Nieuwsbrief 2010-01 Agenda 2010
11 Januari Verloren maandag
11 April Opening van de doelen
16 Mei Kringdag Middelbeers Jubileum kring 75 jaar
13 Juni Vrij gildefeest Knegsel
28 Juni Kermis verschieting
Jaargang 2 Voorwoord Voor velen zijn de dagen rond Kerstmis, Oudejaar en Nieuwjaar een moment van reflectie. Je gedachten krijgen de vrije loop en onwillekeurig maak je de ballans op van het afgelopen jaar. Als gildebroeder komt daarbij ongetwijfeld het Gilde Sint Joris aan bod. Op Verloren Maandag tijdens de jaarvergadering zal ongetwijfeld aan het afgelopen jaar aandacht worden besteed. Het Gilde Sint Joris blikt echter al vooruit. De Stichting van de parochie Maria Boodschap verliet ons gilde na een kleine vierhonderd jaar de vertrouwde Sint Jan. Pastoor Pessers werd onze Gildeheer die later werd opgevolgd door onze huidige Gildeheer pastoor Jansen. Nu, met het sluiten van de kerk, gaan wij terug naar het kerkgebouw waarvan de geschiedenis nauw verbonden is met de geschiedenis van ons gilde Sint Joris. Met pastoor van Zutphen is reeds een uitstekende band opgebouwd. Ongetwijfeld zullen we in de Sint Jan welkom zijn en in broederschap met Sint Mauritius de banden versterken. Met de rijke geschiedenis die ons Gilde kent is ook dit jaar weer iets te vieren. De koningsbreuk, die Dhr. J.A. Jolles in 1933 omschrijft als uniek voor Brabant, werd vierhonderd jaar geleden in het jaar 1610 door een aantal gildebroeders geschonken. Met deze schenking werd een nieuwe basis gelegd voor het verwerven van koningszilver. Na 400 jaren siert ‘de breuk’ nog steeds ons koningszilver Voorwaar een feit om bij stil te staan. Een huwelijk en een Gouden Bruiloft hebben we bij leven en welzijn in het verschiet en verder zullen we met veel plezier weer enkele gildefeesten aandoen en op de kolfdagen streven naar de hoogste eer. Het belooft een mooi jaar te worden voor ons gilde waarbij ik op de voorhand iedereen graag wil uitnodigen. Tot slot wil ik iedereen een zeer voorspoedig 2010 toewensen. Sjef Hoogendoorn, Hoofdman.
Van de Deken-Schrijver 11 Juli Sluiten kerk Maria Boodschap
•
Met het sluiten van de doelen hebben 2 aspirant-leden zich aangemeld. Mathijs Verhagen en Amy Schenning zullen als tamboer de gelederen komen versterken.
•
Indoor Jeugd Vendeltoernooi 2009 De vendeliers van het gilde Sint Joris waren wederom zeer succesvol. Iris de Brouwer kreeg een eerste prijs uitgereikt, haar zus Vera behaalde in haar klasse ook een eerste prijs. Sjoerd Broekhuijsen legde beslag op een vijfde prijs en Christie Schenning vendelde zeer overtuigend naar een eerste prijs. Bij het groepsvendelen werd ook een groot succes geboekt. De vendeliers van Sint Joris gingen met de eerste prijs naar Goirle We feliciteren onze vendeliers met de behaalde resultaten.
•
Het kringbestuur van het Kwartier van Oirschot bezoekt alle gilden die zijn aangesloten bij het Kwartier. Hiermee wil het bestuur onderzoeken en inventariseren wat er leeft bij de individuele gilden. In de komende tijd zal een delegatie van het Kwartier van Oirschot ons gilde bezoeken. Als er leden zijn die daar graag bij aanwezig wiilen zijn kunnen dat doorgeven bij de DekenSchrijver.
•
Met de aanstaande opening van de doelen willen we iedereen netjes in het pak hebben. De vendeliers en tamboers kunnen hun wensen en aanpassingen m.b.t. hun kostuum doorgeven bij Michiel Smits.
11 September Statiedag
09 Oktober Hoofdliedendag
24 Oktober Sluiten van de doelen
info@sintjorisgoirle.nl
www.sintjorisgoirle.nl
Nieuwsbrief 2010-01
Jaargang 2
— Koningszilver —
400 jaren koningszilver voor ons Sint Jorisgilde! Het jaar 1585 is bepalend voor de geschiedenis van Brabant. De val van Antwerpen heeft zelfs ver strekkende gevolgen voor Goirle, een heidedorp met 550 inwoners verdeeld over een honderdtal huizen. Als Antwerpen onder Spaans bewind wordt gesteld verliest West-Vlaanderen zijn positie als economisch en cultureel centrum van de Nederlanden. De Schelde wordt afgesloten voor handelsverkeer. De Noordelijke Nederlanden spinnen hier garen bij. De haven van Amsterdam kent een ongekende groei, de kooplieden en handelslui trekken langzaam naar Amsterdam en hierdoor neemt Amsterdam de positie in die Antwerpen vele eeuwen heeft gehad. De Tachtigjarige Oorlog woedt ondertussen onverminderd voort. Brabant vormt het strijdtoneel tussen de Spaanse en Staatse troepen. De verplaatsingen van die troepen brengt Brabant tot op de rand van de financiële afgrond. Brandschattingen, oorlogspenningen, misoogsten en zeer strenge winters teisterden de bevolking van de Brabantse dorpen en steden. In 1588 krijgt de bevolking van de ‘Heerlijkheid Tilborg en Ghooll’ een oorlogsschatting opgelegd. Jacob Hoosmans, borgemeester en hoofdman van het gilde SintJoris, staat met zijn privé bezit borg voor de betaling. Hij ziet geen andere mogelijkheid voor de inlossing van de schuld dan het gildezilver te verkopen en zodoende aan zijn betaalverplichting te voldoen. Dit is ongetwijfeld in samenspraak met de gildebroeders geregeld. De leden van het gilde waren immers dezelfde mensen die als belastingplichtigen de schatting moesten opbrengen. Zo verdwijnt het gehele gildezilver, alsmede enkele kerkelijke attributen, naar Geertruidenberg. Met het twaalfjarig bestand, van 1609 tot 1621, komt er rust en een zekere welvaart is waarneemDe koningsbreuk met koningszilver hangt aan de schutsboom ten teken dat het koningschap vrij baar. Onder het pastoraat van pastoor van Dun heeft het Gilde klaarblijkelijk spijt van de transactie met het gildezilver. Zij steken de koppen bij elkaar en schenken gezamenlijk een breuk die bestaat uit een medaillon voorstellende Sint Joris die de draak overwint met daaronder een papagaai, het symbool van de gildekoning. De keten van zilveren plaatjes met daarop de schenkers vermeld maakt de breuk compleet. In 1616 onderneemt pastoor Peter Vincent van Dun een poging het gildezilver naar Goirle terug te halen. Het blijft bij een poging, het zilver is verdwenen en niet te achterhalen. Het enige zilver wat rest van voor 1610 zijn de zilveren roosjes die momenteel onderdeel uitmaken van de breuk die de hoofdman draagt. Wij zijn pastoor van Dun veel dank verschuldigd. Hij is degene die ervoor gezorgd heeft dat onze koning een zeer fraaie antieke zilveren koningsbreuk mag dragen tijdens zijn vierjarig koningschap.
info@sintjorisgoirle.nl
www.sintjorisgoirle.nl
Nieuwsbrief 2010-01
Jaargang 2
— Kapel Maria Boodschap —
Kapel Maria Boodschap Uit dankbaarheid voor het feit dat de parochie Maria Boodschap relatief ongeschonden de oorlog was door gekomen hebben de parochianen de veldkapel aan de oude Baan gesticht en de kapel onder het patronaat van Maria gesteld. Tot 1970 sprak men in Goirle over ’t kepèlleke, bij iedereen was duidelijk wat daarmee bedoeld werd. Later werd de kapel gekoppeld aan het nabij gelegen Mill-Hill college. In de pers en andere media spreekt men tegenwoordig over de kapel van Mill-Hill. Hiermee wordt geen recht gedaan aan de stichters van de kapel, de parochianen van Maria Boodschap. Een aardige bijkomstigheid is ook dat het ontwerp van de kapel is geselecteerd uit een aantal ontwerpen gemaakt door de parochianen. Alle ontwerpen hebben eertijds voor de etalages gehangen op de Tilburgseweg. Met het opheffen van de parochie Maria Boodschap en het sluiten van de kerk zal ook langzaam de naam van de parochie in onbruik geraken. Om de nagedachtenis aan de parochie levendig te houden willen wij de naam van de parochie koppelen aan de kapel die wij alweer vele jaren onderhouden. Op de zolder van de sacristie van Maria Boodschap stond al enkele jaren een olieverfschilderij voorstellende Maria met kindje Jesus. Dit schilderij zou een fraai altaarstuk vormen tijdens de vieringen van het Gilde met de statiedag als het gilde de kapel bezoekt. De parochie stond het schilderij welwillend voor dit doel af. Het schilderstuk is vervaardigd door Albert Verschuuren, een bekend beeldhouwer, glazenier en schilder. In de vaste collectie van het Noord-Brabants museum is werk van Verschuuren opgenomen.
Het altaarstuk in de kapel van Maria Boodschap.
Verschuuren, Albertus Joannes Joseph. ○.Tilburg 1887- † Oosterhout 1953. Albert Verschuuren was van 1921 tot 1942 docent aan de Katholieke Leergangen te Tilburg. Hij verwierf opdrachten van verschillende aard. Hij maakte beeldhouwwerken, boekillustraties, grafmonumenten en schilderijen. Zo maakte hij in 1912 de portretten van koningin-regentes Emma en koningin Wilhelmina, die momenteel in het paleisraadhuis hangen. Daarnaast was hij actief in het ontwerpen van glas in lood. Religieuze kunst maakte een wezenlijk onderdeel uit van zijn oeuvre. Ook het beeld van Sint Odulphus op de voorgevel van het lyceum is van zijn hand. Met het verwerven van het kunstwerk heeft het Gilde Sint Joris een fraai altaarstuk in het bezit gekregen waarmee de toewijding van de kapel aan Maria meer eer wordt bewezen.
info@sintjorisgoirle.nl
www.sintjorisgoirle.nl
Schuttersgilde Sint Joris Goirle Deken-Schrijver Johan de Brouwer Ralph Bunchestraat 4 5051 KX Goirle 013—534 13 18 deken@sintjorisgoirle.nl
Hoofdman Sjef Hoogendoorn 013—534 12 84 hoofdman@sintjorisgoirle.nl
Kopij nieuwsbrief Aanleveren bij Deken-Schrijver
www.sintjorisgoirle.nl
Nieuwsbrief 2 Augustus 2010
Agenda 11-09 statiedag 19-09 NBFS toernooi vendelen trommen en bazuinblazen Alphen 09-10 hoofdliedendag 24-10 sluiten van den doel eendschieten 14-11 jeugd indoor vendel toernooi
Voorwoord Wat hebben wij, gildebroeders en –zusters, met elkaar gemeen om dikwijls opeenvolgende generaties lang ons in te zetten voor het gilde, een bijna middeleeuwse organisatievorm die nog alom vertegenwoordigd is in Brabant? Een vraag die niet eenvoudig te beantwoorden is en waarop ik in de langdurige geschiedenis van ons gilde een antwoord hoop te vinden. Twee aspecten hebben zeker een rol gespeeld: trots en geborgenheid. Trots op ons gilde Sint Joris, geborgen in de Goirlese gemeenschap. Diezelfde trots moet ook in het jaar 1610 een rol hebben gespeeld toen de gildebroeders onder leiding van pastoor van Dun alles hebben geprobeerd om het verkwanselde zilver weer in bezit te krijgen. Dat is uiteindelijk niet gelukt , maar het is wel de aanzet geweest tot het verwerven van een nieuw juweel. Vierhonderd jaar geleden was er in Goirle een gilde Sint Joris dat aan de buitenwereld duidelijk wilde maken wat het gilde was en waarvoor het stond. Vierhonderd jaar lang is het gedachtegoed van generatie op generatie overgegaan en heeft het alle moeilijke tijden doorstaan. Schutter is afgeleid van schutten, beschermen, beschutten. De taak van beschermen is door de eeuwen heen verdwenen en de geborgenheid hoeft niet meer bevochten te worden. Echter het gedachtegoed van de Brabantse gilden staat in deze tijd wel onder druk en vraagt om beschutting. Voorwaar, een mooie taak voor de ‘schutters’. Trots zijn wij op ons juweel, de breuk met medaillon, papegaai en 400 jaar koningszilver. De breuk vormt een symbolische keten met onze voorouders die het gilde meer dan vier eeuwen geleden hebben gesticht. Maar we zijn niet alleen trots op ons juweel. We zijn trots op het gilde Sint Joris van vandaag met haar rijke historie en kostbare bezittingen, maar vooral zijn wij trots op de mensen die de Brabantse gilden inhoud geven. Sjef Hoogendoorn, Hoofdman.
De nieuwsbrief krijgt een naam In 1749 stelde het gilde Sint Joris een reglement voor ‘den gulden kneght’ op: “Regelement voor den gulden kneght waer men de gulden broeders zigh moeten regulere en den kneght van schelijke” Voor die tijd moet de functie al hebben bestaan, doch in de kaerte van 1569 wordt de functie noch de werkzaamheden vermeld. Dat is ook wel logisch omdat de knecht geen lid was van het gilde, hij werd voor al zijn diensten betaald. De knecht verrichte vele werkzaamheden: voorbereiden kolfdagen, werkzaamheden rond uitvaarten, het lot aanzeggen, de leembakken en doelen onderhouden en de fusten bier aanslaan. Het aanzeggen van boodschappen is de taak die het langst in ere is gebleven. Een goede communicatie tussen bestuur en leden onderling was, en is nog steeds, van het grootste belang. De knecht is hierin eeuwen een sleutelfiguur geweest. Drik Vermeer is als zodanig de laatste knecht geweest in de oude traditie. Hij verzorgde de leembakken en onderhield alle contacten, maar ontving bij de leden geen geldelijke vergoeding meer. Wel kreeg hij overal een borrel aangeboden en dit maakte het voor hem onmogelijk alle boodschappen in één avond af te werken! Met de opkomst van moderne communicatiemiddelen is het werk van de knecht evenredig afgenomen. De functie zoals die eeuwen heeft bestaan is opgeheven. De Deken-knecht is een bestuursfunctie geworden met een ander takenpakket, het onderhouden van de onderlinge contacten is daar een onderdeel van. Moderne communicatiemiddelen hebben de wereld veranderd. Gilde Sint Joris maakt daar dankbaar gebruik van met als gevolg dat de knecht in de vergetelheid is geraakt. De nieuwsbrief vervult de functie van de knecht van weleer: het nieuws thuisbrengen. Om deze reden gaat de nieuwsbrief ‘De Knecht’ heten. Hiermee wordt tevens de herinnering aan die functie, die eeuwen bestaan heeft, levendig gehouden. De Knecht gaat twee maal per jaar verschijnen, in eerste instantie via internet. Er zijn ideeën om ‘De Knecht’ als krantje uit te voeren. Zoals alles in de wereld kost dat geld, hiervoor moeten middelen worden gezocht. De eerste nieuwsbrief was geheel volgeschreven door de redactie ad hoc. De in de vergadering van Verloren Maandag aangestelde redactie bestaat uit: Virginie Mes, Johan de Brouwer, Dion en Sjef Hoogendoorn. ‘Voor ons en door ons’ is de gedachte van de redactie. Met ‘ons’ wordt hier het gilde Sint Joris nadrukkelijk bedoeld. De redactie doet een beroep op iedereen om kopij voor ‘De Knecht’ aan te leveren. De redactie
Nieuwsbrief 2 Augustus 2010
Agenda 11-09 statiedag 19-09 NBFS toernooi vendelen trommen en bazuinblazen Alphen 09-10 hoofdliedendag 24-10 sluiten van den doel eendschieten 14-11 jeugd indoor vendel toernooi
Vier eeuwen Koningszilver van gilde Sint Joris Het waren roerige tijden voor Goirle. De reformatie, een vrijheidsstrijd met als doel het keurslijf van de middeleeuwen van zich af te werpen, zorgde voor een bloedige machtsstrijd met vele godsdienstoorlogen die met name op Brabants grondgebied werden uitgevochten. Wat de Goirlese bevolking daarvan meegekregen heeft is niet geheel duidelijk. Wel de gevolgen van deze machtsstrijd. Plunderingen, oorlogsschattingen, misoogsten, honger en armoede waren het resultaat van de Spaanse furie. Pastoor Christiaen Laurentius Danuleus (Daniels) vervulde zijn pastoraat in de parochie Sint Jan Goirle van 1582 tot 1599. Daarnaast was hij ‘scholaster’ in Poppel, toezichthouder over de kloosterschool van het kapittel te Poppel en tevens zegelbewaarder. Vanuit die functie onderhield hij contacten met de kerkelijke en Spaanse overheid.
Diefstal of verkoop In 1588 was Jacob Jan Hoosmans borgemeester in Goirle en verbonden aan het gilde Sint Joris. Gildebroeder Michiel Jan Soffaerts was
aangesteld om de achterstallige belastingen te innen en in Geertruidenberg af te dragen. Dit laatste lukte hem niet met als gevolg dat Michiel werd gearresteerd en afgevoerd naar Geertruidenberg. Jan Hoosmans stond met zijn privé bezittingen ‘borg’ (borgemeester) voor de schattingen die de Goirlese gemeenschap moest opbrengen. Daar kwam bij dat Michiel zat opgesloten in het cachot. Vrijkopen kon door de achterstallige betaling in te lossen. Wanneer over het verdwenen gildezilver wordt geschreven heeft men het altijd over de diefstal van het koningszilver. Ik denk dat het wat genuanceerder ligt en van een echte diefstal geen sprake is.
Het zilver verdwijnt uit Goirle
Het gezegde ´van een kale kip kun je niet plukken’ is ongetwijfeld van toepassing op de belastingbetalers die de schatting moesten opbrengen. Dat moet Jan Hoosmans ook gedacht hebben met betrekking tot zijn onzalige plan. Zoals we weten moest Jan Hoosmans in de achterstallige betaling voorzien om zo Michiel Soffaerts weer in Goirle terug te krijgen. Door de moeilijke tijden was aankloppen bij de ‘schattingplichtigen’ een probleem. Een gezamenlijk bezit verkopen en met de opbrengt de belasting voldoen had het voordeel dat de kleine groep betalers werd ontzien. Een niet onbelangrijk voordeel voor Jan was dat hij zijn privévermogen niet hoefde aan te spreken. Schepen Claes Peter Sterts werd aangesproken door Jan en samen met pastoor Christiaen Daniels werd besloten het gildezilver te verkopen. Omdat de opbrengst van het zilver van Sint Joris mogelijk onvoldoende was werden ook een gebroken kelk, twee zilveren schalen en ampullen toegevoegd. Pastoor Daniels woonde in Hilvarenbeek en was daar ter plaatse lid van het Sint Jorisgilde. Mogelijk hierdoor heeft de pastoor zich niet bezwaard gevoeld deze zilveren attributen in de kerk op te halen waar ze vanwege de roerige tijden op een geheime plaats, samen met het gildezilver werden bewaard. Adriaan Peter van den Kerkhof vertrok vervolgens met het zilver en kwam met Michiel Soffaerts terug. Hiermee werd het lot van het zilver bezegeld.
Nieuwsbrief 2 Augustus 2010
Agenda 11-09 statiedag 19-09 NBFS toernooi vendelen trommen en bazuinblazen Alphen 09-10 hoofdliedendag 24-10 sluiten van den doel eendschieten 14-11 jeugd indoor vendel toernooi
Het verhoor op het kasteel van Tilburg
We zouden van al deze feiten geen weet hebben gehad als pastoor Peter Vincent van Dun in 1616 niet zou hebben getracht het zilver terug te halen naar Goirle. Om duidelijkheid te krijgen over de ware toedracht riep pastoor van Dun een aantal getuigen op die verantwoording moesten afleggen tegenover schout en schepenen van de heerlijkheid Tilburg en Goirle. Het gevoerde proces bleef zonder resultaat. Het zilver was niet te achterhalen. In 1609 brak met het 12-jarig bestand een periode van relatieve rust aan. Ook Goirle kende vanaf dat moment betere tijden. De gang van zaken rondom het verdwenen gildezilver zat de gildebroeders niet lekker. Daarom besloten de ‘hovelingen’ een nieuw begin te maken met het koningszilver. Door schenkingen werd de breuk met papegaai verworven. Gildebroeders, pastoor van Dun en de heer van Tilburg en Goirle schonken de benodigde middelen. J.A. Jollens schrijft in 1933 in zijn inventarisatie van ‘De Schuttersgilden van Noord-Brabant’: ‘Het zilver dezer broederschap behoort tot het mooiste dat Brabant bezit’. Deze omschrijving maakt duidelijk dat het koningszilver van Sint Joris van een uitzonderlijke schoonheid is. Het 400 jaar oude koningsjuweel is zeldzaam in zijn soort. Het moet door de toekomstige generaties met zorg worden behandeld en op een verantwoorde manier worden uitgebreid, zodat men straks bij het 500 jaar oude koningsjuweel kan schrijven. Het zilver van deze broederschap is het mooiste dat Brabant bezit.
Nieuwsbrief 2 Augustus 2010
Agenda
Gilde St. Joris 70 jaar in de kerk Maria Boodschap
11-09 statiedag
11 juli 2010 gaat de historie in als de datum waarop de deuren van de Maria Boodschap-kerk definitief gesloten werden. Met een heilige mis namen de parochianen afscheid van de kerk. Ook voor gilde Sint Joris kwam hiermee een einde aan 70 jaar verbondenheid met deze kerk.
19-09 NBFS toernooi vendelen trommen en bazuinblazen Alphen 09-10 hoofdliedendag 24-10 sluiten van den doel eendschieten 14-11 jeugd indoor vendel toernooi
Komst Maria Boodschap Het stichten van de Maria Boodschap-kerk heeft heel wat voeten in de aarde gehad. Voordat in 1939 de eerste steen werd gelegd waren er al jaren van touwtrekken aan voorafgegaan om de lokatie van de kerk te bepalen. Zowel de gemeente als de toenmalige pastoor Wassenberg van de St. Jan zagen de kerk liever op het kermisplein, ofwel het huidige Oranjeplein. Het bisdom Den Bosch besloot echter anders: de kerk werd gevestigd aan de Tilburgseweg en Leo Pessers aangesteld als bouwpastoor. Precies een jaar na de eerste steenlegging kon de kerk op 15 augustus 1940, het feest van Maria Hemelvaart, worden ingezegend. Sint Joris en de Maria Boodschap Met de komst van de Maria Boodschap verhuisde het gilde Sint Joris mee naar de nieuwe kerk. Hof van Holland viel immers binnen de grenzen van de nieuwe parochie. De Tweede Wereldoorlog, die eerder dat jaar in mei was uitgebroken, was de reden dat pastoor Pessers pas na de oorlog de nieuwe gildeheer werd. Dit bleef hij tot zijn afscheid op 14 augustus 1977, waarna hij naar Tilburg verhuisde. Zijn opvolger was pastor Gerard Jansen. Het gilde Sint Joris luisterde al deze grote momenten voor de kerk op. Zo was ze ook aanwezig bij het recente afscheid van pastor Jansen dat gevierd werd op 4 april jongstleden, eerste paasdag. Sint Joris terug in de St. Jan Een week na dit afscheid trok het gilde Sint Joris naar de St. Jan voor het openen van de doel. Voortaan zal het gilde haar seizoen openen en sluiten in de enige kerk die Goirle nu nog rijk is. Het gilde is niet geheel onbekend met de St. Jan. Voor het ontstaan van de Maria Boodschap was deze kerk haar thuis. Onze hoofdman memoreerde al in zijn toespraak bij het openen van de doel dat het in de historie de derde keer is dat het gilde Sint Joris terugkeert naar de St. Jan: in 1809 wanneer de kerk werd teruggegeven aan de katholieken, in 1899 bij de bouw van de nieuwe kerk en nu in 2010 bij het sluiten van de Maria Boodschap. De kerk en het gilde zijn van oudsher onlosmakelijk met elkaar verbonden. Dat geldt ook voor het gilde Sint Joris. In een tijd waarin de rol van de kerk verandert gaat Sint Joris met haar tijd mee door op zoek te gaan naar eigentijdse vormen, zodat de verbintenis met de kerk ook in de toekomst blijft bestaan.
Nieuwsbrief 2 Augustus 2010
Agenda 11-09 statiedag 19-09 NBFS toernooi vendelen trommen en bazuinblazen Alphen 09-10 hoofdliedendag 24-10 sluiten van den doel eendschieten 14-11 jeugd indoor vendel toernooi
Ontwerp - Foto’s - Teksten Johan de Brouwer Virginie Mes Sjef Hoogendoorn Hans van Doremalen Dion Hoogendoorn
Deken-Schrijver Johan de Brouwer Ralph Bunchestraat 4 5051 KX Goirle 013—534 13 18 deken@sintjorisgoirle.nl Hoofdman Sjef Hoogendoorn 013—534 12 84 hoofdman@sintjorisgoirle.nl Kopij nieuwsbrief redactie@sintjorisgoirle.nl
Van de Deken-Schrijver: Johan de Brouwer
• Op 10 mei is er de vendelgroet gebracht bij het gouden huwelijksfeest van Leo en An de Brouwer. • 15 mei is het gilde getuige geweest bij de kerkelijke inzegening van het huwelijk van Dion Hoogendoorn en Sylvia van Seeters. • Met de ledenvergadering op 17 mei zijn Matthijs Verhagen (tamboer) en Maud Broekhuijsen (vendelier) ingestemd. • Met de kringdag in Middelbeers bij het Sint Sebastiaan en Sint Jorisgilde op 16 mei werden er diverse prijzen gewonnen. Voor de vendeliers waren er prijzen voor Vera de Brouwer eerste prijs, Kenneth Schenning eerste prijs, Christie Schenning tweede prijs en een eerste prijs “mooiste vendelgroep in de optocht”. Hans van Doremalen won met het schieten de eerste prijs personeel, het gilde wist ook de eerste prijs viertallen te verzilveren. • Op het vrij gildefeest van gilde Sint Monulphus en Gondulphus in Knegsel op 13 juni werden verschillende prijzen gewon nen. Een eerste prijs vendelen voor de jeugdgroep. Iris de Brouwer, Sjoerd Broekhuijzen en Kenneth Schenning behaalden allen met hun individuele vendeltoer in de verschillende klasse een eerste prijs. Met het schieten werd Erik van Dijk kampioen en behaalde het gilde de korpsprijs. • Op 28 juni is onze gildebroeder Gerrit de Kruijf op 82 jarige leeftijd overleden. Met het overlijden van Gerrit verliest ons gilde een zeer trouwe gildebroeder die veel betekende voor het gilde. 16 jaren heeft Gerrit als Deken-Schrijver veel werk voor ons gilde verricht. Wij hebben hem met gilde-eer begraven.
Nieuwsbrief 2011-01 Jaargang 3
Agenda 10-01 Verlorenmaandag 20-03 Openen van de doel 04-05 Dodenherdenking 08-05 Kringdag Hulsel 29-05 Vrij gildefeest Oirschot 18-06 Koningschieten gilde 19-06 Sint Mauritius 27-06 Kermisverschieting
Voorwoord In het jaar 2010 hebben wij afscheid moeten nemen van onze gildebroeders Gerrit de Kruijf en Jan Smits. Twee gildebroeders die er toe deden en voor wie het gilde voorop stond. Ook is overleden pastor Gerard Jansen waarvan we nog maar zo kort geleden afscheid hadden genomen als gildeheer. Gerrit, Jan en Gerard hebben wij met gilde-eer mogen begraven. Afscheid hebben wij ook genomen van de parochiekerk Maria Boodschap, waar wij de grootste helft van de 20e eeuw ter kerke zijn getrokken. Na 70 jaar zijn wij terug in de kerk waar het allemaal in 1569 is begonnen. Dit nieuwe begin in de Sint Jan met gildeheer pastoor van Zutphen hebben we bezegeld met een zilveren draagschild. Samen met gilde Sint Mauritius zullen we met ‘vliegend vaan en slaande trom’ onze doelen in de toekomst gezamenlijk openen en sluiten. Harrie Appels is samen met mij een genealogisch onderzoek gestart naar de leden van ons gilde in het verre verleden. De volledige ledenlijst van ons gilde die aanvangt in 1749 maakt het mogelijk om een totale reconstructie tot het heden te maken. De eerste aanzet heeft al verrassende resultaten opgeleverd. Duidelijk is dat familie een belangrijke rol heeft gespeeld om toe te treden tot ons gilde. Verschillende families die in de 18e eeuw ons gilde bevolkten zijn heden ten dagen nog steeds vertegenwoordigd. Dit waardevolle onderzoek geeft ons mogelijk meer duidelijkheid over de beweegredenen van de gildebroeders van weleer waarom zij toetraden tot de broederschap van Sint Joris. Voor dit onderzoek hebben we echter ook actuele gegevens nodig van leden, ouders en grootouders. Daarom kan het gebeuren dat u in de komende tijd benaderd wordt om de genealogische lijnen tot 2011 compleet te maken. De gildefabriek, een initiatief van de leden, is een groot succes dat dit jaar ongetwijfeld wordt voortgezet. Naast trenzen leggen, pezen maken en reparatiewerkzaamheden worden er complete kruisbogen gefabriceerd. Een bijkomend niet onbelangrijk aspect is dat de onderlinge contacten in de wintermaanden blijven gehandhaafd. Graag nodig ik iedereen uit om op de koffie te komen als de fabriek draait. Een gezond nieuw jaar met vele gildehoogtepunten is wat ik u toewens. Sjef Hoogendoorn, Hoofdman.
Draagschild gildeheer Schild van pastoor is aanzet koningszilver In 2010 was het vierhonderd jaar geleden dat een nieuw begin werd gemaakt met ons koningszilver. Pastoor Peter Vincent Van Dun gaf de aanzet met het schenken van een rijk gegraveerd zilveren schild. Pastoor Van Dun van de Sint Jan was tevens deken van het gilde Sint Joris. De deken onderhield de contacten met de wereldlijke en geestelijke overheden. Het feit dat de pastoor geletterd was maakte hem zeer geschikt om in de overheid van het gilde zitting te nemen. Tevens had hij op deze manier een stevige vinger in de pap en hield hij zicht op hetgeen zijn parochianen met de Heer van Tilburg en Goirle regelden. Zijn voorganger Cristiaen Laurentius Daniels (1582-1599) was ook lid van een gilde - in Hilvarenbeek bij Sint Joris - alwaar hij in 1598 een schild aan het koningszilver toevoegde. Naast het zilveren schild herinnert de grafzerk voor het Maria-altaar in de kerk aan Vincent van Dun. Het alliantiewapen op de zerk van de families van Dun en Soffaerts komt ook terug op het geschonken schild. Naast 400 jaar koningszilver was de band met de pastoors van de parochie Goirle van dezelfde eerbiedwaardige leeftijd.
Nieuwsbrief 2011-01 Jaargang 3
Agenda 10-01 Verlorenmaandag 20-03 Openen van de doel
Draagschild gildeheer (vervolg) Schild voor gildeheer bezegelt 400-jarige band In het herdenkingsjaar 2010 werd de Maria Boodschap-kerk gesloten en keerde het gilde Sint Joris na zeventig jaar terug naar de moederkerk van Goirle, de Sint Jan, waar het gilde vanaf de zestiende eeuw thuis was. Voldoende redenen om de 400-jarige band met de geestelijkheid te bezegelen met een zilveren schild. Een zilveren draagschild voor de gildeheer waarmee een nieuwe periode wordt ingegaan als binnen afzienbare tijd de parochie Goirle zal opgaan in een nieuwe grotere parochie. PRO DEO REX ET PATRIA ANNO DOMINI MMX
04-05 Dodenherdenking 08-05 Kringdag Hulsel 29-05 Vrij gildefeest Oirschot 18-06 Koningschieten gilde 19-06 Sint Mauritius 27-06 Kermisverschieting
“Voor God, Koningin en Vaderland” geschonken in “het jaar des Heeren 2010” staat naast het wapen van Sint Joris en Sint Jan Baptist gegraveerd. De lijfspreuk van het gilde waarmee zij de band met wereldlijke en kerkelijke overheden bevestigt. Het schild is geschonken door de familie Hoogendoorn die hiermee een familieband van 250 jaar met het gilde Sint Joris verzilvert. Pastoor Van Zutphen is de eerste van een, naar wij hopen, lange rij gildeheren die het schild mag gaan dragen.
In de hoofdrol De Knecht wordt uitgebreid met een vast onderdeel “In de hoofdrol”. In deze rubriek willen wij iedereen aan het woord laten komen: mensen die bekend zijn met het gilde maar ook mensen die het gilde meemaken van de zijlijn. Vertegenwoordigers van de kerk en vertegenwoordigers van de overheid. Leden van ons gilde maar ook leden van andere Brabantse gilden. Vertegenwoordigers van culturele instellingen maar ook de gewone burger. Kortom van een zo breed mogelijk publiek willen wij de meningen toetsen. Hun zienswijze kan een verrijking betekenen voor de lezer. Voor de geïnterviewde betekent het dat hij of zij bewust zijn kijk op de zaak onder woorden moet brengen. Gildebroeder zijn is niet eenvoudig maar het onder woorden brengen van die beleving is zo nodig nog moeilijker. “In de hoofdrol” ontstaat aan de hand van een interview met vast aantal items. De vragen zullen voor iedereen gelijk zijn. Wij hopen dat de antwoorden onze blik op het gildewezen zal verruimen en we met dit artikel het gedachtegoed van de gilden onder een breed publiek kunnen verspreiden. Wij vinden het fijn dat de tweeentachtigjarige Frans Louwers als eerste zijn kijk op het gilde met ons wil delen. Voorstellen Ik ben Frans Louwers, geboren en woonachtig in Oirschot. In mijn werkzame leven was ik uitvoerder in de bouw, ik ben 82 jaar en geniet al vele jaren samen met mijn vrouw Diny van mijn pensioen. Vele jaren was ik gildebroeder en vendelier bij het Sint Sebastiaangilde in Oirschot. Vanaf 1997 ben ik met veel plezier instructeur / begeleider van de vendelgroep van het gilde Sint Joris Goirle. Gilde Mijn eerste reactie als ik het woord ‘gilde’ hoor is broederschap. Uit eigen ervaring heb ik mogen meemaken wat broederschap betekent. Het gilde roept bij mij herinneringen op. Toen ik thuis vertelde dat ik bij de guld wilde zei mijn vader: “Ge meugt bijj de guld, mar ge gaot wèl wè doen. “ Ik ging wat doen, ik werd vendelier. Hiermee kon ik mij dienstbaar maken tot op de dag van vandaag.
Nieuwsbrief 2011-01 Jaargang 3
Agenda 10-01 Verlorenmaandag 20-03 Openen van de doel 04-05 Dodenherdenking 08-05 Kringdag Hulsel 29-05 Vrij gildefeest Oirschot 18-06 Koningschieten gilde 19-06 Sint Mauritius 27-06 Kermisverschieting
In de hoofdrol (vervolg) Relatie tot de gilden Ik heb het gilde van zeer nabij mogen meemaken. Ik stam uit een gildegeslacht, het zit bij ons in de genen. Mijn vader en drie broers waren lid van het gilde Sint Sebastiaan in Oirschot. Door een vervelend voorval als lid van de overheid ben ik buiten de gilden komen te staan. De eeuwenoude regels van het gilde moet men respecteren en men moet daar naar handelen. Maar ik heb de gilden nooit los gelaten, mijn hart ligt bij de gilden. Voor vele gilden in de omgeving van Oirschot heb ik de vendeliers begeleid en hen de techniek van het vendelen bijgebracht. Vele Brabantse kampioenen hebben van mij het vendelen geleerd. De vendeliers van Sint Joris beschouw ik een beetje als mijn eigen vendelcorps. Door het niveau en de inzet van de groep kan en wil ik ze niet loslaten ondanks mijn afscheid in 2010. De gilden van Brabant De Brabantse gilden onderkennen het belang van broederschap en diensbaar zijn. Dit maakt de gilden groot. De band met kerkelijke en wereldlijke overheden onderhouden de gilden al eeuwen, hieruit ontlenen zij ook een stuk van hun bestaansrecht gestoeld op een zeer oude traditie. Kerk en gilden Als de vendeliers en tamboers staan opgesteld roept de hoofdman de vendeliers op met “draai je vendel voor God Koningin en Vaderland”. Hiermee wordt de relatie van de gilden met de kerk duidelijk aangegeven. Ik hoop dat de band met de christelijke kerk mag blijven zoals hij is, ik beschouw die als zeer waardevol. Waardevolle aspecten Als geboren vendelier beschouw ik de middeleeuwse techniek van het vendelen als het meest waardevolle van het gildewezen. Het mooiste vind ik een rijk vendelkorps bij de feestelijke inkom (optocht) tijdens een gildefeest. Die feestelijke inkomst loopt uit in de massale Brabantse vendelgroet waar alle tamboers de trom roeren en het toernooiveld verandert in een kleurenzee. Hier geniet ik samen met mijn vrouw geweldig van. Cultuur of folklore Het is niet of maar het is beide, cultuur en folklore. Al het uiterlijke beschouw ik als folklore, het innerlijke dat de gildebroeders en – zusters doet besluiten zich te verenigen in een gilde, dat is cultuur. Toekomst Of de gilden toekomst hebben beantwoord ik met een volmondig “ja”. Men moet wel waakzaam blijven op de inhoud, men moet zichzelf niet buiten de tijd plaatsen en er moet aandacht zijn voor de jeugd. 500 jaar gildewezen kan niet zomaar verdwijnen. Goede raad Eenvoud siert de mens, eenvoud siert het gilde. Dit moet zo blijven. Ook heb ik nog een goede raad voor de gilden die de gildefeesten en kringdagen organiseren. In de feesttent is tegenwoordig geen gelegenheid meer voor verbroederen. Het geluidsniveau van de muziek is ondraaglijk. Dat betreur ik ten zeerste. Mijn advies is: zet zachter, wij komen om gildebroeders en -zusters te ontmoeten en met elkaar gezellig te buurten. Vragen Ik heb geen vragen, wel een opmerking. Het gaat goed met jullie vendeliers, ik heb nog nooit zo’n fijne groep mogen begeleiden. Houden zo!
Nieuwsbrief 2011-01 Jaargang 3
Agenda 10-01 Verlorenmaandag 20-03 Openen van de doel 04-05 Dodenherdenking 08-05 Kringdag Hulsel 29-05 Vrij gildefeest Oirschot 18-06 Koningschieten gilde 19-06 Sint Mauritius
In Memoriam Jan C.P. Smits + 27 november 2010 Met Jan hebben we onze gildebroeder met de langste staat van dienst verloren. In oktober 1952 meldt Jan zich, net terug uit Nederlands Indië, als gildebroeder bij het gewerengilde Sint Mauritius. De keuze voor de gewerenguld heeft mogelijk te maken gehad met zijn militaire verleden, maar ook zeker met het feit dat gilde Sint Mauritius thuis was bij Scholtze op de Poppelseweg. Na 23 jaar besluit Jan van wapen te wisselen. In 1975 verruilt hij het geweer voor de kruisboog en sluit hij zich aan bij gilde Sint Joris. In Hof van Holland vindt hij samen met zijn vrouw Jo de gezelligheid en samenhorigheid waaraan zij zo veel waarde hechten. Jan was een schutter in hart en nieren. “Unnen vollen bak” daar ging hij voor, en met minder nam hij geen genoegen. Door een ingreep met noodlottige afloop verloor Jan het zicht uit één oog, zijn schuttersoog. Hierdoor werd het onmogelijk de kruisboog te hanteren. Schieten was niet meer mogelijk maar het contact bleef, mede dankzij Jos Brock die voor vervoer zorgde, want ook autorijden mocht en kon niet meer. Wij hebben Jan de laatste eer mogen bewijzen; Jan is met gilde-eer begraven. In het gildeboek is geschreven: zijn doodschuld voldaan bij overlijden.
27-06 Kermisverschieting Pastor Gerard Jansen + 5 december 2010 Missionaris van Mill Hill Requiescat in pace In 1977 hebben wij pastor Gerard Jansen bevestigd als gildeheer van het gilde Sint Joris. Tot die tijd was het bestaan van de gilden en de band die de gilden onderhouden met de Rooms Katholieke kerk hem totaal onbekend. Gerard herkende zich in het gedachtegoed van ons gilde. Broederschap en dienstbaar zijn was ook zijn roeping. Met deze roeping is hij door het noodlot in Goirle terecht gekomen. Gerard had een missie en die missie heeft hij in de parochie Maria Boodschap voortgezet. Helaas heeft de tijdgeest hem verhinderd zijn opdracht te voltooien. Gerard kreeg een band met ons gilde; hij was trots op zijn gilde Sint Joris. Samen hebben we vele mooie momenten mogen beleven. Pastor Gerard Jansen gaf inhoud aan zijn functie als gildeheer van ons gilde en daarom konden we ook altijd een beroep op hem doen. Daar zijn we hem dankbaar voor. Voor het openen van de doelen in 2010 moesten we al afscheid nemen van Gerard in zijn Maria Boodschap-kerk. Op 9 december 2010 hebben we definitief afscheid van hem genomen in Oosterbeek. Op die dag hebben we onze gildeheer pastor Gerard Jansen met gilde-eer ten grave gedragen.
Oproep Twee maal per jaar verschijnt nieuwsbrief De Knecht van gilde Sint Joris. De redactie zorgt ervoor dat deze iedere keer weer gevuld is met achtergrondartikelen, de hoogtepunten uit ons jaarprogramma en de laatste nieuwtjes. Mogelijk zijn er lezers uit eigen kring of daarbuiten die graag een bijdrage willen leveren aan onze nieuwsbrief door de redactie te voorzien van kopij. Ook ideeën voor of reacties op onze nieuwsbrief zijn van harte welkom op redactie@sintjorisgoirle.nl. De redactie
Nieuwsbrief 2011-01 Jaargang 3
Agenda 10-01 Verlorenmaandag 20-03 Openen van de doel 04-05 Dodenherdenking 08-05 Kringdag Hulsel 29-05 Vrij gildefeest Oirschot 18-06 Koningschieten gilde 19-06 Sint Mauritius 27-06 Kermisverschieting
Ontwerp - Foto’s - Teksten Johan de Brouwer Virginie Mes Sjef Hoogendoorn Hans van Doremalen Dion Hoogendoorn
Van de Deken-Schrijver Federatietoernooi Op 19 september zijn de vendeliers van ons gilde naar het federatietoernooi in Alphen afgereisd om zich te meten met de rest van de Brabantse vendeliers. Dit bracht het volgende resultaat tot stand: tweemaal federatiekampioen, twee tweede prijzen en een derde prijs. In de klasse kleine jeugd werd Iris de Brouwer kampioen alsook Kenneth Schenning in de klasse C. De groep bestaande uit Sjoerd Broekhuijsen, Vera en Iris de Brouwer, onder begeleiding van onze tamboers Erik van Dijk en Matthijs Verhagen, werden tweede in de klasse jeugd vendelen. In de klasse grote jeugd waren Vera de Brouwer en Sjoerd Broekhuijsen goed voor de tweede en derde prijs. Als gilde zijn wij trots op dit prachtige resultaat. Kleine prijs verschieting Wim van Dijk is op zondag 3 oktober kampioen van de kleine prijsverschieting geworden. Dit is de onderlinge prijsverschieting van ons gilde. Wim wist na kampen de volgende schutters voor te blijven: Hans van Doremalen, Erik van Dijk en Jan Kloks. Grote prijs verschieting Tijdens de afsluitende verschieting van de vijf Brabantse kruisbooggilden van 10 oktober jongstleden heeft Hans van Doremalen zich tot kampioen geschoten. Eendschieten Op de laatste dag van het seizoen, zondag 24 oktober, hebben we geschoten om de titel “eendekoning”. Hierbij gaat het erom wie het plaatje waaronder twee eenden hangen door midden weet te schieten. 16 schutters gingen met elkaar de strijd aan om de gewilde titel. Na 185 schot was het Hans van Doremalen die het plaatje op de juiste manier wist te splijten. Voor Hans is het de eerste keer dat hij “eendekoning” schiet.
Nieuws van de werkgroepen Werkgroep liturgie Deze werkgroep bereidt de eucharistievieringen van het gilde voor. Inmiddels is een misboekje gemaakt voor het openen en sluiten van de doelen alsook voor onze statiedag. Behalve het voorbereiden van de vieringen en het onderhouden van het contact met de parochie wil deze werkgroep zich daarnaast samen met het gilde voorbereiden op de ontwikkelingen die in de nabije toekomst leiden naar een nieuwe grotere parochie.
Deken-Schrijver Johan de Brouwer Ralph Bunchestraat 4 5051 KX Goirle 013—534 13 18 deken@sintjorisgoirle.nl
Werkgroep dameskleding Het afgelopen jaar is deze werkgroep een aantal malen bij elkaar geweest om na te denken over de kleding van een gildezuster zonder functie. Een van de eisen is dat de kleding moet passen bij het jacquet dat gildebroeders zonder functie dragen. Het denkwerk heeft geleid tot een voorstel bestaande uit een jasje, gilet en rok. Voor de verdere uitwerking van het voorstel naar een definitief ontwerp en de uiteindelijke realisatie heeft de werkgroep Caroline van Ginkel, afgestudeerd aan het ROC Tilburg School voor Mode, bereid gevonden ons te helpen.
Hoofdman Sjef Hoogendoorn 013—534 12 84 hoofdman@sintjorisgoirle.nl
De gildefabriek Elke tweede dinsdag van de maand gedurende de winterstop verzamelen gildebroeders- en zusters zich in de werkplaats van onze hoofdman om te werken aan pijlen en bogen, zodat we bij het openen van de doelen weer goed beslagen ten ijs komen. Donaties van de leden maken het mogelijk gereedschappen en materialen aan te schaffen voor dit initiatief. Het samenzijn in de gildefabriek resulteert niet alleen in werkende pijlen en bogen en het uitwisselen van kennis, maar is zeker ook zo gezellig onder het genot van een kop koffie.
Kopij nieuwsbrief redactie@sintjorisgoirle.nl
Nieuwsbrief 2011-02 Jaargang 3
Voorwoord Het voelt nog steeds als een groot voorrecht om betrokken te mogen zijn bij het gilde Sint Joris, een gilde bevolkt met mensen die het hart op de goede plek dragen, een vriendengroep waar wederzijds respect een natuurlijk gegeven is. Bovendien bruist ons gilde van de activiteiten en goede ideeën en een van de uitvloeisels hiervan is “De Knecht”, waarvan nu al de vierde editie voor u ligt of op uw scherm verschijnt. Ons gilde mag zich gelukkig prijzen dat het steeds een overheid heeft gehad met een open mind en een visie voor de toekomst. Zo werden al in de tachtiger jaren de krijtlijnen uitgezet voor lidmaatschap van vrouwen en een stevig jeugdbeleid. Zaken waarvan het gilde, anno 2011, de rijke vruchten mag plukken. De jeugd uit de tachtiger jaren is inmiddels de veertig al even gepasseerd, zij zijn nu de steunpilaren van het gilde en bekleden veelal functies in onze overheid. De oudere leden kunnen met een gerust hart wat achterover leunen, zaken worden misschien wat anders geregeld dan destijds, maar de gilde ethiek wordt gerespecteerd. De jongeren, die wij in groten getale binnen onze gelederen hebben, kunnen zich op een speelse wijze deze regels eigen maken en krijgen de tijd en de gelegenheid om zich thuis te voelen en zich te ontwikkelen binnen het gilde. Cruciaal binnen een gilde is de figuur van de hoofdman en elke hoofdman krijgt bij Sint Joris het recht om zijn eigen accenten te leggen en andere prioriteiten te stellen. Een sterke hoofdman als Leo de Brouwer opvolgen is geen sinecure, maar Sjef Hoogendoorn slaagt er volledig in om het gilde naar “zijn hand” te zetten en om een eigen visie te ontwikkelen. Bestuurlijk zie je een wat andere structuur ontstaan met meer verantwoordelijkheden naar werkgroepen, die taken uitwerken en de overheid adviseren. Er wordt met zorg gewerkt aan een lange termijnvisie waarbij de pijnpunten niet uit de weg worden gegaan. Verder worden er initiatieven ontwikkeld om de sociale cohesie van de gildeleden te vergroten; de gildefabriek en de maandelijkse gildeavonden zijn daar mooie voorbeelden van. Het is eenvoudig om zo nog even door te gaan, want waar het hart vol van is…..het moge duidelijk zijn dat ik me gelukkig prijs om beschermvrouwe te mogen zijn van dit Sint Joris. Laten we er samen nog vele mooie jaren aan toevoegen. Annemiek van Puijenbroek, beschermvrouwe.
Het zwarte pak voor gildebroeders Schutterscompagnie van Amsterdam De compagnie van kapitein Frans Banning Cocq en luitenant Willem van Ruytenburgh, beter bekend als De Nachtwacht, is wel het bekendste geschilderde schuttersstuk uit de vaderlandse geschiedenis. De afgebeelde compagnie werd bemand door leden van de stedelijke ambachtsgilden die verplicht werden manschappen te leveren voor de in te stellen milities tijdens perioden van onrust en gevaar. De stedelijke schuttersgilden zijn op deze manier ontstaan uit de ambachtsgilden. De taken van deze schuttersgilden breidden zich langzaam uit met politionele en militaire taken. Als gevolg hiervan kregen zij steeds meer macht waardoor zij langzamerhand onderdeel gingen uitmaken van het stadsbestuur. Schuttersgilde Sint Joris Goirle Het gilde Sint Joris Goirle kent een geheel andere ontwikkeling. Als kerkelijke broederschap van de parochie Sint Jan, ontstaan ergens in de 16e eeuw, vragen zij op een gegeven moment aan de Heer van Tilburg en Goirle om de broederschap, mogelijk naar het voorbeeld van het gilde Sint Joris Tilburg, om te vormen naar een gilde. Als voorbeeld hebben de stichters ongetwijfeld gekeken naar de ambachtgilden de Nachtwacht in ’s-Hertogenbosch, de hoofdstad van de Meierij, waarvan de Heerlijkheid Tilburg en Goirle onderdeel uitmaakte. De gilden, ontstaan uit broederschappen die verbonden waren aan een parochie, hebben nooit de grandeur gekend die de compagnie van Kapitein Banning Cocq wereldberoemd heeft gemaakt.
1
Nieuwsbrief 2011-02 Jaargang 3
Het zwarte pak voor gildebroeders (vervolg) Tenue in de 16e eeuw De gildebroeders van gilde Sint Joris hebben er zeker niet uitgezien als de manschappen van Banning Cocq. Het feit dat het gilde ontstaat in een dorp dat een vijfhonderd-tal inwoners kende en dat werd omsloten door uitgestrekte heidevelden afgewisseld met zandverstuivingen heeft zeker zijn weerslag gehad op de kleding die gedragen werd. In de transcriptie van de Kaert van het gilde lezen we veel over hoe het gilde was ingericht, welke verplichtingen de gildebroeders hadden en hoe zij gekleed moesten gaan. Item op allen desen vergader dagen zal elck geselle schuldich sijn te comen met sijnen tabbaert met silver sonder ijet daer vuer te hebbene ten waer dattet vuijl weder waer en met sijnen pijle ende boghe …… enz. Verder lezen we: Item ordonneren voorts dat elck scutter sal doen maecken tot allen vijer jaren eenen nijeuen tabbaertgelijck als dat op ten Verswooren Maendach besloten sal worden ende op elck mouwe een half loot silver……. enz. Om de vier jaar werden op verloren maandag afspraken gemaakt over het ‘voorschreven tenue’. De tabaert, de jas, moest op beide mouwen zijn voorzien van een half lood zilver. Bij uitvaarten werden zwarte kousen voorgeschreven. Dit suggereert dat de kousen zichtbaar waren en bij de gewone dracht niet zwart gekleurd waren. Ook lezen we dat de jas van ‘effen laken’ en uniform moet zijn. Over een hoofddeksel lezen we niets maar dat hebben zij zeker gedragen. Naar voorbeeld van schuttersgilde Sint Joris Utrecht? Op bijgaande afbeelding zien we de gezellen van ‘Overman Willem Claesen Koeck‘ van het voetbooggilde Sint Joris uit Utrecht. Deze voorstelling is vastgelegd in 1633 tijdens het teermaal in de Doelen aan de Cingel. Mogelijk hebben de ‘gemeijne gesellen’ van hoofdman Michiel Soffaerts van Sint Joris Goirle soortgelijke kleding gedragen of toch zeker iets wat daar sterk op lijkt. Wat ook opvalt is het zilveren voetboogje op de mouw. Het dragen van het zilver op de mouw komt overeen met wat omschreven is in onze kaert uit 1569. Zoals eerder vermeld blijkt uit voorschreven kaert dat om de paar jaar afspraken werden gemaakt over de te dragen kleding. Hierdoor is de kleding naar alle waarschijnlijkheid aangepast aan de voor die jaren gepaste trend of ‘mode’. Eén ding is zeker: de kleding is altijd donker van kleur geweest, waarschijnlijk zwart. Het jacquet
Sint Joris Goirle
Sint Sebastiaan Goirle
In de eerste helft van de 20 eeuw zien we dat het ‘goej pak of zondagspak’ wordt ingewisseld voor het jacquet. Het jacquet als kostuum is rond 1880 ontstaan uit de pandjesjas. De naam suggereert een Franse oorsprong. Voor bruiloft, overlijden en andere officiële gebeurtenissen werd een jacquet gedragen en dikwijls ook aangeschaft, als men het kon betalen. Uit voorgaande blijkt dat er een beperkt aantal gelegenheden waren waar het dragen van een dergelijk kostuum gepast was. Binnen de gildetraditie paste het echter perfect. Het gilde is nooit van de ene op de andere dag overgegaan tot het dragen van een dergelijk kostuum, dit is een geleidelijk proces geweest.
2
Nieuwsbrief 2011-02 Jaargang 3
Het zwarte pak voor gildebroeders (vervolg) Op bijgaande foto’s zien we het gilde Sint Sebastiaan in 1919 tijdens hun eeuwfeest en het gilde Sint Joris tijdens het koningsschieten van Cees Brock in 1920. Bij Sint Joris is dan de hoge hoed al gemeengoed en nadere bestudering van de foto leert ons dat er ook al gestreepte broeken werden gedragen. Op de foto van Sint Sebastiaan draagt men nog de traditionele kleding zoals de gilden die in de 19e eeuw droegen. In 1920 is de trend gezet, na de Tweede Wereldoorlog zien we dat het gilde Sint Joris bij alle officiÍle gelegenheden het jacquet draagt. Of het jacquet de 21e eeuw gaat uitdienen is maar zeer de vraag. Hoe denken de gildebroeders en -zusters over 50 jaar over de kostumering van het gilde? Het dragen van een jacquet wordt mogelijk als niet gewenst beschouwd door de gildebroeders. Het is niet denkbeeldig dat de nieuw ontwikkelde kledij voor de dames nog ooit het uitgangspunt vormt voor een nieuw kledingsvoorschrift voor de heren gildebroeders.
Een zwart pak voor gildezusters Het is alweer een hele tijd geleden dat Sjef Hoogendoorn me vroeg als buitenstaander zitting te nemen in de werkgroep die de dameskleding voor het gilde ontwikkelt. Allereerst was ik verwonderd over het feit dat er blijkbaar nog geen dameskleding was. Kennelijk heeft de emancipatie binnen het gilde wat laat toegeslagen? Daarnaast was ik ook wel verbaasd gevraagd te worden. Natuurlijk, ik houd van kleding, maar wat ik bij H&M in de schappen scoor lijkt me mijlenver verwijderd van wat een gildezuster draagt. Juist dit maakt de opdracht natuurlijk ook razend interessant! Dus (na enige tijd die nodig was om tot overeenstemming voor een eerste datum te komen) nam ik zitting in de werkgroep. Binnen de werkgroep hebben we vooral gesproken over wat de kleding uit moet stralen. Het was een hele uitdaging om te komen tot een outfit die matcht met het jacquet van de heren, die de volwaardigheid van het lidmaatschap van de gildezuster uitdraagt en die voor verschillende gelegenheden even geschikt zou zijn. Daarnaast wilden we voorkomen dat het een verkleedpartij werd, de kleding moest eigentijds zijn en toch ook passen binnen de historische uitstraling van het gilde. Ook vonden we het allemaal belangrijk dat er, wanneer er in de toekomst meerdere gildezusters zijn, eenheid bestaat in de wijze waarop de outfit gedragen wordt, denk daarbij aan bijvoorbeeld panties en schoeisel. Na een inleidende vergadering hebben we als eerste gekeken of confectie tot de mogelijkheden behoorde. We kwamen al snel tot de conclusie dit niet de oplossing was, omdat collecties snel wisselen en er dus over de jaren heen geen eenheid zou kunnen zijn. Vervolgens hebben we onderzocht wat de mogelijkheden waren tot de aanschaf van standaardmodellen, op maat gemaakt door een kleermaker. Op zich zijn hiervoor behoorlijk wat mogelijkheden, maar de kleding is dan niet heel feestelijk en in stijl wel erg verschillend van de jacquets van de heren. Daarom zijn we dan ook op zoek gegaan naar beeldmateriaal van outfits dat mogelijk tot inspiratie kon dienen voor het op maat laten maken van de kleding. Via deze weg kwamen we een jasje tegen dat erg lijkt op het model dat we uiteindelijk hebben laten maken. We zijn erg tevreden met deze keuze omdat het een heel feestelijk, klassiek jasje is dat niet oubollig oogt omdat het een model is dat zijn waarde wel bewezen heeft. Wat betreft de kleurstellingen van het geheel hebben we besloten om deze zoveel mogelijk overeen te laten komen met de kleding van de heren in jacquet, zodat benadrukt wordt dat de gildezuster een volwaardig lid is. Tenslotte hebben we gekozen voor een gilet onder het jasje dat wat betreft design lijkt op het jasje en een blouse en rok die verder heel eenvoudig zijn. De rok is zo ontworpen dat deze voldoende bewegingsvrijheid biedt om te schieten. Het uiteindelijke ontwerp is gemaakt door Caroline van Ginkel. Zij is afgestudeerd als coupeuse aan de School voor Mode van het ROC in Tilburg. Het ontwerp is op maat gemaakt voor Virginie omdat zij de eerste gildezuster is die het gaat dragen. Hopelijk zullen er snel meerdere exemplaren gemaakt worden voor nieuwe leden! Zelf vind ik vooral het jasje erg mooi en ik ben dan ook benieuwd hoe de reacties hierop zijn binnen maar ook buiten het gilde. Het was een leuke ervaring om het gilde zo beter te leren kennen en ik hoop dat dit kostuum bijdraagt aan de ontwikkeling die het gilde al eeuwen doormaakt om steeds een vereniging te blijven van deze tijd. Manon Bertens Noot van de redactie: als een gildebroeder uit functie treedt (vendelen of trommen) stapt hij over van het rode pak naar het zwarte pak, namelijk het jacquet. Toen de eerste gildezuster uit functie trad en stopte met vendelen ontstond de behoefte een outfit te ontwikkelen die past bij het jacquet. Met het ontwikkelen van deze outfit heeft het gilde Sint Joris een eigentijdse invulling gegeven aan het zwarte pak voor dames. De werkgroep dameskleding bestaat behalve uit Manon Bertens uit Yvonne Bruers (echtgenote van de huidige koning), Paul Hoogendoorn en Virginie Mes.
3
Nieuwsbrief 2011-02 Jaargang 3
Op de korrel In de vorige editie introduceerden wij een nieuwe rubriek, namelijk het interview met mensen die bekend zijn met het gilde maar ook mensen die het gilde meemaken van de zijlijn. We hebben voor deze rubriek een nieuwe naam gevonden, geheel in stijl met het gilde, namelijk “Op de korrel”. Voortaan leest u de mening van de geïnterviewde onder deze toepasselijke naam. Voorstellen Mijn naam is Jos van Broekhoven, bij velen nog steeds bekend als de voormalig vaandrig van het gilde Sint Mauritius. Ik ben een zoon van Cees van Broekhoven en al vele generaties Goirlenaar. Mijn vader heeft zich in de dertiger jaren van de vorige eeuw bijzonder ingespannen om het vendelen binnen de Brabantse gilden veilig te stellen. Mijn huidige relatie met de gilden beperkt zich tot het erelidmaatschap van het Sint Willibrordusgilde uit Alphen. Verder ben ik nog steeds zeer betrokken bij het lot van de Brabantse gilden, in het bijzonder de beide Goirlese gilden. Gilde De gilden zijn broederschappen die binnen de Brabantse geschiedenis hun bestaansrecht ruimschoots hebben bewezen; ze zijn de belichaming van de rijke Brabantse cultuurgeschiedenis. Door de grondwaarden van de gilden - trouw aan God, koningin en vaderland - telkens een eigentijdse invulling te geven zijn de gilden door de eeuwen heen blijven bestaan en mogen wij dit erfgoed beheren en doorgeven aan de volgende generaties. Relatie tot de gilden Na 49 jaar gildebroeder te zijn geweest bij Sint Mauritius, waarvan een groot deel als vaandrig, zijn onze wegen gescheiden. De beleving van het gildebroeder zijn binnen het gilde paste niet meer bij mijn innerlijke beleving en zienswijze. Dat doet mij nog steeds heel zeer. Mijn betrokkenheid met de gilden is er niet minder om geworden maar ik moet het helaas aanzien vanaf de zijlijn. De gilden van Brabant De gilden van Brabant hebben vanaf de middeleeuwen mensen weten te binden in broederschap. De band die de gilden met de wereldlijke en geestelijke overheden hebben opgebouwd is een zeer hechte. De persoonlijke opdracht die ik me gesteld had is om die banden te verstevigen en veilig te stellen. Hierdoor heb ik zeer vele waardevolle contacten mogen leggen met hoogwaardigheidsbekleders en bestuurders. Het hoogtepunt hierbij is zeker geweest de inzegening van het moedervaan door paus Johannes Paulus de II in Rome. Hierbij heb ik de paus persoonlijk ontmoet. Kerk en gilde De wereld verhardt, de mensen wenden zich van de kerk af. De ontkerkelijking is een gevolg van een zeer snel veranderende wereld. De individualisering biedt geen ruimte voor een christelijke overtuiging. Bij de gilden ligt dat gelukkig geheel anders. De eeuwenoude band met de katholieke kerk wordt ondanks vele problemen gekoesterd. Ook hierin vervullen de gilden een voorbeeldrol. Waardevolle aspecten De tradities, vol zingeving en symboliek, van onze voorouders doorgeven aan de volgende generaties is de opdracht voor de gildebroeders en –zusters waarbij de eigentijdse invulling in broederschap moet worden bepaald. Dit vind ik het belangrijkste en waardevolste aspect van de Brabantse gilden. Cultuur of folklore CULTUUR. De gilden dragen cultuur uit waarin zingeving het belangrijkste gegeven is. Als de gilden folklore worden zullen zij mogelijk verdwijnen. Toekomst De toekomst van de gilden valt of staat met het beleid dat gevoerd wordt binnen het gilde en de overkoepelende organisaties zoals de kringbesturen en federatieve besturen. De gildeoverheden moeten zingeving en onderlinge broederschap als speerpunt van hun beleid maken. Daarnaast moeten de individuele gilden hun idealen ruimschoots uitdragen binnen hun gemeenschap. Goede raad Onderzoek het vele en bewaar het goede. Het gilde Sint Joris is op de goede weg. Door jarenlang de jeugd te inspireren is er een hechte groep ontstaan. Daarnaast is door broederschap de inhoud eigentijds vertaald. Een voorbeeld hoe het moet! In dienstbaarheid voor elkaar klaar staan, Sint Joris waardig.
4
Nieuwsbrief 2011-02 Jaargang 3
Geboren Op 24 februari 2011 is Lizzie (Anne Maria Johanna) geboren. Dochter van Patrick Brock en Jojanneke van Stel. Gewicht: 3.020 gram; Tijd: 07.17uur; Lengte: 45 cm.
Op 17 juni 2011 is Stan (Christ) Hoogendoorn geboren. Zoon van Dion en Sylvia Hoogendoorn. Gewicht: 3.280 gram; Tijd: 12.09uur; Lengte: 50 cm.
Het gilde feliciteert de trotse ouders...
Oproep Twee maal per jaar verschijnt nieuwsbrief “De Knecht” van gilde Sint Joris. De redactie zorgt ervoor dat deze iedere keer weer gevuld is met achtergrondartikelen, de hoogtepunten uit ons jaarprogramma en de laatste nieuwtjes. Mogelijk zijn er lezers uit eigen kring of daarbuiten die graag een bijdrage willen leveren aan onze nieuwsbrief door de redactie te voorzien van kopij. Ook ideeën voor of reacties op onze nieuwsbrief zijn van harte welkom op redactie@sintjorisgoirle.nl. De redactie
5
Nieuwsbrief 2011-02 Jaargang 3
Agenda
Van de Deken-Schrijver
28-08 Gildedag Terheijden
Grote prijs verschieting Sinds de start van het schietseizoen zijn er reeds vier wedstrijden van de grote prijs verschoten waarvan drie met een van onze schutters als winnaar van de dagprijs. Op 27 april Wim van Dijk, 5 juni Hans van Doremalen en Patrick Brock met de wedstrijd van 3 juli.
03-09 Statiedag 19-09 NBFS toernooi Oploo 16-10 Sluiten van den doel 13-11 Jeugd indoor vendel toernooi
Kringdag Hulsel Tijdens de kringdag op 8 mei in Hulsel wist Christie Schenning de eerste prijs voor het vendelen in de C-klasse te bemachtigen. Door haar hoge juryscore is Christie gepromoveerd naar de B-klasse vendelen. De schutters wisten de korpsprijs te verzilveren en een verrassing voor ons gilde was de tweede prijs in de optocht. Vrij gildefeest Oirschot Met de gildedag bij Sint Joris in Oirschot op 29 mei wisten onze gildebroeders en -zusters vele prijzen binnen te halen. Iris de Brouwer, Kenneth Schenning en Christie Schenning behaalden in hun klasse de eerste prijs met het vendelen. Zowel de groep jeugd - Maud Broekhuijsen, Vera en Iris de Brouwer – als de groep volwassenen bestaande uit Jan Smits, Hans van Doremalen, Kenneth en Christie Schenning behaalde ook een eerste prijs. Hans van Doremalen wist in zijn klasse de tweede prijs te behalen. Alsof de prijzen voor het vendelen al niet genoeg waren sleepten de schutters ook heel wat prijzen in de wacht: Jan Kloks kampioen, Patrick Brock eerste prijs personeel, eerste prijs korps (Jan Kloks, Hans van Doremalen, Erik en Wim van Dijk), koningskruis Ton Bruers. Een geweldig resultaat van onze broeders en zusters. Erwten & Bonen Vendelier Iris de Brouwer is met de algemene ledenvergadering van 16 mei ingestemd als lid van het gilde.
Ontwerp - Foto’s - Teksten Johan de Brouwer Annemiek van Puijenbroek Manon Bertens Virginie Mes Sjef Hoogendoorn Dion Hoogendoorn
Deken-Schrijver Johan de Brouwer Ralph Bunchestraat 4 5051 KX Goirle 013—534 13 18 deken@sintjorisgoirle.nl Hoofdman Sjef Hoogendoorn 013—534 12 84 hoofdman@sintjorisgoirle.nl Kopij nieuwsbrief redactie@sintjorisgoirle.nl
6
Sint Joris avond In de afgelopen drie maanden is er een maal in de maand een Sint Joris avond georganiseerd. Dit is een avond waarbij van alles mogelijk is. Een potje kaarten, biljarten, een wedstrijdje schieten of gewoon een pilsje pakken! Deze avond is voor iedereen toegankelijk en zal vanaf oktober weer iedere tweede donderdag van de maand georganiseerd worden. Heb je dus interesse om eens bij het gilde te komen kijken of schieten dan ben je van harte welkom vanaf 19.00 uur.
Nieuws van de werkgroepen Werkgroep liturgie Het afgelopen half jaar heeft deze werkgroep een eerste aanzet gemaakt tot het nadenken over de toekomst door een oriënterend gesprek te voeren met theologe Rieke Mes. Het uitgangspunt voor dit gesprek was de band tussen de kerk en het gilde en hoe deze gestalte te geven in de toekomst. Na een korte inleiding op de kerkgeschiedenis heeft de werkgroep van Rieke een aantal overwegingen meegekregen waarop ze zich nu bezint. Werkgroep dameskleding Nu het tenue voor gildezusters zonder functie klaar is is daarmee ook de opdracht die ze van het bestuur gekregen had afgerond. De werkgroep zal echter niet ontbonden worden maar een bredere invulling krijgen door zich te richten op de kledingvoorschriften van het gilde als geheel.
Nieuwsbrief 2012-01 Jaargang 4! ! !
Voorwoord De jaarwisseling ligt alweer achter ons en mogelijk hebben we vele goede voornemens en plannen gesmeed om van 2012 een goed jaar te maken. Ik wil daarom iedereen een zeer voorspoedig en gelukkig jaar toewensen waarbij een goede gezondheid voor jezelf maar ook voor je familie het belangrijkste is. Zalig Nieuwjaar! Op de maandag na het feest van de Heilige Familie in het octaaf van de Openbaring wordt in de kerk het evangelie van de Verloren Zoon gelezen. Vanwege de link met het evangelie noemen wij die maandag Verlorenmaandag, de dag waarop het gilde Sint Joris al bijna 450 jaar de jaarvergadering houdt waarin de overheid verantwoording aflegt over het afgelopen jaar. Verlorenmaandag 9 januari gaan we voor de 114de keer naar het gildehuis Hof van Holland voor de vergadering en waar we dan ook in de gelegenheid zijn om iedereen persoonlijk de nieuwjaarswensen over te brengen. Na een periode van twee jaar als hoofdman, op de helft van de zittingsduur, heb ik tijdens de jaarwisseling een tussenbalans opgemaakt. Bij het weloverwogen aanvaarden in 2009 van het hoofdmanschap had ik voor mezelf een opdracht in gedachten. Ik wilde mij inzetten om het maatschappelijk draagvlak van het gilde te vergroten en daarbij de betrokkenheid van de individuele gildebroeders en –zusters te verhogen door samen het beleid voor de toekomst te maken. Of er resultaten zijn geboekt betreffende het maatschappelijk draagvlak is niet echt meetbaar. Signalen uit de omgeving geven aan dat we op de goede weg zijn. Gelukkig hebben we nog een tijd te gaan want per slot van rekening zijn Gôol en Tilburg ook niet op één dag gebouwd! Door het instellen van diverse werkgroepen en commissies is het voor iedereen mogelijk om te participeren in de besluitvorming. De commissies worden bevolkt door leden met kennis van zaken. Zo zijn zij in staat om de gildeoverheid juist en deskundig te adviseren. Dit proces wordt ook wel democratisering genoemd. Van de resultaten van de democratisering plukken we nu al de vruchten: meer betrokkenheid verhoogt de gildegeest en onderlinge broederschap. Daarbij is een meetbaar resultaat dat een bestuursvergadering in tegenstelling tot vroeger altijd rond 22.00 uur kan worden afgesloten met de christelijke groet! Met name de commissie jeugd heeft een opdracht gekregen om ‘grensoverschrijdende’ activiteiten te ontwikkelen die ten goede komen aan de Brabantse gilden. Als gilde maken we deel uit van een grote Brabantse gemeenschap. Wij moeten niet enkel werken aan een maatschappelijk draagvlak voor ons gilde binnen de gemeentegrenzen maar samenwerking zoeken met zustergilden binnen het Groot-Brabant met als doel de gilden een goede toekomst te bieden ingebed in een Brabantse traditie. Sjef Hoogendoorn. Hoofdman
Eendschieten Naast de koningstitel die om de vier jaar wordt verschoten kennen we ook de eervolle titel van eendekoning. Bij het jaarlijks sluiten van de doelen in het najaar wordt het traditionele ‘èndschiete’ gehouden. Het is niet duidelijk of de woordspeling van eindschieten en èndschiete (eendschieten) ten grondslag ligt aan deze kolfdag, maar dat er een relatie is ligt voor de hand. Het teermaal volgend op het eindschieten wordt al sinds mensenheugenis eendemaal genoemd, waaruit blijkt dat de eend al vele jaren een rol speelt tijdens het afsluiten van het schietseizoen. In de kaert uit 1569 en oude keuren lezen we niets over het eendschieten. Wel lezen we iets over een eend in een oud reglement uit 1849: ‘Den aannemer der guld zal bij het afloopen lot door de hovelingen en gulden broeders een eend laten schieten waarvoor hij zal ontvangen voor kooken met te leveren vrijje mostaard met gerief eenen gulden alle gulde broeders daar tegenwoordig zijnde betaald zijn eigen gelag of hetgeen hij zal gebruiken.’ Niet geheel duidelijk is wat bedoeld wordt met ‘afloopen lot’ en ’een eend laten schieten’. Wat wel duidelijk is dat we tot op de dag van vandaag het lotschieten kennen en het eendschieten tijdens het sluiten van de doelen. Het lot kan mogelijk aflopen bij de laatste verschieting waarbij een eend werd geschoten, dus bij het ‘èndschiete’. Het lotschieten Het lotschieten is tegenwoordig anders ingericht dan in de kaert uit 1569 omschreven. Een lot is een zestal schutters dat een dag kreeg aangewezen waarop zij in de doel ‘daer te schieten naer den witte’. Dit schieten in loten waartoe zij driemaal per jaar verplicht waren werd vanaf de zondag na Pinksteren tot de zondag na Sint Bamis gehouden en vormde zo de enige vorm van wedstrijd of competitie. Daarom is het zeer waarschijnlijk dat met het ‘aflopen lot’ de zondag na Sint Bamis wordt bedoeld. Sint Bavo - 1 oktober is de naamdag - is de patroon van de goede oogst en de feestdag van Sint Bamis zal zeker ook bij de gildebroeders in ere zijn gehouden omdat de leden overwegend agrarisch waren ingesteld.
! 1
Nieuwsbrief 2012-01 Jaargang 4! ! !
Het ‘èndschiete’ Bij het sluiten van de doelen verzamelen de gildebroeders zich in het gildehuis om gezamenlijk in optocht naar de kerk te gaan. Weer terug in het gildehuis Hof van Holland is de koffie bruin waarbij traditioneel krentenbollen worden geserveerd. De heersende eendekoning is verantwoordelijk voor het leveren van de eend. Hiertoe wordt trouw een beroep gedaan op de boswachter van Gorp en Roovert voor het afschieten van de eend. Dat bij het sluiten van de doelen de jacht geopend is heeft mogelijk ook bijgedragen aan de keuze van de eend voor het èndschiete. In de doel wordt aan een toom een houten plaatje bevestigd waaronder de eend wordt gehangen. Tijdens het eendschieten gaat het erom het houten plaatje zo te klieven dat de eend valt. Wie het noodlot treft om in de eend te schieten is verplicht aan alle schutters een consumptie aan te bieden. Tegenwoordig hangen twee eenden aan het plaatje. Tegen het einde van de vorige eeuw wilde het met het doorschieten van het plaatje niet erg lukken, de massa was te licht zodat het geheel teveel zwiepte. Een gildebroeder dacht de oplossing te hebben door ter plaatse een kip uit Corry Kloks’ ren weg te halen, te kelen en daarmee de eend collegiaal te verzwaren. Deze oplossing werkte zo goed dat vanaf die dag twee eenden onder het door te schieten plaatje hangen. Vallen de eenden dan is duidelijk wie voor het komende jaar de eendekoning mag zijn. Natuurlijk spelen bij het installeren van de eendekoning oude en minder oude rituelen een rol. Tijdens een verbroedering met ons zustergilde uit Eikeloh kwam Wim van Dijk in contact met een Duitse schutter in traditionele dracht die het op de baret van Wim had voorzien. Na langdurig onderhandelen aan d’n toog werd besloten om het hoofddeksel te ruilen met de Duitse hoofdtooi. Dit jagershoedje wordt tegenwoordig ingezet om de eendekoning te kronen! De nieuwe eendekoning wordt geëerd in d’n doel. Het jagershoedje wordt op zijn hoofd geplaatst en hij of zij krijgt de versierselen, een zilveren sikkel, omgehangen. De aannemer van het gilde is verplicht de nieuwbakken eendekoning een borrel jenever met sigaar aan te bieden. Hiervoor ontvangt de aannemer €2,00 van de eendekoning. Ook moet de Deken-Knecht voor zijn bemoeienissen €2,00 ontvangen. Vervolgens gaat het gezelschap naar de gelagkamer van het gildehuis Hof van Holland om de kolfdag en de gemiste kansen te bespreken waarbij de keel goed gesmeerd wordt. Tot het einde van de zestiger jaren van de vorige eeuw werd de eend door de aannemer klaargemaakt en kreeg iedereen tijdens het eendemaal op de maandag volgend op het eendschieten een klein stukje van de eend. Tegenwoordig neemt de eendekoning de twee eenden mee naar huis om ze thuis klaar te maken. Tot slot is de eendekoning vrij van het eerste gelag in het jaar dat hij eendekoning is. Het eend-, eind- of èndschiete is een mooie en gezellige kolfdag waarmee het jaar op traditionele wijze wordt afgesloten. Gezien de animo om eendekoning te schieten is het niet te verwachten dat dit zeer oude gebruik op korte termijn zal verdwijnen of aanpassingen behoeft. Eendschieten 2011 Tijdens een zeer spannende strijd onder ideale weersomstandigheden wist Hans van Doremalen voor de tweede maal achtereen het fatale schot te schieten. In totaal zijn 193 pijlen op het houten plaatje gelost voor het bezweek. Eenmaal is er in de eenden geschoten, dit leek geen misser maar een bewust schot om zodoende een ‘dure’ rustpauze te bewerkstelligen om de keel te smeren! In de kaert zijn de voorwaarden om eendekeizer te schieten nauwkeurig omschreven. Aan Hans de taak zijn titel te prolongeren om zodoende de eerste eendekeizer van het gilde te kunnen worden. Duidelijk is al wel dat Hans daar een zeer zware taak aan zal hebben, de concurrentie is moordend en er zijn veel kapers op de kust die alles in het werk zullen stellen zich onsterfelijk te maken door zich tot eendekoning te schieten.
Mariakapel aan de Oude Baan De stichting Vrienden van de kerk Maria Boodschap is eertijds opgezet om een fonds te beheren waarmee de monumentale parochiekerk in stand gehouden en onderhouden kon worden. Met het opheffen van de parochie Maria Boodschap en vervolgens het onttrekken aan de eredienst van de kerk in juli 2010 werd de stichting overbodig. Ter nagedachtenis aan de parochie hebben de Vrienden van de kerk op de naastgelegen begraafplaats een vindictas (overkapping) laten bouwen met daarin opgenomen een gebedsruimte. Wij als gilde Sint Joris proberen de nagedachtenis aan de parochie levend te houden door de kapel die in 1952 door de parochianen is gebouwd te onderhouden en open te stellen voor passanten en trouwe bezoekers. Dit initiatief ondersteunt de stichting Vrienden van de kerk Maria Boodschap van harte. Om die reden hebben zij een ruime donatie gedaan om de toekomst van de kapel veilig te stellen. Wij willen de stichting Vrienden van de kerk Maria boodschap zeer hartelijk danken en wij zullen er zorg voor dragen dat het geschonken bedrag geheel ten goede zal komen aan de kapel die onder het patronaat is gesteld van Maria.!!
! 2
Nieuwsbrief 2012-01 Jaargang 4! ! !
Op de korrel Voorstellen Mijn naam is Thijs Kemmeren (1951), in het culturele leven van Goirle bekend als voorzitter van de Contactraad Cultuur Goirle. In het dagelijks leven ben ik docent sport en sportmarketing aan de Fontys Hogescholen in Tilburg. Daarnaast werk ik aan een promotieonderzoek aan de Universiteit van Tilburg naar de relatie tussen urbanisatie en de ontwikkeling van sport. In 1988 was ik hoofdredacteur van Twee Eeuwen Goirle nadat ik een jaar eerder was afgestudeerd op het onderwerp ‘Goirle, bevolking en bestaan 1850-1915’. Gilde Mijn eerste reactie bij het woord gilde is een groep mensen die oprecht een traditie in stand willen houden en tegelijkertijd in een spanningsveld zitten tussen traditie en toekomst. Ook komen de woorden geslotenheid en ballotage bij me op. Aan de andere kant stel ik me voor dat er oprechte geborgenheid uitgaat van het gilde. Het is een groep mensen die er voor elkaar zijn en die op elkaar terug kunnen vallen. Ik associeer de broederschap wel met een mannengroep waarbij de emancipatie van de vrouw nog niet helemaal is uitgekristalliseerd. Relatie tot gilde Een band bepaald door familierelaties of anderszins heb ik niet met de gilden. Als voorzitter van de Contactraad Cultuur Goirle zitten we tijdens de vergaderingen samen aan de tafel. Op dit moment voer ik in het kader van mijn promotie een studie uit naar de relatie tussen de sportbeleving in de 19e eeuw en de moderne sport. Hierbij stuit ik met zeer grote regelmaat op de vele schutterijen waaronder men de gilden kan scharen. Ik bestudeerde met name het handboogschieten in de tweede helft van de 19e eeuw in Tilburg en ik zag dat de gilden een belangrijke rol hebben gespeeld in de gemeenschap als verbinding tussen de politiek en de ondernemers. Ik heb eens een vraag gekregen lid te worden van een gilde in Tilburg, maar dat was door tijdgebrek niet mogelijk. De gilden van Brabant Met de Brabantse gilden ben ik onvoldoende bekend. Wel zie ik een moeizame worsteling tussen verleden, heden en toekomst. Verenigingen komen en gaan, maar gilden niet. Het scholenproject dat jullie in 2009 hebben laten zien is een mooi voorbeeld hoe de relatie van het verleden naar de toekomst kan worden gelegd. Kerk en gilde Over de band van de gilden met de christelijke kerken kan ik niets zinnigs zeggen. Ik zie die band met de kerk niet per definitie. Waardevolle aspecten De gilden kunnen een belangrijke bindende rol in de samenleving spelen, ondanks hun gesloten karakter. Ze beijveren zich voor het in stand houden van waardevolle, mooie tradities en laten zien dat er een geschiedenis is die niet uit de lucht is komen vallen. Hierdoor ontstaat een ‘beschutte plaats’ voor de aangesloten leden van de gilden. Die beschutte plaats waarop men te allen tijde kan terugvallen vormt de basis voor de gilden maar vormt ook de basis van iedere andere vereniging. Cultuur of folklore Cultuur natuurlijk. De gilden kennen een zeer oude traditie die door vele generaties is opgebouwd. Folklore is een kunstje en kent geen toekomst want er ligt geen fundament onder. Bovendien heeft folklore geen toekomst, omdat het heel statisch is en geen dynamiek kent. Toekomst Een gilde heeft toekomst als het zijn verbindend vermogen weet te benutten. Bij gilden gaat het om mensen. Het gilde levert een bijdrage aan de kwaliteit van mensen en men weet er zich onderling gesteund. In een tijd waarin de overheid zich terug trekt kan de gilde die rol overnemen en een sociaal vangnet bieden. Om hun toekomst veilig te stellen zouden gilden zich moeten bemoeien met zaken die buiten de gilden liggen waardoor het gilde een opener karakter krijgt. Dit kan men bijvoorbeeld bereiken door nieuwe leden te werven die in alle gelederen van de samenleving zitten. Goede raad Zorg dat je binnen de gemeenschap bekend bent en blijft. Treed naar buiten, maak je zichtbaar en creëer een maatschappelijk draagvlak.
! 3
Nieuwsbrief 2012-01 Jaargang 4! ! !
Nieuws van de werkgroepen Jeugdcommissie De jeugdcommissie van het gilde Sint Joris draait op volle toeren. Zo zijn we bezig met het opzetten van een jeugdbeleid. Hierin worden beschreven wat het gilde te bieden heeft voor een jeugdlid. Daarnaast zijn we bezig met een jeugdkaart. In deze kaart worden in eenvoudige taal alle gebruiken en tradities van het gilde uitgelegd. Met Verloren maandag wil de commissie deze twee documenten presenteren en in gebruik nemen. Voor 2012 heeft de commissie zich ten doel gesteld om de mogelijkheden te onderzoeken tot het opzetten van een federatieve jeugdgildedag. De gildefabriek ontwikkelt laserschieten op de wip De winter is inmiddels weer een eind onderweg en daarmee draait de gildefabriek ook weer op volle toeren. Dit wil niet zeggen dat de fabriek heeft stil gezeten. In de zomermaanden hebben Sjef en Dion Hoogendoorn een laserschietspel ontwikkeld. Dit spel maakt het mogelijk om de jeugd veilig en eigentijds te laten schieten op gildedagen. Om in de sfeer van het gilde te blijven is een oude luchtbuks omgebouwd tot lasergeweer en wordt er geschoten op een wip van maximaal 8 meter. De bedoeling is een competitie op te zetten tijdens gildedagen om zo de onderlinge contacten te verstevigen en het schieten bij de jeugd aantrekkelijker te maken.!! ! De gildefabriek is buiten het seizoen iedere 2e dinsdag van de maand geopend van 19.00 tot 22.00 uur.
!
De fabriek in actie‌..
! 4
Nieuwsbrief 2012-01 Jaargang 4! !
!
Agenda
Van de Deken-Schrijver
09-01 Verloren maandag
Grote prijs Op 21 augustus is Hans van Dorenmalen kampioen geworden van de grote prijsverschieting tussen de Brabantse kruisboogschutters op de 28 meter doel. Hans had na vijf verschietingen een voorsprong van 28 punten op de nummer twee. Zijn eindscore was 1219 punten. Drie van de vijf dagprijzen waren ook voor onze schutters. De eerste verschieting Wim van Dijk, derde verschieting Hans van Doremalen en de vierde Patrick Brock.
18-03 Openen van de doel 15-04 Verbroedering Goirlese gilden 04-05 Dodenherdenking 10-06 Kringdag Wintelre 25-06 Kermisverschieting!
!
Ontwerp - Foto’s - Teksten Johan de Brouwer Virginie Mes Sjef Hoogendoorn Dion Hoogendoorn
Deken-Schrijver Johan de Brouwer Ralph Bunchestraat 4 5051 KX Goirle 013—534 13 18 deken@sintjorisgoirle.nl Hoofdman Sjef Hoogendoorn 013—534 12 84 hoofdman@sintjorisgoirle.nl Kopij nieuwsbrief redactie@sintjorisgoirle.nl
Gildedag Terheijden Met de gildedag in Terheijden, 28 augustus, was het een zware klus voor onze vendeliers. Door de harde wind was het moeilijk om het vaandel in beweging te houden. Maar ondanks het weer slaagde de jeugdgroep, Maud Broekhuijsen, Vera en Iris de Brouwer erin om in hun klasse de eerste prijs te behalen. De groep volwassenen bestaande uit Jan Smits, Hans van Doremalen, Kenneth en Christie Schenning was ook goed voor een eerste prijs. Met het individuele vendelen behaalde Christie Schenning een eerste prijs. De schutters van Sint Joris vochten een onderlinge strijd uit op de 20 meter doel. Jan Kloks was de beste schutter met 87 punten. 40 jaar gildebroeder Tijdens de statiedag op 3 september heeft gildebroeder Leo de Brouwer een draagschild van het gilde ontvangen ter ere van zijn 40 jarig lidmaatschap. Federatietoernooi Op 18 september zijn de vendeliers van ons gilde naar het federatietoernooi in Oploo afgereisd om zich te meten met de rest van de Brabantse vendeliers. Dit bracht het volgende resultaat tot stand. Tweemaal federatiekampioen, twee tweede prijzen en een derde prijs. De groep bestaande uit Maud Broekhuijsen, Vera en Iris de Brouwer werd tweede in de klasse jeugd vendelen. In de klasse groep 4 tot 5 personen werd een derde prijs gewonnen door, Hans van Doremalen, Jan Smits, Kenneth en Christie Schenning In de klasse kleine jeugd is Iris de Brouwer tweede geworden. Christie en Kenneth Schenning zijn federatiekampioen geworden, Christie in de klasse C en Kenneth in de B klasse. Als gilde zijn wij trots op dit prachtige resultaat. Kleine prijs Met de laatste kleine prijsverschieting van het seizoen 2011 op zondag 9 oktober schoten Patrick Brock, Jan Kloks, Erik en Wim van Dijk de maximale score van 300 punten. Dit betekende dat Erik van Dijk zijn voorsprong in het klassement vast wist te houden en kampioen van het seizoen 2011 is geworden. Erik van Dijk Kampioen 1200 punten Patrick Brock 1e 1190 punten Jan Kloks 2e 1186 punten Wim van Dijk 3e 1185 punten Indoor vendeltoernooi Met het indoor vendeltoernooi op 13 november, georganiseerd door het gilde Sint Antonius-, Sint Sebastianus- en Heilig Sacramentsgilde uit Beugen, wist Iris de Brouwer de tweede prijs te winnen in de klasse 10 tot 12 jaar. Vendelgroet Het gilde heeft op 28 november de vendelgroet gebracht voor Frans en Diny Louwers voor hun gouden huwelijk. Frans en Diny werden tevens bedankt voor hun inzet voor de vendelgroep. Nieuwe vendelier De vendelgroep heeft een nieuwe vendelier in hun gelederen. Marijn Sparidaens heeft zich bij ons gilde aangemeld. Marijn is al volop aan het trainen. Vrijwilligersprijs Gildebroeder Simon de Brouwer werd door de gemeente op 9 december in het zonnetje gezet als blijk van grote waardering voor zijn inzet voor o.a. Thebe, verpleeghuis Elisabeth, het Sint Joris Gilde, het onderhoud aan de fusilladeplaats Gorp en Rovert en de Mariakapel aan de Venneweg.
! 5
Nieuwsbrief 2012-02 Jaargang 4
1
Nieuwsbrief 2012-02 Jaargang 4
o o o
2
o o
Nieuwsbrief 2012-02 Jaargang 4
3
Nieuwsbrief 2012-02 Jaargang 4
4
Nieuwsbrief 2012-02 Jaargang 4
Agenda 19-08 Gildedag Oostelbeers 25-08 Statiedag 16-09 NBFS toernooi Enschot-Heukelom 06-10 Hoofdliedendag 21-10
Sluiten van den doel “Eendschieten”
25-11
Jeugd indoor toernooi Aarle-Rixtel
5
Nieuwsbrief 2013-01 Jaargang 5
Voorwoord Allereerst wil ik iedereen een gezond en gezegend 2013 toewensen, het jaar waarin wij gezamenlijk een nieuwe koning gaan schieten. Een jaar vol spanning en gezonde wedijver. Met genoegen schrijf ik het voorwoord in de eerste Knecht van 2013. Ik wil iedereen laten weten hoe mooi en interessant het koningschap k is. Een ervaring die ik met iedereen wil delen. In 2009 schoot ik in navolging van mijn oom Helmus Bruers koning, de tweede tweede koning in de familie. Toen ik mij aansloot bij het gilde had ik me voorgenomen minimaal één maal koning te schieten, en dat is mij gelukt. Aan het koningsvest hangt nu een koningsschild van mij. Nu na 4 jaren die vreselijk snel voorbij gegaan zijn kan ik de balans opmaken. Het is voor mij en mijn vrouw een zeer mooie en interessante periode geweest. Ik heb in heel Brabant en ook daarbuiten contacten gelegd waarnaar ik met voldoening op terug kijk. En een koning waardig heb ik in Oirschot een koningskruisis geschoten welk onze rijke zilverkast siert. Het zijn vier drukke jaren geweest. Er wordt dikwijls een beroep gedaan op de koning en ik heb het graag gedaan. gedaan 22 Juni is het dan weer zover, Ik zal het koningschap met verve verdedigen maar ook met veel plezier ple overdragen als het mij niet mocht lukken. Het is een onvergetelijke periode; mijn koningschap van het gilde Sint Joris. Ton Bruers
Vrienden van het gilde De veranderingen in de samenleving ten gevolgen van de individualisering van de gemeenschap gaan ook aan de Brabantse gilden niet ongemerkt voorbij. Een belangrijk kenmerk hiervan is de verminderde gemeenschapzin de pijler waarop het verenigingsleven is opgebouwd. gebouwd. Een gevolg hiervan is de sterke vergrijzing van de verenigingen en dus ook de gilden. Aan de vanzelfsprekendheid van het bestaan van een gilde in een lokale gemeenschap is duidelijk een einde gekomen. Een gilde moet zijn bestaansrecht bewijzen door de kerntaken inhoud te geven waarbij de eeuwen oude waarden, tradities en gewoontes de basis vormen. Visie op de toekomst Het gilde Sint Joris onderkent de problematiek en ontwikkelt een toekomstvisie om het voortbestaan van de broederschap in de Goirlese gemeenschap veilig te stellen. Binnen de organisatie van het gilde zijn al vele aanpassingen doorgevoerd om de betrokkenheid van de gildebroeders en –zusters te vergroten en de verantwoordelijkheden te verdelen. Dit heeft het bewustzijn voor het cultureel cultureel erfgoed van de leden vergroot en zijn gildebroeders en –zusters zich meer bewust van de verantwoordelijkheden als erflaters. Een speerpunt in het beleid van de overheid is het maatschappelijk draagvlak vergroten om zo de Goirlese gemeenschap kennis kenni te laten nemen met het eeuwen oude gilde Sint Joris. Maatschappelijk draagvlak Om het maatschappelijk draagvlak te vergroten wil het gilde zichtbaar aanwezig zijn en een fundamentele bijdrage leveren aan het culturele klimaat in Goirle. Daarbij wil het gilde ook een netwerk van mensen opbouwen die het gedachtegoed van het gilde ondersteunen. Het ledental van het gilde is beperkt. Al zeker tweehonderd jaar schommelt het ledental rond de dertig. Tijdens het hoofdmanschap hoofdmans van Leo de Brouwer is door gericht beleid belangstelling van de jeugd voor het gilde ontwikkeld. Tegenwoordig kent het gilde ook veel jeugd onder haar leden waardoor waa de noodzaak is toegenomen om de toekomst veilig te stellen. De jeugdige leden bevolken met name het tamboerkorps en de vendelgroep vendelgroep waarop tegenwoordig steeds vaker een beroep wordt gedaan bij festiviteiten, jubilea en herdenkingen. Het tamboer en –vendelcorps –vendelcorps is gekostumeerd en moet beschikken over gildetrommen en vendels. De kosten hiervan worden momenteel geheel gedragen door het gilde via de contributie die de leden betalen. Dit is een grote financiële belasting voor een vereniging verenigin met een beperkt aantal leden.
1
Nieuwsbrief 2013-01 Jaargang 5
De Brabantse gilden Samenwerking met de in Brabant gevestigde gilden is een noodzaak om het materieel en immaterieel immaterieel cultureel erfgoed, waartoe de gilden behoren, veilig te stellen voor de toekomst. Zorg delen en gezamenlijk zoeken naar een eigentijdse beleving van het gilde biedt vele kansen voor de erflaters erfl van het erfgoed. Zo zijn leden van ons gilde actief binnen de kring van Schuttersgilden van het Kwartier van Oirschot en de Noord-Brabantse Noord Brabantse Federatie van Schuttersgilden, de organisaties waarin de gilden verenigd zijn. Een ontmoetingplaats bij uitstek voor de Brabantse gildebroeders en –zusters zijn de gildefeestenn die zijn ingericht als de landjuwelen uit de middeleeuwen. Ons gilde wil bij de organisatie van die gildefeesten haar verantwoording ook nemen door belangrijke jubilea te vieren met alle Brabantse Brabant gildebroeders en –zusters tijdens een gildefeest. Het organiseren aniseren van dergelijke traditionele gildebijeenkomsten vraagt om een groot draagvlak binnen de gemeentegrenzen. Het Gilde Sint Joris wil naar buiten treden met haar vendel- en tamboercorps en gezien worden om zo midden in de samenleving te staan. Tevens wil w het gilde de jeugd op deze manier laten kennis maken met de Brabantse gilden en tegelijk belangstelling te wekken voor de Goirle gilden. Voor het he vendel- en tamboercorps hebben wij jonge mensen nodig die het gedachtegoed van de gilden ondersteunen en uitdragen. uitdragen. Dit alles is mogelijk met financiële bijdragen vanuit de samenleving Vrienden van het gilde Sint Joris Om het gilde te faciliteren en een breder maatschappelijk draagvlak te geven wil het gilde een groep van mensen aan zich binden die het gedachtegoed onderschrijven en het gilde financieel gaan ondersteunen. Naast het gilde is een stichting actief die fondsen werft waardoor het organiseren van eerder genoemde activiteiten mogelijk worden gemaakt. Deze stichting wil een groep ‘vrienden van het et gilde’ als donateurs aan zich binden. De stichting wil een jaarlijkse bijdrage van €50,00 aan haar donateurs vragen. Dit geld komt geheel ten goede aan het gilde Sint Joris. Hiermee kan het gilde voor de jeugd het lidmaatschap laag houden en de kostumering kostumer geheel vergoeden. Ruimere financiële middelen biedt het gilde ook meer mogelijkheden om de kerntaken inhoud te geven. In 1569 werd het Goirlese gilde door Karel van Malsen, heer van Tilburg en Goirle, bevestigd. In de oude kaert en keuren (reglementen)) wordt nauwkeurig omschreven wat de gildebroeders te doen en te laten hadden, tevens worden gebruiken omschreven die tot op de dag van vandaag in ere zijn gehouden. Ons gilde Sint Joris heeft de oude waarden en normen hoog in het vaandel. Ook wordt getracht ht de eeuwen oude gebruiken en tradities een eigentijdse invulling te geven. Als de tamboers de trommen roeren en de vendeliers vendelie hun vanen fier draaien doen zij dat voor God, Koningin en vaderland. Een mooie gedachte die anno 2013 nog steeds een boodschap inhoudt i die de gildebroeders en –zusters uitdragen. De gildebroeders en –zusters zusters willen nadrukkelijk de ‘Vrienden van het gilde’ betrekken bij hun jaarlijkse activiteiten. Zo ontvangen zij tweemaal per jaar de nieuwsbrief; de Knecht, ook ontvangen zij het jaarprogramma met alle activiteiten. De Vrienden van het Gilde zijn welkom op een aantal jaarlijks terugkerende bijeenkomsten. bijeenkomste Deze bijeenkomsten bieden de gelegenheid kennis te maken met ons gildehuis Hof van Holland waar de doelen zijn ingericht, maar ook o met het wapen, de kruisboog, waarmee geschoten wordt. Koningschieten Het jaar 2013 staat in het teken van het traditionele koningschieten. De Stichting waaronder de Vrienden van het gilde Sint Joris J resulteert wil dit feest waarin oude gebruiken en symbolen bolen bepalend zijn gebruiken om mensen die het gedachtegoed ondersteunen te vragen een band aan te gaan met het gilde. Natuurlijk Natuu hoeft men niet te wachten tot het koningschieten. Men kan vrijblijvend contact opnemen met Paul Hoogendoorn (tel: 013 – 534 54 73 @: paulhoogendoorn@sintjorisgoirle.nl ) Doorgeven, doorsturen Om een zo groot mogelijk publiek te benaderen willen wij vragen deze Knecht door te sturen naar je vrienden en kennissen waarvan waar de verwachting kan zijn dat zij oog hebben voor het cultureel erfgoed; de gilden van Brabant.
2
Nieuwsbrief 2013-01 Jaargang 5
Van de redactie de Knecht Het jaar dat er koning wordt geschoten in ons gilde is altijd een zeer bijzonder jaar. Vier jaar leven we naar het feest toe. Opp zaterdag 22 juni Juni is het weer zover, het gilde trekt naar de Anna-weide weide waar de schutsboom staat opgesteld. Kolfbogen worden van de zolder gehaald, bouten worden gedraaid en het materiaal wordt wor in orde gebracht voor de grote dag die onder geen enkele voorwaarde door materiaalpech mag worden verstoord. Ook dit dit jaar wordt het weer dringen onder d’n boom om de felbegeerde functie van koning minimaal 1 maal in je leven te bereiken. Er zijn zelfs schutters die hun koningsspeech voor het he gemeenthuis in hun binnenzak hebben zitten, voor het geval dat……. De redactie is voornemens om voorafgaande aan het koningschieten een extra editie uit te brengen. In deze editie ‘koningschieten’ van de knecht kunnen ook evaringen worden gedeeld met een breed lezerspubliek. Kopij inleveren voor 1 mei. Virginie Mes heeft haar werkzaamheden aamheden als eindredacteur van ‘de Knecht’ beëindigd. Wij willen Virginie hartelijk danken voor de inzet en duidelijke inbreng. inbren Dat onze nieuwsbrief dit niveau heeft weten te bereiken zijn ook de persoonlijke verdiensten van Virginie. Door het wegvallen van van de eindredacteur is er een vacature binnen de redactie. Wie wil de opengevallen plaats innemen om samen met de redactie de kwaliteit van het periodiek nog meer te verbeteren. verbeter Men kan vrijblijvend contact opnemen met onze Deken-Schrijver Johan de Brouwer. De redactie wil de verspreiding van ‘de Knecht’ meer uitbreiden zodat een breder publiek kennis kan maken met het gilde Sint Joris. Hiervoor willen we iedereen inschakelen die ‘de Knecht’ nu ontvangt. In ieders adressenboek van de email zitten ongetwijfeld mensen waarvan verwacht kan worden dat zij de nieuwsbrief zouden willen ontvangen. Daarom wil de redactie vragen om ‘de Knecht’ via email door te sturen naar een zo breed mogelijk publiek. De redactie ‘de Knecht’ Canon De Canon van Schuttersgilde gilde Sint Joris behandelt de geschiedenis van ons gilde vanaf de 16e eeuw tot heden. In chronologische volgorde van jaartallen worden belanghebbende gebeurtenissen toegelicht en waar mogelijk met een foto compleet gemaakt. De canon is voor € 2,00 te koop. Bestellen is mogelijk via ‘de Gôolse Schôol’. @: sjefhoogendoorn@sintjorisgoirle.nl. sjefhoogendoorn@sintjorisgoirle.nl of het secretariaat van het gilde.
In Memoriam Jan van Dijk 13 november 2012 Op 17 november hebben we afscheid genomen van onze trouwe gildebroeder Jan van Dijk. Begin jaren tachtig van de vorige eeuw komt Jan via de carnavalsvereniging de Ezeltjes in ons gildehuis Hof van Holland. Hier maakt hij via het beeld van Sint Joris en het rijke koningszilver wat in de gelagkamer ge hangt kennis met het gilde. Al snel ontmoet hij de gildebroeders en- zusters van Sint Joris. Jan ervaart de onderlinge verbondenheid en respect voor oude tradities, normen en waarden als zeer waardevol. Daarom sluit hij zich aan bij het gilde en op 18 april 1983 wordt Jan ingeschreven in het eeuwen oude gildeboek. Naast zijn vrouw, kinderen en kleinkinderen waren er twee zaken tot het laatst toe heel belangrijk voor hem; de brandweer en het gilde Sint Joris. Jan was plichtsgetouw en we deden nooitt tevergeefs een beroep op hem. Jan was er altijd en meestal niet alleen. Samen met zijn vrouw ‘Cor’ heeft hij een heel mooie tijd beleefd bij ons gilde. Jan was een gildebroeder in de ware betekenis van het woord, hij heeft broederschap en dienstbaar zijn zijn inhoud gegeven en daar zijn wij hem dankbaar voor. Wij hebben Jan de laatste eer mogen bewijzen. In het gildeboek is geschreven: zijn doodschuld voldaan bij overlijden.
3
Nieuwsbrief 2013-01 Jaargang 5
Op de korrel Voorstellen Mijn naam is Jan van Riel,, voorzitter van de Kring van Schuttersgilde van het Kwartier van Oirschot. Ik ben tijdens de oorlog in 1941 geboren. Mijn wieg stond in Gilze en daar heb ik mijn jeugd doorgebracht. Na de lagere school en mulo ben in thuis in het kruideniersvak gestapt. Na enkele jaren het gruttersvak beoefend te hebben kwam ik tot de conclusie dat er voor mij geen toekomst was weggelegd als neringdoende. Al op op jonge leeftijd kom ik bij de PTT terecht waar ik tot mijn pensionering gewerkt heb. Zo ben ik in Oostelbeers terecht gekomen en voel mij in hart en nieren een Beersenaar. Naast het voorzitterschap van de Kring van het Kwartier van Oirschot ben ik op vele vlakken actief. 45 Jaren geleden heb ik de volleybalclub ODI opgericht. Daarnaast was ik actief in het voetbal. Momenteel ben ik ook voorzitter van het Polencomité. Deze stichting is actief om de leefomstandigheden van een Poolse zustergemeente te verbeteren. verbeteren. Ook binnen de parochie is er werk te verzetten. Naast het kerkkoor verzorg ik alle correspondentie en contacten voor de buurtschap. Tot slot ben ik actief actie binnen de stichting ROB (recreatie, Oirschot, Beerse.) en breng om toerbeurt maaltijden naar mensen mensen die zorg behoeven. En nu zou ik zowaar nog een belangrijke functie vergeten! Ik ben al jaren chauffeur voor de Zusters Franciscanessen van het Klooster Klooste Nazareth te Oirschot. Voor de momenten dat ik thuis ben heb ik nog de zorg voor mijn zangvogels waaraan waaraan ik veel plezier beleef. Ik heb een druk leven maar maak altijd nog tijd vrij als ik mensen kan helpen in raad of daad. Gilde Mijn eerste reactie bij het woord gilde is; gemeenschapszin. Het gilden bindt mensen meestal voor het leven. Vanuit de christelijke telijke achtergrond en eeuwen oude band met de kerk zijn de gilden het cement van de gemeenschap. Daarnaast kent het gilde een gezonde wedijver om het hoogste doel te bereiken door in competitie te schieten met geweer, kruiskruis en handboog. Relatie tot het gilde Het Ambrosiusgilde in Gilze was slapend en is later, toen ik Gilze al verlaten had, weer actief geworden. Hierdoor ben ik in mijn jeugdjaren niet in contact gekomen met het gildewezen, daarnaast had ik geen familie die banden onderhield met een gilde. gilde. Dat veranderde al snel toen ik in Oostelbeers bij ‘d’n ouwe toore’ kwam te wonen en het Sint Joris gilde daar een nieuwe koning schoot. Ik was onder de indruk van het feest vol zeer oude tradities en ben direct direct lid geworden van Sint Joris. De gilden van Brabant Als voorzitter van het Kwartier van Oirschot en bestuurslid van de Noord-Brabants Noord Brabants Federatie van schuttersgilden kom ik in contact met vele gilden verspreidt over de hele provincie. Overal kom ik in contact met mensen die in onderlinge verbondenheid verbondenhei de Brabantse gilden een goede toekomst willen geven. Dat stemt mij hoopvol en sterkt mijn visie op de gilden dat wat in vele eeuwen is opgebouwd niet zomaar kan en zal verdwijnen. Kerk en gilde De gilden zijn onlosmakelijk met de christelijke kerk verbonden onden en beiden streven een gemeenschappelijk doel na. In gemeenschap een broederschap (m/v) vormen met zorg naar de medemens. Hierin staat centraal; communiceren, ontmoeten en sociale verbondenheid, kortom mensenwerk. Waardevolle aspecten Onderlinge verbondenheid, ondenheid, betrokken zijn in goede en slechte tijden zijn belangrijke peilers waarop het gedachtegoed van de gilden rust. Ook denk ik daarbij aan de mooie zinvolle tradities vol symboliek, in het bijzonder de steun die het gilde kan zijn bij overlijden en uitvaart. Voor het mooiste feest bij de gilden hoef ik niet lang na te denken. Dat is natuurlijk het koningschieten waarbij je je onsterfelijk onsterfelijk kunt maken door de vogel te schieten, het juweel te mogen dragen en te verrijken met een zilveren koningsschild. koningsschild
4
Nieuwsbrief 2013-01 Jaargang 5
Cultuur of folklore Beiden. De gilden zijn zowel materieel als immaterieel cultureel erfgoed en van onschatbare waarde voor een lokale gemeenschap gemeenscha maar ook in een groter Brabants verband. Echter het is ook folklore in de betekenis van een gemeenschappelijke gemeenschappelijke creatieve activiteit. Hierbij denk ik dan aan de kleurrijke optochten, het vendelen en de slaande trommen, het dansen en aan alles wat de gilden tot een kleurrijk schouwspel maakt. Toekomst Ik voorzie een goede toekomst voor de gilden. De gilden moeten wel individueel een toekomstgericht beleid ontwikkelen waarbij het vizier op de jeugd gericht moet zijn. De waardevolle aspecten besproken in het voorgaande moeten veilig gesteld worden en de band met kerk en overheden moet gecontinueerd worden en versterkt. Er is dus werk aan de winkel maar het is de moeite waard. Goede raad Zorg voor een actieve overheid die samen met de leden het gilde een gezicht geven, zodat de vooroordelen die soms nog leven worden w weerlegt. Hierbij moet de jeugd een centrale plaats hebben. Verder wil ik nog kwijt dat ik bewondering heb voor de resultaten die Frans Louwers bij jullie gilde heeft weten te bereiken met de groep vendeliers die ondertussen in heel Brabant bekend zijn.
Van de Deken-Schrijver Gildedag Oostelbeers Met de extreme temperaturen van zondag 19 augustus waren onze gildebroeders en zusters toch goed voor diverse prijzen. In hun klasse vendelen waren Iris de Brouwer en Kenneth Schenning de beste en goed voor een eerste prijs. Vera de Brouwer vendelde in haar klasse naar een derde prijs. De jeugdgroep ep Marijn Sparidaens, Vera en Iris de Brouwer eveneens een eerste prijs groepsvendelen. Met het schieten wist het viertal Patrick Brock, Jan Kloks, Erik van Dijk en Johan de Brouwer de korpsprijs te verzilveren. Jan Kloks werd met 30 punten na kampen kampioen kam en Johan de Brouwer behaalde een tweede prijs personeel. Federatietoernooi vendelen. Op 16 september zijn de vendeliers van ons gilde naar het federatietoernooi in Heukelom afgereisd om zich te meten met de rest res van de Brabantse vendeliers. Dit bracht het volgende resultaat tot stand. Tweemaal federatiekampioen, een tweede prijs en een derde prijs. De groep bestaande uit Marijn Mar Sparidaens, Vera en Iris de Brouwer federatiekampioen in de klasse jeugd vendelen. In de klasse jeugd tot en met 12 jaar, Iris Iris de Brouwer federatiekampioen. Anne Vermeer tweede in de klasse C met promotie naar de klasse B. Christie Schenning derde in de klasse B met promotie naar de klasse A. Als gilde zijn wij trots op dit prachtige resultaat. Grote prijsverschieting Op dee slotdag van de Grote prijsverschieting tussen de vijf kruisbooggilden wisten drie van onze schutters een plaats te veroveren verovere in de top 5. Een tweedeplaats voor Hans van Doremalen, vierde Jan Kloks en vijfde Wim van Dijk.
5
Nieuwsbrief 2013-01 Jaargang
Agenda 14-01
Van de Deken-Schrijver Deken (vervolg) Verloren maandag
17-03 Openen van de doel 04-05 Dodenherdenking 02-06 Kringdag Oirschot 09-06 Gildedag Raamsdonk 22-06 Koningsschieten 23-06 Koningsschieten 01-07 Kermisverschieting
Ontwerp - Foto’s - Teksten Johan de Brouwer Sjef Hoogendoorn Dion Hoogendoorn Ton Bruers
Deken-Schrijver Johan de Brouwer Ralph Bunchestraat 4 5051 KX Goirle 013—534 13 18 deken@sintjorisgoirle.nl Hoofdman Sjef Hoogendoorn 013—534 12 84 hoofdman@sintjorisgoirle.nl Kopij nieuwsbrief redactie@sintjorisgoirle.nl
6
Huwelijk Nicky en Jan 31 augustus zijn Nicky van Oorschot en Jan Smits getrouwd. Jan en Nicky hebben elkaar leren kennen op de Europese Gildedag in Heeswijk Dinther waar het Europese Schutters Treffen (EST) werd gehouden. Jan Smits is vendelier van ons gilde en Nicky van Oorschot is de patrones van het Sint Barbaragilde aragilde uit Dinter. Vandaar dat beide gilde gezamenlijk het kersverse echtpaar een vendelhulde heeft gebracht. Kleine prijsverschieting Op 14 oktober is Hans van Doremalen kampioen geworden van het schietseizoen 2012, met de maximale score van 1200 punten is hij de beste schutter van Sint Joris. Op korte afstand gevolgd door Patrick Brock met 1181 punten en met 1163 punten Wim van Dijk. Vera de Brouwer eendekoning Sint Joris Zondag 21 oktober heeft het Schuttersgilde Sint Joris haar doel weer gesloten. gesloten. Op deze laatste dag van het seizoen wordt er geschoten om de titel “eendekoning”. Hierbij gaat het erom wie het plaatje waaronder twee eenden hangen door midden weet te schieten. 16 schutters gingen met elkaar de strijd aan om de gewilde titel. Hans vann Doremalen mocht de spits afbijten omdat hij het vorig seizoen “eendekoning” had geschoten, net als het jaar daarvoor. Mocht Hans het deze keer weer lukken om te winnen zou Sint Joris voor het eerst in hun bestaan een eendekeizer hebben. Maar na 175 schot was het Vera de Brouwer die het plaatje op de juiste manier wist te splijten. Helaas voor Hans maar leuk voor Vera die de titel “eendekoning” een jaar mag dragen. Jeugd Indoor vendeltoernooi. Op 25 november zijn de jeugd vendeliers van ons gilde naar het he jeugd indoor vendeltoernooi in Aarle-Rixtel Aarle afgereisd om de strijd aan te gaan met de rest van de Brabantse jeugd vendeliers. De vendeliers van Sint Joris kwamen uit in de volgende klasse, Vera de Brouwer en jeugd 14 tot en met 16 jaar, Iris de Brouwer en Marijn Sparidaens jeugd 10 tot en met 13 jaar en het groepsvendelen. Iris wist de eerste prijs individueel in haar klasse te winnen. Met de groep wisten onze vendeliers eveneens de eerste prijs te verzilveren.
Nieuwsbrief 2013-02 Jaargang 5
1
Nieuwsbrief 2013-02 Jaargang 5
2
Nieuwsbrief 2013-02 Jaargang 5
3
Nieuwsbrief 2013-02 Jaargang 5
4
Nieuwsbrief 2013-02 Jaargang 5
5
Nieuwsbrief 2013-02 Jaargang 5
6
Nieuwsbrief 2013-02 Jaargang 5
Agenda 22-06 Koningsschieten 23-06 Koningsschieten 01-07 Kermisverschieting 08-09 Gildedag Hoogeloon 20-10 Sluiten doel 24-11
7
Vendeltoernooi Goirle
Nieuwsbrief 2013-02 Jaargang 5
1
Nieuwsbrief 2013-02 Jaargang 5
2
Nieuwsbrief 2013-02 Jaargang 5
3
Nieuwsbrief 2013-02 Jaargang 5
4
Nieuwsbrief 2013-02 Jaargang 5
5
Nieuwsbrief 2013-02 Jaargang 5
6
Nieuwsbrief 2013-02 Jaargang 5
7
Nieuwsbrief 2013-02 Jaargang 5
Agenda 14-01
Verloren maandag
13-01
Verlorenmaandag
16-03
Openen van de doel
04-05 Dodenherdenking 18-05
Gildedag Moergestel
30-06 Kermisverschieting 06-07 Gildedag Gilze
8
Nieuwsbrief 2014-02 Jaargang 6
Voorwoord De vakantie staat voor de deur en we laten even Sint Joris voor wat hij is! Onze Deken Schrijver Erik heeft zich bijzonder snel ingewerkt en Hans draagt het koningschap met ere en strijdt om de koningskruizen, die tijdens de gildefeesten zijn te verdienen, naar Goirle te brengen. Maar het is niet de enkel de Koning en de Deken, allemaal strijden en werken we om ons gilde een goede toekomst te bieden. In de afgelopen vergadering is het startschot gegeven om over 5 jaren ons 450jarig bestaan groots te vieren samen met heel de Goirlese gemeenschap. Maar buiten het gilde gebeurd er momenteel ook veel. De Noord-Brabantse Federatie van Schuttersgilden is een bewustwordingsproces gestart waarbij de aangesloten gilden via de Kringen actief worden betrokken. Er wordt in feite aan iedere gildebroeder en -zuster gevraagd; Is er toekomst voor jouw gilde en hoe zou die er in 2025 uit kunnen zien? Deze vraagstelling valt ons niet rauw op ons dak omdat Leo de Brouwer onze oud-hoofdman al vele jaren geleden over deze problematiek had nagedacht. De koers die toen is bepaald wordt nog steeds aangehouden. Er is een sterk plaatselijk en regionaal netwerk opgebouwd wat de basis vormt van een maatschappelijk draagvlak. Toch is er ook voor Sint Joris nog genoeg werk aan de winkel, ik zou met de woorden van Ben Loonen willen zeggen; Er valt nog wel een draak te steken. De opdracht van de N.B.F.S. is om in gezamenlijkheid te zoeken naar een nieuw elan waarvan alle Brabantse gilden kunnen profiteren. Het Kwartier van Oirschot heeft al een tweetal zeer interessante bijeenkomsten onder leiding van Henk de Hair georganiseerd. Jammer dat er geen representatief deel van de gilden aanwezig was. De geringe belangstelling is ook een teken aan de wand; “O Gilden let op u saeck” (Valerius 1626) Na de vakantie willen we, onder het toeziend oog van onze Sint Joris, in een aantal ‘stamtafelgesprekken’ bij Hof van Holland de mening van iedereen toetsen aan het beleid welk het bestuur in de toekomst moet voeren. Hierover ontvangen jullie na de vakantie een uitnodiging, wat mij rest is iedereen een fijne vakantie te wensen en ik zie iedereen graag terug met nieuwe energie! Sjef Hoogendoorn, Hoofdman
De veldkapel aan de Oude Baan. Het thema van de Open Monumentendag 2014 is dit jaar; op reis. Onze Mariakapel staat aan de Oude Baan, een middeleeuwse weg die ’s Hertogenbosch en Antwerpen met elkaar verbond. Vele eeuwen later willen parochianen van Maria Boodschap langs die zelfde baan een kapel stichten als baken in het veld voor de patrones van de parochie. Er waren geen reizigers meer die de baan bevolkte maar parochianen die in de meimaand de rozenkrans kwamen bidden. Maar ook die bestaan niet meer, de parochie is verdwenen en de rozenkrans hangt in het gunstigste geval ergens aan een spijker. Met de Open monumentendag 2014 zal de middeleeuwse reiziger op de oude Baan even reïncarneren want voor dit jaar is het thema de reiziger en de Mariakapel aan die eeuwen oude weg zal daarbij een belangrijke rol spelen. De Stichting Steengoed die de Open Monumentendag in het weekend 14 september organiseert heeft een degelijk en zeer uitgebreid dossier aangelegd over de kapel met als doel de kapel op de gemeentelijke monumentenlijst te plaatsen en daarin is de Stichting in de persoon van Virginie Mes in geslaagd. Met de Open Monumentendag zal dit zijn beslag krijgen en daarbij zijn wij als gilde natuurlijk nauw betrokken. Vanaf ongeveer 1980 onderhouden we de kapel en zorgen we in samenwerking met het Mill-Hillcollege voor de openstelling, zo ook weer dit jaar. Afgelopen voorjaar hebben we de kapel geschilderd, de goten gereinigd en zijn de bomen gesnoeid. Twee jaar geleden is een deel van het toegangshek terug gevonden. Hiermee is smid Jos Brock, ons oudste lid in jaren als gildebroeder druk in de weer om een tweede deel bij te
1
Nieuwsbrief 2014-02 Jaargang 6
maken. Toen Chris Broekhuijsen hoorde van wat komen ging is ook hij naar zijn werkplaats vertrokken en heeft een koorbank gemaakt om tijdens de statiedagen in de kapel onze pastoor een waardige plaats te bieden. Het mag duidelijk zijn dat de Mariakapel er tijdens de Open Monumentendag er als een parel in het Brabantse land bij moet staan. Daarom zal er zaterdag 6 september een grote schoonmaak worden gehouden zodat ook tijdens onze Statiedag op 13 september we er netjes bijzitten. Tijdens de Open monumentendag krijgt de kapel de officiële status van Gemeentelijk monument. Samen met de Stichting Steengoed, MillHillcollege en Stichting Jos Bedaux zullen wij het programma rond de kapel voor die dag bepalen. Noteer de datum alvast in uw agenda, meer informatie ontvangt u ter zijner tijd.
Een te steken draak! Het interview met Ben Loonen in ‘de Knecht’ jaargang 2013 nr. 2 eindigt met een prangende vraag: Jullie noemen je naar Sint Joris; Welke hedendaagse draak zouden jullie willen steken? Op deze interessante vraag een algemeen antwoord geven namens het gilde is een moeilijke zo niet onmogelijke opdracht. De persoonlijke beleving van het gildebroeder zijn zal evenveel te steken draken opleveren als er leden zijn. Daarom ventileer ik mijn persoonlijke opvatting over de te steken draak of draken. Ben heeft ons antwoord niet afgewacht want in het Goirles Belang van afgelopen april steekt Ben de draak van discriminatie en vreemdelingenhaat en legt daarbij bij ons gilde een duidelijke doch schier onmogelijke opdracht om deze schrijnende zaak weliswaar op micro niveau op te pakken. De draak die ik zou willen steken verschuilt zich binnen de Brabantse gilden. Wij, de gezamenlijke gildebroeders en -zusters hebben de mond vol over broederschap en dienstbaarheid en daarbij doen we ons stinkende best om onze boodschap verpakt in de grondwaarden van de gilden over te brengen aan mensen die daarvoor open willen staan. Naar mijn mening falen we daarin en is dat de draak die ik zou willen steken. Er bestaan naar mijn mening twee werelden; de wereld van de bezielde gilden en de wereld van de beschouwende medemens. Van enig raakvlak lijkt geen sprake. Een bewijs hiervoor is dat er te veel gilden zijn die het niet voor elkaar krijgen nieuwe aanwas voor het gilde te rekruteren en zodoende sterk vergrijzen met als logisch gevolg dat het gilde metertijd zal verdwijnen. In zijn algemeenheid kan men stellen dat gilden dikwijls gesloten bolwerken zijn terwijl die zelfde gilden overtuigd zijn van het tegenovergestelde. Deze zienswijze werkt de tweedeling in de hand en motiveert de gilden niet om de hand in eigen boezem te steken, en dat lijkt mij nodig! Binnen de gilden is er onvoldoende ruimte om aan het gildebroeder zijn een eigen interpretatie of invulling te geven. Voor God, koning en vaderland heeft zijn langste tijd gehad en biedt onvoldoende inspiratie of uitdaging om samen de grondwaarden van de gilden veilig te stellen en zo een goede toekomst voor de gilden te borgen. In een wereld die overloopt van sociale media lukt het bij vele gilden tot op heden niet om een doelgroep te bereiken waarmee men samen het erf- en gedachtegoed kan delen en uitdragen. Net als Ben Loonen ben ik een pleitbezorger voor het bestrijden of ‘besteken’ van draken en daarom zal ik mij inzetten om de door mij vermeende draak te bestrijden. Sjef Hoogendoorn, Hoofdman
2
Nieuwsbrief 2014-02 Jaargang 6
Op de korrel Voorstellen Ik ben Jan van Gisbergen en ik kom uit Hooge Mierde. Nee, niet van de bouwbedrijven maar van de arme tak. Sinds kort ben ik met pensioen. Helaas, want ik had best nog wat langer willen werken, ook al moet je bij de KLM van de lucht zien te leven! Mijn vrouw Ine komt uit Netersel. We zijn nu bijna 30 jaar getrouwd, hebben vier kinderen en de voorlopige tussenstand is ook vier kleinkinderen. Ik ben gildebroeder bij het Sint Jorisgilde in Hooge Mierde en daarnaast ben ik actief binnen het kringbestuur van het Kwartier van Oirschot. Gilde Bij het woord gilde denk ik aan verbondenheid, broederschap. Verbonden met elkaar door een eeuwen oude traditie waarin de waarden en normen van de stichters zijn vervat en nog steeds actueel zijn. En ja, de gilden zijn nog steeds van deze tijd mits we ons richten op de broederschap waarbij we de belevingswereld van de diverse generaties respecteren. Een belangrijke waarde van het gilde is dat de guld de verschillende generaties weet te binden en te inspireren. Zo kan het voorkomen dat grootouders, ouders en kleinkinderen gezamenlijk optrekken. Een geweldige waarde die je niet aantreft bij andere verengingen. Relatie tot gilde. Ik ben gildebroeder bij het Kruisbooggilde Sint Joris. Zelf ben ik geen schutter, maar toch heb ik het voor elkaar weten te krijgen om twee maal de koningsvogel naar beneden te halen. Dit was enkel mogelijk omdat ik in het koningschieten een godsgericht herken. ‘As ge d’r vur bidt wordet’, want aan mijn schutterstalent kan het nooit gelegen hebben! e Ik stam niet uit een gildegeslacht, dit in tegenstelling tot mijn vrouw. Een voorvader heeft rond de 1 wereldoorlog 37 jaren de titel van koning verdedigd maar ik heb nooit vernomen of daaraan een keizerschap was verbonden! Kerk en gilde Een moeilijk iets voor de gilden. Ik wil twee zaken scheiden; Het geloof en de kerk. Veel mensen hebben niet zoveel meer met het geloof, nog meer hebben niets meer met het instituut kerk. Helaas spant de kerk zich onvoldoende in om de mens te herkennen in het beleid wat gevoerd wordt. De kerksluitingen zijn daar een schrijnend voorbeeld van. Als je de enige kerk sluit binnen een gemeenschap:wat mag je dan nog van een band met de kerk verwachten? Als je jonge mensen wilt interesseren voor het gildewezen is die band een ingebouwde handicap waarover we goed moeten nadenken, want de relatie van gilde en geloven is van duurzaam belang. Spiritualiteit zit diep, kerkgebouwen kunnen allemaal sluiten maar de mens blijft in de kapellen verspreid over Brabant wel een kaarsje branden. Hieruit put ik de hoop dat het wel goed zal komen met die band! Cultuur of folklore Cultuur zit in de mens, in je dorp, in de geest. Folklore is voor de toeschouwer een ‘toneelstukje’. De Brabantse gilden zijn dus cultuur. Als op een gildefeest de gildebroeders en –zusters met hun koningen samen tijdens de opmars met de vele vaandels, bazuinen en trommels, voorafgegaan door de standaardrijders in slangenvolte optrekken, proef ik de cultuur en besef ik waar we samen voor staan. Toekomst Ik ben er van overtuigd dat er een goede toekomst is voor de Brabantse gilden. In de afgelopen eeuwen hebben de gilden oorlogen en revoluties weten te trotseren, de gilden hebben een levenskracht waardoor zij altijd weer mensen weten te inspireren en te enthousiasmeren. Wel moeten de individuele gilden hun boodschap uitdragen en actief zijn binnen de lokale samenleving. Ze moeten zichtbaar zijn en het eeuwen oude gedachtegoed uitdragen. En als ze daar in slagen mogen zij allemaal daar een glas bier op pakken!
3
Nieuwsbrief 2014-02 Jaargang 6
Goede raad Doe de goede dingen zodat je trots kunt zijn op je gilde. Ga niet aan mensen trekken om lid te worden van je gilde, maar zorg ervoor dat je gilde een eigentijdse inhoud heeft en midden tussen de mensen staat en actief mensen betrekt bij de activiteiten dan komt het goed en hoeven we ons geen zorgen te maken over een toekomst.
LaserschietenOpWip.nl Onlangs zijn een aantal modificaties doorgevoerd op de installatie voor het laserschieten op wip om het schieten nog aantrekkelijker en uitdagender te maken. De schietbak is opnieuw vormgegeven, het bedieningspaneel is uitgebreid en op de wapens is een duidelijke signalering aangebracht. Nu is op de schietbak duidelijk te zien wanneer de installatie wordt vrijgegeven en wanneer de laser wordt ingeschakeld, ook kan men op de schietbak zien wanneer de schutter op de roos gericht is. Ontwikkelt voor de gildejeugd van het Kwartier van Oirschot kent de installatie laserschieten op wip veel belangstelling vanuit de Brabantse gilden. Niet alleen voor de jeugd maar ook voor de geoefende schutter biedt de installatie laserschieten op wip een uitdaging. Omdat er geen restricties zijn of mogelijk gevaar kan iedereen van jong tot oud zijn schutterstalent op de proef stellen. Hierdoor is het laserschieten een ideale mogelijkheid om tijdens open dagen en promotie van onze Brabantse gilden in te zetten zodat mensen kennis kunnen maken met de schietsport. Na een langdurig proces is ook de wapenvergunning en exploitatievergunning geheel rond. Lang is onduidelijk gebleven hoe een en ander moest worden gereglementeerd om te kunnen worden opgenomen in de Nederlandse Wapenwet omdat de installatie de eerste en enige is in zijn soort. Ook in de openbare ruimte kan nu het Laserschieten op Wip veilig worden ingezet voor wedstrijden en promotie van gilden en schutterijen. Aan de digitale bereikbaarheid heeft onze vaandrig Dion hard gewerkt zodat de bereikbaarheid via internet is verzekerd. De nieuwe naam voor de installatie is LaserschietenOpWip.nl. Op de site laserschietenopwip.nl is alle informatie voor handen.
Sint Joris avond Sinds een jaar organiseerd het gilde iedere maand een soort club avond. Het grote verschil met een echte club avond is dat hier iedereen welkom is. Op deze avond is er ruimte voor een drankje in CafĂŠ Hof van Holland een goed gesprek of er kan geschoten worden met de kruisboog. Mocht je altijd al eens bij ons gilde willen komen kijken dan is dit de uitgelezen manier om informeel kennis te maken met de Brabantse gilden. De eerst volgende Sint Joris avonden zijn op 21 augustus en 18 september van 19.00 uur tot ongeveer 22.00 uur in cafĂŠ Hof van Holland aan de Tilburgseweg 83 in Goirle.
4
Nieuwsbrief 2014-02 Jaargang 6
Agenda
Van de Deken-Schrijver
15-08 Herdenking gijzelaars
Gildedag Moergestel Afgelopen tijd een drukke tijd gehad met het gilde, om te beginnen was er op 18 mei een gildedag in Moergestel. Hier wist Hans van Doremalen het kampioensschild mee naar Goirle te nemen met de maximale 60 punten. Knap gevolgd door Patrick Brock die met 59 punten eerste werd. Ook het korps schild ging mee naar Goirle. Jeugdvendelier en schutter Marijn Sparidaens wist met het laserschieten op wip de 3 prijs binnen te halen. De zussen en vendeliers Vera en Iris de Brouwer wisten allebei een eerste prijs te behalen in hun klasse.
21-08
Sint Joris avond
30-08 4e Lotschieten 07-09 Guldendag bij de Guldenakker 13-09
Statiedag
18-09
Sint Joris avond
21-09
NBFS toernooi
Ontwerp - Foto’s - Teksten Erik van Dijk Sjef Hoogendoorn Dion Hoogendoorn Annemiek van Puijenbroek
Gildedag Gilze Op 6 juli was er een gildedag in Gilze. Een fanatieke groep uit onze jeugd is hier op de fiets naar toe gegaan. Dit had echter geen effect op de prestaties, want die waren weer top. Vera de Brouwer wist weer e een knappe 1 prijs te behalen met vendelen. Patrick Brock wist het deze keer wat beter te doen en werd met 60 punten kampioen. Johan de Brouwer wist met de zelfde boog 59 punten te schieten en had dus de eerste prijs.
GĂ´olse kermis Op kermismaandag was weer onze jaarlijkse kermisverschieting. Corry Kloks had achter elk punt van het blazoen een nieuw nummer gezet zodat we niet wisten wat we schoten. Het was weer een gezellige middag met de gasten van de handbal die ook elk jaar van de partij zijn. Chris en Lies Broekhuijzen wisten een gedeelde eerste plaats te bemachtigen. Kleine prijsverschieting Aan de onderlinge kleine prijsverschieting mogen ook de Vrienden van het Gilde deelnemen. Peter van Zunderd heeft hiermee bij zijn eerste verschieting 225 van de 300 punten weten te schieten. We zijn e echter al bij de 3 ronde, en het zijn Jan Kloks en Patrick Brock die tot nog toe aan de leiding gaan.
Het gilde Sint Joris wenst iedereen een fijne vakantie toe.
5