Schuttersbrief 048

SCHUTTERSBRIEF Onregelmatig maar frequent verschijnend e-magazine als ideeënbus, discussieforum, actieprogram en informatieblad voor het schutterijwezen in het Nederlandstalige gebied van de EGS Nummer 48 – Maastricht, woensdag 15 februari 2006

REDACTIE Hoofdredacteur: Alfred Disch. Eindredacteur: Mathy Leunissen.

Technisch en zakelijk adviseur: Jeroen Kaasenbrood (Compres Media System, Maastricht) --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

INHOUDSOPGAVE Redactie, Inhoudsopgave en Internet….……………………………………………………….blz. 807 Het schutterswezen in poëzie en proza (1).

Inleiding…………………………………………………….. ………..........blz. 808-809 ‘Daar komen de schutters’……………….....................................................blz. 809-812 Het Belgisch-Nederlandse ‘Verbond van Sint-Jorisgilden’ voor de Balansboog (1)………….blz. 813 De Wikipedia over het schutterswezen (2).

Snel groeiend aantal trefwoorden inzake het schutters(gilde)wezen.....................blz. 814-815 EST 2006: het Europees Schutterstreffen 2006 te Heeswijk, gemeente Bernheze (3)…….blz. 816-818 Digitale adressen van schutterijen in Nederland en Vlaams België (7).

De OLS-bond Eendracht Maakt Macht, bijgenaamd ‘de Kantonnale’..................blz. 819-820 Het Verbond van Sint-Jorisgilden…………………………………………………….blz. 821 Vraag en antwoord (16)…………………………………………………………………...blz. 822-823 Nu ook de identiteit van het Nederlandse schuttersgildewezen in gevaar? (16)……………….blz. 824 Verschijning van de Schuttersbrief (21)......................................................................................blz. 825 Mededelingen (24)………………………………………………………………………………blz. 826 Recensie (25). Boekwerkje over Broederschap van St.-Sebastiaan te Schimmert (Lb).

Schoolvoorbeeld hoe een schutterijboek te schrijven, wanneer de eigen bronnen min of meer ontoereikend zijn…………………….blz. 827 Recensie (26). De schutters te Goes (provincie Zeeland) en hun schilders……………………blz. 828 Recensie (27). Fotografisch jaarverslag 2005 van Broederschap St.-Sebastianus Klimmen (Lb.) op muzikale dubbel-DVD....................................................................................blz. 829 Colofon en Redactieadres…..…………………………………………………………………..blz. 830 --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

INTERNET De SB is ook te raadplegen op de EGS-website: www.egs-schuetzen.com > Schuttersbrief --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

© Copyright: SB-stichting (i.o.), Maastricht MMIV ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 48

15 februari 2006

1

807

HET SCHUTTERSWEZEN IN POËZIE EN PROZA (1) Inleiding AAN: De Heer Thimo Zegers, vaandrig van de Stadsschutterij St.-Rosa te Sittard (Lb.), mederedacteur van de OLS-website Beste Thimo,

Maastricht, 3 februari 2006

In jouw e-mail van 28 januari j.l. (zie SB 47, blz. 797) vraag je om hulp bij verdere uitbreiding van jouw collectie ‘schutters- en schutterijliedjes’. Zelf ben ik al enige tijd doende met het verzamelen van literaire teksten (in proza en poëzie) betreffende het schutters(gilde)wezen.

Van harte hoop ik, dat jij in de SB wat meer wil vertellen over jouw specialisme. Zo vraag ik mij onder meer af, of jij je beperkt tot uitsluitend Limburgse schuttersliederen en dan ook nog, of die - al dan niet bij voorkeur - in het dialect moeten zijn opgesteld. Ook zou ik wel eens willen weten, of je eveneens steeds een ABN-vertaling (= vertaling in het Algemeen Beschaafd Nederlands) bij de hand hebt van een in het dialect gestelde schutterslied en wat achtergrondinformatie van elk lied, m.n. enige biografische gegevens over de betreffende tekstschrijver en/of componist. Verzamel je ook de partituur (notenschrift, bladmuziek)? En gaat jouw belangstelling eveneens uit naar gedichten, zijnde géén liederen?

Met het oog op een min of meer systematisch onderzoek heb ik contact gelegd met mw. drs. Maartje de Wilde te Antwerpen. Zij heeft Germaanse talen (Nederlands en Engels) gestudeerd en werkt aan een inventaris van 17de-eeuwse liederen uit de Zuidelijke Nederlanden. Daarnaast bereidt zij een proefschrift voor over Zuid-Nederlandse wereldlijke liedboeken uit dezelfde periode (zie ook: www.liederenbank.be). Haar reactie op een van mijn e-mailtjes ontving ik vandaag. Ik geef je die hierbij door. Ik denk, dat ik daarmee niet alleen jou maar ook een hoop SB-lezers een plezier doe.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

VAN: Mevrouw drs. Maartje de Wilde, projectmedewerker aan de Universiteit Antwerpen, Instituut voor de Studie van de Letterkunde in de Nederlanden (ISLN) - Afdeling Renaissance Beste Alfred,

Antwerpen (B), 3 februari 2006

Ik heb een aantal liederen over schutters, het schutterijwezen e.d.m. teruggevonden op het internet, meer bepaald via de website van Het Geheugen van Nederland (www.geheugenvannederland.nl), een publicatie van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag. Klik ‘Collecties’ aan in de linkerbalk, dan krijg je de subsites van deze website te zien. Je scrollt naar beneden en klikt ‘Straatliederen’ aan.

Daarna kies je ‘Zoeken’ en tik je bijvoorbeeld het woord ‘schutter’ in in het zoekveld ‘Alle velden’.

Deze zoekactie levert 71 resultaten op. Waarschijnlijk blijken niet alle resultaten even relevant, maar je vindt op die manier toch een behoorlijk aantal liederen over het schutterijwezen. Het voordeel van deze website is, dat ze foto's van de meeste liedbronnen (i.c. liedbladen) aanbieden. Zo heb je de tekst van de liedjes onmiddellijk bij de hand. In de top 30 die ook op de website van de straatliederen te vinden is, wordt het lied Daar komen de schutters ook uitgevoerd, ingezongen door Freek de Jonge.

Een andere liederendatabank - die nog niet raadpleegbaar is via het internet - is de Nederlandse Liederenbank. Daarin komen ook een aantal liederen over het schutterijwezen voor, daterend uit de zestiende tot de twintigste eeuw. Het gaat wel alleen om Nederlandstalige liederen. Ik kan je hiervan een lijst bezorgen. De teksten van de meeste liederen bevinden zich echter niet te Antwerpen maar in het Meertens Instituut van de Koninklijke Academie van Wetenschappen (KNAW) te Amsterdam (website: www.meertens.knaw.nl; telefoon: 020 - 462 85 00; fax: 020 - 462 85 55).

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

808

15 februari 2006

2

Schuttersbrief - nummer 48

Ik hoop je met deze informatie van dienst te zijn. Als je nog vragen zou hebben, mag je steeds contact met me opnemen.

Met vriendelijke groeten, Maartje de Wilde

AAN: De Heer Thimo Zegers Beste Thimo,

Maastricht, 3 februari 2006

Naar ik heb begrepen (maar ik laat me in dezen gaarne corrigeren!) is de door Maartje de Wilde genoemde Nederlandse Liederenbank een in 2002 opgestarte en door het Ministerie van OCW gesubsidieerd samenwerkingsproject van de Koninklijke Bibliotheek in Den Haag en het Meertens Instituut te Amsterdam met de bedoeling om de beide collecties volks- en straatliederen te digitaliseren; de website zal dan meer dan 7.000 liedbladen en brochures met bijna 15.000 liedjes tonen. Het Meertens Instituut deelde mij heden mede, dat de Nederlandse Liederenbank mogelijk (!) nog dit jaar online komt.

Laat ik, beste Thimo, ten behoeve van de SB-lezers buiten de beide Limburgen volledigheidshalve nog opmerken, dat het Limburgs Schutterstijdschrift sinds jaar en dag de goede gewoonte heeft om op de laatste bladzijde van bijna elk kwartaalnummer een aan het schuttersgildewezen gewijd gedicht (zijnde niet per se een lied) te plaatsen, meestal opgesteld in een van de vele tientallen plaatselijke dialecten.

Aan de hand van de door Maartje de Wilde verstrekte aanwijzingen (zie haar mailing hierboven) heb ik onderstaande gegevens inzake het wellicht bekendste schutterslied van Nederland o.m. ontleend aan de webstek Het Geheugen van Nederland.

In een van de volgende afleveringen van deze SB-rubriek zal ik - wederom met hulp van Maartje de Wilde eens nagaan wat het bekendste schutterslied uit Vlaams België is. Maar misschien hebben daarover sommige Vlaamse SB-lezers al een uitgesproken mening; ik verneem die dan graag!

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

Daar komen de schutters door J.H. (Koos) Speenhoff

Toelichtende tekst, afkomstig van de internetsite Het Geheugen van Nederland *)

‘Daar komen de schutters’ is een spotliedje op de burgerschutterij . De Rotterdamse schutters zijn helden op sokken en doen nooit iets nuttigs. Het enige gevecht dat ze aangaan, is als ze flink gezopen hebben.

Het lied werd in 1903 opgenomen door het Duo Speenhoff. Tekst en muziek zijn van de hand van ‘dichterzanger’ J.H (Coos) Speenhoff, die hiermee zijn beroemdste lied schreef. De tekst van Speenhoff komt niet in de collectie voor, maar we treffen wel andere liedteksten op deze melodie aan.

In 1986 was het zelfs nog een hitje in Nederland in de uitvoering van Hans de Booij en in Vlaanderen door Mama's Jasje.

Ook tegenwoordig is het nog bekend, al weet bijna niemand meer wie de auteur is of hoe de tekst precies luidt. Bij ‘De Schutters’ zingen de meeste mensen ‘Daar komen de schutters / daar komen ze an’ (in plaats van ‘ze lopen zich lam’), misschien nog gevolgd door ‘die mannetjesputters / uit Rotterdam’. Onbekend is, dat er dan nog vier regels refrein volgen, om nog maar te zwijgen van de coupletten. *) Noot van de SB-redactie: met ‘de burgerschutterij’ is hier de Dienstdoende Schutterij bedoeld en wel die van Rotterdam (1816-1907), de geboortestad van Speenhoff. Later - wanneer precies, is niet meer (?) te achterhalen - kwam er ook een Amsterdamse versie van ‘Daar komen de schutters’, vermoedelijk niet alleen om commercieel-publicitaire redenen maar zeker ook omdat nu eenmaal de naam van de Nederlandse hoofdstad eveneens eindigt op het achtervoegsel ‘dam’ en evenzo drie lettergrepen telt waardoor de naam zowel qua rijm als qua ritme zeer wel in de plaats kon komen van de naam van de Maasstad. Niet onbelangrijk voor het ontstaan van Speenhoffs onderhavige spotlied lijkt mij het feit, dat anno 1901 (!) de Landweerwet aangenomen werd in het parlement. Bij deze wet, die m.i.v. 1903 (!) van kracht werd, dienden alle Dienstdoende en Rustende Schutterijen volgens een bepaald, d.w.z. ettelijke jaren bestrijkend tijdsschema te worden opgeheven. In plaats van de voormelde schutterijen kwam de Landstorm (1903-1940), niet te verwarren met de gelijknamige weerbaarheidsorganisatie uit de jaren 1814-1815.

Alfred Disch -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 48

15 februari 2006

3

809

Enkele gegevens over cabaretier Speenhoff Jacobus Hendrikus (Koos) Speenhoff werd op 23 oktober 1869 te Rotterdam geboren en overleed op 3 maart 1945 in Den Haag. Hij was de zoon van een protestantse koopman; Koos’moeder was evenwel katholiek. Zijn jeugd bracht Koos door in het dorp Krimpen aan de Lek (Z.H.). Na een korte periode bij de marine trad Koos Speenhoff bij zijn vader in dienst als vertegenwoordiger. Vervolgens verhuisde hij, omstreeks 1895, naar het mondaine Rotterdam. Dáár maakte hij van zijn hobby, het schrijven van versjes en liedjes en het vervaardigen van tekeningen, zijn beroep en leefde hij er als een bohémien. Dáár ook, in de Tivoli-schouwburg, trad hij als variétéartiest voor het eerst op. Dat was in 1902. Een jaar later schreef en componeerde Speenhoff zijn wellicht beroemdste lied: ‘De Mannetjes-Schutters van Rotterdam’, thans algemeen bekend als ‘Daar komen de schutters’. Op 24 augustus 1905 trouwde hij met Cesarina Prinz, die talloze malen met haar man het artistieke ‘Duo Speenhoff’ zou vormen. Speenhoff heeft zich dan inmiddels al ontwikkeld tot een pionier in de Nederlandse kleinkunst Het Duo Speenhoff (1907): .Door zijn voor die Koos Speenhoff en zijn vrouw tijd zéér onconvenCesarina Prinz. tionele openhartigheid (Bron: www.google.com) en rake volkstyperingen in geschrift en natuurlijk ook op de bühne verwierf hij grote vermaardheid. Optredens elders volgden elkaar op.

Speenhoff werd alras wat men zou kunnen noemen: een nationale figuur. Herman Heijerman, Willem Kloos, Henriëtte Roland Holst en nog vele andere bekende persoonlijkheden uit kunstminnend Nederland gaven acte de présence bij de viering ‘De Rotterdamsche Schutters’, getekend ± 1903 door Koos Speenhoff van Speenhoffs kope(Bron: www.engelfriet.net) ren artiestenjubileum op 13 februari 1915.

Maar 1915 is tevens het jaar van de ommekeer in het artistieke leven van Speenhoff gebleken. Tegen het einde van dat zelfde jaar liet Speenhoff namelijk weten, dat hij katholiek geworden was. Weldra volgde zijn mededeling, dat hij zich voor zijn vroegere werk was gaan schamen. De gevolgen van een en ander bleven niet uit: Speenhoff begon zijn oude werk te kuisen en zijn nieuwe werk had niet meer de sprankelende openhartigheid van voorheen. Van lieverlede ontwikkelde Speenhoff zich tot een verbitterde conservatief, werd hijzelf mikpunt van spot en klaagde hij over het gebrek aan serieuze erkenning voor zijn werk. Tijdens de jaren dertig deed hij ook nog een aantal antisemitische uitspraken. Kort vóór de afloop van de Tweede Wereldoorlog viel Speenhoff als slachtoffer van het zware Engelse bombardement op het Bezuidenhout in Den Haag.

Onder geringe belangstelling werd hij begraven op Crooswijk te Rotterdam. Zijn vrouw, die bij het bombardement gewond was Na de Rotterdamse versie (1903) geraakt, overleed een jaar later. óók nog een Amsterdamse versie!

Bron: www.geheugenvannederland.nl

Alfred Disch 810

15 februari 2006

4

Schuttersbrief - nummer 48

De Rotterdamse versie van ‘Daar komen de schutters’ (Oorspronkelijke titel: De Mannetjes-Schutters van Rotterdam) Daar komt de schutterij, Met vaandels en met pluimen.

Zij lopen in de rij, 1 Zij kauwen op d'r pruimen .

Wat zijn ze in hun sas. 't Is of hun neuzen krullen.

Zij lopen in de pas Als lieve, zoete knullen.

Refrein: Daar komen de schutters.

Zij lopen zich lam, De mannetjesputters 2 Van Rotterdam .

O, wat een geschitter.

Wat maken ze lef.

Dat komt van de bitter En 't plichtsbesef.

De generaal die gromt 3 En geeft de vent een lijpie .

4 Die op de vlakte komt Met 'n sigaar of ’n pijpie.

Maar schutters zijn zo gaar.

Ga ze niet koejeneren.

Ze stoppen d'r sigaar In d'loop van hun geweren.

Wanneer de generaal De troep gebiedt te zwijgen, Dan roept er een brutaal: Kijk jij maar naar je eigen.

Jij kan, wat mij aangaat, Wel naar den donder lopen.

Als jij zo'n toon aanslaat, 6 Kom 'k nooit jouw kaas meer kopen .

(Refrein)

(Refrein)

De schutter is 't beeld Der Nederlandse natie.

Maar dat 'm dat verveelt, 7 Dat merk je aan zijn facie .

Nooit heeft 'ie bloed vermorst.

Liefst staat hij naast zijn wapen Voor vaderland en vorst Een uur of drie te gapen.

Een schutter is een klant Die niemandal kan bommen.

Durft gij, vraagt de Sergeant, Zonder schoenen te kommen, Dan antwoordt hij beleefd: Sergeant, ben jij bekrompen.

Als ik geen schoenen heeft, 5 Dan schutter ik maar op klompen.

(Refrein)

(Refrein) Als eenmaal onze stad 8 De schutterij op gaat doeken , Dan drinken zij zich zat En gaan dan ruzie zoeken.

Als dan op ’t veld van eer Een schutter wordt gevonden, Dan is hij voor de eerste keer Een lijk of een gewonde.

(Refrein)

TOELICHTING: 1) pruimtabak; 2) in de andere versie van ‘Daar komen de schutters’: Amsterdam; 3) scheve mond; 4) ’t Schuttersveld; in Rotterdam was dat op Crooswijk; 5) schutteren = dienstdoen als schutter; 6) in de Schutterij waren allerlei beroepen vertegenwoordigd; 7) gezicht; 8) de Landweerwet van 1901 bepaalde, dat m.i.v. 1903 een begin zou worden gemaakt met het opdoeken van de Dienstdoende en Rustende Schutterijen volgens een tijdsschema. De Dienstdoende Schutterij van Rotterdam werd de dato 1.8.1907 opgeheven; die van Amsterdam als allerlaatste in Nederland, nl. pas anno 1910.

Alfred Disch Schuttersbrief - nummer 48 15 februari 2006 811

5

De partituur van ‘Daar komen de schutters’

Bron: www.geheugenvannederland.nl > Collecties > Straatliederen > Top 30 > Daar komen de schutters > Bekijk de melodie in muziekschrift. NOTA BENE: men kan ter aangehaalder plaatse van Daar komen de schutters tevens het lied beluisteren, ten gehore gebracht door Freek de Jonge; men klikke aldaar op Windows Media dan wel hier op Windows Media. Voor realisatie van laatstbedoelde optie vrage men bij de SB-redactie deze hele pagina (= blz. 812 van SB 48) in Word op.

Bronnen 1) Haas, A. de: [biografie van J.H. Speenhoff]. 1961. [Nota bene: dit is van de hier genoemde negen bronnen de enige die ik helaas nog niet heb kunnen raadplegen, maar waarvan ik meen het bestaan ervan toch alvast te moeten melden.].

2) Hans, D.: De Stad aan de Maas. Rotterdam 1941. [Hierin geeft journalist D. Hans een aardige beschrijving van de Dienstdoende Schutterij van Rotterdam rond de eeuwwisseling van 1900, welke beschrijving we om haar literaire kwaliteiten zullen opnemen in de eerstvolgende aflevering van de SBrubriek Het schutterswezen in poëzie en proza.].

3) Internet: www.engelfriet.net [= een particuliere webstek van de Rotterdamse familie Engelfriet] > Alie > Alie, geboren 1920; 112 verhalen > Verhalen voor Rotterdammers > Maar Alie Engelbert-Boogaard (geb. 1920) vertelt nog vééééél meer…. > De geschiedenis van Rotterdam, aldus Aad…. > Versjes, rijmpjes en gedachten over Rotterdam > Speenhoff, met natuurlijk een aantal gedichten, prenten en mp3 muziek.

4) Internet: www.geheugenvannederland.nl [= digitale publicatie van de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag] > Collecties > Straatliederen > Top 30 > Daar komen de schutters.

5) Internet: www.google.com [= (inter)nationale zoekmachine voor raadpleging van het internet] > [in te tikken zoekwoorden] Speenhoff en Daar komen de schutters [met tienduizenden links!].

6) Internet: www.rotterdammers.nl [= website van Jan den Ouden (vader) en Alex den Jongen (zoon), gehost door Internet Page Design (IPD) te Roosendaal, een bedrijf van Ron den Ouden (kleinzoon) en diens echtgenote Gina] > Kunsten in Rotterdam > Ga naar: Muziek en lied > Koos Speenhoff vereeuwigt de Rotterdamsche schutters, rond 1905. Raadpleeg ook: website > Dagelijks leven in Rotterdam > Daar komen de schutters, de mannetjesputters… omstreeks 1900.

7) Internet: www.wikipedia.org [= Wikipedia. De vrije encyclopedie; confer SB 47, blz.784-785, en hierna, blz. 812-813 ] > Nederlands > [in te tikken zoekwoord] Schutter > J.H. Speenhoff.

8) Romer, H.: De mannetjesputters van Rotterdam. Een beknopte geïllustreerde geschiedenis van de Rotterdamse schutterij. Rotterdam 1979 (Zie meer speciaal blz. 9 en 68-71).

9) Speenhoff, J.H.: Liedjes, wijzen, prentjes. Uitgeverij: W.L. & J. Brusse’s Uitgeversmaatschappij. Rotterdam z.j.

Maastricht, 15 februari 2006

Alfred Disch

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------812

15 februari 2006

6

Schuttersbrief - nummer 48

HET BELGISCH-NEDERLANDSE ‘VERBOND VAN SINT-JORISGILDEN’ VOOR DE BALANSBOOG (1) VAN: De Heer Wim Druyts, griffier [= secretaris] van het Verbond van Sint-Jorisgilden Minderhout, gemeente Hoogstraten (Antw.), 12 februari 2006 Beste Alfred Disch, Het Verbond van St.-Jorisgilden is een overkoepelend orgaan van de St.-Jorisgilden uit het Land van Hoogstraten. Deze gilden vonden hun ontstaan in de 15de eeuw als privé-milities van de graaf van Hoogstraten.

De gilden van het Verbond schieten met de St.-Jansboog of balansboog op een doel, waarvan de afstand 61 meter bedraagt. De St.-Jansboog is een uniek wapen dat niet in de handel verkrijgbaar is maar wordt gemaakt door gildebroeders die gespecialiseerd zijn in hout en metaalbewerking. De meeste gilden beschikken over een eigen gildelokaal.

Persoonlijk ben ik hoofdman van de gilde van Wortel alsook griffier van het Verbond van St.-Jorisgilden.

De Belgische gilden van het Verbond op hun beurt zijn lid van de Hoge Gilderaad der Kempen (HGK). Hierin fungeer ik als opperdeken van de St.-Jansboog in de wet van de Hoge Gilderaad. De wet is het bestuursorgaan van de HGK. Hopende U met deze van dienst te zijn, groet ik U met vriendelijke groeten, Wim Druyts.

Er zijn verschillende typen kruisboog; één daarvan is de balans- of St.-Jansboog

-----Noot van de SB-redactie: voor de digitale adressen van de bij het Verbond van St.-Jorisgilden (VvJ) aangesloten schuttersgilden zij verwezen naar hieronder op blz. 821.

A.D.

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 48

15 februari 2006

7

813

DE WIKIPEDIA OVER HET SCHUTTERSWEZEN (2) Vervolg op SB 47, blz. 784-785

Snel groeiend aantal trefwoorden inzake het schutters(gilde)wezen AAN: De Heer P.W.K. (Paul) Troost, secretaris van Stichting ‘Vrienden van het Sint-Petrus- en Paulusgilde’, secretaris van het Jubileumcomité (aparte stichting) van dezelfde gilde te Arcen (Lb.) Maastricht, 15 februari 2006 Beste Paul, Allereerst nog een aanvullende opmerking n.a.v. mijn inleidende artikel in deze SB-rubriek. Ik had het namelijk in dat artikel o.a. over de ‘Nederlandse’ editie van de Wikipedia, simpelweg omdat óók de onderhavige digitale encyclopedie de bewuste uitgave zo aanduidt: zie onder meer de door mijn collega-redacteur Mathy Leunissen weergegeven afbeelding op blz. 785 van SB 47. Om elk eventueel misverstand te voorkomen wil ik met de meeste nadruk beklemtonen, dat een en ander zó moeten worden verstaan, dat de Nederlandse uitgave van ‘de vrije encyclopedie’ met de term ‘Nederlands’ zowel doelt op de actueel-geografische betekenis van dat woord als op Nederlands in de zin van Nederlandstalig alsmede op ‘Nederlands’ in historisch-staatkundig opzicht. Dit lijkt wellicht op woordenzifterij van mijn kant, maar de consequentie van voormelde implicaties treedt onmiddellijk aan het licht, wanneer ik duidelijkheidshalve erop wijs dat de Nederlandse editie van de Wikipedia de intentie heeft het dus óók te hebben over allerlei onderwerpen - inclusief het schutters(gilde)wezen! - niet alleen betreffende het Vlaamse taalgebied (lees: Vlaams België) maar tevens betreffende de voormalige koloniën (!) van Nederland i.c. het vroegere Oost-Indië (lees: Indonesië), het voormalige West-Indië (lees: Suriname en de Nederlandse Antillen) en Zuid-Afrika, om maar de voornaamste gebieden te noemen. Wanneer we in de Nederlandse Wikipedia iets over het onderwerp ‘schutterijen en schuttersgilden’ willen opzoeken, hoeven we derhalve er niet van op te kijken dat we over het onderhavige thema eveneens informatie vinden m.b.t. al die vorenbedoelde gebieden. Daarmee wordt ‘de vrije encyclopedie’ voor de schutterijonderzoeker uiteraard nog véél en véél interessanter dan mijn inleidende artikel in de vorige aflevering van deze SB-rubriek op het eerste oog deed vermoeden!

Wellicht (?) hebben we met het vorenstaande deels mede verklaard, hoe het komt dat juist de Nederlandse editie van de Wikipedia zich ‘wiki’ (d.w.z. in snel tempo) aan het uitbreiden is. Kon ik de vorige keer vaststellen, dat de uitgave in onze eigen moedertaal binnen één week reeds met maar liefst 5.000 lemmata of trefwoorden vermeerderd was - thans kan ik de snelle uitbreiding van de Nederlandse Wikipedia-editie ook anderszins illustreren. Stond de Nederlandse versie van ‘de vrije encyclopedie’ afgelopen januari nog op de achtste plaats van de toptien van de in 212 verschillende talen verschijnende Wikipedia, nu - in de maand februari - heeft ze met 241.000 thema’s voorwaar al de zesde plaats bereikt op de wereldranglijst. Toch wel ‘grappig’ eigenlijk, hoezeer de Nederlandstalige wikipedianen (waar ook ter wereld) zich roeren in de vaart der volkeren!

Maar, beste Paul, laten we nu eens bekijken, hoe het in de Wikipedia gesteld is met de behandeling van het onderwerp ‘schutters(gilde)wezen’. Ik beperk me dan voorlopig alleen tot de editie in het Nederlands. De uitgaven in de overige 211+ talen kunnen t.z.t. in de SB aan de orde komen, waarbij ik wil opmerken dat ikzelf slechts 5 (vijf) vreemde levende talen - Duits, Engels, Frans, Grieks en Italiaans - enigszins machtig ben. Ongetwijfeld bevinden zich onder de schutters en schuttersvrienden die de SB lezen, ook lieden die kennis hebben van nog andere levende talen. Wellicht kunnen ook zij zich eens laten ‘horen’. Zo vraag ik me af wat b.v. de Japanse wikipedianen ervan brouwen waar het de bespreking van schutterijen en schuttersgilden in hùn taal aangaat. Niet dat ik denk dat ook in Japan schutterijen / schuttersgilden (geweest) zijn. Maar hoe kijken de Japanners tegen het van oorsprong toch Europese fenomeen ‘schutterij’ aan? Een vraag die ik - eerlijk gezegd meer uit nieuwsgierigheid dan uit weetgierigheid - mezelf stel en wellicht met mij ook anderen zichzelf.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------812

15 februari 2006

8

Schuttersbrief - nummer 48

Toen ik op 11 januari de Nederlandse editie van de Wikipedia raadpleegde, leverde mijn speurtocht met behulp van de zoekwoorden ‘schutter’, ‘schutterij’, ‘schuttersgilde’ en ‘gilde’ welgeteld 27 lemmata (= trefwoorden of onderwerpen) op. Nu, 15 februari, beloopt het aantal onderwerpen royaal over de 90, meer dan een verdrievoudiging dus in vergelijking met ruim een maand geleden!

Alleen al het noemen van de door mij gevonden Wikipedia-links leert ons de veelzijdigheid van aspecten die het thema ‘schutters(gilde)wezen’ aankleven. Vandaar dat ik alvast onderstaand een begin van opsomming maak en wel in alfabetische volgorde. Hier en daar plaats ik tussen teksthaken een toelichting, meestal in de vorm van een afkorting, ter verduidelijking wat betreft de geo- en topografie.

Bron www.wikipedia.org > Nederlands > [In te tikken zoekwoorden: schutter(ij) en (schutters)gilde] levert o.a. (!) de navolgende links op: 01) Aansprekersoproer [in 1696 te Amsterdam, N.H.]

22) Koninklijke Studenten Schietvereeniging Amsterdam (KSSVA) [N.H.]

02) Affuit 23) Kruisboog 03) Boog (wapen) 24) Meeswijk [Belg.Lb.] 04) Boogschieten 25) De Nachtwacht [Amsterdam, N.H.] 05) Boogschuttersparadox 26) Nieuw-Dijk [Gld.] 06) Buskruit 27) Oirsbeek [Lb.] 07) Didam [Gld.] 28) Olympische Zomerspelen 2004 / Boogschieten 08) Frans Hals [Haarlem, N.H.] 29) Oud-Limburgs Schuttersfeest [Belg.Lb. en Lb.] 09) Garand M1 [Amerika] 30) Patroon (munitie) 10) Glock [Oostenrijk] 31) Rembrandt van Rijn [Amsterdam, N.H.} 11) Greffelkamp [Gld.] 32) Schutterij [B en NL] 12) Haagsch Studenten Schutters Korps 'Pro Libertate' (HSSK) [Den Haag in Z.H.]

33) Schutterij van Geertruidenberg [N.Br.]

13) Haakbusschutter

34) Slag bij Legnica = Slag bij Liegnitz [1241; Polen]

14) Hoofdwacht [Haarlem, N.H.]

35) J.H. Speenhoff [Rotterdam, Z.H.]

15) Sint-Joris

36) Strucht [Lb.]

16) St. Joris (schutterij) [Wessem, Lb.]

37) Studentenweerbaarheid [NL]

17) Katwijk (Suriname) [voormalig West-Indië]

38) Surinaamse Schutterij [voormalig West-Indië]

18) Kilder [Gld.]

39) Telescoopvizier

19) Kleiduivenschieten

40) Turfoproer [in 1678 te Beverwijk, N.H.]

20) KNSA [NL]

41) Vuurwapen

21) Koning (boogschieten)

42) Wandtegels en de Tachtigjarige Oorlog [NL]

Wordt vervolgd Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

NOTA BENE Wie van de SB-lezers dit op prijs stelt, kan bij de SB-redactie deze hele bladzijde in Word (dus niet in PDF) opvragen. U hoeft dan de bovenstaande links slechts aan te klikken om rechtstreeks bij het betreffende trefwoord (lemma) in de Nederlandse editie van de Wikipedia te belanden. SB-redactie ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 48

15 februari 2006

9

815

EST 2006: HET EUROPEES SCHUTTERSTREFFEN 2006 TE HEESWIJK, GEMEENTE BERNHEZE (3) Vervolg op SB 3, blz. 87, en SB 47, blz. 787-789

Sint Barbara: Dinther Sint Willebrordus: Heeswijk

Sint Antonius Abt: Vorstenbosch Sint Anthonius Abt – Sint Catharina: Nistelrode

Hierboven: het logo van EST 2006. Hieronder: het Kasteel Heeswijk, waar EST 2006 zal plaatsvinden.

VAN: De Heer J.C. (Jo) van den Biggelaar, secretaris van Regio 3 van de Europese Gemeenschap van historische Schuttersgilden (EGS) INFORMATIE OVER EST 2006 VOOR EGS - REGIO 3 (= NEDERLAND EN SCANDINAVIË) 1.

Europees Koningsschieten Wat de deelname aan het Europees koningsschieten betreft, dient men zich te houden aan de volgende regels van de E.G.S. en aan de regels die alleen voor deelnemers uit Regio 3 gelden.

1.1

Deelname is voorbehouden aan de gildekoning (m/v) c.q. schutterijkoning die op het moment van het Europees Koningsschieten regerend koning is van de deelnemende schutterij / gilde. Dagkoningen zijn niet gerechtigd deel te nemen.

1.2

Regels voor Gelderland (alleen 1.2) De Gelderse regerende kringkoningen, de federatiekoning en de landjuweelkoning zijn eveneens gerechtigd deel te nemen. De zittende Gelderse kringkoningen, de federatiekoning en de landjuweelkoning dienen eveneens door de eigen deelnemende vereniging opgegeven te worden. Een deelnemende vereniging met een van bovengenoemde koningen in haar midden stuurt dan meerdere opgavenformulieren in met daarop duidelijk de vermelding dat het om een van genoemde koningen gaat.

1.3

De deelnemende koning dient met minstens 6 gildeleden en gildevaandel c.q. 6 schutterijleden en schutterij(standaard)vaandel aanwezig te zijn bij het koningsschieten en tevens in uniform deel te nemen aan de optocht op zondag 27 augustus 2006.

1.4

De koning dient zich, in persoon, op 26 augustus te melden tussen 10.00 en 12.00 uur in de meldruimte op het feestterrein. Hij / zij dient deel te nemen aan het koningsschieten in gildedracht c.q. schuttersuniform en dient zijn waardigheidstekens te dragen. Het startgeld, te weten: € 5 (vijf euro), dient bij de definitieve inschrijving op 26 augustus voldaan te worden; de koningen moeten zich kunnen legitimeren. Het koningsschieten start om 13.00 uur.

De inschrijvingen via de website www.est2006.nl dienen vóór 31 juli 2006 gedaan te zijn.

Verenigingen die tussen 31 juli en 26 augustus een nieuwe koning schieten welke wenst deel te nemen aan het koningsschieten, kan t/m zaterdag 26 augustus inschrijven op de website. Voorwaarde is dat de deelnemende vereniging zich vóór 31 juli als deelnemer aan de optocht heeft ingeschreven onder vermelding van de datum dat de nieuwe koning bekend zal zijn. De betreffende koning dient conform het bovenstaande zich bij de inschrijving in Heeswijk te melden.

Deelnemende verenigingen en/of koningen die zich niet houden aan bovengenoemde regels zijn van deelname uitgesloten of kunnen achteraf gediskwalificeerd worden.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

816

15 februari 2006

10

Schuttersbrief - nummer 48

2.

Europees Prinsschieten Voor de tweede keer in de geschiedenis van de E.G.S. wordt om de titel van Europese Prins geschoten.

Omdat we van het fenomeen ‘Prins’ in Nederland maar weinig kennis hebben, is de deelname vanuit Regio 3 als volgt geregeld.

2.1

In Heeswijk mag per deelnemende vereniging één gildebroeder / schutter (m/v) in de leeftijd van 16 t/m 24 jaar (geboren in de periode na 27 augustus 1981 en vóór 27 augustus 1990) deelnemen aan het Europees Prinsschieten. (Deze schutter mag geen deelnemer zijn aan het koningsschieten en hoeft dus geen koning / prins te zijn van zijn eigen vereniging. Wel moet de jongere lid zijn van een bij het EGS aangesloten vereniging).

2.2

Verenigingen dienen te voldoen aan punt 1.3 en punt 1.4 van het hierboven vermelde onderdeel ‘Europees Koningsschieten’ en dienen bijgevoegd formulier in te vullen en op te sturen of zich aan te melden via de website.

3.

Wedstrijden In Heeswijk worden op zaterdag 26 augustus wedstrijden gehouden voor gilden die aangesloten zijn bij de Noord-Brabantse Federatie van Schuttersgilden (NBFS).

3.1

Deelnemende gilden/schutterijen moeten zich voor 30 april 2006 inschrijven via het bijgevoegde inschrijfformulier.

3.2

De wedstrijden worden georganiseerd volgens de reglementen van de NBFS. Bij voldoende deelname worden er wedstrijden georganiseerd in: Geweerschieten Kruisboog Wip Handboog Wip Kruisboog Doel Handboog Doel Vendelen Trommen Bazuinblazen Jeu de Boules

eigen wapen eigen wapen eigen wapen eigen wapen eigen wapen in groepsverband en individueel in groepsverband en individueel in groepsverband en individueel triplet van 5 personen waarvan 3 mogen deelnemen.

3.3

De wedstrijden voor het standaardrijden zullen op de zondagmorgen plaatsvinden.

3.4

Gasten kunnen zich bekwamen in het Brabants Wipschieten. Hiervoor zullen schietbomen voor geweer en kruisboog inclusief geweren en kruisbogen beschikbaar zijn.

4.

Optocht Inschrijving voor de optocht kan via de inschrijfformulieren, opgave via het invulformulier op de website www.est2006.nl of bij Uw regiosecretaris.

4.1

Het meenemen van historische en traditionele attributen die bij de uniform- en/of gilde-uitrusting horen zoals sabels en totaal onklaar gemaakt wapentuig, is geen probleem.

4.2

De volgorde van de optocht wordt in de uitnodiging, op het feestterrein en bij de start van de optocht en op de website bekend gemaakt.

4.3

De organisatie zorgt voor bordjesdragers met nummering voor de deelnemende schutterijen of gilden in de optocht.

5.

Brabantse Opmars Na de optocht stellen alle Brabantse gilden / schutterijen zich op voor de Massale Opmars, Vendelhulde en het Slangendefilé. De verenigingen uit Limburg en Gelderland zijn van harte uitgenodigd hieraan deel te nemen om de ‘Opmars’ een massaal karakter te geven. De Massale Opmars staat onder leiding van Henny Hoppenbrouwers. Het tijdstip van de Brabantse opmars staat gepland op 17.00 uur.

6.

Gala-avond De feestavond op vrijdag 25 augustus vindt plaats in de Feesttent op het feestterrein.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 48

15 februari 2006

11

817

7.

Koningsbal Het Koningsbal op zaterdagavond 26 augustus vindt plaats in de feesttent op het feestterrein.

8.

Demonstraties Muziekkorpsen en vendeliers (individueel en in groepsverband) kunnen demonstraties geven van hun kunnen. Hiervoor is een apart terrein gereserveerd met voldoende ruimte. Deelname kan gemeld worden bij de organisatie. Vendeliers die muziek nodig hebben, kunnen hiervoor een beroep doen op de aanwezige muziekkorpsen of geluidsinstallatie of dienen afspeelmuziek (cassettebandje, cd) mee te nemen. Aanmelden voor het houden van een demonstratie kan tot 31 juli 2006. Er zal een speciale opslagplaats aanwezig zijn voor de attributen zoals muziek-instrumenten, gildeattributen etc.

9.

Sociaal werk Evenals bij de vorige Europese schuttersfeesten worden er ook nu weer geldinzamelingen gehouden voor goede doelen.

1ste Project: de missie en ambitie van de Stichting Samenwerking Bernheze-Kobylin Kobylin is gelegen in centraal Polen tussen de plaatsen Poznan en Wroclaw (het vroegere Breslau) en heeft ongeveer 8.000 inwoners. Het bestaat uit niet minder dan 23 dorpjes met als centrale plaats het stadje Kobylin. Het is een overwegend agrarische bevolking en er is weinig industriële bedrijvigheid.

De belangrijkste werkgever is een Nederlandse onderneming, nl. Bolsius uit Schijndel met 250 tot 300 werknemers. Het werkloosheidspercentage beweegt zich tussen de 25% en 30% van de beroepsbevolking. Men kan spreken van een schrijnende armoede. In het verleden heeft de Stichting al diverse projecten tot stand gebracht in Kobylin. Dit betrof onder andere een waterleidingproject, inrichting van basisscholen, verharding van speelplaatsen, hulpgoederenzendingen van onder andere sanitair, kleding en schoeisel, ziekenhuisbenodigdheden, onderwijsmateriaal, kerstpakkettenacties en daarnaast uitwisselingen van sportverenigingen, muziekgezelschappen, een medisch team en verschillende agrarische organisaties en het bemiddelen bij het vinden van stageplaatsen. Thans staat de Stichting voor een nieuwe uitdaging. En dat houdt in, dat wij graag een bijdrage willen leveren bij het realiseren van een revalidatiecentrum in Tagewniki (gemeente Poznen) Daarvoor moet een school gerenoveerd en verbouwd en vervolgens ingericht worden. In het centrum wordt tevens een dagverblijf voor meervoudig-gehandicapten ingericht. We willen de gemeente Kobylin graag behulpzaam zijn bij de inrichting en de financiering hiervan.

2de Project: medische zorg door de Stichting Medisch werk in Mumbai in India Het artsenechtpaar Carlo en Trees de Bilt uit Heeswijk zetten zich al verschillende jaren in om geld in te zamelen voor de medische zorg in Mumbai (India). Zelf zijn zij beiden ook regelmatig werkzaam in India. Het artsenechtpaar zoekt in de achterstandswijken van Bombay de rondzwervende jeugd op om hen medisch en psychologische ondersteuning te geven. Deze doelgroep wordt op 12 plaatsen in Bombay met een ambulante praktijk bezocht, waarbij bij elk bezoek ongeveer 200 patiënten op komen dagen. Het grote aantal patiënten geeft al aan dat de nood daar onder deze jongeren groot is. Er is al veel bereikt maar er is nog véél geld nodig.

Schutters en gildebroeders die een donatie willen doen, schutterijen en gilden die willen doneren of die het resultaat van een inzamelingsactie voor deze doelen willen bestemmen, kunnen dit storten op een van de twee onderstaande banknummers: Rabobank nummer: 1116.43.236: Stichting EST 2006 inzake Bernheze Kobylin-Polen; Rabobank nummer: 1116.43.228: Stichting EST 2006 inzake Bernheze-Mumbai-India.

De Stichting EST 2006 is niet verantwoordelijk of aansprakelijk voor schade geleden door onze deelnemers en bezoekers van dit evenement.

Bij voorbaat dank!

Voor verdere informatie: www.est2006.nl of bij de secretaris van Uw Federatie.

Jo van den Biggelaar, secretaris Regio 3 van de EGS; e-mail: jvdb42@xs4all.nl

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------818

15 februari 2006

12

Schuttersbrief - nummer 48

DIGITALE ADRESSEN VAN SCHUTTERIJEN IN NEDERLAND EN VLAAMS BELGIË (7) Vervolg op SB 46, blz. 771-772

De OLS-bond Eendracht Maakt Macht, bijgenaamd ‘de Kantonnale’ (27 schutterijen) Internet: www.schuttersbondemm.nl. E-mail bondssecretaris: hanssenemm@kpnplanet.nl.

Onderstaand overzicht maakt géén aanspraak op volledigheid. De SB-lezers wordt daarom verzocht de redactie te informeren over eventueel nog ontbrekende of onjuiste adressering.

Wat betreft het digitale secretariaatsadres, wordt de besturen DRINGEND aanbevolen om te kiezen voor een zakelijk e-mailadres (zie hierbeneden de nrs. 01, 03, 04, 05, 07, 08, 10, 11, 16, 17 en 21 t/m 25) en dus niet voor een persoonlijk e-mailadres, daar dit laatste te zeer aan wijziging onderhevig is.

Zeker bij een eigen website mag de keuze voor een zakelijk e-mailadres géén probleem vormen!

Tevens wordt de besturen dringend geadviseerd om BIJ VOORKEUR te kiezen voor een eigen website, de goede webhostings niet te na gesproken. Zo voorkomt U niet alleen de overlast van irritante reclame (popups, spam, etc.), maar U voorkomt tevens dat schutters en schuttersvrienden Uw website gaan mijden! p/a = volgend e-mailadres is dat van een bestuurder, zijnde géén secretaris; de betreffende secretaris heeft helaas nog steeds géén eigen e-mailadres maar is nu in elk geval tòch voor iedereen digitaal bereikbaar!

Voor de digitale adressen van de schuttersfederaties en hun eventuele bonden of kringen zie ook SB-nummer 23, blz. 429-432.

Te zijner tijd zal een complete adressenlijst van de Nederlandse en Vlaams-Belgische schuttersverenigingen en hun koepelorganisaties verschijnen in de reeks SB-bijlagen.

Buks = (in alle onderstaande gevallen) de ‘zware buks’ = de Limburgse buks = de Rijnlandse buks = het ca. 16 kilo zware ‘groot wedstrijdgeweer’

01) St.-Ansfried, Thorn www.sintansfried.nl

Buks st.ansfried@planet.nl

02) St.-Antonius, Altweert Website: géén

Buks p/a voorzitter theo.koller@wanadoo.nl

03) St.-Antonius, Nederweert Website: géén

Buks st.antonius.nederweert@planet.nl

04) St.-Antonius, Stramproy Website: gaat eraan komen!

Buks sintantoniusstramproy@home.nl

05) St.-Barbara, Leveroy Website: géén

Buks stbarbaraleveroy@home.nl

06) St.-Barbara, Tungelroy Website: géén

Buks p/a voorzitter korten@busmail.net

07) St.-Catharina, Stramproy www.st-catharina.nl

Buks secretaris@at-catharina.nl

08) St.-Catharina 1480, Weert www.catharina1480.nl

Buks info@catharina1480.nl

09) St.-Cornelius, Swartbroek Website: géén.

Buks (00.32) [0]495 - 55 22 61

Schuttersbrief - nummer 48

15 februari 2006

13

819

10) St.-Hiëronymus, Weert (Biest) www.sthieronymus.nl

Buks st.hieronymus@home.nl

11) St.-Jacobus, Hunsel www.get.to/jacobus

Buks stjacobus@planet.nl

12) St.-Jan, Baexem Website: géén

Buks berry.baexem@hotmail.com

13) St.-Job, Leuken www.sintjob.nl

Buks erikkriggen@home.nl

14) St.-Lambertus, Neeritter Website: géén

Buks lhcoenen@hccnet.nl

15) St.-Lucie, Nederweert Website: géén

Buks w.v.d.voort@hetnet.nl

16) St.-Margaretha, Ittervoort Website: géén

Buks st-margaretha@home.nl

17) St.-Nicolaas, Heythuysen www.nicolaasheythuysen.nl

Buks bestuur@nicolaasheythuysen.nl

18) St.-Nicolaas, Meijel www.sintnicolaasmeijel.nl

Buks anbots.jan@home.nl

19) St.-Nicolaas en St.-Antonius, Budel (N.Br.) www.schutvanbuul.nl

Buks martens@sonderrick.nl

20) St.-Oda, Boshoven Website: géén

Buks marcelb.hompes@hetnet.nl

21) St.-Odilia, Ospeldijk Website: géén

Buks sintodilia@planet.nl

22) St.-Paulus, Roggel www.stpaulus.roggel.nl

Buks st.paulus.roggel@wanadoo.nl

23) St.-Petrus, Kelpen-Oler www.sint-petrus.nl

Buks schutterij.kelpen-oler@planet.nl

24) St.-Sebastianus, Ell Website: géén

Buks sint.sebastianusell@hetnet.nl

25) St.-Sebastianus, Laar www.sintsebastianuslaar.nl

Buks info@sintsebastianuslaar.nl

26) St.-Severinus, Grathem Website: géén

Buks richard.sloops@home.nl

27) St.-Willibrordus, Meijel www.schutterij-st-willibrordus.nl

Buks h.ghielen@home.nl

Maastricht, 15 februari 2006

Alfred Disch

Geachte Bondssecretaris en Schutterijsecretarissen, Maastricht, 15 februari 2006 Op de OLS-internetsite wordt nog steeds geen ènkele schutterijwebstek uit Uw Bond genoemd, ontbreken maar liefst vijf e-mailadressen, is één telefoonnummer verkeerd genoteerd en wordt van twee schutterijen een onjuist e-mailadres vermeld. Doet U s.v.p. er wat aan! Dat is in het belang van (vele) anderen en ook in Uw eigen belang. Bij voorbaat dank!

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch 820 15 februari 2006 Schuttersbrief - nummer 48

14

Het Verbond van St.-Jorisgilden (VvJ) (9 schuttersgilden) Internet: (nog) géén website van het VvJ. E-mailadres van de verbondsgriffier: wimdruyts@versateladsl.be.

Onderstaand overzicht maakt géén aanspraak op volledigheid. De SB-lezers wordt daarom verzocht de redactie te informeren over eventueel nog ontbrekende of onjuiste adressering.

Wat betreft het digitale secretariaatsadres, wordt de besturen DRINGEND aanbevolen om te kiezen voor een zakelijk e-mailadres en dus niet voor een persoonlijk e-mailadres, daar dit laatste te zeer aan wijziging onderhevig is.

Zeker bij een eigen website mag de keuze voor een zakelijk e-mailadres géén probleem vormen!

Tevens wordt de besturen dringend geadviseerd om BIJ VOORKEUR te kiezen voor een eigen website, de goede webhostings niet te na gesproken. Zo voorkomt U niet alleen de overlast van irritante reclame (popups, spam, etc.), maar U voorkomt tevens dat schutters en schuttersvrienden Uw website gaan mijden!

Voor de digitale adressen van de schuttersfederaties en hun eventuele bonden of kringen zie ook SB-nummer 23, blz. 429-432.

Te zijner tijd zal een complete adressenlijst van de Nederlandse en Vlaams-Belgische schuttersverenigingen en hun koepelorganisaties verschijnen in de reeks SB-bijlagen.

1) St.-Joris, Castelré Website: géén

Balansboog dirk.jansen@scarlet.be

2) St.-Joris, Hoogstraten Website: géén

Balansboog patrick.weygers@versateladsl.be

3) St.-Joris, Loenhout Website: géén

Balansboog leo.vanhasselt@skynet.be

4) St.-Joris, Meer Website: géén

Balansboog franssnijders@tiscalinet.be

5) St.-Joris, Meerle Website: géén

Balansboog harry.vanderhenst@pandora.be

6) St.-Joris, Minderhout Website: géén

Balansboog peter.van.den.broek@telenet.be

7) St.-Joris, Rijsbergen (NL) Website: nog géén

Balansboog hmhopp@hetnet.nl

8) St.-Joris, Wortel Website: géén

Balansboog frans.horsten@skynet.be

9) St.-Jan Baptist, Sprundel (NL) www.gildestjanbaptist.nl

Balansboog robert.peeters@planet.nl

Maastricht, 15 februari 2006

Alfred Disch

Met dank aan verbondsgriffier Wim Druyts voor de verstrekte gegevens.

------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Schuttersbrief - nummer 48

15 februari 2006

15

821

VRAAG EN ANTWOORD (Afl. 16) Vervolg op SB 47, blz. 794-795

Gelieve Uw antwoord steeds (óók) te richten aan de redactie van de SCHUTTERSBRIEF (redactie@schuttersbrief.nl), zodat niet alléén de vraagsteller maar àlle SB-lezers er profijt van kunnen hebben!

-----ANTWOORD 55 [vervolg] (zie SB 46, blz. 774, inzake adressen voor materialen kruisbogen) Beste Theo Kolks, In SB 46 (blz. 774) vroeg je de SB-lezers naar adressen, waar men terecht kan voor materialen (latten, sloten) voor het vervaardigen van kruisbogen. Dankzij de medewerking van o.a. BKB-bestuurslid Jo Kremers uit Zeeland (N.Br.), kan ik je nu het onderstaande adressenlijstje doen toekomen.

Provincie Antwerpen Emiel van Beeck: Vrijheid 68, B - 2320 Hoogstraten; telefoon: 00.32.33.14 55 56; fax (vanaf 1.4.

2006): 00.32.3.314 55 56; e-mail: joris.jef@skynet.be.

Provincie Drenthe Gerrit Kijk in de Vegt, Catherinastraat 12, 7941 JE Meppel; telefoon: 0522 - 25 78 53; e-mail: gkidv@nlr.nl.

Provincie Friesland S.J. (Jouke) van der Heide, Dorsvloer 170, 9205 BF Drachten; 0512 - 51 30 45; e-mail: jouke.van. der.heide@chello.nl; zie ook de webstek van Kruisboogvereniging De Knipe te De Knipe, gemeente Heerenveen (Fr.); www.kbv-deknipe.nl > Vereniging > Bestuur [Voorzitter].

Provincie Groningen Klaas van der Molen: Brouwerijstraat 7, 9981 JK Uithuizen; 0595 - 43 4 81; e-mailadres: géén.

Provincie Noord-Brabant 1) Geert Arts (zoon): Lange Akker 16, 5825 GA Overloon; telefoon: 0478 - 64 25 61; fax: 0478 64 09 10; e-mail: gerty.arts@planet.nl.

2) Toon Arts (vader): Lange Akker 33, 5835 GA Overloon; telefoon: 0478 - 64 15 92;e-mailadres géén.

Vorengenoemde personen leveren niet alleen materialen voor de bouw van kruisbogen maar vervaardigen ook zelf alle onderdelen van de kruisboog (van kolf tot slot en pijlen). Daarbij tekenen vader en zoon Arts (leden van de St.-Theobaldusgide in hun woonplaats) aan, dat zij (nog) niet de latten kunnen maken.

Het resultaat van mijn navraag beschouwend viel het me op, dat niemand mij een adres in de beide Limburgen en in de provincies West- en Oost-Vlaanderen alsmede Vlaams Brabant had kunnen melden. Kan in dat verband wellicht iemand van de SB-lezers een of meer adressen noemen? Bij voorbaat dank!

-----Met vriendelijke groeten, Alfred Disch VRAAG 62 (inzake Schutterij St.-Sebastiaan te Schimmert) Beste Alfred,

Donderdag, 9 februari 2006

Ongetwijfeld is jou bekend, of de Schutterij St.-Sebastiaan uit Schimmert al dan niet een website heeft (zal zeker wel in de SB vermeld staan, maar ik moet zo weg!). Is er in het (recente) verleden ook een geschiedkundig overzicht (jubileumboekje e.d.) over deze schutterij verschenen? Ik vraag dit namelijk i.v.m. een rechtszaak uit 1861 die o.a. handelde over het eigendom van grond en het al dan niet hebben van rechtspersoonlijkheid van deze schutterij.

Groetjes, Jo. J.H.A.L. (Jo) Pluymakers, schutterijvorser en publicist, Beek (Lb.) ------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------822

15 februari 2006

16

Schuttersbrief - nummer 48

ANTWOORD 62 Donderdag, 9 februari 2006 Beste Jo, Het websiteadres van Schutterij St.-Sebastiaan te Schimmert (Lb.) luidt: www.sebastiaanschimmert.nl; confer de rubriek ‘Digitale adressen van de schutterijen in Nederland en Vlaams België (2). De OLS-bond Sint-Gerardus’ in SB 24, blz. 447-448, meer speciaal blz. 448.

Het toeval wil, dat ik reeds enige tijd een recensie op de plank heb liggen betreffende het in 1999 van de hand van drs. Jean Wiekken verschenen geschiedenisboek over de Schimmertse St.Sebastiaansbroederschap: ‘Dingen die voorbij gingen. Wederwaardigheden van het Broederschap van Sint-Sebastiaan, Schimmert 1683-1999’ (Schimmert z.j. [2001]). Tot publicatie van mijn recensie kwam het maar niet vanwege het ‘luxe-probleem’ dat er eigenlijk te veel allerlei kopij voorhanden is om die allemaal op zeer korte termijn in de SB te verwerken. Jouw vraag dwingt mij min of meer ertoe om in dit geval m.b.t. Schimmert niet langer te wachten. Vandaar hieronder, op blz. 827, dan eindelijk mijn recensie ‘Boekwerkje over de Broederschap van St.-Sebastiaan te Schimmert (Lb.).

Schoolvoorbeeld hoe een historisch schutterijboek te schrijven wanneer de eigen bronnen min of meer ontoereikend zijn.’

Uit de titel van mijn recensie kun je reeds afleiden, dat de verenigingshistorie van de schutterij St.Sebastiaan te Schimmert nog verre van compleet is. [Bijv.: bestond de St.-Sebastiaan niet al in en vóór 1639?]. Bovendien, niet af te leiden uit de titel van mijn recensie, een verenigingshistorie die nog vrij gecompliceerd is óók! Dit laatste heeft onder meer te maken met het feit, dat er in de 19de eeuw binnen de toenmalige gemeente Schimmert diverse schutterijen bestonden (waaronder de StRochus, ca. 1844: m.i. wel dezelfde als de huidige St.-Sebastiaansbroederschap), er conflicten waren tussen de St.-Sebastiaan en het Burgerlijk Armbestuur alsmede tussen Groot Haesdal en Klein Haesdal (welke beide buurtschappen elk voor zich ‘de’ schutterij claimden), ernstige onenigheden er eveneens binnen de gemeenteraad voorkwamen en een of meer rechtsgedingen evenmin uitbleven m.b.t. het plaatselijke schutterswezen. Kortom, een kluwen problemen, waarvan het fijne - mij althans - niet altijd even duidelijk is. Elk gegeven dat een nieuw licht kan werpen op het vroegere Schimmertse schutterijwezen is daarom van harte welkom. Ik hoop dan ook, dat jij met jouw kennis en informatie een bijdrage in de vorm van een of meer artikelen wil leveren. Gaarne open ik daarvoor een aparte SB-rubriek.

Met vriendelijke groeten, Alfred Disch

Het draagbeeld St.-Sebastiaan.

Bron: Wiekken 2001, blz. 65; zie ook de recensie hieronder op blz. 827.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 48

15 februari 2006

17

823

NU ÓÓK DE IDENTITEIT VAN HET NEDERLANDSE SCHUTTERSGILDEWEZEN IN GEVAAR? (16) Vervolg op SB 46, blz. 776-779

Kruisbogen en de wet- en regelgeving terzake VAN: Het Bestuur van de Kruisboogvereniging De Knipe, gevestigd te De Knipe, gemeente Heerenveen (prov. Friesland) In Nederland is het verboden om zonder verlof een vuurwapen te bezitten. Op illegaal bezit staan forse boetes en gevangenisstraffen. En voor legaal bezit gelden zeer strenge regels. Niet alleen vuurwapens en munitie vallen onder de Wet wapens en munitie (Wwm). Ook bijvoorbeeld luchtbuksen, bepaalde messen en kruisbogen zijn opgenomen in de wet.

Inhoud van de wapenwetgeving In Nederland is de wapenwetgeving opgebouwd uit verschillende onder- delen.

Dit zijn achtereenvolgens de Wet Wapens en Munitie [WWM] (dit is de formele wet), de Regeling Wapens en Munitie [RWM] (dit is de uitwerking van de wet door de minister van Justitie) en de Circulaire Wapens en Munitie [CWM] (hierin staan aanwijzingen van de minister van Justitie aan onder meer politiekorpsen over de wijze van handhaving van de wet). In de wet staat dus wat wel mag en wat niet mag. Wapens die opgenomen zijn in de wet, zijn niet zonder meer verboden.

De WWM is opgedeeld in verschillende categorieën. Voor iedere categorie gelden andere verboden. Dat betekent, dat per categorie bepaalde handelingen (zoals het vervoeren of dragen van een wapen) verboden zijn. De indeling is als volgt: 1) ongewenste niet-vuurwapens zoals stiletto's, werpmessen, vlindermessen, boksbeugels en katapulten. Ook speelgoedwapens en imitatiewapens die sterk lijken op echte vuurwapens, vallen in deze categorie. 2) Militaire wapens, zoals volautomatische vuurwapens en handgranaten. Ook voorwerpen met giftige, weerloosmakende of traanverwekkende stoffen zoals pepperspray vallen binnen deze categorie. 3) Pistolen, revolvers en geweren. Alarmpistolen vallen eveneens onder deze categorie. 4) Blanke wapens (messen), zwaarden, degens, wapenstokken, luchtdrukwapens, kruisbogen en harpoenen. Ook voorwerpen die niet direct een wapen zijn maar wel als zodanig gebruikt kunnen worden op bepaalde evenementen (bijvoorbeeld een honkbalknuppel bij een voetbalwedstrijd), vallen onder deze categorie.

Welke wapens zijn verboden?

In principe zijn alle wapens en munitie uit de categorieën I tot en met III verboden. Dit verbod geldt dus ook voor namaakwapens die er realistisch uitzien, pepperspray en verschillende soorten messen. Wel kunnen aan verschillende groepen vergunningen worden verleend voor het dragen of gebruiken van wapens uit deze categorieën; bijvoorbeeld sportschutters of jagers.

In de WWM is een aantal uitzonderingen op een aantal verbodsbepalingen opgenomen. Deze gelden echter alleen voor bepaalde beroepsgroepen, zoals de krijgsmacht en de politie. Naast uitzonderingen kan er sprake zijn van een vrijstelling of vergunning. Wapens uit de vierde categorie vallen onder de vrijstelling. Dit betekent dat er geen vergunningen voor aangevraagd hoeven te worden. Voor een kruisboog hoeft men dus *) geen vergunning aan te vragen. De vrijstelling geldt echter alleen voor meerderjarigen.

Voor het bewaren en vervoeren van wapens bestaan aanvullende regels. Deze regels gelden ook voor wapens uit de vierde categorie. Tijdens het vervoer moeten wapens en toebehoren zodanig verpakt zijn, dat het wapen niet voor direct gebruik aangewend kan worden. Ieder lid van de Kruisboogvereniging De Knipe heeft beschermhoezen rond de lat (boog) van zijn of haar kruisboog. Door deze hoezen kan de boog niet opgespannen worden, waardoor deze niet direct bruikbaar is.

Meer informatie over de WWM, RWM en CWM kunt U vinden op de internetsite van het Ministerie van Justitie: www.justitie.nl.

-----Bron: www.kbv-deknipe.nl *) SB-redactie: Zowel de kruisboog- als de handboogschutterijen (voorzover althans niet óók met munitie schietend!) worden door de huidige CWM dus niet (!) verplicht om zich aan te sluiten bij de KNSA - dit in A.D. schrille tegenstelling tot de schuttersorganisaties met explosiewapens.

-----------

824

15 februari 2006

18

Schuttersbrief - nummer 48

VERSCHIJNING VAN DE SCHUTTERSBRIEF (21) Vervolg op SB 47, blz. 797-799

-----Maandag, 28 januari 2006 Geachte Heer Disch, De eerste kennismaking met de Schuttersbrief is positief. De opzet ziet er zeer professioneel uit. De thema’s zijn gevarieerd. Wij zullen de volgende nummers met interesse lezen en, indien nodig, U van aanvullend commentaar voorzien. Dank voor deze attentie. Met vriendelijke groet, Maricarmen van Dijk Maricarmen van Dijk, ondersteunend lid van Stadsschutterij St.-Rosa, Sittard, gemeente Sittard-Geleen (Lb.) -----Dinsdag, 7 februari 2006 Geachte Heer Disch, Onlangs ben ik te weten gekomen over het bestaan van Uw Schuttersbrief.

Daar ik zelf secretaris ben van Schutterij St.-Urbanus Maasniel (gemeente Roermond), lijkt het mij zinvol om Uw nieuwsbrieven voortaan toegezonden te krijgen. Gaarne zou ik daar gebruik van maken om onze leden met nog meer nieuws etc.uit de schutterswereld mede te kunnen delen via ons maandelijks schuttersblad Forte. Met vriendelijke schuttersgroet en hopende op een positieve reactie Uwerzijds, John Schuman.

J.H.Th. (John) Schuman, secretaris van Schutterij St.-Urbanus te Maasniel, Roermond (Lb.) Reactie van de redactie Geachte Heer Schuman, Uw naam heb ik op de SB-verzendlijst geplaatst. U krijgt dus vanaf heden de SB automatisch toegezonden. Wees zo vriendelijk om in Uw schuttersblad Forte te berichten, dat degenen die de SB eveneens gratis en rechtstreeks toegezonden willen krijgen, dit slechts kenbaar hoeven te maken door simpelweg een e-mailtje te sturen naar redactie@schuttersbrief.nl. Met vriendelijke groeten en bij voorbaat dank voor de te nemen moeite, Alfred Disch.

-----Donderdag, 9 februari 2006 Hallo Alfred, Enkele jaren geleden, toen je nog bezig was om de Schuttersbrief op te zetten, hebben we contact gehad. Het betrof de contacten over het kruisboogschieten vanuit Brabant. Ik heb je toen enkele nummers van ‘Schutterspraat’ (het blad van de B.K.B.) toegestuurd. Helaas was ik jouw e-mailadres kwijtgeraakt i.v.m. computercrash. Daarna heb ik niets meer gehoord. Helaas bestaat ‘Schutterspraat’ niet meer bij gebrek aan enthousiaste redactieleden. Ondertussen heb ik via-via gehoord en gezien, dat je inderdaad de Schuttersbrief uitbrengt. Ik zou het leuk vinden, als je mij in de lijst zou willen opnemen van mensen die telkens de brieven toegestuurd krijgen. Met vriendelijke groeten. Jo Kremers.

J.M. (Jo) Kremers, bestuurslid van de Brabantse Kruisboogbond (BKB) en lid van de KV Fortuna te Zeeland, Zeeland, gemeente Landerd (N.Br.) Reactie van de redactie Beste Jo, Aan jouw wens wordt uiteraard voldaan. Jouw naam prijkt inmiddels op de SB-verzendlijst. Met vriendelijke groeten, Alfred Disch.

-----Dinsdag, 14 februari 2006 Beste Alfred, Met waardering voor jouw inspanningen voor de Schuttersbrief, Frans Dieker.

F.W.M. (Frans) Dieker, webmaster van de FGS-homepage Schuttersnet (www.schuttersnet.nl), -----Westervoort, (Gld.) ---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 48

15 februari 2006

19

825

MEDEDELINGEN (Afl. 25) Vervolg op SB 47, blz. 802-803

------

MEDEDELING 62 (inzake digitale adreswijziging van de FVHS) Gelieve het huidige e-mailadres te wijzigen in: vlaamseschutters@skynet.be Veullez changer, s.v.p., l’e-mail actuel en: vlaamseschutters@skynet.be Bitte, änderen Sie die heutige E-Mailadresse in: vlaamseschutters@skynet.be Please change our e-mailaddress into: vlaamseschutters@skynet.be Prosze zmienic nasz e-mailadres do: vlaamseschutters@skynet.be Dank U, Merci, Thanks, Danke, Dziekuje.

Federatie van Vlaamse Historische Schuttersgilden (FVHS), Stan Krolicki, secretaris, Nieuwland 22, B - 3600 Genk; telefoon: (00.31) [0]89 - 35.48.40; fax: (00.31) [0]89 - 30.53.92; e-mail: vlaamseschutters@skynet.be; website: www.vlaamseschuttersgilden.be.

Stan Krolicki, stankrolicki@skynet.be.

------

MEDEDELING 63 (inzake schuttersaandenkens uit Weert) [Zie ook SB 43, blz. 717] Stadsgilde Sinte Catharina 1480 Weert (Lb.) vierde vorig jaar op grootse wijze haar 525-jarige bestaan.

Nog in beperkte mate verkrijgbaar:

handgemaakte, hardgebakken, tevens geglazuurde stenen kruiken en pullen met de wapeninscriptie Anno 1480; prijs: € 9,-. per stuk.

Te bestellen via het adres: Postbus 10004, 6000 GA Weert; e-mailadres: info@catharina1480.nl; de websiteadressen luiden: www.catharina1480.nl en www.anno1480.nl.

Met hartelijke schuttersgroet, Bert Adriaens, Deecken van Sinte Catharina 1480 Weert; telefoon: 0495 - 55 20 33 of 06-53 40 70 03. fax: 0495 - 55 50 05.

------

MEDEDELING 64 (inzake gift voor de SB-Stichting i.o.)

Van de navolgende schuttersgilde mocht de SB-Stichting op 27 januari j.l. een gift ontvangen, t.w.: € 25,- van de St.-Theobaldusgilde te Overloon, gemeente Boxmeer (N.Br.), waarvoor hartelijk dank!

Zie in dit verband ook de mailing van gildesecretaris Ton Meijer en onze reactie daarop in SB 47, blz. 795.

Donaties uit binnen- en buitenland voor de instandhouding van de Schuttersbrief (SB), het Schuttersbriefje (voor jongeren), de SB-bijlagen, voor de totstankoming van de SB-webstek en de SB-jeugdsite alsmede voor de realisatie van de overige SB-actiepunten (zie de colofongegevens) kunnen worden gestort op de bankrekening, vermeld op de laatste bladzijde van elk SB-nummer. Wilt U per se dat Uw naam niet publiekelijk bekend wordt, vermeldt U dan ‘Gift van NN’ (of in plaats van ‘NN’ Uw initialen) op het overschrijvingsformulier aan Uw bank.

Uw donatie, hoe gering ook, is zéér welkom: zonder Uw geldelijke ondersteuning redt de SB-redactie het op den duur niet!

-----De SB-redactie

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

826

15 februari 2006

20

Schuttersbrief - nummer 48

RECENSIE (25) Vervolg op SB 46, blz. 781

Boekwerkje over de Broederschap van St.-Sebastiaan te Schimmert (Lb.).

Schoolvoorbeeld hoe een historisch schutterijboek te schrijven wanneer de eigen bronnen min of meer ontoereikend zijn Titel:

Dingen die voorbij gingen. Wederwaardigheden van het Broederschap van Sint Sebastiaan Schimmert 1683-1999. Schimmert z.j. [2001].

Auteur: drs. Jean Wiekken.

Editor: Heemkundevereniging Schimmert.

Formaat: 25 cm bij 17½ cm; slappe kaft; 128 bladzijden tekst met 69 zwart-witfoto’s en 20 kleurenfoto’s.

Oplage: 400 exemplaren, waarvan nog slechts enkele tientallen verkrijgbaar zijn. Wacht dus niet te lang met Uw eventuele bestelling!

Prijs: € 12,50 (dit is - nota bene! - met inbegrip van de verzendkosten).

Wijze van bestelling (telefonisch, schriftelijk, digitaal) bij: schutterijsecretaris Guido Raeven, Langstraat 18, 6333 CE Schimmert; telefoon: 045 - 404 27 30; e-mail: guidoraeven@home.nl; bankrekeningnummer 14 64 17 070 t.n.v. Penningmeester St.-Sebastiaan te Schimmert m.v.v.

‘Schutterijboek’.

---

Schutterij St.-Sebastiaan tijdens het OLS van 1990.

Links, tussen de 1ste en 2de rij, het draagbeeld Sint-Sebastiaan; zie ook hierboven op blz. 823.

Bron: Wiekken 2001, blz. 67.

--In de SB-rubriek Recensie wordt - zo weet de trouwe lezer van ons e-magazine inmiddels - óók aandacht geschonken aan publicaties die reeds jaren geleden verschenen zijn maar die men nog wèl in de handel of anderszins kan verkrijgen. Het hier te bespreken boekwerkje is daarvan een exempel en beslist de moeite waard om nog eens onder de aandacht te brengen.

Zoals U hierboven al aan de subtitel van mijn artikel bemerkt, ‘is er iets bijzonders aan de hand’ met het in 2001 uitgebrachte boekwerkje over de St.-Sebastiaansschutterij van Schimmert. Waarlijk, ik zou het zelf nauwelijks in de gaten hebben gehad als collega Wiekken het in zijn Voorwoord (blz. 7) niet eerlijk had ‘opgebiecht’: de archiefbronnen van de schutterij St.-Sebastiaan te Schimmert zijn eigenlijk niet toereikend voor het schrijven van een volledige verenigingsgeschiedenis. Zeker, een historisch verhaal is nooit ‘af’. Maar hoe heeft Jean Wiekken nu dat probleem van ontoereikende verenigingsbronnen opgelost om tòch een mooi en aaneengesloten verhaal vanaf het begin tot in onze tijd aaneen te kunnen breien?

De oplossing van het probleem is een vrij simpele: Jean Wiekken heeft het wel en wee van zijn in of vóór 1683 opgerichte schutterij meesterlijk weten in te bedden in de meer algemene, vaderlandse en Limburgse geschiedenis van het schutterijwezen. Zo wordt de lezer een en ander verteld over het ontstaan van schutterijen in de steden en op het platteland en krijgt hij óók informatie over tussenliggende perioden waarin de eigen historische bronnen van de Schimmertse schutterij het laten afweten. Wie zich dus óók op de hoogte wil stellen van het schutterswezen in meer algemene zin, doet er goed aan het geschiedenisboek van de St.Sebastiaansbroederschap uit het Zuid-Limburgse dorp Schimmert ter hand te nemen. Voor de weggeefprijs van 12½ euro hoeft U het beslist niet te laten!

Alfred Disch

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Schuttersbrief - nummer 48

15 februari 2006

21

827

RECENSIE (26) Vervolg op SB 48, blz. 827

De schutters te Goes (provincie Zeeland) en hun schilders --Titel:

‘Brave koppen en gladde aengesigten’. De Goese schutters en hun schilders: C.W. Eversdijck, W.C. Eversdijck en P. Peuteman. Series: Grote Zeeuwse Katernen, deel 2. Middelburg, juni 1999.

Auteurs: drs. F. van der Ploeg en drs. C.E. Zonnevylle-Heyning.

Editor:

Stichting Zeeuwse Katernen.

Formaat: 27½ cm bij 21½ cm; harde kaft met goud op snee en met omslag; 175 bladzijden tekst met 125 foto’s (in zwart-wit en kleur) en diverse tekeningen.

Oplage: 850 exemplaren.

Prijs:

€ 22,45 plus € 3,- wegens portikosten.

Bestelling bij: Historisch Museum De Bevelanden, Singelstraat 13, 4461 HZ Goes; telefoon: 0113 22 88 83; fax 0113 - 21 91 54; e-mail: info@hmdb.nl; website: www.hmdb.nl.

--Ook nu weer een boek, dat reeds ettelijke jaren geleden verschenen is maar dat het alleszins verdient om er de aandacht op te vestigen. Hoeveel weten wij immers van het vroegere schutters(gilde)wezen in de Nederlandse provincie Zeeland? Waren wij voor onze algemene kennis van het Zeeuwse schutterswezen niet tot voor kort eigenlijk alleen maar aangewezen op het naslagwerk De schuttersgilden en schutterijen in Zeeland. Overzicht van hetgeen nog bestaat van J.A. Jolles uit 1934? Niet voor niets wees EGS-secretaris Jo van den Biggelaar van Regio 3 (= Nederland en Scandinavië) al op het zeven jaar geleden verschenen boekwerk, uitgegeven b.g.v. de tentoonstelling ‘Schutters in Goes in de 17e en 18e eeuw’ in het museum voor Zuid- en NoordBeveland in 1999: zie SB 14, blz. 344. Pas onlangs kreeg ik de betreffende publicatie in handen. En het mag gezegd: voor mij betekende dit rijkelijk geïllustreerde boekwerk een waar lees- èn kijkgenot!

De beide auteurs geven eerst in vier hoofdstukken [‘Schutters en schutterijen in Goes’, ‘De schuttershoven en hun inrichting’, ‘De schuttersstukken (lees: schilderijen!)’ en ‘Het zilverbezit van de Goese schutterijen’; blz.

11-96] een vrij compleet overzicht van het schuttersgildewezen van de stad Goes vanaf de 15de eeuw tot eind 18de eeuw. Door de voortreffelijke wijze waarop Van der Ploeg en Zonnevylle-Heyning de onderhavige materie bespreken, krijgt de lezer tevens een vrij aardig inzicht hoe het ook de schuttersgilden elders in Zeeland gedurende hetzelfde tijdvak vergaan moet zijn. Vervolgens komen de drie, reeds in de ondertitel van het boekwerk genoemde schilders aan bod: Cornelis Willemz. Eversdijck (1583-1649), diens zoon Willem Cornelisz. Eversdijck (1616/’20 - 1671) en Pieter Peuteman (1641-1698). Niet enkel hun levensloop maar uiteraard vooral ook hun artistiek werk wordt uitputtend behandeld en, voorzover bewaard gebleven, via schitterend fotomateriaal (zie bijv. onderstaande afbeelding) getoond.

Van harte beveel ik dan ook de aanschaf van dit boekwerk bij de SB-lezers aan!

Alfred Disch

Detail van het groepsportret van de St.-Sebastiaansgilde te Goes door Cornelis Eversdijck (1624).

Bron: Van der Ploeg en Zonnevylle-Heyning 1999, blz. 105.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------828

15 februari 2006

22

Schuttersbrief - nummer 48

RECENSIE (27) Vervolg op SB 48, blz. 828

Fotografisch jaarverslag 2005 van Broederschap St.-Sebastianus Klimmen (Lb.) op muzikale dubbel-DVD Product:

Dubbel-DVD.

Titel:

www. sint-sebastianus-nl. Terugblik op 2005. Disc 1 en Disc 2. [Klimmen, z.j.].

Speelduur: 2 (twee) uur en 5 (vijf) minuten.

Auteurs:

internetredactie van de Broederschap St.-Sebastianus te Klimmen.

Prijs:

€ 5,- (d.i. - let wel! - inclusief bezorgingskosten).

Bestellings- en betalingswijze: * U kunt het verschuldigde bedragje storten op postbankrekeningnummer 348 97 40 t.n.v. W.G.M.P. Leunissen te Klimmen o.v.v. ‘DVD-jaaroverzicht’ en m.v.v. Uw naam en adres; U krijgt dan de dubbel-DVD per post toegezonden; * U kunt ook een bankbiljet van 5 euro sturen naar het adres: Familie Leunissen-Ritzen, Bourgondië 10, 6343 DD Klimmen; ook nu weer met vermelding van Uw naam en adres! U krijgt dan de dubbel-DVD eveneens per post toegezonden; * woont U te Klimmen, dan hoeft U slechts even te bellen (06 - 23 71 71 29); de dubbelDVD wordt vervolgens bij U thuis aangereikt en U kunt dan gelijk afrekenen.

Inhoud Disc 1: Installatie pastoor Crutzen; Bastianus-Kermis; Installatie van Henk Geisen als lid van het erebestuur; Sleuteloverdracht; Carnavalsoptocht; Schiettoernooi voor de schutterijen van ‘Groot Voerendaal’; Gezamenlijke oefening met de drumband van Sint-Sebastianus Margraten; Gouden bruiloft echtpaar Lupsen-Bertrand; Drumbandtreffen ‘Sound of Nature’ te Banholt; Koninginnedag; Voorbereidingen voor het koningsvogelschieten; Koningsvogelschieten op Tweede Pinksterdag; Schietwedstrijden Strucht-Klimmen; Gouden bruiloft echtpaar Aendekerk-Thomas; Sacramentsdag: Kleine Bronk; Bondsschuttersfeest Schaesberg; Bondsschuttersfeest Puth.

Inhoud Disc 2: Zestalschieten Voerendaal; Processie Ransdaal; Roosjes voor de koningsden; Het optuigen van de koningsden; Sint-Sebastianus verlaat zijn sokkel; Nieuwe vlaggen voor onze Broederschap; Het planten van de koningsden; Beieren; Het ‘inslaan’ van de kermis; Reveille; De Grote Bronk; Het Oud-Limburgs Schuttersfeest te Wessem; Broederschapsdienst in onze parochiekerk; Feestvergadering; Sjöttekolder; ‘Bombenstimmung’ bij Keulen; Kavelen voor ‘d’n Um’ te Wessem; Het Zuid-Limburgs Schuttersfeest te Born; Bondsschuttersfeest Brunssum; Bondsschuttersfeest Oirsbeek; Erekruisschieten Oirsbeek; Broederschapsdienst Ransdaal; Bieleman- en sappeurstreffen Grevenbricht; Hulde aan hen die hun leven gaven voor onze vrijheid.

Toelichting: De beide DVD-schijfjes, elk in een aparte cassette, tonen honderden magnifieke kleurfoto’s, vervaardigd door de onlangs met een landelijke (!) prijs bekroonde amateurfotografe Lieske Leunissen-Ritzen. De kleurrijke beelden worden ondersteund door passende muziek. Aangezien de makers géén winstoogmerk hebben, bieden zij deze dubbel-DVD tegen het zéér luttele bedrag van zegge en schrijve vijf euro aan. En dàt voor ruim twee uur kijk- en luistergenot. Zoiets hoef ik als recensent toch zeker niet meer aan te prijzen: goede waar prijst zichzelf aan!!! - - - - - Alfred Disch ------

Schuttersbrief - nummer 48

15 februari 2006

23

829

COLOFON De Schuttersbrief (SB) verschijnt sinds 19 juni 2004 en is een uitgave van de SB-stichting i.o.

De leden van de SB-redactie (zie volgend kadertje) vormen het bestuur van de SB-stichting.

Activiteiten van de SB-stichting c.q. SB-redactie zijn onder meer: de Schuttersbrief, het Schuttersbriefje (voor jongeren), de SB-bijlagen, de SB-webstek en de SB-jeugdsite.

Zie verder vooral ook de lijst van actiepunten op pagina 759 van SB-nummer 45.

Daar de door de SB-stichting te maken kosten vooralsnog gehéél worden betaald uit particuliere middelen, verzoekt de redactie U om een vrijwillige bijdrage o.v.v. ‘Donatie’ te storten op de in het onderstaande kadertje vermelde (voorlopige) bankrekening.

Voor Uw zéér gewaardeerde gift, hoe gering ook, zegt de redactie U bij voorbaat hartelijk dank!

De SB wordt gratis verstrekt: zie de verzendlijst op pagina 760 van SB-nummer 45.

Wilt U ook GRATIS en RECHTSTREEKS de SB ontvangen? Laat dit dan m.v.v.

Uw volledige naam, Uw woonadres en Uw telefoonnummer weten aan: redactie@schuttersbrief.nl.

De Schuttersbrief heeft een doorlopende paginering.

Veelgebruikte afkortingen worden verklaard op de voorlaatste pagina van SB-nummer 45.

U mag - om o.a. auteursrechtelijke redenen - uitsluitend voor eigen persoonlijk gebruik de SB geheel of gedeeltelijk uitprinten, dus niet (!) ten behoeve van anderen.

Oude nummers van de Schuttersbrief kunnen te allen tijde bij de redactie worden opgevraagd.

Digitale en schriftelijke post ter publicatie in de Schuttersbrief wordt naar onderwerp gerubriceerd en vervolgens in logische volgorde opgenomen in de betreffende SB-rubriek.

Wilt U óók Uw eigen berichten opgenomen zien in de SB, gelieve dan per brief of per e-mail steeds slechts één onderwerp te behandelen. Dat vergemakkelijkt aanzienlijk de rubricering van de correspondentie in de SB. In principe worden alle ingekomen brieven en e-mails geplaatst, ook indien ze van dezelfde persoon en van dezelfde datum zijn. Bovendien wordt voor elk nieuw aangedragen onderwerp een nieuwe rubriek in de SB geopend. De SB telt thans meer dan 100 rubrieken; die van U kan (kunnen) er dus ook nog bij!

Voor een tussentijds overzicht van de SB-rubrieken zie SB-nummer 45, blz. 745-758.

REDACTIEADRES Bezoekadres SB-redactie / SB-stichting: p/a Franciscus Romanusweg 6-B, 6221 AE Maastricht.

Telefoon (met voicemail): 043 - 325 76 62; vanuit het buitenland: 00.31.43.325 76 62.

Mobiel: (00.31)06.42 58 70 04 Fax : (00.31) (0)43.310 04 06 E-mail: redactie@schuttersbrief.nl

SB-websites: onder constructie.

Voorlopige bankrekening binnenland: 85 88 27 298 t.n.v. Alfred Disch, 6221 AE Maastricht 6-B. Voorlopige bankrekening buitenland: IBAN-code: NL86SNSBO - 85 88 27 298; BIC-code: SNSBNL2A ten name van / auf den Namen von / au nom de / in the name of: Alfred Disch, NL-6221 AE Maastricht 6-B.

Redactieleden: Alfred Disch, hoofdredacteur, voor adresgegevens zie hierboven; e-mail, ook: alfred.disch@home.nl M.W.E.M. (Mathy) Leunissen, eindredacteur; e-mail: evilzwelkeisevil@hotmail.com.

Naast enkele gekwalificeerde zetels zijn er nog vacante redacteurschappen voor diverse EGS-landen en/of EGS-taalgebieden. U kunt zich daarvoor aanmelden bij de SB-redactie.

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------830

15 februari 2006

24

Schuttersbrief - nummer 48