Schuttersbrief 012 (2005 02 15)

SCHUTTERSBRIEF Onregelmatig maar frequent verschijnend e-mailblad als ideeënbus, discussieforum en actieprogram voor het schutterijwezen in het Nederlandstalige gebied van de EGS Nummer 12 – Maastricht, dinsdag 15 februari 2005 REDACTIE Bezoekadres: SB-redactie, p/a Franciscus Romanusweg 6-B, 6221 AE Maastricht Telefoon (met voicemail): 043 - 325 76 62; vanuit het buitenland: 00.31.43.325 76 62 Mobiel: 06.42 58 70 04 Fax : (00.31) (0)43.310 04 06 E-mail: redactie@schuttersbrief.nl Voorlopige bankrekening binnenland: 85 88 27 298 t.n.v. Alfred Disch te Maastricht Voorlopige bankrekening buitenland IBAN-code: NL86SNSBO - 85 88 27 298; BIC-code: SNSBNL2A ten name van / auf den Namen von / au nom de / in the name of: Alfred Disch, NL - 6221 AE Maastricht

Redacteurs: 1) Alfred Disch; 2) vacature(s).

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------INHOUD Recensies: zie blz. 330 - 334 -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------COLOFON De Schuttersbrief (SB) verschijnt sinds 19 juni 2004 en is een uitgave van de SB-stichting i.o.

De SB wordt gratis verstrekt: zie de verzendlijst op de voorlaatste pagina van SB-nummer 8.

Met de SB worden bij tijd en wijle de zogeheten ‘SB-Bijlagen. Werkdocumenten voor het schutterswezen’ meegezonden. De SB-Bijlagen verschijnen ten minste tweemaal per jaar.

Wilt U ook GRATIS en RECHTSTREEKS de SB en de SB-Bijlagen ontvangen? Laat dit dan m.v.v.

Uw volledige naam, Uw woonadres en Uw telefoonnummer weten aan: redactie@schuttersbrief.nl.

Daar de aan de uitgave van de SB-nummers en SB-Bijlagen verbonden kosten vooralsnog gehéél worden betaald uit particuliere middelen, verzoekt de redactie U om een vrijwillige bijdrage o.v.v. ‘Donatie’ te storten op de hierboven vermelde (voorlopige) bankrekening van de SB-redactie. Voor Uw zéér gewaardeerde gift, hoe gering ook, zegt de redactie U bij voorbaat hartelijk dank!

De Schuttersbrief heeft een doorlopende paginering.

Veelgebruikte afkortingen worden verklaard op de laatste pagina van SB-nummer 8.

U mag - om o.a. auteursrechtelijke redenen - uitsluitend voor eigen persoonlijk gebruik de SB uitprinten, dus niet (!) ten behoeve van derden.

Oude nummers van de digitale Schuttersbrief kunnen te allen tijde bij de redacrtie worden opgevraagd.

Geprinte maandedities (incl. eventuele SB-Bijlagen), uitgebreid met o.a. inhoudsopgave en register alsmede voorzien van een speciale omslag en rugband, zijn te verkrijgen door overmaking vooraf van 5 euro per exemplaar (incl. porto) naar de bankrekening van de SB-redactie. Jaarabonnement: 30 euro.

Digitale en schriftelijke post ter publicatie in de Schuttersbrief wordt naar onderwerp gerubriceerd en vervolgens in logische volgorde opgenomen in de betreffende SB-rubriek.

Wilt U óók Uw eigen berichten opgenomen zien in de SB, gelieve dan per brief of per e-mail steeds slechts één onderwerp te behandelen. Dat vergemakkelijkt aanzienlijk de rubricering van de correspondentie in de SB. In principe worden alle ingekomen brieven en e-mails geplaatst, ook indien ze van dezelfde persoon en van dezelfde datum zijn. Bovendien wordt voor elk nieuw aangedragen onderwerp een nieuwe rubriek in de SB geopend. © Copyright: SB-stichting (i.o.), Maastricht MMIV

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 12 15 februari 2005 329 1

de 39

ste

RECENSIE (14): jaargang (2004) van het HGK-kwartaalblad De Knaap

Een uitstekende opmaak De Hoge Gildenraad der Kempen (HGK) is de uitgever van het driemaandelijkse tijdschrift De Knaap. Bij het doornemen van de vier nummers (A4-formaat) van de 39ste jaargang viel het mij eigenlijk al direct op: wat een mooie lay-out! En dat is beslist niet alleen te danken aan het ‘beschaafd’ groen van de omslag en aan het feit dat elke pagina haar tekst heeft op een lichtgroene achtergrond waarin - zonder dat dit storend werkt - nog net herkenbare foto’s en silhouetachtige figuren zich aftekenen. Het geeft het hele blad ‘een warm gevoel’, althans zo komt het bij mij over. Trouwens elke jaargang van De Knaap heeft zijn eigen kleur. Ook de presentatie van de artikelen is afwisselend: nu eens twee of drie artikeltjes op één enkele bladzijde, dan weer een of twee pagina’s goed voor een uitgebreidere bijdrage. Tevens is er variatie in de gebruikmaking van het aantal tekstkolommen. De foto’s, nagenoeg allemaal in fullcolour, zijn zonder meer van excellente kwaliteit. Kennelijk is het redactiebeleid en hoort het tot de financiële mogelijkheden van de HGK, dat er zo goed als géén advertenties in De Knaap voorkomen. Ik telde er namelijk maar twee, in elk nummer steevast op de binnenzijde van de vooromslag geplaatst, tamelijk bescheiden van omvang en overigens steeds dezelfde.

Dik en dun Nog héél iets anders viel mij bij de 39ste jaargang op. Menige redactie wil ook in het stillere winterseizoen de dikte van haar blad op peil houden en doet dat nogal eens door het opnemen van overdrukken uit andere bladen en/of door het plaatsen van niet of nauwelijks terzake doende artikelen. Niets van dat alles bij De Knaap! Nog voordat je ook maar één letter gelezen hebt, voel je al aan het blad, met welk kwartaalnummer je te maken hebt: een betrekkelijk dunne in het 1ste kwartaal van het jaar (12 blz.), twee vrij dikke afleveringen in het 2de en 3de kwartaal (2 x 24 blz.) en tenslotte weer een minder dik nummer helemaal aan het end van het jaar (16 blz.). De Knaap: ook in kwantitatief opzicht een ware afspiegeling van de activiteiten van de HGK en zijn schuttersgilden. Zó kun je er natuurlijk ook tegen aankijken!

Negen redacteurs Het belangrijkste is en blijft vanzelfsprekend (?) de inhoud van de teksten. Daar staat bij het kwartaalblad De Knaap een maar liefst negenhoofdige redactie o.l.v. HGK - opperhoofdman (= voorzitter) dr. Eugeen van Autenboer garant voor. Voorzover niet voorzitter, griffier (= secretaris) of opmaker vertegenwoordigen de redacteurs de vijf Wapens van de HGK, t.w.: de Voetboog, de Handboog (2x), de Buks, de Kleine Kruisboog en de St.-Jansboog.

Viertal nummers Sinds de oprichting van De Knaap in 1966 heeft elke aflevering haar eigen nummer. Jaargang 39 omvat de nummers 152 t/m 155. De paginering loopt van vooromslag t/m achteromslag.

Vandaar dat de inhoudsopgave altijd te vinden is op blz. 3. Op de buitenzijde van de vooromslag van elk nummer het meer dan levensgrote HGK-vignet met de ietwat misleidende inscriptie ‘Hoge Gildenraad der Kempen. De Wet’. Wat ‘De Wet’ precies is, heb ik reeds in SB aflevering 6 (blz. 237) verteld.

Nummer 152 De reeks van artikelen in aflevering 152 opent met de aankondiging van het verschijnen van het HGK-jubileumboek door E. van Autenboer (blz. 4). B. de Ryck gedenkt op blz. 5 de overleden gildenbroeders en gildenzusters. Op dezelfde pagina meldt J. Luyten een heuglijk jubilee bij de Koninklijke St.-Sebastiaansgilde te Essen. P. Vervoort (blz. 6) verhaalt over het 3de eeuwfeest van de St.-Sebastiaan de Jonghe te Herselt. Exact dubbel zo oud of misschien zelfs nóg ouder want al van vóór 1389? - is weer een andere St.-Sebastiaan, nl. die van Herentals, aldus de vooraankondiging van het feest op 14.4.2004. Op dezelfde pagina (blz. 7) doet Fr. Snijders verslag van de sinds 1988 bestaande jaarlijkse ‘zes meter wintercompetitie’ bij de Noorderkempense -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

330

15 februari 2005 2

Schuttersbrief - nummer 12

St.-Jorisgilden. Drie hele pagina’s (blz. 8-10) zijn uitgetrokken voor het vermelden van de HGKagenda 2005. Op de binnenzijde van de achteromslag (blz. 11) een fotocollage van… ja, waarvan?; dát staat jammer genoeg er niet bij. Eronder, op haar vaste stekkie, de vermelding van de verschijningsdata van De Knaap en de adresgegevens van de 9 redactieleden. Tenslotte op de buitenkant van de achteromslag, op blz. 12 dus, de colofon.

Nummer 153 [Red.]: ‘Kalender’, blz. 2. [Red.]: ‘Inhoud’, blz. 3. [Red.]: ‘Boek 50 jaar HGK te Essen’ [fotocollage], blz. 3. V.Dionys: ‘Voorjaarsvergadering 2004’, blz. 4-6. B. de Ryck: ‘Overleden gildenbroeders- en -zusters’, blz. 6. J.Dedapper: ‘Feest ten voordele van mindervaliden’ en ‘Uitslag Tombola Feest t.v.v. mindervaliden op 20 maart 2004’, blz. 6 resp. 7. E. van Autenboer: ‘Op de heide waait de wind! Ere-opperdeken Frans de Ceulaer’ en ‘In de stille Kempen! Ereopperdeken Adriaan van Boxel’, blz. 7 resp. 7-8. Fr. Horsten: ‘Uitslagen van het Gildenbezit op 28 feb. 2004 te Lasterlee’ en ‘Beschouwingen na vier jaar keur- en studiedagen Gildenbezit’, blz. 9-10 resp. 10-11. S. Geens: ‘Bij de beoordeling van blazoenen’, blz. 11-12. J. Moons: ‘De Sint-Sebastiaansgilde van Herentals viert feest! 1404-2004’, blz. 12. Fr. Horsten: ‘Bij het beoordelen van de beelden’, blz. 13-14. L. Buyens: ‘Remi Buyens, erehoofdman van Sint-Antonius Lichtaart is overleden’, blz. 14. J. Servaes: ‘Dank U, Jef!’ [= In memoriam Jef van Opstal, hoofdman St.-Joris te Meer], blz. 14-15. Fr. Snijders: ‘Verbond der Sint-Jorisgilden Winterschietingen op zes meter’), blz. 15-16. Hoofdman en Bestuur St.-Joris Loenhout: ‘Jubileum 650 jaar Sint-Jorisgilde van Loenhout’, blz. 16-17. I. van der Wildt: ‘Sint-Sebastiaansgilde Schoten’ en ‘In memoriam Jos van Hoydonck’, blz. 17. W. Heestersmans: ‘Sint-Sebastiaansgilde Kalmthout 500 jaar!’, blz. 21. V. Dionys: ‘Resultaten schietingen verbroedering handboog Noorderkempen 2003’ en ‘Uitreiking van de Papegaai te Hoogstraten op 2 mei 2004’, blz. 22-23. [Red.]: Teksten voor de uitgaven van de volgende Knaap’, blz. 23. [Red.]: [Colofon], blz. 24.

Nummer 154 In dit nummer o.m. (!) uitgebreide aandacht voor het gildenfeest dat op 26 en 27 juni 2004 gehouden werd bij de St.-Sebastiaan te Vosselaar, incl. met uitslagen en fotoreportage. Zo ook inzake het schietspel bij de St.-Sebastiaan te Retie d.d. 6 juni. Aandacht tevens voor diverse koningschietingen: te Wuustwezel (St.-Christoffel), te Sint-Job-in-’t-Goor (St.-Joris), te Essen (St.-Sebastiaan) en te Minderhout (St.-Joris). Verder berichten over: HGK-gift aan het Medisch Pedagogisch Kinderdagverblijf Merlijn; onthulling van een schitterende museumkast bij de St.Sebastiaan te Loenhout; de presentatie van het HGK-jubileumboek; de 100ste verjaardag van een vrouwelijk lid bij de St.-Sebastiaan te Schoonbroek; het ‘600’-jarig bestaansfeest St.-Sebastiaan te Herentals; de Erfgoeddag 2004 (deelname daaraan van het Verbond der St.-Jorisgilden en expositie van de drie schuttersgilden van Essen); aanstaande schieting voor ‘Jan en Alleman’ bij de St.-Sebastiaan te Schoonbroek. Ook is er een tussentijdse uitslag van het ‘Landjuweel’ (met 7 wedstrijdonderdelen): van de 73 schuttersgilden staat St.-Sebastiaan te Vlimmen thans aan kop.

Nummer 155 Evenals in de voorgaande aflevering wordt ook in dit nummer bericht over het dansen: de HGK heeft zelfs daarvoor een speciale werkgroep en een jury. De meeste aandacht gaat verder uit naar het verslag van de najaarsvergadering te Lille (blz. 4-6), het programma van het Gildencongres op 7 mei 2005 te Geel in de provincie Antwerpen (blz. 6-7) en de wedstrijduitslagen bij de ‘Verbroedering van Gilden’ in de Noorderkempen en bij die in de Midden- en Zuiderkempen (blz. 12-13).

Hoe De Knaap te verkrijgen is In de rubriek ‘Mededelingen’ van een volgende aflevering van de Schuttersbrief vindt U vermeld, hoe U zich in het bezit kunt stellen van een abonnement op het HGK-kwartaalblad De Knaap. Losse nummers zijn overigens te koop bij griffier / secretaris Vic Doinys: St.-Jozefstraat 15, 2460 Kasterlee; telefoon: (00).(32).(0)14.85 20 22; e-mail: steven.dionys@village.uunet.be.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 12 15 februari 2005 331 3

RECENSIE (15): DVD - Jaaroverzicht 2004 Broederschap St.-Sebastianus te Klimmen Product: DVD. Titel:

www. sint-sebastianus-nl. Jaaroverzicht 2004. [Klimmen, januari 2005].

Auteurs: internetredactie van de Broederschap St.-Sebastianus te Klimmen.

Prijs:

€ 5,- (d.i. inclusief bezorgingskosten!).

Betalingsmogelijkheden: - U kunt het luttele bedragje storten op postbankrekeningnummer 348 97 40 t.n.v.

Familie Leunissen-Ritzen te Klimmen o.v.v. ‘DVD-jaaroverzicht’; U krijgt dan de DVD per post toegezonden; - U kunt ook een bankbiljet van 5 euro sturen naar het adres: Familie LeunissenRitzen, Bourgondië 10, 6343 DD Klimmen; U krijgt dan de DVD eveneens per post toegezonden; - woont U te Klimmen, dan hoeft U slechts even te bellen (045 - 405 38 24); de DVD wordt vervolgens bij U thuis afgeleverd en U kunt dan gelijk afrekenen.

--Nu óók een DVD Zeker na de onlangs gehouden OLS-websitewedstrijd mogen we het wel zo stellen: de internetpagina van de Broederschap St.-Sebastianus te Klimmen behoort tot de topvijf van beste schutterswebsites in de beide Limburgen. Deze site is er sinds september 2003 en wordt verzorgd en bekostigd door de familie Leunissen-Ritzen, bestaande uit vader Wiel, moeder Lieske en hun zoons Ron en Mathy. Dit kwartet vormt een zeer actieve en productieve internetredactie. Nu is er dan van hen bovendien een DVD afkomstig.

Van meer dan lokaal belang Het DVD-schijfje geeft een foto-overzicht van - in de allereerste plaats - de activiteiten van de Broederschap St.-Sebastianus gedurende het verenigingsjaar 2004. Maar daarnaast zijn ook diverse schuttersactiviteiten van elders in het Limburgse vastgelegd op het DVD-schijfje.

Daardoor is het jongste product van de familie Leunissen-Ritzen tevens een document geworden dat óók van betekenis is voor anderen dan alleen maar voor bewoners van Klimmen.

De volgende gebeurtenissen zijn op de DVD te vinden: Bastianus kermis Koningsden planten Carnaval Kermismaandag Bruiloft Paul & Nicole Kermis bij Keulen Vogelschieten ZLF Oost-Maarland OLS Opglabbeek Bondsfeest Stein Grote Bronk Bondsfeest Spaubeek

Bondsfeest Heerlen Bondsfeest Geleen Schietwedstrijd Klimmen - Strucht

Afscheid Pastoor Brunott Processie Ransdaal Erekruisschieten

Honderden foto’s met muziek De foto's op de DVD zijn ingedeeld in verschillende hoofdstukken (zie hierboven). Ieder hoofdstuk bevat foto’s van een bepaalde gebeurtenis. Deze foto’s worden in de vorm van een zogenaamde ‘slideshow’ vertoond. Iedere slideshow is voorzien van bijpassende muziek. De totale tijdsduur bedraagt, op drie minuten na, exact een uur.

Van harte aanbevolen!

De DVD is zonder winstoogmerk gemaakt. Alle eventuele inkomsten van de DVD worden aangewend voor de verdere exploitatie van de Klimmense website. Voor ons een reden temeer om de betreffende DVD bij alle SB-lezers aan te bevelen.

Alfred Disch -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

332

15 februari 2005 4

Schuttersbrief - nummer 12

RECENSIE (16): het Duitse Schuttersjaarboek 2005 Titel:

Schützenjahrbuch 2005. Würzburg 2005.

Auteur: Dr. Hermann Tallau, in samenwerking met de DSB. Editie: Frankonia Handels GmbH & Co KG te D - 97064 Würzburg (www.frankonia.de).

Vertegenwoordiging Frankonia in Nederland en Vlaams België: Hes van Zweeden BV, Broerenstraat 17, 6811 KA Arnhem; telefoon: 026 - 442 65 96 of 026 - 389 21 27; telefax: 026 - 443 89 31; e-mail: vanzweeden@hesvanzweeden.nl.

--Méér dan alléén maar een DSB-naslagwerk De letters DSB staan voor ‘Deutscher Schützenbund’, het grootste (sport)schuttersverband in Duitsland. Bij de DSB zijn ruim 15.000 (!) schietverenigingen, waaronder ook nogal wat schuttersgilden of -broederschappen, aangesloten. Een jaarboek (van 150 blz.) met vooruitblik en terugblik is dan vrij ‘makkelijk’ volgeschreven. Dit jaar gebeurt dat voor de 22ste keer. In het naslagwerk zijn o.m. de navolgende soort gegevens te vinden: activiteitenagenda 2005, overzicht van schietprestaties (dus ook die van de in 2004 te Athene gehouden Olympische Spelen), schietsportcarrières, onderscheidingen, opleidingsmogelijkheden, schietwapens met toebehoren, adressen van nationale en internationale schuttersverbanden en natuurlijk het nodige over de DSB zelf. Plaats is er tevens ingeruimd voor het maken van persoonlijke notities.

Ook van nut voor historische schutterijen Het Duitse Schuttersjaarboek 2005 is niet alleen voor de schietsport (schietsportverenigingen) geschreven maar ook voor het historische schutterijwezen (schuttersgilden). Zo heeft dr. Tallau in zijn naslagwerk tevens een artikel opgenomen over het Duits Schuttersmuseum te Coburg (deelstaat Beieren); zie en vergelijk wat onze eigen SB in nummer 8 over het museum te melden heeft. Eveneens kan men in het naslagwerk van Tallau informatie lezen over het samentreffen van de oudste bij de DSB aangesloten schutterijen, waarvan de geschiedenis terugreikt tot ver vóór het jaar 1800.

Alfred Disch -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 12 15 februari 2005 333 5

RECENSIE (17): nummer 95 (januari 2005) van ‘Le Papegaie’ uit Visé ‘Papegaai’ of ‘koningsvogel’ Ik meld het nog maar eens voor alle duidelijkheid: ‘papegaai’ en ‘papegaaischieten’ waren vroeger in het Nederlandse en Vlaamse spraakgebruik de meer geijkte termen voor ‘koningsvogel’ en ‘koningsvogelschieten’; confer SB-nummer 5, blz. 166. In het Frans en in het Waals is ‘le papegaie’ trouwens vandaag de dag nog steeds het woord bij uitstek om er de schutterlijke koningsvogel mee aan te duiden. Heel begrijpelijk dan ook, dat de ‘Société Royale des Anciens Arquebusiers de Visé’ [= Koninklijke Sociëteit van Oude Kolveniers van Visé] alias ‘SaintMartin’ [= St.-Martinus] aan haar sinds 1974. verschijnend verenigingsblad de typische schuttersterm ‘Le Papegaie’[= De Papegaai] heeft meegegeven.

Een grote vereniging Hoeveel leden de ‘Anciens Arquebusiers’ precies telt, weet ik niet. Maar het moeten er minstens ettelijke honderden zijn. Alleen al het aantal geüniformeerden schommelt rond de 300! Geen verbazing hoeft het dan te wekken, dat het verenigingsblad in een oplage verschijnt van 600 exemplaren. En evenmin, dat het blad in drukvorm gepresenteerd wordt, op bijna glossy papier in A4-formaat; en dát ook nog eens jaarlijks minstens twee- à driemaal.

Boordevol gegevens Het onlangs verschenen nummer is 32 bladzijden dik. De vorige aflevering (nr. 93) eveneens, doch het weer dááraan voorafgaande nummer omvatte maar liefst 56 pagina’s. Je vraagt je onwillekeurig af, hoe krijgen ze hun blad vol! Ik denk, dat dit deels komt doordat de redactie een formule hanteert die borg staat voor een ‘voor elk wat wils’- tijdschrift. Jongere én oudere leden zowel als niet-leden vinden in ‘Le Papegaie’ altijd wel wat van hun gading.

Ook kijkblad Zo trof ik verspreid over het hele jongste nummer een achttal artikelen aan die gaan over het stadje Visé (Wezet) en de naaste omgeving. Acht artikelen, goed voor iets meer dan de helft van het verenigingsblad. Overigens artikelen over uiteenlopende onderwerpen die toch op de een of andere manier wel weer direct of indirect iets te maken hebben met het rijkgeschakeerde verleden en heden van de ‘Oude Kolveniers’. En wie géén Frans verstaat, wordt wel geboeid door menige illustratie in die artikelen. Want dít mag gezegd: het wemelt van foto’s, kaartjes en tekeningen in ‘Le Papegaie’, waardoor het tijdschrift zowel een lees- als een kijkblad is.

Vóór alles verenigingsblad De vele afbeeldingen in het blad zullen beslist ook hun aantrekkingskracht niet missen op de jongere en jongste verenigingsleden (basisschoolleeftijd en zelfs nog jonger!). Trouwens voor die leden is een eigen hoekje gecreëerd in ‘Le Papegaie’, zoals ook voor de pubers en adolescenten de nodige plaats is ingeruimd. Aan alles merk je, dat geen enkele leeftijdscategorie over het hoofd wordt gezien. ‘Le Papegaie’ is er voor de hele schuttersfamilie!

Leerzaam Natuurlijk steek je, óók als relatieve buitenstaander, het nodige op van een zo veelzijdig georiënteerd verenigingsblad als ‘Le Papegaie’, al was het maar om de kennis van het Frans eens op te halen. Test Uw eigen kennis van de Franse taal ook maar eens aan de hand van onderstaand dictionairetje!

Alfred Disch Frans-Nederlands schutterswoordenboek (1ste deeltje) arbalétrier = kruisboogschutter l’empereur archer = handboogschutter le roi arquebusier = kolvenier, geweerschutter le roitelet -----------

= de (schutters)keizer = de (schutters)koning = de jeugdkoning, (schutters)prins

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

334

15 februari 2005 6

Schuttersbrief - nummer 12