Interview met curator Milan Tomášik

Bruggen slaan op Out of the Toolbox 2022 Dit jaar is danser, choreograaf en lesgever Milan Tomášik curator van Out of the Toolbox. We gingen met hem in gesprek over zijn eigen choreografisch werk en bewegingspraktijken happy feet en playful presence, maar we waren natuurlijk ook benieuwd naar het programma van het festival deze zomer! Milan vertelt maar al te graag over de rode draad van het festival en geeft ons tips om een goede keuze te kunnen maken.

DANST — 28

—

TEKST LARA GROENEWEG FOTO VLADO VEVERKA

Zou je wat meer over jezelf kunnen vertellen?

Mijn danscarrière zoals die nu is, bestaat uit drie belangrijke rollen. Ik werk zoveel als ik kan als uitvoerend danser, maar op dit moment ben ik eigenlijk vooral lesgever en maker. Ik begon mijn traject als danser toen ik veertien was aan het conservatorium. Daar ben ik getraind in verschillende technieken zoals ballet, hedendaagse dans en volksdans. Na deze opleiding ging ik naar Bratislava om mijn studies verder te zetten, maar voor ik ze afwerkte, verhuisde ik naar Brussel om te studeren bij P.A.R.T.S.. Zo eindigde ik in België. Ik studeerde af van P.A.R.T.S. in 2004. Sindsdien creëer ik mijn eigen werk, of werk ik in opdracht van andere dansgezelschappen. Ondertussen probeer ik ook mijn

dynamiek en snelheid. Anderzijds focus ik

pedagogische praktijk verder te ontwikkelen. Ik

op het afstemmen van het lichaam op het

gaf zo onder andere hedendaagse danstechniek

moment en de ruimte. Ik probeer het lichaam

bij SEAD (Salzburg Experimental Academy of

en de geest alert te houden via verschillende

Dance, n.v.d.r). Een aanzienlijk hoogtepunt in mijn

fysieke spelletjes, floorwork, oefeningen op

carrière was mijn werk met Les SlovaKs in Brussel,

ritme, verschillende soorten sprongen en

hoewel de compagnie recentelijk werd ontbonden.

draaien … Vaak eindig ik deze lessen met een enkel rond techniek. Het gaat om samenzijn in

verloopt je werk daar? In de afgelopen 2 à 3

de studio en het delen van kennis. Ik bied mijn

jaar creëerde ik drie producties waarin ik naast

eigen visie op dans aan, maar ik pas mij ook aan

productieleider ook werkte als choreograaf.

aan de kennis die de dansers meebrengen. Een

Ik was toen zowel de manager van mijn eigen

samensmelting hiervan kunnen zij dan eventueel

danscompagnie als maker. In 2014 creëerde ik

toepassen in hun eigen praktijk.

Hunting Season, het jaar erna The Silver Blue en in

Playful presence is vooral mijn visie op

2018 Fight Bright. Het maken van deze producties

creatief omgaan met beweging, die ik dan

was een erg verrijkende ervaring omdat ik

verbind met choreografie. Bij playful presence

verschillende rollen speelde in het maakproces.

vertrek ik vanuit improvisatie om zo te

Ik was danser, choreograaf, organisator, verant-

werken naar compositie. Ik ben hierbij vooral

woordelijke voor de financiën, artistiek leider

geïnteresseerd in spierspanningen. Ik verdeelde

van de compagnie en productieleider. Wanneer

de spieren in verschillende categorieën om

ik terugkijk op die periode, sta ik versteld van

zo verschillende bewegingskwaliteiten te

hoeveel jobs ik tegelijkertijd kon doen. Maar ik

onderzoeken. Bijvoorbeeld, wat het effect is van

vond het interessant om mijzelf uit te dagen. Ik

spierspanning in de éne regio van het lichaam

werd beter in communicatie en leerde veel bij op

op de rest van het lichaam. Daarnaast vind ik de

artistiek vlak. Mijn werk als choreograaf bereikte

belichaming van emoties boeiend: niet enkel het

toen een nieuw hoogtepunt.

idee van een emotie, maar hoe deze emotie zich vertaalt in het lichaam.

Op je website spreek je over happy feet en

playful presence, wat is dit precies? Happy feet

Dit jaar ben je curator van Out of the Toolbox,

is een pedagogische bewegingspraktijk die ik

het workshopfestival van Danspunt. Hoe is het

creëerde gebaseerd op technische oefeningen

als choreograaf, leraar en danser om de rol van

en taken waarin vaste choreografie, techniek en

curator aan te nemen? Dit is de eerste keer dat

improvisatie vermengd worden. Enerzijds geef ik

ik werk als curator voor een festival dat iemand

heel specifieke oefeningen op body connection,

anders organiseert. Ik vind het fantastisch om het

zoals ademhaling, articulatie van het lichaam,

artistieke programma samen te kunnen stellen.

DANST — 29

bewegingsfrase. Dansen draait voor mij niet Je hebt ook een eigen danscollectief. Hoe

Enerzijds voelt het als een voorrecht, maar

maatschappij, gaat het zelden nog alléén

anderzijds voelt het als de natuurlijke volgende

maar over dans. Er is de technische kant, maar

stap in mijn carrière. Het is het juiste project

het is ook erg belangrijk om te weten wat jou

op het juiste moment. Ik hoop dat ik een sterk

inspireert, waar je energie vandaan komt en wat

programma samenstelde met een goede

jouw bronnen zijn. De lesgevers die ik uitnodigde

variatie aan verschillende stijlen en genres waar

hebben zeer verschillende achtergronden. Zuna

iedereen zijn interesse in kan terugvinden.

Kozánková bijvoorbeeld, studeerde dans aan

DANST — 30

het conservatorium, maar bij de aanvang van Hoe ging je te werk? De eerste vraag die ik mijzelf

haar carrière als choreografe ontwikkelde ze

stelde toen ik werd gevraagd om Out of the

ook een sterke interesse in Taoïsme. Ze reisde

Toolbox te cureren was: wat is mijn persoonlijke

naar landen als China en Thailand om Shiatzu en

visie? Wat mijn programma uniek maakt dit jaar,

Qigong te studeren. Ze publiceerde drie boeken

is dat het niet alleen over fysieke danspraktijk

gebaseerd op deze tradities. Ze heeft erg veel

gaat. Andere vakgebieden binnen dans komen

theoretische kennis, maar kan deze theorie ook

ook aan bod. Het was voor mij van groot belang

omzetten in praktijk.

dat er genoeg representatie zou zijn en dat ik

Een ander interessant voorbeeld is de workshop

via het programma bruggen kon slaan tussen

van Charlie Brittain, over gezondheid en

verschillende soorten kennis, tussen theorie en

anatomie. Hij noemt deze workshop integrated

praktijk, verschillende genres en zelfs verschillende

wellbeing. Het is een mengeling tussen praktijk

disciplines zoals dans en muziek. Het programma

en theoretische kennis met de focus op leren

bestaat uit techniek, improvisatie, compositie,

door te doen. Hij haalt onderwerpen aan zoals

gebruik van de stem in dans, enzovoort.

het voorkomen van blessures, houding, hydratatie

Bij het selecteren van de docenten koos ik

en zelfvertrouwen. Voor meer fysieke workshops

voor mensen die ik ken als absolute experten

kun je terecht bij Ben Fury, een Marokkaanse

in hun veld. Ze hebben allemaal een bepaalde

danser die een mengeling van hiphop en

invalshoek in hun eigen praktijk die hen uniek

hedendaagse dans brengt. Of bijvoorbeeld ook

maakt. Wanneer je dans studeert in de huidige

bij Milan Kozánek, die traditionele Slovaakse dans

vermengt met hedendaagse dans en flying low

huidige maatschappij, of dit wel een relevant

techniek. Voor de meer theoretische kant van

concept is en wat de waarde is van schoonheid

dans is dan weer de workshop dramaturgie erg

in tijden van constante relativering. Gepaard

interessant. Daar leer je bijvoorbeeld nadenken

met schoonheid gaat de voorstelling ook

over waar je de danser in de ruimte positioneert.

over lelijkheid en de demonen in ons, die onze

De lessen van Simon Thierrée zullen gaan

innerlijke schoonheid kunnen vernietigen.

over ritmiek en hoe de kennis van muziek kan

Besi is repertoire, de basis ligt vast. Daarom

toegepast worden in dans.

gebruiken we Besi als framework waarin er ruimte is om te improviseren en te

Heb je nog specifieke tips voor de mensen om

experimenteren. Er zullen een aantal scènes

een keuze te maken? Voor mij is het volledige

en frases gebruikt worden, maar sommige

programma erg waardevol. Welke workshops

delen zullen vrij zijn. Er zijn een aantal principes

je best kiest, hangt ervan af van wat je er wil

waarop Michaela haar lessen zal baseren

uithalen. Sommige workshops zijn technisch,

en daarmee kunnen de dansers zelf aan de

andere meer gebaseerd op creativiteit, weer

slag. Het resultaat zal een mengeling zijn van

andere op het gebruik van stem of muziek.

geïmproviseerd en vast materiaal. Hoe het

Wat ik er misschien nog graag aan zou willen

uiteindelijke stuk eruit zal zien, zal afhangen van

toevoegen is dat het programma niet enkel

wie aanwezig is. De deelnemers krijgen zelf de

interessant is voor dansers, maar ook voor

vrijheid om te improviseren met de emoties en

bijvoorbeeld muzikanten. Zo wordt de workshop

het achterliggende idee van het stuk.

18e-eeuwse dans gegeven door Mojca Gal, die ook zelf muzikant is. De workshop van Simon

Wat was het meest uitdagende aan Out of

Thierrée is dan weer een muziekworkshop

the Toolbox cureren? Het was moeilijk om een

vanuit het perspectief van dans. Simon is naast

selectie te maken, ik heb mijn hoofd gebroken

muzikant en componist ook een performer.

over welke lesgevers ik zou uitnodigen. Het was belangrijk voor mij om lesgevers uit te nodigen

Voor welke doelgroep is Out of the Toolbox?

waarin ik het volste vertrouwen had en tegelijk-

Het is mijn doel om workshops aan te bieden

ertijd een verscheidenheid aan genres en stijlen

die zowel interessant zijn voor professionals als

te waarborgen. Het zou fantastisch geweest zijn

amateurs. Iedereen die graag danst en beweegt

om twee of drie extra tijdsvakken te hebben.

is welkom. Ik wil dat het festival toegankelijk is voor iedereen en dat iedereen zijn interesses

En het meest lonende? Zoals ik al eerder zei,

aan bod ziet komen. Het programma werd

kwam de vraag om Out of the Toolbox te cureren

samengesteld met oog op diversiteit.

op het juiste moment. Ik voel mij klaar om dit denk dat het meest lonende nog moet komen.

over het vierdaagse creatieproces, aangezien

Ik kijk er erg naar uit om het eindresultaat te

het gebaseerd zal zijn op je eigen werk?

ervaren. Ik hoop dat iedereen ten volste van

Omdat ik voor dit festival de rol aannam van

Out of the Toolbox kan genieten. Dat het weer

curator, leek het mij niet zo’n goed idee om

mooi zal zijn, dat wij samen kunnen drinken, eten,

zelf ook les te geven. Op die manier is het

ideeën uitwisselen, elkaar kunnen inspireren en

ook altijd mogelijk om in te vallen indien nodig.

uiteraard dansen. Ik hoop om een gevarieerde

Toch leek het mij interessant dat mijn werk

groep mensen te zien die samen de zomer viert

vertegenwoordigd zou zijn. Het vierdaagse

in Gent. Ik ben erg dankbaar voor deze kans.

creatieproces werd daarom gebaseerd op Besi

(Demons), een werk dat ik vorig jaar in Slovakije

—

maakte. De workshop zal geleid worden door Michaela Mirtová, een vaste waarde in mijn

Volg Milan op

compagnie. Via Besi gaan de dansers op zoek

www.milantomasik.com

naar de essentie van schoonheid. Ze zullen

! Milan Tomášik " milantomasik.co

onderzoeken wat schoonheid betekent in onze

DANST — 3 1

project tot een goed einde te brengen. Maar ik Zou je misschien wat meer kunnen vertellen