A PROPIA PROGRAMACIÓN



DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Tecnoloxía en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA PROXECTO CURRICULAR DE AULA E PROGRAMACIÓN DE 2º DE BACHARELATO IMAXE E SON

Curso : 2016-2017

Xefe de Departamento : ALBERTE BLANCO CASAL Profesores : ALBERTE BLANCO CÉSAR SÁNCHEZ PAMPÍN

IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” VERIN

168

INDICE: 1. Introdución e contextualización .....................................................................................................................169 2. Contribución ao desenvolvemento das competencias clave...........................................................................171 3. Obxectivos .....................................................................................................................................................175 3.1 Obxectivos xerais de etapa 3.2 Obxectivos xerais de materia 4. Contidos,estándares de aprendizaxe, temporalización e distribución de contidos…………………………….177 4.1 Contidos , mínimos esixibles 4.2 Estándares de aprendizaxe 4.3 Temporalización 5. Avaliación.........................................................................................................................................................187 5.1 Criterios de avaliación 5.2 Mínimos esixibles 5.3 Procedementos de avaliación 5.4 Criterios de cualificación. 6. Procedementos para acreditar coñecementos previos …………………………………………………………….190 7. Material .............................................................................................................................................................190 8. Aspectos metodolóxicos ..................................................................................................................................191 9. Medidas de atención á diversidade .................................................................................................................192 10. Contidos transversais ....................................................................................................................................193 11. Conexións interdisciplinares ..........................................................................................................................194 12. Fomento da lectura e das TIC .......................................................................................................................195 13. Accións de contribución ao plan de convivencia ...........................................................................................196 14. Actividades extraescolares..............................................................................................................................196 15. Incorporación das modificacións propostas no curso 2014-2015. .................................................................196 16. Procedementos para avaliar a propia programación. .....................................................................................196

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

169 1. INTRODUCIÓN E CONTEXTUALIZACIÓN O Real decreto 86/2015, publicado no DOG do 29 de Xuño de 2015, establece a estrutura do bacharelato e fixa as súas ensinanzas mínimas, e en particular o fai para a materia de Imaxe e Son. Así, no curso 2016-17 esta estrutura comezou a implantarse no segundo curso do bacharelato e será na Modalidade de Ciencias

onde figurará a materia específica de opción de Imaxe e Son cuxa

programación desenvolveremos a continuación. Esta materia é fundamental para a compresión da información na sociedade actual. A evolución constante das tecnoloxías da información e da comunicación fai necesaria a creación de varias estruturas de mensaxe global que inclúen son, imaxe e texto. Deste xeito, o obxectivo principal desta materia é que o alumnado aprenda a elaborar produtos audiovisuais ao través do coñecemento e a experimentación das técnicas, procedementos e conceptos propios da área da imaxe e o son. Ligado a este obxectivo o alumnado poderá desenvolver un espírito creativo, crítico e estético imprescindibles para desenvolver os proxectos da materia, partindo dunha análise crítica das distintas manifestacións audiovisuais ao longo da historia e do tratamento da información nos distintos medios de comunicación. Esta materia integra e desenvolve os coñecementos adquiridos nas materias das distintas modalidades do Bacharelato. Promove a formación de cidadáns críticos, responsables e autónomos, tanto no análise das mensaxes como para o emprego das tic na elaboración audiovisual, favorecendo a adquisición de criterio estético, a sensibilidade artística e a capacidade comunicativa. O alumnado debe ser capaz de interactuar co seu entorno, analizando e entendendo os constantes e masivos mensaxes que na actualidade se transmiten ao través dos distintos medios para despois poder xerar os seus propios, tendo en conta a non discriminación das persoas con discapacidade e á accesibilidade na elaboración de documentos. Na presente programación organízase o currículo da materia "Imaxe e Son" para segundo curso de Bacharelato do IES Xesús Taboada Chivite, pertencente á localidade de Verín cuxa comarca é de predominio rural e de poboacións pequenas ao sur da provincia de Ourense.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

170 Economicamente hai unha preponderancia do sector primario e algo do secundario (construción, transformado da madeira) e sector servizos (comercio, servizos públicos). O alumnado tipo vive cos seus pais e, en numerosos casos, xunto cos avós, na casa propia e con sitio particular para estudar. Os seus pais traballan e gran parte e as nais están dedicadas ás tarefas do fogar.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

171 2. CONTRIBUCIÓN AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE Dado o carácter teórico-práctico e integrador desta materia e coa aplicación directa dos seus contidos, podemos desenvolver as seguintes competencias clave: 

Competencia lingüística (CCL).



Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT).



Competencia dixital (CD).



Competencias sociais e cívicas (CSC)



Conciencia e expresións culturais (CCEC)



Aprender a aprender (CAA)



Sentido da iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE).

A continuación detallamos como esta materia contribúe a adquisición destas competencias : O aprendizaxe dun sistema comunicativo propio ao través de diferentes códigos contribúe á comunicación lingüística. O alumnado é capaz de interpretar o mundo dende distintos puntos de vista, así como expresar as súas propias valoracións. Os alumnos terán que explicar, argumentar e expoñer os seus propios proxectos, de forma oral e escrita, ao mesmo tempo que aprenden un amplo vocabulario específico da materia. A contribución á competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía prodúcese ao través da aplicación do razoamento matemático, do pensamento lóxico e espacial, para explicar e describir a realidade ao través do linguaxe simbólico. O emprego de procedementos relacionados co método científico, como a observación, a experimentación e o descubrimento e a reflexión posterior, potencia o pensamento científico. Polo que respecta á competencia dixital, á contribución á mesma é evidente dende o punto de vista de que, practicamente tódolos soportes da información e comunicación son articulados sobre a imaxe e o son ademais de que tratan de xerar experiencias estéticas en aqueles que os empregan. Por outra banda, o uso de aplicacións ou programas informáticos para a creación e manipulación de documentos audiovisuais tamén contribúe de maneira notable a esta competencia, amosándolle ao alumnado un panorama creativo máis próximo e actual, así coma a súa importancia na configuración de equipos técnicos. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

172 Competencias sociais e cívicas. Ao través do traballo en equipo se activarán actitudes de respecto, tolerancia, cooperación, flexibilidade e se favorecerá á adquisición de habilidades sociais, tendo en conta que a materia de Imaxe e Son debe promover que tódolos documentos audiovisuais sexan accesibles para calquera persoa. O traballo con ferramentas propias da linguaxe audiovisual proporciona experiencias directamente relacionadas coa diversidade de respostas ante un mesmo estímulo e a aceptación das diferenzas. O desenvolvemento á competencia de conciencia e expresións culturais está directamente relacionado con esta materia, xa que integra actividades e procesos creativos que permiten afondar nos aspectos estéticos e culturais do panorama artístico actual, favorecéndose, desta maneira, a sensibilidade artística e a alfabetización estética. Ao través da identificación e experimentación cos medios expresivos de diversas ferramentas e técnicas, o alumnado poderá tomar conciencia das súas propias necesidades creativas e artísticas, favorecendo a creación dun linguaxe persoal. A contribución á competencia de aprender a aprender será potenciada ao través da investigación, experimentación e aplicación práctica dos seus contidos por parte do alumnado, integrando unha busca persoal das súas propias formas de expresión no proceso creativo, participando de maneira autónoma na resolución de problemas e organizando a súa propia aprendizaxe mediante a xestión do tempo e da información. O alumnado desenvolverá a capacidade de superar os obstáculos co fin de culminar a aprendizaxe con éxito, fomentando a motivación, a confianza nun mesmo e aplicando o aprendido a diversos contextos, o que leva a que sexa capaz de avaliarse a si mesmo, tomar responsabilidade e compromiso persoal, aceptar erros e aprender de si mesmo e dos demais. Sentido da iniciativa e espírito emprendedor. Un proxecto creativo require planificar, xestionar e tomar decisións, por iso os contidos desta materia promoven a iniciativa, a innovación, a autonomía e a independencia, como factores que contribúen a unha aprendizaxe eficaz e ao desenvolvemento persoal do alumnado. Igualmente, se fomenta a habilidade para traballar tanto de xeito individual coma de maneira conxunta e asumir responsabilidades; potenciando a capacidade de pensar de maneira creativa, o pensamento crítico e o sentido da responsabilidade.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

173 A continuación amosamos cada un dos bloques que se estudarán nesta materia coas competencias clave que deben de ser tratadas máis a fondo: BLOQUE 1: Recursos expresivos utilizados nas producións audiovisuais. 1. Competencias sociais e cívicas. 2. Competencia dixital. BLOQUE 2: Análise de situacións audiovisuais. 1. Competencia lingüística. 2. Competencia dixital. 3. Conciencia e expresións culturais. 4. Aprender a aprender. 5. Sentido da iniciativa e espíritu emprendedor. BLOQUE 3: Elaboración de guións audiovisuais. 1. Conciencia e expresións culturais. 2. Aprender a aprender. 3. Competencia lingüística. 4. Sentido da iniciativa e espírito emprendedor. BLOQUE 4: Captación de imaxes fotográficas e de vídeo. 1. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía. 2. Competencia social e cívica. BLOQUE 5: Tratamento dixital das imaxes. 1. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía. 2. Sentido da iniciativa e espírito emprendedor. BLOQUE 6: Edición de pezas visuais. 1. Aprender a aprender. 2. Sentido da iniciativa e espírito emprendedor. 3. Competencia dixital. 4. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía. 5. Conciencia e expresións culturais. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

174 BLOQUE 7: Deseño de bandas sonoras. 1. Conciencia e expresións culturais. 2. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía. 3. Competencia lingüística. 4. Competencia dixital. 5. Competencias sociais e cívicas. BLOQUE 8: Calidades técnicas do equipamento do son idóneo en radio e medios audiovisuais. 1. Aprender a aprender. 2. Conciencia e expresións culturais. 3. Competencia lingüística. 4. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía. 5. Competencia dixital. BLOQUE 9: Equipamento técnico en proxectos multimedia. 1. Aprender a aprender. 2. Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía. 3. Competencias sociais e cívicas.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

175 3. OBXECTIVOS

Dominar os coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais e as habilidades básicas propias da modalidade escollida.

g) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria como fonte de formación e enriquecemento cultural. h) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española e do Estatuto de autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsibilidade na construción dunha sociedade xusta e quitativa e favoreza a sustentabilidade. i)

Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres evitando a deiscriminación das persoas con discapacidades, criticando as desigualdades e impulsando as igualdades.

Reforzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina.

k) Expresarse con fluidez e correción nunha ou máis linguas extranxeiras. l)

Utilizar eficazmente e con responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación.

m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, autoconfianza e sentido crítico DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

176 n) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social e impulsar conductas e hábitos saudables o) Reforzar actitudes de respecto e de prevención no ámbito da seguridade viaria p) Valorar,repectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia e contribír á súa conservación e mellora no contexto dun mundo globalizado.

3.2 Obxectivos xerais da materia: O desenvolvemento desta materia ha de contribuír a que os/as alumnos/ás adquiran as seguintes capacidades: a) Desenvolver autonomía e confianza para inspeccionar, manipular e intervir en máquinas, sistemas ou programas informáticos e procesos técnicos e comprender o seu funcionamento. b) Utilizar correctamente os útiles, dispositivos dispoñibles na aula adicada a esta materia, valorando a importancia da súa correcta utilización, tanto dende o punto de vista económico coma de seguridade persoal. c) Explicar, argumentar e expoñer proxectos, de forma oral e escrita, e aprender un amplo vocabulario específico da materia. d) Analizar obxectos e sistemas técnico-informáticos para comprender o seu funcionamento, a mellor forma de usalos e controlalos, de cara á súa posterior aplicación en proxectos. e) Actuar con autonomía, confianza e seguranza ao inspeccionar, manipular e intervir en máquinas, sistemas e procesos técnicos para comprender ou seu funcionamento. f)

Planificar a execución de proxectos audiovisuais utilizando os conceptos e habilidades adquiridos, valorando a súa funcionalidade, a importancia de traballar como membro dun equipo, escoitando as ideas dos demais e achegando outras, responsabilizándose de tarefas e cumprindo compromisos, así como a importancia da utilización da normalización e vocabulario técnico axeitado.

Valorar a importancia da investigación e desenvolvemento na creación de novos produtos e sistemas audiovisuais.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

177 4. CONTIDOS,ESTÁNDARES DE APREDIZAXE, TEMPORALIZACIÓN E DISTRIBUCIÓN DE CONTIDOS 4.1 Organización de contidos. Os contidos tratados nesta materia distribúense e cada bloque abarca unha serie de unidades que se desenvolven mediante apuntes elaborados polo Departamento de Tecnoloxía. Os bloques de contidos están estructurados de xeito que o alumnado vai adquirindo os coñecementos de maneira razoada, enrtendendo os contidos que se lle van proporcionando e comprobando en todo momento o paralelismo existente entre o que está sendo explicado na aula coa súa correspondente aplicación artística ou audiovisual. Os bloques de contidos, xunto coas unidades didácticas e os contidos que os integran, que se traballarán ao longo do curso son os seguintes: BLOQUE 1:Recursos expresivos utilizados nas producións audiovisuais. Unidades 1,2 e 3. Tratarase a análise de diversas fotografías ou produtos audiovisuais para determinar a súa función, a que tipo pertencen e observar se conseguen o seu obxectivo comunicativo. Contidos:  Produción audiovisual: tipoloxía de xénero, intencionalidade comunicativa e códigos expresivos.  Características expresivas da imaxe:técnicas.  Característica expresivas nos dispositivos de captación de imaxe analóxicos e dixitais.  Encadramento e ángulo de cámara. Tipos de plano: uso e funcionalidade.  Conceptos espaciais da imaxe: valor expresivo e comunicativo. Campo e fóra de campo. Movemento interno e posta en escena.  Uso do son diexético e extradiexético. Voz en off. BLOQUE 2: Análise de situacións audiovisuais. Unidades 4 e 5. Abordarase todo o que envolve á linguaxe audiovisual xunto coa súa coherencia narrativa e formal incluíndo a teoría da montaxe audiovisual. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

178 Contidos:  Elementos teóricos da montaxe audiovisual: tipoloxías.  Temporalidade e ritmo na edición.  Recursos técnicos da montaxe e a edición: corte, fundido e encadeado.  Efectos e signos de puntuación na transmisión comprensiva da mensaxe audiovisual.  Funcións da linguaxe. Fragmentación. Non fragmentación. Construción do significado.  Influencia da técnica da montaxe e a edición na percepción do espazo e a temporalidade. BLOQUE 3: Elaboración de guións audiovisuais. Unidades 6 e 7. Desenvolveranse tódalas fases e elementos que os compoñen. Contidos:  O guión como documento de traballo. Translación do texto á imaxe e ao son.  Guión audiovisual. Estrutura narrativa. Idea temática. Escenas e secuencias.  Fases de creación dun guión.  Guión literario, guión técnico e storyboard.  Produción audiovisual multimedia: fases e persoal que intervén.  Guión audiovisual e guión de audiodescrición.

BLOQUE 4: Captación de imaxes fotográficas e de vídeo. Unidades 8,9 e 10. Traballaranse técnicas de captación de imaxe e os seus axustes técnicos ademais dos medios de identificación e rexistro das imaxes. Contidos:  Sistemas e dispositivos de captación e reprodución visual. Percepción visual e funcionamento das cámaras fotográfica e de vídeo.  Iluminación da escena.  Composición e posta en escena: sentido estético e sentido narrativo. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

179  Tipos de movementos de imaxe. Desprazamento do eixe e focal.  Aspectos técnicos da imaxe: distancia focal, temperatura de cor, exposición e resolución.  Tipoloxía de soportes audiovisuais e os seus formatos.  Aplicación dos conceptos de plano, toma, exposición, enfoque, punto de vista e ángulo de encadre.  Dereitos de imaxe: Copyright e Copyleft. Cesión de dereitos imaxe. BLOQUE 5: Tratamento dixital das imaxes. Unidade 11. Daranse a coñecer diferentes técnicas e ferramentas de edición de imaxes dixitais. Contidos:  Axustes da imaxe fixa: balance de brancos, contraste, brillo e saturación.  Corrección de cor.  Correccións perspectivas da imaxe na posprodución. BLOQUE 6: Edición de pezas visuais. Unidade 12. Editarase unha montaxe audiovisual completa, tendo en o conta o material orixinal, o soporte do produto final e a audiencia á que vai dirixida.  Proceso de posprodución: selección de tomas, aplicación dos conceptos de ritmo, construción do significado e continuidade.  Elementos específicos da posprodución: transicións, efectos dixitais e sonorización.  Formatos e códigos para a exportación de arquivos audiovisuais. BLOQUE 7: Deseño de bandas sonoras. Unidades 13,14 e 15.  Banda sonora da produción audiovisual: diálogos, efectos de son e música.  Recursos específicos de linguaxe sonora.  Xéneros radiofónicos.  Aplicación práctica dos conceptos teóricos de diálogos, efectos de son e música. Procura e DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

180 elaboración de recursos sonoros para produtos audiovisuais.  Audiodescrición e subtitulación na produción audiovisual: a súa utilización na atención á minusvalía.  Dereitos de autoría:Copyright e copyleft. Traballarase a música dende un punto de vista fílmico tendo en conta as posibles discapacidades visuais ou auditivas do receptor, co obxectivo de obter unha sinxela produción cunhas características funcionais, expresivas e comunicativas concretas. BLOQUE 8: Calidades técnicas do equipamento do son idóneo en radio e medios audiovisuais. Unidades 16 e 17.  Características do son: frecuencia e intensidade.  Medios de transmisión do son: ondas de radio e impulsos electromagnéticos.  Sistemas de captación de son. Tipos de micrófonos.  Sistemas de mestura de sons: mesa de son. Medios técnicos na captación de sons. Cableamento e conectores. Dispositivos de rexistro e gravación. Software de edición de son.  Evolución do rexistro sonoro na historia das produción audiovisuais. Amosarase como escoita o oído humano e que sistemas de captación e rexistro sonoro se foron empregando ao longo da historia conforme foi evolucionando a tecnoloxía neste ámbito. BLOQUE 9: Equipamento técnico en proxectos multimedia. Unidade 18.  Prestación dos equipamentos informáticos na elaboración multimedia.  Aplicacións informáticas para tratamento de imaxe, animación 2d, edición de vídeo e autoría.  Formatos de arquivo empregados no tratamento dixital de imaxe, audio e vídeo na produción multimedia.  Medidas de accesibilidade aos contidos multimedia.

Sinalaranse as prestacións que ofrece un equipo informático multimedia para obter un produto final adecuado ás necesidades do usuario ao que estea destinado. DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

181

Ao través dos contidos dos bloques 1,2 e 7, o alumnado coñecerá e valorará os principios conceptuais da imaxe e o son para despois, ao través dos bloques 3,4,5,6,8 e 9 poñelos en práctica nos distintos proxectos.

4.2 Estándares de aprendizaxe avaliables: Tendo en conta que deben ser observables, medibles e avaliables para poder graduar o rendemento ou logro alcanzado, e que son as especificacións dos criterios de avaliación que permiten definir os resultados da aprendizaxe, que nesta materia nos van a permitir definir o que se debe aprender e saber, a continuación quedan expostos para cada un dos bloques da materia os seguintes estándares de aprendizaxe: BLOQUE 1: Recursos expresivos utilizados nas producións audiovisuais. 

Identifica a tipoloxía de xénero, a intencionalidade comunicativa e os códigos expresivos empregados na realización de produtos audiovisuais, a partir da súa visión e da súa análise crítica.



Recoñece as características expresivas da imaxe fixa e móbil e as súas calidades plásticas, funcionais, semánticas e técnicas, en composicións fotográficas e produtos audiovisuais multimedia e dos novos medios.



Valora as consecuencias comunicativas da utilización formal e expresiva do encadramento, o ángulo de cámara e os seus movementos na resolución de diversas situacións audiovisuais.



Relaciona o valor expresivo e comunicativo dos conceptos espaciais da imaxe, tales como o campo, o fóra de campo e os movementos interno e externo dos planos, coa interpretación do relato audiovisual.

BLOQUE 2: Análise de situacións audiovisuais. 

Analiza os elementos teóricos da montaxe audiovisual para a análise da continuidade da mensaxe narrativa de produtos fílmicos.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

182 

Diferenza as achegas máis significativas producidas na evolución histórica das teorías da montaxe audiovisual.



Valora as consecuencias da aplicación das técnicas de montaxe fílmica no mantemento da continuidade narrativa, perceptiva, formal, de movemento, de acción e de dirección.



Relaciona a funcionalidade narrativa e expresiva dos efectos e os signos de puntuación, así como a súa corrección técnica, coa transmisión comprensiva da mensaxe nunha produción audiovisual.



Xustifica as alternativas posibles na montaxe dun produto audiovisual, a partir da valoración do tratamento do tempo, do espazo e da idea ou contido.

BLOQUE 3: Elaboración de guións audiovisuais. 

Valora a importancia da función expresiva da imaxe, o son e a música no proceso de creación de guións audiovisuais.



Caracteriza a estrutura narrativa e a idea temática dun guión audiovisual de ficción, a partir da análise dun proxecto achegado.



Constrúe o guión literario dunha determinada secuencia seguindo as fases estandarizadas nas producións audiovisuais: determinación da idea, documentación, storyline, argumento e tratamento.



Realiza a transformación dunha secuencia dramática á estrutura propia dun guión técnico e un storyboard.



Relaciona os procesos e as fases dunha produción audiovisual multimedia coas funcións do persoal técnico e artístico que intervén nesta.



Identifica as diferenzas e as semellanzas na construción de guións audiovisuais e guións de audiodescrición.

BLOQUE 4: Captación de imaxes fotográficas e de vídeo. 

Compara o proceso de captación de imaxes do ollo humano e da percepción visual coa aplicación transferida aos sistemas de captación e reprodución visual.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

183 

Xustifica o efecto da iluminación das secuencias que se vaian captar polos sistemas técnicos audiovisuais.



Dispón os flashes fotográficos ou a iluminación lixeira necesaria para adecuar as condicións lumínicas da escena aos dispositivos de captura fotográfica ou de vídeo.



Rexistra coa cámara de vídeo e coa fotográfica as tomas, os planos e as secuencias, e introduce os axustes necesarios de temperatura de cor, exposición, resolución, son e os metadatos coa información necesaria para a súa identificación.



Elixe as alternativas apropiadas de rexistro en fita magnética, discos ópticos, tarxetas de memoria e discos duros que resulten idóneas para diversos tipos de filmación ou gravación audiovisual.



Utiliza recursos audiovisuais de acordo coas leis de propiedade intelectual.

BLOQUE 5: Tratamento dixital das imaxes. 

Corrixe anomalías dos orixinais de imaxe fixa, e realiza os axustes necesarios de contraste, equilibrio de gris, brillo e saturación, adaptando o resultado ás características do medio ou soporte final das imaxes.



Adapta e axusta as imaxes ás características técnicas do medio ou soporte final, garantindo, de ser o caso, o rexistro espazo-temporal e a continuidade das secuencias de imaxes fixas necesarias para a elaboración do material visual.



Elabora a imaxe final do proxecto mediante a aplicación de transformacións xeométricas e efectos de perspectiva necesarios, empregando técnicas e ferramentas específicas de edición.

BLOQUE 6: Edición de pezas visuais. 

Relaciona as especificacións técnicas e as calidades operativas do equipamento de posprodución coas metodoloxías de montaxe e edición en proxectos de cine, vídeo e televisión.



Configura o proxecto de edición de gráficos e imaxes fixas ou de edición non lineal, considerando o formato axeitado ao material orixinal e á difusión final que se pretende no proxecto

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

184 

Edita as pezas de vídeo, as fotografías, os gráficos, os rótulos e os elementos sonoros na liña de tempo do programa de edición, realizando transicións entre os planos, elaborando subtítulos, harmonizando o ton e sincronizando a duración da imaxe co audio.



Exporta a peza visual de edición a un ficheiro co formato necesario para a súa posterior reprodución.



Xustifica a idoneidade da edición lineal ou da edición non lineal en diversos proxectos de montaxe e posprodución.

BLOQUE 7: Deseño de bandas sonoras. 

Especifica o valor funcional, expresivo e comunicativo dos recursos sonoros empregados na construción da banda sonora dunha produción audiovisual ou radiofónica.



Recoñece as achegas tecnolóxicas e expresivas que o son achegou no proceso de transformación do cine mudo ao cine sonoro.



Identifica os recursos específicos de linguaxe sonora empregados na construción da banda sonora dunha produción audiovisual.



Diferenza as características estruturais, expresivas e funcionais dos xéneros radiofónicos, a partir da análise das grellas de programación de distintas emisoras de radio.



Elabora mediante aplicacións dixitais a banda sonora dun produto audiovisual sinxelo ou multimedia e dun programa de radio, dando resposta aos seus requisitos comunicativos.



Analiza e valora os produtos de audiodescrición e subtitulación de obras audiovisuais e multimedia para a atención á minusvalía visual e auditiva.



Utiliza recursos sonoros de acordo coas leis de propiedade intelectual.

BLOQUE 8: Calidades técnicas do equipamento do son idóneo en radio e medios audiovisuais. 

Analiza o proceso de captación do oído humano e a percepción das frecuencias audibles.



Identifica os fitos máis importantes producidos na evolución histórica do rexistro sonoro.



Recoñece os sistemas de captación e rexistro sonoro empregados na produción de audiovisuais e radio.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

185 

Identifica as prestacións técnicas dos diversos micrófonos e accesorios necesarios en proxectos audiovisuais e de espectáculos.



Describe as prestacións de liñas de audio con diferentes tipos de cables e conectores, en función dos requisitos de micrófonos e dos equipamentos reprodutores, informáticos, de gravación e de rexistro de audio que se vaian empregar en proxectos audiovisuais.



Analiza as especificacións técnicas e as calidades operativas de diversas configuracións de equipamento de audio en gravacións en estudio de música, dobraxe e efectos sonoros.

BLOQUE 9: Equipamento técnico en proxectos multimedia. 

Identifica as prestacións do equipamento informático en proxectos multimedia.



Recoñece as prestacións técnicas e operativas das aplicacións de tratamento de imaxes, animación 2D, edición de vídeo e autoría.



Xustifica a utilización de determinados formatos de ficheiro de imaxe, audio e vídeo para cámaras fotográficas, escáners, micrófonos, liñas de audio e reprodutores de vídeo, adecuados aos proxectos multimedia.



Valora as necesidades de usuarios con diferentes graos de accesibilidade e as esixencias técnicas dos diversos medios de explotación e as opcións de saída das aplicacións multimedia.

4.3 Temporalización e distribución de contidos: Os contidos distribúense en 18 unidades didácticas adaptables a un período lectivo de nove meses distribuído en tres trimestres; así, a distribución temporal sería a seguinte: 1º TRIMESTRE: BLOQUE 1(Recursos expresivos utilizados nas producións audiovisuais):  Unidade 1: Producións audiovisuais.  Unidade 2: Recursos expresivos nas producións audiovisuais.  Unidade 3: Conceptos espaciais da imaxe. O son diexético e extrediexético.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

186 BLOQUE 2 (Análise de situacións audiovisuais):  Unidade 4: Montaxe audiovisual.  Unidade 5: Continuidade narrativa na montaxe audiovisual. BLOQUE 3 (Elaboración de guións audiovisuais):  Unidade 6: Tipos de guións. Estrutura narrativa dun guión.  Unidade7: Fases de produción audiovisual e proceso creativo dun guión.

2º TRIMESTRE: BLOQUE 4 (Captación de imaxes fotográficas e de vídeo):  Unidade 8: O ollo humano e a cámara fotográfica.  Unidade 9: A iluminación e os seus valores expresivos.  Unidade 10: Dereitos de imaxe. BLOQUE 5 (Tratamento dixital das imaxes):  Unidade 11: Edición dixital. BLOQUE 6 (Edición de pezas visuais):  Unidade 12: Edición de son e vídeo dixitais.

3º TRIMESTRE: BLOQUE 7 (Deseño de bandas sonoras):  Unidade 13: Elementos dunha banda sonora. Produción sonora.  Unidade 14: Os xéneros radiofónicos.  Unidade 15: Dereitos de autoría: Copyright e copyleft. BLOQUE 8 (Calidades técnicas do equipamento do son idóneo en radio e medios audiovisuais):  Unidade 16: Electroacústica. Microfonía.  Unidade 17: Edición e formato de audio. BLOQUE 9 (Equipamento técnico en proxectos multimedia):  Unidade 18: Equipamento técnico.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

187 5. AVALIACIÓN

5.1Criterios de avaliación:  Analizar criticamente os recursos expresivos utilizados nas producións audiovisuais, relacionando as características funcionais e tipolóxicas coa consecución dos obxectivos comunicativos.  Analizar situacións audiovisuais extraídas de produtos cinematográficos de diversos xéneros, aplicando as técnicas de linguaxe audiovisual e valorando os elementos que garanten o mantemento da continuidade narrativa e formal nunha produción audiovisual.  Elaborar guións audiovisuais aplicando unha estrutura narrativa coherente coas posibilidades expresivas da imaxe, o son e a música.  Gravar pezas audiovisuais aplicando técnicas de captación de imaxes fotográficas e de vídeo, e reforzando a súa expresividade mediante os recursos e medios técnicos da linguaxe audiovisual.  Recoñecer os sistemas de xestión, distribución e protección de dereitos de autoría.  Realizar o tratamento dixital de imaxes valorando características de cor, formatos e contraste, e empregando técnicas de xeración, procesamento e retoque de imaxe fixa.  Editar pezas visuais aplicando técnicas de creación de secuencias dinámicas de gráficos e imaxes fixas, e de montaxe audiovisual, axustándoas a pezas musicais.  Integrar o son e a imaxe nun produto multimedia, un audiovisual ou un programa de radio, aplicando os recursos expresivos da linguaxe sonora e relacionando as súas posibilidades de articulación e combinación segundo os tipos de destinatarios/as.  Recoñecer os sistemas de xestión e protección de dereitos de autoría.  Recoñecer as calidades técnicas do equipamento de son idóneo en programas de radio, gravacións musicais e proxectos audiovisuais, xustificando as súas características funcionais e operativas.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

188  Recoñecer as prestacións do equipamento técnico en proxectos multimedia, identificando as súas especificacións e xustificando as súas aptitudes en relación cos requisitos do medio e as necesidades dos proxectos. 5.2 Procedementos de avaliación Representan os medios dos que nos valemos para efectuar un diagnóstico das capacidades indicadas nos obxectivos. A avaliación ha de ser continua ao longo do proceso e utilízanse os seguintes recursos: 

Observación sistemática na aula e comportamento.



Grao de participación nos grupos de traballo.



Realización de exercicios propostos.



Asistencia e puntualidade a clase.



Realización de probas escritas: faranse probas parciais que representen unha división coherente das unidades dese trimestre. Antes da finalización do trimestre o profesor pode facer probas de recuperación . O profesor pode levar a cabo a realización de tales probas de duas maneiras. Unha das maneiras e facer probas de recuperación

despois das

correspondentes probas parciais nas que os alumnos non tiveron unha calificación igual ou superior a cinco. Outra maneira pode ser esperar ao final do trimestre e facer unha única proba de recuperación para aqueles alumnos que non teñan unha media aritmética superior ou igual a cinco das probas parciais (nestes casos a recuperación global abarcará as probas con calificación inferior a cinco). Este opción só pode escollerse cando a nota de cada unha das probas parciais sexa igual ou superior a catro. 

Avaliación de proxectos e traballos individuais ou de grupo ( terminación no prazo previsto, satisfacción polo traballo en grupo, orixinalidade, limpeza e orde no traballo, faltas de ortografía e emprego do vocabulario técnico axeitado, etc ). A presentación de traballos fóra do prazo establecido polo profesor poderá penalizarse ata un

30% da nota

correspondente, dependendo das circunstancias do caso (grao de responsabilidade do alumno e outras xustificacións avaliables) .

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

189

5.4 Criterios de cualificación: A cualificación global do trimestre farase segundo os seguintes casos: 1.- Alumnos con cualificacións nas probas parciais superiores ou iguais a cinco:media aritmética das mesmas. 2.-Alumnos con cualificacións iguais ou superiores a catro ( cando se opte por unha única proba de recuperación global)nalgunha das probas parciais: media aritmética das mesmas. 3.- Alumnos con algunha proba de recuperación feita (cando se opte por facer varias recuperacións): media das probas parciais superadas xunto coas probas de recuperación. 4.- Alumnos que non superaron ningunha proba parcial: media aritmética das probas de recuperación. 5.- Alumnos con suba de nota nalgunha das probas individuais: media do resultado da proba de suba de nota xunto cos resultados das demais probas individuais. A cualificación anterior pode verse modificada positiva ou negativamente atendendo a aspectos como son a entrega de traballos, asistencia a clase, puntualidade, traballo e participación en clase, etc. O profesor pode estimar que estes baremos afecten a cualificación final do trimestre nunha porcentaxe que implique a suma ou a perda dun punto da cualificación global. A cualificación de cada unha das tres avaliacións estará establecerase de acordo coa ponderación indicada na táboa seguinte:

ACTIVIDADES DE AVALIACIÓN

PESO NA CUALIFICACIÓN

Probas escritas/orais Traballos prácticos -Interese polo traballo - Cumprimento da metodoloxía avaliable do traballo

40% 50%

10%

6. A cualificación ordinaria na finalización do curso será a media das calificacións obtidas en cada un dos trimestres.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

190 7. Os alumnos que non superen materia ao longo do curso disporán dunha avaliación extraordinaria será realizada a través dunha proba onde se recollan tódolos aspectos teóricos e prácticos abordados ao longo do curso. Ademais o profesor tamén se avaliará a través dunha reflexión propia tendo en conta os resultados obtidos da avaliación do alumnado.

6. PROCEDEMENTOS PARA ACREDITAR OS COÑECEMENTOS PREVIOS

O profesor fará unha proba inicial para valorar o grao de coñecementos previos necesarios para o desenvolvemento da programación. A proba consistirá nun conxunto de preguntas de respostas curtas ou tipo test que darán idea do grao de coñecemento que o alumnado ten sobre os contidos da materia. Ademais, no principio de cada unidade didáctica sempre se fará un breve repaso de conceptos que poidan vir de cursos previos.

7.MATERIAL

Os recursos materiais que se achegarán para a consecución dos obxectivos son:  Material elaborado polo departamento ,fotocopias cos contidos e manuais, catálogos, revistas dispoñibles na aula e información ao través da aula virtual do centro.  Medios audiovisuais como proxector,pizarra dixital, cámaras fotográfica e de vídeo.  Medios informáticos con aplicacións software para edición de imaxe, vídeo e son.  Material complementario dos medios audiovisuais como micrófonos, sistemas de iluminación, trípodes de cámaras, etc.  Todo tipo de material apropiado que os/as alumnos/ás poidan achegar.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

191 8. ASPECTOS METODOLÓXICOS Grazas ao estudo e experimentación con diversos linguaxes e códigos visuais e audiovisuais, o alumnado poderá ser capaz de manexar distintas ferramentas en diferentes contextos, respondendo ás súas necesidades expresivas e comunicativas. Os contidos que se desenvolven nos bloques permiten que o alumnado aprenda diferentes recursos, non só para crear mensaxes, se non para establecer a organización e configuración de equipamentos técnicos necesarios para a captación, a edición e a reprodución audiovisuais. A labor principal do docente especialista na materia de Imaxe e Son é facilitar as ferramentas para a creación de proxectos audiovisuais, proporcionando información e experiencias que contribúen a desenvolver as capacidades creativas e técnicas, ao mesmo tempo que estimula e motiva ao alumnado para que constrúa a súa propia forma de expresión. Os contidos da materia distribuídos nos diferentes bloques, non se teñen que ver coma algo ríxido e inamovible se non como contidos flexibles e complementarios uns de outros que dan sentido completo ao linguaxe audiovisual aplicado na elaboración de proxectos individuais ou en grupo. Partindo da proximidade e interese do alumnado polas novas tecnoloxías da información e da comunicación, é fundamental ofrecerlle a posibilidade de experimentar con diferentes programas e aplicacións dixitais que lle permiten coñecer os recursos que ofrecen dentro da creación, comunicación e expresión artística e promover un uso responsable e educativo. O emprego das novas tecnoloxías como metodoloxía permítenos afondar e indagar no espazo expositivo que ofrece internet así coma nas fontes informativas e aplicacións artísticas que alberga. Recoméndase recorrer ás mesmas para apoiar o proceso de ensinanza aprendizaxe dos contidos, ao través de documentación audiovisual. Isto leva á necesidade de ter dispoñibles ordenadores, dispositivos electrónicos e outros equipamentos técnicos na aula que favorezan o desenvolvemento dos contidos fundamentais.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

192 9. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE Débese prestar especial atención aos alumnos superdotados intelectualmente, aos alumnos estranxeiros e aos alumnos con necesidades educativas especiais. Aínda que no presente curso so hai un grupo onde se imparte esta materia e non existe ningún alumno con necesidades educativas específicas convén enumerar algunhas medidas que se poden tomar ante a posibilidade da incorporación dalgún alumno con estas características ao longo do ano: - Para os alumnos estranxeiros que descoñezan a lingua ou cultura españolas son as propias Administracións educativas as que desenvolven programas específicos que se poderán impartir de forma simultánea coa escolarización destes alumnos conforme ao nivel que desenvolvemos, polo demais estes alumnos terán os mesmos dereitos e deberes que o resto de alumnos. -Para os alumnos superdotados intelectualmente débese evitar que caian dentro do campo da desmotivación, por iso o grao de coñecementos científicos e contidos así como o número de actividades debe ser maior. -No que respecta aos alumnos con necesidades educativas especiais por padecer minusvalideces físicas, psíquicas, sensoriais ou por manifestar transtornos de conduta debe de prestárselle unha atención especializada sendo vital que sexan os seus propios compañeiros, seleccionados polo profesor os que axuden a conseguir a súa integración.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

193 10. CONTIDOS TRANSVERSAIS

A materia de "Imaxe e Son" contribúe ao desenvolvemento de temas transversais como son: 

Saúde e calidade de vida: este tema trátase facendo fincapé na valoración das medidas de seguridade e de protección do manexo de dispositivos audiovisuais e aparellos auxiliares dos mesmos e a necesidade de adoptar hábitos de hixiene e benestar físico, mental e social.



Educación ambiental: pode tratarse ao través dalgún tipo de proxecto audiovisual que se lle plantexe ao alumnado e tamén mediante o cuidado,bo uso e reciclaxe dos aparellos cos que se traballe ou elementos que os integran.



Educación para a paz: debe ser concibida como un proceso de desenvolvemento continuo e permanente da personalidade, por iso é útil fomentar a sensibilidade, interese, curiosidade e respecto cara a ideas e solucións técnicas achegadas.



Educación do consumidor: fai referencia a contidos como a importancia da reciclaxe, a relación calidade-prezo, a repercusión dos produtos que se empregan nos medios audiovisuais e a repercusión sobre a economía do ámbito.



Educación para a igualdade de sexos: así as alumnas realizarán exactamente os mesmos traballos que os alumnos e manexarán as máquinas e útiles de taller exactamente igual que os alumnos.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

194 11. CONEXIÓNS INTERDISCIPLINARES

Algunhas das conexións que aparecen ao desenvolver esta materia son: - Con Educación Física, no referente ás medidas de prevención de riscos. -Con Debuxo Técnico e ou artístico, no referente ao proceso de expresión e desenvolvemento de ideas no traballo e edición de imaxes e códigos audiovisuais. -Coas Matemáticas e a Física , no referente á parte de resolución de problemas e desenvolvementos e aspectos técnicos asociados ao son e a imaxe. -Con Bioloxía e Xeoloxía, no referente ao ollo humano, ao oído humano en relación aos conceptos de distancias focais, frecuencias etc… -Coas materia de Lingua Castelá e Literatura, Lingua Galega e Inglés, no referente á compresión e produción de mensaxes orais e escritos con propiedade para comunicarse cun vocabulario axeitado. - Coas TIC no referente ao emprego de programas informáticos para a edición de imaxe, son e vídeo.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

195 12. FOMENTO DA LECTURA E DAS TIC

Pensamos que o aporte que este departamento fai ó fomento da lectura e das tecnoloxías da información e comunicación e, en particular esta materia, é elevado. Dentro das estratexias metodolóxicas destaca o método expositivo e dentro do mesmo está a fase informativa onde o alumnado leva a cabo lecturas de textos. Por outro lado, e dentro do método de proxectos hai unha fase onde a lectura tamén está presente que é na parte de búsqueda de información. Por último a adopción que das TIC facemos ven reflectida nos seguintes parágrafos: 

Bosquexo de información ao través de enciclopedias virtuais e internet para poder obter

información relacionada coa produción audivisual. 

O procesador de texto. Táboas e gráficos. Introdución a outras aplicacións ofimáticas.



O ordenador como procedemento de busca de información: enciclopedias virtuais e internet.



Páxinas web e correo electrónico.



Software de edición de vídeo, imaxe e son.



Servizos de internet: foros, grupos, chats.



Comunidades virtuais.



Creación de páxinas web e/ou blogs.



Transferencia de ficheiros.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

196 13. ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA Dende o departamento inténtase potenciar todas aquelas actividades que favorezan a orde, a disciplina e o respecto mutuo mediante o seguimento das normas de convivencia sacadas das Normas de Organización e Funcionamento. Ademais poténciase o traballo en equipo como factor de eficacia fronte ao excesivo individualismo. Deste xeito, tal e como se amosa no apartado de avaliación os proxectos e traballos, a predisposición e o interese polo traballo, e o cumprimento das normas son amplamente avaliables. Por último, sempre que sexa posible o Departamento de Tecnoloxía favorecerá as situacións nas que o alumnado poida participar na organización, desenvolvemento e avaliación dos diferentes aspectos da vida académica do Centro. 14. ACTIVIDADES EXTRAESCOLARES

Neste curso 2016-17 no Departamento de Tecnoloxía intentará achegar ao alumnado ao linguaxe audiovisual mediante charlas con expertos do mundo audiovisual que expliquen as súas facetas profesionais ou mediante a visita a puntos ond se leve a cabo algún tipo de traballo audiovisual importante. 15. INCORPORACIÓN DE MODIFICACIÓNS PROPOSTAS NA MEMORIA DO CURSO 2015-16

Sendo este curso académico o primeiro no que se imparte esta materia non é viable desenvolver este apartado. 16. PROCEDEMENTOS PARA AVALIAR A PROPIA PROGRAMACIÓN 



DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” Proxecto Curricular de aula e programación da Área de Imaxe e Son en 2ºde Bacharelato. Curso 2016-2017

TIC – 4º ESO 1. INTRODUCIÓN - CONTEXTUALIZACIÓN No presente curso 2016-17, coa de implantación da Lei Orgánica 8/2013 para a Mellora Calidade Educativa (LOMCE), crease no currículo do 4º curso de ESO a materia optativa “Tecnoloxías da Información e da Comunicación” (no que segue “TIC”), cunha carga lectiva 3 sesións semanais. Pódese considerar, a efectos prácticos, que a materia toma o relevo anterior “Informática”, con novos matices curriculares pero moi similar en contidos.

da de de da

A materia de Tecnoloxías da Información e da Comunicación trata de achegarlle ao alumnado as habilidades necesarias para adaptarse aos cambios propios deste ámbito tecnolóxico. Deste xeito, na parte da materia correspondente a cuarto curso de educación secundaria obrigatoria, os bloques de "Ética e estética da interacción en rede", de "Seguridade informática" e de "Internet, redes sociais e hiperconexión" tratan aspectos das redes moi relacionados entre si, que é necesario que o alumnado domine para que poida desenvolverse con soltura e seguridade nos ámbitos profesional e persoal. O bloque de "Computadores, sistemas operativos e redes" abonda en aspectos de configuración dos computadores e de instalación de aplicación cos que as persoas usuarias deben familiarizarse para utilizar computadores e aplicacións xunto con outros dispositivos hoxe imprescindibles, como teléfonos intelixentes e táboas, ou para utilizar as posibilidades de conectividade das TIC. O bloque de "Organización, deseño e produción de información dixital" e o de "Publicación e difusión de contidos" tratan os aspectos que poden necesitarse para producir documentos e difundilos, ademais dalgúns temas relacionados co soporte das publicacións, como son o tratamento de datos, a xeración de informes e a incorporación de elementos gráficos e audiovisuais nos documentos. Como noutras materias que tratan aspectos tecnolóxicos, nesta intégranse coñecementos de carácter matemático e científico, ademais de que é frecuente que as TIC se utilicen para resolver problemas específicos doutras disciplinas. Un enfoque interdisciplinar, xa que logo, favorecerá a conexión con outras materias e mesmo con diversos temas de actualidade. Desde o punto de vista metodolóxico, as TIC admiten tratamentos moi diversos, porque serven tanto para integrar as restantes materias do currículo como para afondar en aspectos moi específicos, como a programación ou as comunicacións, sen esquecer que son especialmente indicadas para reflexionar sobre os temas tecnolóxicos e de actualidade. Esta materia caracterízase pola realización de actividades nas que se desenvolven destrezas técnicas para acceder ás redes de información, que tamén se comparte, e se utilizan aplicacións informáticas de propósito xeral. Neste contexto, a iniciativa, a colaboración e o respecto polas normas de seguridade e polos dereitos dos colectivos relacionados coa cultura ou coa produción de programas informáticos son tan importantes como o dominio dos recursos informáticos e das redes de comunicacións. A participación pode potenciarse nesta materia mediante a exposición de traballos, a resolución colaborativa de problemas mediante a realización de proxectos informáticos, a utilización colectiva de recursos virtuais ou a procura e a análise de información en internet, aspectos que tamén favorecen a propia aprendizaxe. Na ensinanza das TIC resulta, daquela, adecuado reflexionar e traballar en grupo procurando solucións a problemas concretos onde se poidan aplicar os coñecementos adquiridos, e buscar información adicional, se se require, para fomentar o espírito emprendedor. A contribución da materia de TIC ao desenvolvemento das competencias clave dependerá en grande medida do tipo de actividades; é dicir, da metodoloxía empregada. Neste sentido, a comunicación lingüística desenvolverase na medida en que o alumnado adquira e utilice un vocabulario técnico preciso, elabore programas e documentos, explique conceptos ou elabore e expoña información. A competencia matemática e as competencias básicas en ciencia e

tecnoloxía poden alcanzarse configurando e administrando máquinas e sistemas operativos, aplicando técnicas de tratamento e almacenamento de datos ou asumindo hábitos seguros no contexto das redes de comunicación, competencias que tamén se favorecen analizando o funcionamento de programas, aplicacións e sistemas operativos, ou mediante a análise e a valoración das repercusións dos hábitos sociais en internet. A competencia dixital, que é a específica desta materia, desenvolverase co emprego constante das TIC para procurar e almacenar información, para obter e presentar datos e para simular sistemas, ou para elaborar programas ou utilidades informáticas que sirvan para resolver problemas. Para que o alumnado poida aprender a aprender, as actividades deben permitir que tome decisións cun certo grao de autonomía, que organice o proceso da propia aprendizaxe e que aplique o aprendido a situacións cotiás das que poida avaliar os resultados. Do mesmo xeito, as competencias sociais e cívicas alcanzaranse procurando que o alumnado traballe en equipo, interactúe con outras persoas e con grupos de forma democrática, e respecte a diversidade e as normas, e tamén mediante a análise da interacción entre o desenvolvemento das TIC e os cambios socioeconómicos e culturais que produce. O sentido de iniciativa e espírito emprendedor conséguese nesta materia a través do deseño, da planificación e da xestión de proxectos informáticos sinxelos, ao transformar as ideas propias en programas ou en documentos. E a conciencia e as expresións culturais reflíctense na análise da influencia dos fitos técnicos das TIC en distintas culturas e no seu desenvolvemento e progreso. En resumo, a materia de Tecnoloxías da Información e da Comunicación ofrece un inmenso potencial para axudar a comprender o contorno social e para desenvolver un conxunto de competencias relacionadas tanto co contexto profesional como coas formas que a participación cidadá está a adoptar no contexto das TIC que afectan por igual os ámbitos social e do desenvolvemento persoal.

No momento de pechar este documento, non existe referencias para ter unha idea de como vai ser a hipotética reválida que atinxiría a esta materia. A administración non publicou ningunha guía de referencia, e non hai probas de selectividade do pasado, xa que é unha materia nova. No momento en que apareza algunha información ao respecto, revisarase o planeamento inicial para axustar a programación aos criterios que se establezan.

2- OBXECTIVOS A materia abrangue os seguintes obxectivos, de entre os obxectivos xerais establecidos polo Decreto 86/2015: a) Asumir responsablemente os seus deberes, coñecer e exercer os seus dereitos no respecto ás demais persoas, practicar a tolerancia, a cooperación e a solidariedade entre as persoas e os grupos, exercitarse no diálogo, afianzando os dereitos humanos e a igualdade de trato e de oportunidades entre mulleres e homes, como valores comúns dunha sociedade plural, e prepararse para o exercicio da cidadanía democrática. b) Desenvolver e consolidar hábitos de disciplina, estudo e traballo individual e en equipo, como condición necesaria para unha realización eficaz das tarefas da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. c) Valorar e respectar a diferenza de sexos e a igualdade de dereitos e oportunidades entre eles. Rexeitar a discriminación das persoas por razón de sexo ou por calquera outra condición ou circunstancia persoal ou social. Rexeitar os estereotipos que supoñan discriminación entre homes e mulleres, así como calquera manifestación de violencia contra a muller. d) Fortalecer as súas capacidades afectivas en todos os ámbitos da personalidade e nas súas

relacións coas demais persoas, así como rexeitar a violencia, os prexuízos de calquera tipo e os comportamentos sexistas, e resolver pacificamente os conflitos. e) Desenvolver destrezas básicas na utilización das fontes de información, para adquirir novos coñecementos con sentido crítico. Adquirir unha preparación básica no campo das tecnoloxías, especialmente as da información e a comunicación. f) Concibir o coñecemento científico como un saber integrado, que se estrutura en materias, así como coñecer e aplicar os métodos para identificar os problemas en diversos campos do coñecemento e da experiencia. g) Desenvolver o espírito emprendedor e a confianza en si mesmo, a participación, o sentido crítico, a iniciativa persoal e a capacidade para aprender a aprender, planificar, tomar decisións e asumir responsabilidades. h) Comprender e expresar con corrección, oralmente e por escrito, na lingua galega e na lingua castelá, textos e mensaxes complexas, e iniciarse no coñecemento, na lectura e no estudo da literatura. l) Coñecer, valorar e respectar os aspectos básicos da cultura e da historia propias e das outras persoas, así como o patrimonio artístico e cultural. Coñecer mulleres e homes que realizaran achegas importantes á cultura e á sociedade galega, ou a outras culturas do mundo. m) Coñecer e aceptar o funcionamento do propio corpo e o das outras persoas, respectar as diferenzas, afianzar os hábitos de coidado e saúde corporais, e incorporar a educación física e a práctica do deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social. Coñecer e valorar a dimensión humana da sexualidade en toda a súa diversidade. Valorar criticamente os hábitos sociais relacionados coa saúde, o consumo, o coidado dos seres vivos e o medio ambiente, contribuíndo á súa conservación e á súa mellora.

3. CONTRIBUCIÓN DA MATERIA AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE O Decreto 86/2015 establece as seguintes competencias clave do currículo:

• • • • • • •

Comunicación lingüística (CCL) Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT) Competencia dixital (CD) Aprender a aprender (CAA) Competencias sociais e cívicas (CSC) Sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE) Conciencia e expresións culturais (CCEC)

A contribución da materia ao desenvolvemento de cada unha das competencias clave pode entenderse a través da relación entre estas e os estándares de aprendizaxe avaliables, tal e como se recolle na seguinte táboa: Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencia s clave

Bloque 1. Ética e estética na interacción en rede a b

B1.1. Políticas de B1.1. Adoptar condutas e TICB1.1.1. Interactúa con seguridade para a hábitos que permitan a hábitos adecuados en protección do protección do individuo na contornos virtuais.

CD CSC

f g h i o

individuo na súa interacción na rede. interacción coa rede. Contrasinais. Condutas e hábitos seguros. B1.2. Intercambio e publicación de información dixital na rede. Seguridade e responsabilidade no uso dos servizos de publicación.

TICB1.1.2. Aplica políticas seguras de utilización de contrasinais para a protección da información persoal.

CD CMCCT

a b f g h i m ñ o

B1.3. Dereitos de propiedade intelectual e de explotación dos materiais aloxados na web. Tipos de licenzas de distribución.

B1.2. Acceder a servizos de intercambio e publicación de información dixital con criterios de seguridade e uso responsable.

TICB1.2.1. Realiza actividades con responsabilidade sobre conceptos como a propiedade e o intercambio de información.

CD CAA CSC CCEC

a g h i m ñ

B1.4. Propiedade e distribución do software e da información. Tipos de licenzas de uso e distribución. B1.5. Identidade dixital, privacidade e seguridade. Desenvolvemento de actitudes de protección activa ante dos intentos de fraude.

B1.3. Recoñecer e comprender os dereitos dos materiais aloxados na web.

TICB1.3.1. Consulta distintas fontes e navega coñecendo a importancia da identidade dixital e os tipos de fraude da web.

CD CAA CSC

TICB1.3.2. Diferencia o concepto de materiais suxeitos a dereitos de autoría e materiais de libre distribución.

CD CSC CCEC

Bloque 2. Computadores, sistemas operativos e redes f

B2.1. Funcións de B2.1. Utilizar e configurar configuración dos equipamentos equipamentos informáticos, identificando informáticos. os elementos que os configuran e a súa función no conxunto.

B2.2. Xestionar a instalación e eliminación de software de propósito xeral.

TICB2.1.1. Realiza operacións básicas de organización e almacenamento da información.

CD CMCCT CAA

TICB2.1.2. Configura elementos básicos do sistema operativo e de accesibilidade do equipamento informático.

CD CMCCT

B2.2. Instalación e eliminación de software de propósito xeral.

TICB2.2.1. Resolve problemas vinculados aos sistemas operativos e ás aplicacións e os programas vinculados a estes.

CD CMCCT CAA

a f

B2.3. Utilización de B2.3. Utilizar software de TICB2.3.1. Administra o software de comunicación entre equipamento con

CD CMCCT

comunicación equipamentos sistemas.

entre equipamentos e sistemas. responsabilidade e e coñece aplicacións de comunicación entre dispositivos.

B2.4. Arquitectura dun computador: compoñentes básicos e características.

B2.4. Coñecer a arquitectura dun computador, identificando os seus compoñentes básicos, e describir as súas características.

TICB2.4.1. Analiza e coñece diversos compoñentes físicos dun computador, as súas características técnicas e as conexións entre eles.

CD CMCCT

B2.5. Elementos e sistemas para a comunicación con fíos e sen eles.

B2.5. Analizar os elementos e os sistemas que configuran a comunicación con fíos e sen eles.

TICB2.5.1. Describe as formas de conexión na comunicación entre dispositivos dixitais.

CD CMCCT CCL

Bloque 3. Organización, deseño e produción de información dixital f g h i m ñ a o

c f g h i m ñ o

B3.1. Procesos de produción de documentos con aplicacións ofimáticas e de deseño gráfico. Maquetaxe. Importación de imaxes e gráficos. B3.2. Formatos abertos e estándares de formato na produción de documentación. B3.3. Operacións básicas en follas de cálculo. Creación de gráficos. Elaboración de informes sinxelos. B3.4. Organización da información en bases de datos. Realización de consultas básicas e xeración de documentos.

B3.1. Utilizar aplicacións informáticas de escritorio para a produción de documentos.

B3.5. Tipos de presentacións e estrutura do contido. Deseño da estrutura e de elementos gráficos adecuados para o público obxectivo. Importación de elementos multimedia, de imaxes e de gráficos.

B3.2. Elaborar contidos de imaxe, audio e vídeo, e desenvolver capacidades para integralos en diversas producións.

TICB3.1.1. Elabora e maqueta documentos de texto con aplicacións informáticas que facilitan a inclusión de táboas, imaxes, fórmulas, gráficos, así como outras posibilidades de deseño, e interactúa con outras características do programa.

CD CMCCT CCL CAA CSIEE CCEC

TICB3.1.2. Produce informes que requiren o emprego de follas de cálculo, que inclúan resultados textuais, numéricos e gráficos.

CD CMCCT CCL CSIEE

TICB3.1.3. Elabora bases de datos sinxelas e utiliza a súa funcionalidade para consultar datos, organizar a información e xerar documentos.

CD CMCCT CAA CSIEE

TICB3.2.1. Integra elementos multimedia, imaxe e texto na elaboración de presentacións, adecuando o deseño e a maquetaxe á mensaxe e ao público obxectivo a quen vai dirixido.

CD CMCCT CCL CAA CSIEE CCEC CSC

TICB3.2.2. Emprega dispositivos de captura de imaxe, audio e vídeo,

CD CMCCT

B3.6. Edición e montaxe de materiais audiovisuais a partir de fontes diversas. Captura de imaxe, de audio e de vídeo, e conversión a outros formatos. B3.7. Tratamento básico da imaxe dixital. Exposición, saturación, luminosidade e contraste. Resolución e formatos.

edita a información mediante software específico e crea novos materiais en diversos formatos.

CCL CAA CSIEE

Bloque 4. Seguridade informática a f

B4.1. Procedementos de intercambio de información entre dispositivos físicos de características técnicas diversas. B4.2. Riscos de seguridade para sistemas, aplicacións e datos. Hábitos de protección. B4.3. Medidas de seguridade activa e pasiva. Actualización do software. Antivirus e devasas.

B4.1. Adopta condutas seguridade activa pasiva na protección datos e no intercambio información.

de e de de

TICB4.1.1. Analiza e coñece dispositivos físicos e características técnicas, de conexión e de intercambio de información entre eles.

CD CMCCT

TICB4.1.2. Coñece os riscos de seguridade e emprega hábitos de protección adecuados.

CD CMCCT

TICB4.1.3. Describe a importancia da actualización do software e do emprego de antivirus e de devasas para garantir a seguridade.

CD CMCCT CCL

Bloque 5. Publicación e difusión de contidos b f

B5.1. Compartición B5.1. Utilizar dispositivos de recursos en redes de intercambio de locais e en internet. información coñecendo as características da comunicación ou da conexión entre eles.

TICB5.1.1. Realiza actividades que requiren compartir recursos en redes locais e virtuais.

CD CMCCT CAA CSC

a f g h i m ñ o

B5.3. Deseño de B5.2. Elaborar e publicar páxinas web contidos na web que sinxelas. integren información textual, numérica, sonora e gráfica.

TICB5.2.1. Integra e organiza elementos textuais e gráficos en estruturas hipertextuais.

CD CMCCT CCL CAA

TICB5.2.2. Deseña páxinas web e coñece os protocolos de publicación, baixo estándares adecuados e con respecto aos dereitos de propiedade.

CD CMCCT CCL CSC CSIEE CCEC

B5.4. Creación e B5.3. Coñecer os TICB5.3.1. Participa publicación na web. estándares de publicación colaborativamente en

b c g h i m ñ o

Estándares de publicación. B5.5. Traballo colaborativo con servizos na nube e coas ferramentas das TIC de carácter social.

e empregalos na diversas ferramentas das produción de páxinas web TIC de carácter social e e coas ferramentas das xestiona os propios. TIC de carácter social.

CMCCT CCL CAA CSIEE CSC

Bloque 6. Internet, redes sociais e hiperconexión a b f g h i m ñ o

B6.1. Creación e publicación na web de materiais multiplataforma accesibles. B6.2. Recursos e plataformas de formación a distancia, emprego e saúde. B6.3. Administración electrónica e comercio electrónico: intercambios económicos e seguridade. B6.4. Sincronización entre dispositivos móbiles e computadores.

B6.1. Desenvolver hábitos no uso de ferramentas que permitan a accesibilidade ás producións desde diversos dispositivos móbiles.

TICB6.1.1. Elabora materiais para a web que permiten a accesibilidade á información multiplataforma.

CD CMCCT CSIEE

TICB6.1.2. Realiza intercambio de información en distintas plataformas nas que está rexistrado/a e que ofrecen servizos de formación, lecer, etc.

CD CMCCT CCL CAA CSC

TICB6.1.3. Sincroniza a información entre un dispositivo móbil e outro dispositivo.

CD CMCCT

a b f g h i m ñ o

B6.5. Redes sociais. Privacidade e seguridade persoal na interacción en redes sociais.

B6.2. Empregar o sentido crítico e desenvolver hábitos adecuados no uso e no intercambio da información a través de redes sociais e plataformas.

TICB6.2.1. Participa activamente en redes sociais con criterios de seguridade.

CD CMCCT CCL CAA CSC CSIEE

f m ñ

B6.6. Utilización de canles de distribución de contidos multimedia para distribución de materiais propios.

B6.3. Publicar e relacionar mediante hiperligazóns información en canles de contidos multimedia, presentacións, imaxe, audio e vídeo.

TICB6.3.1. Emprega canles de distribución de contidos multimedia para aloxar materiais propios e enlazalos noutras producións.

CD CMCCT CCL CSC

4. TEMPORALIZACIÓN, GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN E PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN PARA CADA ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE

BLOQUE

ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE AVALIABLE

TEMPORIZACIÓN

GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN

PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN

TICB1.1.1. Interactúa 1ª Avaliación con hábitos adecuados en contornos virtuais.

Respeta ás persoas e a Observación na aula. súa privacidade en contornos virtuais.

TICB1.1.2. Aplica 1ª Avaliación políticas seguras de utilización de contrasinais para a protección da información persoal.

Cumpre normas básicas Probas escritas. de utilización de Observación na aula. contrasinais para a protección da información persoal.

TICB1.2.1. Realiza 1ª Avaliación actividades con responsabilidade sobre conceptos como a propiedade e o intercambio de información.

Respeta os dereitos de Probas escritas. autor e a propiedade Observación na aula. intelectual en internet.

TICB1.3.1. Consulta 1ª Avaliación distintas fontes e navega coñecendo a importancia da identidade dixital e os tipos de fraude da web.

É consciente da Probas escritas. importancia da identidade Observación na aula. dixital e coñece os principais tipos de fraude da web.

TICB1.3.2. Diferencia 1ª Avaliación o concepto de materiais suxeitos a dereitos de autoría e materiais de libre distribución.

Recoñece a diferencia Probas escritas. entre materiais suxeitos a dereitos de autoría e materiais de libre distribución.

TICB2.1.1. Realiza 1ª Avaliación operacións básicas de organización e almacenamento da información.

Realizar operacións Probas escritas. básicas de organización e Probas prácticas na aula. almacenamento da información acadando unha orde mínima na súa estrutura.

TICB2.1.2. Configura 1ª Avaliación elementos básicos do sistema operativo e de accesibilidade do equipamento informático.

Configura as principais Probas escritas. utilidades do sistema Probas prácticas na aula. operativo e o seu mantemento.

TICB2.2.1. Resolve 1ª Avaliación problemas vinculados aos sistemas operativos e ás aplicacións e os programas vinculados a estes.

Resolve problemas Probas escritas. básicos ligados aos Probas prácticas na aula. sistemas operativos e os progamas vinculados a estes.

1ª Avaliación TICB2.3.1. Administra o equipamento con responsabilidade e coñece aplicacións de comunicación entre dispositivos.

Coida e administra con Observación na aula. responsabilidade o Probas escritas. equipo da aula de Probas prácticas na aula. informática e coñece algunha aplicación de comunicación entre dispositivos.

TICB2.4.1. Analiza e 1ª Avaliación coñece diversos compoñentes físicos dun computador, as súas características técnicas e as conexións entre eles.

Coñece os principais Probas escritas. compoñentes físicos dun Probas prácticas na aula. computador, as súas características técnicos e as conexións entre eles.

TICB2.5.1. Describe 1ª Avaliación as formas de conexión na comunicación entre dispositivos dixitais.

Describe basicamente as Probas escritas. formas de conexión na comunicación entre dispositivos dixitais.

TICB3.1.1. Elabora e 2ª Avaliación maqueta documentos de texto con aplicacións informáticas que facilitan a inclusión de táboas, imaxes, fórmulas, gráficos, así como outras posibilidades de deseño, e interactúa con outras características do programa.

Elabora documentos de Probas escritas. texto cun procesador de Probas prácticas na aula. textos aproveitando as súas utilidades básicas como a inserción de táboas e imaxes entre outras.

TICB3.1.2. Produce 2ª Avaliación informes que requiren o emprego de follas de cálculo, que inclúan resultados textuais, numéricos e gráficos.

Realiza informes sinxelos Probas escritas. cunha folla de cálculo no Probas prácticas na aula. que se inclúan texto, resultados numéricos e gráficos.

TICB3.1.3. Elabora 2ª Avaliación bases de datos sinxelas e utiliza a súa funcionalidade para consultar datos, organizar a información e xerar documentos.

Crea unha base de datos Probas escritas. sinxela incluíndo os Probas prácticas na aula. seguintes obxectos: táboas, consultas formularios e informes.

TICB3.2.1. Integra 2ª Avaliación elementos multimedia, imaxe e texto na elaboración de presentacións, adecuando o deseño e a maquetaxe á mensaxe e ao público obxectivo a quen vai dirixido.

Realiza presentacións Probas escritas. sinxelas integrando texto Probas prácticas na aula. e elementos multimedia adecuando a mesma ao público a quen vai dirixido.

TICB3.2.2. Emprega 3ª Avaliación dispositivos de captura de imaxe, audio e vídeo, edita a información mediante

Captura información Probas escritas. multimedia e a procesa Probas prácticas na aula. mediante programas de edición de imaxe, audio e vídeo obtendo o resultado no formato deseado.

software específico e crea novos materiais en diversos formatos.

TICB4.1.1. Analiza e 1ª Avaliación coñece dispositivos físicos e características técnicas, de conexión e de intercambio de información entre eles.

Coñece os principais Probas escritas. dispositivos físicos e as características técnicas do intercambio de información entre eles.

TICB4.1.2. Coñece 1ª Avaliación os riscos de seguridade e emprega hábitos de protección adecuados.

Identifica as principais Probas escritas. ameazas á seguridade e as medidas básicas de seguridade pasiva e activa.

TICB4.1.3. Describe 1ª Avaliación a importancia da actualización do software e do emprego de antivirus e de devasas para garantir a seguridade.

Recoñece a importancia Probas escritas. da actualización do software e do emprego de antivirus e de devasas para acadar seguridade.

TICB5.1.1. Realiza 3ª Avaliación actividades que requiren compartir recursos en redes locais e virtuais.

Utiliza a red local da aula Probas escritas. de informática para obter Probas prácticas na aula. e compartir información para o desenvolvemento de actividades.

TICB5.2.1. Integra e 3ª Avaliación organiza elementos textuais e gráficos en estruturas hipertextuais.

Publica contidos sinxelos Probas escritas. na web que integren texto Probas prácticas na aula. e gráficos.

TICB5.2.2. Deseña 3ª Avaliación páxinas web e coñece os protocolos de publicación, baixo estándares adecuados e con respecto aos dereitos de propiedade.

Deseña unha páxina web Probas escritas. sinxela respetando os Probas prácticas na aula. estándares de públicación e os dereitos de propiedade.

TICB5.3.1. Participa 3ª Avaliación colaborativamente en diversas ferramentas das TIC de carácter social e xestiona os propios.

Colabora nalgunha Probas escritas. actividade utilizando unha Probas prácticas na aula. ferramenta TIC de carácter social.

TICB6.1.1. Elabora 3ª Avaliación materiais para a web que permiten a accesibilidade á información multiplataforma.

Elabora material sinxelo Probas escritas. para a web que permite a Probas prácticas na aula. accesibilidade á información multiplataforma.

TICB6.1.2. Realiza 3ª Avaliación intercambio de información en distintas plataformas nas que está rexistrado/a e que ofrecen servizos de formación, lecer, etc.

Realiza intercambios de Probas prácticas na aula. información en algunha plataforma na que esté rexistrado/a e que ofrece servizos de formación.

3ª Avaliación TICB6.1.3. Sincroniza a información entre un dispositivo móbil e outro dispositivo.

Realiza algunha Probas escritas. actividade de Probas prácticas na aula. sincronización dun móbil cun ordenador.

TICB6.2.1. Participa 3ª Avaliación activamente en redes sociais con criterios de seguridade.

Participa nalgunha rede Probas prácticas na aula. social con criterios de seguridade.

TICB6.3.1. Emprega 3ª Avaliación canles de distribución de contidos multimedia para aloxar materiais propios e enlazalos noutras producións.

Utiliza algún canal de Probas escritas. distribución de contido Probas prácticas na aula. multimedia para aloxar material propio e enlazalos noutras producións.

5. METODOLOXÍA Utilizarase metodoloxía expositiva para tratar os aspectos teóricos fundamentais de cada tema via presentacións e apuntamentos escritos de afianzamento, breves e esenciais para dar paso a realización de prácticas sinxelas polos alumnos para asimilar os contidos. Tras esta fase inicial a metodoloxía será eminentemente práctica, os alumnos levarán a cabo unhas actividades mais complexas e globais con aplicación reais nas que utilizarán o aprendido previamente. Faranse algunhas actividades de forma individual, e outras en grupos reducidos (2 persoas) para fomentar tamén o traballo en equipo. Planearanse actividades complementarias de diverso nivel para abranguer a totalidade de niveis existentes nos alumnos do grupo. .

6. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS As clases impartiranse na aula de Informática II, que ten 25 ordenadores. Usarase unha aula virtual (o entorno Moodle que facilita a Consellería) como soporte das clases, e nela se iran colgando os materiais e as actividades. Non hai un libro de texto determinado, os materiais serán facilitados polo profesor e estarán a disposición na aula virtual da materia. De todos xeitos, recomendase a aqueles alumnos interesados en ampliar e complementar conceptos, a modo de texto de referencia o libro da editorial donostiarra “Tecnologías de la información y la comunicación – 4º ESO” ISBN: 978-84-7063-544-1.

7. CRITERIOS SOBRE A AVALIACIÓN, CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN DO ALUMNADO A avaliación da materia farase tendo en conta tanto a observación do traballo diario e da actitude dos alumnos en clase, e tamén a través da comprobación da asimilación dos contidos teóricos. Na avaliación ordinaria a cualificación obterase da seguinte forma:

- A parte teórica avaliarase a través de un (ou varios si se considera adecuado facer máis de un) exame teórico-práctico individual en cada avaliación, que permitirá medir a asimilación dos conceptos teóricos impartidos por parte do alumno.

- A parte práctica avaliarase a través de exercicios prácticos (“prácticas”) propostos en clase que os alumnos irán entregando no tempo e forma indicados. As prácticas se avaliaran conforme aos criterios que se establezan no propio enunciado das mesmas, e se penalizará con ata un 10% diario da nota en caso de entrega tardía.

- Unha vez revisados a totalidade de exercicios entregados no trimestre, a partir das notas de clase e as dos exames obterase a nota global do trimestre, de forma que os traballos prácticos contarán o 50%, o exame teórico-práctico o 40%, e a nota de actitude que constituirá un 10% da nota final, e será unha nota cualitativa asignada polo profesor dende a observación diaria do traballo do alumno na clase.

- Para aprobar o curso deben terse superado as tres avaliacións do curso. - As faltas de comportamento ou o non respecto ás normas de uso da aula de informática serán tratadas conforme ao regulamento específico do centro, ata que sexan erradicadas, pero non ocasionaran penalizacións nas cualificacións.

- As probas e prácticas que se propoñan levarán especificada a puntuación de cada pregunta ou parte, na propia proba, para que o alumno teña claro canto pesa cada aspecto na nota final.

- Se fomentará o traballo voluntario e entusiasta, premiando con puntos positivos a sumar na nota práctica do trimestre, a superación de retos, acertixos, prácticas voluntarias ou a realización rápida e correcta de determinadas tarefas.

- A avaliación extraordinaria de setembro constará dunha proba escrita que se axustará os contidos mínimos esixibles. Para superala deberase acadar unha cualificación igual ou superior a 5.

8. INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DE ENSINO E A PRÁCTICA DOCENTES Avaliación do proceso de ensino: Para avaliar o proceso de ensino establecemos os seguintes indicadores de logro: ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE AVALIABLE

INDICADORES DE LOGRO

TICB1.1.1. Interactúa con hábitos adecuados Respecta ás persoas e a súa privacidade e ten sempre un espírito positivo e de colaboración en contornos virtuais. en contornos virtuais. TICB1.1.2. Aplica políticas seguras de É rigoroso no cumprimento das normas básicas de utilización de utilización de contrasinais para a protección contrasinais para a protección da información persoal.

da información persoal. TICB1.2.1. Realiza actividades con Respecta os dereitos de autor e a propiedade intelectual en responsabilidade sobre conceptos como a internet e coñece os diferentes tipos de licenzas e as súas características. propiedade e o intercambio de información. TICB1.3.1. Consulta distintas fontes e navega Consulta distintas fontes e é consciente da importancia da coñecendo a importancia da identidade dixital identidade dixital e coñece os diferentes tipos de fraude da web. e os tipos de fraude da web. TICB1.3.2. Diferenza o concepto de materiais Recoñece a diferenza entre materiais suxeitos a dereitos de suxeitos a dereitos de autoría e materiais de autoría e materiais de libre distribución e coñece as súas condicións correspondentes. libre distribución. TICB2.1.1. Realiza operacións básicas de Realizar operacións básicas de organización e almacenamento organización e almacenamento da da información acadando unha orde ben xerarquizada na súa estrutura. información. TICB2.1.2. Configura elementos básicos do Configura as utilidades do sistema operativo e o seu sistema operativo e de accesibilidade do mantemento, obtendo o máximo partido do mesmo. equipamento informático. TICB2.2.1. Resolve problemas vinculados aos Resolve todo tipo de problemas ligados aos sistemas operativos sistemas operativos e ás aplicacións e os e os programas vinculados a estes. programas vinculados a estes. TICB2.3.1. Administra o equipamento con Coida e administra con responsabilidade o equipo da aula responsabilidade e coñece aplicacións de de informática e coñece diferentes aplicacións de comunicación entre dispositivos. comunicación entre dispositivos. TICB2.4.1. Analiza e coñece diversos Coñece e analiza todos os compoñentes físicos dun computador, compoñentes físicos dun computador, as súas as súas características técnicos e as conexións entre eles. características técnicas e as conexións entre eles. TICB2.5.1. Describe as formas de conexión na Describe detalladamente as formas comunicación entre dispositivos dixitais. comunicación entre dispositivos dixitais.

conexión

TICB3.1.1. Elabora e maqueta documentos de Elabora documentos de texto cun procesador de textos texto con aplicacións informáticas que facilitan aproveitando ao máximo as súas funcións. a inclusión de táboas, imaxes, fórmulas, gráficos, así como outras posibilidades de deseño, e interactúa con outras características do programa. TICB3.1.2. Produce informes que requiren o Realiza informes complexos cunha folla de cálculo no que se emprego de follas de cálculo, que inclúan inclúan texto, resultados numéricos e gráficos. resultados textuais, numéricos e gráficos. TICB3.1.3. Elabora bases de datos sinxelas e Crea unha base de datos con bastantes campos incluíndo os utiliza a súa funcionalidade para consultar seguintes obxectos: táboas, consultas formularios e informes. datos, organizar a información e xerar documentos. TICB3.2.1. Integra elementos multimedia, Realiza presentacións concisas e vistosas, integrando texto e imaxe e texto na elaboración de elementos multimedia adecuando a mesma ao público a quen vai dirixido. presentacións, adecuando o deseño e a maquetaxe á mensaxe e ao público obxectivo a quen vai dirixido. TICB3.2.2. Emprega dispositivos de captura Captura información multimedia e a procesa sacándolle o de imaxe, audio e vídeo, edita a información máximo partido con programas de edición de imaxe, audio e vídeo obtendo o resultado no formato desexado. mediante software específico e crea novos materiais en diversos formatos.

TICB4.1.1. Analiza e coñece dispositivos Coñece os dispositivos físicos e as características técnicas do físicos e características técnicas, de conexión intercambio de información entre eles. e de intercambio de información entre eles. TICB4.1.2. Coñece os riscos de seguridade e Identifica as principais ameazas á seguridade e aplica medidas de seguridade pasiva e activa. emprega hábitos de protección adecuados. TICB4.1.3. Describe a importancia da Recoñece a importancia da actualización do software e do actualización do software e do emprego de emprego de antivirus e de devasas para acadar seguridade e utilízaos con rigorosidade. antivirus e de devasas para garantir a seguridade. TICB5.1.1. Realiza actividades que requiren Utiliza a red local da aula de informática e redes virtuais para obter e compartir información para o desenvolvemento de compartir recursos en redes locais e virtuais. actividades.

TICB5.2.1. Integra e organiza elementos Publica contidos con alto grao de elaboración na web que textuais e gráficos en estruturas hipertextuais. integren texto e gráficos. TICB5.2.2. Deseña páxinas web e coñece os Deseña unha páxina web respectando os estándares de protocolos de publicación, baixo estándares publicación e os dereitos de propiedade. adecuados e con respecto aos dereitos de propiedade. TICB5.3.1. Participa colaborativamente en Colabora en diferentes actividades utilizando ferramentas TIC de diversas ferramentas das TIC de carácter carácter social. social e xestiona os propios. TICB6.1.1. Elabora materiais para a web que Elabora materiais altamente elaborados para a web que permiten permiten a accesibilidade á información a accesibilidade á información multiplataforma. multiplataforma. TICB6.1.2. Realiza intercambio de información Realiza intercambios de información en diferentes plataforma na en distintas plataformas nas que está que estea rexistrado/a e que ofrecen diversos tipos de servizos. rexistrado/a e que ofrecen servizos de formación, lecer, etc. TICB6.1.3. Sincroniza a información entre un Realiza algunha actividade de sincronización dun móbil con diferentes dispositivos. dispositivo móbil e outro dispositivo. TICB6.2.1. Participa activamente en redes Participa en varias redes socias con criterios de seguridade. sociais con criterios de seguridade. TICB6.3.1. Emprega canles de distribución de Utiliza diferentes canais de distribución de contido multimedia contidos multimedia para aloxar materiais para aloxar material propio e enlazalos noutras producións. propios e enlazalos noutras producións.

Avaliación da práctica docente:

ACTIVIDADE

INDICADORES DE LOGRO • • •

Planificación

• • • •

Planifica a práctica docente tendo en conta os estándares de aprendizaxe. Realiza a temporización tendo en conta as horas asignadas á materia e a duración dunha sesión de traballo. Selecciona e secuencia os contidos de maneira progresiva e tendo en conta os aspectos particulares de cada grupo. Planifica as clases de maneira aberta e flexible. Selecciona e elabora os materiais e recursos didácticos para desenvolver a práctica docente na aula. Prepara o material e guións das prácticas e proxectos que se desenvolverán na aula. Establece criterios, procedementos e instrumentos de avaliación

• • • • • Motivación do alumnado

• • • • • •

Traballo na aula

• • • • • • • •

Avaliación do proceso de ensino-aprendizaxe

• • • • • •

correlacionados cos estándares de aprendizaxe Coordínase co profesorado do propio departamento e doutros departamentos. Dá a coñecer a planificación da práctica na aula proporcionando unha visión de conxunto ao comezo de cada bloque de contidos e de cada sesión de traballo. Establece canles de comunicación para que o diálogo sexa fluído dentro e fóra da aula. Proporciona ao alumnado o apoio necesario durante o proceso de ensinoaprendizaxe. Desenvolve actividades de diversos tipos e características introducindo elementos novedosos. Fomenta un bo ambiente na aula. Promove a participación activa do alumnado. Fai posible a realimentación na entrega e avaliación de prácticas e traballos. Relaciona os contidos, os proxectos e as actividades cos intereses do alumnado. Organiza a aula para que o alumnado dispoña de espazo e recursos na realización de prácticas e proxectos. Evita a repetición de proxectos a fin de introducir elementos novedosos que motiven ao alumnado. Utiliza exemplos na introdución de novos contidos. Resolve as dúbidas do alumnado . Utiliza diferentes soportes durante as sesións de traballo. Selecciona prácticas, proxectos e actividades en xeral que permitan alcanzar os estándares de aprendizaxe e a adquisición das competencias clave. Realiza a avaliación inicial a fin de tomar as medidas individuais ou colectivas necesarias. Analiza os procesos e os resultados das prácticas, proxectos, exercicios probas e actividades en xeral. Establece medidas que permitan introducir melloras. Fai posible a realimentación na entrega e avaliación de prácticas e traballos indicando os aspectos nos que o alumnado pode e debe introducir melloras. Proporciona indicacións durante a realización do traballo práctico na aula. Supervisa de forma continua a resolución de exercicios e realización de tarefas que se desenvolven durante as sesións de traballo. Favorece os procesos de autoavaliación. Propón actividades complementarias para resolver problemas que xorden durante o proceso de ensino-aprendizaxe. Establece con claridade os criterios de avaliación e de puntuación. Informa ao alumnado dos resultados obtidos.

9. ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DAS MATERIAS PENDENTES Dado que é unha materia de final de etapa - 4º ESO - , non pode quedar pendente para o curso seguinte. 10. DESEÑO DA AVALIACIÓN INICIAL Para detectar os niveis de coñecementos previos da materia, farase uso simplemente de debate tutelado co alumnado nas primeiras sesións, e/ou dunha proba tipo test. Esta detección permitirá o enfoque inicial adecuado da docencia da mesma.

11. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE

Planearanse actividades de distinto nivel para abranguer as distintas situación de diversidade no alumnado. Tutelarase aos alumnos non seu traballo en función das súas necesidades, e nas actividades grupais se controlara a composición do grupo para favorecer a interacción , o apoio e a motivación entre os seus membros. 12. ELEMENTOS TRANSVERSAIS Dos elementos transversais que sinala o artigo 4 do Decreto 86/2015 do 25 de xuño no que se establece o currículo, traballaremos especialmente a comprensión lectora, a expresión oral e escrita, a comunicación audiovisual, as tecnoloxías da información e da comunicación e o emprendemento. 13. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS Non se contempla no momento de pechar esta programación ningunha actividade complementaria específica, pero deixase aberta a posibilidade dunha visita relacionada coa materia directa ou indirectamente. 14. AVALIACIÓN DA PROPIA PROGRAMACIÓN Realizarase a avaliación da programación nos seguintes períodos de tempo: Mensualmente: Revisarase a temporización da programación así como a secuenciación e a profundidade dos contidos impartidos nos distintos grupos, adaptando esta á diversidade do alumnado. Ao final de cada trimestre: Revisarase a temporización da programación, a secuenciación e a profundidade dos contidos impartidos nos distintos grupos, e o grado de cumprimento de obxectivos e de adquisición de competencias. Revisarase a programación e anotaranse as modificacións nas actas do Departamento. Ao final do curso: Revisarase a temporización da programación, a secuenciación e a profundidade dos contidos impartidos nos distintos grupos, e o grado de cumprimento de obxectivos e de adquisición de competencias. Revisarase a programación e anotaranse as modificacións na memoria final do Departamento e teranse en conta para a programación do curso seguinte.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA PROXECTO CURRICULAR DE AULA E PROGRAMACIÓN das TIC I 1º de Bacharelato Curso : 2016-2017

Xefe de Departamento : ALBERTE BLANCO CASAL Profesores : CÉSAR SÁNCHEZ PAMPÍN ENRIQUE ÁLVAREZ REZA

IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” VERIN

215

1. INTRODUCCIÓN As tecnoloxías da información e da comunicación (TIC) desenvolven un papel fundamental na sociedade actual, porque proporcionan un conxunto de coñecementos e de técnicas que permiten satisfacer as necesidades individuais e colectivas. Neste sentido, as TIC achéganlle ao currículo a capacidade de analizar e redeseñar a relación entre dispositivos tecnolóxicos e necesidades sociais, ámbito no que a innovación e a condición de inmediata que lle son propias dotan esta materia dunha grande relevancia educativa. Na resolución de problemas coas TIC conxúganse, ademais da innovación, elementos como o traballo en equipo ou o carácter emprendedor, que son imprescindibles para formar unha cidadanía autónoma e competente. Ademais, o coñecemento das novas tecnologías proporciona unha imprescindible perspectiva científico-tecnolóxica sobre a necesidade de construír unha sociedade formada por unha cidadanía crítica con respecto ao que acontece arredor dela. A materia de Tecnoloxías da Información e da Comunicación trata de achegarlle ao alumnado as habilidades necesarias para adaptarse aos cambios propios deste ámbito tecnolóxico. Nos dous cursos de bacharelato, a materia de Tecnoloxías da Información e da Comunicación persegue a consolidación dunha serie de coñecementos tecnolóxicos indispensables. Así, o bloque "A sociedade da información e o computador" introduce o alumnado na importancia desta materia na sociedade actual. Os bloques "Arquitectura de computadores", "Redes de computadores" e "Seguridade" abondan en aspectos relativos aos compoñentes e á dos computadores, e á súa conexión en redes. O bloque "Software para sistemas informáticos" afonda no uso de aplicacións de uso común no mundo actual, tales como as aplicacións ofimáticas de edición de texto, de cálculo, de elaboración de presentación, de almacenaxe de información e de traballo con imaxe e vídeo. E os bloques "Programación" e "Publicación e difusión de contidos" afondan no deseño de programas que permitan dar solucións a problemas do mundo real, e no uso destes no mundo de internet. Como noutras materias que tratan aspectos tecnolóxicos, nesta intégranse coñecementos de carácter matemático e científico, ademais de que é frecuente que as TIC se utilicen para resolver problemas específicos doutras disciplinas. Un enfoque interdisciplinar, xa que logo, favorecerá a conexión con outras materias e mesmo con diversos temas de actualidade. Desde o punto de vista metodolóxico, as TIC admiten tratamentos moi diversos, porque serven tanto para integrar as restantes materias do currículo como para afondar en aspectos moi específicos, como a programación ou as comunicacións, sen esquecer que son especialmente indicadas para reflexionar sobre os temas tecnolóxicos e de actualidade. Esta materia caracterízase pola realización de actividades nas que se desenvolven destrezas técnicas para acceder ás redes de información, que tamén se comparte, e se utilizan aplicacións informáticas de propósito xeral. Neste contexto, a iniciativa, a colaboración e o respecto polas normas de seguridade e polos dereitos dos colectivos

216

relacionados coa cultura ou coa produción de programas informáticos son tan importantes como o dominio dos recursos informáticos e das redes de comunicacións. A participación pode potenciarse nesta materia mediante a exposición de traballos, a resolución colaborativa de problemas mediante a realización de proxectos informáticos, a utilización colectiva de recursos virtuais ou a procura e a análise de información en internet, aspectos que tamén favorecen a propia aprendizaxe. Na ensinanza das TIC resulta, daquela, adecuado reflexionar e traballar en grupo procurando solucións a problemas concretos onde se poidan aplicar os coñecementos adquiridos, e buscar información adicional, se se require, para fomentar o espírito emprendedor. A contribución da materia de TIC ao desenvolvemento das competencias clave dependerá en grande medida do tipo de actividades; é dicir, da metodoloxía empregada. Neste sentido, a comunicación lingüística desenvolverase na medida en que o alumnado adquira e utilice un vocabulario técnico preciso, elabore programas e documentos, explique conceptos ou elabore e expoña información. A competencia matemática e as competencias básicas en Cencia e tecnoloxía poden alcanzarse configurando e administrando máquinas e sistemas operativos, aplicando técnicas de tratamento e almacenamento de datos ou asumindo hábitos seguros no contexto das redes de comu- nicación, competencias que tamén se favorecen analizando o funcionamento de programas, aplicacións e sistemas operativos, ou mediante a análise e a valoración das repercusións dos hábitos sociais en internet. A competencia dixital, que é a específica desta materia, desenvolverase co emprego constante das TIC para procurar e almacenar información, para obter e presentar datos e para simular sistemas, ou para elaborar programas ou utilidades informáticas que sirvan para resolver problemas. Para que o alumnado poida aprender a aprender, as actividades deben permitir que tome decisións cun certo grao de autonomía, que organice o proceso da propia aprendizaxe e que aplique o aprendido a situacións cotiás das que poida avaliar os resultados. Do mesmo xeito, as competencias sociais e cívicas alcanzaranse procurando que o alumnado traballe en equipo, interactúe con outras persoas e con grupos de forma democrática, e respecte a diversidade e as normas, e tamén mediante a análise da interacción entre o desenvolvemento das TIC e os cambios socioeconómicos e culturais que produce. O sentido de iniciativa e espírito emprendedor conséguese nesta materia a través do deseño, da planificación e da xestión de proxectos informáticos sinxelos, ao transformar as ideas propias en programas ou en documentos. E a conciencia e as expresións culturais reflíctense na análise da influencia dos fitos técnicos das TIC en distintas culturas e no seu desenvolvemento e progreso. En resumo, a materia de Tecnoloxías da Información e da Comunicación ofrece un inmenso potencial para axudar a comprender o contorno social e para desenvolver un conxunto de competencias relacionadas tanto co contexto profesional como coas formas que a participación cidadá está a adoptar no contexto das TIC que afectan por igual os ámbitos social e do desenvolvemento persoal.

217

2. OBXECTIVOS 

Coñecer e empregar os recursos e posibilidades que as TIC podenofrecer para unha aprendizaxe ao longo da vida.



Ser quen de demostrar un pensamento creativo, construíndocoñecemento e desenvolvendo produtos innovadores, empregando as TIC.



Empregar medios e ámbitosdixitais para comunicarse e traballaren rede, para obter, avaliar e usar información, e para apoiar a aprendizaxe individual e contribuír á aprendizaxe doutros.



Desenvolver e usar habilidades de pensamento crítico para planificar e conducir unha investigación, administrar proxectos, resolver problemas e tomar decisións informadas usando ferramentas e recursos dixitaisapropiados.



Poñerenpráctica condutas éticas e legais e entender os asuntos humanos, culturais e sociais relacionados coatecnoloxía.



Acadarunentendementoaxeitado dos conceptos, sistemas e funcionamento da tecnoloxía; adquirindo unha formación ética, mediante unexercicio constante de reflexión e práctica democrática ante o uso das TIC.



Adquirir uncoñecemento global e contextualizado, integrando as aprendizaxes, relacionándoas cos contidos curriculares das diversas áreas e materias, asumíndoas de maneira que sexantransferibles e aplicablesen diversas situacións e contextos de ensino-aprendizaxe a través das TIC.



Aprender a convivir, participando activamente nun mundo globalizado, interrelacionado e cambiante.

218

3.BLOQUES E ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE Bloque 1. A sociedade da información e o computador TIC1B1.1.1. Describe as diferenzas entre o que se considera sociedade da información e sociedade do coñecemento. TIC1B1.1.2. Explica cales son os novos sectores económicos que apareceron como consecuencia da xeneralización das tecnoloxías da información e da comunicación.

Bloque 2. Arquitectura de computadores TIC1B2.1.1. Describe as características dos subsistemas que compoñen un computador, identificando os seus principais parámetros de funcionamento. TIC1B2.1.2. Realiza esquemas de interconexión dos bloques funcionais dun computador e describe a contribución de cada un ao funcionamento integral do sistema. TIC1B2.1.3. Describe dispositivos de almacenamento masivo utilizados en sistemas de computadores, recoñecendo a súa importancia na custodia da información. TIC1B2.1.4. Describe os tipos de memoria utilizados en computadores, analizando os parámetros que as definen e a súa achega ao rendemento do conxunto. TIC1B2.2.1. Elabora un diagrama da estrutura dun sistema operativo relacionando cada parte coa súa función. TIC1B2.2.2. Instala sistemas operativos e programas de aplicación para a resolución de problemas en computadores persoais, seguindo instrucións de fábrica.

Bloque 3. Software para sistemas informáticos TIC1B3.1.1. Deseña bases de datos sinxelas e/ou extrae información, realizando consultas, formularios e informes. TIC1B3.1.2. Elabora informes de texto que integren texto e imaxes, aplicando as posibilidades das aplicacións e tendo en conta o destinatario. TIC1B3.1.3. Elabora presentacións que integren texto, imaxes e elementos multimedia, adecuando a mensaxe ao público obxectivo ao que se destina. TIC1B3.1.4. Resolve problemas que requiran a utilización de follas de cálculo, xerando resultados textuais, numéricos e gráficos. TIC1B3.1.5. Deseña elementos gráficos en 2D e 3D para comunicar ideas.

219

TIC1B3.1.6. Realiza pequenas películas integrando son, vídeo e imaxes, utilizando programas de edición de ficheiros multimedia.

Bloque 4. Redes de computadores TIC1B4.1.1. Debuxa esquemas de configuración de pequenas redes locais, seleccionando as tecnologías en función do espazo físico dispoñible. TIC1B4.2.1. Realiza unha análise comparativa entre os tipos de cables utilizados en redes de datos. TIC1B4.2.2. Realiza unha análise comparativa entre tecnoloxía con fíos e sen eles, e indica posibles vantaxes e inconvenientes. TIC1B4.2.3. Explica a funcionalidade dos elementos que permiten configurar redes de datos, indicando as súas vantaxes e os seus inconvenientes principais. TIC1B4.3.1. Elabora un esquema de como se realiza a comunicación entre os niveis OSI de dous equipamentos remotos.

Bloque 5. Programación TIC1B5.1.1. Desenvolve algoritmos que permitan resolver problemas aritméticos sinxelos, elaborando os correspondentes diagramas de fluxo. TIC1B5.2.1. Escribe programas que inclúan bucles de programación para solucionar problemas que impliquen a división dun conxunto en partes máis pequenas. TIC1B5.3.1. Obtén o resultado de seguir un pequeno programa escrito nun código determinado, partindo de determinadas condicións TIC1B5.4.1. Define o que se entende por sintaxe dunha linguaxe de programación e propón ejemplos concretos dunha linguaxe determinada TIC1B5.5.1. Realiza programas de aplicación sinxelos nunha linguaxe determinada que solucionen problemas da vida real.

220

4. TEMPORALIZACIÓN E CONTIDOS MÍNIMOS. TIC. 1º BACHARELATO 1º TRIMESTRE

2º TRIMESTRE TEMA 4: HARDWARE - Codificación binaria. Sistemas de numeración. Medidas da información. - Arquitectura de ordenadores - Dispositivos con arquitectura de ordenador - Teléfono móbil. Reprodutores multimedia. PDA. Navegadores GPS. Videoconsolas. - Placa base, chipset e microprocesador - reloxo e a velocidade do ordenador. - Memoria RAM. Memoria caché. Memoria virtual. Memoria ROM-Bios. Memoria RAM CMOS. - Tarxetas de expansión. Rañuras de expansión e controladores. - Dispositivos de entrada e saída - Dispositivos de almacenamento - Dispositivos de comunicación. Redes - Redes. Redes locais. Topoloxía dunha rede. Cableado. Redes inarámicas. Conexión a unha rede externa (liña telefónica, cable, satélite, ondas radioeléctricas, conexión móbil). Internet

TEMA 1: A SOCIEDADE DA INFORMACIÓN E AS NOVAS TECNOLOXÍAS - As tecnoloxías da información: evolución histórica. - Telecomunicacións. Intelixencia artificial. Tecnoloxía multimedia. - Valoración crítica das posibilidades, vantaxes e inconvenientes que ofrece a manipulación de imaxes e sons mediante a tecnoloxía multimedia. - Posibilidades e riscos das tecnoloxías da información. - Aplicacións sociais das TIC

TEMA 2: PROCESADORES DE TEXTO - Transferencia de texto dende un documento PDF. - Transferencia de datos e gráficos dende unha folla de cálculo. - Pegado especial. Vincular obxectos. - Utilización de estilos. Creación dun índice de contidos. - Encabezados e pés de páxina diferentes en páxinas pares e impares. - Documentos con estilo xornalístico. - Documentos con táboas. - Elaborar panfletos ou folletos publicitarios - Apuntamentos persoais - Captura de imaxes dende a pantalla. Creación de debuxos nos documentos. - Documentos científicos - Xerar un documento PDF.

TEMA 5: SISTEMAS OPERATIVOS - Sistemas operativos GNU/Linux. Sistemas operativos Windows. - Interface gráfico de usuario - Arranque e apagado do ordenador. Posta en marcha e saída do sistema operativo. - Operacións básicas no escritorio. - Manexo do sistema operativo - Estrutura física e lóxica de almacenamento - Ferramentas de xestión de arquivos. - Usuarios no sistema operativo - Configuración e personalización do S.O - Instalación de impresoras. Configuración dunha tarxeta de rede. Configuración dunha rede. - Instalación e desinstalación de aplicacións - Mantemento e protección do ordenador Utilización de redes locais: compartindo periféricos, programas e ficheiros

3º TRIMESTRE

TEMA 7: TRATAMENTO DIXITAL DE IMAXES - Imaxes gráficas. - Software para visualizar e editar imaxes - Editores gráficos. Visualizadores de imaxes. GIMP. - Obtención de imaxes dixitais. - Manipular imaxes fotográficas. - Modificar a luminosidade e a cor. - Traballar con seleccións, máscaras e capas. - Composición de fotografías. - Agregar texto ás imaxes. Capas de texto. Edición dun texto. Aplicar filtros e estilos - Deseño 3D

TEMA 8: BASES DE DATOS - Access. OpenOffice.org Basee. - Rexistros e campos. Tipos de campos. Formatos. - Filtrado de rexistros. - Relación de táboas - Activar unha consulta. Consultas en varias táboas. - Operadores de comparación. Comodíns. Consultas con criterios múltiples. - Formularios. - Creación e impresión de informes. Estrutura dun informe. - Controis.

TEMA 3: FOLLAS DE CÁLCULO - Estrutura dunha folla de cálculo. Filas, columnas e celas. - Datos e fórmulas. - Rangos: operacións básicas. - Funcións:concepto, sintaxe e utilidade. - Tipos de funcións. - Referencias a celas. - Edición dunha folla de cálculo. - Vista preliminar. Configurar páxinas. - Gráficos: tipos. - Aplicación concretas da folla de cálculo na resolución de probelmas

TEMA 6: PRESENTACIÓNS DIXITAIS - Ámbito de traballo de OpenOffice.org Impress e de PowerPoint. - Modos de visualización. - Deseño de diapositivas. - Hiperenlaces. Botóns de acción. - Transicións. Efectos de animación. - Realización de presentacións de diapositivas ante un auditorio.

221

TEMA 19: INICIACIÓN Á PROGRAMACIÓN - Linguaxes de programación. - Diagramas de fluxo. - Deseño de algoritmos utilizando diagrams de fluxo - Concepto de programa - Compilación, montaxe e execución de programas sinxelos.

Os traballos de tipo práctico serán básicos para a superación desta materia como se indica no apartado 6 desta programación. A tal efecto en cada trimestre realizaranse as actividades seguintes:

1º TRIMESTRE

Elaboración dun traballo sobre o tema: un día no instituto, usando o procesador de textos. Extensión máxima de tres folios. Utilizar fotografías e imaxes inseridas no texto. Elaboración dun traballo sobre o tema: lugares de procedencia, tallas e pesos dos alumnos do meu curso. Usar o procesador de textos e a folla de cálculo

2º TRIMESTRE 1. Elaboración dun traballo sobre o tema seguinte: alumnos matriculados na ESO e no Bacharelato no noso instituto durante os últimos 5 anos. Indicar o nº de matriculados en cada curso e establecer unha gráfica comparativa utilizando a folla de cálculo. 2. Elaborar un traballo sobre os catro primeiros equipos de fútbol de 1ª división e os correspondentes de 2ª. Analizar comparativamente, utilizando a folla de cálculo, os seguintes parámetros de cada equipo: orzamento, aforo do seu campo e nº de trofeos conseguidos. Realizar de forma sintética unha memoria sobre cada equipo utilizando o procesador de textos utilizando fotografías e táboas. Facer unha presentación dixital do traballo

3º TRIMESTRE

1. Elaborar un vídeo, utilizando a cámara do móbil sobre os valores paisaxísticos e ambientais donde vivo. 2. Elabora un informe, acompañándote de fotografías, vídeos e datos sobre a situación laboral e a riqueza agro-forestal e industrial da nosa comarca. Utilizar o procesador de textos, folla de cálculo, cámara fotográfica ou de vídeo, e un aplicativo de presentación dixital.

5.METODOLOXÍA As novas tecnoloxías dixitais deben axudar a crear novos ámbitos de aprendizaxe nos cales as alumnas e os alumnos se sintan máis motivados e comprometidos, asuman maiores responsabilidades sobre a súa propia aprendizaxe e poidan construír con maior independencia os seus propios coñecementos. E por isto que a metodoloxía empregada nas clases será activa por parte do alumnado de forma que a exposición de contidos por parte do profesor sexa a menor posible. As TIC constitúen unha ferramenta decisiva para axudar o alumnado a acceder a vastos recursos de coñecemento, a colaborar con outras compañeiras e compañeiros, consultar a persoas expertas, compartir coñecemento e resolver problemas complexos, representar e expresar as súas ideas e as súas inquedanzas en diferentes formatos (textual, sonoro, icónico e audiovisual...) e a través de diferentes dispositivos e nesta liña traballarase en todas as clases.

6. PROCEDEMENTOS E CRITERIOS DE AVALIACIÓN 

Realizarase unha proba teórica sobre as unidades didácticas en cada trimestre.



Os alumnos realizarán distintos traballos propostos polo profesor acordes aos contidos da materia ao

longo de cada trimestre. Os traballos poderán ser de carácter individual ou colectivo e nalgúns casos poderán

222

ser expostos na aula para seren avaliados. Avaliaranse función da súa calidade (os contidos, a presentación, a exposición, etc). A presentación de traballos fóra do prazo establecido polo profesor poderá penalizarse ata un 30% da nota correspondente, dependendo das circunstancias do caso (grao de responsabilidade do alumno e outras xustificacións avaliables) . 

A cualificación de cada unha das tres avaliacións estará establecerase de acordo coa ponderación

indicada na táboa seguinte:

ACTIVIDADES DE AVALIACIÓN



PESO NA CUALIFICACIÓN

- Probas escritas/orais

30%

- Traballos prácticos

60%

- Interese polo traballo - Cumprimento da metodoloxía avaliable do traballo

10 %

Na compoñente da actitude terase en conta o traballo, participación, comportamento, respecto ao profesor

e colaboración cos demais compañeiros.

7. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS Usarase material didáctico elaborado polo profesorado. As clases terán lugar na aula de informática do centro co cal empregaranse como recursos didácticos: -

Ordenador.

Impresora.

Canón.

Internet.

Distintos programas informáticos.

8 ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS E EXTRAESCOLARES O departamento de TECNOLOXÍA está aberto a colaborar con outros departamentos, fundamentalmente os de ámbito científico, para elaborar actividades conxuntas que acheguen aos alumnos á ciencia en xeral.

223

TIC – 2º Bacharelato 1. INTRODUCIÓN - CONTEXTUALIZACIÓN No presente curso 2016-17, coa de implantación da Lei Orgánica 8/2013 para a Mellora da Calidade Educativa (LOMCE), crease no currículo do segundo curso de Bacharelato a materia de “Tecnoloxías da Información e da Comunicación II” (no que segue “TIC II”), cunha carga lectiva de 3 sesións semanais. A materia “TIC II” afonda nalgúns bloques de contidos xa inicialmente traballados en TIC de 4º de ESO e en TIC I de 1º de Bacharelato. Concretamente no de “Programación”, que afonda no deseño de programas que permitan dar solucións a problemas do mundo real, no de “Publicación e Difusión de Contidos” que analiza como sacarlle o máximo partido a tecnoloxía web 2.0 en Internet, e no de “Seguridade”, aspecto fundamental para poder obter o máximo aproveitamento das tecnoloxías da información e da comunicación sen correr riscos. Como noutras materias que tratan aspectos tecnolóxicos, nesta intégranse coñecementos de carácter matemático e científico, ademais de que é frecuente que as TIC se utilicen para resolver problemas específicos doutras disciplinas. Un enfoque interdisciplinar, xa que logo, favorecerá a conexión con outras materias e mesmo con diversos temas de actualidade. Desde o punto de vista metodolóxico, as TIC admiten tratamentos moi diversos, porque serven tanto para integrar as restantes materias do currículo como para afondar en aspectos moi específicos, como a programación ou as comunicacións, sen esquecer que son especialmente indicadas para reflexionar sobre os temas tecnolóxicos e de actualidade. Esta materia caracterízase pola realización de actividades nas que se desenvolven destrezas técnicas para acceder ás redes de información, que tamén se comparte, e se utilizan aplicacións informáticas de propósito xeral. Neste contexto, a iniciativa, a colaboración e o respecto polas normas de seguridade e polos dereitos dos colectivos relacionados coa cultura ou coa produción de programas informáticos son tan importantes como o dominio dos recursos informáticos e das redes de comunicacións. A participación pode potenciarse nesta materia mediante a exposición de traballos, a resolución colaborativa de problemas mediante a realización de proxectos informáticos, a utilización colectiva de recursos virtuais ou a procura e a análise de información en Internet, aspectos que tamén favorecen a propia aprendizaxe. Na ensinanza das TIC resulta, daquela, adecuado reflexionar e traballar en grupo procurando solucións a problemas concretos onde se poidan aplicar os coñecementos adquiridos, e buscar información adicional, se se require, para fomentar o espírito emprendedor. A contribución da materia de TIC ao desenvolvemento das competencias clave dependerá en grande medida do tipo de actividades; é dicir, da metodoloxía empregada. Neste sentido, a comunicación lingüística desenvolverase na medida en que o alumnado adquira e utilice un vocabulario técnico preciso, elabore programas e documentos, explique conceptos ou elabore e expoña información. A competencia matemática e as competencias básicas en ciencia e tecnoloxía poden alcanzarse configurando e administrando máquinas e sistemas operativos, aplicando técnicas de tratamento e almacenamento de datos ou asumindo hábitos seguros no contexto das redes de comunicación, competencias que tamén se favorecen analizando o funcionamento de programas, aplicacións e sistemas operativos, ou mediante a análise e a valoración das repercusións dos hábitos sociais en internet. A competencia dixital, que é a específica desta materia, desenvolverase co emprego constante das TIC para procurar e almacenar información, para obter e presentar datos e para simular sistemas, ou para elaborar programas ou utilidades informáticas que sirvan para resolver problemas. Para que o alumnado poida aprender a aprender, as actividades deben permitir que tome decisións cun certo grao de autonomía, que organice o proceso da propia aprendizaxe e que

aplique o aprendido a situacións cotiás das que poida avaliar os resultados. Do mesmo xeito, as competencias sociais e cívicas alcanzaranse procurando que o alumnado traballe en equipo, interactúe con outras persoas e con grupos de forma democrática, e respecte a diversidade e as normas, e tamén mediante a análise da interacción entre o desenvolvemento das TIC e os cambios socioeconómicos e culturais que produce. O sentido de iniciativa e espírito emprendedor conséguese nesta materia a través do deseño, da planificación e da xestión de proxectos informáticos sinxelos, ao transformar as ideas propias en programas ou en documentos. E a conciencia e as expresións culturais reflíctense na análise da influencia dos fitos técnicos das TIC en distintas culturas e no seu desenvolvemento e progreso. En resumo, a materia de Tecnoloxías da Información e da Comunicación ofrece un inmenso potencial para axudar a comprender o contorno social e para desenvolver un conxunto de competencias relacionadas tanto co contexto profesional como coas formas que a participación cidadá está a adoptar no contexto das TIC que afectan por igual os ámbitos social e do desenvolvemento persoal. No momento de pechar este documento, non existe referencias para ter unha idea de como vai ser a hipotética reválida que atinxiría a esta materia. A administración non publicou ningunha guía de referencia, e non ha probas de selectividade do pasado, xa que é unha materia nova. No memento en que apareza algunha información ao respecto, revisarase o planeamento inicial para axustar a programación aos criterios que se establezan.

2- OBXECTIVOS A materia abrangue os seguintes obxectivos, de entre os obxectivos xerais establecidos polo Decreto 86/2015 para a etapa de bacharelato: a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española e do Estatuto de autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade. b) Consolidar unha madureza persoal e social que lle permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Ser quen de prever e resolver pacificamente os conflitos persoais, familiares e sociais. d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. e) Dominar, tanto na súa expresión oral como na escrita, a lingua galega e a lingua castelá. f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras. g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación. h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de xeito solidario no desenvolvemento e na mellora do seu contorno social. i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais, e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida. l) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e da tecnoloxía ao cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente e

a ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego. m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico. n) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural.

3. CONTRIBUCIÓN DA MATERIA AO DESENVOLVEMENTO DAS COMPETENCIAS CLAVE O Decreto 86/2015 establece as seguintes competencias clave do currículo:

• • • • • • •

Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1. Programación d g i l

B1.1. Estruturas de almacenamento de datos. Tipos de datos. Variables, vectores e matrices. Listas, pilas e colas. Estruturas.

B1.1. Describir as estruturas de almacenamento e analizar as características de cada unha.

TIC2B1.1.1. Explica as estruturas de almacenamento para diferentes aplicacións tendo en conta as súas características.

CD CMCCT CCL

b d g i l

B1.2. Diagramas de fluxo: elementos e símbolos, e o seu significado. B1.3. Deseño de algoritmos con diagramas de fluxo utilizando ferramentas informáticas.

B1.2. Coñecer e comprender a sintaxe e a semántica das construcións dunha linguaxe de programación.

TIC2B1.2.1. Elabora diagramas de fluxo de mediana complexidade usando elementos gráficos e relacionándoos entre si para dar resposta a problemas concretos.

CD CMCCT CAA CSIEE

b d g i l

B1.4. Uso básico dun contorno de desenvolvemento: edición de programas e xeración de executables.

B1.3. Utilizar contornos de programación para deseñar programas que resolvan problemas concretos.

TIC2B1.3.1. Elabora programas de mediana complexidade utilizando contornos de programación.

CD CMCCT CAA CSIEE

b d

B1.5. Transformación B1.4. Realizar programas TIC2B1.4.1. de diagramas de fluxo de aplicación nunha programas de

Elabora mediana

CD CMCCT

g i l

b d g i l

en pseudocódigo ou en código fonte. B1.6. Programación modular: módulos, procedementos e funcións.

linguaxe de programación determinada e aplicalos á solución de problemas reais.

complexidade definindo o fluxograma correspondente e escribindo o código correspondente.

CAA CSIEE

TIC2B1.4.2. Descompón problemas de certa complexidade en problemas máis pequenos susceptibles de seren programados como partes separadas.

CD CMCCT CAA CSIEE

B1.7. Deseño e realización de probas: tipos de probas e casos de proba. Depuración. B1.8. Optimización e documentación. Análise de código e refactorización. Repositorios de código e control de versións.

B1.5. Depurar programas TIC2B1.5.1. Obtén o informáticos, resultado de seguir un optimizándoos para a súa programa escrito nun aplicación. código determinado, partindo de determinadas condicións.

CD CMCCT CAA CSIEE

TIC2B1.5.2. Optimiza o código dun programa dado aplicando procedementos de depuración.

CD CMCCT CAA CSIEE

Bloque 2. Publicación e difusión de contidos a b d e f g i l m p

B2.1. Linguaxes de marcaxe para a creación de documentos web. B2.2. Accesibilidade e usabilidade en internet.

B2.1. Utilizar e describir as características das ferramentas relacionadas coa web social, identificando as funcións e as posibilidades que ofrecen as plataformas de traballo colaborativo.

TIC2B2.1.1. Deseña páxinas web e blogs con ferramentas específicas analizando as características fundamentais relacionadas coa súa accesibilidade e a súa usabilidade, tendo en conta a función á que está destinada.

CD CMCCT CCL CCA CSIEE CSC CCEC

a b d e f g i l m p

B2.3. Ferramentas de B2.2. Elaborar e publicar xestión de contidos da contidos na web que web 2.0. integren información textual, gráfica e multimedia, tendo en conta a quen van dirixidos e os obxectivos.

TIC2B2.2.1. Elabora traballos utilizando as posibilidades de colaboración que permiten as tecnoloxías baseadas na web 2.0.

CD CMCCT CCL CAA CSIEE CSC CCEC

a b d g

B2.4. Características B2.3. Analizar da web 2.0. posibilidades ofrecen as baseadas na sucesivos

TIC2B2.3.1. Explica as características relevantes da web 2.0 e os principios en que esta se basea.

CD CMCCT CCL CSC

e utilizar as que nos tecnoloxías web 2.0 e

i l m

desenvolvementos, aplicándoas ao desenvolvemento de traballos colaborativos.

CCEC

Bloque 3. Seguridade a b d g i l

a b d g i l

B3.1. Medidas físicas e lóxicas de seguridade en redes: devasas, copias de seguridade, sistemas de control de acceso, monitorización de sistemas e análise de logs.

B3.1. Adoptar as condutas de seguridade activa e pasiva que posibiliten a protección dos datos e do propio individuo nas súas interaccións en internet e na xestión de recursos e aplicacións locais.

TIC2B3.1.1. Elabora un esquema de bloques cos elementos de protección física fronte a ataques externos para unha pequena rede, considerando tanto os elementos de hardware de protección como as ferramentas de software que permiten protexer a información.

CD CMCCT CCL CAA CSIEE CSC CCEC

B3.2. Seguridade lóxica. Tipos de ameaza e técnicas de vixilancia dos sistemas: protección contra virus e respaldo de información. B3.3. Seguridade física: protección física das redes. B3.4. Tipos de código malicioso e usos: virus, troianos, portas traseiras e publicitario.

B3.2. Analizar a importancia da protección da información na sociedade do coñecemento, valorando as repercusións de tipo económico, social ou persoal.

TIC2B3.2.1. Selecciona elementos de protección de software para internet relacionándoos cos posibles ataques.

CD CMCCT CAA CSIE.. CSC

TIC2B3.2.2. Elabora un esquema de bloques cos elementos de protección física fronte a ataques externos para unha pequena rede, considerando os elementos de hardware de protección

CD CMCCT CAA CSIEE CSC

TIC2B3.2.3. Clasifica o código malicioso pola súa capacidade de propagación e describe as características de cada un, indicando sobre que elementos actúan.

CD CMCCT CCL CSC

Nota: Os contidos 1.8, 1.9 e 1.10 do currículo oficial cos seus criterios de avaliación e os estándares de aprendizaxe están no bloque de seguridade porque é co que realmente correspondían e polo mesmo motivo o contido 3.2 do currículo oficial está colocado no bloque de programación.

4. TEMPORALIZACIÓN, GRAO MÍNIMO DE CONSECUCIÓN E PROCEDEMENTOS E INSTRUMENTOS DE AVALIACIÓN PARA CADA ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE Bloque

Estándar de aprendizaxe Temporización avaliable

Grao mínimo de consecución

Procedementos e instrumentos de avaliación

Bloque 1. Programación

as Identifica e utiliza as Probas escritas. TIC2B1.1.1. Explica as Todas estruturas de Probas prácticas estruturas de avaliacións. almacenamento nalgunha aula. almacenamento para aplicación tendo en conta diferentes aplicacións tendo as súas características. en conta as súas características.

as Realiza diagramas de fluxo Probas escritas. TIC2B1.2.1. Elabora Todas que resolven algoritmos Probas prácticas diagramas de fluxo de avaliacións. sinxelos. aula. mediana complexidade usando elementos gráficos e relacionándoos entre si para dar resposta a problemas concretos. as Realiza programas Probas escritas. TIC2B1.3.1. Elabora Todas avaliacións. sinxelos nunha linguaxe de Probas prácticas programas de mediana programación marcada aula. complexidade utilizando (Python / Scratch por contornos de programación. exemplo) as Transforma os diagramas Probas escritas. TIC2B1.4.1. Elabora Todas de fluxo que resolven Probas prácticas programas de mediana avaliacións. algoritmos sinxelos no seu aula. complexidade definindo o código correspondente. fluxograma correspondente e escribindo o código correspondente. e TIC2B1.4.2. Descompón 2ª problemas de certa avaliación. complexidade en problemas máis pequenos susceptibles de seren programados como partes separadas.

3ª Programa a resolución dun Probas escritas. problema de complexidade Probas prácticas media ao descompoñelo aula. en problemas máis pequenos e por tanto máis doados de seren programados.

as Acada o resultado que se Probas escritas. TIC2B1.5.1. Obtén o Todas avaliacións. obtería na execución de Probas prácticas resultado de seguir un programas de aula. programa escrito nun código complexidade media a determinado, partindo de partir da análise do código determinadas condicións. cunhas condicións determinadas. e TIC2B1.5.2. Optimiza o 2ª código dun programa dado avaliación. aplicando procedementos de depuración.

3ª Aplica procedementos de Probas escritas. depuración para optimizar Probas prácticas o código de programas de aula. dificultade media-baixa.

Bloque 2. Publicación e difusión de contidos

as Deseña un blog e unha TIC2B2.1.1. Deseña Todas páxina web e modificaos páxinas web e blogs con avaliacións. traballando cunha linguaxe ferramentas específicas de marcaxe acadando un analizando as bo resultado que dé características resposta aos fins para os fundamentais relacionadas que foron creados. coa súa accesibilidade e a súa usabilidade, tendo en conta a función á que está destinada.

Probas escritas. Probas prácticas na aula. Exposicións orais apoiadas coas TIC.

as Realiza traballos en TIC2B2.2.1. Elabora Todas avaliacións. colaboración con outros/as traballos utilizando as compañeiros/as nos que posibilidades de utiliza algunhas das colaboración que permiten ferramentas da web 2.0. as tecnoloxías baseadas na web 2.0.

Probas escritas. Probas prácticas na aula. Exposicións orais apoiadas coas TIC.

TIC2B2.3.1. Explica as 1ª avaliación. características relevantes da web 2.0 e os principios en que esta se basea.

Enumera as Probas escritas. características principais Probas prácticas da web 2.0 e os principios aula. en que se basea e utiliza parte das posibilidades que nos oferta.

Bloque 3. Seguridade

TIC2B3.1.1. Elabora un 3ª Avaliación. esquema de bloques cos elementos de protección física fronte a ataques externos para unha pequena rede, considerando tanto os elementos de hardware de protección como as ferramentas de software que permiten protexer a información.

Realiza un esquema de Probas escritas. bloques cos principais Exposicións orais elementos de hardware e apoiadas coas TIC. de software necesarios nunha pequena rede para acadar protexer a información.

TIC2B3.2.1. Selecciona 3ª Avaliación. elementos de protección de software para internet relacionándoos cos posibles ataques.

Relaciona os ataques máis Probas escritas. comúns co software que Exposicións orais dá resposta a cada un apoiadas coas TIC. deles.

TIC2B3.2.2. Elabora un 3ª Avaliación. esquema de bloques cos elementos de protección física fronte a ataques externos para unha pequena rede, considerando os elementos de hardware de protección

Realiza un esquema de Probas escritas. bloques cos principais Exposicións orais elementos de hardware apoiadas coas TIC. nunha pequena rede para acadar protexer a información.

TIC2B3.2.3. Clasifica o 3ª Avaliación. código malicioso pola súa capacidade de propagación e describe as características de cada un, indicando sobre que elementos actúan.

Describe as principais Probas escritas. características e clasifica o Exposicións orais código malicioso máis apoiadas coas TIC. común e sinala sobre que elementos actúa.

5. METODOLOXÍA En primeiro lugar farase unha proba para a detección do nivel de coñecementos previos, e en función do resultado se comezara cunha unidade inicial de repaso-reforzo de conceptos básicos. Utilizarase metodoloxía expositiva para tratar os aspectos teóricos fundamentais de cada tema via presentacións e apuntamentos escritos de afianzamento, breves e esenciais para dar paso a realización de prácticas sinxelas polos alumnos para asimilar os contidos. Tras esta fase inicial a metodoloxía será eminentemente práctica, os alumnos levarán a cabo unhas actividades mais complexas e globais con aplicación reais nas que utilizarán o aprendido previamente. Faranse algunhas actividades de forma individual, e outras en grupos reducidos (2 persoas) para fomentar tamén o traballo en equipo. Planearanse actividades complementarias de diverso nivel para abranguer a totalidade de niveis existentes nos alumnos do grupo. .

6. MATERIAIS E RECURSOS DIDÁCTICOS As clases impartiranse na aula de Informática II, que ten 25 ordenadores. Usarase unha aula virtual (o entorno Moodle que facilita a Consellería) como soporte das clases, e nela se iran colgando os materiais e as actividades. Non hai un libro de texto determinado, pero se recomenda a aqueles alumnos interesados como libro auxiliar para ampliar ou completar conceptos, o libro: “Tecnologías de la Información y la Comunicación II”, editorial Donostiarra. ISBN: 978-84-7063545-8.

7. CRITERIOS SOBRE A AVALIACIÓN, CUALIFICACIÓN E PROMOCIÓN DO ALUMNADO A avaliación da materia farase tendo en conta tanto a observación do traballo e actitude diarias dos alumnos, e tamén a través da comprobación da asimilación dos contidos teóricos. Na avaliación ordinaria a cualificación obterase da seguinte forma:

- A parte práctica avaliarase a través de exercicios prácticos (“prácticas”) propostos en clase que os alumnos irán entregando no tempo e forma indicados. As prácticas se avaliaran conformeaos criterios que se establezan no propio enunciado das mesmas, e se penalizará con ata un 10% diario da nota en caso de entrega tardía.

- Para aprobar o curso deben terse superado as tres avaliacións do curso. - As faltas de comportamento ou o non respecto ás normas de uso da aula de informática será tratadas conforme ao regulamento especifico do centro, co obxectivo de erradicalas, pero non ocasionarán penalización na cualificación global.

- As probas e prácticas que se propoñan levarán especificada a puntuación de cada pregunta ou parte, na propia proba, para que o alumno teña claro canto pesa cada aspecto na nota final.

- A avaliación extraordinaria de setembro constará dunha proba escrita que se axustará os contidos mínimos esixibles. Para superala deberase acadar unha cualificación igual ou superiora 5.

8. INDICADORES DE LOGRO PARA AVALIAR O PROCESO DE ENSINO E A PRÁCTICA DOCENTES Avaliación do proceso de ensino

Para avaliar o proceso de ensino establecemos os seguintes indicadores de logro por niveis:

ESTÁNDAR DE APRENDIZAXE AVALIABLE

INDICADORES DE LOGRO

Bloque 1. Programación TIC2B1.1.1. Explica as estruturas de Identifica e utiliza as estruturas de almacenamento almacenamento para diferentes aplicacións tendo en en diferentes aplicacións tendo en conta as súas características. conta as súas características. TIC2B1.2.1. Elabora diagramas de fluxo de mediana Realiza diagramas de fluxo que resolven algoritmos complexidade usando elementos gráficos e de complexidade media. relacionándoos entre si para dar resposta a problemas concretos. TIC2B1.3.1. Elabora programas de mediana Realiza programas de complexidade media nunha complexidade utilizando contornos de programación. linguaxe de programación (Python / Scratch). TIC2B1.4.1. Elabora programas complexidade definindo o correspondente e escribindo correspondente.

mediana Transforma os diagramas de fluxo que resolven fluxograma algoritmos de complexidade media no seu código o código correspondente.

TIC2B1.4.2. Descompón problemas de certa complexidade en problemas máis pequenos susceptibles de seren programados como partes separadas.

Programa a resolución diferentes problemas de complexidade media ao descompoñelos en problemas máis pequenos e por tanto máis doados de seren programados.

TIC2B1.5.1. Obtén o resultado de seguir un Acada o resultado que se obtería na execución de programa escrito nun código determinado, partindo programas de complexidade media e alta a partir da análise do código cunhas condicións determinadas. de determinadas condicións. TIC2B1.5.2. Optimiza o código dun programa dado Aplica procedementos de depuración para optimizar o código de programas de dificultade media. aplicando procedementos de depuración.

Bloque 2. Publicación e difusión de contidos TIC2B2.1.1. Deseña páxinas web e blogs con ferramentas específicas analizando as características fundamentais relacionadas coa súa accesibilidade e a súa usabilidade, tendo en conta a función á que está destinada.

Deseña un blog e unha páxina web de complexidade media e modificaos traballando cunha linguaxe de marcaxe acadando un bo resultado que dea resposta aos fins para os que foron creados.

TIC2B2.2.1. Elabora traballos utilizando as Realiza traballos en colaboración con outros/as moitas das posibilidades de colaboración que permiten as compañeiros/as nos que utiliza ferramentas da web 2.0. tecnoloxías baseadas na web 2.0. TIC2B2.3.1. Explica as características relevantes da Enumera e analiza as características principais da web 2.0 e os principios en que se basea e sácalle o web 2.0 e os principios en que esta se basea. máximo rendemento ás posibilidades que nos oferta.

Bloque 3. Seguridade TIC2B3.1.1. Elabora un esquema de bloques cos elementos de protección física fronte a ataques externos para unha pequena rede, considerando tanto os elementos de hardware de protección como as ferramentas de software que permiten protexer a información.

Realiza un esquema de bloques con todos os elementos de hardware e de software necesarios nunha pequena rede para acadar protexer a información.

TIC2B3.2.1. Selecciona elementos de protección de Relaciona todo tipo de ataques co software que dá

software para internet relacionándoos cos posibles resposta a cada un deles. ataques. TIC2B3.2.2. Elabora un esquema de bloques cos Realiza un esquema de bloques con todos os elementos de protección física fronte a ataques elementos de hardware necesarios nunha pequena externos para unha pequena rede, considerando os rede para acadar protexer a información. elementos de hardware de protección TIC2B3.2.3. Clasifica o código malicioso pola súa Describe todas as características e clasifica o código capacidade de propagación e describe as malicioso e sinala sobre que elementos actúa. características de cada un, indicando sobre que elementos actúan.

Avaliación da práctica docente

ACTIVIDADE

INDICADORES DE LOGRO • Planifica a práctica docente tendo en conta os estándares de aprendizaxe. • Realiza a temporización tendo en conta as horas asignadas á materia e a duración dunha sesión de traballo.

• Selecciona e secuencia os contidos de maneira progresiva e tendo en conta os aspectos particulares de cada grupo. Planificación

• Planifica as clases de maneira aberta e flexible. • Selecciona e elabora os materiais e recursos didácticos para desenvolver a práctica docente na aula-taller.

• Prepara o material e guións das prácticas e proxectos que se desenvolverán na aulataller.

• Establece criterios, procedementos e instrumentos de avaliación correlacionados cos estándares de aprendizaxe

• Coordínase co profesorado do propio departamento e doutros departamentos. • Dá a coñecer a planificación da práctica na aula-taller proporcionando unha visión de conxunto ao comezo de cada bloque de contidos e de cada sesión de traballo.

• Establece canles de comunicación para que o diálogo sexa fluído dentro e fóra da aulataller.

• Proporciona ao alumnado o apoio necesario durante o proceso de ensino-aprendizaxe. • Desenvolve actividades de diversos tipos e características introducindo elementos novedosos. Motivación do alumnado

• Fomenta un bo ambiente na aula-taller. • Promove a participación activa do alumnado. • Fai posible a realimentación na entrega e avaliación de prácticas e traballos. • Relaciona os contidos, os proxectos e as actividades cos intereses do alumnado. • Organiza a aula-taller para que o alumnado dispoña de espazo e recursos na realización de prácticas e proxectos.

• Evita a repetición de proxectos a fin de introducir elementos novedosos que motiven ao alumnado.

Traballo na aula-taller

• Utiliza exemplos na introdución de novos contidos. • Resolve as dúbidas do alumnado. • Utiliza diferentes soportes durante as sesións de traballo. • Selecciona prácticas, proxectos e actividades en xeral que permitan alcanzar os estándares de aprendizaxe e a adquisición das competencias clave.

• Realiza a avaliación inicial a fin de tomar as medidas individuais ou colectivas necesarias.

• Analiza os procesos e os resultados das prácticas, proxectos, exercicios probas e actividades en xeral.

• Establece medidas que permitan introducir melloras. • Fai posible a realimentación na entrega e avaliación de prácticas e traballos indicando os aspectos nos que o alumnado pode e debe introducir melloras. Avaliación do proceso de ensino-aprendizaxe

• Proporciona indicacións durante a realización do traballo práctico na aula-taller. • Supervisa de forma continua a resolución de exercicios e realización de tarefas que se desenvolven durante as sesións de traballo.

• Favorece os procesos de autoavaliación. • Propón actividades complementarias para resolver problemas que xorden durante o proceso de ensino-aprendizaxe.

• Establece con claridade os criterios de avaliación e de puntuación. • Informa ao alumnado e ás súas familias dos resultados obtidos. 9. ORGANIZACIÓN DAS ACTIVIDADES DE SEGUIMENTO, RECUPERACIÓN E AVALIACIÓN DAS MATERIAS PENDENTES Dado que é unha materia de 2º de Bacharelato non pode ser unha materia pendente. 10. DESEÑO DA AVALIACIÓN INICIAL Para detectar os niveis de coñecementos previos da materia, farase uso de debate tutelado co alumnado nas primeiras sesións, así como dunha proba tipo test. Esta detección permitirá o enfoque inicial adecuado da docencia da mesma. 11. MEDIDAS DE ATENCIÓN Á DIVERSIDADE Planearanse actividades de distinto nivel para abranguer as distintas situación de diversidade no alumnado. Tutelarase aos alumnos non seu traballo en función das súas necesidades, e nas actividades grupais se controlara a composición do grupo para favorecer a interacción , o apoio e a motivación entre os seus membros. 12. ELEMENTOS TRANSVERSAIS Dos elementos transversais que sinala o artigo 4 do Decreto 86/2015 do 25 de xuño no que se establece o currículo de Bacharelato na materia de TIC II traballaremos especialmente a comprensión lectora, a expresión oral e escrita, a comunicación audiovisual, as tecnoloxías da información e da comunicación e o emprendemento. 13. ACTIVIDADES COMPLEMENTARIAS Non se contempla no momento de pechar esta programación ningunha actividade complementaria específica, pero deixase aberta a posibilidade dunha visita relacionada coa materia directa ou indirectamente. 14. AVALIACIÓN DA PROPIA PROGRAMACIÓN Realizarase a avaliación da programación nos seguintes períodos de tempo: Mensualmente: Revisarase a temporización da programación así como a secuenciación e a profundidade dos contidos impartidos nos distintos grupos, adaptando esta á diversidade do alumnado.

Ao final de cada trimestre: Revisarase a temporización da programación, a secuenciación e a profundidade dos contidos impartidos nos distintos grupos, e o grado de cumprimento de obxectivos e de adquisición de competencias. Revisarase a programación e anotaranse as modificacións nas actas do Departamento. Ao final do curso: Revisarase a temporización da programación, a secuenciación e a profundidade dos contidos impartidos nos distintos grupos, e o grado de cumprimento de obxectivos e de adquisición de competencias. Revisarase a programación e anotaranse as modificacións na memoria final do Departamento e teranse en conta para a programación do curso seguinte.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA PROXECTO CURRICULAR DE AULA E PROGRAMACIÓN DE

ROBÓTICA 1º de BACHARELATO Curso: 2016-2017

Xefe de Departamento : ALBERTE BLANCO CASAL Profesor: ALBERTE BLANCO

IES “XESÚS TABOADA CHIVITE” VERIN

239

ÍNDICE 1. Introdución 2. Adquisición de competencias básicas 3. Obxectivos xerais 4. Contidos, concreción dos obxectivos xerais, criterios de avaliación, estándares de aprendizaxe e competencias clave  Cadro informativo  Temporalización e contidos mínimos 5. Metodoloxía e recursos didácticos empregados 6. Avaliación 

Criterios de cualificación



Instrumentos de avaliación



Procedementos para a realización da avaliación inicial



Procedementos da avaliación e orientación da aprendizaxe



Criterios de avaliación e promoción

7. Atención á diversidade 8. Temas transversais e Educación en valores 9. Recuperación das materias pendentes 10. Plan de reforzo para alumnos repetidores 11. Fomento da lectura e accións de contribución ao plan das TIC 12. Actividades extraescolares 13. Accións de contribución ao Plan de Convivencia 14. Mecanismos de revisión, avaliación e modificación da programación en relación cos resultados académicos e procesos de mellora

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 240

1. INTRODUCIÓN A tecnoloxía desenvolve un papel fundamental na sociedade actual, porque proporciona un conxunto de coñecementos e de técnicas que permiten satisfacer as necesidades individuais e colectivas. Neste sentido, a tecnoloxía aporta ao currículo a capacidade de analizar e redeseñar a relación entre dispositivos tecnolóxicos e necesidades sociais, ámbito no que a innovación e a condición de immediata que lle son propias dotan estas ensinanzas dunha gran relevancia educativa. Na resolución de problemas tecnolóxicos conxúganse, ademais da innovación, elementos como o traballo en equipo ou o carácter emprendedor, que son imprescindibles para formar unha cidadanía autónoma e competente. Ademais, o coñecemento da tecnoloxía proporciona unha imprescindible perspectiva científico-tecnolóxica sobre a necesidade de construír unha sociedade sustentable, formada por unha cidadanía crítica con respecto ao que acontece ao seu arredor.

A materia de Robótica trata de lograr estes fins abordando un amplo conxunto de temas e a través da resolución de problemas. Así, o bloque "A Robótica" trata sobre a evolución deste tipo de máquinas e proporciona orientacións sobre a súa previsible evolución para favorecer a investigación da súa influencia na sociedade e no contorno. No bloque "Programación e control" trátanse os aspectos de programación e de control necesarios para desenvolver as funcións dun sistema robótico. No bloque "Proxectos de robótica" trátase o proceso de desenvolvemento dun robot integrando os aspectos de hardware e de software descritos nos bloques anteriores. Este bloque incorpora, ademais, os aspectos relacionados coa elaboración e publicación da documentación para proxectar, construír e programar un robot, e para verificar que o seu funcionamento se ateña ás especificacións previstas.

No conxunto dos bloques desta materia, en resumo, intégranse coñecementos de carácter matemático e científico, polo que un enfoque interdisciplinar favorecerá a conexión con outras materias, mesmo con diversos temas de actualidade.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 241

Desde o punto de vista metodolóxico, a ensinanza desta materia require que se traballe en equipo, para resolver problemas tecnolóxicos que permitan explorar o deseño, a produción, a avaliación ou a mellora de sistemas robóticos relevantes desde o punto de vista tecnolóxico e social. Trátase de aprender a identificar e a seleccionar solucións aos problemas técnicos, a realizar cálculos e estimacións ou a planificar a realización de actividades de deseño e de montaxe, contextos de aprendizaxe nos que son importantes a iniciativa, a colaboración e o respecto polas normas de seguridade, e nos que as TIC son ferramentas imprescindibles para a programación dos sistemas, pero tamén para a busca de información, para a elaboración de documentos ou de planos, para a realización de simulacións e de cálculos técnicos e económicos, e para a presentación e publicación de resultados.

Na ensinanza da robótica resulta adecuado, polo tanto, reflexionar e traballar en grupo buscando solucións a problemas nos que se poidan aplicar os coñecementos adquiridos, e buscar información adicional, se se require, para fomentar o espírito emprendedor.

A contribución da materia de Robótica ao desenvolvemento das competencias clave dependerá en gran medida do tipo de actividades seleccionado, é dicir, da metodoloxía empregada. Neste sentido, a comunicación lingüística desenvolverase na medida en que o alumnado adquira e utilice adecuadamente vocabulario tecnolóxico, elabore informes técnicos, explique conceptos ou elabore, expoña e publique información. A competencia matemática e as competencias básicas en ciencia e tecnoloxía, principais competencias que se desenvolven nesta materia, acádanse calculando magnitudes e parámetros, e aplicando técnicas de medición e de análise gráfica no contexto do proceso de resolución técnica de problemas, ou construíndo sistemas robóticos e verificando o seu funcionamento, competencias que tamén se favorecen planificando actividades para resolver problemas técnicos complexos e realizando proxectos. A competencia dixital desenvolverase principalmente co

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 242

emprego constante das TIC para a programación dos sistemas robóticos, e para procurar e almacenar información ou para obter e presentar datos, e para simular circuítos, sistemas e procesos tecnolóxicos.

Para que o alumnado poida aprender a aprender, as actividades deben permitir que tome decisións cun certo grao de autonomía, que organice o proceso da propia aprendizaxe, e que aplique o aprendido a situacións cotiás das que poida avaliar os resultados. Da mesma forma, as competencias sociais e cívicas acadaranse procurando que o alumnado traballe en equipo, interactúe con outras persoas e grupos de forma democrática e respecte a diversidade e as normas, e tamén mediante a análise da interacción entre o desenvolvemento tecnolóxico e os cambios socioeconómicos e culturais que produce.

O sentido de iniciativa e espírito emprendedor conséguese nesta materia a través do deseño, da planificación e da xestión de proxectos tecnolóxicos ao transformar as ideas propias en dispositivos, circuítos ou sistemas. E a conciencia e as expresións culturais reflíctense na análise da influencia dos fitos tecnolóxicos nas distintas culturas e no seu desenvolvemento e progreso.

En función da vixencia e da utilidade dos aspectos que trata a Robótica, esta materia ofrece, sen dúbida, un inmenso potencial para axudar a comprender a evolución do contorno social e tecnolóxico e para desenvolver un conxunto de competencias relacionadas tanto co contexto profesional futuro como coa participación cidadá e co desenvolvemento persoal.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 243

Competencia en comunicación lingüística (CCL) Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía (CMCCT) Competencia no tratamento da información e competencia dixital (CD) Competencia social e cívica (CSC) Competencia en conciencia e expresións culturais (CCEC) Competencia para aprender a aprender (CAA) Competencia en sentido de iniciativa e espírito emprendedor (CSIEE)

A continuación detallamos como esta materia contribúe a adquisición destas competencias : A contribución á competencia en comunicación lingüística realízase a través da adquisición de vocabulario específico, que ten que utilizarse nos procesos de busca, análise, selección, resumo e comunicación de información. A lectura, interpretación e redacción de informes e documentos técnicos contribúe ao coñecemento e á capacidade de utilización de diferentes tipos de textos e das súas estruturas formais. O uso da lingua galega nun contexto tecnolóxico (léxico específico) estende o seu ámbito de aplicación facilitando a normalización da lingua no ámbito profesional. Contribúe así, a crear un espazo tecnolóxico lingüístico propio cuxa existencia, senón imprescindible é, cando menos, necesaria para o desenvolvemento tecnolóxico da comunidade autónoma. O uso instrumental de ferramentas matemáticas, na súa xusta dimensión e de maneira fortemente contextualizada, contribúe a configurar adecuadamente a competencia matemática, na medida na que proporciona situacións de aplicabilidade a diversos campos, facilita a visibilidade desas aplicacións e das relacións entre os contidos matemáticos e pode, segundo como se formule, colaborar á mellora da confianza no uso desas ferramentas matemáticas. Algunhas delas están especialmente presentes nesta materia, como a medición e o cálculo de magnitudes básicas, o uso de escalas, a lectura e interpretación de gráficos, a resolución de problemas baseados na aplicación de expresións matemáticas, referidas a principios e fenómenos físicos, que resolven problemas prácticos ou necesidades sociais. A área de tecnoloxía contribúe de forma directa ao desenvolvemento da competencia científico-tecnolóxica, principalmente, mediante o coñecemento e a comprensión de obxectos, procesos, sistemas e ambientes tecnolóxicos, e a través do desenvolvemento de destrezas técnicas e habilidades para manipular obxectos con

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 244

precisión e seguridade. A interacción cun contorno no que o tecnolóxico constitúe un elemento esencial, vese facilitada polo coñecemento e utilización do proceso de resolución técnica de problemas e a súa aplicación para identificar e dar resposta a necesidades, avaliando o proceso e os seus resultados. Pola súa parte, a análise de obxectos e sistemas técnicos desde varios puntos de vista, permite coñecer como foron deseñados e construídos os elementos que os forman e a súa función no conxunto, facilitando o seu uso e a súa conservación. O tratamento específico das tecnoloxías da información e da comunicación, integrado nesta materia, proporciona unha oportunidade especial para desenvolver a competencia no tratamento da información e da competencia dixital, e a este desenvolvemento están dirixidos especificamente unha parte dos contidos. Contribuirase ao desenvolvemento desta competencia na medida na que as aprendizaxes asociadas incidan na confianza no uso dos ordenadores, nas destrezas básicas asociadas a un uso suficientemente autónomo destas tecnoloxías e, en definitivo contribúan a familiarizarse suficientemente con eles. En todo caso, están asociados ao seu desenvolvemento os contidos que permiten localizar, procesar, elaborar, almacenar e presentar información co uso da tecnoloxía. Por outra parte, debe destacarse, en relación co desenvolvemento desta competencia, a importancia do uso das tecnoloxías da información e da comunicación como ferramenta de simulación de procesos tecnolóxicos e para a adquisición de destrezas con linguaxes específicas, como a icónica ou a gráfica. A contribución á adquisición da competencia social e cívica, no que se refire ás habilidades para as relacións humanas e ao coñecemento da organización e funcionamento das sociedades, virá determinada polo modo no que se aborden os contidos, especialmente os asociados ao proceso de resolución de problemas tecnolóxicos, onde o alumnado ten múltiples ocasións para expresar e discutir adecuadamente ideas e razoamentos, escoitar ás outras persoas, abordar dificultades, xestionar conflitos e tomar decisións practicando o diálogo e a negociación, e adoptando actitudes de respecto e tolerancia cara ás súas compañeiras e aos seus compañeiros. A competencia cultural e artística adquírese desenvolvendo a iniciativa, a imaxinación e a creatividade na resolución das necesidades sociais e permite unha mellor apreciación das manifestacións culturais que sempre incorporan elementos técnicos. Á adquisición da competencia de aprender a aprender contribúese polo desenvolvemento de estratexias de resolución de problemas, reflexión sobre as relacións de causa-efecto, a contrastación nos procesos de experimentación e construción. O estudo metódico de obxectos, sistemas ou contornos axuda a desenvolver habilidades e estratexias cognitivas e promove actitudes e valores necesarios para a aprendizaxe. A competencia en iniciativa persoal e espírritu emprendedor céntrase no modo particular que proporciona esta materia para abordar os problemas tecnolóxicos, e DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 245

será maior na medida en que, a metodoloxía empregada na aula, fomente modos de enfrontarse a eles de maneira autónoma e creativa, incida na valoración reflexiva das diferentes alternativas e prepare para a análise previa das consecuencias das decisións que se toman no proceso.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 246

3. OBXECTIVOS O bacharelato contribuirá a desenvolver no alumnado as capacidades que lle permitan: a) Exercer a cidadanía democrática, desde unha perspectiva global, e adquirir unha conciencia cívica responsable, inspirada polos valores da Constitución española e do Estatuto de autonomía de Galicia, así como polos dereitos humanos, que fomente a corresponsabilidade na construción dunha sociedade xusta e equitativa e favoreza a sustentabilidade. b) Consolidar unha madureza persoal e social que lle permita actuar de forma responsable e autónoma e desenvolver o seu espírito crítico. Ser quen de prever e resolver pacificamente os conflitos persoais, familiares e sociais. c) Fomentar a igualdade efectiva de dereitos e oportunidades entre homes e mulleres, analizar e valorar criticamente as desigualdades e discriminacións existentes e, en particular, a violencia contra a muller, e impulsar a igualdade real e a non discriminación das persoas por calquera condición ou circunstancia persoal ou social, con atención especial ás persoas con discapacidade. d) Afianzar os hábitos de lectura, estudo e disciplina, como condicións necesarias para o eficaz aproveitamento da aprendizaxe e como medio de desenvolvemento persoal. e) Dominar, tanto na súa expresión oral como na escrita, a lingua galega e a lingua castelá. f) Expresarse con fluidez e corrección nunha ou máis linguas estranxeiras. g) Utilizar con solvencia e responsabilidade as tecnoloxías da información e da comunicación. h) Coñecer e valorar criticamente as realidades do mundo contemporáneo, os seus antecedentes históricos e os principais factores da súa evolución. Participar de xeito solidario no desenvolvemento e na mellora do seu contorno social. i) Acceder aos coñecementos científicos e tecnolóxicos fundamentais, e dominar as habilidades básicas propias da modalidade elixida. l) Comprender os elementos e os procedementos fundamentais da investigación e dos métodos científicos. Coñecer e valorar de forma crítica a contribución da ciencia e da tecnoloxía ao cambio das condicións de vida, así como afianzar a sensibilidade e o respecto cara ao medio ambiente e a ordenación sustentable do territorio, con especial referencia ao territorio galego.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 247

m) Afianzar o espírito emprendedor con actitudes de creatividade, flexibilidade, iniciativa, traballo en equipo, confianza nun mesmo e sentido crítico. n) Desenvolver a sensibilidade artística e literaria, así como o criterio estético, como fontes de formación e enriquecemento cultural. ñ) Utilizar a educación física e o deporte para favorecer o desenvolvemento persoal e social, e impulsar condutas e hábitos saudables. o) Afianzar actitudes de respecto e prevención no ámbito da seguridade viaria. p) Valorar, respectar e afianzar o patrimonio material e inmaterial de Galicia, e contribuír á súa conservación e mellora no contexto dun mundo globalizado.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 248

4. CONTIDOS, OBXECTIVOS XERAIS, CRITERIOS DE AVALIACIÓN, ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE E COMPETENCIAS CLAVE Robótica. 1º de bacharelato Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

Bloque 1. A robótica 1. 2. 3.

b e f

B1.1. Orixe evolución robótica. B1.2. Áreas aplicación robótica. Tipos robots.

e 1. da de da de

B1.1. Analizar os 2. tipos e as aplicacións dos robots identificando os problemas que resolven. 3.

4. 5. 6. 7.

b 8. e f h

B1.3. Estrutura e 9. funcionament o dos robots. Sensores, actuadores e controladores . Motores, transmisións e reductoras. Manipuladore s.

ROB1.1.1. Identifica 6. aplicacións dos 7. robots e describe a 8. forma na que resolven os problemas para os que se deseñaron. ROB1.1.2. Identifica os principais tipos de robots e describe as súas aplicacións.

9. 10. 11. 12.

CCL CMCCT CSC

CCL CMCCT CSC CCEC

B1.2. Describir a 10. estrutura e o funcionamento dos robots.

ROB1.2.1. Identifica 13. CCL as partes dun 14. CMCCT sistema robótico e describe a súa función no conxunto.

11.

ROB1.2.2. Explica o 15. CCL funcionamento dos 16. CMCCT sensores e actuadores máis habituais.

Bloque 2. Programación e control 12. 13. 14. 15.

b 16. e f g

17.

22. 23. 24. 25.

b 26. e f g 27.

ROB2.1.1. Identifica 20. as características técnicas do controlador utilizado e os portos de comunicación.

CMCCT

B2.1. 18. Característica s das unidades de control. Hardware básico. B2.2. Conexión de sensores e actuadores coa unidade de control. Circuítos típicos para sensores e actuadores.

B2.1. Realizar 19. montaxes de circuítos que funcionen como sensores e actuadores dun sistema de control. 21.

ROB2.1.2. Conecta 17. CMCT sensores e 18. CAA actuadores coa unidade de control.

B2.3. 28. Diagramas de fluxo. Simboloxía. B2.4. Técnicas

B2.2. Analizar 29. problemas e representar algoritmos que os resolven mediante

ROB2.2.1. Elabora 19. CMCT algoritmos que 20. CD resolven problemas 21. CAA utilizando diagramas de fluxo.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 249

Robótica. 1º de bacharelato Obxectivos

31. 32. 33. 34.

Contidos

b 35. e f g

36.

37.

38.

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

de análise de problemas mediante diagramas de fluxo.

diagramas de fluxo. 30.

ROB2.2.2. Analiza 22. CCL diagramas de fluxo 23. CMCCT e interpreta as 24. CD instrucións que describen.

B2.5. 39. Contornos e linguaxes de programación para controladores . B2.6. Estruturas e bloques fundamentais dun programa informático. B2.7. Estruturas de control: secuenciais, condicionais e iterativas. Almacenamen to de datos: variables. Funcións. B2.8. Creación e modificación de programas. Ferramentas de depuración de programas.

B2.3. Realiza 40. programas que controlan o comportamento de dispositivos ou sistemas robóticos.

ROB2.3.1. Deseña 41. programas con 42. estruturas de 43. control, de almacenamento de datos e funcións.

44.

CMCCT CD CAA

ROB2.3.2. Realiza 25. CMCCT programas que 26. CD controlan as saídas 27. CAA en función das entradas de acordo coas condicións establecidas.

28. ROB2.3.3. Programa 29. CMCCT unidades de control para 30. CD controlar dispositivos ou 31. CAA sistemas robóticos. 32. CSIEE

Bloque 3. Proxectos de robótica 45. 46. 47. 48.

b 49. e f g

50.

53. 54. 55. 56.

b 57. e f g

B3.1. Análise 51. de problemas: necesidades estruturais, mecánicas, electrónicas e enerxéticas dun robot. B3.2. Técnicas de deseño e de construción de sistemas robóticos.

B3.1. Realizar o 52. deseño estrutural, mecánico e electrónico dun sistema robótico mediante o proceso de resolución de problemas tecnolóxicos.

ROB3.1.1. Deseña e planifica a construción dun sistema robótico que resolva un problema determinado.

33. 34. 35. 36. 37. 38.

CMCCT CD CAA CSC CSIEE CCEC

B3.3. Resolución desafíos problemas robóticos. Análise problema. Diagrama fluxo

B3.2. Realizar o 59. deseño dun sistema robótico que utilice control programado para resolver un problema determinado.

ROB3.2.1. Desenvolve un programa para controlar un sistema robótico de acordo coas especificacións previamente establecidas.

39. 40. 41. 42. 43.

CMCCT CD CAA CSC CSIEE

de e do de do

58.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 250

Robótica. 1º de bacharelato Obxectivos

Contidos

Criterios de avaliación

Estándares de aprendizaxe

Competencias clave

funcionament o. Programación estruturada. Verificación e depuración. 60. 61. 62. 63.

69. 70. 71. 72. 73.

79. 80. 81. 82. 83.

b 64. e f g 65.

b 74. e f g 75. h

a 84. b e f 85. g

B3.4. Técnicas 66. de depuración de programas de control. B3.5. Técnicas de localización de fallos e avarías.

B3.3. Verificar o 67. funcionamento dos programas e das montaxes.

ROB3.3.1. Realiza as probas necesarias para verificar o funcionamento dos programas e montaxes.

44. 45. 46. 47.

CMCCT CD CAA CSIEE

68.

ROB3.3.2. Realiza as modificacións necesarias para a optimización do funcionamento.

48. 49. 50. 51.

CMCCT CD CAA CSIEE

B3.6. 76. Documentaci ón técnica dun proxecto. B3.7. Comunidades e redes de intercambio en internet.

B3.4. Utilizar 77. internet como fonte de información para o deseño do prototipo e para a resolución de problemas técnicos, 78. respectando os dereitos de autoría.

ROB3.4.1. Elabora a documentación necesaria para a planificación e construción e programación do prototipo.

52. 53. 54. 55. 56.

CCL CMCCT CD CAA CSIEE

ROB3.4.2. Utiliza a información dispoñible en internet e respecta os dereitos de autoría.

57. 58. 59. 60.

CCL CMCCT CD CAA

B3.8. Técnicas 86. de difusión de información. B3.9. Tipos de licenzas para compartir documentació n e programas.

B3.5. Difundir o 87. proxecto para poñelo a disposición da comunidade. 88.

ROB3.5.1. Publica 61. CCL documentación do 62. CMCCT proxecto realizado. 63. CD 64. CD ROB3.5.2. Selecciona o tipo 65. CSC de licenza adecuado para compartir a información.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 251

ROBÓTICA. UNIDADES DIDÁCTICAS. TEMPORALIZACIÓN E CONTIDOS MÍNIMOS 1º TRIMESTRE 1. A robótica  Orixe e evolución da robótica  Áreas de aplicación da robótica. Tipos de robots.

2º TRIMESTRE 5. Programación e control (II)  Contornos e linguaxes de programación para controladores  Estruturas e bloques fundamentais dun programa informático

3º TRIMESTRE 9. Proxectos de robótica (II)  Resolución de desafíos e problemas robóticos. Análise do problema. Diagrama de fluxo do funcionamento. Programación estruturada. Verificación e depuración  

Técnicas de depuración de programas de control. Técnicas de localización de fallos e avarías

2. Estrutura e funcionamento dos 6. Programación e control (III) robots 10. Proxectos de robótica (II)  Estrutura e funcionamento dos  Estruturas de control:  Documentación técnica dun robots. secuenciais, condicionais e proxecto.  Comunidades e redes de iterativas. Almacenamento  Motores, transmisións e intercambio en internet. de datos: variables. Funcións. reductoras. Manipuladores  Técnicas de difusión de  Creación e modificación de información. programas. Ferramentas de  Tipos de licenzas para depuración de programas. compartir documentación e programas.

3. Sensores, actuadores e controladores  Automatismos  Sensores, actuadores e controladores.

4. Programación e control (I)  Características das unidades de control. Hardware básico: ARDUINO  Conexión de sensores e actuadores coa unidade de control. Circuítos típicos para sensores e actuadores

Proxecto1

7. Diagramas de fluxo  Diagramas de fluxo. Simboloxía  Técnicas de análise de problemas mediante diagramas de fluxo.

8. Proxectos de robótica (I)  Análise de problemas: necesidades estruturais, mecánicas, electrónicas e enerxéticas dun robot.  Técnicas de deseño e de construción de sistemas robóticos.

Proxecto2

Proxecto3

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 252

5. METODOLOXÍA Tipos de actividades A consecución dos obxectivos de aprendizaxe esixe unha gran variedade de actividades que combine o desenvolvemento das capacidades apoiándose nos diferentes contidos. Para o deseño de actividades incluídas en cada unidade didáctica aplicamos os seguintes criterios: 



Estratexias metodolóxicas e métodos didácticos A experiencia e a investigación didáctica aconsellan empregar unha variedade de metodoloxías que permitan o axeitamento a diversas situacións de grupo, recursos e obxectivos. Este enfoque permite unha maior adaptación ós diferentes tipos de contidos. De acordo con este plantexamento, indicanse os diferentes métodos a empregar polo profesorado: 

Método expositivo

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 253





Exemplificativa: resolución de problemas ou demostracións prácticas por parte do profesor. Método de proxectos

Recursos didácticos 

Empregarase material elaborado polo departamento para que o alumno teña un referente á hora de consultar as súas dúbidas e que lle sirva de guía.



Empregarase a biblioteca do centro e a da aula de Tecnoloxía para a busca de información.



Como complemento das explicacións do profesor, empregaranse distintos medios audiovisuais: canón, ordenador e internet.



Actividades extraescolares: Para o presente curso tense previsto organizar conferencias e visitar fábricas do entorno, con actividades que estean directamente relacionadas cos contidos que se imparten.



Como recursos técnicos, empregaranse materiais comerciais (madeira, plástico, metais, etc.), e os útiles e ferramentas dos que está dotada a aula en entre os que se atopan unha serie de operadores mecánicos, eléctricos, electrónicos, DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 254



neumáticos, e robóticos para a confección de partes de circuítos ou mecanismos que entrañen certa dificultade de comprensión por parte do alumnado. De maneira especial utilizarase material didáctico de robótica como o ARDUINO STARTER KIT e outros kits de robótica de MICROLOG

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 255

6. AVALIACIÓN Avaliación e cualificación A avaliación ten dúas finalidades. Por unha banda a finalidade cualitativa, que entendemos por as decisións académicas que se toman para a promoción do alumnado, e por outra a finalidade de orientar a aprendizaxe do alumnado. Os dous aspectos son importantes e están entrelazados. Neste sentido, terase en conta: - Que os alumnos coñezan os criterios de avaliación, é dicir, o que se lle vai esixir para aprobar. - Que os alumnos coñezan as actividades que se van ter en conta para aprobar e a importancia que terá cada unha. - Que se empregue unha variedade de instrumentos de avaliación en consonancia coa diversidade de capacidades e contidos da área. A cualificación para os alumnos que realicen a proba final extraordinaria en setembro será a cualificación da proba en si. Criterios de cualificación. Entendemos por cualificación as decisións académicas que se toman para a promoción do alumnado. Neste sentido, terase en conta: 

Que os alumnos coñezan os criterios de avaliación, é dicir, o que se lle vai esixir para aprobar.



Que os alumnos coñezan as actividades que se van ter en conta para aprobar e a importancia que terá cada unha.



Que as actividades de avaliación respondan ao traballo realizado nas clases.



Que se empregue unha variedade de instrumentos de avaliación en consonancia coa diversidade de capacidades e contidos da área.

Como proposta xeral e síntese do dito, valga o seguinte esquema de carácter orientativo:

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 256

IMPORTANCIA OU PESO NA CUALIFICACIÓN FINAL

ACTIVIDADES DE AVALIACIÓN - Probas escritas/orais

30%

- Traballos de construción

60%

- Interese polo traballo - Cumprimento das normas técnicas do taller e metodoloxía técno-científica - Busca de información

10 %

Segundo o desenvolvemento da programación hai unha parte que se desenvolve a través de traballos realizados nos postos de ordenadores ou traballos que os alumnos poidan entregar. Este tipo de traballos tamén formarán parte das actividades de construción e por tanto a súa importancia tamén será dun 60%. Ademais, por aprobación unánime das medidas a tomar para a mellora das competencias lingüística e matemática no Consello escolar do 30 de xuño do 2010,este departamento comprometerase a levar a cabo ditas melloras. Así dentro das medidas na competencia matemática non haberá cambios substanciais co que xa programamos dentro desta competencia, mentres que dentro da competencia lingüística hai unha medida que incorporamos que é a de premiar a boa presentación e a omisión de faltas de ortografía, en todas as materias, cun mínimo de 0,5 puntos en cada proba realizada. Instrumentos de avaliación   

Probas escritas ao remate dos temas teóricos, que poden facerse despois de cada tema ou ao rematar todos en conxunto Traballos prácticos de aplicación de coñecementos teóricos desenvolvidos nos temas correspondentes. Proxectos técnicos que se desenvolverán despois de acadar os coñecementos teóricos adecuados e que se desenvolverá en equipo.

Procedementos para a realización da avaliación inicial 

Proba teórica sobre os contidos mínimos esixidos

Procedementos de avaliación, orientación da aprendizaxe e promoción A avaliación acompaña sempre as actividades de ensinanza- aprendizaxe. Para enfocar a avaliación teremos en conta os seguintes aspectos: 

Todas as actividades deben ter un momento de avaliación que sirva para que o alumnado reflexione sobre o que aprendeu. Deste xeito, e como instrumento de

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 257

seguimento por parte do profesor se realizará unha proba escrita cada vez que unha unidade se remate. 

Procurarase que toda actividade teña unha corrección rápida para que se poida aprender dos erros. Para que o alumnado rectifique eses erros poderá realizarse unha “proba de recuperación” a aqueles alumnos/as que non acadaron os obxectivos previstos na primeira proba. Nas probas escritas indicarase a puntuación máxima de cada pregunta.



Considérase aprobada unha proba, ou a materia, cando a puntuación alcanzada polo alumno sexa 5 ou superior a 5 puntos. A cualificación que terá o alumnado que precise de probas de recuperación será realizada do seguinte xeito: se na primeira proba o alumno tivo unha cualificación inferior ou igual a tres a cualificación final será dun cinco se na proba de recuperación supera esta nota (cinco) ou a cualificación obtida na recuperación cando nesta proba non se chegue ó 5. Aquel alumno que teña unha cualificación superior a tres e inferior a cinco na proba principal a cualificación final será a da proba de recuperación cando nesta iguale ou supere o 5 ou a da media aritmética das probas principal e recuperadora se nesta última a cualificación é inferior a cinco. Con este sistema pretendemos premiar o alumnado que de xeito satisfactorio cubre os obxectivos nas primeiras probas. Ademais cabe a posibilidade de subida de nota por parte de alumnos que superen o cinco na proba principal e así o desexen. Neste caso a proba de subida de nota non ten por que coincidir coa proba de recuperación . Nestes casos a cualificación final será a obtida na proba de subida de nota se se supera a cualificación principal ou manterase esta se non é superada.



O finalizar o trimestre a cualificación que terá cada alumno farase atendendo a estes criterios: 1.- Farase a media aritmética das cualificacións finais das probas correspondentes as unidades que se foron abordando ao longo deste período. 2.- Tomarase a cualificación dos traballos de construción. 3.- Tomarase a cualificación da predisposición cara o traballo e cumprimento das normas. 4.- Farase a media dos valores anteriores ponderados segundo o cadro exposto anteriormente



Ao finalizar cada trimestre o alumnado realizará probas para ver se se van cubrindo as competencias básicas. Ademais tamén se pasarán unhas probas finais para a avaliación de competencias.



Ao finalizar curso a cualificación ordinaria que terá cada alumno será a media aritmética das cualificacións obtidas en cada trimestre.Considérase que a materia é superada cando a cualificación é igual ou superior a cinco.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 258



A avaliación inicial non só serve para que o profesor teña información sobre os alumnos. Tamén os propios alumnos deben ter información sobre o seu punto de partida.



Os traballos prácticos e o contacto cos materiais permiten unha corrección rápida e personalizada que non debe realizarse cada vez sobre todos os aspectos da actividade para que non se traduza en desánimo.



A avaliación extraordinaria será realizada a través dunha proba onde se recollan tódolos aspectos teóricos-prácticos abordados ó longo do curso para a superación da materia de aquel alumnado que teña unha cualificación inferior a 5 na cualificación ordinaria.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 259

7. ATENCIÓN Á DIVERSIDADE A medida que se desenvolvan as sucesivas Unidades Didácticas, irase modificando puntualmente a programación coa finalidade de atender a aqueles alumnos que presenten dificultades de aprendizaxe. As modificacións que se efectúen consultaranse en todo os casos co Departamento de Orientación do Centro. Como medida xeral, incrementaranse os contidos procedementais naqueles alumnos con dificultades de aprendizaxe, diminuíndose os de tipo conceptual. Nas actividades programadas prevense as seguintes axudas:       

Contacto persoal con axudas puntuais do profesorado. Modificación da composición dos grupos de traballo para conseguir mellores axudas dos compañeiros. No caso de traballos individuais, pode suxerirse o traballo cun compañeiro/a. Diferenciar todos aqueles elementos que resulten esenciais nos contidos daqueles que son de ampliación e profundación. Graduar a dificultade das tarefas que se propoñan. Información escrita complementaria á disposición do alumnado. Poden ser unhas fichas de axuda que lle permitan superar algunhas fases do traballo ou ben que posibiliten o ensaio de solucións máis complexas. Modificación das actividades cambiando requisitos ou condicións. Especialmente importante é o tempo dedicado, que nalgúns casos debe ampliarse aínda que iso supoña a non realización doutras actividades. Actividades complementarias de recuperación ou ampliación que poden realizar individualmente. Nesta liña son moi aproveitables os recursos audiovisuais ou informáticos.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 260



Educación para o consumidor. Ten un tratamento xeral nos contidos relacionados coa análise de obxectos, a publicidade, a oferta e a demanda dos productos.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 261



DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 262

9. RECUPERACIÓN DE MATERIAS PENDENTES Metodoloxía para levar a cabo o plan de traballo. Os profesores que imparten clase nos cursos con alumnos coa materia pendente van ir dando os contidos esixibles propios do curso así como as actividades de recuperación e avaliación ademais dos criterios de avaliación. Cada certo tempo, máis ou menos estipulado cada dúas ou tres semanas se lles darán os alumnos as actividades de recuperación mencionadas e nas seguintes dúas ou tres semanas serán entregadas ó profesor de Tecnoloxía que lles imparte clase e despois pasarán ó xefe de departamento. Os alumnos terán a súa disposición no horario de recreo os profesores de Tecnoloxía para as dúbidas que se lles presenten sobre as actividades entregadas. Os alumnos que entreguen as actividades de recuperación no prazo previsto e superen as actividades de avaliación previstas non terán que presentarse os exames oficiais da convocatoria de maio ou setembro. Os alumnos que non entreguen as actividades de recuperación nos prazos previstos ou non superen as actividades de avaliación deberán presentarse aos exames oficiais. Alumnos do PEMAR

Os alumnos incluídos neste programa para superar a área pendente deberán realizar os correspondentes traballos de cada avaliación. Senón superan a área con dita actividade terán a posibilidade de realizar unha proba final ordinaria en maio e unha extraordinaria en setembro. A cualificación para os alumnos que realicen a proba final ordinaria en maio terá en conta o rendemento acadado durante o curso na realización da actividade anteriormente mencionada segundo a seguinte ponderación: Proba Final: 60%, Actividades de Recuperación: 40%. A cualificación para os alumnos que realicen a proba final extraordinaria en setembro será a cualificación da proba en si.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 263

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 264

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 265

12. ACTIVIDADES EXTRAESCOLARES Neste curso 2015-2016 no departamento de tecnoloxía intentarase realizar algunha visita a empresas ou fábricas do entorno.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 266

13. ACCIÓNS DE CONTRIBUCIÓN AO PLAN DE CONVIVENCIA 

Procurar resolver ou corrixir os problemas habituais de comportamento en clase mediante a toma de medidas puntuais polo profesor dentro da aula



Comunicación á xefatura de estudos e ao titor dos comportamentos disrruptivos do alumnado



Envío do alumno reiteradamente disrruptivo ou por comportamentos graves á aula de convivencia seguindo o procedemento establecido.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 267

14. MECANISMOS DE REVISIÓN, AVALIACIÓN E MODIFICACIÓN DA PROGRAMACIÓN DIDÁCTICA EN RELACIÓN COS RESULTADOS E PROCESOS DE MELLORA 



Os aspectos prácticos, o desenvolvemento do proxecto e traballos de aplicación práctica, terán prioridade sobre os contidos teóricos.

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 268

DEPARTAMENTO DE TECNOLOXÍA. IES “XESÚS TABOADA CHIVITE”

Programación de ROBÓTICA. 1º BACHARELATO. Curso 2016-2017 269