Davidsfonds cultuurmagazine januari 2015 by Davidsfonds

01.2015

P912013 | JANUARI-FEBRUARI 2015 | VERSCHIJNT VIER KEER PER JAAR | AFGIFTEKANTOOR GENT X

www.davidsfonds.be . 3 euro

“Verenigingen zijn de mayonaise van de samenleving” Minister Sven Gatz over zijn cultuurbeleid 24

TOAST LITERAIR

DE KRUIDENVROUW VAN GENT

DE GROT VAN LASCAUX

5 bekende auteurs over hun liefde voor lezen

In memoriam Winiefred Van Killegem

De Sixtijnse Kapel van de prehistorie

advertentie

New album â&#x20AC;&#x2DC;Tierraâ&#x20AC;&#x2122;

Vicente Amigo Nominated for the best flamenco album, Latin Grammy Awards

21.03.15 - 20:15

friends of

peter

Volksverheffing

Als het Davidsfonds straks zijn 140ste verjaardag viert, dan zal het vooral naar de toekomst kijken

et treft me hoe je de jongste tijd in verschillende contexten de term ‘volksverheffing’ hoort vallen. Kunstenaars, journalisten, professoren: ze schuwen het woord niet, al voegen ze er meestal aan toe dat het een ouderwetse term is. Waarvoor er blijkbaar (nog) geen modern alternatief bestaat. Zo vertelt professor Carl Devos in Knack over een lezing die hij hield voor Davidsfonds Lichtervelde. Hoe hij eenvoudige mensen – die menen dat politiek niets voor hen is – na twee uur over alles ziet mee praten en discussiëren, zonder jargon. “In de auto op weg naar huis denk ik dan: wat een mooie avond alweer.” De voorbije 140 jaar zijn er zo bij het Davidsfonds ontelbaar veel mooie avonden geweest. Met sprekers en artiesten die onderweg naar huis nagenoten van hoe ze hun publiek konden boeien, begeesteren, meeslepen. Met een publiek dat zich na afloop gesterkt voelde met nieuwe inzichten en een andere kijk, dat geraakt, ontroerd, dooreen geschud was. Wat het Davidsfonds op die manier in en voor de Vlaamse samen leving heeft betekend: het is niet te schatten. En als kunstenaars, journa listen en professoren vandaag weer geregeld spreken over volksverhef fing, dan is dat omdat ze het belang ervan willen onderstrepen in een context waarin banaliteit en consumentisme hoogtij vieren. Als het Davidsfonds straks zijn 140ste verjaardag viert – op 15 januari 1875 werd het Davidsfonds opgericht in Wilsele bij Leuven – dan zal het vooral naar de toekomst kijken. Omdat zijn rol nog lang niet is uit gespeeld. Omdat het belangrijk blijft om mensen kwaliteitsvolle cultuur aan te bieden. Omdat we nog veel mooie avonden willen organiseren en zo willen bijdragen tot de ontwikkeling van een rijk geschakeerde, intense, sociaal duurzame samenleving. Peter Peene nationaal voorzitter 3

INTERVIEW

bladwijzer

“Ik ben geen cultuurpessimist”

BOEKEN

CURSUSSEN

EVENEMENTEN

Leeslust en boekenbegeerte Toast Literair: vijf auteurs over hun liefde voor literatuur

24 KORT

De kruidenvrouw van Gent In memoriam Winiefred Van Killegem

Cultuurminister Sven Gatz over zijn dromen, daden, wetten en praktische bezwaren

29 Evenementen 37 Boeken 45 Cursussen 51 Reizen

COLUMNS 15 Kurt Van Eeghem 39 Kristl Strubbe

EN OOK 6 Cultuur beleven 8 Agenda 30 Cultuur maken 52 Cultuur smaken

CURSUSSEN

De Sixtijnse Kapel van de prehistorie Dagcursus over de grot en de kunst van Lascaux

REIZEN

40 Luilekkerland voor zoetebekken Marokko en Tunesië volgens reisbegeleiders Anne Trypsteen en Guido Schepens

COLOFON Davidsfonds Cultuurmagazine Hoofdredactie: Filip Salmon Redactiecoördinatie: Lieselotte De Snijder Teksten: Cecilia Coppens, An Dodion, Sieglinde Michiel, Peter Peene, Kristl Strubbe, Lise Van Dessel, Kurt Van Eeghem Foto’s: Davidsfonds, Jimmy Kets, Shutterstock, Wouter Van Vooren Beeld cover: Jimmy Kets Concept, eindredactie en opmaak: Jansen&Janssen, www.jaja.be Advertenties: Publicarto, contactpersoon: Ann De Leeuw, tel. 053/826.092 Druk: Corelio Printing

Verantwoordelijke uitgever: Tine Verhelst, Davidsfonds, Blijde-Inkomststraat 79-81, 3000 Leuven, tel. 016/310.600, fax 016/310.608, www.davidsfonds.be, cultuurmagazine@davidsfonds.be

Het Davidsfonds is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de commerciële advertenties.

WIN GRATIS TICKETS

46 09 Toneelstuk Kreutzersonate, 25 duotickets 11 Toneelstuk Memento Park, 10 duotickets 12 Ballet Don Quichot, 20 duotickets 12 Expo Brugge in Oorlog, 15 duotickets 13 Concert Hallé Orchestra, 15 duotickets 13 Toneelstuk Oresteia, 10 duotickets 14 Expo BODY WORLDS, 15 duotickets 28 Live-uitzending Touché, 20 duotickets 54 Toneelstuk Jawoord, 40 duotickets

VOLG ONS OP

www.facebook.com/davidsfondsevenementen www.twitter.com/davidsfonds www.pinterest.com/davidsfonds

Griet Laureyns (37), neus-, keel- en oorarts Niet te missen: De dansvoorstelling Badke van Koen Augustijnen, Rosalba Torres Guerrero (les ballets C de la B) en Hildegard De Vuyst. De KVS werkte voor de voorstelling samen met tien jonge Palestijnse artiesten uit verschillende disciplines.

Jules Van Herendael (5) Boekentip: De Atlas van Aleksandra en Daniel 足Miezilinski. Dat was een kerstcadeautje van mijn meter en ik kan er uren in zitten kijken. Alle landen waar wij op vakantie gaan, zoek ik erin op.

Louise Van Herendael (7) Muziektip: Assepoester, het tamelijk ware verhaal, een musical van Stany Crets. Ik vond het leuk dat het hoofdpersonage ook Louise heette en dat er musicalstudenten in meespeelden. Jef Van Herendael (3) Boekentip: Mijn lievelingsboek is Monkie, over een knuffelaap die van de fiets valt en van alles meemaakt voor hij weer bij het kindje terechtkomt dat hem zo lang moest missen. 6

cultuur beleven

Hugo Van Herendael (38), cardioloog Filmtip: Iedereen moet de film The Broken Circle Breakdown zien. Ook de tournee van de Broken Circle Breakdown Bluegrass Band is een aanrader. Een fantastische show met ongelooflijke muziek en adembenemende songs.

Marie Van Herendael (8) Boekentip: Ik ben grote fan van Geronimo Stilton. De Fantasia-reeks vind ik heel fijn om te lezen, omdat de boeken vol raadsels, geuren en spannende verhalen zitten!

De Davidsfonds familie In elk nummer van Davids fonds Cultuurmagazine zetten we een Davidsfonds familie in de kijker. In dit nummer is dat de familie Van Herendael- Laureyns uit Diepenbeek. Hugo, Griet, Marie, Louise, Jules en Jef lezen niet alleen graag, ze trek ken er ook graag samen op uit, bijvoorbeeld naar dans-, toneelof filmvoorstellingen. Vier jaar geleden werden ze lid van het Davidsfonds via vrienden uit Anzegem. Speciaal voor het bezoek van Sinterklaas rijden ze sindsdien elk jaar van Limburg naar West-Vlaanderen, want dat willen ze voor geen geld ter wereld missen. Met dezelfde vrienden nemen ze ook elk jaar deel aan de Gezinszoektocht. In totaal zijn ze dan met zes vol wassenen en negen kinderen om de antwoorden bij elkaar te fietsen. Dit jaar, tijdens de Zomer zoektocht in Midden- Limburg, hadden ze pech met het weer, maar dat maakte de pret er niet minder om. Dat ze Hasselt in de regen hebben verkend, is nu een van hun meest memorabele momenten.

WILT U OOK GRAAG MET UW FAMILIE IN DAVIDSFONDS CULTUURMAGAZINE STAAN? LAAT HET ONS DAN WETEN VIA CULTUURMAGAZINE@DAVIDSFONDS.BE. 7

agenda

Korting met uw Davidsfonds Cultuurkaart Uit het ruime culturele aanbod selecteerden we voor u een aantal topevenementen die u niet mag missen.

y egg ©P

ans em l l i Sch

LEDENVOORDELEN

25 gratis duotickets + korting met uw Davidsfonds Cultuurkaart

Kreutzersonate. Als het verlangen maar stopt — Zaterdag 17 januari om 20.15 uur Karsten en Hannah hebben een goed huwelijk. Tot violiste Hannah pianist Michaël leert kennen en met hem musiceert. De intimiteit die door de muziek ontstaat, maakt Karsten gek van jaloezie. Twee kunstenaarskop pels – acteurs Tom Van Landuyt & Angela Schijf en muzikanten Nikolaas Kende & Jolente De Maeyer – d rijven elkaar en de toeschouwers tot het ui terste. Een herkenbare en beklijvende voorstelling, gebaseerd op de ophef makende novelle van Lev Tolstoj uit 1891 en met muziek van Ludwig van Beethoven. Een productie van NAAST DE BUREN en t,arsenaal.

INFO Andere speeldata vindt u op www.tarsenaal.be. Davidsfonds Cultuur magazine mag 25 duotickets wegschenken voor de voorstelling op 17 januari.

Tot en met maart krijgt u met uw Davids fonds Cultuurkaart korting en/of andere voordelen bij de volgende cultuurhuizen: • BRUSSEL WIELS: reductietarief voor alle tentoonstellingen. INFO www.wiels.org KASTEEL VAN GAASBEEK: reductietarief voor de vaste collectie. INFO www.kasteelvangaasbeek.be KVS: op vertoon van uw Davidsfonds Cultuurkaart één gratis drankje per gekocht ticket (geldig voor maximaal twee tickets) bij de voorstellingen van Memento Park op 11 februari en Oresteia op 7 maart. INFO www.kvs.be FLAGEY: 25% korting op deze twee con certen: Brussels P hilharmonic met so list Lars Vogt (piano) op 7 februari en Flagey Piano Days met Vincente Amigo (tango) op 21 maart. INFO www.flagey.be • ANTWERPEN MAS: korting voor twee per sonen op de toegangsprijs voor Heilige Plaatsen, Heilige Boeken (tot 18 januari). INFO www.mas.be RED STAR LINE MUSEUM: korting op de toe gangsprijs voor twee personen. INFO www.redstarline.be OPERA BALLET VLAANDEREN: 20% korting op de opera Aknaten (verschillende data tussen 10 februari en 13 maart). Gebruik de kortingscode DF201415 op de web site van Opera Ballet Vlaanderen. INFO www.operaballet.be AMUZ: korting op alle concerten. INFO www.amuz.be NEKKA-NACHT: 4 euro korting op NekkaNacht op 25 april in de Lotto Arena. Bestel tickets via 016/310.600 (vragen naar Kathleen Haesaerts). INFO www.nekka-nacht.be • MECHELEN T,ARSENAAL: met uw Davidsfonds Cultuurkaart betaalt u 10 euro voor deze voorstellingen: Reizen Jihad, Kreutzer sonate en Jawoord. INFO www.tarsenaal.be • GENT NTGENT: per ticket een drankbonne tje (maximaal twee bonnetjes – samen met de tickets afhalen bij het bespreek

bureau) bij Elektra op 7 en 8 januari. INFO www.ntgent.be HANDELSBEURS: reductietarief voor alle concerten in de genres klassiek, jazz, fado en flamenco. INFO www.handelsbeurs.be OPERA BALLET VLAANDEREN: 20% korting op de opera Aknaten (verschillende data tussen 10 februari en 13 maart). Gebruik de kortingscode DF201415 op de website van Opera Ballet Vlaanderen. INFO www.operaballet.be • BRUGGE MUSEA BRUGGE: reductietarief voor de permanente collecties in alle 16 musea én voor alle tijdelijke expo’s. INFO www.museabrugge.be CONCERTGEBOUW BRUGGE: 20% korting op de familievoorstelling Goudlokje en de drie beren op 10 mei en Budapest Festi val Orchestra (Brahms) op 21 mei. INFO www.concertgebouw.be • OOSTENDE MU.ZEE: reductietarief voor de vaste en tijdelijke collecties (maximum twee personen), dus ook op expo De Zee (tot 19 april). INFO www.muzee.be • TONGEREN GALLO-ROMEINS MUSEUM: reduc tietarief voor Vikingen! (tot 15 maart) en de permanente collectie. INFO www.galloromeinsmuseum.be • LEUVEN M – MUSEUM LEUVEN: 2 euro kor ting op de toegangsprijs van de expo’s Meunier in Leuven (tot 11 januari), Vesalius. Het lichaam in beeld (tot 18 ja nuari), Ellie Ga (tot 25 januari), Markus Schinwald (tot 8 februari), Zilver. Kunst, object, verhaal (vanaf 12 februari) en Peter Buggenhout (vanaf 13 maart). INFO www.mleuven.be • AMSTERDAM AMSTERDAM EXPO: 3 euro korting op de kassaprijzen voor volwassenen, jongeren (6-18 jaar), studenten (<30 jaar), senio ren (65+) en gezinnen. INFO www.amsterdamexpo.nl BODY WORLDS: 3 euro korting op de kassa prijzen voor volwassenen, jongeren (618 jaar), studenten (<30 jaar), senioren (65+) en gezinnen. INFO www.bodyworlds.nl

INFO www.davidsfonds.be (bij ‘over Davidsfonds/Partners’) en natuurlijk ook op de website van onze partners zelf 9

agenda

Toast Literair — Zondag 18 januari 2015 Niets zo gezellig als een lekker ontbijt op zondag ochtend. En niets zo boeiend als wegdromen in een boek in het weekend. Davidsfonds Evene menten combineert beide genoegens en stelt op zondag 18 januari de vijfde editie van Toast Literair voor. Op zo’n 200 plekken in Vlaanderen kunnen jong en oud terecht voor een ontspan nende literaire activiteit. Op pagina 24 in dit magazine en in de bijgevoegde programmakrant ontdekt u het programma van dit jaar.

INFO www.davidsfonds.be/toastliterair

korting met uw Davidsfonds Cultuurkaart

Bepaal mee de winnaar van de reisfotowedstrijd 10

De ondergang van Napoleon — Vanaf maandag 9 februari 2015 Het strafste verhaal uit de 19de eeuw? Dat moet wel de ondergang van Napoleon zijn. Oudjournalist Johan Op de Beeck reist voor het Davidsfonds door Vlaanderen en legt de oor zaken van de napoleontische oorlogen bloot: het economische conflict met het Verenigd Koninkrijk en het politieke conflict over de invloed van de Franse Revolutie. Een memo rabele lezing over een van de boeiendste figuren uit de geschiedenis!

Een jaar lang stuurden reizigers foto’s in van hun Davidsfonds Cultuurreis. Elke maand selecteerden wij een maand winnaar. Nu alle maandwinnaars be kend zijn, bent u aan zet. Via onze web site kunt u uw stem uitbrengen en mee beslissen wie de jaarwinnaar wordt van de reisfotowedstrijd – en dus een reis naar Malta wint. Als u stemt, maakt u

kans op een boekenpakket van Davids fonds Uitgeverij. De grote winnaar van de fotowedstrijd maken we eind janu ari bekend tijdens ons reisevenement. Wilt u zelf kans maken op een gratis reis? Volgend jaar organiseren we op nieuw een fotowedstrijd.

INFO www.davidsfonds.be/cultuurreizen

Reisevenement in Leuven en Gent

Memento Park

— Zaterdag 24 en zaterdag 31 januari

— Woensdag 11 februari

Een namiddag vol infosessies over het nieuwe aanbod van Davidsfonds Cultuurreizen voor 2015: dat is het reisevenement van Davidsfonds Cultuurreizen. Een unieke kans om de reisbege leiders te ontmoeten en ervaringen uit te wisselen met medereizigers. En u kunt er ook uw reis al boeken. Het evenement vindt plaats op 24 januari in Leuven en op zaterdag 31 januari in Gent. De toegang is gratis, maar u moet wel inschrijven via cultuurreizen@davidsfonds.be of op 016/310.600. 10 gratis duotickets

INFO www.davidsfonds.be/cultuurreizen

korting met uw Davidsfonds Cultuurkaart

INFO www.davidsfonds.be/evenementen

In 1917 geeft bommenwerperfabrikant Michelin een slagveldengids uit voor de Marnestreek. Algauw trekken de eerste toe risten te midden van het geweld door de streek. Honderd jaar later viert Vlaanderen het eeuwfeest van de Eerste Wereldoorlog. De herdenking moet Vlaanderen internationaal op de kaart zetten als vredesregio en toeristi sche trekpleister. In Memento Park doorkruist het Brusselse theatergezelschap Steigeisen tijd en ruimte, op zoek naar het verband tussen toerisme, politiek en herdenking.

INFO www.kvs.be. Davidsfonds Cultuurmagazine mag 10 duotickets wegschenken voor de voorstelling op 11 februari.

WIN GRATIS TICKETS Om kans te maken op gratis tickets voor Kreutzersonate, Memento Park, Don Quichot, Brugge in Oorlog, H allé Orchestra, Oresteia of BODY WORLDS stuurt u vóór vrijdag 9 januari 2015 een mail naar cultuurmagazine@ davidsfonds.be met in de onderwerp

regel de titel van het agenda-item waarvoor u een ticket wilt. Vermeld steeds uw naam, adres, lidnummer en e-mailadres. Inzendingen die niet aan de bovenstaande criteria voldoen, zijn niet geldig. De winnaars krijgen kort na de deadline bericht.

agenda

14-18. Oorlog in Beeld | Brugge in Oorlog

Don Quichot — Donderdag 12 februari om 19.30 uur 20 gratis duotickets

Spaans temperament, een liefdesverhaal en veel danstechnisch vernuft: dat maakt van Marius Petipa’s Don Quichot een klassieker. Het bal let, gebaseerd op de wereldberoemde roman van Cervantes, vertelt hoe de geliefden Kitri en B asilio er met de hulp van Don Quichot in slagen om te trouwen. Op hun bruiloft dansen Basilio en Kitri de wereldberoemde grand pas de deux in Spaanse stijl. Ballet Vlaanderen speelt de voorstelling in een bewerking van choreograaf Alexei Fadeyechev van het Bolsjoi Ballet. Een coproductie met Teatr Wielki Opera Narodowa uit Polen.

INFO www.operaballet.be. Davidsfonds Cultuurmagazine mag 20 duotickets wegschenken voor de balletvoorstel ling op 12 februari in Gent.

Honderd jaar na de Duitse inval in Brugge herdenkt de stad de Grote Oorlog met drie topexpo’s. De historische tentoonstelling van WOI-experte Sophie De Schaepdrijver focust op Brugge als bezette stad en als uitvalsbasis voor de oorlog op zee. Daarnaast zijn er twee foto-expo’s te zien: enerzijds een hedendaagse blik van MAGNUM-fotograaf Carl De Keyzer en schrijver David Van Reybrouck op histori sche foto’s uit internationale verzamelingen, anderzijds eigen werk van De Keyzer en negen collega’s van het agentschap MAGNUM.

INFO www.brugge1418.be. Met uw Davidsfonds Cultuurkaart geniet u van het kortingstarief in Musea Brugge. Davidsfonds Cultuurmagazine mag 15 duotickets wegschenken voor de expo’s in Stadshallen Brugge.

korting met uw Davidsfonds Cultuurkaart + 15 gratis duotickets

—Tot 22 februari

Nieuwe algemeen directeur Vanaf 1 januari 2015 krijgt het Davids fonds een nieuwe algemeen directeur. Jeroen Sleurs, die eind 2014 zijn af scheid aankondigde en aan de slag gaat bij ondernemersplatform VKW, geeft de fakkel door aan Tine Verhelst. Zij wordt meteen de eerste vrouw die de leiding 12

15 gratis duotickets

Hallé Orchestra

— Dinsdag 3 maart Hallé Orchestra, Engelands oudste orkest, brengt sinds 1858 lyrische meesterwerken onder leiding van de grootste dirigenten. Onder sterdiri gent Sir Mark Elder en met pianist Martin Stadsfeld spelen ze in Brugge Schumanns Pianoconcerto. De virtuo siteit vindt een vervolg in de Enigmavariaties van focuscomponist Edward

Oresteia

Elgar, die een van de meest raadselach tige composities ooit heeft geschreven. Vanwege het wagneriaanse pathos en het duidelijk lyrische thema is het werk een genot om naar te luisteren.

INFO www.concertgebouw.be. Davids fonds Cultuurmagazine mag 15 duotickets wegschenken voor het concert.

10 gratis duotickets

— Zaterdag 7 maart

INFO www.kvs.be. Davidsfonds Cultuurmaga zine mag 10 duotickets wegschenken voor de voorstelling op 7 maart.

sse l

in een vertaling van schrijver en dich ter Bernard Dewulf. Een indringende soundscape en de zangpartijen van een negenkoppig koor o.l.v. Peter Spaepen geven deze Oresteia een extra dimensie. S te

Bloed, moord en wraak: Aischylos’ Oresteia is na 25 eeuwen nog steeds brandend actueel. Bijna twee jaar lang keerden De Roovers de Griekse klas sieker binnenstebuiten, met een ui terst straffe voorstelling als resultaat. Samen met Ilse Uitterlinden en Jeroen Van Der Ven spelen ze de bewerking van de Britse hofdichter Ted Hughes,

St e

van het Davidsfonds krijgt over de hoofdzetel van het cul tuurnetwerk in Leuven. Tine stond vijf tien jaar aan het hoofd van Faculty Club in het Groot Begijnhof van Leuven, dat ze uitbouwde tot een netwerklocatie waar wetenschap, cultuur en onder nemerschap elkaar treffen. De rode

draad in haar carrière is een waarde gedreven beleid, met aandacht voor resultaten en duurzame samenwerking met alle stakeholders. Die lijn wil ze ook bij het Davidsfonds doortrekken: met respect voor de geschiedenis, maar met een open blik op de toekomst. 13

agenda

advertentie

korting met uw Davidsfonds Cultuurkaart

Dagevenement Afrikamuseum — Donderdag 19 maart Sinds 2013 is het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika gesloten voor een grondige renovatie. Maar dat de muse umactiviteit niet stil ligt, ont dekt u op het dagevenement van Davidsfonds Academie. U krijgt een rondleiding door het museum en maakt kennis met een taalkundige, spinnenexpert,

antropoloog of historicus. Voor dit unieke project bent u te gast in het Koloniënpaleis, dat in 1897 het koloniale gedeelte van de Wereld tentoonstelling herbergde en daarna het eerste Congomuseum.

INFO www.davidsfonds.be/academie. Met uw Davidsfonds Cultuurkaart krijgt u 6 euro korting.

Winterwandelen op het eiland van Dordrecht

p nog geen 40 km van de grens ligt de oudhollandse stad Dordrecht. Met ruim 1000 Rijksmonumenten rondom de historische havens is een wandeling in het centrum meer dan de moeite waard. Goed beschreven routes zijn verkrijgbaar bij de VVV (+ webshop) maar ook eenvoudig te volgen d.m.v. de bewegwijzering (‘Rondje Dordt’) in het centrum of met de IZI travel app op je smartphone! Onderweg lekker genieten van warme chocolade, warme lunch of high tea. Ongetwijfeld loopt u langs het Dordrechts Museum, waar oudhollandse meesters schitteren naast moderne kunst of langs het Huis van Gijn, waar prachtige stijlkamers uit de vorige eeuwen te bekijken zijn. De VVV biedt ook een speciaal Winterarrangement aan. Kijk op www.vvvdordrecht.nl (zien & doen / VVV arrangementen) voor deze aanbieding en nog veel meer tips! WANDELEN IN DE BIESBOSCH Het grootste getijde natuurgebied van Europa is ook in de winter een bezoek waard. Te voet, per fiets of met de rondvaartboot: Er zijn vele mogelijkheden om bij lekker (vries)weer de natuur te ontdekken! Kijk voor de mogelijkheden op www.np-debiesbosch.nl!

BODY WORLDS: The Happiness Project In het hart van Amsterdam ligt anatomiemuseum BODY WORLDS: The Happiness Project. Daar wordt het verbazingwekken de verhaal van ons eigen lichaam en de invloed van het fenomeen ‘geluk’ op onze gezondheid ver teld. Meer dan 200 anatomische preparaten van échte menselijke lichamen tonen de complexiteit, de veerkracht en de kwetsbaar 14

15 gratis duotickets + korting met uw Davidsfonds Cultuurkaart

heid van het lichaam.

INFO www.bodyworlds.nl. Met uw Davidsfonds Cultuurkaart ontvangt u 3 euro korting op de kassa prijzen voor volwassenen, jongeren (6-18 jaar), studenten (<30 jaar), senioren (65+) en gezinnen. Davidsfonds Cultuurmagazine mag 15 duotickets wegschenken voor BODY WORLDS Damrak 66, Amsterdam.

Info: VVV / Intree Dordrecht, Spuiboulevard 99, 3311 GN Dordrecht Tel.: +31 78 6322403, Email: info@vvvzhz.nl

kurt & kristl

Voo ren

Satirisch, serieus of scherp: radiopresentator en cultuurkenner Kurt Van Eeghem is altijd even spits en rad van tong. In elk Davidsfonds Cultuurmagazine neemt hij cultureel Vlaanderen onder de loep en vertelt hij wat hem mateloos ergert of net grenzeloos fascineert. Verderop in dit nummer, op pagina 39, geeft Kristl Strubbe haar visie op de culturele actualiteit.

Is het niet merkwaardig dat in Vlaanderen alle programma’s worden ondertiteld?

ut Wo

Van

Spraakverwarring

nze taal is het Nederlands. Dat is een mooie taal. Je kunt er in alle omstan digheden uiterst genuanceerd mee aan de slag. Dat is belangrijk, want taal is het vehikel van onze gedachten en voorals nog de beste manier om te communiceren. 20 miljoen mensen gebruiken elke dag het Nederlands. Hoewel, in Noord en Zuid wordt onze taal continu geweld aangedaan. Dat zorgt voor relletjes, want alles wat men met het Nederlands aanricht, raakt ons diep in onze ziel. Ook afgelopen najaar rommelde het weer. Noord en Zuid moesten/mochten zich minder zorgen maken over de onderlinge verschillen. Het Vlaams zou, volgens de filo logen van dienst, anders mogen klinken dan het Nederlands. En net daar zit de angel. Het zou betekenen dat het Noorden het echte Nederlands spreekt, terwijl wij Vlamingen een variant gebruiken. Onzin, natuurlijk. We spreken allemaal Nederlands. Er bestaan Noord- en Zuid-Nederlandse dialecten en Zuid- en Noord-Nederlandse tussentalen. En er is de standaardtaal, die we het Nederlands noemen en die iedereen zou moeten beheersen. Nu moet u maar één keer naar Iedereen beroemd kijken om te weten dat dat niet zo is. Iedereen die daarin opdaagt, per uitzending tientallen gewone burgers, wordt ondertiteld. Is het niet merkwaardig dat in Vlaanderen zowat alle programma’s worden ondertiteld?

Zelfs in het nieuws wordt er ondertiteld. Zo iets heb ik in geen enkel ander taalgebied gezien. En ik heb wat afgereisd in mijn leven. Willen we niet in een Babylonische spraakverwarring eindigen, dan moet er dringend gewerkt worden aan onze taal kennis. Nu al kan ik op de Nederlandse tv een presentator als Paul de Leeuw niet meer verstaan. En ik durf er gif op in te ne men dat het omgekeerde net zo goed klopt: Nederlanders die hologig kijken naar wat Kürt Rogiers uitkraamt. Kortom, er is werk aan de winkel. Onze kinderen moeten Nederlands leren op school. Geen tussentaal, geen koeterwaals of welk gebrabbel dan ook maar correct Nederlands. Even waren we aardig aan de slag. Met de hulp van vele media – Joos Florquin schakelde er zelfs een hond voor in – leek het te zullen lukken om het volk de fijne nuances van het Nederlands te leren. Tot de wil ontbrak om het werk af te maken en het lakse ondertitelen overwon. Ik pleit voor onze dialecten, want we mogen al die schoonheid niet verliezen, maar alles wat zich tussen het dialect en de standaardtaal aan lelijkheid heeft ontwik keld, mag verdwijnen. Het verkleint ons taalgebied, zorgt ervoor dat we onze schrij vers niet meer kunnen lezen en is dodelijk voor het onderlinge gedachteverkeer. Onze taal is het Nederlands. Dat is een mooie taal. En daar mogen we best trots op zijn. 15

interview

TEKST

Filip Salmon BEELD

Jimmy Kets

“Ik ben geen cultuur pessimist” Cultuurminister Sven Gatz over zijn dromen, daden, wetten en praktische bezwaren

Sven Gatz is amper zes maanden Vlaams minister van Cultuur, maar zijn eerste halfjaar was meteen een rollercoaster. De cultuursector verwelkomde hem als een heilige, maar zette een paar weken later al pek en veren klaar vanwege de besparingen. In dit eerste Davidsfonds Cultuurmagazine van 2015 blikt minister Gatz terug én kijkt hij vooruit. “Het glas is voor mij altijd halfvol.”

interview

il je aan tafel zitten of liever in de zeteltjes? Misschien moeten we de zetel tjes nemen, dat creëert toch een andere dynamiek.” Bij Sven Gatz (47) merk je op een woensdag om halfzes ’s avonds nog geen spoortje vermoeidheid. Hij is vlot, sportief, rustig en toch dynamisch. Geen stijfdeftige minister op dit kabinet, maar een kwieke kerel. “De zeteltjes zijn trouwens nog van Joke Schauvliege,” voegt hij er fijntjes aan toe. Dat hoeft niet te verbazen, want Gatz is nog maar een paar maanden aan de slag. Hij heeft net zijn wittebroodsweken achter de rug, zou je kunnen zeggen, ware het niet dat rozengeur en maneschijn niet meteen zijn deel waren. Na de collectieve opluch ting in juli omdat het cultuurminnaar Sven Gatz was die voor Open VLD minister van Cultuur zou worden, volgde algauw de ontnuchtering. De besparingen die

Gatz voorstelde, kwamen hard aan en de sector reageerde furieus. Niet meteen een blijde intrede. “Ach, misschien is het voor sommigen een nadeel om er zo in gegooid te worden, maar je kunt het ook als een voor deel zien. Je komt binnen met een negatieve boodschap, maar de volgende jaren kun je aan betere dingen werken.”

U hebt dus nog geen spijt van uw keuze. “Zeker niet. Soms vraagt men mij of het wel verstandig was om opnieuw de politiek in te trekken. Maar als je ooit de politiek in bent gegaan en men je op een dag – zelfs wan neer je dat helemaal niet meer verwacht – vraagt om minister te worden, dan zeur je er niet over dat er geen hoogconjunctuur is. Als je dat wel doet, ben je niet gemaakt om politicus te zijn. Ik wist waar ik aan begon. En je hebt ministers nodig in goede en min

der goede tijden. Misschien is dat wel nog steeds de scout in mij. Voor mij is het glas altijd halfvol.”

U gaf er wel een interessante én zekere job als baas van de Federatie van de Belgische Brouwers voor op. “Vijf jaar geleden kwam ik al eens dicht bij de functie waar ik nu zit: Open VLD had toen verloren bij de Vlaamse v erkiezingen, maar ikzelf, Guy Verhofstadt en Guy Vanhengel hadden goed gepresteerd. Toen is het er helaas niet van gekomen en ben ik vol goede moed aan de oppositie begonnen. En dan, in 2011, na twintig jaar politiek, kwam de vraag van de biersector, een sector die mij zeer interesseerde. Ik dacht toen: fair enough, ik kan dan misschien geen minister worden,

Het is niet omdat je bespaart dat je iets niet belangrijk vindt maar wel staatssecretaris van het bier, dat is een mooie troostprijs! Ik was toen ook 44, het leek mij het juiste moment om aan een nieuw hoofdstuk van mijn leven te begin nen. Maar ja, dan komt plots die vraag van de voorzitter en komen er toch krachten tot leven die je drie jaar te slapen hebt gelegd. Dan blijk ik toch een groter politiek beest dan gedacht.”

Het heeft wel weer even geduurd voor de minister van Cultuur bekend was. Opnieuw doemde het beeld van een ‘troostportefeuille’ op waarvoor men nog iemand moest vinden. “Ja, inderdaad, ik kan dat helaas alleen maar vaststellen. Het is nu aan mij om daar in de perceptie en de realiteit verandering in te

brengen. Heeft het te maken met het feit dat cultuur onderschat wordt door de politieke sector? Allicht wel een beetje. Maar het zou ook kunnen dat de culturele sector zich zelf wat overschat – ik weet het niet … Het gaat om de juiste plaats van cultuur in de samenleving. Iedereen voelt aan dat cultuur zeer belangrijk is, maar je moet toch ook de nederigheid hebben om toe te geven dat, bijvoorbeeld, onderwijs en welzijn en de zorg voor ouderen en jongeren nog net iets belangrijker zijn.”

Ligt cultuur misschien ook minder goed in de markt omdat investeren in cultuur vaak minder tastbare resultaten oplevert? “Precies. De kwaliteit van het onderwijs doen toenemen of de wachtlijsten in de zorg verminderen: dat is tastbaar. Maar hoe zit dat met cultuur? Daarin investeren zou de sociale cohesie versterken. Maar als je kijkt naar wat Bert Anciaux gedaan heeft toen hij minister van Cultuur was: in een hoog conjunctuur is hij erin geslaagd het budget in vijf jaar tijd te verdubbelen. Daaruit zou je dan moeten afleiden dat de sociale cohe sie ook is verdubbeld, maar dat is manifest niet het geval. Allicht zal ze wel een beetje toegenomen zijn, maar verdubbeld? Cultuur is gewoon minder grijpbaar, omdat het zo breed verankerd zit in de samenleving, en dat maakt het voor politici moeilijk.”

Toch was de culturele sector eerst erg blij met uw aanstelling: u werd zelfs bijna heilig verklaard. “Ja, en dat was een beetje gênant. De vorige ministers van Cultuur, Joke Schauvliege en Bert Anciaux, werden al snel door de sector getypecast als cultuurbarbaren: de één gaf gewoon heel eerlijk toe dat ze naar amateur theater ging en de ander kon zich de titel van een boek niet precies herinneren. Van mij wist men dat ik af en toe een culturele voor stelling meepikte en plots werd ik eenoog in

WIE IS Sven Gatz? Sven Gatz is het kind van een Franstalige moeder en een Nederlandstalige vader die boven een bakkerij in Molenbeek woonden – een echte Brusselaar dus. Hij volgde Grieks-Latijnse en ging daarna rechten studeren aan de KU Leuven. Tijdens zijn studie sloot hij zich aan bij de Volksuniejongeren en zo kwam hij later op het kabinet van Vic Anciaux terecht. In 1995 kreeg hij als 28-jarige zijn kans in het Brusselse Parlement. In 2001 viel de VU uiteen en trok Gatz samen met Bert A nciaux aan de kar van ID21 en later van Spirit. Maar toen Bert Anciaux voor een kartel met sp.a koos, stapte Gatz over naar Open VLD. Hij werd fractieleider in het Vlaams Parlement van 2007 tot 2011 en stond er bekend als links-liberaal. In 2011 bood de Federatie van Belgische Brouwers hem aan om directeur te worden, wat hij ook deed. Toen Gwendolyn Rutten hem vorig jaar de post van cultuurminister voorstelde, keerde hij terug naar de politiek.

interview

het land der blinden. Maar dat o phemelen van mezelf en afbranden van mijn voor gangers, dat is te zwart-wit, dat is niet goed. Het was wel comfortabeler beginnen, natuurlijk, maar men wist toch dat er besparingen aankwamen? De conjunctuur zit niet goed en we moeten besparen om op Vlaams niveau de zesde staatshervor ming te verteren. Had men dan gedacht dat cultuur de dans kon ontspringen? Er is gewoon m inder geld. Ik vond het raar dat het ontwaken voor sommigen zo hard was.”

Ook voor uw voorganger Bert Anciaux. Hij sprak in augustus al van een “aanslag op het verenigingsleven” – een deel van het verenigingsleven zou worden vermoord door de maatregelen van Bourgeois I.

Iedereen voelt aan dat cultuur zeer belangrijk is, maar je moet de nederigheid hebben om toe te geven dat, bijvoorbeeld, onderwijs net iets belangrijker is 20

“Kijk, mijn visie is: als je moet besparen, doe je het beter overal. Dus ook op cultuur. Maar je probeert het dan wel op een rede lijke en transparante manier te doen. We besparen 5% in het verenigingsleven. Dat is veel, maar het snijdt niét in de wortels, want je houdt nog 95% van je werkings middelen over! Trouwens, ik wil het vereni gingsleven recht in de ogen blijven kijken, ik ben zelf óók lid van het Davidsfonds en het Willemsfonds en de Louis Paul Boonkring. Omdat ik erin geloof en omdat ik vind dat die organisaties lokaal goed werk leveren. We moeten natuurlijk nagaan of we later

niet opnieuw kunnen investeren, maar dat is een ander verhaal.”

15 jaar lang kreeg iedereen telkens een stukje meer en werden er niet veel keuzes gemaakt. Dat systeem is gewoon niet houdbaar U komt wel terug op afspraken die gemaakt werden: u morrelt aan het Kunstendecreet dat eigenlijk tot 2016 loopt. Plots moeten cultuurorganisaties die daaronder vallen 7,5% inleveren. “In elk decreet staat dat de kredieten strek ken zolang de begroting ze mogelijk maakt – dat is nu eenmaal een universeel gegeven. Moreel is het misschien contractbreuk, juridisch sowieso niet. Maar het klopt: die organisaties moeten meer besparen. Dan kun je kiezen: ofwel schaven we met de kaasschaaf wat dieper, bij iedereen, ofwel houden we bepaalde elementen uit de besparing. We hebben besloten om minder op jeugd te besparen, zodat cultuur de reke ning betaalt, dat klopt. Maar nogmaals: het is geen onoverkomelijke besparing en ik wil

mij ervoor engageren om de komende jaren weer op te gaan bouwen. Toch zal ook dat keuzes vereisen. 15 jaar lang hebben we een cultuurbeleid gehad waarin iedereen telkens een stukje meer kreeg en werden er niet veel keuzes gemaakt. Dat systeem is gewoon niet houdbaar. We moeten keuzes maken – dat is ook de filosofie van het Kunstendecreet – en samenwerking stimuleren waar mogelijk.

Keuzes maken en samenwerkingen realiseren: dat zal niet zonder slag of stoot gaan. Zie ook de oefening die Opera Ballet Vlaanderen gemaakt heeft. Een moeilijke operatie. “Inderdaad. Maar als mijn voorgangers de opera’s in Gent en Antwerpen als afzon derlijke entiteiten hadden behouden, dan waren die nu allebei failliet. Nu is er wel een duidelijke toekomst voor die opera, s amen met het ballet. Hadden we die oefening niet gemaakt, dan bestond geen van de drie nog. Ik zie het nadeel van samenwerkingen niet als de instellingen die samengaan kunnen blijven doen wat ze graag doen en goed doen. Het kan ook voordelen hebben, het kan je meer kansen geven om internationaal te concurreren.”

Nog een moeilijke operatie is die in de musea. In juni betoogden ze nog voor meer middelen, nu moeten ze 4% 21

interview

inleveren. En de provinciale musea weten niet waar ze aan toe zijn, nu de provincies niet meer bevoegd zijn voor cultuur. “Tja, we hebben geprobeerd om de musea iets minder te laten besparen, maar dat is een schrale troost, dat besef ik wel. We zitten inderdaad met een structurele achterstand en de musea vragen terecht om een inhaal operatie. Zodra er weer meer middelen zijn, staan zij vooraan in de rij – al zal dat allicht pas vanaf 2017 zijn. Wat de provinciale

Verenigingen moeten de samenleving niet veranderen, ze moeten wel de mayonaise erin zijn usea betreft, die moeten blijven zoals ze m zijn, dat staat buiten kijf, maar we moeten nagaan wie er verantwoordelijk wordt voor het beleid. Als ze zich op het grondgebied van een grote stad zoals Antwerpen of Gent bevinden, gaan ze normaliter naar het ste delijke niveau. Als sommige gemeenten zulke musea niet kunnen overnemen om dat de schaal te groot is, dan zou de Vlaamse Gemeenschap ze kunnen overnemen. En als dat gebeurt, moeten we nagaan hoe we 22

het beleid van die musea op elkaar kun nen afstemmen. Als we bijvoorbeeld het MUHKA in Antwerpen als een grote instel ling beschouwen en we zien dat Mu.Zee in Oostende allicht niet naar de Stad Oostende gaat, biedt dat misschien wel kansen voor samenwerking – qua collectie en qua beheer.”

En wat met de verenigingen? Die moeten 5% besparen, terwijl in het regeerakkoord net staat dat de regering de sector wil versterken, “omdat het belang niet kan worden onderschat”? “In het regeerakkoord staat ook dat openbaar vervoer belangrijk is en toch besparen we bij De Lijn. Het is niet omdat je bespaart dat je iets niet belangrijk vindt. Geld dat je niet hebt, kun je nu eenmaal niet uitgeven. En daar naast: het draait in het leven echt niet alleen om geld en zeker niet in het verenigingsleven. Mensen verenigen zich niet met de bedoeling om zo snel mogelijk een subsidiedossier in te dienen om ondersteund te worden. Mensen verenigen zich in de eerste plaats omdat ze met anderen willen samenwerken en iets prettigs en relevants willen doen.”

Is dat volgens u het doel van verenigingen? “Het plezier dat mensen erin scheppen is nog altijd het belangrijkste. Maar eigen lijk is dat een filosofische vraag. Waarom

k omen mensen samen? Wel, ik denk dat dat is omdat je – zoals Levinas zegt – jezelf het meest herkent in het gelaat van de ander. Dat geloof ik echt. In de samenwerking met de andere word je veel meer mens. Vereni gingen moeten voor mij de samenleving niet veranderen, ze moeten wel de mayonaise erin zijn.”

Hebben verenigingen nog toekomst anno 2014? Want klassieke verenigingen hebben het niet altijd makkelijk. “Jazeker. Ik zie in het klassieke verenigings leven twee soorten. Je hebt verenigingen die verouderen tot ze ophouden te bestaan. Je hebt er ook die er toch in slagen om aan te sluiten bij de normale generatiedoor stroming en die activiteiten organiseren die passen in de samenleving van van daag. Dáárom ben ik ook lid geworden van Davidsfonds Jette. Ook omdat ik er mensen ken, natuurlijk, maar vooral omdat ze goede activiteiten organiseren, goed werk leveren en relevant zijn in de samenleving. Ik geloof dus zeker nog in het klassieke verenigingsle ven: we willen dat zeker verder laten bloeien. Daarnaast ontstaan er nieuwe vormen van verenigingen die we ook willen ondersteu nen. Die combinatie is natuurlijk niet mak kelijk. Maar ik ben geen cultuurpessimist. Ik ben er vast van overtuigd dat over dertig of honderd jaar mensen zich nog steeds

z ullen verenigen – zeker in Vlaanderen. Zet bij ons twee mensen samen en voor je het weet bouwen ze een vereniging.”

Die verbindende functie, is dat ook iets wat u in het hele cultuurbeleid wilt nastreven? “Ja, mijn cultuurbeleid moet verbindend werken. Maar daarnaast moet het ook extra kwaliteit aan het leven toevoegen, aan de lokale gemeenschap, door de dingen die getoond worden en opgevoerd worden, met de stroom mee of tegen de haren in. Als minister kan ik alleen de context bieden, de kunstenaars moeten die zelf invullen. En ten derde moet er ook een internatio nale component zijn. Alles is internationa ler g eworden en cultuur dus ook. Het is belangrijk dat we ons kunnen tonen in het buitenland, mét onze eigenheid. Als we lezen dat Luc Tuymans ergens aan de an dere kant van de wereld een belangrijk werk voor heel veel geld verkocht heeft, overvalt er ons ook een gevoel van trots. En dat is belangrijk voor een samenleving. Die drie dingen zijn voor mij essentieel. Zeker ook onze eigenheid, ons typisch avant-gardisme in onze kunst en cultuur. Als dat ons verder kan blijven onderscheiden van de anderen, vind ik dat heel mooi. En als ik daar op een of andere manier aan toe kan bijdragen, ben ik een blij man.” ¶ 23

evenementen TEKST

Lieselotte De Snijder

Leeslust en boekenbegeerte Toast Literair: vijf auteurs over hun liefde voor literatuur

en B

roo s

Al voor het vijfde jaar op rij vindt op zondag 18 januari 2015 Toast Literair plaats, het grootste literaire ontbijt van Vlaanderen. Op zo’n 200 plekken kunt u dan genieten van een boeiende literaire activiteit bij een heerlijk ontbijt of aperitief. Er staan die dag ook een heleboel bekende auteurs op het podium. Als smaakmaker vertellen vijf van hen over hun allesverslindende passie voor het geschreven woord.

Griet Op de Beeck kent u van haar columns voor De Morgen, haar debuut Vele hemels boven de zevende (2013) en haar theatervoorstelling met Wannes Cappelle.

Welke auteurs bekoren u het meest? “Ik heb een open leeshouding en een grote leesgoesting. Het is niet zo dat ik zweer bij drie auteurs en niets anders lees. Het is dus heel moeilijk kiezen. Als het over Neder landse literatuur gaat: Tom Lanoye, Peter Verhelst en Jeroen Brouwers – om er maar 24

een paar te noemen. Daarnaast ben ik fan van Murakami, maar ik kan er geen twee na elkaar lezen. Wat is de wat van Dave Eggers is ook geweldig.”

mijn dag en ik vind er altijd tijd voor, al is het in kleine dosissen.”

Kunt u ons een recente ontdekking meegeven?

“Aan de hand van een viertal fragmenten uit mijn boeken leg ik uit hoe ik geworden ben wie ik ben en zo raak ik en passant aan de belangrijke thema’s van mijn twee romans.”

“Graag! De kunst om in koor te huilen van Erling Jepsen, een Deense bestsellerschrijver. Het boek is net zo donker als de Deense series en films. Heel snijdend en door dringend, maar ook heel humoristisch. Ik heb vaak hardop gelachen. Ik denk dat Jepsen zelf geen leuke jeugd heeft gehad, want dat komt op steeds andere manieren terug in zijn boeken.”

Leest u ook terwijl u zelf aan een boek werkt? “Toen ik mijn debuut schreef niet, uit angst dat het mij zou beïnvloeden. Maar nu sta ik steviger in mijn schoenen, dus is het geen probleem meer. Alleen in de allerlaatste fase mijd ik andere boeken. Net als films en theater. Gelukkig is dat maar een heel korte periode. Lezen is een vast onderdeel van

Wat mogen we op 18 januari 2015 van u verwachten?

Geef mij een goed boek en ik lees. Overal

Griet Op de Beeck is eerst te gast bij Davids fonds Zandhoven en daarna bij Davids fonds Antwerpen KBC (i.s.m. Davidsfonds Antwerpen en Davidsfonds Hoboken).

INFO Vera Cop, 0484/67.10.86, vera.cop@telenet.be (Davidsfonds Zandhoven) en Yves Joris, 0470/90.14.96, yvesjoris@gmail.com (Davidsfonds Antwerpen KBC)

ÂŠ Sebastiaan Van Doninck

evenementen

Jas pae rt

ook tijd voor een boek. Ik heb trouwens altijd ongelooflijk graag gelezen terwijl ik at. Als kind stond ik speciaal voor zes uur op, zodat ik nog meer dan een uur op de verwarming kon zitten lezen voor ik naar school ging.”

ij s

Els Beerten kent u van haar meermaals bekroonde boek Allemaal willen we de hemel (2008) en van haar columns voor het tijdschrift Runner’s World.

Leest u wel eens tijdens het ontbijt? “Ja, altijd. Mijn man en ik maken elke dag tijd om te ontbijten en de krant te lezen. Die ver delen we dan in tweeën. Hetzelfde doen we in het weekend. Maar dan hebben we na de krant

St e

ph a

n Va

nfletere n

Ligt er wel eens een boek op uw ontbijttafel? “Dat gebeurt wel, ja. Zeker als ik echt de tijd neem om te ontbijten. Als mijn vrouw en ik samen aan tafel zitten, lees ik ook wel eens een gedicht voor aan haar – of zij aan mij. Onlangs, toen we op café zaten te brunchen, las ik haar voor uit een boek van Andrej Pla tonov dat ik aan het lezen ben. Dat was zo mooi dat ik het wel moest delen.”

Is die Andrej Platonov een aanrader?

Elvis Peeters kent u van zijn vele boeken, waarvan Dinsdag (2012) genomineerd werd voor allerlei prij zen, en van zijn muziekgroepen De Legende, Peeters en Angst en de Bange konijnen. 26

“Absoluut! Ik las al zijn roman Tsjevengoer en nu zijn verhalenbundel In deze prachtige, grimmige wereld. Platonov is een Rus die ze ker zo goed is al Dostojevski, maar minder bekend. Zijn boeken zijn ook zwaar gecen sureerd en pas later via het Westen integraal verschenen. Ik hou erg van zijn stijl en zijn

Wat leest u graag? “Een verhaal moet me aangrijpen en verras sen. Ik wil geen trukendoos zien, dan haak ik af. Daarnaast moet de schrijver een eigen stijl hebben. Het verhaal moet authentiek overkomen en mag nooit gezocht zijn. De stem moet passen bij de personages. Daar streef ik ook zelf naar. Je hoort het al: ik ben ellendig kritisch. En als ik een boek niet goed vind, lees ik het niet uit.”

Welk boek kunt u aanraden? “Feest van het begin van Joke van Leeuwen. Dat is zo’n rijk boek. Het verhaal speelt zich af in de Franse Revolutie en gaat over sterke mensen die alles op alles zetten, ook al draait het niet altijd uit zoals ze willen. Het is zwaar en tegelijk licht, omdat het je een

personages, die vaak vreemde redeneringen maken. Op die manier zitten er veel kriti sche noten in zijn werk.”

Wat leest u verder nog? “Ik lees het liefst uitdagende boeken, maar ik heb een heel brede interesse. Daarin neemt poëzie een belangrijke plaats in. Peter Hol voet-Hanssen, om het eens over een heden daagse auteur te hebben, vind ik bijvoorbeeld geweldig. Ook zijn performances zijn de moei

Ik heb zeker zes meter poëzie in mijn boekenkast staan

fijn, herkenbaar gevoel geeft. Maar er zijn nog zo veel goede boeken.

Wat staat er op 18 januari 2015 op het programma?

Als ik schrijf, mijd ik alles wat ruikt naar het boek waar ik zelf mee bezig ben Els Beerten is te gast bij Davidsfonds HeverSchiplaken-Boortmeerbeek.

INFO Trees Van Heddegem, 0497/68.56.84, trees.paul@telenet.be

te. Hij begint meestal gewoon een verhaal te vertellen en pas achteraf heb je door dat er een gedicht in zat. Zelf heb ik ook al eens mee gedaan aan poetry slams (een moderne vorm van poëzievoordrachten, n.v.d.r.) en dat is niet te onderschatten, maar wel heel leuk.”

Wat geeft u op 18 januari ten beste? “Ik breng een doorsnede van mijn oeuvre met passages uit romans, jeugdboeken, lied jes en toneelteksten. In culinaire termen: een ontbijt met zowel krenten als roggebrood. Ik pas me ook graag aan mijn publiek aan en sluit niet uit dat ik ook zal zingen.” Elvis Peeters is te gast bij Davidsfonds Genk

INFO Guy Donders, 089/24.69.04, guy.donders@telenet.be

Ko en B

“Ik ga vertellen hoe ik geëvolueerd ben als schrijver. Hoe ik tot Allemaal willen we de hemel gekomen ben en hoe ik dan verder gegroeid ben naar Eén mens is genoeg. Want dat hangt natuurlijk allemaal samen.”

roos

Ann De Craemer kent u van haar boeken De seingever (2012) en Kwikzilver (2014) en van haar bijdragen voor o.a. De Morgen en HP/De Tijd.

Wat vindt u van de combinatie literatuur en ontbijt? “Dat is de perfecte combinatie. Ontbij ten en lezen zijn bij mij onafscheide lijk. Ik lees ’s ochtends weliswaar geen boeken, maar kan me geen o ntbijt voorstellen zonder dat ik de krant lees. Boeken zijn voor later op de dag. En dan kies ik voor literatuur die mij beroert – of ze me nu kwaad maakt of doet huilen. Wat de stijl betreft, hou ik van eenvoud. Een barokke stijl of bombastische zinnen: dat hou ik maar een aantal bladzijden vol.”

Welk boek zou iedereen gelezen moeten hebben? “Humboldt’s Gift van Saul Bellow, een boek uit 1975 dat er mee voor zorgde dat Bellow in 1976 de Pulitzerprijs voor Fictie en de Nobelprijs voor de Literatuur won. En alles van Philip Roth, die helaas nog steeds de Nobel prijs voor de Literatuur niet heeft ge wonnen. Een ware schande! Als er één auteur is die ik zelf graag zou willen zien optreden, dan is het Philip Roth wel. Maar hij is gestopt met schrijven, dus dat zal niet meer gebeuren.”

Waar en wanneer leest u het liefst? “Net als wanneer ik schrijf, moet het absoluut stil zijn wanneer ik lees. Anders kan ik me niet concentreren. Mijn favoriete leesplek is de zetel naast mijn boekenkast, waar ik onlangs Down and out in Paris and London van George Orwell uitlas. Maar ik lees niet

Is er een betere manier om de dag te beginnen dan met boeken? alleen romans: als ik aan het schrijven ben, lees ik uitsluitend non-fictie. An ders zou ik het vreemde gevoel krijgen dat de zinnen me storen tijdens het schrijven van mijn eigen roman.”

Waarmee gaat u ons op 18 januari verrassen? “Met vuurwerk! Geen voorbereide lezing, maar een spontaan verhaal en veel interactie. Ik zal het waarschijn lijk vooral over mijn laatste boek Kwikzilver hebben, maar ook over het nieuwe boek waaraan ik werk: een non-fictieboek over taal.” Ann De Craemer is te gast bij Davids fonds Kortrijk.

INFO Achilles Surinx, 056/35.24.76, achilles.surinx@skynet.be 27

evenementen

Een fantastisch boek. Niet te gecompli ceerd, dus makkelijk weg te leggen en weer op te pikken. Murakami is de meester van de schijnwerkelijkheden en maakt die heel aannemelijk. Daarnaast ben ik ook Beetgenomen, over de Bende van Nijvel, van Hilde Geens aan het lezen, als voorbereiding voor mijn volgende boek. En tot slot nog een es saybundel van Joost de Vries: Vechtmemoires.” ©

Ste pha n Van fleteren

Welk boek zou u bij iedereen aanprijzen?

Peter Terrin kent u van zijn boeken De bewaker (2009), Post mortem (2012) en Monte Carlo (2014), waarvoor hij verschillende nominaties en bekroningen ontving.

Literatuur als ontbijt, is dat iets voor u? “Zeker! Ik lees altijd bij het ontbijt. Ik sta zelfs vroeger op dan de rest van het gezin om in alle rust wakker te worden en te lezen. Dat zijn niet alleen kranten of tijdschriften, maar ook boeken. Kortom, wat ik het eerst te pakken krijg. Meestal ben ik in twee of drie boeken tegelijk bezig. Boeken kunnen me zo enthousiast maken of inspireren dat ik ze graag dicht bij me heb om er veel in te kunnen vertoeven.”

In welke boeken vertoeft u nu? “De opwindvogelkronieken van Murakami.

“Normaal zeg ik altijd Dat wat overblijft van Tom McCarthy. Dat is een meesterwerk. Zo’n boek waar ik jaloers op ben omdat ik het niet zelf geschreven heb. Maar nu wil ik een nog fantastischer en fenomenaler boek aanraden: Naakt van Jean-Philippe Toussaint. Dat is een Franstalige Belg die in Vlaanderen niet zo bekend is, maar volgens mij is hij de beste Belgische schrijver van het moment. Neem maar gewoon van me aan dat het onwaarschijnlijk goed is!”

Wat schotelt u ons op 18 januari voor? “Ik zal het vooral hebben over Monte Carlo, mijn nieuwste boek. Maar het zal ook gaan over schrijven in het algemeen en uiteraard zal ik ook voorlezen. En dat alles zo smake lijk mogelijk!” Peter Terrin is te gast bij Davidsfonds Aalst.

20 gratis duotickets

Friedl’ live vanuit 30CC/ Schouwburg in Leuven Speciaal voor Toast Literair presenteert Friedl’ Lesage haar Radio 1-programma Touché live vanuit 30CC/Schouwburg in Leuven. Met Dirk De Wachter voert ze tus sen 11 en 13 uur een gesprek over leven en werk. Tussenin geniet u van de livemuziek van Gabriel Rios en achteraf krijgt u een heerlijk aperitief. Wie erbij wil zijn, kan zich vanaf zondag 4 januari 2015 gratis inschrijven via www.radio1.be. Davidsfonds Cultuurmagazine schenkt 20 duotickets weg. Stuur vóór woensdag 7 januari 2015 een mail naar cultuurmagazine@davidsfonds.be met vermelding ‘Toast Literair’ en al uw gegevens (naam, adres, lidnummer, e-mailadres). De winnaars krijgen persoonlijk bericht.

INFO Thérèse Rosier, 0475/77.06.07, therese.rosier@telenet.be.

win Literaire vakantie voor 2 personen t.w.v. 2.000 euro! Kunt u wel wat rust gebruiken? Hebt u een stapel boeken die u maar niet gelezen krijgt? Davidsfonds Evenementen, KBC en De Standaard drukken voor u op pauze en schenken een literaire vakantie in Piemonte voor 2 personen ter waarde van 2.000 euro weg. Inclusief een pakket met al uw lievelingsboeken! Stuur vóór zondag 18 januari 2015 een mail naar 28

e venementen@davidsfonds.be met daarin uw gegevens én de titel van het boek dat u zeker wil meenemen, plus de reden daarvoor. Het mooiste verhaal wint de literaire vakantie.

Toast Literair 2015 Toast Literair vindt plaats op zondag 18 januari. Wat er bij u in de buurt te beleven valt, leest u in de programma krant die als bijlage bij dit nummer zit. INFO davidsfonds.be/toastliterair

INFO www.davidsfonds.be

evene menten kort Het hele jaar door organiseert Davidsfonds Evenementen grote en kleine activiteiten in heel Vlaanderen. Ook bij onze cultuurpartners kunt u van alles beleven. Dit is een kleine greep uit het aanbod. Meer activiteiten vindt u op www.davidsfonds.be/evenementen.

Super-de-luxe klassiek concert in Gent Augustin Hadelich is een Duitse violist die uw mond doet openvallen binnen de eer ste halve minuut van een concert. Met een divers programma van Beethoven tot Stra vinski toont hij zijn muzikale veelzijdigheid en technische grenzeloosheid, zowel solo als in duo met pianist Charles Owen. Op dinsdag 21 april 2015 kunt u tijdens Gent Exclusief in de Handelsbeurs dit virtuoze klassieke concert vanaf de eerste rij mee maken. Vooraf geniet u van een driegangen diner in Café Theatre, dat vlak naast de Handelsbeurs ligt. Achteraf kunt u napraten bij een drankje in de Handelsbeurs.

INFO www.davidsfonds.be/evenementen

Nekka-Nacht wordt dit jaar een heel nieuwe beleving. Het grootste feest van het Neder landstalige lied vindt dit jaar plaats op zater dag 25 april en verhuist van het Sportpaleis naar de Lotto Arena. De centrale gast is de Limburgse band Buurman, die zich om ringt met zijn muzikale helden. In dezelfde week staat ook Houden Van/Griffelrock op het programma. Op dinsdag 28 en donder dag 30 april geven Erik en Sanne het beste van zichzelf. Via het Davidsfonds kunt u nu al kaarten bestellen, met een korting van 4 euro voor Nekka-Nacht in elke rang. Kaarten voor Houden Van/Griffelrock kos ten 9 euro. Bestellen kan via evenementen@ davidsfonds.be of 016/310.600 (vragen naar Kathleen Haesaerts). Zodra we uw bestelling ontvangen, sturen we u een bevestigings mail met de betalingsgegevens en een dos siernummer. Na ontvangst van uw betaling krijgt u de kaarten.

INFO www.davidsfonds.be/evenementen

Nekka-Nacht in een nieuw jasje

De boer op tijdens De Nacht van de Geschiedenis Hebt u zin om het boerenleven van vroeger en nu te leren kennen? Wilt u ontdekken hoe een kleine en arbeidsintensieve boerderij een groot en industrieel bedrijf werd? Elk dorp, elke gemeente en zelfs elke stad is gete kend door de landbouw die er zich ooit heeft afgespeeld en vaak nog steeds afspeelt. Op dinsdag 24 maart kunt u op meer dan 200 plaatsen in Vlaanderen de geschiedenis van de landbouw en visserij ontdekken t ijdens een activiteit van een lokale Davidsfonds af deling. Kom naar De Nacht van de Geschie denis en maak kennis met de landbouwers of vissers in uw gemeente tijdens een lezing, boerderijbezoek, tentoonstelling, getuigenis, voorstelling of andere historische activiteit.

INFO www.davidsfonds.be/evenementen

Greet Van Hove

Harold Raf Steyaert Van De Perre

Pascale Roels

Beatrijs Verhelst

Martine De Bruyne

Nicole Verheyden

Marieken Pee

cultuur maken

De Davidsfonds afdeling

Willy Depouillon

Bert Pauwels

Maurits De Decker

Greta Derveaux

Lieve Pee

Dirk De Leeuw

Afdeling: Dendermonde Aantal leden: 179 Aantal vrijwilligers: 17, van wie 8 mannen en 9 vrouwen Aantal activiteiten: Voor dit cultuurjaar zijn dat er 14, zonder de cursussen van Davids fonds Academie en de samenkomsten van onze leesgroep. Activiteit op de foto: Regisseur Lieven Debrauwer gaf op 25 november 2014 een lezing over zijn passie voor parfum. De presentatie is buitengewoon: Lieven is onge looflijk enthousiast en aangenaam om naar te luisteren. En het is ook boeiend als je niet geïnteresseerd bent in parfum. Niet te missen activiteit: Tijdens Toast Literair, op zondag 18 januari, vertellen musicologe Hilde Pien en politierechter Peter D’Hondt over hun lievelingsboeken en hun omgang met literatuur. Daarna klinken we op het nieuwe jaar! Meest memorabele moment: Toen ons cultuurcentrum CC Belgica volliep voor De Nacht van de Geschiedenis, vorig jaar in maart. Het onderwerp was de Grote Oorlog in Dendermonde en daar kwamen 400 m ensen op af. Tijdens de tweede editie waren er nog eens 100 aanwezigen. DNA van de afdeling: Wat ons typeert, is onze onafhankelijke en breed georiën teerde opstelling. We zijn actief op het vlak van geschiedenis, taal, kunst en religie en werken daarvoor samen met andere vereni gingen. Ook typisch: onze durf om tegen de stroom in te gaan en ons doorzettingsver mogen. We organiseren nog steeds een quiz en dictee, de Junior Journalist-wedstrijd en U zijt wellekome. Motto: Een eigen motto hebben we niet, maar we scharen ons achter de slogan Cultuur beleef je samen.

boeken

TEKST

Lieselotte De Snijder

De kruidenvrouw van Gent In memoriam: Winiefred Van Killegem De populairste kruidenvrouw van Vlaanderen. Zo herinneren we ons Winiefred van Killegem, die op 1 september 2014 overleed. Een veel te vroeg afscheid, want tot op het laatst was de 75-jarige herboriste plannen aan het maken. Het kenmerkt de energieke en sterke vrouw die haar leven lang gepassioneerd was door alles wat groeide en bloeide in de kruidentuin.

k droom dat alle mensen gelukkig en gezond zijn. Gezondheid kun je niet kopen, maar gelukkig zijn kun je leren.” Zo opent Winiefred Van Killegem haar geluksdoosje met kruidentips. Het vat goed samen waar de bekendste kruidenvrouw van Vlaanderen voor leefde: haar kennis gebruiken om anderen gezonder en geluk kiger te maken. Op alle mogelijke manieren was ze daarvoor in de weer, hoewel het er aan het begin van haar leven helemaal anders uitzag …

Een vrouw die koekenbakken zou Winiefred Van Killegem werd op 13 mei 1939 geboren in Sint-Laureins als d ochter van een kleermaker en een winkeluitbaatster van naaigerief en lingerie. Een gegoed milieu, maar toch mocht Winiefred – in tegenstelling tot haar vier broers – niet gaan studeren. “Dat heeft ze haar moeder haar hele leven kwalijk genomen,” vertellen Katty en Geertrui Blanckaert, de dochters

van Winiefred. “Zelfs aan het eind van haar leven werd ze er nog boos om.” Het ver klaart waarom Winiefred geen goede band had met haar moeder en het beter klikte met haar grootmoeder, meetje Ida. Die baatte in het dorp een café uit waar iedereen terecht kon voor een druppeltje én advies bij allerlei

In totaal schreef Winiefred 27 boeken, waarvan er niet minder dan 105.000 verkocht werden kwaaltjes. De schriftjes met kruidenwijsheid van meetje Ida zou Winiefred later dankbaar gebruiken voor haar eigen adviezen. Maar zo ver was het toen nog niet. Winiefred ging eerst aan de slag in een

koekjesfabriek in Eeklo. Niet lang daarna kwam ze Jef tegen, met wie ze naar Gent verhuisde en aan kinderen begon. En toen leek het even mis te lopen. Tijdens de zwangerschap van Geertrui werd Winiefred erg ziek. “Haar leven heeft aan een zijden draadje gehangen,” weten de zussen. “En daarna is ze erg veranderd. Ze wilde haar ambities waarmaken.” Bij patisserie D amme, de meeste chique bakkerij van Gent, kon ze zich uitleven en klom ze al snel op tot de rechterhand van de bakker. Bakker Damme was echter een eigenzinnige man en Winiefred ging er stevig tegenin. Katty en Geertrui: “Mama nam nooit een blad voor de mond en dat zorgde wel eens voor con flicten. Bovendien zat er meer in haar dan winkeljuffrouw spelen.”

SOS Piet avant la lettre Tijd voor een nieuwe uitdaging, die Winiefred vond bij Tupperware. “Haar party’s waren echte happenings en de na 33

boeken

De favoriete kruidentuin van Winiefred Haar tweede thuis, zo noemde Winiefred van Killegem de tuin van De wereld van Kina in Gent. Ze volgde er haar eerste kruidencursus en keerde vaak terug naar de oase van rust in de stad. Tijdens de Gentse feesten gaf ze rondleidingen door de kruidentuin, die in de jaren 1920 werd aangelegd door Leo Michel Thiery. In de tuin staat een beeld van Linnaeus, een 18de-eeuwse Zweedse plantkundige, die voor Winiefred een speciale betekenis had. Ook de drie lievelingskruiden van Winiefred, die terugkomen in veel van haar boeken, zijn in de tuin te vinden. • Heemst, in de volksmond tandwortel, is erg geneeskrachtig en gezond. Een drankje van het kruid verzacht jeuk in de mond en als baby’s tandjes krijgen, helpt het om ze op een stukje heemstwortel te laten bijten. • Zoals de naam suggereert is lievevrouwbedstro een kruid waar vooral vrouwen bij gebaat zijn. Het kalmeert zenuwachtige en emotionele vrouwen en werkt ontspannend. Ook voor het hart en de bloedvaten is het goed. • Maar Winiefreds allerliefste kruid is pimpernel. Het kruid zorgt niet alleen voor een goede doorbloeding, zeker in de hersenen, maar stemt je ook positief. Eet elke dag wat pimpernel en je ziet het leven door een roze bril. INFO De mooiste kruidentuinen in Vlaanderen. Het boek telt 160 pagina’s en kost 24,95 euro (ISBN 978 90 5826 843 3).

In de tuin van De wereld van Kina in Gent staat dit beeld van Linnaeus, een 18deeeuwse Zweedse plantkundige, die voor Winiefred een speciale betekenis had.

Het absolute lievelingskruid van Winiefred: pimpernel. Een vrolijke naam voor een kruid dat je goedgehumeurd maakt.

druk verschoof steeds meer van de potjes naar wat erin zat,” b ekennen Winiefreds dochters. “Kruiden en recepten vond mama veel interessanter. In die periode ging ze ook steeds meer koken op feesten, bij mensen thuis. En ze had altijd ‘slaafjes’ mee die voor haar werkten – ofwel wij, ofwel de buren. Maar dat was altijd heel leuk.” Al snel stond Winiefred bij Tupperware aan de top, met veertig mensen onder haar. Maar landma nager worden was een stap te ver. Daarvoor moest ze zelfstandige worden en dat gaf te veel zorgen. In plaats daarvan ging Winief red aan de slag als medisch informateur, een job die ze vanaf haar 49ste combineerde met een opleiding tot herboriste. In die periode schreven haar dochters haar in voor het tv-programma Kwizien met Etienne Cocquyt. Net als Piet Huysentruyt kwam de tv-chef bij mensen thuis koken. Zo ook bij Winiefred. “De tv-bazen moeten gro te ogen getrokken hebben toen ze zagen hoe veel kijkcijfers die aflevering haalde,” vertel len Katty en Geertrui. “Winiefred klopte op tv gewoon met een lepel op C ocquyts hand om hem uit haar potten te houden. Gelijk vroeg de BRT haar om samen met Cocquyt een boek te maken.” Na dat eerste boek had

Meetje Ida, Winiefreds grootmoeder, baatte een café uit waar iedereen terechtkon voor een druppeltje én advies bij allerlei kwaaltjes.

Winiefred al snel door dat ze ook op haar eentje boeken kon schrijven. En ze had suc ces. Haar eerste boeken verschenen bij BNP Uitgeverij, daarna bij Davidsfonds Uitgeve rij. In t otaal schreef ze 27 boeken, waarvan er niet minder dan 105.000 verkocht werden tussen 2007 en 2014.

Op het podium in heel Vlaanderen De jaren daarna ging het snel. Winiefred was nog vaker op de weg en doorkruiste het hele Vlaamse land voor optredens in de media en nog meer lezingen en demonstraties voor verenigingen. Katty en Geertrui: “We h ebben in ons archief 20 mappen met persartikels zitten en al het voorbereidingsmateriaal voor haar lezingen. Voor elk onderwerp had ze een uitgewerkt scenario. Ze ging te werk zoals een artiest en maakte van haar lezingen heuse optredens.” Dat is niet verwonderlijk als je weet dat ze zo’n 3.000 lezingen gaf en in elk dorp tussen de 300 en 400 mensen kwa men kijken. Winiefred en haar kruidentuin Een van de schriftjes van meetje Ida, die aan Winiefred al haar kruidengeheimen toevertrouwde.

Op het hoogtepunt van haar roem kwamen er meer dan 50 bussen naar Winiefreds tuin kijken

waren een echte attractie. Op het hoogte punt van haar roem kwamen er meer dan 50 bussen naar haar tuin kijken. De hele wijk werkte dan mee en voorzag alle bezoekers van drankjes en hapjes. Het is duidelijk dat Winiefred mensen in Vlaanderen wist te beroeren met haar passie en haar kennis. “Er zitten nog elke dag

kaartjes in de bus,” aldus Katty en Geertrui. “En toen het einde in zicht kwam, stonden mensen letterlijk in de rij aan te schuiven om afscheid te nemen. Het was een straffe madam die ons zal blijven inspireren. Dat is de enige troost die we hebben, want het is onmogelijk te beschrijven hoe hard we haar missen.” In het collectieve Vlaamse geheugen leeft Winiefred verder als iemand met een ontzet tende honger naar kennis. Iemand die van elk boek een boeiende ontdekkingstocht maakte, niet alleen voor zichzelf maar ook voor de lezer. En zodra ze die kennis had veroverd, deelde ze die genereus uit. Het is aan ons om er gezond en gelukkig mee te worden. ¶ 35

boeken

Deze titels van Winiefred Van Killegem zijn nog beschikbaar herdruk Gezondheid en geluk in een doosje (19,95 euro)

Knollen, bollen en wortels van bij ons (22,50 euro)

Confituur van Winiefried (19,95 euro)

Winiefred zet de bloemetjes buiten (22,50)

De lekkerste keukenkruiden kweek je zelf (14,95 euro)

De mooiste kruidentuinen in Vlaanderen (24,95 euro)

Winiefred kookt met stevia (11,50 euro)

Kleine kwaaltjes (15,95 euro)

Is niet iedereen zoals ik, een beetje te dik (16,50 euro)

INFO U kunt alle Davidsfonds uitgaven van Winiefred Van Killegem met korting bestellen via www.davidsfonds.be/uitgeverij, zolang de voorraad strekt.

boeken kort Met de regelmaat van de klok publiceert Davidsfonds Uitgeverij nieuwe boeken. In deze rubriek stellen we met stip vijf van die boeken voor. U kunt alle boeken – mét korting – bestellen via www.davidsfonds.be/uitgeverij. Daar vindt u ook het volledige aanbod van Davidsfonds Uitgeverij.

Nog meer grappige faaltaal Inger Hollebeek en Vellah Bogle, oprichters van de succesvolle Facebookpagina Taal voutjes en auteurs van het gelijknamige boek, verzamelden in hun tweede boek nog meer grappige taalmissers. De faaltaal komt zowel uit de media als uit het straatbeeld en wordt telkens voorzien van commentaar. Foto’s van taalfouten in winkels, hilarische krantenkoppen en columns van bekende taalliefhebbers: dat en veel meer vindt u terug in Taalvoutjes. Het boek 2.

INFO Taalvoutjes. Het boek 2 van Inger Hollebeek en Vellah Bogle telt 160 pagina’s en kost 12,95 euro (ISBN 978 90 5908 571 8).

Het Van Erschreve familiegeheim Jonathan Van Erschreve is slim en gek op raadsels. Twee talenten die hij inzet om zo veel mogelijk computerspelletjes te spelen. Als hij opnieuw met een barslecht rapport thuiskomt, sturen zijn ouders hem als straf naar oudoom Theodore, waar Jonathan bij les krijgt en vervelende klusjes moet doen. Al snel krijgt hij in de gaten dat er vreemde

dingen gebeuren in het huis. Welk geheim verbergt Villa Van Erschreve?

INFO Het Van Erschreve familiegeheim van Hilde E. Gerard en Eric Bouwens telt 223 pagina’s en kost 16,50 euro (ISBN 978 90 5908 534 3).

Verkeersregels op kindermaat Hoe werken verkeerslichten? Welke soorten verkeersborden zijn er? Waar moet je reke ning mee houden op de weg? Er valt heel wat te leren over het verkeer en kinderen kunnen er niet vroeg genoeg mee beginnen. In dit boek maken ze spelenderwijs ken nis met de verkeersregels en verschillende verkeerssituaties. Acht interactieve spelle tjes en een parcours helpen kinderen om de wegcode onder de knie te krijgen.

INFO Het grote boek van verkeersregels telt 16 pa gina’s en kost 18,50 euro (ISBN 978 90 8222 460 3).

Het jaar volgens Lectrr De Rode Duivels gingen naar Rio, de rellen in Oekraïne bereikten bloederige hoogte

05 punten en kort nadat een passagiersvliegtuig vermist raakte, stortte een ander neer in een zandstorm. 2014 was een jaar van hoogte punten, maar ook van dieptepunten. In zijn typische, eigenzinnige stijl maakt Lectrr ook dit jaar de balans op van de belangrijkste gebeurtenissen van 2014. En een vleugje sarcasme was hem ook in dit derde jaar overzicht niet vreemd.

INFO Lectrr gromt van Lectrr telt 288 pagina’s en kost 29,95 euro (ISBN 978 90 5908 583 1).

De Bijbel in een nieuw jasje Het meest gelezen boek ter wereld: dat is de Bijbel. Al eeuwenlang is het niet alleen voor gelovigen maar ook voor kunstenaars een bron van inspiratie. Zo ook voor schrij ver Philippe Lechermeier en illustratrice Rébecca Dautremer. Een Bijbel is hun geheel nieuwe, gedurfde en originele interpretatie van de mooiste Bijbelverhalen. Bekroond auteur Ed Franck bewerkte de Franse tekst voor een Nederlands publiek.

INFO Een Bijbel van Rébecca Dautremer en Philippe Lechermeier (bewerking Ed Franck) telt 371 pagina’s en kost 49,95 euro (ISBN 978 90 7736 327 0). 37

advertentie

cultuurcentrum Hasselt

Jan Caeyers - Le concert olympique

Zemlinsky Quartet

Roel Dieltiens (cello) - Barokorkest B’Rock

De concertzaal in de hoofdstad van Limburg!

Een greep uit onze klassieke concerten en opera’s (voorjaar 2015)! deFilharmonie met paul lewis (piano) — maDama ButterFlY — música temprana polYFonie uit peru — sÜDwestDeutches Kammerorchester pForzheim met vlaD weverBergh (Klarinet) — BaroKorKest B’rocK met roel Dieltiens (cello) & roBin Johannsen (sopraan) — tae-hYung Kim pianorecital — le concert olYmpiQue met FranK BraleY (piano) — zemlinsKY Quartet striJKKwartet — vlaams raDio Koor & Daniel capelletti (piano) Reductietarief van toepassing voor Davidsfondsleden op vertoon van lidkaart. cultuurcentrum Hasselt, Kunstlaan 5, B-3500 Hasselt — plaatsbespreking@ccha.be — 011 22 99 33 — www.ccha.be

advertentie

Mama, directeur van Herita en fervente cultuurliefhebster: Kristl Strubbe is het allemaal, en nog veel meer. Als columniste voor Davidsfonds Cultuurmagazine laat ze haar licht schijnen over het Vlaamse cultuurlandschap. Over wat haar opvalt, verwondert en beroert. Vooraan in dit nummer, op pagina 15, geeft Kurt Van Eeghem zijn visie op de culturele actualiteit.

Voo ren

kristl & kurt

Van

Musea: relevant of niet

Er sluiten tegenwoordig in Nederland meer musea dan er opengaan. Musea zijn niet meer vanzelfsprekend.

ut Wo

k had nog nooit stilgestaan bij Jan Pieterszoon Coen. Toch is hij in Neder land een nationale held. Straten, bruggen en een tunnel zijn naar hem vernoemd. Als gouverneur-generaal van de Verenigde OostIndische Compagnie stichtte hij Batavia, het huidige Jakarta in Indonesië. Intelligent en doortastend volgens de een, hardhandig en nietsontziend volgens de ander. De herinne ring aan hem is dus omstreden – vergelijk het met onze koning Leopold II. In zijn geboorteplaats Hoorn, in WestFriesland, pronkt Coen al meer dan 100 jaar op het stadsplein. Maar vorig jaar startten enkele geëngageerde bewoners een petitie. Na veel wikken en wegen besliste de gemeen teraad dat de lovende tekst onder het stand beeld genuanceerd moest worden. Het Westfries Museum speelde daar een hoofdrol in. Om de bedenkingen voor en tegen Coen te kanaliseren, zetten de museum medewerkers een opmerkelijk participatie traject op. Ze maakten van het museum een heuse rechtbank, met getuigen à charge en à decharge. De bezoekers mochten als juryleden een uitspraak doen, maar pas nadat ze al het bewijsmateriaal hadden doorgenomen. Maar liefst 3.500 bewoners deden mee, dachten na en brachten hun stem uit. Het resultaat: 68% oordeelde dat het standbeeld op het plein voor het museum mocht blijven, 32% was tegen. De gemeenteraad stemde

adien met krek dezelfde verhouding voor het n behoud van het standbeeld, op voorwaarde dat de tekst werd aangepast. Het project viel het Westfries Museum niet zomaar in de schoot. Het zag zijn kans schoon en sprong erop. Tien jaar eerder was het hun zeker ontgaan. Ze waren toen nog een klein historisch museum “zoals je er dertien in een dozijn hebt”, geeft directeur Ad Geerdink toe. Het museum was ingedommeld, de bezoekers aantallen slonken zienderogen. Maar Geerdink had het lef om hardop te vragen waarom het museum er eigenlijk was en voor wie. Relevan tie zou voortaan centraal staan. Dat lijkt vanzelfsprekend en dat ís het ook, als u het mij vraagt, maar meer dan één museum blijft net daar in gebreke. Er sluiten tegenwoor dig in Nederland meer m usea dan er opengaan. Musea zijn niet meer vanzelfsprekend. En dus ging het Westfries Museum aan de slag. Voortaan zouden ze niet zomaar “alles met een link naar hun stad Hoorn” tonen, maar de blik alleen nog maar richten op die ene Gouden Eeuw. Met themakamers, h istorische figuren die je aanspreken, zelfs hoogtechnologische brillen waarmee je door het Hoorn van toen wandelt. Telkens opnieuw een brug zoeken naar het brede publiek. En dan komt zo’n petitie voorbij en voor je het weet sta je als museum te midden van de mensen. De beleidsvisie van het Westfries Museum is ook fris en helder geschreven, ver weg van ambtelijke taal. De titel? Luister. Mooi toch. 39

cursussen

TEKST

Sara Engelen

De Sixtijnse Kapel van de prehistorie Dagcursus over de grot en de kunst van Lascaux De wereldberoemde grot van Lascaux is jammer genoeg al sinds 1963 gesloten voor het publiek. Maar tot 15 maart kunt u exacte replica’s van de prehistorische kunst bewonderen in het Brusselse Jubelparkmuseum. Om de context en betekenis van de tekeningen te verduidelijken organiseert Davidsfonds Academie een dagevenement. Tal van vakspecialisten ontsluieren voor u de geheimen van Lascaux.

tel u voor: kilometers en kilometers uitgestrekte toendra, een snijdende vrieskou, ijzige hoogvlakten en als enige verstrooiing een met dennen om zoomde rivier die het landschap doorklieft. Zo zag de lieflijke en groene Dordogne streek er tienduizenden jaren geleden uit. Ergens diep in dat landschap schilderden onze prehistorische voorouders meer dan 1.500 intrigerende dierentaferelen bij elkaar. En dat deden ze met een verbluffende tech nische precisie en een wonderlijk gevoel voor esthetiek. 20.000 jaar lang bleven de tableaus vervol gens in duisternis gehuld. Tot in 1940. De verhalen over de ontdekking variëren, maar dit is het mooiste: een jongen die zijn hond achtervolgde op vossenjacht, sukkelde in een Geërodeerde rotsschacht. De rest is geschiedenis, vertelt kalklaag wordt Pierre Vermeersch, professor emeritus van kunstatelier het departement Aard- en omgevingsweten in de grot van Lascaux. schappen aan de KU Leuven. Tijdens de cur

sus van Davidsfonds Academie neemt hij u mee voor een reis door de tijd en legt hij uit waarom generaties wetenschappers hun tan den stukbeten op dit Unesco Werelderfgoed. Hoe ver terug moeten we gaan om het verhaal van onze artistieke prehistorie te beginnen? Vermeersch: “De tekeningen zijn duidelijke culturele uitingen van de mens rond 18.000 voor Christus. Ze zijn zelfs nog ouder dan die van Altamira in Spanje. Ze onthullen een zeer rijke gedachtewereld en geven ons een gedetailleerd beeld van de moderne mens, die we voordien alleen kenden via stenen voorwerpen.”

Even slim als wij U leest het goed: we hebben het wel degelijk over de moderne mens, de homo sapiens. “Wat we met zekerheid weten, is dat die prehistorische mens al dezelfde intellectuele capaciteiten en uiterlijke kenmerken had als u en ik vandaag,” verduidelijkt Vermeersch. 41

cursussen

Levendige stierentaferelen in Lascaux: vruchtbaarheidssymbool of magisch ritueel?

Ze hebben dus niets vandoen met die andere mensachtige, de neanderthaler. “In Lascaux zijn zelfs naalden gevonden, dus die mensen konden naaien. Vaak beeldt men de prehis torische mens in zijn blootje af, zodat ze er primitief uitzien, maar dat slaat nergens op.

De tekeningen zijn duidelijke culturele uitingen van de mens rond 18.000 voor Christus. Ze zijn zelfs nog ouder dan die van Altamira in Spanje Hadden onze voorouders kunnen schrijven, dan hadden we kunnen lezen waarom ze die rotstekeningen maakten. Nu moeten we het jammer genoeg stellen met interpretaties.” Wie de mens achter de enigmatische kunstenaars wil doorgronden, moet zich 42

eerst het klimatologische tijdperk van toen voor de geest halen: de koudste periode aan het eind van de laatste ijstijd. Vermeersch: “Noordwest-Europa was nog volledig onbewoond, alleen in het gebied van de Dordogne leefden enkele mensen in groepen samen.” De onderaardse grot ten zelf dateren van lang voordien en zijn ontstaan uit kalksteen. “Zuur geworden re gen reageerde met kalksteen tot oplosbaar calciumbicarbonaat dat met het water uit de kalklaag werd afgevoerd. Zo ontstonden wijdvertakte, droge grottencomplexen.” In Lascaux stroomde het water via verdwijn gaten af naar de rivier Vézère. De ‘verf ’ die de kunstenaars gebruikten, was houtskool, hematiet, mangaanoxide en kaolienklei en werd afgeschraapt van gesteenten. Door dat de temperatuur al die tijd min of meer constant is gebleven, bleven de grotschilde ringen duizenden jaren lang bewaard.

De paus van de prehistorie “Het was de Franse priester en prehistori cus Abbé Breuil – ook wel de paus van de prehistorie genoemd – en zijn leerling Abbé

Rechts Abbé Breuil, de paus van de prehistorie, voor de ingang van de grot van Lascaux.

Glory die zich hebben ingezet om het histo rische belang van de grot te verduidelijken,” vertelt Vermeersch. “Dateren was in die tijd niet eenvoudig. De koolstofdatering bestond nog niet – hoe kon je weten dat de tekenin gen niet pas enkele jaren voordien waren gemaakt? Het aanknopingspunt om de grot ten historisch te situeren werd geleverd door wat men in de archeologie de ‘kleinkunst’ noemt. Dat zijn kleine gebruiksvoorwerpen zoals speerdrijvers en venusbeeldjes. Die kon men in dezelfde periode thuisbrengen omdat ze gelijkaardige figuren vertonen en ze op dezelfde manier vervaardigd zijn.” Maar hét grote mysterie blijft wat onze voorouders gedreven heeft om muurschil deringen te maken in een onderaards grot tencomplex. “De grotten waren zeker geen woonplaatsen,” weet Vermeersch. “Het zou zeer onpraktisch zijn geweest om in die lange duistere gangen te gaan wonen. Ook zijn in de grot geen voedselresten en werk tuigen gevonden, zoals je die normaliter aantreft op woonsites. Die prehistorische mensen kwamen daar iets anders doen, iets bijzonders. We weten dat de mens in

die periode op paarden en rendieren joeg en in mindere mate ook op runderen. De komst van de kuddes aan het begin van de winter was voor hen erg belangrijk. Abbé Breuil verklaarde de rotsschilderingen dan ook als een magisch ritueel: door het doden van de kudde af te beelden, probeerde men de goden – of wie er ook verantwoordelijk voor konden zijn – gunstig te stemmen en zo de realiteit te beïnvloeden.”

De eerste hangjongeren Onder invloed van het ‘nieuwe’ gedachten goed in de jaren 1960 – het structuralisme en de psychoanalyse – doken andere theo rieën op. “Archeoloog André Leroi-Gourhan

De expo Alleen wetenschappers mogen de Six tijnse Kapel van de prehistorie nog binnen. Gelukkig kunt u zelf ook genieten van de prachtige paleolithische tekeningen dankzij de exacte replica’s die tentoongesteld wor den in het Jubelparkmuseum tot 15 maart. U leert ook bij over de culturele context van de rotskunst: hoe mensen toen leefden, op jacht gingen, aten en zich kleedden. INFO www.kmkg-mrah.be/nl/expositions/ lascaux

cursussen

Interpretaties van de prehistorische moderne mens door kunstenares Elisabeth Daynès.

opperde dat je de grotschilderingen moet zien in hun totaliteit, als een systeem. Dan valt op dat er vooral runderen en paarden afgebeeld zijn.” Leroi-Gourhan documen teerde alle afbeeldingen uiterst zorgvuldig in het prachtige aantekeningenboek Préhistoire de l’art occidental, in de hoop zo de code te

Abbé Breuil, de paus van de prehistorie, verklaarde de rotsschilderingen als een magisch ritueel

kraken. Vermeersch: “Hij stelde vast dat de dieren systematisch met pijlachtige symbo len en andere tekens worden afgebeeld. Met enige fantasie kun je die zien als een sche matische representatie van de mannelijke fallus en de vrouwelijke vulva. Zijn besluit was dat de grotten sacrale plaatsen zijn waar 44

het mannelijke en het vrouwelijke principe van de wereld samengebracht worden.” Toch bleek ook deze verklaring niet we tenschappelijk waterdicht. De beenderen die in de grotten werden aangetroffen bleken na analyse niet van paarden en runderen te zijn, maar van rendieren. De dieren die afgebeeld zijn, zijn dus niet de dieren waarop werd ge jaagd. “Tot vandaag is er geen enkele weten schappelijke methode die ons een sluitend inzicht verschaft in de ideeën van de prehis torische mens,” stelt Vermeersch. “Recentere interpretaties zijn geïnspireerd op het sjama nisme van de Aboriginals in Australië. Eén ding staat vast: we weten het niet.” Een van de nieuwste theorieën uit 2004 laat zich inspireren door de vele afbeeldin gen van menselijke handen in Lascaux. On derzoek toont aan dat die van jonge mensen moeten zijn geweest: er wordt vermoed dat zij de taak hadden om de komst van de kud den te signaleren. “Volgens die strekking wa ren de kunstenaars van Lascaux vooral jonge mensen, die in afwachting van de aankomst van de kuddes, tekeningen gingen maken – uit verveling. Puur voor het plezier dus. Kunt u zich dat inbeelden? Hangjongeren!” ¶

Het dagevenement Het dagevenement Lascaux. De grot, de kunst vindt plaats op zaterdag 7 febru ari in het Jubelparkmuseum in Brussel. Een hele dag lang vertellen vakspeci alisten – archeologen, antropologen en kunstkenners – u alles over het ontstaan van de eerste kunst. Uiteraard krijgt u dan ook een rondleiding door de tentoonstelling in het museum. INFO www.davidsfonds.be/academie

cur sussen kort

Kennismaking met hedendaagse kunst Een tatoeage op een varken, een foto van 700 naakte mensen in de Brugse stads schouwburg, een zuil beplakt met ham … Hedendaagse kunst roept vragen op en daagt het publiek uit. In drie lessen reikt profes sor Brigitte Dekeyzer hulpmiddelen aan om naar hedendaagse kunst te kijken en ervan te genieten. Ze laat daarbij veel ruimte voor debat en zoekt mee naar antwoorden op vragen van zowel liefhebbers als kunstleken.

INFO De cursus vindt plaats op dinsdag 20 en 27 januari en 3 februari van 14 tot 16.30 uur in C-mine Genk.

Het nieuwe cursusaanbod van Davidsfonds Academie voor het voorjaar heeft weer heel wat inspirerende cursussen en dagevenementen voor u in petto. Op de losse kaart bij dit nummer vindt u een overzicht van de cursussen bij u in de buurt. Het volledige overzicht staat op www.davidsfonds.be/academie en in de cursusgids, die u gratis kunt aanvragen via academie@davidsfonds.be of op 016/310.670.

Schubert Happening

Het IJzeren Gordijn van a tot z

Franz Schubert stierf al op 31-jarige leef tijd, maar schreef in die korte tijd bijna 1.000 werken. deFilharmonie brengt op zondag 1 maart een hommage aan de ge niale componist. Tijdens het dagevenement op 24 februari bereiden dramaturg Tom Janssens en dirigent Philippe Herreweghe u hierop voor, zodat u tijdens de Schubert Happening nog meer geniet van het veel zijdige oeuvre van de maestro.

25 jaar geleden werden Oost- en WestDuitsland herenigd. Met de val van het IJzeren Gordijn kwam er een eind aan de verdeeldheid tussen het kapitalistische Westen en het communistische Oosten. Europa-experts Hendrik Vos en Rob Heir baut nemen u mee op een tocht door de recente Europese geschiedenis. Hoe is het communistische systeem in elkaar gestuikt? Welke impact had de val van de Muur op de eenmaking van Europa? U krijgt het volledige verhaal.

INFO Het dagevenement vindt plaats op dinsdag 24 februari van 10 tot 18.30 uur in de Singel Antwerpen. De concerten op zondag 1 maart zijn inbegrepen.

INFO De cursus vindt plaats op vrijdag 27 februari, 6 en 13 maart van 14 tot 16 uur in Sint-Niklaas.

INFO www.davidsfonds.be/academie. Inschrijven kan via de website, via academie@davidsfonds.be of op 016/310.670. 45

ÂŠ shutterstock, Luisa Puccini

reizen

Sieglinde Michiel BEELD

Shutterstock en Wouter Van Vooren

Luilekkerland voor zoetebekken Marokko en Tunesië volgens reisbegeleiders Anne Trypsteen en Guido Schepens De een is een vaste waarde, de ander een nieuwkomer. We hebben het niet alleen over Davidsfonds reisbestemmingen Marokko en Tunesië, maar ook over Davidsfonds reisbegeleiders Anne Trypsteen en Guido Schepens. Toch hebben de twee zoetste landen van de Maghreb veel gemeen, al is het maar dat de reisbegeleiders er niet over uitgepraat raken.

A ANNE TRYPSTEEN:

“Deelnemers zijn telkens weer onder de indruk van de keizerlijke steden en prachtige landschappen in Marokko”

nne Trypsteen en Guido Schepens zijn niet alleen vol lof over hun reisbestemming, ze zijn ook goed voorbereid. Heel goed voorbereid zelfs. De reisbegeleiders zijn amper gaan zitten, of ze halen allerlei boeken en mappen met krantenknipsels en notities uit hun tassen. Genoeg stof om uren vol te praten en beide landen te vergelijken. Want hoewel Marok ko en Tunesië niet zo ver van elkaar liggen, vertonen ze ook veel verschillen. “Tunesië verkoopt zichzelf als een land vol archeologische sites, maar Marokko doet dat helemaal niet,” vertelt Anne Trypsteen, die al enkele jaren Davidsfonds Cultuurreizen naar Marokko begeleidt. “Marokko pakt uit met de vier keizerlijke steden, de lemen burchten en dorpen van de Berbers en de

natuurpracht van het Atlasgebergte met oases vol dadelpalmen.” Professor Guido Schepens, die vorig jaar voor het eerst een Davidsfonds Cultuurreis naar Tunesië begeleidde, is het daarmee eens: “In Tunesië vind je op een relatief kleine oppervlakte een enorme rijkdom aan sites, waarvan er heel wat Unesco Werelderfgoed zijn. Je vindt er een mix van invloeden: Berbers, Feniciërs, Romeinen, Vandalen, Byzantijnen, christenen, Arabie ren en moslims. Op verschillende sites vind je een hele doorsnede van de geschiedenis.”

Hoe komt de eigenheid van beide landen tot uiting in de reis die jullie voor Davidsfonds Cultuurreizen begeleiden? Trypsteen: “Alleen in Volubilis en Rabat 47

reizen

Musée Bardo in Tunis.

De Hassan II-moskee in Casablanca, Marokko.

word je eraan herinnerd dat Marokko ooit de westelijke uithoek was van het Punische, het Romeinse en later het Byzantijnse Rijk in Noord-Afrika. Dat betekent dat we vooral het levend erfgoed van Marokko in de me dina van de vier keizerlijke steden leren ken nen. De soeks van Fez spannen de kroon. Daar waan je je echt in de middeleeuwen. IJzersmeden, timmerlieden, kleermakers, ketellappers: ze werken allemaal nog zoals ze dat duizend jaar geleden deden. In die druk te ontdekken we een minaret, een medersa, een marabout, een fontein: pareltjes van de 48

bouwkunst van de Maghreb. Ook de tocht naar het zuiden van het land is indrukwek kend. In de bus komen de deelnemers haast niet aan slapen toe – ze kijken de hele tijd naar buiten!” Schepens: “In Tunesië word je echt ver rast door de hoeveelheid, de diversiteit en de kwaliteit van het aanbod. Niet alleen van de archeologische sites, maar ook van de musea. Het museum van Sousse, bijvoor beeld, is een echt pareltje, met schitterende mozaïeken, een Punische afdeling, chris telijke objecten, noem maar op. Een ware cultuurexplosie om de reis mee te beginnen! En het slotstuk, het Musée Bardo in Tunis, is een perfecte synthese van de reis: alle waar devolle vondsten uit het hele land vind je daar verenigd, van beeldhouwwerken tot mozaïeken. Een paar jaar geleden werd het museum helemaal vernieuwd en uitgebreid, in samenwerking met experts van het Lou vre. Het resultaat is verbluffend!”

Merken jullie dat mensen met bepaalde verwachtingen of vooroordelen naar Marokko en Tunesië vertrekken? Trypsteen: “Ik hoor vaak dat reizigers opmerkingen krijgen van vrienden of familie als ze een reis naar Marokko plan nen. Die vooroordelen worden in de hand gewerkt door de media. Zo was er een tv-

Marokkaanse kruiden.

programma waarin je gewaarschuwd werd voor alles wat je kon overkomen op het Djemaa el Fna-plein in Marrakech (het Nederlandse reportageprogramma Oplichters

GUIDO SCHEPENS:

“Tunesië is een voorbeeld voor de regio”

in het buitenland, n.v.d.r.). Zelf willen de deelnemers vooral een nieuwe cultuur leren kennen. En het fijne is dat hun verwach tingen bijna altijd overtroffen worden. Ze worden verrast door de vriendelijkheid van de Marokkanen, ook al is de Marokkaanse cultuur zo verschillend van de onze. God, het vaderland, de koning, de gemeenschap en de zorg voor elkaar staan nog centraal in de Marokkaanse maatschappij.” Schepens: “Ook Tunesië is voor de meeste mensen een echte revelatie. Het land is on dergewaardeerd, omdat het meestal geas

Kasbah Ait Benhaddou, een van de lemen Berberburchten in Marokko.

socieerd wordt met zon, zee en strand en de grote toeristenresorts. Maar als de rei zigers al die schitterende sites ontdekken, vallen ze van de ene verbazing in de andere. Het amfitheater van El Djem en het bijbe horende museum, bijvoorbeeld, zijn on geëvenaard. Je ervaart er echt de sfeer van hoe het er vroeger moet geweest zijn. Als ik vertel dat ik een reis naar Tunesië begeleid, krijg ik vaak de vraag of het er wel veilig is. Mensen denken dan aan de Arabische Lente van 2011 en de ernstige gevolgen die dat heeft gehad in heel wat landen. Tunesië zit mee in die collectieve beeldvorming, maar eigenlijk is het land een voorbeeld voor de regio! Tijdens de vrije verkiezingen in 2014 heeft de seculiere partij het gehaald van de moslimpartij en sinds kort heeft het land ook een nieuwe grondwet, volledig gestoeld op democratische principes. Vrijheid van godsdienst, volledige gelijkheid tussen man en vrouw, zoiets is een unicum in de islam wereld. Jammer genoeg raakt zulk nieuws vaak wat ondergesneeuwd door de negatie vere berichten.”

Als reisbegeleider hebt u heel wat informatie om mee te geven. Hoe pakt u dat aan? Trypsteen: “Doseren is heel belangrijk. Ik bereid heel wat thema’s voor en geef die

mondjesmaat mee. Als je langer dan twin tig minuten praat, ben je de aandacht van de reizigers helemaal kwijt.” Schepens: “Ik deel de informatie ook beetje bij beetje mee, in functie van waar we zijn en wat mensen op dat moment zien. Er is echt geen nood aan lange monologen in de bus.”

En jullie werken allicht met lokale gidsen. Trypsteen: “De lokale gids is echt een meer waarde als het gaat over het dagelijkse leven in Marokko. Mensen zijn daar heel nieuws gierig naar: hoe verloopt een huwelijk, wat gebeurt er bij een geboorte of een begra fenis? Worden de vijf zuilen van de islam nog onderhouden? De gids wordt echt op de rooster gelegd.” Schepens: “Ik heb jarenlang gedoceerd en onderzoek gedaan, dus ik kan de reizigers dingen vertellen die ze niet in een reisgids zullen vinden of die de lokale gids niet weet. Maar de lokale gids heeft inderdaad een enorme meerwaarde als het aankomt op dat dagelijkse leven. Waarom zie je in T unesië bijvoorbeeld vaak zomaar een ezeltje, vast gebonden langs de kant van de weg? Mensen die wat verder van de weg af wonen rijden op hun ezeltje naar de bushalte zoals wij de fiets zouden nemen. Als ze terugkeren van de stad, klimmen ze van de bus weer op hun 49

reizen

Het amfitheater van El Djem in Tunesië.

Een Marokkaanse Berbervrouw schenkt de typische muntthee uit.

ezeltje en rijden naar huis. Z onder lokale gids kom je daar gewoon nooit achter! (lacht)”

Wat is jullie missie als reisbegeleider? Trypsteen: “Ik wil vooral dat mensen met een positief gevoel naar huis gaan. Dat hun even tuele vooroordelen ontkracht zijn. Ik vind het zo fijn om te zien hoe mensen telkens weer onder de indruk r aken van die keizer lijke steden, de prachtige landschappen …” Schepens: “Mensen worden zich in Tunesië bewust van een enorme diversiteit. Door al die volkeren en culturen die het land ge vormd en beïnvloed hebben, kun je er cul tuur echt in het meervoud beleven. Het lijkt alsof de Tunesiërs door die duizenden jaren geschiedenis een vermogen in hun DNA heb ben om met diversiteit om te gaan. En dat is iets waar wij ook van kunnen leren. Veel mensen denken bij groepsreizen of culturele reizen alleen aan het cognitieve aspect: welke informatie krijgen we, wat leren we bij? Maar een goede reis is voor mij veel meer dan dat. Je moet het bijna holistisch benaderen: de mens is een totaalpakket en een geslaagde reis spreekt ook al je zintuigen en emoties aan. Ik 50

denk niet dat het licht, de kleuren, de warmte en de sfeer bijkomstig zijn. De pure esthetiek van een site of een gebouw in het juiste licht: los van alle bouwtechnische of historische uitleg is dat een prachtige ervaring.”

Comfort en genot zijn dus ook belangrijk. Trypsteen: “In het totaalpakket van een geslaagde reis spelen de hotels een grote rol. Een hotel, steenoud maar met uitzicht over de site van Volubilis, of een hotel met uit zicht over de medina van Fez, het zijn abso lute pluspunten. Ook wat vrije tijd voor het avondeten is belangrijk, zodat je even kunt bekomen van alle indrukken en je tijd hebt voor je memoires, een duik in het zwembad of gewoonweg een dutje.” Schepens: “Ook in Tunesië zijn de hotels uitstekend, met lekker eten en vooral heer lijke desserts! Ook culinair is de reis echt de moeite waard.” Trypsteen: “De Marokkanen moeten niet onderdoen. Het zijn echte zoetebekken. Hun patisserie is overheerlijk. At je al sinaasap pelen met kaneel? Ook dat is een deel van die totaalervaring, natuurlijk. (lacht)” ¶

Musée Bardo in Tunis Zin in een voorproefje van de culturele rijk dom in Tunesië? Breng een virtueel bezoek aan het schitterende Musée Bardo in Tunis via onderstaande website. INFO www.bardomuseum.tn

De reizen De reis Marokko. De keizerlijke pracht van een eeuwenoud rijk met Anne Trypsteen vindt plaats van 5 tot 14 april en van 27 septem ber tot 6 oktober 2015. Dezelfde reis wordt ook begeleid door Annie Cabuy van 10 tot 19 mei 2015. De reis Tunesië. Kruispunt van culturen met Guido Schepens vindt plaats van 3 tot 11 september 2015. INFO www.davidsfonds.be/cultuurreizen. Inschrijven kan via de website, via cultuurreizen@omniatravel.be of op 016/243.838.

reizen kort

Nieuw: culturele gezinsreizen Wilt u samen met uw (klein)kinderen kennismaken met een andere cultuur? Dan heeft Davidsfonds Cultuurreizen precies wat u zoekt. De eerste gezinsreis staat ge pland van 21 tot en met 25 juli. Griet Jans sens en Klaas Vansteenhuyse leiden u en uw (klein)kinderen dan rond in Istanboel. De stedenreis is op maat gesneden van kinde ren tussen zeven en twaalf jaar en prikkelt hun nieuwsgierigheid op een actieve manier, bijvoorbeeld door speelse rondleidingen en workshops. Op het programma staan on der meer bezoeken aan de Hagia Sophia, het Topkapipaleis en de Koranschool, maar ook workshops tegels beschilderen, Turks koken en leren afdingen in de soeks. Zowel voor groot als klein een unieke beleving!

Een nieuw jaar betekent ook een nieuw aanbod stedenreizen, rondreizen, muziekreizen en cultuurcruises. Kort of lang, ver weg of dichtbij: ons reisaanbod biedt voor elk wat wils. In de reisbrochure bij dit nummer vindt u een greep uit dat aanbod. De volledige reisbrochure kunt u gratis aanvragen via www.davidsfonds.be/cultuurreizen, cultuurreizen@davidsfonds.be of 016/310.670.

Schrijfreis naar Stratford-uponAvon met Ed Franck

TravelXenarjo: reizen voor 40’ers en 50’ers

Nog een nieuwigheid in het reisaanbod: een schrijfreis met Ed Franck. De Vlaamse au teur schreef al een tachtigtal boeken – vaak bewerkingen van klassiekers – en werd meer maals bekroond. Hij geeft ook schrijfwork shops en coacht debutanten bij Davidsfonds Uitgeverij. Van 8 tot en met 12 juli begeleidt hij samen met Shakespearekenner Guido Latré een schrijfreis naar Stratford-uponAvon, de geboortestad van Shakespeare. Schrijfopdrachten en uitstapjes in de literair meest boeiende streek van Engeland wisse len elkaar af, zodat u boordevol inspiratie weer thuiskomt. In het programma zit ook een matineevoorstelling van Shakespeares Othello in het Royal Shakespeare Theatre.

Uw kinderen het huis uit? Uw carrière eindelijk in rustiger vaarwater? Dan is het hoog tijd om meer te genieten en de wereld te zien. Om uw zoektocht naar kwaliteits volle reizen te vergemakkelijken bundelen Davidsfonds Cultuurreizen, Intersoc en Jo ker (Kaap 46) hun krachten op het online platform travelxenarjo.be. U vindt er een selectie topreizen met generatiegenoten, waarbij actief ontdekken, zorgeloos genieten en gezellig ontmoeten centraal staan. Alle reizen staan borg voor een kwaliteitsvolle organisatie en het comfort dat u verdient. Op het platform staan ook inspirerende artikels, reistips en getuigenissen. Snuister zeker eens door het aanbod!

INFO www.davidsfonds.be/cultuurreizen. Inschrijven kan via de website, via cultuurreizen@omniatravel.be of op 016/243.838. 51

cultuur smaken

Uw mening

Purcell in Brugge Dankzij de wedstrijd in Davidsfonds Cul tuurmagazine september 2014 woonden we een concert bij van Collegium Vocale Gent o.l.v. Philippe Herreweghe. Het concert was volledig gewijd aan de muziek van Henry Purcell en op het programma stonden drie anthems, de Engelse variant van de motet ten. Om het Engelse karakter van de teksten te vertolken, zaten er een vijftal vermaarde Britse baroksolisten in het koor. Ze wis ten de diepe ontroering die uit de muziek spreekt perfect over te brengen. Het hoog tepunt van de avond vormde Hail, bright Cecilia, een ode aan de heilige Cecilia en dus aan de muziek. Dat is een absoluut mees terwerk, een werveling van trage en snelle ritmes, intieme en uitbundige passages met solo’s van blokfluiten, hobo’s en trompetten. Herreweghe wist dat muzikale geweld met de juiste proporties te serveren en ging zo in de muziek op dat hij zijn lessenaar gere geld verliet om dichter bij de muzikanten te staan. Een uitzonderlijke avond! Roger en Gerda Tas-Van den Bosch Zarlardinge

Huis in KVS Een beetje sceptisch over wat er op het pro gramma stond – we waren nog nooit naar een muziektheatervoorstelling geweest – maakten we gebruik van de gratis duotickets voor Huis die we via het Davidsfonds ge wonnen hadden. Onze vooringenomenheid was onterecht. Zowel Josse De Pauw als Jan Kuyken maakten er samen met de rest van de cast een prachtvertoning van. De ene deed het met zijn teksten en acteerprestaties, de andere met zijn muziek. Twee uur lang hebben we sprakeloos genoten van zoveel talent. De voorstelling zal nog lang in ons geheugen en op ons netvlies zitten. Het was ons eerste bezoek aan de KVS en ook dat was een meevaller: we vinden het een van de mooiste theaterzalen van Vlaanderen! Mia Mertens-Van Hirtum Laakdal

Bent u geraakt door een artikel in dit magazine? Hebt u er iets aan toe te voegen? Of hebt u een leuk evenement meegemaakt? Misschien wilt u wel een goede cultuurtip meedelen of gewoon uw mening kwijt. Uw reactie – van maximaal 1.000 tekens inclusief spaties – en foto zijn welkom op cultuurmagazine@davidsfonds.be. In elke nummer maken we een geredigeerde selectie uit het aanbod.

aan, in rang 2, met perfect uitzicht op het podium! De opera zelf kende ik al, maar ik had die nog niet live gezien. Het was een prachtige en intense vertolking, niet alleen van de zangers maar ook van het orkest. De regie en het decor waren beklijvend! Ik kan alleen maar zeggen: chapeau voor iedereen die eraan meewerkte. Ik vreesde even dat een opera als Elektra voor mijn echtgenote te zwaar zou zijn, maar ze vond het een prachtige uitvoering. Benny Casteleyn Aartselaar

Vermandere in de AB Dankzij de gratis duotickets in Davidsfonds Cultuurmagazine juni 2014 maakten we een fantastisch concert van Willem Vermandere mee! Mooie liedjes met sterke teksten, soms pakkend en soms met een vleugje humor. Ook muzikaal was het concert zeer goed: soms vrolijk, soms melancholisch. Je moet het maar doen, op die leeftijd het publiek zó boeien dat niemand graag naar huis gaat. Door het stevige applaus gaf hij meerdere bisnummers. Mia Van Cleynenbreugel Kessel-lo

Elektra in Antwerpen

NOB in Bozar

Bedankt voor het gratis duoticket voor Elektra dat ik ontving via Davidsfonds Cultuurmagazine september 2014. Mijn echtgenote en ik hadden een plaats voor

Wij zijn superblij dat we via het Davids fonds gratis tickets hebben gewonnen voor de eerste voorstelling van het Nationaal Orkest van België dit seizoen. Het was een

SOCIALE MEDIA

Het Davidsfonds is actief in heel Vlaanderen – en dus ook op Facebook, Pinterest en Twitter. Steeds meer mensen ontdekken ons daar en laten leuke berichtjes voor en over ons achter. @bliesbet: Benieuwd naar het verhaal van @Lieven Debrauwer en zijn #parfums bij @Davidsfonds in #lombardsijde – 22 november 2014 @MarkNelissen: Vandaag eerste les gegeven voor @Davidsfonds Herentals over evolutie van de mens. Toffe groep! – 7 november 2014 @ellentriek: De Muizenval. Econoom Geert Janssens over de (volgende?) economische crisis! #Kruibeke – 6 november 2014 @PVanGompel: @BirgitVanMol praat met Dirk Bracke @Davidsfonds over zijn knap jeugdboek “Mijn bruid” (Syrië-strijders) in @VTMNIEUWS – 3 november 2014

prachtige avond! Zoals gebruikelijk speelde het orkest eerst een hedendaags compo sitie. Dat is altijd even wennen, maar ook altijd interessant. Het weerzien met Andrey Baranov was overweldigend. We hadden hem kort na de Koningin Elisabethwedstrijd al eens bewonderd tijdens een huisconcert, maar met het NOB erbij was het verrukke lijk. De muzikanten van het NOB waren in supervorm en toonden dat ze klaar zijn voor het nieuwe seizoen. Ook Andrey Boreyko was weer zijn charmante en professionele zelf. Kortom, het was voor ons een opener die aanzet om ook dit jaar weer regelmatig concerten van het NOB bij te wonen.

@vrtderedactie: Jeroen Sleurs stopt als algemeen directeur van Davidsfonds – 11 oktober 2014 @ivomechels: Schitterende avond @GENT9030 #voeding “Food is niet altijd fun” volle zaal @Davidsfonds – 11 oktober 2014 @AlbWillem: “Opgebrand” van @maartendegendt Herkenbaar en vlot geschreven, een absolute aanrader! #burnout #boek – 7 oktober 2014 @FrankEeckhout: Vers Geperst, de aperitief boekenvoorstelling van Davidsfonds SteenhuizeWijnhuize vindt dit jaar plaats op zondag 5 oktober – 1 oktober 2014

Eric en Agnela Moons-Vanderlinden Overijse

WILT U OOK UW MENING MET ONS DELEN? VOLG ONS DAN OP www.facebook.com/davidsfondsevenementen www.twitter.com/davidsfonds

wedstrijd TEKST

t,arsenaal

Gratis duotickets

BEWERKING

Lieselotte De Snijder

In den beginne was er het woord, en het woord was ‘ja’ Bijzondere theatervoorstelling in t,arsenaal In februari gaat in t,arsenaal in Mechelen de theatervoorstelling Jawoord in première. Acteurs Lotte Heijtenis en Pieter Genard kennen elkaar al van voor ze collega’s werden en delen een liefde voor vragen. Daar maakten ze voor t,arsenaal i.s.m. LAZARUS een bijzondere voorstelling van.

ver de liefde?’ ‘Ja.’ ‘Een voorstelling over de liefde?’ ‘Ja.’ ‘Tussen man en vrouw?’ ‘Ja.’ ‘Zelfgeschreven?’ ‘Ja.’ ‘Klinkt moeilijk.’ ‘Ja.’ ‘Maar moeilijk gaat ook?’ (denkt na) ‘Ja.’ ‘Zal het desondanks een beetje grappig zijn?’ ‘Desondanks?’ ‘Omdat het zo serieus is…’ ‘Vind jij de liefde serieus?’ ‘Ik stel de vragen.’ ‘Ja.’ ‘Om te lachen dus?’ ‘Ja.’ ‘En om te huilen?’ ‘Ja.’ ‘Zeg jij ook soms ‘nee’?’ ‘Ja.’

Lotte en Pieter zijn het eens over een hele boel dingen, maar vooral over het feit dat elke keuze die je maakt ook wel eens de foute kan zijn. ‘Nee’ zeggen kunnen ze tamelijk goed, ‘ja’ zeggen is lastiger. Deze voorstel ling kwam er omdat ze daar iets aan wilden doen. Pieter Genard zit bij de artistieke kern van LAZARUS. Lotte Heijtenis kent u van Agatha (Compagnie Lodewijk/Louis), Belga en Winter (t,arsenaal) of van televisie: Jes, De smaak van de Keyser, Dubbelleven en Vermist.

INFO www.tarsenaal.be. De voorstelling speelt in t,arsenaal en verschillende culturele centra tussen 9 februari en 3 april. Een productie van LAZARUS en t,arsenaal Mechelen.

win

Met uw Davidsfonds Cultuurkaart krijgt u sowieso korting op eigen producties in t,arsenaal in Mechelen. U betaalt 10 euro voor deze voorstellingen: Reizen Jihad, Kreutzersonate en Jawoord. INFO www.tarsenaal.be

40 duotickets voor matineevoorstelling In samenwerking met t,arsenaal in Mechelen geeft Davidsfonds Cultuurmagazine 40 duotickets weg voor de matineevoorstelling van Jawoord op zondag 22 februari om 15 uur. Om kans te maken op de tickets stuurt u vóór vrijdag 9 januari 2015 een mail naar cultuurmagazine@davidsfonds.be met in de onderwerpregel ‘Jawoord’. Vermeld zeker uw naam, adres en lidnummer. De winnaars krijgen kort na de deadline bericht.

Korting met uw Davidsfonds Cultuurkaart

advertentie

WAT is CULTUUR 7 ? Cultuur 7 is de énige Vlaamse digitale televisiezender die 24/24 cultuur op uw televisie brengt. “CULTUUR 7 zendt (inter)nationale topproducties uit in hoogste beelden klankkwaliteit, creëert een platform voor artiesten, biedt kansen aan jong talent en wil cultuur toegankelijker maken voor een breed publiek.” Cultuur 7 is beschikbaar op de volgende kanalen: ★ Vlaanderen (50) ★ Brussel (125)

★ Vlaanderen ★ Brussel ★ Wallonië

(110 HD optiepakket) (110 HD optiepakket) (110 HD optiepakket)

Cultuur 7 is hét platform bij uitstek waar verschillende kunstvormen zoals klassiek, kunst, opera, theater, dans, literatuur, debat, documentaire,... uitgebreid aan bod komen. Dagelijks start Cultuur 7 om 20.10u met een ACTUAblok, zodat u op de hoogte blij� van de leukste culturele events in uw omgeving. Cultuur 7 is meer dan een televisiezender; Ons team bouwt bruggen tussen de commerciële, de creatieve en de sociaal maatschappelijke sector. Wij zijn een onafhankelijke en ongesubsidieerde zender. Om een gevarieerd aanbod te garanderen sluiten wij creatieve partnerships af. Zo zijn er reeds verschillende samenwerking tot stand gekomen zoals Brussels Philharmonic, DeFilharmonie, Symfonisch orkest Vlaanderen, Davidsfonds, MAD faculty en nog vele anderen,... Ook aan eigen producties wordt hard gewerkt. Met recente reeksen zoals Tournée Cité, Mee met Morgen ( met Mark Eyskens) Gallery EXPOsed en ARCHItexture wensen wij samen met u het culturele landschap te ontdekken. Cultuurparticipatie, verspreiding en beleving zijn onze centrale waarden. Ook u kan bijdragen door lid te worden of simpelweg door een vrijblijvende storting. Het is door uw steun dat wij ons aanbod kunnen versterken en ook onze jongere generatie aan te moedigen om hun creatieve kanten uit te bouwen. In 2015 starten we namelijk in samenwerking met verscheidene scholen het educatieve project: “Cultuur voor iedereen”.

Check regelmatig onze website voor gratis tickets! Wenst u lid te worden? Surf dan nu naar www.cultuur7.be/steun en ontdek onze talrijke voordelen. Voor meer informatie kan u steeds contact opnemen via info@cultuur7.be of bel naar 03/454 18 28

advertentie