Schuttersbrief 030

SCHUTTERSBRIEF Onregelmatig maar frequent verschijnend e-magazine als ideeënbus, discussieforum, actieprogram en informatieblad voor het schutterijwezen in het Nederlandstalige gebied van de EGS Nummer 30 – Maastricht, zondag 26 juni 2005 REDACTIE Bezoekadres: SB-redactie, p/a Franciscus Romanusweg 6-B, 6221 AE Maastricht Telefoon (met voicemail): 043 - 325 76 62; vanuit het buitenland: 00.31.43.325 76 62 Mobiel: 06.42 58 70 04 Fax : (00.31) (0)43.310 04 06 E-mail: redactie@schuttersbrief.nl Voorlopige bankrekening binnenland: 85 88 27 298 t.n.v. Alfred Disch te Maastricht Voorlopige bankrekening buitenland IBAN-code: NL86SNSBO - 85 88 27 298; BIC-code: SNSBNL2A ten name van / auf den Namen von / au nom de / in the name of: Alfred Disch, NL - 6221 AE Maastricht

Redacteurs: 1) Alfred Disch; 2) vacature(s).

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------INHOUD GILDENFEEST NBFS-KRING MAASLAND 1-2-3 JULI TE BERLICUM: zie blz. 518-520 En verder: twee nieuwe en zes oudere rubrieken, blz. 521-532

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------COLOFON De Schuttersbrief (SB) verschijnt sinds 19 juni 2004 en is een uitgave van de SB-stichting i.o.

De SB wordt gratis verstrekt: zie de verzendlijst op de voorlaatste pagina van SB-nummer 8.

Met de SB worden bij tijd en wijle de zogeheten ‘SB-Bijlagen. Werkdocumenten voor het schutterswezen’ meegezonden. De SB-Bijlagen verschijnen ten minste tweemaal per jaar.

Wilt U ook GRATIS en RECHTSTREEKS de SB en de SB-Bijlagen ontvangen? Laat dit dan m.v.v.

Uw volledige naam, Uw woonadres en Uw telefoonnummer weten aan: redactie@schuttersbrief.nl.

Daar de o.m. aan de uitgave van de SB-nummers en SB-Bijlagen verbonden kosten vooralsnog gehéél uit particuliere middelen betaald worden, verzoekt de redactie U om een vrijwillige bijdrage o.v.v. ‘Donatie’ te storten op de hierboven vermelde (voorlopige) bankrekening van de SB-Stichting (i.o.). Voor Uw zéér gewaardeerde gift, hoe gering ook, zegt de redactie U bij voorbaat hartelijk dank!

De Schuttersbrief heeft een doorlopende paginering.

Veelgebruikte afkortingen worden verklaard op de laatste pagina van SB-nummer 26.

U mag - om o.a. auteursrechtelijke redenen - uitsluitend voor eigen persoonlijk gebruik de SB uitprinten, dus niet (!) ten behoeve van anderen.

Oude nummers van de digitale Schuttersbrief kunnen te allen tijde bij de redactie worden opgevraagd.

Geprinte maandedities, inclusief eventuele SB-Bijlagen en voorzien van inhoudsopgave, verkorte versies in het Nederlands en Duits, register, omslag en rugband, zijn te verkrijgen door overmaking vooraf van € 5 per exemplaar (porto inbegrepen!) naar de hierboven vermelde bankrekening. Jaarabonnement: € 30.

Digitale en schriftelijke post ter publicatie in de Schuttersbrief wordt naar onderwerp gerubriceerd en vervolgens in logische volgorde opgenomen in de betreffende SB-rubriek.

Wilt U óók Uw eigen berichten opgenomen zien in de SB, gelieve dan per brief of per e-mail steeds slechts één onderwerp te behandelen. Dat vergemakkelijkt aanzienlijk de rubricering van de correspondentie in de SB. In principe worden alle ingekomen brieven en e-mails geplaatst, ook indien ze van dezelfde persoon en van dezelfde datum zijn. Bovendien wordt voor elk nieuw aangedragen onderwerp een nieuwe rubriek in de SB geopend. © Copyright: SB-stichting (i.o.), Maastricht MMIV

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------INTERNET De SB is ook te raadplegen op de EGS-website: www.egs-schuetzen.com > Schuttersbrief.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 30 26 juni 2005 517 1

MEDEDELINGEN Vervolg op SB 28, blz. 498-499

MEDEDELING 32 (inzake Gildenfeest NBFS-Kring Maasland 2005 te Berlicum)

Het Berlicumse Sint-Jorisgilde biedt als gastheer veel extra’s op de Gildendag Kring Maasland van 3 juli Op zondag 3 juli a.s. dendert in het Brabantse Berlicum (gemeente Sint-Michielsgestel) - 4 km oostwaarts van ’s-Hertogenbosch, dicht bij de A-2 - een bruisend schuttersfeest van de 42 gilden van Kring Maasland. Daarvoor maken zo’n 1.600 gildenbroeders en -zusters in hun schitterende kledij en hun rijk met zilver behangen koningen en keizers hun opwachting. Met ongekend kleurrijk vlagvertoon van vendeliers, tamboers, klaroenblazers, schutters en standaardruiters in een groot defilé.

Het evenement is door het Nationaal Comité Zilveren Regeringsjubileum van Koningin Beatrix officieel erkend en derhalve in het Nationaal Programmaboek vermeld. Als énige gildenactiviteit in Nederland en als één van de (slechts) vier Brabantse evenementen in het kader van dit jubileum. Misschien niet verwonderlijk, want: waar elders in de huidige maatschappij wordt nog steeds het traditionele ritueel van de Gelofte van Trouw aan het Huis van Oranje ‘Voor God, Koningin en Vaderland’ consequent gehanteerd?

De dag begint met een Pontificale Gildenmis in de Berlicumse St.-Petruskerk, gecelebreerd door bisschop drs. A. Hurkmans met concelebranten eregildenheer W. Pulles en gildenheer B. Jansen.

Het groot Petruskoor met soliste Bep v.d. Hoogen zingt o.l.v. dirigent Vincent Las en met Willem Hörmann aan het orgel de Missa Brevis van Joseph Haydn.

In het erecomité voor deze Gildendag zien we namen als o.a. mw. H. May-Weggen, Commissaris van de Koningin in Noord Brabant, oud-CdK en gildenbroeder mr. F. Houben, oud-minister en oud-voorzitter van de Eerste Kamer mr. G. Braks. Maar bijvoorbeeld ook Olympisch tennistalent (zilver Sydney) Marian Oremans en Sandra Reemer namens de Liliane Stichting.

Om het publiek zoveel mogelijk bij de feestelijkheden te betrekken, is er een kleurplatenwedstrijd (St.-Joris), een ballonnenwedstrijd voor de jeugd, een jeugddorp voor gildenknapen en een grote braderie. Terwijl families, buurtschappen, verenigingen en bedrijven zaterdags genodigd zijn om in viertallen te komen geweerschieten. Nog afgezien van de feesten op vrijdag en zaterdag met showorkesten en streekartiesten en de ontspanningsmiddag voor senioren en minder validen.

Als logistiek experiment trekt het defilé van de 42 gilden na de H.Mis langs twee verschillende routes naar het feestterrein, waar de stoeten samenkomen. Daarmee wordt beoogd meer publiek te kunnen verwerken en een zekere ‘verzadiging’ te voorkomen.

F.X. v. M. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------518 26 juni 2005 Schuttersbrief - nummer 30 2

PROGRAMMA ZONDAG 3 JULI 08.00 uur 09.00 uur 09.30 uur

11.10 uur 12.30 uur 13.00 uur 13.45 uur 13.50 uur

13.55 uur 14.00 uur 14.20 uur 14.25 uur 14.45 uur 15.00 uur 17.00 uur 20.00 uur

Ontvangst van delegaties van de deelnemende gilden.

Optocht naar de St.-Petruskerk Pontificale Gildenmis. Celebrant bisschop drs. A. Hurkmans. Konings- en Keizerskroon van het Sint-Jorisgilde op het altaar. Welkomstwoorden van gildeheer B. Jansen en hoofdman Paul van Lith. Overdracht Kringbanier aan hoofdvendelier Tiny Peijnenburg.

Eed van Trouw aan het kerkelijk gezag. Vaandelgroet. Wilhelmus.

Erewijn voor genodigden in het theater De Durpsherd, aangeboden door het gemeentebestuur van Sint-Michielsgestel; aansluitend koffietafel, aangeboden door het Sint-Jorisgilde.

Vertrek defilé over twee verschillende routes.

Aankomst eerste deel defilé op het feestterrein bij sportpark De Brand.

Aankomst laatste gilde van tweede deel defilé.

Hernieuwing van de Gelofte van Trouw aan het wereldlijk gezag. Vaandelgroet. Hijsen van 7 vlaggen, t.w.: de gemeentevlag, de Brabantse, de Europese, de Berlicumse, het gildenvendel van St.-Joris, de vlag van het regeringsjubileum en het rood-wit-blauw met oranjewimpel.

Standaardruiters presenteren zich op het toernooiveld.

Massale opmars - toespraken - vendels neigen - Wilhelmus: harmonie TOG Vendeliers presenteren hun vendels, neigen en zwaaien, tamboers roeren hun trommen, bazuinblazers steken hun bazuinen: Voor God, Koningin en Vaderland.

Massale afmars in slangendefilé langs eretribune.

Het vrijen van de Koningsboom Opening tentoonstelling van gildenzilver, vaandels en attributen; locatie: manege De Schutskooi. Aanvang van de wedstrijden in geweer-, hand- en kruisboogschieten, trommen, bazuinblazen, vendelen, standaardrijden en jeu de boules.

Prijsuitreiking Sluiting van de Gildendag Kring Maasland

Het prijzenzilver, ontworpen door Ing. F.X. van Miert te Berlicum en vervaardigd door Goud- en Zilversmederij Andriessen te Stiphout (gemeente Helmond).

Het feestgidsje: met het vignet (logo) van het Regeringsjubileum Koningin Beatrix (links boven) en de heraldische wapens van de NBFS-kring Maasland (rechts boven), de voormalige gemeente Berlicum (links beneden) en het St.-Jorisgilde te Berlicum (rechts beneden).

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 30 26 juni 2005 519 3

A = De Schutskooi (o.a. expositie). B = St.-Jorishof. (Geweer). C = Vrije Veld (Hand- en Kruisboog).

D = Mooie Boule (jeu de boules). E = Manege (standaardrijden). F = Whoopers (= jeugddorp).

Programma op vrijdag 1 juli en zaterdag 2 juli Vrijdag 14.00 - 17.15 uur: Ontspanningsmiddag voor senioren en minder valide dorpsgenoten. Om 14.00 uur ontvangst met gratis koffie / thee en Balkumse Beer. Na een welkomstwoord van gildenhoofdman Paul van Lith afwisselend optreden van Cor Swanenberg, het orkest De Weerklank, de Drie Blaouw Heren (winnaars van het smartlappenfestival) en jeugdzeveraar Thijs van de Cammen. De clown Snoepie verrast tussendoor iedereen met grollen en verbluffende ballonnentrucs. Gratis entree, incl. 2 gratis consumptiebonnen op vertoon van de toegangskaart. Kaarten vooraf verkrijgbaar t/m zaterdag 25 juni bij Bakker Jansen, Mercuriusplein, Berlicum. Locatie: manege De Schutskooi. Voldoende parkeerruimte.

20.00 - 01.00 uur: Let’s dance - avond vol muziek. Vrij toegankelijk voor jong en oud., Balkummer of ‘aangewaaid’en iedereen die op zoek is naar een spetterende avond. Optredens van het bekende dansorkest Koko Blue met een allround repertoire uit de Top 40, klassiekers en populaire dance-hits. Met medewerking van zangeres Bianca Obdam, Grad Damen, het Nederlandstalig talent uit de Top 20, en Losley Williams, de ‘opvolger’van André Hazes. Meezingen, meedeinen, dansen, kletsen, het glas heffen, gegarandeerd een bruisend feest! Locatie: manege De Schutskoo. Entree: €10,-.

Zaterdag 15.00 uur: Geweerschieten voor ‘clubkes’ (families, verenigingen, bedrijven, buurtschappen, e.d.).

Uitnodiging aan groepen / groepjes, families, buurtschappen, bedrijven en verenigingen om zélf eens te ervaren, hoe leuk en spannend het is om met een geweer op de ‘vogel’ te schieten. Oergezellig proeven, hoe het voelt gildenschutter te zijn en met een scharp schot anderen af te troeven. Raak?? Het Sint-Jorisgilde zet voor U de poorten wijd open. Een unieke en ludieke kennismaking; da’s zeker en vast. Deelname nagenoeg onbeperkt, want er staan voldoende schutsbomen. Er wordt telkens met een team van 4 personen (viertal) geschoten. Per ‘club’zijn dus meerdere viertallen mogelijk. De bijdrage (voor munitie e.d.) bedraagt € 25,- per viertal. Locatie: St.-Jorishof op sportpark De Brand. Prijsuitreiking in manege De Schutskooi. Inschrijving: Ad van Lith, Neptunusstraat 8, 5258 AP Berlicum; e-mail: advanlith@home.nl.

20.00 - 01.00 uur: show, songs and dance party. Enthousiast genieten van muzikale hoogstandjes en zang, dat garandeert de band van Sante Rosa! Kortom, feest. Want Sante Rosazet iedere zaal op zijn kop met de blonde zangeres Susanne en de vocale kwaliteiten van alle muzikanten. Bewezen entertainment van topklasse in een grootse lichtshow met gouwe ouwen, dance-classics en top-40 muziek, compleet met videowall. Locatie: manege De Schutskooi. Entree: gratis. Voldoende parkeerruimte.

Secretariaat St.-Jorisgilde Berlicum Ad van Lith, Neptunusstraat 8, 5258 AP Berlicum; 073 - 503 38 45; advanlith@home.home.nl.

Secretariaat tijdens de Gildendag Het secretariaat van de Gildendag is op zondag 3 juli gevestigd bij het feestterrein en wel in manege De Schutskooi; telefoon: 073 - 503 23 53.

Voor nóg meer informatie zie www.sint-joris-berlicum.nl.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------520 26 juni 2005 Schuttersbrief - nummer 30 4

VERZAMELSITES (1) VAN: De Heer Sander Oome, hoofdtamboer van de Gilde St.-Crispinus en St.-Crispinianus te Besoyen (N.Br.), beheerder van de verzamelsite www.schuttersgilden.pagina.nl

Sander Oome

Waalwijk (N.Br.), 19 mei 2005 Beste Alfred, Ik ben deze pagina begonnen omdat er weinig bekendheid gegeven wordt aan schuttersgilden en het gildenwezen. Er was geen centrale plaats waar je over een heleboel gilden iets terug kon vinden. Ik hoop met deze site in een behoefte te voldoen door gilden elkaar te laten vinden en tevens buitenstaanders in contact te laten komen met gilden.

Ook wil ik een verzameling van links van leveranciers bijeenkrijgen, zodat het voor gilden makkelijker wordt om een leverancier voor bijvoorbeeld nieuwe pakken te laten vinden. Vaak wordt er toch vastgehouden aan een vaste leverancier. En als deze wegvalt, is er vaak een probleem. Probeer maar eens aan een vel voor een trom te komen, een moeilijke klus. Tevens, als er meerdere leveranciers zijn, kunnen er offertes aangevraagd worden en kan er een prijsvergelijking gedaan worden, iets wat een vereniging met weinig geld wellicht veel voordeel op kan leveren. De rubriek leveranciers nog erg dun, maar die zijn er dan ook niet geweldig veel en ze zullen ook echt niet allemaal op het internet actief zijn. Daarom hoop ik dat gildenbroeders die nog een site hebben, deze aan mij doorgeven.

Het plaatsen van een link, mits deze gilden gerelateerd is, is uiteraard helemaal gratis. Wel is het mogelijk om sponsor te worden van de pagina, waarna deze site onder een apart kopje ‘sponsor van (Startpagina) dochter’ komt te staan. Verder bestaat nog de mogelijkheid om de banner rechtsboven op de pagina te huren ten behoeve van reclamedoeleinden. Er komen op de site geen honderden bezoekers per dag, maar het gros van de bezoekers behoort wel tot de doelgroep van de mogelijke adverteerder, een doelgerichte manier van adverteren dus.

Ik ben me ervan bewust dat, net als bij de (vaak kleine ambachtelijke) bedrijven, een hoop vooral oudere gildenbroeders niet actief zijn op internet. Dit is jammer maar heeft te maken met de generatie. De jongere generatie gildenbroeders is al actiever op het internet, maar ook gildenbroeders in spe verwacht ik met deze site gemakkelijker in contact te laten komen met het gildenwezen.

De site is met zoekmachines als Google makkelijk te vinden, maar het zou natuurlijk fijn zijn als ook op andere sites, van gilden zelf bijvoorbeeld, wordt verwezen naar de pagina. Op mijn ‘eigen’ Startpagina staan nu veelal links van gilden in Noord-Brabant. Ook zijn wat Gelderse schutterijen vertegenwoordigd.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 30 26 juni 2005 521 5

Schuttersgilden.pagina.nl heeft ook nog een (concurrerend) zusje, namelijk http://schutterij.startkabel.nl.

Je zou deze pagina kunnen zien als concurrent, maar zo wil ik deze niet neerzetten. Op deze pagina staan namelijk voor het grootste deel links van Limburgse verenigingen. Deze site wordt met als de mijne door een vrijwilliger gerund en dus denk ik, dat concurrentie het verkeerde woord is en we beter van aanvulling kunnen spreken.

Wellicht dat op mijn pagina in de toekomst ook nog links van Limburgse verenigingen geplaatst kunnen worden, maar deze verenigingen moeten dan wel zelf even contact met me opnemen; dit kan via schutters gilden@pagina.nl of via het formulier op het prikbord. Als ik een duidelijk beeld heb hoe het schutterswezen in Limburg is georganiseerd, kan ik hier wellicht een aparte nieuwe pagina aan wijden die ik met wat hulp van Limburgse schutters zo compleet mogelijk kan maken.

Ik ben zelf nogal veel bezig op de computer. Zodoende dat ik mijn mail ook regelmatig check en beantwoord. Tevens is het van Startpagina een eis om reacties op de startpagina of het prikbord binnen drie dagen te beantwoorden.

Voor zaken die met de startpagina te maken hebben, heb ik liever dat het adres schuttersgilden@ pagina.nl gebruikt wordt omdat ik zodoende ook de mail omtrent de pagina eruit kan filteren voor als ik het ooit nodig vind om een dossier aan te leggen of zo.

Ik zou het leuk vinden om met een foto in het e-magazine geplaatst te worden, maar is het dan niet leuker om een foto te plaatsen van mij in gildenkostuum? Deze heb ik wel een aantal op de computer staan. Ik weet niet of je verder nog meer informatie nodig hebt. Maar als je wil, kan ik je in ieder geval wat foto's toesturen waaruit je dan een keuze kunt maken.

Tja, en verder is eigenlijk het enige, dat ik hoop op meer bezoekers en meer inbreng. Ook zou ik het leuk vinden, als er ondanks het relatief onbekende begrip gilden toch meer discussies los zouden plaatsvinden op het prikbord.

Ik hoop, dat je nu voldoende informatie hebt. Ik hoor het wel!

Met vriendelijke groeten, Sander Oome.

Beginfragment uit de homepage van de verzamelsite www.schuttersgilden.pagina.nl Uit een nagezonden bericht van 20 juni 2005 Sander Oome is tevens webmaster van zijn schuttersgilde St.-Crispinus en St.-Crispinianus te Besoyen.

Het website-adres van deze gilde luidt: www.gildebesoijen.nl. In De Gildetrom (jaargang 52 aflevering 2, juni 2005, blz. 43-44) is onder de titel Twee nieuwe gildesites online een aardig artikel gewijd aan de beide door Sander Oome verzorgde sites, inzonderheid aan de hierboven wat uitvoeriger besproken verzamelsite www.schuttersgilden.pagina.nl, -----------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------522 26 juni 2005 Schuttersbrief - nummer 30 6

HELLEBAARDEN EN HELLEBAARDIERS (1) VAN: De Heer John Rondeel, secretaris van de schuttersgilde St.-Jan te Keijenborg Heer Disch,

Keijenborg (Gld.), 17 juni 2005

Zie bijgaande bijlage voor opname in Uw SB.

John Rondeel

De hellebaard

Reeds in de 13de eeuw maken stokwapens deel uit van de algemene bewapening der voetsoldaten, die hierdoor tot geduchte en in vele gevallen zelfs superieure tegenstanders van de ruiters worden. Onder stokwapens verstaat men de op lange houten stokken of schachten gemonteerde wapens die voor houwen, steken of beide gebruikt worden. Het bekendste stokwapen is de hellebaard. Het is een in hoofdzaak tot houwen bestemd stokwapen. In de 13de eeuw wordt gestreefd naar een gecombineerd houw- en stootwapen. In de 14de eeuw wordt aan de rugzijde een sterke haak geplaatst die er onder andere voor dient om ruiters van hun paard te trekken.

De hellebaardiers van de schuttersgilde St.-Jan te Keijenborg Onlangs heeft de Gilde van St.-Jan haar korps van geüniformeerden uitgebreid met een nieuwe divisie: de hellebaardiers oftewel lansdragers. Dit zijn korpsleden die tijdens het marcheren een hellebaard meedragen ter bescherming van het schuttersgildenvaandel (‘standaardvaandel’). Wij hebben deze oude traditie weer nieuw leven ingeblazen. In samenwerking met Smederij Besselink te Keijenborg werd gewerkt aan een prachtige, duurzame hellebaard. Dit speciaal stukje smeedwerk verdient Uw bijzondere aandacht wanneer U de hellebaardiers in de optocht aan U ziet voorbijtrekken, bijv. tijdens de jaarlijkse kermis te Keijenborg (rond de feestdag van St.-Jan in juni).

De Gilde van St.-Jan te Keijenborg presenteert haar hellebaardiers Zie ook: www.schuttersgildestjan.nl Uiteraard zal de Gilde van St. Jan de hellebaarden niet als wapen gebruiken, maar puur als folklore en ter aanvulling op de Gilde. Het jaar 2005 is niet voor niets het jaar van de folklore. De lansdragers van de Gilde van St. Jan vormen nu dus een nieuw onderdeel van de Gilde, wat niet maar zo door anderen gebruikt zal kunnen worden. Het pas echt alleen in de geest van een schuttersgilde, naast de bielemannen alsmede de hand- en kruisboogschutters. Met deze uitbreiding is de Gilde nog meer te onderscheiden van een gewone schutterij. De hellebaarden worden nu niet meer gebruikt om af te schrikken, maar bij mooi zonneweer zal het geflonker van dit prachtig stukje smeedwerk de Gilde nog meer doen opfleuren.

-----------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 30 26 juni 2005 523 7

SCHUTTERIJBOEKEN (2) Vervolg op SB 15, blz. 350

VAN: De Heer Thimo Zegers, vaandrig van de Stadsschutterij St.-Rosa te Sittard, mederedacteur van de OLS-website Sittard (Lb.), 17 juni 2005 Beste Schuttersvrienden, Op de veilingsite eBay (www.ebay.nl) kwam ik het volgende boek tegen. Misschien iets voor U of voor het schutterijmuseum.

Het boek telt 34 afbeeldingen in de tekst en nog eens, achter in het boek, 50 platen. De omslagtitel luidt: Onze Schutter-Vendels en Schutterijen van Vroeger en Later Tijd. Een Historisch Album. De geïllustreerde titelpagina (zie afbeelding hierbeneden!) vermeldt: Onze Schutter-Vendels en Schutterijen van Vroeger en Later Tijd 1550-1908 in Beeld en Schrift met inleidend woord van Prof. Dr. P.J. Blok Een Historisch Album met Aquarellen van J. Hoynck van Papendrecht en Geschiedkundigen Tekst van Dr. C. te Lintum. [Uitgave van W.P. van Stockum & Zoon]. ’s-Gravenhage 1910.

De prijs van dit boek ligt op dit moment op 60 euro. Jammer genoeg loopt de veiling van dit boek af op 22 juni. Mocht U in dit soort boeken interesse hebben en geen eBay-member zijn, dan wil ik op verzoek best - in voorkomende gevallen - als tussenpersoon met de verkoper contact opnemen.

Vriendelijke schuttersgroeten, Thimo Zegers.

Notitie van de SB-redactie Nadeel van dit platenboek is wél, dat het kan dienen als schoolvoorbeeld van hollandocentrisme in de Nederlandse geschiedschrijving van vóór de 2de helft van de 20ste eeuw: alle aandacht is eenzijdig gericht op het gebied boven de Moerdijk. Noord-Brabant en Limburg krijgen ‘dus’ géén of nauwelijks aandacht.

Alfred Disch

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------524 26 juni 2005 Schuttersbrief - nummer 30 8

SCHUTTERSBYZANTINISME (2) Vervolg op SB 28, blz. 499

VAN: De Heer M.W.E.M. (Mathy) Leunissen, vaandrig en internetredacteur van de Broederschap Sint-Sebastianus te Klimmen, documentalist van het Limburgs Schutterstijdschrift Klimmen (Lb.), 17 juni 2005 Beste Alfred, Er is naar mijn bescheiden mening niets mis met beleefdheid. Daar zal ik ook geen problemen mee hebben. Maar ik geef de heer Fred Hannen groot gelijk (en jou trouwens ook) met de stelling dat wij onszelf tekortdoen tegenover de overheid.

Een voorzitter mag voor mijn part best een ambtenaar of wie dan ook bedanken voor diens hulp bij het organiseren c.q mogelijk maken van een schuttersfeest. Dat is niet meer dan logisch. Zeg tegen de goede man: ‘Dank U wel voor Uw hulp’ met vervolgens een applausje van het publiek; geef hem een pot bier of voor mijn part een blauwe spa, en ga dan gewoon verder met het feest.

Bespaar me het - regelmatig - drie kwartier durende gezwam over hoe geweldig het wel niet is, dat deze of gene overheid(sdienaar) het mogelijk heeft gemaakt dat er (bijvoorbeeld) een tapvergunning kwam zodat het mogelijk is om een pilsje te drinken.

Ik bedoel: vaak heeft het meer weg van ‘votte-kroeperie’ dan oprechte dankbaarheid. En dat is triest.

Waar komt trouwens de term ‘byzantinisme’ vandaan?

Met vriendelijke groet, Mathy Leunissen.

AAN: De Heer Mathy Leunissen Maastricht, 17 juni 2005 Beste Mathy, Het woord ‘byzantinisme’ is afgeleid van Byzantium, de aanvankelijke naam van de huidige stad Istanbul. Tussen 395 en 1453 heette de stad evenwel Constantinopel, vernoemd naar de Romeinse keizer Constantijn de Grote die in 326 de stad herbouwde en haar vier jaar later tot hoofdplaats maakte van het Romeinse oftewel Byzantijnse rijk. De stad nam steeds meer in betekenis toe naarmate het West-Romeinse rijk verviel (476). In 1453 werd de stad Byzantium alias Constantinopel veroverd door de Turken die haar Istanbul noemden. Het keizerlijk hof te Byzantium was berucht om de daar heersende slaafse kruiperij der hovelingen en van al wie iets van de keizer wilde gedaan krijgen.

Byzantinisme staat derhalve voor: slaafse kruiperij tegenover machthebbers. Vandaar dat ik het heb over schuttersbyzantinisme, wanneer weer eens aan plaatselijke, regionale of landelijke overheden en hun ambtenaren een welhaast kruiperige, slaafse bejegening ten deel valt van de zijde van het gildenwezen.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 30 26 juni 2005 525 9

Keizerssteken en overige schuttershoofddeksels: blijven ze óp of gaan ze áf in de kerk? (3) Vervolg op SB 21, blz. 397-400, en SB 22, blz. 413-414

VAN: De Heer Ing. F. X. (Frans) van Miert, PR-functionaris van de St.-Jorisgilde te Berlicum, lid van de SAT-commissie van de NBFS-Kring Maasland Berlicum (N.Br.), 24 maart 2003 Waarde Heer Disch, Bij nog eens nakijken wat ik destijds naar De Gildentrom stuurde, valt me nu pas op dat het tijdschrift het laatste stuk van mijn verhaaltje over het omgaan met hoeden (niet specifiek geënt op gilden) niet afgedrukt heeft in het nummer van dit kwartaal (jrg. 52 - afl. 1, maart 2005, blz.

7-8). Ik heb daarin weliswaar geen polemisch betoog inzake gildenetiquette gehouden, maar wel nog iets geschreven over groeten. En het ‘gedrag’ in de kerk letterlijk in het midden gelaten, want zoveel hoofden zoveel zinnen. Wel noemde ik de parallel met de militaire gewoonte als mogelijkheid.

Bijgaand treft U de in De Gildetrom ontbrekende regels alsnog aan, alsmede de vermoedelijke reden waarom Diepen volstond met ‘onbedekt’ hoofd voor mannelijke kerkbezoekers.

Met vriendelijke groet, Frans X. van Miert.

Nogmaals de hoed in de kerk Op mijn verhaal in De Gildetrom (nr. 1 / 2005) over het dragen van hoeden in het algemeen, zogezegd de omgang met de hoed, kreeg ik van veel kanten commentaar. Voornamelijk omdat het te weinig of liever geen uitsluitsel gaf over hoe de gilden bij kerkbezoek met hun hoofddeksel moeten omgaan. Dat is begrijpelijk, nu ik achteraf constateer dat De Gildetrom uitgerekend het laatste stuk van mijn verhaal niet heeft afgedrukt! Vandaar die kritiek. Eigenlijk onterecht dus. Daarom volgt hier - in cursief - alsnog het in De Gildetrom weggelaten stuk tekst: Het hoofddeksel van de gilden Vanuit al die opvattingen belanden we weer bij het gildentenue. Waarom zou de gildenhoed niet onder de gedragsregels van uniformdragers kunnen vallen? Ook die wijken in principe niet af van de correcte ‘omgang’ met een hoed. Gilden kennen a priori meerdere soorten hoofddeksels. Hoeden, steken, petten en baretten. Waar de gildenbroeders in de kerk hun hoed ophouden of juist afzetten - al naar gelang de plaatselijke gewoonte - wordt bij het défilé tijdens gildendagen de hoed vaak als eerbetoon en groet vóór de tribune gelicht. Gildenzusters echter houden hun hoofddeksel op. Het is absoluut normaal, dat dames nooit groeten door het afnemen van hun hoed. Dat zal vermoedelijk onder andere van oudsher met hun kapsel te maken hebben. En baretten?

Voor de zekerheid Wellevendheid (1913) (toepasselijk!) gezien binnengaan der kerk gedekten hoofde.’

en de gerichte vragen daaromtrent - dus nog eens in het boekje De van Mgr. A.F. Diepen gesnuffeld, of ik misschien toch iets over het hoofd had. Welnee, er staat op pagina 173 maar één simpele regel: ‘Bij het ontbloot de man het hoofd, vrouwen komen niet in de kerk dan met

Vergelijken we wat Diepen in het algemeen allemaal opsomt als vereist voor correct en passend kerkgedrag, dan herkennen we dat vandaag nagenoeg nergens meer. Hij beschrijft élke buiging, knielen en opstaan tijdens de dienst. Voor onze grootvaders een vast ritueel, maar in de loop der jaren is het allemaal wat ‘losser’ geworden. Bijna alle kerkgangers zitten nu de hele mis op hun derrière.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------526 26 juni 2005 Schuttersbrief - nummer 30 10

Dat Diepen niet gedetailleerd ingaat op hoofddeksels in de kerk, is makkelijk te verklaren. Zijn boekje was primair bedoeld als lesmateriaal voor seminaries. Om de eenvoudige reden dat de meeste seminaristen uit de boerenstand kwamen en niet zo vertrouwd waren met de stadse manieren en de etiquette. De jonge kapelaans moesten echter toch weten, hoe je je bij huisbezoeken, op straat en bij maaltijden enz. diende te gedragen. In de kerk past vanzelfsprekend geen hoofddeksel, immers uit eerbied voor Gods huis. Logica waar geen seminarist aan twijfelde en wat dus ook geen uitleg behoefde. Ja, misschien gloorde ooit, als de genade meewerkte, nog een keppeltje of een mijter?

Hoed op of af, op gildenniveau blijft het waarschijnlijk een eindeloze discussie. In Kring Maasland geldt het advies, dat het organiserende gilde (van een kringdag) bepaalt waar de gasten zich aan moeten houden. Verder volgt ieder zijn eigen plaatselijke gewoonte. Mijn persoonlijke voorkeur gaat uit naar de militaire richtlijn (blootshoofds). Een compromis zou kunnen zijn hoed, pet, steek of baret alleen bij de consecratie af te zetten. Dan komt de eerbied toch nog tot uitdrukking. Ineens vraag ik me vertwijfeld af, welke regels die Zwitserse Gardisten in de Vaticaanse Sint-Pieter hanteren? Die hebben toch iets gildenachtigs. Houden die hun steek op?

Frans van Miert Noot van de SB-redactie Inmiddels is de vorenstaande tekst van Frans van Miert eveneens in De Gildetrom geplaatst en wel - onder dezelfde titel (Nogmaals de hoed in de kerk) - in jaargang 52 - aflevering 2, juni 2005, blz. 44.

------

VAN: De Heer René van Hal, ouderman van de St.-Aechten- of St.-Agathagilde alias Groot Gaesbeeker Gilde (GGG) Soest (prov. Utrecht), 23 maart 2005 Beste Alfred, Bijgaand tref je enkele foto's aan van het gilde in de kerk, voorafgaand aan het koningschieten.

De gildenbroeders zitten wat verdeeld in de kerk. In een van de vakken tamboers en hoornblazers, in een ander vak bestuur tezamen met het koningspaar en de vertegenwoordiging van het College van B en W van Soest (bijna altijd met de burgemeester) en op het altaar bevinden zich de vendeliers, die tijdens het tafelgebed zich spreiden over alle gangen van de kerk. Na afloop van de h. mis het overvendelen van de pastor bij de hernieuwing van de band tussen gilde en plaatselijke parochiegemeenschap.

Andere foto's tref je ook op onze website aan, met name onder het onderdeel gildenfeesten met de fotopagina. Wij houden onze website, vind ik, goed bij. Dagelijks wordt deze ververst tezamen met de informatie die wij in veel gevallen ook naar de plaatselijke en regionale pers sturen.

Groet, René van Hal. [Foto’s: van de Groot Gaesbeeker Gilde alias de St.-Aechtengilde zie de volgende bladzijde]

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 30 26 juni 2005 527 11

De Gilde ‘Sint Aechten’ [= St.-Agatha] alias de ‘GGG’: met hoed op in de kerk te Soest

-----------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------528 26 juni 2005 Schuttersbrief - nummer 30 12

NU ÓÓK DE IDENTITEIT VAN HET NEDERLANDSE SCHUTTERSGILDENWEZEN IN GEVAAR? (3) Vervolg op SB 28, blz. 498, en SB 29, blz. 514 - 516

VAN: De Heer P.L.M. (Piet) van de Wiel, deken-schrijver van de St.-Catharinagilde te Tongelre redacteur Kempenland van het NBFS-kwartaalblad De Gildetrom Eindhoven (N.Br.), 19 juni 2005 Helaas kan ik niet het grondwetartikel noemen waarin staat dat het verboden is om burgers, dus ook gildenbroeders en schutterijleden, te verplichten lid te worden van een organisatie.

Maar in de laatste vergadering van Kring Kempenland is dit zo naar voren gebracht en werd ook door anderen hetzelfde gezegd. Het heeft iets te maken met het artikel in de grondwet over vrijheid van vereniging.

Piet van de Wiel.

AAN: De Heer Piet van de Wiel Maastricht, 19 juni 2005 Geachte Heer van de Wiel, In de Grondwet voor het Koninkrijk der Nederlanden (Den Haag 2002; vijfde gewijzigde druk) handelt artikel 8 over de vrijheid van vereniging. Het betreffende grondwetsartikel luidt als volgt: Het recht tot vereniging wordt erkend. Bij de wet kan dit recht worden beperkt in het belang van de openbare orde.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch ------

VAN: De Heer Gerico de Vries, voorzitter Kruisboogafdeling van Schutterij Gijsbrecht van Aemstel te Doornenburg Gendt (Gld.), 20 juni 2005 Mijne Dames en Heren, Wellicht is het mogelijk, dat de FGS contact opneemt met mevrouw drs. C.I.J.M. Ross van Dorp, lid van de Gildenraad van Gelderland en tevens Staatssecretaris. Hoewel dit niet haar beleidsterrein is, kan zij wellicht een lobby starten en daarnaast de Federatie in contact brengen met mensen binnen het Ministerie van Justitie, waaronder de wapenwetgeving valt.

Ik weet wel, dat de Federatie contact heeft gehad met mensen in Noord-Brabant over de kwestie.’WWM en KNSA-lidmaatschap’.

Groeten, Gerico de Vries.

WWM = Wet Wapens en Munitie; KNSA = Koninklijke Nederlandse Schutters Associatie.

Zie ook: www.overheid.nl > Wet- en regelgeving > onder 1 aanklikken ‘Alle soorten regelingen’ en onder 3 intoetsen ‘Wapens en munitie’ > klikken op ‘Vind’.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 30 26 juni 2005 529 13

AAN: De Heer Gerico de Vries Geachte Heer de Vries,

Maastricht, 21 juni 2005

Uw suggestie lijkt mij een prima idee, te meer omdat in eerste instantie een en ander verloopt via de federatieve (!) weg. Zie in dat verband ook mijn in de SB-aflevering van deze week te verschijnen ‘open brief’ aan de secretarissen van de drie grote schuttersfederaties NBFS, OLS en FGS. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

------

AAN: De Secretarissen van de NBFS, OLS en FGS Geachte Federatiesecretarissen,

Maastricht, 26 juni 2005

Soms krijg ik de indruk, dat leden van Uw federaties vaker te rade gaan bij het e-magazine Schuttersbrief (SB) dan bij de mede onder Uw verantwoordelijkheid vallende federatieve websites. Ik betreur dat, omdat ik de SB slechts beschouw als een mailblad ter aanvulling op en zeker niet als een mailblad in plaats van de internetpagina’s en tijdschriften die er thans - direct of indirect - vanwege de grootste koepelorganisaties binnen het schuttersgildenwezen in Nederland en Vlaams België uitgegeven worden.

Sterker nog, ik hoop van harte de tijd te mogen meemaken, dat de SB kan verschijnen onder verantwoordelijkheid van het Interfederatief Overleg (IFO), het overlegorgaan of samenwerkingsverband van Uw federaties. Overigens een IFO, waar binnen afzienbare tijd - naar ik hopen mag - tevens de Federatie van Vlaamse Historische Schuttersgilden (FVHS) en kleinere koepelorganisaties zoals bijv. de FSSG en KGG mee aan tafel kunnen schuiven. Maar zelfs dán mag het niet zo zijn, dat ‘bij gebrek aan betere mogelijkheden’ schutters en schuttersvrienden de SB-redactie telefonisch, schriftelijk, mondeling of digitaal aanklampen met actuele vragen waarvan de beantwoording reeds in essentie te vinden zou moeten zijn op de websites en in de tijdschriften van Uw organisaties.

Op vragen van verontruste Noord-Brabantse schutters(vrienden) betreffende de kwestie ‘WWM en KNSA-lidmaatschap’ kon ik gelukkig verwijzen naar het voortreffelijke artikel terzake op de NBFS-website, al heb ik wél bij die zelfde schutters(vrienden) erop aangedrongen om voortaan toch eens wat vaker (!) de internetpagina van de eigen (!) federatie te raadplegen. Vrijwel onmiddellijk na verschijning van de eerste alarmerende berichten in de SB is ook de FGSwebsite aan de kwestie van onvrijwillige contributiebetaling aan de KNSA aandacht gaan schenken. Hulde! Hopelijk zal de OLS-website nu evenmin achterblijven?

De OLS heeft trouwens - en ditmaal in tegenstelling met de NBFS en FGS - wél adequaat gereageerd op een heel ander actueel probleem, nl. dat van de zogeheten ‘Diepenheimse kwestie’ [= bedreiging van schutters- en gildenfeesten in de buitengebieden], en wel in de vorm van een paginagroot artikel in haar driemaandelijkse periodiek Limburgs Schutterstijdschrift (nr. 67, juni 2005, blz. 2). Maar waarom niet óók en veel eerder op de OLS-website? En waarom was en is er evenmin soortgelijke informatie te vinden op de sites van de beide andere schuttersfederaties?

Bij dezen spreek ik de wens uit, dat in de nabije toekomst tussen Uw federaties niet alleen formeel (IFO!) maar ook informeel er frequenter onderlinge afstemming inzake landelijke schutterijkwesties zal plaatsvinden en bij gevolg ook vaker verslag van een en ander gedaan zal worden op Uw eigen websites en in Uw eigen tijdschriften. Zeker na mijn inleidende alinea zal het duidelijk zijn, dat de SB-redactie gaarne haar kolommen eveneens opent voor Uw berichtgeving over interfederatieve aangelegenheden.

Hopende op een reactie Uwerzijds, verblijft met vriendelijke groeten Alfred Disch, redacteur van het e-magazine Schuttersbrief (SB).

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------530 26 juni 2005 Schuttersbrief - nummer 30 14

RECENSIE (19) Vervolg op SB 28, blz. 509

Een kloek standaardwerk over de schutterijen van Neer (Lb.) Titel:

De Neerse Schutterijen. 450 jaar Schutterij St.Sebastianus Neer. [Tekst op de titelpagina: De Neerse schutterijen. Deel 1 - Historie van de Neerse Schutterijen. De historie beschreven tot de jaren zestig van de vorige eeuw. Deel 2 - De Oude Schutten. Een beschrijving van de activiteiten tot 2005.]. [Uitgave b.g.v. het 450-jarig jubileum van Schutterij St.-Sebastianus te Neer]. Neer 2005.

Auteur: J. Geraets; e-mailadres: jos@j-geraets.demon.nl.

Editor:

Schutterij St.-Sebastianus te Neer.

ISBN:

90-9019398-7.

Formaat: A4-formaat; 272 bladzijden tekst met honderden illustraties, waaronder 13 kleurenfoto’s.

Oplage: 640.

Prijs:

€ 17,50; portikosten: € 3. Verkoopadressen (met afhaalmogelijkheid): a) Woninginrichting J.H. aan den Boom, Hoogstraat 21, 6086 BH Neer; telef.: 0475 - 59 23 82; b) Schutterijsecretaris W.G. (Wiel) Derikx, Esdoornstraat 33, 6086 CJ Neer; telefoon: 0475 59 23 41; e-mail: wielderikx@home.nl; bankrekeningnummer: 13 57 06 556; c) op het OLS-terrein te Wessem, maar uiteraard alléén tijdens het 1ste weekend van juli a.s.

In het eerste deel (blz. 11 t/m 168) mis ik de beschrijving van 3 (drie) schutterijen, nl. de Landstorm (1814-1815), de Rustende Schutterij (1816-1830; 1868-1903/1907) en de Garde Civique (1831-1867).

Maar voor de rest… Schitterend, schitterend werk van auteur J.H. (Jos) Geraets!

Alfred Disch PS Waarom deze recensie zo kort is? Héél simpel: ik kom graag over dit boek binnenkort nog nader te spreken.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 30 26 juni 2005 531 15

MEDEDELINGEN Vervolg op SB 30, blz. 518-520

------

MEDEDELING 32 (inzake giften voor de SB) [Vervolg op SB-nummer 27, blz. 495] Van de volgende personen mocht de SB-redactie een gift ontvangen, t.w. de heer drs. H.H.G. (Rico) Beckers te Susteren (Lb.) d.d. 27.5.2005: € 10,00; de heer NN te B. (Lb.) d.d. 7.6.2005: € 20,00.

Hartelijk dank!

Donaties uit binnen- en buitenland ten behoeve van de instandhouding van de Schuttersbrief (SB) en de totstandkoming van de SB-website kunnen worden gestort op de bankrekening, vermeld op de 1ste bladzijde van elk SB-nummer. Wilt U per se dat Uw naam niet publiekelijk bekend wordt, vermeldt U dan ‘Gift van NN’ (of in plaats van ‘NN’ Uw initialen) op het overschrijvingsformulier aan Uw bank.

Uw donatie, hoe gering ook, is zéér welkom: zonder Uw geldelijke ondersteuning redt de SB-redactie het op den duur niet!

------

MEDEDELING 33 (inzake digitale adressen Belg.Lb.) [Vervolg op SB 28, blz. 511-512] Correcties en aanvullingen op de lijst van digitale adressen betreffende de schutterijen die aangesloten zijn bij de Belgisch-Limburgse Schuttersbond Maas en Kempen 07) St.-Hubertus, Manestraat www.manestraat.com

Buks robert.denier@euphonymet.be

19) St.-Sebastiaan, Dorne

Buks bart-willems@belgacom.net

Website: nog geen 21) St.-Sebastiaan, Sint-Huibrechts – Lille www.schutterij-sint-huibrechts-lille.be

Buks smavo@tiscali.be

De vanaf week 25 te versturen nazendingen van SB 28 zijn uiteraard t.a.p. aangepast.

Met dank aan mw. Sonja Cardinaels-Creemers en aan de heren Bart Willems en Björn Ulenaers voor hun berichtgeving aan de SB-redactie.

-----MEDEDELING 34 (inzake de illustratie van SB-nummer 30) Bij het illustreren van de hier voorliggende SB-aflevering ondervond de redactie eveneens steun van: de familie Leunissen-Ritzen te Klimmen en van Compres Media System te Maastricht, waarvoor onze hartelijke dank.

------

MEDEDELING 35 (inzake het Schuttersfeest te Wessem en het Gildenfeest te Berlicum) De SB-redactie wenst de organisators, deelnemers en bezoekers tijdens het 1ste weekend van juli een welgeslaagd samenzijn op het Oud-Limburgs Schuttersfeest te Wessem (zie SB 26, blz. 466-467) en op het Gildenfeest te Berlicum (zie SB 30, blz. 518-520).

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------532 26 juni 2005 Schuttersbrief - nummer 30 16