Bruggen slaan op Out of the Toolbox 2022 Dit jaar is danser, choreograaf en lesgever Milan Tomášik curator van Out of the Toolbox. We gingen met hem in gesprek over zijn eigen choreografisch werk en bewegingspraktijken happy feet en playful presence, maar we waren natuurlijk ook benieuwd naar het programma van het festival deze zomer! Milan vertelt maar al te graag over de rode draad van het festival en geeft ons tips om een goede keuze te kunnen maken.
DANST — 28
—
TEKST LARA GROENEWEG FOTO VLADO VEVERKA
Zou je wat meer over jezelf kunnen vertellen? Mijn danscarrière zoals die nu is, bestaat uit drie belangrijke rollen. Ik werk zoveel als ik kan als uitvoerend danser, maar op dit moment ben ik eigenlijk vooral lesgever en maker. Ik begon mijn traject als danser toen ik veertien was aan het conservatorium. Daar ben ik getraind in verschillende technieken zoals ballet, hedendaagse dans en volksdans. Na deze opleiding ging ik naar Bratislava om mijn studies verder te zetten, maar voor ik ze afwerkte, verhuisde ik naar Brussel om te studeren bij P.A.R.T.S.. Zo eindigde ik in België. Ik studeerde af van P.A.R.T.S. in 2004. Sindsdien creëer ik mijn eigen werk, of werk ik in opdracht van andere dansgezelschappen. Ondertussen probeer ik ook mijn
dynamiek en snelheid. Anderzijds focus ik
pedagogische praktijk verder te ontwikkelen. Ik
op het afstemmen van het lichaam op het
gaf zo onder andere hedendaagse danstechniek
moment en de ruimte. Ik probeer het lichaam
bij SEAD (Salzburg Experimental Academy of
en de geest alert te houden via verschillende
Dance, n.v.d.r). Een aanzienlijk hoogtepunt in mijn
fysieke spelletjes, floorwork, oefeningen op
carrière was mijn werk met Les SlovaKs in Brussel,
ritme, verschillende soorten sprongen en
hoewel de compagnie recentelijk werd ontbonden.
draaien … Vaak eindig ik deze lessen met een enkel rond techniek. Het gaat om samenzijn in
verloopt je werk daar? In de afgelopen 2 à 3
de studio en het delen van kennis. Ik bied mijn
jaar creëerde ik drie producties waarin ik naast
eigen visie op dans aan, maar ik pas mij ook aan
productieleider ook werkte als choreograaf.
aan de kennis die de dansers meebrengen. Een
Ik was toen zowel de manager van mijn eigen
samensmelting hiervan kunnen zij dan eventueel
danscompagnie als maker. In 2014 creëerde ik
toepassen in hun eigen praktijk.
Hunting Season, het jaar erna The Silver Blue en in
Playful presence is vooral mijn visie op
2018 Fight Bright. Het maken van deze producties
creatief omgaan met beweging, die ik dan
was een erg verrijkende ervaring omdat ik
verbind met choreografie. Bij playful presence
verschillende rollen speelde in het maakproces.
vertrek ik vanuit improvisatie om zo te
Ik was danser, choreograaf, organisator, verant-
werken naar compositie. Ik ben hierbij vooral
woordelijke voor de financiën, artistiek leider
geïnteresseerd in spierspanningen. Ik verdeelde
van de compagnie en productieleider. Wanneer
de spieren in verschillende categorieën om
ik terugkijk op die periode, sta ik versteld van
zo verschillende bewegingskwaliteiten te
hoeveel jobs ik tegelijkertijd kon doen. Maar ik
onderzoeken. Bijvoorbeeld, wat het effect is van
vond het interessant om mijzelf uit te dagen. Ik
spierspanning in de éne regio van het lichaam
werd beter in communicatie en leerde veel bij op
op de rest van het lichaam. Daarnaast vind ik de
artistiek vlak. Mijn werk als choreograaf bereikte
belichaming van emoties boeiend: niet enkel het
toen een nieuw hoogtepunt.
idee van een emotie, maar hoe deze emotie zich vertaalt in het lichaam.
Op je website spreek je over happy feet en
playful presence, wat is dit precies? Happy feet
Dit jaar ben je curator van Out of the Toolbox,
is een pedagogische bewegingspraktijk die ik
het workshopfestival van Danspunt. Hoe is het
creëerde gebaseerd op technische oefeningen
als choreograaf, leraar en danser om de rol van
en taken waarin vaste choreografie, techniek en
curator aan te nemen? Dit is de eerste keer dat
improvisatie vermengd worden. Enerzijds geef ik
ik werk als curator voor een festival dat iemand
heel specifieke oefeningen op body connection,
anders organiseert. Ik vind het fantastisch om het
zoals ademhaling, articulatie van het lichaam,
artistieke programma samen te kunnen stellen.
DANST — 29
bewegingsfrase. Dansen draait voor mij niet Je hebt ook een eigen danscollectief. Hoe
Enerzijds voelt het als een voorrecht, maar
maatschappij, gaat het zelden nog alléén
anderzijds voelt het als de natuurlijke volgende
maar over dans. Er is de technische kant, maar
stap in mijn carrière. Het is het juiste project
het is ook erg belangrijk om te weten wat jou
op het juiste moment. Ik hoop dat ik een sterk
inspireert, waar je energie vandaan komt en wat
programma samenstelde met een goede
jouw bronnen zijn. De lesgevers die ik uitnodigde
variatie aan verschillende stijlen en genres waar
hebben zeer verschillende achtergronden. Zuna
iedereen zijn interesse in kan terugvinden.
Kozánková bijvoorbeeld, studeerde dans aan
DANST — 30
het conservatorium, maar bij de aanvang van Hoe ging je te werk? De eerste vraag die ik mijzelf
haar carrière als choreografe ontwikkelde ze
stelde toen ik werd gevraagd om Out of the
ook een sterke interesse in Taoïsme. Ze reisde
Toolbox te cureren was: wat is mijn persoonlijke
naar landen als China en Thailand om Shiatzu en
visie? Wat mijn programma uniek maakt dit jaar,
Qigong te studeren. Ze publiceerde drie boeken
is dat het niet alleen over fysieke danspraktijk
gebaseerd op deze tradities. Ze heeft erg veel
gaat. Andere vakgebieden binnen dans komen
theoretische kennis, maar kan deze theorie ook
ook aan bod. Het was voor mij van groot belang
omzetten in praktijk.
dat er genoeg representatie zou zijn en dat ik
Een ander interessant voorbeeld is de workshop
via het programma bruggen kon slaan tussen
van Charlie Brittain, over gezondheid en
verschillende soorten kennis, tussen theorie en
anatomie. Hij noemt deze workshop integrated
praktijk, verschillende genres en zelfs verschillende
wellbeing. Het is een mengeling tussen praktijk
disciplines zoals dans en muziek. Het programma
en theoretische kennis met de focus op leren
bestaat uit techniek, improvisatie, compositie,
door te doen. Hij haalt onderwerpen aan zoals
gebruik van de stem in dans, enzovoort.
het voorkomen van blessures, houding, hydratatie
Bij het selecteren van de docenten koos ik
en zelfvertrouwen. Voor meer fysieke workshops
voor mensen die ik ken als absolute experten
kun je terecht bij Ben Fury, een Marokkaanse
in hun veld. Ze hebben allemaal een bepaalde
danser die een mengeling van hiphop en
invalshoek in hun eigen praktijk die hen uniek
hedendaagse dans brengt. Of bijvoorbeeld ook
maakt. Wanneer je dans studeert in de huidige
bij Milan Kozánek, die traditionele Slovaakse dans
vermengt met hedendaagse dans en flying low
huidige maatschappij, of dit wel een relevant
techniek. Voor de meer theoretische kant van
concept is en wat de waarde is van schoonheid
dans is dan weer de workshop dramaturgie erg
in tijden van constante relativering. Gepaard
interessant. Daar leer je bijvoorbeeld nadenken
met schoonheid gaat de voorstelling ook
over waar je de danser in de ruimte positioneert.
over lelijkheid en de demonen in ons, die onze
De lessen van Simon Thierrée zullen gaan
innerlijke schoonheid kunnen vernietigen.
over ritmiek en hoe de kennis van muziek kan
Besi is repertoire, de basis ligt vast. Daarom
toegepast worden in dans.
gebruiken we Besi als framework waarin er ruimte is om te improviseren en te
Heb je nog specifieke tips voor de mensen om
experimenteren. Er zullen een aantal scènes
een keuze te maken? Voor mij is het volledige
en frases gebruikt worden, maar sommige
programma erg waardevol. Welke workshops
delen zullen vrij zijn. Er zijn een aantal principes
je best kiest, hangt ervan af van wat je er wil
waarop Michaela haar lessen zal baseren
uithalen. Sommige workshops zijn technisch,
en daarmee kunnen de dansers zelf aan de
andere meer gebaseerd op creativiteit, weer
slag. Het resultaat zal een mengeling zijn van
andere op het gebruik van stem of muziek.
geïmproviseerd en vast materiaal. Hoe het
Wat ik er misschien nog graag aan zou willen
uiteindelijke stuk eruit zal zien, zal afhangen van
toevoegen is dat het programma niet enkel
wie aanwezig is. De deelnemers krijgen zelf de
interessant is voor dansers, maar ook voor
vrijheid om te improviseren met de emoties en
bijvoorbeeld muzikanten. Zo wordt de workshop
het achterliggende idee van het stuk.
18e-eeuwse dans gegeven door Mojca Gal, die ook zelf muzikant is. De workshop van Simon
Wat was het meest uitdagende aan Out of
Thierrée is dan weer een muziekworkshop
the Toolbox cureren? Het was moeilijk om een
vanuit het perspectief van dans. Simon is naast
selectie te maken, ik heb mijn hoofd gebroken
muzikant en componist ook een performer.
over welke lesgevers ik zou uitnodigen. Het was belangrijk voor mij om lesgevers uit te nodigen
Voor welke doelgroep is Out of the Toolbox?
waarin ik het volste vertrouwen had en tegelijk-
Het is mijn doel om workshops aan te bieden
ertijd een verscheidenheid aan genres en stijlen
die zowel interessant zijn voor professionals als
te waarborgen. Het zou fantastisch geweest zijn
amateurs. Iedereen die graag danst en beweegt
om twee of drie extra tijdsvakken te hebben.
is welkom. Ik wil dat het festival toegankelijk is voor iedereen en dat iedereen zijn interesses
En het meest lonende? Zoals ik al eerder zei,
aan bod ziet komen. Het programma werd
kwam de vraag om Out of the Toolbox te cureren
samengesteld met oog op diversiteit.
op het juiste moment. Ik voel mij klaar om dit denk dat het meest lonende nog moet komen.
over het vierdaagse creatieproces, aangezien
Ik kijk er erg naar uit om het eindresultaat te
het gebaseerd zal zijn op je eigen werk?
ervaren. Ik hoop dat iedereen ten volste van
Omdat ik voor dit festival de rol aannam van
Out of the Toolbox kan genieten. Dat het weer
curator, leek het mij niet zo’n goed idee om
mooi zal zijn, dat wij samen kunnen drinken, eten,
zelf ook les te geven. Op die manier is het
ideeën uitwisselen, elkaar kunnen inspireren en
ook altijd mogelijk om in te vallen indien nodig.
uiteraard dansen. Ik hoop om een gevarieerde
Toch leek het mij interessant dat mijn werk
groep mensen te zien die samen de zomer viert
vertegenwoordigd zou zijn. Het vierdaagse
in Gent. Ik ben erg dankbaar voor deze kans.
creatieproces werd daarom gebaseerd op Besi
(Demons), een werk dat ik vorig jaar in Slovakije
—
maakte. De workshop zal geleid worden door Michaela Mirtová, een vaste waarde in mijn
Volg Milan op
compagnie. Via Besi gaan de dansers op zoek
www.milantomasik.com
naar de essentie van schoonheid. Ze zullen
! Milan Tomášik " milantomasik.co
onderzoeken wat schoonheid betekent in onze
DANST — 3 1
project tot een goed einde te brengen. Maar ik Zou je misschien wat meer kunnen vertellen