Het reglement van de sint sebastiaansgilde te leffinge 1680

Het reglement van de Sint-Sebastiaansgilde te Leffinge 1680 Het berijmde Reglement van de ‘Jesusten’, de Leffingse Kamer van Rhetorika met kenspreuk Altoos doende, werd in 1688 opgesteld en is niet minder dan 132 lange verzen lang.(1) Enkele jaren te voren had de plaatselijke Schuttersgilde haar ‘Constitutie ende Reglement’ in prozavorm opgesteld. De tekst ervan vult de eerste bladzijden van het ‘Register ofte Handt-Bouck vande ghildebroeders ende ghildesusters van H. Martelaer ende Ridder S. Sebastian binnen Leffynghe beghinnende int jaer des Heeren 1680.’

Dit Register in folio is drie vingers dik en geheel samengesteld uit Pro Patria-papier van C. & J. Honig. De rode marokijnen band is op rug en beide platten met fraaie goudstempels versierd. De titel, in gouddruk op beide platten uitgevoerd, luidt: ‘Handt-Boeck der Confraters ende Susters van de vermaerde Confrerye van den H. Ridder S. Sebastiaen begonst 1680 binnen de prochie van Leffinge.’(2) Het titelblad en de zes bladen die de tekst van het Reglement bevatten, zijn een model van schrijfkunst. De initialen van Register en van Constitutie zijn een pracht van calligraphische versiering. Boven de eerste tekstbladzijde heeft de kunstenaar in zuiver calligraphische techniek een dravende hond en een [p. 270]

vliegende duif uitgevoerd. Van dezelfde hand zijn een drietal fijne pentekeningen: een open bloemkelk op f. 1; een gemartelde Sint Sebastiaan en een schutter op het titelblad. Deze bladzijden zijn het werk van de talentvolle schrijfkunstenaar, Cornelis Bourgoigne, een geboren Leffingenaar, die in dienst van de Brugse schepenbanken heeft gewerkt en in 1722 te Gent wegens schriftvervalsing tot de galg veroordeeld werd.(1) De tekst, in 1680 opgesteld, werd op 14 Mei 1700 en nogmaals op 24 Maart 1719 door de burgemeesters en schepenen van het Brugse Vrije ‘ghedecreteert ende ghesegelt’.

ROGER VAN DER HEYDE

Tekst van het Reglement.

CONSTITUTIE ENDE REGLEMENT gheconcipieert bij den Hooftman Coninck Deken ende Sorghers mitsgaeders de notabele Ghildebroeders van den H. Martelaer ende Ridder SINTE SEBASTIAEN die de Schotters vanden Hantboghe sijn vierende binnen de Prochie van Leffijnghe, [p. 271]

1 ALVOOREN datmen telcken Jaere binnen de zelve Prochie op den tweeden Syncxen dagh sal schieten eenen Gaij van eeren ende daeghs daer naer eenen prijsgaij soomen van alle oude tijden gewoone is gheweest te doene daer toe alle de Ghildebroeders hemlieden sullen vijnden ter platse daer toe geordonneert ofte te ordonneren; de welcke oock hemlieden beneffens d'ander ghenoode sullen moghen vijnden ter maeltyt behoudens elck draghe sijn advenant in de teiren ende jaercosten van tcelebreren van missen, t'rechten van Gaij ende anders, immers sulcx als bij den Hooftman, Coninck, Deken en Zorgher, hooft en hooftsghelijke sal ommeghestelt worden.

2 Dat alle gheteeckende ghildebroeders ten gaijdaghe niet comparerende ter tafel, evenwel schuldig sullen sijn te betaelen aenden gonen daer toe ghequalificeert de somme van zes ponden parisijs omme gheimployeert te worden inde voorseyde oncosten.

3 Dat alle de gone beliefven te commen in voorseyde Ghilde met kenisse van saken te weten van hunne religie ende comportement sullen worden gheaccepteert, behoudens dat naer hemlieden overlijden hunne weduwen ofte erfghenamen, ghehouden wesen te betaelen vi. ponden parizys voor ordinaire dootschult te innen bij eerlicke executie op elck vande aeldijnghers in solidum; ende sal in recompence van dien voor de ziele van overleden ghedaen worden een zielemisse ten coste vande Ghilde waer toe men sondaghs te vooren inde hoochmisse zal doen begroeten alle de Ghildebroeders; ende de gone niet comparerende ofte iemant wt hemlieden name tijdelick om t'offeren, zullen verbeuren elck xx. sc. parizys.

4 Voorts zijn alle de Ghildebroeders naer t'overlijden van hunnen mede Ghildebroeder oft Ghildesuster verobligiert te compareren ter begravenisse ofte uutfaert mitsgaeders t'doode lichaem t' helpen ter aerde draghen op peyne van bij elcken diffalliant te verbeuren xx. sc. parizys omme gheimployeert te worden tot verciersel van den Aultaer van Sinte Sebastiaen; dies sijn de hoors ende Erfgenamen vande overleden ghehouden hemlieden te doen begroeten bij den cnape vande Ghilde.

5 Ende inghevalle iemant vande vrienden vande overleden [p. 272]

Ghildebroeder begroet als vooren niet en ware comparerende sal elcken diffalliant verbeuren ten proffytte van ghilde zes ponden parizys te betaelen aenden Deken ofte ander daertoe ghequalificeert die t'elcken jaere van al t'selve en zijnen voorderen ontfanck sal doen rekenijnghe bewijs ende reliqua aenden hooftman Coninck deken ende sorghers mitsgaeders de notable ghildebroeders, op peyne van daer over ghexecuteert te worden.

6 Den gonen houdende den Ghildebouck ofte iemant anders vande Ghilde en vermagh niemant t'accepteren als Ghildebroeder tenzij ter presentie ende bijwesen ten minste van acht Ghildebroeders op de verbeurte van vi. lb. parisijs.

7 Voorts indien iemant van de Ghildebroeders beliefde te scheeden uut de Ghilde sal tselve vermoghen te doen behoudens hebbende peremptoire redenen, ende mits betalende over sijne laste ofte loopende jaercosten iiij. ponden par. ende voor doodtschult x. ponden par. mitsgaeders oock alle extraordinaire beloften aen de Ghilde gedaen, anderssints ende bij ghebreke van alle twelcke blijft hij verobligeert t' elcken jaere te betalen zijne quote inde ordinaire ommestellinghe van jaerlicsche oncosten.

8 Voorts den gonen afschietende den Gaij van eeren tzij arme oft rijcke wort gehouden binnen drije maenden daer naer aenden halsbant van de Ghilde te doen maken ende hangen eenen selveren schilt naer sijnen staet ende goetwillicheyt.

9 Dat den gonen bediedende Coninck van den selven Gaij vrij sal wesen alleene van ghelaghe ter maeltyt van Gaijdaghe ende Ste Sebastiaensdagh, behoudens de Ghildebroeders op Ste Sebastiaen vereerende met een tonne dobbel bier, ofte wel in redemptie daer vooren xxiiij ponden par. ter ceure en optie van de voorschreven Ghildebroeders.

10 Ende alsoo van over eenighe jaeren herwaerts allencxkens is in gebroken dat de Ghildebroeders int t' huysleeden ende uuthalen van den Coninck en bij hem t' sijnen huyse, wierden ghetracteert ende alsoo zouden gheschieden dat den Coninck wesende persoon van cleyne middelen niet en soude hebben de faculteyt omme t' selve tractement behoorlick te doen, soo en sal van nu voortaen geenen Coninck van wat conditie hij zij ten tijde van tvocrschreven uuthalen en t' huysleeden in eenigh tractement gehouden sijn, nemaer t' selve vermoghen achter te laten sonder dat iemant van Ghildebroeders hem danof mach reprocheren, t' elcken op de boete van xx sc. par. [p. 273]

11 Voorts sal dusdanigen persoon van cleene conditie alsvooren gehouden wesen te stellen zeker borghe ende principaal ten minste totter somme van hondert guldens over de weirde vanden halsebant die den Coninck t' geheele jaer bij hem is houdende. Ende indien hij geen zeker en vermagh sal den selven halsebant met de schilden gegeven worden ende ghelaten in handen van den Hooftman, Deken ofte Ghildezorgher.

12 Voorts salmen alle jaere te Ste Sebastiaensdagh doen celebreren een misse ten coste van de Ghilde en des anderen daeghs een Jaergetijde ofte requiemmisse over de zielen van d'overleden Ghildebroeders ende Ghildesusters, t'welcke men sal betalen met de voorschreven ghemeene jaercosten.

13 Voorts indien iemant ghedeurende t'schieten van den gaij naer dien men behoorlick metten trommelslach oft anders behoorlick waerschauwijnghe sal hebben ghedaen casuelic wierde ghequetst, en sal den Ghildebroeder sulcx bij onghevalle ghedaen hebbende, danof geen draghen hebben, soo insghelycx sal worden gheobserveert, indien iemant inder manieren als vooren ghequetst wierde tusschen doelen naer den schotter behoorlick ende bekent teecken zal gedaen hebben.

14 Voorts salmen t'elcken Sondag inden vasten schieten een Crakelinck danof de cost aenden Deken van de Ghilde sal valideren in sijn rekeninghe van jaercosten, soo oock al t'gone den zelven Deken in zijne qualiteyt anders sal verschoten hebben ofte verantwoort naer redene.

15 Voorts sal alle jaere gecoren worden met ghemeene voysen eenen nieuwen zorgher welcken afgaende zorgher sal succederen inde platse van voorgaende Deken die inde selve qua liteyt sal doen de devoiren hier vooren ende naer gheordon neert mitsgaeders alle tgone van zelve functie is dependerende ten ware omme merckelicke redenen ende considera16 Ghelijk oock den gecoren zorgher gehouden sal zijn te dienen op de boete alsvooren.

17 Dat hem niemant en vervoordere ter tafel te gaen sitten op d'ordinaire vergaderinghen aende platsen gheprepareert voor de gone den kerckelicken dienst ghedaen hebbende ende van Hooftman Deken Coninck ende alpheris op peyne van te moeten versitten ende verbeuren ij sc. par.

18 Item dat ijder, ende al de gone bijcommende tzij Ghildebroeders oft beminders op ordinaire ofte extraordinaire vergaderinghe sullen gehouden zijn hun ghelach te betaelen man ende mansghelijcke ofte naer rate sulcx als hun bij de Ghildebroeders present sal ghetauxeert worden; ende soo verre eenighe van t'ghelagh iemant anders geroepen hadde zal den oproeper gehouden zijn voor den opgheroepen te betalen op peyne van parate excecutie.

19 Ende indient geviele dat iemant vande Ghildebroeders drije jaeren achtereenvolgende den gaij van eeren quame af te schieten ende alsoo te bedijghen keyser, salmen hem in redemptie vanden halsbant ende andere pretentien van weghen de ghilde jonnen t'sestig ponden par. eens ende boven dien sal jaerlicx vrijgehouden zijn van ghelaghe d'ordinaire vergaderdagen ende van jaercost.

20 Voorts sal jaerlicx den gonen bediedende Coninck tot den prijs gaij geven ter somme van v. ponden par.

21 Voorts en sal niemant vermoghen op te hanghen eenige prijzen of te spelen op te richten van wat soorte ofte maniere die zouden moghen wesen, tenzij bij consente van den hooftman, Coninck, Deken ende notable Ghildebroeders op de boete van t'elcken te verbeuren vi. lb. par.

22 Voorts soo wije sweert ofte vlouckt bij de hh. sacramenten ofte bij den name godts, bij de moeder godts maria, ofte godts heyligen idelick inden mout, sal verbeuren vi. sc. par.

23 Voorts soo wanneer de Ghildebroeders sullen ghedaeght zijn omme te trecken eenighe resolutie rakende de Ghilde, de presenten zullen vervoysen d'absenten, soo ordinairelick de ghewoonte is.

24 Voorts den gonen hebbende het eerste gherack van den gaij van eeren afschietende een stick vanden selven gaij, sal wesen bailliu vande selve gilde, en recht hebben sal van callangue tot laste van elcken ghildebroeder misdoende jeghens den voorseiden reglemente en macht hebben om de verbeurde boeten te innen bij parate executie.