Davidsfonds Cultuurmagazine maart 2015 by Davidsfonds

03.2015

P912013 / MAART-APRIL-MEI 2015 / VERSCHIJNT VIER KEER PER JAAR / AFGIFTEKANTOOR GENT X

www.davidsfonds.be . 3 euro

“Na een week voelde ik me al thuis in Peking” Journalist Stefan Blommaert over zijn passie voor het Oosten 24

DE BOER OP

KONINGIN VAN DE KROKETJES

De Nacht van de Geschiedenis over landbouw

De beste krokettenrecepten van Daphné Aers

KONINKLIJK MUSEUM VOOR MIDDEN-AFRIKA Cursusdag achter de schermen

peter

Empathie

Cultuur is een onuitputtelijke bron van zuurstof voor empathie

n tal van kleine en grote, lokale en globale actuele kwesties stellen we vandaag onmiskenbaar een sterke polarisering vast, een toenemend wij-zij-denken, groeiende tegenstellingen die dreigen te escaleren tot een uitzichtloos conflict. Dat is niet zo’n fraai beeld. Het maakt mensen bang en doet hen op zichzelf terugplooien, wat dan weer tot nieuwe spanningen leidt. We mogen ons vooral niet laten vangen: niet door vaak opgeklopte angst- en onveiligheidsgevoelens, niet door simplistische redeneringen over complexe realiteiten, niet door op vooroordelen gebaseerde meningen en uitspraken. Kunnen we ook iets positiefs doen? Misschien om te beginnen dit: ons meer oefenen in empathie. Als we een samenleving willen opbouwen waarin we diversiteit niet in de eerste plaats benaderen als een probleem, maar als een kans, waarin diversiteit hand in hand gaat met een gedeeld burgerschap, waarin solidariteit en verbondenheid wezenlijke bouwstenen worden van die samenleving, dan moeten we leren hoe het voelt om in andermans schoenen te staan, hoe de wereld eruitziet door de ogen van een ander. Dan moeten we, kortom, ons empatisch vermogen versterken. Daarvoor is cultuur een fantastische hefboom. Cultuur is een onuitputtelijke bron van zuurstof voor empathie. Cultuur scherpt ons vermogen aan om de ander en het andere te leren kennen en waarderen, om met die ander en dat andere in dialoog te gaan, om respectvol met die ander en dat andere om te springen – zonder daarbij ons zelfrespect te verliezen. In een warm pleidooi voor lezen in De Morgen van 17 januari 2015 merkte Saskia De Coster op dat “mensen altijd verhalen nodig zullen hebben en zullen vertellen, in welke vorm dan ook, omdat verhalen doen inleven en nuanceren, iets waar de westerse wereld vandaag om schreeuwt.” Verhalen vertellen: het is wat het Davidsfonds al 140 jaar doet, in boeken en in zijn cultureel werk. Zo bekeken is de vereniging al 140 jaar een oefenplaats in empathie. Peter Peene nationaal voorzitter 3

INTERVIEW

bladwijzer

“Hoe ouder ik word, hoe meer ik reporter wil blijven”

BOEKEN

CURSUSSEN

EVENEMENTEN

VRT-journalist Stefan Blommaert over China, Rusland en zijn passie voor het Oosten

De Nacht van de Geschiedenis over landbouw en visserij

24 KORT 29 Evenementen 36 Boeken 45 Cursussen 51 Reizen

Koningin van de kroketjes

COLUMNS

Daphné Aers geeft haar beste krokettenrecepten uit

“Ik wil sterven tussen mijn kalfjes”

15 Kurt Van Eeghem 39 Kristl Strubbe

EN OOK as © Thom

r oeve De B

6 Cultuur beleven 8 Agenda 30 Cultuur maken 48 Cultuur smaken

Cursusdag achter de schermen van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika

REIZEN

CURSUSSEN

“Het museum was een ana chronisme geworden”

Schrijven in vijf etappes Eerste schrijfreis naar Stratford-upon-Avon en Oxford

WIN

COLOFON Davidsfonds Cultuurmagazine Hoofdredactie: Filip Salmon Redactiecoördinatie: Lieselotte De Snijder Teksten: Cecilia Coppens, An Dodion, Sieglinde Michiel, Peter Peene, Kristl Strubbe, Lise Van Dessel, Kurt Van Eeghem Foto’s: Davidsfonds, Jimmy Kets, Shutterstock, Wouter Van Vooren Beeld cover: Jimmy Kets Concept, eindredactie en opmaak: Jansen&Janssen, www.jaja.be Advertenties: Publicarto, contactpersoon: Ann De Leeuw, tel. 053/826.092 Druk: Corelio Printing

Verantwoordelijke uitgever: Tine Verhelst, Davidsfonds Blijde-Inkomststraat 79-81, 3000 Leuven, tel. 016/310.600, fax 016/310.608, www.davidsfonds.be, cultuurmagazine@davidsfonds.be

Het Davidsfonds is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de commerciële advertenties.

GRATIS TICKETS 08 Concert Buurman, 10 duotickets 10 Passa Porta Festival, 10 duotickets 11 Expo Vlaanderen en de zee, 20 duotickets 11 Opera La Juive, 20 duotickets 12 Festival aan Zee, vippakket voor 5 personen 13 Spektakel Woeste Waanzin, 10 duotickets 13 Expo Dries Van Noten, 30 duotickets 54 Nekka-Nacht, 15 vipduotickets

VOLG ONS OP

www.facebook.com/davidsfondsevenementen www.twitter.com/davidsfonds www.pinterest.com/davidsfonds

Veerle Vergote (39), account manager showroom Boekentip: Vrolijk Gezind van Hilde Demurie. In dat boek geeft de voedingsgeneeskundige tips voor een gezond denken leefpatroon. Daar zitten ook heel veel concrete voorbeelden bij.

Jasper Himpe (7) Boekentip: Ik lees heel graag en leer dan graag iets bij. De reeks Kididoc vind ik bijvoorbeeld heel leuk. Nu ben ik Het grote boek van verkeersregels aan het lezen. 6

Seppe Himpe (13) Niet te missen: Davidsfonds Nieuwenhove organiseert veel leuke activiteiten, zoals een gezelschapsspelletjesavond op 6 maart en een petanquetoernooi op 4 april.

cultuur beleven

Steven Himpe (42), elektricien Niet te missen: Een humoristische voorstelling, bijvoorbeeld van Wouter Deprez. Ook een aanrader is Steven Mahieu, die nu rondreist met zijn theatershow Maniak.

De Davidsfonds familie In elk nummer van Davidsfonds Cultuurmagazine zetten we een Davidsfonds familie in de kijker. In dit nummer is dat de familie Himpe-Vergote uit Vichte. Veerle, Steven, Seppe en Jasper zijn al 18 jaar lid van Davidsfonds Nieuwenhove, waar de vader van Veerle bestuurslid is. In de loop van het jaar nemen ze deel aan verschillende activiteiten van de afdeling. Zo willen ze de jaarlijkse glühweinavond, bietentocht en gezinsfietstocht voor geen geld missen, omdat het zo gezellig is en de hele familie kan deelnemen. Het is ook een leuke manier om nieuwe mensen uit de buurt te leren kennen. Veerle gaat met haar zus ook regelmatig naar lezingen en ze bezoekt de jaarlijkse voorstelling van Davidsfonds uitgaven die in aanmerking komen voor het lidmaatschap (Vers Geperst). En omdat je met de Davidsfonds Cultuurkaart overal korting krijgt, neemt ze ook deel aan de yogalessen van Davidsfonds Deerlijk. De ochtend- of avondwandelingen van Davidsfonds Nieuwenhove zijn dan weer op het lijf geschreven van Steven, Seppe en Jasper. WILT U OOK GRAAG MET UW FAMILIE IN DAVIDSFONDS CULTUURMAGAZINE STAAN? LAAT HET ONS DAN WETEN VIA CULTUURMAGAZINE@DAVIDSFONDS.BE. 7

agenda

Korting met uw Davidsfonds Cultuurkaart Uit het ruime culturele aanbod selecteerden we voor u een aantal topevenementen die u niet mag missen.

ijns

r el C ichi ©M

LEDENVOORDELEN

10 gratis duotickets

Buurman in de AB — Donderdag 19 maart

Het idee voor de nieuwe plaat en de nieuwe show van de Belgische muziek groep Buurman zit in een doos. Een doos die frontman Geert Verdickt van z’n vader kreeg en die vol foto’s, brieven en documenten van zijn grootvader zat. Die speelde in het Antwerpen van de jaren 30 en 40 piano, accordeon en orgel in hotels, in de opera en bij stomme films. Geert graaft in zijn grootvaders verleden en komt bij mooie verhalen terecht: persoonlijk maar ook universeel.

INFO www.abconcerts.be. Davidsfonds Cultuur magazine mag 10 duotickets wegschenken voor het concert (de deelnemingsinfo staat op p.13).

BRUSSEL • WIELS: reductietarief voor alle tentoonstellingen. INFO www.wiels.org • KASTEEL VAN GAASBEEK: reductietarief voor de vaste collectie en voor Twice upon a Castle … (vanaf 1 april). INFO www.kasteelvangaasbeek.be • FLAGEY: 25% korting op deze twee concerten: Vicente Amigo (flamenco) op 21 maart en Russian Ragtime van het Vlaams Radio Koor op 21 mei. INFO www.flagey.be ANTWERPEN • MAS: korting voor twee personen op de toegangsprijs voor Antwerpen Koekenstad (tot 31 mei), De wereld gespiegeld (tot 16 augustus), In Antwerpen. 50 jaar migratie vanuit Marokko en Turkije (vanaf 28 maart) en Alle hens aan dek (vanaf 26 april). INFO www.mas.be • RED STAR LINE MUSEUM: korting op de toegangsprijs voor twee personen. INFO www.redstarline.be • OPERA BALLET VLAANDEREN: 20% korting op de opera Akhnaten (nog tot 10 maart). Gebruik de kortingscode DF201415 op de website van Opera Ballet Vlaanderen. INFO www.operaballet.be • AMUZ: korting op alle concerten. INFO www.amuz.be • NEKKA-NACHT: 4 euro korting op NekkaNacht op 25 april in de Lotto Arena. Bestel tickets via 016/310.600 (vragen naar Kathleen Haesaerts). INFO www.nekka-nacht.be MECHELEN • T,ARSENAAL: u betaalt 10 euro voor de voorstelling Reizen Jihad. INFO www.tarsenaal.be GENT • NTGENT: per ticket een drankbonnetje (maximaal twee bonnetjes – samen met de tickets afhalen bij het bespreekbureau) bij En Avant Marche (van 22 april tot 9 mei). INFO www.ntgent.be • HANDELSBEURS: reductietarief voor alle

concerten in de genres klassiek, jazz, fado en flamenco. INFO www.handelsbeurs.be • OPERA BALLET VLAANDEREN: 20% korting op de opera Akhnaten (nog tot 10 maart). Gebruik de kortingscode DF201415 op de website van Opera Ballet Vlaanderen. INFO www.operaballet.be BRUGGE • MUSEA BRUGGE: reductietarief voor de permanente collecties in alle 16 musea én voor alle tijdelijke tentoonstellingen. INFO www.museabrugge.be • CONCERTGEBOUW BRUGGE: 20% korting op de familievoorstelling Goudlokje en de drie beren op 10 mei en Budapest Festival Orchestra (Brahms) op 21 mei. INFO www.concertgebouw.be OOSTENDE • MU.ZEE: reductietarief voor de vaste en tijdelijke collecties (maximum twee personen), dus ook op de expo De Zee (tot 19 april). INFO www.muzee.be TONGEREN • GALLO-ROMEINS MUSEUM: reductietarief voor Vikingen! (tot 15 maart) en de permanente collectie. INFO www.galloromeinsmuseum.be LEUVEN • M – MUSEUM LEUVEN: 2 euro korting op de toegangsprijs van de expo’s David Claerbout (tot 24 mei), Jessica Warboys (tot 24 mei), Peter Buggenhout (tot 31 mei) en Zilver. Kunst, object, verhaal (tot 12 juli). INFO www.mleuven.be AMSTERDAM • AMSTERDAM EXPO: 3 euro korting op de kassaprijzen voor volwassenen, jongeren (6-18 jaar), studenten (< 30 jaar), senioren (65+) en gezinnen. INFO www.amsterdamexpo.nl • BODY WORLDS: 3 euro korting op de kassaprijzen voor volwassenen, j ongeren (6-18 jaar), studenten (< 30 jaar), s enioren (65+) en gezinnen. INFO www.bodyworlds.nl

INFO www.davidsfonds.be (bij ‘over Davidsfonds/Partners’) en natuurlijk ook op de website van onze partners zelf 9

agenda

De Nacht van de Geschiedenis

korting met uw Davidsfonds Cultuurkaart

— Dinsdag 24 maart Hoe was het boerenleven vroeger? Is de landbouw op sterven na dood of blazen initiatieven als stadslandbouw hem nieuw leven in? Hoe evolueerde de visserij? Op dinsdag 24 maart 2015 krijgt u een antwoord op die vragen tijdens De Nacht van de Geschiedenis. Op meer dan 200 plekken in Vlaanderen ontdekt u aan de hand van getuigenissen, filmpjes,

10 gratis duotickets

lezingen, tentoonstellingen, voorstellingen en andere boeiende evenementen de landbouw- en visserijverhalen uit uw buurt. Op pagina 24 van dit magazine krijgt u al een voorsmaakje en in de bijgevoegde programmakrant ontdekt u het volledige p rogramma van dit jaar.

INFO www.davidsfonds.be/nacht

Literair parcours Passa Porta Festival — Zondag 29 maart Van donderdag 26 tot zondag 29 maart vindt in Brussel het Passa Porta Festival plaats. Vier dagen lang biedt het internationale literatuurhuis literaire activiteiten aan met als thema ‘now & then’. Schrijvers, denkers en opiniemakers uit de hele wereld praten dan over de relatie tussen literatuur en tijd. Het sluitstuk van het festival is een literair parcours dat u op zondag 29 maart meevoert door de Brusselse binnenstad. Honderd a uteurs uit

Doe mee aan de fotowedstrijd van Davidsfonds Cultuurreizen 10

binnen- en buitenland zijn te gast op een twintigtal locaties en spreken met elkaar en hun lezers in een veelheid van talen. Een van de grote namen die u zeker aan het woord kunt horen is de Britse auteur Ian McEwan.

INFO www.passaporta.be. Davidsfonds Cultuur magazine mag 10 duotickets wegschenken voor het literaire parcours op zondag 29 maart (de deel nemingsinfo staat op p.13).

Vlaanderen en de zee — Van zaterdag 4 april t.e.m. zondag 12 juli

In het Musée de Flandre in Cassel loopt binnenkort een expo over de zee in de Vlaamse kunst van de 16de en 17de eeuw. Aan de hand van een reeks uitzonderlijke schilderijen en gravures ontdekt u dat Vlaamse kunstenaars de ware uitvinders zijn van zeegezichten – ook al hebben de Nederlanders er vervolgens hun specialiteit van gemaakt. De eerste taferelen op v olle zee danken we aan Pieter Brueghel de Oude. Ter gelegenheid van de expo zal een van zijn meester werken, Zeeslag in de golf van Napels, voor het eerst buiten Italië te zien zijn.

La Juive — Donderdag 16 april om 19.30 uur La Juive is een echte grand opéra die terug is van weggeweest. Rachel, geboren in een christelijke familie, wordt als baby uit een brand gered door de jood Eléazar. Hij voedt haar op als joodse en verzwijgt haar afkomst. Noodlottig genoeg wordt Rachel verliefd op Samuel, een zogenaamd joodse kunstenaar, die in werkelijkheid de vermomde keizerlijke prins en christelijke strijder Leopold is. Een persoonlijk drama dat bovendien de pijnpunten blootlegt van een samenleving die haar heil zoekt in groeiend extremisme.

INFO www.museedeflandre.lenord.fr. Davidsfonds Cultuurmagazine mag 20 duotickets wegschenken voor de tentoonstelling (de deel nemingsinfo staat op p.13). Het Musée de Flandre is een van de twintig Noord-Franse musea waar u korting krijgt met de bonnen uit Op stap in Noord-Frankrijk. Die gids kunt u gratis aanvragen via www.opstapinnoord-frankrijk.com/davidsfonds.

20 gratis duotickets

Een reis naar Malta: die kon u vorig jaar winnen door deel te nemen aan de fotowedstrijd van Davidsfonds Cultuurreizen. Michel Vanmechelen uit Laakdal kwam als winnaar uit de bus met een foto die hij in Marokko had gemaakt. Had u die reis ook in de

20 gratis duotickets

INFO www.operaballet.be. Davidsfonds Cultuurmagazine mag 20 duotickets wegschenken voor de voorstelling op 16 april in Gent (de deelnemingsinfo staat op p.13). U kunt die dag ook deelnemen aan verschillende extra’s, zoals een inleiding bij de voorstelling en een blik achter de schermen na de opera.

wacht willen slepen? Dan hebben we goed nieuws! Ook dit jaar organiseert Davidsfonds Cultuurreizen de fotowedstrijd. U kunt dus opnieuw proberen om een reis naar Malta te winnen. Alle foto’s die u tijdens een van onze cultuurreizen hebt gemaakt – zowel

van landschappen en gebouwen als van mensen – komen in aanmerking. Elke maand kiest onze jury ook een maandwinnaar die een reischeque van 100 euro wint.

INFO www.davidsfonds.be/cultuurreizen

agenda

korting met uw Davidsfonds Cultuurkaart

Festival aan Zee in De Panne © Thomas Keith Aitken

— Zaterdag 25 en zondag 26 april

Dagevenement over 100 jaar chemische oorlogsvoering — Zaterdag 18 april Op 22 april 1915 werd in Langemark voor de eerste keer een chemisch wapen ingezet. De Duitsers dreven toen een gaswolk naar de Franse loopgraven en sloegen zo een bres in de g eallieerde linies. Ook nu nog zaaien chemische wapens terreur. Tijdens een dagevenement in Langemark vertellen Robert Missine en Jean-Pascal Z anders u meer over de historische feiten en actuele oorlogsvoering. Na de lunch kunt u kiezen tussen een fietstocht langs de gasaanvallenroute, een rondleiding op een Duitse begraafplaats of een wandeling langs het kunstenparcours Art-traces.

Een muzikaal feestje op het strand en de zeedijk van De Panne. Daarmee opent Festival aan Zee op zaterdag 25 en zondag 26 april ook dit jaar weer het festivalseizoen. Op de affiche staan onder andere Radio Guga (de festivalband rond Guga Baul), De Mens en Gers Pardoel. Ook dit jaar is het festival volledig gratis en worden jongeren en jonge gezinnen extra in de watten gelegd met kinderanimatie en -activiteiten.

INFO www.festivalaanzee.be. Davidsfonds Cultuur magazine mag een vippakket voor 5 personen weggeven. Het hele festival lang krijgen u en 4 vrienden of familie leden gratis eten en drinken in de vorm van dranken eetbonnetjes (de deelnemingsinfo staat op p.13).

gratis vippakket voor 5 personen

INFO www.davidsfonds.be/academie. Met uw Davidsfonds Cultuurkaart krijgt u 6 euro korting.

Groot muziekfestival in Ronse Veertien concerten, een tentoonstelling, twee radiomissen, een Klara-cd, stadswandelingen en nog veel meer activiteiten: zo viert Ronse dit jaar de verjaardag van Cypriaan De Rore. Cypriaan De Rore werd in 1515 geboren in Ronse en die 500ste verjaardag wil de stad niet onopgemerkt voorbij laten gaan. De befaamde 12

componist van polyfone muziek had een grote invloed op de muziekstijlen van de late renaissance en is vooral bekend door zijn madrigalen. Het leven en werk van Cypriaan De Rore staat centraal op het muziekfestival dat meer dan een week lang de hele stad inpalmt. Het festival vindt plaats van vrijdag 17 tot en met zondag 26 april 2015 en is een samenwerking van alle culturele partners in Ronse, waaronder ook Davidsfonds Ronse.

INFO www.derorefestivalronse.be

10 gratis duotickets

Dries Van Noten. Inspirations — Tot 19 juli

— Vrijdag 1 mei om 21.30 uur Een klank- en lichtspektakel ter herdenking van de Eerste Wereldoorlog: dat is WoesteWaanzin. Het internationale productiehuis Dark Spark vertrekt van de eerste Duitse gasaanval op 22 april 1915 en laat het spektakel daarom plaatsvinden bij valavond in niemandsland, tussen twee frontlinies. Geluid, licht, projecties en sculpturen slepen u mee en maken een vuist tegen de waanzin van WOI. Een initiatief van Stad P operinge met steun van Corn Exchange Newbury, Toerisme Vlaanderen en de Vlaamse Overheid.

INFO www.momu.be. Davidsfonds Cultuurmagazine mag 30 duotickets wegschenken voor de tentoonstelling (de deelnemingsinfo staat op p.13).

INFO www.poperinge14-18.be. Davidsfonds Cultuurmaga zine mag 10 duotickets wegschenken voor het spektakel op 1 mei (de deelnemingsinfo staat op p.13).

WIN

GRATIS TICKETS

Om kans te maken op gratis tickets voor Buurman, het literair parcours van Passa Porta Festival, Vlaanderen en de zee, La Juive, Festival aan Zee, Woeste Waanzin of Dries Van Noten stuurt u vóór donderdag 12 maart 2015 een mail naar cultuurmagazine@davidsfonds.be

30 gratis duotickets

Woeste Waanzin in Poperinge

Voor het eerst in zijn carrière ontsluit Belgisch ontwerper Dries Van Noten zijn oeuvre met een expo in ModeMuseum Antwerpen. Geen klassieke retrospectieve, maar een intieme tocht langs zijn werk, creatieproces en inspiratie bronnen. De tentoonstelling brengt verschillende kunstdisciplines samen aan de hand van historische, beeldende, etnische, filmische en geografische referenties. Met werk van onder meer Yves Klein, Thierry De Cordier, Damien Hirst, Pol Bury en Mark Rothko.

met in de onderwerpregel de titel van het agenda-item waarvoor u een ticket wilt. Vermeld steeds uw naam, adres, lid nummer en e-mailadres. Inzendingen die niet aan de bovenstaande criteria voldoen, zijn niet geldig. De winnaars krijgen kort na de deadline bericht.

agenda

Zomerdaguitstappen vanuit Blankenberge Wilt u uw verblijf aan de Vlaamse kust een extra toets geven? Dan zijn de daguitstappen naar Engeland en Frankrijk van Davidsfonds Blankenberge misschien iets voor u. Deze zomer staan er vier uitstappen gepland. Op 27 juni en 4 juli kunt u mee naar Londen voor een rondleiding door de stad en een boottochtje op de Thames. Op 11 juli kunt u de vallei van de Somme in Frankrijk verkennen, met speciale aandacht voor het oorlogsverleden. En op 14 juli staat er een uitstap naar Kent en de wondermooie tuinen van S issinghurst op het programma.

— Tussen 27 juni en 14 juli

INFO Johan Blomme, johanblomme@skynet.be, 050/415.085 of 0496/861.541. U krijgt korting met uw Davidsfonds Cultuurkaart en kinderen tot en met 12 jaar krijgen een extra reductie.

korting met uw Davidsfonds Cultuurkaart

Satirisch, serieus of scherp: radiopresentator en cultuurkenner Kurt Van Eeghem is altijd even spits en rad van tong. In elk Davidsfonds Cultuurmagazine neemt hij cultureel Vlaanderen onder de loep en vertelt hij wat hem mateloos ergert of net grenzeloos fascineert. Verderop in dit nummer, op pagina 39, geeft Kristl Strubbe haar visie op de culturele actualiteit.

Voo ren

kurt & kristl

Van

Verdwijnen tussen de letters

We zijn geen lezend volk. Nooit geweest. Duitsers en Nederlanders doen het zoveel beter

ut Wo

ees, lees, lees! Ik kan het niet genoeg benadrukken. Het is van levensbelang voor een cultuur dat er gelezen wordt. Boeken, kranten en tijdschriften – maar toch vooral boeken. Het Davidsfonds is de bron van mijn leesdrift. Als kind bracht ik al boeken naar de leden in mijn dorp en de kleine verzameling van mijn vader vormde de poort naar het literaire universum. We zijn geen lezend volk. Nooit geweest. Duitsers en Nederlanders doen het zoveel beter. Via Aalst werd de boekdrukkunst naar de Lage Landen gebracht, maar er is in die stad van goed 83.000 inwoners niet eens één echte onafhankelijke boekhandel. Het gaat niet goed met het literaire boek in Vlaanderen. De Vlaamse boekenkast bevindt zich in de keuken. Meus en N aessens staan er zij aan zij met de wow-gevoelens van Sergio. Ook naast het aquarium liggen standaardwerken over tropische vissen en op de salontafel prijken boeken als Lofts in Antwerpen of Avontuurlijk tuinieren. Maar literatuur? Ho maar! Een steenrijke dame uit de buxusgordel rond Antwerpen belde naar de wereld beroemde binnenhuisarchitect en antiquair Axel Vervoordt, die eerder haar weelderige villa had ingericht, met de vraag of ze nog een exemplaar van zijn boek Licht en ruimte kon kopen. De meester zelve had het boek bij zijn laatste bezoek – dat de uiterst geslaagde

make-over moest finaliseren – aleatoir opengeslagen en op een bijzettafeltje gelegd, en nu was die bewuste pagina door de invallende zon wat vergeeld. Dat kon natuurlijk niet. Ik vraag mij niet meer af wat mensen met hun tijd doen. Ik vermoed dat ze veel rondrijden, veel pateekes eten, veel bij de coiffeur zitten, veel tijd zoekbrengen voor allerlei schermen, veel dubben ook over wat ze al dan niet zouden kunnen doen met die zeeën van tijd. Ik vraag het mij niet meer af. Ik kan alleen maar met verdubbelde aandrang wijzen naar boeken. Voor pakweg 20 euro kun je verdwijnen tussen de letters. Een nieuwe wereld verkennen. Ik grabbel maar even in de Davidsfonds lijst en zie schrijvers als Frank Adam en Willy Spillebeen. Neem het van me aan, die jongens weten je mee te nemen naar plaatsen waar je anders nooit komt. Boeken zijn niet alleen ontspannend, ze vormen de geest. Ze maken de lezer weerbaarder, ze doen denken. Elk goed boek is een sprong in het ijle. Wat er op je afkomt, verrast. Nog een voorbeeldje uit de eigen lijst: Expo 58 van Jonathan Coe. De Engelse topschrijver laat je anders kijken naar ons eigen land. Patrick Lateur zocht literaire brieven over Italië bijeen, zodat je weer anders gaat kijken naar de laars van Europa. Lees boeken. Gewoon doen. Zorg dat we volgend jaar kunnen zeggen: “Het gaat goed met het literaire boek in Vlaanderen.” 15

interview

TEKST

Filip Salmon BEELD

Jimmy Kets

“Hoe ouder ik word, hoe meer ik reporter wil blijven” VRT-journalist Stefan Blommaert over China, Rusland en zijn passie voor het Oosten

Na goed twee jaar is China-correspondent Stefan Blommaert weer thuis. Hoewel, thuis … Oost-Europa, Rusland, China: dát lijken meer de plekken waar hij zich thuis voelt. Voor Davidsfonds Cultuurreizen begeleidt Blommaert in september een 16-daagse reis naar Zuid-China. Davidsfonds Cultuurmagazine sprak met hem over dat bijzondere land, maar ook over zijn tijd in de voormalige Sovjet-Unie. En over het niet altijd evidente leven als correspondent.

interview

e nieuwsredactie op de VRT is een doolhof. Ik moet een paar keer vragen waar ik precies buitenlandjournalist Stefan Blommaert (56) kan vinden, maar na wat rondzoeken vind ik hem aan zijn bureau, met de neus in de boeken. Of beter gezegd: de reisgidsen. Blommaert is druk bezig met de voorbereiding van een nieuw project voor de VRT, genaamd de Zijde route. Daarvoor zal hij deze maand dertien landen doorkruisen, van Peking tot in België. Een verslag daarvan krijgen we om de vier dagen in Het Journaal. Het is het vroegtijdige eindpunt van een vast correspondentschap van twee en een half jaar in China. Dat werd onverwachts stopgezet om plaats te maken voor zogenaamde pop-upcorrespondenten, die vaker en minder lang kunnen worden ingezet in het buitenland. Maar in september keert Blommaert alvast even terug, wanneer hij voor het Davidsfonds een pracht van

een cultuurreis begeleidt naar Zuid-China. Inderdaad: we reizen niet naar het noorden, met onder meer Peking, maar naar het zuiden van dat onmetelijk grote land.

Waarom trekken we eigenlijk naar Zuid-China? “De traditionele China-reizen lopen inderdaad eerder via Peking en het noorden van China: dat is een logische eerste kennismaking. Maar als correspondent voor de VRT heb ik Zuid-China beter leren kennen – met Guilin en Yunnan bijvoorbeeld – en werd ik er helemaal door gecharmeerd. Vooral de rijstterrassen van Longji zijn een ongelooflijke ervaring. Verder is het klimaat in de regio zeer aangenaam en is de natuur onwaarschijnlijk mooi. Met prachtige bezienswaardigheden trouwens, zoals het stenen woud van Shilin, een verzameling van grillige rotsen met fantastische vormen.”

Naast Shanghai en Hongkong, twee bruisende wereldsteden die ook op het programma staan. “Ja, in Shanghai leer je het nieuwe en spectaculaire China kennen – je kijkt je ogen uit! Shanghai is een zeer aangename stad en een goed alternatief voor Peking. Hongkong is al even interessant: vroeger was het een uithangbord van het Westen waar Chinezen naar opkeken, maar nu hinkt het economisch alweer achterop in vergelijking

Een positieve kant van China is dat er beslissingen worden genomen. Dat is soms het vervelende aan democratie: alles duurt veel langer met andere steden in China. Toch blijft Hongkong fascinerend, mooi en levendig, met kleine straatjes en overal business. En voor mij als journalist is de stad natuurlijk nog interessanter sinds de protesten, die Hongkong eigenlijk opnieuw op de politieke wereldkaart hebben gezet.”

Wij horen vaak de negatievere kanten in de media. Wat zijn de positieve? “Dat er beslissingen worden genomen. Dat is soms het vervelende aan democratie: alles duurt veel langer en heel veel mensen moeten mee beslissen. Welke Antwerpenaar, bijvoorbeeld, ergert zich niet blauw aan het uitblijven van een oplossing voor het probleem van de ring? In China was men op het moment van de eerste discussies al lang in actie geschoten. Er is maar één politieke partij die echt de macht heeft en dat ver gemakkelijkt de economische vooruitgang. Er is geen tegenstand, geen kritiek. Waarmee ik absoluut niet wil zeggen dat dat beter is, maar het beslissingsvermogen is wel een positief neveneffect.”

Toch staat het land voor nogal wat uitdagingen, op ecologisch vlak bijvoorbeeld. “Voor een gedeelte klopt dat: de pollutie in Peking is veel erger dan we ons kunnen voorstellen. Ik ging tijdens mijn verblijf met de fiets naar het werk. Het was slechts vijftien minuten fietsen, maar drie vierde van de tijd zette ik een masker op omdat de luchtvervuiling zo erg was. Dat is een van die dingen die mij meteen opvielen toen ik terug was: je proeft hier letterlijk dat de lucht beter is.”

Was dat de grootste aanpassing, Dat aspect komt dus ook aan bod: in Peking, de luchtvervuiling? de moeilijkere kanten van het land. “Goh, ik heb me niet echt moeten aanpas“Natuurlijk! Als ik voor het Davidsfonds een reis begeleid, komen alle aspecten aan bod, ook de economische en politieke. Als je naar China gaat, kun je niet anders dan het hebben over het politieke systeem. Met zijn positieve en negatieve kanten.”

sen, na een week voelde ik me daar al thuis. Maar inderdaad: de verontreiniging was een serieus minpunt. Nu, er is ook een andere kant aan het verhaal: de Chinezen doen heel veel moeite om de situatie te verbeteren. Ze zijn bezig met alternatieve energie, zonne-

WIE IS Stefan Blommaert? Stefan Blommaert studeerde Hedendaagse Geschiedenis aan de Vrije Universiteit Brussel en ging werken in het onderwijs. Na zijn studie had hij in Antwerpen samen met Jan Balliauw de vrije radio Radio Centraal uit de grond gestampt, waar hij de smaak van de journalistiek te pakken had gekregen. Aan het begin van de jaren 1980 kwam hij op de toenmalige BRT terecht, eerst bij de radio en later bij de televisie, waar hij ook een tijdlang nieuwsanker was. Hij specialiseerde zich in Oost-Europa, werd correspondent in Moskou en versloeg ook de conflicten in de Balkan in de jaren 1990. Samen met Jan Balliauw werd hij dé OostEuropakenner van de VRT. In 2012 volgde hij Tom Van de Weghe op als correspondent in Peking, tot in het voorjaar van 2015. Stefan Blommaert woont in Antwerpen en is de zoon van Regine Beer, een van de Auschwitz-overlevenden.

interview

gauw 700.000 euro op tafel leggen. Maar los daarvan heeft Peking alles wat je n odig hebt, ook wat bijvoorbeeld uitgaan en eten betreft. Je vindt er alle mogelijke keukens – van de Franse tot de meest diverse regionale Chinese. Soms zijn die een beetje pikant of presenteren ze vreemde ingre diënten zoals bamboewormen en bijen larven – maar ik verzeker je: dat is lekker! En daarnaast wordt er natuurlijk heel veel kip en varkensvlees gegeten.”

Het lijkt wel alsof u weinig heeft gemist. energie, windenergie. Terwijl wij er hier tegen protesteren, bouwen de Chinezen duizenden windmolens. De Chinese leiders beseffen trouwens zelf ook dat het zo niet verder kan, ze zitten er dagelijks middenin. Ze weten dat de onvrede onder de bevolking toeneemt, zeker met de lucht- en water verontreiniging of de voedselschandalen die er al zijn geweest … En als ze iéts willen vermijden is het wel sociale instabiliteit.”

Hoe moeten we ons dat trouwens voorstellen, uw leven in Peking, van dag tot dag? “Het ging heel gemakkelijk. Peking is een stad waar heel veel buitenlanders wonen. Ik woonde samen met andere buitenlanders in een compound, maar tachtig procent van de inwoners waren wel rijke Chinezen. De appartementen die enigszins in het centrum liggen, zijn dan ook niet goedkoop. De buitenlanders wonen vaak in de meest bescheiden delen, maar de nieuwe rijke Chinezen draaien hun hand er niet voor om om 3.000, 4.000 of 5.000 euro huur te betalen. En om iets te kopen moet je al 20

“Ik heb niks gemist. Vrienden, familie en collega’s natuurlijk wel. Maar materiële zaken? Nee.”

Dan vindt u het allicht wel jammer dat u er niet langer correspondent kan zijn. “Natuurlijk, ik had er nog wel een paar jaar bij gewild. Het bureau is op 1 maart officieel gesloten, maar we doen nog wel iets speciaals om afscheid te nemen. Begin maart vertrekken we met de jeep vanuit P eking en rijden we terug naar België, over de Zijderoute. De tocht zal zo’n 45 dagen duren en we maken er reportages over in Het Journaal. De dertien landen die we zullen doorkruisen, stellen we voor in een reeks die om de vier dagen in Het Journaal zal zitten. Landen als Oezbekistan, Turkmenistan en Tadzjikistan waar mensen hier doorgaans weinig van horen of weten.”

Inderdaad, het Oosten en het voormalige Oostblok zijn hier lang niet zo sexy als het Westen. Hoe komt het dat u er zo geïnteresseerd in bent geraakt? “Dan moet je teruggaan naar mijn stu

dententijd, in de jaren 1980, toen de regimes daar nog allemaal communistisch waren. Als student geschiedenis kreeg ik een cursus Maatschappij & Instelling over de SovjetUnie en die vond ik meteen al heel interessant. Samen met Jan Balliauw stampte ik in die tijd ook een vrije radio uit de grond en daarvoor trok ik toen al naar verschillende communistische landen. Ik heb de hele vakbondsbeweging Solidarnosc ´ ´ in Polen meegemaakt, Roemenië als dictatuur en de laatste maanden van de Sovjet-Unie in SintPetersburg – dat toen nog L eningrad was.”

Vandaar ook uw interesse in China? “China is recenter. In 1989 moest ik voor de toenmalige BRT een verslag maken over het studentenprotest op Tiananmen. Dat was puur toeval: Gorbatsjov ging op bezoek in

Als correspondent heb ik Zuid-China beter leren kennen – met Guilin en Yunnan bijvoorbeeld – en werd ik er helemaal door gecharmeerd China en ik zou daar reportages over maken. Maar toen het protest op het plein uitbrak, heb ik vooral daarover bericht. In de jaren 1990 focuste ik weer meer op de Balkan en op de Sovjet-Unie die toen uiteenviel, maar tien jaar geleden werd ik opnieuw naar China gestuurd tijdens een economische missie onder leiding van Prins Filip. Dat was wel een grote schok voor mij: alles was ontzettend veranderd. Vanaf toen kreeg ik

Azië als opdracht, ben ik Chinees beginnen leren en ben ik meerdere keren naar China geweest – onder meer met Davidsfonds Cultuurreizen. En toen collega Tom Van de Weghe aankondigde dat hij uit China vertrok, ben ik hem opgevolgd.”

U hebt het al een paar keer gehad over de Sovjet-Unie. U bent ook nog correspondent geweest in Moskou. Kunt u die stad eens vergelijken met Peking? “Dat waren andere tijden natuurlijk. Ik was in Moskou in de eerste jaren na de val van de Sovjet-Unie, er was complete chaos op politiek en economisch vlak. Er lag niks in de winkels. Toen ik in Sint-Petersburg woonde, heb ik nog in de rij gestaan voor brood en yoghurt. Reizen was moeilijk, alles was schaars. Vanuit journalistiek oogpunt waren het dan weer geweldige tijden, want er gebeurde heel veel. En er was persvrijheid onder het bewind van Boris Jeltsin, ondanks de economische en politieke chaos.”

Toch bent u ooit beschuldigd van spionage. “Dat dateert van 1990, toen ik nog in Leningrad zat, helemaal in de Koude Oorlogssfeer. Wij hadden als journalisten natuurlijk frequent contact met de Sovjetambassade in Brussel. Een van de mensen met wie ik daar te maken had, bleek later een spion te zijn die overgelopen was naar de Amerikanen. Hij had een lijst van mensen doorgegeven met wie hij contact had gehad. Daar stonden de namen op van mij en mijn radiocollega Bert De Craene … Bert en ik zijn later door de Staatsveiligheid verhoord, maar daar bleef het bij: het ging immers om louter professionele contacten. Eigenlijk was de hele situatie vooral grappig.”

In de kwestie-Oekraïne heeft het Westen misschien wel te weinig rekening gehouden met de geschiedenis van Rusland 21

interview

Goed twintig jaar later zijn het andere tijden. Hoewel, soms lijkt het alsof de Koude Oorlog terug is, met de spanningen in Oekraïne. Hoe bekijkt u die? “Samen met Jan Balliauw heb ik vier jaar geleden het boek en de documentaire Back in the USSR gemaakt en daarvoor hebben we natuurlijk Rusland doorkruist. Toen kon je al voelen dat Poetin de grootsheid van de Sovjet-Unie wilde herstellen. De oorlog met Georgië was toen net achter de rug – achteraf kun je die als een aankon diging beschouwen van wat er nu gebeurt in Oekraïne. Meteen na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie waren er trouwens al regelmatig grote spanningen tussen Oekraïne en Rusland, onder meer rond de Krim en de Russische basis in Sebastopol. Sommige analisten voorspelden toen al oorlog. Die

kwam er toen niet, uiteindelijk werden de relaties tussen beide landen zelfs redelijk goed, maar met de Oranjerevolutie in 2004 is de sfeer helemaal omgeslagen. Nu, wat er vorig jaar gebeurd is, was in zekere zin toch ook een verrassing. Toen ik met Jan in 2011 terug in het land was, zaten de vroegere oppositiekrachten in zak en as: niemand leek nog zin te hebben om weer een protestbeweging te beginnen. Het protest van vorig jaar was dus een verrassing, maar de spanningen waren dat niet.”

En wat vindt u van de reactie van het Westen? “Ik ben geen politicus, maar het Westen heeft misschien wel te weinig rekening gehouden met de geschiedenis van Rusland. Men had meer moeten denken

aan de gevoeligheden: voor de Russen ligt O ekraïne binnen hun invloedsfeer. Als E uropa dan botweg zegt: Oekraïne mag zich losscheuren, net zoals de Baltische landen dat vroeger hebben gedaan, dan schoffeer je daarmee de Russen. En

Westerse politici zouden meer moeite moeten doen om minder bekende regio’s te leren begrijpen, zodat ze minder fouten maken

niet alleen de radicale elementen, ook de gewone Russen. Zelfs Gorbatsjov vindt dat Oekraïne in de Russische invloedssfeer zit, en dat zegt hij zeker ook over de Krim. En als je de geschiedenis bekijkt, kun je hem niet helemaal ongelijk geven: tot 1954 was de Krim een onderdeel van Rusland. Pas daarna werd het aan Oekraïne geschonken als symbool van de vriendschapsband tussen Rusland en Oekraïne. De Krim ademt ook een heel andere sfeer, je voelt je echt wel in Rusland. Misschien zijn we daar dus een beetje te ver gegaan. Wat niet betekent dat we geen steun hadden moeten bieden aan de Oekraïners.”

De kennis van een land is onontbeerlijk om erover te kunnen oordelen. Is dat de drijfveer voor een correspondent: kennis vergaren om die te delen en te verspreiden? “Jazeker. Een land leer je beter begrijpen door er te wonen. Na twee jaar China denk ik dat ik dat land een beetje begin te begrijpen. Maar om het te doorgronden, moet je er veel langer wonen. Als correspondent moet je de dingen eerst zelf leren begrijpen 22

en ze dan proberen uit te leggen aan je kijkers of lezers. Ook westerse politici zouden trouwens veel meer moeite moeten doen om minder bekende regio’s te leren begrijpen, zodat ze hun politiek kunnen afstemmen op wat daar leeft en minder fouten maken. Begin de jaren 1990 viel me dat op in de Balkan: veel westerse politici wisten niet waar ze het over hadden en vervielen in zwartwitdenken. Maar dat is veel te gemakkelijk. Als men toen met meer kennis van zaken had gediscussieerd, waren er misschien niet zulke grote fouten gemaakt en hadden we rampen kunnen voorkomen.”

Blijft dat trouwens uw doel: reporter zijn? Ook nu u al een dagje ouder wordt? “Absoluut. En hoe ouder ik word, hoe

méér zin ik krijg om de gebeurtenissen ter plaatse mee te maken en op de eerste rij te staan. Het laat natuurlijk wel sporen achter, zeker als je bijvoorbeeld verslag moet uitbrengen over een oorlog. Maar zolang mijn gezondheid het toelaat, wil ik graag reporter blijven.”

De reizen De Davidsfonds Cultuurreis Zuid-China. Exotisch China en zijn kleurrijke minder heden onder begeleiding van Stefan Blommaert vindt plaats van 14 tot 29 september. Maar een maand eerder, van 1 tot 11 augustus, begeleidt hij ook de Cultuurreis Oezbekistan. Ongekende pracht langs de legendarische Zijderoute.

En uw gezin vindt dat ook oké? “Mijn kinderen vonden het geweldig dat ik in China zat, dan konden ze daar op bezoek komen. En mijn vriendin zit ook in de media, die reist net zo veel rond als ik. Al is het niet altijd makkelijk, hoor, tenslotte gooi je je leven helemaal overhoop om ergens twee jaar te gaan wonen. Je laat vrienden en familie achter. En praktisch is het ook niet eenvoudig. Maar de drang om te ontdekken en te doorgronden zit gewoon in mij.” ¶

UW TESTAMENT EEN PUZZEL?

INFO www.davidsfonds.be/cultuurreizen. Inschrijven kan via de website, via cultuurreizen@omniatravel.be of op 016/243.838.

þ Ja, stuur mij de GRATIS GIDS

‘Uw testament goed geregeld in 5 stappen.’

ONS BOEKJE HELPT U

¨ dhr

GRATIS GIDS

¨ mevr

voornaam: naam: straat: nr:

bus:

postcode:

gemeente: telefoon: geboortedatum: e-mail*:

Nadenken over uw testament, niemand kijkt ernaar uit. Toch geeft het idee dat alles goed geregeld is, veel rust en zekerheid. Zowel voor u als voor uw naasten. Kom naar een gratis infonamiddag ‘Hoe besparen op successierechten?’ Alle info op www.rodekruis.be.

Stuur de ingevulde bon terug naar: Rode KruisVlaanderen, DA 852-570-7, 2800 Mechelen. Een postzegel is niet nodig. Of mail naar legaten@rodekruis.be of bel 015 443 443. Vermeld uw aanvraagcode: GRATIS GIDS-25. U ontvangt hem in uw brievenbus.

DVDSFNDS

Het Rode Kruis merkt dat veel mensen niet weten wanneer een testament voordeel biedt, of het moeilijk vinden om een testament te maken. Daarom hebben we een handig boekje samengesteld en organiseren we gratis infonamiddagen. U zult merken dat het niet ingewikkeld hoeft te zijn.

*Ik wil graag via e-mail informatie van het Rode Kruis ontvangen, waaronder de laatste info over en wijzigingen rond legaten, schenkingen en het opstellen van een testament.

evenementen

TEKST

Cecilia Coppens BEELD

Marco Mertens

“Ik wil sterven tussen mijn kalfjes” De Nacht van de Geschiedenis over landbouw en visserij De 13de Nacht van de Geschiedenis, die plaatsvindt op dinsdag 24 maart 2015, is dit jaar flink uit de kluiten gewassen. Op meer dan 230 plaatsen in Vlaanderen leert u bij over landbouw en visserij door de eeuwen heen. Wij trokken alvast onze laarzen aan en spraken met een familie van drie generaties boeren uit Doel, over wat er allemaal veranderd is.

et is een vreemd gezicht: varkens en koeien tussen koeltorens, industrie terreinen en af en aan rijdende vrachtwagens. Maar ook in Doel wordt nog altijd aan landbouw gedaan. Op de linkeroever van de Schelde, in de polders van het Waasland, ligt het landbouwbedrijf van de familie Van Mieghem. In de boerderij zijn drie generaties boeren aan de slag. Guido Van Mieghem (60) nam in 1980 het bedrijf over dat zijn overgrootvader in 1918 had opgericht. De boerderij was toen 20 hectare groot en telde 25 runderen en 80 zeugen. Vandaag bewerkt Guido 25 hectare aardappelen, suikerbieten, tarwe, gerst en maïs. En er staan 120 Belgisch witblauwrunderen en 105 zeugen in de stallen. Gelukkig kan hij rekenen op de hulp van zijn vader Jerome (83) en zijn zoon Bert (31). “Alles wat hier staat, komt voort uit het werk van één familie,” vertelt Guido. “Zodra ik kon lopen, ging ik al met mijn grootvader mee de schuur in. En als ik nu met mijn eigen

BERT:

Onze koeien dragen allemaal een stappenteller die hun bewegingen registreert kleinkinderen in de stallen kom en mijn kleindochter Lotte het heeft over ‘haar kalfjes’, doet dat mij wel iets. De boerderij is mijn leven, en mijn leven is de boerderij.”

Koeien met stappentellers “Mijn grootvader heeft de belangrijkste verandering in de landbouw meegemaakt,” legt Guido enthousiast uit. “Hij heeft de pure mankracht en paardenkracht zien evolueren tot een tractor die bijna alleen rijdt.” Die mechanische evolutie heeft ervoor gezorgd dat de fysiek zware arbeid voorgoed verleden tijd

is. En dankzij de technologische evolutie van de afgelopen 35 jaar kunnen boeren zich bovendien laten bijstaan door computers. “Wij hebben nu een tractor met gps die het veld automatisch opmeet en bijhoudt waar er al gesproeid is, om te voorkomen dat er twee keer op dezelfde plaats wordt gesproeid.” “En onze koeien dragen allemaal een bewegingssensor,” vult zoon Bert aan. “Dat is een soort stappenteller die hun bewegingen registreert. Als een koe te weinig beweegt en dus niet meer eet, gaat er op ons kantoor een lampje branden en krijg ik een melding op mijn smartphone. Dat gebeurt ook als een koe juist veel beweegt. Dat betekent dat ze bronstig is en bezaaid kan worden om drachtig te worden. Dankzij die stappenteller kunnen we veel sneller ingrijpen.”

Eenzame stiel Maar de vooruitgang heeft ook een keer zijde. Guido: “Als het ’s avonds donker werd, moest mijn vader wel stoppen met werken. 25

evenementen

GUIDO:

Een jonge landbouwer die er alleen voor staat, heeft het vandaag heel moeilijk

Op onze tractoren staan nu zulke grote lampen dat wij dag en nacht kunnen werken. En dat doen wij soms ook, als het echt niet anders kan.” De intrede van de technologie heeft er bovendien voor gezorgd dat het boeren een heel eenzame stiel is geworden, zegt vader Jerome. “Vijftig jaar geleden kwamen er wel zes à zeven mensen uit het dorp bij ons werken. Dat was een plezante tijd: we lachten, we babbelden. Wij hebben gelukkig een familiebedrijf, maar ik ken boeren die alleen op hun boerderij staan. En tegen die machines kun je niet veel zeggen, hè.” Het boerenleven is er ook zeker niet gemakkelijker op geworden. Integendeel. 2014 was een heel zwaar jaar. “De boycot van Rusland doet ons veel pijn,” legt Guido uit. “Wij voelen dat in de varkens en de aardappelen. Zowat 10 à 15 procent van de varkensproductie in West-Europa ging naar Rusland. Nu die export is stilgevallen, is er een overaanbod. En dat beïnvloedt natuurlijk de prijs.” Guido en zijn familie hebben gelukkig wat reserves waarmee ze die moeilijke periode kunnen overbruggen. Maar dat geldt helaas niet voor iedereen. “Een jonge boer die kan terugvallen op zijn familie, z oals onze zoon Bert, overleeft dat wel. Maar een

jonge landbouwer die zwaar heeft geïnvesteerd in een nieuwe boerderij en er helemaal alleen voor staat, die heeft het vandaag heel moeilijk. Verschillende bedrijven staan nu te koop, allemaal van boeren die Berts leeftijd hebben.”

Slachtoffer van succes Poetin is niet de enige reden waarom landbouwers het vandaag moeilijk hebben. “De landbouw is het slachtoffer van zijn eigen succes,” legt Guido uit. “De landbouwkennis is groot en er zijn veel goede boeren, zodat de productie de afgelopen decennia enorm is gestegen. Maar door die schaalvergroting dalen de winstmarges.” Zoon Bert vult aan: “Een jaar of 25 geleden gaf een goeie zeug per jaar 15 mestvarkens. Ondertussen zijn dat er 25. Dat lijkt positief, maar voor die varkens krijgen we een veel lagere prijs. Bovendien is de kostprijs gestegen, want wij moeten wel 10 varkens extra voederen.” “En dan hebben we het nog niet over de milieumaatregelen gehad, die alsmaar strenger worden,” gaat Guido verder. Het vergt zware investeringen om aan alle v ereisten te kunnen voldoen. “Vroeger was er in geen e nkele varkensstal elektriciteit. Om te

verluchten waren er gewoon twee ramen. Nu hebben wij twee computergestuurde luchtkleppen, die open en dicht gaan op basis van metingen in de stal. De lucht die wordt afgezogen moet worden gereinigd met een s peciale luchtwasser. We hebben dus niet alleen kosten aan de machines zelf, het mechanisme verbruikt ook nog eens veel elektriciteit.”

Boeren worden managers Landbouwers die in de 21ste eeuw willen blijven meetellen, moeten dus heel wat investeringen doen. Maar ze mogen ook hun administratie niet uit het oog verliezen. Guido: “Met hard werken alleen kom je er niet meer. Dat was zestig jaar geleden misschien genoeg, maar nu moet je ook een goede manager zijn. Door de schaalver groting gaat het zelfs binnen één landbouwbedrijf om grote bedragen.” Vader Jerome herinnert het zich nog goed: “Papierwerk was er vroeger niet. Varkens waren varkens en meststoffen meststoffen.” De administratie is volgens de boeren familie niet meer te vergelijken met het papier werk van vroeger. “Mijn groot moeder, die de administratie voor mijn 27

evenementen

DE NACHT VAN DE GESCHIEDENIS DINSDAG 24 MAART 2015 DE NACHT VAN DE GESCHIEDENIS

Sterven tussen de kalfjes

Meer dan 200 historische activiteiten op één avond Uitreiking vierde Davidsfonds Geschiedenisprijs De boer op: landbouw en visserij door de eeuwen heen

JEROME:

DINSDAG 24 MAART 2015

Papierwerk had je vroeger niet. Varkens waren varkens en meststoffen meststoffen

De boer op: landbouw en visserij door de eeuwen heen

www.davidsfonds.be/nacht•016/310.600 www.davidsfonds.be/nacht•016/310.600

Poster_Nacht_vd_Geschiedenis_2015_V4.indd 1

Nacht vd geschiedenis A4 2015.indd 1

De Nacht van de Geschiedenis 2015

Poster_Nacht_vd_Geschiedenis_2015_V4.indd 2

18/12/14 08:12

12/01/15 11:27

18/12/14 08:12

De Nacht van de Geschiedenis vindt plaats op dinsdag 24 maart. Wat er bij u in de buurt te beleven valt, leest u in de programmakrant die als bijlage bij dit nummer zit. INFO www.davidsfonds.be/nacht

grootvader deed, had één map en twee oude blikken koekjesdozen,” verduidelijkt Guido. “Eén voor de inkomende en één voor de uitgaande facturen. Bert en ik hebben nu een torenhoge administratie, met wel zestig à z eventig mappen.” Maar dat laten ze niet aan hun hart komen. “Je kunt twee dingen doen: ofwel loop je te zaniken, weiger je die administratie te doen en kom je in de p roblemen, ofwel pas je je aan en doe je eraan mee.”

Guido denkt nog niet meteen aan zijn pensioen. “Het is de bedoeling dat mijn zoon Bert en ik nog tien jaar samen doorgaan. Tot mijn zeventigste, als ik gezond blijf, natuurlijk. En dat mijn andere zoon Filip (29) er binnen enkele jaren mee instapt.” In Doel is er voor de landbouwfamilie helaas geen toekomst meer. Maar dat belet hen niet om te dromen van een nieuwe generatie boeren Van Mieghem. “Onze boerderij wordt op dit moment onteigend, we kunnen nog twee jaar in Doel blijven. Maar we zijn aan het onderhandelen om een andere boerderij over te nemen en volledig opnieuw te beginnen,” vertelt Guido. “We willen het huis dat bij die boerderij hoort renoveren, zodat niet alleen onze zonen, maar ook mijn ouders en mijn vrouw en ik mee kunnen verhuizen. Ik woon al mijn hele leven op een boerderij, ik zie het niet zitten om ergens anders te gaan wonen. Ik wil sterven tussen mijn kalfjes.” ¶

evene menten kort Het hele jaar door organiseert Davidsfonds Evenementen grote en kleine activiteiten in heel Vlaanderen. Ook bij onze cultuurpartners kunt u van alles beleven. Dit is een kleine greep uit het aanbod. Meer activiteiten vindt u op www.davidsfonds.be/evenementen.

Van Beethoven tot Stravinsky Wilt u vanaf de eerste rij genieten van virtuoze klassieke muziek? Dan bent u op dinsdag 21 april bij ons aan het juiste adres. De Duitse violist Augustin Hadelich doet uw mond binnen een halve minuut openvallen. Met een divers programma dat gaat van Beethoven tot Stravinsky toont hij zijn muzikale veelzijdigheid en technische grenzeloosheid, zowel solo als in duo met pianist Charles Owen. Tijdens dit concert van Gent Exclusief geniet u vooraf van een driegangendiner in Café Theatre, dat vlak naast de Handelsbeurs ligt. Achteraf kunt u napraten bij een drankje in de Handelsbeurs.

INFO www.davidsfonds.be/evenementen

Geraardsbergen en de Vlaamse Ardennen: dat is de bestemming van de 29ste Davidsfonds Zomerzoektocht. De ultieme fietsstreek dus, want wie wil er niet eens de Muur beklimmen? Maar de regio is om nog veel meer bekend, denk maar aan de hemelse mattentaarten of aan het veelbesproken Manneken Pis. Zoals dat nu al een paar jaar het geval is, zal er ook in 2015 een Gezinszoektocht plaatsvinden, naast de Klassieke zoektocht. Noteer het dus zeker in uw agenda: van z aterdag 6 juni tot en met zondag 20 september vindt de Davidsfonds Zomerzoektocht plaats.

INFO www.davidsfonds.be/zomerzoektocht

Op ontdekking in Geraardsbergen en de Vlaamse Ardennen

Daguitstap naar Kortrijk en Brouwerij Bockor Kortrijk, in het hart van de Leiestreek, heeft meer te bieden dan u op het eerste gezicht zou denken: een bruisend centrum en een gevarieerd cultuuraanbod. Niet ver daarvandaan, in Bellegem, ligt Brouwerij Bockor, onder meer bekend van OMER en Kriek Max. Om die boeiende plekken te ontdekken, organiseren verschillende Davidsfonds afdelingen een daguitstap. Samen met een gids bezoekt u enkele toppers van Kortrijk en na een heerlijk middagmaal wordt u rondgeleid in Brouwerij Bockor, opgericht in 1892 en al vijf generaties in handen van de familie Vander Ghinste. Tijdens de rondleiding doen de brouwers het productie proces uit de doeken. Natuurlijk sluit u de dag af met een heerlijk fris biertje.

INFO www.davidsfonds.be/evenementen

Gentiel Vanommeslaeghe

Marilou Lauwers

Marc Lagaert

cultuur maken

De Davidsfonds afdeling Afdeling: De Pinte Aantal leden: 239 Aantal vrijwilligers: 15, van wie 4 vrouwen en 11 mannen Aantal activiteiten: Jaarlijks zetten we ongeveer 13 evenementen op touw. We doen onder andere mee aan Toast Literair en De Nacht van de Geschiedenis, organiseren allerlei lezingen, maken jaarlijks een culturele uitstap, werken samen met de Gezinsbond een kinderactiviteit uit en promoten het plaatselijke theatergezelschap. Activiteit op de foto: Al meer dan 20 jaar organiseren we twee keer per jaar een cursusreeks van Davidsfonds Academie. Met groot succes. De voorjaarscursus dit jaar is ‘Van jager tot landbouwer. De g rote ommekeer in de menselijke evolutie’ van professor Louis Beyens, die startte op dinsdag 3 februari. Niet te missen activiteit: Op 19 maart geeft Johan Op de Beeck een lezing over Napoleon. Op 24 maart vertelt professor Joris Relaes over de uitdagingen voor de landbouw op Vlaams, Europees en inter nationaal niveau. Op 23 april verkennen we Doornik, de grootste gemeente van België. Meest memorabele moment: Toast Literair van dit jaar! Frank De Gruyter bracht een aantal wijze maar vooral grappige vertellingen waarmee hij inspeelde op de actualiteit. Het resultaat: onze 100 deel nemers waren heel enthousiast. DNA van de afdeling: We hopen zowel leden als niet-leden aan te spreken. Dat lukt b ijvoorbeeld goed met onze jaarlijkse lezingenreeks rond een bepaald thema. Dit jaar is dat misdaad en samenleving. Motto: Cultuur beleef je samen. En vooral ook met vrienden. Onze bestuursleden vormen één grote vriendengroep.

Jozef Van Melckebeke Katleen Vandermeersch

boeken

TEKST

Lieselotte De Snijder FOTO’S

Thomas De Boever

Koningin van de kroketjes Daphné Aers geeft haar beste krokettenrecepten uit Topkok Sergio Herman kroonde Daphné Aers in 2010 tot de koningin van de kroketjes. Terecht, want de hobbykok uit Eeklo boekt veel succes met haar eigen krokettenbedrijf en haar twee krokettenbars. Nu bundelt Aers haar beste recepten in een krokettenboek dat binnenkort verschijnt bij Davidsfonds Uitgeverij. Wij gingen alvast eens voorproeven.

aphné Aers (34) strikken voor een interview is geen sinecure. De bedrijfs leidster van krokettenfabriek TNS Kroketten heeft de handen vol met haar bedrijf en haar krokettenbars in Gent en Eeklo. In 2014 won Aers ook de Womed Award, de prijs die Markant en Unizo elk jaar uitreiken aan de beste vrouwelijke ondernemer. Toevallig ontmoeten we haar een paar uur voor de kandidates van 2015 naar het restaurant in Eeklo komen. Aers zal hen daar mediatraining geven.

Cijfers zijn namelijk ook belangrijk. Verder vertel ik in mijn presentatie vooral hoe ik sinds 2000 mijn eigen bedrijf leid.”

Is de Womed Award meer dan een symbolische erkenning?

“Ik ben toevallig bij kroketten terechtgekomen. Eerst werkte ik voor mijn vader. Die is boekhouder en ik deed elke maand de BTW-aangifte van een bedrijf dat kroketten maakte. Op een bepaald moment werd het bedrijf overgelaten. Dat bracht me op het idee om mijn eigen krokettenbedrijf te starten, want ik wilde niet mijn hele leven voor mijn vader blijven werken. De overnameprijs was echter te hoog voor mij, maar ik kende intussen wat mensen in het bedrijf en ik kon de kok overtuigen om bij

“Heel zeker. Het is de bedoeling dat je presentaties geeft om andere vrouwelijke ondernemers te inspireren en te motiveren. Ik heb dus een heel jaar lang evenementen bijgewoond en vooral heel veel vragen beantwoord. Ik kom mensen tegen met heel veel ideeën, maar jammer genoeg voel je soms meteen dat ze niet realistisch zijn. Dromen is belangrijk, maar je moet nuchter genoeg zijn om te zien of je kunt slagen.

Ik sta erop om er altijd bij te zijn als we kroketten proeven Hoe is dat precies gegaan?

mij te komen werken. Zo is de bal aan het rollen gegaan. Gaandeweg heb ik de smaak voor kroketten te pakken gekregen.”

Bedenkt u de recepten van uw kroketten zelf? “Absoluut, alle recepten zijn door mij uit geschreven. Dat is het liefste wat ik doe. Toen ik in 2000 begon, had ik geen koksdiploma, maar dat heb ik intussen wel g ehaald. Om de zoveel tijd lanceren we nieuwe kroketjes. We maken niet alleen traditionele kaasen garnaalkroketten, maar ook speciale kroketten, bijvoorbeeld met rivierkreeft en kalfszwezerik. En nu zijn we bezig met de ontwikkeling van wildkroketjes – eentje met eend, pompoen en appel, en eentje met fazant en knolselder.”

Waar haalt u inspiratie voor nieuwe recepten? “Vooral door nieuwe producten te zien en te proeven. Daar wil ik dan graag mee aan de slag. Ik vind het belangrijk om zo veel mogelijk met seizoensgebonden en lokale 33

boeken

Aers raakte in 2010 bekend bij het grote publiek dankzij haar deelname aan het VTM-programma De Beste Hobbykok van Vlaanderen. Haar passage bleef niet onopgemerkt, vanwege haar vranke uitlatingen en de verbale robbertjes die ze uitvocht met topkoks Peter Goossens en Sergio Herman. Hoewel ze de wedstrijd niet won, kreeg ze daarna wel haar eigen kookprogramma voor jongeren op JIMtv: Overkoken met Daphné.

Wat heeft uw deelname aan De beste hobbykok van Vlaanderen voor u betekend? producten te werken. Daarom is het contact met leveranciers ook zo cruciaal. In het boek wijden we daar ook veel aandacht aan. Als de basis niet goed is, zal het eindproduct dat ook niet zijn. Kwaliteit staat voorop. Jammer genoeg kan ik niet alle producten lokaal vinden, omdat ik de nodige attesten nodig heb.”

Hoe gaat het eraan toe in uw fabriek? “Het bedrijf is semi-industrieel, wat betekent dat we nog zo veel mogelijk handmatig werken. Vooral tijdens het koken. Zo gebruiken we bijvoorbeeld kookketels waarin we zelf de ingrediënten doen. De verdere productie, zoals het afwegen en het vormen, gebeurt met machines. Per dag werken we 100.000 kroketten af. Dat gebeurt in twee ploegen, vijf dagen aan een stuk.”

Het boek Kroket van de chef van Daphné Aers telt 160 pagina’s en kost 19,99 euro (ISBN 978 90 5908 618 0). U kunt het boek – met korting – bestelling via www.davidsfonds.be/uitgeverij .

Worden er dan ook kroketten geproefd? “Uiteraard! Elke dag bakken we kroketten om te testen of ze in orde zijn. En ik sta erop om er altijd bij te zijn als we ze proeven (lacht). Mijn lievelingskroket is nog altijd de garnaalkroket – uit nostalgie, denk ik. Maar ik ben ook lichtjes verliefd op de krabkroket die ik ontwikkeld heb.”

“Als flapuit kon Vlaanderen me wel waarderen, geloof ik. Ik ben mezelf gebleven en mijn oneliners werden uitvergroot in de media. Dat was niet altijd makkelijk, maar ik heb geen spijt. Die media-aandacht kon wel tellen. Klanten die me niet kenden, wilden wel eens praten met die van Hobbykok. En voor mezelf heeft het programma mijn liefde voor het koken erg doen toenemen.”

Was het een bewuste keuze om deel te nemen aan het tv-programma? “Nee, eigenlijk niet. Vrienden vonden dat ik mee moest doen. Ik had daar mijn twijfels over, maar zei dat ze mij wel mochten inschrijven. En dat hebben ze gedaan. Na elke ronde verwachtte ik dat ik eruit zou liggen. Maar dat heeft dus geduurd tot de halve finale. Ik heb de wedstrijd niet gewonnen, maar ik heb er wel een andere hoofdprijs aan overgehouden: Filip, die regisseur was van het programma (lacht).”

Hoe was het om tv-werk te combineren met uw bedrijf? “Hard. Tv is leuk, maar het is een heel andere wereld. Het is niet te onderschatten. Het slorpt je helemaal op. Het is niet echt mijn ding, dus dat vreet energie. Alles moet

altijd opnieuw. En ik ga graag vooruit. Elk jaar zeg ik dat het rustiger aan ga doen, maar sinds 2010 lukt dat niet meer. Het wordt altijd drukker, want elk jaar is er wel weer iets anders. Een bedrijf leiden en intussen een boek schrijven is ook niet evident.”

Wat mogen we precies verwachten van het boek? “In Kroket van de chef bundel ik 25 krokettenrecepten. Stap voor stap loods ik je zo van het oorspronkelijke ingrediënt naar de afgewerkte kroket. Ik geef basistechnieken mee en handige tips. Ook de leveranciers van de ingrediënten spelen een grote rol: zij vertellen over hun producten én over hun passie voor kroketten.”

Hebt u al plannen voor na het boek? “Ja, maar ik mag daar nog niets over zeggen. Dat heb ik geleerd tijdens mijn media training (lacht).” ¶

In 10 stappen naar de perfecte kroket 1. Een stevige basis “De basis van kroketten is altijd dezelf de: een goede bechamelsaus. Je klopt boter, bloem, melk en kruiden op. Daar voeg je eigeel en gelatine aan toe. Bij die basis kun je dan andere grondstoffen doen om verschillende soorten kroketten te maken. Als je het gevoel hebt dat de bechamelsaus niet in orde is, kun je beter meteen opnieuw beginnen.” 2. Vermijd water “Zorg ervoor dat er geen water in je kroket terechtkomt, want dat maakt je kroketten slap. Als je een doosje garnaaltjes opent, bijvoorbeeld, zit daar vaak nog wat vocht in. Gooi de garnaal tjes niet rechtstreeks bij je beslag, maar dep ze eerst goed af. Dat geldt voor alle grondstoffen. Hou je dus heel strikt aan de hoeveelheden vocht in het recept. 3. Extra bloem “Als je bang bent dat de kroketten zullen openbarsten, kun je het best wat meer bloem toevoegen. Als je achteraf merkt dat ze te vast waren, voeg je de volgende keer weer wat minder bloem toe.” 4. Zuinig met gelatine “Uit onzekerheid gelatine toevoegen: zeker niet doen! Dat lost niets op.” 5. Kruid met mate “Let op met het kruiden zoals cayen nepeper, want als je kroketten bakt, worden ze altijd sterker van smaak.”

6. Lang leve handwerk “Ik maak mijn kroketten met de hand, want zo’n millecroquettesmachine is niet handig. Ik neem een portie van het beslag en rol daar met de hand kroketjes mee, of duw ze in een vormpje. Het is de kunst kroketten te maken die niet te dik zijn en die toch een zachte vulling hebben.” 7. Overal eiwit “Zorg dat het eiwit goed verspreid zit over de hele kroket.” 8. Lang laten afkoelen “Zet het beslag een nacht in de koelkast om op te stijven. Nadat je de kroketten gevormd hebt, zet je ze het best nog twee of drie uur koud.” 9. Onder het vet “Laat kroketten in het vet liggen tijdens het bakken en haal ze er niet uit om er een keer mee te schud den. Zodra de kroketten zuurstof krijgen, springen ze open. Gebruik dus zeker een kookwekkertje. Een diepgevroren kroket van 65 gram moet je 7 à 8 minuten laten bakken. En het frituurvet mag niet warmer of kouder zijn dan 170°C. Ik raad iedereen aan om ook een thermometer aan te schaf fen. Dat kost tegenwoordig niet veel meer en het is het geld echt waard.” 10. Zen “Blijf vooral rustig.”

boeken kort Met de regelmaat van de klok publiceert Davidsfonds Uitgeverij nieuwe boeken. In deze rubriek stellen we met stip vijf van die boeken voor. U kunt alle boeken – mét korting – bestellen via www.davidsfonds.be/uitgeverij. Daar vindt u ook het volledige aanbod van Davidsfonds Uitgeverij.

Plezier in je job Hoe vind je plezier in je job? Volgens organisatiepsycholoog Rik De Wulf heeft dat niets te maken met geld of status, maar wel met het gevoel je eigen talenten te kunnen benutten. Dat is waar bezieling om draait. Rik De Wulf toont in dit boek aan de hand van concrete voorbeelden hoe organisaties werk kunnen maken van bezieling. Een praktische gids voor iedereen die op zoek is naar de ziel in zijn of haar activiteit.

INFO Soulmade. Bezieling op het werk van Rik De Wulf telt 128 pagina’s en kost 14,99 euro (ISBN 978 90 5908 610 4).

In de tijd van Napoleon In de Franse Tijd (1794-1815) stort de oude wereld in en begint de moeizame opbouw van een nieuw soort samenleving. Hoe hielden gewone mensen zich toen staande? Dankzij niet eerder ontdekte brieven, dagboeken en kronieken geven honderden gewone mensen – zoals een havenarbeider, kanaalgraver, koetsier, koster, student, 36 . DAVIDSFONDS CULTUURMAGAZINE

rentenier, apotheker, soldaat en officiersvrouw – zichzelf bloot.

INFO Antihelden van Joost Welten telt 382 pagina’s en kost 49,99 euro (ISBN 978 90 5908 606 7).

Filosofie voor kinderen Als de zon hoog staat, de wolken juist hangen én de lucht precies dik genoeg is, heb je één kans op een miljoen dat je schaduw begint te praten. Dat gebeurt bij Lars. Schim, zijn schaduw, praat met de stem uit zijn hoofd. Lars wil alles weten over de wereld van Schim en hij wordt zelf een schaduw. Schim kruipt op zijn beurt in het lichaam van Lars. Mama weet dat er iets niet klopt. Komt Lars ooit nog wel terug?

INFO Schim van Wally De Doncker en Kristof Devos telt 96 pagina’s en kost 22,50 euro (ISBN 978 90 5908 624 1).

Zalig zoekboek Elk jaar ontmoeten vogels van over de hele wereld elkaar, op hetzelfde uur van dezelfde

05 dag in dezelfde boom. Voor Roodsnaveltje is het de eerste keer dat hij ernaartoe vliegt. Het wordt een lange en avontuurlijke reis. Dit kijken zoekboek verbergt meer dan je denkt. Volg Roodsnaveltje van plaat naar plaat. Kun jij hem vinden? Met het m agische vergrootglas ontdek je een wereld vol verrassingen en veel details!

INFO De lange reis van Agathe Demois en Vincent Godeau telt 32 pagina’s en kost 17,50 euro (ISBN 978 90 5908 605 0).

Yoga voor jong en oud Elke dag vijf minuutjes vakantie, zou dat niet heerlijk zijn? Met dit yogaboek krijg je dat zo voor elkaar! In dit speelboek voor gezinnen worden kinderen meegezogen in een reisverhaal met vrolijke tekeningen, terwijl ouders praktische uitleg over yoga mee krijgen. Geen moeilijke termen in Sanskriet. Geen zware meditatieoefeningen. Alleen leuke yogaspelletjes voor twee, op maat van vermoeide papa’s, stijve mama’s en volle agenda’s.

INFO Nelsons Yogaboek van Laura Van Bouchout, Leen Demeulenaere en Emma Thyssen telt 92 pagina’s en kost 20 euro (ISBN 978 90 5908 622 7).

S TING RAGA G TOE

“Je connais les frères Jespers par leur œuvre. Ce sont des grands artistes.” — Pablo Picasso

De tentoonstelling ‘Floris Jespers - Kongo Knocke’ toont een tot nu toe onderbelicht deel van het oeuvre van Floris Jespers. Prachtige schilderijen, sculpturen en foto’s leiden de bezoeker binnen in het mysterie van Jespers ‘zijn’ Knocke en ‘zijn’ Afrika. Met prachtige mensen, kleuren, typische geuren, het bruisende leven, ritmiek, kracht en de stille natuur. CC SCHARPOORD - Meerlaan 32, 8300 Knokke-Heist T 050 630 430 - cc.ticket@knokke-heist.be

CULTUUR.KNOKKE-HEIST.BE

FLORIS JESPERS - © SABAM Belgium 2015

4 april tot 26 april

cultuurcentrum Hasselt

festival aRvo pÄRt 17/3 silesian stRing QuaRtet Met thoMas beijeR (piano) FRATRES / SPIEGEL IM SPIEGEL (A. PÄRT) 18/3 silesian stRing QuaRtet ARVO PÄRT & HENRyK MIKOłAJ GóRECKI 19/3 conceRtlezing baltische zielen MET JAN BROKKEN (AUTEUR), MARCEL WORMS (PIANO) & URSULA SCHOCH (VIOOL)

20/3 aQuaRius kaMeRkooR KANON POKAJANEN

dé conceRtzaal in de hoofdstad van liMbuRg!

sYMfonische conceRten Met topsolisten 21/3 nationaal oRkest van belgië 9/5

PäR t PäR t

Concertagenda live klassiek!

kaMeRMuziek 24/3 eMMa kiRkbY (sopRaan) & jakob lindbeRg (luit) THE GOLDEN AGE REVIV’D

Met vadiM gluzMan (viool) PJOTR ILJITSJ TSJAIKOVSKI

23/4 andReas staieR (pianofoRte) & loRenzo coppola

defilhaRMonie Met isabelle faust (viool)

5/5

ROBERT SCHUMANN

16/6 oRchestRe philhaRMoniQue de liege K.E.W. LAUREATENCONCERT 2015

(klaRinet) JOHANNES BRAHMS & ROBERT SCHUMANN

tibuRtina VISIOENEN VAN HILDEGARD VON BINGEN

12/5 joRdi savall (viola da gaMba) & XavieR diaz-latoRe RECITAL

ReductietaRief vooR davidsfondsleden op veRtoon van lidkaaRt. de volledige conceRtagenda vindt u op www.ccha.be cultuurcentrum Hasselt, Kunstlaan 5, B-3500 Hasselt plaatsbespreking@ccha.be — 011 22 99 33

kristl & kurt

Voo ren

Mama, directeur van Herita en fervente cultuurliefhebster: Kristl Strubbe is het allemaal, en nog veel meer. Als columniste voor Davidsfonds Cultuurmagazine laat ze voortaan haar licht schijnen over het Vlaamse cultuurlandschap. Over wat haar opvalt, verwondert en beroert. Vooraan in dit nummer, op pagina 15, geeft Kurt Van Eeghem zijn visie op de culturele actualiteit.

ut Wo

Van

Vlaamse cultuurantennes

Welke krachtige machine gaat onze fantastische films, boeken, voorstellingen en kunstwerken aan de buitenwereld tonen?

egin dit jaar gaf topjazzpianist Jef Neve een uitverkocht concert op het Sydney Festival, een van de grootste kunstenfestivals van de wereld met meer dan 1 miljoen bezoekers en een programmatie om u tegen te zeggen. Jef Neve maakte daarna een ommetje langs de Belgische ambassade in Canberra voor nog een optreden. Voor die export zorgt Lieven Bertels, de Vlaamse directeur van het prestigieuze Sydney Festival, samen met de Belgische ambassadeur. En zo gaat dat op heel wat plaatsen in de wereld. Want Vlaanderen heeft zowat overal zijn culturele zonen en dochters uitgestuurd. Daar zijn bekende namen bij, zoals Jan Raes bij het Concertgebouw in Amsterdam en Chris Dercon bij Tate Modern in Londen. Samen met een netwerk van Vlaamse vertegenwoordigers en Belgische ambassadeurs tonen zij onze culturele helden aan de wereld. Ik had daar nog niet zo bij stilgestaan. Terwijl ik onze diplomaten vooral associeer met reisdocumenten en rampspoed, blijken ze een bijzonder actieve rol te spelen in het promoten van onze cultuurproducten. Zo is er al 40 jaar een Flanders House in Osaka, Japan. Vlaamse fotografen verblijven er wel eens ‘in residence’. Grote namen als Michiel Hendryckx, Stephan Vanfleteren en Jimmy Kets maakten van die gelegenheid gebruik om hun horizonten te v erruimen.

Deze zomer wordt hun Japans werk trouwens tentoongesteld in het Museum Dr. Guislain in Gent. Maar het Flanders House helpt ook om Dimitri Verhulst te vertalen naar het Japans, loodst Rundskop binnen bij het Osaka Filmfestival, maakt in het land van de rijzende zon dansvoorstellingen mogelijk van Rosas en Jan Fabre. Maar in deze tijden van besparingen ontkomen ook de cultuurantennes niet. Aan de ene kant plooien diplomatieke vertegen woordigingen zich noodgedwongen terug op hun kerntaken van paspoorten en rampspoed. Aan de andere kant gaan buitenlandse cultuurhuizen naarstig op zoek naar ‘een andere soort manager’. Een van de eerste slachtoffers was Tino Haenen, de Vlaamse directeur van Muziekgebouw aan ’t IJ in Amsterdam. “We willen liever een cultureel ondernemer dan een inhoudelijk specialist,” klonk het. Op nooit geziene schaal volgt nu ook de Italiaanse overheid dit voorbeeld. Twintig Italiaanse topmusea zoeken een nieuwe directeur, of beter: een manager die zich bezighoudt met sponsoring, museumshop en ticketverkoop. Als directeurs managers worden en diplomaten niet meer aan cultuur doen, welke krachtige machine gaat dan nog onze fantastische films, boeken, voorstellingen en kunstwerken aan de buitenwereld tonen? 39

cursussen

TEKST

Lieselotte De Snijder

Directeur Guido Gryseels

BEELD

Wouter Van Vooren

“Het museum was een anachronisme geworden” Cursusdag achter de schermen van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika Sinds eind 2013 is het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren gesloten. Als het in 2017 weer opent, zal het grondig vernieuwd zijn. Op donderdag 19 maart neemt Davidsfonds Academie u mee achter de schermen van het museum en komt u te weten waarom die renovatie nodig was. Directeur Guido Gryseels licht alvast een tipje van de sluier op.

oor veel mensen was het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika in Tervuren de eerste kennismaking met Afrika. Het museum is dan ook de perfecte bestemming voor een schoolreis of een zondagse gezinsuitstap. De grandeur van het gebouw en de Franse tuin eromheen dragen daar natuurlijk aan bij. Maar dat gebouw is meteen ook de zwakke schakel, vertelt directeur Guido Gryseels. “Het museumgebouw dateert van 1910 en is een beschermd monument. Dat betekent dat je niet zomaar kunt renoveren. De laatste ingrijpende aanpassingen gaan terug tot de Expo van 1958. De permanente tentoon stelling was niet meer van deze tijd. Hoog tijd dus voor een grondige vernieuwing.” Tijdens de renovatie, die geleid wordt door de Regie der Gebouwen, wordt het

museum uitgebreid met een nieuw ontvangstpaviljoen van de hand van Stéphane Beel, die onder andere ook M – Museum Leuven ontwierp. Dat paviljoen bevat een museumwinkel en een cafetaria en wordt met het bestaande museum verbonden via een ondergrondse galerij met extra tentoonstellingszalen en een auditorium. De kostprijs? Ruwweg 75 miljoen euro. Gelukkig lag het budget al vast voor de besparingen en komen Toerisme Vlaanderen, de Nationale Bank en de Nationale Loterij met geld over de brug. Want het museum is een grote toeristische trekpleister.

Omstreden verleden Waarom heeft de renovatie dan toch zo lang op zich laten wachten? Gryseels: “Na de d ekolonisatie in 1960 wist België niet 41

cursussen Het museum bezit een grote collectie mineralen, etnografische objecten en zoölo gische specimina waar nog steeds onderzoek op wordt gedaan, zoals deze zoetwaterslakken.

hoe het moest omgaan met het koloniale verleden. Het museum verschoof door de jaren heen van de ene naar de andere ministerpost, de subsidies daalden en de focus kwam op het wetenschappelijk werk te liggen. Aan de top stonden ook altijd wetenschappers.” Gryseels, die in 2001 aangesteld werd, was de eerste voltijdse manager en zag het als zijn taak om het instituut te vernieuwen. “Het museum was een anachronisme geworden,” vertelt hij. “Veel mensen vonden dat we er een stolp overheen moesten zetten om het te bewaren zoals het was. En er dan

Koninklijk Museum voor Midden-Afrika Het gerenoveerde museum opent in 2017. In de tussentijd blijven er verschillende activiteiten en tentoonstellingen plaatsvinden op andere plekken. Ook het wetenschap pelijk onderzoek gaat gewoon door. Wie de werkzaamheden wil volgen, kan vanaf zondag 29 maart terecht in de zogenaamde werfkeet, die elke zondagnamiddag toegankelijk is. INFO www.africamuseum.be

Veel mensen vonden dat we een stolp over het museum heen moesten zetten een nieuw museum naast zetten. Maar dat was niet realistisch, dat krijg je niet verkocht.” Dat is anders met de renovatie die nu gepland staat. “De hele wereld kijkt ernaar uit hoe we dat gaan aanpakken,” zegt Gryseels. “Aan het eind van de 19de en het begin van de 20ste eeuw werden er overal in Europa koloniale musea gebouwd – om het kolo niale avontuur te promoten en het wetenschappelijk te ondersteunen. Ons museum werd door Leopold II opgericht na de Wereldtentoonstelling in 1897 om Congo in beeld te brengen. En dat mag je best let-

terlijk nemen: er stonden hier zelfs hutten met Congolezen.” Maar terwijl musea in andere landen de deuren sloten of opgeslorpt werden in andere musea, bleef dat van Tervuren open. Het werd het allerlaatste koloniale museum. Gryseels: “De permanente expo gaf nog steeds blijk van een koloniale ideologie. Dat stuitte veel mensen tegen de borst. Afrikanen die hier op bezoek kwamen, waren vaak gechoqueerd. Zeker de jongeren. Ouderen waren soms ook wel wat nostalgisch. Wij willen dat omstreden verleden niet verhullen, maar er kritisch mee omgaan.”

Kolossale collectie De renovatie heeft dus niet alleen een infrastructurele, maar vooral een inhoudelijke reden. Gryseels: “We willen de confrontatie met het koloniale verleden aangaan door dat verleden te duiden en uit te groeien tot een plaats van herinnering.” Concreet betekent dat bijvoorbeeld dat enkele zalen, zoals de krokodillenzaal, onveranderd zullen blijven. Op die manier kunnen bezoekers zien hoe de kolonies voorgesteld werden in 1910 of 1950. “We kiezen ook voor een multidisciplinaire aanpak,” legt Gryseels uit. “Dat houdt in dat we een expo benaderen vanuit verschillende wetenschappelijke invalshoeken. Er komen bijvoorbeeld zalen over natuurlijke rijkdommen en over biodiversiteit. Dat kan doordat de publieksoppervlakte van het museum 50 procent groter wordt. Ook hedendaagse kunst of politiek en economie komen aan bod.”

In het nieuwe museum wordt de publieksoppervlakte 50 procent groter Toch is 99 procent van de collectie niet in het museum te zien – al zijn alle stukken wel beschikbaar voor bruiklenen. Het was een hele uitdaging om tijdens de renovatie voor alle stukken uit de tentoonstelling een plekje te vinden. Want wat doe je met een levensgrote opgezette olifant of giraf? Gryseels: “Het heeft twee maanden geduurd om alle tentoongestelde objecten op te ruimen. Gelukkig vonden enkele van onze top stukken elders een tijdelijk onderkomen.” Het koloniale beeld van de luipaardman staat in het MAS in Antwerpen, de grote Afrikaanse olifant is te bewonderen in Technopolis in Mechelen en de 23 meter lange prauw staat in het Legermuseum in Brussel.

Wetenschap van wereldniveau Wat weinig mensen weten, is dat de museumcollectie samenhangt met een wetenschappelijk instituut met wereldfaam: 90 wetenschappers en 130 doctorandi en stagiaires voeren op de collectie uiteenlopend antropologisch, historisch, biologisch en geologisch onderzoek uit. Het instituut heeft bijvoorbeeld 15.000 mineralen, 150.000 etnografische objecten en

10.000.000 zoölogische specimina in haar bezit. Daarnaast gaan de wetenschappers ook geregeld op expeditie naar Afrika om nieuwe stalen te verzamelen. Een van de wetenschappers die in 2010 op expeditie ging langs de Kongostroom, is Els Cornelissen. Het diensthoofd erfgoedstudies raakt niet uitgepraat over haar onderzoek. “We verzamelen zowel oud als nieuw aardewerk. Dat laatste klinkt misschien vreemd, maar de technieken die mensen nu gebruiken en die ze van hun ouders hebben geleerd, vertellen ons iets over de identiteit en de rituelen van een bevolkingsgroep. Etnografisch onderzoek helpt om meer te weten te komen over archeologische objec-

Els Cornelissen, diensthoofd erfgoedstudies, vond waardevol prehistorisch aardewerk tijdens de expeditie langs de Kongostroom in 2010.

cursussen

ten.” Cornelissen is gespecialiseerd in pre historisch materiaal en tijdens de expeditie van 2010 vond ze heel wat archeologisch aardewerk. Dat mee naar België nemen was geen sinecure. “We waren op doorreis en het moest snel gaan, we hadden geen inpakmateriaal en moesten dus praktisch denken. Waarmee pak je kwetsbare vondsten in als je geen materiaal hebt? Met heel veel wc-papier.”

Waarmee pak je kwetsbare vondsten in als je geen materiaal hebt? Met heel veel wc-papier! Kleine diertjes, grote gevolgen Ook biologe Tine Huyse vertelt enthousiast over haar onderzoek. Zij bestudeert parasitaire platwormen van zoetwatervissen en mensen. “Je vraagt je allicht af waarom het belangrijk is om parasieten van kleiner dan één millimeter te bestuderen,” zegt Huyse. “Wel, jaarlijks sterven er 180.000 mensen aan bilharzia omdat ze in contact komen met water dat besmet is door parasieten. Dat zijn vooral kinderen. Bij oudere mensen zorgen ze voor chronische ziekten zoals leverfibrose of blaaskanker.” De ziekte is dan ook direct verbonden met armoede en een gebrek aan proper drinkwater. Maar ook ondoordacht menselijk ingrijpen in de natuur zorgt voor problemen. Huyse: “De parasieten worden overgedragen door zoetwaterslakken die erg gevoelig zijn voor milieuveranderingen zoals boskap en dammenbouw. In Senegal is er bijvoorbeeld een slakkenepidemie uitgebroken toen daar een nieuwe dam werd gebouwd om de i nstroom van zeewater tegen te gaan. Het lagere zout44

Biologe Tine Huyse bestudeert parasieten, zowel aan de hand van de oude collectie als van stalen die ze verzamelt tijdens veldwerk aan het Tanganyikameer.

gehalte van het water bevorderde de verspreiding van de slakken en een tijdje later dus ook van de parasiet.” Tine, Els of hun collega’s geven tijdens de cursusdag van Davidsfonds Academie uitleg over hun onderzoek. Het is een echte openbaring om rond te lopen tussen de archiefkasten die barstensvol zitten met de specimina die sinds de expedities in de 19de eeuw werden bijeengesprokkeld. Wist u bijvoorbeeld dat in het museum ook de archieven van Stanley worden bewaard? Bereid u voor op een heuse ontdekkingstocht. ¶

Het dagevenement Het dagevenement van Davidsfonds Academie achter de schermen van het Koninklijk Museum voor Midden-Afrika en in het Koloniënpaleis vindt plaats op donderdag 19 maart. Met uw Davidsfonds Cultuurkaart krijgt u 6 euro korting op het dagevenement. INFO www.davidsfonds.be/academie

cur sussen kort De voorjaarscursussen van Davidsfonds Academie zijn volop aan de gang, maar er staat nog heel wat boeiends te gebeuren. We pikken er drie cursussen voor u uit. Het volledige aanbod vindt u op www.davidsfonds.be/academie en in de cursusgids, die u gratis kunt aanvragen via academie@davidsfonds.be of op 016/310.670.

Een klare kijk op kanker Eén man op de drie en één vrouw op de vier in België wordt voor zijn of haar 75ste verjaardag geconfronteerd met kanker. Per dag krijgen gemiddeld 170 mensen de vreselijke diagnose te horen. Toch hebben heel wat mensen nog vragen over het wat, het hoe en het waarom van de ziekte. Die vragen kunt u tijdens de cursus stellen aan topdokters Filip Lardon en Danny De Looze. Zij leggen de verschillende aspecten van kanker op een verstaanbare manier uit.

INFO De cursus vindt plaats op vrijdag 13, 20, 27 maart en 3 april in Aalst.

Faust, de allesweter die zijn ziel aan de duivel verkocht, beroert al eeuwenlang onze gemoederen. De versie van Goethe is misschien de bekendste, maar de lijst van films, boeken en opera’s die op de legende gebaseerd zijn, is haast eindeloos. Op donderdag 2 april speelt deFilharmonie de spannendste Faust-partituren. Tijdens de cursus vooraf gidst dramaturg Tom Janssens u doorheen de thematiek en het werk van Spohr, Liszt, Schumann en Wagner. Daarna kunt u de repetitie bijwonen en al uw vragen stellen aan dirigent Carlo Rizzi.

INFO De cursus vindt plaats op donderdag 2 april in De Singel in Antwerpen.

Faust volgens deFilharmonie

Machtige miniaturen Miniaturen, daar kunt u uren naar blijven turen. En voor de makers was het een heus levenswerk. Hoe kwamen die miniaturen en de manuscripten waarin ze te bewonderen zijn tot stand? Klopt het stereotiepe beeld van de monnik met de ganzenveer? Hoe kunnen we de kunstwerken bewaren voor latere generaties? Lieve Watteeuw loodst u tijdens de cursus door de middeleeuwse miniatuurschilderkunst, die in Europa bijna duizend jaar lang heeft gebloeid.

INFO De cursus vindt plaats op maandag 9, 16 en 23 maart in Schilde.

INFO www.davidsfonds.be/academie. Inschrijven kan via de website, via academie@davidsfonds.be of op 016/310.670. 45

xxx reizen

De Bodleian Library in Oxford is de oudste openbare bibliotheek van Europa. Een echt instituut dus.

TEKST

Sieglinde Michiel

Schrijven in vijf etappes Eerste schrijfreis naar Stratford-upon-Avon en Oxford Davidsfonds Cultuurreizen pakt uit met een unieke reisformule. In juli kunt u samen met auteur Ed Franck en Shakespearekenner Guido Latré vijf dagen lang naar Stratford-upon-Avon en Oxford reizen. U maakt niet alleen uitstappen in Engelands boeiendste literaire regio, maar u krijgt ook tijd om zelf te schrijven. Wij stippelen alvast het parcours voor u uit.

DAG 1 Van Brussel naar Stratford-upon-Avon Via Calais en Folkestone rijden we naar Stratford-upon-Avon, waar William Shakespeare nooit ver weg is. Je vindt er bijvoorbeeld zijn geboortehuis en het theater van de Royal Shakespeare Company. Maar dat is voor later. Eerst installeren we ons in het hotel voor een kennismaking en uitleg over de schrijfsessies. Want heeft een cursus over schrijven wel zin? Kun je dat leren? Voor Ed Franck (73), die zelf pas op zijn 44ste debuteerde en sindsdien zo’n 80 boeken bij elkaar schreef, is het antwoord duidelijk. “Het is nooit te laat om te beginnen met schrijven. De basisregels kun je leren. Dat geldt voor elke kunstvorm. Je wordt geen topviolist zonder uren te oefenen.” En Franck kan het weten,

want hij levert niet alleen eigen materiaal aan bij Davidsfonds Uitgeverij, maar leest ook manuscripten na en begeleidt debutanten. Strikt genomen is het natuurlijk niet nodig om voor een schrijfcursus naar het buitenland te gaan, maar beide reis begeleiders zijn het erover eens dat de combinatie van schrijven en reizen puur genieten is. Professor Guido Latré (65), die jarenlang doceerde over Shakespeare en Chaucer, wordt lyrisch bij de gedachte. “Een schrijfcursus in de geboortestreek van een van de grootste schrijvers ooit, dat moet toch voor inspiratie zorgen!” Zelf zag hij zijn liefde voor middeleeuwse literatuur ook groeien toen hij op zestienjarige leeftijd een cursus Engels ging volgen in Oxford en er voor het eerst een stuk van Shakespeare zag. 47

reizen

1 2 3

DAG 2 Stratford-upon-Avon en Shottery

LATRÉ:

Een schrijfcursus in de geboortestreek van Shakespeare, dat moet voor inspiratie zorgen 48

Na een goede nachtrust verdiepen we ons in het leven van Shakespeare. In Shottery bezoeken we bijvoorbeeld het ouderlijke huis van zijn echtgenote: Anne Hathaway’s Cottage. In de weelderige Engelse tuin doen we vast inspiratie op. Maar hoe verwerken we onze indrukken tot een goede tekst? “Veel beginnende schrijvers maken de fout om alles te goed te willen uitleggen,” vertelt Franck. “Je kunt je hoofdpersonage introduceren zoals Charles Dickens dat doet, met pagina’s vol beschrijvingen van uiterlijk, bezigheden, achtergrond, familie, en ga zo maar door. Maar er zijn maar weinig schrijvers die dat interessant kunnen houden. Het is veel effectiever om langzaam aan de puzzelstukjes in elkaar te laten vallen, niet

te veel prijs te geven en wat er gaande is met het hoofdpersonage vooral te suggereren.” Ook op dat vlak is het een rijkdom om ons te kunnen onderdompelen in het leven van de grote Engelse schrijver. Latré: “De uitstappen naar Stratford en Oxford bieden inzicht in het schrijfproces van Shakespeare, dat werd beïnvloed door het eenvoudige leven in een provinciestadje. Shakespeares vader was leerbewerker en het is opvallend hoeveel verwijzingen naar dat ambacht er in zijn teksten terug te vinden zijn. In 12th Night vergelijkt hij taal bijvoorbeeld met een geitenleren handschoen. Die is zo soepel dat hij makkelijk binnenstebuiten gedraaid kan worden. En dat was precies wat Shakespeare ook deed: betekenissen binnenstebuiten keren.”

DAG 3 Oxford Naast een zoon van een leerbewerker was Shakespeare natuurlijk ook een echte intellectueel: als tienjarige kreeg hij al Latijnse lessen. Tijdens de uitstap naar Oxford ontdekken we het centrum van het intellectuele leven uit de 16de en 17de eeuw. Op het programma staat onder meer een wandeling langs de middeleeuwse kerken, bibliotheken en colleges. We bezoeken ook de Bodleian Library, de oudste openbare bibliotheek van Europa, waar Shakespeares First Folio wordt bewaard. En in de prachtige kathedraal van Christ Church pikken we eventueel de Evensong mee. Maar we houden natuurlijk genoeg tijd over om te schrijven. En schrijven is schrappen. Dat adagium kennen we allemaal. Ook

1. H et is nooit te laat om te beginnen met schrijven. Ed Franck leert u de basis regels op deze vijfdaagse schrijfreis. 2. I n Shottery staat de cottage van Anne Hathaway, de echtgenote van S hakespeare. In de tuinen van de cottage is het heerlijk vertoeven. 3. I n het Royal Shakespeare Theatre wonen we een matineevoorstelling van Othello bij. 4. I n Stratford-upon-Avon is het al Shakespeare wat de klok slaat. Hier ziet u zijn geboortehuis. 5. B eeld van Shakespeare in Stratfordupon-Avon.

Franck zweert erbij. “Ik raad beginnende schrijvers altijd aan om de inkt te laten vloeien en gewoon te blijven schrijven. Maar zodra er een tekst op papier staat, moet je schaven en polijsten. Tot je werk glanst als een parel. We oefenen met het schrijven van een dialoog op basis van foto’s waarop twee mensen staan. Wat zeggen ze tegen elkaar? Hoe maak je zo’n dialoog boeiend en betekenisvol?”

DAG 4 Royal Shakespeare Theatre Een van de hoogtepunten van de schrijfreis is de matineevoorstelling van Othello door de Royal Shakespeare Company in het gelijknamige theater in Stratford. Het stuk is professor Latrés grote favoriet. “Het is zo overtuigend, zo diepmenselijk: dat drama over een man die de hemel ziet opengaan dankzij

De reis De schrijfreis met Ed Franck en Guido Latré naar Stratford-upon-Avon en Oxford vindt plaats van 8 tot en met 12 juli 2015. INFO www.davidsfonds.be/cultuurreizen. Inschrijven kan via de website, via cultuurreizen@omniatravel.be of op 016/243.838.

reizen

Gouden mozaïek met de beeltenis van Shakespeare in Stratford-upon-Avon.

de liefde van die schitterende Desdemona, maar alsmaar dieper wegzinkt in een moeras van argwaan en woede. Ik heb het stuk al eerder gezien in Stratford en op een bepaald moment sprong er een Amerikaanse vrouw op in het publiek. Ze kon het niet meer aanzien en riep naar Othello: ‘You bloody fool! Can’t you see what he’s doing?’ Het wurgt gewoon je darmen als je het leest, maar op scène is het pure toverkunst.” In een schrijfsessie gaan we in op het probleem van het zintuiglijk beschrijven. We maken een lange wandeling in de omgeving en noteren allerhande zintuiglijke indrukken. Wat blijft daarvan over in een te schrijven verhaalfragment met een opgegeven hoofdpersonage in een opgegeven situatie? Wat is zinvol en wat is vulsel? Franck waarschuwt er wel voor dat techniek alleen niet volstaat. “Je mag niet denken dat je een goede tekst kunt produceren door enkele trucjes toe te passen. Dan krijg je saaie, voorspelbare eenheidsworst. Een tekst 50

FRANCK:

Echt talent is als goede wijn: het wordt beter naarmate je het laat rijpen

is niets zonder een vonk van originaliteit, en die krijg je alleen als de auteur ook echt talent heeft. En echt talent is als goede wijn: het wordt beter naarmate je het laat rijpen.”

DAG 5 Van Stratford-upon-Avon naar Brussel De laatste dag is het tijd om terug te blikken en staan we stil bij het gebruik van flashbacks. “Daar heb ik een leuke oefening

voor,” vertelt Franck. “Ik laat de groep een flashback schrijven die eindigt op een van deze zinnen: Sjonge, ik huil zowaar! Verdomme, ik huil. Eindelijk kan ik huilen. Of: waarom kan ik niet huilen? Zo word je gedwongen om die scène een bepaalde functie mee te geven. Dat is dé vraag die je jezelf altijd moet stellen: mist de lezer iets als ik deze passage weglaat?” Wie dapper genoeg is, mag op de reis ook voorlezen uit eigen werk. En wie wil, kan wat hij of zij tijdens de workshops geschreven heeft door de groep laten evalueren. Wie dat liever niet heeft, wordt individueel door Franck verder geholpen. “Uiteraard zonder de hakbijl boven te halen,” verduidelijkt Franck. “Feedback van iemand met wie je niet verwant of bevriend bent – en die dus niet bevooroordeeld is – kan je echt vooruithelpen. En kijken hoe anderen iets doen kan ervoor zorgen dat je je eigen teksten op een andere manier bekijkt. Een schrijfcursus in groep heeft daarom zeker een meerwaarde.” ¶

reizen kort Kort of lang, ver weg of dichtbij: het aanbod van Davidsfonds Cultuurreizen biedt voor elk wat wils. Wij pikken alvast drie reizen voor u uit. Het volledige aanbod van daguitstappen, stedenreizen, wereldreizen en cruises vindt u op www.davidsfonds.be/cultuurreizen en in de reisbrochure, die u gratis kunt aanvragen via cultuurreizen@davidsfonds.be of op 016/310.670.

Het grootste Britse festival voor het lied: dat is het Oxford Lieder Festival. En wie kan u daar beter begeleiden dan anglofiel en melomaan Fred Brouwers? Van 16 tot 19 oktober 2015 verkent u de universiteitsstad en bezoekt u onder meer de Bodleian Library, het Ashmolean Museum en het Modern Art Museum. Op het programma staan drie concerten op unieke locaties. Het eerste is het openingsconcert met mezzosopraan Sarah Connolly en pianist Graham Johnson in het Sheldonian Theatre. Het tweede concert is dat van sopraan Sophie Karthäuser en pianist Eugene Asti in de Holywell Music Room. Het laatste concert is dat met Katarina K arneus en Neal Davies, beiden laureaten van de BBC-wedstrijd Cardiff Singer of the World.

Beleefreis in Ethiopië Ethiopië is de wieg van onze beschaving. In het land vinden we veel sporen terug van oude beschavingen. En ook het landschap loont de moeite: diepe afgronden, eindeloze hoogvlakten en indrukwekkende rivieren en meren wisselen elkaar af. Karel Claes laat u het beste van Ethiopië zien van 9 tot 22 mei 2015. U brengt onder meer een bezoek aan de rotskerken van Lalibela en spoort het Aksoemitische rijk en de Ark des Verbonds op. Ook de bronnen van de Nijl en een boottocht op het Tanameer staan op het programma. Aangezien de reis plaatsvindt in samenwerking met Ondernemers voor ondernemers, maakt u ook kennis met enkele dynamische ontwikkelingsprojecten.

De sporen van de Eerste Wereldoorlog opzoeken in de Westhoek is altijd een bijzondere ervaring, zeker als u dat tijdens de herdenkingsjaren doet en ook nog eens deskundige uitleg krijgt van Luc De Vos, Tom Simoens en Franky Bostyn. Twee dagen lang – op 17 en 18 april 2015 – nemen de militaire experts u mee langs de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog en vertellen ze over de cruciale momenten in het gevecht. U brengt onder meer een bezoek aan de Dodengang, de IJzertoren, de oude slagvelden rond Ieper, het Memorial Museum Passchendaele 1917, het In Flanders Fields Museum en verschillende militaire begraafplaatsen. De laatste halte is de Menenpoort voor de Last Post.

Met Fred Brouwers naar het Oxford Lieder Festival

Ieper en het IJzerfront met Luc De Vos

INFO www.davidsfonds.be/cultuurreizen. Inschrijven kan via de website, via cultuurreizen@omniatravel.be of op 016/243.838. 51

cultuur smaken

Michel Huybrechts Vosselaar

Ook de aanpak van Kreutzersonate was weer hoogstaand. Niet alleen door de prachtige muziek maar zeker ook door de twee ras acteurs: Angela Schijf als Hannah en Tom Van Landuyt als haar partner Karsten. Bijna twee uur lang genoten we van een boeiende mengeling van spitse dialogen, zich langzaam ontplooiende karakters, adembenemende muzikale intermezzi en decortechnische vondsten. Topvioliste Jolente De Maeyer, alias de vioolspelende Hannah, laat haar duetten prachtig samenklinken met het sublieme pianospel van Nikolaas Kende. Intussen hoorde je Karsten knarsetandend en nagelbijtend reageren op de volgens hem groeiende romance tussen beide musici.

Reactie van Kurt Van Eeghem op bovenstaande lezersbrief

Riet en Paul Wyckmans Kontich

Uw mening Bent u geraakt door een artikel in dit magazine? Hebt u er iets aan toe te voegen? Of hebt u een leuk evenement meegemaakt? Misschien wilt u wel een goede cultuurtip verklappen of wilt u gewoon uw mening kwijt. Uw reactie – van maximaal 1.000 tekens inclusief spaties – en foto zijn welkom op cultuurmagazine@davidsfonds.be. In elke nummer maken we een geredigeerde selectie uit het aanbod.

laat s lechthorenden en doven daar ook mee van genieten via ondertiteling.

Mijn column Spraakverwarring leidde tot een treurig ‘misverstand’. Het is geenszins mijn bedoeling om slechthorenden te treffen, integendeel, voor hen moet elk programma ondertiteld worden. Helaas is de reden waarom men ondertitelt dat we elkaar niet meer ‘verstaan’. Echte spraakverwarring dus.

Spraakverwarring

14-18

In Davidsfonds Cultuurmagazine van januari 2015 staat op bladzijde 15 een column van Kurt Van Eeghem met de titel Spraakverwarring. Hij vindt het merkwaardig dat in Vlaanderen zowat alle programma’s ondertiteld worden. Zelfs het nieuws. Ik krijg daarbij het gevoel dat Kurt Van Eeghem wat neerkijkt op het feit dat die programma’s ondertiteld worden. Maar voor een groeiend aantal mensen is dat noodzakelijk. Slechthorenden en doven kunnen die programma’s anders niet volgen en worden dus uitgesloten uit onze ‘horende’ maatschappij. Verschillende werkgroepen hebben jaren geijverd om televisiezenders zover te krijgen om de ondertiteling in te voeren. In de column breekt Kurt terecht een lans voor het gebruik van correct Nederlands, maar

Kreutzersonate Hartelijk dank voor het gratis duoticket voor Kreutzersonate dat we ontvingen via Davidsfonds Cultuurmagazine januari 2015. We hebben in het verleden al verschillende keren de voorstellingen van t,arsenaal leren waarderen vanwege hun maatschappij kritische, multiculturele of sociale insteek.

Dankzij de nieuwsbrief van Davidsfonds Cultuurmagazine in oktober 2014 ontvingen we een gratis duoticket voor de expo 14-18, dit is onze geschiedenis in het Legermuseum. De expo bestond uit drie delen: het voorspel, de eigenlijke oorlog en de impact van de oorlog. Die indeling vonden we in vergelijking met andere expo’s over het thema uniek en erg geslaagd. Het eerste deel gaf een mooi overzicht van de economische en politieke toestand vóór de Grote Oorlog. De allianties tussen de verschillende naties en de aanleiding voor de oorlog werden duidelijk toegelicht en visueel prachtig geïllustreerd met unieke stukken. Het tweede

Hilde Renneboog en Marc De Vogel Wetteren

SOCIALE MEDIA

deel vertelde vanuit verschillende invalshoeken over de oorlog zelf, met aandacht voor de gewone mens, het verzet, de spionnen en de krijgsgevangenen. Het derde deel belichtte de impact van de oorlog: maatschappelijke tendensen van 1918 tot nu werden gelinkt aan de Grote Oorlog. Een boeiend kijkstuk!

Het Davidsfonds is actief in heel Vlaanderen – en dus ook op Facebook, Pinterest en Twitter. Steeds meer mensen ontdekken ons daar en laten leuke berichtjes voor en over ons achter. @MariaDrent: Prachtige hermeneutische weergave van Bijbelverhalen, met bijzondere illustraties gekocht. Een aanrader! (over Een Bijbel) – 16 februari 2015 @ivomechels: Om 20u geef ik voordracht “Gezondheidszorg te weinig transparant en betaalbaar?” @Davidsfonds @GemKnokkeHeist – 22 januari 2015 @jrgeert: Waarom de volgende crisis onvermijdelijk is? Tweede druk van mijn boek ‘De Muizenval’ is inmiddels klaar – 20 januari 2015

@tineverhelst: #toastliterair2015 was meer dan geslaagd! Bedankt aan alle vrijwilligers, deelnemers, schrijvers en artiesten! – 19 januari 2015

Siena Samen met mijn man bezocht ik onlangs de expo Siena in Bozar, dankzij het gratis duoticket dat we ontvingen via de nieuwsbrief van Davidsfonds Cultuurmagazine in november 2014. We hebben genoten van de prachtig beschilderde panelen waarin goud de hoofdkleur was en van de fresco’s uit de 13de tot en met de 15de eeuw. We zagen veel madonna’s met kind, annunciaties, kersttaferelen en heiligen, voornamelijk afkomstig uit de Pinacoteca Nazionale Senese. Je kon zien dat de oudste kunstwerken nog plaatjes waren, terwijl de latere al meer perspectief hadden en de gezichtsuitdrukkingen van de figuren expressiever waren. In alle zalen hingen borden met in vier talen duidelijke uitleg over de kunstwerken. Een tentoonstelling die voor liefhebbers van de Italiaanse kunst zeker de moeite waard was. Marjolijne Staatsen Eksel

@FocusWTV: Snoepje met klein versje is oude Brugse traditie #Toast Literair #FocusWTV – 18 januari 2015 @rogerbruyns: Davidsfonds Zandhoven verwelkomde Griet Op de Beeck op literair luxe-ontbijt. 120 gelukkigen konden meegenieten #Toastliterair – 18 januari 2015 @tastingbelgium: Die van het @Davidsfonds hebben me op de valreep een punt afgesnoept op de Toast Literair Quiz. 14/15. #hmmpf – 18 januari 2015 @JoostVDC: ik doe dit jaar ook mee aan #Toast literair, in BXL, in mijn eigen appartement, boek aan het schrijven, zonder publiek of muzikaal intermezzo – 18 januari 2015 @vrtderedactie: 13.000 deelnemers aan vijfde editie van “Toast Literair” – 18 januari 2015

WILT U OOK UW MENING MET ONS DELEN? VOLG ONS DAN OP www.facebook.com/davidsfondsevenementen www.twitter.com/davidsfonds

wedstrijd TEKST

Nekka-Nacht BEWERKING

Filip Salmon

Gratis vipduotickets

Intimiteit, warmte en veel kippenvel Nekka-Nacht dit jaar in de Lotto Arena Op zaterdag 25 april vieren we opnieuw het grootste feest van de Nederlandstalige muziek: Nekka-Nacht. Centrale gast dit jaar is de Limburgse rockgroep Buurman, die traditiegetrouw ook collega’s mag uitnodigen. In een intieme sfeer deze keer, want Nekka vindt plaats in de Lotto Arena.

ekka-Nacht is al jarenlang de hoogmis van het betere Nederlandstalige lied. Dat wil het festival ook in de toekomst blijven en dus evolueert het mee met zijn muzikanten en zijn trouwe bezoekers. In 2015 beleeft u het festival daarom tussen de muzikanten. U bent geen toeschouwer, maar maakt deel uit van het gebeuren. En om die gezelligheid extra tot haar recht te laten komen, verhuist Nekka dit jaar naar de Lotto Arena. U mag dus intimiteit, warmte en veel kippenvel verwachten. Dat zal zeker lukken met een nieuwe, jonge held als gastheer: Buurman. De Limburgse rockgroep aanroept zijn goden en omringt zich met al zijn helden uit het Nederlandstalige landschap: Raymond van het Groenewoud, Kommil Foo, Laïs, Yevgueni, Stef Bos, Senne Guns,

Stijn Meuris, Bløf en fanfare ’t Akkoord. En als klap op de vuurpijl zullen er dit jaar ook schrijvers en acteurs op het podium staan. Eén ding hebben ze gemeen met de artiesten: hun liefde voor de Nederlandse taal.

INFO www.nekka-nacht.be. Nekka-Nacht vindt plaats op zaterdag 25 april in de Lotto-Arena in A ntwerpen. Een paar dagen na Nekka vindt ook Houden Van/Griffelrock plaats, met als centrale gasten Erik & Sanne. Alle info: www.houdenvangriffelrock.be.

win 15 vipduotickets voor Nekka-Nacht (ter waarde van 81 euro per persoon)

Met uw Davidsfonds Cultuurkaart krijgt u 4 euro korting op alle ticketprijzen van Nekka-Nacht. Bestel uw tickets via 016/310.600 of evenementen@davidsfonds.be. Contactpersoon is Kathleen Haesaerts.

In samenwerking met Nekka-Nacht mag Davidsfonds Cultuurmagazine 15 vip duotickets weggeven voor Nekka-Nacht, in de vipformule Plezant. Dat wil zeggen dat u met zo’n ticket een gratis parkeerplaats krijgt, een aparte vipingang, een vipruimte, dranken à volonté voor het concert, tijdens de pauze en tot twee uur na het concert en natuurlijk goede zitplaatsen (rang 2) voor het concert. Stuur vóór donderdag 12 maart 2015 een mail naar cultuurmagazine@davidsfonds.be met in de onderwerpregel ‘Nekka’. Vermeld zeker uw naam, adres en lidnummer. De winnaars krijgen kort na de deadline bericht.

p r e s e n t e r e n

met GASTEN

STEF BOS, KOMMIL FOO, YEVGUENI, LAÏS RAYMOND VAN HET GROENEWOUD, SENNE GUNS STIJN MEURIS, BLØF, FANFARE ’T AKKOORD

ZATERDAG 25 APRIL 2015 - LOTTO ARENA ANTWERPEN

Tele Ticket Service : 070

345 345 - info : 03 248 63 43 - www.nekka-nacht.be

Verantw. uitg.: Koen Huygebaert - Nekka vzw - Collegelaan 106 - 2100 Antwerpen

Korting met uw Davidsfonds Cultuurkaart

Met Het erf gratis exem p van mi jn moe laar van der (t.w .v. € 18 )

€ 34,95

t.w.v.

€ 18

Bestel Ons Kookboek® aan € 34,95 (+ € 5 verzendkosten) en ontvang Het erf van mijn moeder GRATIS! Vraag dit unieke pakket aan via bverheyden@ons.be en stort € 39,95 op rekeningnr BE29-7300-0410-0264 van KVLV-ID met vermelding ‘pakket’. Geniet van deze actie tot 29 maart 2015 en zolang de voorraad strekt.

Beleef de Slag van Waterloo

WalloniĂŤ

www.wallonie-toerisme.be

Tweehonderd jaar Waterloo 1815

Van 18 tot 21 juni 2015 wordt Waterloo het middelpunt van de wereld! 5000 re-enactors in uniform, 1500 begeleiders, 250 burgers in historische kostuums, 300 paarden en 100 stukken artilleriegeschut zullen de Slag van Waterloo opnieuw tot leven brengen. Een nooit eerder gezien aantal re-enactors, groter dan bij eender welke andere reconstructie uit het verleden.

ÂŠ WBT - J. JEANMART

Niet te missen: Grandioze reconstructie van de Slag: 19/06/2015: De Aanval van het Franse leger. 20/06/2015: De Tegenaanval van de Geallieerden.

Informatie en reservatie: www.wallonie-toerisme.be/herinneringstoerisme www.waterloo2015.org