#04 2019
04
08
12
20
Danst in beeld met Tine Declerck
European Prison Dance Challenge
Alternatieve leercontexten, ook voor dans?
Dansvanger
22
26
31
33
Een kleinkind pakt je gewoon vast en draait met je
Les Mybalés: verstrengeld in verschil
Column On the road
High five met Astrid Stockman
34 #danstagram
colofon Red a ctie S int-Salvators traat 18a, 9000 Gent Co ö rd i na t i e Eli en Lefevere Te kst Hi l d eg a rd De Vuys t, E va Fierens, Frauke G oovaer ts, Ti n n e M a es, Emma M eers c h a er t, L i esel o re Rem ans en M aud Tielem ans Eindred a c t i e Lut Fi rlefy n , Eli en Lefevere en Ir i s Ras poet Coverbeeld Tine Declerck De si g n Elv i re Dela n ote × H ermi n e C o o rema n Duurzam e druk Bem a G raphics Period i c i te i t 4 × per j a a r Opl a g e 5.000 ex. Vo lg end num m er m aar t 2020 Abonnem ent 14 euro Vri e nd e n va n DA NST Cra z y Leg s, Dance Control, De Ingang, De Wara n d e en Pure Yo g a
dansbeeldig
De nacht van het verhuizen. Het bed omsingeld door grote dozen, de vloer bijna onzichtbaar. Slapeloos nieuwsgierig snuister ik rond, — alsof ik omringd ben door spullen die me niet eigen zijn. In een oude blikken doos vind ik brieven en FOTO ISABELLE WENZEL
knipsels. Toen mijn zus mij deze enkele kerstavonden geleden gaf, nam ik me voor om alle woorden die ik mooi vond erin te bewaren. Ik ben die intentie langzamerhand uit het oog verloren. Tot mijn spijt, want elk gekoesterd stuk las zoals een (her)ontdekking. Eén ervan was Among Schoolchildren van de Ierse Va nu i t ha a r studies ku nstwetensc happen ontdekt Emma Meer s c haer t kuns t in al
schrijver William Butler Yeats. Het gedicht eindigt als volgt:
“O chestnut tree, great rooted blossomer,
ha a r vo r men en betekenis s en.
Are you the leaf, the blossom or the bole?
Gedreven do or een grote
O body swayed to music, O brightening
vo o r l i efde vo or beweging,
glance, How can we know the dancer from
tra cht ze te ontwaren hoe
the dance?”
d a ns een ko o rd s pant tus s en
Ligt de essentie van de kastanjeboom in
l i cha a m en g ees t, waarop de d a nser b a l a nceer t.
zijn bladeren, bloesems of stam? Zijn wij ons lichaam, onze kennis, onze gedachten of ons gedrag? Of toch de som der delen, eeuwig veranderlijk als het leven en zijn cadans. Ik doof het licht en bedenk mij dat ik nog steeds geboeid ben door de vraag die ik enkele jaren geleden in dit gedicht ontdekte. Waar hangen wij te bengelen aan het strakke touw tussen lichaam en geest, waar vinden wij onze balans? Misschien kunnen we iets leren van de koorddanser, ligt in zijn spel het antwoord. Wankel, dat wel, maar in evenwicht. Hoe dans hem laat balanceren tussen lichaam en geest, liever dat dan elke spiervezel te spannen rond het strakke touw en te bengelen, in geen jaren, geen vertes noch breedten te weten waarheen. Elkaar hier aan herinneren, een warme (her)ontdekking zijn voor elkaar. Dat lijkt me een mooi voornemen voor het komende jaar.
DANST — 3
#04 2019
#dansttt
#dansttt
DANST — 4
2
#dansttt
DANST — 5
4
#dansttt
3
1
#dansttt 5
6
#dansttt
DANST — 6
7
#dansttt
8
— DANST IN BEEL D Ti n e D e cl erck In elke editie van DANST zetten we een fotograaf in the picture die de essentie van dans weet te vatten. Deze keer is dat Tine Declerck, die haar werk als fotograaf combineert met een job in de socio-culturele sector, als coördinator van Allee du Kaai (Toestand vzw). De passie voor fotografie zat er van jongs af aan in. Als kind experimenteerde ze met het oude, analoge toestel van haar vader. Ook haar studiekeuze werd erdoor bepaald: Vrije Kunsten, eerst in Antwerpen en dan in Gent. Een opleiding waarbij vooral de combinatie van performance, installatie, video en fotografie haar werk definieerde. Tijdens haar studies begon ze samen te werken met Carl Ridders, die zich liet inspireren door Butoh, een Japanse dansstijl. Sindsdien is het fotograferen van dans(ers) een constante in haar werk. De Brusselse maakte reportages voor o.a. Meg Stuart/Damaged Goods, Marc Vanrunxt en het tweejaarlijkse festival Dansand!/KAAP. Daarnaast is ze huisfotografe bij P.A.R.T.S. In elke fase van hun opleiding brengt ze de studenten in beeld: vanaf de auditie over het repertoirewerk tot hun eigen voorstellingen.
1
D A N I E L L I N E H A N – C O M P O S I T I O N – S Y N N E E LV E E N O K S E N – H U A N G M E I – N I N G
2
M A R C VA N R U N X T – J A N M A R T E N S
3
B O R I S C H A R M AT Z – M A U R E E N B AT O R
4
S P – PA R T S – R O S A S D A N S T R O S A S – E I M I L E G G E T T
5
M I J N L I C H A A M VA N U – M A R C VA N R U N X T
6
H Y P E R S PA C E – J A M E S B AT C H E L O R
7+8
PA R C O U R S – 4 A C T S I N H O N O U R O F L O V E – L A U R A E V A M E U R I S – PA W E L D U D U S
DANST — 7
www.tine-declerck.be
#dansttt
European Prison Dance Challenge Wie de term gedetineerden hoort, denkt vaak onmiddellijk aan misdadigers. Dat stereotiepe beeld is wat overblijft van een unieke identiteit die samen met de gedetineerde verborgen blijft achter de celdeuren. Toch mag de mens achter de gedetineerde niet vergeten worden. In de context van de European Prison Dance Challenge, geven vierentwintig vrouwen via het luikje van hun celdeur een stukje van hun identiteit bloot. European Prison Dance Challenge is een project dat alle vrouwengevangenissen van Europa uitdaagt om hun gedetineerden te laten dansen. Tom Huys, sportfunctionaris van de gevangenis in Antwerpen, stond ons te woord. —
T E K S T E V A F I E R E N S F O T O PA S C A L P O I S S O N N I E R
Wat houdt de European Prison Dance Challenge
een dynamiek ontstaat tussen de wereld binnen
in en wat trok jullie over de streep om de
de gevangenis en die daarbuiten. De European
uitdaging aan te gaan? De European Prison
Prison Dance Challenge bood ons dan ook de
Dance Challenge is een dansuitdaging die zijn
geknipte kans om dergelijk groepsproces op
oorsprong kent in de Finse vrouwengevangenis
gang te brengen. Bovendien was het een ideale
Vanaja. Daar werkten gedetineerden aan een
gelegenheid om onze organisatie wat meer in de
groepschoreografie die ze buiten de muren van
kijker te plaatsen. Al onze medewerkers zetten
de gevangenis opnamen. Het resultaat was
zich dagelijks in om het leven in de gevangenis
een fascinerende dansvideo. Die verspreidden
draaglijk te maken via sport en cultuur. Die inzet
ze vervolgens in heel Europa met de vraag of
is vaak onzichtbaar voor de buitenwereld. Een
andere vrouwengevangenissen hierop wilden
project als dit laat ons toe om de aandacht van
reageren. Wij pikten de video op en besloten
de media te trekken.
DANST — 8
als eerste de uitdaging aan te gaan. Met wij doel ik op de werknemers van onze vzw De Rode
Hoe ging het project in Vlaanderen precies in
Antraciet, een organisatie die instaat voor het
zijn werk? Om te beginnen gingen we op zoek
aanbod sport en cultuur in alle gevangenissen
naar een geschikte choreograaf en regisseur. We
van Vlaanderen en Brussel. Specifiek verzorg
kwamen terecht bij Seppe Baeyens (choreograaf
ik als sportfunctionaris van de gevangenis in
bij Ultima Vez, n.v.d.r.) en Pascal Poissonnier
Antwerpen onder andere het basisaanbod
(regisseur en docent film, n.v.d.r.). In tegenstelling
sport. Dat bestaat bijvoorbeeld uit sessies
tot de Finse video, is de onze het resultaat
fitness, zumba, omnisport of yoga. Naast het
van een samenwerking tussen verschillende
basisaanbod houden we met de vzw echter ook
gevangenissen. Het gaat om de gevangenis
grotere sport- en cultuurprojecten in de gaten.
van Berkendael (Vorst), Antwerpen, Gent en
Die projecten zijn vaak interessant omdat ze
Hoogstraten. Sommige van die gevangenissen
gepaard gaan met een groepsproces waarbij
zijn bovendien arresthuizen waar vrouwen slechts
een korte tijd zitten in afwachting van hun vonnis.
in interactie te treden met de kostuumdame
De beperking in tijd en de verspreide locaties
die de gewenste spullen binnenbracht in de
maakten het logistiek gezien moeilijk om een
gevangenis. Maar niet enkel het materiële
groepschoreografie zoals de Finse in elkaar te
aspect was belangrijk. Ook via beweging liet hij
steken. Deels daarom koos Seppe voor een meer
de vrouwen hun identiteit ontdekken. Enerzijds
individuele aanpak. Hij gaf het project vorm
liet hij ze zoeken naar een simpele beweging
aan de hand van acht workshops die hij in elke
waarmee ze een gevoel konden uitdrukken.
gevangenis afzonderlijk liet doorgaan. In principe
Anderzijds konden de vrouwen werken aan een
konden alle vrouwen die dat wilden, deelnemen.
langere solo waarin ze eveneens een stukje van hun identiteit konden vrijgeven. Ze kozen
Kan je iets meer vertellen over de workshops?
zelf welke onderdelen terechtkwamen in de
In de workshops ging Seppe op zoek naar een
video. De enige restrictie waar we rekening
realistisch beeld van de gevangenis en meer
mee moesten houden, was de anonimiteit van
nog van haar bewoners. Hij wilde de vrouwelijke
de deelneemsters. Attributen als zonnebrillen,
kant van de gedetineerden naar boven
maskers, sjaals kwamen daarbij goed van pas.
brengen en zo een stukje van hun identiteit
Bovendien pasten we sommige stukken in het
blootgeven. Achter de tralies is de ruimte
eindresultaat aan om de veiligheid van de
om vrouw te zijn beperkt. Make-up of andere
vrouwen te garanderen.
nagellak is immers dissolvant nodig en dat is
Reageerden de vrouwen enthousiast op het
nu eenmaal een gevaarlijk product. Tot voor
project? We moeten er geen doekjes om winden
kort waren de vrouwen zelfs verplicht om een
dat veel van de vrouwen deelnemen om even uit
gevangenisplunje te dragen, wat neerkwam op
hun cel weg te zijn. De meeste gedetineerden
een vormeloze rode schort. Gelukkig hebben
zitten bijna 24/24 in hun cel en komen daar enkel
de gedetineerden ondertussen wel al het recht
uit om even een wandeling te maken of aan
om eigen kleren te dragen in hun cel. Om zijn
een activiteit deel te nemen. Bovendien is hun
doel te bereiken gebruikte Seppe Frida Kahlo
vrijheid enorm beperkt of soms zelfs zo goed als
als inspiratiebron. De Mexicaanse kunstenares
afwezig. Zeker in de arresthuizen wordt zowat
staat bekend om haar krachtige persoonlijkheid
alles voor de gedetineerden gedaan. Hun eten
en vormt bovendien ook een voorbeeld voor
krijgen ze kant en klaar opgeschept in hun cel,
het feminisme. Ze schrok er niet voor terug
in de ochtend krijgen ze een dweil in de schoot
om aan de wereld een realistisch beeld van
geworpen om hun cel te poetsen, douchen kan
zichzelf te laten zien: een vrouw met al haar
een keer om de drie dagen. Het project vormt
gebreken. Zo staat ze bijvoorbeeld bekend om
met andere woorden een goede gelegenheid om
haar littekens of haar zware wenkbrauwen die
hun vrijheid een stukje terug te winnen. Het is
ze weigerde te epileren. Die rauwe werkelijkheid
een uitzonderlijke kans om plezier te beleven en
wilde Seppe representeren in de video. Om de
sociaal contact te maken. Er is bovendien ook wel
(her)ontdekking van hun vrouwelijke identiteit
eens een taartje of wat koffie voorzien, wat voor
mogelijk te maken, gaf Seppe de gedetineerden
een gezelligheid zorgt die niet gebruikelijk is in
toegang tot attributen die normaal niet zo voor
de gevangenis. Dat de gedetineerden maar al te
de hand liggen in een gevangenis. Zo stond hij
graag meewerken aan die gezelligheid, blijkt uit
erop dat de vrouwen hun eigen muziek konden
de dynamische sfeer die de workshops opwekten.
uitkiezen om op te bewegen. Het resultaat was
Vooral het enthousiaste gelach en geklets wees
een allegaartje van uiteenlopende melodieën
op een bevrijdend gevoel bij de vrouwen.
dat de culturele diversiteit in de gevangenis perfect weerspiegelde. Het zorgde er tevens
Namen ze de uitdaging dan wel serieus? De
voor dat de vrouwen zich een stuk meer erkend
vrouwen namen de workshops en de opnames
voelden en daardoor veel opener reageerden.
zeker en vast serieus. Het was fascinerend om
Hetzelfde effect verkreeg Seppe door de
te zien hoe sommige van hen evolueerden. Er
deelnemers met make-up en kleren te laten
waren bijvoorbeeld vrouwen die van bij het begin
experimenteren. De vrouwen kregen de kans om
een grote mond opzetten, maar uiteindelijk toch
DANST — 9
schoonheidsmiddelen zijn veelal verboden. Voor
met een verrassend fragiel stukje beweging op
European Prison Dance Challenge droeg bij
de proppen kwamen. Andere waren dan weer
aan beide aspecten. De interactie tussen
erg stil en bedeesd bij het begin, maar bloeiden
binnen en buiten konden we realiseren door de
helemaal open naar het einde toe. Dat wijst
samenwerking tussen de gedetineerde vrouwen
erop dat de vrouwen wel degelijk een proces
en uiteenlopende personen die van belang zijn
doormaakten. Ze kwamen in aanraking met
voor de samenleving. Het hele groepsproces
dingen uit de buitenwereld waar ze normaal
dat met het project gepaard ging, is iets wat
geen toegang tot hebben.
niet zichtbaar is in de video, maar wat het
Bovendien kregen ze de kans om samen te
resultaat nog zoveel mooier maakt. Bovendien
werken met een bekende choreograaf die dan
kwam ook het menselijke aspect heel erg
ook nog eens moeite deed om naar hen te
naar boven in de video. Oorspronkelijk hadden
luisteren en hen te begrijpen. Dat is voor velen
we meer dans verwacht in de vorm van een
van onschatbare waarde. Dat ze het project
groepschoreografie zoals die van Finland. Toch
serieus namen, blijkt ook uit hun reacties op
zijn we erg tevreden met wat het uiteindelijk
feedback. Na verloop van tijd merkte ik hoe
geworden is. De individuele aanpak zorgt er
de vrouwen ook aan elkaar tips begonnen te
net voor dat de diverse identiteiten nog beter
vragen en te geven. Wat mij vooral is bijgebleven
naar voor komen. We zien een moeder met haar
is het moment vlak voor de opnames. Heel wat
kind, een jonge vrouw die haar haren vlecht of
vrouwen begonnen op het laatste nippertje
een iets oudere vrouw die worstelt met haar
te twijfelen of ze wel zouden deelnemen.
vals gebit. Hoewel het luikje van de celdeur op
De onzekerheid om voor een camera hun
de voorgrond blijft en ons er zo aan herinnert
ding te doen, sloeg toe. Ook twijfels over
dat we naar gedetineerden kijken, ontwaren we
vermommingen en hun anonimiteit staken de
daarachter ook maar gewone mensen met hun
kop op. Het was ontroerend om te zien hoe
alledaagse gebreken. Die boodschap kon ook in
ze elkaar moed inspraken en de twijfelaars
andere landen op heel wat positieve feedback
probeerden te overhalen om er toch maar
rekenen. Zo lanceerden we de video onlangs
voor te gaan. Daar zag ik meer dan ooit hun
op het Europees Congres, waar alle directeurs
menselijke kant naar boven komen.
van de grote gevangenissen aanwezig zijn. Daar
DANST — 10
liet Frankrijk weten dat zij normaal gezien als Zijn jullie tevreden met het resultaat? Met De
volgende de uitdaging aangaan. Ik ben alvast
Rode Antraciet streven we steeds twee grote
benieuwd naar hun resultaat.
doelen na. Om te beginnen proberen we een brug te bouwen tussen de wereld binnen de gevangenis en de samenleving daarbuiten. Dat gebeurt enerzijds door elementen uit de samenleving binnen te brengen in de gevangenis en anderzijds door realisaties en verhalen uit de gevangenis naar de buitenwereld te sturen. Een tweede doel is om daarbij de gedetineerden vooral als mensen te weerspiegelen. De
—
ONS NIEUW SEIZOEN AL GESPOT? / HIPHOP / AFRIKAANSE DANS / SWINGROCK / HEDENDAAGSE DANS / MICROBATICS / CONTACTIMPROVISATIE / BODYWORK / ARGENTIJNSE TANGO / AFRO HOUSE / BEWEGING & TEKST / YOGA
INFO & INSCHRIJVEN WWW.WISPER.BE/DANS
Verzekering voor je leden Voor jouw dansgroep of dansschool wil je het beste dus laat je je deelnemers verzekeren. Bij Danspunt kan je een voordelige verzekering Lichamelijke ongevallen en Burgerrechterlijke aansprakelijkheid afsluiten.
Ontdek alle voordelen op www.danspunt.be/verzekeringen Interesse? Vragen? Mail naar verzekeringen@danspunt.be.
WWW.BEBILLIE.BE
DANST — 11
Waarom kiezen voor de Danspuntverzekering? • Betaal per jaar slechts 3€/persoon • Kies de formule die best bij je past: van januari 2020 tot december 2020 of van september 2020 tot augustus 2021
DANST — 12
Alternatieve leercontexten: ook voor dans? Leerlingen uit het Deeltijds Kunstonderwijs (DKO) die dat willen en toestemming krijgen van hun directeur, kunnen voor een deel van hun opleiding buiten de academie terecht. In een amateurkunstenvereniging, een bedrijf of bij een zelfstandig kunstenaar is het voor hen mogelijk een aantal competenties te verwerven. Dit noemen we ‘een alternatieve leercontext’. De Stedelijke Academie voor Muziek, Woord en Dans te Lier heeft momenteel 117 muziekleerlingen die hiervan gebruikmaken. Zij zingen bijvoorbeeld in een koor of bespelen een instrument in een fanfare. Voor dans is dit nog onontgonnen terrein. In een gesprek met Erwin Scheltjens, coördinator, en Geert Hendrix, directeur, bevragen we deze alternatieve leercontext en onderzoeken we de mogelijkheden voor dans. —
T E KS T M AU D T I E L E M A N S F OTO A L E X A N D R A B E RT E LS
Niet iedereen is bekend met het begrip
Geert Onze werking rond alternatieve
‘alternatieve leercontext’. Kunnen jullie
leercontexten houdt ook rekening met de
jullie werking met betrekking tot deze
decretale bepalingen. Zo moet de leerling
leercontexten toelichten?
steeds in overleg gaan met de directeur en
Erwin Het leren binnen alternatieve contexten
de betrokken leerkrachten. Een vak waarin
bestaat in onze academie al meer dan 15 jaar.
kennis, vaardigheden of attitudes geïntegreerd
We gingen samenwerkingen aan met regionale
verworden worden, wordt in de alternatieve
muziekverenigingen zoals koren, orkesten en
leercontext geheel of gedeeltelijk vervangen
fanfares. Leerlingen kregen een vrijstelling
door leeractiviteiten in een andere context die
voor het vak samenspel of koor en ruilden deze
relevant is voor het verwerven van de basis-
uren in voor leerervaring in een vereniging. De
competenties, specifieke eindtermen of het
keerzijde voor de academie was dat wij voor
behalen van de beroepskwalificatie. De verant-
deze leerlingen maar 70% financiering kregen.
woordelijke van de alternatieve leercontext
Door de komst van de alternatieve leercontext
biedt een kwaliteitsvolle leeromgeving aan met
in 2014 wordt een leerling die een bepaald
structurele inhoudelijke begeleiding van de
vak niet in de academie volgt toch erkend als
leerling. Als academie moet je beschikken over
volwaardige leerling van de school. De academie,
een toetsingsinstrument dat door de onderwijs-
die eindverantwoordelijke blijft voor de kwaliteit
inspectie is gevalideerd om de kwaliteit van de
van die leercontext, kreeg sedertdien wel 100%
leeromgeving te beoordelen.
duidelijk dat samenwerkingen tussen verenigingen
Bieden jullie deze leercontexten aan voor iedere
en het DKO zeer waardevol zijn. Vijftien jaar
leerling van de academie?
geleden hadden wij nog een geografische
Erwin Jaarlijks maken ongeveer 110 leerlingen er
beperking en strikte diplomavereisten voor de
bij ons gebruik van, in meer dan 30 verschillende
begeleider in de vereniging. Nu hanteren we
verenigingen. Het is een recht binnen de
het principe van de context. De kwaliteit van
academie. Iedere leerling die dat wil, kan zijn
de leercontext kan namelijk niet altijd op basis
aanvraag indienen.
van diploma’s beoordeeld worden. Zo kan een
Geert We merken dat deze manier van leren
oud-leerling die de dirigentopleiding in het DKO
vooral leerlingen uit het domein muziek aantrekt.
volgde even geschikt zijn als iemand die met
De leerlingen van woordkunst-drama en dans
een masterdiploma voor een orkest staat. Het
hebben hier nog niet naar geïnformeerd.
leren in alternatieve leercontexten gaat daarom gepaard met een goedgekeurd afsprakenkader en toetsingsinstrument.
DANST — 13
financiering voor deze leerlingen. Het maakte
— het leren binnen alternatieve contexten bestaat in onze academie al meer dan 15 jaar. We gingen samenwerkingen aan met regionale muziekverenigingen zoals koren, orkesten en fanfares Aan welke voorwaarden moet een alternatieve
daarna terecht. Wat we namelijk vaak zien en
leercontext voldoen?
betreuren is dat leerlingen na het afronden van
Erwin De meeste alternatieve leercontexten en
een studie bij ons hun instrument in de kast
samenwerkingen komen er op specifieke vraag
stoppen. Als ze op dat moment al ingebed zijn in
van onze leerlingen. We toetsen de vereniging
een vereniging kunnen we dit vermijden. Bij onze
die aangevraagd wordt steeds af. Het kan ook
koorwerking zagen we dat de investeringen
andersom: voor leerlingen die niets vinden in
in alternatieve contexten na verloop van tijd
ons aanbod gaan we zelf op zoek in de regio
andersom begonnen te renderen. Leden van
om hun leerwens op alternatieve wijze in te
de vereniging werden gemotiveerd om terug
vullen. In de afsprakennota kunnen de leerling
te keren naar de academie. Een tweede
en de vereniging de voorwaarden terugvinden.
meerwaarde is dat leerlingen competenties
Zo moet het aantal uren overeenstemmen met
kunnen verwerven binnen een nieuw kader.
de uren die opgelegd worden in de academie.
De competenties die leerlingen moeten
Een vereniging moet onder de leiding staan van
verwerven zijn dezelfde als die op de academie.
een professioneel opgeleid iemand en we dienen
Een laatste meerwaarde is de nabijheid.
ook rekening te houden met verschillende
Leerlingen kunnen een vereniging in hun eigen
formele zaken zoals bewoonbaarheid, veiligheid
buurt kiezen. Doordat we werken met zeven
en hygiëne. Daarnaast proberen we als school
vestigingsplaatsen is het niet voor de hand
de aangeboden leercontexten regelmatig
liggend om alle vakken in alle vestigingsplaatsen
te bezoeken. Dit kan tijdens een repetitie of
te organiseren, waardoor leerlingen zich soms
concert. Geregeld nodigen we de besturen en
verder moeten verplaatsen.
dirigenten van de verenigingen uit voor een rondetafelgesprek. Op die manier horen ze
Wat zijn de risico’s die jullie ervaren
van elkaar hoe het integreren van de leerlingen
wanneer leerlingen toegestaan wordt een
verloopt, wat de laatste ontwikkelingen in het
deel van het leertraject af te leggen in een
DKO zijn en wij als academie kunnen op die
alternatieve leercontext?
manier inspelen op vragen van de verenigingen.
Erwin Leerlingen stappen in het traject vanuit
DANST — 14
een persoonlijke leerwens. Daardoor moet een Wat is volgens jullie de meerwaarde voor
academie diverse samenwerkingen aangaan
leerlingen wanneer zij een deel van hun
met verschillende verenigingen. Iedere
leertraject opnemen in een alternatieve
vereniging heeft één-op-één contact met
leercontext?
een coördinator van de academie. Er moeten
Erwin Leertrajecten binnen een alternatieve
afspraken gemaakt worden en leerlingen
context kennen verschillende voordelen voor
moeten worden geëvalueerd en opgevolgd. Dat
onze leerlingen. De samenwerking met een
vraagt een investering in tijd en middelen van de
vereniging zorgt zo in de eerste plaats voor een
academie en van de vereniging. Een beperking
grote afzetmarkt van onze leerlingen. Leerlingen
in het hele systeem is dat de partnervereniging
kunnen er tijdens de opleiding en zeker ook
geen concurrentieel aanbod mag hebben. Dat
is decretaal vastgelegd. Je kan daardoor alleen
Hoe zet je een werking op waarbij leerlingen
maar samenwerken met verenigingen die niet
kunnen leren binnen een alternatieve
aanbieden wat in de organieke structuur van
leercontext?
het DKO reeds bestaat.
Erwin De Federatie heeft in samenwerking met
Geert In het decreet staat letterlijk ‘opleidings-
de amateurkunstenorganisaties en het DKO
en vormingsactiviteiten van andere private of
een sjabloon gemaakt voor een afsprakenkader
publieke opleidingsverstrekkers komen niet in
en een toetsingsinstrument. Daar kunnen
aanmerking’. Een samenwerking van school tot
academies zich op baseren wanneer ze een
school of van onderwijsniveau tot onderwijs-
alternatieve leercontext willen opzetten.
niveau is daardoor niet mogelijk. Erwin Een andere misvatting is dat sommige
Jullie academie heeft hoofdzakelijk ervaring
verenigingen denken dat - eens ze in het traject
met alternatieve leercontexten voor het domein
van alternatieve leercontext zitten - leerlingen in
muziek. Zien jullie ook mogelijkheden voor het
groten getale in de vereniging instromen. Je moet
domein dans?
echter blijven investeren in aantrekkelijkheid. Uit
Geert Voor dans zou het interessant kunnen
ervaring weten we wel dat eens je een bepaalde
zijn om leerlingen mee te laten draaien in een
kritische massa bereikt, het snel gaat. Belangrijk
compagnie, om bijvoorbeeld mee te werken
is ook om ruimdenkendheid te stimuleren. Als
aan een creatie of podiumervaring op te doen.
je de voorwaarden om te kunnen leren binnen
Daar ligt echter één van de pijnpunten. Een
een alternatieve context als academie te
samenwerking met een vereniging die ook
veel inkapselt, te rigide maakt, dan is het
scholing biedt is niet mogelijk. Compagnies zijn
niet verwonderlijk dat het niet rendeert. Deze
vandaag de dag nog vaak verbonden aan een
voorwaarden worden niet opgelegd door de
privéschool. Een ander essentieel probleem bij
overheid. Iedere academie kan zijn eigen afspraken-
dans ligt in de aangeboden vakken en structuur
kader maken, maar het moet wel gevalideerd
binnen de academies. Bij muziek is er steeds een
worden door de onderwijsinspectie. Enkele van onze
individueel vak, waarbij de leerling individueel
partners hebben bijvoorbeeld een nieuwe dirigent
les volgt bij één leerkracht, en het groepsvak.
aangeworven om te voldoen aan de voorwaarden.
Dat groepsvak kunnen ze dan opnemen in een blaasorkest. Bij dans heb je dat verschil tussen
schooljaar lang competenties verwerft in een
individuele en groepslessen niet.
alternatieve leercontext en zo een vak volledig
Erwin Het is inderdaad een pijnpunt als
vervangen. Je kan ook voor een kortere periode
leerlingen uit hun hoofdvak gehaald worden.
kiezen. Dan verwerft de leerling maar een
Je creëert zo een hele hybride situatie waarin
deel van de competenties in de alternatieve
leerlingen slechts delen van het schooljaar
leercontext. Welke optie kent vanuit jullie
aanwezig zijn. Dat is niet optimaal voor de rest
ervaring de voorkeur en waarom?
van de klasgroep. Daarom hebben wij onder
Erwin Het leren in een alternatieve context is
andere onze eigen compagnies opgericht
bij ons steeds voor een heel schooljaar en per
binnen de academie. Dit betekent dat je de
schooljaar opnieuw aan te vragen. Wij hebben
compagnie ook open kan stellen voor andere
nog nooit met een andere werkvorm geëxperi-
leerlingen los van de academie. Zij worden
menteerd. We zien dat de leerwens het grootst
ingeschreven als vrije leerling. Op die manier
is in de 3e graad. Dit komt doordat hier de
worden zij aangesproken om het jaar nadien ook
grootste theoretische schakeling plaatsvindt. In
in te schrijven voor de lessen van de academie
de 4e graad heb je leerlingen die al een tijdje bij
zelf. We hebben het geluk dat ons dansteam
een bepaalde vereniging spelen en die iets meer
een grote ondernemingszin kent. Wanneer ze
willen. Bijvoorbeeld meespelen in een symfonisch
ervaren dat er een bepaalde behoefte leeft,
orkest of het volgen van kamermuziek in kleine
worden meteen oplossingen gezocht om het
ensembles. Ze blijven dan in hun vereniging
missende onderdeel binnen de schoot van
spelen maar keren ook terug naar de academie.
de academie te integreren. Samenwerkingen tussen dansscholen en academies zijn er
DANST — 15
alternatieve leercontext zoals een koor of Je kan toestaan dat een leerling het hele
wel, maar dat is nog geen alternatieve
kan je dan het systeem van voordrachtgevers
leercontext want je zit met die concurrentie op
gebruiken, een systeem waarbij je een deel van
onderwijsniveau. De musicalwereld biedt wel nog
de lestijden omzet in krediet waarmee je die
mogelijkheden. Die is zijdelings verbonden met
mensen kan vergoeden op bijvoorbeeld factuur.
dans. We merken dat daar veel leervraag naar
Zo ervaren leerlingen dans in een alternatieve
is, de link met een alternatieve leercontext is
context zonder dat het in het private veld
snel gelegd.
zit. Als de leerkracht ook de verbindende
Geert Binnen dans lijkt het me het meest
figuur is, loopt het optimaal. Zo hebben we
haalbaar om deel te nemen aan een project van
bijvoorbeeld leerkrachten die ook dirigent zijn
enkele maanden, bijvoorbeeld een productie,
in een vereniging.
in plaats van een heel jaar te leren binnen een alternatieve context.
Zou er voor dans een meerwaarde zitten in het verwerven van algemene, niet-dansspecifieke
Waar liggen de andere verschillen tussen
competenties in een alternatieve leercontext?
muziek en dans voor het inrichten van
Erwin We pleiten al jaren voor het weghalen
alternatieve leercontexten?
van de muren tussen de domeinen maar dat is
Erwin Bij muziek is het grote voordeel de
heel moeilijk. Maar je moet er wel gericht over
leerlingenwerving en -binding. Dat is doorheen
nadenken. Het is niet interessant om drie jaar
de jaren zelfs een verkoopsargument geworden.
lang in een theatergezelschap te zitten binnen
Voor dans is dat moeilijker. Het opzetten van
het kader van een dansopleiding.
alternatieve leercontexten moet vanuit een
Geert Je moet het pedagogisch kunnen
overtuiging komen, maar vooral ontstaan voor
verantwoorden. Bij onze dansafdeling wordt
zaken waarin je geen enkele mogelijkheid ziet
er vaak aangeklopt wanneer een organisatie
om het zelf in je academie te organiseren.
dansers zoekt voor een musical of toneelstuk.
Binnen het nieuwe decreet is de drempel om in
Zo zijn dansers van ons ook al eens ingezet voor
de structuur van de academie nieuwe vakken
het afstudeerproject van een regiestudent. En
op te richten echter heel laag met als gevolg
zo creëer je alternatieve leercontexten.
dat er bij onze dansleerlingen nog geen vraag was naar leren in alternatieve contexten. Als de
—
leercontext die er is binnen de academie reeds alle leervragen afdekt moet je, vind ik, geen nieuwe, alternatieve gaan zoeken. Geert Het is als academie belangrijk te vertrekken vanuit je eigen sterkte. Dat is met het nieuwe decreet soms moeilijk te behouden. Ik denk dat veel academies voor dans de krachten zouden kunnen bundelen in plaats van op zoek te gaan naar alternatieve contexten. Zo zou je met verschillende kleine dansafdelingen één compagnie kunnen oprichten. Dan zit je met het gedachtegoed al heel dicht bij een
DANST — 16
alternatieve leercontext. Hoe de urenverdeling gaat, dat is af te spreken. Erwin De investering om zelf een compagnie op te richten binnen de uren is niet zo groot. Voor de meeste academies is dat niet onoverkomelijk. Zo werkt het bij ons ook. De leerlingen volgen dansles en beleven daarnaast dans in de compagnie, na een auditie. Met de compagnie gaan ze naar wedstrijden en werken ze samen met externe choreografen. Daarbij
Meer info op https://onderwijs.vlaanderen.be/nl/ leren-in-een-alternatieve-leercontext
DANST adverteerder oplage 5.000 nummers
DANST vriend dansvuur verspreiden en gratis advertentieruimte
meer info? danst.be
DANST mee Dans je met woorden, beelden, ideeën, lijnen, armen en benen …? Wil je een bijzonder dansverhaal delen of meewerken aan dit magazine? Mail naar dansdanser@danst.be
en ma ken wi j d e v lo er v ri j vo o r vervo eri n g . I n Vla a n deren , Brussel en ver daarbui ten . dans p u nt.be
Da n s punt o n d erz o ek t, o ntvo uwt, verb i n d t . Vo o rb i j a lle st i j len c reëren w i j kan sen , bi eden w i j perspec t i ef
leer, b o ug eer. Als ma ker, a ls d a n s er, a ls d a n s fa n pur s an g. Dan spunt van gt op, duw t voo r t, g eeft steun .
Da n s d a n s er d a n s t . Va n mi d d el tot punt . Va n mot i e tot emot i e tot alle gren zen vervagen . O b serveer,
DANST bij jou in de bus? DANST abonnee 4 nummers/jaar 14€
# 04 2019
#SARAHYUZEEBROEK
FOTO CLARA HERMANS
dansvanger DANST — 20
Elke editie vragen we een gepassioneerde amateurdanser naar dé dansvoorstelling die zijn/haar blik vangt. Hoe kijken dansers zélf naar dansvoorstellingen? Een dansaardig verslag.
danser: Tinne Maes (Dansstudio Shake, Danscentrum Movere en Dansstudio Devotion) vangst: 8.2 (fABULEUS, hetpaleis & Moussem Nomadisch Kunstencentrum/ Radouan Mriziga) waar: De Warande (Turnhout)
Ritme zit overal. Dat liet choreograaf Radouan Mriziga zien tijdens de voorstelling 8.2. Samen met zijn zes dansers heeft hij me meegenomen in een show vol ritme, samenwerking en veel flow. Het was opmerkelijk hoe deze jongeren op elkaar waren afgestemd, zelfs zonder muziek. Dat de inspiratie ligt bij rapmuziek was meteen duidelijk. Zo konden de jongeren niet alleen dansen, maar brachten ze zelf ook rapnummers. Aan dans ontbrak het niet. Van solo’s tot in groep dansen, je ziet het allemaal. Een van de momenten die mij persoonlijk het meest zal bijblijven, is wanneer iedereen dezelfde move op zijn of haar eigen manier uitvoert. Dat heeft mij erop gewezen dat je van elk stukje dans, je eigen ding kan maken. Ik ben buiten gewandeld met een gelukkig gevoel en enorm veel inspiratie. Het is een mooie voorstelling om te zien, een aanrader. Radouan Mriziga en zijn dansers hebben zeker en vast een uniek stuk neergezet!
Wil je zelf eens een dans(voorstelling) vangen? Mail jouw idee naar
DANST — 21
dansdanser@danst.be
Meer info en data: www.fabuleus.be/8-2
Een kleinkind pakt je gewoon vast en draait met je Op 17 november, Kunstendag voor Kinderen, vond in Gent het dansfeest Minibal Bazaar plaats, het slotstuk van een onderzoekstraject waarbij Danspunt samen met 5 grootouder-kleinkind-duo’s onderzocht hoe ze op een speelse manier samen kunnen dansen. Op het eindfeest was iedereen welkom! Broers, zussen, ouders, buren, vriendjes … Ik kon Anne-Catherine nog net even strikken voor een interview voor ze samen met haar kleinzoon de dansvreugde invloog. Over kleinkinderen, dans en ouder worden. En over moeders, dat ook. Een gesprek met Anne-Catherine Platel.
DANST — 22
—
T E K S T F R AU K E G O O VA E R T S F O T O R U DY C A R L I E R
Tijdens het traject hebben jullie deelgenomen
dansen, wij allemaal bij ons thuis. Het kon dus
aan drie workshops. Hoe heb je die ervaren?
niet beter zijn.
Ik vond het echt plezant om deze workshops met mijn kleinzoon te volgen. Voor mij was het
Dus jullie hebben van thuis uit ook dans
ook wel heftig, omdat mijn mama is gestorven
meegekregen? Mijn vader en moeder zijn allebei
tijdens de workshopreeks, maar hierdoor kon ik
heel artistiek, mijn vader volgde mimelessen en
echt een switch maken naar mijn kleinkind. Hij is
mijn moeder circus. Mijn vader was architect,
superenthousiast, dus daarvoor doe je het.
maar elke zaterdag en zondag ging hij trainen
Op dat moment moet je je focussen op leven, en
voor mime, zelfs tot in Parijs. Vanaf mijn tiende
niet op dood. Het was goed dat ik dat kon doen.
heb ik samen met mijn zus Brigitte ballet mogen
Het is door mijn mama dat ik ben beginnen te
volgen, wat mijn grote droom was. Daarna ben ik
veel naar voorstellingen gegaan, zoals van het
drie weken onthoud ik vooral zoveel blijheid. De
Ballet van Vlaanderen. Ik heb eigenlijk de hele
kinderen vonden het zo leuk dat ze dat met
evolutie van dans gevolgd, mede omdat mijn
hun grootouders konden doen, die interactie
broer (Alain Platel, n.v.d.r.) begonnen is met les
is zo mooi! Ik denk dat dat zelfs leuker is dan
ballets C de la B, wat een totale omwenteling
met een moeder. Die vrolijkheid en lichtheid
was van de klassieke dans. Mijn vader was
was erg plezant.
architect, maar elke zaterdag en zondag ging hij trainen voor mime, zelfs tot in Parijs. Het is dus
Denk je dat dit werkt voor elke leeftijd? Mijn
dankzij mijn opvoeding dat ik in de dans gelukkig
kleinkind is zes jaar, toevallig even oud als de
geweest ben, en nog altijd ben.
andere kinderen. Eén keer deden er kinderen van 10 en 12 jaar mee en ook zij vonden het tof.
Artistieke familie, dus! Jazeker, alles wat wij
Zelfs kinderen van drie, vier of vijf jaar zouden
meedragen hebben we thuis mogen proeven.
dit kunnen. De manier van onbekommerd spelen maakt het een interessante ervaring. Kinderen
Hoe gingen de workshops eraan toe? Als ik
laten zich gewoon gaan en denken er niet over
eerlijk mag zijn: onwennig in het begin, maar
na of iets ‘goed’ is, ze hebben veel minder last
naargelang wij Anne-Lore, die de workshops gaf,
van grenzen. Als ze maar vrij kunnen bewegen.
vertrouwen gaven, werd het plezanter en ging het vlotter. Voor de kinderen maakt dat niets
Jullie gebruikten meestal muziek. Denk je dat
uit, hoe of wat. Uiteindelijk vond ik het een heel
muziek invloed heeft op de manier waarop
leuke manier om nog eens te ontdekken wat
iemand beweegt? Ja, zeker en vast. Muziek
grootouders zoal met hun kleinkinderen kunnen
kan alle emoties teweegbrengen. Als het snelle
doen de dag van vandaag. Mijn grootmoeder
muziek is, worden de kinderen wild, als het trage
had dat op deze leeftijd niet meer gekund. Dat
muziek is worden ze stiller. Ik denk niet dat het
is het verschil met vroeger: mijn grootmoeder
bij de leeftijdsgroep van zesjarigen echt al gaat
liep op mijn leeftijd met een stok. Ik vind het
over emoties. Muziek kan dat misschien wel
echt positief en leuk dat wij als zestiger nog
opwekken, maar ik denk dat het bij hen eerder
kunnen dansen met kinderen van zes jaar. Ik
gaat over ritme en muzikaliteit. Muziek lokt bij
heb natuurlijk vroeg kleinkinderen gehad, ik heb
kinderen bepaalde bewegingen uit, bijvoorbeeld
er zeven en de oudste is veertien. De meeste
vallen en opstaan. Dat kon Anne-Lore ook goed,
van mijn vriendinnen zijn het niet gewoon om
zorgen voor een goede opbouw waardoor ze
te dansen, maar ze vonden het ook een fijne
rustmomenten afwisselde met drukte.
van Anne-Lore maakte het allemaal heel fluide.
Hebben jullie naar iets toegewerkt tijdens
Ik geef zelf dans aan kinderen op de lagere
de reeks? We hebben wel toegewerkt naar
school, maar nu heb ik mezelf laten gaan en
dit eindfeest, maar de workshops focusten
het kunnen loslaten. Ik voelde ook dat de
voornamelijk op het plezier van de dans en het
kleinkinderen dat zelf megawijs vonden. Ze
speelse. Het bleef heel spontaan. Het werd
vroegen vaak “Mamoe, we gaan toch dansen
geen choreografie, we bewogen gewoon ons
vandaag he?!” Anne-Lore is er dus zeker in
lichaam. We hebben de communicatie met
geslaagd om op een andere manier dan ik
elkaar gezocht. Kinderen krijgen hierdoor ook
gewend ben de kinderen te laten dansen
zelfvertrouwen. Want alles wat ze deden, was
met veel plezier.
goed. Als ik zelf les gaf in de lagere school, zag ik soms hoe kinderen volledig openbloeiden
Hoe denk je dat het komt dat ze hierin is
tijdens de lessen dans of zang. Kinderen
geslaagd? Het speelse. Kinderen spelen graag,
krijgen tegenwoordig bijvoorbeeld snel het
ze moesten hier geen reeksen danspasjes leren.
label hyperkinetisch. Maar ja, ze spelen nooit
Er zat hier en daar wel eens een vast pasje in.
meer buiten, natuurlijk gedragen ze zich dan
Dan vonden ze het net leuk om eens een kort
hyperkinetisch. Iedereen kan iets als je ze maar
pasje te moeten onthouden, en voor ons is
genoeg zelfvertrouwen geeft.
dat ook eens geestig. Als ik terugkijk op deze
DANST — 23
interactie met hun kleinkind. De vriendelijkheid
Waarom deden jullie mee? Wiens initiatief was
Ik zie hier een speciale ondergrond om op te
het? Ik kreeg via via een telefoontje omdat ik
dansen, was deze vloer altijd aanwezig? Het lijkt
vroeger meegedaan heb met Moeder en Kind, een
op een hinkelspel vind ik! De vloer maakte zeker
choreografie van Christine De Smedt. Ik heb toen
deel uit van de workshops. We mochten zelf ook
wat vriendinnen gebeld om hen te overtuigen ook
nog elementen toevoegen en daar bewegingen
mee te doen. Ik moest niet veel sleuren om mijn
bij bedenken. Dat maakt het ook gemakkelijk
kleinkinderen mee te krijgen, want we maken elk
voor kleine kinderen en voor ons, dat zorgt
jaar met alle kleinkinderen een toneelstuk. Ze
ervoor dat het herkenbaar is. Bij elke figuur
zitten dus in hetzelfde wereldje als ik. Als er thuis
of symbool hoort een beweging. De kinderen
muziek opstaat, dan dansen we. Ik neem hen
komen dus toe en weten al wat ze kunnen doen.
veel mee naar theater, naar de opera, naar het
Het spelelement maakt het zo plezant!
ballet ... Alles wat maar mogelijk is. Wij bewegen graag, wandelen graag, omhelzen elkaar graag.
Wat was jullie favoriete moment van deze drie
We zijn met ons lichaam bezig.
workshops? We deden een oefening waarbij we elkaar moesten omhelzen en weer uit
Waarom zou je anderen dit aanraden? Wat
elkaar moesten smelten, dat was mijn mooiste
zouden zij eruit kunnen halen? Mensen zijn heel
moment. Niet alleen dat van ons, ook dat van de
bang of onzeker om iets te doen waarvan ze
rest. Dat was zo schoon en lief! Mede doordat
niet weten of het goed genoeg is. Ze zijn bang
een kleinkind ook geen grens kent van waar het
voor wat anderen zullen denken, terwijl we
je zal vasthouden of aanraken. Je eigen kind zou
eigenlijk gewoon dansen voor het plezier en niet
misschien minder snel tussen de benen van zijn
om te tonen wat we kunnen. We hebben geen
moeder willen of durven kruipen. Een kleinkind
dansje aangeleerd hoor. We zorgen gewoon dat
pakt je gewoon vast en draait met je.
het een plezante namiddag is. Merk je dat er een andere band ontstaat tussen Denken jullie dat je het nog eens zou doen?
grootouder en kleinkind door samen te dansen?
Zeker! Voor het contact met het kleinkind, en
Ja! Bij mij veranderde er niet veel, want wij
natuurlijk omdat ik zelf graag dans. Ik ga naar
dansen vaker samen, er is dus al een warm
alles wat dans is. Het enige wat moeilijk is als
fysiek contact. Maar bij sommigen verandert
grootouder is het praktische, je bent afhankelijk
dat zeker iets. Ik heb zelf niet het gevoel dat ik
van een gezin dat niet het jouwe is, dus het is
een oma ben. Ik ben het natuurlijk, maar ik speel
soms moeilijk om de kleinkinderen ergens te
nog steeds even graag verstoppertje, we gaan
gaan halen. Het is niet voor iedereen evident om
samen zwemmen, fietsen ... Mijn kleinkinderen
er te geraken. Dat vormt voor sommige mensen
komen vaak langs en dan zijn iPad en gsm’s
nog een drempel om mee te doen denk ik.
verboden! Ik zorg veel voor hen, maar pas op
Vond je het zelf spannend om mee te doen?
zelf nog veel te veel.
hé, alleen maar als ik zin heb (lacht). Ik doe
DANST — 24
Werd er al iets van jullie verwacht? Er werd helemaal geen basiskennis verwacht om mee
Neem je elementen uit de workshops mee?
te doen, gewoon zin om plezier te maken en
Komen die op andere momenten van pas?
samen te dansen met je kleinkind! Je hoeft
Het is iets dat je kleinkind meeneemt naar de
dus helemaal niet te kunnen dansen om
toekomst, dat hij/zij altijd zal onthouden. Ik denk
mee te doen, je moet gewoon samen komen
dat dat de grootste doelstelling was geweest.
ontspannen. Er is een groot verschil tussen
Er zijn zo van die kleine dingen die je over je eigen
dansen voor publiek en dansen voor jezelf.
grootmoeder onthoudt. Ik onthoud bijvoorbeeld
Mensen zijn bang om zich belachelijk te maken,
altijd dat mijn oma zoveel gezelschapsspelletjes
maar niemand is belachelijk als hij/zij beweegt.
met ons speelde en ons liedjes en gedichtjes
Iedereen heeft zijn eigen stijl en het is allemaal
aanleerde die we nog altijd kennen. Ik hoop dus
oké wat je doet. Dat kwam ook terug in de
dat dit bij mijn kleinkinderen interesse wekt voor
workshops, waardoor iedereen die meedeed het
alles wat met kunst te maken heeft. Niet alleen
zo graag heeft gedaan.
dans, maar ook tentoonstellingen bijvoorbeeld.
Jij bent je hele leven bezig geweest met dans,
langer door, omdat het ook gaat over veel
is er een moment geweest dat je ermee wou
langer liefhebben natuurlijk. Bij hen is dat iets
stoppen? Ik had geen talent om ballerina
korts. Bij een kind moet je vooruit, ze hebben
te worden (lacht). Erna heb ik alle mogelijke
verdriet maar dat is vlug gedaan. Ze leren je
andere danssoorten gevolgd: salsa, line dance,
dus echt ‘komaan, je moet leven’. Er is tijd om
flamenco, Indische dans ... Ik heb er altijd van
stil te staan, maar niet om te blijven stilstaan.
gedroomd om ballerina te worden, want ik had
Morgen is er een nieuwe dag. Met de herinnering
ook vrienden die echt in het ballet zaten, maar
aan mensen kan je schone dingen doen, maar je
ik was niet getalenteerd genoeg. Spijtig! (lacht)
moet dat niet als een rugzak dragen. Iedereen
Ik ben daarna onderwijzeres en fleuriste geworden,
verliest wel iemand, verdriet zit in het leven
maar dans speelt nog alle dagen een rol in mijn
vervlochten. Kinderen doen je inzien dat dat heel
leven. Ik moet maar muziek horen en ik ben
veel pijn kan doen, maar dat we verder moeten,
vertrokken! In beweging blijven is belangrijk,
op zoek naar de zon. Als je danst, denk je alleen
zeker met het ouder worden. Dat is ongelooflijk
aan dans, en dat is het geluk ervan.
belangrijk voor zowel geest als lichaam. Ik dans, ik doe yoga, ik zwem en fiets. Daardoor zien we er
—
volgens mij ook allemaal nog jonger uit dan vroeger, toen grootouders nog veel zaten en haakten en
Op 25 april 2020, Dag van de Dans,
kookten. Dat was ook fijn hé, dat creëert een
organiseert Danspunt in verschillende
warm nest, maar ik kan me niet voorstellen dat mijn
steden in Vlaanderen Bal Bazaar, i.s.m.
grootmoeder turnles deed (lacht). Als je een
met lokale partners. De workshops
tijdje niet beweegt, word je stram.
zullen doorgaan in maart en april. We nodigen de broers, zussen,
Zijn er dingen die jij van je kleinkind hebt
ouders, vrienden, buren … uit voor
geleerd? Ja, zeker in mijn geval: dat het leven
een toonmoment én dansfeest op
doorgaat. Kinderen staan niet lang stil bij
zaterdag 25 april 2020. Meer info:
verdriet. Ze beleven dat, maar het leven gaat
www.danspunt.be/bal-bazaar
DANST — 25
gewoon door. Bij ons werkt dat verdriet veel
Les Mybalés: verstrengeld in verschil “Altijd in duo, hoe alleen we ook zijn”. Les Mybalés, dat zijn Doris en Nathalie Bokongo Nkumu. De Brusselse tweelingzusjes delen naast een bloedband ook een aangeboren passie voor dans. Na samenwerkingen met grote spelers in het veld, veroveren ze met hun eigen voorstelling À travers l’autre menig festival en theaterzaal. Dubbele gratie.
DANST — 26
—
TEKST LIESELORE REMANS FOTO VICTORIANO MORENO
Jullie kennen elkaars lichamen door en door. In
Dat gebeurt door middel van andere codes
welke mate levert deze fysieke voorsprong ook
en afspraken, maar de intentie is dezelfde.
een professioneel voordeel op?
Doris We zitten midden in een evolutie, maar
Doris We zien onszelf en de ander tegelijkertijd.
weten nog niet welke richting we uiteindelijk zullen
We kennen elkaars kwaliteiten en gebreken
kiezen. Het meervoudig parcours voelt nu goed
en kunnen zo op voorhand al een reactie
aan: we ontdekken nieuwe velden en keren terug.
inschatten. Die kennis vergemakkelijkt de
We zullen altijd naar onze basis teruggrijpen,
communicatie en versnelt het werkproces. We
maar groeien door afwisseling. Een voortdurend
vullen elkaar aan, we blijven delen. Zo durven
spanningsveld tussen freestyle en maturiteit.
we ook sneller ‘nee’ te zeggen tegen elkaar. Begrijpen en verdergaan.
Is een verbreding van dansstijl een garantie
Nathalie Maar dat betekent niet dat er niets
op maturiteit?
meer is. Het gebeurt nog vaak dat één van ons
Nathalie We zijn nog jong. (lacht)
de ander verrast. Er zijn uiteraard gelijkenissen
Doris Dat klinkt alsof je van hiphop of freestyle
— en we spelen die duale manier van dansen
niets zou bijleren, hoewel het tegendeel waar
graag uit — maar er zijn nog meer verschillen.
is. Maar als we kijken naar ons persoonlijke
Die voortdurende afwisseling van herkenning
traject, is freestyle ons beginpunt. Mochten
en vernieuwing is wat ons samen houdt.
we ons enkel daarop focussen, zou het maar
Doris Je danst voortdurend in duo, ook met
een eenzijdig verhaal worden. We laten ons
een andere partner. Dansen vereist een innige
inspireren door andere dansstijlen — house,
band met de ander, maar die zal nooit intiemer
klassiek, hedendaags, jazz — en proberen die in
worden dan onze zusterband. Werken met
onze oorspronkelijke danstaal in te werken. Al
iemand nieuws vergt altijd een inlooptijd. Met
die samenwerkingen met andere choreografen
Junior Mthombeni (Belgische acteur, regisseur
doen ons uit de bubbel stappen. Door iemands
en muzikant, n.v.d.r.) voor Malcolm X, met de
opmerkingen te aanvaarden, ontdek je diens
Franse choreografe Marion Motin voor Illusion
manier van kijken. Je leert je eigen werk
en met de Duitse regisseur Ersan Mondtag
opnieuw beoordelen.
voor De Living. Stuk voor stuk verrijkende
Nathalie Niet alle kritiek wordt meteen
samenwerkingen, maar je besteedt veel tijd
aanvaard, je mag daar gerust in filteren. Maar
aan de kennismaking. Wat is de manier van
we beseffen wel dat alles wat ze zeggen een
communiceren, het doel, het idee? Je repeteert
middel is om ons te doen groeien, een mogelijke
lichaam én geest.
weg naar maturiteit, als je wil. Het is wennen
Nathalie Er is een soort toestemming nodig.
aan andermans manier van communiceren,
Wat mag je doen en zeggen?
het is wennen aan andermans kritiek.
Doris Dansen is per definitie met ‘de ander’.
Doris Hoewel kritiek op een eigen creatie zeer
Je danst, je deelt. Die inmenging met het
persoonlijk aanvoelt, blijf je professioneel.
onbekende — een nieuwe regisseur met een
Mettertijd hebben we wel geleerd alle
nieuwe beeldtaal — verrijkt het duo.
opmerkingen, goed of slecht, te plaatsen. Zowel verlangen om te creëren, al is de directheid
voelde de overstap van dancebattle naar
van een zus makkelijker te verteren dan die
theaterzaal aan?
van een ander.
Doris De theaterzaal zal altijd vreemd aanvoelen, hoeveel we er ook mogen repeteren.
Le désir de créer. Welk verlangen is
Onze achtergrond, ons begin, speelt zich af in
het grootst? Dans of choreografie?
een wereld van spontaniteit en wedstrijdmen-
Doris Ik denk dat Nathalie en ik nood hebben aan
taliteit. Dansen op een theaterfestival (o.a.
beide. Idealiter komen die samen in een persoonlijk
Theater aan Zee en Het Theaterfestival, n.v.d.r.)
project, maar het doet deugd om eens afstand
was een snelle en grote stap.
te nemen en voor iemand anders te dansen.
Nathalie Al is er natuurlijk een link tussen
Door die afwisseling van creëren en ‘volgen’ weet
beide werelden: je wilt een verhaal vertellen.
ik beter welke richting ik zou willen uitgaan.
DANST — 27
wij als onze coach worden gestuurd door een ‘De inmenging van het onbekende’, hoe
Nathalie Aan de voorstelling A travers l’autre
Hoe speciaal is dat thema nog voor jullie? Hoe
ging er veel opzoekingswerk vooraf. We wisten
diep zitten jullie verstrengeld in de gelijkenis?
dat we iets wilden maken over tweelingen, maar
Doris Het voelt aan als een privilege, we hebben
kenden het thema nog niet voldoende. Met
een kans gekregen om samen op te groeien.
Alesandra Seutin als coach zochten we een
Dat is een fysiek maar zeker ook mentaal
verhaal en beeldtaal. Het was een proces van
speciaal gegeven. Dat we dezelfde passie
een jaar, een zoektocht in ruimte, lichaam, ziel
delen, versterkt die band. Vele tweelingen slaan
en muziek. Die manier van werken was nieuw
verschillende professionele wegen in. Het maakt
voor ons. Hoe leer je een idee uitdrukken in
die van ons nog iets specialer.
dans, zonder vanuit dans te vertrekken?
Nathalie Die fysieke gelijkheid levert vaak wat starende blikken op, terwijl de verbondenheid
Staan er zo’n vaststaande verhalen klaar die
maar dat blijft niet overeind. Met De Living
Nathalie We lopen nog over van de ideeën! Een
hebben we met Ersan Mondtag die spiegel al
eerste doelstelling is de voorstelling op zo veel
eens verbrijzeld. Er zijn veel betere symbolen
mogelijk plekken te tonen.
die de tweeling representeren. We zijn niet
Doris Het is steeds een verrassing hoe
zozeer dicht omdat we hetzelfde zijn, we zijn
het publiek reageert. We hebben het over
dicht omdat we net geïnteresseerd zijn in de
tweelingen, een rariteit die tot de verbeelding
verschillen tussen ons. Het andere leven, de
spreekt, maar paradoxaal genoeg voelt het
andere keuzes.
voor het publiek steeds zeer herkenbaar. Het
Doris Is de tweeling nog speciaal? Al helemaal
universeel gegeven van verstrengeld zijn: je kent
niet in mystieke zin. We zijn normaal. Maar we
iemand en je kent hem ook niet.
zijn met twee.
Nathalie Er zijn al veel tweelingen komen kijken, zelfs mama’s van tweelingen, dat levert altijd
DANST — 28
dieper zit. Er is het cliché van het spiegelbeeld,
verteld moeten worden?
—
een interessante vergelijking op. Het is een universum dat nog uitgediept kan worden. Dat we op Theater Aan Zee vijf keer het publiek geëmotioneerd kregen, is een goed teken. De boodschap krijgen we dus vertaald, dat geeft goesting om verder te reizen. La voie
est ouverte.
Volg Les Mybalés via www.facebook.com/lesmybales
7 X 7, 7 voorstellingen voor jongeren voor amper €7 VR 10.01.2020
WO 29.01.2020
Outwitting the Devil
EVOL
Akram Khan
ECCE
‘Tijdloze, universele thema’s door de ogen van de populaire Khan. Als danser kijk ik erg uit naar deze voorstelling!’ — Octavie (20), passie voor dans
‘Muziek van David Bowie en een knipoog naar de gedichten van Rainer Maria Rilke in deze humoristische en intrigerende dansvoorstelling.’ — Emma (20), liefde voor dans en theater
Info & tickets: +32 70 22 12 12 concertgebouw.be/7x7 In&Uit: ‘t Zand 34, Brugge
Informatie Inspiratie Uitwisseling
danspunt.be/dinspiratiedag
DANST — 29
23 03 20
Speciaalzaak dansschoenen en balletartikelen
Inge Van Emelen Tiensesteenweg 257 3360 Lovenjoel (Belgium) & + 32 (0)473/29 48 51 • inge@ritmik.be Openingsuren
VRIJDAG ZATERDAG
© SG-DESIGN 2019
WOENSDAG VAN 12.00 TOT 18.00 UUR DONDERDAG VAN 12.00 TOT 20.00 UUR Elke donderdag “Late evening shopping”! VAN 10.00 TOT 18.00 UUR VAN 10.00 TOT 17.00 UUR Maandag, dinsdag, zon-& feestdagen: gesloten
Adv. RITMIK 11.2019 154x124mm..indd 3
19/11/19 15:22
PRE MIÈ
RE S
VOORSTELLINGEN
OP
EN S T U D I O’S
26 - 28 FEBRUARI 2020 · BRUGGE
WWW.BITSOFDANCE.BE
FOTO ISABELLE WENZEL
Dream City Tunis, oktober 2019. Voor de derde keer op rij heb ik het uitzonderlijke genoegen om het tweejaarlijkse stadsfestival in de oude binnenstad van Tunis mee te maken. Het festival brengt voornamelijk creaties bijeen die enkel en alleen gemaakt worden in en met de stad. De methodologie is ontwikkeld door twee Tunesische artiesten die aan de basis liggen van dit festival-als-kunstwerk, Selma en Sofiane Ouissi, broer en zus. Lokale en internationale kunstenaars gaan binnen de samenleving op zoek naar mensen en materialen, en nemen de tijd om het werk vanuit die nabijheid op te bouwen. Het levert een festival op met creaties die zorgvuldig begeleid, traag gegaard en lokaal verbonden zijn. De Belgische choreograaf Serge Aimé Coulibaly (van Faso Dance Theater) werkte met een vijftiental jongemannen uit de medina; werkloze jongens die geen bruidsschat kunnen vergaren, wandelende testosteronbommen. Het proces was slopend, vertelt Coulibaly. De jongens kwamen niet op tijd of helemaal niet, ze raakten slaags met de politie of met elkaar, over vrouwen of over geld. Hoe heeft Serge Aimé ze dan zover gekregen om die ongelooflijke kwetsbaarheid te laten zien? Alleen al hun verschijning op de grillige daken is adembenemend: blote torso’s onder een openhangende kostuumvest, de een vel over been, de ander al rondbuikig. Een andere keer kijken we naar hen, een verdieping lager, doorheen tralies, als naar gevangenen die mogen luchten. Het eindigt met een soort vrijgezellenfeestje. Is er dan toch een die in het huwelijksbootje kan stappen? Dit is een generatie jonge Tunesiërs die
bij gebrek aan perspectief in eigen land vaak in andere bootjes stapt ... Uit een heel ander vaatje tapt de Iraakse Amerikaan Amir El Saffar. Terwijl de jongens van iMedina vorm geven aan hun situatie vandaag, probeert trompettist El Saffar een band te herstellen met het verleden. De stambeli is bijna verdwenen uit Tunesië. Het betreft een muziekvorm die een helende trance opwekt, waarbij één danser, de arifa, fungeert als bemiddelaar tussen de spirituele wereld en de buitenwereld. De moderne Tunesische staat was tegen het genre wegens te primitief, en de islamisten zijn ertegen wegens onorthodox. Het genre zou een overblijfsel zijn uit de tijden van de slavenhandel en verbindt Tunesië met zijn subsaharaanse hinterland. Dat het nog leeft in bepaalde populaire lagen van de bevolking, was te zien tijdens het concert op Place de la Hafsia. De mix aan muzikanten die El Saffar bijeenbracht, stuwt de muziek naar bezwerende hoogten, een vrouw in het publiek gaat in trance. Ik zie het pas nadat iemand van de beveiliging haar in de tussenruimte tussen publiek en muzikanten gebracht heeft. Het is een bevreemdend beeld: zij zit op handen en voeten, hij staat achter haar en houdt haar tegen aan de slippen van haar lendendoek, alsof hij een vreemde viervoeter in het gareel houdt. Een Belgische collega is ontstemd. Hij vindt dat de beveiligingsman een spektakel van haar maakt door haar op die manier in die tussenruimte op te voeren. Hij protesteert heftig. Maar Sofiane Ouissi maakt duidelijk dat zijn interventie haar niet alleen beschermt, zodat ze zichzelf geen pijn kan doen, maar haar letterlijk ook de ruimte geeft om in trance te gaan. Ik begrijp dan beter waarom wij net tevoren rondtolden: één hand op elkaars bovenarm, net boven de elleboog. Ik sprong maar wat rond. Hij gebruikte mij als anker, om onbevreesd op zoek te gaan naar een doorgang naar een andere realiteit. De gedroomde stad, waar het onmogelijke werkelijkheid wordt.
DANST — 31
Hildegard De Vuyst is dramaturge en werkt waar het ware leven lonkt. Ze neemt je mee op haar contemplatieve escapades on the road, dansend, op een koord van kunst en kritiek, van horizontaal zoeken en verticaal vinden.
Als u zorgt voor het verbeteren van uw persoonlijk record... ...dan zorgt arena voor de rest. Sinds jaar en dag is arena vooraanstaand verzekeringspartner van talloze sportfederaties. Zo kan u gerust zijn dat u zelfs bij het beoefenen van uw favoriete sport kan rekenen op de steun van een deskundig team op die momenten dat het minder goed gaat. Voor meer inlichtingen en advies surf naar www.arena-nv.be.
high five met Astrid Stockman
01
02
niet bekend, n.v.d.r.).
Cool Japan in het MAS, een tijdelijke expo rond Japanse beeldcultuur. Met o.a. een installatie van Hokusai, Japanse avant-gardistische mode en kawaiicultuur naast eeuwenoude boeddhistische schilderingen. Vooral de Yokai (griezelige monsters) zijn me bijgebleven, alsook het karaokehokje aan het einde waar je je volledig kan uitleven.
Drie sterke vrouwen van Walpurgis, met wie ik in januari toer in Frankrijk. Maar ook deze nieuwste voorstelling is een aanrader. In maart gaat die opnieuw op tournee. een verfrissend en inventief miniatuurtje dat verhaalt over hoe je op verschillende manieren ‘sterk’ kan zijn. Veerkracht, een rustige geest, concentratie, evenwicht …
03
04
05
Ik kijk uit naar Les Contes d’Hoffmann in De Munt, een bedrieglijk lichtvoetig verhaal. In die opera dwaalt de dichter Hoffmann door drie van zijn eigen liefdesverhalen: de tevergeefse zoektocht naar liefde en zijn stukgeslagen idealen geven de voorstelling veel gelaagdheid. De muziek is prachtig, en de regie is in handen van Krzysztof Warlikowski.
Norman fucking Rockwell! van Lana Del Rey, een heel volwassen plaat, waarin ze opnieuw een eigen wereld schept vol nostalgie en verbeelding. Ze schetst de vrouw die hoofdschuddend stilstaat bij het emotionele onvermogen van de man, de vrouw die er altijd zal zijn voor haar geliefde, een vrouw die wanhopig graag gezien wil worden. Al die facetten kunnen naast elkaar bestaan. Het is een album dat ik hoe langer hoe meer ben gaan appreciëren.
Traces, de nieuwe voorstelling van Ultima Vez. Sinds ik een voorstelling maakte met twee hedendaagse dansers, probeer ik vaker zulke voorstellingen mee te pikken. Ik zag eerder al Mockumentary of a
Als sopraan was Astrid Stockman al te zien in producties van Muziektheater Transparant en Walpurgis en zong ze op de podia van o.a. Bozar, De Munt en Opera Ballet Vlaanderen. Haar passage in De Slimste Mens 2019 bleef niet onopgemerkt. Vijf cultuurtips van één van de strafste kandidaten van dit seizoen (bij het
ter perse gaan was de winnaar nog
Contemporary Saviour en vind zijn dansers enorm inspirerende performers. De muziek van de voorstelling is o.a. van Trixie Whitley. Heel benieuwd!
#FOMO? Up-to-date agenda op danspunt.be
DANST — 33
F O T O F R E D E R I C PA U L U S S E N
#cultuurtips
#danstagram
#talesofarishi
#johanssongabrielle
DANST — 34
#danst
Dans is alles en alles is dans: post je meest memorabele, hilarische, alledaagse dansplaatje op Instagram, Facebook of Twitter met de hashtag #dansdanserdanst. Springt je foto in het oog, dan krijg je een flitsend Danspunt-flipboekje ĂŠn een ereplaats in de volgende editie van DANST.
ISABELLE BEERNAERT
Laat me
“In deze voorstelling over vrijheid en zelfliefde, over je eigen keuzes maken en jezelf mogen zijn toont Isabelle Beernaert de grote vertelkracht van beweging. De twaalf bedreven dansers beheersen hun vak en maken van deze originele choreografie een echt pareltje.” - Musicalnieuws.nl
BOEK NU JE TICKETS VOOR EEN VOORSTELLING BIJ JOU IN DE BUURT ©KIM VOS
TICKETS & INFO: LAAT-ME.BE
DANST is een driemaandelijkse uitgave van Danspunt en verschijnt
4 maal per jaar - P209281 - Afgiftekantoor Antwerpen X
VU: Iris Raspoet, p/a Danspunt, Sint-Salvatorstraat 18a, 9000 Gent
JRG 18/N4 december 2019
danspunt.be
ANNE -CATHE RI N E P L AT EL , P. 25
als je danst, denk je alleen aan dans, en dat is het geluk ervan