Schuttersbrief 031

SCHUTTERSBRIEF Onregelmatig maar frequent verschijnend e-magazine als ideeënbus, discussieforum, actieprogram en informatieblad voor het schutterijwezen in het Nederlandstalige gebied van de EGS Nummer 31 – Maastricht, vrijdag 15 juli 2005 REDACTIE Bezoekadres: SB-redactie, p/a Franciscus Romanusweg 6-B, 6221 AE Maastricht Telefoon (met voicemail): 043 - 325 76 62; vanuit het buitenland: 00.31.43.325 76 62 Mobiel: 06.42 58 70 04 Fax : (00.31) (0)43.310 04 06 E-mail: redactie@schuttersbrief.nl Voorlopige bankrekening binnenland: 85 88 27 298 t.n.v. Alfred Disch te Maastricht Voorlopige bankrekening buitenland IBAN-code: NL86SNSBO - 85 88 27 298; BIC-code: SNSBNL2A ten name van / auf den Namen von / au nom de / in the name of: Alfred Disch, NL - 6221 AE Maastricht

Redacteurs: 1) Alfred Disch; 2) vacature(s).

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------INHOUD HET OP ÉÉN NA GROOTSTE SCHUTTERSFEEST IN NL-LIMBURG: het ZLF, blz. 535-536 En verder: vier nieuwe en drie oudere rubrieken. Tevens SB-bijlagen, deel 3, waarover meer op blz. 549

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------COLOFON De Schuttersbrief (SB) verschijnt sinds 19 juni 2004 en is een uitgave van de SB-stichting i.o.

De SB wordt gratis verstrekt: zie de verzendlijst op de voorlaatste pagina van SB-nummer 8.

Met de SB worden bij tijd en wijle de zogeheten ‘SB-Bijlagen. Werkdocumenten voor het schutterswezen’ meegezonden. De SB-Bijlagen verschijnen ten minste tweemaal per jaar.

Wilt U ook GRATIS en RECHTSTREEKS de SB en de SB-Bijlagen ontvangen? Laat dit dan m.v.v.

Uw volledige naam, Uw woonadres en Uw telefoonnummer weten aan: redactie@schuttersbrief.nl.

Daar de aan de uitgave van de SB-nummers en SB-Bijlagen verbonden kosten vooralsnog gehéél worden betaald uit particuliere middelen, verzoekt de redactie U om een vrijwillige bijdrage o.v.v. ‘Donatie’ te storten op de hierboven vermelde (voorlopige) bankrekening van de SB-Stichting (i.o.). Voor Uw zéér gewaardeerde gift, hoe gering ook, zegt de redactie U bij voorbaat hartelijk dank!

De Schuttersbrief heeft een doorlopende paginering.

Veelgebruikte afkortingen worden verklaard op de laatste pagina van SB-nummer 26.

U mag - om o.a. auteursrechtelijke redenen - uitsluitend voor eigen persoonlijk gebruik de SB uitprinten, dus niet (!) ten behoeve van anderen.

Oude nummers van de digitale Schuttersbrief kunnen te allen tijde bij de redactie worden opgevraagd.

Geprinte maandedities, inclusief eventuele SB-Bijlagen en voorzien van inhoudsopgave, verkorte versies in het Nederlands en Duits, register, omslag en rugband, zijn te verkrijgen door overmaking vooraf van € 5 per exemplaar (porto inbegrepen!) naar de hierboven vermelde bankrekening. Jaarabonnement: € 30.

Digitale en schriftelijke post ter publicatie in de Schuttersbrief wordt naar onderwerp gerubriceerd en vervolgens in logische volgorde opgenomen in de betreffende SB-rubriek.

Wilt U óók Uw eigen berichten opgenomen zien in de SB, gelieve dan per brief of per e-mail steeds slechts één onderwerp te behandelen. Dat vergemakkelijkt aanzienlijk de rubricering van de correspondentie in de SB. In principe worden alle ingekomen brieven en e-mails geplaatst, ook indien ze van dezelfde persoon en van dezelfde datum zijn. Bovendien wordt voor elk nieuw aangedragen onderwerp een nieuwe rubriek in de SB geopend. © Copyright: SB-stichting (i.o.), Maastricht MMIV

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------INTERNET De SB is ook te raadplegen op de EGS-website: www.egs-schuetzen.com > Schuttersbrief.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 31

15 juli 2005

1

533

VAN DE REDACTIE De Schuttersbrief vanaf 28.8.2005 in PDF Maastricht, 15 juli 2005 Beste Schutters en Schuttersvrienden, Reeds nú deel ik U allen mede, dat de SB vanaf eind volgende maand gaat verschijnen in PDF. Waarom ik U dát nu al meld? Omdat ik niet een zelfde domme fout wil maken als die brandkastleverancier die een zijner klanten de bestelde nieuwe doch afgesloten kluis ging bezorgen met daarin ‘netjes‘ de sleutels opgeborgen! Met andere woorden: U zult tijdig zelf één enkele maatregel moeten treffen, mocht U althans nog niet in staat zijn om een PDF-bestand te openen. Welke ene en eigenlijk simpele maatregel Uzelf moet treffen, leg ik U (voorzover nodig) zo meteen uit. Maar allereerst de voordelen van PDF op een rijtje.

Het voordeel van PDF voor de SB-redactie is, dat zij redelijk verzekerd ervan kan zijn, dat doorgaans met de tekst van een SB-aflevering niet kan worden ‘gerotzooid’. Anders gezegd: mocht U de SB niet rechtstreeks van de redactie ontvangen maar digitaal via iemand anders, dan kunt ook U - dankzij PDF er redelijk van op aan dat U steeds de originele tekst met de bijbehorende illustraties op Uw PC-scherm hebt gekregen. Bovendien komt de SB er mooier uit te zien qua totaalaanzicht van woord en beeld. Een tweede voordeel van PDF dus. Maar nog niet het laatste!

Gebleken is, dat helaas veel SB-lezers hun PC niet of nog niet kunnen aansluiten op het kabelnet. In plaats daarvan zijn zij (voorlopig athams) aangewezen op het telefoonnet. En dát betekent vaak, dat zij betrekkelijk lang moeten wachten vooraleer hun PC de laatste bladzijde van een SB-aflevering heeft binnengehaald. En ondertussen blijft de telefoonteller wel alsmaar tikken! Dat was trouwens voor de redactie één van de redenen om indertijd het aanvankelijk tientallen (!) pagina’s dikke SB-nummer te reduceren tot gemiddeld maximaal 14 à 18 bladzijden. Maar dan nóg blijkt de wachttijd voor sommige SB-lezers te lang en te duur te zijn. Om ook aan de bezwaren van deze kleine (?) categorie SB-afnemers zoveel mogelijk tegemoet te komen, gaat de SB voortaan in PDF verschijnen. Want ondanks het feit dat de gemiddelde SB-aflevering niet in aantal bladzijden verder terugvalt, wordt haar PDF-bestand wél ongeveer de helft kleiner dan haar huidige Word-bestand, in kilobytes uitgedrukt: géén 800 à 900 kb maar slechts 400 à 500 kb. Derhalve voor de hier bedoelde categorie SB-lezers in het vervolg een te verwaarlozen wachttijd en nauwelijks noemenswaardige telefoonkosten. Immers, een PDF-bestand is sneller te ontvangen (en door te sturen) en voor degenen die slechts via de telefoonkabel toegang tot het internet hebben, daarenboven goedkoper. Dus nóg eens twee voordelen van PDF! Wat moet U nu doen om PDF-bestanden te kunnen openen? Daarvoor hebt U een speciaal programma nodig. Dit programma heet Acrobat Reader en wordt GRATIS verspreid door Adobe. Om dit programma te installeren moet U het volgende doen. 1) Ga naar www.adobe.nl. 2) Links in beeld onder de foto ziet U een balkje met de tekst ‘Get Adobe Reader’. Klik hierop. 3) In het volgende scherm voert U, onder stap 1 van 2, de taal (Nederlands), Uw Windows versie (dit kunt U zien bij het opstarten van de computer) en de verbindingssnelheid: inbellen (telefoon) of breedband (kabel/ADSL) in. 4) Nu verandert het scherm en ziet U ook stap 2 van 2. Hier kunt U eventueel het tweede keuzevakje (Photoshop Album 2.0) uitzetten.

5) Klik nu op het rode knopje met de tekst ‘doorgaan’. 6) In het volgende scherm klikt U weer op de rode knop, nu met de tekst ‘download’. 7) In het vakje dat nu verschijnt, klikt U op ‘uitvoeren’. 8) Op alle volgende vragen kunt U gewoon ‘ja’ of ‘volgende’ aanklikken. Eigenlijk gewoon alles goedkeuren, dan gaat de rest van de installatie vanzelf. U hoeft Reader nu niet meer op te starten, als U een PDF wil openen. Dat doet Uw PC automatisch op het moment dat U op een PDF dubbelklikt. Ook PDF-bestanden op het Internet zullen nu gewoon binnen Internet Explorer worden geopend.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

Met dank aan de heren R.M.J.E. (Ron) Leunissen te Klimmen en Jeroen Kaasenbrood, eigenaar van Compres Media System te Maastricht, voor het verstrekken van de nodige technische gegevens.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------534

15 juli 2005

2

Schuttersbrief - nummer 31

MEDEDELINGEN Vervolg op SB 30, blz. 532

MEDEDELING 37 (inzake het ZLF 2005 te Born)

Gewoontegetrouw vindt in het tweede weekend na het OLS en dus in het derde weekend van de maand juli het zogenaamde ‘klein OLS’ plaats, d.w.z. het Zuid-Limburgs Federatiefeest (ZLF) .

Aan dit schuttersfeest nemen dit jaar maar liefst 61 schutterijen deel. Het zijn de verenigingen die aangesloten zijn bij een van de drie navolgende OLS-schuttersbonden, t.w.: ‘Born-Echt en omstreken’ (Eendracht), ‘Amstenrade’ (St.-Gerardus) alsmede ‘Zuid-Limburg’ (RKZLSB). Men verwacht een bezoekersaantal van minstens 10.000 à 20.000 personen. Organisator, door loting aangewezen, is de St.-Martinusschutterij te Born. Het ZLF wordt dit jaar dan ook in Born (gemeente Sittard-Geleen) gehouden. En als feestterrein (5 hectare groot) is gekozen voor het Sportpark Op den Toren, gelegen op de hoek van de Groenstraat en de Oude Baan.

Basisscholen In de aanloop naar het ZLF heeft de namens de St.-Martinusschutterij optredende Stuurgroep het initiatief genomen om op basisscholen in Born en omgeving de kinderen kennis te laten nemen van diverse aspecten van het schutterijwezen. Daartoe werd een educatief pakket samengesteld en konden de leerlingen naar eigen idee een koningsvogel maken. Bovendien konden en kunnen kinderen een koningsvogel downloaden (zie www.stmartinusborn.nl: startpagina) en vervolgens inkleuren. Hun prestaties worden door een jury tijdens een speciale ‘Kindermiddag’ (zie verder hierbeneden) beoordeeld.

Voorprogramma, vrijdagavond 15 juli Uiteraard is aan de nodige ‘voorpret’ voor volwassenen eveneens gedacht. Op vrijdagavond in de grote feesttent: optreden van de Limburgse coverband Network en van de Limburgse popformatie Rowwen Hèze.

Zaterdag 16 juli: middag- én avondprogramma De zaterdagmiddag staat helemaal in het teken van ‘het Kind en de Schutterij’. In het bijzonder de jongere jeugd is van harte welkom, al dan niet verkleed als schutterskoningspaar, schutterskoning(in), marketent(st)er, enz. Er zijn tal van activiteiten: er kan geknutseld worden, er is een optreden van een clown, er zijn springkussens, schminken kan men ook, etc.

Het avondprogramma bestaat uit twee delen. Allereerst is er om 18.00 uur in de St.-Martinuskerk een ‘ZLF-mis’, muzikaal opgeluisterd door de jachthoornblazers De Lexhy; vertrek vanaf het feestterrein; het volledige misboekje is te bekijken op de website www.zlf2005.nl. En vanaf 20.00 uur op het feestterrein een zogeheten ‘Jaren 70-80 Party’ met ‘gouwe ouwe’ muziek, gepresenteerd door DJ John Ahrend met medewerking van Boston Tea Party, oud-Bornenaar René Shuman en Angel Eye. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 31

15 juli 2005

3

535

Linksbeneden: schietterrein (schootsveld) Linksboven: parkeerplaats voor materiaalwagens Tussen beide in: de twee muziek- en de twee exercitieterreinen Rechts daarvan: Kinderdorp (cirkel) met rechts daarboven toilet Rechts daarvan: feesttent (70 m bij 30 m) Daarbeneden: eettent (30 m bij 15 m) Links daarvan (3 paviljoentjes): secretariaat en genodigden Rechts beneden: EHBO en Hulpdiensten Links daarvan (cirkel): kiosk Daarbeneden: solisten In het midden: biertent (30 m bij 15 m) Links daarvan: schietcommissie Nabij de 3 paviljoentjes: toilet Overige vierhoekjes: tapeilanden

Programma op zondag 17 juli 13.00 uur: Opening van het feestterrein 14.00 uur: Aanvang optocht door de straten van Born (zie onderstaande optochtroute) 16.00 uur: Aanvang beoordeling koningsparen, enz.; tevens aanvang korpsschieten Programma in de feesttent: 12.00 - 16.00 uur: DJ 16.00 - 19.00 uur: Compeneej 19.00 - 19.30 uur: Big Benny 19.30 - 01.00 uur: Anseltater Optochtroute (afstand: ±2 km): Feestterrein (Sportpark Op den Toren) Hennekuilstraat Putstraat Bronstraat Kerkstraat Kapelweg Muntstraat Prinsbisdomstraat (défilé voor het gemeenschapshuis) Mgr. Buckxstraat Groenstraat Feestterrein (Sportpark Op den Toren)

Méér informatie: www.zlf2005.nl -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------536

15 juli 2005

4

Schuttersbrief - nummer 31

WAT TE DOEN VOOR HET GEVAL EEN SCHUTTERIJ DREIGT FAILLIET TE GAAN? (1) VAN: De Heer M.W.E.M. (Mathy) Leunissen, vaandrig en internetredacteur van de Broederschap Sint-Sebastianus te Klimmen, documentalist van het Limburgs Schutterstijdschrift Klimmen (Lb.), 17 juni 2005 Beste Alfred, Dit is meer uit nieuwsgierigheid dan iets anders. Maar toen ik het ‘betoogje’ van de heer Fred Hannen in SB 28 (blz. 499) las, kwam er opeens een vraag in mij op.

Het komt (vrij) regelmatig voor, dat een voetbalclub schulden heeft en failliet dreigt te gaan.

Helaas (in mijn ogen) wordt er dan gemeentegeld c.q. overheidsgeld gebruikt om een mogelijk faillissement te voorkomen. De gemeente waar de betreffende voetbalclub gehuisvest is, betaalt dus de schulden.

Persoonlijk ben ik het daar niet mee eens, omdat de betreffende voetbalclub min of meer zelf verantwoordelijk is voor zijn beleid en uitgaven zoals ‘ieder ander’ bedrijf. Als bijvoorbeeld de slagerij op de hoek (bij wijze van spreken) failliet dreigt te gaan vanwege een slecht beleid en te weinig klandizie, dan heeft de slagerij (voorzover ik weet) geen recht op overheidsgeld c.q gemeentegeld om faillissement te voorkomen. Hij kan dus geen beroep doen op de overheid / gemeente voor geld, zodat hij niet failliet gaat, zoals een voetbalclub dus kennelijk wel kan, meerdere malen zelfs.

Is dat dan niet een vorm van ‘discriminatie’? Ik bedoel, in principe is bijvoorbeeld de voetbalclub Roda gelijk met ieder andere onderneming of, voor mijn part, gelijk met iedere andere vereniging. Dus als bijvoorbeeld Roda overheidsgeld krijgt om faillissement te voorkomen, kunnen andere bedrijven of verenigingen dit dan ook niet doen? Hebben ze er in ieder geval niet evenveel recht op?

Roda mag dan (in sommige ogen) van ‘nationaal belang’ zijn, maar zijn bedrijven dat ook niet?

En zijn schuttersorganisaties dan niet van ‘cultureel belang’?

Overigens, Roda mag dan weliswaar van ‘nationaal belang’ zijn maar dat ‘nationale belang’ vind ik persoonlijk twijfelachtig, als ik kijk naar de door de heer Fred Hannen eerder aangehaalde voetbalvandalen en wat die allemaal uitvreten. Want Nederland, heeft geen enkele ‘nationaal belang’ bij de rellen die ontstaan als er een club verloren heeft. En voorzover ik mij kan herinneren, vonden er afgelopen zondag na het bondsfeest te Schaesberg (Bond St-Gerardus Amstenrade) geen slagvelden plaats tussen de aanhangers van de verschillende schutterijen.

Kort samengevat is mijn vraag: kan een schuttersvereniging - net zoals (kennelijk sommige) voetbalclubs dit kunnen doen - aanspraak maken op overheidsgeld om faillissement te voorkomen? Dát is namelijk enorm ‘handig’ om te weten, zeker als een vereniging door omstandigheden een geldschuld krijgt die ze zelf niet kunnen betalen. Daar denk ik bijvoorbeeld aan OostMaarland, die vorig jaar door een storm een schuld kreeg van (als ik mij goed herinner) 80.000 euro. Gelukkig werden zij goed gesponsord zodat ze hun schuld hebben kunnen betalen. Maar niet iedere vereniging zal dit ‘geluk’ hebben.

Is er trouwens niet vanuit de OLS, in het geval van Limburg, een soort ‘spaarpotje’ dat in geval van dit soort ‘nood’ hulp kan bieden?

Ik zou bijna zeggen: is er niet een jurist die deze vraag kan beantwoorden?

Met vriendelijke groet, Mathy.Leunissen.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 31

15 juli 2005

5

537

VAN: De Heer Jac van der Vorst, secretaris van de OLS (= de Oud-Limburgse Schuttersfederatie) Geachte Heer Disch,

Sint-Odiliënberg (Lb.), 21 juni 2005

Naar aanleiding van Uw vraag over het ‘spaarpotje’, heb ik contact gezocht met de secretaris van het Oud-Limburgs Schuttersfeest [= het OLS], dhr. Jan Kessels. Deze wist me mee te delen, dat er geen reserve- of spaarpotje voorhanden is.

Ik heb dhr. Kessels een kopie gestuurd van Uw vraag.

U hiermede voldoende te hebben medegedeeld, verblijf ik met vriendelijke schuttersgroet, Jac van der Vorst.

AAN: De Heer Mathy Leunissen Beste Mathy,

Maastricht, 15 juli 2005

Mag ik puntsgewijs mijn reactie geven op jouw betoog?

1) Nu er inderdaad géén reserve- of spaarpotje blijkt te bestaan (zie hierboven de mailing van federatiesecretaris Van der Vorst), lijkt het mij wenselijk om jouw idee van een rampenfonds eens in overweging te nemen. Mogen we in dezen een voorstel van jou, jouw schutterij of jouw schuttersbond verwachten op een der voor- of najaarsvergaderingen van de OLS? 2) Daar de ‘Zuid-Limburgse Federatie’ (de ZLF) formeel geen deel uitmaakt van de OLS, zou jouw idee van een rampenfonds wellicht eveneens de moeite van overweging binnen de ZLF waard zijn.

3) Mij lijkt het helemaal niet zo’n gek idee om jouw suggestie zelfs uit te breiden naar alle schuttersfederaties, te beginnen in Nederland en Vlaams België! Waarom niet het zo regelen, dat voortaan een organiserende schutterij (schuttersgilde) 1% of 5% van de pure winst van een schutters- of gildenfeest zal afdragen aan een noodfonds?

4) Op 19 juni heb ik jouw e-mail voorgelegd aan de Limburgse député drs. M.J.A. (Martin) Eurlings van Economische Zaken, omdat je - terecht of ten onrechte - een verband legt met financiële overheidshulp aan noodlijdende voetbalclubs. Maar tot op heden heb ik nog niets van dhr. Eurlings mogen vernemen en zelfs nog niet eens een bericht van ontvangstbevestiging gekregen. Niettemin hoop ik alsnog op een reactie van de Provincie.

5) In ander verband heb ik al eens het idee geopperd van een collectieve rechtsbijstandsverzekering (confer SB 24, blz. 439). Naar een assurantiekantoor en een verzekeringsmaatschappij (onafhankelijk van elkaar) mij lieten weten, is die mogelijkheid weliswaar érg lastig maar in principe realiseerbaar. Een variant daarop is de suggestie om voor elke federatie met de bij haar aangesloten bonden (kringen) en schutterijen (schuttersgilden) een rechtskundig bureau, niet per se een advocatenkantoor zijnde, aan te trekken.

6) Kort na jouw mailing verscheen in het Limburgs Schutterstijdschrift (LS) een interessant artikel van de hand van Jos Temme, woordvoerder van het OLS 2005. Ook hij doet in wezen dezelfde suggestie als jij. Alleen heeft hij het over een ‘calamiteitenfonds’, bovendien meer toegespitst op het: Oud-Limburgs Schuttersfeest. Zie LS 67, juni 2005, blz. 3-6, meer speciaal blz. 5-6. Mij dunkt, een reden temeer om jullie beider idee serieus te nemen!

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

-----------

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------538

15 juli 2005

6

Schuttersbrief - nummer 31

KINDEROPVANG TIJDENS SCHUTTERS- EN GILDENFEESTEN (1) VAN: Mevrouw Ria Rutten, secretaris van de Jeugdcommissie van Schutterij St.-Hubertus te Groesbeek – De Horst, (FGS-kring Rijk van Nijmegen en De Betuwe) Groesbeek (Gld.), 29 juni 2005 Beste schutters, Kortgeleden heeft ons jeugdbestuur, St.-Hubertus te Groesbeek, vergadering gehad met als punt op de agenda: ‘meer jeugdleden mee naar de concoursen’. Twee meiden hebben zich aangemeld om hierover van gedachten te wisselen met andere schutterijen.

Voor kinderen is er te weinig te beleven op concoursen. Na mars- en defiléwedstrijden is er tijdens de concoursen weinig te doen voor de meeste jeugd. Na wat brainstormen kwamen er wat activiteiten naar voren: springkussen, spelmateriaal als ballen, tafeltennistafel, volleybalnet. Bij slecht weer misschien een eigen hoek in de tent om wat te knutselen, kleuren… Dit zijn wat ideeën die misschien ten uitvoer gebracht kunnen worden.

Misschien zijn er bij de schutterijen wel (jeugd)leden die zich hierin kunnen vinden, en graag mee willen denken. Dit is ook een oproep aan de verenigingen die al met de organisatie van concoursen bezig zijn, om hun gedachten hierover te laten gaan.

Contacten zijn mogelijk met Caroline Schoofs (caroline_schoofs18@hotmail.com) en Tessa Janssen (janssentessa@hotmail.com). Schriftelijk of telefonisch contact kan ook gebeuren per adres van eerstgenoemde persoon: Lagewald 14, 6561 KV Groesbeek; 024 - 397 53 95.

Met vriendelijke schuttersgroet, namens de Jeugdcommissie, Ria Rutten.

VAN: De Heer Ing. F.X. (Frans) van Miert, PR-functionaris van de St.-Jorisgilde te Berlicum (NBFS-kring Maasland) Berlicum (N.Br.), 6 juli 2005 Waarde Alfred, Hieronder een antwoord op de vraag. Hopelijk illustratief genoeg voor navolging.

Op gildendagen - hoe klein of groot ook - loopt de jeugd er na de optocht vaak verloren bij. De vaders en steeds meer moeders moeten immers dan gaan schieten, vendelen etc. Het Sint-Joris Gilde bedacht daarom een jeugddorp om de gildenknapen en -meiskes met allerlei leuke activiteiten op te vangen. Omdat tegenover ons thuishonk de St.-Jorishof het terrein van de Berlicumse fietscrossvereniging Whoopers ligt, was dat gemakkelijk ‘dicht bij huis’ in casu naast onze schutsbomen en het toernooiveld te realiseren (zie ook het afgebeelde plattegrondje in SB 30, blz. 520). Het jonge gildenvolkje hoefde zich dus ook niet na hun eigen wedstrijddeelname in vendelen of trommen te vervelen.

Het jeugddorp ging na de optocht en massale opmars open, dus omstreeks 14.00 uur. De deelname was voor de gildenjeugd gratis. Diverse gildenbroeders vroegen, of ze ook andere kinderen uit hun gezin konden achterlaten. Bovendien meldden zich veel ouders en toeschouwers met kinderen spontaan of ze hun kinderen óók konden ‘parkeren’. In totaal maakten ruim 100 kinderen gebruik van het jeugddorp, waaronder een 30-tal gildenknapen en meisjes.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 31

15 juli 2005

7

539

Een dochter van een van onze leden, die gespecialiseerd is in kinderopvang en jeugdwerk, heeft het plannetje verder ingevuld. Elk deelnemertje ontving een ludieke knipkaart voor ijs, frikandel, zakje chips, zakje snoep, onbeperkt ranja e.d. Maar men kon met de knipkaart ook meedoen aan fietscross-trials, darten, sjoelen, ballen gooien, ballonnenwedstrijd en andere ter plekke bedachte spelen. Bij de DJ konden plaatjes aangevraagd worden, terwijl er verder nog veel lol te maken was op een luchtkussen. Het oefenterrein van de Whoopers bleek met al zijn bulten, steile hellingen en slalombochten ideaal voor de nodige fietsacrobatiek.

De knipkaaart was voor de gildenkinderen gratis, anderen konden de kaart à € 2,50 kopen. Een alleszins goedkope oplossing om de jeugd langdurig (gevarieerd) vertier te bieden. En dan is het ook handig dat de EHBO-post op 6 meter afstand staat. Jazeker, er zijn pleisters geplakt, maar slechts enkele.

De bedenker en leidster Christel Jansen rapporteert: De leiding was in handen van 8 personen (deels van de fietscrossclub Whoopers). Dat was wel nodig. Het idee is enthousiast ontvangen.

‘Eigenlijk een ideale en veilige oplossing’, zeiden 'gildenouders’, en ‘op deze manier zijn je niet de handen gebonden en hoef je niet de hele tijd op te letten.’ Een argument, dat evenzo voor de niet-gildenleden gold.

Frans X. van Miert.

F = Het Jeugddorp tijdens de Gildendag van de NBFS-kring Maasland te Berlicum, 3.7.2005

AAN: Mevrouw Ria Rutten Geachte Mevrouw Rutten,

Maastricht, 15 juli 2005

Van harte hoop ik, dat de reactie van dhr. van Miert anderen zal stimuleren om ook iets van hún ervaringen te melden in de SB. Zo weet ik, dat het Oud-Limburgs Schuttersfeest een apart gedeelte van het feestterrein steevast inruimt voor kinderopvang en dat het Zuid-Limburgs Federatiefeest van dit weekend te Born (zie de afbeelding op blz. 535) een ‘Kinderdorp’ heeft ingericht. Ook dáár valt ongetwijfeld wel een en ander over te vertellen, waar U Uw voordeel mee kunt doen. Hopelijk komt er dan ook eveneens van die zijde nog informatie tot ons.

Ik weet niet, of er behalve Uw schutterij nog meer schutterijen en schuttersgilden in Nederland en Vlaams België zijn die een jeugdcommissie hebben of voornemens zijn er een op te richten. Ik stel voor, dat zij zich bij de SB-redactie melden, zodat hun adressen in de Schuttersbrief genoteerd kunnen worden en er vervolgens - ook buiten de SB om - uitwisseling van gegevens kan plaatsvinden. Wilt U zo vriendelijk zijn om de SB-redactie op de hoogte te houden van de bevindingen van het Jeugdbestuur van de St.Hubertus te Groesbeek - De Horst?

Héél iets anders is natuurlijk de vraag, in hoeverre er binnen het schuttersleven van alledag plaats wordt ingeruimd voor de jongere jeugd. In dat verband kan ik alvast de spoedige verschijning aankondigen van ten minste een tweetal nieuwe SB-rubrieken, t.w.: Kinderschutterijen en Kinderschuttersfeesten.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------540

15 juli 2005

8

Schuttersbrief - nummer 31

DE NOBELE ORDE VAN DE PAPEGAY (1) VAN: De Heer Robert Wuyts, griffier [= secretaris] van de Nobele Orde van de Papegay (NOVP) Deurne-Antwerpen (B), 5 juli 2005 Zeer geachte Heer Disch, In bijlage een historiek der Orde en een lijst der voorwaarden tot rangneming of promotie.

De inhoud van deze teksten mogen gebruikt worden om Uw lezers een verantwoord en juist idee te geven van onze organisatie. Een en ander teneinde te voorkomen dat er na publicaties over de NOVP heel wat - door onwetendheid - voorkomende onjuistheden moeten worden rechtgezet .

Goede ontvangst.

Confraterneel, R.Wuyts.

Aan de Schuttersgilden, Schutterijen of Schutsbroederschappen De 19de november 2005 zal het de 30ste maal zijn, dat de Nobele Orde van de Papegay als ‘Orde van Verdiensten’ eretekens uitreikt aan gildenbroeders en andere schutsbroeders die zich door hun houding of kunnen lieten opmerken binnen het Europese schutterswezen.

Ook Uw vereniging als volwaardig erkende historische schuttersgilde, schutterij of schutsbroederschap is gemachtigd verdienstelijke leden eervol te laten opnemen in de rangen van de ‘Ordo Nobilis Papegayi’.

Te Uwer informatie doen wij U bij dezen de nodige inlichtingen toekomen aangaande de historie van de Nobele Orde van de Papegay alsmede aangaande de wijze van toetreding tot en de .rangnemingsvoorwaarden binnen de Orde.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 31

15 juli 2005

9

541

Historiek Reeds in de vroegste tijden werd in de bestaande broederschappen van kruisboog-, handboog- en buksschutters op de koningsvogel, de ‘papegay’, geschoten. Dit was - en is nog steeds - een rudimentair uit hout gekapte vogel, beschilderd met opzichtige kleuren en oorspronkelijk geplaatst op de kerktoren of op een molenwiek. Heden ten dage staat hij op een staak of wip.

De schutter die ertoe kwam deze bontgekleurde vogel af te schieten, kreeg het recht om tijdens heel het volgende jaar de gilde of schutterij te vertegenwoordigen waarbij hij alle eerbewijzen in ontvangst mocht nemen. Deze schutter werd en wordt ‘koning’ genoemd. Wanneer de gilde door het dorp of de stad defileerde, was hij steeds de hoofdfiguur en droeg hij de resten van de afgeschoten koningspapegaai op zijn borst. Tijdens heel het jaar van zijn koningschap was hij trouwens een gerespecteerd iemand, die door iedereen bewonderd werd. Bovendien was hij in zijn vereniging vrijgesteld van een heel aantal verplichtingen en bijdragen.

Daar het bij het koningschieten er niet zozeer op aankwam een goede schutter te zijn maar het eerder een gelukskwestie was, werd deze schieting dan ook aangezien als een ‘godsoordeel’: God leidde de hand en het wapen van de schutter, zodat alle schutters - en ook de minder goede evenveel kans maakte om zich tot koning te schieten. Het dragen van de ‘Papegay’ werd dan ook beschouwd als de hoogste eer die een gildenbroeder te beurt kon vallen.

De ‘Ordo Nobilis Papegayi’ werd in 1975 ingesteld als Europees instituut van verdiensten en is onafhankelijk van enige federatie, enig verbond of enig overkoepelende orgaan. Zij heeft tot doel: ‘(…) diegenen te eren en te honoreren welke door hun physische inzet of morele steun bijdragen tot de instandhouding en uitstraling der schutsbroederschappen, schutterijen en/of gilden, of zich verdienstelijk maakten bij de culturele of sociale werking dezer verenigingen welke behoren tot het volksculturele patrimonium van Europa.’ En zij richt zich uitsluitend tot die verenigingen die een historisch verantwoord verleden als gilde, schutsbroederschap of schutterij kunnen aantonen, welk ook het wapen is dat beoefend wordt; kruisboog, handboog, buks of degen.

De eretekens worden enkel verleend aan personen die zich inzetten om de traditionele waarden en tradities in deze gilden of schutterijen te handhaven of te doen herleven.

De Orde betracht eveneens, al naar gelang haar mogelijkheden, deze gilden en/of schutterrijen te steunen in de handhaving of de uitbouw van hun patrimonium.

In verband met de hoge eer, verbonden aan de ‘Koninckspapegay’, werd de Orde genoemd: Orde van de Papegay.

Het symbool van de Orde is dan ook: op azuren achtergrond in email een gekroonde papegaai met gespreide vleugels, naar rechts ogend. In zijn klauwen een omgekeerde Bourgondische vuurslag. Het geheel werd ontworpen door de Leuvense professor Julien Bal, lid van de Koninklijke St.-Jorisgilde te Brussel. De heraldische kleuren op het lint van de Orde zijn deze die traditioneel gevoerd worden door de oude schuttersgilden, t.w.: azuur = kleur van de kolveniers en schermers; zilver en keel = kleuren van de kruisboogschutters; goud en keel = kleuren van de handboogschutters. Azuur = blauw; keel = rood; goud = geel; zilver = wit.

Het verkrijgen van een ereteken van de Orde betekent dan ook, dat de daden van de betreffende gilden- of schutsbroeder vérder zijn doorgedrongen dan enkel tot zijn vereniging of gewestelijke gildenfederatie en zij nationaal en internationaal belangrijk genoeg worden geacht om, over alle beperkende gevoelens en gewestelijke slagbomen heen, beloond te worden.

Het Grootmeesterschap van de Orde werd toevertrouwd aan Daniël Graaf Le Grelle, wiens familie in het verleden heel wat bindingen had met de Antwerpse gewapende gilden.

Door haar intense werking groeide de Orde uit tot een confraterniteit van personen die een -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------542

15 juli 2005

10

Schuttersbrief - nummer 31

gezamenlijk doel voor ogen hebben en bereid zijn zich hiervoor in te zetten in een geest van ridderlijkheid waarbij zij ook buiten de grenzen van hun eigen gilde of schutterij mogen treden.

Als soeverein en autonoom ‘Instituut van Verdiensten’ breidde het werkterrein van de Orde zich ondertussen uit over gans Europa en nam haar uitstraling steeds toe.

Teneinde de hoge standing en het waardevolle van haar doelstellingen en werking te bevestigen nam de Orde in oktober 1992 het juridische statuut aan van ‘Vereniging zonder winstoogmerk’ (VZW) en wijzigde haar naam in Nobele Orde van de Papegay. Ordo Nobilis Papegayi, waardoor zij haar soevereiniteit bevestigde.

Toen graaf Le Grelle in oktober 1992 om gezondheidsredenen verzocht uit zijn functie ontheven te worden, werd hij tijdelijk opgevolgd door prins Philippe de Chimay, hoofd van het Huis Chimay dat heel wat bindingen heeft met het Belgische gildenwezen. Wegens zijn grote verdiensten en om zijn band met de Orde te bevestigen werd graaf Le Grelle de titel van eregrootmeester verleend. Daar de prins de Chimay in 1995 eveneens de wens uitte om terug te treden, werd het grootmeesterschap sedertdien waargenomen door graaf John de Marnix de Sainte-Aldegonde, nazaat van de rechterarm van prins Willem van Oranje, Filips de Marnix, heer van Sainte-Aldegonde (1540-1598).

Als lid van de Union Internationale des Ordres zijn de Nobele Orde van de Papegay en haar eretekenen internationaal erkend en hebben zij als dusdanig een benijdenswaardige reputatie in de betreffende kringen.

Elke erkende historische gilde of schutterij heeft het recht voorstellen in te dienen om, volgens de geldende normen, gildenbroeders te doen opnemen of te promoveren in de Orde. De Kanselarij beoordeelt het dossier en legt de benoemingen of promoties voor aan de grootmeester, die ze bevestigt met zijn handtekening.

Jaarlijks vindt een investituursplechtigheid plaats, waar de eretekens worden uitgereikt. Deze solemniteit wordt bijgewoond door de leden van de Kanselarij en prominenten uit de binnen- en buitenlandse gilden- en cultuurwereld.

Nadat graaf de Marnix de Sainte-Aldegonde de Raad van Bestuur verzocht had ontslagen te worden als grootmeester, was dit lichaam én de Kanselarij genoodzaakt te voorzien in zijn opvolging. In deze zoektocht waren zij erg gelukkig, daar het graaf Henry Le Grelle, neef van de eregrootmeester, behaagde in te gaan op het verzoek de taak van grootmeester op zich te nemen.

Tijdens een feestelijke installatieplechtigheid in het kasteel Reigershof te Berendrecht (prov.

Antwerpen) werd hij beëdigd en kreeg hij de zilveren grootmeestersketen omgehangen.

Door zijn karakter en zijn ceremonieel onderscheidt de Nobele Orde van de Papegay zich van andere medailleringen, waarvan de waarde op hun gebied zeker niet betwist worden. Het is echter deze eigen manier van handelen welke mede aan de grondslag ligt van het succes van de Orde.

Totnogtoe (1975-2004) werden 797 eretekens uitgereikt en heeft de Nobele Orde van de Papegay gemedailleerden in België (Vlaanderen, Brussel en Wallonië), Duitsland, Engeland, Frankrijk, Italië, Liechtenstein, Nederland, Oostenrijk, Zweden en Zwitserland.

* * * * * * * * * * * * * Notitie van de SB-redactie In de tweede aflevering van de SB-rubriek De Nobele Orde van de Papegay volgen de door griffier Robert Wuyts aan ons toegezonden Voorwaarden tot rangneming of promotie.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 31

15 juli 2005

11

543

KRIJGT SWALMEN WEER EEN SCHUTTERIJ? (1) VAN: De Heer Thimo Zegers, vaandrig van de Stadsschutterij St.-Rosa te Sittard, mederedacteur van de OLS-website Sittard (Lb.), 4 juli 2005 Beste Alfred, Ik kreeg een vraag voorgelegd: heeft er in Swalmen ooit een schutterij bestaan?

Een snelle zoektocht bracht aan het licht, dat er ene schutterij Sint-Joris te Swalmen heeft bestaan (jaartallen zijn mij onbekend). In het ‘Provincie-archief 01.010’, zijnde de inventaris van de schepenbank Swalmen, trof ik namelijk de vermelding van de navolgende archiefbescheiden aan.

266. Reglement voor de schutterijen. 12 juni 1715. Minuut en een ongeveer gelijktijdige copie. 1 stuk.

267. Rekening van Jan Hermans en Joan. Schrijnewerckers als dekens en broedermeesters van de schutterij en broederschap St. Joris voor 't jaar 1780. 1 stuk.

268. Lijst van de bezittingen van de diverse schutterijen en broederschappen. ongedateerd (einde 18de eeuw). 1 stuk. NB: Hieruit leid ik af, dat er meerdere schutterijen actief waren in Swalmen…!

269. Waarschuwing van de schout tegen de Dekens der St. Joris schutterij, om zich (op boete) te onthouden van elke manifestatie tegen de pastoor. 26 mei 1699. 1 stuk.

Is jou meer info over voorgaande archiefstukken bekend en weet je misschien meer te vertellen over het voormalige schutterijwwezen te Swalmen?

Wie weet, of we hiermee de vragensteller bij zijn zoektocht kunnen helpen. En - wie weet - kunnen we bijdragen aan een eventuele heroprichting van een schutterij in Swalmen!

Vriendelijke groeten, Thimo Zegers.

AAN: De Heer Thimo Zegers Maastricht, 4 juli 2005 Beste Thimo, Wie in het dorp Swalmen (Lb.) een schutterij wil ‘heroprichten’, heeft de keuze uit 6 (zes) mogelijkheden! Ik geef je ze maar gelijk alle zes.

1) St.-Joris, vermoedelijk zéér lang vóór 1652 - zéér vermoedelijk 1794. Wapen: bij aanvang waarschijnlijk kruisboog; ten laatste het geweer. Werd o.m. genoemd.: ‘Fraternitas St.Georgii’ [= Broederschap St.-Joris] en ‘Schutterije St.Joris’ (kerkelijk geding 1652); ‘Draeckschutten’ [= Draakschutters] (verzoekschrift 1708); ‘oude schutten’ (rechtsgeding 1716); ‘Schutterije ende Broederschap van St.Joris’ (jaarrekening schutterij 1780). Er was een St.-Jorisaltaar, links van de absis, in de vorige (anno 1896 afgebroken) parochiekerk. Een (onbekend) aantal jaren vóór 1652 had de beneficiant van dat altaar zich tot schutterskeizer geschoten; in 1652 blijkt hij pastoor te Herongen (D) te zijn.

De schutterij bezat landerijen, waarvan de pacht in 1780 ruim 5 malder (= ca. 600 kg) gerst opleverde. De St.-Jorisschutterij was van oudsher de organisator van het jaarlijkse draaksteken in Swalmen, waaromtrent de kerkvisitator in zijn verslag van 13.3.1703 liet weten, het beter te vinden om het draaksteken voortaan géén onderdeel meer te laten zijn van de processie. De schutterij ontving (n.a.v. een dodelijk ongeval in 1714) op 12.6.1715 - tezamen met de navolgende schuttersgilde (= nr 2) alsmede die van de parochieel onder Swalmen vallende dorpjes Asselt (St.-Sebastianusschutterij!) en Boukoul (St.-Antoniusschutterij!) - een reglement met het oog op hun openbaar optreden bij processies, koningschietingen, kermissen, enz.

2) St.-Jan, vóór 1659 - zéér wel mogelijk 1794. Wapen: geweer. Ook genoemd: ‘St.Johannes Baptista’ [= St.-Jan de Doper]. Wordt voor het eerst vermeld in 1659 n.a.v. onenigheden met de hierboven genoemde schutterij uit Boukoul tijdens een processie. De schutterij had ruim 5 ha bouwland.

3) Landstorm, 1814-1815. Wapen: geweer. Voor meer algemene gegevens over deze rijksschutterij zij verwezen naar SB 3, blz. 76-78.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------544

15 juli 2005

12

Schuttersbrief - nummer 31

4) Rustende Schutterij, 1816-1830 en 1868-1903/1907. Wapen: geweer. Was ook al een rijksschutterij.

De gemeente Swalmen moest 18 manschappen leveren voor de 4de Compagnie van het 3de Limburgse Bataljon.

5) Garde Civique, 1831-1867. Wapen: geweer. Zie en vergelijk andermaal de gegevens in SB 3, blz. 7678. We hebben het hier dan weliswaar eveneens over een rijksschutterij maar ditmaal van Belgische (!) komaf, daterende uit de tijd (1830-1839) dat héél Limburg (uitgezonderd de gemeenten Maastricht en Sint-Pieter) deel uitmaakten van België. Ook toen ‘Oost-Limburg’ weer was teruggegeven aan Nederland, bleef de Garde Civique [= letterlijk: Burgerwacht] gehandhaafd en was zij staatsrechtelijk nog 28 jaar lang een vreemde eend in de bijt van de Nederlandse schuttersvijver.

6) Nassauschutters, vóór 1885 - na 1888. Wapen: de zware buks. Nam deel aan het Groot Internationaal Schuttersfeest te Neer op 25.5.1885 en aan dat te Baarlo d.d. 26.6.1887. Deze schutterij stond in 1888 mede aan de wieg van de Maasbrachtse schuttersbond. Zilver en verenigingsarchief zijn denkelijk als definitief verloren te beschouwen.

Over de bronvermelding van een en ander - mij zijn zo’n 30 publicaties en archiefstukken m.b.t. het voormalige schutterswezen in het dorp Swalmen bekend - kunnen we het misschien een volgende keer hebben.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

VAN: De Heer Thimo Zegers Sittard, 5 juli 2005 Beste Alfred, Nog even dit. N.a.v. de vraagstelling omtrent de schutterijen in Swalmen en de eerste summiere gegevens welke ik heb kunnen vinden, kreeg ik onderstaand antwoord.

Van: Sjoerd Cordang Datum: 07/05/05 18:02:55 Aan: t.zegers@home.nl Onderwerp: RE: Sjötterie in 't dörp Hallo Thimo, Alvast hardstikke bedankt voor de eerste gegevens.

Zoals je reeds in jouw mail liet weten, heeft Swalmen zelfs al een schutterij gehad. Naar ik het goed heb, heeft Swalmen er zelfs 6 gehad, dacht ik ooit ergens gelezen te hebben. Ik heb contacten binnen de heemkundevereniging in Swalmen en wil hun misschien binnenkort e.e.a. laten uitzoeken.

Omdat een volledige drumband bij een schutterij te duur zou worden, was ik aan het denken om bijvoorbeeld een van de twee muziekverenigingen in Swalmen - te weten: Harmonie Sint Cecilia (www.harmonieswalmen.nl) of het Trommel- en fluiterkorps Heide (www.heide swalmen.nl), waar ik zelf overigens lid van ben - te benaderen om eens te peilen of er interesse is om er een ‘schutterij-sectie’ bij te hebben, die wel dezelfde naam heeft maar toch apart functioneert. Denk maar aan Reuver waar zowel de schutterij als het trommel- en fluiterkorps de heilige Sint-Barbara als naam hebben maar toch apart functioneren. Bij evenementen als het OLS treden ze echter als één vereniging op. Waarschijnlijk wil ik deze week eens in het plaatselijke krantje een oproep plaatsen met de vraag of er draagkracht zou zijn voor een schutterij binnen Swalmen.

Ik laat spoedig weer wat horen.

M.v.g., Sjoerd Cordang P.S. Veel succes a.s. zaterdag in Wessem.

De heer Sjoerd Cordang heeft echt de intentie de schutterij van Swalmen nieuw leven in te blazen. Naar mijn (bescheiden) mening zijn deze plannen serieuzer te nemen dan die van Sander van den Berg in Noordwijk (zie SB 22, blz. 406-407, en SB 28, blz. 506).

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 31

15 juli 2005

13

545

Ik hoop dan ook, dat we hem van historisch verantwoord materiaal kunnen voorzien en natuurlijk dat hij slaagt in zijn opzet. Gelukkig, dat er nog steeds mensen zijn die geïnteresseerd zijn in het cultureel erfgoed van onze schutterijen.

Vriendelijke schuttersgroeten, Thimo Zegers.

P.S. Alfred, eerder had ik Sjoerd Cordang de navolgende e-mail gestuurd. Misschien aardig om ook die mail op te nemen, omdat daarin globaal wordt aangegeven hoe je in je eigen dorp of stad een schutterij het best kunt opstarten.

From: "Thimo Zegers" <t.zegers@home.nl To: <sjoerd102@hotmail.com> Subject: Sjötterie in 't dörp Date: Mon, 4 Jul 2005 22:32:07 +0200 (West-Europa (zomertijd)) Ha die Sjoerd, Ik weet niet waar je woont, maar om een schutterij op te richten is het misschien eerst eens raadzaam om na te zoeken of er in het (verre) verleden wel al een is geweest. Ik heb een lijst van plaatsen waar schutterijen bestaan of hebben bestaan, en anders weet ik wel iemand die je kan helpen. En als er al een heeft bestaan, zijn daar misschien nog oude geschriften / statuten van te vinden in bijv. het gemeentearchief. En wie weet, komt er zelfs nog ergens het oude koningszilver boven water. En verder zijn er altijd wel historici die hierover meer weten.

Verder moet je in het dorp rondkijken, of er interesse is om een schutterij te beginnen en er voldoende mensen zijn (zo'n 20 mensen moet je toch al hebben) om van start te gaan.

Als je nog steeds een schutterij wil oprichten en hulp nodig hebt, ben ik graag bereid je te helpen met een en ander en ook met mijn contacten kun je al een heel eind op weg komen.

Dus als je van dit aanbod gebruik wil maken, neem gerust contact met me op.

Vriendelijke schuttersgroeten, Thimo Zegers, vaandeldrager der Stadsschutterijj Sint-Rosa Sittard, Rijksweg Noord 164, 6136 AD Sittard; 046 - 452 38 08; t.zegers@home.nl.

Website-adres van de Stadsschutterij St.-Rosa Sittard: http://sintrosa.sittardweb.nl

VAN: De Heer Thimo Zegers Beste Alfred,

Sittard, 6 juli 2005

Bij deze alvast hartelijk dank voor de moeite die je in dit kader al hebt verricht.

Mocht je deze week niets meer van me vernemen, de Sjtadssjötterie Sint-Rosa Zitterd is vanaf nu trainingskamp om te trachten a.s. zaterdag ‘d’n Um’ naar Zitterd te halen (‘wishfull thinking’ noemen ze dat, geloof ik). Het wordt zaterdag voor 36 schutterijen dus en voor eentje wordt het een feest.

Vriendelijke schuttersgroeten, Thimo Zegers,

VAN: De Heer S.J.A. (Sjoerd) Cordang, inwoner van Swalmen (dorp), initiatiefnemer (her)oprichting van een schutterij te Swalmen Hallo Heren,

Swalmen (Lb.), 6 juli 2005

Hartelijk dank voor jullie steun in dit nog prille stadium.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------546

15 juli 2005

14

Schuttersbrief - nummer 31

Ik heb zo-even snel naar de verschillende schutterijen gekeken. Dat Swalmen er 6 heeft gehad, wist ik al.

Dit heb ik eens ergens gelezen. Wat mij echter opvalt, is schutterij Sint-Joris. Jullie geven beiden aan, dat deze schutterij uit Swalmen komt. In het artikel staat in ieder geval iets vermeld over het draaksteken, dat georganiseerd werd door de schutterij. Zover mij bekend is, is in Swalmen nooit draaksteken geweest.

Waar dit wel gebeurde en nog steeds om de 7 jaar plaatsvindt, is Beesel; misschien eens interessant om uit te zoeken, of hier niet de schutterij van Beesel bedoeld wordt.

Ik heb gisteren contact gezocht met Sjra Puts, woonachtig in Swalmen en bekend van o.a. L1 TV. Kwam hem zondag op een terras tegen en heb met hem kort erover gesproken dat Swalmen geen schutterij meer heeft. Sjra Puts heeft inmiddels mij een mail teruggestuurd en daarin gezegd, dat hij eventueel een conceptplan wil ontwerpen als ik ongeveer 25 mensen op de been kan brengen die met mij het plan steunen voor de oprichting van een schutterij. Ik zal deze week in het plaatselijke dorpsblad eens een oproep plaatsen. Eens kijken, of er voldoende draagvlak is.

M.v.g., Sjoerd Cordang

AAN: De Heer Sjoerd Cordang Beste Sjoerd,

Maastricht, 6 juli 2005

Dat het jou niet bekend was dat er ooit in Swalmen draaksteken geweest is, verbaast mij enerzijds niet; immers, de St.-Jorisschutterij die het draaksteken organiseerde, bestaat al méér dan twee eeuwen niet meer! Anderzijds wil ik je attenderen op het bestaan van het boekje ‘De schutterijen en het draaksteken te Swalmen’ door G.Geraerdts = themanummer met omslagtitel Schutterijen en Draaksteken te Swalmen = Neerlands volksleven: jaargang 24 - nr. 1-2, Wassenaar 1974 = Limburg II, jaargang 31 - nr. 1, Wormer 1981 (95 blz.); overigens van dezelfde auteur tevens het artikel ‘Arrestant ontsnapt’ in het blad Milieuen Heemkundevereniging Swalmen, jaargang 7 - nrs. 1 en 2, 1987, blz. 23-25 resp. 34-35! En ook (zoals ik al in mijn vorige e-mail min of meer vermeld heb), dat we beschikken over een vrij betrouwbare getuige uit 1703: de toenmalige kerkvisitator die het draaksteken tijdens de processie te Swalmen maar niks vond! Dat ik in mijn vorige e-mail het had over het draaksteken in jouw dorp, was en is dus zeker géén vergissing. Heel wat plaatsen in en buiten Limburg kenden het draakspel, al dan niet tijdens een processie plaatsvindend en al dan niet door een St.-Jorisschutterij georganiseerd. Zelf was ik in mijn jeugdjaren lid van de scouting St.-Joris (binnenstad Maastricht). We deden toen menigmaal het spel ‘St.Joris en de draak’ (= ‘het Goede tegen het Kwade’ symboliserend), eenmaal zelfs op het Vrijthof - zo herinner ik mij - op grootse wijze met een vuurspuwende draak en een St.-Joris te paard. Héél bekend is nog steeds het zevenjaarlijkse draaksteken te Beesel (Lb.), maar dat meldde je zelf al!

Op nog een andere misvatting wil ik je wijzen. Je schrijft namelijk, dat je al ‘wist’ dat er in het dorp Swalmen 6 (zes) schutterijen geweest zijn. Jammer, dat je niet vermeldt of niet kunt vermelden, waar je dat al eens eerder gelezen hebt. Maar ik durf mijn hand ervoor in het vuur te steken, dat de betreffende auteur zeker niet (!) alle zes schutterijen heeft bedoeld waar ik het over heb. Ik heb het zéér sterke vermoeden, dat die auteur het had over de gemeente Swalmen en dus ook over de St.-Sebastianusschutterij te Asselt en de St.-Antoniusschutterij te Boukoul. En ja, dan kom je met de St.-Joris, de St.-Jan en de Nassauschutters van het dorp (!) Swalmen plus de Rustende Schutterij van de gemeente (!)

Swalmen inderdaad aan een zestal schutterijen. Maar er waren er - en ook dít meldde ik reeds in mijn email aan Thimo Zegers - tevens de Landstorm en de Garde Civique. In dat geval komen we uit op een totaal van 8 (acht) schutterijen.

En dan hebben we het helemaal nog niet eens gehad over de sportschutterijen, d.w.z. de schietsportverenigingen. In dat verband noem ik: a) Oranje te Swalmen-dorp, 1896 - na 1921; wapen mij onbekend; b) Soranus te Boukoul, 16.10.1927 - heden; handboog; c) Zonnebloem te Swalmen-dorp, vóór 1941 en nog bestaand in 1941; handboog; d) De Vrijwillige Schutters te Swalmen-dorp, vóór 1953 - na 1953; kruisboog; e) Schietvereniging De Leuker (SVDL) te Swalmen-dorp, 11.3.1964 - heden; luchtgeweer. Of de vermelding ‘Swalmen-dorp’ (zie a, c, d en e) wel altijd even correct is, weet ik niet zeker. Maar hoe dan ook, de zojuist genoemde vijf sportschutterijen moeten niet verward worden met de eerder door mij genoemde zes (acht) weerbaarheids- en folkloreschutterijen.

Ik sluit zelfs niet uit, dat de auteur bij wie jij eerder iets over zes schutterijen gelezen hebt, het helemaal niet had over de Rustende Schutterij van Swalmen maar in plaats daarvan wél over bijv. De Vrijwillige Schutters. Ik vermoed dát, omdat totnogtoe zo goed als niemand ooit iets heeft geschreven over de drie navolgende 19de-eeuwse types rijksschutterij te Swalmen, t.w.: de Landstorm (1814-1815), de Rustende Schutterij (1816-1830 en 1868-1903/1907) en de tussentijdse Garde Civique (1831-1867).

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 31 15 juli 2005 547 15

VAN: De Heer Sjoerd Cordang Swalmen, 9 juli 2005 Zit ik op zaterdagmorgen op L1 - radio te luisteren naar het OLS, wordt plotseling het bericht voorgelezen dat ik had geplaatst op de site (zie onderstaande illustratie). Ook de reporter vroeg zich af, hoe het kan dat Swalmen geen schutterij heeft. Heb inmiddels het e-mailadres schutterijswalmen@hotmail. com aangemaakt. Nu wachten op reacties. Ik heb via via begrepen, dat ik als ik een schutterij wil oprichten ik kan rekenen op steun van de burgemeester. Hij schijnt een groot voorstander te zijn.

M.v.g., Sjoerd Cordang Mien durp haet gein Sjutterie

Help!!! Mien durp haet es enige!!!! in Limburg gein sjutterie. Noe bin ich van plan der ein te gaon oprichte, ondanks det ich weet det dit ontzettend veul tied en geld geit koste. Bie waem of wo ken ich terech veur tips?

Help zjwame aan ein sjutterie

-

Het berichtje (8.7.2005) van Sjoerd Cordang op de site www.l1.nl

In vertaling: Mijn dorp heeft geen schutterij. Help!!! Mijn dorp heeft als enige (!) in Limburg geen schutterij. Nu ben ik van plan om er een te gaan oprichten, ondanks dat ik weet dat dit ontzettend veel tijd en geld gaat kosten. Bij wie of waar kan ik terecht voor tips? Help Swalmen aan een schutterij.

AAN: De Heer Sjoerd Cordang Beste Sjoerd,

Maastricht, 10 juli 2005

Dat je eens ergens over 6 (zes) voormalige schutterijen in Swalmen gelezen kunt hebben, heeft misschien (ook) de volgende verklaring.

In mijn aantekeningen over de gemeente Swalmen ontdekte ik, dat er heden ten dage welgeteld 6 (zegge en schrijve: zes) straatnamen herinneren aan het vroegere schutterijwezen in de dorpen Swalmen, Asselt en Boukoul! Die straatnamen luiden: St.-Antoniusstraat, St.-Jorisstraat, Schutteboom, Schutteheide, Schuttekamp en St.-Sebastianusstraat.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

Foto op verzoek van de auteur genomen door dhr. Sjoerd Cordang

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------548

15 juli 2005

16

Schuttersbrief - nummer 31

NU ÓÓK DE IDENTITEIT VAN HET NEDERLANDSE SCHUTTERSGILDENWEZEN IN GEVAAR? (4) Vervolg op SB 28, blz. 498, SB 29, blz. 514–516, en SB 30, blz. 529-530

AAN: De Heer M.W.E.M. (Mathy) Leunissen, vaandrig en mede-internetredacteur Broederschap St.-Sebastianus te Klimmen (Lb.), documentalist van het Limburgs Schutterstijdschrift Beste Mathy,

Maastricht, 15 juli 2005

In SB 29 (blz. 515) vraag je, waar je méér informatie kunt vinden over het beleidsvoornemen van de Nederlandse Regering om aan schuttersgilden / schutterijen en hun ±25.000 leden een lidmaatschap van de KNSA (= Koninklijke Nederlandse Schutters Associatie, met op dit moment ±40.000 leden) dwingend op te leggen. Inmiddels kan ik je het volgende mededelen.

1) Voor de geïnteresseerden verwijs ik naar SB - bijlagen, deel 3, dat tegelijk met deze SB verschijnt en waarin niet alleen de bestaande wet- en regelgeving inzake wapens en munitie maar ook diverse andere stukken zijn opgenomen, tezamen ruim 200 A4-bladzijden dik! Vanwege die dikte wordt het betreffende deel van de SB-bijlagen ditmaal niet met het e-magazine Schuttersbrief (SB) meegezonden maar kan men het digitale boekwerk kosteloos (!) opvragen bij redactie@schuttersbrief.nl, al is een vrijwillige (!) bijdrage t.b.v. de SB-stichting natuurlijk altijd van harte welkom.

2) In het zo-even vermelde deel 3 van de reeks SB-bijlagen vind je tevens het complete voorstel dat thans (= 15.7.2005) bij het Ministerie van Justitie voorligt en dat bepleit om alle schutterijen en hun leden terzake van wapenvergunningen (vuur- en overige explosiewapens) onder te brengen onder één koepelorganisatie, t.w. de KNSA. Alle desbetreffende schutterijen, dus niet alleen sportschutterijen [= schiet(sport)verenigingen] maar ook folkloreschutterijen [= historische schutterijen / schuttersgilden], inclusief hun koepelorganisaties [= bonden, kringen, federaties].

3) Nu mede door de alarmerende berichtgeving in de SB pas aan velen duidelijk wordt wat de consequentie van een en ander is, roert men zich. En dát ondanks veel eerdere berichtgeving zijdens de grootste schuttersfederaties aan haar eigen leden. Ik heb het hier dan over de (bestuurs)leden van de historische schutterijen (schuttersgilden) en hun bonden (kringen).

4) Opmerkelijk is trouwens, dat nu eveneens menige schiet(sport)vereniging en menige koepelorganisatie voor de schietsport zich beginnen te roeren, bevreesd als zij zijn: enerzijds om samengepropt te worden in de eenheidsworst die KNSA heet, en anderzijds voor extra-contributiebetaling.

5) Hoogst bevreemdend is het, dat de huidige VWS-staatssecretaris (Mw. drs. Clémence Ross - van Dorp) als eerstverantwoordelijke overheid voor het sportbeleid in ons land zich - nog net niet met zoveel woorden - voorstander verklaard heeft van het hier gewraakte beleidsvoornemen van het Kabinet (SB-bijlagen, deel 3, laatste bladzijden). Hoogst bevreemdend, want zij maakt (ook formeel?) nog steeds deel uit van de Gildenraad van Gelderland (zie www.schuttersnet.nl > Federatie > Gildenraad). Zij heeft dus niet alleen binnen die Raad maar ook aan de FGS wel het nodige uit te leggen en - juist daarom - vast en zeker ook aan het Parlement alsmede - wellicht - aan haar collega’s van Cultuur (OCW) en Milieuzaken / Ruimtelijke Ordening (VROM). Hopelijk komt zij t.a.v. het onzalige plan inzake het verplichte KNSA-lidmaatschap op tijd tot inkeer: beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald!

6) Zoals ik je al eerder berichtte (SB 29, t.a.p.), zijn de koepelorganisaties NBFS, OLS en FGS ‘(druk) doende met onderhandelingen [met de diverse ministeries] om het tij alsnog te doen keren.’ Acties van de zijde van de bij de drie schuttersfederaties aangesloten bonden, kringen, schutterijen en schuttersgilden zijn op zich prima, maar laten die dan wél - zoals ik reeds aan dhr. Gerico de Vries (voorzitter Kruisboogafdeling Schutterij Gijsbrecht van Aemstel te Doornenburg en tevens bestuurslid van de Gelderse Kruisboogbond) te kennen gaf - ‘via de federatieve (!) weg’ plaatsvinden (zie SB 30, blz. 530). De adressen (digitaal, postaal, telefonisch) der drie federatiesecretarissen zijn algemeen bekend; men raadplege desnoods voor alle zekerheid de websites van de NBFS, de OLS en de FGS. 7) Aan alle tientallen historische schutterijen (schuttersgilden, schutsbroederschappen) in ons land die nog niet bij een van de drie grote schuttersfederaties aangesloten zijn, adviseer ik dringend alsnog die aansluiting serieus en versneld in overweging te nemen!

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 31

15 juli 2005

17

549

VERSCHIJNING VAN DE SCHUTTERSBRIEF (14) Vervolg op SB 28, blz. 508

-----Maandag, 6 juni 2005 Geachte Heer, Lof voor Uw pogingen tot informatie. Met dank om Uw belangstelling en medewerking, Frans Geens.

G.H. (Frans) Geens, volkskundige oprichter en secretaris van het Instituut voor Vlaamse Volkskunst (IVV), hoofdredacteur van het IVV-kwartaalblad Volkskunst, Schoten (Ant.) [Voor de volledige tekst zie SB 28, blz. 500]

-----Vrijdag, 17 juni 2005 Geachte Heer Disch, De recensie (door dhr. Mathy Leunissen) van de DVD ‘45 Jaar Klaroenkorps Banholt. Sound of Nature. 2005’ in SB 28 ziet er pico bello uit. Ik ben zelf benieuwd naar reacties. Hier geef ik bericht over terug aan U. De link www.sound-of-nature.nl gaat in de toekomst vervallen; wanneer precies is nog niet bekend. Zodra de nieuwe site bekend wordt gemaakt, geef ik deze direct aan U door.

Rest mij U veel succes te wensen met Uw schuttersblad. Met muzikale en filmische groetjes, Hub. Moonen.

H.A.G. (Hub) Moonen, producer van de hierboven vermelde DVD met drumbandmuziek van schutterijen, Banholt (Lb.)

-----Maandag, 20 juni 2005 Geachte Heer Disch, Dank voor de toezending van de Schuttersbrief. Met vriendelijke Schuttersgroet, Gerard Gies.

G.T.J. (Gerard) Gies, penningmeester en webmaster van Schutterij Loil Vooruit, Loil (Gld.)

-----Maandag, 27 juni Beste Alfred, Bedankt voor het toezenden van SB 29; het is weer de moeite waard! Zou graag het (digitale) adres weten van de schutterij in Neer of van Jos Geraets, die via het Limburgs Schutterstijdschrift een boek aanbiedt: De Neerse Schutterijen. Of zou dit ook in Wessem te krijgen zijn? Bij voorbaat mijn dank. Vriendelijk groetend, Frans.

Frans Mennen, 2de secretaris en archiefbeheerder van de Gilde St.-Caecilia, Veldhoven (N.Br.) Reactie van de redactie Beste Frans, Het antwoord op jouw vraag staat reeds vermeld op blz. 531 van SB-aflevering 30. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

-----Vrijdag, 1 juli 2005 Waarde Alfred, Tot mijn verrassing zie ik in SB 30 een uitvoerige, nagenoeg integrale en geïllustreerde berichtgeving over de hedenmiddag gestarte gildenfeesten in Berlicum. Hartelijk dank voor alle moeite en engagement!

Frans X. van Miert, PR-functionaris van de St.-Jorisgilde, Berlicum (N.Br.)

-----Dinsdag, 5 juli 2005 Alfred Disch, Bedankt voor het toesturen. Boeiend materiaal. Ik ga er iets meedoen. Als het artikel in onze nieuwsbladen (Baum; Heldens Nieuws; Streekbode; Weekbericht Meijel) is geplaatst, dan stuur ik U een Mat Nellen, exemplaar op. Groeten, Mat Nellen. journalist en radioverslaggever, redactie De Gouden Leeuw Uitgeverij, -----Panningen (Lb.)

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------550

15 juli 2005

18

Schuttersbrief - nummer 31