Бїгінгі нґмірде: Ана тілініѕ уызына жарымаєандар 6-бет Їкімет 7-8-беттер Кеѕестік кезекті кеѕкелестік 9-бет Топ басындаєылар таєы алмасты 11-бет
№31 (28255) 14 АҚПАН ЖҰМА 2014 ЖЫЛ
Өңір өмірі
Шалєай ќыстаќта да шам самаладай жарќырайды орнатқан бұл серіктестіктің қазіргі қадамы үлкен тиімділіктерден үміттендіреді. Аталған серіктестік директоры Естай Сисенбаев аудандарды жиі аралап, балама қуат көзі қондырғыларының техникалық сипаттамаларының артықшылығын, күнделікті тұрмыста, жұмыста тиімділігін дəлелдеп келеді. Олардың түрлері, бағалары туралы нақты мағлұматтар береді. Бүгінгі таңда алыс жайылымдық жерлерді пайдалану өте-мөте өзекті мəселеге айналды. Осы сəтте «Bazis Group KZ» ЖШС ұсы нып отырған қондырғылар пайдалы əрі тиімді. Оларға осы өнімдерді таратуға қатысатын қаржылық институттар арқылы қол жеткізуге болады. Қолайлы жəне тиімді бағамен лизингке алуға жол ашылуда. Сонымен қатар, «Агробизнес-2020» бағдар ламасы бойынша аталған қондырғыларды субсидиялау əдісімен қаржыландыруға мүмкіншіліктер бар. Осындай қондырғыларды лизингке сатып алып беруге «ҚазАгроҚаржы» АҚ батыл қадам жасап отыр. (Соңы 9-бетте).
Сатыбалды СƏУІРБАЙ, «Егемен Қазақстан».
Əлемде «жасыл экономика» тіркесі əлдеқашан айналымға еніп кетті. Қазір экономикалық дамуға бағыт ұстаған елдер баламалы энергия көздерін пайдаланудың ұтымды жолдарын кеңінен қарастыруда. Соңғы жылдары біздің елімізде де күн сəулесін, жел күшін пайдаланып, энергия өндіру күн тəртібіне қойылуда. Бұл, əсіресе, малдың қамы, шаруаның жəйімен шалғай қыстақтарда отыратындар үшін таптырмайтын қондырғы. Сондықтан да, соңғы жылдары күн сəулесінен жəне жел күшінен энергия өндіретін қондырғыларды пайдалануға деген ықылас жоғары. Мұның тиімділігі қазірдің өзінде көріне бастады. Облыста баламалы қуат көздерін беретін қондырғыларды тікелей шетелден жеткізу жəне орнату жұмыстарымен айналысатын «Bazis Group KZ» ЖШС бұл бағытта өнімді жұмыс істеуде. Осыған дейін облыста желмен жəне күн сəулесінен қуат өндіретін он қондырғы, бірыңғай күн сəулесінен энергия өндіретін он екі аппарат
Ґзара мїдделестік танытылєан кездесу
Қазақстан Республикасы Парламенті Мəжілісінің Төрағасы Нұрлан Нығматулин Литва Республикасының Қазақстандағы Төтенше жəне өкілетті елшісі Рокас Бернотасты қабылдады, деп хабарлады Мəжілістің баспасөз қызметі.
Кездесу барысында тараптар Қазақстан мен Литва арасындағы өзара түсіністіктің жоғары деңгейін, сондай-ақ, халықаралық жəне аймақтық саясаттағы өзекті тақырыптар төңірегіндегі ұстанымның ұқсастығын алға тартты. Нұрлан Нығматулин Литва Республикасына 2014-2015 жыл аралығында БҰҰ Қауіпсіздік Кеңесіне тұрақты емес мүше ретінде жұмысқа кірісуіне байланысты өз құттықтауын жеткізді. Қауіпсіздік туралы сөз еткенде, Мəжіліс Төрағасы Елбасы Нұрсұлтан Назарбаевтың жаһандық қауіп-қатерлерге төтеп беруге бағытталған халықаралық бастамаларына баса назар аударды. – Қазақстан Еуроодақтың қауіпсіздік мəселесі бойынша Еуроодақ – Орталық Азия жоғары деңгейлі сұхбат құру бастамасын қолдады жəне оның дамуына тиісті деңгейде ықпал етуге дайын. Мұндай тетіктер бүкіл əлемде, соның ішінде біздің аймақтарымызда тыныштықты сақтауға өзіндік үлес қосатыны сөзсіз, – деді Нұрлан Нығматулин. Спикердің атап өткеніндей, сондай-ақ, Еуропа Кеңесімен əріптестік қатынасты дамыту, Еуропалық құқықтық кеңеске қосылу біздің еліміз үшін басым бағыттардың бірі болып табылады. Ал, əлеуметтік-экономикалық
даму туралы сөз еткенде, Нұрлан Нығматулин Елбасы Жолдауының маңызды бағыттарын жүзеге асыру қазақстандықтар үшін де, сонымен бірге, шетелдік компаниялар үшін де оңтайлы жағдай жасайтынын атап өтті. Өз кезегінде Рокас Бернотас Қазақстанның Литва үшін аймақтағы өте маңызды əріптес екенін атап өтті. Кездесу иелерінің пікірінше, қос мемлекет əріптестігінің маңызды бөлігі болып табылатын екі елдің парламентаралық ынтымақтастық мəселелеріне айрық ша көңіл бөлінді. Тараптар Қазақстан мен Литваның заң шығарушы органдары арасындағы байланысты кеңейту жолдарын талқылады, бұл ретте əртүрлі бағыттар бойынша тəжірибе алмасу маңызды болмақ. Əсіресе, ын тымақтастық жөніндегі топтар мен комитеттер байланысын нығайту қажет. Мəжілісте Литва Республикасының Сеймімен ынтымақтастық жөніндегі топ жұмыс істейді. Құрамында 11 депутат бар. Ал ағымдағы жылы Сейм Спикерінің Мəжіліске ресми сапары жоспарланып отыр. Тараптар бұл екі ел парламенттері, сондайақ, жалпы Қазақстан мен Литва арасындағы қарым-қатынасты нығайтуға жаңа серпін беретініне сенім білдірді.
Баєа бўєауланады
Кеше Орталық коммуникациялар қызметінде өткен кезекті брифингке Мұнай жəне газ министрі Ұзақбай Қарабалин, Ауыл шаруашылығы министрі Асылжан Мамытбеков, Табиғи монополияларды реттеу агенттігінің төрағасы Мұрат Оспанов жəне Бəсекелестікті қорғау агенттігінің төрағасы Ғалым Оразбақов қатысып, теңге бағамының өзгеруіне байланысты өз салаларында қолға алынған шаралар жайын баяндады. Динара БІТІКОВА,
«Егемен Қазақстан».
Теңге бағамының өзге руіне байланысты халық тұтынатын негізгі тауарларға, мұнай өнімдеріне жəне ауылшаруашылық өнімдеріне бағаның негізсіз өсуіне жол бермеу жөнінде ел Үкіметі министрлерге бірқатар маңызды міндеттер жүктеп, шұғыл тапсырмалар берген болатын. Бүгінде соған орай, əрбір ведомство тиісінше жұмыс атқаруда.
Кеше Премьер-Министрдің бірінші орынбасары Бақытжан Сағынтаевтың төрағалығымен Рұқсат беру жүйесін жетілдіру мəселелері жөніндегі ведомствоаралық комиссияның он бірінші отырысы өтті, деп хабарлады Премьер-Министрдің баспасөз қызметі.
Отырыста бизнестің дамуына кедергі келтіретін нормаларды жою тұрғысында заңнамаларға ревизия жасау мəселелері қаралды. Мемлекет басшысы «Қазақстан жолы – 2050: бір мақсат, бір мүдде, бір болашақ» атты Қазақстан халқына Жолдауында осындай тапсырма берген болатын.
Метан газы игерілетін болды «Егемен Қазақстан».
Бұған дейін де жазып жүргеніміздей, шахталар көмір қабаттарындағы метан газын игілікке жарату қарағандылық кенші ғалымдар мен мамандарды көптен ойлантып-толғантушы өзекті мəселе болып келеді. Болжам бойынша отын кені өндірілетін тұстарда оның жалпы қоры 1 триллион текше метрден асады екен. Бұл былайша айтқанда, Қарағанды тұнып тұрған тағы бір байлық көзін бауырына басып жатыр деген сөз. Əлемнің 20 еліндегідей кəдеге асырылуы жолға толық қойылса, өңір экономикасына тигізер ықпалы ұшан-теңіз болмақтығы талассыз. Кейінгі он жылда өріс алған метан газын барлау, оны алу жұмыстары нəтижесін бере
бастап отыр. Бұдан үш жыл бұрын Ленин атындағы шахтада метан арқылы электр қуатын өндіру жобасы іске қосылды. Соның арқасында кəсіпорын өзін-өзі энергиямен 15-20 пайызға қамтамасыз ете алатын болды. Осылайша, қолда барды ұқсата білу басқа да шахталар қызығушылығын тудырды. Есептеулерге қарағанда қоры 28 млрд. текше метрді құрайтын Талдықұдық пен Саран көмірлі бөліктерінде игерілуі күнненкүнге өсуде. Елбасының метан газын өндіру жөнінде Үкіметке берген тапсырмасына сəйкес геологиялық барлау мен зерттеу ісшаралары кеңінен жүргізіліп жатыр. Жақында Шерубай-Нұра, Қаражар-Шақан учаскесінде де осынау байлық көзін өндірістік мақсатқа пайдалануға жол салынды. ҚАРАҒАНДЫ.
Брифингте Табиғи монополияларды реттеу агенттігінің төрағасы Мұрат Оспанов коммуналдық жəне басқа да реттелетін қызметтерге тарифтер теңге бағамының өзгеруіне байланысты өспейтінін хабарлады. Мұнымен қоса, осы жылдың 1 мамырына дейін реттелетін қызметтердің барлық түрлеріне тарифтер өзгермейтінін мəлім
Бірќатар заѕнама нормалары жеѕілдетілмек
Бəрекелді!
Айқын НЕСІПБАЙ,
Коммуналдыќ ќызметтер ќымбаттамайды
Комиссия отырысының қорытындысында 43 заңнамалық нормаларды жою жəне қарапайымдандыру туралы шешім қабылданды. Атап айтқанда, Əкімшілік құқық бұзушылықтар туралы кодекске рұқсаттар беру мерзімін бұрмалағаны жəне
етті. Ал бұдан арғы өзгерістер жоспарлы түрде жүргізілетін болады. «Теңге бағамының өзгеруі сегментке қатты əсер ете қояды деуге де негіз жоқ», деді М.Оспанов. Ол электр, жылу, су жəне газбен қамту сияқты коммуналдық қызметтерге тарифтерді мемлекет реттейтінін атап өтті. Сəйкесінше, аталған тарифтер тұрақты бақылауда жəне өтінімдерді қарау нəтижесі бойынша ғана өзгертіледі.
Бензинге алаѕдаудыѕ ќажеті жоќ
Бензиннің қоры мен оның бағасы төңірегінде дүрбелең болмауы тиіс, деді Ұ.Қарабалин. Ол жанар-жағармайдың бағасын бұрынғы деңгейде сақтау үшін министрлік барлық шараны қабылдайтынын жеткізді. (Соңы 2-бетте). оларды беруден негізсіз бас тартқаны үшін шенеуніктердің жауапкершілігін белгілейтін түзету қарастырылуда. Жер кодексінде елді мекендер шеңберінде құрылыс салуға жер телімдерін алу процедурасы жеңілдетіледі, «бір терезе» қағидаты енгізіледі, құжаттарды беру мерзімі қысқарады. Оның сыртында Салық кодексінде алкогольді өнімдер жəне ЖЖМ сату саласындағы қызметті жүзеге асыратын кəсіпкерлерді бақылау-кассалық машина орнатуға міндеттейтін мерзім 2014 жылдың 1 шілдесінен 2015 жылдың 1 шілдесіне дейін ұзартылатын болды.
Мемлекеттік мəселе
ЗАТЫМЫЗ ҐЗГЕРДІ. АТЫМЫЗ ҐЗГЕРЕДІ Сауытбек АБДРАХМАНОВ.
Осыдан екі күн бұрын телеар налардың бірінен телефон соғылған. Дəл осы күндерде қызу талқыланып жатқан тақырыпқа – мемлекет атауын өзгерту мəселесіне арнайы хабар түсірілмекші көрінеді. Соған шақырады. Пікіріңізді білдірсеңіз дейді. Қатыса алмайтын шығармын дегенбіз. Неге? Сақсына сөйлегеніміз бе? Олай деуге болмас. Ана жылы Парламент Президент мəртебесін ойластырып жатқанда да газет бетінде бір ауыз сөз қосқанбыз. «Елбасы мен Ел Басының арасында айырма бар» деп. «Ел басшысының бəрін Елбасы деуге болмайды. Елбасы – елдің басы. Елдіктің басы. Елдің, елдіктің басында, бастауында тұрған адам. Ел болуды бастап берген, елді орнатып берген адам. Елбасы – Мемлекетқұрушы» деп. «Президент туралы сөз Елбасының өзінен бұрын елдің өзіне көбірек керек. Келешегіміз үшін керек. Қадым заманнан қағанын қадірлеп, ханын қасиет тұтқан елдің болашақта да биліктің бағасын білетін, халықтың өзі сайлап, екі тізгін бір шылбырды қолға берген адамын қалтқысыз құрметтеу, ел басшысына тақ тұру дəстүрі орныға түсуі үшін керек. Басшысына тақ тұратын ел – басына бақ тұратын ел» деп. Сол тұстағы талқылаудан кейін Парламент «Ел Басы» нұсқасына емес, «Елбасы» нұсқасына түпкілікті тоқтаған. Онда неге? Айтарымыз жоқ па? Олай деуге де болмас. Тегінде, əр қатысушыға əрі кеткенде 2-3 минуттық қана уақыт тиетін хабарда осындай күрделі тақырыпта ойымызды түйіп-түйіп айта алмаспыз деп тар тынған сияқтымыз. Содан бергі екі күннің ішінде дəл қазір барша жұртты қызықтырып отырған осы тақырыпқа қалам тербеуге бел байладық. Сонымен...
Картадаєы сґз
Айзек Азимовтың географиялық атаулар мен олардың мағыналарына арналған «Слова на карте» деген тамаша кітабы «Əлемнің географиялық картасындағы адамды қайран қалдырарлық əрі ұдайы ауысып-түйісіп жататын атаулар толқынынан бірдеңе ұғу қиын; бірақ мəніне тереңдеп бойлай алсақ, глобустан романтика лебі есіп тұрғанын көреміз. Біздің көз алдымызға тарих үзіктері көлденеңдеп тұра қалады, планетамыздың қиыр-қиырын əлмисақтан кезіп, зерттеп кеткен саяхатшылар қадамының жаңғырығын естиміз. Картадағы сөз ғасырларды көктей өтіп, біздің ата-бабаларымыздың ойларын, сезімдері мен арманаңсарларын жеткізеді» деп басталады. Əлемдегі талай атауда терең мағына бар. Ғалымдар Азия, Еуропа атауларын семит тіліндегі «Ассу» (Шығыс) жəне «Эреб» (Батыс) сөздерінен шыққан деп түсіндіреді. Ежелгі гректер Эгей теңізінің екі жағын солай атаған көрінеді. Африкадағы Либерия мемлекетінің аты латынның
Еңбегімен еленген
Бґденеден – бизнес
«Берейін бата асыңа, Амандық берсін басыңа. Бөденедей жорғалап, Қыдыр келсін қасыңа. Бар екем деп тасыма, Жоқ екем деп жасыма. Еңбек етсең ерінбей, Дəулет келер қасыңа». Бабадан қалған осынау бата бүгінгі біздің сөзіміздің мəнін толық ашатын тəрізді. Себебі, ел ішінде еңбегімен еленіп, ешкімге алақан жаймай, жұрт білмейтін кəсіптен нəсібін тауып жүрген кісі туралы айтпақ ойдамыз. Ол – Қайрат Ыдырысов. Бөденеден бизнес жасап отырған азамат. Ержан БАЙТІЛЕС,
«Егемен Қазақстан».
Кəдімгі дала құсы саналатын бөденені қолға үйретіп, оның жұмыртқасы мен етін сатып отырған адамды білесіз бе? Ал біз білеміз. Бір қарағанда жұдырықтай ғана құстың қолға үйретілуі, оның
оймақтай жұмыртқасын сатып пайда табу күдік туғызатын да шығар. Дегенмен, қызылордалық Қайрат Ыдырысов дəл осы істі кəсіпке айналдырып, əжептəуір бизнес жасап отыр. Жалпы, бөденені қолға ұстау ықылым заманнан басталған сияқты. Өйткені, қытай мен жапон елдері аталмыш құсты ХІ ғасырдың
өзінде қолға үйретіп, сəн ретінде пайдаланған деректер кездеседі. Ал оның адам ағзасына келтіретін емдік қасиеті кейіннен ашылса керек. Қайраттың да бөдене бизнесімен айналысуы қызық. Туыс ағасы Жұмабек Игембаев осыдан біраз жыл бұрын ауыр науқастанып қалады. Бірақ аурудың шипасы табылмайды. Күндердің бір күнінде оның солтүстік өңірлердегі танысы бөдененің жұмыртқасын жіберіп, жүйелі түрде ішу керектігін айтады. Содан жұ мыртқаны ішіп бастайды ғой. Құдайдың құдіреті дерсіз, Жұмабек Игембаевтың ауруы осыдан жазылады. Ақыры, дос тарымен ке ңесе отырып, бөдене өсірумен өзі айналыса бастайды. (Соңы 4-бетте).
«liber» («бостандық») сөзінен қойылған. 1821 жылдан сол жерге АҚШ-тағы құлдықтан босатылған адамдар жинала бастапты да, 1839 жылы бас біріктіріпті, 1847 жылы тəуелсіз Либерия республикасын жариялапты. Пəкістанның аты парсының «пəк», яғни таза жəне «стан», яғни ел сөздерінен құралғанын елдің бəрі біледі. Сонымен бірге, талай елдің атауында терең мағына тұрмақ, жай мағынаның өзі шамалы. Мысалы, «Канада» атауы ирокездер тілінде бар болғаны «деревня» (kanata) дегенді білдіреді. Мысалы, Бразилия (brazil) атауы португалдың «ыстық», «жанатын көмір» мағынасын беретін «braza» (ағаш) сөзінен. Отарлаушылар алғашқы экспедициядан ала келген ағаштың шатырлап жанатынына қарап, солай айтып кеткен. Мысалы, Камерун елінің аты кəдімгі асшаяннан (креветка) шыққан. Португалдар сол елдегі бір өзенде асшаянның көптігіне таң қалып, əлгі өзенді «Rio des Camarones» («Асшаянды өзен») атаған, кейіннен сол сөз бүкіл елге телінген. Берекесі қашып, ыдырай бастаған Рим империясының легиондары Британияны тастап кетісімен, аралға Солтүстік теңіз жақ беттен герман тайпалары жетіп барған. Ол тайпалар англдар, сакстар, юттар деген үш топқа бөлінетін. Солардың сакстарының аты Германияда Саксонияның атын, юттарының аты Данияда Ютландияның атын құрайды, материкте ат бұйырмай қойған англ дарға алып аралдың аты басыбайлы тие қалады. Англия – англдар елі. «Англ» атауының өзінің де жетісіп тұрғаны шамалы: көне герман тілінде «бұрыш» дегенді ғана білдіреді – англдар Британияға қоныс аударғанға дейін Ютландияны материкпен қосып тұратын қылта мойнақты мекендеген. Жапонияның «нипон» аталуы керек еді. «Ни» – күн, «пон» – ел деген сөз. Қытайлар сол мағынадан шығарып, «Жи бэнь го» («Таңғы шапақ елі») атаған. Оңтүстік Қытай диалектісінде «жи бэнь» сөздері «я пон» деп оқылады екен. Марко Полоның жеткізуі бойынша алдымен Еуропа, одан кейін бүкіл əлем ой қисынымен «Нипония» аталуға тиісті елді «Япония» атап кете барған. Осындай мысалдар толып жатыр. Қысқасы, ел атаулары да адам аттары сияқты. Бірі олай, бірі былай қойылған. Соған қарап, баланың атын көз тимесін деп Шұлғаубай қойсаңыз да кісі болатын адамның шығатын жерінен түбі бір шығатыны сияқты, елдің де басты қадір-қасиеті атында емес, затында деп түюге де келетіндей. Əйтсе де, елдің қалай аталатынын ойран салып, ойына келгенін істеген отарлаушылар, сайран құрып, ойына түскенін жазған саяхатшылар шешіп кете беретін кешегі заман бір басқа да, өз тағдырыңды өзің айқындап, өз мемлекетіңді өз қалауыңша құратын бүгінгі заман бір басқа. (Соңы 5-бетте).