Schuttersbrief 044 by Davy Goedertier

SCHUTTERSBRIEF Onregelmatig maar frequent verschijnend e-magazine als ideeënbus, discussieforum, actieprogram en informatieblad voor het schutterijwezen in het Nederlandstalige gebied van de EGS Nummer 44 – Maastricht, vrijdag 30 december 2005

REDACTIE Hoofdredacteur: Alfred Disch. Eindredacteur: Mathy Leunissen. Technisch adviseur: Jeroen Kaasenbrood (Compres Media System, Maastricht) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

INHOUDSOPGAVE Redactie, Inhoudsopgave en Internet…………………………………………………………blz. 721 Van de redactie (8). Communicatie.….……………………………………………………….blz. 722 Het schutterijwezen te Sittard, vroeger en nu (1)………………………………………..blz. 723-725 Kinder- en jeugdschuttersfeesten (1)...………………………………………………….........blz. 726 Over het schutterijwezen in Italië (3)….…………………………………………………blz. 727-728 Welke schutterij is de oudst bestaande in Duitsland? (3)…………………………………….blz. 729 Kinder- en jeugdschutterijen (4).………………………………………………………...blz. 730-731 De beschermheer en de beschermvrouw (4)……………………………………………..blz. 732-733 Digitale adressen van schutterijen in Nederland en Vlaams België (5). De FGS - kring Montferland..……………………………………………………….blz. 734 De NBFS - kring Baronie en Markiezaat....................................................................blz. 735 Nu ook de identiteit van het Nederlandse schuttersgildewezen in gevaar? (14)………...blz. 736-740 Mededelingen (23)…………………………………………………………………………....blz. 741 Colofon en Redactieadres…..…………………………………………………………………blz. 742 ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

INTERNET De SB is ook te raadplegen op de EGS-website www.egs-schuetzen.com > Schuttersbrief ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

30 december 2005

721

VAN DE REDACTIE (8) Vervolg op SB 42, blz. 680

Communicatie Beste Schutters en Schuttersvrienden,

Maastricht, 30.12.2005 / 9.1.2006

Neen, ik ga het niet uitgebreid hebben over het feit dat ik als SB-redacteur vanaf 15 december tot een aantal dagen geleden toe zowel digitaal als telefonisch niet aanspreekbaar was. Mijn excuses voor de onbereikbaarheid, die te wijten was aan technische storingen op kabel en wat dies meer zij. Ik meen, de recentelijk ontstane achterstand in de beantwoording van de vele tientallen mailings inmiddels wel al aardig te hebben ingelopen. Als alles meezit, verschijnt een dezer dagen tevens het laatste SB-nummer van 2005 (= SB 45), zijnde een soort inhoudsopgave van de hele jaargang 1 (= 19 juni 2004 - 31 december 2005 = SB 1 t/m SB 45). Evenmin wil ik het uitvoerig hebben over de digitale onbereikbaarheid van menige SB-abonnee en, wat erger is, van menige schutterij- of schuttersgildesecretaris. Ik heb daarover al meer dan eens mijn ‘gramschap’ geuit: zie o.a. SB 5 (blz. 156), SB 6 (blz. 234), SB 23 (blz. 426-427) en SB 42 (blz. 680). Is het, geachte SB-abonnees (de goede onder U niet te na gesproken), nu werkelijk te veel gevraagd om ervoor te zorgen, dat U Uw pc-‘postvak in’ regelmatig voldoende leeg- dan wel Uw adreswijziging tijdig bekendmaakt zodat de aan U toegezonden digitale post niet hoeft te worden geretourneerd door Uw provider? Na verzending van elk SB-nummer krijg ik weliswaar niet eens één promille van mijn post terug (relatief dus te verwaarlozen) maar in absolute cijfers gaat het toch steeds weer om ettelijke tientallen e-mails! En is het, dames en heren secretarissen alsmede dames en heren bonds- en kringsecretarissen, nou echt te veel gevraagd om de adresgegevens op tijd, correct en volledig door te spelen aan Uw bonds- of kringsecretaris respectievelijk Uw federatiesecretaris? Voorbeelden hoe het zeker niet moet, leveren de gebrekkige adreslijsten op diverse federatieve internetsites. De FGS-website vormt daarop - zoals immer - een dankbare uitzondering, een bewijs dat het dus ook goed kan! Maar neem nou weer eens het alom bekende Vademecum-boekje van de NBFS, jaargang 2005; steekproef ditmaal de Kring Baronie en Markiezaat: maar liefst méér dan de helft van de daar vermelde adressen blijken onvolledig en/of deels onjuist! Vergelijk U de tekst daarvan maar eens met o.a. de lijst van digitale adressen in het hier voorliggende nummer van de SB in casu met blz. 735. De meervoudsvorm van (schutters)gilde Oók niet voor de eerste keer wil ik Uw aandacht vestigen op een heel andere vorm van communicatie: de Nederlandse taal en de spelling ervan. Vorig jaar hebben namelijk in SB 4 (blz. 127-129) enkele personen zich gebogen over de vraag, of men gildenboek of gildeboek moet schrijven, gildenbroeder of gildebroeder, gildenhuis of gildehuis, gildenkamer of gildekamer, gildenkeur of gildekeur, enzovoorts; allemaal afhankelijk van het antwoord op de vraag wat de meervoudsvorm is van gilde, nl.: gilden en/of gildes? Heeft het woord gilde uitsluitend een meervoud op –n (wat toen het geval zou zijn), dan gold sinds de nieuwe spelling vanaf 1996 de hoofdregel van de tussen-n: dus gildenboek en niet gildeboek, gildenbroeder en niet gildebroeder, enzovoorts. Taalkundige Wim Daniëls was het daarmee - om meer dan één reden - oneens; hij wijdde er ruim drie jaar geleden een apart hoofdstukje aan in zijn boek Ollieklonje (Eindhoven 2002); zie SB 6, blz. 227-228. Professor Arnoud-Jan Bijsterveld, eveneens een tegenstander van de toepassing van de tussen-n in het onderhavige geval, legde de zaak voor aan de Nederlandse Taalunie (confer SB 4, blz. 127). Het definitieve antwoord van de Nederlandse Taalunie is thans bekend. Volgens Het Groene Boekje. Woordenlijst Nederlandse Taal, samengesteld door het Instituut voor Nederlandse Lexicologie in opdracht van de Nederlandse Taalunie (Den Haag 2005) komt het woord gilde in het meervoud voor als gilden èn als gildes. En dus moet men (net als vóór 1996) weer (officieel vanaf augustus 2006) schrijven: gildeboek, gildebroeder, gildehuis, gildekamer, gildekeur, enzovoorts. Een opluchting - dunkt mij - voor de NBFS, daarentegen een teleurstelling voor de HGK. Immers, de laatstgenoemde zal de eerste -n uit zijn naam moeten verwijderen en bijgevolg voortaan andermaal heten: Hoge Gilderaad der Kempen. De titel van het NBFS-kwartaalblad kan evenwel De Gildetrom blijven. Inmiddels is nu ook de redactie van dat kwartaalblad de verenigingsnaam wel op de enig juiste manier gaan schrijven, nl. mèt een koppelteken en derhalve als Noord-Brabantse Federatie van Schuttersgilden in plaats van Noordbrabantse… Zelf ben ik zo vrij om geschiedenisperioden als de Oudheid en de Middeleeuwen (eigennamen!) en de voornaamwoorden U en Uw (beleefdheidsvormen!) met een hoofdletter te blijven schrijven. Ongelijk geeft de Nederlandse Taalunie mij toch ook weer niet helemáál wat betreft mijn schrijfwijze: zie Het Groene Boekje, blz. 105 en 109-110. -----------

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

722

30 december 2005

Schuttersbrief - nummer 44

HET SCHUTTERIJWEZEN TE SITTARD, VROEGER EN NU (1) De Slag aan de Kempekoel d.d. 24.3.1543 VAN: De Heer Thimo Zegers, vaandrig van de Stadsschutterij St.-Rosa te Sittard, mederedacteur van de OLS-website Beste Alfred,

Sittard, gemeente Sittard-Geleen (Lb.), 30 december 2005

Als bijlage doe ik je toekomen een stukje over de Slag aan de Kempekoel in 1543, waar de voorvaderen van de huidige Stadsschutterij Sint-Rosa Sittard een zwaarbevochten overwinning behaalden. Hieruit blijkt ook, dat de stadsschutterijen wel degelijk actief geweest zijn in de bescherming van hun stedelijke vesting. Het betreffende artikel is afkomstig van de website van de Stichting Historie Sittard (SHS): www.historiesittard.nl. Natuurlijk wens ik bij deze jou, Alfred, en alle lezers van de Schuttersbrief een voorspoedig en gezond 2006 en dat het weer een prachtig schutters- en gildejaar mag worden, waarbij de verbroedering centraal zal staan. Thimo Zegers.

24 maart 1543 Tussen zes en zeven uur 's morgens vertrekt het Gelders-Kleefse leger uit Roermond naar Sittard onder leiding van Diederik Hoen, Heer van Aerssen. Omstreeks twee uur 's middags arriveren zij te Sittard. Het weer is slecht deze dag, vriesachtig met een bijtende wind, hagel en regen. De tegenstander, de troepen van keizer Karel V, onder leiding van Philips van Croy, zijn vermoeid van een eerdere veldslag bij Heinsberg. Zij hebben bovendien alle hagel en wind in het gezicht. De keizerlijke troepen tellen 24 vendels Hoog- en Nederduitse landsknechten, infanteristen, met in totaal ongeveer 4800 manschappen. Zij worden geholpen door 3400 Waalse ruiters en 24 kanonnen. De Gelder-Gulikse troepen, de troepen van de heer van Sittard, tellen 2000 man piekeniers, 2000 man haakbusschutters, 4 vendels (800 man?) Sittardse schutters, 3000 ruiters en 5 kanonnen. Een van de Sittardse schutterijen, de Jonghe compagnie, vecht actief mee, de andere schutterij 'die alde scutterei' verdedigt de vesting Sittard. De slag vindt plaats in het veld tussen Sittard en Broeksittard. Het wagenkamp van de keizerlijke troepen bevindt zich te Broeksittard. Het Tuddernderbroek, een moerassig gebied, speelt een belangrijke rol. Na aanvankelijk keizerlijk succes keert het tij en de Geldersen slagen erin een overwinning te behalen.

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 44

30 december 2006

723

De verliezen zijn hoog. Aan keizerlijke zijde 3000 doden, de Gelderse troepen tellen 1000 doden. Zeker 1500 paarden worden gedood. Ook Diederik Hoen sneuvelt, evenals veel andere edellieden. De kanonnen van de keizer, evenals 20 vaandels, 300 tonnen buskruit en het gehele wagenkamp vallen in Gelderse handen. De slag gaat de geschiedenisboekjes in als de â&#x20AC;&#x2DC;Slag aan de Kempekoelâ&#x20AC;&#x2122;, immers rond de beide veldwegen, de Grote en de Kleine Kempekoel heeft zich deze slag afgespeeld. In het Europa van die tijd heeft de nederlaag van het keizerlijke leger paniek gezaaid. De hertog van Gelder, de overwinnaar, liet een gedenkpenning slaan. Bovendien bestaat er een kleine houtgravure uit deze tijd en een drietal liederen herinneren aan deze veldslag. De Sittardse schutters leven voort in de huidige Stadsschutterij St.-Rosa.

BRON van tekst en afbeeldingen: www.historiesittard.nl > Sittardse Historische Kalender > Historische feiten van andere dagen > Feiten van maart > Feiten van 24 maart. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

724

30 december 2005

Schuttersbrief - nummer 44

AAN: De Heer Thimo Zegers Beste Thimo,

Maastricht, 30 december 2005

Op 24.3.1543 vond ‘de Slag aan de Kempekoel’ plaats, ook wel genoemd: ‘Slag op de Kollenberg’ of ‘Slag bij Sittard’. In die veldslag werd een legermacht van keizer Karel V verslagen door een iets kleinere van hertog Willem de Rijke (= Willem V van Gulik, Kleef en Berg = Willem II van Gelder). Het onder leiding 1 van Filips II van Croy staande keizerlijke leger telde 24 vendels voetknechten, 4.000 ruiters en 25 kanonnen. Het hertogelijke leger - eveneens samengesteld uit infanterie (20 vendels voetknechten), cavalerie (3.000 ruiters) alsmede artillerie (22 of 24 kanonnen) - stond onder commando van Dirk Hoen, heer van 2 3 Arcen . Geschiedschrijvers beweren of suggereren, dat aan deze veldslag Sittardse schutterijleden hebben deelgenomen en dat m.n. de Jonge Schutterij vanwege haar deelname aan genoemde veldslag zelfs zekere gunsten heeft ontvangen van de Gulikse hertog. Echter: a) er is slechts één primaire of authentieke bron bekend waarin wordt gemeld dat er schützen, baid zu rosz und fusz [= ‘schutters, zowel te paard als te voet’] meevochten aan hertogelijke zijde en, aan keizerlijke zijde, Haackenschützen, baid Niederländer und Hochteütschen [= ‘haakbusschutters, zowel Nederlanders als Hoogduitsers’]; bron: een ooggetuigenverslag, gepubliceerd door P.Th.A. Dohmen in de Publications LGOG, deel 26, Maastricht 1889, blz. 441-452, meer speciaal blz. 448 resp. 449-450; mijns inziens heeft hier, in beide gevallen, de term ‘schutters’ de betekenis van ‘met schiettuig gewapende soldaten’ en dus zeker niet (!) de expliciete betekenis van ‘schutterijleden’; b) hoewel deelname van Sittardse schutterijleden aan de bekende veldslag van 1543 niet zonder meer uitgesloten mag worden geacht, moeten we tegelijkertijd ook vaststellen, dat die deelname vooralsnog door geen enkel bewijs gestaafd wordt; c) de bewering bij Adams, Bronneberg en Geurts 1993, luidende: ‘De Junggesellen- en de Alde Compagnie (...) joegen het leger van Karel V op de vlucht’, lijkt mij - bij de huidige stand van wetenschap - in elk geval vèr bezijden de historische waarheid; en dàt geldt evenzeer voor de bewering van Geurts, Creusen en Janssen 1993, luidende: ‘Willem de Rijke had gezegevierd dankzij de Sittardse schutters: de Schutten van de Junggesellen Compagnie en de Alde Compagnie.’ Beste Thimo, het spijt me, dat ik jou - en met jou ongetwijfeld vele anderen in Sittard - een illusie heb moeten ontnemen. Héél misschien dat er in de toekomst een aanwijzing of een begin van bewijs gevonden kan worden ter staving van wat ik vooralsnog moet aanmerken als - zachtjes uitgedrukt - niet meer dan een gewaagde veronderstelling van de Stichting Historie Sittard. Dank voor de jaarwens. Ik wens jou en alle SB-lezers natuurlijk eveneens het allerbeste toe voor 2006. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch. 1) Croy: een aan de Somme in Picardë (F) gelegen stadje en heerlijkheid (in 1598 verheven tot hertogdom), waarnaar de Henegouwse familie van Filips II is vernoemd. Filips II (1496-1549), door Karel V benoemd tot kapitein-generaal, was hertog van Aarschot (sinds 1533) en prins van Chimay (sinds 1546). 2) Arcen: heerlijkheid en dorp in het toenmalige Gelderse Overkwartier (thans Noord-Limburg). 3) In 1543 telde de stad Sittard twee schutterijen, t.w. de beide hierna genoemde. - Oude Schutterij, opgericht lang vóór 1482 en opgeheven kort (?) na 1815. Wapen (aanvankelijk): vermoedelijk kruisboog; nadien (sinds ca.1500?): geweer. Ook genoemd: ‘die alde scutterei’; ‘burgher scutterei’, ‘Burgercompagnie’ en ‘Alde Compagnie’ (17de en 18de eeuw). Flament 1904 meldt, dat ‘vroeger’ in de St.-Michaëlkerk het vaandel van ‘de schutterij der burgers’ werd bewaard en dat op het vaandel ‘de afbeelding van den patroon Paus St.Cornelius’ prijkte; betreft het hier ook de schutterijnaam? - Jonge Schutterij, lang vóór 1487 opgericht en kort (?) na 1817 opgeheven. Wapen (in elk geval nog anno 1487): boog; later (sinds ca.1500?): geweer. Ook genoemd: ‘Junggesellencompagnie’ en ‘jonghe compagnie’ (17de en 18de eeuw); ‘Burgercompagnie’ (ooggetuigenverslag van H.J. Dieteren, 1815). Flament 1904 bericht, dat ‘vroeger’ tevens van ‘de schutterij der jonggezellen’ het vaandel bewaard werd in de St.-Michaëlkerk en dat op het eveneens zijden vaandel ‘de afbeelding van den patroon St.Antonius van Padua’ stond; betreft het hier ‘dus’ evenzo de schutterijnaam? -----------

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 44

30 december 2006

725

KINDER- EN JEUGDSCHUTTERSFEESTEN (1) AAN: Mevrouw Ria Rutten, secretaris van de Jeugdcommissie van Schutterij St.-Hubertus te Groesbeek - De Horst, (FGS-kring Rijk van Nijmegen en De Betuwe) Maastricht, 30 december 2005 Geachte Ria Rutten, Met genoegen vernam ik van U, dat begin 2006 wellicht ook in kring- of federatieverband bekeken gaat worden in hoeverre structureel iets gedaan kan worden aan kinderopvang tijdens schuttersfeesten (gildefeesten). Een mooie testcase daarvoor zou de voor 30 april 2006 geplande Kringdag te Angeren (gemeente Lingewaard) kunnen zijn. Ik zou het toejuichen, indien U zo goed wilt zijn om - in het kader van de onlangs geopende SB-rubriek Kinderopvang tijdens schuttersfeesten en gildefeesten; zie SB 31 (blz. 538-540) en SB 32 (blz. 565) - de SB-lezers op de hoogte te blijven houden van de voortgang van zaken bij Uw vereniging en in Uw kring en federatie. Elders binnen Uw federatie en wel in de FGS-kring De Liemers is men zelfs nog een stap verder gegaan. De heer J.P.M. (Jan) van Toor, voorzitter en webmaster van de schuttersgilde St.-Jan te Babberich, was zo vriendelijk om mij te attenderen op een artikeltje in Dagblad De Gelderlander: zie onderstaand kadertje. Uit dat artikeltje valt af te leiden dat dit jaar een begin is gemaakt met wat misschien zou kunnen uitgroeien tot een nieuwe folkloristische traditie in Uw provincie: het houden van kinderen jeugdschuttersfeesten! Kinderen schieten in Babberich BABBERICH - Het Babberichse schuttersgilde St.-Jan laat voor het eerst in de geschiedenis kinderen meeschieten. Jongens en meisjes vanaf tien jaar mogen zondag met een lasergeweer een gooi doen naar het koningschap. ‘Ze schieten met lichtstralen op een elektronische schietschijf’, zegt voorzitter Jan van Toor van St.-Jan. Kinderen kunnen zich zondag tussen twaalf uur en kwart over één opgeven bij de stand van St.-Jan op het veldje bij de Zwanenwaay. Om twee uur begint het koningschieten. Van Toor rekent op zestig tot zeventig kinderen die zich voor het schieten opgeven. Hij baseert zich op het enthousiasme bij de leerlingen van de St. Franciscusschool, de enige basisschool van Babberich. ‘De school had laatst een themaweek over de Middeleeuwen en toen hebben wij enkele presentaties verzorgd. We hebben met de kinderen ook bogen en roosjes gemaakt. Wij liepen in uniform. Ze vonden dat prachtig.’ Het schuttersgilde hoopt het enthousiasme van de kinderen ook na het jeugdkoningschieten vast te kunnen houden, om vers bloed in de vereniging te krijgen. Van Toor: ‘De gemiddelde leeftijd van de leden is eind veertig, begin vijftig. Het is tijd voor verjonging. We hopen na het jeugdkoningschieten een aparte sectie voor kinderen in te kunnen stellen of ze onder te kunnen brengen bij de vendeliers.’ BRON: Dagblad De Gelderlander, 7.7.2005

Tenslotte - en wellicht ten overvloede - vestig ik Uw aandacht op het met name in Zuid-Limburg, België en Duitsland bekende fenomeen van ‘kleine schutterijen’ (‘kleine gilden’), d.w.z. speciaal voor de schoolgaande jeugd (primair onderwijs; secundair onderwijs) op touw gezette folkloreschuttersverenigingen. Deze zijn òf geheel zelfstandig òf gelieerd aan dan wel onderdeel van een plaatselijke ‘grote schutterij’ (‘grote gilde’) voor volwassenen; zie daarover de aparte SB-rubriek Kinder- en jeugdschutterijen. Wellicht te zijner tijd ook iets voor Gelderland? Met vriendelijke groeten, Alfred Disch. -----------

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------726 30 december 2005 Schuttersbrief - nummer 44

OVER HET SCHUTTERIJWEZEN IN ITALIË (3) Vervolg op SB 40, blz. 642, en SB 41, blz. 667-669

VAN: De heer drs. L.J.E. (Luc) Wolters, historicus, mederedacteur van het Limburgs Schutterstijdschrift, conservator van het Limburgs Schutterijmuseum, auteur van een doctoraalscriptie en van talloze publicaties over het schutterijwezen Beste Alfred,

Simpelveld (Lb.), 22 november 2005

Naar aanleiding van je voornemen om het gehele Italiaanse schutterswezen van ontstaan tot vandaag de dag onder de loep te nemen, is het wellicht interessant om te weten dat ik er een algemeen populair artikel over heb geschreven in het Limburgs Schutterstijdschrift, nr. 48, september 2000, pp. 12-13, en nog iets uitgebreider in Il Pilastro. Tijdschrift voor Italiaanse cultuur, 7de jaargang - no. 1, pp. 6-13. Niet toegespitst op de ontstaansgeschiedenis, maar meer op de ‘schutterijen’ die er nu nog actief zijn. Waarschijnlijk is dit je al lang bekend. Met vriendelijke groet, Luc

AAN: De heer Luc Wolters Beste Luc,

Maastricht, 22 november 2005

Als ik van één schutterijhistoricus nauwgezet de publicaties bijhoud, dan zijn het wel die van jou. ‘Over welk schutterlijk onderwerp heb jij trouwens niet geschreven?’, is een retorische vraag die ik uit bewondering voor jouw veelschrijverij jouzelf jaren geleden al eens heb gesteld. Niet dat ik het altijd eens ben met wat jij aan het geduldige papier toevertrouwt: wij beiden weten deksels goed, dat Henri Pirenne (18621935), de grootste Belgische historicus, gelijk had toen hij verkondigde dat geschiedschrijving nu eenmaal een discussie is zonder eind. Ik herinner me nog goed, dat tijdens het schrijven van mijn eerste bijdrage aan aflevering 2 van de SBrubriek Over het schutterijwezen in Italie (zie SB 41, blz. 669) mij de gedachte te binnen schoot: ‘Zo meteen even nagaan wat Luc over dit thema ook alweer geschreven heeft.’ Ik kan me nu wel voor het hoofd slaan, dat ik het bij die gedachte gelaten heb. Had ik namelijk de beide door jou genoemde publicaties nog eens geraadpleegd, ik zou mij in elk geval héél wat genuanceerder hebben uitgedrukt op blz. 669 van SB 41. Daar doe ik het nu ten onrechte voorkomen, dat heden ten dage in Italië nergens meer historische / folkloristische schutterijen (schuttersgilden) zouden bestaan, met uitzondering dan van het Italiaanse deel van Tirol. Bij het schrijven van die regels had ik weliswaar de geweerschutterijen op het oog, maar dan nòg! Komen die tegenwoordig trouwens behalve in Tirol nog elders in Italië voor? Ik geloof van niet, doch ik laat me op dit punt graag onderrichten. Hetzelfde geldt ten aanzien van eventuele historische / folkloristische schutterijen die hetzij de ‘gewone’ kruisboog hetzij de handboog hanteren, en dàt dan wat héél Italië aangaat. Anders is het gesteld met de Italiaanse schuttersgilden die - al dan niet naast de ‘gewone’ kruisboog - de ‘zware’ kruisboog kennen. Daarover heb ik meer dan eens met een der kruisbooggildevoorzitters in Italië gecorrespondeerd. Gecorrespondeerd, d.w.z. zo goed en zo kwaad als het ging (gaat), want de voorzitter in kwestie - hoewel zéér gedienstig - spreekt en verstaat maar één taal: het Italiaans. En mijn kennis van de Italiaanse taal is helaas niet bepaald je van het. Mede dankzij die voorzitter en de gegevens die ik op het internet vond, werd het mij alras duidelijk, dat er op het Apennijns Schiereiland (inclusief het ministaatje San Marino) ten minste de volgende vijf gilden met de ‘zware’ kruisboog actief zijn, t.w.: 1) te Gubbio (regio Umbrië): de Società dei Balestrieri della Città di Gubbio [= ‘Sociëteit van de Kruisboogschutters van de stad Gubbio’]; over de stad Gubbio en haar betekenis voor de geschiedenis van de Kruisboog heeft onze correspondentievriend Marc Lemahieu al iets verteld: zie SB 34, blz. 594; voor ander soort gegevens zie www.balestrierigubbio.it; 2) te Massa Marìttima (regio Toscane): de Società dei Terzièri Massatani della Città di Massa Marìttima [= ‘Sociëteit van de binnenstedelijke wijken van Massa Marìttima]; hier, in de verenigingsnaam, zie je weer de verwijzing naar een middeleeuwse wijze van stadsindeling in wijken, ditmaal niet in zes maar in drie wijken; de enkelvoudsvorm terzière betekent immers letterlijk ‘derde deel [van de stad]’ (vergelijk SB 41, blz. 669); meer informatie vindt men bij www.societaterzierimassetani.it (ook versies in Duits en Engels); 3) te San Marino: de Federazione Balestrieri Sammarinesi [= ‘Federatie Kruisboogschutters van San Marino]; San Marino is de hoofdstad van de gelijknamige republiek, de kleinste republiek ter wereld en gelegen op de grens van de Italiaanse regio’s Emilia-Romagna en Marche (of Marken); zie de landkaart in SB 40, blz. 642; meer gegevens zijn te vinden bij www.federazionebalestrieri.sm (met Engelse versie);

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 44

30 december 2005

727

4) te Sansepolcro (regio Toscane): de Società Balestrieri Sansepolcro [= ‘Sociëteit Kruisboogschutters Sansepolcro’]; verdere informatie geeft www.balestrierisansepolcro.it (met een versie in het Engels); 5) te Lucca (eveneens regio Toscane): Compagnia dei Balestrieri di Lucca [= ‘Compagnie van de Kruisboogschutters van Lucca’]; voor verdere inlichtingen zie www.compagniabalestrierilucca.it.

De ‘zware’ of Italiaanse kruisboog: balestra antica all’Italiana [= ‘de oud-Italiaanse kruisboog’]. Deze is zó zwaar en zó lang, dat - evenals bij de ‘zware’ of Limburgse buks alléén opgelegd schieten (dus met behulp van een aanlegpaal) mogelijk is

Alle vijf voormelde steden liggen in Midden-Italië. De eerstgenoemde vier kruisbooggilden hebben zich bij notariële akte van 13.2.1966 verenigd tot de Federazione Balestrieri Italiana (F.B.I.) [= ‘Federatie Kruisboogschutters Italië’]. De kruisbooggilde van Lucca heeft zich daar d.d. 9.4.1972 bij aangesloten. Het federatieve voorzitterschap / secretariaat rouleert jaarlijks onder de aangesloten gezelschappen, die op hun eigen website gegevens verstrekken over de F.B.I. De gezelschappen hanteren alle de ‘zware’ kruisboog: zie de afbeeldingen hierboven. Voor de samenstelling van iedere vereniging (bestaande uit steeds vier groepen; elke groep met een ‘maestro’ aan het hoofd) zie het bijschrift bij onderstaande kleurfoto.

De San Marinese kruisboogschutters Vooraan: de muzikanten (‘musici’), t.w. de trommelaars (‘tamburi’) en de tokkelaars (‘chiarine’). Achter hen: de schutters (‘tiratori’ i.c. ‘balestrieri’). Vervolgens: de vendeliers ( ‘sbandieratori’). Rechts, op het trottoir: de cortègedeelnemers (‘figuranti’), de vierde vaste groep. Tevens op het trottoir, vooraan, o.a.: de standaarddrager en de schutterskoning met zijn gemalin. BRON van de drie afbeeldingen: www.federazionebalestrieri.sm Beste Luc, in een volgend nummer van de SB zal ik nader ingaan op jouw beide eerdergenoemde publicaties.

----------Met vriendelijke groeten, Alfred Disch -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------728

30 december 2005

Schuttersbrief - nummer 44

WELKE SCHUTTERIJ IS DE OUDST BESTAANDE VAN DUITSLAND? (3) Vervolg op SB 42, blz. 686

VAN: De Heer Thimo Zegers, mede-internetredacteur van de Oud-Limburgse Schuttersfederatie, vaandrig van Sjtadssjötterie Sint-Rosa Sittard Sittard, gemeente Sittard-Geleen (Lb.), 8 december 2005 Beste Alfred, Misschien dat je bijgaande pagina al kent (dan kun je deze mail als niet geschreven beschouwen). Maar zo niet, dan hier weer iets over een opmerkelijk jaartal van een schutterij: ‘Die St. Johannis Toten- und Schützengilde von 1192’ uit het Duitse Oldenburg; www.oldenburg-holstein.de/html/tourismus/sehens wuerdigkeiten/gildemuseum.htm. Tevens een stukje over hun museum. Vriendelijke schuttersgroeten, Thimo Zegers.

AAN: De Heer Thimo Zegers Maastricht, 8 december 2005 Beste Thimo, De door jou genoemde homepage kende ik weliswaar al, maar ik ben toch blij dat je mijn aandacht daar nog eens op vestigt. Dank dus daarvoor. Hier hebben we wéér een oude schutterij (schuttersgilde) die niet voorkomt in het naslagwerk Baumann 2004, simpelweg omdat die schuttersvereniging geen deel uitmaakt noch deel heeft uitgemaakt van de Bond der Historische Duitse Schuttersbroederschappen (BHDS) en dr. Richard Baumann in zijn publicatie nu eenmaal terecht zich ‘slechts’ beperkt tot de meer dan 1600 (!) thans of vroeger bij de BHDS aangesloten organisaties; zie SB 6 (blz. 246) en SB 42 (blz. 686). De St.-Johannesgilde van Oldenburg kan eigenlijk ook niet aangesloten zijn bij de BHDS, daar deze gilde of schutterij buiten het werkgebied valt van de BHDS, die enkel de deelstaten Nedersaksen, Noordrijn-Westfalen en Rijnland-Pfalz omvat. Zoals het websiteadres van de St.-Johannes reeds aangeeft, gaat het niet om de fameuze stad Oldenburg in Nedersaksen maar om de aanzienlijk kleinere stad Oldenburg in de Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein. Via de digitale route www.oldenburg-holstein.de > Tourismus [= Toerisme] > Sehenswuerdigkeiten [= Bezienswaardigheden] > Museumshof (…) komt men na het aanklikken - onder nr. 6 - van de aanduiding Gildemuseum uit bij de geïllustreerde, één paginagrote tekst van het Gildemuseum. In die tekst wordt dan van de St.-Johannesgilde gemeld, dat zij niet alleen de oudste gilde is van Duitsland maar zelfs van de hele wereld! De enige onderbouwing van beide beweringen bestaat uit het éénregelige berichtje, dat de gilde als Kalandsbruderschaft [= kalanderbroederschap] in 1192 vermeld wordt. Gelet op het wel zéér vroege jaartal (1192) kan de vereniging onmogelijk toen al een schutterij (schuttersgilde) geweest zijn. Hooguit zou de vereniging kunnen zijn ontstaan uit een kerkelijke broederschap. Maar zelfs die mogelijkheid lijkt de bodem te worden ingeslagen, doordat de huidige Oldenburgse buks- of geweerschutterij met St.-Johannes als patroon een andere beschermheilige blijkt te hebben dan haar voorganger die onder bescherming van de heilige Catharina heeft gestaan. En van deze vroegere gilde is het ook nog maar zéér de vraag, of haar geschiedenis enig verband hield met de Oldenburgse kalanderbroederschap van (vóór) 1192. Ik ben in afwachting van toezending van nadere gegevens die ik bij het bestuur van Die St.Johannis Toten- und Schützengilde von 1192 e.V. [= ‘De St.-Johannes’ Doden- en Schuttersgilde van 1192, ingeschreven bij de Kamer van Koophandel’] heb opgevraagd. Overigens betreft het hier dus al de vijfde (!) Duitse schutterij die van zichzelf (ten onrechte) beweert te dateren uit of van vóór het jaar 1200; zie en vergelijk maar mijn overzicht in SB 42, blz. 686. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 44

30 december 2005

729

KINDER- EN JEUGDSCHUTTERIJEN (4) Vervolg op SB 40 ( blz. 641), SB 41 (blz. 670) en SB 43 ( blz. 704-705)

VAN: De Heer H.M.G. (Hub) Limpens, voorzitter van de Drumband St.-Rochus (v/h Jeugdschutterij St.-Rochus) te Hulsberg Geachte Heer Disch,

Hulsberg, gemeente Nuth (Lb.), 12 december 2005

Bij deze een korte weergave van de geschiedenis van de jeugdschuttrij St -Rochus. Als bijlagen: tekst en een tweetal foto’s. Ik heb nog krantenknipsels. Hiervan zou ik kopieën kunnen maken en U deze toesturen maar dan moet U mij Uw adres toesturen. Groeten, Hub Limpens.

Geschiedenis van de Jeugdschutterij St -Rochus te Hulsberg De Jeugdschutterij St.-Rochus werd op 7 juli 1957 te Hulsberg (Lb.) opgericht en stond onder leiding van de heren Jean (‘Sjang’) Hamers uit Hulsberg en Wiel Gorissen uit Voerendaal. Voor het eerst presenteerde de jeugschutterij zich aan het gemeentebestuur van Hulsberg op 27 september 1957. Op dat moment bestond de vereniging uit een dertigtal leden, te weten: bielemenkes (bielemannetjes), commandant, tamboers, schutters (‘geweerdragers’) en een koningspaar, allemaal in de leeftijd tussen 7 en 15 jaar. In de beginjaren werd nog speurwerk en oproepen gedaan naar de bescheiden en/of gegevens van de oude schutterij welke in de beginjaren dertig van de vorige eeuw werd opgeheven. Alleen is het koningszilver teruggevonden in het gemeentehuis. Dit wordt thans bewaard in het gemeentehuis van Nuth waartoe de oude gemeente Hulsberg na de herindeling van 1982 behoort. Wel werd ook nog een spaarbankboekje van de Rabobank met daarop een saldo van fl. 1,- (één gulden) en bijgeschreven rente van fl. 1,71 ter beschikking aan de nieuwe jeugdschutterij gesteld. Bij de presentatie was de jeugdschutterij gekleed in witte broek met wit hemd en stropdas met als hoofddeksel een kepie (‘scheepje’). In 1960 werd de witte broek vervangen door een blauwe.

Van links naar rechts: Hub Hamers (de enige commandant die de Jeugdschutterij St.-Rochus heeft gehad), Dienie Martens (schutterskoningin), André van den Bosch (koning) en Jan van de Ven (tamboer-maître). De foto zou in 1962-1963 te Puffendorf (D), zuidoostelijk van Geilenkirchen, zijn genomen.

Er werd deelgenomen aan diverse festiviteiten en schuttersfeesten. Zo was de jeugdschutterij te gast in Heerlen bij het inhalen van St -Nicolaas. In 1961 waren zij de eregasten bij de schutterijleden van Puffendorf in Duitsland welke een internationaal schutterijtreffen organiseerde ter gelegenheid van hun eeuwfeest. Bij het 5-jarige bestaan in 1962 werd een schuttersfeest georganiseerd. Met succes werd deelgenomen aan een schuttersfeest in Sügnerath, Duitsland; vooral de tamboers waren hier succesvol. -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------730

30 december 2005

Schuttersbrief - nummer 44

In hetzelfde jaar (1965) kreeg de jeugdschutterij compleet nieuwe uniformen, te weten: blauwe broek, rode jas en baret. Deze uniformen draagt de drumband St -Rochus nog steeds.

Sjang Martens, John Martens (bieleman), Hub Muys, Loe Driesen, Hein Pluymakers (geweerdrager), Jef Driesen (?), Jan van de Ven (tamboer-maître), Piet Scheepers, NN (bieleman), Jo Rouvroye, (?) Muys en NN. De drie volwassenen: links bestuurslid Van Gasselt (?); midden: mede-oprichter Wiel Gorissen; rechts: NN. De foto is – waarschijnlijk in 1959 – genomen voor het verenigingslokaal van Jeugdschutterij St.-Rochus.

In 1965 kwam eigenlijk ook de ommekeer. Het bleek, dat bij de jeugd meer aandacht en belangstelling was voor de drumband dan voor het schuttersgebeuren. Want als schutters konden de jeugdige leden alleen maar aan de marswedstrijden deelnemen, niet aan de schietwedstijden i.v.m de leeftijd. Voor het eerst werd dat jaar deelgenomen aan een concours van de Limburgse Bond van Tamboerkorpsen waarvan de drumband inmiddels ook lid geworden was, en wel met succes want dit concours werd in de jeugdafdeling afgesloten met lof van de jury en promotie naar de derde afdeling. De onzekerheid in het voortbestaan van de jeugdschutterij nam steeds toe. Van de ene kant boekte de drumband op concoursen en wedstrijden zeer goede resultaten en aan de andere kant nam de belangstelling voor het schuttersgebeuren af. Vooral kinderen in de leeftijd van 12 en 13 jaar hadden geen belangstelling voor de schutterij, wèl voor de drumband. In januari 1967 werd dan ook besloten om de vereniging voort te zetten als drumband en wel onder de naam ‘Drumband Jeugdschutterij St.Rochus’. De naam ‘Drumband Jeugdschutterij St.Rochus’ werd gehandhaafd tot 1976. Toen werden de statuten notarieel vastgesteld en verkreeg men de toentertijd nog vereiste koninklijke goedkeuring der statuten. [Tegenwoordig kan men volstaan met een notariële acte voor het verkrijgen van volledige rechtspersoonlijkheid.]. Ook werd in 1976 de vereniging bij de Kamer van Koophandel aangemeld onder de naam ‘Drumband St. Rochus’. In 2007 hopen wij ons 50-jarige bestaan te vieren. Bij dat feest hebben we dan nog twee leden die ook bij de oprichting van de jeugdschutterij in 1957 reeds aanwezig waren. Auteurs: Hub Hamers en Hub Limpens. De onderschriften bij de foto’s zijn van Wiel Martens. Naschrift van de SB-redactie Hub Hamers, een van de beide auteurs van bovenstaand artikel en oud-commandant van de voormalige Jeugdschutterij St.-Rochus te Hulsberg, is de zoon van J. Hamers over wie in het begin van het artikel gesproken wordt. Wiel Martens (destijds geweerdrager van Jeugdschutterij St.-Rochus en thans wonende in Maastricht) en Hub Hamers zijn nog steeds lid van Drumband St.-Rochus. Alfred Disch

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 44

30 december 2005

731

DE BESCHERMHEER EN DE BESCHERMVROUW (4) Vervolg op SB 37 (blz. 614), SB 40 ( blz. 650) en SB 41 (blz. 673)

VAN: De Heer E.G.H. (Fred) Hannen, erevoorzitter van Schutterij en Drumband St.-Anna te Merum Beste Alfred,

Merum, gemeente Roermond (Lb.), 1 december 2005

Het is niet mijn bedoeling om nu een discussie op te roepen. Zoals ik je begrepen heb, maak je een onderscheid tussen ereleden en beschermheren / beschermvrouwen. Dat mag en dat kan, doch ik ben heel wat ruimer in die opvatting en heb dat ook proberen te zeggen door aan te geven dat elke vereniging dàt, naar mijn gevoel, zelf moet invullen. Er is - naar mijn opvatting - niets mis mee, wanneer de erevoorzitter (erepresident) adviseur is voor een bestuur en als zodanig zich ook beschikbaar stelt indien dat gewenst wordt. Het is ook heel normaal dat zo’n persoon blijft streven naar het beste voor zijn of haar schutterij. Op dat punt lopen de bedoelde functies niet uiteen, naar mijn opvatting, zoals ik jou begrepen heb. In hoeverre wenst het erelid zijn of haar taak te vervullen? Dit is afhankelijk van de persoon en relatie met het bestuur. Voor een beschermheer of -vrouw is dat niet veel anders in mijn opvatting! Dit heb ik ook aangegeven. Met andere woorden: het lijkt mij niet nodig om de nadruk te leggen op het onderscheid tussen het erelidmaatschap enerzijds en het beschermheerschap of beschermvrouwschap anderzijds. Maar nogmaals, het is mij géén discussie waard om er verder nog aandacht aan te besteden. Met vriendelijke groeten, Fred Hannen.

AAN: De Heer Fred Hannen Beste Fred,

Maastricht, 1 december 2005

Jouw mailing van vandaag lezende, denk ik dat we het in wezen inderdaad met elkaar eens zijn: de titels erelid en beschermheer (-vrouw) overlappen elkaar deels, vooral als het daarbij gaat om het onderscheid tussen erevoorzitter enerzijds en beschermheer of -vrouw anderzijds. Een erevoorzitter (erepresident) hoeft niets meer te doen voor zijn schutterij, maar mag dat uiteraard wèl. Niet zelden gedraagt hij / zij zich als een soort beschermheer / beschermvrouw. En zeker als dezelfde schutterij (nog) geen beschermheer / beschermvrouw heeft of er geen meer heeft. De beschermheer / beschermvrouw beschouwt héél vaak zijn / haar titel als een eretitel. Je hoort hen dat trouwens ook niet zelden bij hun installatie zeggen! Je moet met dit soort zaken soepel omgaan. En ook dàt ben ik met je eens! Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

-----Een in het Nederlandse schutterswereldje héél bekende beschermheer is de heer E.S. (Egbert) Raatjes te Soest, provincie Utrecht. Bovendien is in zijn geval wel de term mecenas [= begunstiger] van toepassing. De heer. Egbert Raatjes is beschermheer van o.m. de Kantonnale Schuttersbond Eendracht Maakt Macht (statutair gevestigd te Weert in de provincie Limburg) met zijn 25 schutterijen (gilden). Alfred Disch

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

732

30 december 2005

Schuttersbrief - nummer 44

AAN: De Heer Herman Janssen, vice-voorzitter van de OLS-Jurycommissie, lid van de OLS-Normencommissie, bestuurslid van de bij FVHS en OLS aangesloten Schuttersbond ‘Maas en Kempen’, voorzitter van de Koninklijke Schutterij St.-Servatius te Raam (Belg. Lb.) Maastricht, 23 december 2005 Beste Herman, Het zat me toch een beetje dwars, dat ik nergens een tekst kon vinden waarin iets over de functie beschermheer / beschermvrouw vermeld wordt. Min of meer bij toeval vond ik er in elk geval één op de website van de St.-Anthonius- en St.-Nicolaasgilde te Groeningen, gemeente Boxmeer (N.Br.). Met toestemming van en onder dankzegging aan de gebroeders Robby en Carsten Willems, gildewebmasters, geef ik je hierbij de betreffende tekst met illustraties. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

De beschermheer van het gilde De beschermheer is bij ons gilde iemand met een speciale betekenis voor het gilde. Het is een persoon van hoge achting in de gemeenschap en kan als vertegenwoordiger van het gilde fungeren. Bij het St.Anthonius & St.-Nicolaasgilde te Groeningen wordt de functie van beschermheer doorgaans vervuld door de burgemeester van de gemeente en om die reden blijft deze persoon vaak aan zolang de ambtsperiode als burgemeester loopt. Als burgemeester vertegenwoordigt de beschermheer een hoge functie van het wereldlijke gezag. De beschermheer kan het gilde zowel gevraagd als ongevraagd advies geven betreffende kwesties aangaande het gilde. Ook wordt de beschermheer uitgenodigd bij de belangrijke activiteiten van het gilde en hierbij is de aanwezigheid van de beschermheer voor het gilde erg belangrijk. Een voorbeeld van een dergelijke activiteit van het gilde is het jaarlijkse koningschieten tijdens Pinksteren. Voordat er wordt begonnen met het koningschieten op de vogel, zal de beschermheer door middel van het lossen van één van de Herenscheuten de vogel bevrijden van kwade geesten. Hieronder is te zien wie gedurende welke periode beschermheer van ons gilde is geweest. Zoals U hier kunt zien, is dit momenteel dhr. Karel van Soest, burgemeester van de gemeente Boxmeer. Beschermheer

Periode

Dhr. Gabriël van Heusden

van 1956 tot 1982

Dhr. Huub van de Moosdijk

van 1983 tot 1991

Dhr. Hans Dittner

van 1993 tot 1998

Dhr. Odi Bouwmans

van 1998 tot 2004

Dhr. Karel van Soest

van 2004 tot heden

De beschermheer, dhr. Karel van Soest, burgemeester van Boxmeer waartoe Groeningen behoort

De zilveren borstplaat van de beschermheer. Inscriptie: Beschermheer St. Antonius en St. Nicolaas Gilde Groeningen

Bron: www.gildegroeningen.nl > Algemeen > De beschermheer van het gilde. ------

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 44

30 december 2005

733

DIGITALE ADRESSEN VAN SCHUTTERIJEN IN NEDERLAND EN VLAAMS BELGIË (5) Vervolg op SB 28, blz. 511-512

FGS – KRING Montferland [= tot 1.1.2006 Kring Didam] (11 aangesloten schuttersgilden / schutterijen; vóór 1.1.2006 waren het er 7) Internet: www.schuttersnet.nl > Kringen. E-mail kringsecretaris: secretaris@kring-montferland.nl Onderstaand overzicht maakt géén aanspraak op volledigheid. De SB-lezers wordt daarom verzocht de redactie te informeren over eventueel nog ontbrekende of onjuiste adressering. Wat betreft het digitale secretariaatsadres, wordt de besturen DRINGEND aanbevolen om te kiezen voor een zakelijk e-mailadres (zie bijv. hierbeneden de nrs. 01, 03, 05 en 11) en dus niet voor een persoonlijk e-mailadres, daar dit laatste te zeer aan wijziging onderhevig is. Zeker bij een eigen website mag de keuze voor een zakelijk e-mailadres géén probleem vormen! * = was vóór 1.1.2006 aangesloten bij de FGS-kring De Achterhoek ** = in de loop van 2005 weer aangesloten bij de FGS Voor de digitale adressen van de schuttersfederaties en hun eventuele bonden of kringen zie ook SB-nummer 23, blz. 429-432. Te zijner tijd zal een complete adressenlijst van de Nederlandse en Vlaams-Belgische schuttersverenigingen en hun koepelorganisaties verschijnen in de reeks SB-Bijlagen.

01) St.-Antonius, Nieuw-Dijk www.stantonius.nl

Geweer en Kruisboog secretaris@stantonius.nl

02) De Eendracht, Didam www.schutterij.nu

Geweer en Kruisboog g.dereus@chello.nl

03) De Eendracht*, Nieuw-Wehl www.schutterij-de-eendracht.nl

Geweer info@schutterij-de-eendracht.nl

04) De Heegh, Didam Website: nog geen

Geweer en Kruisboog l.vandyk@chello.nl

05) St.-Isidorus, Oud-Dijk http://home.wanadoo.nl/st.isidorus/

Geweer en Kruisboog stisidorus@tiscali.nl

06) St.-Jan**, Beek Website: in opbouw!

Geweer jgmkluitman@wanadoo.nl

07) St.-Jan*, Kilder www.schutterijsintjankilder.nl

Geweer en Kruisboog nico.steentjes@hetnet.nl

08) Loil Vooruit, Loil http://schutterij.loil.nl

Geweer en Kruisboog a.dieker@wanadoo.nl

09) St.-Martinus*, Braamt Website: nog geen

Geweer keurntjes21@zonnet.nl

10) St.-Martinus, Greffelkamp (Didam) http://websitemaker.kennisnet.nl/stmartinus/ 11) Wilhelmina, Didam www.schutterij-wilhelmina.nl

Geweer en Kruisboog peters.lusthof@planet.nl Geweer en Kruisboog secretaris@schutterij-wilhelmina.nl

Maastricht, 30 december 2005

Alfred Disch

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------734

30 december 2005

Schuttersbrief - nummer 44

De NBFS-kring Baronie en Markiezaat (15 Schuttersgilden) Internet: www.schuttersgilden.nl > Links > Links per kring. E-mail kringsecretaris: mfdekrom@home.nl. Onderstaand overzicht maakt géén aanspraak op volledigheid. De SB-lezers wordt daarom verzocht de redactie te informeren over eventueel nog ontbrekende of onjuiste adressering. Wat betreft het digitale secretariaatsadres, wordt de besturen DRINGEND aanbevolen om te kiezen voor een zakelijk e-mailadres (zie bijv. hierbeneden de nrs. 06 en 07) en dus niet voor een persoonlijk e-mailadres, daar dit laatste te zeer aan wijziging onderhevig is. Zeker bij een eigen website mag de keuze voor een zakelijk e-mailadres géén probleem vormen! p/a = volgend e-mailadres is dat van een persoon die géén (!) secretaris is; de betreffende secretaris heeft helaas nog steeds géén eigen e-mailadres maar is nu in elk geval tòch voor iedereen digitaal bereikbaar! 01) St.-Ambrosius, Gilze Website: nog geen

Handboog jovannunen@wanadoo.nl

02) St.-Ambrosius, Teteringen Website: nog geen

Geweer gerard-v-hees@planet.nl

03) St.-Antonius Abt, Terheijden Website: onder constructie

Geweer harriebruijns@wanadoo.nl

04) St.-Bavo, Raamsdonk Website: nog geen

Handboog marpetvanhoek@hetnet.nl

05) St.-Bavo, Rijsbergen Website: nog geen

Geweer jh.dekk@home.nl

06) St.-Hubertus, Leur Website: nog geen

Kruisboog info@st-hubertus-leur.nl

07) St.-Jan, Wernhout Website: in opbouw!

Geweer st.jan-1662@planet.nl

08) St.-Jan Baptist, Sprundel www.gildestjanbaptist.nl

Kruisboog robert.peeters@planet.nl

09) St.-Jan de Doper, Etten www.cloveniersgilde.nl

Kruisboog nuiten@zonnet.nl

10) St.-Joris, Rijsbergen Website: nog geen.

Kruisboog hmhopp@hetnet.nl

11) St.-Sebastiaan, Bergen op Zoom Website: in de maak!

Handboog sgm.verbogt@wanadoo.nl

12) St.-Sebastiaan, Hoogerheide Website: geen

Handboog Géén der bestuursleden heeft een e-mailadres

13) St.-Sebastiaan, Oudenbosch http://members.lycos.nl/gildesintsebastiaan

Kruisboog wagemakers.diny@wanadoo.nl

14) St.-Willibrordus, Alphen www.willibrordusgilde.nl

Handboog dekenschrijver@willibrordusgilde.nl

15) St.-Willibrordus, Klein-Zundert Website: www.gildestwillibrordus.nl

Geweer p/a webmaster info@gildestwillibrordusgilde.nl

Maastricht, 30 december 2005

Alfred Disch -----------

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 44

30 december 2005

735

NU ÓÓK DE IDENTITEIT VAN HET NEDERLANDSE SCHUTTERSGILDEWEZEN IN GEVAAR? (14) Vervolg op SB 43, blz. 708-712

VAN: De Heer Dr. W.F.A. (Willem) Heemskerk, internationaal waterjurist, oud-burgemeester van Echt (Lb.)

Geachte Heer Disch,

Susteren, gemeente Echt-Susteren (Lb.), 14 december 2005

Hartelijk dank voor Uw uitvoerige Schuttersbrief. Zeer interessant! Vriendelijk vraag ik U er begrip voor te hebben - gelet op mijn zeer drukke werkkring (vooral op het gebied van internationaal waterrecht) - dat ik helaas niet op alles kan reageren. Bovendien wil ik mijn ‘e-mail gastheer‘ te Echt niet graag overbelasten! Daarbij wil ik benadrukken, dat ik het op hoge prijs stel, dat U mij - gezien mijn schuttersverleden - terzake om advies vraagt. Hieronder volgen nog wat opmerkingen van mij in alle bescheidenheid. Wat de nieuwe ‘circulaire’ (zijnde m.i. wettelijke regeling met rechten en plichten!) van de minister van justitie mr. J.P.H. Donner aangaat, het volgende. Daarbij teken ik vooraf aan, dat het wellicht aanbeveling verdient de vragen van de beide Tweede Kamerleden (Ger Koopmans en mr. S. van Haersma Buma) en de antwoorden van de minister volledig in Uw Schuttersbrief op te nemen. De ‘an sich’ mooie pagina’s 681 en 682 van Uw Schuttersbrief van 30.11.2005 over de Circulaire Wapens en Munitie (nieuwe versie) geven mij te denken! Al te vaak wordt - blijkens de Circulaire - de boudheid van de beweringen overtroffen door de soberheid van de argumentatie. Onvoldoende wordt duidelijk gemaakt, waarom zó moet worden getornd aan de unieke historische IDENTITEIT van onze beroemde schutterijen. Leden van een schutterij mogen zelfs niet meer dan driemaal per jaar deelnemen aan schietoefeningen of schietwedstrijden, zonder in het bezit te zijn van een KNSA-licentie en een Verklaring omtrent het Gedrag (VOG) over te leggen aan die ‘machtige’ KNSA (vanaf 1 augustus 2006). En wat wordt verstaan onder de term ’strafbare feiten’? Nogal een willekeurig begrip m.i. En wat gaat dat geïnteresseerden allemaal aan tijd en geld kosten! Of kan mij worden duidelijk gemaakt, dat deze Circulaire gunstiger is dan de wettelijke regeling ten deze? Wat mij verder opvalt, is dat die deregulering aan de KNSA (nota bene een organisatie met privaatrechtelijke karakter) steeds maar weer ‘gebaseerd’ wordt op nota bene een circulaire (= rond-schrijven!), terwijl het toch zo is - juridisch gezien - dat bevoegdheden, rechten en plichten hun basis moeten vinden in een wettelijke regeling (zie hiervoor). Mogelijk verdient het aanbeveling, dat U in Uw zeer informatieve brief nog eens aangeeft de essentie van die echte regelgeving (Vuurwapenregeling) Wapens en Munitie? Men dient hierbij immers te bedenken, dat thans aan de Koninklijke Nederlandse Schutters Associatie (KNSA) blijkens die Circulaire wel een zeer grote macht wordt toegekend, met annex vele zware offers van de leden van schutterijen. Hoe zal de KNSA salva ratione (die bereid is om de schutterijen een bijzondere positie te geven binnen haar organisatiestructuur!) omgaan met de handhaving van de nieuwe regels en de controle daarop? En wie controcontroleert de KNSA, of zij - uit een oogpunt van objectieve rechtsbescherming, zonder onderscheid des persoons - het wel goed gedaan heeft? Met andere woorden: wie bewaakt de bewaker? Met alle respect: m.i. kunnen juristen een en ander soms beter beoordelen dan politici. Hierbij wijs ik ook op artikel 8 van de Grondwet (het grondrecht tot vereniging).

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------736

30 december 2005

Schuttersbrief - nummer 44

Tot slot: wellicht kunnen vermelde Tweede Kamerleden Koopmans en Van Haersma Buma nog aangeven, wie ten Departemente de juiste contactpersoon is voor het verstrekken aan alle belanghebbenden van de juiste informatie, zodat men niet van het kastje naar de muur wordt gestuurd? Dat is men m.i. aan de roemrijke schutters verplicht. Bij voorbaat hartelijk dank daarvoor. Dr.Willem Heemskerk.

AAN: De Heer Willem Heemskerk Geachte Heer Heemskerk,

Maastricht, 14 december 2005

De 6 (zes) vragen die de Tweede Kamerleden Koopmans en Van Haersma Buma recentelijk aan minister Donner van Justitie hebben gesteld over de nieuwe Circulaire Wapens en Munitie (kortweg: CWM of CWM 2005), zijn reeds volledig opgenomen in de Schuttersbrief: zie SB 39, blz. 632. Mocht U daarover nog niet beschikken, dan zal ik U die met genoegen toezenden. Ook het antwoord van de minister is, zoals U zelf hebt kunnen constateren, al compleet in de SB weergegeven en wel in SB 42, blz. 681. Ik ben blij te vernemen, dat de pagina’s 681 en 682 van SB 42 U aan het denken hebben gezet. Met U ben ik van mening, dat men het gevaar van de CWM 2005 voor de historische identiteit van het Nederlandse schuttersgildenwezen onderschat. De problematiek zit ’m dan ook niet zozeer in het verplicht stellen van de KNSA-licentie (op zich reeds een praktisch probleem, waarover later meer in de SB!) als wel in het verplicht stellen van het KNSA-lidmaatschap (zijnde een principieel probleem!). De Regering onder aanvoering van het Ministerie van Justitie begeeft zich op een hellend vlak, terwijl de gehele Tweede Kamer en het overgrote deel van de Nederlandse bevolking dit niet eens in de gaten hebben! Men wil toch géén terugkeer naar de tijd toen alles wat maar enigszins met kunst en cultuur te maken had, verplicht werd zich aan te sluiten bij een en dezelfde organisatie? Gaan we straks ook meemaken, dat elke voetbalvereniging bij wet verplicht wordt om zich aan te sluiten bij de KNVB, simpelweg omdat de overheid met de nationale voetbalbond zo’n goede afspraken heeft gemaakt ten aanzien van de openbare orde en veiligheid? Waar blijft dan het grondrecht van vrije vereniging? Bij wie of wat is de identiteit van het schuttersgildenwezen dan nog langer gewaarborgd? Wat hebben de historische of folkloristische schutterijen met hun sociale, culturele en vaak kerkelijke activiteiten, tamboers, muziekkorpsen, vendeliers, biele-mannen, marketentsers en traditionele schietwijze, verenigd in hun eigen federaties, in vredesnaam uitstaande met de aan hen wezensvreemde KNSA en met de bij deze koepelorganisatie aangesloten, uitsluitend of voornamelijk op de olympische schietsport georiënteerde clubs? Terecht wijst U al op een aantal juridische aspecten die nog nader onderzocht dienen te worden. Gaarne neem ik dan ook Uw in SB 41 (blz. 674) gedane suggestie over om een en ander eens voor te leggen aan de juristen van de Universiteit van Maastricht. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

VAN: De Heer Ing. M.M.J. (Marc) Pijnenburg, interfederatief coördinator inzake de problematiek rond de CWM 2005, voorzitter van de NBFS-Schietcommissie Ravenstein, gemeente Oss (N.Br.), 21 december 2005 Geachte Gildebesturen, Schutterijbesturen en Leden, Met deze brief willen wij U op de hoogte brengen van het laatste nieuws en de vervolgacties in het kader van de Circulaire Wapens en Munitie 2005. Met de brief van medio september [SB-redactie: zie SB 37, blz. 615-616, maar ook Pijnenburgs brief van 3 december in SB 43, blz. 711-712; kennelijk is de huidige brief tevens bedoeld als correctie op de brief van 3 december!] hebben wij jullie op de hoogte gebracht tot op dat moment en hebben we een aantal geplande activiteiten aangegeven. De volgende activiteiten zijn na de hiervoor genoemde brief door ons uitgevoerd: * op 8 oktober op de hoofdliedendag in het provinciehuis in ’s-Hertogenbosch zijn de aanwezige mensen op de hoogte gebracht van de doorgevoerde acties en de geplande acties;

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 44

30 december 2005

737

* op 20 oktober heeft een overleg plaatsgevonden bij het ministerie van Defensie met de secretaris generaal van dit departement en een medewerker. Deze heeft voor ons een brief verzonden naar de secretaris generaal van Justitie, waarin hij verzoekt aan het ministerie van Justitie om contact op te nemen met de gilden en schutterijen over de CWM 2005; * op 25 oktober is de interim commissie van de 3 federaties bij elkaar geweest. Tijdens deze vergadering is een brief opgesteld met twee bijlagen die door de voorzitters van de drie federaties naar minister Donner is verzonden; ·* op 26 oktober heeft minister Donner schriftelijk de schriftelijke vragen van 3 oktober zoals deze door de Tweede Kamerleden Van Haersma Buma en Koopmans zijn gesteld, beantwoord. In deze beantwoording geeft de minister aan dat het bijzondere karakter van de schutterijen niet wordt bedreigd door de nieuwe regeling. Hij verwijst hiervoor naar het feit dat er reeds diverse malen overleg met de KNSA is geweest. In deze overleggen is gesproken over aangepaste, op de schutterijen toegesneden, toelatingseisen en een aparte schutterijlicentie. Hij zag dan ook geen reden om een aparte regeling te treffen vanwege het feit dat al rekening wordt gehouden met het specifieke karakter van de schutterijen. Wij hebben in tegenstelling tot wat de minister antwoordt, pas één keer een oriënterend overleg gehad met de KNSA. Hierbij is door de directeur aangegeven ,dat we mogelijk onder een aparte regeling kunnen komen vallen. Dit zou bij een vervolgbespreking verder worden uitgewerkt. Echter, deze heeft tot op heden nog niet plaatsgevonden. Verder is er door de directeur van de KNSA enkele keren gesproken met gildenbestuurders en M. Pijnenburg over de stand van zaken. Aan de directeur is aangegeven, dat de gildenbestuurders eerst graag een overleg willen met het ministerie van Justitie. Dit heeft ondertussen plaatsgevonden. Zie verderop in de opsomming; * op 27 oktober heeft de minister ook nog mondeling vragen in de Tweede Kamer beantwoord over de CWM 2005. Tijdens deze beantwoording heeft de minister aangegeven, dat als de gilden en schutterijen het niet eens worden met de KNSA, hij mogelijk zelf probeert een afspraak te maken tussen de gilden en KNSA; * op 29 oktober is een interfederatieve vergadering geweest van de drie federaties. Tijdens deze vergadering heeft ondergetekende een toelichting gegeven over de stand van zaken. Daarnaast is de brief van de interimcommissie omgezet in drie definitieve brieven. Deze brieven zijn hierna verzonden; * de federatiebesturen hebben ook contact gehad met de commissarissen van koningin en de gouverneur van respectievelijk Gelderland, Noord-Brabant en Limburg. Bij de commissarissen en de gouverneur zijn de problemen over de CWM 2005 doorgesproken. Door de gouverneur en commissarissen zijn ook brieven naar minister Donner gezonden waarin zij hun bezorgdheid uiten over het voortbestaan van de gilden en de schutterijen; * op 10 november is er een brief ontvangen van het Ministerie van Justitie waarin men een aantal vragen stelt aan de federaties. Tevens geeft men aan dat men met ons in gesprek willen gaan samen met de KNSA; ·* op 18 november is een brief naar het ministerie van Justitie gezonden met de beantwoording van de vragen die door het ministerie werden zijn gesteld; * op 14 december is er een overleg geweest met Justitie en de KNSA bij het Ministerie van Justitie. Verslag zie verderop in deze brief. Uit deze bespreking is naar voren gekomen, dat op dit moment bepaalde verloven door bepaalde politiedistricten niet juist worden verlengd. Zoals in paragraaf B 2.8 van de CWM 2005 is aangegeven, is er een overgangstermijn van 1 jaar. De verloven die voor 1 augustus 2006 worden verlengd, dienen over een periode van één jaar te worden verlengd en niet tot 31 juli 2006 zoals dit nu door enkele politiedistricten gebeurt. Door het ministerie van Justitie is toegezegd, dat men dit ook nog eens expliciet met de politie gaat doorspreken en schriftelijk bevestigen; * het is de bedoeling de resultaten uit het overleg bij Justitie te bespreken binnen de federateratiebesturen. Daarna is er een interfederatief overleg van de drie federaties. Na dit overleg wordt er een overleg gepland met de KNSA. Verslag van de bijeenkomst van 14 december 2005 bij het Ministerie van Justitie. Bij deze bespreking waren aanwezig een vijftal personen van het Ministerie van Justitie, drie personen van de KNSA en acht personen vanuit de gilden. De afvaardiging van de gilden bestond uit 3 personen van de OLS, 2 personen van de FGS en 3 personen van de NBFS. Tijdens dit gesprek hebben we aangegeven, dat wij het zeer jammer vinden dat de federaties niet eerder de mogelijkheid hebben gehad om te spreken met de samenstellers van de CWM 2005. Daarnaast hebben we nog eens expliciet kunnen benadrukken, dat gilden en schutterijen zijn gestoeld op cultuurhistorische gronden, waar het schieten een onderdeel van uitmaakt en dat wij zeker geen schietvereniging zijn. Daarnaast hebben we aangegeven, dat onze schietwedstrijden ook volgens vaste regels worden uitgevoerd. De wedstrijden verlopen onder toezicht van één of meer schietmeesters. Het bevreemdt

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------738

30 december 2005

Schuttersbrief - nummer 44

de gilden, dat zij niet zijn benaderd bij de voorbereidingen van de nieuwe CWM 2005, omdat bijvoorbeeld bij wijzigingen van wetgeving in het kader van milieu de gilden en schutterijen een erkende gesprekspartner zijn voor het Ministerie van VROM en van Defensie. De mensen van het ministerie hebben toegegeven, dat het toch verstandiger was geweest om bij de voorbereidingen van de CWM 2005 de gilden en schutterijen te betrekken. Verder gaven zij aan, dat de aangepaste CWM 2005 er vooral is gekomen om meer inzicht te krijgen in het legaal bezit en gebruik van wapens. Het bezit van wapens is vastgelegd in de verloven (vereniging / persoonlijk) die voor geweren worden afgegeven. Het gebruik van de wapens is voor een veel grotere groep mensen. Nu binnen de gilden en schutterijen veel gebruik wordt gemaakt van verenigingswapens, is de groep gebruikers veel groter dan het aantal verloven dat er binnen de federaties aanwezig is. Met de nieuwe CWM 2005 moet er meer duidelijkheid komen in het aantal gebruikers en wie de gebruikers zijn. Onder gebruikers worden verstaan die personen die meer dan 3 keer per jaar schieten met een wapen. In de CWM 2005 is aangegeven, dat deze personen ook een licentie van de KNSA moeten hebben. Om deze licentie te krijgen moeten de personen een ‘Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG)’ aanvragen bij de gemeente (art. B 1 CWM 2005). Met VOG kan een licentie worden verkregen. De screening van personen die een VOG aanvragen, gebeurt door medewerkers van het Ministerie van Justitie. In de CWM 2005 is de KNSA aangewezen als partij die bijhoudt of de personen die schieten en/of een verlof hebben, voldoen aan de eisen om een verlof te verlengen. De plaatselijke politie verlengt namelijk de verloven aan de hand van onder andere een KNSA-licentie (na 1 augustus 2006). Daarnaast geeft de KNSA jaarlijks de licenties uit voor de personen die zelf geen wapens hebben maar wel meer dan 3 keer per jaar schieten. Voor een verdere toelichting met betrekking tot de VOG zie de bijgevoegde bijlage. Tijdens het gesprek is een aantal randvoorwaarden aangegeven vanuit de federaties waaronder zij willen overleggen met de KNSA. Met deze randvoorwaarden hebben de mensen van het ministerie ingestemd. Door de mensen van de KNSA is aangegeven dat zij de voorgestelde randvoorwaarden ook binnen hun bestuur moeten bespreken. Verder is afgesproken, dat op een korte termijn na eerst intern overleg van de federaties er een overleg met de KNSA wordt gepland. Slot Zoals men hiervoor kan lezen zit er op dit moment wel schot in de zaken. Wij streven er naar om de gilden op de hoogte houden van de stand van zaken. Wij hebben naar aanleiding van de CWM 2005 reeds diverse telefoontjes gehad over wat nu te doen. Verder hebben wij gehoord dat diverse mensen zelf bezig zijn om dingen te onderzoeken en mogelijk te regelen. We hoorden van de directeur van de KNSA, dat diverse gilden en schutterijen overleggen met hem over licenties. Wij vragen U met klem, dit niet te doen; laat de federatiesbesturen dit namens jullie doen. Wij verzoeken degenen die goede ideeën of kennis kunnen inbrengen, dit te doen middels een e-mail naar ondergetekende. Door gestructureerd te werken kan het beste resultaat worden bereikt. Daarnaast komt het voor, dat er op sommige plaatsen problemen zijn met het verlengen van de verloven. Indien zich dit voordoet, verzoeken wij U contact op te nemen met: Marc Pijnenburg, Daalderstraatje 5, 5371 NX Ravenstein; 06 - 44 27 47 27; mpijnenburg@het-rmb.nl. Wij hopen U met deze brief op dit moment voldoende te hebben geïnformeerd. Zodra we U meer kunnen meedelen, wordt dit gedaan. Met vriendelijke gildengroet, namens de Gelderse Federatie van Schuttersgilden, de Noord-Brabantse Federatie van Schuttersgilden en de Oud-Limburgse Schuttersfederatie, Marc Pijnenburg, algemeen voorzitter schieten NBFS PS Deze brief is in een beperktere opzet rond 23 november j.l. ook reeds op de website geplaatst geweest. Ook dit definitieve schrijven ( 21/12) wordt op de website geplaatst. VERKLARING OMTRENT HET GEDRAG (VOG) Onderstaande is gekopieerd van de website van de KNSA. De volledige tekst is door KNSA op 13 oktober 2005 op hun website geplaatst (knsa.nl/actueel/archief). De gilden en schutterijen hoeven voor hun schutters en schutsters pas een VOG aan te vragen nadat de onderhandelingen met de KNSA zijn afgerond. Dan weten we namelijk pas wat de KNSA van ons nodig heeft. U wordt geadviseerd om de onderstaande informatie dan alleen te beschouwen als informatie. ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 44

30 december 2005

739

[http://www.knsa.nl>Actueel>Archief>Oktober, 13 oktober 2005>Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG)] De KNSA wordt regelmatig benaderd door verenigingsbestuurders over de afgifte van een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG). Bij velen is deze verklaring nog bekend onder de titel Bewijs van goed gedrag, zoals die verklaring jaren geleden werd genoemd. Ofschoon de afgifte van een Verklaring Omtrent het Gedrag geen volledige zekerheid biedt en schietverenigingen erop worden gewezen dat deze VOG geen garantie inhoudt voor het verkrijgen van een vuurwapenverlof, heeft de KNSA niettemin het Ministerie van Justitie toegezegd een VOG te zullen verlangen van schutters bij verenigingen die vanaf nu lid van de KNSA willen worden. Dat deze VOG nog niet zaligmakend is en op een groot aantal punten nog tekortschiet, houdt verband met het op deze verklaring van toepassing zijnde screeningsprofiel. Dit screeningsprofiel wil zeggen dat voor de beoordeling om die verklaring af te geven slechts vier (4) jaar wordt teruggekeken. Uitzonderingen daarop zijn personen die een zedendelict hebben begaan of tot detentie (gevangenisstraf) zijn veroordeeld. In die situaties wordt in de beoordeling bij zedendelicten geen maximumtermijn gehanteerd, en bij gevangenisstraf wordt de termijn verlengd met de duur van de detentie-periode. Kortom: de beoordeling voor de afgifte van een VOG is minder stringent dan de beoordeling die plaatsvindt bij de aanvraag van een verlof tot het voorhanden hebben van een vuurwapen. VOG verplicht? Zoals reeds in de inleiding van dit artikel vermeld, is de overlegging van een VOG voor NIEUWE KNSAverenigingen verplicht gesteld. Deze verplichting maakt ook onderdeel uit van de ballotage voor die nieuwe verenigingen. Het bestuur van de KNSA is voornemens die verplichte overlegging van een VOG ook voor de bestaande KNSA-verenigingen in 2006 in te voeren. Daarvoor zal het KNSA-bestuur een voorstel aan de Algemene Vergadering in april volgend jaar indienen. Het KNSA-bestuur adviseert de verenigingen wel nu reeds deze Verklaring Omtrent het Gedrag aan nieuwe leden te vragen en adviseert tevens, bij de aanmelding van die leden, de originele VOG bij het mutatieformulier bij te voegen. In plaats van een Verklaring Omtrent het Gedrag, kan ook worden volstaan met een kopie van een daaraan gelijkgesteld document, zoals een verlof tot het voorhanden hebben van een vuurwapen (WM4 of WM6). Geldigheid VOG Overeenkomstig de richtlijnen voor het KNSA-lidmaatschap, dienen leden van nieuwe KNSA-verenigingen een recente Verklaring Omtrent het Gedrag te overleggen; in plaats daarvan kan ook een kopie van een daaraan minimaal gelijkgesteld document, zoals een geldig verlof tot het voorhanden hebben van een vuurwapen, worden overgelegd. Het is niet ondenkbaar dat leden van nieuwe verenigingen reeds in een eerder stadium, op verzoek van de desbetreffende vereniging, die Verklaring Omtrent het Gedrag hebben overgelegd. Dientengevolge kan zo'n Verklaring reeds enige jaren oud zijn. Om daarin duidelijkheid te verstrekken, mag de Verklaring op het moment van overlegging bij de KNSA niet ouder zijn dan een half jaar (6 maanden) na datum afgifte Centraal Orgaan Verklaring Omtrent het Gedrag (COVOG). Bovendien dient de originele Verklaring te worden overgelegd. Wij adviseren verenigingen daarvan zelf een kopie te behouden. Hoe werkt de aanvraag van een VOG? Potentiële leden van schietverenigingen kunnen een VOG aanvragen bij het Gemeentebestuur van hun woonplaats, bij de Afdeling Burger-/Publiekszaken; althans, ervan uitgaande dat zij daar zijn ingeschreven in de gemeentelijke basisadministratie (GBA). Het aanvraagformulier VOG kan ook worden gedownload vanaf de website van het Ministerie van Justitie [www.justitie.nl/themas/vog/index.asp]. De kosten voor die aanvraag bedragen € 29,50. Een voorbeeld van het aanvraagformulier kunt U hier bekijken. Het aanvraagformulier dient door de aanvrager onder punt 1 te worden ingevuld, en punt 2 op de eerste pagina van het formulier dient het bestuur van de schietvereniging in te vullen. Bij het doel van de aanvraag, zoals wordt gevraagd op het formulier, adviseren wij verenigingen ‘overig’ aan te kruisen met als omschrijving ‘lidmaatschap schietsportvereniging’. Pagina 2 hoeft niet ingevuld te worden. Vervolgens dient op pagina 3, onder punt 8, keuze 83 (namelijk het voorhanden hebben van stoffen, objecten, voorwerpen, en dergelijke, die bij oneigenlijk of onjuist gebruik, een risico vormen voor het welzijn van de veiligheid van mensen en/of dieren) te worden aangekruist. Punt 4 van het formulier op pagina 3 behoeft niet te worden ingevuld, maar wel dient onderaan pagina 3 zowel het verenigingsbestuur als de aanvrager (potentieel lid) het formulier te ondertekenen. Pagina 4 wordt door het Gemeentebestuur ingevuld, waarna het formulier ook door het Gemeentebestuur naar het Centraal Orgaan Verklaring Omtrent het Gedrag (COVOG) van het Ministerie van Justitie wordt toegezonden. Indien de aanvraag wordt gehonoreerd, wordt de Verklaring Omtrent het Gedrag aan het huisadres van de aanvrager rechtstreeks toegezonden.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------740

30 december 2005

Schuttersbrief - nummer 44

MEDEDELINGEN (Afl. 23) Vervolg op SB 43, blz. 717

------

MEDEDELING 54 (inzake FGS-kring Montferland) Donderdag, 8 december 2005 Beste Alfred, In verband met de decemberdrukte heb ik helaas niet zoveel tijd om uitgebreid in te gaan op een en ander. Ik doe U daarom wat gegevens toekomen van schutterijen en gilden die zich vanaf 1 januari 2006 zullen aansluiten bij ‘Kring Montferland’. [SB-redactie: deze gegevens zijn door ons verwerkt in de adressenlijst hierboven, op blz. 734]. Op dit moment zijn we bezig een ‘eigen’ logo te maken. Het tijdelijke logo is (deels) gekopieerd van de gemeente Montferland (zie www.montferland.info). Maar omdat er inmiddels ook een schutterij van buiten de gemeente Montferland deelneemt, is het niet reëel om dit logo te gebruiken. Hierbij wordt de indruk gewekt dat alleen schutterijen binnen de gemeente Montferland mogen deelnemen. Gelieve dan ook dit logo niet te gebruiken. Gemeente Montferland bestaat uit de navolgende woonkernen: Azewijn; Beek; Braamt; Didam; Greffelkamp; ’s-Heerenberg; Holthuizen; Kilder; Lengel; Loerbeek; Loil; Nieuw-Dijk; Oud-Dijk; Stokken; Wijnbergen; Vethuizen; Zeddam. Kring Montferland bestaat (op dit moment) uit alle (7) schutterijen van de voormalige gemeente Didam, aangevuld met ‘De Eendracht’ (NieuwWehl), ‘St.-Jan’ (Kilder), ‘St. Jansgilde’ (Beek) en Hooglandse schutterij ‘St.-Martinus’ (Braamt). We achten het niet uitgesloten, dat er in de (naaste) toekomst ook andere schutterijen en gilden zich bij onze Kring zullen aansluiten. (…). [SB-redactie: voor het slot van Zwaans mailing inzake suggesties voor een nog betere SB zie de rubriek Het SB-redactiebeleid in SB-nummer 46, januari 2006]. Met vriendelijke schuttersgroet, Willy Zwaan. W.H.T.M. (Willy) Zwaan, secretaris van de FGS-kring Montferland, -----Didam, gemeente Montferland (Gld.) MEDEDELING 55 (inzake een nieuwe schutterijwebsite) Zaterdag, 24 december 2005 Hoi, Beste Schuttersvrienden. Onze schutterijwebsite is - wat ons betreft - gereed om op 3 januari 2006 ‘de lucht in te gaan’. Dus vanaf 2 januari 2006 zal onze site te vinden zijn onder www.schutterijdoenrade.nl. Deze link vind je ook al in Google. De eerstondergetekende heeft de website gemaakt, de volgende ondergetekende gaat haar beheren. Met vriendelijke schuttersgroet, Frans Douven en Leo Baggen. Frans Douven en Leo Baggen, leden van Schutterij St.-Michaël, -----Doenrade, gemeente Schinnen (Lb.) MEDEDELING 56 (inzake adreswijzigingen) Woensdag, 28 december 2005 Het e-mailadres en het websiteadres van Schuttersgilde St.-Bavo te Angeren, gemeente Lingewaard (Gld.), FGS-Kring Rijk van Nijmegen en De Betuwe, zijn thans: jessicascholten@stbavoangeren.nl en www.stbavo angeren.nl. Bron: telefonische mededeling van de gildesecretaris, mw. Jessica Scholten-Vermeulen

------

MEDEDELING 57 (inzake de Limburgse Schuttersdag op zaterdag 14 januari 2006) De (alweer 13de) Limburgse Schuttersdag (waarop overigens ook schutters en schuttersvrienden van buiten de beide Limburgen welkom zijn!) vindt plaats op zaterdag 14 januari 2006, van 14.00 tot 17.00 uur, plaats op het vertrouwde adres: Gemeenschapshuis Baexheimerhof, Kerkstraat 1 (d.i. tegenover de dorpskerk) te Baexem, gelegen halverwege de provinciale weg N280 Roermond-Weert. Het thema van deze middag is: Deregulering. Toelichting van de organisator Stichting Limburgs Schutterstijdschrift / Redactie LS: schutterijen (schuttersgilden) worden bij hun activiteiten geconfronteerd met te veel regels inzake het schieten, de organisatie van een evenement, de eisen aan het verenigingslokaal, optocht lopen met verkeersregelaars, muziek maken met afdrachten aan Buma, sociale lasten van instructeurs, vrijwilligers vallen onder Arbodienst, bestuurders zijn aansprakelijk voor hun handelen, enzovoorts, enzovoorts. Het is een wonder dat we met het hele woud van regeltjes en vergunningen toch nog zoveel georganiseerd krijgen. Om echter de activiteiten van verenigingen en vrijwilligers niet in gevaar te brengen, moet de regelgeving drastisch verminderen, nu! Sprekers: Herman Hawinkels, eindredacteur Limburgs Schutterstijdschrift; Margot Hofman, burgemeester van de gemeente Heel; Ger Driessen, gedeputeerde van de provincie Limburg; Ger Koopmans, Tweede Kamerlid. Slottoespraak van OLS-president Jos Michels. Ook hier gelegenheid tot het stellen van vragen en het plaatsen van opmerkingen. Voor meer informatie zie: Limburgs Schutterstijdschrift, nr. 69, december 2005, blz. 47; of: www.olsfederatie.com > Actualiteit > Vers van de pers. -----SB-redactie -----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

738

30 december 2005

Schuttersbrief - nummer 44

COLOFON De Schuttersbrief (SB) verschijnt sinds 19 juni 2004 en is een uitgave van de SB-stichting i.o. De leden van de SB-redactie (zie volgend kadertje) vormen het bestuur van de SB-stichting. Activiteiten van de SB-stichting c.q. SB-redactie zijn onder meer: de Schuttersbrief, de digitale boekenreeks SB-bijlagen en de nog in opbouw zijnde SB-website. Zie verder vooral ook de lijst van actiepunten in SB-nummer 8. Daar de door de SB-stichting te maken kosten vooralsnog gehéél worden betaald uit particuliere middelen, verzoekt de redactie U om een vrijwillige bijdrage o.v.v. ‘Donatie’ te storten op de in het onderstaande kadertje vermelde (voorlopige) bankrekening. Voor Uw zéér gewaardeerde gift, hoe gering ook, zegt de redactie U bij voorbaat hartelijk dank! De SB wordt gratis verstrekt: zie de verzendlijst op de voorlaatste pagina van SB-nummer 8. Wilt U ook GRATIS en RECHTSTREEKS de SB ontvangen? Laat dit dan m.v.v. Uw volledige naam, Uw woonadres en Uw telefoonnummer weten aan: redactie@schuttersbrief.nl. De Schuttersbrief heeft een doorlopende paginering. Veelgebruikte afkortingen worden verklaard op de laatste pagina van SB-nummer 26. U mag - om o.a. auteursrechtelijke redenen - uitsluitend voor eigen persoonlijk gebruik de SB uitprinten, dus niet (!) ten behoeve van anderen. Oude nummers van de Schuttersbrief kunnen te allen tijde bij de redactie worden opgevraagd. Digitale en schriftelijke post ter publicatie in de Schuttersbrief wordt naar onderwerp gerubriceerd en vervolgens in logische volgorde opgenomen in de betreffende SB-rubriek. Wilt U óók Uw eigen berichten opgenomen zien in de SB, gelieve dan per brief of per e-mail steeds slechts één onderwerp te behandelen. Dat vergemakkelijkt aanzienlijk de rubricering van de correspondentie in de SB. In principe worden alle ingekomen brieven en e-mails geplaatst, ook indien ze van dezelfde persoon en van dezelfde datum zijn. Bovendien wordt voor elk nieuw aangedragen onderwerp een nieuwe rubriek in de SB geopend. De SB telt thans meer dan 100 rubrieken; die van U kan (kunnen) er dus ook nog bij! Voor een tussentijds overzicht van de SB-rubrieken zie SB-nummer 35.

REDACTIEADRES Bezoekadres SB-redactie / SB-stichting: p/a Franciscus Romanusweg 6-B, 6221 AE Maastricht. Telefoon (met voicemail): 043 - 325 76 62; vanuit het buitenland: 00.31.43.325 76 62. Mobiel: (00.31)06.42 58 70 04 Fax : (00.31) (0)43.310 04 06 E-mail: redactie@schuttersbrief.nl

SB-website: onder constructie. Voorlopige bankrekening binnenland: 85 88 27 298 t.n.v. Alfred Disch, 6221 AE Maastricht 6-B. Voorlopige bankrekening buitenland: IBAN-code: NL86SNSBO - 85 88 27 298; BIC-code: SNSBNL2A ten name van / auf den Namen von / au nom de / in the name of: Alfred Disch, NL-6221 AE Maastricht 6-B.

Redactieleden: Alfred Disch, hoofdredacteur, voor adresgegevens zie hierboven; e-mail, ook: alfred.disch@home.nl M.W.E.M. (Mathy) Leunissen, eindredacteur; e-mail: evilzwelkeisevil@hotmail.com Naast enkele gekwalificeerde zetels zijn er nog vacante redacteurschappen voor diverse EGS-landen en/of EGS-taalgebieden. U kunt zich daarvoor aanmelden bij de SB-redactie.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------742

30 december 205

Schuttersbrief - nummer 44