DAVINC3I jaarverslag 2012

Jaarverslag 2012 Dutch Agricultural Virtualized International Network with Consolidation, Coordination, Collaboration and Information availability

“

Virtualisering van logistieke en commerciële bedrijfsprocessen biedt kansen voor de sierteelt. DaVinc3i laat zien wat de toekomst kan bieden en welke keuzes een sierteeltbedrijf daarin kan maken. > Jerre de Blok, Productschap Tuinbouw

2

”

Jaarverslag 2012

Voorwoord

De sierteeltsector is van groot belang voor de Nederlandse economie en samenleving. Zo voorziet de sector in ongeveer 100.000 banen, terwijl de gehele tuinbouw voor 300.000 banen zorgt. Het Nederlands handelsoverschot komt voor een vijfde voor rekening van de tuinbouw. De logistieke kracht van de Nederlandse sector is een van onze Unique Selling Points. Producten uit de hele wereld vinden via Nederland hun weg naar Europese markten.

Die positie die Nederland daardoor heeft verworven is echter niet vanzelfsprekend. Twee belangrijke trends die deze positie onder druk zetten zijn virtualisering en internationalisering. Niet alleen consumenten kopen steeds meer via internet, ook sierteeltbedrijven handelen steeds meer virtueel via bijvoorbeeld een virtuele veilingklok of webshop.

De productie in andere landen, zoals EthiopiĂŤ, groeit sterk. Die groei maakt het mogelijk en stimuleert landen om hun producten zelf naar de afzetmarkt te brengen. Daarbij komt ook dat de afzet het sterkst groeit in landen die verder van Nederland afliggen, Rusland bijvoorbeeld.

Om de logistieke kracht van Nederland en de toekomstbestendigheid van de sector te versterken, zijn we in 2011 het DaVinc3i project gestart. Hierin doen we onderzoek naar innovatieve logistieke besturingsconcepten die mogelijk worden gemaakt door intensievere horizontale en verticale samenwerkingsverbanden in het internationale handelsnetwerk. Kernvragen hierbij zijn: Welke impact hebben de trends op de wijze waarop zaken gedaan worden?

Wat is – gegeven de hieruit volgende toekomstscenario’s - het beste ontwerp van een responsief netwerk waarbij rekening wordt gehouden met kwaliteitsverloop? Welke voordelen biedt een synchromodaal transportnetwerk? Hoe kan de juiste keteninformatie real-time beschikbaar worden gesteld voor besluitvormingsondersteuning in het hele ketennetwerk? En wat zijn succesvolle verdienmodellen? Deze vragen worden wetenschappelijk onderzocht door promovendi op de universiteiten, maar ook door studenten op gerelateerde vraagstukken in te zetten bij bedrijven.

In dit jaarverslag delen we de voortgang die in 2012 is gemaakt met de ontwikkeling van die nieuwe logistieke concepten. We besteden daarbij aandacht aan de stappen die onze onderzoekers hebben gemaakt, maar ook de bedrijven die aan ons project deelnemen in discussies en het steunen van onderzoek door studenten. Het project is namelijk geen onderzoek voor en door universiteiten, maar juist een samenwerking tussen de sector en universiteiten waarin de praktische toepassing van groot belang is.

Rest mij tot slot alleen nog een dankwoord aan Dinalog en Productschap Tuinbouw voor de subsidie die zij aan DaVinc3i ter beschikking stellen.

Prof. dr. ir. Jack G.A.J. van der Vorst Projectleider DaVinc3i Hoogleraar Logistiek en Operations Research, Wageningen Universiteit DaVinc3i

3

4

Jaarverslag 2012

Inhoud Voorwoord ............................................................................................................................................... 3 De sierteeltsector in vogelvlucht ................................................................................................................. 6 DaVinc3i in het kort ................................................................................................................................... 8 Scenario’s voor de toekomst .................................................................................................................... 11 ICT in de sector: grote slagen en uitdagingen ............................................................................................ 12 Highlights van het project in 2012 ............................................................................................................ 14 DaVinc3i in cijfers ................................................................................................................................... 16 DaVinc3i in de pers ................................................................................................................................. 18 Wetenschappelijke output van DaVinc3i ..................................................................................................... 19 KenniscafÊ van de toekomst .................................................................................................................... 20 De onderzoekers .................................................................................................................................... 21 Onderzoeken door studenten ................................................................................................................... 22 Leren van andere landen en sectoren ........................................................................................................ 23 Vooruitblik naar 2013 ............................................................................................................................. 24 Onze mensen ......................................................................................................................................... 25 Partners ................................................................................................................................................ 26

DaVinc3i

5

De sierteeltsector in vogelvlucht

“

De wereld Ons onderzoek verandert naar nieuwe snel, virtueel businessmodellen zaken doen in is ook de in de sierteeltsector sierteelt bekijkt ofheel en hoe gewoon. samenwerking Onderzoek inlaat de sector zien dat de dit een duidelijk financiële prestaties effect van heeft bedrijven op de huidige kan verbeteren. business modellen. Die modellen moeten mee veranderen.

”

> Ard-Pieter > Anton Bril, de VGB Man, Vrije Universiteit Amsterdam

1000en, banen

De sierteeltsector is van groot economisch belang voor Nederland. Niet alleen verschaft de sector aan

Tuinbouw

300

ruim 100.000 mensen werk, de sector exporteert ook voor ongeveer € 6,5 miljard naar het buitenland. Dat

Sierteelt

111

komt uiteindelijk overeen met ongeveer een vijfde van het Nederlands handelsoverschot.

Schiphol Airport

60

Greenport Aalsmeer

50

De Nederlandse sector is wereldleider. Niet alleen produceert Nederland veel, ook vervult het een € miljarden, exportwaarde

internationale spilfunctie dankzij de aanwezige veiling en handelaren. Deze partijen verzorgen samen een aanbod

Tuinbouw

14

van 15.000 soorten bloemen op dagelijkse basis die dankzij een uitgekiende logistiek snel overal in Europa

Sierteelt

7

geleverd kunnen worden.

voor planten een belangrijke stroom kweker NL

retail NL

veiling

importeur NL

groothandel NL

detail NL

exporteur

kweker buitenland

groothandel buitenland

importeur buitenland

detail buitenland

retail buitenland

hierbij kunnen de kweker en retail keten zich in verschillende landen bevinden, bijvoorbeeld resp. in Kenia en Frankrijk 6

Jaarverslag 2012

Virtualisering

%, verhandeld via Kopen op Afstand

Er zijn veel uitingen van virtualisering. In de sierteelt Aalsmeer

45

Naaldwijk

58

41

Rijnsburg

zien we niet alleen een verschuiving van handel zonder dat het product aanwezig is, maar ook toenemend

54

gebruik van moderne ICT. De toename van “kopen op afstand” is ook een goed voorbeeld van virtualisering in

17 22 2010

de sierteeltsector.

2011

%, aandeel van de bevolking dat op internet koopt

Nederland

Het effect van virtualisering bij consumenten is

48

69

misschien nog wel sterker zichtbaar. In bijvoorbeeld Nederland en Duitsland koopt ongeveer twee-derde van

Duitsland

49

Frankrijk

22

EU27

64

53

26

43 2006

%, groei in aanvoer (2011)

Kenia

de consumenten inmiddels online.

2011

Internationalisering De groei van de productie in andere landen dan

17

Nederland is duidelijk. Het volume dat Kenia via Ethiopië

Nederland verhandelde is met 17% flink gegroeid. De

14

afname die Ecuador laat zien, heeft te maken met de -21

groei van de directe afzet vanuit Ecuador naar andere

Ecuador

landen.

Totaal 1

Aan de andere kant is er een verschuiving in afzet te

%, groei in afname (2012)

Rusland

34

Scandinavië

10

zien. Met 34% is de groei in Rusland met recht enorm te noemen, het is inmiddels de vierde exportbestemming vanuit Nederland. Tegelijkertijd krimpt de markt in Midden, Oost en Zuid-Europa.

Kern/buurlanden

DaVinc3i

5

-5

Zuid-Europa

-5

Midden- en OostEuropa

Deze verschuivende patronen liggen aan de basis van DaVinc3i.

7

DaVinc3i in het kort

“

Slimme logistiek is belangrijk voor Nederland, ook voor de sierteelt. In DaVinc3i werken we aan de beste aansturing van het wereldwijde synchromodale bloemenen plantennetwerk. > Tom van Woensel, Technische Universiteit Eindhoven

”

Hoe kan Nederland zijn leidende positie in de sierteelt op termijn handhaven? Welke wegen moeten worden bewandeld om ‘handel, logistiek en coördinatie op afstand’ te realiseren? In het kort is dat de kern van het DaVinc 3i project. Technologische ontwikkelingen maken het mogelijk om zaken te doen in een meer gevirtualiseerde wereld.

Fysieke stromen zijn dan in toenemende mate ontkoppeld van de aansturing en coördinatie van die stromen. Dat vereist samenwerking en afstemming binnen de sierteeltsector, zodat met de juiste informatie producten, op het juiste moment op de correcte plek aankomen.

De vraag rijst welke invloed virtualisering op al die terreinen zal hebben, welke logistieke scenario’s logisch zijn en hoe de vereiste collectie– en distributienetwerken er uit moeten zien. Die invloed staat centraal in het project.

Het onderzoek in DaVinc3i is daarom gericht het analyseren van de noodzaak en mogelijkheden voor: 1.

Nieuwe besturingsconcepten in logistiek en commercie

2.

Nieuwe bundelingsconcepten via synchromodale transportnetwerken

3.

Nieuwe samenwerkingsconcepten in internationale tradepark netwerken

Met specifieke aandacht voor mogelijkheid om keteninformatie direct en real-time beschikbaar en bruikbaar te maken voor besluitvormingsondersteuning in het hele ketennetwerk.

Besturingsconcepten in logistiek en internationale tradeparks Door virtualisering en internationalisering lijkt het minder vanzelfsprekend dat bloemen en planten via Nederland Europa instromen. Fysieke stromen zullen directer tussen herkomst en bestemming verlopen. Om de rol van Nederland als regisseur van sierteeltlogistiek te versterken, onderzoeken we in dit deel van DaVinc 3i modellen en strategieën voor:



Optimale aantallen en locaties van distributiehubs



Optimale verdelingen van toegevoegde-waarde activiteiten op elke locatie in het netwerk?



Optimale productie-, voorraad- en distributiestrategieën?

In de keten van de toekomst spelen het verlies van productkwaliteit, onzekerheid in vraag en aanbod en service eisen van de verschillende afzetkanalen een cruciale rol. Voor het nemen van logistieke beslissingen wordt dan gebruik gemaakt van real-time informatie over, of voorspelling van informatie over productkwaliteit.

8

Jaarverslag 2012

Bundelingsconcepten Een sterke logistiek regisseur moet voor betrouwbare distributie kunnen zorgen, tegen redelijke kosten en binnen een redelijke tijd. Het gebruik van nieuwe bundelingsconcepten op basis van synchromodaliteit kan hierbij van waarde zijn. Daarom ontwikkelen we binnen DaVinc3i modellen die het mogelijk maken om transport synchromodaal te plannen. Daarbij gaat het om mogelijkheden om:



De onvoorspelbaarheid en onzekerheid van vraag en aanbod in zo’n planning te verwerken



In zo’n planning om te gaan met verstoringen



Volle en lege logistieke middelen, zoals exportkarren en containers, efficiënt te vervoeren

Samenwerkingsconcepten Samenwerking tussen bedrijven vereist duidelijke afspraken, bijvoorbeeld over de verdeling van kosten en opbrengsten. Immers, elk bedrijf wil beter worden van samenwerking. In de nieuwe logistieke concepten die binnen DaVinc3i worden ontwikkeld, besteden we daarom ook aandacht aan business modellen voor samenwerking. De nadruk ligt daarbij op:



De focus op waardecreatie en waarde toe-eigening



Welke modellen er hiervoor beschikbaar zijn als er meerdere partners zijn?



Welke implementatiestrategieën mogelijk zijn voor nieuwe business modellen?

Keteninformatie Responsieve, robuuste logistieke netwerken hebben betrouwbare informatie nodig over zaken als productkwaliteit, logistieke kenmerken en zelfs locaties. Daarom wordt in DaVinc 3i uitgebreid aandacht besteed aan het in kaart brengen welke mogelijkheden er zijn om logistieke informatie beschikbaar te maken en te delen. De eisen die dit aan zo’n informatiesysteem stelt worden ook onderzocht. In het bijzonder wordt onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om informatie beschikbaar te maken om:



Logistieke planning en monitoring te ondersteunen



In real-time logistieke beslissingen te nemen op basis van productkwaliteit

We sluiten hierbij aan bij concrete cases en voorbeelden uit lopende projecten uit de sierteelt en andere tuinbouwsectoren.

DaVinc3i

9

10

Jaarverslag 2012

Scenario’s voor de toekomst

“

Consumentengedrag wereldwijd verandert sterk onder invloed van virtualisering. DaVinc3i geeft inzichten in hoe onze sector zou kunnen reageren op nieuwe commerciële en logistieke uitdagingen. > Edwin Wenink, FloraHolland

”

Met DaVinc3i willen we een bijdrage leveren aan de toekomst van de Nederlandse sierteeltsector. Daarvoor is het nodig om een idee te hebben hoe die toekomst er uit zou kunnen zien. We hebben daarom scenario’s ontwikkeld.

Deze scenario’s zijn beschrijvingen van mogelijke commerciële ketens voor bloemen en planten. Daarmee maken we duidelijk welke schakels samen de verantwoordelijkheid hebben voor het bedienen van de Europese consument.

Er zijn in totaal 12 commerciële scenario’s. Daarbij houden we rekening met waar de consument koopt, of dat bloemen of planten zijn en in welke mate de keten verandert (evolutie of revolutie).

Retail: ketens van bijvoorbeeld supermartken, tuincentra, bouwmarkten evolutie

revolutie

Detail: bijvoorbeeld bloemisten, zelfstandige tuincentra of op de markt evolutie

revolutie

E-tail: ‘pure play’ webshops evolutie

revolutie

DaVinc3i

11

ICT in de sector: grote slagen en uitdagingen

“

In de nabije toekomst is het mogelijk om allerlei fysieke objecten via het “Internet of Things” te verbinden. Deze vorm van virtualisering biedt enorme kansen voor logistieke verbeteringen in de sierteelt. > Cor Verdouw, Landbouw Economisch Instituut

”

ICT is een belangrijk onderdeel van het onderzoek in DaVinc 3i. Dat werk is begonnen met het in kaart brengen van de Stand van Zaken: wat is er al, wat doen we al en wat kan en moet er beter? Hieronder een kort overzicht.

Productcodering en –standaardisering Standaardiseringvan (product)codes en berichten is een belangrijke basis voor virtualisering van sierteeltketens. De sierteelt is al lang actief op dit gebied en heeft veel bereikt. Een belangrijke resterende uitdaging is de afstemming van de VBN-productcodes en de internationale GTIN-productcodes. Verder is er in de sierteelt nog geen standaard voor het coderen van zendingen (een logistiek label). De belangrijkste uitdaging is echter om de toepassing van de beschikbare standaarden te vergroten. Het digitaal samenwerken op basis van informatiestandaarden is nog geen gemeengoed in de sierteelt, terwijl de (internationale) handel en retail dat wel steeds vaker vragen.

Snelheid van implementaties Een belangrijke uitdaging is het versnellen van de implementaties. De ontwikkelingen in ICT gaan, zoals bekend, razendsnel. Die versnelling is een grote opgave gezien de grote dynamiek en diversiteit in de sierteelt: zowel vraag als aanbod zijn onzeker. Informatiesystemen moeten deze dynamiek ondersteunen. Dit betekent dat het mogelijk moet zijn om snel en gemakkelijk informatiesystemen te implementeren, te integreren en weer los te koppelen (ofwel ‘pick, plug and play’). Dat maakt het mogelijk om systemen snel en tegen lage kosten te ontwerpen en implementeren. De belangrijkste uitdaging is om de flexibiliteit van maatwerk oplossingen te combineren met de efficiëntie van standaardoplossingen.

Veiligheid Voor ketensamenwerking is het cruciaal dat alleen de bevoegde gebruikers toegang hebben tot logistieke informatie.

De gegevens zijn immers vertrouwelijk. Daarom is het belangrijk om te zorgen dat eigendomsrechten van informatie altijd goed worden vastgelegd. Dat betekent dat duidelijk moet zijn wie welke informatie mag gebruiken en voor welk doel dat is. Het is wel belangrijk om afspraken daarover te kunnen aanpassen aan de dynamiek waar de sector bekend om staat.

12

Jaarverslag 2012

“

De wereld verandert snel, virtueel zaken doen is ook in de sierteeltsector heel gewoon. Onderzoek laat zien dat dit een duidelijk effect heeft op de huidige business modellen. Die modellen moeten mee veranderen. > Anton Bril, VGB

DaVinc3i

�

13

Highlights van het project in 2012

In 2012 hebben onderzoekers en studenten verschillende onderzoeken uitgevoerd. Een deel van deze onderzoeken was theoretisch, terwijl andere meer toegepast waren. Een deel van de onderzoeken is verricht bij de deelnemende bedrijven. Op deze pagina’s lichten we er enkele onderzoeken uit.

Kijk naar andere sectoren Over het omgaan met virtualisering kan de sierteeltsector nog veel leren van andere sectoren. Wist u bijvoorbeeld dat het aantal pageviews op het mobiele netwerk van Sanoma Media het afgelopen jaar meer dan verdubbeld is? Zo lazen de miljoenen bezoekers van mobiele en tablet platformen in april 2011 nog ruim 200 miljoen pageviews per maand, in een jaar is dat opgelopen naar meer dan een half miljard pageviews per maand. Daarmee is mobiel niet meer weg te denken uit het Nederlandse medialandschap. Dat biedt ook kansen voor onze sector.

Het gaat hard, zeker in opkomende landen In opkomende landen, met hun jonge bevolking, gaan de maatschappelijke en economische veranderingen razendsnel. Het traditionele kopen in de winkel of op de markt heeft ook daar concurrentie van kopen via internet.

Zo heeft taobao.com, de Chinese versie van Amazon, met 370 miljoen gebruikers een marktaandeel van ruim 50%.

De site bestaat in 2013 pas 10 jaar.

Virtualisering in sierteelt: voldoende uitdagingen Virtualisering is een hot item in de sierteelt. De nadruk ligt op commerciĂŤle processen tussen bedrijven, zoals webshops. Virtualisering van logistiek door de keten heen, van kweker tot consument, staat nog in de kinderschoenen. De uitdagingen zijn niet alleen technisch, zoals het gebruik van RFID in vochtige omstandigheden, maar ook organisatorisch. Een sterke uitbreiding van productcodering is nodig om succesvol te virtualiseren.

Derving, een belangrijk winstpunt Een betere planning en beheer van winkelaanbod blijkt in de hele keten voordelen op te leveren. Die verbetering maakt het mogelijk om een betere prijs en meer zekerheid te bieden aan de kweker. De supermarkt heeft een belangrijk voordeel in lagere productderving en beter aanbod. De verbindende partij, de floraprovider die samenwerkt met kweker en supermarkt, creĂŤert zo extra toegevoegde waarde waar alle partijen in de keten van profiteren.

14

Jaarverslag 2012

kosten, %

Hubs en bundeling lonen!

Een verkennend onderzoek naar het gebruik van Europese hubs voor de bundeling van potplanten is

-28

met hubs

veelbelovend. Berekeningen laten zien dat kostenbesparingen van 20-30% mogelijk zijn, waarbij

levertijd, %

hubs met bundeling

-19

-27

-38

snellere levering aan de klant ook haalbaar is. Als potplanten worden gebundeld kan de levertijd tot 40%

CO2, %

worden verkort. En het wordt nog beter: het is ook duurzamer. De CO2 uitstoot daalt met 9-20%. Met zulke

-9

met hubs

besparingen kan de sierteeltsector competitief blijven.

-20

Retour logistiek in export, het kan veel efficiënter Op dit moment gebruikt elke exporteur zijn eigen karren voor de export van bloemen en planten. Dat lijkt

hubs met bundeling

mogelijke besparingen logistiek diensverlener, %

mogelijke besparingen – exporteur, %

-6

centraal depot systeem

-16

pool systeem

-22

handig, maar kan efficiënter door samenwerking. In een verkennend onderzoek is berekend dat exporteurs tot

-38

wel 40% aan kosten kunnen besparen. Logistiek dienstverleners kunnen tot zo’n 15% besparen.

DaVinc3i

15

DaVinc3i in cijfers aantal bedrijven

Betrokkenheid bedrijven De 20 bedrijven die meedoen, nemen deel aan workshops en doen onderzoek naar de gevolgen van virtualisering en internationalisering op hun bedrijf.

Meedenken betekent bijvoorbeeld aanwezig zijn bij ons

Bedrijven die meedenken

53

Bedrijven die meedoen

20

kenniscafé in december. In 2012 waren dat 53 bedrijven.

Betrokken mensen

aantal personen

Aan het project werken vele onderzoekers mee. Het

Studenten

20

voornaamste deel van het werk wordt gedaan door twee promovendi en twee postdocs. Deze staan met hun profiel in dit jaarverslag, zie pagina 21. In 2012 hebben

Onderzoekers

10

20 studenten van de deelnemende universiteiten een onderzoek gedaan binnen DaVinc3i, veelal bij de bedrijven die meedoen. aantal

Communicatie Met presentaties, artikelen en op andere manieren delen

Presentaties

11

3

we in brede kring het werk dat in DaVinc i word verricht.

Het doel is niet alleen het delen van resultaten, maar ook het stimuleren van bedrijven in de sierteeltsector en logistiek tot het nadenken over de gevolgen op hun bedrijf.

Wetenschappelijke output

9

Vakbladen

7

Interviews 4

bijdrage, €1000

Budget Het totale budget voor DaVinc3i bedraagt ongeveer

Dinalog

1000

€ 2 miljoen. Dinalog subsidieert het project voor de helft.

Ook het Productschap Tuinbouw stimuleert het project

Universiteiten

500

en heeft daarom € 400.000 beschikbaar gesteld. De overige € 600.00 wordt gerealiseerd via eigen bijdragen door de universiteiten en de deelnemende bedrijven.

Deze bedragen zijn het totaalbudget voor de duur van DaVinc3i.

16

Productschap Tuinbouw

Bedrijfsleven

400

100

Jaarverslag 2012

“

Samenwerken op het gebied van Returnable Transport Items loont! Dat heeft ons vooronderzoek over slimmer gebruik van RTI aangetoond. Daarom gaan we hier in DaVinc3i mee verder. > Robbert van Willegen, VGB

DaVinc3i

�

17

DaVinc3i in de pers Er wordt nog steeds heel veel weggegooid in EVO Logistiek, februari 2012 (artikel)

Sierteelt logistiek: duurzaam vers groen met het project DaVinc3i tijdens Transport & Logistics 2012, Rotterdam op 14 maart 2012 (presentatie)

Het nieuwe denken volgens DaVinc3i in FloraHolland Magazine, april 2012 (artikel)

We willen de consequenties van de toekomst ontdekken in FloraHolland Netwerk, mei 2012 (artikel)

DaVinc3i voor meer grip op virtualisering afzet in Vakblad voor de Bloemisterij, juni 201 (artikel)

DaVinc3i: kansen van virtualisering en internationalisering door de Nederlandse sierteeltsector voor het Jong Agri Netwerk op 11 oktober 2012 (presentatie)

DaVinc3i: virtualisering in de sierteelt tijdens een Tuinbouw Digitaal Community Meeting bij LogiXperience, Venlo op 23 oktober 2012 (presentatie)

Virtualisation in the floricultural sector tijdens de Vervoerslogistieke Werkdagen 2012 in Venlo (artikel en presentatie)

DaVinc3i: the future of logistics in floriculture tijdens het Dinalog seminar “Logistics Clustering� op 14 december 2012 (artikel)

Deze publicaties zijn op aanvraag beschikbaar bij Robert Ossevoort, zie de achtercover voor zijn contactgegevens.

18

Jaarverslag 2012

Presentaties op wetenschappelijke congressen

“

Betrouwbaar transport is van groot belang voor sierteeltbedrijven. Het gebruik van meerdere vervoerswijzen is hiervoor het beste middel. In mijn onderzoek zoek ik naar de beste planningsoplossingen. > Maryam Steadie Seifi, Technische Universiteit Eindhoven

�

Fresh Produce Supply Chain Network Design and Control tijdens de 4e Joint World Conference on Production & Operations Management/19e International Annual EurOMA Conferentie in Amsterdam door Marlies de Keizer

Virtual Logistic Networks in Dutch Horticulture tijdens de 4e Production and Operations Management World Conference in Amsterdam door Cor Verdouw, Adrie Beulens en Jack van der Vorst

Virtualisation of Trade Networks in the Flowers & Plants Industry tijdens de eChallenges 2012 Conferentie in Lissabon door Cor Verdouw

The impact of virtualisation on the floriculture logistics network design tijdens de Logistics Research Network Conferentie in Cranfield door Jack van der Vorst

Hybrid simulation and optimization approach to design and control fresh product network tijdens Winter Simulation Conference 2012 in Berlijn door Marlies de Keizer, Rene Haijema, Jack van der Vorst en Jacqueline Bloemhof-Ruwaard

DaVinc3i

19

Kenniscafé van de toekomst

“

Het creëren en implementeren van nieuwe business modellen om de continuïteit en waarde-creatie van de Nederlandse sierteeltsector te kunnen waarborgen is het doel van mijn onderzoek. > Souren Arzlanian, Vrije Universiteit

”

Op 13 december 2012 discussieerden een brede vertegenwoordiging uit de sierteeltsector over de toekomst van de sector. De aanleiding voor de discussie is het rappe tempo waarin de sierteelt veranderd, bijvoorbeeld door de sterke opkomst van webshops en beeldveilen. De aanwezigen stemden volmondig in met de noodzaak om samen aan de toekomst van de sector te werken.

De effecten van trends als virtualisering en internationalisering op de sierteeltsector zijn enorm, ook voor de logistiek. Die logistieke gevolgen en kansen worden in het DaVinc 3i project onderzocht. De gedachte is daarbij dat samenwerking, bundeling en coördinatie bijdragen tot de beste logistieke concepten.

De opkomst van webwinkels is een sterk voorbeeld van virtualisering. Dat de sector hier ook mee te maken krijgt, staat buiten kijf. Nando van Essen ging uitgebreid in op de sterke groei van food retail via internet en de logistieke modellen die daarbij horen. Hij sloot af met de verwachting dat de online verkoop van bloemen en planten ook een sterke vlucht zal nemen.

Samen staan we sterk Aan de hand van een aantal stellingen gingen de aanwezigen vervolgens in discussie over de toekomst van de sector. Er is veel steun voor samenwerking in de sector om samen na te denken over waar de sector in 2020 staat.

“We kunnen elkaar natuurlijk de tent uit concurreren, maar dan is het buitenland de lachende derde” zegt een deelnemer. “Als we de handen ineenslaan, staan we sterker. Samenwerking is altijd al onze kracht geweest” vervolgt hij.

Toegevoegde waarde leveren noodzakelijk Rollen in de keten veranderen, het aantal schakels neemt af. Alle bedrijven moeten daarom zoeken naar wat zij kunnen doen om hun bestaan te rechtvaardigen. Een andere deelnemer merkt op “Wie wat doet, vind ik nog niet zo belangrijk. Wie het beste de klant kan bedienen, wint. Dat is ondernemen.”

Meedoen aan DaVinc 3i waardevol Vertegenwoordigers van kwekers, handelsbedrijven en logistiek dienstverleners die meedoen aan het project, vinden het samen nadenken over de toekomst waardevol. Daarmee bouwen we een gemeenschappelijke visie. Vanuit de gemeenschappelijke visie is het dan mogelijk om samen te werken aan een sterke Nederlandse sierteeltsector.

Want, zoals eerder opgemerkt, samen staan we sterk.

20

Jaarverslag 2012

De onderzoekers Marlies de Keizer

Cor Verdouw

Marlies de Keizer werkt bij Wageningen Universiteit als

Cor Verdouw is afgestudeerd bedrijfseconoom (Erasmus

PhD student in de groep “Operations Research and

Universiteit Rotterdam). Na zijn studie heeft hij als

Logistics”. Haar onderzoeksveld bevindt zich op het

consultant gewerkt aan verschillende IT projecten. Sinds

gebied van simulatie en operations research. Ze is

2002 werkt hij voor het LEI. Vanuit die positie is hij in

afgestudeerd aan de Universiteit van Tilburg in de

2010 gepromoveerd op het onderwerp Business process

richting Besliskunde. Daarna heeft ze meerdere jaren

modelling in demand-driven supply chains.

gewerkt op het raakvlak van wetenschap en praktijk in projecten voor bijvoorbeeld VBN, FloraHolland, het Ministerie van Verkeer en Waterstaat en Interbrew.

In DaVinc3i richt Cor zich op het onderzoeken van de mogelijkheden om informatie in de sierteeltketen via een platform te delen.

3

Binnen DaVinc i zoekt Marlies naar nieuwe responsieve logistieke netwerkconcepten. Hierin wordt informatie over het kwaliteitsverloop van bloemen en planten gebruikt in het optimaliseren van logistieke beslissingen.

Maryam Steadie Seifi

Souren Arzlanian

Maryam Steadie Seifi heeft in 2010 haar Master’s in

Souren Arzlanian is postdoctoraal onderzoeker aan de

Technische Bedrijfskunde behaald aan de Amirkabir

Vrije Universiteit. Zijn voornaamste gebieden van

University of Technology in Iran. Tegelijkertijd werkte zij

onderzoeken zijn sociale netwerken, ondernemerschap

aan het Iranian Institute of Innovation and

en business modellen. Hij is afgestudeerd in

Technological Studies (IIITS) waar zij aan diverse

bedrijfswetenschappen aan de Vrije Universiteit. Na zijn

projecten deelnam. Sinds april 2011 werkt zij als PhD-

studie heeft hij gewerkt als regiomanager voor DAF-TT

student voor de Technische Universiteit Eindhoven.

in Rusland.

In DaVinc3i richt Maryam zich op het ontwikkelen van

Binnen DaVinc3i richt Souren zich op het testen van

efficiënte transportmodellen en concepten voor de

toekomstige business modellen en ontwikkelen van

sierteelt. Hierbij gaat zij er vanuit dat meerdere

mogelijke implementatiestrategieën voor deze modellen.

modaliteiten gebruikt kunnen worden. De modellen en concepten moeten bovendien goed kunnen omgaan met bijvoorbeeld onzekerheid.

“

Een Europees logistiek netwerk waarin een diversiteit aan logistieke stromen kan worden aangestuurd op basis van real-time productkwaliteitsinformatie. Naast uitdagend vooral ook waarde-toevoegend?! > Marlies de Keizer, Wageningen Universiteit

DaVinc3i

” 21

Onderzoeken door studenten In 2012 hebben 20 studenten een onderzoek gedaan binnen DaVinc 3i. Op deze pagina geven we kort aan welke onderzoeken daarvan in 2012 zijn afgerond.

Supply chain organisatie in de potplanten sector door Loes van den Boomen, BSc student aan Wageningen Universiteit

De impact van Kopen Op Afstand op Nederlandse tussenhandelsbedrijven door Kevin van Kempen, MSc student aan VU Amsterdam

Best practices benchmark van zes sectoren naar de impact van virtualisering door Sebastiaan Scholts, Patrick van der Pluijm, Andre Snoeks, Remi van Riet, Tom Kamps, Tim van Pelt, BSc studenten aan TU Eindhoven

Best practice en consumenten benchmark voor Brazilië door Marcus Vinicius Casadei, BSc student aan Sao Paulo University

Best practice en consumenten benchmark voor Turkije door Orhan Selcuk Sabuncu, MBA student aan Middle East Technical University

Best practice en consumenten benchmark voor China door Huan Yu, MSc student aan Eramus Universiteit Rotterdam

Best practice en consumenten benchmark voor India door Punyata Tuli, MBA student aan Indian Institute of Management Kozhikode

De duurzaamheid van business modellen in de Nederlandse sierteeltsector door Thijs de Haas, MSc student aan VU Amsterdam

“

Door bij bedrijven onderzoek te doen naar de gevolgen van virtualisering en internationalisering voor het bedrijf dragen onze studenten een steentje bij aan het bedrijf, de sector en het project. > Robert Ossevoort, DaVinc3i

22

” Jaarverslag 2012

Leren van andere landen en sectoren

“

De wereld ligt niet langer alleen aan je voeten, maar zit vooral in je broekzak. Virtualisering gaat het ogenschijnlijk onmogelijke mogelijk maken. We staan pas aan het begin van het internettijdperk.

”

> Rob Koppes, FloraHolland

Wat kan de sierteeltsector leren van andere sectoren en uit landen over virtualisering en internationalisering? Dat is de vraag die we in de outside-in benchmark hebben gesteld. Dit onderzoek dient als inspiratie, om te zien welke kansen en mogelijkheden er voor de sierteeltsector in het verschiet liggen. Ook hebben we gekeken welke logistieke ideeën we nu al verder kunnen oppakken.

Er is gekeken naar:



Brazilië



Auto-industrie, in het bijzonder Audi



China



Voeding & genotsmiddelen, ons voorbeeld: Unilever



India



Retail, met Ahold als onderwerp van onderzoek



Turkije



Telecom, we hebben KPN nader onderzocht



Toerisme, waarin we naar o.a. booking.com hebben gekeken



Uitgeverij, waarin Sanoma een voorloper is

Een greep uit de aanbevelingen:



Focus op commerciële concepten en pas de logistiek daar op aan. Bij een groene supermarkt horen groene producten en een groene logistiek.



Rijke families, bijvoorbeeld in China, betalen graag voor imago en kwaliteit. Dus waarom niet voor een kwaliteitsboeket uit Nederland? Met een bijpassend logistiek concept, uiteraard.



Door logistieke middelen nog meer te standaardiseren, kunnen de efficiëntie en flexibiliteit verder omhoog. Ook kan er met standaardisering van bijv. productcodering nog veel bereikt worden.



Nieuwe technologie, nieuwe manier van werken: het digitaliseren van bestaande processen is niet genoeg.

Virtualisering verandert bestaande processen van voor tot achter in de keten.

DaVinc3i

23

Vooruitblik naar 2013 Ook in 2013 werken wij volop aan inzichten die de effecten van virtualisering en internationalisering op de sierteelt duidelijk maken. Een greep uit de vragen waarmee wij in 2013 aan de slag gaan:



Wat zijn mogelijke Order Fulfilment Strategieën voor online bloemenwinkels?



Hoe kunnen kwekers in kleine, lokale netwerken samenwerken op het gebied van logistiek?



Wat zijn de mogelijkheden voor en gevolgen van het gebruik van een metromodel in het e-tail scenario?



Wat is belangrijk bij het opzetten van een webshop voor bloemen en planten?



Op welke manieren kan het samenwerken bij Returnable Transport Items nader worden ingevuld?



Hoe kunnen kwekers samenwerken om gezamenlijk productkwaliteit te garanderen?



Wat is belangrijk bij het opzetten van een satellietkwekerij?



Wat is de waarde van “vers informatievoorziening” aan consumenten?



Welke apps kunnen een bijdrage leveren aan het verzamelen en delen van informatie in de keten?



Welke rol kan RFID spelen om informatie in de sierteeltketen te verzamelen?



Wat zijn succesfactoren voor plantenkwekers in het retailkanaal als het gaat om informatie delen en gebruiken?

24

Jaarverslag 2012

Onze mensen

Het projectteam van DaVinc 3i bestaat uit: Prof. dr. ir. Jack G.A.J. van der Vorst (WU, projectleider) Prof. dr. Adrie Beulens (WU) Prof. dr. Ard Pieter de Man (VU) Prof. dr. Tom van Woensel (TUE) Dr. Cor Verdouw (WUR-LEI) Souren Arzlanian (VU) Marlies de Keizer (WU) Maryam Steadie Seifi (TUE) Jerre de Blok (Productschap Tuinbouw) Anton Bril (VGB) Rob Koppes (FloraHolland) Edwin Wenink (FloraHolland) Robbert van Willegen (VGB) Robert Ossevoort (WU, projectmanager)

In de stuurgroep van DaVinc 3i is de sector vertegenwoordigd via: Rens Buchwaldt (FloraHolland) Herman de Boon (VGB) Erik de Vries (Greenport Logistics) Jerre de Blok (Productschap Tuinbouw)

Daarnaast hebben vertegenwoordigers van onze partners deelgenomen aan diverse bijeenkomsten. Ook hebben 20 studenten zich voor DaVinc3i ingezet.

DaVinc3i

25

Partners

DaVinc3i wordt mede mogelijk gemaakt door

26

Jaarverslag 2012

Heeft u vragen, opmerkingen of suggesties?

Neemt u dan gerust contact met ons op.

Prof. dr. ir. J.G.A.J. van der Vorst

Robert Ossevoort

Professor of Logistics and

Projectmanager DaVinc3i

Operations Research

Wageningen Universiteit

3

projectleider DaVinc i Wageningen Universiteit

Leeuwenborch, Gebouw 201, Hollandseweg 1,6706 KN Wageningen Postbus 8130, 6700 EW Wageningen

T

0317 – 485 645

T

0317 – 481 367

E

jack.vandervorst@wur.nl

E

robert.ossevoort@wur.nl

W www.davinc3i.com

COLOFON Dit jaarverslag is een uitgave van Wageningen Universiteit

Copyrights

namens het DaVinc3i consortium.

FloraHolland - frontcover, pagina’s 5, 13, 18 3

Samenstelling en teksten door het projectteam DaVinc i.

Bloemenbureau Holland - pagina’s 2, 10, 25, 27

Bij de samenstelling van dit overzicht is gestreefd naar de

DaVinc3i - pagina 4

grootst mogelijke nauwkeurigheid in de opgenomen vermeldingen. De uitgever stelt zich niet aansprakelijk voor eventuele (druk)fouten en onvolledigheden.

Victor Zapanta - pagina 14 VGB - pagina’s 17, 24

DaVinc3i

29