Кеше Ақордада Қазақстан Республикасының Президенті Нұрсұлтан Назарбаев Қазақстанға мемлекеттік сапармен келген Финляндия Республикасының Президенті Саули Ниинистёмен кездесті.
№109 (28048) 18 СƏУІР БЕЙСЕНБІ 2013 ЖЫЛ
Қазақстан – Финляндия:
Дəстїрлі достыќ пен сенімді серіктестік
Əлисұлтан ҚҰЛАНБАЙ, «Егемен Қазақстан».
Мəртебелі мейманды қарсы алудың барлық ресми шаралары жасалып, құрмет көрсетілген соң, Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев пен Финляндия Прези денті Саули Ниинистё екеуара кездесіп, елдер арасындағы екі жақты өзара іс-қимылдың негізгі бағыттары жөніндегі кең ауқымды мəселелерді талқылады. Оның ішінде екі елдің сауда-экономикалық ынтымақтастығын тереңдету жағына ерекше мəн берілді. Тараптар, сондай-ақ халықаралық өзекті мəселелерге қатысты да пікір алмасты. Біздің елдеріміздің тарихында ортақ ұқсастық бар, деді Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев екеуара əңгімелесу барысында. Қазақстан мен Финляндия қарымқатынасы 1992 жылдан бері табысты жалғасып келеді. Біз мейлінше тығыз екіжақты экономикалық жəне саяси өзара іс-қимылды
дамыту ниетіндеміз. Сондықтан Сіздің сапарыңыз өте маңызды. Біз оның табысты болып, достығымыз бен қатынастарымыз нығая түсуі үшін қолдан келгеннің бəрін жасаймыз. Өз кезегінде сөз алған Финляндия Президенті Саули Ниинистё өзінің ел Президенті қызметінің бастапқы кезеңінде Қазақстан басшысы Нұрсұлтан Назарбаевпен кездесу өткізуінің маңыздылығына тоқталды. Сіз елдеріміз арасында көптеген ортақ нəрсе оның ішінде, тарихи оқиғаларға қатысты ұқсастықтар бар екенін дұрыс айттыңыз, деді Финляндия Президенті. Біз Сіздің Финляндияға сапарыңызды қанағаттанушылық сезіммен еске аламыз. Сол кезде біз кездесу мүмкіндігіне ие болдық. Ол уақытта мен Финляндия Парламентінің спикері едім. Сіздің Финляндияға сапарыңызды есіңізге алғаныңыз бізді де қуантады. Мемлекет басшыларының екеуара кездесуі аяқталған соң,
кеңейтілген құрамдағы келіссөздер Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев пен Финляндия Президенті Саули Ниинистёнің қатысуымен жалғасын тапты. Қазақстан басшысы алдымен Финляндия делегациясының мүшелері мен іскер топтар өкілдеріне алғысын білдірді. Шағын құрамда өткен əңгімелесу барысында біз Финляндия Президентімен елдеріміз арасындағы ынтымақтастықтың барлық қырларын талқыладық жəне даму əлеуеті əлі де толық пайдаланылмай отыр деген пікірге келдік, деді Нұрсұлтан Назарбаев. Біз Финляндияны Еуропадағы маңызды сауда-экономикалық се ріктесіміздің бірі ретінде қарастырамыз жəне екіжақты ынтымақтастықтың əлеуетін кеңінен дамытуды қалаймыз. Мен Қазақстанда фин тарапы қызығу шылық таныта алатын көп нəр се бар екеніне, сол сияқты Финляндия біз үшін өте маңызды екендігіне сенемін. Соңғы
жылдары біздің жоғары деңгейдегі байланысымыз фин бизнесінің Қазақстан рыногындағы өз аясын кеңейте түсуіне жол ашты. Қазір елімізде фин капиталының қатысуымен 70-тен астам компания экономиканың əртүрлі саласында жұмыс істейді. Бұл біздің екіжақты қатынастарымызды дамытуымызға негіз бола алады. Ал Саули Ниинистё Астанадағы жылы шырайлы қабылдау үшін алғысын айта келіп, екі елдің өзара іс-қимылын нығайтуға мол мүмкіндік бар екенін атап өтті. Финляндия Президентінің бұл сапары Қазақстан-Финляндия қатынастарын сапалы жаңа деңгейге көтеруге жəне экономи калық өзара іс-қимылға назар аудара отырып, екіжақты ын тымақтастықты тереңдетуге бағытталған. Финляндия экономи калық та, əлеуметтік-саяси тұрғыдан да Еуропалық Одақтағы ең табысты елдердің бірінен саналады. Сондай-ақ, бұл ел соңғы жылдары əлемдік түрлі рейтингтерде
Ќазаќстан «жасыл» экономиканы дамытуєа мїдделі
əрдайым көшбастаушы топтан көрініп келеді. 144 елдің мəліметі негізінде жасалған жаһандық бəсекеге қабілеттілік бойынша жыл сайынғы рейтингте Финляндия үнемі көшбасшылардың алғашқы ондығына кіреді жəне бүгінде үшінші орынды иеленіп отыр. Финляндия Қазақстанның сыртқы саясаттағы бастамаларын, сондайақ ЭКСПО-2017 халықаралық көрмесін өткізуге қолдау білдірген. Кеңейтілген құрамдағы келіссөз дер күткендегідей табысты мə ресіне жетудің нəтижесінде Қазақстан-Финляндия ынтымақтас тығын əрі қарай дамытуға бағытталған үш құжатқа қол қойылды. Олар – Қазақстан Республикасы Қоршаған ортаны қорғау министрлігі мен Финляндия Республикасы Жұмыспен қамту жəне экономика министрлігі арасындағы таза технология жəне «жасыл» экономиканы дамыту мақ сатындағы ынтымақтастық жөніндегі іс-қимыл жоспары; 2009 жылғы 24 наурыздағы Хельсинки
қаласында қол қойылған Қазақстан Республикасы Білім жəне ғылым министрлігі арасындағы өзара түсіністік туралы меморандумға сəйкес хаттама іс-əрекеттер жоспары жəне Астана қаласы мен Оулу қаласы арасындағы бауырлас қатынастарды орнату туралы меморандум. Қол қою рəсімінен кейін Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев пен Финляндия Президенті Саули Ниинистё бірлескен баспасөз мəслихатын өткізді жəне журналистер тарапынан қойылған сұрақтарға жауап қайтарды. Қазақстан мен Финляндия ара сындағы дəстүрлі достық, серіктестік қатынастар екі елді байланыстырады, деді Қазақстан Президенті Нұрсұлтан Назарбаев өз сөзінде. Қазіргі кезде екіжақты саяси үнқатысу белсенді сипатқа ие болып отыр. Бұл біздің Финляндия Республикасының президенттерімен бір жарым жыл ішінде үшінші кездесуіміз болып табылады. Финляндияның Қазақстандағы
елшілігі 2010 жылдан бері жұмыс істеп келеді. Өткен жылы Қазақстан Хельсинкиде өз елшілігін ашты. Бұл біздің елдердің екіжақты ынтымақтастықты тереңдетуге деген ұмтылысын білдіреді. Бұдан кейін Нұрсұлтан Назар баев Қазақстан мен Финлян дия арасындағы экономика лық қатынастарға тоқталды. Президенттің атап өткеніндей, қаржылық дағдарыс қиындықтарына қарамастан, екі елдің өзара сауда-экономикалық салалардағы көрсеткіші артып келеді. Өткен жылдың қорытындысы бойынша, Қазақстан-Финляндия арасындағы сауда айналымы 800 миллион АҚШ долларын құрады. Фин компаниясының Қазақстан рыногына келуі екі елдің ынтымақтастығын нығайтатын болады. Елбасы, сондай-ақ Финляндия компанияларын Қазақстанда «жасыл» экономиканы дамытуға қатысуға шақырды.
Мəжілістің кешегі өткен жалпы отырысында он мəселе қаралды. Депутаттар күн тəртібінде жетім балалардың тұрғын үйге құқықтарын қамтамасыз ету жəне Кеден одағында тарифтік емес реттеу шараларын қолдану мəселелерін талқыға салды. Сондай-ақ, зейнетақымен қамсыздандыру мəселесіне қатысты заң жобасы қаралды.
əрі С.Əбденов БЗЖҚ-ның артықшылықтарын, жұмысының мөлдірлігін, инвестициялық табысының қомақты болмағын айтып берді. Зейнетақы жүйесін жаңғырту бағытындағы кінəратты мəселе –
Жаѕа заѕ – заман талабы Жақсыбай САМРАТ, Асқар ТҰРАПБАЙҰЛЫ, «Егемен Қазақстан».
Кеше елордада «Жасыл» экономика жəне жаңғыту жөніндегі Қазақстан-Финляндия экономикалық форумы болып өтті. Оған Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев пен Финляндия Президенті Саули Ниинистё қатысты. Əбдірахман ҚЫДЫРБЕК, «Егемен Қазақстан».
Қазақстан Финляндияны сенімді іскер серіктесі ретінде жоғары бағалайды. Қазірдің өзінде біз екіжақты экономикалық ынтымақтастықтың елеулі нəтижесіне қол жеткіздік. Өткен жылдың қо рытындысы бойынша біздің
елдеріміз арасындағы тауар айналымының көлемі 800 миллионға жуық АҚШ долларына жетті. 2002 жылдан бас тап Фин ляндиядан Қазақстанға са лынған тікелей инвестиция ағыны 170 миллион АҚШ долларынан асты. Біздің елдеріміз экономикасындағы оң өзгерістер іскерлік серіктестіктің одан əрі дамуына негіз қалайды,
деді Елбасы Нұрсұлтан Назарбаев. Сондай-ақ, ол Қазақстанның мейлінше ашық саясат ұстанатынын атап өтті. Бүкілəлемдік экономикалық форум əзірлеген бəсекеге қабілет тілік жөніндегі рейтингіде біз дің еліміз соңғы жылдары 72-орыннан 51-орынға көтерілді. Ал Бүкілəлемдік банктің «Бизнесті жүргізу-2012» рейтінгінде Қазақстан 183 елдің ішінен 49орын алып отыр. Қазақстан бизнесті дамыту үшін салық жүйесі шарттарын жақсартты. Бұл
ретте салықтық есептілік ресімдері оңайлатылуда. Жақында біз арнайы экономикалық аймақтың инвестициялық тартымдылығын арттыруға бағытталған заңнамаға өзгерістер енгіздік. Қазір Қазақстанда олардың саны – тоғыз. Қазіргі уақытта елімізде шетелдіктер қатысуымен он мыңға жуық компания жұмыс істейді. Олардың қатарында фин бизнесінің 70 компаниясы да бар, деді Мемлекет басшысы. (Соңы 2-бетте).
(Соңы 2-бетте).
Бірінші кезекте күн тəртібінде қаралған маңызды мəселеге тоқталайық. Ол – «Қазақстан Республикасында зейнетақымен қамсыздандыру туралы» заң жобасы. Бұл еліміздегі зейнетақы жүйесін жаңғыртуды мақсат еткен заң жобасы болып табылады. Жоба бойынша баяндама жасаған Еңбек жəне халықты əлеуметтік қорғау министрі Серік Əбденов ол үшін: 1. Бірыңғай зейнетақы қорын құру; 2. Ерлер мен əйелдердің зейнетақы алу жасын теңестіру; 3. Міндетті кəсіптік зейнетақы жарналарын енгізу – сияқты өзгерістер енгізу ұсынылатынын атап өтті. Бұлар халықтың зейнетақы жинақтарының сақталуына жəне өсуіне жағдай туғызатын өзгертулер болмақ. Министрдің айтуынша, 2012 жылдың қорытындысы бойынша орташа зейнетақы 41 мың теңгені құрады. Соның мемлекеттік бюджеттен алынатын міндетті еңбек
зейнетақысы 32 пайызды (30 045 теңгені), ал жинақтаушы қордан төленгені 3,1 пайызды (2539 теңгені) ғана құрады. Осы жағдай сақтала беретін болса, 2050 жылға таман зейнетақы көлемі 4 есе төмендейтін болады. Өйткені, еңбек өтіліне сəйкес берілетін ынтымақты зейнетақы азаяды (себебі, 1998 жылдың басына дейінгі ерлер үшін қажетті – 25, əйелдер үшін қажетті 20 жыл еңбек өтілі кейінгі жастағыларда жыл санап төмендей түседі), ал жинақтаушы қордағы қаражат мүлде аздық етеді. Егер 2006 жылға дейін 1998 жылдың 1 қаңтарына дейінгі толық еңбек өтілі жоқ адамдар саны барлық зейнеткерлердің 4 пайызын ғана құраса, 2012 жылы бұл үлес 17 пайызға жеткен. Сонымен бірге, бұл үлес жыл санап өсе түсетін үрдіске ие. Сондықтан, деді министр, алдымен заң жобасында Біртұтас зейнетақы жинақтау қорын (БЗЖҚ) құруды ұсынып отырмыз. Оның құрылтайшысы Қазақстан Республикасының Үкіметі, ал активін басқаратын Ұлттық Банк болмақшы. Одан
əйелдердің зейнет жасын ерлерге теңестіру, яғни 63 жасқа жеткізу болатын. Бұл амал əйелдерге зейнетақы қорындағы жинақ қаражатын арттыруға мүмкіндік береді. Жинақтауға қосымша 5 жыл қатысу – əйелдердің қаражатын 15 пайызға арттыратынын есептеп шығардық, деді министр. Бірақ зейнетақы алу жасы бірден арттырылмай, 2014 жылдан басталып, əрбір жыл сайын 6 айдан қосылып отырады. Мəселен, 1956 жылы туған əйел зейнетақыға 58,5 жасында, 1957 жылы туған əйел 59 жасында, т.с.с. зейнетке шығатын болады. Бірақ, əйелдердің жиналған қаражаты жеткілікті жағдайда 50 жасында зейнетке шығу құқы сақталады. Сондай-ақ, 1998 жылдың 1 қаңтарына дейінгі еңбек өтілі 20 жыл болып, 5 жəне одан көп бала өсірген əйелдердің 53 жастан, радиациялық тəуекелі жоғары аймақтарда тұрған əйелдердің жұмыс өтілі 20 жыл болса, жастары 45-ке толса зейнетке ерте шығу құқы өзгертілмейді. (Соңы 3-бетте).